VBO REFLECT Inspirerende publicatie van het Verbond van Belgische Ondernemingen
NIET MÉÉR BELASTEN, MAAR BETER! p. 18
GOOGLES, FACEBOOKS, SPOTIFY’S VAN EIGEN BODEM p. 22
17
#
“PAPIER IS TERUG” DENIS GEERS, CEO GRAPHIUS GROEP p. 26
U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. “HET CONTACT MET KLANTEN VERLOOPT ALTIJD ZEER VLOT.”
15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekruteringsdienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden. Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation? Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op
Met de steun van het Europees Sociaal Fonds
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
WOORD VOORAF
Analoge fiscaliteit vs. digitale economie PIETER TIMMERMANS GEDELEGEERD BESTUURDER VBO e belasting van de digitale economie is
D
regelgever voor nieuwe uitdagingen op het
wordt plots een micro-multinational.
een complex onderwerp. Iedereen is
vlak van fiscaliteit, maar bijvoorbeeld ook
Andere digitale bedrijven verdwijnen even
het er namelijk over eens dat dé
inzake privacy en consumentenrechten.
snel als ze gekomen zijn. De digitalisering
digitale economie niet bestaat. Wel is er een
Ze faciliteert een nieuwe manier van werken
democratiseert ook. Iedereen kan vandaag
verregaande digitalisering van de samenleving
en ondernemen en versterkt de match tussen
micro-ondernemer worden. Allemaal evoluties
aan de gang en zijn er duidelijke tendensen.
vraag en aanbod.
waardoor heel veel fiscale administraties zich
Airbnb baat geen enkele bed and breakfast
als het ware in een fiscale depressie bevinden.
uit, Uber bezit geen enkele taxi…
Ook de Organisatie voor
Ze mogen niet berusten maar moeten
toch zijn die onderne-
Economische Samenwerking
integendeel zoveel mogelijk mensen laten
mingen wereldwijd
en Ontwikkeling (OESO)
meegenieten van de welvaart die een digitale
miljarden dollars waard.
ontgaan de uitdagingen
economie kan creëren.
Het belang van materiële activa, van fysieke
Immateriële activa zijn bron van waardecreatie en economische groei
van de digitale economie niet. Het huidige belasting-
Ik trap een open deur in als ik zeg dat we
systeem zal zich de komende jaren in lijn
zonder aanpassingen onze fiscale wetgeving nooit definitief de 21e eeuw kunnen binnen-
of immateriële activa, zoals
moeten brengen met
loodsen. Volgens de experten in dit nummer
software, winnen met het
nieuwe evoluties, zoals
is niet enkel het belasten van de digitale
aanwezigheid, neemt aanzienlijk af. ‘Intangibles’
uur aan belang. Bovendien zijn ze enorm mobiel en vormen ze een
e-commerce, app-stores, onlineadvertenties en ‘big data’-collectie.
economie op zich het doel, maar ook de ontwikkeling van een echte digitale economie in België verder faciliteren, en de eerlijke
almaar grotere uitdaging voor de nationale overheden.
VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
herverdeling van de fiscale ontvangsten
Die overheden verkennen manieren om
De razendsnelle, wereldwijde digitale evolutie
bewerkstelligen. In plaats van nieuwe
bedrijven te belasten die enkel virtueel in
heeft vanzelfsprekend verstrekkende fiscale
belastingen uit te vinden, moeten we eerst het
het land aanwezig zijn en hun business niet
gevolgen. Bepaalde inkomsten of winsten
bestaande kader onder de loep durven nemen.
via de klassieke – lees analoge – manier
zijn ‘staatloos’ geworden. Sommige
En de vraag stellen: ‘Hoe kunnen we de digitale
runnen. De huidige regels die van toepassing
activiteiten gebeuren 100% online. De
economie alle kansen geven zonder de eerlijke
zijn op bedrijven die hun producten, services
locatie van de activiteit die de toegevoegde
concurrentie met de klassieke economie te
of kennis via de traditionele hefbomen
waarde creëert, wordt in de feiten irrelevant.
ondermijnen?’ Anders gezegd, hoe kunnen
vermarkten, bieden immers te vaak te weinig
De nationale fiscale regels zijn hier niet op
wij een level playing field organiseren? In
aanknopingspunten om fiscaal in te grijpen.
voorbereid, noch op afgestemd. Anderzijds
deze REFLECT wikken en wegen we de
kunnen overheden, bedrijven en consumen-
pistes die vandaag op de agenda staan.
De immateriële activa zijn de bron van
ten-burgers dankzij de technologische evolutie
de waardecreatie en van toekomstige
heel gemakkelijk data verzamelen, belasting-
economische groei voor ondernemingen die
plichtigen of klanten registeren en belastingen
actief zijn in de digitale economie. Tegelijk
betalen.
van de digitale economie tussen de landen
Veel leesgenot!
wordt de consument mobieler en ‘agile’: met één muisklik kan hij ‘instant’ goederen,
De impact van de digitalisering op het fiscale
diensten en kennis kopen om het even waar
regime gaat veel verder dan op het eerste
in de wereld. Die digitale omwenteling stelt de
gezicht soms lijkt. Een kleine onderneming
1
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
IN DIT NUMMER T
ANALOGE FISCALITEIT vs. DIGITALE ECONOMIE
UITDAGINGEN BELASTING DIGITALE ECONOMIE
ONZIN NATIONALE BELASTINGEN DIGITALE BEDRIJVEN
Een billijke herverdeling van de fiscale inkomsten is nog niet voor vandaag.
Omzetbelastingen ‘on top of’ bestaande taksen zijn onrechtvaardig!
T p. 04
T p. 10
VIJF TINTEN DIGITAAL
HOE WERKT EEN DIGITALE ONDERNEMING?
2
INFLATIE AAN BELASTINGSYSTEMEN
WAT DOET EUROPA?
EUROPESE VOORSTELLEN: URGENT OF OVERHAAST?
Immateriële activa (software) en IP worden kritieke assets.
Wat baat een tijdelijke oplossing als ze wordt voorbijgestoken door de langetermijnversie?
T p. 08
T p. 14
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
INTERVIEW
DENIS GEERS, CEO GRAPHIUS GROEP “Zolang ik het werk in België kan houden, zal ik dat ook doen.” T p. 26
THEMA’S
T p. 32 Een selectie van dossiers waarop onze experts vandaag actief zijn:
DIVERSITEIT OP DE WERKVLOER Een prioriteit voor de werkgevers T p. 34
DIGITALE AGENDA 2.0 "We mogen niet op onze lauweren rusten" T p. 36
INTERNATIONALE HANDEL Naar een (de-)escalatie?
REFLECT DECEMBER 2018 VOOR EEN JUSTITIE 2.0 Modern, efficiënter en nauwer aansluitend bij het leven van de ondernemingen. Echte hefboom voor innovatie en competitiviteit. Welke performante juridische instrumenten moeten we hanteren? En hoe?
T p. 37
KOOLSTOFPRIJS WAT WIL DE OESO?
Een CO2-prijs is mogelijk onder bepaalde voorwaarden
NIET MÉÉR BELASTEN, MAAR BETER!
T p. 38
Belast de winsten waar ze worden gecreëerd.
ONDERNEMINGSRECHT
T p.18
BESTAANDE BEPS-ACTIES DIGITAAL BRUIKBAAR
Nieuw ondernemingsbegrip – Drie ‘take aways’ T p. 39
Executive manager Jean Baeten en Adjunct-adviseur Wesley De Visscher van het Competentiecentrum Fiscaliteit & Investeringen verzorgden de redactionele inhoud van dit nieuwe REFLECT-nummer.
DIGITALE FISCALITEIT IS NIET (ALTIJD) NIEUW Belgisch systeem voor deeleconomie krijgt internationale aandacht. T p. 20
SOCIALE RECHTSPRAAK
T p. 40
DOEL DIGITALE BELASTING
KRACHTIG FISCAAL BELEID CREËERT WELVAART Googles, Facebooks of Spotify’s van eigen bodem dankzij belasting. T p. 22
VBO ONDERNEEMT
T p. 42 VBO AGENDA
T p. 44 3
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
STAND VAN ZAKEN
Uitdagingen belasting digitale economie Niet 'méér' maar wel 'beter' belasten. Hoe? Door de taart van de fiscale inkomsten uit de digitale economie anders en op een billijker manier tussen de landen te verdelen. En ook de ontwikkeling van een echte digitale economie in België alle kansen te geven zonder de eerlijke concurrentie met de klassieke economie te ondermijnen.
4
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
Er bestaat geen klare fiscale scheidingslijn tussen de traditionele en de digitale economie
e financiële crisis van 2008 confronteerde veel landen met
D
De OESO deed wel enkele suggesties, maar
grote begrotingstekorten. Om ze in te dijken, kwamen er
besloot om geen aparte belastingregels
soms harde besparingsmaatregelen en gingen de overheden
voor de digitale economie uit te rollen.
veel mensen voelden zich onrechtvaardig behandeld. Banken werden
Intussen bleven de uitdagingen omtrent
gered met overheidsgeld, maar de bevolking kreeg intussen nieuwe
digitalisering voor een flink aantal landen
belastingen voorgeschoteld. Niet veel later vormden de verschillende
grotendeels intact. Dit komt omdat
‘leaks’ en ‘papers’, samen met de openbaarmaking van ‘agressieve
de relevante maatregelen van het hele
fiscale planningen’ door o.a. enkele grote spelers in de digitale
BEPS-pakket in de eerste plaats gevallen van
economie (zie de figuur hieronder), een nieuwe katalysator. De roep
dubbele niet-belasting moesten aanpakken,
om belastingontwijking aan te pakken weerklonk steeds luider.
veeleer dan de problematiek van de (her-)
op zoek naar nieuwe belastingen. Het was een troebele periode en
verdeling van de heffingsbevoegdheid onder Onder die druk vroeg de G20 (groep van 19 industriële landen + de
verschillende landen.
Europese Unie) begin 2013 aan de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) om maatregelen uit te
Het doel is dus niet zozeer om digitale
werken om de belastingontwijking te bestrijden. In september 2013
ondernemingen hun belastingen effectief
nam de OESO het ‘BEPS’-actieprogramma (Base Erosion and
te laten betalen (daar zorgen de acties op
Profit Shifting) aan. Dat programma initieert 15 acties die de strijd
OESO- en EU-niveau al voor), maar wel om
aanbinden met belastingontwijking, kunstmatige winstverschuivingen
uit te pluizen hoe alle landen waar een
en oneerlijke fiscale concurrentie tussen landen. In november 2015
digitale onderneming activiteiten uitoefent,
lagen er 15 uitgebreide BEPS-actiepunten op tafel. Het VBO-
toegang krijgen tot een billijk deel van deze
magazine REFLECT ‘BEPS. Profit or Loss?’ ging dieper in op alle ins
vennootschapsbelasting.
en outs van BEPS (ga naar www.vbo.be/publicaties/REFLECT). Intussen zette de Europese Unie de BEPS-actiepunten van de OESO
DE DUBBELBELASTINGSTRUCTUUR VAN APPLE IN IERLAND, IN KAART GEBRACHT DOOR DE EUROPESE COMMISSIE
om naar de zogenaamde ATAD- (Anti-Tax Avoidance Directive) en andere specifieke richtlijnen. Ook in de Verenigde Staten gaf dit aanleiding tot een fundamentele belastinghervorming. In België kregen de actiepunten concreet vorm met de hervorming van de
State aid: Ireland gave illegal preferential tax treatment to Apple
vennootschapsbelasting. De uitwerking ervan zal tussen 2018 en 2020 geleidelijk aan voelbaar worden. Agressieve belastingplanning wordt zo goed als onmogelijk voor zowel bedrijven actief in de traditionele als in de digitale economie.
%PP TVSƤXW JVSQ )YVSTIER WEPIW VIGSVHIH MR -VIPERH
%TTPI 7EPIW -RXIVREXMSREP
%PQSWX EPP TVSƤXW allocated to head SƦGI I\MWXMRK SRP] SR TETIV ERH PIft YRXE\IH %PQSWX RS TVSƤXW XE\IH MR -VIPERH
effIGXMZe XE\ VEXI MR
7XSVI
GEEN APARTE BELASTINGREGELS Eén van de 15 OESO-actiepunten had betrekking op de digitale economie. Er werd toen geoordeeld dat het niet haalbaar was om
7XSVI
PE]QIRXW XS %TTPI -RG 97 XS ƤRERGI 6 (
de maatregelen te beperken tot de digitale economie. Die is immers
7XSVI
Competition
in die mate met de traditionele economie verstrengeld waardoor een klare scheidingslijn bijzonder moeilijk, zo niet onmogelijk wordt.
Bron: Europese Commissie
5
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
Aangezien digitale ondernemingen
De OESO op haar
behalve in het land waar ze zijn gevestigd
beurt publiceerde in
(vaak) nergens anders fysiek aanwezig zijn,
maart 2018 een
wordt hun winst met de huidige regels
tweede rapport over
enkel in het thuisland daadwerkelijk
de digitale economie.
belast.
De organisatie
Europa is voorstander van een kortetermijnoplossing als overgang
bevestigde dat De andere landen waar de consumenten
de verdere uitdieping al
van digitale diensten wonen, mogen geen
in 2020 moet uitmonden
deel van die vennootschapsbelasting
in een eindrapport met
afromen. Daarvoor ontbreekt onder de
concrete voorstellen, dat steunt op een ruime consensus.
huidige internationale belastingregels de rechtsgrond (zie de figuur hieronder).
De besprekingen verlopen momenteel volgens twee sporen: 1. Europa wil een kortetermijnoplossing vinden om in
GEBRUIKERSDATA WORDT OMGEZET IN PUBLICITEITSINKOMSTEN
het bijzonder bepaalde grote spelers van de digitale economie te belasten via het model van een indirecte belasting (van het type btw). Niet de nettowinst van de betrokken ondernemingen zou worden belast, maar wel de omzet uit bepaalde digitale activiteiten. Dat voorstel botst bij specialisten op heel wat negatieve reacties omdat het de fundamentele beginselen van de internationale fiscaliteit op de helling zet en heel wat technische moeilijkheden kan geven, zoals een toenemend aantal gevallen van dubbele (of zelfs meervoudige) belasting. 2. Spoor twee zoekt een aangepaste oplossing met internationale consensus die steunt op het niveau van de vennootschapsbelasting en de internationale belastingverdragen. Een van de denksporen is het concept ‘virtuele vaste inrichting’. In een land waar een digitale speler ‘significant digitaal aanwezig’ is – en dus activiteiten uitrolt die leiden tot wereldwijde winst – zou een deel van die wereldwijde winst in dat land worden belast.
Bron: Prof. DDr. Gunter Mayr, Ministerie van Financiën, Oostenrijk
Sommige landen, zoals Frankrijk en Duitsland 2 sturen aan op een unilaterale beslissing op basis van de kortetermijnoplossing tegen december 2018. Dat zou echter meteen ook elke andere mogelijkheid in de kiem smoren om op OESO-niveau tot een
TWEE SPOREN Om aansluiting te vinden bij de digitale wereld is het internationale fiscale kader
globale en meer efficiënte oplossing te komen. 2020 zou in ieder geval in dit uiterst complexe en gevoelige dossier meer duidelijkheid moeten brengen.
aan een herziening toe. In december 2017 gaf de Raad Ecofin (Raad Economische en Financiële Zaken 1) het startschot en vroeg de Europese Commissie tegen de lente van 2018 met voorstellen te komen. In maart 2018 keurde de Commissie twee richtlijnvoorstellen goed: een oplossing voor de korte termijn en een voor de lange termijn. Lees daarover het artikel ‘Europese voorstellen: urgent of overhaast?’ op p. 14.
6
1 De Raad Economische en Financiële Zaken (Ecofin) is verantwoordelijk voor economisch beleid, belastingzaken, financiële markten en kapitaalverkeer, en economische betrekkingen met landen buiten de Europese Unie. Hij bestaat uit de ministers van Economische Zaken en van Financiën van alle EU-lidstaten. 2 Zie de gezamenlijke verklaring van Meseberg van 19 juni 2018.
BUSINESS IN HET BUITENLAND? Met BDO geen fiscale verrassingen!
BDO TELT
1.400 KANTOREN
Ons wereldwijde netwerk brengt de fiscale risico’s en opportuniteiten in kaart... ...Waarom zou u daar dan zelf tijd in stoppen of expertise over opbouwen?
