December 2011 # 3
jaargang v www.verrekijkers.org
VErrEkIjkErS DOES gIVE A SHIT!
HOmOFObIE IN HET AFrIkAANSE VrOUwENVOETbAL
ANTwErpSE mOSLImS ONTEVrEDEN OVEr STADSbESTUUr
SpOrT
INhoudstafel
INHOUDSTAFEL
2
3
VOORWOORD: Als het kriebelt...
4
DOSSIER: Voetbal = discriminatie?
6
de Stem van de student: over sport
8
Dossier: Rugby voor mindervaliden loopt op wieltjes
10
Dossier: Uitverkoren?
12
Music for life: Verrekijkers does give a shit!
14
Debat: Klimaat en ontwikkeling: een uitdaging voor Europa
16
Fotoreportage
18
Column: Indignado, o no ?!
19
De wereld anders bekeken: Dom is werkelijk slim
20
Debat: Antwerpse moslims ontevreden over stadsbestuur
23
Brand.net
24
Organisatie in de kijker: ‘Weggooien is jammer’
26
Cultuuragenda: Uit met Verrekijkers
28
Cultuur: Et maintenant on va où ?
29
Een dag in het leven van een vrijwilliger: bij Sant’Egidio
30
Recept met Respect
Verrekijkers
Redactie Dries Rombouts, Janus Verrelst, Karolien Berger, Koen Huysmans, Vincent Bellinckx, Eliane Maes, Carl Carpentier, Margot Cassiers, Fien Van den Steen, Stephanie Florizoone, Wouter Moons, Hans Moens
Lay-out Wouter Moons
Werkten mee Caroline Kolkman, Charlotte Noël, Melvin, Kirsten Cornelissen
Verantwoordelijke uitgever Janus Verrelst Prinsstraat 13 - 2000 Antwerpen
Met de steun van
Voorwoord
Tekst: Karolien Berger
Als het kriebelt... Mens sana in corpore sano, schreef de Romeinse dichter Juvenalis. Een gezonde geest in een gezond lichaam. En hoe houd je je lichaam beter gezond dan door te sporten? De koude wintermaanden houden je misschien (tijdelijk) tegen om aan je conditie te werken... Geen nood, Verrekijkers heeft de oplossing. Sit back, relax en lees, want dit nummer is gewijd aan sport! Tijdsgebrek is één van de meest populaire excuses om niet aan sport te doen. Rolstoelgebruikers zouden uiteraard nog veel betere excuses kunnen voorleggen. Verrekijkers interviewde Peter Genyn, rugbyspeler en mindervalide. Op blz. 8 vertelt hij waarom hij geen excuses nodig heeft en nog steeds volop voor de sport gaat. Hij merkt ook terecht op dat mindervalide sportteams nog steeds niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Een gebrek aan aandacht, daar lijdt ook vrouwenvoetbal onder. Velen weten waarschijnlijk niet eens dat er deze zomer een WK voor vrouwenvoetbal werd georganiseerd in Duitsland. In vele Afrikaanse landen is een gebrek aan aandacht echter niet het enige probleem. Verschillende voetbalspeelsters krijgen te maken met rasechte discriminatie. Vooral lesbische speelsters zijn hier vaak het slachtoffer van: correctieve verkrachting, foltering, moord en andere geweldplegingen zijn jammer genoeg geen uitzondering. Aan opgeven denken de meeste speelsters echter niet, over hun moedige strijd kan je lezen op blz. 10. Voetbal zou echter een uitstekend middel kunnen zijn om discriminatie te bestrijden. Onder dit motto werd de Respect United-campagne in het leven geroepen. Elf Belgische voetbalambassadeurs (waaronder George Leekens, Femke Maes en Jerôme Efong Nzolo) stelden een charter op om discriminatie uit ons voetbal te bannen en diversiteit te promoten. Op blz. 4 kan je meer lezen over Respect United.
Verrekijkers
3
Dossier
Tekst: Vincent Bellinckx — Foto: www.herwigphoto.com
Voetbal = dis Een brede kijk op wat er nog moet veranderen.
E
en dikke maand geleden lanceerde de Belgische voetbalbond de actie ‘Respect United’ om discriminatie in het voetbal tegen te gaan en diversiteit te promoten. Als zulke acties nodig zijn, moet discriminatie wel een probleem zijn in ons voetbal. Kan er iets veranderen? Wie voelt zich geroepen om witte ridder te spelen? Verrekijkers liet zijn licht schijnen over de kwestie.
Respect United De ‘Respect United’-campagne wil ieder die met voetbal te maken krijgt, bewustmaken over de discriminatie in ons voetbal. Elf ambassadeurs werden aangesteld, gaande van vrouwelijke voetbaltrots Femke Maes, bondscoach van de Rode duivels en redder des vaderlands Georges Leekens tot eerste zwarte scheidsrechter in België Jerôme Efong
zorg mee moet omgaan. Racisme van de voetbalvelden bannen, is voor de organisatoren de absolute prioriteit.
Op alle eerste klasse-voetbalvelden werden t-shirts en vlaggen van Respect United getoond. De voorbeeldfunctie van profvoetballers is essentieel om ook de harde kern supporters te responsabiliseren. Het zijn namelijk deze supporters die dikwijls racistische spreekkoren in de stadia aanvatten. De recente commotie omtrent anti -Waalse gezangen en oerwoudgeluiden, toont het belang van deze campagne aan. Respect United kadert in het FAREproject (Football Against Racism and discrimination in Europe) van het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding (CGKR), de belangrijkste partner van de campagne. Marco van Haegenborgh (CGKR en mede-
“Door hun kinderen te zien spelen met kinderen van andere origine, leren mama’s en papa’s om te gaan met andere culturen.”
ten worden. Maar tegelijkertijd vormt het voetbal de ideale scène om respect en diversiteit te laten ontwikkelen.
De kleine marokkaan heeft het wéér gedaan De vraag is natuurlijk wat deze campagne concreet kan veranderen. Patrice Evra, verdediger en kapitein van Manchester United werd onlangs nog voor ‘vuile zwarte’ uitgemaakt. Er wordt onder supporters nog steeds naar racistische uitspraken gegrepen om frustraties te ventileren. Elke week worden voetballers met andere huidskleur op basis van ras uitgescholden. Een harde tackle of een fout maakt elke speler, toch wordt de oorzaak van die fout door supporters dikwijls bij de huidskleur gelegd. Dit is uiteraard totaal naast de kwestie. Straatvoetballers met technische aanleg zijn regelmatig van Marokkaanse origine. “Goal! De kleine Marokkaan heeft het wéér gedaan”, zou een verfrissend motto zijn.
België heeft geen nationaal actieplan tegen racisme Nzolo. Deze ambassadeurs werkten mee aan het opstellen van een charter. Dit charter vormt een heilige lijst van elf voetbalgeboden, regels die de belangrijkste waarden van respect voor elkaar uitdrukken. ‘We are all different, every human being is unique’ is de eerste regel. De campagne wil ook duidelijk maken dat diversiteit een sterkte is, dat je er met 4
Verrekijkers
organisator van Respect United) is ervan overtuigd dat voetbal een uitstekend middel is om racisme te bestrijden. Voetbal zelf is niet het probleem, maar juist het labo waar verschillen de facto zullen samenkomen. Omdat alle sociale lagen en verschillende culturen vertegenwoordigd zijn in het voetbal, zal hier tegen racisme gevochten moe-
De voetbalcel van Binnenlandse Zaken werkte actief mee aan de realistatie van het Respect United-project. Ook Minister Annemie Turtelboom verleende haar steun. Maar spijtig genoeg blijft het bij deze actie, een structureel plan in de strijd tegen racisme is er nog steeds niet.
Tekst: Vincent Bellinckx — Foto: www.herwigphoto.com
dossier
discriminatie? Nochtans heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties tien jaar geleden op de Durban-conferentie tegen racisme elk deelnemend land (waaronder ook België) de opdracht gegeven om een Nationaal Actieplan tegen racisme op te stellen. In 2002 werd er door het CGKR wel een ontwerpplan opgesteld. Dit plan is tot op heden nog niet omgezet, laat staan in werking. Tijd voor politieke moed!
ren. Zo nodigt bijvoorbeeld Turnkring De Hoop ouders uit om hun kinderen, van alle kleuren, maten en gewichten, samen te zien spelen. Straffer nog: de ouders moeten zelf meedoen, wat voor zowel de autochtone als allochtone mama’s en papa’s soms een hele stap is. Ook Mohammed Borahsahar, voetbaltrainer van KFCO Wilrijk benadrukt de noodzaak om allochtone ouders te betrekken en te contacteren.
“Voetbal is een uitstekend middel om racisme te bestrijden.”
Witte ridders Er zijn gelukkig organisaties die vechten tegen racisme en discriminatie. Verrekijkers zocht en vond een initiatief dicht bij huis: ‘sport en diversiteit’. Deze samenwerking van Bloso, Antwerps minderhedenforum de8, Stad Antwerpen en JES probeert in de eerste plaats racisme in de sport te voorkomen. Ze gaan ervan uit dat als men diversiteit naar waarde schat en men het ‘vreemde’ bekend maakt, de voedingsbodem voor racisme wegvalt.
We mogen dus zeker nog hopen dat racisme uit onze sport en samenleving zal verdwijnen. Aan iedereen om er iets aan te doen!
Ze reiken praktische tips aan rond hoe allochtone trainers, leden, vrijwilligers betrokken kunnen worden in de sportwerking. Ook ouders zijn belangrijk voor het bewustmakingsproces. Soms kunnen kinderen hun ouders laten kennismaken met andere kleuren en cultuVerrekijkers
5
stem van de student
Tekst: Carl Carpentier
de Stem van de student over sport Jan Bosman, 3de Bachelor Toegepaste Psychologie, Lessius Hogeschool Beoefen je een sport? Welke? Voetbal en lopen zijn de twee sporten die ik het meest beoefen. Mijn voorkeur gaat uit naar voetbal. Ik speel al vanaf mijn vijfde in clubverband, terwijl ik pas de laatste drie à vier jaar ben beginnen lopen. Lopen doe ik vooral om mijn conditie op peil te houden tijdens de seizoensstop. De 10 Miles van Antwerpen probeer ik elk jaar opnieuw mee te lopen. Mijn beste prestatie op het gebied van lopen is de 20 km van Brussel. Omdat ik me momenteel vooral concentreer op mijn schoolwerk, is het al even geleden sinds ik getraind heb. Een zware loopwedstrijd zal er voor de nabije toekomst niet inzitten.. Ik weet nog dat ik bij Germinal Beerschot ben beginnen voetballen. Ik was toen enorm gedreven om keeper te worden. Waarom weet ik niet meer. Uiteindelijk ben ik op het veld beginnen spelen, waar ik nu nog sta. Momenteel speel ik bij RVC Hoboken, in derde pro6
Verrekijkers
vinciale. Ondanks mijn zware studies train ik twee maal per week en speel ik op zaterdag match. Voetbal betekent voor mij dé uitlaatklep voor schoolstress en ik geniet ervan om samen met mijn ploegmaten te spelen. Het schept een onderlinge band die vrij uniek is.
