Verrekijkers 19

Mei 2012 # 2

jaargang VI

www.verrekijkers.org

GÜLER TURAN, ANTWERPSE SCHEPEN

VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING BELGISCHE EN TURKSE STUDENTEN OVER POLITIEK THEATER OVER DE CONTINENTEN HEEN

Inhoudstafel

INHOUDSTAFEL

Hoofdredactie Laurie Gadeyne

Redactie

2

3

Voorwoord

4

wereld.com: Verrekijkers keek verder

6

Dossier: Zes jaar ontwikkelingssamenwerking in Antwerpen

10

Stem van de student: Over Belgische ‌ en Turkse politiek

12

Een dag in het leven van: Microkrediet aan Universiteit Antwerpen

14

Dossier: 12 verkiezingen in 2012

16

Organisatie in de kijker: Universitaire stichting schudt academici wakker

17

Fotoreportage: Nieuwe stemmen in onze stad

20

De wereld anders bekeken: Maakt wetenschap gelukkiger?

21

Debat: Is de tijd rijp voor nieuwe straatnamen?

22

Blog: Baden in Turkse nostalgie

25

Cultuuragenda: Uit met Verrekijkers

26

Cultuur: Theater over de continenten heen

30

Recept met respect: Joodse kaasblintsjes

Verrekijkers

Margot Cassiers, Stephanie Florizoone, Fien Hiel, Eliane Maes, Hans Moens, Charlotte NoĂŤl, Dries Rombouts, Janus Verrelst

Lay-out Wouter Moons

Werkten mee Ynje Degraeve, Kirsten Cornelissen, Anne-Sophie De Schepper, Eva Van Keer

Verantwoordelijke uitgever Janus Verrelst Prinsstraat 13 - 2000 Antwerpen

Met de steun van

Tekst: Laurie Gadeyne

—

Illustratie: Wouter Moons

Voorwoord

FULL MONTY De politiek moet kleur bekennen Lokale verkiezingen zijn nog enkele maanden ver, maar politici maken zich al klaar om op 14 oktober ‘ full monty’ te gaan voor de kiezer. Beleidsmakers moeten dan niet enkel tonen dat ze klaar zijn voor de volgende ronde, maar ook bewijzen dat ze de vorige legislatuur tot een goed einde hebben gebracht.

Verrekijkers kijkt met een kritische blik naar het NoordZuidbeleid van de stad Antwerpen. Wat werd de afgelopen zes jaar bereikt en waar moet de volgende beleidsploeg op inzetten? Antwerpse schepen voor ontwikkelingssamenwerking Güler Turan en Cis Van Den Bogaert van de adviesraad voor het Noord-Zuidbeleid vertellen er alles over op pagina 6.

Omdat bijna één derde van de kiezers van allochtone afkomst is, vroegen we ook hun mening. Volgens Antwerpenaar Ali moet de stad meer ondernemen om de burgers samen te brengen en om bruggen te bouwen tussen verschillende bevolkingsgroepen (pagina 17).

Noord-Zuidbeleid blijft belangrijk en wordt steeds actueler nu grootsteden een smeltkroes van culturen worden.

Organisaties van burgers die zich vrijwillig inzetten voor het Zuiden, schieten als paddenstoelen uit de grond. Dat wisselwerking tussen Noord en Zuid niet enkel goed is voor het Zuiden, maar ook bij ons een meerwaarde kan bieden, bewijst de Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel van Mia Grijp. ‘Door over de grenzen heen te kijken, gebeuren onvoorstelbare dingen en zijn er mogelijkheden die we niet hadden kunnen voorzien’, vertelt de leading lady achter dit project (pagina 26).

Wie bij de volgende legislatuur de puntjes op de i zet, kunnen we niet voorspellen, maar om het met Turans woorden te zeggen: ‘Voor sommige partijen is ontwikkelingssamenwerking niet zo belangrijk, maar of zij na oktober zullen doorbreken? Ik hoop van niet.’

VErrEkIjkErS

3

wereld.com

Verrekijkers keek verder Verrekijkers volgde agelopen maanden het internationale nieuws en selecteerde volgende artikels voor u:

BIOBRANDSTOF SOMS SLECHTER VOOR MILIEU DAN GEWONE DIESEL 3 april 2012 Door: IPS

Biodiesel uit koolzaad, soja of palmolie is slechter voor het milieu dan conventionele diesel. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau CE Delft in opdracht van Greenpeace. Varianten op basis van afval en restproducten scoren beter. www.dewereldmorgen.be

SPEURTOCHT NAAR DE LAATSTE MWAMI VAN BURUNDI VAN START 4 april 2012 Door: Guy Poppe

4

Tekst: Charlotte Noël (of anders vermeld)

BUTHAN GEEFT WERELDLEIDERS LESSEN IN GELUK 4 april 2012 Door: Haider Rizvi

Deze week vond op het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New York een vergadering plaats met als thema Geluk en welzijn, definitie van een economisch paradigma.