154
VERSPREID OVER
LANDEN Ź Bent u zeker dat u aan alle fiscale verplichtingen voldoet? Ź Of dat u alle juridische en fiscale opportuniteiten benut? Ź Kent u de impact van de meest omvangrijke internationale fiscale omwenteling sinds decennia (“BEPS”) op uw business?
Onze experten zetten uw business op het juiste buitenlandse spoor! Neem contact op met Werner Lapage via werner.lapage@bdo.be Ź Follow us Ź www.bdo.be
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
DIGITALE BUSINESSMODELLEN
Hoe werkt een digitale onderneming? Hét zaligmakende digitale businessmodel bestaat niet. Digitale ondernemingen floreren in alle maten, gewichten en vormen. Terwijl het verdienmodel bij de ene steunt op advertentie-inkomsten, maakt de andere winst met onlinediensten of als pakjesleverancier. Eén ding hebben alle digitale spelers gemeen: de impact van de immateriële activa en intellectuele eigendom – in het bijzonder software – neemt hand over hand toe.
O
ndanks de diversiteit in digitale ondernemingen delen ze één gemeenschappelijk kenmerk: in het land van oorsprong investeren ze zwaar
in onderzoek en ontwikkeling. Even opvallend is de sleutelrol van de intellectuele eigendom in het verdienmodel. Daarnaast hangt het succes van een digitale onderneming af van grootschalige grensoverschrijdende activiteiten (een kritische massa die op zijn beurt zorgt voor grotere netwerkeffecten) waarbij datacollectie en gebruikersparticipatie centraal staan. Sommige digitale ondernemingen kenmerken zich doordat ze geen zogenaamde ‘substantie’ of fiscaal aanknopingspunt hebben in een land. Ze zijn er met andere woorden niet fysiek aanwezig. Zo heeft Facebook geen productieplants of logistieke centra, maar leeft het van zijn wereldwijde advertentie-inkomsten. De gebruikersdata, -transacties en -profielen worden
3 5 4
2
1
geregistreerd en verkocht aan derde bedrijven.
VIJF DIGITALE BUSINESSMODELLEN Het best gekend is het social media model (Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat …) waarbij de business steunt op advertentieinkomsten. Door gratis diensten aan te bieden aan een groot publiek en de zoekopdrachten van dat publiek te analyseren, verwerft het bedrijf profieldata die het kan gebruiken om heel
Naast het social media model onderscheiden we nog vier andere
gerichte reclame-advertenties op de consument los te laten.
digitale businessmodellen, zoals de ondernemingen actief in de
Het commerciële vehikel, dat ook de immateriële activa bezit,
deeleconomie. Ze doen een beroep op bestaande
bevindt zich meestal in een lagebelastingland waar vervolgens
onlineplatformen die vooral een verbindende rol spelen om vraag
alle inkomsten naartoe stromen. Op die manier geniet slechts
en aanbod dichter bij elkaar te brengen. Voor die rol krijgen de
één land van de belastinginkomsten op winsten die in
platformen in regel een forfaitaire vergoeding of een percentage
verschillende landen worden gerealiseerd.
van de kostprijs van de transactie.
8
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
Bekende voorbeelden zijn Uber, Airbnb
Als een consument dergelijke diensten
Eerder dan enkel op zoek te gaan naar
of fietskoerier Deliveroo. In die situaties
koopt is hij btw verschuldigd in het land van
belastingen in de enge zin van het woord
genereert het platform een commissie-
consumptie. De (verticaal geïntegreerde)
moet het beleid zich inspannen om een
inkomen en zal het worden belast in het
platformen gaan nog een stap verder dan
vruchtbaar investeringsklimaat te
land waar het is gevestigd.
de loutere verkoop. Zij beheersen de hele
ontwikkelen waarin een Belgische Google,
keten van productie over distributie tot
Facebook of Spotify kunnen gedijen. Lees
Het derde model is het e-commerce-
verkoop. Denk aan Netflix dat startte als
het artikel 'Krachtig fiscaal beleid creëert
platform waarbij bedrijven kopers en
een verhuurder van videofilms en zich nu
welvaart' op p. 22.
verkopers met mekaar in contact brengen
ontpopt tot een grootschalige producent
in ruil voor een transactie, vergoeding of
van film en andere media.
commissie, of waarbij ze hun eigen voorraad verkopen (ook wel het ‘resellers’-
Ten slotte is er het cloudcomputing-
model genoemd). Hierbij is meestal wel
model. Via een netwerk stelt het bedrijf
sprake van een fysieke aanwezigheid buiten
soft- en hardware ter beschikking. Dit
het vestigingsland in de vorm van bijv. een
model is niet per se problematisch mits het
distributiecentrum. Bekende voorbeelden
om een gebruikelijke dienstverlening gaat.
zijn Alibaba, Zalando of Amazon. Zo’n businessmodel is niet helemaal nieuw.
KAN BELGIË INSPELEN OP DE NIEUWE TRENDS? De mogelijkheid voor consumenten om te genieten van een breed aanbod verkopers uit de hele wereld leidt tot sterkere concurrentie, meer innovatie en een
Het onderscheid tussen al dan niet digitale ondernemingen wordt almaar vager. Wat met de belasting?
doorgedreven customer service. De nieuwe ‘emerging products’, zoals big data, het internet der dingen (IoT), maar ook 3D-printing digitaliseren in sneltempo de economie in al haar geledingen. Het onderscheid tussen al dan niet digitale ondernemingen wordt almaar vager. Net die wijdverspreide digitalisering en diversiteit aan businessmodellen maakt het moeilijk om een belastingsysteem op maat van de ‘pure’ digitale ondernemingen’ te
Zij zijn de digitale opvolger van de
ontwerpen. Een nieuwe belasting over alle
postorderbedrijven waarbij de consument
sectoren en ondernemingen heen dreigt
uit papieren catalogi producten kon kiezen
dan weer de economische groei te
en aankopen. De producten worden niet
beperken, meer onzekerheid te creëren
langer via de post, maar online besteld.
en het risico op dubbele belasting te
Worden de goederen verkocht vanuit het
vergroten.
buitenland dan moet de verkoper eventueel douanerechten, accijnzen en een
Op welk businessmodel de onderneming
verpakkingstaks betalen en het juiste
ook steunt en of ze nu puur digitaal
btw-tarief toepassen.
opereert of niet, onderzoek en ontwikkeling – en in het bijzonder software – zijn
Het abonnementsmodel is het vierde
kritiek voor het succes van de business.
businessmodel waarmee ondernemingen
Die strategische beslissingen en operaties
uitsluitend online bepaalde elektronische
(inzake technologie, marketing, business
diensten of producten aanbieden. Bekende
development, enzovoort) gebeuren vaak in
voorbeelden zijn Netflix of Spotify.
het hoofdkwartier van de onderneming waardoor er wel degelijk sprake is van
DEELECONOMIE, GOEDE BELGISCHE OPLOSSING In de deeleconomie focussen de ondernemingen vooral op het aanbieden van diensten tussen consumenten. De Belgische regering introduceerde hiervoor een afzonderlijk belastingsysteem waardoor natuurlijke personen op een eenvoudige wijze iets kunnen bijverdienen via door de overheid erkende onlineplatformen. De inkomsten worden slechts belast tegen 10% (20% met 50% aftrek van beroepskosten) voor zover ze de 5.100 euro per jaar niet overschrijden. De platformen zijn op hun beurt verantwoordelijk voor de inning en doorstorting van de belasting. Het federaal parlement keurde intussen een nieuwe regeling goed waardoor onbelast bijverdienen mogelijk wordt tot 500 euro per maand. Dat betekent dat iedereen jaarlijks tot 6.000 euro zal kunnen bijverdienen, vrij van belasting. Het verschil met het belaste (10%) bijverdienen in de deeleconomie, is de aard van het werk dat in het verlengde moet liggen van het verenigingswerk of de vriendendienst.
echte, aantoonbare substantie. 9
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
TOENEMENDE COMPLEXITEIT
Onzin nationale belastingen digitale bedrijven Wereldwijd zoeken landen naar performante oplossingen om de inkomsten van ondernemingen die op hun grondgebied een substantiële digitale activiteit ontwikkelen, te belasten. Het is maar de vraag of dat soort unilaterale, ongecoördineerde belastingen de stabiliteit, rechtszekerheid en de aantrekkelijkheid voor binnenlandse en buitenlandse investeerders bevorderen. Of integendeel ondermijnen?
U
nilaterale belastingen maken het bedrijven – in het bijzonder kmo’s – vaak behoorlijk moeilijk om grensoverschrijdende activiteiten te ontwikkelen. Daar zijn
verschillende redenen voor. De heffingen zijn complex, verhogen het risico op dubbele belasting en verhouden zich onduidelijk tot andere belastingen die al van toepassing kunnen zijn (bijv. btw of vennootschapsbelasting). De relatie met bestaande dubbelbelastingverdragen is bovendien allerminst helder. Ondanks die vele onbeantwoorde vragen, blijven verschillende landen toch zelf initiatieven nemen. Dat resulteerde in verschillende types van nationale belastingen op digitale ondernemingen. Het is de bedoeling dat die specifieke belastingen de oneerlijke concurrentie tussen digitale en niet-digitale ondernemingen tegengaan. Ze moeten de compliance van sommige digitale ondernemingen verbeteren en het level playing field verzekeren. De unilaterale belastingen kunnen in pakweg drie categorieën worden onderverdeeld: 1. Omzetbelastingen; 2. Bronheffingen en advertentietaksen; 3. Alternatieve toepassing van de definitie van vaste inrichting. Alle drie hebben ze tot doel de belastbare basis in het land waar de consumenten/gebruikers zijn gevestigd te beschermen en uit te breiden.
OMZETBELASTINGEN Bekende voorbeelden van zogenaamde omzetbelastingen zijn de Indische ‘Equalization levy’ en de Italiaanse heffing op digitale transacties. In beide gevallen betaalt het bedrijf een percentage van het brutobedrag voor de onlineadvertentiediensten als belasting. De belastbare basis wordt dus gevormd door de transactie en niet door het netto-inkomen gegenereerd door de transactie. In India geldt de transactietaks enkel tussen bedrijven en pas als er een bepaalde jaarlijkse drempel is overschreden. Zodra een vennootschap zonder vestiging in het land de drempel aan inkomsten en een aantal lokale gebruikers overschrijdt, creëert ze een belastingaansprakelijkheid, ongeacht haar locatie. Om alle complexiteit inzake internationale fiscaliteit te vermijden, stipuleerden Italië en India dat elke bepaling inzake 10
Is uw bedrijf al fan van De Sorteerwinkel?
PMD sorteren is verplicht in elk bedrijf, maar zeker niet evident. Daarom helpt De Sorteerwinkel van Fost Plus uw bedrijf om meer én beter te sorteren. Op deze webshop vindt u naast nuttige informatie en handige sorteertips ook stickers, affiches en sorteergidsen. Allemaal gratis te bestellen of te downloaden.
Bestel uw gratis stickers en affiches op desorteerwinkel.be
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
dubbelbelastingverdragen primeert.
verrekenbaar. Dat is hoogst onrechtvaardig
Enkel situaties, niet gedekt door een
en vormt een disproportionele belasting op
dubbelbelastingverdrag, vallen onder
bedrijven die verliezen boeken en
de belasting.
flinterdunne marges hanteren.
Frankrijk hanteert de zogenaamde ‘YouTube tax’. Dat is een vlaktaks van 2%
BRONHEFFINGEN EN ADVERTENTIETAKSEN
op de waarde van een aantal specifieke
Een tweede categorie zijn de bronheffin-
transacties met consumenten. Alle types
gen en ‘advertentietaksen’, geheven in de
businessmodellen worden geviseerd,
vorm van een bronheffing op bepaalde
ongeacht of de transacties digitaal of fysiek
betalingen (in hoofdzaak royalty’s) naar
bevindt, doet de locatie van
Het onderscheid met
de leverancier er
een omzetbelasting
niet toe en is hij belasting in te houden en door te storten. Dergelijke belastingen komen
is niet altijd even
(virtueel) economisch aanwezig is in het
duidelijk. De
land. Een vennootschap zonder vestiging in
Hongaarse belasting
het land en die onlinediensten aanbiedt aan
bijvoorbeeld
Israëlische consumenten zal worden belast
bedraagt 7,5%
in Israël. Factoren die een dergelijke
voor belasting-
digitale aanwezigheid onderbouwen, zijn
plichtigen die een
o.a. het online afsluiten van contracten, een
bepaalde omzet
significant gebruik van de diensten van de
halen uit
vennootschap en een website die duidelijk
De Europese Commissie wil de inflatie aan ongecoördineerde nationale voorstellen een halt toeroepen
in feite neer op
advertenties en
omzetbelastingen. Ze belasten bedrijven die verschillende marges toepassen op exact dezelfde manier en houden geen rekening met de gedragen kosten. Ze
Om de inflatie aan ongecoördineerde nationale voorstellen te stoppen, doet de Europese Commissie zelf voorstellen om digitale belastingen te introduceren. Ook de OESO heeft het thema bovenaan de agenda gezet. Lees ook de artikels ‘Europese voorstellen: urgent of overhaast?‘ op p. 14 en ‘Niet méér belasten, maar beter!‘ op p. 18.
buitenlandse bedrijven.
gebeuren. Als de gebruiker zich in Frankrijk
verplicht de
STRATEGIE EU EN OESO
heeft ook eigenschappen van een omzetbelasting. De belast-
is gericht op de Israëlische markt ( bijv. in het Hebreeuws, met toepassing van de lokale munt …).
bare basis is de boekhoudkundige winst (de zgn. ‘net sales revenues’).
Ook het Verenigd Koninkrijk past met een ‘Diverted Profit Tax’ (DPT) een soort
worden geheven ‘on top of’ de bestaande belastingen die in het vestigingsland en/of
Het beste voorbeeld is de recente beslis-
‘Google Tax’ toe. Die is uitsluitend van
in het ander land al betaald worden (bijv.
sing van het Verenigd Koninkrijk om
toepassing op vennootschappen, zonder
de vennootschapsbelasting) en zijn
niet-inwoners die geen vaste inrichting
vestiging in het land, die een artificiële
mogelijks niet aftrekbaar noch
hebben in het VK toch te belasten. Een
structuur hebben opgezet om een vaste
voorbeeld. A en B zijn verbonden partijen
inrichting te voorkomen. Er wordt een
en A betaalt een royalty aan B voor het
omzetdrempel gehanteerd zodat de facto
gebruik van intellectuele eigendom. A,
enkel multinationals met zo’n grote omzet
die geen vaste inrichting heeft in het VK,
worden geviseerd. Het tarief van de DPT
gebruikt die intellectuele eigendom om
(25%) is hoger dan het normale tarief (19%)
inkomsten te genereren in het VK. Het is
in de vennootschapsbelasting en fungeert
de bedoeling van het VK om die royalty’s
dus als een incentive voor multinationals
voortaan te belasten door een bronheffing
om hun structuren aan te passen.
NAAR EEN INTERNETBELASTING? Hongarije experimenteerde een hele tijd met een ‘internetbelasting’ op basis van het datagebruik van de consument. De belasting moest worden ingehouden door de telecomoperatoren, maar werd uiteindelijk afgevoerd. Die beslissing had echter meer te maken met de protesten tegen huidig premier Orban dan tegen de belasting zelf. De Europese Commissie was principieel gekant tegen zo’n internetbelasting en noemde het een “vreselijk idee dat de vrijheid beperkt en niet zal werken” 1. De Europese Commissie verwierp ook het belasten van data, gelet op de potentiële groei van het datavolume. 12
van 20% in te houden. Dit concept van digitale aanwezigheid sluit Dergelijke bronheffingen en ‘advertentietak-
het dichtst aan bij de voorstellen inzake
sen’ brengen evenveel complexiteit met zich
vaste virtuele inrichting van de EU en de
mee als de omzetbelastingen en verhogen
OESO. Hoewel het concept nog moet
bovendien het risico op dubbele belasting.
worden verfijnd, geniet de piste een brede consensus.
