Verrekijkers 12 by Verrekijkers Magazine

september

2010 # 2 jaargang IV www.verrekijkers.org

Editoriaal

Tekst: Dries Rombouts

Inhoudstafel

Redactie

VOORWOORD 4 Dossier: Millenniumdoelstellingen ....... Wat zijn Millenniumdoelstellingen? ....... Ex-VN-medewerker Jan Vandermoortele 7 Stem van de student 10 Dossier: Millenniumdoelstellingen ....... Het engagement van Jonas Geirnaert 13 Column 14 Filmrecensie 15 Gezondheid* ....... Plicht tot hereniging, ook na de dood 17 Fotoreportage ....... Verhalen uit de Balkan 20 Vrijwilliger aan het werk* ....... Als vrijwilliger bij Zomerklap 21 Organisatie in de kijker ....... vzw ISIS (Zomerklap) 22 De wereld anders bekeken* ....... Over liefde en relaties 24 CULTUUR* ....... ZebrArt: Sergei Andreev vertelt 26 DEBAT ....... Allah verdeelt de meningen 28 UIT MET VERREKIJKERS: CULTUURAGENDA* 30 Organisatie in de kijker ....... Centrum Kauwenberg 32 GOED GEWETEN* ....... Allerheiligen a la Mexicana 34 Recept met Respect

Karolien Berger, Sabrina Ceurvelts, Koen Huysmans, Hans Moens, Daan Neels, Lisa Dewint, Judith Nuijen, Dries Rombouts, Monica Van Fleteren, Janus Verrelst, Karolien Vrints, Dieter Wijffels

Lay-out Wouter Moons

werkten mee Bogdan Vandenberghe, Melvin, Joris Michielsen, Jonas Geirnaert, Wout Schildermans, Bert Leysen, Adrianne Francisca Waldt, Kirsten Cornelissen

V.U. Janus Verrelst Prinsstraat 13 - 2000 Antwerpen

met de steun van

* = nieuwe rubriek vind nog meer op www.verrekijkers.org & onze facebook pagina!

Verrekijkers groeit! Het is bijna een traditie: bij de start van het academiejaar hoort een nieuwe Verrekijkers. Dit magazine bestaat intussen meer dan drie jaar en elk jaar leren we nog bij. In 2009 gooiden we al het roer om met

rubrieken, los van een centraal dossier dat inzoomt op de actualiteit. Op vraag van jou, beste lezer. In mei stuurden we een enquĂŞte de universiteit rond, waarop we heel wat nuttige reacties kregen. Die namen we mee op onze redactie-

nalistieke ambities of wil je op een andere manier je steentje bijdragen? Stuur een mailtje naar verrekijkers_c@hotmail.com Tot slot nog een spookverhaal. Schrik niet als je dit jaar een levensgroot blauw spook met een verrekij-

een nieuwe lay-out, nu komen we uit met een heel nieuw concept. Verrekijkers gaat breder. Voortaan werken we niet meer met een thema waar alle artikels zich op richten maar met terugkerende

vergaderingen en het resultaat lees je nu. Verrekijkers is meer dan een magazine. Iedere inbreng van onze lezers is welkom en voor sommigen gaat dat zelfs verder dan een enquĂŞte invullen. Heb je zelf jour-

ker, het logo van Verrekijkers, ziet opduiken op je campus. We hebben zes nieuwe verdeelbakjes gemaakt die er bijzonder mooi uitzien. Zo vind je nog sneller je weg naar dit magazine. Veel leesplezier!

Voorwoord

Tekst: Bogdan Vandenberghe, Algemeen Secretaris van 11.11.11

De beslissende eindsprint De Millenniumdoelstellingen

Bijna 70 miljoen kinderen – waarvan het merendeel

daan. Dat is natuurlijk geen excuus voor een gebrek

meisjes – zullen nooit de binnenkant van een klaslo-

aan actie. Integendeel, zorg voor het milieu, voedsel-

kaal zien, laat staan kunnen genieten van een univer-

veiligheid en een eerlijke financiële architectuur zijn

sitaire opleiding. Nog nooit moesten zoveel mensen

essentiële onderdelen van ontwikkeling en dus ook

– meer dan een miljard – ’s avonds met honger gaan

van de MDG’s.

slapen. Elke minuut sterft er niet alleen een moeder aan het geven van leven, maar sterven ook 16 kin-

Armoede halveren is voor ngo’s niet genoeg – armoede

deren die nooit hun vijfde verjaardag hebben kunnen

moet de wereld uit. Dit is voor ons geen onrealistisch

vieren. Dat terwijl we het meren-

streven, maar een minimumdoel-

deel van dit leed kunnen voorko-

stelling. Toch besloot de Vlaamse

men. Ondanks de reeds gedane

Noord-Zuidbeweging in 2005 om

inspanningen blijven armoede

haar krachten te bundelen en zich

en onrecht ook vandaag nog een

met haar volle gewicht achter de

harde realiteit voor velen. Toch is de uitbanning ervan

MDG’s te zetten. Onder het motto ‘2015 De tijd loopt’

niet onmogelijk.

ontstond een samenwerkingsverband van een twintigtal ngo’s dat nog blijft aangroeien.

Daarom besloten 191 staatshoofden en regeringsleiders tien jaar geleden om de armoede en het onrecht

In 2005 gingen we met een dringende oproep om aan-

in de wereld op een gerichte manier aan te pakken. Ze

dacht te besteden aan de MDG’s naar onze beleids-

ondertekenden de Millenniumverklaring. Ze spraken

makers. Dit jaar bezochten we hen opnieuw. Zo

acht concrete Millenniumdoelstellingen (Millennium

vroegen we hen de actieplannen van de VN tegen

Development Goals of kortweg MDG’s) af, die ze

moedersterfte volop te steunen, voldoende middelen

tegen 2015 willen bereiken.

vrij te maken voor ontwikkelingslanden om de gevolgen van de klimaatverandering tegen te gaan en de

Maar de weg daar naartoe bleek moeilijk. Waar voor

financiële markten te herreguleren. Op 11 september

sommige doelstellingen aanzienlijk wat vooruitgang

organiseerden we de Wachtnacht, een massaal eve-

werd geboekt, geraakte men voor andere doelstellin-

nement met als doel politici wakker te schudden en

gen geen stap dichter bij het vastgelegde streefdoel.

duidelijk te maken dat we het wachten moe zijn.

Niet omdat de doelstellingen te hoog gegrepen waren: er was goed becijferd hoever de wereld kon komen als

Afgelopen week vond in New York een grote VN-top

alle regeringen zich aan hun beloften hielden. Dat we

plaats. De bedoeling was de Millenniumdoelstellingen

vandaag dreigen te falen, komt vooral door het ont-

te evalueren en waar nodig te herzien, om zo vaart

breken van een sterke politieke wil om mooie woor-

te zetten achter de realisatie ervan. Bij het ter perse

den ook effectief in daden om te zetten.

gaan van dit blad was de uitkomst nog niet volledig duidelijk. De grote vraag is echter niet wat de politici

Als we de vooruitgang dan onder de loep nemen,

nu beloven, maar of de mooie woorden de komende

zien we dat die enorm ongelijk verdeeld is. Sommige

5 jaar ook effectief in daden worden omgezet. 2015

Millenniumdoelstellingen zullen zuiver op de kracht

zal er sneller zijn dan verwacht en het werk dat nog

van landen als China en India gehaald worden. De

verzet moet worden is niet gering. We kunnen nog

financiële crisis, de voedselcrisis en de klimaatsveran-

altijd armoede halveren tegen de deadline. Maar dan

dering maakten in veel gevallen de vooruitgang onge-

mogen we geen seconde meer verspillen…

MillenniumDoelstellingen

Tekst: Karolien Berger — Illustraties: Verenigde Naties (www.un.org)

De Millenniumdoelstellingen Verrekijkers zet alle 8 Millenniumdoelstellingen eens op een rijtje zArmoede halveren tegen 2015. Daar draaide het allemaal om tien jaar geleden, toen de Verenigde Naties in New York een top organiseerden om de Millenniumdoelstellingen te laten ratificeren. Momenteel hebben 191 landen zich verbonden tot het behalen van deze Millenniumdoelstellingen of Millennium Development Goals.

Basisonderwijs voor alle kinderen. Kinderen zijn de volwassenen van mor-

Bestrijding van HIV/aids, malaria en andere dodelijke ziektes. De aidspre-

gen. Investeren in educatie is dan ook

ventie heeft de voorbije jaren vruchten

van essentieel belang voor ontwikke-

afgeworpen, wel ligt de vraag naar

lingslanden. Het aantal kinderen dat in

behandeling nog veel hoger dan het

arme landen naar de basisschool gaat,

aanbod. Het gebruik van muskieten-

is de voorbije jaren aanzienlijk gestegen.

netten ter preventie van malaria is erg

Dit is uiteraard positief, maar jammer

toegenomen maar wat de behandeling

genoeg laat de kwaliteit van het onder-

betreft, is er minder vooruitgang.

wijs nog vaak te wensen over. Tien jaar na de ondertekening van de M illenniumdoelstellingen, is het tijd voor een stand van zaken. In september

Gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Deze doelstel-

Meer mensen in een duurzaam leefmilieu. Deze doelstelling is onder-

werd dan ook door de VN een nieuwe

ling bestaat uit drie grote

verdeeld in verschillende aspecten. Er

top georganiseerd. Bij het ter perse

aspecten: meer meisjes naar school,

zijn vorderingen gemaakt inzake toe-

gaan, was deze top nog niet afgerond.

meer vrouwen in het parlement en een

gang tot drinkbaar water, inperking van

Desalniettemin is het interessant om de

betere vertegenwoordiging van vrouwen

de ontbossing en toegang tot sanitaire

verschillende doelstellingen nog eens

in alle arbeidssectoren. Hoewel er op

voorzieningen. De uitdagingen blijven

op een rijtje te zetten en de vorderin-

deze drie vlakken zeker vooruitgang is

echter groot, een moedig beleid is ver-

gen kort te bekijken. Het onderstaande

geboekt, is de rol van mannen meestal

eist om deze doelstelling te behalen.

overzicht is uiteraard niet volledig, meer

nog overheersend.

project.org, www.detijdloopt.be, www.

Minder kindersterfte. In

Millenniumdoelstellingen.nl.

1990 stierven 12,5 miljoen

Mondiaal samenwerkingsverband voor ontwikkeling. De strijd tegen

kinderen tussen nul en vijf

armoede belangt iedereen aan. Dit

jaar. In 2008 bedroeg de kindersterfte

laatste millenniumdoel bestaat dan

nog 8,8 miljoen. Een aanzienlijke daling,

ook uit beloften van ontwikkelde lan-

maar het cijfer is nog steeds onaan-

den om de arme landen te helpen. De

vaardbaar hoog. Bij een gelijkblijvende

lijst met beloften is lang: wegnemen

vooruitgang zal deze doelstelling jam-

van handelsbarrières, kwijtschelden

mer genoeg niet gehaald worden.

van schulden, verbeteren van toegang

info vind je o.a. op www.unmillennium-

stand van zaken

Extreme armoede halveren en honger uitbannen. Mensen die minder dan $1,25 kunnen besteden per dag, worden ‘extreem arm’ genoemd. In

tot betaalbare medicijnen, 0,7% van het

1990 vielen 1,8 miljard mensen onder

Minder moedersterfte.

BNI (Bruto Nationaal Inkomen) aan ont-

deze noemer. In 2005 was het aantal

Het exacte aantal moe-

wikkelingssamenwerking besteden en

gezakt naar 1,4 miljard. Als deze trend

ders dat de zwangerschap

ga zo maar door.

zich verderzet, ziet het er naar uit dat

of geboorte niet overleeft, valt moeilijk

deze doelstelling gehaald zal worden.

te bepalen. De officiële cijfers zijn vaak

Ook het aantal mensen in hongersnood

onvolledig of onbetrouwbaar. Wel staat

is gedaald, maar deze daling is waar-

vast dat het terugdringen van de moe-

schijnlijk onvoldoende om de doelstel-

dersterfte moeizaam gaat en dat bijko-

ling te behalen.

mende inspanningen nodig zijn.

Lees in de rubriek Stem van de student (pagina 7) hoe enkele studenten van de Universiteit A n t we r p e n d e n ke n ove r d e Millenniumdoelstellingen.

Tekst: Janus Verrelst

—

MillEnniuMdoElStEllingEn

Foto: Janus Verrelst

10 jaar Millenniumdoelstellingen:

ex-Vn-medewerker jan Vandemoortele over zijn geesteskind de Vlaamse noord-Zuid-beweging bekent. Ze heeft een liefde-haatverhouding met de Millenniumdoelstellingen. Enerzijds erkent ze de

wegvallen van een dreigend wereldcon-

mobiliserende kracht van de campagne, anderzijds formuleert ze serieuze bedenkingen: ‘de armoede tegen 2015 halveren, is dat niet een maat te groot?’, maar ook: ‘Wat dan met de resterende helft van de armen? Mogen zij gewoon arm blijven?’ ondanks deze terughoudendheid, die ook elders weerklank vindt, stellen we vast dat de doelstellingen na tien jaar nog steeds springlevend zijn. dit is onder meer de verdienste van een Belg: Jan Vandemoortele, binnen de Verenigde naties de drijvende kracht achter de campagne en één van de belangrijkste architecten ervan.

gen de Verenigde Naties (VN) nieuwe

de Millenniumdoelstellingen vormen misschien wel het grootste ontwikkelingsplan dat we ooit gekend hebben. Hoe begin je daaraan?

flict gaf zuurstof aan een nieuwe vooruitgangsfilosofie. Ontwikkeling werd plots een hot topic. In deze context kremanoeuvreerruimte. Algauw riepen ze op regelmatige basis wereldleiders samen om hen ambitieuze beloftes rond ontwikkeling te laten maken. Zowat elk jaar was er weer een nieuwe wereldtop, gaande van de milieutop in Rio, de sociale top in Kopenhagen tot de opvoedingstop in Thailand en de vrouwenrechtentop in Beijing. Elke top kreeg de nodige media-aandacht en intentieverklaringen, maar de beloftes werden snel weer oud brood. Tijdens de wissel van het millennium plaatste de VN de thema’s van de voorgaande

naar het ontwikkelingsprogramma van

wereldtoppen op de agenda van een

de VN (UNDP) waar ik hoofd werd van

nieuwe top: de millenniumtop. De rege-

armoedebestrijding. Ik moest er mee

ringsleiders ondertekenden een waslijst

voor zorgen dat de Millenniumverklaring

aan ontwikkelingsdoelstellingen. De

geen dode letter bleef. Ik klopte aan

Millenniumverklaring was een feit.

bij Michael Doyle, toen adviseur van Secretaris-Generaal Koffi Annan. We

Maar van de acht Zo’n plan komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Je moet het zien in

Millenniumdoelstellingen was nog geen sprake?

zijn historische context. Na de Koude

hebben de declaratie bekeken en vonden de reeks van doelstellingen te lang en complex. Dit zouden we niet aan de gewone man verkocht krijgen.

Oorlog veranderden de wereldverhou-

Nee, die komen later in het verhaal.

We besloten om er de belangrijkste

dingen van een Oost-West tegenstel-

Tijdens de periode van de millennium-

zaken uit te halen. Vervolgens trokken

ling in een multipolaire wereldorde. Het

top werd ik overgeplaatst van UNICEF

we met onze shortlist naar meer dan

MillEnniuMdoElStEllingEn twintig VN-organisaties en de OESO. Gedurende een half jaar hebben we onderhandeld over wat uiteindelijk de acht Millenniumdoelstellingen werden.

Tekst: Janus Verrelst

wereld uit’ vooral rond de eerste doelstelling. 11.11.11 kunnen we moeilijk verdenken van een neoliberale visie.