Daar hield de premier van Bhutan, Jigme Thinley, een warm pleidooi om geluk, en niet enkel het economische als maatstaf voor vooruitgang te nemen. ‘We starten hier met een wereldwijde beweging over dit thema’, verklaarde hij na de bijeenkomst. Thinley zei ook dat er dringend behoefte is aan een verandering in de zienswijze op duurzaamheid voor het milieu en op het vlak van de globale ontwikkeling. www.dewereldmorgen.be

PEACE, LOVE EN HOMOHAAT 3 april 2012 Door: Reggae.be redactie

Het is weer hommeles in holebiland over een reggaeconcert. In een georchestreerde e-mailcampagne en brieven aan alle schepenen werd geëist dat het concert van Sizzla in Gent (4 april) zou worden afgelast. Om de gemoederen te bedaren, was organisator Democrazy al uitgeweken van de Vooruit naar de Art Cube, maar dat bleek voor de roze activisten niet voldoende. Sizzla komt niet naar België. www.dewereldmorgen.be

In Gitega, in het hart van Burundi, zijn leden van het DVI-team (Disaster Victim Identification-team) van de Belgische ederale politie begonnen met opgravingen. Ze rekenen er op het lijk te vinden van de laatste koning van Burundi. Mwami Ntare V is in april 1972 afgemaakt in het militaire kamp van Gitega en zijn lichaam is er zonder verdere plichtplegingen onder de grond gestopt. Als de agenten het stoffelijk overschot van de Mwami terugvinden, dan komt het tot een officiële begrafenis later op het jaar. Ntare V heeft maar enkele maanden op de troon gezeten, namelijk in 1966, toen hij negentien was.

Een staatsgreep van het leger maakte een einde aan zijn korte aantreden als staatshoofd. Zes jaar later keerde hij terug uit ballingschap maar dat liep faliekant af. Op 29 april 1972 executeerden militairen hem standrechtelijk.

Met Ntare verdween de laatste mannelijke telg van de Burundese monarchie. Het leger nam de touwtjes in handen. Pas 33 jaar en enkele coups later zetten verkiezingen definitief een streep achter een door geweld gekenmerkte periode.

BAHREINERS VREZEN EFFECTEN VAN OVERMATIG GEBRUIK VAN TRAANGAS

www.dewereldmorgen.be

www.dewereldmorgen.be

Verrekijkers

4 april 2012 Door: IPS

In verschillende dorpen en steden in Bahrein wordt vrijwel elke nacht traangas gebruikt. De inwoners maken zich zorgen over de gevolgen voor hun gezondheid op lange termijn.

Van traangas is bekend dat een kortstondige blootstelling kan leiden tot longoedeem, astma op volwassen leeftijd, brandwonden en andere ernstige aandoeningen. Maar over een langdurige blootstelling aan het gas is weinig bekend, omdat het zelden over een lange periode gebruikt wordt.

Volgens mensenrechtengroeperingen zijn minstens 25 Bahreiners omgekomen door overmatig inhaleren van traangas. Nog eens drie andere betogers stierven nadat ze neergeschoten waren door traangasgranaten.

wereld.com

Tekst: Charlotte Noël (of anders vermeld)

VERKRACHTING EN MOORD VOOR GELD

HET VRIJ INTERNET BEDREIGD

15 maart 2012

18 januari 2012

Toen veiligheidsdiensten van het Canadese mijnbedrijf HudBay Minerals Maya-families op brute wijze uit hun dorpen in Guatemala verjoegen, werden er elf vrouwen verkracht, werd een dorpsleider vermoord en raakte een jonge man verlamd. Nu komen de dorpelingen in actie en klagen ze HudBay Minerals aan voor deze vreselijke daden.

Op het Amerikaanse Congres is druk uitgeoefend om een wet aan te nemen die de overheid de bevoegdheid geeft om de toegang tot elke willekeurige website te blokkeren.

Na de overhandiging van een petitie met 1.25 miljoen handtekening, opgestart door Avaaz, een online campagnenetwerk, sprak het Witte Huis zich tegen de wet uit. Voorstanders van de censuur proberen de wet echter toch weer nieuw leven in te blazen.