Wie is je sportidool? Ik heb enorm veel bewondering voor de broers Borlée. Ik heb ze ontmoet via een promotiecampagne van Nike, waaraan ik heb meegewerkt. Wat hen in mij zo aanspreekt is hun nuchterheid en rustige aard. Vergelijk hen maar met de topvoetballer Francesco Totti, wat een verschil in ego’s! Ik heb ook veel bewondering voor snowboarders. Als ik de filmpjes zie waar ze zichzelf promoten met ontelbare halsbrekende stunts, dan denk ik: “Dat moet je toch wel durven!”.
Waarom zijn volgens jou sommige sporten “kleurgebonden”? De eerste gedachte die me spontaan opkomt is: “Dit zou niet mogen.” Maar als je bijvoorbeeld naar Amerikaans basketbal kijkt, zie je vooral zwarte spelers.
Het klopt inderdaad dat er veel zwarten basketbal spelen, maar ik denk dat er zeker evenveel Aziaten of blanken deze sport beoefenen. Mijn mening is dat in eender welke sport huidskleur geen beïnvloedende factor mag zijn. Het resultaat van een team, zou het enige moeten zijn dat telt. Ik ben er echter wel van overtuigd dat in de realiteit kleur zeker een invloed heeft. Sommige huidskleuren zullen elkaar altijd wantrouwend bekijken door culturele verschillen. Sommigen zullen deze culturele verschillen naast zich kunnen neerleggen maar spijtig genoeg is niet iedereen intercultureel aangelegd, waardoor ik vrees dat discriminatie nooit echt zal verdwijnen.
Wat vind je ervan dat het WK voetbal in Rusland en Qatar wordt gehouden? Bij elk WK wordt er grof geld verdiend. Meestal zorgt het WK voor een korte opflakkering van de economie, waarna bij afloop alles terug wederkeert naar zijn vroegere staat. Volgens mij heeft het WK geen enkele blijvende invloed op
Stem Van de student
Tekst: Carl Carpentier
een land/werelddeel. Het probleem is dat er altijd veel grof geld mee gemoeid gaat, waardoor sommigen zich laten verleiden om te sjoemelen, denk bijvoorbeeld maar aan de verschillende omkoopschandalen die gelinkt zijn aan de FIFA.
Op gebied van economie kan het WK op korte tijd veel opbrengen. Er worden bijvoorbeeld jobs gecreëerd bij het bouwen van stadia en hotels gereserveerd voor de verschillende deelnemende ploegen. De andere kant van de medaille in bijvoorbeeld Zuid-Afrika is dat mensen hun huis zijn kwijtgeraakt voor de bouw ervan. Nu een goed jaar na het WK, staan deze stadia er verlaten bij en wordt er niet veel meer mee gedaan. Om toch nog iets positiefs te zeggen over sport: het kan wel degelijk gecombineerd worden met een goed doel zoals ontwikkelingssamenwerking. Denk bijvoorbeeld aan F.C. Barcelona: zij betalen UNICEF, een organisatie van de Verenigde Naties, om hun logo op hun truitjes te mogen dragen. Als alle sporttakken en alle ploegen zo’n symbolisch gebaar zouden doen, denk ik dat er veel meer aandacht en geld beschikbaar zou zijn voor ontwikkelingssamenwerking.
Abdel Fatah Qisse, 1ste Bachelor Toegepaste Psychologie, Lessius Hogeschool Beoefen je een sport? Welke? Ik beoefen slechts één sport: voetbal, zoals zoveel anderen van mijn leeftijd. Ik speel bij F.C. Cappelle. We trainen vier keer per week en spelen op zaterdag een match. Ik ben op mijn zevende begonnen met voetballen. Momenteel ben ik er vrij professioneel mee bezig. Ter ontspanning speel ik met mijn vrienden ook wel eens andere balsporten, zoals basketbal. Maar daar ben ik helemaal niet zo goed in als in voetbal.
Wie is je sportidool? Bijna al mijn sportidolen zijn voetballers. Op de eerste plaats is er Zidane, die
vroeger bij de Franse nationale voetbalploeg speelde. Hij is volgens mij de beste voetballer ooit. Het is voor mij een lust voor het oog om te zien welk een meesterlijke balbeheersing deze Fransman aan de dag legt. Ik zou er veel voor geven om zo met een bal te kunnen spelen. Ik denk niet dat ik de enige ben die zo denkt over Zidane. Mijn tweede sportidool is Daniel Alves. Hij speelt op dezelfde positie op het veld als ik en daarom is hij één van mijn grootste inspiratiebronnen bij het voetballen. Ik heb tijdens wedstrijden al geprobeerd enkele van zijn manoeuvres uit te voeren. Die waren niet altijd even succesvol. Mijn laatste sportidool is Muhammed Ali. Hij is nog steeds één van de bekendste en beruchtste personen in de bokswereld. Voor mij is hij gewoon de beste in zijn vak. Wat ik van hem altijd onthouden heb is zijn levensvisie: leef je eigen leven en probeer je door niets of niemand te laten beïnvloeden. Hij vindt dat je altijd aan je eigen geluk moet bouwen in plaats van je uit te sloven om bij anderen op een goed blaadje te komen. Hij is voorts een heel intelligent man en is één van de weinige topsporters die zich niet verbergt achter clichés. Iets wat je helaas vaak bij topsporters ziet.
Waarom zijn volgens jou sommige sporten “kleurgebonden”? Ik denk dat dit vooral komt door culturele waarden en door pure geografie: in Afrika bijvoorbeeld zijn er veel mensen die lange afstanden moeten afleggen om naar school of naar de markt te gaan. veel mensen jagen er nog steeds op hun voedsel. Hierdoor ontwikkelen ze een goede conditie, wat natuurlijk perspectieven biedt voor bijvoorbeeld lange afstandslopen. Europeanen zullen dan weeral beter zijn in bijvoorbeeld zwemmen, omdat er in Europa veel meer mogelijkheden zijn om te zwemmen. Daar bevindt zich gewoonweg meer water. In Japan zullen de meeste judoka’s getraind worden, omdat die gevechtssport centraler staat in hun cultuur.
Naar mijn mening is talent de belangrijkste factor die bepaalt of je wel of niet kan doorgroeien in een bepaalde sport. En zoals ik juist heb gezegd, dit kan inderdaad wel genetisch bepaald zijn of cultuurgebonden.
Wat vind je ervan dat het WK voetbal in Rusland en Qatar wordt gehouden? Zo’n WK voetbal draait altijd om enorme hoeveelheden geld, waar wij als gewone burger moeilijk een voorstelling bij kunnen maken. Volgens mij is het één groot machtsspelletje dat uiteindelijk bepaalt waar het volgende WK voetbal wordt gehouden. De FIFA moet, uiteraard niet officieel, veel rekening houden met de “wensen” van verschillende geldschieters die het mogelijk maken om zo’n evenement te organiseren. Ik weet nu zelf niet precies hoe zo’n keuze wordt gemaakt, maar er zijn talrijke voorwaarden waaraan een land moet voldoen voor het in aanmerking komt om het WK te mogen organiseren. Stel bijvoorbeeld dat iemand beslist om het WK in Soedan te houden. Op korte termijn zou dat fantastisch zijn voor dat land, maar de instabiliteit in het land zal de organisatie van het kampioenschap erg bemoeilijken. Zoals ik het me voorstel, kan zo’n land misschien nog wel méér in de problemen komen door zo’n organisatie. Positieve gevolgen zijn er volgens mij dus niet altijd. Als ik nu even zeer kritisch het WK bekijk, bedenk ik dat het niet anders kan dan dat er zwarte praktijken ontstaan rond zo’n topevenement. Ik moet enkel maar de woorden maffia en omkooppraktijken in de mond nemen en zelfs de persoon met de minste verbeelding kan de rest van het verhaal er gerust bij fantaseren.
Verrekijkers
7
Dossier
Tekst: Carl Carpentier — Foto’s: Carl Carpentier
Rugby voor mindervaliden loopt op wieltjes Een gesprek met Peter Genyn, professionele rugbyspeler van de nationale ploeg voor mindervaliden. Wat is je motivatie om ondanks je fysieke beperking toch nog zo intensief te sporten? Voor mijn ongeval was ik een zeer actieve persoon. Sommigen zeggen dat ik een waaghals was, want ik deed aan rotsklimmen, mountainbiken en andere avontuurlijke sporten. Soms vind ik het nog altijd stom dat ik mijn nek brak door in ondiep water te duiken.
O
p een herfstige vrijdagmiddag ontmoet ik Peter Genyn in Essen. Ik ben meteen onder de indruk als hij uit zijn auto stapt. Na wat geknutsel en gegoochel zit hij binnen vijf minuten in zijn rolstoel. Ondanks zijn beperking kan hij nog vlot rijden met een aangepaste auto. Na onze kennismaking starten we onze zoektocht naar een plaatselijk café, wat een moeilijke opgave blijkt . In het gezelschap van een aangename serveerster vat ik het interview aan. Wat is rugby voor mindervaliden? Rugby voor mindervaliden wordt gespeeld op een basketbalterrein, waar twee teams van telkens vier spelers het
8
Verrekijkers
tegen elkaar opnemen. Ze scoren als ze de bal voorbij de achterlijn van het veld krijgen, en dat binnen een bepaalde tijd. Op de achterlijn bevindt zich een “verdedigingszone”. In deze zone mag een tegenspeler slechts tien seconden verblijven. Als deze erin slaagt met de bal de achterlijn te overschrijden, krijgt zijn ploeg een punt.
Vanwaar komt jullie naam “De Lions”? Iemand is er mee begonnen, ik weet niet wie. De naam van onze club luidt “Flemish Lions”. Deze wordt echter nooit gebruikt omdat we bijna altijd als nationaal team worden genoemd. Tijdens wedstrijden staat er op de borden gewoon “België” geschreven.
Na mijn ongeval was ik aan het revalideren in het UZ Gent, waar de “Lions” juist begonnen te trainen. Tijdens de eerste training heb ik toegekeken en de tweede heb ik direct meegedaan. Deze sport past nu perfect bij me door mijn handicap. Ik kan nog steeds intensief sporten, ik blijf nieuwe contacten leggen en de trainingen en wedstrijden zijn een perfecte uitlaatklep voor mijn frustraties. Ondanks mijn fysieke beperking heeft deze sport een enorme positieve impact op mijn leven. Ik sta door de intensieve trainingen conditioneel veel sterker, waardoor ik gemakkelijker lange afstanden in mijn rolstoel afleg zonder te stoppen of hulp te vragen. Kijk, toen ik vlak na mijn ongeval aan het revalideren was, stond ik voor de keuze: ofwel maakte ik er nog het beste van door in actie te schieten, ofwel bleef ik rustig in mijn rolstoel zitten en liet ik het leven aan me voorbij gaan.