Bij het uitpuren van de doelstellingen hanteerden we twee criteria: de doel-

11.11.11 is het slachtoffer van een foute

stellingen moesten beknopt en meet-

interpretatie van de Millenniumdoelstel-

baar zijn.

lingen. Het was nooit de bedoeling om

—

Foto: Janus Verrelst

een succesvolle strijd tegen malaria. Het verspreiden van muskietennetten heeft een duidelijk effect.

u bent duidelijk positief ingesteld. Was u dat ook in 2008, bij het uitbreken van de economische crisis?

één doelstelling belangrijker dan een

de achtste millenniumdoelstelling, een mondiaal samenwerkingsverband voor ontwikkeling, lijkt moeilijk meetbaar.

andere te maken.

De achtste doelstelling is de meest poli-

Overal ter wereld zie ik een grote

eenvoudig om de crisis aan te wenden

tieke en symbolische. Ze kwam er op

aandacht voor de campagne, wat me

als argument.

vraag van de ontwikkelingslanden.

erg pleziert. Ik denk dat de campagne

De landen uit het Zuiden merkten op

zo’n mobiliserend effect heeft omdat

dat het Noorden niet veel inspannin-

het zo begrijpbaar is. Een doelstelling

gen hoefden te leveren voor het berei-

als ‘Alle meisjes naar school,’ is voor

ken van de eerste zeven doelstellingen.

iedereen begrijpbaar.

Dat zijn valse argumenten ! De kosten voor onderwijs of voor het

Bent u tevreden over de campagne?

terugdringen van kindersterfte zijn werkelijk minimaal. Zelfs de armste landen hebben geen excuus. Het is te

Stel dat u de opdracht krijgt om een reeks doelstellingen te formuleren voor het jaar 2025. Hoe zouden die er uitzien?

De kinderen gaan er haast allemaal naar school, armoede is er beperkt en van ziektes als malaria hebben ze niet

gelooft u nog in het behalen van de doelstellingen?

bepaald veel last. De achtste doelstelling

Inhoudelijk zouden ze niet veel afwijken van de huidige doelstellingen. Wel zou ik strenger toekijken op de meet-

moest tegenwicht bieden. De doelstel-

We zijn er in ieder geval op vooruit

baarheid. Ondanks onze inspanningen

ling is echter te vaag, niet meetbaar en

gegaan. Tijdens twee derde van de peri-

bleken enkele Millenniumdoelstellingen

zonder deadline. Voor mij is deze doel-

ode hebben we één derde van de weg

toch moeilijk meetbaar te zijn. Neem nu

stelling pure symboliek.

afgelegd. Dat betekent dat we op één

moedersterfte: het is niet eenvoudig te

derde van de tijd nog twee derde van

achterhalen wat nu de precieze doods-

het werk moeten verzetten. Het verplicht

oorzaak is van een zwangere vrouw.

ons om van de tweede versnelling naar

Hier zijn de cijfers onvolledig of onbe-

de vijfde over te schakelen, maar het is

trouwbaar. Wanneer een doelstelling

Wie Millenniumdoelstellingen zegt, zegt extreme armoede halveren en honger uitbannen.

nog mogelijk. In plaats van ons blind te

slecht meetbaar is, wordt ze gevoelig

Het is meer dan dat! De bedoeling van

staren op wat we niet bereikt hebben,

voor interpretatie en wordt het eenvou-

de campagne is net om de verschillende

mogen we ook fier zijn op wat we al

dig om een verkeerde voorstelling van

dimensies van ontwikkeling bloot te leg-

wel bereikt hebben. Neem nu de ozon-

de zaken weer te geven. Ten tweede zou

gen. Ontwikkeling bekijken in termen

laag. Het in 1987 door 183 landen gera-

ik er meer op hameren dat het globale

van inkomen per capita is een neolibe-

tificeerde Montrealprotocol verbiedt de

doelstellingen zijn. Vaak zie ik dat indi-

rale denkwijze. Zonder te veel aan een

productie van stoffen waarvan wordt

viduele landen geviseerd worden, zoals

samenzwering te willen denken, heb-

aangenomen dat ze de ozonlaag scha-

‘Congo zal de Millenniumdoelstellingen

ben een aantal organen het te sterk op

den. Ondertussen is het gat in de ozon-

niet halen.’ Dat was helemaal niet onze

armoede als een tekort van koopkracht

laag zo goed als verdwenen. Verder zijn

opzet. Net door samenwerking kan de

willen richten. Dat is jammer, want

we succesvol in het bestrijden van ziek-

wereld de doelstellingen halen. Een

zaken als onderwijs en gezondheid zijn

tes. Het ziet er naar uit dat we op weg

leraar wiskunde die wil dat zijn klas

minstens zo belangrijk.

zijn om ziektes als mazelen en polio de

een gemiddelde van 70 % haalt, zal

wereld uit te helpen. Ze komen van-

het geen probleem vinden wanneer een

daag nog maar in enkele landen voor.

aantal leerlingen 60 % halen, zolang er

Ten slotte zijn we in Afrika bezig met

maar leerlingen 80 % halen.

in Vlaanderen werkt 11.11.11 met de slogan ‘help armoede de

Tekst: Hans Moens

—

StEM Van dE StudEnt

Foto’s: Geïnterviewden

De stem van de student over de Millenniumdoelstellingen

inssaf beLaLLi

stellen om meer geld uit te geven aan

laten doen, maar uiteindelijk kan je er

ontwikkelingssamenwerking en min-

niet echt zeker van zijn dat dat geld op

der aan de eigen welvaart, hevig wor-

de juiste plaats en voor het juiste doel

den afgekeurd. Men denkt namelijk

gebruikt wordt. Beter is het om bijvoor-

meer aan het nu dan aan de toekomst.

beeld als vrijwilliger zélf te gaan kijken

Perfect voorbeeld: de gefaalde klimaat-

hoe het er aan toe gaat en zelf mee-

top in Kopenhagen. Ik heb dus eerder

werken om iets te bereiken. Zo kan je je

een negatief beeld en denk dat er vrijwel

zomervakantie zinvol invullen.

geen doelstellingen gerealiseerd zullen worden, maar we hebben natuurlijk nog

Vind je dat de doelstellingen nodig zijn en dat er aandacht aan besteed moet worden?

geeRtje bRaspenning

vijf jaar te gaan.

Welke doelstelling spreekt jou het meeste aan?

Ja, heel zeker. Hoewel iedereen zich bewust is van de situatie in de arme lan-

Het onderwijs toegankelijk maken voor

den en hoewel er ontzettend veel men-

alle kinderen. De stap om verder te gaan

sen zijn die zich inzetten om daar iets

studeren wordt dan heel wat kleiner en

aan te doen, los je de problemen niet

met educatie en een opleiding wor-

zomaar in één-twee-drie op. Daarom is

den de jongeren gestimuleerd om mee

het belangrijk dat de aanpak daarvan op

voor verandering te zorgen - uiteinde-

grote schaal gebeurt. De steun van de

lijk zijn zij (en wij) de toekomst. Jongens

overheden staat hier centraal, want uit-

en meisjes zullen dan ook op dezelfde

eindelijk beschikken zij over de meeste

hoogte staan en zo wordt de gelijkheid

Ja, ik denk het wel. Extra aandacht voor

middelen. Door concrete doelen op te

gewaarborgd. Ook het verbeteren van

deze zaken moet er zijn, in de vorm van

stellen, met duidelijke richtlijnen en cij-

de samenwerking tussen Noord en Zuid

doelstellingen of op een andere manier.

fers, is er meer kans dat er echt iets ver-

is zeer belangrijk, opdat na verloop van

Als elk land zijn steentje probeert bij te

betert dan wanneer er zomaar in het

tijd alle landen op een gelijkwaardige

dragen, kunnen we alleen maar vooruit

wilde weg wat geld wordt gedoneerd.

manier kunnen handelen en er geen uit-

gaan volgens mij.

Vind je dat de doelstellingen nodig zijn en dat er aandacht aan besteed moet worden?

sluiting van ontwikkelingslanden is op

denk je dat er tegen 2015 doelstellingen gerealiseerd zullen zijn? Misschien is ons beeld vervormd door-

economisch vlak.

Zou je zelf kunnen/willen bijdragen om te helpen aan de realisatie van de doelstellingen?

dat we voortdurend op de noden van

denk je dat er tegen 2015 doelstellingen gerealiseerd zullen zijn? Ik denk dat de doelstellingen te hoog gegrepen zijn, zeker wanneer ze tegen

de ontwikkelingslanden worden gewe-

Willen, natuurlijk, ik vind dit zelfs de

2015 gerealiseerd moeten zijn. Dit

zen en niet op wat er al wel gebeurd is,

plicht van elke jongere. Kunnen, ech-

soort dingen vraagt tijd, ik vrees dat

maar het lijkt alsof we nog veraf staan

ter, is niet zo voor de hand liggend. De

het spreekwoord ‘makkelijker gezegd dan

van het bereiken van de doelstellingen.

makkelijkste manier is simpelweg wat

gedaan’ hier wel op zijn plaats is. Zelfs

Wij leven hier ook in een liberaalkapi-

geld storten op de rekening van een ont-

voor een welvarend land als België zijn

talistische maatschappij waarin voor-

wikkelingsorganisatie en hen al de rest

deze doelstellingen optimistisch...

StEM Van dE StudEnt Welke doelstelling spreekt jou het meeste aan?

Tekst: Hans Moens

gendeel. Op het vlak van internationale samenwerking zal er echter altijd sprake zijn van compromissen, en juist

—

Foto’s: Geïnterviewden

Zou je zelf kunnen/willen bijdragen om te helpen aan de realisatie van de doelstellingen?

Moeilijke vraag, eigenlijk spreken ze me

daarom vind ik het zo belangrijk dat

allemaal wel aan. Maar om er toch een-

de afspraken omtrent het recht op ont-

Ik vind niet dat de doelstellingen enkel

tje te kiezen: ‘alle kinderen naar de basis-

wikkeling voor alle mensen geconcre-

iets moet zijn van overheden en rege-

school’. Onderwijs is enorm belangrijk

tiseerd werden. De waarde van zulke

ringsleiders. Zelf steun ik maandelijks

want je kan hiermee verschillende

concrete, meetbare afspraken op inter-

OXFAM in het opstarten van kleine

problemen tegelijk oplossen, van kin-

nationaal niveau mag zeker niet onder-

landbouwprojecten in het Zuiden.

derarbeid tot analfabetisme. Ik vind

schat worden.

Verder geef ik als vrijwilliger les aan

de doelstelling opnieuw erg optimistisch, misschien was een formulering als ‘meer kinderen naar school’ beter geweest, liefst nog met een streefge-

kansarme en allochtone kindjes en

denk je dat er tegen 2015 doelstellingen gerealiseerd zullen zijn?

tal erbij.

ben ik bestuurslid van ELSA Antwerpen (European Law Students Association, red.). Deze organisatie zet zich ondermeer in voor mensenrechten. Ik werk

Ik denk niet dat de doelstellingen gere-

ook mee aan allerhande projecten hier-

Zou je zelf kunnen/willen bijdragen om te helpen aan de rea-

aliseerd zullen zijn tegen 2015. Hoewel

omtrent. Alle bijdragen van mensen, op

de gekwantificeerde doelstellingen zeer

welke manier of hoe klein ook, zijn van

lisatie van de doelstellingen?

pragmatisch ogen, vraag ik me toch af

waarde.

of ze niet eerder een utopie zijn in het Willen wel, maar kunnen vind ik voor-

licht van het beleid dat gevoerd wordt

lopig iets moeilijker. Natuurlijk probeer

zowel binnen landen als op internatio-

ik wel te letten op bijvoorbeeld het zui-

naal niveau. En stel dat ze gehaald zou-

nig gebruik van water en elektriciteit.

den worden, wat zal er dan gebeuren

Ooit zou ik wel heel graag iets verande-

in 2016?

gLenn simons

ren aan de ongelijkheid tussen man en vrouw hier in België, dat is iets dat me écht kwaad kan maken. Een man en een

Welke doelstelling spreekt jou het meeste aan?

vrouw die hetzelfde werk doen en toch een verschillend loon krijgen, zoiets kan

Het tweede Millenniumdoel, namelijk

toch echt niet.

basisonderwijs wereldwijd toegankelijk maken voor iedereen, spreekt mij het

kaRoLien fRancken

meeste aan. Ik ben ervan overtuigd dat

Vind je dat de doelstellingen nodig zijn en dat er aandacht aan besteed moet worden?

onderwijs voor een groot deel aan de basis ligt van ontwikkeling. Tijdens de

Ja, de wereldleiders hebben duidelijke

rondreis door Marokko die ik gemaakt

doelen nodig, anders komt er toch niets

heb met USOS (Universitaire Stichting

van terecht. Men heeft vastgesteld dat

voor Ontwikkelingssamenwerking, red.)

er nog veel onopgeloste problemen zijn

hebben we dorpjes bezocht waar de kin-

en door deze aan te kaarten, erkent men

deren niet naar school konden, omdat

het bestaan ervan en de wil om er iets

er gewoonweg geen schooltje bestond

aan te doen.

in de nabije omgeving. Ik vraag me af

Vind je dat de doelstellingen nodig zijn en dat er aandacht aan besteed moet worden?

wat de toekomst voor deze kindjes zal brengen en of ze überhaupt ooit nog

denk je dat er tegen 2015 doelstellingen gerealiseerd zullen zijn?

kansen zullen krijgen om zich verder te ontwikkelen. Onderwijs is ongetwij-

Ik denk dat men er tegen 2015 al veel

Zoals algemeen geweten zijn de proble-

feld een basisrecht waarover alle kinde-

beter zal voorstaan dan enkele jaren

men die in de Millenniumdoelstellingen

ren ter wereld zouden moeten kunnen

geleden. Ik denk dat de aandacht voor

worden aangekaart niet nieuw, inte-

beschikken.

een duurzaam leefmilieu zal toene-

Tekst: Hans Moens

—

StEM Van dE StudEnt

Foto’s: Geïnterviewden

men en ook de medische wereld zet

minste iets om naar te streven en ook

nog steeds grote stappen voorwaarts

om steeds naar te verwijzen als er van

bij de bestrijding van ziekten. Ondanks

afgeweken wordt.

enkele pluspunten denk ik toch ook dat de meeste doelstellingen niet volledig of slechts gedeeltelijk ingevuld zullen worden. Gelijke rechten voor man en vrouw

denk je dat er tegen 2015 doelstellingen gerealiseerd zullen zijn?

gaan over de bestrijding van totalitaire regimes en regelrechte mentaliteitsom-

Ik geloof dat er wel enkele doelstellin-

schakelingen, dit is een proces van jaren

gen bereikt zullen worden, maar er zijn

waarvoor 2015 te vroeg komt.

er ook die mij minder realistisch lijken.

Vind je dat de doelstellingen nodig zijn en dat er aandacht aan besteed moet worden?