VIRTUELE AANWEZIGHEID Andere landen belasten op basis van digitale aanwezigheid. Zo loopt er in Israël een pilootproject dat moet nagaan wanneer een digitaal bedrijf significant
1 https://www.euractiv.com/section/digital/video/ commission-hungary-s-internet-tax-is-a-terribleidea/ 28/10/2014
Uw ideale adviseur begrijpt uw business. En loopt liefst twee stappen voor op uw vragen. IdentiďŹ ceert bedreigingen en kansen en heeft al antwoorden voordat u ernaar vraagt. De wereld is een dorp. En u heeft behoefte aan een optimale interactie tussen wereldwijde visie en lokale kennis. Een partner die anticipeert in plaats van reageert.
RSM, the power of being understood.
www.rsmbelgium.be
T +32 (0)2 725 50 04 - www.rsmbelgium.be Kantoren in Antwerpen, Brussel, Charleroi, Bergen, Zaventem & Aalst
THE POWER OF BEING UNDERSTOOD AUDIT | TAX | CONSULTING RSM Belgium is a member of the RSM network and trades as RSM. RSM is the trading name used by the members of the RSM network. Each member of the RSM network is an independent accounting and consulting ďŹ rm each of which practices in its own right. The RSM network is not itself a separate legal entity of any description in any jurisdiction. The RSM network is administered by RSM International Limited, a company registered in England and Wales (company number 4040598) whose registered office is at 50 Cannon Street, London, EC4N 6JJ. The brand and trademark RSM and other intellectual property rights used by members of the network are owned by RSM International Association, an association governed by article 60 et seq of the Civil Code of Switzerland whose seat is in Zug.
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
WAT DOET EUROPA?
Europese voorstellen: urgent of overhaast? In het kielzog van de OESO lanceert de Europese Unie twee voorstellen om de digitale economie te belasten. De langetermijnoplossing (aangepaste vennootschapsbelasting) krijgt meer steun dan de kortetermijnoplossing (indirecte belasting op omzet). We zoomen in op beide.
I
n het verlengde van de werkzaamheden van de OESO
WELKE BELASTING(EN) STELT DE EU VOOR?
(Organisatie voor Economische Samenwerking en
De Commissie werkte twee wetgevingsvoorstellen uit.
Ontwikkeling) en de G20 en op uitdrukkelijke en dwingende
vraag van verschillende grote landen1 gesteund door enkele
VOORSTEL 1: ‘DIGITAL PERMANENT ESTABLISHMENT’ (DPE) 4
2
andere landen , besloot de Europese Unie in september 2017 om het dossier over de belasting van de digitale economie zelf in handen te nemen. En haar eigen agenda op te leggen aan de OESO en de rest van de wereld. Meteen diezelfde maand publiceerde de Europese Commissie een mededeling met de belangrijkste te onderzoeken pistes. Naast de vraag om nauw met de OESO te blijven samenwerken, droeg de Raad Ecofin (Raad Economische en Financiële Zaken) de Europese Commissie op 5 december 2017 op om tegen eind maart 2018 concrete voorstellen voor te bereiden, wat op 21 maart dan ook is gebeurd 3. Die acties van de Commissie worden vooral als volgt gerechtvaardigd:
"De internationale vennootschapsbelastingregels zijn niet meer aan de realiteit van de moderne wereldeconomie aangepast en gaan voorbij aan bedrijfsmodellen waarmee winst kan worden gegenereerd op basis van digitale diensten in een land zonder daar fysiek aanwezig te zijn. De huidige belastingregelgeving onderkent de nieuwe manieren om winst te maken in de digitale wereld niet, in het bijzonder de rol die gebruikers spelen bij waardecreatie voor digitale ondernemingen. Bijgevolg is er ontkoppeling van – of 'niet-overeenstemming' tussen – de plaats waar waarde wordt gecreëerd en de plaats waar die waarde wordt belast." 1 Duitsland, Spanje, Frankrijk en Italië. 2 Hoofdzakelijk de landen die het EU-voorzitterschap waarnemen, nl. Bulgarije, Oostenrijk en Roemenië, evenals Griekenland, Portugal en Slovenië. 3 Een eerlijk en efficiënt belastingstelsel in de Europese Unie voor de digitale eengemaakte markt, COM (2018) 146 final, beschikbaar op https://ec.europa.eu 4 Beschikbaar op https://ec.europa.eu 14
Het eerste initiatief wil de vennootschapsbelastingregels hervormen. Die langetermijnoplossing krijgt de voorkeur van de Commissie. Met deze optie kunnen lidstaten de winst die op hun grondgebied wordt gerealiseerd, belasten, zelfs als een onderneming daar niet fysiek aanwezig is. Volgens de Commissie verzekeren de nieuwe regels dat onlinebedrijven net zoveel bijdragen als traditionele 'fysieke' ondernemingen aan de overheidsfinanciën van de landen waar ze een "aanmerkelijke digitale aanwezigheid" hebben. Een digitale onderneming wordt geacht een belastbare 'digitale aanwezigheid' of 'virtuele vaste inrichting' in een lidstaat te hebben als ze voldoet aan één van de volgende criteria:
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
• de jaarlijkse inkomsten in een lidstaat bedragen meer dan zeven miljoen euro; • er zijn meer dan 100.000 gebruikers in een lidstaat in één belastingjaar;
Er is nl. een consensus over het feit dat een oplossing in de eerste plaats op mondiaal niveau moet worden gezocht en besproken in de OESO, in plaats van op nationaal of
• het bedrijf heeft in een belastingjaar
Europees niveau. Over dit voorstel voert de
meer dan 3.000 contracten voor
Raad Ecofin nog technische discussies, met
onlinediensten met gebruikers gesloten.
name over de hierboven beschreven criteria,
De langetermijnoplossing van Europa wil de vennootschapsbelastingregels hervormen
die vooral op maat van de grote landen zijn De regels voor de toerekening van de winst
geschreven.
aan die virtuele vaste inrichting zullen bijv. rekening houden met de winst uit het gebruik van gebruikersinformatie – denk aan reclame-inkomsten –, commissies verdiend door het koppelen van gebruikers via een platform en inkomsten verkregen uit digitale diensten, zoals streaming tegen betaling. Op termijn kan de maatregel worden opgenomen in de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (CCCTB). Dit voorstel geniet de voorkeur van de Commissie en de Raad Ecofin. Het sluit aan op de werkzaamheden van de OESO en moet in dat opzicht vooral worden beschouwd als 'input' van de EU in het kader van die werkzaamheden.
VOORSTEL 2: ‘DIGITAL SERVICES TAKS’ (DST) 5 Het tweede voorstel komt tegemoet aan de
De maatregel kan voorkomen dat
vraag van enkele lidstaten die aandrongen op
bepaalde lidstaten eenzijdig
een Europese oplossing. Het is een nieuwe
maatregelen nemen om digitale
voorlopige belasting die specifiek betrekking
activiteiten te belasten. Het gevaar
heeft op bepaalde digitale activiteiten die
bestaat dat die zouden kunnen leiden tot
volgens die lidstaten volledig buiten het
een rist nationale regels die schadelijk
huidige belastingkader vallen.
zijn voor de eengemaakte markt (lees ook het artikel ‘Onzin nationale belasting
Meer in het bijzonder gaat het om een (de omzet) uit bepaalde digitale activiteiten de waardecreatie. Inkomsten die zouden
BEDRIJFSWERELD HEEL KRITISCH OVER HUIDIG KORTETERMIJNVOORSTEL
worden belast zijn:
De lidstaten zijn bijzonder verdeeld
• de verkoop van onlineadvertentieruimte;
over het tweede voorstel van de
• digitale intermediaire activiteiten waardoor
Europese Commissie. Een tiental
waarbij de gebruikers een grote rol spelen in
gebruikers met elkaar in contact kunnen
lidstaten zijn er zelfs sterk tegen gekant.
komen of elkaar goederen en diensten
Daardoor komt – rekening houdend met
kunnen verkopen;
de eenstemmigheidsregel in fiscale
• de verkoop van data die zijn gegenereerd
De plaats waar waarde wordt gecreëerd verschilt van de locatie waar die waarde wordt belast
digitale bedrijven’, p. 10).
indirecte belasting op de bruto-inkomsten
zaken – het nut als tijdelijke oplossing op
uit informatie die door gebruikers is
korte termijn in gevaar. Immers wat baat
verstrekt.
een tijdelijke oplossing als ze wordt voorbijgestoken door de
De belastingen zouden worden geïnd door
langetermijnoptie?
de lidstaten waar de gebruikers zich bevinden ('market place') en alleen bij bedrijven die
Dat is ook de reactie van de
jaarlijks wereldwijd minstens 750 miljoen euro
bedrijfswereld op de opportuniteit van
omzetten en in de EU minstens 50 miljoen euro.
het ‘Digital Services Taks’-voorstel. Bovendien is er grote eensgezindheid
De voorlopige belasting zou onmiddellijk
over het feit dat die belasting in haar
inkomsten genereren voor de lidstaten.
huidige vorm onaanvaardbaar is. Er zijn
De belasting toegepast tegen een tarief
nog tal van technische aanpassingen
van 3%, kan geschat jaarlijks 5 miljard euro
noodzakelijk opdat ze – bij eventuele
aan inkomsten genereren voor alle
invoering – alsnog haar doelstellingen
lidstaten – ter vergelijking: in België
zou bereiken en operationeel kan
brengt de vennootschapsbelasting meer
worden toegepast.
dan 18 miljard euro op.
5 Beschikbaar op https://ec.europa.eu 15
ADVERTORIAL
“
Disruptie is de sleutel tot succesvolle digitalisering
”
Jan Dobbenie is CIO (Chief Information Officer) bij VDAB sinds januari 2018. Hij vertelt over de noodzaak van en de kansen bij digitalisering..
1. Om met de deur in huis te vallen: Is VDAB futureproof? In deze snel veranderende tijden is het als organisatie onmogelijk om helemaal futureproof te zijn, maar bij VDAB werken we er wel heel hard aan. Er zijn heel wat andere spelers binnen ons domein. Denk maar aan kleine start-ups die matching aanbieden op basis van artificial intelligence, interimkantoren die steeds innoveren en grote spelers zoals Google Jobs. Daarom moeten we ons bij VDAB meten met deze private ondernemingen en onze unieke positie bepalen. Wat als we geen overheid zouden zijn en we geen gebruik zouden kunnen maken van de data die we krijgen, geen verplichtingen zouden kunnen opleggen en geen controlefunctie hadden? Dan zouden we pas ontdekken waar onze zwaktes en onze sterktes liggen. Voor mij is daarom disruptie de sleutel tot succesvolle digitalisering. We moeten niet zomaar bestaande processen omzetten naar digitale
Interview met Jan Dobbenie, CIO
processen. We moeten daarentegen verder durven denken. Het is belangrijk je af te vragen: wat is onze toegevoegde waarde? Hoe kunnen we ons onderscheiden van al die andere spelers op de markt? Hoe kunnen we eventueel met hen samenwerken? Voor mij is dat proactief werken. Wij beschikken over heel wat data van klanten, werkgevers en werknemers. We zullen op zoek moeten gaan naar patronen en slimme algoritmes, zodat we op basis van massadata een oplossing kunnen bieden op de vele (toekomstige) vragen van werkzoekenden, werknemers en werkgevers. Een job for life bestaat niet meer, maar misschien kan VDAB de expertise ontwikkelen om met technologie en analyse patronen te ontdekken en daarop in te spelen. Die pro-activiteit kan de sterkte zijn van onze digitale strategie.
2. Digital first, wat betekent dat voor jou? Digital first is vooral customer first. Onze klant staat centraal in de digitalisering. Met digitalisering gaat immers ook individualisering gepaard. Denk maar aan Uber of Booking.com. We moeten niet langer segmenteren en spreken van doelgroepen, maar inzetten op persoonlijke dienstverlening en op maat van onze
klant werken. De ultieme segmentatie is het individu. De meeste mensen werken geen leven lang meer in hetzelfde bedrijf, maar gaan op zoek naar nieuwe uitdagingen en blijven bouwen aan hun competenties. Daar moeten we als VDAB een rol in spelen. Inzetten op individuele matching, gebruikmakend van de (big) data die we hebben en zullen blijven verzamelen.
3. Een wat meer controversiële vraag: zal digitalisering jobs creëren of doen verdwijnen? Het antwoord is tweeledig. De disruptie zal onvermijdelijk oude jobs doen verdwijnen, maar ook nieuwe jobs creëren. Een recente studie van Oxford University schat in dat 54% van de Europese jobs in de komende 20 jaar zal geautomatiseerd worden… En dat proces verloopt almaar sneller en sneller. Deze tendens brengt ook polarisering met zich mee tussen mensen die zeer digitaal vaardig zijn en anderen die minder mee kunnen in het digitale tijdperk. Het is onze taak als VDAB om de ongelijkheid die daaruit volgt nauwlettend te monitoren. De digital dexterity of digitale handigheid mag geen voorrecht zijn van enkelen. In dat opzicht spreek ik graag van een digitale switch. Iedereen kan zwemmen of fietsen, maar niet iedereen kan even goed om met digitale tools. Ook laaggeschoolden, oudere werkzoekenden en mensen met een arbeidsbeperking moeten de kans krijgen om de juiste competenties te ontwikkelen. Daarin ligt ook een rol voor VDAB. Met opleidingen en de juiste begeleiding kunnen we mensen helpen hun digitale skills te ontplooien. Toch hoeven we ook niet altijd te focussen op de negativiteit rond digitalisering. Het zijn de kansen die eruit voortvloeien die we moeten grijpen. Trouwens, het zal ons als maatschappij dwingen om de definitie van werk zelf opnieuw uit te vinden. Ik ben positief: de onaangename jobs zullen gerobotiseerd worden en er zal meer ruimte komen om een job met volle goesting te doen.
4. Is een digitale wereld dan ook per definitie een snelle wereld? Het is zo dat de revoluties elkaar sneller opvolgen. Er zitten geen decennia meer tussen de technologische ontwikkelingen of tussen de ‘rise and fall’ van organisaties en ondernemingen, zelfs geen jaren. Het gebeurt van vandaag op morgen aan een exponentiële snelheid. Onze veerkracht zal telkens uitgedaagd worden. De intelligentie van machines is vandaag al erg hoog en dat zal in de toekomst alleen maar verveelvoudigen, ook aan een exponentieel tempo. We zitten op een steeds stijgende curve. Binnen afzienbare tijd zal quasi alles geautomatiseerd kunnen worden.
Het is onze taak om van die productiviteit en efficiëntie gebruik te maken. Misschien kunnen we met z’n allen dan wel minder gaan werken (lacht)? Zou het niet mooi zijn als de jobs voor de robots zijn, en het leven voor de mens?
5. Waar wil je als CIO bij VDAB naartoe? Ik wil af van het klassieke beeld van VDAB. We mogen ons niet verschuilen achter onze voordelen. De beste verdediging is de aanval: laat ons dus proactief te werk gaan, zodat we niet overrompeld worden door de snelle digitalisering. Ik wil mee aan het roer staan en de digitale richting bepalen, maar we moeten wel rekening houden met de stroming en de wind. VDAB is een sterk merk voor werk. Daarop wil ik in de toekomst nog meer inzetten, want we zijn soms te bescheiden. We moeten ons digitale verhaal ophangen aan onze toegevoegde waarden, aan ons gebruik van artificial intelligence en algoritmes. Ook benchmarking met onze collega’s in het buitenland kan heel wat opleveren. Zo kunnen we onze middelen steeds efficiënter leren inzetten. Met betere apps en tools die voor iedereen toegankelijk zijn. Ik ben benieuwd naar de toekomst, en dan vooral naar de evoluties binnen big data en proactive profiling. Alle burgers zijn trouwens onze klanten, niet enkel de werkzoekenden. VDAB zou een soort Vlaamse LinkedIn kunnen zijn, waar mensen met positiviteit en trots zichzelf of hun bedrijf voorstellen, hun competenties, hun toegevoegde waarden, enz.. Dat soort informatie is voor ons erg waardevol. Onze burgers helpen ons aan informatie en wij helpen onze burgers bij hun loopbaan. En dit op een inclusieve manier, zonder te focussen op de top zoals LinkedIn dat doet, maar met aandacht voor elke burger.