Tekst: Carl Carpentier — Foto’s: Carl Carpentier
Gelukkig heb ik voor de eerste optie gekozen. Het is een beetje een vicieuze cirkel: als je niets doet, is het moeilijk om iets te ondernemen en hoe meer je onderneemt, hoe meer deuren er voor je opengaan. Ik doe nu al meer dan tien jaar rugby. Het is een sport die ik voor mezelf doe. Zolang het mogelijk is om deel te nemen, zal ik rugby blijven spelen.
Waarom wordt sport voor mindervaliden volgens jou aanzien als “minderwaardig”? Volgens mij past hier de uitdrukking ‘onbekend is onbemind’. Sporten voor mindervaliden krijgen amper publiciteit. Zelfs de Paralympics, de variant van de Olympische Spelen, komen amper in de spotlights. We merken wel dat wanneer mensen kennismaken met de sport, ze enthousiast reageren. In België is rugby voor mindervaliden vrij onbekend. Ons team telt slechts negen à tien spelers, terwijl Nederland, Oostenrijk en Zwitserland over uitgebreidere teams beschikken. Toch kan ik zeggen dat we tot de wereldtop behoren. Op het WK van 2010 zijn we als vierde geëindigd. Als je dit resultaat vergelijkt met de andere landen die meer wissels kunnen doorvoeren, behoren wij echt wel tot de top.
Hoe hebben jullie het EK in Zwitserland beleefd? We hadden veel stress. Enkel de top vier van het EK krijgt een ticket voor de Paralympics in Londen. Er is maar één tornooi waar je de kans krijgt om je te plaatsen, dus dan moet je alles op alles zetten. Ik weet bijvoorbeeld nog dat we tijdens het WK met één punt verloren tegen Japan. Je zou denken dat dit enorm frustrerend is, maar daar win je wel de nervositeit van je tegenstrever mee. Die beseft dan namelijk dat zij de volgende wedstrijd evengoed kunnen verliezen. Sinds kort is nu ook bekend welke tegenstrevers er in onze groep zitten voor de
Spelen in Londen. Spijtig genoeg zijn dat juist de ploegen die ons minder goed liggen: Australië, Canada en Zweden. Er wordt al druk gespeculeerd op een finale tussen Australië en de VS.
Hoe worden wedstrijden op verplaatsing georganiseerd? Voor het EK in Zwitserland zijn we met
Dossier
Een rolstoel kost gemakkelijk 8000 euro. Door de intensiviteit waarmee ze gebruikt worden, moeten ze om de vier jaar vervangen worden. We moeten ook al het andere materiaal zelf bekostigen: handschoenen, tape en hars om de grip te vergroten. Zoals je ziet is het een lopende rekening. Daarom is het voor andere mindervaliden soms moeilijk om de stap te zetten. Je moet namelijk ongelooflijk veel geld investeren. Dat is niet
“Als je niets doet, is het moeilijk om iets te ondernemen en hoe meer je onderneemt, hoe meer deuren er voor je opengaan.” een aangepaste bus vertrokken. Deze had een lift en meer passagiersruimte. Gelukkig worden de officiële verplaatsingen voor het EK, WK of Paralympics betaald door het Belgium Paralympic Commity. Voor vervoer naar trainingen moeten we zelf zorgen, maar krijgen we een kilometervergoeding. Gelukkig kunnen we zelf rijden in een aangepaste auto, waardoor we hier weinig problemen mee ondervinden. Als we wedstrijden spelen, nemen we meestal zes rolstoelwielen mee. Maar als we bijvoorbeeld op verplaatsing in Canada spelen en het vliegtuig moeten nemen, kunnen we maar vier wielen meenemen. Ons materiaal neemt namelijk veel plaats in.
voor iedereen even gemakkelijk, we leven namelijk allemaal van onze invaliditeitsuitkering. Af en toe krijgen we eens steun van een bedrijf en tijdens de Paralympics moeten we zelf niet voor kledij zorgen. Maar we moeten altijd goed op onze uitgaven letten om te kunnen rondkomen. Trots is belangrijk voor me en deze sport heeft ervoor gezorgd dat ik ondanks mijn functieverlies mijn trots heb kunnen behouden.
In welke mate heeft je ongeval je leven veranderd? “Live life in the moment”. Ik maak me niet meer druk in de kleine dingen des levens. Als je iets wil doen in je leven, ga ervoor. Ik heb pech gehad door mijn nek te breken, maar ik heb daardoor wel geleerd om het leven te nemen zoals het is. Ik accepteer mijn handicap en heb er mee leren leven. Ik woon alleen, ik heb een hond en zorg grotendeels voor mezelf. Ik kan zelfs autorijden, zonder hulp of begeleiding. Genieten van het leven is het belangrijkste dat ik kan doen.
Wat wil je zelf nog graag toevoegen aan dit interview, Peter? Wel, onze sport is verschrikkelijk duur. Verrekijkers
9
Dossier
Tekst: Margot Cassiers — Foto: www.herwigphoto.com
Uitverkoren? Homofobie in het Afrikaanse vrouwenvoetbal
D
eze zomer vond in Duitsland het zesde WK vrouwenvoetbal plaats. Enkele dagen voor de aftrap raakte in een ophefmakend artikel van The New York Times bekend dat Eucharia Uche, de vrouwelijke bondscoach van Nigeria, een sanctie had gekregen van de FIFA. Uche trok volgens de FIFA te fel van leer tegen homoseksualiteit en selecteerde speelsters op basis van hun –uitsluitend op vermoedens gebaseerde – seksuele geaardheid. Ze werd geciteerd met uitspraken als: “Homoseksualiteit is moreel en spiritueel verkeerd”.
10
Verrekijkers
Uche liet bovendien regelmatig priesters naar de trainingen komen om de speelsters te waarschuwen voor de gevolgen van lesbische relaties. Toen de kapitein van het Nigeriaanse elftal telefonisch om commentaar werd gevraagd, zei ze: “Wat de coach al dan niet gezegd heeft, is in ieder geval de waarheid. Het team staat volledig achter haar.” Discriminatie en sport zijn helaas op veel plaatsen nog nauw met elkaar verbonden. De situatie is bijzonder triest voor lesbiennes in het Afrikaanse vrouwenvoetbal. Er zijn daar nog heel wat barrières die voetbalspeelsters ervan
weerhouden om uit te komen voor hun geaardheid of om openlijk in te gaan tegen bestaande vooroordelen. Onder invloed van vooral religieuze stromingen is het idee ontstaan dat homoseksualiteit een zonde en zelfs een ziekte is. Het gevolg hiervan is dat er nog altijd de mentaliteit heerst dat het ‘normaal’ is om alle vormen van homoseksualiteit te veroordelen en om diegenen die er aan ‘lijden’ te discrimineren.
Economie en discriminatie Het blijft ook zelden bij discriminatie alleen. Naast religie spelen er vaak
Dossier
Tekst: Margot Cassiers — Foto: www.herwigphoto.com
delende wetgeving, viseren en terroriseren mensen al wie anders geaard is.
nog een aantal socio-economische factoren mee en die leiden tot veel dramatischere gevolgen. Als de economische situatie in een land verslechtert of uitzichtloos dreigt te worden, verliezen mensen hun geloof in de vooruitgang en worden ze behoudsgezinder en minder tolerant. Mannen hebben daarbij vaak sneller het gevoel dat hun autoriteitspositie wordt bedreigd. Werkloosheid en hopeloosheid leiden bij (jonge) mannen bovendien tot frustratie. Ze krijgen het dan moeilijk met talentrijke en succesvolle vrouwen, zeker als die dan ook nog voetbalsters zijn. Vreemd genoeg zijn vaak ook heteroseksuele speelsters het slachtoffer van discriminatie, omdat een lesbische geaardheid beschouwd wordt als besmettelijk. Die gevaarlijke mix van oorzaken kan bij gemeenschappen leiden tot de attitude dat het gerechtvaardigd en zelfs verplicht is om vrouwen, die openlijk lesbisch zijn of van wie het vermoed wordt, te ‘straffen’ en te ‘verbeteren’. Het trieste gevolg: correctieve verkrachting, foltering, moord en andere geweldplegingen. Geen wonder dus dat lesbische speelsters hun geaardheid verborgen houden: naast hun carrière staat immers ook hun leven op het spel.
Zuid-Afrika op goede weg? Het probleem is dus veel breder dan voetbal alleen. De meeste Afrikaanse landen hebben een antihomoseksueel beleid waarbij strenge straffen staan op het overtreden van de wet. Discriminatie en geweld tegen holebi’s worden aanzien als aanvaardbaar en zelfs normaal. Aangespoord door religieuze instellingen en geruggensteund door een bena-
Maar er zijn ook uitzonderingen. Zu id-A f r i k a wa s het allereerste land ter wereld om discriminatie op basis van seksuele geaardheid bij wet te verbieden. Het was ook het vierde land ter wereld en het eerste in Afrika om holebihuwelijken te legaliseren. In 2010 was Kaapstad zelfs holebihoofdstad van Afrika. Ook religie is er bewust toleranter. Christelijke leiders zoals Desmond Tutu, hebben zich publiekelijk uitgesproken voor gelijke rechten voor holebi’s.
Eudy Simelane en de slappe arm van de wet Maar Zuid-Afrika is ook het land waar een op vier mannen toegeeft één of meerdere keren te hebben deelgenomen aan verkrachting (alleen of in groep). Elke week vallen alleen al in Johannesburg tien lesbiennes ten prooi aan correctieve verkrachting. In de afgelopen tien jaar zijn zeker 31 vrouwen op die manier om het leven gekomen. Een van de bekendste slachtoffers was Eudy Simelane, sterspeelster in de ZuidAfrikaanse nationale ploeg en holebiactiviste. In 2008 werd zij op gruwelijke wijze gefolterd, verkracht en vermoord. De gebeurtenis kreeg terecht veel internationale media-aandacht. Drie jaar later is de situatie echter nog niet verbeterd. Ook begin dit jaar zijn twee jonge lesbiennes op gelijkaardige manier om het leven gekomen. De meeste aanvallen gebeuren in de zogenaamde Townships, waar uitsluitend arme, zwarte Zuid-Afrikanen wonen. Sommige van de vrouwen wonen in dezelfde buurt als hun geweldplegers en zien ze nog regelmatig. Dat is de grootste frustratie voor de slachtoffers in Zuid-Afrika: ondanks de liberale wetgeving die hen zou moeten beschermen, kijkt de overheid weg en doet ze weinig
of niets. In de praktijk wordt het geweld gewoon aanvaard. Hoewel de daders en het nodige bewijsmateriaal meestal worden aangegeven bij de politie, volgt er zelden een arrestatie en nog minder vaak een veroordeling. Is er toch een gerechtelijke uitspraak, dan is de veroordeling bijna nooit zwaar en komen de daders al na enkele weken weer vrij.
