Healthwise Digest November 2016 by Healthwise Digest

What’s inside អារម្ភកថា Editorial Note

ទស្សន:ទូទៅ Pharmacy Overview

បញ្ហានៃជំងឺដែលដែលបង្ក ដោយបាក់តេរី Leptospirosis The Leptospirosis Trail

៥នាទីសម្រាបស ់ ំនួរចំលើយសុខភាព វេជ្ជបណ្ឌិត: សិុក ធីរះ 5-minutes with: Dr. Sik Thireak

ករណីជំងឺគ្រុនពោះវៀន

ផលវិបាកផ្សេងៗនៃរដូវវស្សា Typhoid Cases Exacerbated by the Monsoon Season 18

វេជ្ជបណ្ឌិត ANNA: ជំងឺហឺត អំឡុងពេលមានគភ៌

ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺដែលអ្នកគួរពិចារណា! Dr. ANNA: Asthma during pregnancy: a serious illness that should be considered! 24

28 34

វ៉ាក់សាំងផ្តាសាយ ដែលមានប្រសិទ្្ធភាពយូរ ស្ថិតក្រោមការអភិវឌ្ឍន៍ Lifelong Universal Flu Vaccine under development ការរាតត្បាតនៃមេរោគ Chikungunya Chikungunya on the move តារាកិត្តិយសរបស់ទស្សនាវដ្តី Healthwise Digest

តារាទើបនឹងរះ កញ្ញា នៅ ដាណា The Rising Star, Nov Dana

ការកើនឡើងនៃជំងឺ ដែលបង្កឡើងដោយអាហារ តើអ្វីដែលមាននិងគ្មានសុវត្ថិភាព? Escalating Food borne Diseases: What’s Safe and What’s Not?

From the editor

November will always be a very special month. Not only does it mark the country’s independence anniversary, it also commences the 3-day Water Festival where people from every province join with the city’s celebration (boat races, concerts, etc.) of the reversal of flow of the Tonle Sap River. The festival also commemorates the end of the country’s usual rainy season.

kidney failure, meningitis or anemia may arise. We have also penned articles on Chikungunya Virus, a virus often mistaken as dengue virus, which presents headache, joint swelling, rash and muscle pain, with fever and most especially joint pain; and Typhoid Fever, a life-threatening condition that is contracted by the ingestion of contaminated food and water.

But with the global warming crisis in our midst, the weather in the country have seen to be erratic and rainy seasons have come to extend towards months where it’s supposed to be warm and sunny, and vice-versa. Needless to say, mid-October has shown a number of flu and cold cases (as evident in the number of office workers calling-in sick) and this only proves that more and more people have less knowledge of what diseases arise during this season and what precautionary measures are needed, to stay safe and healthy.

This notable issue also publicizes a promising report about a universal vaccine, currently researched and developed, that can be given only once to the public and ensure protection towards the most dangerous types of Influenza (flu). At present, the public can receive seasonal flu vaccines that should be repeated on a yearly basis. The researchers have attested to finalizing the vaccine within 5 years (refer to page 24).

For this month, we will be highlighting monsoon-triggered illnesses that most countries do not fully prioritize and are having a hard time combating. First in the list is Leptospirosis. Some people infected with leptospirosis will have no symptoms at all, and some people will become severely ill. Though it is rarely spread from person to person, it could cause dangerous health risks toward patients as signs of liver and

Our monthly resident columnist, Dr. Anna Roslyakova, also written an interesting article on how asthma during pregnancy could result to numerous health problems and how women can manage it properly. Also beginning this issue, we start a new feature called 5-minute Q&A where we will be featuring health care professionals, mostly celebrated doctors, about their specific specializations and their own tip-offs

regarding timely health conditions. Of course, our on-the-spot interview continuous this month with rising star, Ms. Nov Dana, about her health regimen as highlighted in our celebrity section. I hope everyone enjoys this monsoon season (and the upcoming holidays) with while reminding themselves to stay on-top of their health. Stay dry! ខែវិច្ឆិកា គឺជារដូវកាលដ៏សែនពិសេស។ វាមិនត្រឹមតែជា ខែដែលពួកយើងនាំគ្នាធ្វើពិធីប្រារព្ធខួបឯករាជ្យជាតិរបស់

ប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ថែមទាំងមានការចាប់ផ្តើមប្រារព្ធ ពិធីបុណ្យអុំទូករយះពេល 3 ថ្ងៃដែលមានមនុស្សជាច្រើន ពីទីរួមខេត្តក្រុងមកចូលរួមជាមួយការប្រារព្ធពិធីនេះនៅ

តាមដងទន្លេសាប ( មានការប្រណាំងទូក ការប្រគុំតន្ត្រី

-ល-)។ ពិធីបុណ្យនេះបានធ្វើទ្បើង ដើម្បីរំលឹកដល់ពេល ចុងបញ្ចប់នៃរដូវភ្លៀងរបស់ប្រទេសនេះ។

ប៉ុន្តែដោយសារតែជួបវិបត្តិនៃការកើនឡើងនូវកំដៅនៅ លើផែនដីរបស់យើងជាមូលហេតុធ្វើអោយអាកាសធាតុ

មានការប្រែប្រួលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏ដូចជាមានភាព

ខុសប្រក្រតីរវាងរដូវវស្សានិងបានពន្យាពេលរដួវកាលអោយ កើនមានកំដៅនិងមានពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ មិនមានពាក្យអ្វី

នឹងត្រូវនិយាយ នៅចន្លោះពាក់កណ្កាលនៃខែតុលាបាន បង្ហាញថា មានចំនួនកើនទ្បើងនៃជំងឺផ្តាសាយតូច និង

ផ្តាសាយធំ ( ដូចបានបង្ហាញថា ចំនួនអ្នកកើតជំងឺផ្តាសាយ ច្រើនកើតមាន ចំពោះអ្នកធ្វើការនៅក្នុងការិយាល័យ ) ហើយក៏មានការបង្ហាញឱ្យឃើញថា មនុស្សភាគច្រើនគឺ

មានការយល់ដឹងតិចអំពីអ្វីទៅជាជំងឺដែលអាចកើតមាន

ការឈឺក្បាល ហើមសន្លាក់និងការឈឺចាប់សាច់ដុំ កន្ទួល

រៀបរាប់ដូចខាងលើ យើងបានចាប់ផ្តើមសាកល្បងកម្ម-

ត្រូវការចាំបាច់ដើម្បីបង្ការទុកជាមុនសំរាប់ការរស់នៅអោយ

គ្រុនពោះវៀនក៏មានការគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិតដោយ

ចម្លើយដែលយើងអាចកំណត់អំពីលក្ខណ:សម្បត្តិក្នុងការ

ឡើងក្នុងអំឡុងរដូវកាលនេះ និងអ្វីទៅជាវិធានការដែល មានសុវត្ថិភាពនិងមានសុខភាពល្អ។

សម្រាប់ខែនេះ គឺជាខែនៃរដូវភ្លៀងងាយនឹងបង្កជាជំងឺទោះ

រមាស់ គ្រុនក្តៅនិងឈឺចាប់សន្លាក់ជាពិសេស ចំនែកជំងឺ

សារតែការទទួលទានអាហារនិងទឹកកខ្វក់ ដែលមានផ្ទុក មេរោគ។

ជាប្រទេសភាគច្រើន មិនបានផ្តល់អាទិភាពយ៉ាងពេញ

បញ្ហដ ា ល ែ គួរឱ្យកត់សម្គល ា ន ់ េះផងដែរគឺមានការផ្សព្វផសា ្ យ

ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺទាំងនេះ។ ជំងឺដែលបានកត់ត្រាក្នុង

វឌ្ឈនានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះផងដែរ ហើយគេក៏បានប្រកាស

លេញក៏ដោយ គឺវាពិតជាមានការលំបាកណាស់ ក្នុងការ

បញ្ជីដំបូងគេគឺជាជំងឹ Leptospirosis ( ជំងឹបង្កដោយ

បាក់តេរីម៉្យាងដែលស្តែងទ្បើងជារោគសញ្ញាទូទៅដូចជា

ឈឺក្បាល ក្កៅខ្លួន គ្រុនញាក់ អាចនិងមានគ្រោះថ្នាក់ប្រសិន

មិនមានការព្យាបាលអោយបានត្រឹមត្រូវ ) មនុស្សខ្លះដែល បានឆ្លងមេរោគ leptospirosis នេះពួកគេមិនមានលេច ចេញជារោគសញ្ញាអ្វីទាំងអស់ហើយមនុស្សមួយចំនួនក៏

អាចនឹងធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ ទោះបីជាវាកំម្រមាន ការរីករាលដាលចំលងមេរោគពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្ស

មួយតារាថ្មីទើបតែរះ បានរៀបរាប់ អំពីការថែទាំសុខភាព

យើងអោយជៀសផុតពីប្រភេទគ្រោះថ្នាក់បំផុតនៃជំងឺផ្តា-

សាយគ្រុនផ្តាសាយ។ បច្ចុប្បន្ននេះ មានសាធារណជនជា

និងមេរោគនៃជំងឺគ្រុនឈាម ដែលបណ្តាអោយកើតមាន

គឺមានជាបន្តបន្ទាប់ ក៏ដូចជាមានការជជែកកំសាន្តខ្លីៗជា របស់នាងដែលមាន នៅលើបទបង្ហាញអំពីតារារបស់យើង.

ច្រើនអាចទៅទទួលយកការចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺគ្រុន

សង្ឃឹមថា អ្នកគ្រប់គ្នាមានភាពរីករាយក្នុងរដូវកាលនេះ

ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថានិងមានការបញ្ចប់

ចិត្តទុកដាក់ថែទាំសុខភាពរបស់លោកអ្នក។ សូមជៀស-

ផ្តាសាយទៅតាមរដូវកាលដែលយើងគួរតែធ្វើជាប្រចាំឆ្នាំ។ នៃវ៉ាក់សាំងនេះក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំ ( យោងទៅទំព័រ 24) ។

គឺ ជំងឺហឺត ក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះដែលអាចបណ្តាល

ដែលជាញឹកញាប់ច្រើនតែកើតមានការយល់ច្រឡំជាមួយ

ជូបគ្រូពេទ្យឬស្វែងរកសេវាសុខភាពបានទាន់ពេលវេលា។

អោយមានការប្រើប្រាស់ជាសាធារណៈ និង អាចការពារ

មាននូវជំងឺថ្លើមនិងខ្សោយតម្រងនោម ជំងឺរលាកខួរក្បាល សរសេរបង្ហាញអំពីមេរោគ Chikungunya ផងដែរ

លាក់និងជាមុខសញ្ញាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេដើម្បីអាចទៅ

ជាការពិតណាស់ បទសំភាសន៍របស់យើងនៅក្នុងខែនេះ

អត្ថបទប្រចាំខែរបស់យើងដែលមានលោកស្រ្តីវេជ្ជបណ្ឌិត

ឬ ជំងឺខ្វះគ្រាប់ឈាមក្រហម។ អត្ថបទរបស់យើងក៏បាន

ថែទាំសុខភាពដែលបានការនែនាំពីគ្រូពេទ្យជំនាញជាក់

របាយការណ៍ជេាគជ័យអំពីវ៉ាក់សាំងជាសកល និងការអភិ-

ម្នាក់ក៏ដោយ តែវាអាចធ្វើឱ្យយើងប្រឈមមុខហានិភ័យ

គ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពរបស់អ្នកជំងឺ និងបង្កអោយកើត

វិធីពិសេសថ្មីមួយដែលមានឈ្មោះថា 5នាទីនៃសំណួរ និង

និង ថ្ងៃឈប់សម្រាកនាពេលខាងមុខនេះ ជាមួយការយក វាងត្រូវទឹកភ្លៀង!

Roslyakova បានសរសេរអត្ថបទមួយគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍

ឱ្យមានបញ្ហាសុខភាពជាច្រើន និង វិធីណាខ្លះដែលស្ត្រីអាច គ្រប់គ្រងវាឱ្យបានត្រឹមត្រូវល្អ។

អត្ថបទប្រចាំខែរបស់យើងគឺ ចំពោះបញ្ហាដែលយើងបាន

Ernie Suzanna

EIC, Healthwise Digest Senior Manager, Business Line, DKSH HEC OTC and Consumer Health

The Official Healthcare Magazine of DKSH

ABOUT US Publisher

DKSH Cambodia Ltd.

Editor-in-chief

Ernie Suzanna

Managing Editor

Allan Mitz Arato

Account Executive

Buth Chankakada

Medical On-Field Researcers

Deb Soden, M.D. Bun Sovanliny, M.D.

Layout Artist Photographer

Tep Chansambor

Editorial Assistant

Darn Chantho

Columnist

Anna Roslyakova, M.D.

Advertising and Sales Direction

Allan Mitz Arato

This information does not replace the advice of a doctor. Healthwise disclaims any warranty or liability for your use of this information. Your use of this information means that you agree to the Terms of Use. How this information was developed to help you make better health decisions. © 2016 Healthwise, Incorporated. Healthwise, For people in charge of their health and the Healthwise logo are trademarks of Healthwise Digest and must not be used without permission of the Editorial Board.

For Editorial and Subscri ption Inquiries: healthwisedigest@dksh.com.kh For Advertising and Distribution Inquiries buth.chankakada@dksh.com.kh darn.chantho@dksh.com.kh +855 67 990 199 +855 31 333 0144

www.healthwise-digest.com HEALTHWISE Digest, 1st Flr., DKSH Cambodia Ltd. Bldg., No 797, Corner Preah Monivong Blvd. and St. 484, P.O. box 1051 Phnom Penh, Cambodia © No content may be reproduced without permission of Healthwise

Pharmacy Overview

The rainy season may be a blessing in disguise. It helps people evade the scorching heat of the sun and the tropical sweating every time you go out, work and do something. However, because people seemed too excited about the season most become careless leaving them with an infection or digestive problems. The impact of cold weather on human well-being is highly variable. Cold weather is responsible for direct causes of death arising from influenza and pneumonia. More common than any other conditions, the rainy season is also tagged as the “allergen culprit”. Allergies tend to be more aggressive once the monsoon season begins. These culprits are commonly known as pollen allergies. Dust storms are a common sight in most parts of the country. This leads to a lot of dust accumulation in urban as well as rural areas. People inhale dust particles on a consistent basis and that aggravates their allergic condition. Dr. Warner Carr, allergist and American College of Allergy, Asthma and Immunology fellow said that “during a rainstorm, the pollen in the environment gets saturated and fractures, releasing small particles into the air at a much higher concentration. When patients inhale them it causes a syndrome called ‘thunderclap asthma’. Then, there’s an allergic reaction in the lungs, causing asthma symptoms, or for those without asthma, allergy symptoms in the upper airways.” Allergies are becoming more and more of a year round thing and it is a must take preventive steps especially in this bed-weather. There are natural methods for reducing the symptoms of allergies and what better what to start one than to start it in our homes. a. Get rid of your carpeting Carpets are staple interior embellishments that most people find very comfortable to buy and are placed over almost in all rooms of the house, especially in the bedroom where we ought to spend long hours every night. Carpets are a perfect sanctuary of dust mites. To make it worse, carpets that are installed over concrete can interfere with the evaporation of moisture, which also contributes to dust mites and mold that are both thriving in high levels of humidity. b. Snuggle with your pillow and not with your pet

Do not allow your kids to sleep with their pets. Furs and animal dander (flakes coming off from animals) can cause sniffles to kids and even to those who aren’t highly allergic. An allergic reaction from pets is easily distinguished from a cold as seen from kids who sneeze and suffer from runny nose for three weeks or more. People may not be allergic to (an example) dogs, but all dogs carry allergens. Every time dogs go outside to play or pee, they are exposed to a number of allergens, such as pollen and dust, which easily stick in furs or paws. Thus, the risk of people triggering their allergies is increased. c. Wear a mask Rain dusts are common during wet season. A brief walk would simply give you a high chance of inhaling dusts. As such, it is best to wear a mask that can prevent allergens from getting into your airways. When going out to buy your groceries or when travelling by your motorcycle, a respirator mask helps to block small particles, such as pollen and other allergens. If your budget allows, buy an industrial dust masks as these have filters compared to thinner medical face masks. A simple N95-model industrial face mask, one that is used for sanding, costs around $10 to $20. However, when allergy is already prompted the best measures to manage it are to find the source of your allergic reaction (especially for those who are rarely affected and have just started acquiring allergic reactions). Treat a stuffy nose by cleaning your nasal passages with saline solution or salt water. Also, you can manage mild sinus infections by using a humidifier in your home, drinking plenty of liquids, and avoiding tobacco smoke. Over-thecounter medications are also available to instantly provide relief such as oral antihistamines, which target itching, sneezing, and runny nose. Look also for antihistamine tablets or syrups with the active ingredient, mequitazine. Mequitazine is an antihistamine and anticholinergic medication that treats allergies and rhinitis. It provides effective, temporary relief of sneezing,

watery and itchy eyes, and runny nose due to hay fever and other upper respiratory allergies You may also take decongestants to unclog your stuffy nose. Some types of decongestants are presented in pills or liquids, like pseudoephedrine and phenylephrine. Others come in a nasal spray, like oxymetazoline and phenylephrine. But it is highly advisable not to use decongestant nasal sprays for more than 3 days in a row as it could then trigger rebound congestion. However, for severe cases where swelling of the mouth or tongue, difficulty swallowing or speaking, wheezing or difficulty breathing, abdominal (belly) pain, nausea, vomiting, or diarrhea, dizziness or fainting are present, one may be given an injectable epinephrine but with direct clear prescription and instructions from a medical specialist. There are a few simple steps which can be followed to fight the season of allergies. Doctors advise that staying outside as much as possible, avoiding street foods and drinking boiled water are among the most important precaution during this kind of weather. Additionally, proper diet is pertinent. Consume fresh fruits and avoid fried and oily food. Ultimately, wash hands before every meal to keep away from most infections. ជាទូទៅមានលក្ខខណ្ឌមួយផ្សេងទៀត ដែលកើតមានជា

ញឹកញាប់នៅរដូវវស្សា ដែលត្រូវបានគេដាក់ស្លាកឈ្មោះ

ថា ជា "ពិរុទ្ធជនអាឡែកហ្ស៊ី "។ បញ្ហាអាឡែកហ្ស៊ីនេះច្រើន តែទំនោរកើតមាននៅរដូវកាលចាប់ផ្តើមមានភ្លៀងធ្លាក់

កើតមានទ្បើង។ បញ្ហាទាំងនេះត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា

ជាទូទៅវាជាប្រតិកម្មនឹងលំអងផ្កា។ ខ្យល់ល្អងធូលីវាក៏ជា ផ្នែកមួយដែលមានទិដ្ឆភាពដ៏សែនអាក្រក់នៅក្នុងប្រទេស

នេះ។ បញ្ហាទាំងនេះច្រើនតែជាការប្រមូលផ្តុំល្អងធូលីនៅ

ក្នុងទីក្រុងនិងនៅតាមទីជនបទ។ ប្រជាជនបានដកដង្ហើម ស្រូបយកខ្យល់រួមជាមួយនិងភាគល្អិតតូចៗនៃល្អងធូលី ដីជាមូលដ្ឋានមួយដែលបង្កអោយពួកគេកើតមានជំងឺអាទ្បែកហ្ស៊ីដែលមានស្ថានភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Warner

Carr គាត់ជាអ្នកជំនាញឯកទេស

អាឡែកហ្ស៊ី ជំងឺហឺត និង ស៊ាំវិទ្យានៃសកលវិទ្យាល័យសហរដ្នអាមេរិចបាននិយាយថា "ក្នុងអំឡុងពេលមានភ្លៀង

ធ្លាក់លាយលំជាមួយខ្យល់ព្យុះ គឺជាលំអងនៃសារធាតុឆ្អែត

បានបំបែកជាបំណែកភាគល្អិតតូចៗនិងប្រមូលផ្តុំនៅក្នុង បរិស្ថានជុំវិញខ្លួនយើង។ នៅពេលដែលអ្នកជំងឺដកដង្ហើម

បានស្រូបយកសារធាតុទាំងនេះ វាអាចបណ្តាលឱ្យកើត

“ thunderclap asthma ”។ បន្ទាប់មក វាបណ្តាលអោយសូត មានរោគសញ្ញានៃអាការជម្ងឺហឺតដែលហៅថា

យើងកើតមានប្រតិកម្ម និងធ្វើឱ្យកើតមានរោគសញ្ញានៃ ជំងឺហឺត ឬ សម្រាប់អ្នកដែលគ្មានកើតជំងឺហឺត ព្រមទាំង មានរោគសញ្ញាប្រតិកម្មនៅផ្លូវដង្ហើមផ្នែកខាងលើ។

ប្រតិកម្មអាទ្បែកហ្ស៊ីនេះបានក្លាយទៅជារឿងមួយដែល កើតមានជាញឹកញាប់ក្នុងរយ:ពេលពេញមួយឆ្នាំ ហើយ

អ្នកគួរតែចាត់វិធានការណ័ណាមួយ ក្នុងការការពារជាពិសេសនៅក្នុងអាកាសធាតុដ៏សែនអាក្រក់នេះ។ មានវិធី

សាស្រ្តធម្មជាតិដូចខាងក្រោមសម្រាប់ជួយកាត់បន្ថយរោគ

សញ្ញានៃអាឡែកហ្ស៊ីនិងជាវិធីដ៏ល្អប្រសើរដែលអ្នកគួរតែ ចាប់ផ្តើមធ្វើវានៅក្នុងផ្ទះរបស់អ្នកមានដូចខាងក្រោមនេះ គឺ:

ក. កម្ចាត់ចេញនៃកំរាលព្រំរបស់អ្នក

កំរាលព្រំ គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ដែលមនុស្សភាគច្រើន

បានរកឃើញថាវាបានផ្តល់ផាសុខភាពយ៉ាងខ្លាំងនិងត្រូវ បានគេដាក់ស្ទើរតែគ្រប់បន្ទប់នៅក្នុងផ្ទះ ជាពិសេសនៅក្នុង

បន្ទប់គេង គឺជាកន្លែងដែលយើងបានចំណាយពេលអស់ ជាច្រើនម៉ោងជារៀងរាល់យប់នៅទីនោះ។ កំរាលព្រំគឺជា