6. Tot slot: heb je nog tips voor andere werkgevers om mee te stappen in het digitale tijdperk? Digitalisering is een must, een toolkit, maar zoals ik al zei is disruptie de sleutel tot succes. Durf te denken, durf jezelf of je bedrijf heruitvinden. Wees daarin eerlijk, meet jezelf met anderen en ontdek je pijnpunten want van daaruit kan je groeien. Maar onthoud ook dat innovatie en disruptie zonder uitvoering slechts een dagdroom is. Durf breken, durf falen want alleen zo boek je vooruitgang. “Risk a lot, fail cheap.”
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
WAT WIL DE OESO? digitale onderneming?’, p. 08 en ‘Digitale
Niet méér belasten, maar beter!
fiscaliteit is niet (altijd) nieuw’, p. 20).
Belast de winsten van (digitale) ondernemingen daar waar de waarde wordt gecreëerd. Op dat fundament bouwt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) haar plannen voor een evenredige en billijke verdeling van de belastinginkomsten tussen de landen wereldwijd.
1. een evenwichtige verdeling tussen landen
Bovendien is er geen level playing field omdat het internationaal fiscaal kader niet is aangepast aan de belasting op winst uit digitale activiteiten. Onder druk van de nieuwe digitale businessmodellen moet het internationaal fiscaal kader worden hertekend, met als drieledig doel: van het recht op belastingheffing op de winst van ondernemingen; 2. het realiseren van een level playing field; 3. de garantie dat alle ondernemingen, met inbegrip van de digitale ondernemingen, op een billijke manier bijdragen aan de financiering van de overheidsuitgaven (infrastructuur, onderwijs …) waarvan ze genieten in de landen waar ze actief zijn. Voor de ondernemingen – die op een constructieve en proactieve manier willen bijdragen aan de lopende werkzaamheden van de OESO en de Europese Commissie – moet alles in het werk worden gesteld om globale oplossingen te vinden. Daarbij leunen ze vooral aan bij de visie van de OESO. Het is immers van essentieel belang dat die de kans en de tijd krijgt om tot een oplossing te komen met de grootst
dat de wereldwijde winsten alleen in het
mogelijke internationale consensus.
land waar de ondernemingen zijn gevestigd
Eenzijdige, nationale acties vanwege landen
worden belast. Gezien de sterke concentra-
(lees het artikel ‘Onzin nationale belasting
tie van digitale ondernemingen in een heel
digitale bedrijven’, p. 10) of zelfs van de
beperkt aantal landen (VS, China ...) bestaat
Europese Commissie (lees het artikel
de kans dat andere landen niet langer het
‘Europese voorstellen: urgent of overhaast?’,
owel op Belgisch,
Z
recht hebben om vennootschapsbelasting
p. 14) moeten worden vermeden.
Europees als internatio-
te heffen op een groeiend aantal activitei-
naal niveau is de eensge-
ten die in hun land worden ontplooid. Dat
WAAR, WAT EN HOE BELASTEN?
zindheid groot over het feit dat
kan aanzienlijke impact hebben op hun
Net als de Europese Unie nam de OESO het
de belasting van de digitale
belastinginkomsten en bovendien leiden tot
dossier over de belasting van de digitale
economie een reëel probleem
een verhoogde belastingdruk op onderne-
economie stevig in handen. Daarbij focust ze
vormt dat dringend moet
mingen met meer traditionele activiteiten.
op de vraag hoe de fiscale ontvangsten uit de belasting op de winst van een mondiale
worden opgelost.
18
digitale activiteit beter kunnen worden
De BEPS-actieplannen (Base
VERMIJD EENZIJDIGE, NATIONALE ACTIES
Erosion and Profit Shifting)
Het gros van de bedrijfswereld volgt die
waar die activiteit plaatsvindt. Daartoe wil ze
zouden ervoor zorgen dat
visie. Veel bedrijven krijgen immers te
het beginsel van de vennootschapsbelasting
winsten van ondernemingen
kampen met oneerlijke fiscale concurrentie
uit haar BEPS-actieplan handhaven, nl. dat
daadwerkelijk worden belast.
van digitale ondernemingen die de
winsten van ondernemingen moeten worden
Maar met de bestaande fiscale
bestaande regels niet – of niet behoorlijk –
belast daar waar de waarde wordt
regels blijft het risicio overeind
respecteren (lees de artikels ‘Hoe werkt een
gecreëerd.
verdeeld tussen de verschillende landen
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
Rekening houdend met de specifieke
In het nieuwe tussentijdse rapport (maart
kenmerken van de digitale economie (lees
2018) gaat de OESO dieper in op de weg
het artikel ‘Hoe werkt een digitale
die ze wil volgen om tegen 2020 een
onderneming?’, p. 08) is het blijkbaar
globale oplossing te bereiken met de ruimst
bijzonder moeilijk om dat beginsel toe te
mogelijke consensus. De krachtlijnen
passen op digitale activiteiten die buiten het
daarvan zijn:
vestigingsland geen fysieke aanwezigheid
• een grondig onderzoek van de concrete
vergen. Daarom moet er een sluitend
impact van de BEPS-actieplannen op de
antwoord komen op drie essentiële vragen:
digitale economie. Op basis van
1. Hoe wordt de plaats van belastingheffing
concrete feiten en bevindingen kan dan
bepaald, d.w.z. de plaats waar de waarde
worden bepaald of, en in hoeverre, de
wordt gecreëerd (waar belasten)? Gaat
problemen van niet-belasting of te lichte
het om de locatie van waaruit de activiteit
belasting (als gevolg van
wordt gevoerd, de plaats waar de fysieke
belastingontwijking en agressieve fiscale
servers staan en waar de intellectuele eigendom zich bevindt? Of wordt de
planning) zijn opgelost; • in tegenstelling tot Europa wil de OESO
Bedrijven steunen de visie van de OESO: een langetermijnoplossing met maximaal draagvlak
Voor alle duidelijkheid, het doel is niet 'méér' belasten door boven op de
plaats bedoeld waar de gebruikers en
geen tijdelijke kortetermijnoplossing die
vennootschapsbelasting een nieuwe
consumenten van de goederen en
afwijkt van de beginselen van het
belasting in het leven te roepen, maar
diensten gevestigd zijn?
internationaal fiscaal recht. Dat verhoogt
wel 'beter' belasten door de taart van
het risico op een nieuwe belasting boven
de vennootschapsbelasting anders en
verdeeld tussen de verschillende landen
op de bestaande belastingen. En dat kan
op een billijker manier tussen de landen
waar een activiteit plaatsvindt (wat
de werkzaamheden om het
te verdelen.
belasten?) zodat ook dubbele (of zelfs
internationaal fiscaal kader op passende
meervoudige) belasting wordt
en evenredige wijze aan te passen (zoals
In 2019 wil de OESO een nieuw tussentijds
voorkomen?
met succes gedaan met het BEPS-
rapport publiceren over het concrete
actieplan) doorkruisen;
verloop van haar werkzaamheden. Bij de
2. Hoe wordt de gecreëerde waarde
3. In welke vorm worden de winsten belast (hoe belasten?) In de vennootschaps-
• tegen 2020 een oplossing om het
uitwerking van haar oplossing kan de OESO
belasting en met toepassing van de
internationaal fiscaal kader te wijzigen
zich inspireren op de langetermijnoplossing
dubbelbelastingverdragen? In de vorm
(aanpassing van de vennootschaps-
van de Europese Unie. Dat is een eerste
van een nieuwe indirecte belasting die
belasting en belastingverdragen) zodat
poging om de OESO-strategie in praktijk te
zou steunen op de omzet die in ieder land
een passend antwoord wordt gegeven
zetten, via de invoering van de ‘virtuele
wordt gerealiseerd? In een combinatie
op de drie vragen hierboven. Met die
vaste inrichting’ in fiscaal recht. Dat concept
van verschillende technieken?
oplossing kan de vastgelegde
kan een toereikend aanknopingspunt
beleidsdoelstelling worden gerealiseerd:
worden voor een passende belastingheffing
In het rapport dat de OESO in 2015 publi-
de herziening van de regels voor de
op de globale nettowinsten van digitale
ceerde, reikte ze kort de verschillende
verdeling tussen landen van het recht op
ondernemingen.
technische oplossingen aan die mogelijk zijn.
belastingheffing op winsten. Daarna moeten de regels voor de toerekening van de winst aan de activiteiten van die virtuele vaste inrichting (de zgn. verrekenprijzen of ‘transfer pricing’) worden herzien. Ten slotte kunnen alle veranderingen in één beweging worden uitgevoerd d.m.v. een multilateraal verdrag 1 zoals in het BEPSactieprogramma. Afspraak in 2020! 1 Actie nummer 15 van het BEPS-actieprogramma stelde een multilateraal instrument voor om alle dubbelbelastingverdragen tegelijk te wijzingen om misbruik van dubbelbelastingverdragen tegen te gaan. 19
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
BESTAANDE OPLOSSINGEN
Digitale fiscaliteit is niet (altijd) nieuw De digitale economie belasten is geen nieuw fenomeen. Op internationaal en Europees niveau wordt al jaren hard gewerkt om een level playing field op fiscaal vlak te realiseren. Daarbij werd zo goed als mogelijk rekening gehouden met de nieuwe parameters van de digitale economie. Een overzicht.
T
oen de Organisatie voor Economische Samenwerking en
Het zou ons te ver leiden in deze REFLECT om al die punten in
Ontwikkeling (OESO) in 2015 haar BEPS-actieplannen
detail te bespreken. Daarom beperken we ons tot de actiepunten
voorstelde, was Actiepunt 1 niet toevallig de ‘Digitale
met de grootste impact op de digitale economie.
Economie’ 1. Er werd toen geoordeeld dat het niet haalbaar was om
een set regels (en belastingen) uit te werken uitsluitend gericht op
IMPACT BEPS OP DIGITALE ECONOMIE
de digitale economie – de zgn. ‘ringfencing’. Daarom hield de OESO
Actie 7 van de BEPS-plannen past de definitie aan van een ‘vaste
ook in haar andere actiepunten rekening met het globale plaatje
inrichting’. Dat is belangrijk voor bijv. ondernemingen als Amazon. In
en mogelijk ook met de uitdagingen van de digitale economie voor
het verleden waren distributiecentra immers geen vaste inrichting.
de belastingsystemen in de verschillende landen, België incluis.
BEPS zorgt er voor dat wanneer logistieke centra de corebusiness van de onderneming zijn, ze wel degelijk een vaste inrichting kunnen
Met het actieprogramma wil de OESO de strijd aanbinden
vormen. In dat geval moet er winst worden toegewezen aan die vaste
met belastingontwijking, kunstmatige winstverschuivingen
inrichting en kan het land waar het logistieke centrum is gevestigd
en oneerlijke fiscale concurrentie tussen landen. Ze doet dat
een deel van de winst belasten. Vandaar ook
onder meer door:
het belang van het toewijzen van winst en dus
-
voor de verrekenprijzenproblematiek.
de bestaande dubbelbelastingverdragen aan te passen en zgn. ‘hybrid mismatches’ (hybride structuren die kunnen leiden tot een niet-belasting van een deel van de winst) weg te werken;
-
-
strenge CFC-regels op te leggen. Die
De nieuwe regels moeten de btw-fraude bij verkoop op afstand in de EU indijken
(Actie 5) was België verplicht zijn octrooiaftrek te hervormen. De belangrijkste wijziging daarbij was het belang van een ‘nexus’. In mensentaal: de OESO eist dat er
‘Controlled Foreign Company’-regels
een directe link wordt gelegd tussen de
moeten voorkomen dat belastingplichtigen
gemaakte kosten voor onderzoek en
hun inkomen via dochterbedrijven laten
ontwikkeling en de inkomsten ervan via een
neerslaan in belastingparadijzen;
octrooi. Hierdoor kunnen ‘lege’
de octrooi-aftrek (ook wel ‘patent box’
vennootschappen, zonder echte
genoemd) aan te passen;
onderzoeksactiviteit en uitsluitend opgericht om patenten te
nieuwe eisen op te leggen op het vlak van de documentatie van
beheren, de facto niet langer genieten van een belastingvoordeel.
verrekenprijzen (transfer pricing of intra-groep-facturatie); -
Door de aanpassingen aan de patentboxen
de definitie van een vaste inrichting bij te sturen. 20
1 Het VBO-magazine REFLECT ‘BEPS. Profit or Loss?’ ging dieper in op alle ins en outs van BEPS (ga naar www.vbo.be/publicaties/REFLECT).
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
De introductie van CFC-regels (Actie 3) bindt de
Onlinebedrijven zullen in de toekomst beter aan hun btw-verplichtin-
strijd aan tegen vennootschappen gevestigd in
gen moeten voldoen. Zo worden de onlineplatformen verantwoordelijk
het buitenland maar zonder lokale substantie 2.
voor het innen van de btw op de door hen gefaciliteerde verkopen op
De maatregel is, zoals hierboven al kort toegelicht,
afstand. Dankzij het mini-éénloketsysteem (MOSS) moeten zij zich echter
erop gericht om het kunstmatig verschuiven van
niet langer in elke lidstaat waar ze goederen verkopen, registeren.
winst naar buitenlandse dochterondernemingen in landen met een gunstiger fiscaal regime, aan banden
Voor start-ups en kmo’s betekenen de nieuwe regels een belangrijke vereen-
te leggen. Wanneer die dochter onvoldoende wordt
voudiging. Wanneer de jaarlijkse grensoverschrijdende onlineverkoop van een
belast, kan er voortaan een correctie
onderneming minder dan 10.000 euro bedraagt,
komen bij de moederonderneming.
zal zij de btw-regels van haar thuisland kunnen blijven toepassen, i.p.v de regels van het
De OESO staat niet alleen met haar initiatieven. Ook de EU nam verschillende acties, zowel op het vlak van de directe als van de indirecte belastingen. Zo werden de BEPS-maatregelen
bestemmingsland. Er werden ook andere
Onlinebedrijven zullen in de toekomst beter aan hun btwverplichtingen moeten voldoen
maatregelen genomen, o.m. op het vlak van administratieve samenwerking tussen landen, de juiste vaststelling en inning van btw en andere belastingen. De problemen die door belastingontwijking en -ontduiking ontstaan, worden aangepakt door de inning van de belastingen in
bijna allemaal omgezet in de Anti
de afzonderlijke lidstaten te verbeteren, de
Tax Avoidance Directive (ATAD).
grensoverschrijdende samenwerking tussen de
Die maatregelen komen
belastingdiensten te versterken en het duidelijke
de volgende jaren op
beleid van de EU ten aanzien van derde landen in
kruissnelheid binnen heel de Europese Unie.
de strijd tegen belastingontwijking- en ontdui-
Het lijkt ons inefficiënt om nieuwe maatregelen
king toe te passen. Het beste voorbeeld van dat laatste is de beruchte zwarte
of belastingen te creëren zonder vooraf de impact
lijst van belastingparadijzen. Hoewel sommigen meewarig doen over de korte
van de bestaande BEPS/ATAD-maatregelen te
lijst, valt het nét toe te juichen dat de lijst niet ellenlang is. Het bewijst dat veel
evalueren. Die lossen immers al heel wat issues op.
belastingparadijzen zich ertoe verbonden om hun belastingbeleid drastisch bij te sturen en transparanter te maken.
EUROPEES BTW-STELSEL KLAAR VOOR DE DIGITALE ECONOMIE
BELGISCHE DEELECONOMIE TRANSPARANT BELAST
Meer in het bijzonder nam de Europese Commissie
Behalve de OESO en Europa ondernemen ook de landen op nationaal
al veel initiatieven met betrekking tot e-commerce3.
niveau actie, ook België. Het Belgische systeem voor de deeleconomie
De maatregelen treden in twee fases in werking
(lees het artikel ‘Hoe werkt een digitale onderneming?’ op p. 08) krijgt
vanaf 2019 en 2021. Zo worden btw-regels waar
internationaal veel aandacht. Door aan de onlineplatformen meer
mogelijk vereenvoudigd, o.a. door het uitbreiden
verantwoordelijkheid te geven voor de inning en doorstorting van de
van het mini-éénloketsysteem (MOSS). Dankzij dit
belastingen is de fiscale administratie perfect op de hoogte hoeveel
mechanisme kan een onderneming buiten de EU
geld er wordt verdiend in de deeleconomie. Omgekeerd blijkt bijklussen
haar goederen verkopen aan de Europese consu-
of bijverdienen via een onlineplatform voor veel mensen aantrekkelijk
menten en eenvoudig haar aangifte doen via één
vanwege de lage belastingdruk. Omdat de platformen de belastingen
portaal. Het zorgt er tevens voor dat de correcte
direct inhouden is het systeem bovendien administratief eenvoudig te
btw-tarieven worden toegepast – in regel de tarieven
beheren door de werknemers. Kortom, het zorgt voor een duidelijke
die gelden waar de consument zich bevindt.
win-win.