De slachtoffers hebben een rechtszaak aangespannen in Canada, waar het hoofdkantoor van HudBay’s Minerals is gevestigd. HudBay probeert nu de zaak te verplaatsen naar Guatemala, waar de zwakke rechtbanken het bedrijf waarschijnlijk vrijuit laten gaan. www.avaaz.org

DANONE VERWIJDERT DEFINITIEF ZIJN KARTONNEN BUITENVERPAKKING 17 februari 2012

Danone verwijdert definitief de kartonnen buitenverpakking van de yoghurtjes die per vier verkocht worden. Dit initiatief zal zorgen voor een besparing van 350 ton karton per jaar, het equivalent van 372 ton CO2 , of 60 jaar verwarming voor een Belgische familie.

www.avaaz.org

ARABISCHE LIGA: RED LEVENS IN SYRIË 20 februari 2012

Elke dag neemt het geweld van Syrië tegen voorvechters van de democratie gruwelijke vormen aan. Dichtbezette buurten vol onschuldige burgers worden gebombardeerd, elektriciteit en telefoonlijnen worden afgesloten en medische hulp voor gewonden wordt geblokkeerd.

Nadat de VN-Veiligheidsraad het liet afweten, nemen de Syrische buren van de Arabische Liga nu het voortouw. www.avaaz.org

www.wwf.be

VIRUNGA IN GEVAAR: WAAR BLIJFT EUROPA? 27 maart 2012

De Congolese autoriteiten hebben hun belofte niet gehouden en hebben vergunningen afgeleverd voor olieprospecties in het nationale park van Virunga.

Virunga is het oudste natuurreservaat van Afrika. Hier leven meer dan 200 soorten zoogdieren. In 1979 werd het door UNESCO uitgeroepen tot werelderfgoed.

Zowel de Congolese wetgeving als internationale verdragen die het land ondertekende, verbieden olieontginning in het Virungapark. Maar vandaag azen er meerdere maatschappijen op de olie die zich onder het natuurreservaat bevindt. Het gaat onder meer over het Britse bedrijf Soco International en het Franse olieconcern Total.

DE WERELDBANK? JE ZOU JE BETER RICHTEN TOT DE ‘BRICS’ BANK! 19 maart 2012 Door: Carlos Tautz

Om het monopolie van de Verenigde Staten en de Europese Unie te doorbreken wil men een nieuwe bank voor ontwikkeling bouwen, BRIC by BRIC.... Die bank zal geleid worden door de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, nvdr). Die mogelijkheid werd geopperd door het academisch BRICS forum.

De bedoeling zou zijn om de hegemonie van de Dollar en de Euro te breken en om de veranderingen in de globale geopolitiek weer te geven in dit politieke instituut. De geopolitieke situatie uit de periode wanneer de Wereldbank werd opgericht, geldt niet meer. Een nieuwe representatieve organisatie is noodzakelijk.

Als de Congolese overheid exploratie toelaat in een natuurpark dat momenteel op mondiaal niveau beschermd wordt, dan is voortaan geen enkel stukje Congolese natuur nog veilig voor commerciële ontginning.

De Wereldbank, maar ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF), worden door velen beschouwd als een imperialistisch werktuig van de Verenigde Staten en van Europa. Ook zijn er verschillende landen – vooral de BRICS-landen – die het sinds de recente crisis van 2007 beter doen dan de VS en Europa.

www.wwf.be

www.worldbankpresident.org

Verrekijkers

5

dossIer

Tekst: Laurie Gadeyne en Janus Verrelst

—

Foto’s: Stad Antwerpen

zES jAAr ONTwIkkELINgSSAMENwErkINg IN ANTwErpEN Schepen en middenveld blikken terug

14

oktober hollen we weer allemaal naar de kieshokjes. Dat is nog ver, maar de verkiezingskoorts woedt al stevig bij lokale politici. Verrekijkers sprak met de politiek en het middenveld over het afgelopen NoordZuidbeleid van Antwerpen. Wat realiseerde ze? Wat kan beter?

HET MIDDENVELD: ‘De stad zet zich in, maar pakt er te weinig mee uit’ Wie kan het Noord-Zuidbeleid beter evalueren dan organisaties die er dag in dag uit mee geconfronteerd worden? Verrekijkers sprak met AROSA, een samenwerking tussen NoordZuidverenigingen uit Antwerpen en het officiële adviesorgaan voor ontwikkelingssamenwerking van het stedelijke bestuur. Hun advies is niet bindend, ‘maar er wordt goed naar ons geluisterd,’ verzekert voorzitter Cis Van Den Bogaert.

Hoe evalueren jullie de voorbije zes jaar?