ជំរកដ៏ល្អឥតខ្ចោះ សំរាប់ល្អងធូលីដី និង សត្វល្អិតតូចៗ។ អ្វីដែលធ្វើអោយមានសភាពកាន់តែអាក្រក់ ព្រំដែលគេ

យកមកដាក់លំអរនោះ វាអាចធ្វើអោយមានការរំខាននៅ ពេលដែលវាមានភាពសំណើម ដែលជាហេតុក្នុងការរួម

ចំណែកដល់ការលូតលាស់មេរោគនៃល្អងធូលីដីនិងផ្សិត ក្នុងកម្រិតខ្ពស់មួយ។

ខ.គេងផ្អឹបជាមួយខ្នើយរបស់អ្នក តែមិនមែនជាមួយនឹង សត្វចិញ្ចឹមរបស់អ្នកទេ

អ្នកមិនគួរអនុញ្ញាតឱ្យកូនតូចៗរបស់អ្នកគេងជាមួយសត្វ

ចិញ្ចឹមរបស់ពួកគេទ្បើយ។ សត្វដែលមានរោម និង សត្វ

ល្អិតតូចៗ (ចៃដែលធ្លាក់មកពីសត្វចិញ្ចឹម) វាអាចបណ្តាល

ឱ្យកើតជំងឺដល់កុមារ និង សូម្បីតែអ្នកដែលមិនធ្លាប់មាន

ប្រតិកម្មខ្ពស់ក៏ដោយ។ ប្រតិកម្មអាទ្បែកហ្ស៊ីដែលបណ្តាមក ពីសត្វចិញ្ចឹមត្រូវបានគេសម្គាល់ឃើញថា វាងាយនិងបង្ក អោយកើតមានជំងឺផ្តាសាយហើយច្រើនតែកើតមានចំពោះ

កុមារតូចៗដែលជាមូលហេតុធ្វើអោយកើតមានកណ្តាស់ និងហៀរសំបោរអស់រយៈពេលបីសប្តាហ៍ឬច្រើនជាងនេះ។ ចំពោះអ្នកខ្លះពូកគាត់មិនធ្លាប់មានប្រតិកម្មអាឡែកហ្ស៊ី

ជាមួយសត្វឆ្កែទេ ប៉ុន្តែរោមរបស់សត្វឆ្កែនោះជាហេតុបង្ក

អោយកើតមានបញ្ហាអាទ្បែកហ្ស៊ី។ ជារៀងរាល់ពេលដែល សត្វឆ្កែនោះដើរចេញទៅខាងក្រៅលេងឬចុះនោម ហើយ រោម និង ក្រញាំរបស់ពួកវាត្រូវបានប៉ះពាល់ទៅនឹងចំនួន

លំអង ឬ ល្អងធូលីដី ដែលជាបញ្ហាបង្កអោយកើតមាន ប្រតិកម្មអាទ្បែកហ្ស៊ីនេះឯង។ ដូច្នេះវាជាមូលហេតុធ្វើអោយ មនុស្សមានហានិភ័យខ្ពស់នៃការកើតអាឡែកហ្ស៊ីត្រូវបាន កើនចំនួនទ្បើង។ គ. ពាក់ម៉ាសមុខ

ជារឿងធម្មតាដែលកើតមានល្អងធូលីនៅពេលមានភ្លៀង ធ្លាក់នៅក្នុងអំឡុងពេលរដូវវស្សា។ នៅពេលដែលអ្នកបោះ

ជំហានដើរខ្លីៗវាអាចជាឱកាសខ្ពស់ក្នុងការស្រូបយកល្អង

សំរាប់ការព្យាបាលអាឡែកហ្ស៊ី និងរលាកច្រមុះ។ វាផ្ដល់

ក្នុងការពាក់ម៉ាសមុខការពារ ដែលអាចជួយទប់ស្កាត់អ្នក

ដើម្បីទប់ស្តាត់ការកណ្តាស់ ហូរទឹកភ្នែក និង រមាស ់និង

ធូលីដីតាមរយ:ការដកដង្ហើមរបស់អ្នក។ វាជាការល្អបំផុត ពីការកើតបញ្ហាអាឡែកហ្ស៊ីចូលតាមផ្លូវដង្ហើមរបស់អ្នក។

នៅពេលដែលអ្នកចេញទៅផ្សារទិញគ្រឿងទេសឬពេល អ្នកធ្វើដំណើរដោយម៉ូតូ អ្នកគួរតែពាក់របាំងឬឧបករណ៍

នូវប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់ក្នុងការជួយសង្គ្រោះជាបណ្តោះអាសន្ន ហៀរសំបោរដោយសារជំងឺគ្រុនផ្តាសាយនិងអាឡែកហ្ស៊ី នៅប្រពន្ធ័ផ្លូវដង្ហើមនៅផ្នែកខាងលើ។

ការពារដែលអាចជួយរារាំងភាគល្អិតតូចៗ មួយចំនួនដូច-

អ្នកក៏អាចប្រើប្រាស់ប្រភេទថ្នាំផ្តាសាយដើម្បីកាត់បន្ថយ

ល្អ។ ប្រសិនថវិការបស់អ្នកមានកំនត់ អ្នកគួរតែទិញម៉ាស

បង្ហាញថាជាប្រភេទថ្នាំគ្រាប់ឬថ្នាំទឹក ដូចជា pseudo-

ជាលំអងផ្កានិងការពារអាឡែកហ្ស៊ីផ្សេងៗទៀតបានយ៉ាង ដែលផលិតចេញពីរោងចក្រឧស្សាហកម្មវាអាចជួយការ

ពារធូលីដីបានយ៉ាងល្អហើយវាក៏មានទំងន់ស្រាលជាងមុន

ដែរបើធៀបទៅនឹងរបាំងម៉ាស់មុខរបស់បុគ្គលិកពេទ្យ។ ម៉ាសប្រភេទ N95 ជាម៉ូដែសសាមញ្ញអាចបិទបាំងមុខរបស់

អ្នកបានងាយស្រួលដែលផលិតចេញមកពីរោងចក្រឧស្សាហកម្មមួយដែលសព្វថ្ងែនេះ ត្រូវបានគេយកប្រើសម្រាប់

ការពារធូលីដី ថ្លៃចំណាយប្រហែលជា 10 $ ទៅ 20 $ តែប៉ុណ្ណោះ។

ទោះជាយ៉ាងណាចំពោះអ្នកកើតមានអាឡែកហ្ស៊ីរួចទៅ

ហើយ អ្នកគួរតែចាត់វិធានការណាមួយ ដើម្បីគ្រប់គ្រងបញ្ហា

និងគួរស្វែករកប្រភពអ្វីដែលជាហេតុបង្កអោយកើតមាន

ប្រតិកម្មអាទ្បែកហ្ស៊ីដល់អ្នក ( ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែល ទទូលរងផលប៉ះពាល់ដ៏កម្រ និង ចាប់ផ្តើមទទួលរងប្រតិ កម្មខ្ពស់) ។ ជាការល្អក្នុងការព្យាបាលបញ្ហាតឹងច្រមុះដោយ

ការតឹងច្រមុះផងដែរ។ ប្រភេទថ្នាំផ្តាសាយត្រូវបានគេដាក់

ephedrine និង phenylephrine ។ មួយផ្សេងទៀត

អ្នកក៏អាចបានស្ព្រាយបាញ់ច្រមុះដើម្បីកាត់បន្ថយការតឹង ច្រមុះបានដូចជាប្រភេទ oxymetazoline និង phe-

nylephrine ។ ប៉ុន្តែអ្នកមិនគួរប្រើស្ព្រាយបាញ់ច្រមុះ

ច្រើនជាង 3 ថ្ងៃជាប់គ្នានោះទេ ខណៈនេះដែលវាអាចបង្ក ឱ្យការកកស្ទះផ្លូវដង្ហើមកើតមានសារជាថ្មីឡើងវិញ។ ទោះ បីជាយ៉ាងណា សម្រាប់ករណីធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាចកើតមាន

ដូចជាហើមនៅក្នុងក្រអូមមាត់ ឬ អណ្តាតពិបាកលេបអាហារ ឬ និយាយ ពិបាកដកដង្ហើមឬ ឈឺពោះ ចង្អោរ ក្អួត

ឬ រាគ វិលមុខឬការដួលសន្លប់ គឺអាចកើតមាននាពេល បច្ចុប្បន្ននេះ មួយផ្សេងទៀតគេត្រូវបានផ្តល់ឱ្យនូវ epine-

phrine ជាថ្នាំប្រភេទចាក់ ប៉ុន្តែត្រូវតែប្រើប្រាស់យ៉ាង

ច្បាស់លាស់ទៅតាមការនែនាំរបស់វេជ្ជបញ្ជា និង អ្នក ជំនាញផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត។

ការលាងសម្អាតច្រមុះរបស់អ្នកជាមួយនិងសារជាតិអំបិល

មានគន្លឹះដ៏សាមញ្ញមួយចំនួនដែលយើងគួរតែអនុវត្តដើម្បី

រោគប្រហោងឆ្អឹងច្រមុះ ( Sinus ) ដោយការប្រើឆ្អុងចំ-

មានប្រតិកម្មអាលែកហ្ស៊ី។ គ្រូពេទ្យបានធ្វើការណែនាំឱ្យ

ឬទឹកអំបិល។ ដូចគ្នានេះដែរ អ្នកអាចគ្រប់គ្រងការឆ្លងមេហាយទឹកមានសំណើមនៅក្នុងផ្ទះរបស់អ្នក បរិភោគផឹក

ឱ្យបានច្រើននិងជៀសវាងពីផ្សែងបារី។ ជាងនេះទៅទៀត គេមានវេជ្ជបញ្ជាថ្នាំដែលអ្នកអាចរកទិញបានក្នុងការជំនួយ

សង្គ្រោះបន្ទាន់ភ្លាមៗដូចជា ថ្នាំប្រឆាំងផ្តាសាយហៀរសំបោរប្រើតាមមាត់ ( Oral

Antihistamines ) ដែល

គេប្រើប្រាស់ក្នុងគោលដៅកាត់បន្ថយភាពរមាស់ កណ្តាស់ និង ហៀរសំបោរ។ ក្រលេកមើល Antihistamines ប្រភេទគ្រាប់ ( Tablet ) ឬ ស៊ីរ៉ូដោយមានសារធាតុផ្សំ

សកម្មឈ្មោះ mequitazine ។ Mequitazine គឺជា

ប្រភេទថ្នាំ Antihistamine និង Anticholinergic

ប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយ និង រដូវកាល ដែលបង្កអោយកើត ស្នាក់នៅខាងក្រៅដូចដែលអាចធ្វើទៅបាននិងចៀសវាង

អាហារតាមផ្លូវ បរិភោគទឹកឆ្អិនដាំពុះ គឺជារឿងសំខាន់បំផុត

ដែលយើងគួរតែប្រុងប្រយ័ត្ននៅក្នុងរដូវកាលនេះ។ លើស ពីនេះទៅទៀតរបបអាហារពិតជាពាក់ពន ័ ហ ្ធ យមា ើ នសារ សំខាន់ខ្លាំងណាស់។ ការទទួលទានផ្លែឈើស្រស់ៗនិងគួរ

តែជៀសវាងការបរិភោគអាហារចៀនឬបំពងខ្លាញ់ជាដើម។ ជាចុងក្រោយ អ្នកគូរតែលាងសំអាតដៃអោយបានស្អាត

មុន និង រាល់ពេលអ្នកបរិភោគចំណីអាហារដើម្បីការពារ អ្នកអោយជៀសផុតឆ្ងាយពីការឆ្លងមេរោគបានយ៉ាងល្អ ប្រសើរ។

The

Lep tos piro sis Trail

Dark, dirty overflowing water from sewages have been sweeping the streets of Phnom Penh nowadays and even the unpredictable drizzles have managed to bring floods across the city. Whatâ&#x20AC;&#x2122;s more disturbing, aside from the health concerns one might acquire due to this erratic weather, are the diseases arising from these floods.

There is an increased risk of infection of water-borne diseases acquired through direct contact with polluted waters. This includes dermatitis, conjunctivitis and wound infections. However, these are not categorized as epidemic-prone. The only epidemicprone infection transmitted from direct contact with contaminated water is leptospirosis. Leptospirosis has been known in almost all parts of the world but still the problem about the disease hasnâ&#x20AC;&#x2122;t been fully addressed especially in developing countries such as Cambodia. the disease has constantly existed in the country over the years. In 2002, a study confirmed the endemicity of the disease in many areas in these countries (Laras K, Cao BV, et al., 2002, The importance of leptospirosis in Southeast Asia. Am J Trop Med Hyg).

Leptospirosis is a bacterial disease that is transmitted to humans through contact with the urine of infected animals, such as rats, mice, cattles, pigs, horses and even dogs, in surface water. The Leptospira enters the body through broken skin, water-softened skin, mucous membranes (the thin moist lining of many parts of the body such as the nose, mouth, throat and genitals), skin wounds and cuts or by swallowing or inhaling contaminated water. Epidemiology of Leptospirosis Carrier animals, domestic or wild, spread leptospires within the population. Leptospires may then be transmitted to humans directly by contact with infected urine or indirectly via contaminated soil or water, especially in times of flood. Human leptospirosis constitutes a dead-end infection; human to human transmission is virtually unknown. First Phase symptoms present in someone with leptospirosis is almost the same as someone having ordinary flu. This septicemic phase starts abruptly with headache, severe muscular

Photo supplied

traveling in endemic countries are also recognized as risk factors (Vinetz JM, et al., 1996, Sporadic urban leptospirosis. Ann Intern Med). Significant exposure also occurs from normal daily activities, with high rates of infection during heavy rainfall and flooding (Pappas G, et al., 2008, The globalization of leptospirosis: worldwide incidence trends. Int J Infect Dis). Urban slum dwellers in areas with

poor sanitation, an increasing case in the city, are at particularly high risk.

Social control measures are now being executed by different types of workers such as as farmers, sewer workers, abattoir workers and military personnel. One study suggested that the use of trousers and long skirts among pond cleaners in Thailand is a strong protective factor against infection (Phraisuwan P, et al., 2002, Skin wounds and control strategies, Thailand, Emerging Infectious Diseases). Health education campaigns

are also needed to educate and reduce cases since rodents are recognized as the most important reservoirs in the

transmission of this disease, therefore the use of rodenticides, entrapment of animals, and improved sanitation is a must to successfully diminish risk of leptospirosis transmission. As such, leptospirosis has always been preventable. Common household and personal prevention tips include getting rid of rats. Whenever you have entrapped rats, whether they are dead or not, do not touch them with unprotected hands. Also, wash cuts and grazes immediately with soap and running water and cover all cuts and broken skin with waterproof plasters before and during work. As for rainy seasons, always wear protective clothing and limit yourself from passing through frequently flooded areas. More importantly, wash your hands before eating, drinking or smoking.

សារធាតុគីមី ជំងឺមហារីកគឺជាជំងឺគួរភ័យខ្លាចមួយដោយ សារវាអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតរស់នៅរបស់មនុស្ស។

មិនថាប្រភេទណាមួយនៃជំងឺមហារីក បើទោះបីជារកឃើញ

វានៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងក៏ដោយ នៅតែបង្កអោយមាន

ការព្រួយបារម្ភ និងភាពធ្ងន់ធ្ងរដដែល។ ប្រភេទទាំងនេះរួម មានជំងឺមហារីកឆ្អឹងផងដែរ។ បើយើងក្រឡេកមើលឆ្នាំ

នេះ មានមនុស្សប្រមាណជា 3.300 នាក់បានប៉ាន់ប្រមាណ

ថា មានករណីថ្មីនៃជំងឺមហារីកឆ្អឹង និងសន្លាក់ហើយផ្អែក លើទិន្នន័យបន្ថែមពីឆ្នាំ 2011-2013 មានប្រមាណ0,1% នៃបុរស និងស្ត្រីត្រូវបានគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឃើញនៅផ្នែក

ខ្លះនៃរាងកាយសម្រាប់ជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ (SEER

Fact Sheet: Bone and Joint Cancer, National Cancer Institute Surveillance, Epide miology and End-Results Program, 2016)។ បើទោះបីជាការកើតមានដុំសាច់ និងជាលិកាទន់លើឆ្អឹង គឺជាករណីកម្រ ពួកវានៅតែអាចប៉ះពាល់ដល់មនុស្សវ័យ

ក្មេង ជាពិសេសកីឡាករវ័យក្មេង។ដូចជាដុំសាច់ដទៃទៀត

ដុំសាច់ឆ្អឹងអាចជាកោសិកាមហារីក ឬ អត់ និងអាចស្ថិត ក្នុងប្រភេទទី 1 ឬ ទី 2។ ដុំសាច់ឆ្អឹងប្រភេទទី 1 តែងតែ មានប្រភពដើមមកពីឆ្អឹង ខណៈដែលដុំសាច់ឆ្អឹងប្រភេទ

ទី 2 គឺជាកោសិកាមហារីកដែលរាលដាលពីផ្នែកផ្សេងៗ នៃរាងកាយចូលមកក្នុងឆ្អឹង។ ការរកឃើញដំបូងនៃកោសិកាបង្កជម្ងឺមហារីកឆ្អឹងគឺមានសារៈសំខាន់ សម្រាប់ការ

ខណៈពេលដែលវាអាចត្រូវបានព្យាបាលនៅក្នុងវិធីជាច្រើន ដូចជាការព្យាបាលដោយកាំរស្មី និង ការព្យាបាលដោយ

គ្រប់គ្រង និង ព្យាបាលប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព។ ប្រភេទ នៃជំងឺមហារីកឆ្អឹង ការរីករាលដាល និងល័ក្ខខ័ណ្ឌសុខភាព

ទូទៅ គឺជាកត្តារួមចំណែកដល់ការវាយតម្លៃក្នុងការព្យា-

Photo supplied

បាលជំងឺមហារីក។ លោកស្រី Wan

ណាមួយ។ ដំណាក់កាលទីបី គឺនៅពេលដែលកោសិកា

Faisham Nu'man Wan Ismail

ជាវេជ្ជបណ្ឌិត និង សាស្ត្រាចារ្យនៃនាយកដ្ឋានឆ្អឹងនៅ សាលា វិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាល និង សកលវិទ្យាល័យ

Sains

Malaysia ( USM ) បានមានប្រសាសន៍ថា" ជំងឺមហារីកឆ្អឹងមានពីរប្រភេទ។ ជំងឺមហារីកឆ្អឹងប្រភេទទី 1 គឺកើត

មានក្នុងឆ្អឹង តែវាមានលក្ខណៈកម្រក្នុងការកើតមាន។

មហារីកឆ្អឹងប្រភេទទី 1 ចាប់ផ្តើមកកើតនៅក្នុងកោសិកា នៃឆ្អឹងខណៈពេលដែលមហារីកឆ្អឹងប្រភេទទី 2 ជាករណី

រីករាលដាលដោយកោសិកាមហារីកពីផ្នែកផ្សេងទៀតនៃ រាងកាយដូចជា ក្រពេញប្រូស្តាត សុដន់ សួត តម្រងនោម

ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត និងពោះវៀនធំមកកាន់ឆ្អឹងដែលអាចបង្ក ឡើងដោយកាំរស្មី x-ray "។ ទស្សនាវដ្តី Healthwise

Digest ខែនេះនឹងបង្ហាញ

រឿងពិតមួយចំនួនដែលអ្នកមិនបានដឹងពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហា ជំងឺមហារីកឆ្អឹងព្រមទាំងកត្តាផ្សេងគ្នាដែលយើងត្រូវពិចារណាដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហាទាំងនេះ។

A. ប្រភេទចម្បង

មនុស្សភាគច្រើនគិតថាពាក្យ « មហារីក " រៀបរាប់អំពី ផ្នែកនៃរាងកាយត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់ដោយសារវា ប៉ុន្តែ

មានមនុស្សមួយភាគតូចទេដែលបានដឹងថា ផ្នែកណាមួយ

នៃរាងកាយដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយកោសិកាមហារីក អាចមានប្រភេទផ្សេងគ្នា។ នេះគឺជាករណីនៃជំងឺមហារីក ឆ្អឹង។ នៅក្នុងចំណោមប្រភេទធំៗនៃជំងឺមហារីកឆ្អឹងរួម មាន chondrosarcoma ( ជំងឺមហារីកឆ្អឹងដែលប៉ះ ពាល់លើកោសិកាឆ្អឹងខ្ចី)

Ewing’s Sarcoma ( ជំងឺ

មហារីកឆ្អឹងប្រភេទម្យ៉ាងទៀតតែកម្រនឹងកើត ) និង ជំងឺ

មហារីកឆ្អឹងខ្ចី ( Osteosarcoma ) ដែលលក្ខណៈជាក់ លាក់ទាំងអស់អាស្រ័យលើកោសិកាដើមកំណើត និង ពិសេស ឆ្អឹងដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ក្នុងរាងកាយ។

B. ដុំសាច់លើឆ្អឹងភាគច្រើនគឺស្លូត ( Benign )

ទោះបីជាមានការកើនឡើងករណីនជ ៃ ង ំ ដ ឺ សា ុំ ច់លឆ ើ ង ្អឹ ជារៀងរាល់ឆ្នាំតែភាគច្រើននៃពួកវាគឺជាដុំស្លូត។ ដុំសាច់

ដែលមិនមែនជាមហារីកមិនបង្កឱ្យមានការខូចខាតដល់ ឆ្អឹងណាមួយឡើយ ហើយវាគ្រាន់ជាដុំសាច់នៃកោសិកា

ដោយមានហ៊ុំព័ទ្ធដោយស្រោមនៅលើឆ្អឹង។ ដូច្នេះ ការ ព្យាបាលគឺគ្រាន់តែធ្វើការវះកាត់យកចេញជាការស្រេច។

C.ដំណាក់កាលនៃជំងឺមហារីកឆ្អឹង

ដូចមហារីកដទៃទៀតដែរ មហារីកឆ្អឹងមានដំណាក់កាល ផ្សេងគ្នា។ ដំណាក់កាលដំបូងគឺនៅពេលដែលការធ្វើកោសល្យវិច័យដោយច្រឹបកោសិកាយកទៅពិនិត្យបង្ហាញថា

កោសិកាមហារីកឆ្អឹងនេះ គឺមិនទាន់រីករាលដាល ហើយ

វាមិនរីករាលដាលទៅផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយ។ ដំ-

ណាក់កាលទីពីរគឺនៅពេលដែលកោសិកាមហារីក គឺនៅ

តែមាននៅក្នុងជាលិកាឆ្អឹង ប៉ុន្តែវាចាប់ផ្តើមធំជាងដំណាក់

កាលទីមួយ។ វានឹងរីករាលដាលដោយពេលវេលាកំណត់

មហារីកបានរាលដាលទៅជាលិកាផ្សេងទៀតនៅក្នុងឆ្អឹង។

ដំណាក់កាលចុងក្រោយគឺជាដំណាក់កាលទី 4 ហើយនេះ គឺជាពេលដែលមហារីកបានរាលដាលទៅផ្នែកផ្សេងទៀ តនៃរាងកាយ។

laminectomy, microsurgical tumor removal, stereotactic radiosurgery, thoracic corpectomy, thoracic laminectomy (Chondrosarcoma, Columbia University Department of Neurological Surgery, 2016).