Honger en armoede in de wereld halve-

Welke doelstelling spreekt jou het meeste aan?

ren, bijvoorbeeld. Men kan wel zeggen

Ja, alle mensen zijn gelijkwaardig en

‘als iedereen wat moeite doet’, maar dat

hebben recht op de dingen die wij zo

lijkt mij niet iets dat gaat gebeuren...

vanzelfsprekend vinden, zoals onderwijs

Het feit dat alle kinderen een basisopleiding kunnen genieten en gelijke rechten voor man en vrouw.Deze twee doelstel-

en proper drinkwater. Het is belang-

Welke doelstelling spreekt jou het meeste aan?

lingen mogen volgens mij in de 21ste eeuw niet meer ontbreken.

rijk dat mensen er bij stilstaan dat al deze dingen niet voor iedereen zo vanzelfsprekend zijn. Dit kan dankzij deze

Doelstelling 2 spreekt me vooral aan. Ik

doelstellingen.

vind onderwijs belangrijk voor kinde-

Zou je zelf kunnen/willen bijdragen om te helpen aan de realisatie van de doelstellingen?

ren. Onderwijs is het begin van hun vorming en scholen zijn ook een plek waar er van hen verwacht wordt nog kind te

denk je dat er tegen 2015 doelstellingen gerealiseerd zullen zijn?

zijn. Op school komen ze in contact met Als iedereen op kleine schaal iets doet,

leeftijdsgenoten en dat is de basis voor

Neen, ik denk het niet. De mensen die

door te recycleren bijvoorbeeld, kan

het vormen van een vriendenkring.

de wereldmacht in handen hebben, hou-

dit wel helpen op grote schaal. Andere doelstellingen moeten op hoog politiek niveau beslist worden, maar indien het binnen mijn mogelijkheden ligt wil ik

den zich nog altijd in de eerste plaats

Zou je zelf kunnen/willen bijdragen om te helpen aan de realisatie van de doelstellingen?

bezig met de economie en met vech-

Ik zou misschien wel kunnen bijdragen

Welke doelstelling spreekt jou het meeste aan?

ten om wie de meeste macht in handen heeft.

wel mijn steentje bijdragen. keRstie nicoLaÏ

en willen bijdragen, maar ik ga hier nu ook niet hypocriet doen. Ik kijk altijd geïnteresseerd naar programma’s die

Doelstellingen 2 en 8. Door een goede

geld inzamelen voor hongerige kinde-

opleiding te krijgen, hebben mensen een

ren, maar zelf heb ik nog nooit geld bij-

grotere kans om een goede job te vin-

gedragen. Zelf vind ik dat ook een gek

den. Zo kunnen ze mee zorgen voor de

concept, je stort eenmalig wat geld en

economische opbouw van hun land en

dan kan je je weer goed voelen voor

in hun eigen behoeften voorzien.

een paar dagen. Ik zou dan eerder per maand 15 euro storten om arme kinde-

Vind je dat de doelstellingen nodig zijn en dat er aandacht aan besteed moet worden?

ren te helpen. Maar dat zal iets zijn voor wanneer ik zeker ben van mijn budget –

Zou je zelf kunnen/willen bijdragen om te helpen aan de realisatie van de doelstellingen?

en dus geen student meer ben! Ik zou wel willen helpen, maar eerder

Ja, ik vind het belangrijk dat deze doel-

tinne moens

stellingen opgesteld zijn. Zo is er ten-

passief. Het steunen van hulporganisaties lijkt mij bijvoorbeeld wel iets.

MillEnniuMdoElStEllingEn

Tekst: Karolien Berger

—

Foto’s: Koen Huysmans (bewerkt door Jonas Geirnaert)

Heeft de geestelijke vader van Kabouter Wesley nog tijd voor een gesprek met Verrekijkers?

het engagement van jonas geirnaert Jonas geirnaert is de geestelijke vader van kabouter Wesley, deel van het comedycollectief neveneffecten en televisiemaker. Hij draagt het hart op de juiste plaats, al is hij naar eigen zeggen geen militante wereldverbeteraar. tijd voor een gesprek over engagement, absurde humor en ethisch beleggen…

eigenlijk hele brave en katholieke men-

engagement ben ik wel altijd erg geïnte-

sen en ze zijn al heel lang actief bin-

resseerd geweest, ik probeerde me dan

nen de parochie. Ik kom uit een klein

ook te informeren over wat er gaande

dorp, vandaar (lacht). Mijn moeder weet

was in de wereld.

Wat weet je over de Millenniumdoelstellingen?

ook veel over de vierde wereld en kansarme mensen. Ze heeft lang logopedie

doe je dat nog steeds?

gegeven in het buitengewoon onderwijs, waar ook de zwakkeren uit de maat-

Ja. Ik vind het bijvoorbeeld nogal frap-

schappij over de vloer komen. Ook met

pant dat heel veel grote bedrijven enkel

Broederlijk Delen, 11.11.11 en Amnesty

geïnteresseerd zijn in geld. Ze hande-

zijn mijn ouders erg begaan. Toen mijn

len in functie van winst en dat is op

broer en ik klein waren, kwamen we dan

zich logisch, maar soms is de ethiek

ook met deze organisaties in contact. Ik

echt heel ver zoek. Een tiental jaar gele-

Volgens mij – maar ik kan er volledig

denk dat het van daaruit allemaal zo’n

den kwam bijvoorbeeld aan het licht dat

naast zitten – was het de bedoeling om

beetje gegroeid is.

dure sportschoenen vaak gemaakt wor-

tegen 2015 de armoede uit de wereld te helpen. Wat die doelstellingen concreet inhouden, weet ik eigenlijk niet.

den door kinderhandjes en dat merk-

Was je als student begaan met wereldse problemen?

kledij aan spotprijzen in landen als Indonesië geproduceerd wordt. Ik vind het heel storend dat sommige bedrij-

desondanks ben je erg geëngageerd. Van waar komt dat engagement?

Ik ben een paar keer brieven gaan

ven allerlei schandalige dingen doen,

schrijven voor Amnesty International

dat na een tijdje erkennen en zich naar

en we gingen elk jaar ook wel rond voor

eigen zeggen volledig herpakken. Want

11.11.11. Maar het is niet zo dat ik de

jammer genoeg komen hun zogenaamd

Ik denk dat dat begonnen is in mijn kin-

meest militante wereldverbeteraar was

goedbedoelde initiatieven er altijd pas

dertijd, dankzij mijn ouders. Dat zijn

die je kan vinden. Los van het actief

na grootschalig protest, omdat men

Tekst: Karolien Berger

—

Foto’s: Koen Huysmans (bewerkt door Jonas Geirnaert)

MillEnniuMdoElStEllingEn

ineens beseft dat men wel eens klanten

geen oog hebben voor het milieu. Ik had

of iets dergelijks van mijn favoriete strip-

zou kunnen verliezen. Dan verschijnt er

mijn spaargeld staan bij KBC, zij scoor-

helden. Toen dacht ik dat de merchandi-

wel een woordvoerder van dat bedrijf in

den van alle grootbanken eigenlijk nog

sing gekoppeld zou kunnen worden aan

de media, die dan zegt ‘ah ja dat is waar,

het minst slecht. Toch heb ik beslist

een goed doel en Oxfam was daarvoor

sorry sorry sorry, we gaan dat niet meer

om over te stappen naar Triodos (bank

ideaal. Zij hebben een uitgebreid net-

doen’. Je krijgt het idee dat smeerlapperij

gespecialiseerd in duurzaam en ethisch

werk van winkels, zodat het niet bij een

oké is, zolang niemand het weet.

beleggen, red.). Ik vind dat mensen ook

eenmalige actie zou blijven. Een nicht

moeten beseffen dat je niet alleen bij

van mij werkt op de dienst marketing

grote beleggingsportefeuilles het risico

van Oxfam en uiteindelijk heb ik via haar

hebt op slechte investeringen, zelfs als

aan Oxfam enkele voorstellen gedaan. In

je gewoon je spaargeld bij een bank hebt

het begin waren de meningen verdeeld:

staan dan kan jouw geld fout belegd

sommige mensen geloofden direct dat de

Ik denk dat ik dit niet voldoende doe,

worden. Ook daar heb je dus een soort

producten zouden aanslaan bij jongeren,

het is erg moeilijk om daar heel con-

van verantwoordelijkheid.

anderen vroegen zich af of het niet alle-

Hoe probeer je zelf te vermijden dat je aan dit soort ‘smeerlapperij’ meedoet?

sequent in te zijn. Ik heb vandaag ook nog Ice Tea van Unilever gedronken, ik weet niet wat zij allemaal verkeerd doen. Misschien valt dat nog wel mee

maar daar ben ik niet helemaal van op de hoogte. Wat banken betreft, heb

maal wat te vuilgebekt was. Al bij al was

kabouter Wesley-producten werden tot voor kort verkocht in oxfam wereldwinkels.

het een groot succes en hebben de pro-

Hoe is die samenwerking precies tot stand gekomen?

Je bent ondertussen bekend als cartoonist, filmmaker, cabaretier en tegenwoordig ook bij schoolkinderen van op hun brooddoos. Waarschijnlijk word je constant aangesproken voor allerlei goede doelen. Hoe maak je hier keuzes in?

ik me vorig jaar via de website van

ducenten in het Zuiden er gelukkig ook wat geld aan verdiend.

Netwerk Vlaanderen (www.netwerk-

Dat was eigenlijk in de nasleep van de

vlaanderen.be) eens verdiept in wat de

eerste weken waarin Kabouter Wesley

grote banken precies doen met het geld

in Man Bijt Hond te zien was. De strips

dat ze ter beschikking hebben. Netwerk

waren toen al enkele keren in Humo ver-

Vlaanderen is een vzw die hierop pro-

schenen en ineens ontstond er een ware

beert toe te kijken, maar jammer genoeg

hype, ook in Nederland. Ik kreeg continu

hebben zij enkel budget om de groot-

vragen naar t-shirts, kommen en eender

Eigenlijk is het enige criterium hoeveel

banken te monitoren. Deze banken

wat, mensen wilden blijkbaar iets met

tijd ik heb. Nu zit ik bijvoorbeeld in een

doen blijkbaar allemaal foute dingen.

een Kabouter Wesley op. Ik ben er zelf

drukke periode en moet ik heel vaak

Dat gaat van investeringen in wapen-

niet zo happig op om zoiets commercieel

mensen teleurstellen. Dat gaat overigens

handel – soms zelfs schaamteloos –

uit te buiten, maar aan de andere kant

niet alleen over goede doelen. Vorig jaar

tot investeringen in bedrijven die totaal

had ik als kind ook wel graag een t-shirt

heb ik bijna elke avond en elk week-

MillEnniuMdoElStEllingEn

Tekst: Karolien Berger

—

Foto’s: Koen Huysmans (bewerkt door Jonas Geirnaert)

kinderhandjes en ik heb ook om

pen en dat er ook met de rijke bevolking

milieuvriendelijk papier gevraagd.

gespot mocht worden (lacht).

Ook het kaftpapier en de etiketten die een tijdje geleden bij Humo zaten, zijn op een verantwoorde manier geproduceerd.

denk je dat het als artiest een goed idee is om te proberen je publiek een geweten te schoppen?

tot slot: aan welke programma’s ben je momenteel aan het werken? Bart De Pauw heeft mij een tijdje geleden gevraagd om mee te schrijven aan een fictiereeks die hij bedacht had. Ik vond dat een heel goed idee, maar Bart was toen juist vertrokken bij

Ik vind dat belangrijk, maar ik vind

Woenstijnvis en dat lag daar natuur-

het ook geen verplichting. Als een

lijk nog gevoelig. Bart is een geweldig

comedian alleen lollig wilt doen en

jeugdidool van mij, dus ik wilde de kans

geen uitgesproken engagement heeft,

niet laten liggen om met hem samen te

end gewerkt, dat was echt uitput-

dan vind ik dat best oké. Ik appreci-

werken. De mensen van Woenstijnvis

tend. Maar als het enigszins kan, ga ik

eer het wel als komieken hun engage-

hebben dan toch hun akkoord gege-

graag op vragen in. Vorige week vroeg

ment wel gebruiken. Theo Maassen en

ven, dat getuigde volgens mij wel van

de gemeente Knokke-Heist mij nog om

Javier Guzman zijn twee Nederlandse

een soort grootmoedigheid die ik zeker

een tekening voor een stickeractie ten

comedians die dat in mijn ogen erg

apprecieer. We zijn sinds een tijdje ook

voordele van Pakistan. Zoiets is voor mij

goed doen, al weet ik dat vele men-

met Neveneffecten aan het een nieuw

misschien een half uurtje werk en dan

sen hun humor echt niet kunnen sma-

televisieprogramma aan het werken.

denk ik: ‘Waarom niet?’.

ken. Het meeste van wat wij tot hiertoe

Contractueel gezien moeten we daar

met Neveneffecten gedaan hebben, is

uiteraard zeer geheim over doen (lacht).

gewoon grappig of absurd bedoeld.

Wij – en Woenstijnvis trouwens ook –

Soms steken we er wel een vorm van

vinden het altijd leuk als de inhoud van

engagement in, al zal dit nooit het

een nieuw programma nog een verras-

hoofdbestanddeel zijn. We proberen

sing blijft. Ik kan wel al vertellen dat

Daar ben ik eigenlijk helemaal niet con-

daar ook een balans in te vinden. Soms

het geen vervolg wordt op wat we al

sequent in, vind ik zelf. Als we bijvoor-

weet je dat je een grap maakt die som-

gedaan hebben met Neveneffecten maar

beeld aan een tv-programma werken,

mige mensen aanstootgevend kunnen

dat het iets compleet nieuw wordt.

zitten we vaak op heel veel verschil-

vinden, maar daar moet je als comedian

lende locaties. Ook al heb ik zelf geen

ook niet te zwaar aan tillen.

rijbewijs, ik moet dan toch altijd met

Ik weet soms dat er reacties

iemand meerijden. Ook als we aan het

zullen komen, maar dan denk

schrijven zijn, kiezen we nogal snel voor

ik ‘op naar de volgende grap’.

een uitgeprinte versie van een scenario,

Dit soort grappen gaan dan

hoewel we dat eigenlijk ook op compu-

vaak over zwakkeren of min-

ter zouden kunnen lezen. Het is soms

derheidsgroepen. Ik denk dat

gewoon praktischer om zoiets echt in

het pas problematisch wordt als

handen te hebben. Op andere vlakken

je alleen maar grappen maakt

probeer ik dan weer wel verantwoorde

over dit soort mensen. Tijdens

keuzes te maken. Binnenkort komt er

Willy’s en Marjetten hebben

bijvoorbeeld een Kabouter Wesley-

we bijvoorbeeld vaak gelachen

boek uit en ik heb duidelijk aan de uit-

met de gemiddelde bekrompen

gever gevraagd er voor te zorgen dat dit

Vlaming. Toen heeft Bart De

boek oké is. Ik zou niet willen dat het

Pauw ons eens gezegd dat we ook

in Indonesië gedrukt zou worden door

soms naar boven moesten schop-

Probeer je op een ecologisch verantwoorde manier je werk te doen?

Column

Tekst: Joris Michielsen — Illustratie: Melvin

De kruipende doos Mumbai, zaterdag 19 juni 2010. Feit 1: morgen is het

een stuk karton dat komt aanwaaien met de moes-

internationale vaderdag, de tegenhanger van inter-

sonbries. Je kan dan twee dingen doen: je schopt de

nationale moederdag. Feit 2: de moesson in Mumbai

doos weg, of je springt opzij. Ik spring opzij omdat

zit in de beginfase, maar toch is het hier op sommige

ik geen zin heb in het gevoel van nat karton tegen

dagen al nationale modderdag. Feit 3: een moesson-

mijn voeten – ik draag immers sandalen, want ik ver-

bui voel je aankomen doordat de zweetdruppels op

wacht een bui en mijn schoenen staan zoals gezegd

je rug afkoelen door een klein moessonbriesje. Feit 4:

nog te drogen. Komt me daar een klein jongetje van

als de bui zich aankondigt, probeer je best een schuil-

een jaar of drie uit de doos gekropen. Daar sta ik dan,

plaats te vinden. Feit 5: wil je de regen toch trotse-

mijn internationaal vaderhart breekt. Verbouwereerd

ren, draag dan een paraplu, regenbroek, regenjas en

stap ik Rhythm House binnen, totaal vergeten welke

zeker geen schoenen - mijn schoenen staan nog op

muziek ik kwam zoeken.

de vensterbank te drogen. Wat moet ik doen? Geld geven? ‘Neen’, zegt de ontTijdens de vooravond ben ik op wandel in Fort Area,

wikkelingsonderzoeker in mij, ‘het probleem is te

een zakendistrict in Mumbai. Net wanneer ik naar

complex en geld geven lost niets op.’ ‘Hij zou dat geld

buiten wil na een hele dag te hebben gewerkt, begint

waarschijnlijk toch moeten afgeven aan één of andere

de lucht dreigend zwart te worden. Omdat ik nog

slumlord’, roept de cinefiel na. ‘Koop hem beter pen en

nalek van de regen van vrijdag twijfel ik om te ver-

papier zodat hij naar school kan gaan’, zegt de ratio-

trekken, maar een hele dag rapporten typen behoeft

nele ontwikkelingswerker. ‘Koop hem chocolade of een

wat afleiding. Een frisse neus halen, al is dat hier in

knuffelbeest’, fluistert mijn vaderhart zachtjes, ‘hij mag

Mumbai ietwat moeilijk. Hoewel regens de straten

ook wel eens de geborgenheid en vreugde van een kind

dagelijks schoonvegen, beperkt dit vegen zich vooral

beleven.’ Na al dat gepeins en verkleumd door de ver-

tot al het vuil vanuit de goot op straat te spoelen.

domde airconditioning, stap ik terug de straat op.