Van Den Bogaert: We waarderen het werk van het uittredende stadsbestuur.

De budgetten stegen, de subsidieprocedures werden op punt gesteld en er werd werk gemaakt van de ondersteuning van verenigingen. Bovendien was er de voorbije legislatuur een duidelijk toegewezen bevoegdheid voor ontwikkelingssamenwerking met een eigen

schepen en een professionele administratie. De relatie tussen AROSA en de administratie was goed.

Hebben jullie al een advies klaar voor het volgende stadsbestuur?

Van Den Bogaert: We dringen erop aan dat Antwerpen zich houdt aan haar beleidsdoelstelling om haar budget voor ontwikkelingssamenwerking jaarlijks met tien procent te laten toenemen. Die doelstelling werd de afgelopen legislatuur niet altijd gehaald. Verder vragen we dat de stad meer en actiever communiceert over Noord-Zuidthema’s. De stad zet zich in voor het Zuiden, maar pakt hier te weinig mee uit.

Ook willen we dat er meer werk

AROSA, was da?!

AROSA verenigt tachtig Noord-Zuidorganisaties uit Antwerpen. Het gaat om een mix van ngo’s en kleinere organisaties die puur op vrijwilligers draaien, de zogenaamde vierde pijlerorganisaties. Heel wat oprichters van die organisaties zijn van allochtone afkomst en zetten ontwikkelingsprojecten op in hun land van herkomst. Naast adviesverlening probeert AROSA verschillende organisaties die actief zijn met ontwikkelingssamenwerking met elkaar in contact te brengen.

Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen formuleerde AROSA een memorandum waarin ze haar grieven over het Noord-Zuidbeleid duidelijk maakt. Zo probeert ze politieke partijen nu al onder druk te zetten om tijdens de volgende legislatuur een sterk Noord-Zuidbeleid te voeren.

6

VErrEkIjkErS

Tekst: Laurie Gadeyne en Janus Verrelst

—

dossIer

Foto’s: Stad Antwerpen

Cis Van Den Bogaert, voorzitter van Adviesraad voor ontwikkelingssamenwerking Antwerpen (ARoSA)

gemaakt wordt van fair trade. De stadsdiensten en organisaties die verbonden zijn aan de stad moeten meer fair trade kunnen aanbieden aan hun personeel en klanten.

Tijdens de komende legislatuur valt het symbolische jaar 2015. Dat is de deadline voor het behalen van de Millenniumdoelstellingen, een door de Verenigde Naties gelanceerde intentieverklaring dat door België mee ondertekend werd. Hopelijk ligt ook de lokale politiek hier wakker van.

SCHRIjF HET IN jE AGENDA! Op dinsdag 12 juni om 19u30 nodigt AROSA enkele Antwerpse politici uit om te debatteren over stedelijke ontwikkelingssamenwerking.

Waar?

Promotiezaal van de Grauwzusters, Lange St. Annastraat 7, 2000 Antwerpen.

DE POLITIEK: ‘Ik hoop dat Antwerpen een trendsetter kan zijn’ Voor Güler Turan (Sp.a) is het koffiedik kijken. Als schepen voor ontwikkelingssamenwerking weet ze niet of ze de pen zal vasthouden bij het nieuwe bestuursakkoord. Haar enthousiasme spreekt boekdelen: ‘als stad zullen we ons blijven engageren voor het Zuiden.’

Trots op de Zuidwerking van het beleid, dat is Güler Turan. In 2009 startte Antwerpen een samenwerkingsverband met organisaties uit Antwerpen die zich inzetten voor onderwijs- of gezondheidsprojecten in Ghana, Marokko en Congo.

Niet toevallig de landen waarvan er een grote gemeenschap in Antwerpen woont. Een uniek project in Vlaanderen.

Turan: Het bijzondere aan onze Zuidwerking is dat we de praktijk-

ervaring van vierde pijlerorganisaties linken aan de expertise van onderzoeksinstituten of ngo’s. We leggen hen niets op, maar ondersteunen de organisaties om de situatie in het Zuiden te verbeteren.

Onze Zuidwerking is een totale win-winsituatie. Het is goed voor Antwerpen én voor het Zuiden. De betrokken vierde pijlerorganisaties werken samen met andere verenigingen, betrokken universiteiten, hogescholen en het lokale beleid.

Een beter voorbeeld van integratie, inburgering en participatie vind je niet. Het stimuleert de burgers om niet naast elkaar, maar met elkaar te leven.

Er zijn al een aantal gemeentes die geïnteresseerd zijn in onze Zuidwerking. Ik hoop dat onze stad daarin een trendsetter kan zijn.