D. ជំងឺមហារីកឆ្អឹងអាចបង្កឡើងដោយសារជំងឺមហារីក

B. Ewing’s Sarcoma

ជម្ងឺមហារីកឆ្អឹងអាចមានប្រភពមកពីកោសិកាក្នុងឆ្អឹងបាន

លិកាទន់នៅក្បែរដែលចូលរួមបង្ហាញពីលក្ខណៈពិសេស

ផ្សេងទៀត

ក្រុមនៃកោសិកាមហារីកដែលចាប់ផ្តើមនៅក្នុងឆ្អឹង ឬជា

ក្លាយជាមហារីក។ ជំងឺមហារីកឆ្អឹងក៏អាចកើតឡើងពីការ រីករាលដាលនៃកោសិកាមហារីកផ្នែកផ្សេងៗទៀតនៃរាង-

កាយទៅលើឆ្អឹង។ ឧទាហរណ៍ៈ មនុស្សម្នាក់មានជំងឺមហារីកសួត ហើយវាបានរារីករាលដាល និងរសាត់អណ្តែតទៅ

ផ្នែកផ្សេង ហើយនិងឆ្អឹងដែលបណ្តាលមកជំងឺមហារីកឆ្អឹង កើតឡើង ។

ប្រភេទចំបងនៃមហារីកខួរក្បាល

A. Chondrosarcoma chondrosarcoma ជាដុំសាច់លើឆ្អឹងកាច ( malignancy ) កើតចេញពីកោសិកាឆ្អឹងខ្ចី នៅជុំវិញឆ្អឹងអាច កើតឡើងលើឆ្អឹងខ្នង ( ឆ្អឹងកងចង្កេះ ) ឆ្អឹងកងខ្នងផ្នែក កណ្តាល និងខាងលើ ( ឆ្អឹងកងសន្ទះទ្រូង ), ក ( ឆ្អឹងកង ក ) ឬ កំពូលនៃឆ្អឹងក្បាល។

មានប្រភេទជាច្រើននៃជំងឺមហារីកឆ្អឹង chondrosar-

coma ។ ប្រភេទដុំសាច់ ដែលកើតឡើងភាគច្រើនជា ទូទៅនៅក្នុងឆ្អឹងកងរួមមាន de-differentiated chondrosarcomas ដែលវាច្រើនកើតចំពោះមនុស្សពេញ

វ័យកណ្តាល និង មានលក្ខណៈជាដុំដែលរីកលូតលាស់លឿន ជាមួយនឹងសមាសភាគពីរដែលអាចត្រូវបានរកឃើញនៅ

ខាងក្នុង និងនៅខាងក្រៅនៃឆ្អឹងខ្ចីនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ

chondrosarcomas mesenchymal គឺកម្រនឹង

កើតមានខ្លាំងណាស់ ហើយមានលក្ខណៈជាដុំដែលរីកលូតលាស់លឿនដែលច្រើនកើតលើមនុស្សវ័យជំទង់ ។

ជំងឺមហារីកឆ្អឹងកងខ្នង chondrosarcoma ជាធម្មតា

ត្រូវបានបង្ហាញជាមួយនឹងការឈឺចាប់ឆ្អឹង ដែលមិនត្រូវ បានធូរស្រាលដោយការសម្រាកតែមួយមុខនោះទេ។ ដូច

គ្នានេះផងដែរ ជំងឺមហារីកលើលលាក្បាល chondro-

sarcoma ត្រូវបានបង្ហាញដោយមានរោគសញ្ញាដូចជា ឈឺក្បាល វិលមុខ ព្រិលភ្នែក បាត់បង់ការស្តាប់

អស់កម្លាំង ឬខូចមុខងារអ័រម៉ូន។ ជាធម្មតា វាត្រូវទាមទារ អោយមានការវះកាត់ដើម្បីកាត់ដុំសាច់លើឆ្អឹងចេញ។ ជួន កាលទីតាំងនៃដុំសាច់ទាំងនេះអាចធ្វើឱ្យមានការលំបាក

ក្នុងការយកចេញទាំងស្រុង ឬមិនអាចទៅរួចតែម្តង។ ការ

កាត់យកចេញទាំងស្រុងបាន លុះត្រាតែត្រូវប្រើវិធីសាស្ត្រ

ឬឧបករណ៍ច្រើនរួមបញ្ចូលគ្នា។ ដោយអាស្រ័យលើទីតាំង ដុំសាច់ ជម្រើសនៃការវះកាត់រួមមាន: anterior cervical

corpectomy, cervical laminectomy, lumbar

Epidemiology of Leptospirosis. Carrier animals, domestic or wild, spread leptospires within the population. Leptospires may then be transmitted to humans directly by contact with infected urine or indirectly via contaminated soil or water, especially in times of flood. Human leptospirosis constitutes a dead-end infection; human to human transmission is virtually unknown.

ទូទៅមួយចំនួន ក្រុមនៃជំងឺមហារីកឆ្អឹង Ewing’s ភាគ

ច្រើនកើតលើមនុស្សវ័យជំទង់។ ប្រភេទទូទៅនៃជំងឺមហារីកឆ្អឹង Ewing’s ត្រូវបានរៀបរាប់ជាលើកដំបូងដោយ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត

Jame Ewing នៅឆ្នាំ 1921។ អត្រា

កើតខ្ពស់បំផុតគឺរវាងអាយុពី 10 ទៅ 20 ឆ្នាំ និងមិនសូវ ឃើញកើតមានជាទូទៅ ចំពោះកុមារអាយុក្រោម 5 ឆ្នាំ ឬ មនុស្សពេញវ័យអាយុលើស 30 ឆ្នាំ។ ជំងឺមហារីកឆ្អឹង

Ewing’s អាចកើតឡើងលើឆ្អឹងទាំងអស់នៅក្នុងរាង-

កាយ តែតំបន់ដែលកើតច្រើនគឺ ឆ្អឹងអាងត្រគាក ភ្លៅ ឆ្អឹង ជើងផ្នែកខាងក្រោម ដៃផ្នែកខាងលើ និងឆ្អឹងជំនី។ ជំងឺ មហារីកឆ្អឹង

Extraosseous Ewing’s ( EOE )

បានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងជាលិការទន់នៅជុំវិញឆ្អឹង ប៉ុន្តែធ្វើ

សកម្មភាពយ៉ាងច្រើនដូចជាជំងឺមហារីកឆ្អឹង Ewing’s

Sarcoma ដែរ។ ពួកវាត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថា ជា ជំងឺមហារីកឆ្អឹង extraskeletal Ewing’s Sarcoma។ ទន្ទឹមនឹងនេះ Peripheral Primitive Neuroectodermal Tumor (PPNET) គឺជាជំងឺមហារីក ដែលកម្រ ច្រើនកើតលើកុមារដោយបានចាប់ផ្តើមនៅ

ក្នុងឆ្អឹង ឬជាលិកាទន់ និងមានលក្ខណៈដូចគ្នាជាមួយនឹង

Cancer Society. Cancer Facts & Figures 2016. Atlanta, Ga: American Cancer Society, ប្រភេទទីមួយ

និងទីពីរដែរ (American

2016)។

ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងប្រភេទភាគច្រើននៃជំងឺមហារីក ជំងឺ

មហារីកឆ្អឹង Ewing’s ត្រូវបានព្យាបាលដោយ សារធាតុ

5 minutes with

Dr. Sik Thireak

Specialist in joint disease and bone fracture surgery, Dr. Sik Thireak speaks about the basic of bone health to prevent people from acquiring bone disease. What are the signs of low bone density? Most low bone density cases have no specific sign and symptom but we can notice that you may be at risk to low bone density if you are a women, smoking, drinking too much alcohol, having a sedentary lifestyle, one among those families with history of osteoporosis, or experiencing early menopause. What is bone density and why is it important for people to check their bone density? Bone density is the amount of bone mineral in bone tissue. Bone density test is very important especially for the person who are at risk of osteoporosis because early diagnosis can help patient to be treated on time. More importantly, for them to change their lifestyle such as reduce the risk of osteoporosis by eating healthy food and exercising regularly.

គីមី ការវះកាត់ ការព្យាបាលដោយវិទ្យុសកម្ម និង / ឬការ ព្យាបាលដោយសារធាតុគីមីកម្រិតខ្ពស់ស្របជាមួយនឹងការ វះកាត់ប្តូរ Stem

Cell។

C. Osteosarcoma ប្រភេទទូទៅបំផុតនៃជំងឺមហារីកដែលមានការរីកចម្រើន ក្នុងឆ្អឹង ជាញឹកញាប់កើតឡើងចំពោះកុមារ និង មនុស្ស

វ័យជំទង់។ មនុស្សវ័យជំទង់ភាគច្រើនរងផលប៉ះពាល់ជា ទូទៅចំពោះជំងឺនេះ ប៉ុន្តែជំងឺមហារីកឆ្អឹង Osteosar-

coma អាចកើតលើមនុស្សគ្រប់វ័យ។ ចំពោះកុមារ និង មនុស្សវ័យជំទង់ ជំងឺមហារីកឆ្អឹង Osteosarcoma

ច្រើនកកើតមាននៅក្នុងតំបន់ដែលធម្មតាជាកន្លែងដែល

CA, Rose PS, Folpe AL, Laack NN. Common musculoskeletal tumors of childhood and adolescence, 2012)។ នៅលើផ្នែកមួយនៃរាងកាយដែលត្រូវ

Can osteoporosis screening help to reduce future fractures? Exactly, osteoporosis screening can’t directly help to reduce future bone fracture but it’s significant as a key message to remind people to have high attention on their bone health so that they can be aware of their condition and can go to see doctor for further consultation. Treatments done on time reduces their risk of fracture.

ឆ្អឹងធ្វើការរីកលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័ស (Arndt

បានរងផលប៉ះពាល់ជាញឹកញាប់ដោយជំងឺមហារីកឆ្អឹង

Osteosarcoma គឺជាផ្នែកមួយនៃជង្គង់ជាកន្លែងដែល វាដុះនៅជុំវិញវា ( ផ្នែកខាងក្រោមនៃឆ្អឹងភ្លៅឬផ្នែកខាង

លើនៃឆ្អឹងស្មងជើង ) ។ តំបន់ដែលរងផលប៉ះពាល់ជាទូទៅបន្ទាប់គឺឆ្អឹងដៃផ្នែកខាងលើជិតនឹងឆ្អឹងស្មា។ ទោះបី

ក្រៅពីតំបន់ទាំងនេះ មហារីកឆ្អឹងនេះ ក៏អាចរីករាលដាល

នៅក្នុងឆ្អឹងដទៃទៀតដូចជា ត្រគាក ស្មានិងថ្គាមផងដែរ។ ប្រៀបធៀបទៅនឹងជំងឺមហារីកឆ្អឹងដទៃទៀត វាត្រូវបាន ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយការធ្វើតេស្តរូបភាព ថត X-ray

Dr. Sik is currently the manager of Bone Clinic Dr. Sik located at No. 86 St. 265 Sangkat Teuk Laork III, Khan Toul Kork Phnom Penh. Contact him at +855 12 875 787 or email at thireak@yahoo.com

All in the name of education for Health. 2016 CSR corporate PARTNERS

Our corporate partners help us realize our mission of helping the Cambodian community make informed decisions on their health. Let's build a better and healthy working community by participating with us and and becoming one of our CSR partners.

healthwisedigest@dksh.com.kh www.healthwise-digest.com/hd-cares

Tyhpoid Cases Exacerbated by the Monsoon Season

Who would not love rains and the earthly scents it brings? Who would not enjoy its sounds gushing through the roof ’s shingles? Every year from June to October, Southeast Asia is showered with light to heavy downpour. Though there are many advantages of this ushering rain-boosting growth of crops and powering hydroelectric dams—numerous healthrelated conditions arise brought by erratic weather and flooding. The rainy season increases the risk of water-borne diseases such as cholera, hepatitis A, and diarrhea; vector-borne illnesses such as malaria, dengue, haemorrhagic fever; and other illnesses like hypothermia, and respiratory tract infections. Moreover, one that is constant and has been a common case in hospitals during the rainy season is typhoid. Typhoid fever is a serious, systemic infection resulting in nearly 22 million cases and 216,500 deaths annually. Typhoid fever, a serious health threat in the developing world, especially for children, is caused by the bacterium Salmonella enterica serovar Typhi (Typhi). Infection is transmitted via contaminated food and water or through close contact with someone who’s infected (Kashmira Date, et al., Typhoid Fever Surveillance and Vaccine Use — South-East Asia and Western Pacific Regions, 2009–2013, CDC).

Most places with high cases of Typhoid fever have shown to lack access to safe drinking water and adequate hygiene and sanitation. Signs and symptoms usually include high fever, headache, abdominal pain, and either constipation or diarrhea. Patient suffers from fever as high as 40 degree centigrade, excessive sweating, weakness, loss of appetite, abdominal discomfort such as constipation and diarrhea. Rose spots appear on the chest of a patient with typhoid fever, indicating the infection by the bacterium Salmonella typhi. If left untreated, the disease can become serious and lead could to intestinal bleeding and infection of the brain, gall bladder, heart and bones. It can also cause death. So how does the rainy season increase high transmission of typhoid fever? Heavy and continuous rains can damage water and sewage lines thus releasing sewage into the environment. This facilitates then the growth of typhoid bacteria as contaminated water is used

for cleaning, cooking and drinking. Typically, the community’s clean water are at risk. Most of the time, sewage and water lines are near to each other and the risk of leakage is high, which then contaminates clean water. When continuous flooding occur, people are displaced in evacuation centers for safety and again the access to safe drinking water is questionable and eating unwashed food makes it even worse. Floods may also damage local water supplies resulting in difficult maintenance of water sanitation and hygiene. Similarly, dust in the atmosphere is washed down by rain. When inhaled, the dust in the oxygen affects the lungs, causing cough and flu as well as other common colds, an onset of typhoid vulnerability. These factors could greatly impact people of all ages especially children and those who are in need. However, an approachable path to prevent Typhoid is already available and should be duly exercised by people--vaccination. In the years 2009-2013, Cambodia, along with neighboring countries in Asia Pacific, has already adapted the usage of typhoid vaccine (injectable Vi polysaccharide and the oral Ty21a) among its private sector

(Kashmira Date, et al., Typhoid Fever Surveillance and Vaccine Use — South-East Asia and Western Pacific Regions, 2009–2013, CDC). It is also highly

recommended that school-age and/or preschool-age children should be given routine immunization, as advised by the World Health Organization (WHO). On a domestic level, patients who are already suffering from Typhoid should be isolated from the rest of the family as the disease is highly-communicable. Additionally, high intake of fluid is also urged to avoid dehydration. And since vaccination doesn’t fully guarantee 100 percent protection as it diminishes over time, there are basic health guidelines that should be followed. Wash hands frequently. It is advisable to use hot, soapy water to control infection and bring an alcohol-based hand sanitizer whenever you travel. Also, avoid drinking untreated water. Resort to drinking bottled water if necessary. Most restaurants offer raw fruits and vegetables, try as much not to eat them to be absolutely safe. It is better for you to buy, peel and wash by yourself. Lastly, avoid eating street foods as there’s a high possibility of these foods being

One that is constant and has been a common case in hospitals during the rainy season is typhoid. Typhoid fever is a serious, systemic infection resulting in nearly 22 million cases and 216,500 deaths annually. Typhoid should be isolated from the rest of the family as the disease is highly-communicable. contaminated. តើអ្នកណាដែលមិនចូលចិត្តភ្លៀង និងក្លិនក្រអូបនៃចំហាយ ផែនដី?

តើអ្នកណាដែលមិនរីករាយជាមួយសំឡេងភ្លៀងដែលហូរ មកប៉ះនឹងដំបូលផ្ទះ?

ជារៀងរាល់ឆ្នាំចាប់ពីខែមិថុនា ដល់ ខែតុលា តំបន់អាស៊ី អាគ្នេយ៍នឹងមានភ្លៀងធ្លាក់ពីកម្រិតមធ្យមទៅខ្លាំង។ គិត

ទៅការមកដល់នៃរដូវភ្លៀងនេះ គឺបានផ្តល់អត្ថបេយាជន៍ ្រ ជាច្រើនដូចជា បង្កើនការរីកលូតលាស់នៃដំណាំ និង ប្រភព ថាមពលវ៉ារីអគ្គិសនី ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នានេះ វាក៏បាននាំមកជា មួយផងដែរនូវផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពជាច្រើនទាក់ទ ងនឹងកត្តាអាកាសធាតុ និងទឹកជំនន់។

រដូវវស្សាបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺទឹកកខ្វក់ដែលកើតឡើង ដូចជា ជំងឺអាសន្នរោគ ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ A និងជំងឺ

រាគរូស ជំងឺដែលបង្កឡើង ដោយសារសត្វមូសខាំដូចជា ជំងឺគ្រុនចាញ់ គ្រុនឈាម និង ជំងឺផ្សេងទៀតដូចជា ផ្លូវ

ដង្ហើមជាដើម។ លើសពីនេះទៅទៀត បញ្ហាចម្បង និង

បានក្លាយជាករណីទូទៅ នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យអំឡុងពេល រដូវវស្សាគឺ ជំងឺគ្រុនពោះវៀន។ ជំងឺគ្រុនពោះវៀន គឺជា ប្រភេទជំងឺឆ្លងដែលអាចបង្កអោយមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរបាន

កើតឡើងជិត 22 លានករណី និង បានសម្លាប់មនុស្ស 216.500 នាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅជុំវិញពិភពលោក។

ជំងឺគ្រុនពោះវៀនជាជំងឺដែលគំរាមកំហែងដល់សុខភាព

ធ្ងន់ធ្ងរ ចំពោះប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាពិសេស ចំពោះ

កុមារដែលបង្កឡើងដោយបាក់តេរីម្យ៉ាងឈ្មោះថា Bac-

terium Salmonella Enterica Serovar Typhi ( Typhi ) ។ មេរោគត្រូវបានចម្លងតាមរយៈអាហារកខ្វក់

និងទឹក ឬតាមរយៈទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងនរណា ម្នាក់ដែលបានឆ្លងមេរោគ ( Kashmira

Date, et al., Typhoid Fever Surveillance and Vaccine Use — South-East Asia and Western Pacific Regions, 2009–2013, CDC). ។ ភាគច្រើនតំបន់ដែលមាន ករណីហានិភ័យខ្ពស់នៃជំងឺគ្រុនពោះវៀនគឺតំបន់ដែលមិន មានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់គ្រប់គ្រាន់ និង កង្វះអនាម័យក្នុង

ការរស់នៅ។ រោគសញ្ញាទូទៅរួមមាន ក្តៅខ្លួនខ្លាំង ឈឺ ក្បាល ឈឺពោះ និងទល់លាមក ឬ រាគជាដើម។ អ្នកជំងឺ

អាចនឹងក្តៅខ្លួនរហូតដល់ 40 អង្សាសេ បែកញើសច្រើន

អស់កម្លាំង បាត់បង់ចំណង់អាហារ មិនស្រួលក្នុងពោះដូចជា ទល់លាមក និងរាគ។ មានស្នាមកន្ទួលពណ៌ក្រហមលេច

ឡើងនៅលើទ្រូងនៃអ្នកជំងឺគ្រុនពោះវៀន ដែលវាជាសញ្ញា បង្ហាញពីការឆ្លងបាក់តេរី Bacterium

Salmonella

Typhi។ ប្រសិនបើមិនបានព្យាបាលជំងឺនេះអាចក្លាយទៅ ជាធ្ងន់ធ្ងរ និង អាចមានបញ្ហាហូរឈាមក្នុងពោះវៀន

ឆ្លងមេរោគដល់ខួរក្បាល ថង់ទឹកប្រមាត់ បេះដូង និងឆ្អឹង។ វាក៏អាចបណ្តាលឱ្យស្លាប់ផងដែរ។

ដូច្នេះ តើរដូវភ្លៀងបានបង្កើនការចម្លងមេរោគបង្កជំងឺគ្រុន ជំងឺពោះវៀនយ៉ាងដូចម្តេច?

ភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង និង ជាបន្តបន្ទាប់អាចបំផ្លាញប្រព័ន្ធទឹក និង

លូទក ឹ សំអយ ុ ដល ែ អាចបង្កអោយមានការសាយភាយទឹក លូដល់បរិស្ថានរស់នៅ។ ដោយសារបញ្ហាទាំងនេះហើយ ដែលធ្វើអោយមានកំណើននៃបាក់តេរីជំងឺគ្រុនពោះវៀន កើតឡើង បន្ទាប់មកយើងយកទឹកមកប្រើប្រាស់សំរាប់ លាងសម្អាត ចំអិន និងញុំានឹងបង្កអោយឆ្លងមេរោគ។

ជាធម្មតា ទឹកស្អាតក្នុងសហគមន៍គឺស្ថិតក្នុងហានិភ័យ។

ស្ទើរតែគ្រប់ពេលវេលា ប្រព័ន្ធលូ និងទឹកគឺនៅជិតគ្នា និ ងហានិភ័យនៃការលេចធ្លាយគឺមានកម្រិតខ្ពស់ដែលបង្ក អោយទឹកស្អាតមានផ្ទុកមេរោគ។

ពេលដែលមានទឹកជំនន់កើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ប្រជា-

ជនត្រូវបានផ្លាស់ទីលំនៅទៅកន្លែងជម្លៀសមួយសម្រាប់

សុវត្ថិភាព និងការទទួលបានទឹកស្អាតដែលមានសុវត្ថិភាព និង ការបរិភោគអាហារមិនបានលាងសំអាតអោយបាន ត្រឹមត្រូវ គឺនៅតែជាបញ្ហាចោទដែលជាមូលហេតុធ្វើឱ្យ

បញ្ហាកាន់តែអាក្រក់ទ្បើងៗ។ ទឹកជំនន់ក៏ជាមូលហេតុធ្វើ

ឱ្យខូចខាតដល់ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតនៅតាមតំបន់ផងដែរ

Centre International de Vaccination International Vaccination Center

ដែលជាលទ្ធផលនាំអោយមានការពិបាកកក្នុងការថែទាំ ប្រពន្ធ័ទឹកអោយមានអនាម័យល្អ។

No. 5 Monivong Boulevard P.O Box. 983, Phnom Penh Cambodia

ដូចគ្នានេះដែរ ល្អងធូលីដីនៅក្នុងបរិយាកាសត្រូវបានហូរ ធ្លាក់នាំចុះតាមតំណក់ទឹកភ្លៀង។ ពេលដែលយើងដកដង្ហើម

ចូលនាំយកទាំងល្អងធូលីដីនៅក្នុងអុកស៊ីសែនដែលជាហេតុ ធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់សួតបណ្តាលឱ្យយើងក្អក និងកើត

ជំងឺផ្តាសាយ ហើយនិងមួយផ្សេងទៀតគឺងាយនឹងរងគ្រោះ ចំពោះការកើតមានជំងឺគ្រុនពោះវៀន។

Available Vaccines Vaccin/Vaccine Serum

Description

កត្តាទាំងនេះអាចប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់មនុស្សគ្រប់វ័យ

BCG VACCINE

Tuberculose/Tuberculosis

ជិតស្និត។ ទោះជាយ៉ាងណា មានវិធីមួយផ្សេងទៀតដែល

CD. JEVAX, JEV

Encéphalite Japonaise/Japanese Encephalitis

TT Vaccine 0,5 ml, Mono-Dose

Tetanos

CERVARIX

Papillomavirus humain/human

ROTARIX

Rotavirus

SYNFLORIX

Pneumocoque/Pneumococcus

VARIVAX

Varicelle

EUVAX B 10 µg/0,5 ml PEDIATRIC

Hépatite B/Hepatitis B

EUVAX B 20 µg/1 ml ADULT

Hépatite B/Hepatitis B

TUBERSOL 1 ml

Test Tuberculine/Tuberculin Tets

ACT-HIB (0,5ml/dose)

Haemophilus influenzae

AVAXIM 160U ADULT

Hépatite A/Hepatitis A

AVAXIM 80U PEDIATRIQUE

Hépatite A/Hepatitis A

ជាពិសេសគឺកុមារតូចៗ និង អ្នកដែលមានទំនាក់ទំនង

ងាយស្រួលដើម្បីទប់ស្កាត់ពីជំងឺគ្រុនពោះវៀនគឺអ្នកគួរតែ ស្វែងរកការអនុវត្តមួយដ៏ត្រឹមត្រូវដោយការចាក់ថ្នាំបង្ការ

ការពារ។ នៅក្នុងឆ្នាំ 2009-2013 ប្រទេសកម្ពុជារួមជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាងនៅតាមតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកបាន

សម្របសម្រួលលើការប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងជំងឺគ្រុនពោះវៀន នេះ។ ( injectable

Vi polysaccharide and the oral Ty21a) among its private sector (Kashmira Date, et al., Typhoid Fever Surveillance and Vaccine Use — South-East Asia and Western Pacific Regions, 2009–2013, CDC). វាត្រូវបានផ្ដល់ អនុសាសន៍យ៉ាងខ្លាំងខ្លាថា កុមារក្នុងវ័យសិក្សានិង / ឬ

ត្រៀមចូលសាលាគួរតែផ្តល់ថ្នាំបង្ការដូចដែលបានណែនាំ ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ។

ចំពោះប្រជាជនក្នុងស្រុក អ្នកជំងឺដែលទទួលរងពីជំងឺគ្រុន-

ពោះវៀន គួរតែត្រូវនៅអោយឆ្ងាយពីក្រុមគ្រួសារខណៈពេល ដែលជំងឺនេះគឺមានអត្រាឆ្លងខ្ពស់។ លើសពីនេះទៀត អ្នក

ត្រូវតែទទួលទានទឹកអោយបានច្រើនផងដែរដើម្បីជៀសវាងការខ្សោះជាតិទឹក។ ដោយសារការចាក់ថ្នាំបង្ការគឺ

មិនអាចធានាចំពោះការបង្ការមេរោគបាន 100 ភាគរយ ដូចដែលប្រសិទ្ធភាពរបស់វាអាចមានការថយចុះទៅតាម

ពេលវេលា អ្នកគួរតែត្រូវអនុវត្តតាមគោលការណ៍ណែនាំ សុខភាពជាមូលដ្ឋាន។ លាងសំអាតដៃអោយបានញឹក-

ញាប់ ប្រើប្រាស់ទឹកក្តៅ ទឹកសាប៊ូ ដើម្បីគ្រប់គ្រងការឆ្លង មេរោគ និងគួរតែដាក់តែខ្លួននូវទឹកលាងសម្អាតដៃសម្លាប់

មេរោគដែលមានជាតិអាល់កុលជាមូលដ្ឋានគ្រប់ពេលអ្នក

ធ្វើដំណើរ។ ដូចគ្នានេះផងដែរ ជៀសវាងការញុំាទឹកដែល មិនបានសម្លាប់មេរោគ។ ងាកទៅរកការញុំាទឹកបរិសុទ្ធបើ

ចាំបាច់។ ភោជនីយដ្ឋានភាគច្រើនបានផ្តល់ជូននូវផ្លែឈើ និងបន្លែឆៅ សូមព្យាយាមកុំបរិភោគដោយសារពួកវាមិន

សូវមានសុវត្ថិភាព។ វាជាការល្អប្រសើរសម្រាប់អ្នកក្នុងការ

ទិញ ចិត និង លាងសំអាតដោយខ្លួនអ្នកផ្ទាល់។ ជាចុង ក្រោយ ជៀសវាងការបរិភោគអាហារនៅតាមចិញ្ចើមផ្លូវ ដូចដែលវាអាចមានលទ្ធភាពខ្ពស់ក្នុងការបង្កជំងឺ។

MENINGOCOCCIQUE A+C(0,5ml/dose)

Méningite

PENTAXIM

DT Coqueluche accelullaire, Haemophilus influenza

TETRAXIM

DT Coqueluche accelullaire

STAMARIL PASTEUR (0,5ml/dose)

Fiève jaune/Yellow fever

TRIMOVAX MERIEUX (ROR)

Rougeole, oreillon, Rubéole

TYPHIM VI

Fiève typhoïde/Typhoïd

VAXIGRIP ADULT 0,50 ml

Grippe/Flu

VAXIGRIP PEDIATRIQUE 0,25 ml

Grippe/Flu

VERORAB (Fl./ 0,5 ml)

Rage/Rabies

FAVIRAB (5 ml)

Serum antirabique/Antirabic

TETANEA 1500 U.I. (1ml/dose) (TAT)

Serum antitétanique

Immunoglobuline Hépatite B

Analysis & International Vaccinations Opening Hours: Monday-Friday | 7:00-17:00 Saturday | 7:00-11:30 Email: accueil@pasteur-kh.org Tel: +855 (0)12 812 003 | :+855 (0)23 428 561

Asthma during pregnancy: a serious illness that should be considered by Dr. Anna Roslyakova, M.D.

Asthma is a common problem that most pregnant women encounter. Due to asthma, the normal supply of the oxygen can be compromised and make you as well as your baby oxygen deficient. So, if oxygen deficiency lasts throughout the pregnancy, your child can be born with mental or physical abnormalities including cerebral palsy.

enough, the fresh oxygen supply will become problematic. That’s exactly what occurs during asthma. Now you would be thinking why is it happening? Due to any allergen, your respiratory tract becomes hyperactive and it constricts. Consequently, the passage is usually narrowed down and oxygen supply is compromised.

Even so, there is no cure for asthma. In fact, if you’ve achieved the asthma remission phase and you’re healthy enough right now, you won’t have an idea when your asthma flares-up and worsens, regardless if you’re expecting or not.

Does asthma affect pregnancy? Why not!!! Out of 100 women, around 8% are commonly affected by asthma during pregnancy. By keeping control over asthma, it won’t cause any abnormalities during pregnancy.

Of course, experiencing asthma during pregnancy is dangerous for you and your fetus, but it doesn’t mean that you can’t manage its symptoms. Not only can you manage asthma attacks, further complications can also be reduced.

Uncontrolled asthma during pregnancy can lead to a number of problems to you and your baby’s health. You can develop preeclampsia, which is a lifethreatening condition. In this condition, your blood pressure would be higher and your vital organs, including kidneys and liver, would not be functioning properly. If you’re experiencing vision changes, protein in urine and severe headache, then report to the doctor immediately! However, if you’re not controlling asthma, premature births, low birth weight, vaginal bleeding, severe morning sickness, restricted fetal growth, and complicated labor are the consequences of this negligence.

So before revealing the complete story of asthma during pregnancy, you should know what asthma is and what it can do to your health? Asthma-the disease of lungs Your blood supply gets fresh oxygen through the gaseous exchange of oxygen at the cellular level of lungs. You breathe and your respiratory tract provides the passage of fresh air into the lungs. But when the respiratory tract is constricted

In more severe and extreme cases, your

baby’s life will be jeopardized. Asthma worsens due to pregnancy According to the classification, asthma is divided into four categories, ranging from mild to severe. Pregnancy can make asthma worse, or improved or even unchanged. However, latest studies suggest that severity of asthma during pregnancy is directly related to the severity of asthma prior to pregnancy. If the asthma is uncontrolled and severe before pregnancy, you’re more predisposed to a severe attack of asthma. If symptoms of asthma get better, then you would see the improvement in your condition. Generally, worse symptoms of asthma are noticed from week 29 to week 36 of pregnancy. Your medication routine also influences asthma symptoms. If you stop taking medicines, your symptoms will flare-up. Warning signs to watch out! You should know how you would feel when asthma worsens. Here are the following symptoms that you should look for: 1. Constant cough, especially early in the morning or at night 2. Chest tightness 3. Breathlessness 4. Wheezing 5. Flu and cold

ON-CALL

Photo supplied

6. Heartburn If you’re experiencing any one of the symptoms, you should visit the doctor as soon as possible. Taking medications during pregnancy Can you take medications during pregnancy? Is it safe? Will it cause any side effects? Whatever medications would certainly have impact on your baby. If systemic glucocorticoids are taken during pregnancy, it can cause infants oral clefts, low birth weight, preeclampsia, and premature birth. Nevertheless, taking pills during pregnancy is a 100% safer approach. Instead of suffering from asthma attacks more frequently, keeping the medicines in a routine will help you remit asthma. Having trouble breathing is a sign that your body doesn’t have sufficient oxygen to fulfill the the baby’s oxygen demands. By consulting with your doctor during prenatal visits, you would get the safest

medicines at the most appropriate dosage. Just don’t even try to adjust the medicines on your own. And don’t even think about stopping medicines abruptly. Regular monitoring and screening will help to do the adjustments in your medicines.

potential culprits. Exercise-inducedasthma can also let you feel the height of the symptoms.

Don’t worry about allergy shots. If you’ve started allergy shots before getting good news, you can keep continuing it. But most of the gynecologist won’t recommend it using during pregnancy. In fact, allergic shots can cause anaphylaxis, a serious and life-threatening condition of a mother and baby.

What measures you should do while preparing for gestation? If you’ve a history of asthma, try to fix the preconception appointment with your doctor who is handling your allergic issues, pregnancy-related problems, and general issues. With regular visits, s/he will make changes in your medications before after evaluating your current condition. Also, s/he will guide you about any serious emergency related to asthma during pregnancy. As pregnancy can worsen asthma, your health care provider will closely monitor your health status.

Factors that can exacerbate asthma symptoms Around 70%, allergens are the common trigger for activating asthma. Air pollution, cigarette smoking or even smokes from wood burning stoves are other causes that can worsen asthma. Cold, flu or viral pneumonia are other

Hence, if you know the factors that are exacerbating asthma, you can keep an eye on your condition more profoundly.

What can you do to prevent the complications?

Latest studies suggest that severity of asthma during pregnancy is directly related to the severity of asthma prior to pregnancy. If the asthma is uncontrolled and severe enough, you’re more predisposed to a severe attack of asthma. Not a single pregnant lady would want to be unhealthy throughout the gestation period. If you really want to prevent complications of asthma during pregnancy, you should implement all the following measures in your life. • Don’t ignore your medications Missing medications could open a variety of problems. You would see the ups and downs in the symptoms more frequently. Because of the worsening symptoms, your baby won’t get the ample supply of oxygen. So, in order to prevent this, you should take the prescribed medicine on time. If symptoms are not tapering down due to medicines, report to your doctor immediately. • Your prenatal appointments are very important As you know that anything serious can happen during pregnancy, prenatal appointments are extremely important for your overall well-being. Ask questions frequently if you have any. Let your health care provider know your mood swings, anxiety and depression episodes. • Control triggers Most importantly, if you know the triggers, asthma can be controlled in a better way. Whenever you’re closer to the trigger, just avoid it as much as you can. • Control Gastroesophageal Reflux Disease (GERD) GERD is a chronic digestive disease, characterized as acid reflux and heartburn. Undoubtedly, it can worsen asthma. If you’re experiencing GERD, elevate your head of your bed, avoid eating the triggering foods, eat in the smaller quantity and after eating, wait for about three hours before going to bed. So take these little, yet, essential measures to control asthma and be asthma-free throughout your pregnancy! ជំងឺហឺតក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះហាក់ដូចជាមិនមែន

ជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរនោះទេប៉ុន្តែអ្វីដែលអ្នកមិនបានស្រមៃដល់

ហ្សែន ជាហេតុធ្វើអោយទងសួតមានការរួមខ្ជឹប។ ហេតុ

ថាជំងឺហឺត និងមានផលវិបាករបស់វាអាចគំរាមកំហែងដល់

ដូច្នេះច្រកនៃការផ្គត់ផ្គង់អុកស៊ីសែនត្រូវបានរួមតូច និង

សុខភាព ប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់ និងការអភិវឌ្ឍរបស់

ខូចខាត។

ទារក នៅក្នុងស្បូនរបស់អ្នកកម្រិតណាឡើយ។ ជំងឺហឺត គឺជាបញ្ហាទូទៅមួយដែលច្រើនតែជួបប្រទះទៅលើស្ត្រី

តើជំងឺហឺតផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់ការមានគភ៌ដែរឬទេ?

ដែលមានផ្ទៃពោះ។ ដោយសារតែជំងឺហឺត ការផ្គត់ផ្គង់

ហេតុអ្វីមិនអាច !!! ក្នុងចំណោមស្ត្រី 100% មានស្ត្រី 8%

អុកស៊ីសែនធម្មតាអាចមានបញ្ហា និង អាចធ្វើឱ្យអ្នក ក៏

ដែលជាទូទៅត្រូវបានប៉ះពាល់ដោយសារការកើតមានជំងឺ

ដូចជា ទារកក្នុងផ្ទៃរបស់អ្នកមានបញ្ហាខ្វះអុកស៊ីសែន។

ហឺតក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ។ ប្រសិនបើមានការត្រួត

ដូច្នេះ ប្រសិនបើបញ្ហាកង្វះអុកស៊ីសែនមានរយៈពេលយូរ

ពិនិត្យគ្រប់គ្រងលើបញ្ហាជំងឺហឺត វានឹងមិនបង្កឱ្យកើតមាន

ក្នុងអំឡុងពេលនៃការមានគភ៌ វាអាចបង្កអោយទារកកើត

ភាពមិនប្រក្រតីបែបណាមួយទ្បើយ នៅក្នុងអំឡុងពេល

មកជាមួយនឹងភាពមិនប្រក្រតីផ្លូវចិត្ត ឬរ ាងកាយ រួមទាំង

មានផ្ទៃពោះ។

ពិការខួរក្បាល។ បើមិនមានការគ្រប់គ្រងជំងឺហឺតក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃទោះបីជាមិនមានការព្យាបាលជំងឺហឺតអោយជាសះស្បើយ ក៏ដោយ។ ជាការពិតប្រសិនបើអ្នកបានស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់

ពោះ វាអាចនាំឱ្យកើតមានបញ្ហាសុខភាពដល់អ្នកនិងកូន របស់អ្នក។ អ្នកអាចកើតមានជំងឺព្រាយក្រឡាភ្លើង ( Pree

កាលធូរស្បើយនៃជំងឺហឺត ឬ អ្នកមានសុខភាពល្អគ្រប់-

clampsia ) ដែលជាជំងឺមួយមានការគំរាមកំហែងដល់

គ្រាន់ អ្នកក៏មិនបានដឹងថា ជំងឺហឺតអាចនឹងកើតមាននៅ

អាយុជីវិតរបស់អ្នក។ នៅក្នុងស្ថានភាពនេះ សម្ពាធឈាម

ពេលណានោះទេ និង ធ្វើឱ្យស្ថានភាពរបស់អ្នកកាន់តែ

របស់អ្នកកើនទ្បើងខ្ពស់ និងសរីរាង្គសំខាន់ៗនៃរាងកាយ

អាក្រក់បែបណាឡើយ។

របស់អ្នករួមមានទាំង តម្រងនោម និងថ្លើមនឹងបំពេញមុខងារមិនប្រក្រតី។ បើអ្នកជួបប្រទះការប្រែប្រួលនៃការមើល

ជាការពិតណាស់ ពេលដែលជួបប្រទះជំងឺហឺតក្នុងអំឡុង

ឃើញមានធ្លាក់ជាតិប្រូតេអ៊ីនតាមទឹកនោម និងឈឺក្បាល

ពេលមានផ្ទៃពោះ គឺជារឿងដ៏គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់អ្នក និង

ធ្ងន់ធ្ងរ សូមរាយការណ៍អំពីបញ្ហានេះទៅកាន់គ្រូពេទ្យភ្លាម!

ទារកនៅក្នុងផ្ទៃ ប៉ុន្តែវាមិនមែនមានន័យថា អ្នកមិនអាច

ទោះបីជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើអ្នកមិនបានគ្រប់គ្រងជំងឺហឺត

គ្រប់គ្រងរោគសញ្ញានោះបានទេ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះអ្នកអាច

នោះទេ អ្នកអាចជួបប្រទះនឹងបញ្ហានៃការផ្តល់កំណើតកូន

គប ្រ គ ់ ង ្រ ជំងហ ឺ ត ឺ បានដោយថម ែ ទាំងអាចជួយកាត់បន្ថយ

មិនគ្រប់ខែ ទារកកើតមិនគ្រប់ទំងន់ ការហូរឈាមតាម

ភាពស្មុគស្មាញបានបន្ថែមទៀត។

ទ្វារមាសចាញ់កូនមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ មានការចុះថយនៃ ការលូតលាស់របស់ទារក និងផលវិបាកជុំវិញសម្រាលដោយ

ដូច្នេះមុនពេលបង្ហាញអំពីរឿងពេញលេញនៃជំងឺហឺតក្នុង

សារតែការធ្វេសប្រហែសរបស់អ្នកចំពោះជំងឺហឺត។

អំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ អ្នកគួរតែដឹងថាអ្វីទៅ គឺជាជំងឺ ហឺត និងអ្វីទៅដែលអាចធ្វើបានដើម្បីសុខភាពរបស់អ្នក?

ក្នុងករណីដែលធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង អាយុជីវិតទារកនៅក្នុងផ្ទៃរបស់ អ្នកនឹងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់។

ជំងឺហឺត- ជំងឺនៃសួត ឈាមដែលផ្គត់ផ្គង់ក្នុងរាងកាយទទួលយកអុកស៊ីសែនតាម

ជំងឺហឺតមានសភាពកាន់តែអាក្រក់ក្នុងកំទ្បុងពេលមាន

រយ:បណ្តូរឧស្ម័នអុកស៊ីសែន នៅក្នុងកោសិកានៃសួត។

ផ្ទៃពោះ

ប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើមជាច្រកដឹកនាំខ្យល់បរិសុទ្ធចូលទៅក្នុងសួត។

ជំងឺហឺតត្រូវបានគេបែងចែកជាបួនប្រភេទដែលមានសភាព

ប៉ុន្តែនៅពេលដែលទងសួតរបស់អ្នកត្បៀត នាំអោយការ

ចាប់ពីស្រាលទៅធ្ងន់ធ្ងរ។ ការមានផ្ទៃពោះអាចធ្វើឱ្យជំងឺ

ផ្គត់ផ្គង់អុកស៊ីសែន មិនគ្រប់គ្រាន់ជាហេតុធ្វើអោយមាន

ហឺតមានសភាពកាន់តែអាក្រក់ មិនមានការប្រែប្រួល ឬ

បញ្ហា។ វាពិតជាអាចកើតមានឡើងក្នុងអំឡុងពេលដែល

ប្រសើរឡើងទ្បើយ។ ទោះជាយ៉ាងណា មានការសិក្សាជា

អ្នកកើតមានជំងឺហឺត។ ឥឡូវនេះ អ្នកត្រូវគិតថា តើមូល

ចុងក្រោយបំផុតបានលើកឡើងថា ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺហឺត

ហេតុអ្វីដែលបង្កអោយកើតមានបញ្ហានេះឡើង? ដោយ

ក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះត្រូវបានទាក់ទងដោយផ្ទាល់

សារតែធាតុបង្កអាលែហ្សី ( អាលែហ្សែន ) ប្រពន្ធ័ផ្លូវដង្ហើម

ទៅនឹងភាពធ្ងនធ ់ រ្ង នជ ៃ ង ំ ហ ឺ ត ឺ ដល ែ កើតមានមុនពេលមាន

របស់អ្នកបញ្ចេញប្រតិកម្មឆ្លើយតបខ្លាំងជាមួយនឹងអាលែ

ផ្ទៃពោះ។ ប្រសិនអ្នកមិនបានគ្រប់គ្រងជំងឺហឺត រួមជាមួយ

ការក្អកដែលមានសភាពធ្ងនធ ់ រ្ង អ្នកអាចងាយនឹងបឈ ្រ ម

អ្នកគួរតែដឹងថាតើអ្នកទទួលអារម្មណ៍បែបណានៅពេល

ការប្រើប្រាស់ថ្នាំអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ

ការវាយប្រហារដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៃការកើតជំងឺហឺតនេះ។

ដែលរោគសញ្ញានៃជំងឺមានភាពធ្ងន់ធ្ងរឡើង។ ខាងក្រោម

តើអ្នកអាចញុំាថ្នាំអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះបានដែរឬទេ?