Chosen Few Er is echter ook hoop. Een groep ZuidAfrikaanse voetbalsters die niet (meer) werden toegelaten omdat ze uitkwamen voor hun geaardheid, hebben zich verenigd. In 2004 richtte het ‘Forum for the Empowerment of Women’ (F.E.W.) de Chosen Few op: de allereerste vrouwenploeg in het land met openlijk lesbische speelsters. De Chosen Few willen het taboe rond homoseksualiteit doorbreken: ze vechten tegen de vijandige mentaliteit jegens niet-heteroseksuelen en vóór een gelijke behandeling. Ze betalen helaas ook een hoge prijs voor hun voortrekkersrol: vaak worden ze verstoten uit scholen en geraken ze niet aan een baan. Ook zijn velen onder hen al op één of andere manier ten prooi gevallen aan anti-lesbisch geweld. De ploeg wordt niet toegelaten in competities en er zijn slechts enkele andere vrouwenteams die tegen hen willen spelen. Toch mochten de Chosen Few in 2006, na heel wat papier- en lobbywerk, vertrekken naar de Gay Games in Chicago. In 2008 namen ze deel aan de International Gay and Lesbian FA Cup. Telkens wonnen ze brons. Ook andere organisaties werden inmiddels opgestart, zoals de Ekurhuleni Pride Organizing Committee (EPOC) en de Coalition of African Lesbians (CAL). 21 jaar na het einde van de Apartheid is er helaas nog een lange weg te gaan naar gelijkheid voor alle Zuid-Afrikanen, ook in sport. Homofobie is een acuut probleem in Afrikaanse landen. Er zullen nog generaties nodig zijn om de bestaande opvattingen rond homoseksualiteit te veranderen. Kleine initiatieven als Chosen Few en de media-aandacht voor de vele mistoestanden in verschillende Afrikaanse landen vormen een eerste stap op weg naar meer gelijkheid. Verrekijkers
11
music for life
Tekst: Karolien Berger — Foto: Studio Brussel
verrekijkers does give a shit! Over Studio Brussel, Music for Life en diarree
M
usic for Life is dit jaar al aan de zesde editie toe. De vorige edities stonden telkens in het teken van een vergeten ramp en brachten steevast honderdduizenden mensen en euro’s op de been. Dit jaar is diarree het thema.
Diarree: de cijfers! Wereldwijd sterven jaarlijks zo’n anderhalf miljoen kinderen aan de gevolgen van diarree. Diarree is dan ook de grootste doodsoorzaak bij jonge kinderen. Het zal niet verbazen dat de meeste slachtoffers in ontwikkelingslanden wonen. Jonge kinderen krijgen er name-
lijk gemiddeld drie keer per jaar diarree, slechts 39% wordt behandeld. Volgens het Rode Kruis doodt diarree dan ook meer jonge kinderen dat mazelen, aids en malaria samen.
De gevolgen Diarree leidt tot dehydratie en ondervoeding. Het kan dus op korte termijn fatale gevolgen hebben. Nochtans is diarree relatief eenvoudig te voorkomen en wel op twee manieren. Eerst en vooral is hygiëne belangrijk: als je je handen met zeep wast, verminder je de kans op diarree drastisch. Ook de toegang tot zuiver (drink)water is cruciaal.
Besmet water is namelijk vaak de oorzaak van diarree. Diarree kan gelukkig ook genezen worden. Belangrijk is om het vochtpijl terug op niveau te brengen, hiervoor bestaan speciale vloeistoffen. Ook vitaminerijk voedsel is belangrijk, om ondervoeding te vermijden en de weerstand te doen toenemen.
Actie! Het Rode Kruis neemt diarree heel ernstig. De programma’s die momenteel op touw staan, focussen op de toegang tot veilig drinkwater en het belang
Cijfers en feiten ▶ Diarree doodt jaarlijks 1,5 miljoen kinderen. (WHO, 2009)
▶ In Afrika en Zuid-Azië is tachtig procent van de kindersterfte te wijten aan diarree. (UNICEF, 2009) ▶ Jaarlijks zijn er ongeveer twee miljard gevallen van diarree. (WHO, 2009) ▶ Diarree treft voornamelijk kinderen jonger dan twee. (WHO, 2009) ▶ Diarree is de voornaamste doodsoorzaak bij rampen. (UNICEF, 2009) 12
Verrekijkers
▶ Wereldwijd hebben één miljard mensen geen toegang tot proper water. (WHO, 2009) ▶ Wereldwijd hebben 2,5 miljard mensen geen toegang tot sanitaire voorzieningen. (WHO, 2009) ▶ Bijna één op vier mensen wereldwijd gebruikt geen sanitaire voorzieningen om zich te ontlasten. 83 procent daarvan woont in (slechts) dertien landen: Indonesië, Ethiopië, Pakistan, China, Nigeria, Brazilië, Bangladesh, Soedan, Nepal, Niger, Vietnam en Mozambique. (UNICEF, 2008) bron: Studio Brussel
Tekst: Karolien Berger — Foto: Studio Brussel
van hygiëne. Zo bouwt het Rode Kruis actief waterputten en waterpompen in landen als Namibië, Burundi, Nepal en Mozambique. Ook geeft het Rode Kruis opleidingen rond het onderhoud en de bouw van waterinstallaties. Via toneeltjes en rollenspelen wordt het belang van hygiëne duidelijk gemaakt.
Music For Life De actie van Music For Life 2011 focust op de situatie in Nepal. Het recept is bekend: drie Studio Brussel presentatoren laten zich gedurende de week voor Kerstmis opsluiten in een glazen huis. Ze maken dag en nacht radio en proberen zoveel mogelijk geld te verzamelen. Music For Life is dit jaar echter aan de laatste editie toe en daarom wordt alles uit de kast gehaald. Het glazen huis zal dit jaar in maar liefst drie steden staan. De aftrap wordt in Leuven gegeven, nadien trekt men naar Gent en afsluiten gebeurt
music for life
in Antwerpen. Breng zeker eens een bezoekje aan de Groenplaats op 21, 22 of 23 december! Sam De Bruyn, Siska Schoeters en Tomas De Soete zullen er ongetwijfeld het beste van zichzelf geven. Voor het themalied trokken Tom Barman, Selah Sue en The Subs de studio in. Nieuw dit jaar is dat Music For Life ook een grotere rol krijgt op het kleine scherm. Gedurende vier dagen nemen Steven Van Herreweghe en Sofie Lemaire de Laatste Show over van Michiel Devlieger. In ‘De Glazen Show’ zal elke dag live verslag worden uitgebracht over de presentatoren en de verschillende acties ten voordele van Music For Life. Op 23 december wordt de actie afgesloten met een feestelijke slotshow.
Wil je Music For Life steunen? Zet dan een originele actie op poten, of tel enkele euro’s neer om je favoriete nummer op de radio te horen. Meer informatie: www.stubru.be Verrekijkers
13
debat
Tekst: Margot Cassiers
—
Foto: USOS
kLImAAT EN ONTwIkkELINg: EEN UITDAgINg VOOr EUrOpA Verslag van een debat op Universiteit Antwerpen
“A
ls we nu niets doen aan de opwarming van de aarde, dan zal alle ontwikkelingshulp van de afgelopen decennia een maat voor niets geweest zijn.” Dat was de kernboodschap van het laatste jaarrapport van het UNDP, het ontwikkelingsprogramma van de VN. “Het rapport wilde vooral tonen dat er een belangrijke link is tussen ontwikkelingsgraad en klimaatverandering”, aldus Antonio Vigilante, de directeur van het UNDP. Van alle mogelijke gevolgen van de opwarming van de aarde is deze misschien het meest schrijnend: als klimaatverandering toeslaat, zullen de armste landen het eerst en het hardst geraakt worden. Hoog tijd dus om het bestaande ontwikkelingsbeleid onder de loep te nemen.
ACADEMIC YEAR 2011-2012
Debating Development Environment and Development: Friends or Foes? 11 October to 6 December 2011 From 7 p.m. to 9 p.m. at the UA City Campus Rodestraat 14 - R.001 - 2000 Antwerpen
Moderator: Alma De Walsche (MO* Magazine) or John Vandaele (MO* Magazine) Tuesday 11 OcTOber
Climate change and development: complementary or competing issues? Aviel Verbruggen (University of Antwerp) Chukwumerije Okereke (Climate and Development Centre, University of Oxford, UK)
14
Verrekijkers
Tuesday 18 OcTOber
Is climate change a pressing development priority? Martin Livermore (The Scientific Alliance) Serban Scrieciu (United Nations Environment Programme)
Tuesday 25 OcTOber
Climate change challenges for development cooperation: what issues to address? Neil Bird (Overseas Development Institute, UK) Paul Renier (European Commission)
Tuesday 8 NOvember
Agrofuels: is the cure worse than the disease? Monique Munting (Independent consultant) Steve Wiggins (Overseas Development Institute, UK)
Tuesday 15 NOvember
How ‘clean’ is the clean development mechanism? Patricia Grobben (Belgian Federal Public Service for Health, Food Chain Safety and Environment) Oscar Reyes (Carbon Trade Watch)
Tuesday 22 NOvember
GMOs: modifying organisms or livelihoods? Godelieve Gheysen (Ghent University) Thierry Kesteloot (Oxfam Solidarity) Arnaud Apoteker (The Greens – European Parliament)
Tuesday 29 NOvember
Land grabbing: new opportunities or old fashioned colonialism? Liesbet Vranken (K.U.Leuven) Robbie Blake (Friends of the Earth Europe)
Tuesday 6 december
Timber companies: economic development or forest destruction ? Françoise Van de Ven (Fédération des Industriels du Bois en RDC) Filip Verbelen (Greenpeace) Thierry Mushiete (IBI Village)
The Institute of Development Policy and Management (IOB) The University Foundation for Development Cooperation (USOS) MO* Magazine The initiative can count on financial support of the Flemish Interuniversity Council (VLIR-UOS)
For more info: www.ua.ac.be/debatingdevelopment or contact debatingdevelopment@ua.ac.be This cycle of debates is offered as an interfaculty course.
Design: AnitA Muys - nieuwe MeDiA Dienst
Debating Development is organized by
Ontwerp: nieuwe Media dienst - Cde
Universiteit Antwerpen organiseert onder de naam ‘Debating Development’ jaarlijks een debattenreeks over ontwikkeling. De universiteit besloot om dit jaar in te gaan op de moeilijke relatie tussen milieu en ontwikkeling en koos voor de titel ‘Environment and Development: Friends or Foes?’ Op het debat van 25 oktober was de centrale vraag hoe ontwikkelingssamenwerking moet omgaan met klimaatverandering. Het debat werd gevoerd tussen Neil Bird van het Britse Overseas Development Institute en Paul Renier van de Europese Commissie. Beide heren staan eigenlijk aan dezelfde kant: ze streven allebei naar een goed ontwikkelingsbeleid dat de actuele problemen van klimaatverandering omvat. Ze verschillen echter van mening als het over de aanpak gaat. Al snel blijkt Europa centraal in die discussie te staan.