Voorts maken de nieuwe regels een einde aan de
Ondanks de nieuwe Belgische regels blijft het een opdracht om de
btw-vrijstelling voor zendingen van buiten de EU
buitenlandse webshops te sensibiliseren voor het nieuwe systeem
waarvan de waarde Dat systeem is vatbaar voor fraude
en ze te wijzen op hun verplichtingen om de accijnzen en andere
en dus werd het afgeschaft. Hierdoor komt een level
taksen of heffingen correct te betalen.
playing field tot stand, ongeacht of de goederen al dan niet uit de Europese Unie komen. Er wordt ook toegekeken op de correcte aangifte en inning van de btw bij levering van goederen of diensten via een onlineplatform.
2 De substantie van een bedrijf wordt bepaald door zijn economische onderbouw, zoals zijn personeel en businessassets, en niet enkel door zijn juridische afspraken. 3 E-commerce richtlijn van 28 november 2017, www.consilium.europa.eu/media/31929/ st14126en17.pdf 21
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
DOEL VAN BELASTINGEN
Krachtig fiscaal beleid creëert welvaart
22
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
H
et Belgische fiscale kader voorziet vandaag al heel wat incentives om de digitalisering van de economie te faciliteren en te stimuleren. De voorkeur gaat uit naar een
fiscale oplossing die het nieuwe digitale ondernemen laat groeien zonder afbreuk te doen aan eerlijke concurrentie met de ‘klassieke’ economie. Het stimuleren van digitale innovatie is essentieel. In het artikel ‘Hoe werkt een digitale onderneming?’ op p. 08 kunt u lezen dat het hoofdkwartier van de digitale ondernemingen de spil vormt in het fiscale kader. Het hoofdkwartier zorgt voor onderzoek en ontwikkeling (in het bijzonder op vlak van software) en bezit vaak de intellectuele eigendom. Het algemeen management neemt er de beslissingen en een rist ondersteunende diensten, van marketing tot aankoopfuncties, zijn er gecentraliseerd. Belastingen heffen kan nooit een doel op zich zijn. Een efficiënt fiscaal beleid moet ambiëren om de hoofdkwartieren van digitale en andere ondernemingen naar België te halen en ervoor te zorgen dat ze hier ook blijven. Een ander speerpunt bestaat erin om tegelijk een klimaat te creëren dat winnaars van eigen bodem voortbrengt.
Een belasting is nooit de beste oplossing. Het doet er niet toe of ze zuiver van toepassing is op de digitale economie, enkel geldt voor online-advertenties of de hele economie impacteert. Er zijn altijd verliezers bij een nieuwe belasting. Een fiscaal kader moet de juiste bakens uitzetten voor een correcte belasting en een helder level playing field, maar moet vooral inzetten op een ondernemend en creatief klimaat dat winnaars voortbrengt: Googles, Facebooks of Spotify’s van eigen bodem. Zo ontstaat een krachtig fiscaal beleid dat onze economie in het digitale tijdperk alle kansen biedt en leidt naar meer economische groei en welvaart.
AANTREKKELIJK FISCAAL KLIMAAT Een aantrekkelijk fiscaal klimaat creëren kan op verschillende manieren. Hieronder lijsten we een aantal concrete bestaande troeven op – die op een aantal aspecten vatbaar blijven voor verbetering. • Ons land heeft een aantrekkelijk algemeen kader voor ondernemingen in België, waarbij het nominaal tarief van de vennootschapsbelasting op termijn liefst verder zou moeten dalen van 25% naar 20% voor alle bedrijven.
Belastingen heffen kan geen doel op zich zijn
• De hoofdkwartieren van buitenlandse bedrijven zullen pas interesse tonen voor ons land als de loonkosten competitief zijn en er een aantrekkelijke regeling bestaat voor buitenlandse kaderleden of onderzoekers. België zou zich, dankzij de buitenlandse kennis, als internationale magneet voor talent op de kaart kunnen zetten.
23
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
Specifiek voor onderzoek en ontwikkeling (met de nadruk op
Het bestaande fiscaal kader is best wel aantrekkelijk. Maar
software) biedt ons land een aantal fiscale incentives:
dat mag de overheid niet beletten om elke opportuniteit
-
-
de aftrek voor inkomsten uit innovatie. In het kader van de
voor vereenvoudiging van de administratieve lasten voor
BEPS-actieplannen (Base Erosion and Profit Shifting) was ons
de bedrijven te benutten. Hoe kunnen we bijv. gebruik
land verplicht de bestaande octrooi-aftrek te hervormen.
maken van de nieuwe technologieën om de compliance-
België introduceerde een innovatie-aftrek waarbij het
kosten voor de bedrijven te drukken? De Belgische fiscale
toepassingsgebied werd verruimd tot weesgeneesmiddelen,
administratie moet blijven streven naar een digitale
kwekersrechten en, belangrijker: software.
omgeving waarbij vooral inzake indirecte belastingen de
het belastingkrediet of de investeringsaftrek voor onderzoek
administratieve lasten naar omlaag kunnen.
en ontwikkeling. Het percentage van het belastingkrediet bedraagt momenteel (2018) 13,5%. Dat is vrij laag in vergelijking met andere landen. Er moet worden bekeken of een hoger percentage niet opportuun is. -
1 De begunstigde van een aandelenoptie heeft het recht om aandelen te verwerven binnen een bepaalde periode, tegen een bepaalde prijs. Het is een voordelige manier om werknemers te belonen en dichter bij de onderneming te betrekken.
de digitale investeringsaftrek. Elke kmo of eenmanszaak die investeert in digitale betalings- en facturatiesystemen, ICT-beveiligingssystemen of interfaces om digitaal betalen en cybersecurity te realiseren kan genieten van een digitale investeringsaftrek van 13,5%. Ook investeringen in e-commerce en softwareontwikkeling komen in aanmerking.
-
de vrijstelling voor doorstorting bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers. De loonkost voor onderzoekers daalt dankzij een gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting (van 80%) van de bedrijfsvoorheffing die werd ingehouden op de bezoldigingen van de onderzoekers. Een bijzondere toepassing van deze maatregel is de vrijstelling voor ‘Young Innovative Companies’ (YIC). Een YIC moet wel aan bijzondere voorwaarden voldoen.
• De regering maakt ook werk van een specifieke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor ondernemingen actief in de e-commerce. Hiermee hoopt ze een antwoord te vinden op de loonhandicap die België nog altijd heeft voor ploegen- en nachtarbeid tot 24u. • De belastingvermindering voor start-ups en groeibedrijven. Investeringen van particulieren in start-ups of groeibedrijven zijn gedeeltelijk aftrekbaar in de personenbelasting. De soms strenge voorwaarden kunnen worden versoepeld. • ‘Stock option’-plannen1. Aangezien jonge ondernemingen vaak niet genoeg kapitaal hebben om beloftevolle medewerkers competitief te belonen, is een aantrekkelijk systeem inzake ‘stock-option’-plannen essentieel. • Vrijstelling van de meerwaarden. De vrijstelling op meerwaarden op aandelen is en blijft essentieel voor een aantrekkelijk ondernemingsklimaat. • Financiering faciliteren via crowdfunding, private privaks, durfkapitaal. Starters en groeibedrijven kampen vooral met financieringsproblemen. Ons land beschikt over uiteenlopende hefbomen om te steunen. Zo werd een overheidsfonds opgericht dat investeert in private equity-fondsen. Het fonds wil de Belgische risicokapitaalsector een boost geven en tegelijk vermijden dat groeibedrijven België zouden verlaten op het moment dat ze naar groeimiddelen op zoek gaan.
DIGITAL AGENDA 2.0 De digitalisering heeft een grote impact op onze economie en maatschappij en die zal alleen maar toenemen. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) maakte in zijn Digital Agenda 2.0 een analyse van de bestaande situatie en formuleerde een aantal aanbevelingen om beter te doen. “Het globale beeld van onze digitale infrastructuur is positief, maar we hebben nog heel wat progressiemarge”, zegt Edward Roosens, hoofdeconoom van het VBO. De vijf belangrijkste aanbevelingen zijn: 1. Maak alle interacties tussen overheidsdiensten en bedrijven digitaal mogelijk tegen 2025. 2. Ontwikkel een wetgevend en fiscaal klimaat dat de digitale economie ondersteunt. 3. Maak het mogelijk om, eenvoudig en zonder zware procedures of meerkost, af te wijken van de klassieke arbeidstijdregeling. 4. Richt, zoals het Verenigd Koninkrijk, één federale raad op die de impact en opportuniteiten van AI (artificiële intelligentie) op een ambitieuze maar verantwoordelijke manier analyseert en stimuleert. 5. Stimuleer jongeren om voor STEM-opleidingen (Science, Technology, Engineering, Mathematics) te kiezen. Als Europa evolueert in de richting van een eengemaakte digitale markt, kan volgens de studie ‘Digitizing Europe’ van Boston Consulting Group, het Belgische bbp groeien met zo’n 12%. Dat veronderstelt dat we ook zelf volop inzetten op de digitale opportuniteiten die zich aandienen. Gedetailleerde informatie vindt u in de ‘Digitale Agenda 2.0’ op www.vbo.be/publicaties.
24
Make IT easy – het TS IT-rack Met één enkel racksysteem als standaardproduct voldoen aan nagenoeg alle eisen voor modulaire, flexibele serverracks en netwerkbehuizingen.
Meer info op www.rittal.be
Rittal nv/sa Industrieterrein E17/3206 - Stokkelaar 8 - 9160 Lokeren T 09 353 91 11 - info@rittal.be - www.rittal.be
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
INTERVIEW DENIS GEERS, CEO GRAPHIUS GROEP
“De waarde van papier is terug” Print en online komen terug in evenwicht en de economie staat in het groen. Goed nieuws voor de grafische sector. Die zit aan het einde van een neerwaartse spiraal, maar heeft nog heel wat katten te geselen. ‘Employer branding’ en loonhandicap staan met stip op de agenda van Denis Geers, sinds maart 2018 de nieuwe voorzitter van de sectorfederatie Febelgra. Zijn ultieme doel? “Mensen weer trots te maken dat ze werken in de grafische sector.” De voorbije jaren deed Graphius liefst 14 overnames binnen zijn segment? Denis Geers: “Duurzaam groeien in onze sector kan enkel via M&A. De markt blijft fors consolideren. Tekenend voor de Belgische drukkersmarkt is dat de gemiddeld zestigjarige eigenaars geen opvolgers vinden in eigen rangen. Ze stuurden hun kinderen andere wegen uit omdat de markt te weinig perspectieven bood. En ze hebben gelijk. Veel kleine en middelgrote drukkerijen kunnen niet de brede service bieden die de moderne klanten eisen op het vlak van geïntegreerde productie. Bovendien staan de marges zwaar onder druk en moet je ‘volcontinu’ grote volumes kunnen draaien om die winstkrimp op te vangen, inkoopkracht te krijgen bij de leveranciers en te kunnen investeren in performante infrastructuur en technologie.” Exit drukker om de hoek? “Au fond zijn de druk- en grafische technieken niet gewijzigd, maar de technologie waarop de processen draaien is fundamenteel geëvolueerd tot één digitale ketting van ordervoorbereiding tot het transport. De moderne drukker werkt binnen één verticaal geïntegreerde keten. De solo draaiende drukpers is voorgoed verleden tijd. De hele organisatie rond die keten vergt te veel organisatie, knowhow en investeringen om als kleine speler te dragen. Bovendien verliezen ze concurrentiekracht omdat de productiviteit van de nieuwe drukpersen tot drie keer hoger ligt.”
26
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
Onze bedrijven kunnen dankzij het duaal model de nieuwe praktijkateliers worden
Met de acquisities rijft u dus
Biedt duaal leren geen perspectief?
marktaandeel binnen?
“Toch wel, maar een cao uit begin
“De overname van een klantenportefeuille
jaren 90 over de leercontracten
is een drijfveer, maar nog belangrijker is
maakt duaal leren vandaag onbe-
het binnenhalen van profielen met techni-
taalbaar. Blijkt nu dat die cao is
sche knowhow. Het is vandaag immers heel
achterhaald door hogere recht-
moeilijk om jonge mensen aan te trekken
spraak. Daarom vragen we om het
die hun – liefst – hele loopbaan in onze
bewuste artikel te schrappen zodat
nichemarkt willen werken. Het drukkersvak
we duaal leren kunnen introduceren
is een stabiel beroep dat weinig verloop
onder dezelfde loonvoorwaarden
kent en toelaat. Je moet het vak beheersen
als in andere sectoren, zoals de
en begrijpen om het goed te doen. Ook al
bouw. Duaal leren is trouwens ook
is het ambacht gedigitaliseerd, een drukker
een winverhaal voor de scholen.
of afwerker is veel meer dan een operator
De persen en machines waarop
die louter een machine moet bedienen.
de tieners daar het vak leren kennen,
Vandaag bereikt de sector de top van de
worden hier al 20 jaar niet meer
automatiseringscurve. Ook inzake indus-
gebruikt. Waardoor ze – en hun
trialisatie. En we merken dat er nog heel
ouders – een oubollig beeld van de
veel ‘handen’ nodig zijn in het hoogkwali-
sector krijgen. Het ontbreekt de
tatieve druksegment, bijvoorbeeld in het
scholen aan middelen om zelf in de
finale binden van een boek of brochure
nieuwe, snel evoluerende techno-
waar er heel veel verschillende technie-
logie te investeren. Onze bedrijven
ken en afwerkingsmogelijkheden zijn.”
kunnen dankzij het duaal model de nieuwe praktijkateliers worden.”
Drukker is een knelpuntberoep? “Meer dan ooit. Zelfs hier in Gent waar we als het ware worden omringd door grafische
HET EINDE VAN DE NEGATIEVE TREND
scholen vinden die grafici en drukkers in spe andere bedrijven aantrekkelijker. Onze
“Met het drukken op zich kun je het
sector heeft zijn imago niet mee. Iedereen
verschil niet meer maken”, staat op
denkt dat de grafische sector ten dode
jullie website. Waarmee dan wel?
is opgeschreven. We zijn niet zoals de
“We differentiëren ons met alle
koolmijnen, maar die perceptie leeft wel.
fasen voor en na het effectieve
Ouders willen niet dat hun kinderen in een
drukwerk, van webshopsystemen
drukkerij werken. Mijn doel is mensen weer
over prepress en afwerking tot
trots te maken dat ze werken in de grafische
distributie, mailing en warehousing.
sector. Zo dat we weer een jonge instroom
Vijftien jaar geleden was een
krijgen om de dreigende vergrijzing op te
bedrijfsleider van een drukkerij
vangen. In de tussentijd investeren we veel
voor 80% van zijn tijd bezig met het
energie in interne vorming en opleiding en
drukken op zich, vandaag nog 15%.”
de promotie van ons bedrijf bij scholen.”
27
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
U gaat de concurrentie aan met de Vistaprints en van deze
negatieve trend. De waarde van papier is terug, zij het
wereld?
in een iets andere vorm. Wat vandaag nog op papier
“Nog dit jaar lanceren we een nieuw, gecustomized onlineprin-
gedrukt wordt, is vaak veel mooier en beter afgewerkt.
ting-platform ‘reïnvented by Graphius’ gefocust op premiumdruk-
Het zijn niet meer de gigantische oplages van weleer,
werk in de brede zin van het woord. Met als doel alle traditionele
maar ik merk weer enthousiasme. Dat zien we ook aan de
bestelprocessen online aan te bieden. Tegelijk integreren we onze
investeringen in de sector. Voor het tweede jaar op rij
bestaande applicaties in dat ‘dedicated’ platform om zo te kunnen
wordt meer dan 100 miljoen euro geïnvesteerd.”
voldoen aan de persoonlijke eisen en complexe vragen van elke klant afzonderlijk. Anders gezegd, we standaardiseren alle processen veel fijnmaziger dan een Vistaprint en kunnen ze uiterst flexibel aanpassen aan de wisselende, persoonlijke noden.” De digitalisering reikt verder dan uw corebusiness?