ប្រសិនរោគសញ្ញានៃជំងឺហឺតទទួលបានភាពធូរស្បើយ

នេះគឺមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនដែលអ្នកគួរតែដឹង:

តើវាមានសុវត្ថិភាពដែរឬទេ? តើវានឹងបង្កឱ្យមានផលប៉ះ-

ជាងមុន នោះអ្នកនឹងឃើញពីការប្រសើរឡើងនៃល័ក្ខខ័ណ្ឌ

1. ក្អកជាប់ ជាពិសេសនៅពេលព្រឹកព្រលឹម

ពាល់អ្វីខ្លះ? មិនថាថ្នាំអ្វីទាំងអស់ដែលអ្នកបានញុំាសុទ្ធតែ

សុខភាពរបស់អ្នក។ ជាទូទៅ រោគសញ្ញានៃជំងឺហឺតដែល

ឬនៅពេលយប់

នឹងអាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់លើទារកយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ប្រសិន

មានសភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរត្រូវគេបានកត់សម្គាល់ឃើញថា

2. តឹងទ្រូង

ភាគច្រើនកើតមាននៅក្នុងសប្តាហ៍ទី 29 ទៅដល់សប្តាហ៍

3. ដកដង្ហើមខ្លីៗ

stemic Corticosteroid)

ទី 36 នៃការមានគភ៌។

4. ដកដង្ហើមលឺសូរ

វាអាចបណ្តាលឱ្យទារកមានបញ្ហាមាត់ឆែប ទារកកើតមិន

ទម្លាប់នៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំជាប្រចាំរបស់អ្នកអាចមានឥទ្ធិ-

5. ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយ និងផ្តាសាយធំ

គ្រប់ទម្ងន់ ជំងឺព្រាយក្រឡាភ្លើង និងការកើតមិនគ្រប់ខែ។

ពលក្នុងការគ្រប់គ្រងលើរោគសញ្ញានៃជំងឺហឺតបាន។ ប្រសិន

6. ឆ្អល់ចុងដង្ហើម

ផ្ទុយទៅវិញ ការប្រើថ្នាំអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ចំពោះ

អ្នកបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ថ្នាំ រោគសញ្ញារបស់អ្នកនឹងផ្ទុះ

បើអ្នកកំពុងកើតមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនដូចបានរៀប-

ករណីជំងឺហឺតគឺជាវិធីសាស្រ្តដែលមានសុវត្ថិភាព 100%។

ឡើងវិញ។

រាប់ខាងលើ អ្នកគួរតែប្រញាប់ទៅជួបពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជ

ជំនួសឱ្យការទទួលរងពីជំងឺហឺតកាន់តែញឹកញាប់ រក្សាទម្លាប់

បណ្ឌិតអោយបានកាន់តែឆាប់កាន់តែល្អ។

នៃការញុំាថ្នាំជាប្រចាំអាចជួយទប់ស្កាត់ការបង្កនៃជំងឺហឺត

សញ្ញាព្រមានដែលអ្នកគួរតែដឹង!

បើអ្នកប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆាំងការរលាកពពួកស្តេរ៉ូអ៊ីត (Syអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ

បាន។ បញ្ហានៃការដកដង្ហើមគឺជាសញ្ញាបង្ហាញថារាងកាយ របស់អ្នកមិនមានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបំពេញតាម តម្រូវការអុកស៊ីសែនដែលទារកត្រូវការ។ តាមរយៈការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យ ក្នុងអំឡុង ពេលមានគភ៌ អ្នកនឹងទទួលបានថ្នាំដែលមានសុវត្ថិភាព និង កម្រិតប្រើប្រាស់ដ៏សមស្របបំផុត។ សូមកុំព្យាយាម កែតម្រូវកម្រិតប្រើប្រាស់ដោយខ្លួនឯង និងមិនបានសូម្បី តែគិតអំពីការបញ្ឈប់ការប្រើថ្នាំនេះភ្លាមៗ។ ការត្រួតពិនិត្យ និង ការធ្វើតេស្តអោយបានទៀងទាត់នឹងអាចជួយដល់ ការកែតម្រូវកម្រិតប្រើប្រាស់ថ្នាំបាន។ កុំបារម្ភអំពីការចាក់ថ្នាំប្រឆាំងអាលែហ្សី។ ប្រសិនបើអ្នក បានចាប់ផ្តើមចាក់ថ្នាំប្រឆាំងអាលែហ្សីមុនពេលសម្រាល អ្នកនៅតែអាចបន្តការចាក់បាន។ ប៉ុន្តែភាគច្រើននៃគ្រូពេទ្យឯកទេសរោគស្ត្រីនឹងមិនផ្តល់ការណែនាំអោយប្រើ អំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះឡើយ។ ជាក់ស្តែង ការចាក់ថ្នាំ ប្រឆាំងអាលែហ្សីអាចបង្កឱ្យមានប្រតិកម្មថ្នាំ និងការគំរាម កំហែងដល់អាយុជីវិតរបស់ម្ដាយនិងទារកធ្ងន់ធ្ងរ។ កត្តាដែលបង្កអោយរោគសញ្ញានៃជំងឺហឺតកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ប្រមាណជា 70% អាលែហ្សែនគឺជាធាតុបង្កចម្បងបំផុត បណ្តាលអោយជំងឺហឺតមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរឡើង។ ការបំពុល ខ្យល់ ការជក់បារី ឬសូម្បីតែផ្សែងពីការដុតអូសក្នុងចង្រ្កាន ក៏អាចជាមូលហេតុផ្សេងទៀតធ្វើឱ្យជំងឺហឺតកាន់តែអាក្រក់។ ជំងឺផ្តាសាយតូច ជំងឺផ្តាសាយធំ ឬជំងឺរលាកទងសួតសុទ្ធ តែជាធាតុបង្កចម្បងៗ ដែលជំរុញអោយជំងឺហឺតកាន់តែ មានភាពធ្ងន់ធ្ងរ។ ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺហឺតបង្កឡើងដោយ ការហាត់ប្រាណក៏ជារោគសញ្ញា ដែលច្រើនជួបប្រទះផង ដែរ។ ដូច្នេះ បើអ្នកបានដឹងថាតើកត្តាមួយណាជំរុញអោយជំងឺ ហឺតរបស់អ្នកមានភាពធ្ងន់ធ្ងរហើយ អ្នកអាចរក្សាការតាម ដានពីល័ក្ខខ័ណ្ឌសុខភាពរបស់អ្នកចំពោះករណីនេះអោយ បានកាន់តែខ្លាំងជាងមុន ។

តើមានអ្វីដែលអាចវាស់វែងពីទង្វើរបស់អ្នក ខណៈពេល អ្នករៀបចំសម្រាប់ការមានផ្ទៃពោះ? ប្រសិនបើអ្នកមានប្រវត្តិនៃជំងឺហឺត សូមធ្វើការណាត់ជួប ជាមួយគ្រូពេទ្យសម្រាប់ការវិនិច្ឆ័យត្រៀមបង្កកំណើតដែល នឹងត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាអាលែហ្សី បញ្ហាដែលទាក់ទងនឹង ការមានផ្ទៃពោះ និងបញ្ហាទូទៅរបស់អ្នក។ ជាមួយនឹងការ ជួបគ្រូពេទ្យអោយបានទៀងទាត់ គាត់នឹងធ្វើការផ្លាស់ប្តូរ ក្នុងការប្រើថ្នាំមុនពេលមានផ្ទៃពោះ បន្ទាប់ពីការវាយតំលៃ ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នរបស់អ្នក។ ដូចគ្នានេះផងដែរ លោក នឹងណែនាំអ្នកអំពីការសង្គ្រោះបន្ទាន់ធ្ងន់ធ្ងរណាមួយដែល ទាក់ទងទៅនឹងជំងឺហឺតអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ។ ខណៈពេលដែលការមានផ្ទៃពោះអាចបង្កអោយជំងឺហឺត កាន់តែអាក្រក់ អ្នកផ្តល់សេវាថែទាំសុខភាពរបស់អ្នកនឹង ត្រួតពិនិត្យស្ថានភាពសុខភាពរបស់អ្នកយ៉ាងម៉ត់ចត់។

ក្នុងជីវិតរបស់អ្នក។

ប្រួលអារម្មណ៍ ជំងឺថប់បារម្ភ និងជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តរបស់អ្នក។

ការភ្លេចញុំាថ្នាំអាចបង្កអោយមានឱកាសក្នុងការកើតមាន

វាជាគន្លឹះដ៏សំខាន់ប្រសិនបើអ្នកដឹងពីកត្តាដែលបង្កជំងឺ

បញ្ហាជាច្រើន។ អ្នកនឹងឃើញការឡើង និង ចុះនៃរោគ

ហឺតអោយមានភាពធ្ងន់ធ្ងរឡើង នោះជំងឺហឺតអាចត្រូវ

សញ្ញាកាន់តែញឹកញាប់។ ដោយសារតែការមានរោគសញ្ញា

បានគ្រប់គ្រងនៅក្នុងវិធីដែលល្អប្រសើរជាងមុន។ នៅ

កាន់តែអាក្រក់នេះ ទារករបស់អ្នកនឹងមិនអាចទទួលបាន

ពេលណាដែលអ្នកស្ថិតនៅជិតធាតុបង្ក សូមព្យាយាម

ការផ្គត់ផ្គង់អុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ឡើយ។ ដូច្នេះក្នុងគោល

ជៀសវាងពីវាតាមដែលអាចធ្វើបាន។

• ចូរកុំបំភ្លេចថ្នាំរបស់អ្នក

បំណងដើម្បីបងា្កបញ្ហានេះ អ្នកគួរតែញុំាថ្នាំតាមវេជ្ជបញ្ជា អោយបានទៀងទាត់។ ប្រសិនបើរោគសញ្ញាមិនត្រូវបាន

• គ្រប់គ្រងជំងឺច្រាលជាតិអាស៊ីតក្រពះ (GERD)

កាត់បន្ថយដោយសារការប្រើថ្នាំ សូមរាយការណ៍ទៅកាន់

ជំងឺច្រាលជាតិអាស៊ីតក្នុងក្រពះ គឺជាជំងឺប្រព័ន្ធរំលាយអា-

គ្រូពេទ្យរបស់អ្នកភ្លាម។

ហាររ៉ាំរ៉ៃបង្កអោយមានជាតិអាស៊ីតច្រាលចេញពីក្រពះ និង ក្រហាយក្នុងទ្រូង។ មិនមានអ្វីគួរអោយសង្ស័យឡើយគឺវា

• ការណាត់ជួបជាមួយគ្រូពេទ្យអំឡុងពេលមានគភ៌គឺមាន សារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដូចដែលអ្នកបានដឹងហើយថា ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺអាចកើត

តើអ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើបានដើម្បីការពារផលវិបាកទាំង

ឡើងក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះគ្រប់ពេល ដូច្នេះការ

នេះ? មិនមែនត្រឹមតែស្ត្រីមានផ្ទៃពោះម្នាក់ទេដែលចង់បានសុខភាពល្អក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ។ប្រសិនបើអ្នកពិតជា ចង់ការពារផលវិបាកនៃជំងឺហឺតអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ នោះអ្នកគួរតែអនុវត្តវិធានការដូចខាងក្រោមទាំងអស់នៅ

• គ្រប់គ្រងធាតុបង្កជំងឺរបស់អ្នក

ណាត់ជួបមុនពេលសម្រាលគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់សុខុមាលភាពទូទៅរបស់អ្នក។ សាកសួរទៅកាន់ គ្រូពេទ្យអោយបានញឹកញាប់ប្រសិនបើអ្នកមានចម្ងល់។ សូមប្រាប់អ្នកថែទាំសុខភាពរបស់អ្នកអោយដឹងពីការប្រែ-

នឹងបង្កអោយជំងឺហឺតកាន់តែអាក្រក់។ ប្រសិនបើអ្នកកំពុង ជួបប្រទះបញ្ហាច្រាលជាតិអាស៊ីតក្រពះ សូមគេងដោយដាក់ ក្បាលគ្រែអោយខ្ពស់ជាងខ្លួន ជៀសវាងបរិភោគអាហារ ដែលបង្កឱ្យមានបញ្ហា និងបន្ទាប់ពីការបរិភោគអាហាររួច សូមរង់ចាំរយៈពេលប្រហែលបីម៉ោងមុនពេលចូលគេង។ ដូច្នេះ សូមគោរពតាមវិធានការចាំបាច់នានាដើម្បីគ្រប់គ្រង ជំងឺហឺត និងត្រូវធានាអោយបានថា ជំងឺហឺតរបស់អ្នកនឹង មិនមានភាពធ្ងន់ធ្ងរអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះឡើយ!

េបីចង់បនេរគឿងសំអងមនគុណភពលអ សូមទិញេរគឿងសំអងមនបិទលតប័រតបញជក់េលខរបេវទន៍ CAMR1 4214CN-12 េនតមឱសថសថន ឱសថសថនរង ែដលមនចបប់ និងសលកសញញ Logo ពីរកសួង សុខភិបល។ ករផសពវផសយ Market Expansion Services by www.dksh.com

រតូវបនអនុញញតតមេសចកតីសេរមច ៨៤៨/១៥ អបស/ឱអបស ចុះៃថងទី27 ែខេមសឆន ំ 2016 របស់រកសួងសុខភិបល និង អស់សុពលភពេនៃថងទី 05 ែខវ ិចឆិក ឆន ំ 2016 ។ េបីមនរបតិកមមរ ំខនរបស់េរគឿងសំអង សូមរយករណ៍មកនយកដឋនឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ពទ 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com និង រកុមហ៊ុន DKSH ទូរស័ពេទ លខ 067 555 752 ឬ 067 555 256

HEALTH

Photo supplied

LONG-STANDING UNIVERSAL FLU VACCICINE

under development

circulating in all parts of the world. There are 3 types of seasonal influenza viruses – A, B and C. Among many subtypes of influenza A viruses, influenza A(H1N1) and A(H3N2) subtypes are currently circulating among humans. Type C influenza cases occur much less frequently than A and B. That is why only influenza A and B viruses are included in seasonal influenza vaccines. According to the World Health Organization (WHO), 5% to 10% of adults and 20% to 30% of children are infected by influenza flu each year. With 5 million of present severe cases, the death toll is rising to 500,000 each year (World Health Organization, March 2014, Media Center, Influenza (seasonal). Fact Sheet no.

he mentioned, seasonal flu vaccines work by generating antibodies that bind to the virus and prevent it from infecting cells. However, universal flu vaccines does the same function but goes a step further by recruiting white blood cells to destroy infected cells. Vaccination is especially important for people at higher risk of serious influenza complications, and for people who live with or care for high risk individuals. The WHO recommends annual vaccination for pregnant women at any stage of pregnancy, children aged 6 months to 5 years, elderly individuals (≥65 years of age), individuals with chronic medical conditions, health-care workers.

211). However mild or severe the case

is, the most recommended prevention is getting vaccinated every year. The three-research bodies collaborating on this study—McMaster University’s Michael G. DeGroote School of Medicine in Canada, the Icahn School of Medicine at Mount Sinai in New York, and the University of Chicago—chas already started this new research as a follow-up on their earlier findings about a class of antibodies that are capable of neutralizing the most dangerous types of influenza viruses (Proceedings of the National Academy of Science USA (PNAS), 2016).

It’s now in development. A one-time shot that can protect people against flu and all future and mutated strains of flu has been confirmed of its research and development. Present vaccines involve a year’s protection from the illness while the underway universal vaccine allows an essential lifelong defense against influenza viruses. Seasonal flu is an acute viral infection caused by an influenza virus and is

According to the researchers, these antibodies essentially “train” the immune system to identify a part of the virus that remains in the system every year. This then could lead to the emergence of a universal vaccine that is only given once and could offer lifetime protection against all future strains of the flu. Matthew Miller, senior author of the study, compared both seasonal flu vaccines and universal flu vaccines. As

“Our findings show that just having antibodies isn’t enough. You have to have antibodies that bind to very specific places on the virus,” said Dr. Miller. “Now that we know the places where antibodies have to bind, we can modify our vaccines so that we generate those antibodies in higher numbers.” Dr. Miller, who is a member of both the McMaster Immunology Research Centre and the Michael G. DeGroote Institute for Infectious Diseases Research, also added that in places where antibodies have to bind to call in these cells, we can modify our vaccines so that we can generate those antibodies in higher numbers. Another positive attribute of this universal vaccine is that it could effectively prevent mismatches, since it would protect against all flu strains, and the occurrence of flu pandemics. Mismatches in seasonal vaccine happen when the vaccine doesn’t work due to the age and health of the person or when a live or inactivated vaccine was used.

Photo supplied

“Using this knowledge, what we can now do is specifically design our universal vaccine to generate the most desirable types of antibodies and avoid antibodies that block the functions that we want. In doing so, we can make sure that the vaccine will work in the most effective way possible.” Dr. Miller is positive that the universal flu vaccine could be available within the next 5 years. សព្វថ្ងៃនេះ ប្រទេសនីមួយៗកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍។ បើតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងភាពជឿនលឿន

សូម្បីតែជំងឺផ្តាសាយក៏យើងអាចចាក់ថ្នាំបង្ការការពារប្រ-

ឆាំងនិងមេរោគ ហើយក៏បានបញ្ជាក់ថាមានការថយថមពី ភាពតានតឺងនៃជំងឺផ្កាសាយផងដែរ។ វ៉ាក់សាំងនាពេល

បច្ចុប្បន្ន គឺមានភាពពាក់ព័ន្ធក្នុងការការពារពីជំងឺគ្រុនផ្តា-

សាយបានពេញមួយឆ្នាំ ខណៈពេលដែលការចាក់វ៉ាក់សាំង

ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់អនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ជាសកល

ដើម្បីចាក់ការពារប្រឆាំងនឹងវីរុសផ្តាសាយបានអស់មួយ ជីវិត។

ជំងឺផ្តាសាយនេះគឺជាការឆ្លងមេរោគទៅតាមរដូវកាលជា ហេតុបង្កអោយកើតមានជំងឺផ្តាសាយស្រួចស្រាវកើតមាន

ឡើងនិងជាផ្នែកមួយដែលត្រូវបានធ្វើចរាចរគ្រប់ទីកន្លែង

នៅក្នុងពិភពលោក។ មេរោគដែលបង្កអោយកើតមាន ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយគឺមានបីប្រភេទ A,

B និង C ហើយជំងឺ គ្រុនផ្តាសាយប្រភេទ (A) H1N1 និង A ( H3N2 ) គឺជាប្រភេទដែលកំពុងចរាចរ ហើយបង្កជំងឺដល់មនុស្ស

យើង។ ចំពោះជំងឺផ្តាសាយប្រភេទC អាចកើតមានអាត្រា

កំរិតតិចជាងគេ និង មិនសូវជាកើតមានញឹកញាប់ដូចជា ផ្តាសាយប្រភេទ A និង B នោះទេ។ នេះហើយជាមូល

ហេតុ ដែលគេដាក់បញ្ចូលវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺផ្តាសាយ ប្រភេទ A និង B ដោយចាក់វ៉ាក់សាំងការពារវីរុសផ្តាសាយ ទៅតាមរដូវកាល។

បើយោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) មាន

ចំនួនប្រមាណជា 5% ទៅ 10% នៃមនុស្សពេញវ័យនិង

20% ទៅ 30% នៃកុមារតូចៗដែលត្រូវបានឆ្លងមេរោគ ហើយកើតជំងឺផ្តាសាយជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ករណីធ្ងន់ធ្ងរនា ពេលបច្ចុប្បន្ននេះមានចំនួនប្រមាណជា 5 លាននាក់នឹង

មានករណីស្លាប់បានកើនឡើងរហូតដល់ 500.000 នាក់

World Health Organization, March 2014, Media Center, Influenza (seasonal). Fact Sheet no. 211) ។ ទោះបីជា ក្នុងមួយឆ្នាំៗ (

ជំងឺផ្តាសាយនេះមានកំរិតធ្ងន់ឬស្រាលយ៉ាងណាក៏ដោយ

ចំពោះករណីនេះ គឺគេបានផ្ដល់អនុសាសន៍ភាគច្រើន

បំផុតអោយយើងទទួលការចាក់វ៉ាក់សាំងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវទាំងបីនាក់បានសហការរួមគ្នានៅស-

កលវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្ត្រ ឈ្មោះ McMaster នៅប្រទេស កាណាដា សកលវិទ្យាល័យវេជ្ជស ាស្ត្រនៅក្នុងទីក្រុងញូវ-

យ៉ក និងសកលវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្រ្តឈីកាហ្គោ ពួកគេ បានចាប់ផ្តើមសិក្សាស្រាវជ្រាវសារជាថ្មីដោយយោងតាម

ឯកសាររបស់ពួកគេដែលបានរកឃើញពីមុនៗបានបង្ហាញ អំពីប្រភេទអង្គបដិបក្ខដែលអាចមានសមត្ថភាព ក្នុងការ កំទេចប្រភេទគ្រោះថ្នាក់បំផុតនៃមេរោគគ្រុនផ្តាសាយ (

Proceedings of the National Academy

of Science USA (PNAS), 2016).