VErrEkIjkErS

7

Dossier

Tekst: Laurie Gadeyne en Janus Verrelst — Foto’s: Stad Antwerpen

Antwerpen heeft ook een fairtradebeleid. Volgens AROSA kan de stad daar nog meer werk van maken.

Turan: Gedurende de legislatuur lanceerden we elk jaar een nieuw fairtradeproduct. Over het laatste product van deze legislatuur zijn we nu aan het brainstormen. Op de Antwerpse diensten slurpen we jaarlijks welgeteld achttien ton fairtradekoffie. We geven ook acht ton fairtradebananen weg aan de kinderopvang. Tot vandaag werden die producten enkel aangeboden aan de diensten van de stad. Bij de lancering van het nieuwe product op 3 juni gaan we nu ook de Antwerpenaren de mogelijkheid geven om daar gebruik van te maken.

Antwerpen is sinds 2007 een FairTradeGemeente

AROSA gaf de kritiek in haar memorandum dat Antwerpen de burger meer moet informeren en gevoelig maken voor ontwikkelingssamenwerking.

Turan: Het is niet zo dat we niets doen. Op onze jaarlijkse nieuwjaarsreceptie op de Grote Markt bieden we bijvoorbeeld fairtradeproducten aan.

We pakken daar blijkbaar te weinig mee uit. AROSA vraagt inderdaad dat we ons fairtradebeleid meer in de picture zetten. Já, we gaan dat doen en ik wacht niet tot de volgende legislatuur. We bekijken nu al hoe we over ons fairtradebeleid beter kunnen communiceren naar de burgers.

Efficiënt beleid Blijven organisaties die zich inzetten voor het Zuiden geen niche?

Turan: Ontwikkelingssamenwerking is tout court een niche. De kleine budgetten die naar ontwikkelingssamenwerking gaan, zijn daar het bewijs van. Die beperkte middelen moeten we maximaal inzetten. Als je kijkt naar de meerwaarde die we leveren in Antwerpen en in het Zuiden, dan voeren wij een zeer efficiënt beleid.

Antwerpen zou haar budget jaarlijks met tien procent verhogen, volgens AROSA is dat maar deels gelukt.

8

Verrekijkers

In 2010 verbrak Antwerpen het wereldrecord fair trade ijs eten.

Güler Turan ontvangt studenten Verschillende studenten trokken, in kader van de Zuidwerking van Antwerpen, naar Marokko. Verrekijkers polste naar de ervaringen van Ptisalm Hzaine (28) en Chadia Sahli (20), studentes Lerarenopleiding aan Artisis Hogeschool.

Ptisalm Hzaine trok naar Bni Kitoune. Ze gaf er les, organiseerde spelactiviteiten en werkte samen met studenten verpleegkunde een lessenpakket uit over EHBO en gezonde voeding. ‘Ik vond het een fantastische ervaring als mens en als leerkracht. Later wil ik als leerkracht zeker een samenwerking met een school in het Zuiden opstarten. Het liefst met een school op het platteland, want daar zijn de noden het grootst.’

‘Lesgeven op het platteland is helemaal anders dan in een stad als Antwerpen’, zegt Chadia Sahli die Afsou bezocht. ‘De kinderen steken braaf hun vinger op als ze iets willen zeggen. Dat zie je spijtig genoeg minder vaak in Antwerpen.’

Sahli heeft haar buitenlands avontuur nog niet opgeborgen: ‘Volgend jaar wil ik opnieuw een stage doen, ik hoop in Afrika. De vzw's die bij de Zuidwerking van Antwerpen betrokken zijn, wil ik ook verder steunen.’

Tekst: Laurie Gadeyne en Janus Verrelst — Foto’s: Stad Antwerpen

Turan: Het budget is niet verminderd, ondanks dat er een economische crisis heerst. Dat is toch het voornaamste. De komende periode gaan we daar blijven op inzetten: als het van mij afhangt, mag dat budget niet verminderen. Daar zijn trouwens totaal geen indicaties voor.

De federale overheid bespaarde toch al vijftig miljoen euro op ontwikkelingssamenwerking?

Turan: Op federaal niveau zijn ze inderdaad serieus aan het snoeien.

We zitten onder meer met een staatshervorming en sommige fondsen zullen van federaal niveau ineens naar de steden gaan. We gaan een onzekere periode tegemoet, maar er is geen enkele reden om ons beleid te veranderen.

We moeten natuurlijk niet naïef zijn. Op een moment dat ze op federaal en Vlaams niveau aan het zoeken zijn naar middelen om het budget in evenwicht te krijgen, zullen ook de steden het met minder moeten doen.