Verder stinken de stationshallen naar de urine van

Een natte dweil in mijn nek en zweet op mijn rug.

talloze daklozen, aangezien hun leven zich nu ook

Eenzaam in gedachten verzonken loop ik via het sta-

vooral binnen afspeelt.

tion naar huis. Morgen is het internationale vaderdag, ik hoop dat ik mijn zoontje de geborgenheid kan

Ik ga richting Rhythm House, één van de beste cd-

geven die ik hier niet kwijt kan. En ik zal hem feit 6

winkels in Mumbai waar je altijd een frisse snotneus

vertellen: schop in Mumbai tijdens de moesson nooit

kan halen door de airconditioning. Laverend tussen

tegen een aanwaaiende doos, want die kan de een-

de tweedehands boekenstalletjes, daklozen, modder-

zame thuis van een jongetje zijn.

plassen, taxi’s en riksja’s moet ik plots uitwijken voor

Filmrecensie

Tekst: Judith Nuijen — Foto: Tiago Santana

Because we were born (2008):

Utopistische jongensdromen

Aan de kant van een snelweg zien we drie spelende

symboliseert deze onbereikbare wereld. ‘s Avonds

jonge kinderen, amper acht jaar. Ze laten zich al

hangen ze vaak rond bij de winkel van een tanksta-

stoeiend langs de berm naar beneden glijden en ren-

tion, gefascineerd door de etalageruiten waarachter

nen gierend achter elkaar aan. De situatie met voor-

producten staan die onbereikbaar voor hen blijven.

bijrazend, toeterend verkeer is levensgevaarlijk, maar

Ze eindigen de dag vaak bedelend om een paar mun-

ze lijken zich er niets van aan te trekken. Dit con-

ten terwijl ze zich tegoeddoen aan de overgebleven

trast van het kind willen, maar amper kunnen zijn in

etensresten van het fastfoodrestaurant.

de onveilige wereld waarin ze leven vormt de basis van de film.

De twee regisseurs Jean-Pierre Duret en Andrea Santana verbleven zes maanden bij de families van de

Because we we born is een portret van kinderen die

jongens. De ‘fly-on-the-wall’-manier van filmen, met

leven in de armste omstandigheden in Brazilië. Leven

een beweeglijke camera en nauwelijks gebruikma-

betekent voor hen overleven. De film volgt de vrien-

kend van muziek, zorgt voor een filmstijl die het mid-

den Cocado en Nego, 14 en 13 jaar oud en wonend in

den houdt tussen documentaire en drama. De camera

de staat Pernambuco in het noordoosten van Brazilië.

observeert en registreert simpelweg zonder een dwin-

Cocado droomt ervan om zijn rijbewijs te halen en

gende betekenis aan de beelden mee te geven.

vrachtwagenchauffeur te worden. Nego leeft met zijn grote familie een favela, een soort boerderij, hij wil

Aan het einde van de film zitten de twee vrienden

daar weg en zijn eigen geld verdienen. Het belangrijk-

wederom bij het tankstation, kijkend naar de tan-

ste doel van de jongens is het afblijven van de drugs

kende mensen en starend naar de sterrenhemel. Ze

en het leven van een enigszins normaal leven, waarin

praten over het weinig hoopvolle heden en hun, waar-

ze geld verdienen en in hun eigen levensonderhoud

schijnlijk onrealistische, dromen over de toekomst.

kunnen voorzien.

‘We moeten vertrekken om onszelf beter te leren kennen’, besluit een van de jongens.

Ze worden heen en weer geslingerd tussen twee werelden, de realiteit van het arme boerenleven en het voor de jongens onbekende stadsleven. Het lokale tankstation in het midden van het rurale landschap

Ga deze film kijken op het Perspectief filmfestival in Metropolis Antwerpen (22-26/11/2010). Meer info: www.festivalperspectief.be

Gezondheid

Tekst: Adrianne Francisca Waldt, Medewerker Rode Kruis-Vlaanderen

Plicht tot hereniging, ook na scheiding door de dood Stille rampen, verantwoordelijk voor onnoemlijk veel leed en ontbering, halen vaak het nieuws niet. Om ze toch in de kijker te zetten en het brede publiek wakker te schudden leveren ngo’s, beroemdheden en de internationale gemeenschap belangrijke inspanningen. Zo zijn er onder andere speciale ‘internationale dagen’ in het leven geroepen om toch even aandacht te vragen voor een bepaalde problematiek. Onlangs, op 30 augustus, was het de Internationale Dag van de Vermisten. Verdwijningen zijn verborgen rampen die werkelijk afschuwwekkend zijn en waarvoor de stilte nodig moet worden doorbroken.

verblijfplaats vrij te geven. Dergelijke

zijn naasten wordt beschouwd als een

acties, waardoor een persoon als het

basisbehoefte van de mens. Deze nood

ware buiten de bescherming van de wet

is even essentieel als voeding, kleding,

wordt geplaatst, worden beschouwd als

onderdak en medische verzorging. Het

gedwongen verdwijningen.

is een fundamenteel recht.

Kwelling

sinds 1980 ongeveer 50.000 gedwonDe naasten van de vermiste worden

gen verdwijningen in meer dan negentig

gevangen gehouden in een blijvende

verschillende landen gerapporteerd.

onzekerheid die hen verhindert hun persoonlijk rouwproces te voltooien. Zelfs al is het vermoedelijk lot van hun geliefde uiterst onzeker, het blijven hopen op nieuws over de werkelijke toedracht of soms - tegen beter weten in - op een teken van leven is menselijk. Anders dan bij het overlijden van een dierbare, zal de immense

Wie is vermist?

En toch hebben de Verenigde Naties

pijn niet verzachten met de tijd. De kwelling wordt alleen maar

Indonesië: Yadin Muhidin de 22-jarige zoon van Nur Hasanah, verdween nadat hij getuige was van plunderingen en brandstichtingen tijdens de opstanden in mei 1998. Ze vertelde dat haar buurtchef unilateraal besloot haar zoon van de familiekaart te verwijderen. “De chef zei tegen mij dat mijn zoon niet meer bestaat.” Ze antwoordden dat hij in de buurt is en later thuis zou komen.

Vermisten zijn mensen die bijvoorbeeld

groter en de confrontatie met de

mogelijk het slachtoffer zijn geworden

werkelijkheid sterker wanneer de ach-

van een ongeval, mensen die vermist zijn

terblijvers ook ernstige praktische pro-

door een natuurramp, maar ook men-

blemen ondervinden. Vooral wanneer de

Een brutaal gevolg van een gedwongen

sen die door toedoen van anderen ver-

vermiste persoon de kostwinnaar was

verdwijning is dat zij van het mense-

dwenen zijn. De focus in dit artikel zal

van het gezin. Zonder een overlijdens-

lijk bestaan een vorm van niet-bestaan

in het bijzonder liggen op deze laatste

akte heeft het gezin vaak geen recht op

maakt. Immers, hoe kan een verdwij-

groep waarbij de vrijheid van een per-

een uitkering of erfenis. Ook kan her-

ningzaak van een niet-bestaand per-

soon wordt ontnomen door bijvoorbeeld

trouwen onmogelijk zijn, net als de ver-

soon aanhangig worden gemaakt in een

een arrestatie, gevangenhouding of ont-

koop van onroerende goederen.

rechtbank?

Perfect crime?

voering door vertegenwoordigers van de staat of met steun van de staat. De staat

Basisbehoefte

weigert al dan niet de vrijheidsberoving te erkennen, met of zonder daarbij de

Hoewel de term ‘gedwongen verdwijning’ op zich niet voorkomt in de Verdragen

Het recht op informatie over het lot van

van Genève van 1949, wordt het feno-

Gezondheid

Tekst: Adrianne Francisca Waldt, Medewerker Rode Kruis-Vlaanderen

meen in tijden van gewapend conflict

telijk: de verantwoordelijke autoriteit of

familiebanden na een natuurramp.

toch beoordeeld als een inbreuk op het

gevangennemer wilt juist dat de persoon

Essentieel is het wereldwijde netwerk

internationaal humanitair gewoonte-

in het niets verdwijnt. Belangrijke gege-

van Rode Kruisverenigingen dat het

recht. Spreekt men in tijden van vrede

vens, zoals de identificatie en de coör-

mogelijk maakt om binnen het terri-

en interne onrust dan van een ‘per-

dinaten van de begraaflocatie, worden

torium van verschillende staten actief

fect crime’? Nee, maar helaas zijn nog

niet bijgehouden.

opsporingswerk te kunnen verrichten.

niet alle landen zo ver dat er ook daadOok in België

krachtig tegen wordt opgetreden. Het

Behalve dat autoriteiten in tijden van

hangt af van de mensenrechtenverdra-

conflict vaak te druk bezig zijn met het

gen waar het land partij bij is en ook de

oorlogvoeren en dus weinig bekommer-

Als voorbeeld heeft de opsporingsdienst

nationale rechtsregels die hiervoor zijn

nis tonen om dergelijke ‘familiale zaken’,

van Rode Kruis-Vlaanderen, de dienst

ontwikkeld.

wordt er in sommige gevallen zelfs mis-

Tracing, in 2009 een 325-tal nieuwe

bruik van gemaakt. Tijdens vredeson-

opsporingsdossiers geopend en werden

derhandelingen worden deze gegevens

er 103 hangende dossiers afgesloten. Let

soms als chantagemiddel ingezet... Ook

wel: dit kan natuurlijk betekenen dat de

In vredestijd verliezen mensen ook vaak

de angst om verantwoordelijk te wor-

persoon is teruggevonden, maar ook dat

ongewild contact met hun naasten door

den gesteld voor nalatigheid of opzet-

er geen verdere aanknopingspunten zijn

bijvoorbeeld natuurrampen, zoals recent

telijke aanvallen op burgers kan hierbij

om iemand terug te vinden waardoor de

nog in Haïti, Chili en Pakistan. Door het

een rol spelen.

persoon dus vermist blijft.

In vredestijd

wegvallen van communicatiemiddelen is Opheldering

Laatste ontwikkelingen

kunnen de stoffelijke overschotten niet

Het zijn de staten die verantwoordelijk

Een belangrijk instrument dat einde

worden teruggevonden of geïdentifi-

zijn voor het voorkomen en ophelderen

2006 tot stand is gekomen, is het

ceerd. Deze elementen spelen ook een

van vermissingzaken. Het Internationale

Internationaal Verdrag voor de bescher-

rol bij gewapende conflicten. Maar het

Rode Kruiscomité (ICRC) heeft van de

ming van alle personen tegen gedwon-

grote verschil is dat strijders, gedeti-

internationale gemeenschap het man-

gen verdwijningen. In dit verdrag

neerden, vluchtelingen en kinderen in

daat gekregen om als onpartijdige en

wordt voor het eerst het fenomeen van

conflicten een nog hoger risico op ver-

neutrale organisatie bescherming en

‘gedwongen verdwijningen’ omschreven.

dwijning lopen.

bijstand te verlenen aan de slachtoffers

De staat wordt verplicht ook de nati-

van gewapende conflicten. Hieronder

onale wetten, wanneer nodig, aan te

vallen dus ook de vermiste personen

passen om zowel het recht om geen

en hun families.

slachtoffer te worden als het recht van

het vaak niet mogelijk om het lot te achterhalen van vrienden en familie. Soms

In oorlog In een gewapend conflict maken strij-

het slachtoffer en de nabestaanden om

ders een grote kans te verdwijnen. De

Wereldwijd

de waarheid te kennen te erkennen. De

strijdkrachten en gewapende groepen

opsporingsnetwerk

staat moet bovendien gedwongen ver-

zijn immers rechtstreeks betrokken bij

dwijningen als misdrijf opnemen in het

de vijandelijkheden. De familie is niet

Het eerste opsporingswerk werd al ver-

nationale strafrecht. Behalve preventieve

altijd op de hoogte van waar hun ver-

richt naar aanleiding van het Frans-

waarborgen voorziet het verdrag in een

wante zich bevindt en vaak krijgen strij-

Pruisische conflict in 1870-1871. Aan

internationaal comité dat toeziet op de

ders ook niet de middelen om met hun

het begin van WO II waren er maar

toepassing ervan en dat zelfs individuele

geliefden in contact te blijven. Een heel

liefst 4.000 personen in dienst bij het

dossiers kan behandelen. Dit alles blijft

praktisch gegeven ligt vaak ten grond-

ICRC voor het behandelen van de mil-

echter dode letter totdat het verdrag in

slag aan een verdwijning: wanneer

joenen dossiers van krijgsgevangenen.

werking treedt, zijnde dertig dagen na

iemand wordt gearresteerd, opgesloten

Vandaag de dag speelt het Centrale

de twintigste ratificatie. Momenteel heb-

of ontvoerd, wordt hiervan niet altijd

Opsporingsbureau van het ICRC nog

ben nog slechts 19 staten het verdrag

een registratie bijgehouden. Als de per-

altijd een cruciale en leidende rol, niet

geratificeerd. België heeft het verdrag

soon sterft, is identificatie dan soms niet

alleen in tijden van een gewapend con-

weliswaar in 2007 al ondertekend, maar

meer mogelijk. Dat gebeurt soms opzet-

flict maar ook voor het herstellen van

tot op heden nog niet geratificeerd.

Fotoreportage

Tekst: Rory MacLean — Foto’s: Nick Danziger

Fotoreportage:

Zdenko Manjos (Zvonko en Ivanka Manjos) ‘Het was een avond zoals een andere,’ vertelt Zdenko Manjos in zijn appartement naast de Donau. Een man verscheen aan de voordeur en vroeg Zdenko’s vader en moeder mee te komen voor een verhoor. Zijn ouders gingen mee, nog op hun pantoffels. Drie maanden laten werden twee ongeïndentificeerde lichamen gevonden op een rivieroever honderd kilometer stroomafwaarts. Vijftien jaar heeft het geduurd vooraleer de lichamen geïdentificeerd werden als Zvonko en Ivanka Manjos. Zdenko weet nog steeds niet waarom zijn ouders vermoord werden.

Verhalen uit de balkan Tienduizenden Europeanen verdwenen tijdens de oorlogen in Joegoslavië. Voor de eerste keer in een oorlogscontext is DNA gebruikt geweest om families, die gescheiden waren door de dood, te herenigen. Begin 2010 waren er nog 15.221 mensen in de Balkan wiens lot niet gekend is. In de volgende fotoreportage erkennen de drie korte, maar hartverscheurende verhalen het lijden van al die families en herinneren ons eraan dat er tijdens de oorlog geen groter verlies is dan het verlies van een dierbare.