Waarom sprong de Belgische
OostEuropa is het nieuwe Azië
drukindustrie zo laat op de e-commercetrein? “Quasi geen enkele internetdrukkerij, kaliber Vistaprint, stamt uit de grafische sector. Het zijn stuk voor stuk nieuwe bedrijven die
“Alle ondersteunende diensten, zoals aankoop en
embryonaal startten, vaak een
finance, HR, legal & compliance, … gaan mee het bad
beroep deden op een drukkerij
in. Maar er is meer aan de hand. Drie fenomenen hebben de sector het voorbije decennium hertekend. De digitalisering zou alle papier uit de markt duwen en stelde het belang
als toeleverancier en het lef hadden om fors te investeren in de platformeconomie. Die strategie verschilt fundamenteel van de aanpak van een
van de sector in vraag. Daarnaast was er de financiële en
familiebedrijf dat al enkele generaties meedraait en te
economische crisis. En ten derde kaapten internetdrukkerijen uit
veel en te lang de kat uit de boom bleef kijken omdat ze
vooral Nederland en Duitsland een deel van de markt. De Belgische
die nieuwe digitale markt onvoldoende begreep en
grafische industrie verloor aanzienlijk marktaandeel aan die landen
wantrouwde. De investeringen om daarin mee te spelen
en onze drukkers moesten zich heroriënteren binnen specifieke
waren bovendien heel hoog en de uitkomst hoogst
niches. In 2005 realiseerde Graphius nog 75% van haar omzet met
onzeker, wat die aarzelende houding mee verklaart.”
magazines. Vandaag is dat 85 tot 90% premiumdrukwerk, een niche waarop de internetspelers weinig vat hebben.”
Hoe kijkt Graphius naar de Aziatische markt? “Aanvankelijk met bange ogen, maar gelukkig onterecht.
28
Is de papierkrimp gestopt?
Oost-Europa echter vormt vandaag de grote bedreiging
“Het evenwicht tussen print en online keert terug en de economie
en is het nieuwe Azië. Onze hogere productiviteit dankzij
doet het goed. De meeste grafische bedrijven zien de toekomst
de hoogwaardige machines was tot voor enkele jaren
daardoor positief tegemoet. Maar dat sluit niet uit dat er nog heel
een afdoend concurrentievoordeel tegenover drukkers
wat consolidatie zal volgen. We zitten aan het einde van een
in de lageloonlanden. Maar ook zij investeren vandaag in
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
hoogproductieve drukparken. Azië als marktopportuniteit?
Bij de overname van het Franse PPO
Neen. Te grote logistieke en communicatierisico’s. Vaak gaat een
Graphic begin 2018 was duurzaamheid
premiumdrukwerk, zoals een mode- of museumcatalogus, gepaard
een belangrijke beslissingsfactor.
met een complexe voorstudie. Franse, Amerikaanse opdrachtgevers
Wordt het een sterke differentiator?
reizen zelfs naar Gent tot bij onze drukpersen om bijvoorbeeld de
“Bij mijn weten is Graphius de enige
finale kleurtuning te monitoren. Ik zie die klanten vandaag niet naar
drukkerij in België die een duurzaam-
China vliegen of omgekeerd. Maar zeg nooit nooit.”
heidsrapport publiceert. Toch leeft bij het grote publiek nog altijd de
NAAR EEN ZERO IMPACT GRAFISCHE SECTOR?
Digitale druk betekent allesbehalve het einde van handenarbeid
perceptie dat drukkerijen een milieuonvriendelijke business zijn,
Het is een van uw speerpunten als nieuwe voorzitter van
verantwoordelijk voor massale ontbossing. Onze groep
Febelgra om de competitiviteit van de sector te versterken door
verwerkt jaarlijks 19.000 ton papier en ik kan verzekeren
de loonhandicap verder af te bouwen?
dat al ons papier ofwel gerecycleerd is of afkomstig van
“De huidige loonhandicap – na correctie door de taxshift – met de
ecologisch verantwoorde houtkap. We gebruiken bio-ink-
ons omringende landen bedraagt meer dan 10% en is nog groter
ten met vegetale oliën en per uitzondering nog chemicaliën.
met de Oost-Europese landen. Graphius ziet steeds meer
Bovendien daalt het verbruik en het verlies van grondstof-
volumineuze drukopdrachten richting Polen, Roemenië, Slovakije, …
fen spectaculair dankzij nieuwe technologie. Vroeger
vertrekken. De kloof wordt kleiner, maar ze is er nog. Als CEO van
hadden we bijvoorbeeld 800 papiervellen inschiet nodig
Graphius heb ik al overwogen om in Oost-Europa een drukkerij over
per drukvorm om ‘op kleur’ te komen, vandaag nog 150.”
te nemen voor ‘eenvoudig’ standaarddrukwerk, maar dat stoot me principieel tegen de borst. Zolang ik het werk in België kan houden,
Biedt digitaal drukken een uitweg naar ‘zero impact’?
zal ik dat ook doen. Ook al gaat het moeilijker. Ik hoop dat het
“Vandaag rendeert digitaal drukwerk enkel voor kleine
geen noodzaak wordt in de toekomst en de loonkloof dankzij
oplages. De volgende stap wordt inkjetdrukken. De eerste
verregaande automatisering nog kan verkleinen. Alle steun van
tests en pilots lopen bij de fabrikanten. Dat betekent
de overheid daarbij is meer dan welkom.”
drukken op grote oplages waarbij de kwaliteit goed zit van bij het eerste vel en elk exemplaar variabel kan worden
U bent ook voorstander van langer werken, o.a. vanwege de
gedrukt. Maar industriële inkjetdruk is voor ten vroegste
beperkte instroom van jonge professionals?
zeven tot acht jaar. Betekent dat het einde van de handenar-
“Klopt. Maar tegelijk merk ik dat het niet zo eenvoudig is om
beid? Neen. Er zullen altijd gespecialiseerde handen nodig
55-plussers te motiveren om zich de nieuwe technologieën
zijn in de afwerking. Bepaalde processen zullen in de
nog eigen te maken. Het vergt veel mentale veerkracht om
praktijk niet worden geautomatiseerd omdat het niet zinvol
je mindset aan te passen als de eindmeet plots met enkele
– lees rendabel – is voor een gemiddelde oplage van
jaren wordt vooruitgeschoven. De horizon en dus ook het
2.000 exemplaren van telkens verschillende formaten en
aanpassingsvermogen bij veertigers ligt helemaal anders.”
soorten drukwerk.”
29
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
Wat zijn belangrijke obstakels in uw (groei)ambities
GRAPHIUS GROEP IN BULLETS
met de groep? “We zitten niet in een groeimarkt. Duurzaam groeien
Business: vellendrukkerij – bedrukking en verwerking
kan enkel via ‘mergers and acquisitions’ (M&A). Organisch groeien binnen het bestaande cliënteel is
van papieren vellen Niches: boeken, catalogen en magazines (katernen-
onmogelijk aangezien de volumes nauwelijks of niet
drukwerk), packaging (doosjes, inlays, …) ‘wet glued
toenemen. Gelukkig stagneerde de daling van de
labels’ (flesetiketten, …) en stripverhalen Sites: 4 - HQ in Gent, Beersel, Nazareth en Parijs/
voorbije jaren. De grootste rem op onze M&A-groei is het vergunningsbeleid. Zo probeer ik in Gent al 12 jaar er licht aan het eind van de de tunnel. Stedenbouwkun-
Palaiseau. Goed voor 14 drukkerijen. Medewerkers (2018): 380 Markten: België (45%), Frankrijk (30%), Nederland
dige overheden focussen m.i. te veel op de letter van
(15%), Verenigd Koninkrijk (5%), USA en Duitsland
de wet in plaats van op de geest ervan.”
(enkele %) Omzet (geconsolideerd 2017): 76 mio euro
om uit te breiden op onze eigen gronden. Pas nu komt
Stimuleert of remt het sociaal overleg de groeiambities van Graphius? “Mijn ervaring leert dat een bedrijf van 50 medewerkers te klein is om formele overlegorganen te verplichten. De middelen zijn er niet om de skills binnen te halen om het overleg op dat niveau aan te sturen of sociale verkiezingen te organiseren. Dat waren heel moeilijke jaren. De omslag kwam er pas rond de 100 medewerkers. Vandaag werkt het overleg op bedrijfsniveau vlot, to the point en constructief. En dat binnen de context van een drieploegenstelsel in zowel de drukkerij – om redenen van maximale capaciteitsbenutting – als de afwerking (de zgn. boekbinderij). Dat laatste is uitzonderlijk in de sector, maar biedt ons de mogelijk-
Het beleid ligt (nog) niet wakker van de grafische sector
heid om binnen een beperkte ruimte een vlotte doorstroom te creëren, grote volumes te verzetten en korte deadlines te garanderen. Zo’n derde ploeg biedt bufferruimte.”
De loonkosten blijven het heikele punt in de sector? “Het is een punt waarop we als sector zelf weinig impact hebben. Op enkele kleine mechanismen na, zoals de nachtpremie. Drukkerijen willen hun productiecapaciteit maximaal benutten. Dat kan alleen maar met nachtwerk, maar dat is heel duur. De nachtpremie in onze sector (82%) bijvoorbeeld ligt veel hoger dan in Nederland (47-48%) of in andere Belgische sectoren. Dat is historisch zo scheefgegroeid. Maar de vakbonden blijven halsstarrig vasthouden aan dat ‘verworven’ recht. Zelf ben ik voorstander om een streep te trekken tussen verleden en toekomst en de nieuwe instroom van medewerkers in een nieuw regime te laten starten en zo binnen pakweg 20 jaar een haalbaar Europees gemiddelde te bereiken. Die ingreep is een must willen we als sector de huidige loonhandicapimpasse helpen doorbreken. Mensen moeten netto niet minder verdienen, laat me duidelijk zijn. Maar ondanks taxshift en andere maatregelen blijft de brutokost aanzienlijk hoger dan in de ons omringende landen.” Om af te sluiten, u wilt met Febelgra weer (meer) impact krijgen op het beleid? “Door uit te groeien tot een koepelfederatie. Als sectorfederatie hebben wij vandaag geen impact. Als we een meeting vragen bij om het even welk ministerieel kabinet, duurt het maanden voor we worden gehoord. Het beleid ligt niet wakker van de grafische sector. Febelgra vertegenwoordigt net geen 10.000 werknemers. Ik denk dat we naar een koepelfederatie moeten gaan die minstens 30.000 werknemers vertegenwoordigt. Die gesprekken lopen. Als we sterk naar buiten willen komen, hebben we behoefte aan schaalvergroting. We moeten alle bedrijven actief in de grafische sector overtuigen om lid te worden van de federatie. Febelgra moet zich aanpassen aan de diversiteit en versnippering in de sector. Dat gaat van grote industriële spelers met 500 medewerkers tot de zelfstandige grafische ontwerper zonder personeel. De uitdaging voor de toekomst is een organisatie uitbouwen die zowel de grote bedrijven als de zelfstandigen een echte meerwaarde biedt.”
30
Wie wordt de Ontdek het op donderdag 18 oktober HR-Ambassadeur 2018? in de Ghelamco Arena - Gent
Programma 16.00 uur:
Voorprogramma met als thema “Het menselijke aspect van Mobiliteit”
18.00 uur:
Uitgebreide onthaalreceptie.
19.30 uur:
Start van het diner met als apotheose de bekendmaking van de HR-Ambassadeur 2018 door Pieter Timmermans, de juryvoorzitter en overhandiging Award door onze Special Guest: Marcia De Wachter (NBB). Onze gastvrouw is Francesca Vanthielen. Afsluitend dessertenbuffet en verder gezellig netwerken aan de bar...
22.30 uur:
Om organisatorische redenen durven wij op uw medewerking te rekenen om stipt het uurschema te respecteren. Dresscode: stadskledij.
Ook dank voor de medewerking aan volgende organisaties en vakbladen: Antwerp Management School - Arteel - Club voor Personeelsmanagers W-VL – Goosebumps - Gourmet Invent - HRPro - Katholieke Universiteit Leuven - PMC - ProHR - VBO - VDAB - VDP Antwerpen - Vlerick Business School - Voka Oost-Vlaanderen - VOCAP - VOV - WisKeys.
www.hr-gala.be
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
THEMA’S
DIVERSITEIT OP DE WERKVLOER Een prioriteit voor de werkgevers
Een CO2-prijs is mogelijk onder bepaalde voorwaarden
T p. 34
T p. 38
DIGITALE AGENDA 2.0
ONDERNEMINGSRECHT
"We mogen niet op onze lauweren rusten"
Nieuw ondernemingsbegrip – Drie ‘take aways’
T p. 36
T p. 39
INTERNATIONALE HANDEL Naar een (de-)escalatie? T p. 37
32
KOOLSTOFPRIJS
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
BESTE LEZER Graag houden we voor u in REFLECT ook de vinger aan de pols van de actualiteit. In elke uitgave krijgt u een overzicht van voor het bedrijfsleven belangrijke thema’s die onze experts nauw en secuur aansturen, onderhandelen en opvolgen op zowel economische, sociale, juridische als fiscale domeinen. In de nu volgende bladzijden van REFLECT vindt u een selectie van dossiers waarop onze experts vandaag actief zijn om de belangen van onze lidfederaties en de aangesloten bedrijven maximaal te behartigen, dit zowel op federaal, Europees als internationaal niveau. Per thema krijgt u een status van het dossier, de positionering van het VBO en lichten we ook de ‘next steps’ toe. Op die manier hebt u een 360°-kijk op dossiers met een mogelijke belangrijke impact op uw business. Een totaaloverzicht van alle dossiers en thema’s die onze experts opvolgen, vindt u op www.vbo.be (Actiedomeinen).
VBO RADAR – Eén klik naar de sterkste indicatoren! Houdt u graag de vinger aan de pols van de recentste socio-economische evoluties van ons land? Krijgt u graag snel toegang tot de up-to-date analyses van de VBO-experts? Zo biedt de VBO RADAR vandaag informatie en harde cijfers over vier luiken: de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid, de conjunctuurupdate, de concurrentiekracht, en de fiscaliteit. Ontdek de applicatie op www.vboradar.be
33
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
DIVERSITEIT OP DE WERKVLOER
Een prioriteit voor de werkgevers
D
opnieuw betreden, oudere personen,
munity zelf op kop, informeren, sensibili-
mensen met een handicap, personen met
seren, en vooral inspireren. In de volgende
buitenlandse origine – vinden nog altijd
fases zetten ze in op het uitbouwen van
minder vlot hun plek op de arbeidsmarkt.
expertise (met name via een toolbox die
Op een aantrekkende arbeidsmarkt waar
alle gespecialiseerde websites, tools en
in het eerste kwartaal van 2018 meer dan
gegevens van experts samenbrengt).
140.000 vacatures oningevuld blijven is
In dat oogpunt is het belangrijk dat de
het noodzakelijk dat alle arbeidskrachten
werkgeversorganisaties betrokken zijn
worden aangesproken. De krapte is de
bij de monitoring van en het onderzoek
ideale gelegenheid om de risicogroepen
rond diversiteit. Mede daarom hebben
beter te verankeren op de arbeidsmarkt.
ze hun engagement en samenwerking
iversiteit op de werkvloer is een
bij een heel divers werkgeverslandschap zijn
troef. Bepaalde groepen – vrouwen,
terug te vinden op hun websites. Zo willen
personen die de arbeidsmarkt
ze een breed publiek, de werkgeverscom-
De krapte biedt een ideale gelegenheid om risicogroepen beter te verankeren op de arbeidsmarkt
versterkt met instellingen die diversiteit Vanuit de stellige overtuiging dat discri-
promoten, zoals Unia en het Instituut voor
minatie op de werkvloer, in welke vorm
de gelijkheid van vrouwen en mannen. Dat
ook, niet kan, lanceerden de werkgevers
moet leiden tot een echte kruisbestuiving.
in juli 2017 de eerste fase van een interprofessioneel plan voor meer diversiteit
Tot slot willen de werkgeversorganisaties
op de werkvloer. Daarmee willen ze de
een single point of contact oprichten. Dat
ondernemingen wijzen op alle positieve gevolgen van een goed diversiteitsbeleid.
is nieuw: tot op heden hebben de ondernemingen geen formeel aanspreekpunt
Maar ons land doet het goed wat diversiteit
om in alle vertrouwelijkheid advies in te
betreft. De loonkloof tussen mannen en
winnen. Dat contactpunt zal onder andere
vrouwen behoort tot de laagste van Europa.
de volgende opdrachten hebben: een
De werkgelegenheidsgraad van oudere
gezamenlijke ‘diversiteitswebsite’ uitwerken,
werknemers, die tien jaar geleden nog 34,4%
de continuïteit van sensibiliseringsacties
bedroeg, was in de eerste helft van 2017
naar de ondernemingen toe waarborgen, de
Contact
ondernemingen ondersteunen (consultancy,
Monica De Jonghe
FAQ …), nieuwe tools voor ondernemingen
Directeur generaal vanaf
al een sterk diversiteitsbeleid in
uitwerken of bestaande tools verspreiden
1 october 2018
hun strategie. We vertrekken dus
(‘quick scan’, gedragscodes, non-discri-
Competentiecentrum Werk
niet van een wit blad, maar er is
minatieclausules, opleidingsaanbod …).