Uiteindelijk geeft een Antwerpenaar maar één euro uit aan ontwikkelingssamenwerking, terwijl een Gentenaar bijna het dubbele betaalt.

Turan: Het gaat niet enkel over hoeveel geld je uitgeeft aan ontwikkelingssamenwerking, maar ook hoe je die euro’s besteedt.

Antwerpen zet dat geld heel efficiënt in zodat het effect hier en in het Zuiden groot is.

Internationale solidariteit Denk je dat de bevolking voldoende interesse heeft voor ontwikkelingssamenwerking?

Turan: Ik geef toe dat we erg ons best moeten doen om de burger te blijven betrekken bij ontwikkelingssamenwerking. We zetten daarom ook sterk in op onderwijs om kinderen al op jonge leeftijd kennis te laten maken met Noord-Zuidthema’s.

Er zijn natuurlijk stemmen die zich afvragen wat we voor het Zuiden kunnen betekenen en die vinden dat we in België al genoeg problemen hebben.

Onze impact blijft bescheiden, maar de accenten die we nu leggen met het beleid zijn heel waardevol.

Wat kan Antwerpen doen op wereldniveau?

Turan: Als klein dapper Vlaanderen kunnen we al veel betekenen als we op stadsniveau de jongeren motiveren en engageren. Als we jongeren het belang van internationale solidariteit en duurzame investeringen meegeven, kunnen we als stad met 140.000 kinderen en jongeren een grote bijdrage leveren.

Tijdens de volgende legislatuur lopen ook de Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties ten einde. Zet het Antwerpse beleid hier extra op in?

Turan: De stad heeft geen expliciete beleidsdoelen voor de Millenniumdoelstellingen, maar indirect zetten we er wel op in. Neem nu de doelstelling dat het aantal mensen dat in armoede leeft en hon-

dossier ger lijdt, gehalveerd moet zijn tegen 2015. Alles wat met ontwikkelingssamenwerking te maken heeft, speelt daar op in. Gezondheidszorg en onderwijs, de domeinen waar we met onze Zuidwerking op inzetten, zijn ook opgenomen in de Millenniumdoelstellingen.

Wat voor na 14 oktober?

Turan: Bij elke verkiezing wordt een nieuw bestuursakkoord opgesteld. De nieuwe ploeg beslist daarmee autonoom waar ze de accenten voor de volgende legislatuur legt, zo ook voor het Noord- Zuidbeleid.

Ik heb geen glazen bol en ik weet niet wat er na oktober zal gebeuren, maar ik heb er wel het volste vertrouwen in dat we dit beleid ook na oktober kunnen voortzetten. Dat het budget elk jaar met tien procent kan groeien, dat we onze Zuidwerking verderzetten en dat we ons fairtradebeleid kunnen uitbreiden of verdiepen.

Er zijn inderdaad partijen die vinden dat ontwikkelingssamenwerking niet nodig is, maar of zij na oktober iets kunnen betekenen? Ik hoop van niet.

Wat doet Antwerpen voor ontwikkelingssamenwerking?

We polsten bij de dienst Ontwikkelingssamenwerking van de stad naar hun visie over ontwikkelingssamenwerking. Een medewerker vertelt: ‘Van alle beleidsniveaus staat een stad of gemeente het dichtst bij het middenveld.

Daarom zetten we deze legislatuur in op de samenwerking met organisaties die zich inzetten voor het Zuiden. Dat gebeurt via adviesverlening en subsidies, maar we doen dat ook aan de hand van nieuwere initiatieven zoals de Zuidwerking.’

‘Via die Zuidwerking coachen we verenigingen uit Antwerpen die een link hebben met Congo, Marokko of Ghana en die we willen koppelen aan expertise bij ngo's, het Tropisch Instituut, de Associatie van Hogescholen en Universiteiten uit Antwerpen, enzovoort.’

‘Daarnaast hebben we natuurlijk onze Noordwerking, waar we heel sterk op inzetten. Samen met het middenveld organiseren we activiteiten om ontwikkelingssamenwerking in de kijker te zetten. Voorbeelden zijn het fairtradeaankoopbeleid en bewustmaking over fair trade, festival BorgerRio – een wereldbuurtfestival in Borgerhout tijdens het laatste weekend van juni – en op initiatief van 11.11.11 maar met ondersteuning van de stad Vila Cabral – een bundeling van activiteiten die Noord-Zuidthema's centraal zet.’

Verrekijkers

9

stem Van de student

Tekst: Stephanie Florizoone

—

Foto’s: Stephanie Florizoone

OVEr BELgIScHE …

W

e vroegen aan drie studenten aan de Universiteit Antwerpen hoe zij denken over politiek en of ze misschien al weten wie onze volgende burgemeester mag worden.