Van 25 oktober tot 6 november 2010 zal de fototentoonstelling Missing lives te zien zijn in Brussel op de Place du Luxembourg. De teksten bij de foto’s van Nick Danziger zijn geschreven door Rory MacLean en het boek Missing Lives is een uitgave van Dewi Lewis Publishing.

Fotoreportage

Tekst: Rory MacLean — Foto’s: Nick Danziger

Dzidza Mehmedovic (Abdulah, Almir en Azmir Mehmedovic) Bijna 8000 Bosnische mannen en jon-

‘Hoe kan ik één enkel been begraven?’

gens werden in Srebenica geëxecuteerd.

huilt Dzidza. ‘Hoe kan ik een zoon begra-

De zonen en man van Dzidza probeer-

ven wanneer ik niet weet of het Almir is of

den te ontsnappen, maar verdwenen. Na

Azmir?’

twaalf lange jaren kreeg Dzidza eindelijk nieuws over hun lot. Het skelet van

Al wat Dzidza dierbaar was, werd haar

een van haar zonen was gevonden en

afgenomen. Bij haar thuiskomst vond ze

van haar echtgenoot bleef er slechts een

één knikker van een van haar zonen op

scheenbeen over.

de vuilnishoop terug.

Fotoreportage

Tekst: Rory MacLean — Foto’s: Nick Danziger

Alisa Salki (Esad, Fatima, Adis en Adisa Salkic)

Toen ze twee jaar oud was, zag Alisa Salkic hoe soldaten haar vader aan een stoel vastmaakten en ombrachten. Later zei een buur tegen haar moeder het volgende: ‘Jij had nooit gedacht dat wij diegenen zouden zijn die jullie zouden vermoorden. Wij zijn blij dat we jullie zo hebben kunnen verrassen.’ Drieëntwintig familieleden van de familie Salkic verdwenen tijdens de slachting van Ahmici. Alisa is de enige overlevende.

Vrijwilliger aan het werk

Tekst: Bert Leysen — Foto: Bert Leysen

Een dag in het leven van een

Vrijwilliger bij Zomerklap een initiatief van vzw ISIS

We zijn vandaag vrijdag 6 augustus en ik sta om twintig voor negen aan de Marco Poloschool in de Offerandestraat in Antwerpen. Ik

aan de Karel de Grote-Hogeschool.

dan ook graag in actie fotograferen.

Meewerken aan Zomerklap was een

Deze week werken ze rond ‘gevoelens

keuzevak voor haar en telt mee als

en expressie’.

doe vrijwilligerswerk voor de vzw Isis (Intercultureel Samenwerken, Intercultureel Samenwonen) en kom hier onder andere foto’s trekken voor de website van Zomerklap. Dit project wordt elk jaar door de vzw georganiseerd, en helpt anderstalige nieuwkomers om tijdens de zomervakantie hun niveau van het Nederlands te onderhouden.

ander project tijdens het academiejaar!’

In de Water-klas is een er klasgesprek

Blijkbaar denken vele medestudenten

aan de gang. De jongeren geven hun

hetzelfde, je komt hier dan ook verschil-

mening over stellingen in verband met

lende leerkrachten in spe tegen.

relaties en seksualiteit. De Aarde-klas

stage. ‘Dit is veel leuker dan eender welk

gaat de muzikale toer op met het liedje Ondertussen druppelen de 77 jongeren

‘Ik ben vandaag zo vrolijk’ van Alfred

die deelnemen aan Zomerklap langzaam

Jodokus Kwak. De jongeren proberen de

de schoolpoort binnen. Caroline houdt

strofes van het kinderliedje in de juiste

een oogje in het zeil. ‘Veel werk heb ik

volgorde te zetten. In de Vuur-klas en

hier ’s ochtends gelukkig niet, zeker nu zo

in de Zon-klas zijn ze gedichten aan het

goed als alle badmintonpluimpjes en bal-

schrijven, soms gebaseerd op hun eigen

Net voor ik binnenga, kom ik Ingrid

len op het dak liggen’. Zomerklap gaat

naam en met veel kleur. Tijdens mijn

tegen, de coördinator van het hele

de vijfde week in en het spelmateriaal is

bezoekje aan de Ster-klas staat dan

gebeuren. ‘Bert,’ zegt ze, ‘trek straks eens

dus duidelijk al goed gebruikt.

weer grammatica centraal. Een jongen

klasfoto’s als je wil? Vraag maar aan Betty om meer details af te spreken.’

uit Kosovo schrijft de vervoeging van Om negen uur stipt gaat de bel. Tijd

het werkwoord ‘schrijven’ op bord. De

voor de klasfoto’s! Ik haal mijn foto-

laatste klas waar ik een kijkje ga nemen,

Ik trek naar het secretariaat waar ik met

toestel boven, de verschillende klassen

is de Maan-klas. Hier worden toneeltjes

Betty bespreek wat me te doen staat.

nemen één voor één plaats op de trap-

voorgebracht, gebaseerd op situaties

Vol enthousiasme zegt ze: ‘Je moet straks

pen. Er zijn dit jaar zes klassen met jon-

uit het dagelijks leven. Als ik binnen-

een naar het achterste lokaaltje gaan. De

geren tussen de 13 en 16 jaar. Elke klas

kom, zijn de jongeren een bezoek aan

leerlingen hebben daar borden beschil-

heeft ook een naam gekregen. De drie

de huisarts aan het naspelen.

derd, sommige zijn echt wondermooi.’ Als

klassen met jongste deelnemers heten

ik wat later ga kijken, krijgt Betty gelijk.

Ster, Maan en Zon. De oudste deelne-

Om half elf wordt er een pauze ingelast.

Er is artistiek talent aanwezig bij deze

mers zitten in de klassen Vuur, Aarde

Nadien help ik mee met het begeleiden

jongeren!

en Water.

van de Maan-klas. Tijdens de rest van

Wat later kom ik op de speelplaats

Als ik de laatste klasfoto’s genomen

Ik word dan ook hartelijk bedankt wan-

een andere vrijwilliger tegen. Ze heet

heb, ga ik een kijkje nemen in de ver-

neer ik afscheid neem. Hopelijk hebben

Caroline en volgt de lerarenopleiding

schillende klassen. Ik wil de jongeren

de kinderen er ook iets aan gehad.

de voormiddag werkt de klas goed mee.

Vrijwilliger aan het werk

Tekst: Bert Leysen — Foto: Bert Leysen

Elk jaar migreren tienduizenden gezinnen, op de vlucht voor een politiek regime of gewoon op zoek naar een beter leven. Ook de kinderen verhuizen mee. Zij laten hun leven achter, hun gewoontes, het lokale eten, het klimaat en vooral hun familie en vrienden. Als ze in België aankomen, verstaan ze vaak geen woord van wat er gezegd wordt. Communiceren wordt moeilijk, soms bijna onmogelijk.

Tijdens de zomervakantie organiseert

verkeerspark, waar een politieman de

Zomerklap 6 (of soms 7) weken lang

jongeren uitlegt hoe ze zich veilig kun-

activiteiten voor een geselecteerde

nen verplaatsen. Meestal ondervinden

groep nieuwkomers die tussen 13 en 16

deze dan ook meteen dat politiemannen

jaar oud zijn. De selectiecriteria zijn: in

ook vriendelijk kunnen zijn.

Antwerpen wonen, beperkte kennis van het Nederlands hebben en gemotiveerd

De laatste week wordt georganiseerd

zijn om alle weken aanwezig te zijn.

door Kazou (de jeugddienst van de

Verder wordt er zoveel mogelijk reke-

Christelijke Mutualiteit). Deze week

ning gehouden met de financiële draag-

staat volledig in het teken van sport

kracht van de gezinnen.

en spel. Soms wordt er in deze week een daguitstap naar de Belgische kust

De jongeren worden onderverdeeld in

georganiseerd.

Dit soort kinderen belandt vaak in

verschillende klassen, naargelang hun

een Onthaalklas voor Anderstalige

leeftijd en hun taalniveau. Per klas zijn

Zomerklap wordt al sinds 2005 mogelijk

Nieuwkomers, een OKAN-klas. In deze

er een aantal vrijwilligers. Deze lossen

gemaakt door talloze vrijwilligers die

klassen wordt speciale aandacht besteed

elkaar af om er voor te zorgen dat de

volop in het project geloven. De Karel

aan het leren van Nederlands.

kinderen spelenderwijs hun kennis van

de Grote Hogeschool zet ook elk jaar

het Nederlands onderhouden.

een aantal leerkrachten in spe in. Voor

Vele leerkrachten uit het secundair

hen telt dit vrijwilligerswerk mee als

onderwijs ondervinden dat de ‘anders-

Elke week draait rond een centraal

stage. Velen van hen zeggen achteraf

talige nieuwkomers’ na de zomervakan-

thema, zoals ‘gezondheid’ of ‘kunst en

dat ze dankzij de ervaring niet meer

tie vaak opnieuw moeten beginnen met

expressie’. De vrijwilligers werken elk op

bang zijn om in een gekleurde stads-

Nederlands te leren. De OKAN-les-

hun eigen manier met de jongeren rond

school les te geven.

sen van het jaar voordien lijken hun

dit thema, terwijl ze steeds rekening

effect gemist te hebben, dit betekend

houden met twee krachtlijnen: altijd

een serieus verlies voor de persoon-

Nederlands spreken en veel vertellen

lijke ontwikkeling van deze jongeren.

over hoe België in elkaar zit. Vier dagen

Krijg jij ook zin

Om te proberen dat verlies te voorko-

per week wordt er van 9 tot 12 les gege-

om mee te helpen?

men, kwam Zomerklap er op initiatief

ven, maar ook gespeeld. Op donderdag

van de vzw ISIS. Deze vzw staat voor

is er telkens een daguitstap die kadert in

‘Intercultureel Samenwerken - Intercultureel

het weekthema. Als het thema bijvoor-

Samenleven’.

beeld ‘verkeer’ is, dan gaat men naar een

Je kan surfen naar www.isisvzw.be, of mailen naar ikdoemee@isisvzw.be.

De Wereld anders bekeken

Tekst: Lisa Dewint — Illustratie: Karolien Berger

De wereld anders bekeken:

Over liefde en relaties Iemand zei me ooit eens: ‘In het Westen spenderen men-

met wie het echt klikt. Want terwijl we de partnerre-

sen hun hele leven aan het zoeken naar de ideale partner.

latie boven alles hebben verheven en veel voldoening

Daarin gaan ze voorbij aan het leren liefhebben van de

daarin zoeken, zijn we toch niet geneigd te denken dat

andere.’ Het in perspectief stellen van onze zoektocht

we er iets voor moeten doen. En als we dat al den-

naar een partner kan waardevolle inzichten opleve-

ken, dan zoeken we naar manieren waarop we ons-

ren. En bovendien kan het leiden tot een hoger begrip

zelf beminnelijker kunnen maken. Dan heb ik het niet

en meer tolerantie voor andere culturele contexten

enkel over de motieven achter een dagelijks fitnessbe-

waarin relaties tot stand komen. Laat dat nu pre-

zoek of het gebruiken van allerlei schoonheidscrèmes,

cies de reden zijn waarom ik samen met jullie in deze

maar ook over bijvoorbeeld behulpzaam zijn, de afwas

beschouwing over liefdesrelaties duik.

doen, meegaand zijn, enzovoort. Met die handelingen is op zich niks mis. Maar als we in onze ziel gaan

De manier waarop wij partnerrelaties beschouwen is

graven, valt er op te merken dat we vaak dingen doen

historisch gegroeid. Het verheffen van de partnerrela-

om zo liefde te verdienen van anderen. We doen ons

tie boven alle andere persoonlijke en familiale relaties

best bemind te worden, ons beminnelijk op te stellen.

is niet iets dat altijd geweest is. Vroeger was het dood-

Het probleem zit ’m er in dat op die manier we ons

normaal dat het onderhouden van een goede relatie

niet afvragen hoe wijzelf ons vermogen om te kun-

met bijvoorbeeld je zuster even belangrijk was (of zelfs

nen liefhebben kunnen vergroten, maar hoe we ervoor

belangrijker) dan je huwelijksrelatie. Een hele andere

kunnen zorgen dat anderen ons liefhebben. Aan dat

situatie als we ons dat even voorstellen! Omgekeerd

essentiële punt gaan we voorbij bij het zoeken naar ‘de

zouden ze vroeger verbaasd hebben gestaan als ze

juiste persoon’. We kennen allemaal de boutade ‘liefde

zagen hoe ontzettend veel energie en tijd wij steken

is een werkwoord’. Maar het gaat verder dan wat meer

in het onderhouden van onze partnerrelaties. Onze

moeite doen om je bureau op te ruimen of elkaar af

zoektocht naar het ultieme liefdesgeluk in een relatie

en toe een cadeautje geven. Natuurlijk zijn bijvoor-

met een bepaald persoon is dus helemaal niet zo van-

beeld behulpzaamheid en vriendelijkheid bewonde-

zelfsprekend als we soms aannemen. Daarmee wil ik

renswaardige deugden, waard om na te streven. Maar

niet gezegd hebben dat er iets verkeerds is aan onze

dan hebben we het nog niet gehad over liefhebben op

zoektocht. Relaties vormen een leerrijk levensgebied,

zich. Erich Fromm pleit in zijn boek ‘The art of loving’

en bieden potentieel aan het vergaren van levenswijs-

voor het zien van liefde als een kunst die kundigheid

heid en zelfkennis.

en inspanning vereist. Hij gaat ervan uit dat we kunnen leren liefhebben, door concentratie, engagement,

Naast het feit dat we ze boven alle andere relaties

en de nadruk op het eigen aandeel in dat liefhebben.

plaatsen, is de partnerrelatie in onze hoofden ook nog geëvolueerd tot de voornaamste bron van voldoening,

Als we weten dat het idee van de partnerrelatie als

geluk en plezier. En dus zijn we snel teleurgesteld als

levenswerkstuk relatief is, en dat die ook niet perse

dat tegenvalt. Of haken we af als het allemaal moei-

overal wordt beschouwd als dé bron om voldoening

lijker blijkt dan oorspronkelijk voorzien en zoeken we

en plezier uit te halen, en dat de zoektocht naar ‘het

naar een nieuwe partner. Daar zit volgens de sociaal

juiste object’ misschien wel deels een westerse illusie

psycholoog Erich Fromm de kink in de kabel. We den-

is, dan lijkt het al een stuk logischer dat veel mensen

ken dat het een kwestie is van het juiste object te vin-

in andere culturen niet denken over of omgaan met

den, dat liefhebben vanzelf gaat, maar dat het gewoon

relaties als wij dat doen.

niet zo makkelijk is de ware Jacob te vinden, degene

De Wereld anders bekeken

Tekst: Lisa Dewint — Illustratie: Karolien Berger

Gearrangeerde huwelijken bijvoorbeeld. Het opdrin-

In Afrika bijvoorbeeld ligt de nadruk sterk op de eco-

gen van een bepaalde partner door ouders of andere

nomische functie van partnerrelatie. Dat kan verklaard

familie is naar ons gevoel immoreel. Maar een gear-

worden vanuit een soort overlevingsstrategie. Ik heb

rangeerd huwelijk verplaatst de nadruk van ‘het juiste

je nodig (economisch) en daarvoor wil ik het enga-

object vinden’ naar de uitdaging van ‘het leren liefhebben

gement aangaan bij jou te blijven en er ook voor jou

van iemand’. Het is zeker niet mijn bedoeling hier voor

(economisch) te zijn. Opvallend is het, dat als we die

vrouwenonderdrukking of opgelegde beslissingen te

economisch weglaten we een zinnetje hebben dat zo

pleiten. Maar welke van beide uitgangspunten zal het

uit liefdesgedicht van hier zou kunnen komen. Wij

vergroten van ons vermogen tot liefhebben stimuleren,

zouden dan zeggen: ik heb jou nodig (gevoelsmatig,

en dus meer liefde in de wereld brengen?