Tekst: Margot Cassiers — Foto: USOS
“Heroic effort, but let’s get real.” Neil Bird vindt dat de klimaatverandering Europa dwingt tot fundamentele beleidswijzigingen ten aanzien van ontwikkelingslanden. Door de klimaatveranderingen is de relatie tussen Europa en ontwikkelingslanden verschoven, waardoor het huidige samenwerkingssysteem gedateerd is. Het mechanisme waarbij Europa geld en technologie geeft staat steeds meer en meer ter discussie. In plaats van het idee ‘one size fits all’moet een balans gezocht worden tussen het verminderen van de gevolgen van klimaatwijzigingen enerzijds en het verweer ertegen bij ontwikkelingslanden anderzijds. Voorts moet Europa zijn geldstromen naar klimaat en ontwikkeling beter op elkaar afstemmen. Het heeft veel minder financiële steun geboden dan beloofd. De huidige steun is dan ook ontoereikend. Ook in daadkracht schiet Europa tekort: er wordt veel gediscussieerd, maar er komt weinig op tafel. Europa moet een geloofwaardige strategie opstellen waarbij een goede coördinatie tussen zorg voor het klimaat en ontwikkelingshulp centraal staat, aldus Bird. Als gevolg daarvan moet Europa een nieuwe relatie opbouwen met ontwikkelingslanden, men moet verder gaan dan de traditionele ontwikkelingssamenwerking. Dit houdt o.a. in dat beleid en instellingen binnen ontwikkelingslanden beter moeten leren omspringen met klimaatveranderingen. Bovendien moeten ontwikkelingslanden Europa meer leren vertrouwen, want de huidige koudwatervrees is een ernstig probleem voor het goed functioneren van die relatie.
“We are trying, but it isn’t easy.” Paul Renier erkent dat de actuele gevaren van de klimaatverandering het ontwikkelingsbeleid van Europa voor nieuwe uitdagingen stellen. Klimaatbeleidmoet gemainstreamd worden met het ontwikkelingsbeleid. Dit zal gebeuren door klimaatpunten in te voegen in bilaterale verbanden en door klimaatacties te laten samenwerken. Er moet een betere coördinatie komen tussen de industrie, de ontwikkelingshulpinstellingen en de financieringskanalen. Dit zal op verschillende manieren gebeuren: door met verschillende instanties samen programma’s op te starten, door dezelfde middelen te gebruiken, door zogenaamde innovatieve financiering en door de dialoog tussen verschillende gemeenschappen te bevorderen. Die dialoog is moeilijk, maar noodzakelijk. Het is nu eenmaal niet simpel om bij zo’n veelzijdig orgaan als de Europese Unie te proberen de klimaatproblematiek te integreren in het ontwikkelingsbeleid. Alleen via de kunst van de consensus kan men tot strategieën komen die werken voor iedereen. Renier benadrukt nog eens dat de EU veel geld geeft aan aanpassing aan én vermindering van de klimaatswijzigingsimpact, maar dat het laatste beduidend meer financiële steun krijgt. Tot slot moet de effectiviteit van alle hulpmechanismen gegarandeerd worden door klimaatgerelateerde belangen meer te integreren in het beleid van ontwikkelingslanden zelf.
debat
In wezen zien beide heren dus dezelfde gevaarpunten. Ze leggen gelijkaardige klemtonen en hebben vrijwel dezelfde mening over het Europese ontwikkelingsbeleid. Het eigenlijke verschil ligt hem in de praktische uitvoer ervan. Renier, die voor de Europese Commissie werkt, is per definitie gebonden aan de verdediging van het Europese beleid. Tijdens de discussie bleek al snel dat dit beleid niet foutloos is. Bird, medewerker van een ander instituut en euroscepticus, benadrukt dat Europa in de praktijk meer van hetzelfde doet en zo tekort doet aan diegenen die het feitelijke slachtoffer zullen worden van de opwarming van de aarde.
Europa doet veel, maar is het voldoende? Bird vindt het goed dat de Europese Commissie erkent dat er een gat is tussen het beleid en de daden, maar hij vraagt zich af of beleidscoördinatie ooit mogelijk zal zijn. Verschillende belangen samenbrengen in één beleid is niet gemakkelijk, geeft Renier toe. Men moet het echter wel blijven proberen. Het is een politieke kwestie, maar het heeft nu eenmaal geen zin om elk een eigen aanpak toe te passen. Tot slot vraagt Bird waarom Europa geen wereldleider is in het beleid tegen klimaatverandering. Renier ziet echter nog steeds een voortrekkersrol: de EU is zeer actief bezig met het klimaat, terwijl andere landen kijken, volgen of het probleem ontvluchten. Hierop vraagt de moderator aan Bird wat hij vindt van de plannen van de Europese Commissie om klimaatveranderingen te mainstreamen in hun ontwikkelingsbeleid. Bird is sterk in zijn reactie: niet mainstreamen, maar dumpen! Hij vindt het huidige systeem van ontwikkelingshulp gedateerd, onsuccesvol en contraproductief. Op een vraag uit het publiek over de globalisering van het ontwikkelingsbeleid is hij nog pessimistischer. Renier reageert dat je het allemaal niet zomaar kan laten vallen, omdat er veel meer dan de klimaatproblematiek op het spel staat. Het is een manier om belangen samen te brengen en is, politiek gezien, essentieel. Een discussiepunt dat daaruit voortvloeit is het geldbeheer. De bestaande instellingen genieten weinig vertrouwen, en de Commissie heeft geen goede relatie met de Wereldbank. Als het ontwikkelingsbeleid op Europees niveau zou worden gerund, zou een nieuwe instelling die rol kunnen opnemen. Ware het niet dat er een grote terughoudendheid is om eender welke organisatie zoveel geld van verschillende lidstaten te laten beheren. Als conclusie komen de sprekers onvermijdelijk tot de complexiteit van het probleem. De klimaatveranderingen zullen zich pas echt over enkele decennia manifesteren en kunnen dan een versterkend effect hebben op vele vormen van ongelijkheid. Dit gevaar loert om de hoek. De manier waarop men vandaag op deze dreiging reageert, zal grote verantwoordelijkheden met zich meebrengen. Europa heeft al veel gedaan voor de samenleving, maar kan het die uitdaging aan? Verrekijkers
15
Fotoreportage
16
Verrekijkers
Foto’s: Caroline Kolkman
Foto’s: Caroline Kolkman
Fotoreportage
Verrekijkers
17
columN
Tekst: Fien Van den steen
—
Illustratie: Melvin
INDIgNADO, O NO ?! Uiteraard wensen we elkaar een vredig 2012, met voldoende gezondheid en geld om onze consumptiedrang te verlichten. Op het menu van menig familiefeest staan weer de gebruikelijke gespreksonderwerpen: de Belgische regeringscrisis, gegarneerd met belastingsteneur en als toetje een geflambeerde Eurocrisis, bestrooid met wat Merkel en Sarkozy. Maar hier wringt nu plots het schoentje. De woorden ‘bondskanselier Merkel’ en ‘vrede’ zullen binnenkort misschien nog moeilijk in één zin geplaatst kunnen worden. Op de zoveelste Eurotop in crisissfeer, sprak Merkel namelijk haar sombere toekomstbeeld uit: ‘Niemand mag ervan uitgaan dat nog eens een halve eeuw vrede in Europa vanzelf-
sprekend is. Als de Euro faalt, dan faalt Europa.’ (DM, 27 oktober 2011). Dus zonder geld geen vrede? Merkel legt de ware aard van het Europese project bloot, terwijl ze akkoord gaat een schuldencrisis te bezweren met meer schulden. Gelukkig eisen meer en meer mensen een systeemsverandering. Misschien gaat 2011 wel de geschiedenisboeken in als het jaar van de globale intifada die niemand voor mogelijk achtte. Na de hete Arabische lente gingen in mei talloze Spaanse misnoegde jongeren de straat op om de wantoestanden in eigen land in vraag te stellen. Hun ongenoegen breidde al snel uit naar het hele neoliberale Europese verhaal.
De jongeren noemden zichzelf ‘indignados’ (verontwaardigden) en verspreidden zich te voet, slechts gewapend met hun ideeën. Één volk: allemaal een beetje Griekenland. Eén missie: het neoliberale gedachtegoed inruilen voor echte vrijheid en democratie. Eén woord: basta! Onze neoliberaal geïnspireerde democratie moest ons vooral economische vrijheid brengen, zoals de econoom Rüstow voor ogen had toen hij de term in 1938 in het leven riep. Maar voor die vrijheid lijken we vandaag een dure prijs te betalen. We voelen ons als lappenpoppen bestuurd door instellingen, bedrijven en imaginaire idealen. Net daarom besloten de indignados met niemand een pact te sluiten, zelfs geen bondgenootschappen met de vakbond, uw vriend! Het falen van het neoliberalisme doet me denken aan het falen van het communisme van Lenin en Stalin. Het eerste legt ons een schijnvrijheid op, het tweede een schijngelijkheid. Of zoals Orwell al schreef: ‘All pigs are equal but some are more equal’. Zo kraaien ook politici victorie: iedereen betaalt voor de bankencrisis, maar ze verzwijgen stilletjes dat we ook het spek van de meer gelijke varkens betalen. Dus wat zullen we elkaar wensen? Kwantiteit van goederen of kwaliteit van leven? De tijd raast ongehinderd voort en weldra kijken we weer misnoegd terug op onze vervlogen illusies en verdrongen idealen. Laten we dan aftellen nu: drie, twee, een, gelukkig Nieuwjaar!
18
Verrekijkers
Tekst: Eliane Maes
—
aNdeRs bekekeN
Illustratie: Charlotte Noël
DOm IS wErkELIjk SLIm Waarom een IQ-test vaak dom is
E
en westerse maatschappij zoals de onze hecht veel belang aan hoe slim we zijn. Dat zorgt er al dan niet voor dat iemand aangenomen wordt. Kinderen die problemen hebben met hun studiekeuze of werkzoekenden die solliciteren voor een job worden weleens onderworpen aan een IQ-test. Bij deze intelligentietesten moeten de ondervraagden antwoorden geven op vragen, die dan vergeleken worden met een normgroep. Bij kinderen is dit vooral een leeft ijdsgroep. De gemiddelde mens heeft een IQ van 100. De uitslagen werken vaak discriminerend. Deze testen zijn om te beginnen een momentopname. Als je de dag ervoor slecht geslapen hebt, kan je 10 tot 20% slechter scoren. Mannen behalen vaak een hoger cijfer dan vrouwen, omdat deze test vooral peilt naar zaken waar mannen over het algemeen sterker in zijn (zoals ruimtelijk inzicht en rekenen).
In de maatschappij van vandaag waar zeer veel belang wordt gehecht aan kennis en weten, worden sommige mensen geweerd van (top)jobs omdat zij uit een andere cultuur komen en slechter scoren op onze westers geïnspireerde testen. Hun troeven worden op deze manier soms over het hoofd gezien. Gelukkig kijken steeds meer werkgevers verder dan de hoge diploma’s en het aantal titels. Ook de sociale vaardigheden, inzet, motivatie en het zelfvertrouwen van de kandidaat kunnen het verschil maken.