Ik weet niet of Bart De Wever zich kandidaat gaat stellen (nvdr. Inmiddels is bekend dat Bart De Wever wel degelijk voor de Antwerpse burgemeestersjerp gaat), maar van mij mag hij het wel eens proberen.

Thomas, Informatie- & bibliotheekwetenschappen

Bouzammour Bouchra, Biomedische Wetenschappen

Ja, ik heb wel al een idee. Maar op wie vertel ik liever niet (lacht). Wie burgemeester moet worden, daar ben ik nog niet helemaal uit. Ik heb zo mijn bedenkingen bij Patrick Janssens, maar een burgemeester zal nooit perfect zijn natuurlijk.

Vind je dat de stad genoeg doet voor jongeren?

Ja, de stad doet heel veel. Ik werk in het weekend zelf veel met jongeren als vrijwilligster in een jeugdcentrum in Hoboken. Ik kom daar dus zelf veel mee in aanraking. Ik moet zeggen dat de stad heel veel doet, bijvoorbeeld qua ontspanning voor jongeren. Er is ook een grote bezorgdheid over probleemjongeren.Wat doe je eraan?

Volg je de lokale politiek?

Je bent duidelijk maatschappelijk geëngageerd. Ben je politiek actief?

Katia Krivoruchko, Sociaal-Economische Wetenschappen Volg je de politiek op lokaal niveau?

Nee, op lokaal niveau nooit. Federale politiek volg ik wel heel sterk.

Ben je zelf politiek geëngageerd?

Niet meer, vroeger wel. Toen ik in Leuven studeerde, heb ik biji Comac gezeten, tot mijn grote spijt achteraf.

Dat is de communistische jongerenbeweging. Maar nu kan ik mij daar absoluut niet meer in vinden.

Vroeger wel, maar nu niet meer zo.

Dat heeft veel te maken met het feit dat ik nu een medische richting vol.

Hiervoor volgde ik sociale wetenschappen. Ik kom er nu minder mee in aanraking dan vroeger.

Weet je al op wie je gaat stemmen de komende gemeenteraadsverkiezingen?

Ik heb tot nu toe altijd principieel links gestemd, maar er is gewoon geen deftige linkse partij meer in België. Dus ik weet het nog absoluut niet.

Wie mag er van jou burgemeester van Antwerpen worden of blijven?

10

VErrEkIjkErS

Weet je al op wie je gaat stemmen de komende gemeenteraadsverkiezingen?

Nee. Ik ben eigenlijk totaal niet bezig met politiek. Ik heb dan ook geen enkel idee op wie ik ga stemmen in oktober.

Waar moet er volgens jou meer aandacht aan besteed worden?

Ik merk heel sterk dat er steeds meer racisme onder jongeren voorkomt.

Dat vind ik wel een groot probleem en daar wordt nu totaal niets aan gedaan.

Veel groepen jongeren zetten elkaar aan om racistische opmerkingen te maken, zeker wanneer er ruzie wordt gemaakt. Het is een heel moeilijk probleem om aan te pakken, want het zit vaak heel diep. Er meer over praten in de lessen kan misschien helpen, maar het zal geen oplossing bieden denk ik.

Het is een probleem dat niet in één twee drie opgelost kan worden.

Tekst: Fien Hiel —

stem Van de student

Foto’s: Fien Hiel

EN TUrkSE pOLITIEk H

oewel er niet onmiddellijk lokale verkiezingen voor de deur staan, polsten we ook in Istanboel naar de politieke betrokkenheid van jongeren. In de stad die twee continenten samenbrengt, blijkt het leven van een politiek actieve student nog niet zo eenvoudig. Sarper, Göker en Merve, drie Turkse studenten, geven hun mening over hun ervaringen met het lokale stadsbeleid van Istanboel.

Sarper Neyse (20) en Göker Sezer (21) zijn student economie en Merve Dilek Yüksel (21) is studente politieke wetenschappen. Alle drie studeren ze aan de Marmara Universiteit, één van de 42 universiteiten die Istanboel rijk is.

Merve: Ik ben eerder apolitiek. Er is in Turkije geen partij die mijn opinie reflecteert, dus …

Doet het lokale stadsbeleid genoeg voor jongeren in Istanboel?

Volg je de lokale politiek?

Sarper: Natuurlijk! Maar niet op de televisie, die is niet te vertrouwen. Zeker de grote kanalen niet, die worden allemaal door de staat gecontroleerd. Mijn vrienden en ik zoeken naar nieuws op het internet, dat is veel betrouwbaarder.