& Sociale zekerheid
gestegen tot gemiddeld 46,5%. Tal van ondernemingen integreerden
zeker nog ruimte voor verbetering.
mjo@vbo-feb.be Kortom, VBO, UNIZO, VOKA, UCM, UWE,
34
In het kader van deze eerste
Unisoc, BECI en AGROFront willen met
fase verzamelden de werkgeversorganisaties al heel wat
hun actieplan ondernemingen overtuigen
goede praktijken, positieve
hen aanmoedigen om ook werkzoekenden
“Diversiteit”
ervaringen van ondernemin-
met een andere achtergrond of vanuit een
Wat doen we / Campagnes /
gen waarin diversiteit een
minder gekend netwerk uit te nodigen op
Actieplan diversiteit vanuit de
dagelijkse realiteit is.
sollicitatiegesprekken, want dat is voor hen
werkgeversorganisaties
Al die getuigenissen uit
de eerste stap naar werk, en voor werkgevers
alle hoeken van het land
een nieuwe bron om talent aan te trekken.
Zoek op vbo.be
om hun rekruteringsbeleid te verruimen en
Launch 08 NOV
INNOVATION ACROSS BORDERS NIEUWE STRATEGISCHE SESSIES! Met Innovation across Borders wil het VBO innovatiebarrières tussen bedrijven, sectoren, onderzoeksinstellingen en regio’s wegwerken of helpen overstijgen.
HOE? Via strategische innovatiesessies gestructureerd rond zes grote maatschappelijke uitdagingen. DONDERDAG 8 NOVEMBER LANCEERT het VBO de sessiereeks. Paneldebat regionale innovatie-agentschappen • • •
BART CANDAELE – VLAIO JEAN-PIERRE DI BARTOLOMEO – Sowalfin (tbc) KATRIEN MONDT - Innoviris
2020
2017
Keynotespreker JOHAN NORBERG (Zweeds innovatie-inspirator) brengt er zijn optimistische kijk op heden en verleden en de onmiskenbare rol van innovatie daarin. Scan de QR-code voor de Norberg-preview. WAAR? VBO in BRUSSEL – 16u00-18u00 + networkingcocktail INSCHRIJVEN + PRAKTISCHE INFO? WWW.VBO.BE/EVENTS INFO? events@vbo-feb.be
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
DIGITALE AGENDA 2.0
"We mogen niet op onze lauweren rusten" e digitalisering heeft nu al een
D
Daarbij moeten zowel de overheid
grote impact op onze economie en
als de private sector een belangrijke
maatschappij en die impact zal in
inspanning leveren.
Naast een aantal uitdagingen brengt ze ook
De overheid heeft al een aantal
grote opportuniteiten met zich mee. Om
aanbevelingen uit onze Digitale agenda
die opportuniteiten optimaal te benutten is
2015 gerealiseerd. Dan denk ik bijvoorbeeld
het belangrijk dat alle actoren (overheden,
aan het mogelijk maken van mobiele eID-
bedrijven en burgers) zich niet blindstaren op
toepassingen zoals Itsme, aan de Vlaamse
de mogelijke bedreigingen, maar de digita-
en federale overheid die digitale facturen
lisering actief omarmen en resoluut kiezen
kunnen ontvangen, aan de digitalisering van
om de opportuniteiten die er zijn te grijpen.
het doktersattest en het kleefbriefje van de
In zijn visie ‘Digitale agenda 2.0’ ziet het VBO
mutualiteiten en de unieke databank voor
drie grote elementen om ervoor te zorgen
de arbeidssituatie van vreemdelingen.
de komende jaren alleen maar toenemen.
De digitalisering biedt geweldige opportuniteiten voor onze bedrijven. Het is essentieel dat ze die ook grijpen
dat ons land volop kan meegenieten van de economische voordelen van de digitalisering.
Maar er is nog veel werk om de overheid zowel intern als in haar communicatie
1. Eerst en vooral moet er een stimulerend
met derden verder te digitaliseren.Het is
ecosysteem zijn voor de digitale economie.
dan ook een goede zaak dat minister van
Dat is noodzakelijk om overheden, bedrij-
Digitale Agenda Alexander De Croo een
ven en burgers de mogelijkheid te bieden
strategisch plan heeft voor de digitalisering
om optimaal in te spelen op de technolo-
van de overheid met als overkoepelende
gische opportuniteiten die zich aanbieden.
doelstelling om alle communicatie tussen
Dat veronderstelt een goed uitgebouwde
overheid en ondernemingen tegen 2020
telecominfrastructuur, een performant
digitaal mogelijk te maken. Een doelstelling
aanbod van e-instrumenten (elektronische
die het VBO volmondig ondersteunt.
identificatie, handtekening,…), een goed
Contact
beleid rond cyberveiligheid en databe-
Ten slotte, is het uiteraard ook essentieel dat
scherming, een bevolking die beschikt over de nodige digitale competenties en, tot
n de digitalide ondernemingen sering omarmen: de digita-
Edward Roosens
slot, een motiverend ondernemingsklimaat.
le transformatie is van het
Chief Econ Economist & Executive Manager
allergrootste belang ng voor
Competen Competentiecentrum Economie
2. Vervolgens moet ervoor worden gezorgd
ermodat we de boot niet missen inzake artificiële hun concurrentievermointelligentie en blockchain. Deze 2 tech-
gen en hun toekomstige mstige
nologieën bieden immers bijzonder veel
groei. Ongeacht de sector.
transversale mogelijkheden voor innovatie
Hoewel de Belgische che
en kwaliteitsverbetering van in België
bedrijven relatief
geproduceerde goederen en diensten.
veel gebruikmaken n
& Conjunctuur Conjunc er@vbo-fe er@vbo-feb.be
Zoek op vbo.be
3. Tot slot moeten die nieuwe technologieën
van de moderne
“Digital agenda 2.0“
en dat gunstige kader ook nog actief wor-
digitale techno-
“Digital plan“
den omgezet in nieuwe goederen en dien-
logieën, mogen
sten die nieuwe markten veroveren én in
ze niet op hun
efficiëntere productieprocessen. Een hogere lauweren rusten! output en een hogere productiviteit, dus.
36
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
INTERNATIONALE HANDEL
Naar een (de-)escalatie? Gezien de intensiteit van de trans-Atlantische handelsrelatie ziet het VBO in de VS/EU gesprekken een eerste bemoedigende stap richting een mogelijke de-escalatie
e toekomstige Europese en
D
in te zetten op een herdynamisering van
wereldwijde groei hangt voor
de Wereldhandelsorganisatie. Gezien
een deel af van het risico op
de intensiteit van de trans-Atlantische
handelsoorlogen. De eerste helft van
handels- en investeringsbanden ziet het
dit jaar werd gekenmerkt door heel
VBO hierin een eerste bemoedigende
wat aankondigingen die dergelijke
stap richting een mogelijke de-escalatie.
escalaties deden vrezen, o.a. tussen de VS en een aantal van zijn partners
Maar daarmee is nog niet alles gewonnen …
wereldwijd. Onlangs konden echter weer
De aankondiging van gesprekken tussen de
bemoedigende signalen ten gunste van
EU en de VS moet ook gevolgd worden door
vrijhandel worden waargenomen.
concrete beslissingen. Want, ook al maken de extra invoerrechten op Europees staal
Het CETA (vrijhandelsakkoord tussen de
en aluminium deel uit van de te behandelen
Europese Unie en Canada) wordt momenteel
onderwerpen, ondertussen blijven ze wel
geratificeerd in de EU. De Kamer keurde het
van toepassing. De ervaring leert dat het
goed in juli jl. en het Vlaams Parlement enkele
vinden van een evenwichtig handelsakkoord
weken eerder. Midden juli tekende de EU
tijd vraagt. En enkel een win-winresultaat
overigens ook een breed handelsakkoord met
zal aanvaardbaar zijn voor het VBO.
Japan. De inwerkingtreding van dat akkoord
Contact
Olivier Joris
in de loop van 2019 zou heel wat nieuwe
Andere netelige dossiers dreigen een
mogelijkheden moeten scheppen voor onze
ernstige belemmering te zijn voor het
exporterende bedrijven. Voorts is de EU
handelsverkeer. Denk bijvoorbeeld aan
verwikkeld in handelsonderhandelingen
de handelsoorlog die momenteel wordt
met tal van andere landen, zeer recentelijk
uitgevochten tussen de VS en China
bijvoorbeeld met Australië en Nieuw-
(en de mogelijke directe en indirecte
Zeeland. Die positieve ontwikkelingen
gevolgen daarvan in Europa), de groeiende
ondersteunen het concept ‘rules-based
handelsbelemmeringen en ook oneerlijke
free and fair trade’ dat het VBO na aan het
en protectionistische praktijken (zelfs
hart ligt gezien het belang van de inin en onomie. uitvoer voor onze open economie.
Executive Manager
G20-landen, China) in G20 landen, waaronder waa of de nefaste ge gevolgen van een eventuele ‘no-deal’ in het
Competentiecentrum Europa
gen nadat Na maandenlange spanningen
& Internationaal
ten extra de Verenigde Staten besloten
talrijke tarifaire, tarifair reglementaire
oj@vbo-feb.be
uropees heffingen in te voeren op Europees
en douanecomplicaties). douanecom
Brexit-dossier (synoniem voor
staal en aluminium, gevolgd d door tarifaire tegenmaatregelen door de
Zoek op vbo.be
Al deze de dossiers worden
EU en Amerikaanse bedreigingen gingen
de komende weken in d
omtrent de invoer van Europese pese
en maanden van
“Ceta”
wagens, werden Trump en
dichtbij opgevolgd dic
“Ontmoeting Trump-Juncker”
Juncker het op 25 juli eens over
door het VBO in het do
een handelsagenda. De EU en de
licht van de offensieve lic
VS gaan gesprekken opstarten rten
en defensieve
om het handelsverkeer in o.a. .a.
prioriteiten van onze pr
industriële goederen en diensten ensten
ondernemingen. on
vlotter te maken, en tegelijkertijd kertijd 37
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
KOOLSTOFPRIJS
Een CO2-prijs is mogelijk onder bepaalde voorwaarden
H
et voorbije jaar heeft de Dienst Klimaatverandering, op vraag van minister Marie-Christine
Marghem, een nationaal debat over de koolstofprijs in de niet-ETS-sectoren
3. Inkomsten uit de CO2-prijs moeten nuttig in de energietransitie worden geherinvesteerd, bijvoorbeeld in de grondige renovatie van gebouwen of mobiliteitsinfrastructuur.
georganiseerd. Het Verbond van Belgische
4. De koolstofprijs moet een duidelijk en
Ondernemingen (VBO) steunt de invoering
vooraf bepaald traject volgen zodat
van een koolstofprijs, maar wel onder
alle actoren zich kunnen voorbereiden.
bepaalde voorwaarden.
Ad-hoc verhogingen van de CO2-prijs in de context van begrotingscontroles
Het VBO heeft haar energievisie voor
zijn niet aanvaardbaar. Aan de andere
België reeds vorig jaar uit de doeken
kant is het Zwitserse geval, waar het
gedaan in de vorm van een visiedocument
traject gekoppeld is aan het al dan niet
dat de verschillende aspecten van de
behalen van de CO2 doelstelling, wel een
energietransitie omhelst, inclusief de introductie van een CO2-prijs. Voor het VBO
Het VBO gelooft in de nood aan een globale, budgetneutrale herziening van de hele fiscaliteit rond energie en mobiliteit, waarvan een CO2 prijs maar één element is
interessant voorbeeld. 5. Zeer helder communiceren over het hoe
moet die tarifering gebeuren met respect
en waarom van de CO2-prijs, inclusief over
voor bepaalde regels:
hoe de inkomsten worden aangewend, zal
1. Werken aan alternatieven – om de CO2
essentieel zijn om de steun van de burgers
emissies te kunnen verminderen of
en de ondernemingen te verkijgen. Ook
vermijden - is even belangrijk als de CO2-
een regelmatige evaluatie zal nodig zijn.
prijs zelf. De regering heeft daarbij grote hefbomen in handen. Wat het transport
Het nationale debat dat het voorbije jaar
betreft, zou het bijvoorbeeld kunnen gaan
gevoerd is heeft alvast de verdienste dat alle
om investeringen in openbaar vervoer,
stakeholders nauw betrokken zijn geweest
multimodaliteit, fietsinfrastructuur, …Voor
en dat er diepgaand onderzoek is verricht.
de sector gebouwen moet de regering
Het VBO zal het finale rapport analyseren en
vooral een adequaat regelgevend kader
een gedetailleerde positienota publiceren,
bieden en ook haar eigen en gebouwen energie-efficiënt maken. n. 2. De competitiviteit van de ondernemingen mag niet iet in het
en op basis daarva daarvan de dialoog verder zetten. Last but bu not least: het VBO gelooft in de nood aan
Contact
een globale, budgetneutrale
gedrang komen, om te vermijden
herziening va van de hele fiscaliteit
Pieterjan Debergh
dat de uitstoot, maar ook ok de
rond energie en mobiliteit, waarvan een CO2 prijs maar één
Competentiecentrum Duurzame
investeringen zich verplaatsen laatsen naar n leakage’ andere landen (‘carbon ’). Het of ‘investment leakage’).
element is.
ontwikkeling & Mobiliteit pjd@vbo-feb.be
is in die zin begrijpelijk dat de focus wordt gelegd op t, gebouwen en transport,
Zoek op vbo.be
maar ook hier moet hett aspect competitiviteit niet vergeten worden (bv. vrachtvervoer).
38
“CO2-prijs“
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
ONDERNEMINGSRECHT
Nieuw ondernemingsbegrip – Drie ‘take aways’ De notie handelaar, nog ingevoerd door Napoleon, wordt na meer dan 200 jaar afgeschaft
ecent heeft het parlement het licht
R
ambachtsmannen, vrije beroepers maar
op groen gezet voor een belangrijke
ook verenigingen en stichtingen. Allen zijn
hervorming van het ondernemings-
voortaan onderneming! Een evolutie dat die
recht. Na de diepgaande modernisering van
op het terrein al langer merkbaar is. Deze
het insolventierecht, vormt dit een tweede
uitbreiding brengt wel een aantal veranderin-
luik in het hervormingsprogramma van
gen met zich mee op het vlak van inschrijving
de minister van Justitie. De big bang van
en registratie in de Kruispuntbank van
het vennootschapsrecht, voorzien voor dit
Ondernemingen (KBO). Zo zal bijvoorbeeld
najaar, moet het sluitstuk vormen van ambi-
de VZW zich in de toekomst actief via het
tieuze herziening van ons economisch recht.
ondernemingsloket moeten inschrijven in de KBO. Deze verplichting zal niet meteen
Wat dient u te weten over deze recente
gelden en hangt samen met een grondige
hervorming? Drie ‘take aways’.
herziening en digitalisering van de KBO die door de regering in het vooruitzicht wordt
Allereerst, voert de hervorming voert
gesteld. Ook bepaalde boekhoudkundige
een nieuwe juridische omschrijving van het
verplichtingen en de insolventiewetgeving
begrip onderneming in. De notie handelaar,
zijn voortaan van op hen van toepassing.
nog ingevoerd door Napoleon, wordt na meer dan 200 jaar afgeschaft. Het verou-
Tenslotte, wordt de rechtbank van koophan-
derde handelaarsbegrip stemde immers niet
del omgedoopt tot ondernemingsrechtbank.
langer overeen met de huidige economische
Deze laatste vormt de plaats bij uitstek waar
realiteit. Bovendien gaf het in de praktijk
ondernemingen hun geschillen beslechten.
vaak aanleiding tot discussies. Om te weten
Zo wordt komaf gemaakt met tijdrovende
of sprake is van een ‘onderneming’ in de
discussies over welke rechtbank bevoegd
juridische zin van het woord wordt voortaan
is. De ondernemingsrechtbank bestaat
gekeken naar zuiver formele criteria. Gedaan
uit beroepsrechters en lekenrechters.
met ellenlange discussies over de aard en
Ook vrije beroepers en mensen uit de
frequentie van de economische activiteiten
verenigingssector kunnen voortaan als
die een organisatie voert.