Zelf een IQ-test uitproberen? ▶ http://www.hoogbegaafdvlaanderen.be/ 03_Testen/waarde_van_IQ_cijfer.html ▶ http://www.leerwiki.nl/De_IQ_test
Uit onderzoek blijkt dat Aziaten vaak beter scoren dan Europeanen. Europeanen scoren op hun beurt dan weer beter dan Afrikanen. Dit heeft niets te maken met het feit dat zij dommer zouden zijn. IQ is niet volledig aangeboren maar wordt ook cultureel bepaald: door het opleidingsniveau, de sociaaleconomische status, gezondheid en zo voort. Migranten uit een andere cultuur dan de westerse behalen ook beduidend lagere cijfers. De reden hiervoor is dat zij vaak de taal minder goed machtig zijn, het niet gewoon zijn om tegen tijdsdruk te presteren en het meerkeuzesysteem vaak niet kennen. Verrekijkers
19
debat
Tekst: Janus Verrelst — Foto’s: Stad Antwerpen & USOS
Antwerpse moslims ontevreden over stadsbestuur En hoe een krantenkop van Gazet Van Antwerpen daar een draai aan geeft
‘A
ntwerpse moslims gelukkigste van Europa,’ zo bloklettert Gazet van Antwerpen op 13 september van dit jaar. De krant stuurt de optimistische boodschap de wereld in na het lezen van Muslims in Europe, een studie die moslims uit elf Europese steden onderzocht. Verrekijkers fronste de wenkbrauwen en vroeg om meer uitleg bij Noel Clycq, verantwoordelijke voor het onderzoek in Antwerpen.
Geen goed onderzoek zonder een controlegroep waarmee vergeleken kan worden. Zo vulden ook honderd niet-moslims de formulieren in en nam een selectie ook deel aan de gesprekken. Voor de niet-moslims gaat het vooral over autochtone Belgen, maar even goed over Polen.
Noel Clycq is onderzoeker bij het Centrum voor Migratie en Interculturele Studies (CeMIS) aan Universiteit Antwerpen. Hij doet al negen jaar onderzoek naar minderheden in Antwerpen.
Volgens Clycq bevestigt de studie een aantal gekende zaken. Zo is het geen nieuws dat leerlingen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond vaker zittenblijven. Ook horen we niet voor het eerst dat ze sneller worden doorverwezen naar technische of beroepsopleidingen en dat slechts een beperkt aantal in het hoger onderwijs terechtkomt. Eens beschikbaar voor de arbeidsmarkt, valt het op dat er meer langdurig werklozen te bespeuren zijn bij moslims dan bij niet-moslims. Bij de moslims die werken of gewerkt hebben, verklaart meer dan dertig procent dat er zich discriminatie voordeed bij promotie. Bij de niet-moslims maakte maar negen procent gewag van discriminatie.
Voor Muslims in Europe kozen de onderzoekers in elke stad een wijk uit waar veel moslims wonen. De Antwerpse keuze mag niet verbazen: het werd Oud-Borgerhout, het Borgerhout van binnen de Singel. Hier selecteerde Clycq honderd moslims die een afspiegeling vormen van de moslims in de buurt. Ze werden gekozen op basis van hun etnische achtergrond, hun geslacht en leeftijd. Het zijn vooral Marokkanen en Turken, maar ook Tsjetsjenen en Senegalezen. Deze moslims vulden formulieren in met vragen over onderwijs, werk, identiteit, media, politie, gezondheid en huisvesting. Daarnaast organiseerde Noel zes focusgesprekken met gewone burgers met een moslimachtergrond en zo’n vijftien diepte-interviews met sleutelfiguren uit het middenveld, het beleid en de journalistiek. 20
Verrekijkers
Vermoedens bevestigd
Thuis in Antwerpen Dit schept niet bepaald een rooskleurig beeld van ‘moslim zijn’ in Antwerpen. Waar komt dan de krantenkop van Gazet van Antwerpen vandaan? Daar heeft het luik identiteitsbeleving
Tekst: Janus Verrelst
—
wat mee te maken. De studie peilde ook of de moslims zich thuis voelen in België en meer bepaald in Antwerpen en in hun buurt. De Antwerpse moslims hebben het grootste ‘thuisgevoel’ van alle onderzochte Europese steden. 88 % voelt zich thuis in Antwerpen. Parijs – met een score van 54% - hinkt achteraan. Maar ‘thuis voelen’ gelijkstellen met ‘gelukkig zijn’ is natuurlijk een brug te ver. Bovendien voelen de Antwerpse moslims zich meer thuis in hun buurt (92 %), duidelijk een meer vertrouwde omgeving dan het land België. Slechts drie op vier Antwerpse moslims voelt zich thuis in België, tegenover 89 % niet-moslims. Niet alleen voelt een groot deel moslims zich hier niet thuis, de helft van de ondervraagde moslims voelt zich überhaupt niet Belg. En het wordt nog erger wanneer het gaat over hun perceptie van wat anderen over hen denken: slechts een derde vond dat anderen hen ook als Belg zagen. Hier is nog werk aan de winkel.
Bron: open Source Foundation
debat
Foto’s: Stad Antwerpen & USOS
Bron: open Source Foundation
Boe stadsbestuur! Moslims mogen zich dan wel thuis voelen in Antwerpen, ze uiten zich kritisch tegenover het stadsbestuur. Slechts veertig procent van de Antwerpse moslims heeft vertrouwen in het bestuur. Bij niet-moslims is dat 71 procent. Het hoofddoekenverbod speelt hier een belangrijke rol. Veel moslims hebben het gevoel dat ze in 2006 mee geholpen hebben aan de overwinning van de sp.a, en laat nu net het verbod op hoofddoeken voor loketfuncties een van de eerste beslissingen zijn van het nieuwe bestuur. Het electoraat voelde zich verraden. Later kwam de kwestie weer op de proppen in verband met de middelbare scholen. Eigenlijk is het hoofddoekendebat tijdens de gehele bestuursperiode actueel gebleven. Dit vertroebelt een goede samenwerking met de stad. Volgens Clycq kwam de onvrede over het hoofddoekenbeleid als een rode draad telkens terug bovendrijven tijdens de gesprekken. Kijken we naar andere Europese steden, dan zien we dat het debat daar minder leeft omdat het beleid er flexibeler mee omgaat. In Nederland zijn er voor de verkoopsters van de Hema speciale hoofddoekjes ontworpen, terwijl in Genk nog niet lang geleden een medewerker met hoofddoek naar het magazijn werd verbannen. In Londen heb je sikhs die als politieagenten een tulband dragen in plaats van een kepie. Stel je dat in Antwerpen eens voor!
“De onvrede over het hoofddoekenbeleid kwam als een rode draad telkens weer bovendrijven.” Noel Clycq
De rol van het hoofddoekenverbod was voor Clycq een verrassende uitkomst van het onderzoek. Als tweede opvallend element verwijst hij naar een opkomende generatie mondige moslims. Het gaat om moslims die kritisch zijn, gestudeerd hebben en zich goed organiseren. De vrouwen van Baas Over Eigen Hoofd (BOEH) zijn hier een voorbeeld van. Dit is een actiegroep die ontstond tijdens de storm over het hoofddoekendebat. De diepte-interviews met sleutelVerrekijkers
21
dossIeR
Tekst: Janus Verrelst
—
Foto’s: Stad Antwerpen & USOS
figuren maakten duidelijk dat het stadsbestuur deze groep nog te weinig in haar overleg betrekt. In de dialoog met de moslims doet het bestuur nog te veel beroep op de eerste generatie, terwijl de nieuwe generatie misschien wel een heel ander verhaal te vertellen heeft. Dit segment van de moslims negeren, kan gevaarlijke gevolgen hebben.
De politie, je vriend? Tot slot valt het lage vertrouwen in de politie op. Een aanzienlijk aantal (40 %) van de moslims heeft weinig vertrouwen in de politie, tegenover 26 % bij de niet-moslims. De moslims verwijzen vooral naar willekeurige identiteitcontroles. Jonge moslims beschouwen de controles als een normaal deel van het leven. Bovendien zegt meer dan vijftien procent van de ondervraagden dat ze ooit gediscrimineerd werden door de politie in de vorm van aanhoudingen en onderzoeken. Hier scoren de Antwerpse moslims het hoogst van heel Europa, een twijfelachtige eer voor een stad die uitpakt met zulke positieve krantenkoppen.
22
Verrekijkers
Bron: open Source Foundation
Tekst: Fien Van den Steen
Brand.Net
Verrekijkers
23
Organisatie
Tekst: Stephanie Florizoone — Foto’s: Stephanie Florizoone
‘Weggooien is jammer’ Kringloopwinkel Opnieuw en Co bestaat 15 jaar
K
ringwinkelen is in! Niet alleen voor je portefeuille is het een goede zaak, ook het milieu vaart er wel bij. Het hergebruik van producten spaart jaarlijks enorm veel grondstoffen uit. Dat had Koen Goemans maar al te goed begrepen toen hij vijftien jaar geleden met Opnieuw en Co één van de eerste kringloopwinkels in Vlaanderen oprichtte. Sindsdien is Opnieuw en Co gegroeid tot een milieuvriendelijke en sociaal geëngageerde vzw. Met hun slogan ‘Weggooien is jammer’ halen ze jaarlijks tonnen herbruikbare artikelen op. Hoog tijd om de man achter dit initiatief eens aan het woord te laten. Hoe bent u op het idee gekomen om een kringloopwinkel op te richten? Het idee komt eigenlijk uit Nederland. In Nederland bestaan de kringloopwinkels al twintig jaar langer dan in Vlaanderen. Midden jaren ’80 ben ik met de vzw Arbeid & Milieu op een rondrit door Nederland gegaan, om te kijken naar bedrijven die tewerkstelling creëren met milieuvriendelijke activiteiten. Toen ben ik wildenthousiast geworden van het idee van een kringloopwinkel. “Dit moet in Vlaanderen ook kunnen”, dacht ik toen. In 1989 heb ik in Lier de allereerste kringloopwinkel in Vlaanderen mee uit de grond
24
Verrekijkers
gestampt. Vlaanderen heeft hier enorm enthousiast op gereageerd. Elk jaar worden er meer herbruikbare goederen binnengebracht. Elk jaar worden er ook meer tweedehandsgoederen verkocht in de winkels. We zitten dus in een sector in ontzettend groeit.
Wat deed u vóór Opnieuw en Co? Was u toen ook al sociaal geëngageerd? Ik ben tien jaar actievoerder geweest bij een Lierse milieubeweging, vzw Evergreen. Maar ik was dat op de duur een beetje beu. Altijd maar staan roepen aan barricades, tegen kernenergie, tegen auto’s... Ik wou zelf iets positiefs opbouwen en actief bijdragen. Dat is mijn motivatie geweest om een kringloopbedrijf op te starten.