ចាក់ថ្នាំបង្ការ គឺពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ជាពិ-

ចាក់វ៉ាក់សាំងជាសកលនេះ គឺវាមានប្រសិទ្ធិភាពអាចការ-

សស េ សមប ្រា ម ់ នុសស្ ដែលងាយប្រឈមនិងផលវិបាកនៃ

ពារភាពមិនស៊ស ី ង្វក ា ់ការពារប្រឆាំងនឹងមេរោគផ្តាសាយ

បើយោងតាមក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញឃើញ

ជំងឺផ្តាសាយធ្ងន់ធ្ងរ ឬសម្រាប់អ្នកមើលថែទាំ ឬ អ្នកដែល

និង ទប់ស្តាត់ការឆ្លងរោគនៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយ។ ភាពមិន

ថា អង់ទីករទាំងនេះមានសារ:សំខាន់បៀបដូចជា "រថភ្លើង"

រស់នៅជាមួយអ្នកកើតជំងឺផ្តាសាយធំ។ អង្គការសុខភាព

ស៊ីសង្វាក់ ចំពោះការចាក់ថ្នាំបង្ការដែលមិនមានប្រសិទ្ធិភាព

នៃប្រព័ន្ធភាពស៊ាំក្នុងការកំណត់អត្តសញ្ញាណនៃមេរោគ

ពិភពលោកបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា ការចាក់ថ្នាំបង្ការជា

នេះ គឺវាអាចកើតឡើងដោយសារតែកត្តាអាយុ និង សុខ-

ដើម្បីរក្សាភាពចងចាំដែលមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធភាពសុំានៃ

ប្រចាំឆ្នាំដ៏ល្អបំផុត គឺសម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ កុមារដែល

ភាពរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ឬការចាក់វ៉ាក់សាំងដែលមានភាព

រាងកាយបានជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ករណីនេះដែលនាំឱ្យកើត

មានអាយុចាប់ពី 6 ខែទៅ 5 ឆ្នាំ មនុស្សដែលមានវ័យចំ-

អសកម្ម។

មាននៃការចាក់ថ្នាំបង្ការជាសកលមួយដែលត្រូវបានផ្ដល់

ណាស់ (≥65ឆ្នាំនៃអាយុ) អ្នកជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ នឹងបុគ្គលិកបំរើសេ-

តែម្ដងប៉ុណ្ណោះហើយអាចការពារប្រឆាំងនឹងមេរោគនៃជំ

វាថែទាំសុខភាពជាដើម។

ការប្រើប្រាស់ចំណេះដឹងនេះគឺជាអ្វីដែលយើងអាចធ្វើបាន

ងឺគ្រុនផ្តាសាយនេះបានពេញមួយជីវិត។ លោក Matthew

ដើម្បីធ្វើអោយវ៉ាក់សាំងជាសកលរបស់យើងមានលក្ខណ:

Miller គឺជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់

ខ្ពស់បានបៀបធៀបរវាងវ៉ាក់សាំងជំងឺផ្តាសាយតាមរដូវ កាល និង វ៉ាក់សាំងជំងឺផ្តាសាយជាសកល។ គាត់បានរៀបរាប់ថា វ៉ាក់សាំងជំងឺផ្តាសាយតាមរដូវកាល គឺធ្វើការដោយ មានការបង្កើតជាអង្គបដិបក្ខដែលអាចចងវីរុសនិងការពារ ការបង្ករោគទៅដល់កោសិកា។ ទោះជាយ៉ាងណាវ៉ាក់សាំង ជំងឺផ្តាសាយជាសកលក៏មានមុខងារដូចគ្នាដែរ ប៉ុន្តែវាមាន ជំហានមួយបន្ថែមទៀតដោយអាចចាប់យកកោសិកាឈាម សនឹងបំផ្លាញកោសិកាមេរោគបានថែមទៀតផង។ ការ

"គេបានរកឃើញថាបើគ្រាន់តែមានអង់ទីករ គឺមិនគ្រប់

គ្រាន់នោះទេ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Miller បាននិយាយថា អ្នកត្រូវតែមានអង់ទីករ ដែលចងភ្ជាប់ទៅកន្លែងជាក់លាក់ ណាមួយនៅលើមេរោគនោះ "។ « ឥឡូវនេះយើងដឹងថា

វាមានកន្លែងច្បាស់លាស់សរា ំ ប់អង់ទក ី រធ្វើការចងភ្ជាប់ ដោយយើងក៏បានកែប្រែវ៉ាក់សាំងនោះ ដើម្បីបង្កើតអង្គ បដិបក្ខដើម្បីការពាររាងកាយនៅក្នុងកំរិតតួលេខខ្ពស់ជាង មុន»។

ពិសេសក្នុងការបង្កើតប្រភេទអង្គបដិបក្ខ ដែលយើងត្រូវ ការបំផុតនិងជៀសវាងអង្គបដិបក្ខដែលអាចរារាំងមុខងារ នៃរាងកាយដែលយើងចង់បាន។ ការធ្វើដូច្នេះ ដើម្បីអាច ប្រាកដថាវ៉ាក់សាំងនេះធ្វើការបានដោយមានប្រសិទ្ធិភាព បំផុតតាមដែលអាចធ្វើបាន»។

លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Miller គឺមានគំនិតជាវិជ្ជមានថាវ៉ាក់ សាំងផ្តាសាយជាសកលអាចនឹងរកបានក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំខាងមុខនេះ។

គុណសម្បត្តិដែលមានលក្ខណៈជាវិជ្ជមានមួយទៀតនៃការ

For faster and longer relief for all kinds of pain

ONE SOLUTION FOR ALL KINDS OF PAIN

a quick 20-minute1 immediate release for all kinds of pain

sustained release for 8 hours1 of lasting control and efficac

Safe on stomach, reduces Gastrointestinal bleeds due to sustained release3

lower rate of liver toxicity4

ULCER FREE

fever, post-operative pains, body muscular aches and pains, headaches, menstrual cramps

faster longer the the relief relief for for all all kinds kinds of of pain pain references: 1,2. Radebaugh G, Glen M, Murtha J, Glinecke R. Oral Sustained Release Acetaminophen Formulation and Process, 1989. 3. Hoftiezer JW, O’Laughlin JC, Ivey KJ . Effects of 24 hours of aspirin, Bufferin, paracetamol and placebo on normal human gastroduodenal mucosa. Gut. 1982;23(8):692-697. / Johnson PC, Driscoll T . Comparison of plain and buffered aspirin with acetaminophen in regard to gastrointestinal bleeding . curr ther Res clin exp. 1981(1):79-84. 4. Soll AH, Weinstein WM, Kurata J, McCarthy D. Nonsteroidal Antiinflammatory Drugs and Peptic Ulcer Disease. Ann Intern Med 1991; 114:307-19 / Whitcomb DA, Block GD, Association of Acetaminophen Hepatoxicity with Fasting and Ethanol Use. JAMA 1994;272:1845-1850.

Market Expansion Services by www.dksh.com

េបច ី ង់បានឱសថមានគុណភាពល� សូមទិញឱសថមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAM N0431IP-14 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo ពី្រកសួងសុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ីសេ្រមច ២៧៧/១៦ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី ២៥ ែខ មិនា ឆា� ំ ២០១៥ របស់្រកសួងសុខភិបាល និង សុពលភាពេនៃថ�ទី ២៥ ែខ ក�� ឆា� ំ ២០១៦។ េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់ឱសថ សូមរយ ករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com នង ិ ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256

ON-CALL

CHIKUNGUNYA

VIRUS

ON THE MOVE

Characterized by severe and at times persistent joint pain, CHIKV discomfort is not one to ignore as areas around the joints become swollen and painful to touch.

Lasting 3-10 days, the disease’s acute phase is critical and actually incapacitating, which inhibits the patient to move or walk at the same time.

The first case of Chikungunya virus (CHIKV) in Cambodia was detected in 1961. Since then, the next sporadic cases in the country were identified in 2012. One of the most common diseases affecting a number of people during the rainy season, CHIKV virus is transmitted to humans through the bite of infected Aedes mosquitoes and causes fever. However, symptoms may present unbearable pain especially in patients’ joints. Aedes mosquitoes, which breed in rural, urban and semiurban areas bite mostly during the day and are easily recognized by the black and white stripes/spot markings on their bodies and legs. They breed in anything which can hold clean water including tires, coconut shells, flower pots, storage jars and cooling systems. The eggs become adults within a span of 7–10 days. The mosquito can rest in and around houses, schools and other areas where it is dark, cool and shaded. As this disease shares some clinical signs with most fever-onset diseases, people often misdiagnosed it as dengue, fever, leptospirosis, malaria, rheumatic fever and plain influenza. Thus, the numbers of actual cases of CHIKV fever are likely to be much higher than reported. However, it is given low priority in most countries because of its rarely fatal nature. Go Weak in the Knees Characterized by severe and at times

persistent joint pain, CHIKV discomfort is not one to ignore as areas around the joints become swollen and painful to touch. During the onset of the disease, a patient will also fill sudden trigger of fever, severe headache, nausea, vomiting, fatigue, muscle pain and chills. Lasting 3-10 days, the disease’s acute phase is critical and actually incapacitating, which inhibits the patient to move or walk at the same time. Also, most patients experience skin rashes usually between the 2nd and 5th days of the disease. Dengue rashes are seen as small, dot-like rashes while CHIKV’s is big and flat. The recovery or convalescent phase can last from weeks to months with accompanying joint pain and rheumatism. In some cases it can last for years. Growing Pain If you suspect you have symptoms of CHIKV fever, you must report this to your doctor or to the nearest health center. Typical of a common fever, CHIKV patients are also encouraged to drink a lot of fluid and take nonsteroidal anti-inflammatory drug to relieve pain and high body temperature. Patients commonly manage the disease through symptom relief. There is no vaccine against CHIKV infection and antiviral agents are still in different stages of testing or development (Parashar D, et al., 2014, Antiviral perspectives for

chikungunya virus). Prevention requires personal protective measures such as wearing full-sleeve clothes and long dresses to cover the limbs; usage of repellents, mosquito coils, during the daytime; usage of mosquito nets to protect children and babies who are always resting during daylight. It is also important to protect people diagnosed with CHIKV fever since mosquitoes become infected when they bite such people. Mosquito nets and coils can prevent mosquitoes from biting sick people and help to stop the spread of the disease. Chikungunya Virus (CHIKV) គឺជាប្រភេទ

មេរោគដែលត្រូវបានគេរកឃើញដំបូងគេបង្អស់តាំងពី

ឆ្នាំ 1961 និងត្រូវបានគេកត់សំគាល់ថាកើតមានជាបន្ត បន្ទាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងកំទ្បុងឆ្នាំ 2012 ។ វាគឺ ជាប្រភេទជំងឺដែលមានកើតច្រើនជាងគេបំផុតនិងភាគ ច្រើនគឺមានផលប៉ះពាល់បង្កជាជំងឺដល់មនុស្សនៅក្នុង

អំឡុងពេលរដូវវស្សា ហើយប្រភេទមេរោគ Chikun-

gunya Virus ត្រូវចំលងមេរោគពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតតាមរយៈមូសខាំ (Aedes Mosquitoes) ជាមូលហេតុធ្វើអោយមនុស្សក្កៅខ្លួន។ ទោះបីជា

យ៉ង ា ណាវាចន ្រើ តក ែ ត ើ មានរោគសញ្ញប ា ង្ហញ ា អំពកា ី រឈឺ ចាប់ ដែលមិនអាចគណនាបាននឹងជាពិសេសកើតមាន ការឈឺចាប់នៅត្រង់សន្លាក់របស់អ្នកជំងឺ។ សត្វមូស Aedes នេះគឹជាប្រភេទពូជដែលរស់នៅតាមជនបទ ទីក្រុង និង ពាក់កណ្តាលនៃទីក្រុងដែលភាគច្រើនវាខាំមនុស្សនៅពេល

ថ្ងៃ ហើយយើងក៏អាចកត់សំគាល់វាបានយ៉ាងងាយស្រួល តាមរយះចំណុចពណ៏ឆ្នូតស និង ខ្មៅនៅត្រង់ដងខ្លួន និង

ជើងរបស់ពួកវា។ វាបានបង្កាត់ពូជនៅគ្រប់ទីកន្លែងដែល មានផ្ទុកទឹកស្អាតរួមមានទាំងសំបកកង់ សំបកដូង ផើងផ្កា

Chikungunya VS Dengue Despite many similarities with dengue fever, there are some features that help in differentiating between these two diseases: Fever Duration

Rashes

Bone/Joint Pain

Haemorrhage

Chikungunya

Shorter

Freqeuent maculopapular

Frequent and Longer

Rare

Dengue

Longer

Infrequent maculopapular

Shorter

Possible

ពាងទឹកនិងនៅតំបន់ត្រជាក់។ សត្វមូសនេះវាញាស់ពង

ដែលត្រូវការរយៈពេល 7-10 ថ្ងៃហើយវានិងក្លាយទៅជា ពងពេញវ័យ។ វាអាចរស់នៅជុំវិញផ្ទះ សាលារៀន និង កន្លែងត្រជាក់ ទីងងឹតដែលបាំងស្រមោល និង គ្មានពន្លឺ ព្រះអាទិត្យ។

នៅពេលដែលយើងកើតមានជំងឺនេះ ភាគច្រើនវាមានលេច នូវរោគសញ្ញាខ្លះៗដូចជា: គ្រុនក្តៅ ដែលកើតមានច្រើន

ជាងគេ ហើយជាញឹកញាប់គេច្រើនតែធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យច្រឡំ

ថាជាជំងឺគ្រុនឈាម ជំងឺគ្រុន leptospirosis ជំងឺគ្រុន ចាញ់ ជំងឺរលាកសនា្លក់ និង ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយធម្មតា។ ចំ-

ពោះជំងឺដែលបង្កទ្បើងដោយប្រភេទមេរោគ CHIKV

នេះ គេសង្គេតឃើញថាវាមានចំនួនកើនទ្បើងក្នុងកម្រិត

ខ្ពសជា ់ ងធម្មតានៅក្នង ុ របាយការណ៍ដល ែ បានកត់តទ ្រា ក ុ ។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅប្រទេសជឿនលឿនមួយចំនួនគេមិន បានចាត់ទុកថា វាជាប្រភេទជំងឺដែលសិ្ថតនៅក្នុងអាត្រា

ខ្ពស់ដែលបណ្តាអោយមនុស្សស្លាប់បើបៀបធៀបទៅនឹង ជំងឺដទៃផ្សេងៗទៀត។

ភាពចុះខ្សោយនៅម្តុំជង្គង់

ការឈឺចាប់នៅម្តុំសន្លាក់គឺមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរនិងឈឺជាប់ រហូត ហើយជំងឺគ្រុន CHIKV នេះដែរវាមិនត្រឹមតែធ្វើ

យើងមិនស្រួលខ្លួននោះទេ តែវាថែមទាំងធ្វើអោយយើង មានការឈឺចាប់ហើមនៅត្រង់ម្តុំសន្លាក់ និងមានការឈឺចាប់

កាន់តែខ្លាំងទ្បើងនៅពេលដែលយើងប៉ះពាល់វា។ ក្នុងអំឡុង ពេលដែលកើតមានជំងឺនេះ អ្នកជំងឺអាចកើតមានរោគ សញ្ញាគ្រុនក្តៅ ឈឺក្បាលធ្ងន់ធ្ងរ ក្អួតចង្អោរ អស់កម្លាំង

ឈឺចាប់សាច់ដុំនិងគ្រុនញាក់។ វាមានរយះពេលប្រហែល ជា3-10ថ្ងៃ គឺជាដំណាក់កាលដែលកើតមានជំងឺស្រួចស្រាវ នឹងធ្វើអោយប្រពន្ធ័ការពារនៃរាងកាយមានសភាពចុះខ្សោយ និង ជាមូលហេតុដែលធ្វើអោយអ្នកជំងឺពិបាកដើរ ឬ ធ្វើ

ចលនានៅក្នុងពេលតែមួយ។ ដូចគ្នានេះដែរ អ្នកជំងឺភាគ ច្រើនពួកគាត់ជាធម្មតាកើតមានកន្ទួលនៅលើស្បែកក្នុង

កំទ្បុងថ្ងៃទី 2 និងទី 5 នៃដំណាក់កាលកើតមានជំងឺនេះ។ ចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមវាមានកន្ទួលរាងតូចៗដែលជាចំណុច

ខុសគ្នារវាងនឹងជំងឺគ្រុន CHIKV វាមានកន្ទូលរាងធំជា

បន្ទះៗ។ អ្នកជំងឺអាចជាសះស្បើយឡើងវិញអស់រយៈពេល ជាច្រើនសប្តាហ៍រហូតដល់ច្រើនខែអមជាមួយនិងការឈឺ

ចាប់សន្លាក់ និង ឈឺសន្លាក់ឆ្អឹង។ ក្នុងករណីខ្លះទៀត វាក៏ អាចបង្កអោយកើតមានការឈឺចាប់នៅក្នុងរយៈពេលជា ច្រើនឆ្នាំផងដែរ។

ការឈឺចាប់កើតមានទ្បើង

ប្រសិនជាអ្នកសង្ស័យថាអ្នកកើតមានរោគសញ្ញានៃជំងឺគ្រុន

CHIKV នេះអ្នកគួរតែរាយការណ៍ទៅដល់គ្រូពេទ្យរបស់

អ្នកឬទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពដែលនៅស្ថិតជិតអ្នកបំផុត។ វាជារឿងធម្មតា ដែលអ្នកជំងឺគ្រុន CHIKV នេះត្រូវ បានគេលើកទឹកចិត្តឱ្យផឹកទឹកអោយបានច្រើន ដើម្បីបង្ក្រប់

សារធាតុរាវ និង ការប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆ ាំងការរលាកដែល មិនមែនជាពពួក (steroidal) និងមានថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ ព្រមទាំងថ្នាំសំរាប់បញ្ចុះកំដៅនៃរាងកាយផងដែរ។

ជាទូទៅការព្យាបាលចំពោះអ្នកជំងឺ គឺធ្វើទ្បើងដើម្បីជា

ជំនួយដល់ការសង្គ្រោះបន្ទាន់ក្នុងការគ្រប់គ្រងរោគសញ្ញា នៃជំងឺនេះដើម្បីអោយអ្នកជំងឺបានធូរស្បើយខ្លះ។គេពុំទាន់

បានរកឃើញថាមានវ៉ាក់សាំងសំរាប់ចាក់ការពារ ឬ ទប់-

ស្តាត់ប្រភេទវីរុស CHIKV នេះនៅទ្បើយទេ ហើយវា ក៏កំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការធ្វើតេស្ត និង

មុងដាក់ដើម្បីការពារកុមារនិងទារកជៀសវាងមូសខាំនៅ ពេលដែលពូកគេគេងសម្រាកនៅពេលថ្ងែ។ ការប្រើប្រាស់

មុង ឬធូបមូសការពារមូសខាំ វាពិតមានសារ:សំខាន់ណាស់

ធ្វើការអភិវឌ្ឍន័ផងដែរ ( Parashar

D, et al., 2014, Antiviral perspectives for chikungunya virus).

ដើម្បីការពារប្រជាជនអោយជៀសផុតពីជំងឺគ្រុន CHI-

យើងគួរតែមានវិធានការការពារផ្ទាល់ខ្លួន ដូចជាការស្លៀក

សម្លៀកបំពាក់អាវដៃវែងឬរ៉ូបវែងជិតៗ ដើម្បីគ្របដណ្តប់

ពីសត្វមស ូ ដែលជាមូលហេតប ុ ង្កអោយមនុសស្ ធ្លក ា ខ ់ ន ្លួ ឈឺ និងជួយបញ្ឈប់ការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះផងដែរ។

អវយវៈ ឬប្រើប្រាស់ថ្នាំសំលាប់មូស ហើយក៏អាចប្រើប្រាស់

KV នេះបានហើយវាក៏អាចជៀសវាងការចំលងមេរោគ

ជំងឺគ្រុន CHIKV នឹង ជំងឺគ្រុនឈាម

ទោះបីជាវាមានរោគសញ្ញាដែលស្រដៀងគ្នាទៅនឹងជំងឺគ្រុនឈាមក៏ដោយ វាមានលក្ខណៈពិសេសមួយចំនួនដែលអាចជួយយើងក្នុងការបែងចែកពីភាពខុសគ្នារវាងជំងឺទាំងពីរនេះ បានដូចខាងក្រោម:

រយះពេលកៅ្កខ្លួន

រមាស់

ឆ្អឹង/ឈឺសន្លាក់

ការហូរឈាម

ជំងឺគ្រុនCHIKV

រយះពេលខ្លី

កន្ទួលលើស្បែកញឹកញាប់

ញឹកញាប់ និងមានរយះពេលវែង

កំរ

ជំងឺគ្រុនឈាម

រយះពេលវែង

កន្ទួលលើស្បែកមិនសូវញឹកញាប់

មានរយះពេលខ្លី

អាចកើតមាន

DKSH CSR PROJECT - Giving back to your Employees

HAGAR CATERING

HD Cares, together with the HD magazine, aims to provide effective health care education (facts, figures and advices on specific health topics and conditions) to those who have limited access on health information such as Cambodiaâ&#x20AC;&#x2122;s workforce, make health education a part of every private organization and entityâ&#x20AC;&#x2122;s CSR projects, become an immediate instrument in fostering health and wellness in Cambodia, and instill among workers and employees that reading on health is a crucial part of corporate culture

THE BLUE PUMPKIN SIEM REAP

Tanakan Get Smart Scholarship Awards is a campaign launched by Tanakan to assist university studeAnts in boosting their academic performance and provide them with complementary training and seminars necessary for the academic excellence. Atthe end of the campaign, a number of students will be awarded with scholarship awards and may be given an opportunity for internship and/or full-time job at DKSH Cambodia Ltd.

The rising star

Nov Dana

HEALTHWISE SPOTLIGHT

A go-getter and dynamo in the showbiz industry, newbie Nov Dana is set to conquer Cambodian stages with her vocal prowess. Born in Battambang, Dana and her family moved to Phnom Penh when she was still young. She have lived most of his life in the city, studying in the academe and preparing for what she may not have dreamt about before. Succeeding with a bachelor’s degree in accountancy, her passion for the arts has always been alive. Eventually, she pursued her dreams of becoming an artist after finishing her studies. “My passion of becoming an artist started when I was a child. I had to pursue it just a year ago because my parents regard studying at a university as an important priority in life. Finally, I joined artists’ life after I got my bachelor’s degree,” she said. At present, Dana regards herself as a newcomer in the Cambodian world of entertainment. She is now singing at a restaurant and also participating as an actress in various music videos. “My

ambition is to create a group, a band with the best dancers so we can gain enough popularity as well as compose a perfect song by the end of this year,” Dana attested. “Also, as an artist, I need to be very careful with my health. I stray away from alcoholic drinks and spicy foods. My main regimen is to eat enough food, drink enough water and exercise regularly because I spend a lot of my time and energy when I perform. Every time I catch a cold, I manage it by having a warm shower and taking medicines and a good rest,” she concluded.