Contact
De nieuwe ondernemingsnotie zorgt voor meer
lekenrechter zetelen in de ondernemingsrechtbank die daardoor expertise en voeling met het terrein blijft behouden.
uniformiteit en coherentie.
Erik Peetermans
Ook onze buurlanden zijn
Veel aanpassingen uit de hervorming zijn
Competentiecentrum Recht
sinds lang overgestapt
vrij technisch van aard. Toch is het belangrijk
& Onderneming ep@vbo-feb.be
naar een meer modern ondernemingsbegrip.
dat het Belgische juridische landschap blijft mee-evolueren. De ondernemingswereld is constant in beweging en sinds de tijd van
Zoek op vbo.be “Ondernemingsrecht”
Ten tweede, is de
Napoleon compleet veranderd. Het is een
nieuwe onderne-
goede zaak dat ons recht deze beweging
mingsdefinitie
volgt zodat het blijft beantwoorden aan
een stuk ruimer.
de realiteiten en behoeften van onze
Het omvat
ondernemingen in de 21ste eeuw. De
handelaars,
meeste aanpassingen zullen in werking treden vanaf november 2018.
39
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
SOCIALE RECHTSPRAAK
SELECTIE VAN UITGEGEVEN EN NIET-UITGEGEVEN RECHTSPRAAK VAN ARBEIDSGERECHTEN EN -HOVEN VERBREKING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST Gelijke behandeling en niet-discriminatie – handicap De overeenkomst beëindigen van een werknemer, die als gevolg van een arbeidsongeval een lichamelijke aantasting vertoont die een langdurige beperking inhoudt van zijn volle deelname aan het beroepsleven, kan een discriminatie uitmaken. Die discriminatie neemt eerst de gedaante aan van een weigering redelijke aanpassingen aan te brengen zonder dat het bewijs wordt geleverd dat dit buitensporige lasten inhoudt. Bij gebrek aan bewijs van het bestaan van wezenlijke en bepalende beroepseisen is het ontslag ook een rechtstreekse discriminatie op grond van een handicap. Arbeidshof Brussel, 23 oktober 2017, JTT, 2018, 91.
ONTSLAG • Dringende reden – beslist door de overheid – voorafgaand verhoor Vermits het beginsel van het voorafgaand verhoor niet onverenigbaar is met het ontslag wegens een dringende reden, heeft de overheid-werkgever de verplichting de werknemer vooraf te horen. Het beginsel “audi alteram partem” verplicht tot het verhoor van de werknemer, maar verplicht ook dat hij kennis heeft van wat hem wordt verweten en dat hij bijgestaan kan worden door de raadsman van zijn keuze. De schade geleden door de werknemer omwille van de verbreking van zijn huurovereenkomst te wijten aan het einde van de arbeidsovereenkomst is zonder verband met de schade die vergoed wordt door de opzeggingsvergoeding. Deze beoogt forfaitair de materiële en morele schade te herstellen die voortvloeit uit het verlies van de betrekking, niet de kost voortvloeiend uit het vertrek uit de verblijfplaats in het buitenland. Arbeidshof Brussel, 5 december 2017, JTT, 2018, 101. • Dringende reden – bewijs – detectiveverslag Noch een detective, noch een gerechtsdeurwaarder mag vanop de openbare weg observaties en vaststellingen doen met betrekking tot personen die zich op een privé terrein bevinden. Dergelijke bewijsgaring gebeurt in strijd met de wet op de verwerking van persoonsgegevens die expliciet voorschrijft dat personen wier persoonsgegevens worden verwerkt hierover vooraf ten laatste op het ogenblik van de verwerking moeten worden geïnformeerd. De kennisname door de werknemer van een dringende reden kan niet worden gebaseerd op een detectiveverslag dat onrechtmatig is. Het detectiveverslag heeft op zich geen bijzondere juridische waarde, laat staan een bijzondere bewijswaarde. Verslagen van een privédetective vormen op zich geen begin van schriftelijk bewijs en kunnen evenmin als getuigenverklaringen worden gekwalificeerd. Het uitvoeren van een andere activiteit door een werknemer tijdens een periode van arbeidsongeschiktheid leidt niet noodzakelijk tot de beoordeling dat het een handelswijze betreft die zonder meer als dringende reden voor ontslag moet/kan worden gekwalificeerd. Arbeidshof Antwerpen (afdeling Hasselt), 19 juli 2017, A.R. 2017/AH/120, www.juridat.be.
40
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
BEWIJS
• Ontslag wegens dringende reden – termijn – strafvordering
Geolokalisatiesysteem – Antigoon rechtspraak
Het ontslag wegens een dringende reden op het tijdstip waarop
Het bewijs bekomen op grond van de geolokalisatie van een
het strafrechtelijk vonnis kracht van gewijsde krijgt, terwijl de
voertuig beantwoordt aan geen enkele specifieke bepaling die zou
werkgever vooraf reeds een voldoende en zekere kennis had van
zijn vervat in het gerechtelijk wetboek, in een wet, in enige andere
de feiten door de bekentenis van de werknemer op het tijdstip
wetgevende norm of in een collectieve arbeidsovereenkomst. De
van zijn verhoor door de werkgever, is laattijdig. Het vermoeden
wet van 8 december 1992 ter bescherming van het privéleven met
van onschuld belet geen ontslag wegens een dringende reden
betrekking tot de behandeling van persoonsgegevens dient te
vóór het strafrechtelijk vonnis met kracht van gewijsde. Die
worden toegepast. De sanctie voor een onregelmatigheid bestaat in
ongeschreven rechtsregel is overigens hiërarchisch onderge-
het weren van het stuk dat in rechte wordt aangewend. De Antigoon
schikt aan artikel 35 van de wet van 3 juli 1978, van dwingend
rechtspraak is niet van toepassing in burgerlijke zaken die tot de
recht ten voordele van de twee contractpartijen in zover het de
privé orde behoren, zoals met name de arbeidsovereenkomst.
naleving van de dubbele termijn van drie dagen voorschrijft.
Arbeidshof Luik, 8 november 2017, A.R. 2016/AL/772,
Arbeidshof Bergen, 21 november 2017, JTT, 2018, 130.
www.juridat.be.
BESCHERMDE WERKNEMER ARBEIDSOVEREENKOMST
Dringende reden – interprofessionele organisatie niet in het
• Dringende reden – concurrerende activiteit
geding geroepen
Elke concurrerende handeling van een werknemer tijdens de
De werkgever moet de syndicale organisatie die de beschermde
arbeidsovereenkomst is oneerlijk. Het concurrentieverbod voor
werknemer heeft voorgedragen informeren van zijn voornemen
de werknemer beperkt zich niet tot de oneerlijke concurrentie
deze te ontslaan wegens een dringende reden. Het gaat om de
zoals omschreven door het handelsrecht. Het is de werknemer
interprofessionele organisatie, niet een centrale. Indien één van
zonder meer verboden zijn werkgever concurrentie aan te doen
de vereiste partijen niet in het geding werden geroepen, is de
door handelingen van oneerlijke concurrentie in de zin van het
vordering ontoelaatbaar. Het stelsel van de nietigheden bepaald
handelsrecht of door handelingen van concurrentie die als wettig
in de artikelen 860 en 861 van het Gerechtelijk Wetboek is niet
zouden worden beschouwd indien zij gepleegd waren door een
toepasselijk.
derde of door de gewezen werknemer na het einde van de
Arbeidshof Bergen, 20 oktober 2017, JTT, 2018, 118.
arbeidsovereenkomst. De voorbereiding van een concurrerende activiteit bestemd om te worden uitgevoerd na het einde van de
VERANDERLIJK LOON
overeenkomst is daarentegen egen toegelaten.
Toekenningsvoorwaarden – discretionaire bevoegdheid van de
Arbeidshof Brussel, 13 december ecember 2017, JTT, 2018, 117.
werkgever – beperking Bepalingen die maken dat de werkgever door de uitoefening
ortgeding • Concurrentieclausule – kortgeding
van zijn discretionaire bevoegdheid willekeurig kan beslissen
Met inachtneming van de dringendheid, is
of de werknemer al dan d niet recht heeft op betaling van een
idsrechtbank de voorzitter van de arbeidsrechtbank
bonus, kunnen door de rechter niet of niet volledig worden
evoegd om, onder zetelend in kortgeding bevoegd
toegepast. Dit is het gevolg van de beperkende werking van
som, een ontslagverbeurte van een dwangsom, nemende handelsvertegenwoordiger enwoordiger
de goede trouw. Arbeidshof Brussel, Br 3 oktober 2017, JTT, 2018, 202.
verbod op te leggen een concurrentiebeding, dat hij geldig heeft onderschreven, te schenden. den. Het concurrentiebeding met een vergoeding boven de drie e maanden bepaald in artikel el 104 mstenvan de Arbeidsovereenkomsten-
Contact
oet wet is niet nietig, maar moet
Antoine Vanden Abeele A
herleid worden tot het wettelijk ettelijk
Geassocieerd advocaat G
maximum. Voorzitter Arbeidsrechtbank bank
Taquet, Clesse & Van Eeckhoutte Ta
Henegouwen (afdeling Moeskroen),
www.bellaw.be w
a.vandenabeele@bellaw.eu a.
22 januari 2018, JTT, 2018, 8, 122.
41
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
VBO onderneemt Meer info: www.vbo.be/actiedomeinen/vbo-onderneemt
BRUSSELS INTERNATIONAL BUSINESS COURT Oprichting van de Brussels International Business Court (BIBC). Het VBO en Larcier Group organiseerden een studievoormiddag in het Brusselse stadhuis. Bestuurdersecretaris-generaal Philippe Lambrecht was erbij, net als minister van Justitie Koen Geens.
ECONOMISCHE MISSIE ARGENTINIË EN URUGUAY Van 25 tot 29 juni trokken meer dan 130 Belgische CEO’s onder leiding
Alexander De Croo, te gast op het Strategisch
van Prinses Astrid op economische
comité van het VBO, ontvangt van voorzitter
missie naar Argentinië en Uruguay.
Bernard Gilliot de nieuwe editie van de Digitale
Het VBO reisde mee en organiseerde
Agenda opgesteld door het VBO en zijn
er verschillende activiteiten om de
lidfederaties.
Belgische ondernemers een stem te geven in het buitenland.
42
ALEXANDER DE CROO ONTVANGT DIGITALE AGENDA OP STRATEGISCH COMITÉ VBO
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
HERMAN VAN ROMPUY SCHOLARSHIP Op maandag 9 juli reikte het VBO voor de vierde keer de ‘Herman
ONTMOETING EU-PARLEMENTSLEDEN EN VBO/SECTOREN
Van Rompuy Scholarship’ uit. Deze studiebeurs geeft een Belgische
19e editie van de ontmoeting tussen het VBO, zijn sectorfederaties
jongere de kans om een jaar te studeren aan het Europacollege in
en de Belgische Europarlementsleden. Het is de laatste onder het
Brugge en werd dit jaar uitgereikt aan Mathieu Alderson.
huidige Parlement, voor de Europese verkiezingen in mei 2019.
WERKMEETING 'ENERGIE' MET Z.M. DE KONING Op 6 juni 2018 had het VBO de eer Z.M. de Koning te mogen verwelkomen voor een gesprek rond de verschillende
© Belga, © Triptyque
evoluties op het vlak van energie en wat die betekenen voor België.
43
VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART
VBO AGENDA Meer info: www.vbo.be/events
TOT EIND NOVEMBER 2018 VBO SD WORX SOCIAL ACADEMY
8 NOVEMBER 2018 ‘INNOVATION ACROSS BORDERS’ NIEUWE STRATEGISCHE SESSIES!
29 NOVEMBER 2018 GDPR – 6 MAAND LATER Op 25 mei trad de nieuwe Europese wetgeving inzake privacy in werking, de zogenaamde GDPR. Zes maanden
Dit nieuw VBO-initiatief heeft als doel
later maken we de balans op: wat is er
innovatiebarrières tussen bedrijven,
veranderd in de praktijk? Welke nieuwe
sectoren, onderzoeksinstellingen en regio’s
ontwikkelingen zijn er intussen in rechtsleer
weg te werken of te helpen overstijgen.
en rechtspraak? We geven onder andere
Bouwen aan een constructieve sociale
Innovatie stopt immers niet aan de
het woord aan de Staatssecretaris voor
dialoog en een beter sociaal klimaat in uw
grenzen van een bedrijf, sector, regio of
Privacy, Philippe De Backer en hopen
bedrijf. Dat is de essentie van de ‘social
administratie.
ook de nieuwe – nog te benoemen –
academy’.
Donderdag 8 november 2018
Sessie 3 – Donderdag 25 oktober 2018 (19.00 u – 21.00 u)
Gegevensbeschermingsautoriteit te mogen verwelkomen. Donderdag 29 november 2018
'Hoe strategisch is uw flexibele schil?' Slotsessie – Dinsdag 27 november 2018
PLAATS: VBO, BRUSSEL
PLAATS: VBO, BRUSSEL
PLAATS: VBO, BRUSSEL
INFO: www.socialacademy.be
INFO: www.vbo.be
INFO: www.vbo.be
df@vbo-feb.be, T 02 515 07 77
df@vbo-feb.be, T 02 515 07 77
df@vbo-feb.be, T 02 515 07 77
Ravensteinstraat 4, 1000 Brussel Tel. 02 515 08 11 info@vbo-feb.be - www.vbo.be
REFLECT - TRIMESTRIËLE UITGAVE VAN HET VERBOND VAN BELGISCHE ONDERNEMINGEN REDACTIE Jean Baeten, Wesley De Visscher, Johan Van Praet MET DE MEDEWERKING VAN Edward Roosens REDACTIE THEMA’S Monica De Jonghe, Edward Roosens, Olivier Joris, Pieterjan Debergh, Erik Peetermans EINDREDACTIE Hilde De Brandt, Anne Michiels VERTALING Vertaaldienst VBO PUBLICATIEVERANTWOORDELIJKE Stefan Maes OPMAAK Landmarks FOTOGRAFIE Toon Coussement, Jean-Jacques De Neyer (Triptyque), Belga ILLUSTRATIES Peter Willems (Vec-star) DRUK Graphius VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Stefan Maes, Ravensteinstraat 4, 1000 Brussel RECLAMEREGIE ADeMar, Graaf de Fienneslaan 21, 2650 Edegem (Antwerpen), Contact: Nele Brauers, Tel. 03 448 07 57,nele.brauers@ademaronline.com PUBLICATIEDATUM september 2018 Cette publication est également disponible en français Deze publicatie kunt u ook lezen op www.vbo.be > Publicaties > REFLECT ISBN: 9789075495409 44
Wettelijk Depot: D/0140/2018/5
Wij ontvangen u al 60 jaar met passie
De afgelopen 60 jaar is Brussels Airport uitgegroeid tot een van de beste luchthavens in Europa. De luchthaven verbindt de Europese hoofdstad met maar liefst 238 bestemmingen over de hele wereld en ontvangt elk jaar 25 miljoen passagiers met het beste van wat de Belgische gastvrijheid te bieden heeft: passie voor eten, liefde voor muziek, creativiteit in kunst en mode, en een hartelijk gevoel voor humor. Volg ons via #BrusselsAirport60years
Niet contractueel beeld
Parc Seny. Hier groeit uw investering.
Investeer in één van de groenste omgevingen van Brussel • appartementen met hoge afwerkingsgraad in een gegeerde buurt • uitstekend gelegen vlak bij ambassades en internationale bedrijven • vlotte verhuur dankzij een verhuurdienst met specialisatie in expats
Meer info? 02/201 00 01 of WWW.PARCSENY.BE