Volgens de koepel van Vlaamse Kringloopcentra kregen Vlaamse kringloopwinkels in 2010 maar liefst 3,8 miljoen klanten over de vloer. Merkt u in Opnieuw en Co dat mensen in tijden van crisis sneller naar tweedehandse spullen grijpen? Dat is een verhaal dat de pers ons graag in de mond legt. Maar als je kijkt naar de cijfers, dan zie je dat we eigenlijk niet
veel invloed van de crisis ondervinden. Of het nu goed of slecht gaat, wij doen het elk jaar beter. Dat zegt meer over het feit dat tweedehandsproducten steeds minder een taboe zijn. Niet alleen arme mensen gaan tegenwoordig naar de kringloopwinkel. We hebben de afgelopen jaren al enkele keren onze klanten bevraagd en we komen tot de vaststelling dat we ons niet tot één bepaalde doelgroep richten. We bereiken een heel breed publiek, van kansarmen, ecologisten tot dokters, advocaten en ook gewone koopjesjagers. Mensen raken de Ikeameubelen beu en willen in hun huis ook eens originele stukken. Ik was er heel benieuwd naar of dit een hype zou zijn. Want wat op een bepaald moment trendy is, is een paar jaar later weer oubollig. Maar de interesse in tweedehandsproducten duurt te lang om een hype te zijn. Ik denk dat tweedehandsproducten gewoon een deel zijn geworden van het dagelijkse leven.
Zijn mensen milieubewuster geworden dan vijftien jaar geleden? Dat is de kracht van onze sector. We hebben twee grote uitgangspunten: sociale tewerkstelling en milieu. We willen mee de afvalberg verkleinen en dat slaat enorm aan bij de consumenten. Wat natuurlijk niet wegneemt dat prijs en kwaliteit ook goed moeten zitten. Als
Tekst: Stephanie Florizoone — Foto’s: Stephanie Florizoone
we te hoge prijzen zouden vragen voor producten met een te lage kwaliteit, zouden mensen afhaken. De voornaamste reden waarom mensen naar onze winkels komen, blijft uiteraard dat ze goede producten willen aan een scherpe prijs.
Wat maakt Opnieuw en Co anders dan andere kringloopwinkels? Dat is ongetwijfeld onze ecologische invalshoek, toch vrij uniek in onze sector. Andere kringloopwinkels starten eerder vanuit tewerkstellingsprojecten. Mijn verleden in de milieubeweging heeft er mee voor gezorgd dat wij heel sterk bezig zijn met zorg voor het milieu. In 2003 lagen al 20m² zonnepanelen op het dak van onze winkel in Mortsel. Toen moest de hype rond zonnepanelen in Vlaanderen nog beginnen. We nemen zo veel mogelijk milieuvriendelijke initiatieven als ons budget ons toelaat. Als kleine vzw kunnen we de kost van elk initiatief niet altijd dragen. Maar alles wat binnen onze mogelijkheden ligt, doen we. Ons drukwerk verschijnt op kringlooppapier, we gebruiken inkt op waterbasis, we recycleren en isole-
ren. Onze muren zijn geschilderd met natuurverf. Zo kan ik nog wel even doorgaan. Op dat vlak proberen wij ons steentje bij te dragen en pionier te zijn voor de sector.
In 2010 zamelde Opnieuw en Co zo’n 1929 ton herbruikbare goederen in, 24% meer dan in het jaar ervoor. Aan welke criteria moeten spullen voldoen om in een van jullie winkels te verschijnen? Hier bestaat een misverstand over. Men zegt dat goederen herbruikbaar moeten zijn, maar eigenlijk moeten ze herverkoopbaar zijn. We overleven voor de helft op overheidssteun. Maar de andere helft moeten we wel kunnen recupereren, anders komt ons voortbestaan in het gedrang. Als we producten in de winkel leggen waar geen opbrengst tegenover staat, dan heeft het geen zin. Om een voorbeeld te geven: een lege glazen bokaal is perfect herbruikbaar. Maar dat wil niet zeggen dat mensen allemaal hun glazen bokalen naar ons moeten brengen.
Organisatie
(lacht) Er is niemand die dat gaat kopen. Natuurlijk mogen mensen ook geen afval komen brengen. Over het algemeen kunnen mensen echter goed inschatten wat ze naar ons kunnen brengen en wat niet. Het gebeurt zelden dat we spullen moeten weigeren.
Wat is het gekste product dat u ooit heeft binnengekregen? Op mijn bureau heb ik een collectie valse gebitten staan. (lacht) Waarschijnlijk hebben mensen na een sterfgeval gewoon alles met ons meegegeven. Het spreekt voor zich dat we geen valse gebitten verkopen. Maar op de duur kon ik het niet laten om ze te beginnen verzamelen.
Jullie doen aan sociale tewerkstelling. Hoe gaat dat precies in zijn werk? Wij zijn een erkende sociale werkplaats en werken met langdurig werkloze laaggeschoolden. Dit zijn mensen met enkel een diploma lager onderwijs, die minstens vijf jaar inactief zijn. De VDAB screent deze mensen en geeft ze een attest waarmee ze bij ons aan de slag kunnen. Vijftien jaar geleden waren we met zes, nu stellen we zo’n 200 mensen tewerk. Met 34 verschillende nationaliteiten kunnen we ons bedrijf ook multicultureel noemen.
Heeft u nog verdere dromen voor Opnieuw en Co? We hebben nu winkels in Lier, Duffel en Mortsel. Maar we zouden ook graag in Nijlen een winkel openen. Dan vormen we een mooie driehoek met Lier in het midden. In een van de andere gemeenten in de buurt zouden we op termijn graag een kledingboetiek openen. We denken dat daar nog een markt voor is. Onze kleding is zeer in trek, het is ons meest verkochte product. In Mortsel willen we ook experimenteren met een eethuis in de winkel. Meubel- en fietsateliers staan ook op onze wenslijst. De dromenlade zit dus nog helemaal vol. Ik kan hier zeker nog vijftien jaar mee verder! Verrekijkers
25
Cultuuragenda
Tekst: Vincent Bellinckx — Illustratie: Charlotte Noël
Uit met Verre een selectie cultuuraan Film 16 december 20u (CC)
Bye Bye Brasil Cinema Zuid, Waalse Kaai 47, Antwerpen inkom: € 3 (>26 jaar)
Een humoristische, muzikale roadmovie uit de jaren zeventig. Deze prent speelt zich af in een fel veranderend Brazilië als prille democratie. De markt wordt veroverd door kapitalisten en de jungle moet eraan geloven om de honger naar ontwikkeling te stillen. Een muziekgroep gaat de concurrentie aan met de tv, radio en discotheek. Bye bye Brasil is een parel van een film die terecht genomineerd werd voor de gouden palm in Cannes. www.cinemazuid.be 17 december 20u15 (CC)
Die Fremde
Filmhuis Klappei, Klappeistraat, Antwerpen inkom: € 4
25-jarige Umay staat met 26
Verrekijkers
haar kleine zoontje opeens voor de deur van haar ouders in Berlijn. Ze is weer teruggekeerd na een ongelukkig huwelijk in Istanbul. Umays ouders en de rest van de familie zijn niet bepaald gelukkig met haar wens een eigen onafhankelijk leven te gaan leiden in Berlijn. Umay hoopt echter dat hun liefde voor haar het uiteindelijk zal winnen van de maatschappelijke dwang en culturele conventies. Maar wanneer de familie besluit haar zoontje naar vader in Istanbul te sturen, is voor Umay de maat vol. www.klappei.be 17 december 20u (CC)
Et maintenant on va où ? Cinema Zuid, Waalse Kaai 47 Inkom: € 3 (> 26 jaar)
In een k lein dorpje in Libanon nemen vrouwen de macht. Ze zijn het beu telkens hun mannen te moeten begraven door het conflict tussen moslims en christe-
nen en proberen hun mannen van de religieuze zaak af te leiden. Deze geestige film van Nadine Labaki toont een bruisend portret van de veranderende Arabische cultuur. www.cinemazuid.be
Muziek 21 december 20u15 (CC)
Goran Bregovic Arenbergschouwburg, Antwerpen inkom: € 25
Goran Bregovic is dé man die de gipsy- en balkanmuziek op de wereldkaart zette. Samen met een acht-koppige Slavische band brengt de man die al zes miljoen platen verkocht over heel de wereld zijn nieuw album ‘Alkohol’. Benieuwd wat het wordt, maar één ding is zeker: op Balkan XL zet hij de schouwburg in vuur en vlam. www.arenberg.be 19-24 december
Music for Life Groenplaats, Antwerpen (Leuven en Gent)
Music for life voorstellen is wellicht niet meer nodig. Deze laatste editie gaat door in drie gaststeden. Van Leuven via Gent, om het slotakkoord te zetten in onze geliefde koekenstad. Op de Groenplaats zullen drie StuBru-helden er een solidair, geldinzamelend feestje van maken. Dat staat vast! www.musicforlife.be
Theater 14 december- 11 januari 20u (CC)
Sunjata, de leeuwenkoning van Mali het Paleis, Antwerpen inkom: € 5
In Sunjata vormen Pieter Embrechts en Dimitri Leue weer een onweerstaanbare. De heropvoering van het theaterstuk van het Maliluik is hélemaal terecht. Deze prachtige voorstelling gaat over een waargebeurd eeuwenoud heldenepos uit de West-Afrikaanse geschiede-
Tekst: Vincent Bellinckx
—
cultuuRageNda
Illustratie: Charlotte Noël
EkIjkErS UIT HET NbOD nis. Over recht en onrecht, liefde, vriendschap en trouw. www.hetpaleis.be 20-22 december 20u (CC)
GevoeliGe menSen Theater Zuidpool, Antwerpen inkom: € 8
Gevoelige Mensen gaat over vier willekeurige mensen die elkaar bij toeval langs een snelweg ontmoeten. Één eigenschap hebben ze gemeen: ze zijn gevoelig. En voor het eerst in hun leven beseffen ze dat ze ergens bij horen. Bij elkaar. Een sobere voorstelling met ijzersterk acteerwerk. www.zuidpool.be
Debat 13 december 20u30 (CC)
ZuiDCaFÉ: verantwoorD reiZen in Het ZuiDen, kan Dat? Roma, Borgerhout inkom: € 4
Het bekende recept Zuidcafé
heeft het over duurzaam reizen. Respect voor de bevolking, haar cultuur en economie, het milieu,... Kan je als rijke westerling wel eerlijk reizen door landen waar straatarmoede dagelijkse kost is? Bob Elsen, oprichter van Joker, Koen van den Bosch, manager bij Thomas Cook en Isabel Vertriest van Oxfam laten hun licht schijnen over de toch wel heikele kwestie voor elke globetrottende westerling. www.roma.be 13 december 18u
mo*DeBat: HeeFt ontwikkelinGSHulP Zijn tijD GeHaD? BTC, Brussel inkom: gratis
“De traditionele ontwikkelingshulp zit conceptueel fout, ze zit gevangen in de koker van de donorlogica en operationeel loopt ze vast in bestedingsdruk, dadendrang en de onvatbaarheid