emotioneel) en daarom ga ik met jou een engagement aan waarin ik ook er voor jou ben (gevoelsmatig). We

Een relatie aangaan heeft ook met keuze te maken.

evalueren de economische redenen negatief omdat ze

Relaties moeten niet perse duren tot de dood ons

op een soort koehandel lijken. Maar als de motivatie is

scheidt, maar als we voorbijgaan aan de waarde van

om ‘positieve emotie bij elkaar op te wekken’, is dat dan

‘commited relationships’, missen we een kans op een

niet evenzeer koehandel?

rijker leven. En wat dan met de romantische liefde, het gevoel Erich Fromm aan het woord: ‘Als de liefde slechts een

geboren te zijn voor elkaar? Onderzoek wijst uit dat

gevoel zou zijn, zou er geen grond zijn voor de belofte

ondanks culturele verschillen de romantische liefde

elkaar voor altijd lief te hebben. Een gevoel komt op en

universeel is. Toen ik met een Sri Lankaans meisje

kan weer verdwijnen. Hoe zou ik kunnen beoordelen of dit

sprak over hoe streng en kort haar ouders haar had-

gevoel altijd zal blijven duren als mijn daad niet ook een

den gehouden, hoe er vele regels waren rond contact

oordeel en een beslissing inhield?’

tussen jongens en meisjes, vertelde ze me: maar op je zestien word je voor de eerste keer verliefd! Dat is

Wij gaan uit van een relatie op basis van emotie, pas-

toch overal zo! Wanneer we het over ‘leren liefheb-

sie en verlangen. Al die dingen evalueren we sterk

ben’ hebben, lijkt verliefdheid in een slecht daglicht

positief. Daartegenover evalueren we trouwen uit eco-

komen te staan, omwille van de illusies van ‘het vanzelf

nomische redenen eerder negatief. Het lijken wel ‘lage

gaan’ die het creëert. Daarnaast bestaat verliefdheid

redenen’, tegenover onze nobele gevoelens. Maar kan

ook uit andere illusies, bijvoorbeeld dat al je noden

het ook anders bekeken worden?

en behoeften gaan ingevuld worden door deze ene persoon. Maar verliefdheid heeft ook voordelen. Het brengt het beste uit de mensen naar boven, doet ze stralen, doet mensen in het engagement van een relatie springen. Verliefdheid als een fundamenteel verlangen kan een groeibasis zijn ofwel voor egoïsme ofwel voor leren liefhebben. Ik denk dat het die mogelijkheid tot evolueren tot egoïsme is, dat mensen (of gemeenschappen, instituties of culturen) achterdochtig heeft gemaakt tegenover verliefdheid. Naast verliefdheid en de illusies die het met zich meebrengt, kunnen we niet ontkennen dat er iets unieks is aan de liefde tussen partners. Het zich volledig willen toewijden aan een persoon, het een willen worden, gebeurt niet zomaar tussen iedereen. Naast verliefdheid is er ook een zekere vorm van aantrekkingskracht die enkel tussen bepaalde individuen optreedt. Dus is ons ideaaltype toch enigszins gegrond. Net zoals alle andere ideaaltypes over de hele wereld.

Cultuur

Tekst: Sabrina Ceurvelts — Foto: Sabrina Ceurvelts

Een gevlucht kunstenaar vertelt

Sergei Andreev Onzekerheid is troef in de kunstenaarswereld. Een vast inkomen en klinkende naambekendheid is slechts weinigen gegeven. Voor gevluchte kunstenaars is deze realiteit niet zelden nog hachelijker. Vaste voet aan de grond krijgen in de reguliere culturele sector in Vlaanderen is vaak een torenhoge uitdaging. ZebrArt, een initiatief van Vluchtelingenwerk Vlaanderen dat gerugsteund wordt door tal van culturele partners en de overheid, tracht daar sinds 2007 verandering in te brengen. Een rijkelijk gevulde online databank, waar gevluchte kunstenaars hun creaties kunnen voorstellen aan de kunstminnende medemens, plaatst hen in de kijker. Verrekijkers snuisterde door de kleurrijke portfolio’s en belandde op de koffie bij beeldend kunstenaar Sergei Andreev.

taboes van het communistische Rusland: religie, westerse iconen en erotiek. Terwijl godsdienst vroeger bijvoorbeeld strikt verboden was, was na de val van het communisme ineens alles weer toegelaten en werd iedereen gelovig. Kerken zaten terug afgeladen vol. Zo’n blind geloof wil ik in mijn werk in vraag stellen met de nodige humor en sarcasme.’ Met klem voegt hij eraan toe dat hij evenwel geen stand1988 en werkte een aantal jaren als

punt wil innemen. ‘Ik wil analyseren en

sportleraar. ‘Een psychologisch en fysiek

me daardoor laten inspireren als kunste-

moeilijke periode,’ aldus Sergei. ‘Ik twij-

naar. Mijn werk is een combinatie die geënt

felde heel sterk of ik wel de juiste keuze

is op de oude Russisch-orthodoxe traditie,

had gemaakt en begon mijn leefwereld in

maar doorspekt met de moderne westerse

vraag te stellen. Ook al omdat ik naar grote

beeldcultuur.’

steden als Sint-Petersburg en Moskou was getrokken bij het begin van de Perestrojka.’

Op zoek naar per-

Terwijl de staatkundige en economische

soonlijke en creatieve

hervormingen van Gorbatsjov vanaf het

vrijheid

midden van de jaren 1980 amper doordrongen tot Sergei’s provinciestadje in

Ondanks de erkenning die Sergei ver-

de Oeral, ontplofte het volgens hem in

wierf als lid van de Russische schilder-

die steden zowat in die periode. ‘Ik kwam

vereniging in 1999, werd hij meermaals

Gefnuikte sportieve

er in contact met mensen uit de kunstwe-

aan de censuur van het Russische

ambities

reld en muzikanten en zij hielden er een

staatsapparaat onderworpen. ‘Met dat

heel andere visie op na dan de chauvinisti-

soort thematiek was het aartsmoeilijk om in

‘Hoewel ik altijd creatief bezig was, had ik

sche propaganda die ik kende uit mijn ver-

Rusland een expositie te organiseren,’ blikt

aanvankelijk geen grootse artistieke plan-

trouwde sportwereld.’

de kunstenaar terug. ‘Een tentoonstel-

nen,’ zo vertelt Sergei. In het Russische

ling in het historisch museum in Orenburg

Orenburg, een stad net op de grens

Religie, westerse iconen

werd bijvoorbeeld afgesloten omwille van

met Kazakstan, timmerde hij daaren-

en erotiek

de erotische en politieke thema’s. Jarenlang

tegen ambitieus aan een sportieve car-

werd ik nauwlettend door de politie in de

rière. ‘Ik studeerde aan de sportschool en

Na de implosie van de Sovjet-Unie in

gaten gehouden en meer dan eens kreeg ik

mijn leven draaide integraal rond sport –

1991 zag Sergei het kapitalisme met

beschuldigingen naar mijn hoofd geslin-

voornamelijk zwemmen en langlaufen. Ik

rasse schreden opgang maken. ‘Er

gerd. Het was werkelijk nultolerantie. Nu

trainde minstens drie keer per dag, nam

kwam een hele nieuwe generatie die ernaar

nog trouwens.’ In 2000 was de maat vol.

deel aan sportkampen en elk weekend was

streefde zo snel mogelijk geld te verdienen

Op zoek naar persoonlijke en creatieve

er een wedstrijd.’ Gezondheidsproblemen

en tal van mijn vrienden uit de sportwereld

vrijheid kwam Sergei uiteindelijk eer-

strooiden evenwel roet in het eten en hij

gingen het criminele pad op. Ik besloot mijn

der toevallig in België terecht, eerst in

moest de droom van een professionele

schildertalent te gebruiken om weer te geven

het West-Vlaamse Ichtegem en later in

sportcarrière opbergen. Hij studeerde

wat kantelde in die periode.’ Hij verduide-

Gent. Als hij de vergelijking maakt tus-

af als leraar lichamelijke opvoeding in

lijkt: ‘Mijn werk is gebaseerd op drie grote

sen Rusland en leven en werken in zijn

Cultuur

Tekst: Sabrina Ceurvelts — Foto: Sabrina Ceurvelts

nieuwe thuisland, stelt hij: ‘In België zijn

liefst tien jaar aan, maar hij bleef niet

ZebrArt ook contacten gelegd met kunste-

er ook twee kanten aan de medaille, maar

bij de pakken zitten. In 2005 voltooide

naars uit nog andere hoeken van de wereld,

het merendeel van het leven speelt zich af

hij de opleiding ontwerp- en illustratie-

Zuid-Afrika bijvoorbeeld. Dat is een uiter-

op de rand tussen de twee. Er is een balans,

tekenen en in 2007 studeerde hij af als

mate boeiende manier om expertise uit te

terwijl ik in Rusland vooral de extreem posi-

meester in de beeldende kunst. ‘Toch

wisselen en inspiratie op te doen.’

tieve of negatieve kant ervoer.’ Hij nuan-

was het moeilijk voor me om als buiten-

ceert evenwel ook dat België niet zo vrij

lander een plekje te veroveren.’

is als hij aanvankelijk wel dacht. ‘Hoewel

Omgekeerd is het ook een bron aan talent waaruit de culturele sector kan

het er hier honderd keer vrijer en democrati-

Net die verzuchting van Sergei is de

puren. Sergei: ‘Canvas stootte op mijn

scher aan toegaat dan in het agressieve dic-

grootste doorn in het oog voor ZebrArt.

profiel op de site van ZebrArt en vroeg

taat van Rusland, is het voor mij opvallend

‘Verschillende talentvolle gevluchte kunste-

me of ik niet wilde deelnemen aan de

hoe sterk traditie - en dan in het bijzonder

naars werken nog al te zeer in de marge van

Canvascollectie. Uiteraard! Ook al raakte

wereldfestivals en etnische kunsten,’

ik dan niet geselecteerd, het was een posi-

aldus Maaike Vanderbruggen,

tieve ervaring. Ik schreef mijzelf niet in,

projectontwikkelaar bij ZebrArt.

maar werd uitgenodigd door Canvas. Dat

‘Met het project willen we gevluchte

betekent dat iemand dus geboeid is door

kunstenaars van allerlei slag – zowel

mijn werk.’

“Ik moet gewoon bezig zijn met kunst. In Rusland, hier, in nog een ander land of zelfs op een andere planeet. Dat doet er niet toe.”

dans, muziek, beeldende kunst als het katholieke gedachtegoed - ook hier nog

schrijftalent - in contact laten komen met

zijn stempel op de samenleving drukt.’

de culturele sector en met elkaar.’ Dat dit initiatief vruchten afwerpt, beaamt

Van ZebrArt naar de

Sergei graag. ‘In de eerste plaats verschaft

Canvascollectie

ZebrArt ons nuttige informatie over wedstrijden, subsidieoproepen en exposities

Sergei’s asielprocedure sleepte maar

in heel Vlaanderen. Anderzijds heb ik via

Op de ZebrArt-databank zijn ondertussen maar liefst 86 uitgebreide profielen van gevluchte kunstenaars te vinden en er is bovendien een schat aan informatie over en voor de culturele sector te ontdekken. Surfen naar www.zebrart.be!

Debat

Tekst: Judith Nuijen

Allah verdeelt de meningen Verstoorde lezing van Benno Barnard is aanleiding voor debat over multiculturaliteit ‘Het islamdebat. Lang leve God, weg

ultieme bewijs van zijn stelling. Vandaar

in tegen de democratie en de weten-

met Allah’. Zo luidde de provocerende

dat hij het achteraf, alweer ironisch

schap. Hij verwijt de universiteit ook

titel van de lezing die Benno Barnard

bedoeld, zijn beste lezing ooit noemde.

dat er een gebrek aan beveiliging was.

in maart van dit jaar zou geven aan

Hoe dan ook, de op trieste wijze beëin-

Bovendien merkt hij op dat excuses ach-

een select groepje geïnteresseerden.

digde lezing van Barnard was voor de

teraf wel op hun plaats waren geweest.

Ondanks de titel was de vrijzinnige

universiteit aanleiding om drie maanden

Genoeg redenen dus om de universiteit

dienst van de Universiteit Antwerpen

later een nieuw debat te organiseren, nu

die avond links te laten liggen.

van plan om er een academische avond

onder de naam: ‘Multiculturaliteit, vloek of

van te maken. Het liep anders uit. Een

zegen?’ Het werd een avond waarin vra-

De twee heren, die nog nooit eer-

handvol extremistische moslims die

gen als ‘Hoeveel diversiteit kan een samen-

der live in debat traden, zijn aan

door de organisatie Sharia4Belgium was

leving verdragen?’ en ‘Zijn niet alle culturen

elkaar gewaagd. Hoewel het debat

opgeroepen onderbraken Barnard nadat

evenwaardig?’ aan de orde kwamen.

‘Multiculturaliteit, vloek of zegen?’ luidt,

hij amper een minuut aan het woord was. De lezing werd per direct afge-

spitst de discussie zich vrijwel direct toe Vloek of zegen

op de problematiek rondom de islam.

broken. Hoewel de politie werd ingeschakeld, bleef het uiteindelijk bij wat

In de discussie kruisen schrijver en

Naegels gaat allereerst in op het ver-

roepen. Er werd geen geweld gebruikt en

journalist Tom Naegels (˚1975) en Wim

wijt van Van Rooy om als provinciaals

niemand werd opgepakt. Al snel kregen

van Rooy (˚1947) de degens. Ditmaal

links afgeschilderd te worden. Hij erkent

zowel de Vlaamse als de Nederlandse

is er amper een moslim te zien tus-

dat door de enigszins naïeve en poli-

media lucht van de zaak. De dagen na

sen de voornamelijk hoger opgeleide

tiek correcte linkse standpunten die in

het incident was het onderwerp niet weg

Vlamingen.

de jaren negentig hoogtij vierden, de

te branden uit de verschillende actu-

problematiek rondom integratie gene-

aliteitenrubrieken en opiniestukken.

Wim van Rooy is de auteur van ‘De

geerd werd. Er bestond een idealistisch

Ook de levendige discussies op inter-

malaise van de multiculturaliteit’ en staat

en rooskleurig beeld over de multicul-

net getuigen ervan dat de gemoederen

gekend voor zijn scherpe blik op de mul-

turele samenleving, waardoor de over-

hoog opliepen. Een blogger stelt zich de

ticulturele samenleving. Voor hij zijn

heid een aantal samenlevingsproblemen

vraag of het niet langzaam tijd wordt

betoog begint leest hij een brief voor van

niet serieus nam. Vandaag de dag is er

dat er ‘openlijk en in alle duidelijkheid mag

Benno Barnard waarin deze zijn afwe-

volgens Naegels een tegenovergestelde

gesproken worden over hét probleem van de

zigheid verklaart. Barnard haalt daar-

reactie, een ware antithese. In plaats

islamaanwezigheid in België?’

bij fel uit naar de universiteit. Zo zou ze

van politiek correct te handelen doet

hem na zijn voortijdig afgebroken optre-

men juist het tegenovergestelde, zoals

Voor Barnard, die de titel van zijn

den niet hebben gesteund. Integendeel,

op een radicale partij als het Vlaams

betoog naar eigen zeggen ironisch

de universiteit heeft hem volgens

Belang stemmen. Hij ziet het overigens

bedoeld had, was het voorval eens en te

Barnard een trap nagegeven door er

als een verdienste dat deze partij een

meer een bewijs dat er binnen de islam

op aan te sturen dat hij de ophef met

stem geeft aan de meer volkse Vlaming.

slecht met kritiek omgegaan wordt. De

zo’n provocerende titel alleen maar zelf

Het politieke establishment en de media

voortijdig afgebroken lezing was het

had opgezocht. Dit druist volgens hem

reageerden hier volgens Naegels panie-

dEBat

Tekst: Judith Nuijen

kerig op door deze volkse Vlaming te

bestempeld te worden als radicale mos-

zijn discussiepartner met uitspraken als

stigmatiseren.

lim die ook wel voor de invoering van de

‘jij weet niks over de islam’ en ‘Tom, toen

sharia zal zijn. Naegels pleit er voor om

was jij nog niet eens geboren’.