បំផុត ក្តីសុបិន្តរបស់នាងបានក្លាយជាការពិតបន្ទាប់ពីនាង បានបញ្ចប់ការសិក្សា។ នាងបាននិយាយថា " ចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំក្នុងការ ក្លាយជាសិល្បករគឺមានតាំងពីខ្ញុំនៅក្មេង។ ខ្ញុំទើបតែបាន ប្រឡូកក្នុងវិស័យសិល្បៈរយៈមួយឆ្នាំដោយសារតែឪពុក ម្តាយរបស់ខ្ញុំ គាត់ចង់អោយខ្ញុំផ្តល់អាទិភាព ចំពោះការ សិក្សាជាមុនសិន។ ទីបំផុត ខ្ញុំបានចូលប្រឡូកក្នុងវិស័យ សិល្បៈក្រោយពីបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាប័ត្ររួច"។ នៅពេលបច្ចុប្បន្ន ដាណាបានចាត់ទុកខ្លួនឯងថាជាសមាជិកថ្មីនៅក្នុងពិភពសិល្បៈ។ បច្ចុប្បន្ននាងកំពុងច្រៀងនៅ ឯភោជនីយដ្ឋានមួយកន្លែង និងធ្វើជាតារាសម្តែងផងដែរ។ ដាណា បានបញ្ជាក់ថា: « មហិច្ឆតារបស់ខ្ញុំ គឺបង្កើតក្រុម តន្រ្តីជាមួយនឹងក្រុមរាំដ៏ស្តាត់ជំនាញ រួមទាំងនិពន្ធនូវបទ ចម្រៀងថ្មីៗសម្រាប់ចុងឆ្នាំនេះ ដើម្បីទទួលបាននូវប្រជា-

ដោយមានមហិច្ចតា និងភាពមោះមុតនៅក្នុងឧស្សាហកម្ម

ប្រិយភាពកាន់តែច្រើន »។

សិល្បៈ តារាទើបរះ នៅ ដាណា បានតាំងចិត្តពុះពារដើម្បី បញ្ចេញសមត្ថភាពសំលេងរបស់នាងនៅលើឆាកតន្រី្ត។

ជាចុងក្រោយនាងបានបន្ថែមថា “ក្នុងនាមជាសិល្បករមួយ

ដាណា កើតនៅខេត្តបាត់ដំបង តែក្រោយមកគ្រួសាររបស់

រូប ការប្រុងប្រយ័ត្នជាមួយនឹងសុខភាពគឺជារឿងមួយដ៏ចាំ-

នាងបានប្តូរទៅរស់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញតាំងពីនាងនៅ

បាច់ដែលត្រូវធ្វើដូចជា មិនញុំាស្រា និងអាហារហឹរ។ នាង

តូច។ នាងបានធំធាត់នៅក្នុងទីក្រុង និងសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញា-

ត្រូវបរិភោគអាហារ ទឹក និងធ្វើលំហាត់ប្រាណឱ្យបានគ្រប់-

ប័ត្រ ហើយក៏បានរៀបចំសម្រាប់អ្វីដែលនាងមិនធ្លាប់បាន

គ្រាន់ព្រោះនាងបានចំណាយពេលវេលា និង ថាមពលជា

ស្រម៉ៃដល់ពីមុន។ ក្រៅពីការទទួលបានជេាគជ័យជាមួយ

ច្រើនសំរាប់ការងារ។ នៅពេលដែលនាងមានជំងឺផ្តាសាយ

នឹងការបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកគណនេយ្យ នាងនៅតែ

នាងតែងតែព្យាបាលវាដោយខ្លួនឯងដោយងូតទឹកក្តៅ

មានក្តីស្រម៉ៃក្នុងការចូលប្រឡូកក្នុងវិស័យសិល្បៈ។ នៅទី

អ៊ុនៗ ញុំាថ្នាំបំបាត់ផ្តាសាយ និងសម្រាកអោយបានច្រើន”។

ESCALATING

FOOD BORNE DISEASES WHAT’S SAFE AND WHAT’S NOT?

When it comes to germs such as salmonella, all it takes is 15-20 cells in undercooked food to cause food poisoning. The onset of symptoms may occur within minutes to weeks and often presents itself as flu-like symptoms. Most cases of food poisoning are a result of unhygienic methods; preparing the food, handling the food and incorrect temperature for food storage. When it comes to germs such as salmonella, all it takes is 15-20 cells in undercooked food to cause food poisoning. The above facts are also commonly attributed to illnesses while people are travelling. Most of the time, people who travel are prone to diseases while they are in a foreign country. This is because their bodies have a hard time adapting to the climate and sometimes, to the food they eat. Foodborne illness (also called food poisoning) is an illness caused by eating foods that have harmful organisms. These harmful germs can include bacteria, parasites and viruses. They are mostly found in raw meat, chicken, fish, and eggs, but they can spread to any type of food. They can also grow on food that is left out on counters or outdoors or is stored too long before you eat it. The onset of symptoms may occur within minutes to weeks and often presents itself as flu-like symptoms, as the ill person may experience symptoms such as nausea, vomiting, diarrhea, or fever. Since symptoms are often flu-like, many people may not recognize that the illness is caused by harmful bacteria or other pathogens in food. Sometimes foodborne illness happens when people donâ&#x20AC;&#x2122;t wash their hands before they touch food. Most of the time, foodborne illness is mild and goes away after a few days. All you can do is to wait for your body to get rid of the germ that is causing the illness. However some types of foodborne illness may be more serious and you may need to see a doctor. If you have much needed vacation getaway, or just another one of those business trips, maintaining healthy eating habits while traveling can be a big challenge. So you should be concerned about what you eat and how to prevent yourself to be healthy. The paragraph

below will show you which foods pose greatest risk and how to prevent yourself from borne disease while you are traveling. Which foods pose the greatest risk? Foods of animal origin are the primary source of many food poisoning microbes, such as Salmonella, Listeria, Campylobacter, E-coli and L-monocytogenes. These may occur on live animals, and remain in the meat after slaughter. Without appropriate treatment to kill the microbes, or if conditions of hygiene or temperature control are poor, microbes may still occasionally be present in the final food product. Foods which pose a relatively high risk of foodborne illness include: Poultry, meat & eggs - The incidence of contamination is probably highest in poultry. Here, rapid growth in poultry production has resulted in a readilyavailable source of meat. However, there has been increased infection with food poisoning microbes in poultry, meat and eggs. Eggs can carry bacteria such as Salmonella enteritidis on their shells or within the egg. An important precaution in preventing foodborne illness from poultry and eggs is thorough cooking; the World Health Organization recommends that raw egg should be viewed as a potentially hazardous ingredient which should not be used in foods. Red meats - These can also be contaminated with pathogenic microbes, probably to a lesser extent than poultry. The process of grinding meat to make mince and burgers may spread the microbes from one source into many products. As for poultry products, red meats should be thoroughly cooked before serving. Dairy products - Raw milk can contain various pathogens from the dairy animal

or its environment. Pasteurization destroys all pathogens, and sterilization ensures that the product is free from all microbes. While pathogens are inactivated by many of the methods used to produce dairy products - including acidification and fermentation of milk - certain types may sometimes survive. Hard cheeses, yoghurt and butter are regarded as safe because of their acidity or lack of moisture, but mould-ripened soft cheeses can allow growth of Listeria monocytogenes. Shellfish - As filter feeders which extract their diets from large volumes of water, shellfish can concentrate pathogens in their bodies. Inadequately heat-treated shellfish can cause a range of infections due to bacteria (such as Vibrio and Shigella), various parasites or viruses. Herbs and spices - These frequently carry large numbers of bacteria such as Bacillus cereus, Clostridium perfringens and Salmonella. Keys to prevent yourself from foodborne disease and stay healthy during travel: Avoid tap water. This includes water from the tap and beverages with ice. Don’t drink when brushing your teeth or bathing. In developing countries, water may be contaminated by bacteria, parasites, and viruses that cause hepatitis, cholera, and typhoid fever. Even a small amount of contaminated water can make you ill. Drink safe beverages • Boiled water – One minute of boiling should adequately disinfect most water, but boiling water for 3 minutes is recommended. • Treated water – Commercial iodine or chlorine tablets provide substantial protection if used according to directions. • Beverages made with boiled water and served steaming hot (such as tea and coffee). • Bottled water or canned beverages. Because water on the outside of cans and bottles may be contaminated, they should be wiped clean and dried before being

opened. Water contaminated with fuel or toxic chemicals will not be made safe by boiling or disinfection; travelers should use a different source of water if they suspect this type of contamination. Avoid raw fruits and vegetables. This includes salads and uncooked vegetables. These may be contaminated or may have been rinsed with unsafe water. Eat only food that has been cooked and is still hot, or fruit that you know has been washed in safe water and you have peeled yourself. Other foods to avoid include: • Raw or undercooked meat, poultry, seafood, and eggs • Unpasteurized milk and milk products, especially soft cheeses • Prepared food that has been left unrefrigerated for several hours, especially food containing meat, poultry, eggs, and dairy products • Food prepared by street vendors • Thoroughly cooked fruits and vegetables • Fruits with a thick covering (citrus fruits, bananas, and melons) that have been washed in safe water and that you peel yourself • Thoroughly cooked meat, poultry, eggs, and fish • Dairy products from large commercial dairies, such as ultra-pasteurized (shelfready) milk or hard cheeses Foodborne diseases are not a serious problem if they are prevented properly. Even if you are at home or on a vacation, try your best to be clean and hygienic especially when you are preparing foods. Doing the above tips will ensure you a pleasurable worry-free holiday. So stay safe and start packing your bags now. ជំងឺដែលបង្កឡើងដោយចំណីអាហារ ( Food-borne

Disease ) មានការគំរាមកំហែងដល់សុខភាពសាធារណៈ ដែលកំពុងកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក និង ផ្តល់ផល វិបាកដល់សុខភាពរយៈពេលយូរ។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានរាយការណ៍ថា អ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺរាគមាន ចំនួន 2,2 លាននាក់នៅទូទាំងពិភពលោក ហើយភាគច្រើន

នៃអ្នកស្លាប់ទាំងនេះ គឺបណ្តាលមកពីជំងឺដែលបង្កដោយ

ទាំងនេះរួមមានដូចជា បាក់តេរី ប៉ារ៉ាស៊ីត និង វីរ៉ុស។ ភាគ

មានសភាពស្រាល និង អាចជាទៅវិញ ក្នុងរយៈពេល 2

ចំណីអាហារ។ ករណីភាគច្រើននៃការពុលអាហារ បណ្តាល

ច្រើនពួកវាត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងសាច់ឆៅ សាច់មាន់

ទៅ 3 ថ្ងៃ។ អ្វីទាំងអស់ដែលអ្នកអាចធ្វើបានគឺ រង់ចាំអោយ

មកពីការរៀបចំ និង ការចំអិនម្ហូបអាហារដោយគ្មានអនាម័យ

ត្រី និង ស៊ុត ហើយ ពួកវាអាចចម្លងទៅកាន់ចំណីអាហារ

រាងកាយរបស់អ្នកកម្ចាត់មេរោគដែលបានបង្កឱ្យអ្នកមាន

ហើយនិង ការរក្សាម្ហូបអាហារនៅក្នុងសីតុណ្ហភាពដែលមិន

ផ្សេងៗទៀតផងដែរ។ ពួកវាក៏អាចដុះលូតលាស់នៅលើ

ជំងឺនេះប៉ុណ្ណោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ពេលខ្លះជំងឺពុលអាហារ

ត្រឹមត្រូវ។ នៅពេលដែលវាបំលែងទៅជាធាតុបង្ករោគ

អាហារដែលត្រូវបានទុកចោលនៅលើធ្នើរ ឬ នៅក្រៅទូរ

នេះ អាចនឹងមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ហើយត្រូវទៅជួបពិគ្រោះ

Salmonella នៅក្នុងអាហារដែលចំអិនមិន

ទឹកកក និង ទុកនៅក្នុងទូរទឹកកកយូរពេកផងដែរ។ ភាព

ជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត។ ប្រសិនបើអ្នកចាំបាច់ត្រូវមានវិស្សម

បានឆ្អិនល្អ វានឹងបង្កឱ្យមានការពុលអាហារពេលដែលយើង

កាចនៃមេរោគអាចបង្កជាជំងឺ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មាននាទី

កាលទៅឆ្ងាយ ឬ ការធ្វើដំណើរសំរាប់អាជីវកម្ម ការរក្សា

បានបរិភោគ។ បញ្ហាទាំងអស់ខាងលើក៏អាចបង្កអោយអ្នក

រហូតដល់ច្រើនសប្តាហ៍ ហើយពេលខ្លះរោគសញ្ញារបស់វា

ទំលាប់ក្នុងការបរិភោគអោយមានផាសុខភាព វាជារឿង

ដែលធ្វើដំណើរទទួលរងនូវជំងឺទាំងអស់នេះផងដែរ។ ស្ទើរ

ស្រដៀងនឹងជំងឺផ្តាសាយ។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗដែលមនុស្ស

ចំាំបាច់ដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់។ ដូច្នេះ វាគឺជាបញ្ហាដ៏

តែគ្រប់ពេល អ្នកដែលធ្វើដំណើរងាយនឹងមានជំងឺខណៈ

ភាគច្រើនបានជួបប្រទះដូចជា ក្អួតចង្អោរ រាគ និង ក្តៅខ្លួន

ធំមួយ ដែលអ្នកគួរតែព្រួយបារម្ភអំពីអ្វីដែលអ្នកបរិភោគ

ពេលដែលពួកគេនៅក្រៅប្រទេស។ នេះដោយសារ នៅ

។ ពេលខ្លះដោយសាររោគសញ្ញារបស់វាស្រដៀងនឹងជំងឺ

និង របៀបក្នុងការការពារខ្លួនអ្នក ដើម្បីឱ្យមានសុខភាព

ពេលដែលពួកគេធ្វើដំណើរទៅប្រទេសផ្សេង រាងកាយពួក

ផ្តាសាយ ជាហេតុធ្វើអោយមនុស្សជាច្រើនសឹងតែមិនដឹង

ល្អ។ អត្ថបទខាងក្រោមនេះនឹងបង្ហាញអំពី អ្វីដែលជាចំណី

គេនឹងពិបាក ក្នុងការសំរបសំរួលអោយស័ក្តសម ទៅនឹង

ថា បញ្ហារបស់ពួកគេបង្កដោយមេរោគ ដែលមានគ្រោះ

អាហារបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នក និង វិធីសាស្ត្រដើម្បីជៀស

អាកាសធាតុ និង ចំណីអាហារដែលពួកគេបានញុំា។

ថ្នាក់ ឬ មេរោគដែលបង្កឡើងពីម្ហូបអាហារ ដែលយើង

វាងពីជំងឺដែលបង្កឡើងដោយការបរិភោគខណៈពេល

បរិភោគ។ ជួនកាលជំងឺពុលអាហារ កើតឡើងនៅពេល

ដែលអ្នកធ្វើដំណើរ។

ដូចជាពួក

ជំងឺដែលបង្កឡើងដោយចំណីអាហារ រឺ ហៅថាការពុល

ដែលមនុស្សភាគច្រើន មិនបានលាងដៃអោយបានស្អាត

ចំណីអាហារ គឺជាជំងឺមួយដែលបង្កឡើងដោយការបរិភោគ

មុនពេលពួកគេទទួលទានម្ហូបអាហារ ឬ បរិភោគអាហារ

តើម្ហូបអាហារប្រភេទណា ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងដល់

អាហារដែលមានមេរោគ។ មេរោគដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់

ដែលមិនបានចំអិនត្រឹមត្រូវ។ ភាគច្រើននៃជំងឺពុលអាហារ

សុខភាពអ្នក?

អាហារដែលចំអិនចេញពីសាច់សត្វ គឺជាប្រភពសំខាន់ ដែលមានមេរោគបង្កអោយមាន ការពុលអាហារ ដូចជា មេរោគ Salmonella មេរោគ Listeria មេរោគ E-

coli និង

មេរោគ L

monocytogenes។

ទាំងនេះ

អាចមាននៅក្នុងសាច់សត្វដែលរស់ និង សាច់ដែលបាន សំលាប់រួច។ បើគ្មានការព្យាបាលសមស្របដើម្បីសំលាប់ មេរោគ ឬ ប្រសិនបើលក្ខខណ្ឌនៃអនាម័យ ឬការត្រួតពិនិត្យ

Salmonella enteritidis នៅលើសំបក ឬក៏ នៅក្នុង ពងកហ ្រ មរបស់វាតម ែ ង ្ត ។ ជាការបង ្រុ បយ ្រ ត ័ ដ ្ន ស ៏ ំខាន់កង ្នុ ការការពារជំងឺដែលបង្កដោយម្ហូបអាហារពីសត្វបក្សី និង ស៊ុត គឺត្រូវចម្អិនអាហារអោយបានម៉ត់ចត់។ អង្គការសុខ ភាពពិភពលោកបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា ស៊ុតអាចជាធាតុ ផ្សំដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយដែលមិនគួរប្រើនៅក្នុងអាហារដែលមិន បានចំអិនឆ្អិនល្អនោះទេ។

ធានាអោយបានថា នៅក្នុងទឹកដោះគោរបស់អ្នកមិនមាន មេរោគ។ ខណៈពេលដែលធាតុបង្កជំងឺ ត្រូវបានសំលាប់ ដោយវិធីសាស្រ្តជាច្រើន ដើម្បីទទួលបានផលិតផលទឹក ដោះគោដែលគ្មានមេរោគ ប៉ុន្តែវានៅតែមានមេរោគមួយ ចំនួនអាចរស់បាន។ គ្រុំ អ៊យស្ទ័រ រឺ សត្វសមុទ្រផ្សេងទៀតដែលមានសំបក ធ្វើការចិញ្ចឹមជីវិតខ្លួនឯង ដោយការបឺតស្រូបយកសារជាតិ

សីតុណ្ហភាពមិនបានត្រឹមត្រូវ មេរោគអាចនឹងនៅតែមាន សាច់ក្រហម សាច់ទាំងនេះក៏អាចមានផ្ទុកមេរោគ ដែល

ចិញ្ចឹមដែលមាននៅក្នុងទឹក។ នៅពេលដែលពួកវាបឺតស្រូប

បង្កជាជំងឺនេះផងដែរ តែវាអាចមានកម្រិតតិចជាងសាច់

យកសារធាតុចិញ្ចឹម មេរោគផ្សេងៗក៏អាចជ្រៀតចូលទៅ

អាហារដែលបង្កឱ្យមានហានិភ័យខ្ពស់នៃជំងឺពុលអាហារ

សត្វស្លាប។ ដំណើរការនៃការចិញ្ច្រាំសាច់ដើម្បីបង្កើតជា

សំងំនៅក្នុងខ្លួនរបស់ពួកវាផងដែរ។ នៅពេលដែលយើង

រួមមានដូចជា: សាច់សត្វស្លាប ( មាន់ ទា ក្ងាន ) និង ស៊ុត

សាច់ដុំៗទុកប្រើជាមួយប៊ឺហ្គឺ អាចចំលងមេរោគពីម្ហូបអាហារ

បរិភោគដោយចំអិនវាមិនបានល្អ វាអាចនឹងមានការបង្ក

អត្រានៃការចម្លងរោគ កើតមានឡើងច្រើននៅក្នុងសត្វ

មួយទៅក្នុងម្ហូបអាហារជាច្រើនទៀត។ ចំណីអាហារដែល

ជាជំងឺដោយសារមេរោគ ( Vibrio និង Shigella )

ស្លាប។ ដោយសារកំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័សចំពោះផលិត

ចំអិនចេញពីសាច់មាន់ សាច់ពណ៌ក្រហម ត្រូវតែចម្អិនអោយ

ប៉ារ៉ាស៊ីត ឬ វីរ៉ុសផងដែរ។

កម្មសាច់សត្វស្លាប ធ្វើអោយមានការកើនឡើងច្រើន ចំ-

បានឆ្អិនល្អមុនពេលបរិភោគ។

ឱសថ និង គ្រឿងទេស ជាញឹកញាប់អាចមានផ្ទុកមេរោ

នៅក្នុងផលិតផលម្ហូបអាហារចុងក្រោយ។

គផ្សេងៗដូចជា cereus

ពោះសាច់សត្វស្លាបនៅលើទីផ្សារ។ ទោះយ៉ាងណា ឱកាស នៃការបង្កអោយមានការពុលអាហារ មានការកើនឡើង

ផលិតផលទឹកដោះគោ ទឹកដោះគោឆៅអាចមានធាតុបង្ក

យ៉ាងខ្លាំងបណ្តាលមកពីការបរិភោគអាហារដែលចំអិនពី

ជំងឺជាច្រើនពីទឹកដោះសត្វ ឬ បរិស្ថានជុំវិញវា។ ប្រើកំដៅ

សាច់មាន់ និង ស៊ុត។ ស៊ុតអាចផ្ទុកមេរោគដូចជា មេរោគ

ដើម្បីសំលាប់ធាតុបង្កជំងឺទាំងអស់ អោយបានត្រឹមត្រូវដើម្បី

bacillus, perfringens

Clostridium និង Salmonella ។ វីធីសាស្ត្រដើម្បីការពារខ្លួនអ្នកពីជំងឺដែលបង្កដោយចំណី

Avoid raw or undercooked meat, poultry, seafood, and eggs

អាហារ និង នៅតែរក្សាសុខភាពរបស់អ្នកអំឡុងពេលនៃ

ឬ ផ្លែឈើដែលអ្នកប្រាកដថា ត្រូវបានលាងជាមួយទឹក

ការធ្វើដំណើរ:

ដែលស្អាត ហើយ បក ឬ ចិតដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។

ជៀសវាងការប្រើប្រាស់ទឹកម៉ាស៊ីន និង ភេសជ្ជៈដែលប្រើ

អាហារដទៃទៀតដែលត្រូវជៀសវាងរួមមាន:

ជាមួយនឹងទឹកកក។ ក្នុងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍នៅ

• សាច់ឆៅ ឬ

ក្នុងទឹកអាចមានផ្ទុកបាក់តេរី ប៉ារ៉ាស៊ីត និង វីរុសដែលបង្ក

អាហារសមុទ្រ ហើយ និង ស៊ុត

ចំអិនមិនបានល្អដូចជា សាច់សត្វស្លាប

ឱ្យមានជំងឺរលាកថ្លើម ជំងឺអាសន្នរោគ និង ជំងឺគ្រុនពោះ

• ផលិតផលចំរាញ់ចេញពីទឹកដោះគោ និង ទឹកដោះ

វៀន។ សូម្បីតែមេរោគមានចំនួនតិចតួច ក៏អាចធ្វើឱ្យអ្នក

គោដែលសំលាប់មេរោគមិនបានល្អ ជាពិសេស ឈីស ទន់

ឈឺបានដែរ។

• អាហារដែលទុកនៅក្រៅទូរទឹកកកជាច្រើនម៉ោង • ចំអិនអាហារអោយបានឆ្អិនល្អដូចជា សាច់ក្រហម សាច់