van haar resultaten. Maar menselijke ontwikkeling, billijkheid en gelijkheid blijven vitale doelstellingen” -MOLuuk Zonneveld, directeur van Vredeseiland en Sabine de Bethune, CD&V-senatrice ontwikkelingsbeleid, gaan in debat met Marcus Leroy van MO-magazine. www.mo.be 19 december 19u30
mo*leZinG: eStHer DuFlo: er BeStaan Geen wonDermiDDel teGen armoeDe. Beursschouwburg, A. Ortstraat 20-28, Brussel inkom: € 5 (aan kassa)
Esther Duf lo, professor armoedebestrijding en ontwikkelingseconomie aan het Massachusets Institute for Technolog ie (MIT) komt haar boek ‘Arm en Kansrijk’ voorstellen (in coauteurschap met Abjihijit Banerjee). Het werk van Duflo werd reeds meerdere
malen bekroond. In Brussel komt ze vertellen hoe ontwikkelingswerk de laatste jaren enorm heeft gefaald en waarom geen enkele econoom een fatsoenlijke verklaring heeft voor waarom armoede in het ene land wel voorkomt en het andere land niet. Achteraf gaat ze in debat met Peter Moors, directeurgeneraal van ontwikkeling FOD Buitenlandse Zaken en Bogdan Vanden Berghe, algemeen secretaris van 11.11.11. www.mo.be Doorlopend
StaDSklaP Atlasgebouw, Carnotstraat 110, Antwerpen Inkom: gratis
Zin in een multiculturele babbel, nieuwe contacten of verrijkende ontmoetingen? Stad Antwerpen organiseert regelmatige Stadsklap, waarbij Antwerpenaren van alle geuren en kleuren bij pot, thee of pint elkaar ontmoeten. www.antwerpen.be
Verrekijkers
27
Cultuur
Tekst: Stephanie Florizoone
Et maintenant on va où ? een recensie van Nadine Labaki’s film
E
t maintenant on va où? speelt zich af in een verlaten bergdorpje in Libanon, een land verscheurd door jaren van oorlog en religieuze conflicten. In tegenstelling tot de rest van het land, leven christenen en moslims in het dorp al enkele jaren in vrede naast elkaar. De overvolle begraafplaats laat duidelijk zien dat het ooit anders is geweest. De vrouwen in het dorp slaagden erin de gemoederen te bedaren en de rust te bewaren. De opflakkerende religieuze spanningen in de steden dreigen echter ook het dorp te bereiken. De vrouwen doen er alles aan om dit te voorkomen. Ze slaan de handen in elkaar en verzinnen de meest ludieke manieren om het testosteronpeil van hun mannen onder controle te houden. Wanneer de conflicten heviger worden en dichterbij komen, wordt dit een steeds moeilijkere opdracht... Dit is de tweede langspeelfilm van de Libanese regisseur en actrice Nadine Labaki. Ook in haar vorige film, Caramel, speelden vrouwen de hoofdrol. ‘Deze film is een ode aan moeders,’ stelt de regisseur en hoofdrolspeelster in een interview met filmreporter Ward Verrijcken. ‘Ik heb het dan niet enkel over Libanese moeders. Conflicten kunnen overal ontstaan. Als mensen of verschillende groepen elkaar niet willen begrijpen, kan dat tot gevaarlijke situaties leiden. En dan zijn het vooral de moeders die daaronder lijden: zij zien hun zonen naar het slachtveld trekken en sneuvelen. Daarom begint mijn film met een begrafenis, met enkel zwartgeklede vrouwen die een kist ten grave dragen. Jammer genoeg ken ik in Libanon veel te veel moeders die hun hele leven lang zo in het zwart gekleed gaan.’ Het is niet Labaki’s bedoeling om diep in te gaan op de complexe politieke en religieuze problemen van Libanon en het Midden-Oosten. Wel maakte ze een aandoenlijke film vol emoties, aanstekelijke muziek, dans en charmante personages. Net door deze lichtverteerbaarheid valt Et maintenant on va où? goed in de smaak op internationale filmfestivals. In Toronto en San Sébastian won de film alvast de publieksprijzen. Ook de Franse pers schrijft niets dan lof. Volledig terecht als je het mij vraagt.
28
Verrekijkers
Te zien in: ▶ Cartoon’s. Kaasstraat 4, 2000 Antwerpen. (Zie wekelijkse programmatie op cartoons- cinema.be) ▶ Cinema Zuid. Lakenstraat 14, 2000 Antwerpen. (Enkel op zaterdag 17 december, 20u)
Tekst: Eliane Maes — Foto: Eliane Maes
Een dag in het leven
Een dag in het leven van een vrijwilliger bij Sant’Egidio H
et is zaterdag. Ik fiets naar de Canadalaan in Luchtbal, een wijk in het noorden van Antwerpen. Daar doe ik namelijk vrijwilligerswerk bij Sant’Egidio, een organisatie die zich inzet voor mensen aan de rand van de samenleving. In de School van Vrede help ik kansarme kinderen met hun huiswerk. Met een vijftal vrijwilligers helpen we elke week meer dan twintig kinderen.
Eén kind van mijn groepje heeft huiswerk bij. Voor de anderen zoek ik zelf iets. De ene heeft last met rekenen, de andere heeft een taalachterstand. Het merendeel van onze kinderen is van allochtone afkomst en spreekt thuis geen Nederlands. Iemand zegt: ‘Ik kan dit niet, ik heb het nog maar amper geleerd.’ Na veel gemopper overtuig ik haar toch dat ‘amper’ voldoende is om eraan te beginnen, met succes.
Om twee uur ben ik ter plaatse. Daar ontmoet ik Eline, de verantwoordelijke. We bespreken de voorgaande zaterdag en zetten alles klaar. De andere vrijwilligers druppelen ook binnen.
Een volledig uurtje studeren we. Daarna, als iedereen het werken wat beu is, spelen we spelletjes in een grote kring. Net voor we vertrekken, krijgt iedereen nog een 4-uurtje. Daarna worden de kinderen naar huis gebracht.
Samen gaan we de kinderen thuis ophalen. Dit is een belangrijk signaal naar de ouders toe, kinderen horen namelijk niet alleen op straat te lopen. Je ziet hier namelijk regelmatig kleine kinderen zonder begeleiding ronddolen. Als alle kinderen opgehaald zijn, zetten we koers naar ons lokaal. Daar aangekomen is het al een gezellige drukte. Sommigen halen puzzels boven, anderen spelen een gezelschapsspel. Iets verder zie ik een blokkentoren neergaan. Als iedereen is aangekomen, zetten we ons in groepjes per leeftijd.
Al drie jaar bestaat School van Vrede op Luchtbal, daarnaast zijn er nog drie andere scholen in Antwerpen waar Sant’Egidio werkzaam is. In Gent is de werking opgestart, in Turnhout worden de eerste stapjes gezet. We werken ook met stagiairs uit middelbare scholen. Verschillende stagairs willen ons team komen versterken, en dat doet deugd! ▶ Meer info: www.santegidio.be of stuur een mail info@santegidio.be Verrekijkers
29
Recept
Tekst en recepten: Koen Huysmans
Recept met Respect Creatief met overschotjes
A
ls student op kot blijft het een uitdaging om toe te komen met je weekbudget. Soms geef je het gewoon liever uit op café dan aan eten, maar wat komt er dan nog op tafel? De oplossing: je vuilbak. Volgens officiële cijfers bestaat ongeveer tien procent van ons afval uit perfect eetbaar voedsel. Als je honger hebt, kan je dus gerust eens in het vuilnis van je buren snuffelen. Gratis eten in overvloed! Wie niet voor schooier wil doorgaan, kan er ook gewoon voor zorgen dat er zo weinig mogelijk voedsel in de vuilbak gaat. Bewaar je kliekjes in de koelkast, op het einde van de week maak je er nog een volwaardige maaltijd van.
Kliekjesschotel
Tortilla de Sobras
De manier om op grootmoeders wijze je overschotten te verwerken. Als je door de week nog vlees of vis over hebt, kan je deze best bereiden om dan bij te houden voor een heerlijke kliekjesschotel.
Heb je geen zin in ‘Vlaamse restjeskost’ of heb je geen oven op kot? Deze variant op de klassieke Spaanse tortilla is ideaal om restjes aardappel, erwten, paprika, courgette, of dergelijke op te gebruiken.
▶ restjes van pasta of aardappelen ▶ restjes van bereide groenten ▶ restjes vlees of vis in blokjes gesneden ▶ 20 g boter ▶ 20 g bloem ▶ 250 ml melk ▶ peper, zout, nootmuskaat ▶ 20 g gemalen kaas
▶ 2 eieren ▶ 1 kleine ui ▶ peper en zout ▶ zonnebloemolie of olijfolie ▶ restjes aardappel, en groenten
Ingrediënten:
Eerst maak je bechamelsaus: smelt de boter in een potje, roer er met een klopper de bloem onder. Laat dit nog paar minuten op het vuur staan terwijl je blijft roeren. Giet er koude melk bij en breng het geheel al roerend aan de kook. Even laten doorkoken en afsmaken met peper, zout en nootmuskaat. Meng ondertussen alle restjes en doe ze in een beboterde ovenschotel. Overgiet het geheel met de bechamelsaus. Strooi er nog wat gemalen kaas over. Plaats de schotel in de oven tot je een mooi korstje krijgt.
30
Verrekijkers
Ingrediënten:
Halveer de ui en snij hem in halve ringen. Verwarm een flinke scheut zonnebloemolie in een antikleefpan en stoof daarin de uiringen tot ze glazig worden. Als je restjes rauwe groenten hebt, kan je die mee in de olie garen. Restjes bereide groenten doe je pas op het einde bij de uien. Zet het vuur af en klop de eieren los, kruid ze met zout en peper en doe de gestoofde groenten erbij. Verhit opnieuw olie in de pan, doe daarin het ei-groentenmengsel en bak het drie minuten op een zacht vuur onder deksel. Als de eieren beginnen te stollen, kun je het geheel omdraaien en aan de andere kant enkele minuten verder bakken. Om de tortilla om te draaien, leg je een bord ondersteboven op de pan. Draai de pan samen met het bord om zodat de tortilla op het bord komt te liggen. Nu kan je de tortilla terug in de pan laten glijden met de gebakken kant naar boven. Laat het geheel afkoelen en snijd het in blokjes.
VErrEkIjkErS
IS STEEDS OPZOEK NAAR ENTHOUSIASTE STUDENTEN
wIj ZOEkEN
REDACTEURS, JOURNALISTEN, WEBMASTERS, FOTOGRAFEN & ILLUSTRATOREN NEEm cONTAcT Op VIA VErrEkIjkErS_c@HOTmAIL.cOm
NEEM EEN
STEUNAbONNEmENT 1 JAAR VERREKIJKERS VOOR SLECHTS € 7,00
contacteer ons eerst via mail a.verrekijkers@hotmail.com. Vermeld je naam en je adres. Stort pas daarna € 7,00 op ons rekeningnummer: 979-1491734-73 met in de vermelding je naam en je adres.
20%
OB50318
korting voor studenten
Abonneer je nu op MO ! Wil je als student elke maand een boeiende portie mondiale informatie in je brievenbus ontvangen? Bestel dan nu een jaarabonnement op MO*. Je betaalt slechts â‚Ź 28 i.p.v. â‚Ź 34, een korting van 20%. Bestellen kan via promotie@mo.be of via 02 536 19 77 MO* Uw maandelijks mondiaal magazine. www.MO.be