Naegels stelt dat de focus tegenwoordig

geïsoleerd over problemen te schrijven

te veel op de allochtoon ligt en dat zijn

en hoopt op een genuanceerde blik van

Het christelijke verlichtingsdenken met

identiteit onder druk is komen te staan.

de Vlaming. De Vlaming moet leren met

de opvatting dat elke religie gelijk is, zit

Dit is voor sommige moslims aanlei-

meer interesse naar zijn eigen samenle-

ons volgens Van Rooy in de weg. Van

ding tot protest. Ze gaan hun religieuze

ving te kijken.

Rooy speelt met scherpe uitspraken als:

identiteit verdiepen en benadrukken. Sommigen beginnen zich ter verdedi-

‘de islam gaat uit van moslims en nietpappen en nathouden

ging politiek te organiseren. Voor het

moslims’, en: ‘moslims willen onze cultuur kapotmaken.’ Hiermee speelt hij duidelijk

establishment is dit een aanleiding om

Van Rooy op zijn beurt zoekt de confron-

in op de angst van mensen.

te stellen dat moslims niet thuis horen

tatie op door Naegels met zijn thesis/

in een democratie, met als gevolg een

syntheses-bewoordingen ‘een oude mar-

Hij opent de aanval op de linkse elite

houding van islamofobie.

xist’ te noemen. Een mens van goede wil

die de rebellen tegen de islam – waar

weliswaar, maar ook ‘iemand van pappen

hij zichzelf duidelijk toe rekent – in de

Neagels bekritiseert de neiging om alle

en nathouden’. Het is alweer het 91e debat

steek laten. Van Rooy krijgt vele bedrei-

problemen rond moslims te reduceren

dat Van Rooy voert over dit onderwerp.

gingen en wijst erop dat iedereen die

tot extremen. Hij gebruikt het voorbeeld

Hij beroept zich telkens op zijn ruime

kritiek heeft op de islam dreigemen-

van een islamitische man in Borgerhout

kennis, zijn onderzoek in ‘het veld’, zijn

ten kan verwachten. ‘Moslims proteste-

die iets onbeschoft zegt tegen een

vele reizen en zijn ontelbare gesprekken

ren nooit als er iets gewelddadigs gebeurt

vrouw. De man dreigt daarbij meteen

met moslims. Waar het kan kleineert hij

in naam van hun godsdienst’, aldus Van Rooy. Gespreksleider Jurgen Slembrouck

Multiculturaliteit, vloek of zegen?

onderbreekt hem vervolgens en weerlegt

Debat tussen Wim Van Rooy en Tom Naegels

De argumenten en verwijten over en

deze stelling door het Barnard-voorbeeld aan te halen, waarbij veel islamitische organisaties openlijk afstand hebben gedaan van het incident.

weer tussen beide heren maken duidelijk hoe complex de problematiek is. Hoewel de standpunten van Naegels meer weloverwogen zijn dan die van Van Rooy, weten de meer extreme uitingen van Van Rooy de vinger wel vaak op de zere plek te leggen. Toch is hij duidelijk uit op provocatie. Door zijn versimpeling van de problematiek draagt

Wim Van Rooy en Tom Naegels hebben de voorbije jaren over de multiculturele samenleving regelmatig geschreven en gesproken. In boeken, kranten en weekbladen op radio en televisie hebben ze hun tegengestelde meningen scherp en helder geformuleerd. Nooit eerder zaten ze samen in een debat.

hij weinig opbouwends bij aan de discussie. De nood is hoog om openlijk over de keerzijden van de multiculturele samenleving te praten en te discussië-

23 juni 2010 om 20.00 uur Universiteit Antwerpen Hof Van Liere, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen

ren. Onderbuikgevoelens moeten zeker geuit kunnen worden, maar uiteindelijk moeten we ook met elkaar samenleven. De genuanceerde en constructieve visie van Naegels biedt daar vooralsnog meer

Na het debat bieden we u tijdens een receptie ook graag een hapje en een drankje aan. Deelname aan het debat en de receptie zijn gratis maar inschrijven

perspectief toe.

Cultuuragenda

Tekst: Sabrina Ceurvelts

Uit met Verrekijkers Een selectie uit het cultuuraanbod

MURGA!

Story van Michael Moore en het beklijvende Eyes Wide Open over homoseksualiteit in de ultraortho-

Het Murga-fenomeen komt overgewaaid uit Argentinië

doxe gemeenschap van Jeruzalem op het witte doek

en Uruguay. Een Murga is een hedendaagse straat-

in deze Borgerhoutse cultuurtempel.

fanfare met muzikanten, percussionisten, dansers en acrobaten in bonte kostuums en is verbonden met een straat, buurt of omgeving. Elk nieuw seizoen begint in het najaar met een evenement om het nieuwe jaar

4 EURO | DE ROMA Het hele filmprogramma vind je op de website van De Roma (www.roma.be)

in te zetten, de zogenaamde Murga Kick-Off. Gaat WERELDSE MUZIEK!

dat zien!

10 OKT 2010 | GRATIS | OP EN ROND DE FLANDRIA AANLEGSTEIGER (STEENPLEIN) Meer info op www.murga.be

Het walhalla van muziek uit alle hoeken van de wereld is ongetwijfeld het Zuiderpershuis. Het lijstje aan nationaliteiten van de artiesten die het beste van zichzelf komen geven op het podium van dit wereldculturen-

JAVOTO: WERK VAN EEN GEVLUCHT

centrum lijkt eindeloos. Muzikanten komen van Bali tot

KUNSTENAAR!

Colombia en Java, Griekenland, Argentinië en Portugal tot Indonesië, Oesbekistan, Kaapverdië en alles daar-

Eén van de gevluchte kunstenaars die samen-

tussen. Uit de programmatie van het Zuiderpershuis

werkt met ZebrArt , het kunstenaarsproject van

een selectie maken, valt ons al te zwaar. Als de blik-

Vluchtelingenwerk Vlaanderen, stelt tentoon en wel

sem surfen en snuisteren, is ons devies!

in ùw studentenstad. Amin Haffar, beter bekend als

Javoto, is afkomstig uit Syrië en woont sinds eind

www.zuiderpershuis.be

2007 in België. Dankzij het project NoordKunst van HET PODIUM VAN MONTY!

het Protestants Sociaal Centrum kan je nog tot 28 oktober zijn werken gaan bewonderen.

De voorbije jaren ontpopte het internationale thea-

TOT DONDERDAG 28 OKTOBER | GRATIS | ZEBRART | LANGE STUIVENBERGSTRAAT 54

tergezelschap Sponsored by Nobody zich tot één

Een voorproefje van Javoto’s werk valt te bewonderen op www.zebrart.be

New Yorkse theaterscene. De groep rond regisseur

van de best bewaarde geheimen van de alternatieve Kevin Doyle maakt multidisciplinair theater met een sterk maatschappijkritische inslag. Ze huldigen het

CINEMA ROMA!

Brechtiaanse credo dat theater wel degelijk kan bijdragen aan sociale verandering. Als start van hun

Als vanouds programmeert De Roma weer een hele

Europese tournee toont Monty de première van ATM

waaier aan fraaie films. Niet te missen lijkt ons de

or this is [not] new york. Aan de basis van deze

fel bejubelde Les Barons op dinsdag 16 november

voorstelling liggen gesprekken met daklozen, acteurs

om 14u of om 20u30. Met deze sociale komedie over

en andere mensen over hun omgang met geld en over

drie jongeren uit Sint-Jans-Molenbeek debuteerde

recente sociale evoluties in hun stad. De voorstelling

Brussels regisseur Nabil Ben Yadir ijzersterk begin

is geënt op de dagelijkse realiteit van New York, de

dit jaar. Verder ook onder andere Capitalism: A Love

thuisbasis van Doyle en co, maar gaat over fenome-

cultuuragenda

Tekst: Sabrina Ceurvelts

nen die wereldwijd in elke stedelijke context opduiken.

de arbeidsomstandigheden van de Palestijnse werkne-

De voorstelling onderzoekt de relatie tussen armoede

mers en hoe de bezetting van de Palestijnse gebieden

en recente demografische en sociale evoluties in een

door Israël de economie en de arbeidsomstandighe-

grootstad anno 2010.

den grondig beïnvloedt. Michèle Seutin zal toelichting geven bij haar film en daarna volgt een debat.

11, 12 & 13 NOV: 20u30 | 14/8 EURO | MONTY Meer info op www.sponsoredbynobody.com Kassandra is het derde project van het jonge Brussels-Duits-Nederlands collectief Tocht. Net als in vorige projecten stelt het gezelschap vragen rond

7 D E C : 20 u30 | 4 E URO | RO M A Meer van dat vind je op www.roma.be en door te klikken naar Zuidcafé debatten. ISTANBUL EKSPRES!

actuele mediakwesties. Het stuk volgt een jonge journaliste op reportage in een voor haar onbekend land.

Wie graag eens een andere culturele uitvalsbasis

Ze wordt er geconfronteerd met maatschappelijke

opzoekt en het bruisende muzikale leven van Istanbul

problemen, politieke impasse en mensonterende situ-

weet te smaken, vind begin december allicht zijn

aties. Wanneer het land lam komt te liggen, belandt

gading in de Gentse Vooruit en De Centrale. Istanbul

ze in een hotellobby, in een uitzichtloze situatie. De

was in 2010 namelijk een jaar lang culturele hoofd-

makers namen voor de voorstelling interviews af van

stad van Europa en met Istanbul Ekspres wordt dat

reporters en media-experts, en onderzochten ze de

jaar in schoonheid af gesloten. Met dit muziekfestival

grensvervaging tussen feit en fictie. Centraal staan de

willen Vooruit en De Centrale een stukje Istanbul naar

ethische en esthetische dilemma’s van journalisten en

Gent brengen en aan de hand van concerten, films,

documentairemakers, maar ook van kunstenaars.

video’s, foto’s, tekeningen, literatuur en performance zal een beeld worden geschept van deze bruisende

18, 19 & 20 NOV: 20u30 | 14/8 EURO | MONTY Meer info op www.monty.be en www.tocht.org In december bezoekt TG Stan dan weer dit Antwerpse kunstencentrum met The Tangible. Het vertrekpunt

stad op het kruispunt van Oost en West.

2 TOT EN MET 10 DEC | VERSCHILLENDE PRIJZEN | VOORUIT & DE CENTRALE (GENT) www.vooruit.be en http://www.decentrale.be

van de voorstelling is enerzijds het gebied van de MAF!

zogenaamde Vruchtbare Halvemaan met Palestina als epicentrum, en anderzijds de mensen die deze voorstelling maken, met hun uiteenlopende realitei-

Enigszins enigmatisch is het Mestizo Arts Festival,

ten en achtergronden.

dat zichzelf omschrijft als een multidisciplinair en extra-ordinair kunstenfestival. Op hun site valt te

16, 17 & 18 DEC: 20u30 | 14/8 EURO | MONTY Meer info op www.monty.be en www.stan.be

lezen dat het gaat om een festival in progress, maar onthuld wordt wel dat MAF zorgt voor een smakelijke confrontatie tussen artiesten onderling, tussen

ZUIDCAFÉ!

maker en programmator en natuurlijk tussen jou en de artiest. We worden uitgenodigd te komen proeven van

De Antwerpse Oxfam-Wereldwinkels en 11.11.11 orga-

een exclusief menu van theater, muziek, workshops,

niseren samen met De Roma en met de steun van de

film, performances, work in progress, dans, urban en

Provincie Antwerpen op regelmatige basis Zuidcafé.

mogen al even in de kookpotten piepen: Gecrasht door

Tijdens de editie van december 2010 zal de documen-

Ahmed Khaled Al-Ghanmi, Rappers versus Dichters,

taire ‘Met slechts één long. Werkomstandigheden in bezet

Brazzaville & Gloria, Comedy Lunch, Filmbrunch, Kif Kif

Palestina’ worden vertoont. Regisseuse Michèle Seutin,

Awards de Luxe, Gastronomisch cabaret door Angelo

voormalig vakbondssecretaris en cameraman Pierre

de Simone, …

Lempereur, tevens vakbondsafgevaardigde, trokken in juli 2008 naar de bezette Palestijnse gebieden en kwamen terug met een uitstekende documentaire over

9 TOT EN MET 13 NOV | ARENBERGSCHOUWBRUG meer info op www.mestizoartsfestival.be

organiSatiE in dE kiJkEr

Voor vele antwerpse studenten is armoede een ‘ver-van-mijn-bedshow’. niet letterlijk, want voor de kotstudenten van de stadscampus is armoede allesbehalve vervan-mijn-bed. in de buurt rond de stadscampus hebben altijd al veel mensen in armoede geleefd. Met de opwaardering van de studentenbuurt heeft de armoede zich dan wel verplaatst, de opvangcentra zijn blijven staan. Centrum kauwenberg op de ossenmarkt geeft ondersteuning aan 200 gezinnen uit de ‘generatiearmoede’. om de vicieuze cirkel van de generatie op generatie doorgegeven armoede te doorbreken, geeft het centrum heel wat aandacht aan kinderen. kinderen in armoede? in antwerpen? Het zijn er maar liefst 1 op 5. We vroegen medewerkster lore Motten van de kinderwerking om duiding.

Tekst: Janus Verrelst

Wat houdt de kinderwerking van Centrum kauwenberg juist in? Centrum Kauwenberg geeft kinderen en

—

Foto: Janus Verrelst

doen alle kinderen, arm of rijk, niet gewoon hetzelfde: spelen, zot doen en stout zijn? Waarom een aparte opvang?

jongeren van arme gezinnen de kans om in groepsverband hun eigen mogelijk-

Deze kinderen hebben niet altijd de

heden te ontdekken en te ontplooien.

mogelijkheid om hun kansen te benut-

Concreet engageren we ons voor de

ten. Zo is het voor hen niet zo gemakke-

opvang van kinderen op woensdag-

lijk om zomaar naar een jeugdbeweging

namiddag. Ze zijn niet verplicht om te

uit het mainstream jeugdwerk te stap-

komen, maar komen eigenlijk zo goed

pen. Ze vinden daar niet altijd aan-

als altijd. Gedurende een bepaalde tijd

sluiting bij de andere kinderen. Ook

werken we rond een vast thema waarin

het vertrouwen of wantrouwen dat de

we een gevarieerd aanbod aan activi-

ouders hebben in de begeleiding speelt

teiten voorzien. Onder andere de the-

een hele grote rol. Kinderen in armoede

ma’s ‘doorheen de tijd’, ‘cultuur’, ‘buiten

zijn vaak uitgesloten in verschillende

spel’ en ‘circus’ zijn de revue gepasseerd.

levensdomeinen waaronder onder-

Zo proberen we hun leefwereld te ver-

wijs en vrije tijd. Door deze uitsluiting

ruimen. We vinden het belangrijk dat

komen ze soms snel in een watervalsy-

onze kinderen een eigen plek krijgen:

steem terecht. We zien dat deze kinde-

een constante omgeving die ze kennen

ren bijna allemaal in het buitengewoon

en vertrouwen, waar begeleiding is en

onderwijs terecht komen. Wij probe-

waar ze andere kinderen met dezelfde

ren deze spiraal van negatieve ervarin-

ervaringen (kunnen) ontmoeten.

gen te doorbreken. Zo hadden we dit

starten aan de onderkant Een gesprek met Centrum Kauwenberg over kinderarmoede in Antwerpen 0

Tekst: Janus Verrelst

—

organiSatiE in dE kiJkEr

Foto: Janus Verrelst

jaar een groot circusproject. Gedurende

blemen rond armoede te herkennen en

tegen de maatschappij te keren, wordt

zes maanden leerden ze langzaamaan

een plaats te geven, waardoor de kin-

vandaag een strijd geleverd om geac-

circustechnieken kennen en vertrou-

deren zich vaak niet geaccepteerd voe-

cepteerd te worden.

wen. Waar kinderen eerst niet op een

len en onderpresteren. Gelukkig is het

bal durfden te staan, lukte het hen na

tij aan het keren. Een heel aantal scho-

aRmoede woRdt meeR en

wat aanmoediging toch. Dit geeft hen

len beginnen er eindelijk aandacht aan

meeR een taboe in onze

kleine succeservaringen. Na afloop kre-

te besteden. Gevolg: steeds minder kin-

samenLeVing

gen we ook enorm positieve reacties van

deren in armoede belanden in het bui-

de trotse ouders.

tengewoon onderwijs.