ពិសារភេសជ្ជៈដែលមានសុវត្ថិភាព

មាន់ ស៊ុត និង ផលិតផលទឹកដោះគោ

• ទឹកឆ្អិន ដាំទឹកអោយពុះយ៉ាងហោចណាស់ 1 នាទីសឹង

• អាហារដែលលក់នៅតាមចិញ្ចើមផ្លូវ

តែអាចការពារពីការបង្ករោគដែលបង្កដោយទឹក ប៉ុន្តែតាម ការណែនាំអ្នកគួរដាំទឹកអោយពុះក្នុងរយៈពេល 3 នាទី។

• សំអាតទឹក

អាហារដែលមានសុវត្ថិភាព និង សុខភាព

ថ្នាំគ្រាប់ក្លរីនដែលអាចផ្តល់ការការពារច្រើន ប្រសិនបើអ្នក

• បរិភោគបន្លែ និង ផ្លែឈើដែលចំអិនឆ្អិនល្អ • ផ្លែឈើដែលមានសំបកក្រាស់ៗ ( ផ្លែក្រូច, ចេក, និង

ធ្វើតាមការណែនាំបានត្រឹមត្រូវ។

ឪឡឹក ) ដែលបានសំអាតជាមួយទឹកស្អាត ហើយបានបក

អ្នកអាចសំអាតទឹកដោយប្រើជាតិអ៊ីយ៉ូត ឬ

• ភេសជ្ជៈធ្វើឡើងជាមួយនឹងទឹកឆ្អិន និង ទឹកក្តៅ (ដូចជា តែ និង កាហ្វេ ) ។

• ទឹកដប ឬ ភេសជ្ជៈកំប៉ុង ជាធម្មតា នៅខាងក្រៅនៃកំប៉ុង

ឬ ចិតដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់

• សាច់ក្រហម សាច់មាន់ ស៊ុត និង ត្រី ត្រូវចំអិនអោយបាន ឆ្អិនល្អ

រឺ ដបអាចមានផ្ទុកមេរោគ ដូច្នេះ មុននឹងបរិភោគគួរតែជូត

• ផលិតផលទឹកដោះគោ ដែលទិញពីក្រុមហ៊ុនដែលមាន

វាអោយបានស្អាត ឬ ស្ងួតល្អ ។

ស្តង់ដារ និង អាចទុកចិត្តបាន

ទឹកកខ្វក់ជាមួយនឹងសារធាតុគីមី ឬ ឥន្ធនៈ មិនបានធ្វើអោយ

ជំងឺដែលបង្កឡើងដោយចំណីអាហារ មិនបង្កជាបញ្ហាធ្ងន់

មានសុវត្ថិភាពឡើយ បើទោះបីជាបានដាំពុះ ឬ សំរាប់មេ-

ធ្ងរនោះទេ ប្រសិនបើអ្នកបានការពារត្រឹមត្រូវ និង ជាក់លាក់

រោគក៏ដោយ។ នៅពេលធ្វើដំណើរ សូមកុំពិសារទឹក ឬ

។ ទោះបីជា អ្នកនៅផ្ទះ រឺ ទៅលំហែកាយសំរាប់វិស្សមកាល

ភេសជ្ជៈដែលលោកអ្នកមានអារម្មណ៍ថាមិនស្អាត ឬ មាន

សូមព្យាយាមរក្សាអោយបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវអនាម័យខ្លួនប្រាណ

បញ្ហា។

និង ការបរិភោគ។ អនុវត្តតាមវិធីសាស្ត្រខាងលើអោយ បានត្រឹមត្រូវ លោកអ្នកនឹងអាចធានាបានថា អ្នកនឹងគ្មាន

ជៀសវាងការបរិភោគផ្លែឈើ និង បន្លែឆៅ បន្លែ និង

ការព្រួយបារម្ភ និង មានភាពរីករាយនៅក្នុងថ្ងៃវិស្សមកាល

ផ្លែឈើទាំងនេះ អាចមានផ្ទុកមេរោគ ឬ មិនបានលាងសំ

របស់អ្នក។ ដូច្នេះ សូមរក្សាសុវត្ថិភាព និង ចាប់ផ្តើមរៀប

អាតអោយបានស្អាតល្អជាមួយនឹងទឹកស្អាត។ សូមពិសារ

ចំឥវ៉ាន់ឥឡូវនេះ។

តែអាហារណាដែលមានការចំអិនត្រឹមត្រូវ និង នៅតែក្តៅ

DIET-RELATED

ARTHRITIS

ON THE INCREASE by Va Sonyka

The World Health Organization defines red meat as any mammalian muscle meat, including beef, veal, pork, lamb, mutton, horse, and goat. According to Dr. Sum Sathia Vithiea, a general practitioner, consumption of too much red meat can result in high levels of uric acid in the blood, which causes arthritis. The Symptom If you develop pain or swelling in

your big toe or fingers that is not due to an accident, it could be a symptom of gout, a type of arthritis caused by excess uric acid in the blood. According to Dr. Vithiea, this kind of arthritic illness has been common in developed countries for a long time. Recently, it has become more common in Cambodia. Dr. Vithiea said people aged 30 and over are vulnerable to gout if they don’t

have a healthy diet. He urged those who eat a lot of red meat and don’t exercise regularly to change their lifestyles. Gout most often results in pain in the big toes and the fingers. It will not resolve on its own; treatment is required. “Eating a lot of red meat results in the production of excess uric acid, which collects in your joints, causing arthritis,” the doctor said.

You can check to see if you have gout by checking your toes and fingers for pain, swelling, or redness.

life,” he added. Gout does not increase your chances of breaking a bone or developing bone cancer, however.

If you have gout, “You may experience pain in your toe or fingers every time you try to move them,” Dr. Vithiea said.

Doctor’s advice

“If you don’t get treatment in time you may suffer from [gout pain] for life. It can greatly reduce your quality of

There are steps you can take on your own to treat normal gout pain. Dr. Vithiea said gout patients should stop eating foods and beverages that

are rich in uric acid such as seafood, red meat, kidney, visceral organs, and alcoholic drinks. Patients are advised to exercise regularly to reduce their weight, and to consume more vegetables. If you experience toe pain, you are advised to do exercises that do not affect the toes, such as bicycling. Exercising can help patients reduce uric acid levels in the blood and burn calories.

ថៃហ្foods គ័របាម ជារូប មន្តតែមួbeverages យគត់ Gout patients should stop eating and សិទ្ធភាពខ្ពស់ក្នុងការបន្ធូរអាការៈឈឺចុករោយ that are rich in uric acid such មានប្ as រseafood, red meat, kidney, visceral organs, and alcoholic drinks. Patients are advised to exercise regularly to reduce their weight, and to consume more vegetables.

េបីចង់បនឱសថមនគុណភពលអ សូមទិញឱសថមនបិទលតប័រតបញជក់េលខបញជ ិក CAM R10050Ih-12 េនតមឱសថសថន ឱសថសថនរង ែដលមនចបប់ និងសលកសញញ Logo ពីរកសួង សុខភិបល។ ករផសពវផសយរតូវបនអនុញញតតមេសចកតីសេរមច ៧៧៣/១៦ អបស/ឱអបស ចុះៃថងទី ១៨ ែខ កកកដ ឆន ំ ២០១៦ របស់រកសួងសុខភិបល និង អស់សុពលភពេនៃថងទី ១៥ ែខ មករ ឆន ំ ២០១៧។ េបីមនរបតិកមមរ ំខនរបស់ឱសថ សូមរយករណ៍មកនយកដឋនឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ពទ 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com នង ិ រកុមហ៊ុន DKSH ទូរស័ពទេលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256

Dr. Vithiea added that patients who experience these symptoms may need to seek advice from a specialist and people over 30 should have a medical checkup every six months. អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានចាត់ទុក សាច់គោ សាច់ជ្រូក សាច់ចៀម សាច់សេះ និងសាច់ពពែ ជាពពួកសាច់ ក្រហម។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ជំងឺទូទៅ ស៊ុំ សត្យាវិទ្យា បាន លើកឡើងថា ពពួកសាច់ក្រហម គឺជាប្រភេទសាច់ដែល ជំរុញឲ្យកកើតអាស៊ីតអ៊ុយរិច នៅក្នុងខ្លួននិងបង្កឲ្យមាន បញ្ហាសន្លាក់។ អាការរោគ បើសិនជាអ្នកសង្កេតឃើញថា មេជើង ឬ ម្រាមដៃរបស់ អ្នក មានអាការៈឈឺចាប់ ឬ ហើម ដោយអ្នកមិនបានមាន ការប៉ះទង្គិចអ្វីទាល់តែសោះ នោះប្រហែលជាអាការៈនេះ ជំងឺរលាកសន្លាក់ដែលបង្កមកពីការលើសជាតិអាស៊ីតនៅ ក្នុងខ្លួន។ លោកវេជ្ជ. វិទ្យា អះអាងថា ការរលាកសន្លាក់ប្រភេទនេះ បានកើតឡើងជាយូរមកហើយ នៅក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍ ដោយឡែក វាទើបតែកើតឡើងយ៉ាងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ។

វេជ្ជបណ្ឌិតរូបនេះបន្តទៀតថា អ្នកដែលមានវ័យចាប់ពី

ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ដើម្បីកាត់

ពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។

៣០ឆ្នាំឡើងទៅងាយប្រឈមនឹងបញ្ហារលាកសន្លាក់ ដោយ

បន្ថយអាស៊ីតអ៊ុយរិច នៅក្នុងឈាម និងដុតកាល់ឡូរីនៅ

ចំណែកឯ អ្នកដែលមានវ័យចាប់ពី ៣០ឆ្នាំឡើងទៅ

សារលើសជាតិអាស៊ីត ប្រសិនបើពួកគេមិនមានទម្លាប់នៃ

ក្នុងខ្លួនបានទៀតផង។

គប្បីធ្វើការពិនិត្យសុខភាពយ៉ាងហោចណាស់ ៦ខែម្ដង។

បន្ថែមថា អ្នកដែលចូលចិត្តទទួលទាន សាច់ក្រហម និង

លោកវេជ្ជបណ្ឌិតណែនាំថា អ្នកដែលមានអាការៈដូច

Sonyka, Va. (2016, October 19). Diet-related

មិនបានធ្វើលំហាត់ប្រាណជាទៀងទាត់ គប្បីផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់

បានរៀបរាប់ខាងលើ គប្បីទទួលការផ្តល់ប្រឹក្សាពីគ្រូ

Arthritis, Health Section, Khmer Times.

ការទទួលទានអាហារល្អ និងមានសុខភាព។ លោកបាន

បែបនេះ។ ជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយសារលើសជាតិអាស៊ីត ភាគច្រើន ចាប់ផ្តើមពីការរលាកនិងឈឺចាប់ផ្នែកម្រាមជើង និងម្រាម ដៃ ហើយវានឹងមិនបញ្ឈប់ការឈឺចាប់ទេ បើសិនជាអ្នក មិនបានទទួលការព្យាបាល។ លោកបានថ្លែងថា៖ «នៅពេលដែលអ្នកទទួលទានសាច់ ក្រហមច្រើនពេក វានឹងផលិតអាស៊ីតអ៊ុយរិចឡើងច្រើន ហើយទៅកកនៅនឹងសន្លាក់ ដែលធ្វើឲ្យរលាក»។ អ្នកអាចសង្កេតមើលអាការៈរលាកសន្លាក់ដោយសារលើស ជាតិអាស៊ីតដោយការពិនិត្យមើលម្រាមដៃ និងជើងថា តើ វាមានការឈឺចាប់ ហើម ឬឡើងក្រហមដែរឬទេ។ លោក វេជ្ជ.ថ្លែងថា៖ « អ្នកជំងឺប្រហែលមានអាការៈឈឺចាប់លើ ម្រាមជើងពេលដែលធ្វើចលនា។ ហើយបើអ្នកជំងឺមិន ទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលទេ អ្នកនឹងអាចឈឺចាប់រហូត ពេញមួយជីវិត។ ដូច្នេះ វានឹងធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺលែងមានគុណភាពជីវិតទៀតទេ។» បើទោះជាយ៉ាងណាក្តី ជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយសារលើស ជាតិអាស៊ីតនេះ មិនធ្វើឲ្យបាក់ឆ្អឹង ឬ បង្កឲ្យទៅជាជំងឺ មហារីកនោះឡើយ។ អនុសាសន៍របស់វេជ្ជបណ្ឌិត ស្ថានភាពធម្មតានៃអាការៈរលាកសន្លាក់ដោយសារលើស ជាតិអាស៊ីត អាចជាសះស្បើយដោយប្រើប្រាស់ថ្នាំនិងមិន ប្រើប្រាស់ថ្នាំ។ លោកវេជ្ជ. វិទ្យា ថ្លែងថា អ្នកជំងឺត្រូវឈប់ទទួលទានអាហារ ដែលមានជាតិអាស៊ីតអ៊ុយរិចបន្តទៀត ដែលមានដូចជា គ្រឿងសមុទ្រ ប្រភេទសាច់ក្រហម ក្រលៀនសត្វ ឬគ្រឿង ក្នុងសត្វ និង ភេសជ្ជៈដែលមានជាតិអាល់កុល។ អ្នកជំងឺ គប្បីធ្វើលំហាត់ប្រាណឲ្យបានច្រើន ដើម្បីបន្ថយទំងន់ និង ណែនាំឲ្យទទួលទានបន្លែឲ្យបានច្រើន។ អ្នកជំងឺដែលកំពុងតែឈឺសន្លាក់ម្រាមជើង ត្រូវបានណែនាំឲ្យធ្វើលំហាត់ប្រាណណាដែលមិនប៉ះពាល់សន្លាក់ម្រាម ជើង ដូចជាការធាក់កង់ជាដើម។

THIS MONTHlisting HOSPITALS AND CLINICS Le Cabinet Infirmiers Francais +855 96 64 25 96 lecabinetpp@gmail.com Pan Clinic Medical Beauty Center Paragon Shopping Center Street 214, 1st Floor Phnom Penh, Cambodia +855 92 98 78 10 European Dental Clinic No. 160A, Norodom Blvd, Phnom Penh, Cambodia +855 23 211 363 Central Hospital No. 82A, St. 154) Phnom Penh, Cambodia +855 11 322 224 Women-Baby’s Center Room 403, #23, St. 112 Business Center KTT (KT Tower) wbc@wbcanna.com www.wbcanna.com +855 98 800 921 International Chiropractic Clinic No. 67 Bis, St. 240 Phnom Penh, Cambodia info@cambodiachiropractic.com www.cambodiachiropractic.com +855 23 223 101 Sonja Kill Memorial Hospital P.O. Box 0705 Kampot, Cambodia +855 77 666 752

BANKS ABA Bank No.148, Preah Sihanouk blvd., Phnom Penh Cambodia +855 23 225 333 www.ababank.com Maybank No. 144, 217 Veng Sreng Boulevard, Phnom Penh +855 23 424 482

RESTAURANTS Cabaret Restaurant #159, Street 154 | Corner Street 81 Phnom Penh, Cambodia +855 92 650 980 Kaviar Restaurant No. 22, Street 55 corner Street 242 Phnom Penh, Cambodia +855 17 390 066

KWest Restaurant No. 1, Preah Sisowath Quay corner St. 154 Phnom Penh, Cambodia +855 23 214 747 Le Moon No. 1, Preah Sisowath Quay corner St. 154 Phnom Penh, Cambodia +855 23 214 747 Hagar Restaurant & Catering + 855 92 333 142/ 092 333 095 / 012 306 075 No. 44 Street 310, Beoung Keng Kang 1, Phnom Penh, The Grey Khmer Grill Acha Sva (St.), King’s Road Angkor, Wat Bo Village, Siem Reap +855 63 966 940

HOTELS Indochine Hotel No. 28-30, Street 130, Phnom Penh, Cambodia +855 23 211 525 Himawari Hotel No. 313, Preah Sisowath Quay, Phnom Penh +855 23 214 555 Hotel Sofitel Phnom Penh Phokeethra No.26 Old August Site, Sothearos Boulevard, Phnom Penh 12301 +855 23 999 200

CAFES AND PASTRIES Wings Coffee No. 28BEo, St. 310, Phnom Penh, Cambodia +855 98 840 231 Joma Cafe No. 294, Norodom Blvd, Phnom Penh +855 23 993 722 The Blue Pumpkin No. 563, Mondul 1 Village, Sangkat Svay Dangkum, Siem Reap City, Siem Reap +855 63 963 574 No. 7, St. 380, Phnom Penh +855 23 987 153 St. 57, corner of St.288

Phnom Penh +855 23 991 818 No. 2Eo, St. 106, Phnom Penh +855 93 996 070 No. 69, St. 566, Phnom Penh +855 23 991 883 Tous Les Jour No. 298 Preah Monivong Boulevard, Phnom Penh +855 93 372 222

BEAUTY SHOP AND SALON Chanails #46, street 352 (entrance on street 57) Phnom Penh, Cambodia +855 23 987 789 Tips and Toes #17 Beo, Street 278 Phnom Penh, Cambodia +855 23 987 442 The Hair Lab No. 23, St. 310 Sangkat Boeung Keg Kang I, Phnom Penh +855 23 222 638 Dermalogica Perfect Skin PSL No. 23, St. 310 Sangkat Boeung Keg Kang I, Phnom Penh +855 23 222 603

NGOs HIV/AIDS Coordinating Committee (HACC) SL International Limited (2nd floor): #10, St. Oknha Pich(242), Phnom Penh, Cambodia +855 23 217 964 GROCERY MART Natural Garden No. 214, Street 63, Boeung Keng Kang I, Chamkar Morn, Phnom Penh Tel: 023 555 20 28 info@ngkhmer.com No.243Eo, Street 63, Boeung Keng Kang I, Chamkar Morn, Phnom Penh Tel: 023 555 20 28 Street Corner 240 & Pasteur Street 51, Daun Phen, Phnom Penh Tel: 060 444 058

AVAILABLE at pharmacies with Tanakan Product Representative មាននៅ

គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់

ផលិតផល Tanankan នៅទីនោះ

AVAILABLE at pharmacies with Femfresh Product Representative

ដែលមានអ្នកតំណាង

មាននៅ

ដែលមានអ្នកតំណាង

មាននៅ

ដែលមានអ្នកតំណាង

មាននៅ

ដែលមានអ្នកតំណាង

មាននៅ

គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់

ផលិតផល Femfresh នៅទីនោះ

AVAILABLE at pharmacies with Gastropulgite Product Representative

មាននៅ

ដែលមានអ្នកតំណាង

គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់

ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ

AVAILABLE at HelpPlus pharmacy

ដែលមានអ្នកតំណាង

មាននៅ

ឱសថស្ថាន HelpPlus

ដែលមានអ្នកតំណាង

មាននៅ

ឱសថស្ថាន HelpPlus

ដែលមានអ្នកតំណាង

AVAILABLE at HelpPlus pharmacy មាននៅ

ឱសថស្ថាន HelpPlus

ដែលមានអ្នកតំណាង

AVAILABLE at HelpPlus pharmacy មាននៅ

ឱសថស្ថាន HelpPlus

់

�ប � ១ � � ម ឹ � � �ន�ន

�ប់� �ចស�

* �ណិជ�ស��ំទ��ក់��ន��លកំពុង��ញនិយម�ក��ងទីផ�រ�សុី ��សិទ��ពខ�ស់ចំ�ះពពួក��សុីត�ន

*TOP DEWORMING BRAND IN THE ASIAN MARKET Effective on a wide range of parasites:

whip worm

roundworm

pin worm

dwarfe tape worm

fish tape worm

កំរ�ត��ើ��ស់: កំរ�ត��ើ��ស់ដូច��ចំ�ះមនុស��ញវ័យ និង កុ�រ��ល�ន

hook worm

�យុ�ប់ពី 2 ��ំ�ើង��ើ��ស់ �យទំ�រមុន��ល��បម�ងមួយ��ប់

DOSAGE: Same dosage for all adults and children over 2 years of age 1 tablet once chewed before swallowing, may be repeated every 3 months

�រ�តុផ�ំសកម�: Mebendazole 500mg

ACTIVE INGREDIENT: Mebendazole 500mg FLAVOR: Available in three (3) variants

�ម��ើ��ស់ចំ�ះ: ��ង�យុ��ម 2 ��ំ ��ី�ន��ះក��ង��ី�សទី1

CONTRAINDICATION: Unsuitable for children under 2 years Unsuitable for pregnant women during the first three months of pregnancy Unsuitable for people with liver disease

�ៀង�ល់ 3 ��ម�ង រស�តិ: ��ើ

និង អ�កជំងឺ��ើម

Market Expansion Services by www.dksh.com

េបច ី ង់បានឱសថមានគុណភាពល� សូមទញ ិ ឱសថមានបទ ិ លតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAMR3 0805IP-98 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ នង ិ ស�កស�� Logo ព្រី កសួង សុខភបា ិ ល នង ិ សុពលភាពេនៃថ�ទី ១៥ ែខមករ ឆា� ំ ិ ល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ស ី េ្រមច 659/16 អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី ៧ ែខកក�ដ ឆា� ំ ២០១៦ របស់្រកសួងសុខភបា

២០១៧។ េបមា ី ន្របតក ិ ម�រ ំខនរបស់ឱសថ សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com នង ិ ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256

េបីចង់បានឱសថមានគុណភាពល� សូមទិញឱសថមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAMR1 4732 IP-07 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង

ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo ពី្រកសួងសុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ីសេ្រមចេលខ ៦២៩/១៦ ចុះៃថ�ទី ២៤ ែខ មិថុនា ឆា� ំ ២០១៦ របស់្រកសួងសុខភិបាល និងសុពលភាពេនៃថ�ទី ២៥ ែខ ធ�ូ ឆា� ំ ២០១៦។

េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់ឱសថ សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុីែម៉ល

pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256