Ben jij een soort vervangmoeder voor de kinderen?

Een positieve evolutie dus. Mogen we er dan ook van uit gaan dat een heel aantal kinderen binnenkort aan de armoede zullen ontsnappen?

Absoluut niet! Ik ben geen moeder Teresa. Dat klinkt zo caritatief. De kinderen hebben hun eigen ouders en ik

Hoe kan universiteit antwerpen haar steentje bijdragen aan het armoedeprobleem? Door binnen de curricula meer aandacht te geven aan het onderwerp. Binnen de opleiding Rechten komt het thema bijvoorbeeld vrijwel niet aan bod. Heel veel

zou mezelf nooit als plaatsvervanger

Helaas is het allemaal niet zo eenvou-

mensen in armoede moeten beroep doen

beschouwen.

dig. Generatiearmoede is moeilijk te

op een pro-Deoadvocaat, maar deze

doorbreken. Al vanaf de geboorte wor-

advocaten hebben vaak weinig voeling

den heel wat kinderen geconfronteerd

met hen. In de lerarenopleiding zien we

met armoedegerelateerde problemen

een positieve evolutie. Binnen de stage

Wat zijn de hefbomen om kinderen uit armoede te krijgen?

zoals gebroken gezinnen, dronkenschap

worden de studenten verplicht om huis-

Het beleid kan het de minimumlonen

en druggebruik. Deze kinderen vinden

werkbegeleiding bij de leerlingen thuis

van de ouders omhoog trekken. Maar

niet de nodige structuur en geborgen-

te doen. Zo zien deze leerkrachten in

dat alleen volstaat niet. Ook arbeid (ik

heid die ze nodig hebben. Wie het beeld

wording dat armoede bij kinderen veel

zou hier werkgelegenheid van maken:

heeft van een onbezorgd luizenleventje

meer is dan het ontbreken van een turn-

arbeid slaat precies enkel op arbeiders)

heeft het mis. Leven in armoede brengt

zak of boterhammen.

moet een aandachtspunt zijn. Kinderen

net heel wat stress met zich mee. En

in armoede groeien vaak op in een

dan heb ik het niet alleen over de bijna

omgeving met veel werkloosheid. In

latente angst voor een lege bankreke-

zo’n omgeving vindt iemand het al snel

ning. Neem nu huisvesting. Kinderen

tegennatuurlijk om te werken. Naast een

in armoede wonen vaak in een slecht

loon biedt werk ook een zinvolle dagin-

geïsoleerd huis met weinig ruimte en

vulling en een gevoel van appreciatie.

veel overlast. Voeg daarbij een min-

Verder kan het beleid beslissen om meer

der gezond dieet en je begrijpt waarom

te investeren in gezinsbegeleiding, zoals

mensen in armoede vaker gezondheids-

we met Centrum Kauwenberg doen. Ook

problemen hebben. Armoede help je dus

naar vrije tijd gaat er steeds meer aan-

niet zomaar de wereld uit. Wat we wel

dacht. Buurtsport in Antwerpen levert

zien is dat armoede van gezicht ver-

bijvoorbeeld ongelooflijk goed werk om

andert. De jongvolwassenen van van-

kinderen in armoede aan het sporten

daag slagen er bijzonder goed in hun

te krijgen. Jeugdbewegingen als Chiro

armoede te verbergen. Dat was vroe-

en scouts doen ook enorm hun best om

ger anders. Armen zagen er duidelijk

het armoede thema aan belang te doen

minder verzorgd uit en waren daar op

winnen bij hun plaatselijke groepen.

een bepaalde manier ook trots op. Ze

Ten slotte is er nog de factor onder-

hadden hun eigen subcultuur en gingen

wijs. Veel leerkrachten komen uit een

gemakkelijker op de barricades staan.

middenklassecultuur en voor hen is

Er is in de loop der jaren meer schaamte

het dus niet altijd gemakkelijk de pro-

geslopen in armoede. In plaats van zich

Binnen de kinderwerking zijn we ook altijd op zoek naar geëngageerde vrijwilligers die op wekelijkse of maandelijkse basis een woensdagnamiddag kunnen vrijmaken om samen met de kinderwerkers de kinderen een leuke namiddag te bezorgen. Meer weten? Stuur een mailtje naar lore.Motten@kauwenberg.be of telefoneer 03/2327296 tijdens de week van 15 november biedt de universiteit antwerpen onder de titel ‘Buiten Spel!?’ een programma aan rond kinderarmoede. raadpleeg www.ua.ac.be voor meer informatie.

Goed Geweten

Tekst: Karolien Berger — Illustratie: Koen Huysmans en Karolien Berger

Allerheiligen a la Mexicana De dood heeft doorheen de geschiedenis steeds tot de verbeelding gesproken. Bij verschillende religies en volkeren groeiden dan ook tal van rituelen om overledenen te eren en te herdenken. Kelten vierden Halloween (al noemden zij het Samhain), joden herdenken doden tijdens Jom Kippoer en onder christenen zijn Allerheiligen en Allerzielen algemeen bekend. Ook

geschiedenis want volgens archeologi-

is in Mexico dan ook een erg normaal

sche bronnen gaan de tradities al 2500

symbool dat overal opduikt en waarmee

tot 3000 jaar mee. Tijdens een uitbun-

zelfs gespot mag worden.

de Mexicanen hebben hun manier om de doden te herdenken, tijdens el Día de los Muertos (Dag van de Doden).

Mexico aan de macht waren, geloofden

dig feest worden de doden van het afgelopen jaar herdacht met een feestmaal,

Toen de Spaanse kolonisten Mexico

muziek en dans op het kerkhof. Vreugde

bereikten, werd de plaatselijke bevolking

en kleur staan centraal.

gedwongen om de katholieke rituelen over te nemen. De datum van de doden-

Ontstaan van het feest

herdenking verschoof naar een november maar de inhoud van het feest bleef

De Azteken, die voor de kolonisatie in

grotendeels dezelfde.

in vele goden. Om deze goden gunstig

Doodshoofden van

te stemmen, werd regelmatig aan hen

suiker

geofferd. Ook mensenoffers waren geen uitzondering. De dood werd door de

Eind oktober worden de graven schoon-

De Mexicaanse dodenverering verschilt

Azteken beschouwd als een weg naar

gemaakt en versierd en wie het kan

sterk van de manier waarop in Europa

een beter leven. Schedels van overlede-

betalen maakt een altaartje voor de

overleden familieleden en vrienden

nen werden bijgehouden en later vereerd

overleden familieleden of vrienden. Deze

herdacht worden. Ze kent een lange

alsof het goden waren. Het doodshoofd

altaartjes worden overladen met herin-

Tekst: Karolien Berger — Illustratie: Koen Huysmans en Karolien Berger

neringen aan de doden, bloemen, kaar-

de overledenen verteld. Soms worden

sen, eten en drinken. Sommige mensen

korte, vaak zelfs spottende gedicht-

leggen er ook foto’s en kleding bij of

jes over de doden geschreven. Deze

dingen die de doden graag gebruikten.

gedichtjes noemt men rimas (rijmpjes)

Vaak legt men met goudgele bloemen

of calaveras (doodshoofden). Ook de

een padje aan van op de straat naar het

media publiceren dergelijke gedicht-

altaar. De Mexicanen geloven name-

jes of karikaturen over overleden

lijk dat de overledenen tijdens el Día de

beroemdheden.

Goed geweten

los Muertos de levenden een bezoekje komen brengen. De zielen van de overle-

Na de gebeden en anekdotes is het

denen zouden terugkeren naar de aarde

tijd voor een feestmaal ter ere van de

om er in het bijzijn van familie en vrien-

doden. De Mexicanen geloven dat de

den feest te vieren.

overledenen op één of andere manier het voedsel tot zich nemen. Wanneer de

Op 1 november keren de overleden kin-

festiviteiten voorbij zijn verorbert men

deren terug naar huis. Ze krijgen hun

het eten gewoon zelf, omdat het dan

lievelingseten en calaveras de dulce,

volgens het geloof toch geen voedings-

doodshoofden van suiker. Een dag later

stoffen meer bevat.

komen ook de zielen van de overleden Unesco

volwassenen terug. Zij worden overladen met hun favoriete maaltijd en sterke

Doe mee!

Verrekijkers is steeds op zoek naar enthousiaste studenten. Neem contact op via verrekijkers_c@hotmail.com Tot snel? Wij zoeken:

Redacteurs Journalisten Fotografen Illustratoren

drank. In de aanloop naar het feest vind

De tradities en manieren waarop el Día

je op de plaatselijke marktjes Pan de

de los Muertos gevierd wordt, variëren

Muerto, brood van de dood. Dit is een

heel sterk doorheen Mexico. Op som-

zoet brood dat versierd wordt met stuk-

mige plaatsen danst men in kleurrijke

jes deeg in de vorm van botten en tra-

kostuums met maskers in de vorm van

nen. Het is echter niet de bedoeling dat

doodshoofden en duivels. Hier doet het

er gehuild wordt tijdens het feest, tranen

dodenfeest ongetwijfeld denken aan

Steun ons

zouden de weg van de doden namelijk

Halloween, terwijl beide feesten eigen-

én Abonneer je!

glad en slibberig kunnen maken.

lijk weinig met elkaar te maken hebben. Op andere plaatsen is het dodenfeest

Diner met de doden

openbaar en kunnen bezoekers in ruil voor een paar kaarsen het traditionele

De Mexicanen geloven dus dat de over-

feest meevieren. In armere streken daar-

ledenen tijdens het dodenfeest terugko-

entegen beperkt men zich vaak tot het

men naar de wereld van de levenden.

schoonmaken van de graven en een

Volgens hen sterft de ziel namelijk nooit.

maaltijd op het kerkhof.

1. contacteer ons via mail: a.verrekijkers@hotmail.com en vermeld je naam en adres. 2. stort 7 euro op ons rekeningnummer 979-1491734-73 met vermelding van Abonnement, naam en adres.

Om er zeker van te zijn dat de doden op bezoek zullen komen, gaat men meestal

Hoe het ook gevierd wordt, el Día de

op voorhand naar het kerkhof om hen

los Muertos is een dag van nationaal

uit te nodigen en hun graven te versie-

feest. Zelfs in scholen en op openbare

ren. Sommige families zetten het feest

plaatsen bouwt men altaartjes en ook

thuis in, anderen blijven heel de dag en

de politici doen mee. De Dag van de

nacht bij de graven van hun overleden

Doden staat overigens vermeld op de

vrienden en familieleden.

Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid

Tijdens het feest zelf, wordt er gebe-

van Unesco. De Mexicanen zijn er trots

den rond de altaartjes en nadien wor-

op en houden met veel respect de tra-

den er herinneringen of anekdotes over

ditie in ere.

Winnaar: 5× Cinema

Onze onschuldige hand trok de naam van Lupercia Flores Ramirez. Zij bezorgde ons net als 415 andere studenten een ingevuld enquêteformulier. Wij danken iedereen die ons hielp nog betere Verrekijkers te maken. Bedankt!

rECEPt

Tekst/Recepten: Koen Huysmans

—

Foto: Karolien Berger

recept Met respect én Mango!

Bij Fair trade denken velen onmiddellijk aan wereldwinkels, maar ondertussen beginnen ook verschillende supermarktketens de weg naar eerlijke handel te vinden. Je herkent de producten uit eerlijke handel aan het fair tradelabel. Het zal helaas nog een hele tijd duren voordat dit label op alle producten terug te vinden is en

locale marktvraag. Door dit overschot kelderen de marktprijzen, met alle gevolgen van dien. Het drogen en verwerken van fruit biedt een oplossing tegen deze overproductie. Bovendien creëert dit extra werkgelegenheid. Dankzij de opbrengsten uit eerlijke handel hebben de plaatselijke coöperaties droogovens kunnen kopen waarmee ze nu sneller

eerlijke handel als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Elk product dat het fair trade-kenmerk draagt voldoet aan een aantal criteria die vooral gebaseerd zijn op respect voor de producenten, arbeiders en het milieu. Van 29 september tot en met 9 oktober 2010 vindt de negende Week van de Fair trade plaats. Een ideale aanleiding om met fair trade-producten de keuken in te duiken!

en op een meer hygiënische manier mango’s drogen. Bovendien verdienen de arbeiders het wettelijk minimumloon waardoor hun inkomen tot drie keer hoger is dan dat van andere mangotelers.

der met 10cl van het water waarin de

mango-muffins ( peRs.)

50gr gedroogde mango* 100gr pure chocolade* Bereiding:

Volgende drie recepten zijn gebaseerd op gedroogde biomango’s uit Burkina Faso, te verkrijgen bij Oxfam Wereldwinkels. (Alle producten met een *-tje trouwens.) Burkina Faso is een WestAfrikaanse republiek en hoort bij de armste landen ter wereld. Ongeveer vier op vijf inwoners is afhankelijk van landbouw die door de VN ondersteund wordt. De teelt van mango’s overstijgt ruimschoots de

100gr boter 4 eieren 150 gr poedersuiker 150gr zelfrijzende bloem 100gr gedroogde mango* Bereiding:

mango-cocktaiL ( peRs.)

8cl Rum Ron Varadero 3 jaar* 20 gr gedroogde mango* sap van één limoen (5cl) 2 el rietsuiker* water/ijs Bereiding: Laat de mango een uur weken in wat koud water. Doe de mango in de blenmango geweekt heeft. Voeg de rietsuiker, de rum, het limoensap en zes ijsblokjes toe en mix alles fijn. mango-sweets

Laat de chocolade smelten au bain marie. (In een kom boven een pot heet maar niet kokend water.) Tijdens het smelten, kan je best niet te veel roeren. Snij de mango in kleinere stukken

Laat de mango gedurende een kwartier

en dompel ze in de gesmolten choco-

weken in koud water en laat ze uitlek-

lade. Leg ze naast elkaar op bakpapier

ken. Verwarm de oven voor op 175°C.

en laat de chocolade terug hard worden

Meng de eieren met de suiker en spa-

in de koelkast. Probeer dit recept ook

tel de bloem erdoor. Laat de boter smel-

eens met heerlijke gedroogde

ten en voeg dit bij het beslag. Snij de mango in kleine stukken, wentel ze door wat extra bloem en meng ze onder het beslag. Vul kleine vormpjes en bak ze 15 minuten in de oven.

ananas.