Göker: Die zenders geven trouwens alleen maar nieuws over Turkije en het Midden-Oosten, niets over NoordAmerika, Zuid-Amerika of Europa.

Merve: Niet echt. Ik ben wel studente politieke wetenschappen maar ik ben eerder geïnteresseerd in de theorieën over politiek.

Ben je zelf politiek actief in een maatschappelijke organisatie?

Göker: Neen! Dat is gevaarlijk in Turkije.

De politie pakt je op, zonder reden.

Sarper: Ik help soms vrienden die bij een politieke jongerenorganisaties zijn, flyers uitdelen of spandoeken ophangen. Maar de politie is altijd in de buurt, zelfs als het legaal is. Vooral de linkse bewegingen worden geviseerd.

Göker & Sarper (in koor): Totaal niet!

Sarper: De politici proberen hier gewoon hun “ideaal-jongeren” te creëren door hun ideologieën op te leggen en die in de hoofden van jongeren te proppen.

Merve: Ze doen niet alleen niet genoeg voor jongeren, eigenlijk doen ze ook niet genoeg voor de bevolking in het algemeen. Het is niet dat onze overheid niets doet, maar ze leveren vooral diensten aan diegene die al aan hun kant staan.

Göker: Jongeren zouden zich ook meer politiek moeten engageren, zich verenigen, samen een blok vormen en het huidige beleid aanvechten.

Sarper: Jongeren zijn niet geïnteresseerd in politiek. Of ze zijn bang. Mensen verdwijnen soms zomaar in de gevangenis.

Ook onze ouders waarschuwen ons om ons niet te veel politiek te engageren.

Waar zou het lokale stadsbeleid meer aandacht aan moeten besteden?

Sarper: De economie, educatie, ons gezondheidssysteem. Alles kost elke dag

meer, hoe gaan we dat allemaal betalen?

Merve: Ik vind ook dat de overheid meer zou moeten doen voor mensen met een handicap. Wij hebben wel wetten die bedrijven verplichten om zulke mensen in dienst te nemen maar die worden in de praktijk zelden toegepast. Die mensen wordt alle mogelijkheid om te werken ontnomen.

Zou de toetreding van Turkije tot de EU en goede zaak zijn?

Göker & Sarper (in koor): Neen.

Göker: De EU is goed voor sommige landen. Maar kijk naar Griekenland, Spanje, Portugal. Ze zouden ons geld opeten, onze werkkrachten uitbuiten.

Dat gebeurt zelfs nu al. Rijke ondernemers komen naar hier en maken gebruik van goedkope werkkrachten.

Goedkope werknemers tegen slechte condities. De werkomstandigheden worden elke dag slechter. Overal wordt kinderarbeid ingezet. Er moet iets veranderen, aan de basis, aan het systeem.

Merve: Het gaat ook niet enkel om de Europese Unie. Ons land kan werken aan een betere samenleving ook zonder het toetredingsproces tot de EU. Ik ben niet tegen de toetreding maar ik wil maar zeggen dat er nog andere manieren zijn voor Turkije om tot een betere samenleving te komen.

VErrEkIjkErS

11

Een dag in het leven van

Tekst: Eliane Maes — Foto's: Eliane Maes

Microkrediet aan Universiteit Antwerpen B

en Verhoeven is een student aan Universiteit Antwerpen en zit in zijn masterjaar taalkunde. Hij startte dit jaar op naam van de Universiteit Antwerpen een Kiva-team op. Kiva is een organisatie die microkredieten verleent aan armen in ontwikkelingslanden. Een lening geven kan al vanaf 25 dollar.

Het beetje geld geeft mensen de kans op een betere toekomst.

Kiva heeft als doel om mensen te verbinden door te lenen en zo samen armoede te bestrijden. Dit doen ze via het internet en een wereldwijd netwerk van plaatselijke partners. Kiva gelooft dat iedereen overal in de wereld de kracht heeft om iets op te bouwen, al dan niet met een beetje steun. Kiva wil hen deze steun verschaffen.

Ben startte met het team uit een ruime interesse voor ontwikkelingssamenwerking en ecologie. Een team groepeert mensen met gelijkgezinde interesse. Hij vond ook dat groepen zoals Vlamingen en Walen of Europa veel te algemeen zijn.

Het team van de UA omsluit iedereen die verbonden is met de universiteit, wat een mooi afgebakend geheel vormt. Een tweede reden is dat Universiteit Gent al een eigen team had, terwijl Antwerpen achterbleef. Een gezonde concurrentie zeg maar. Ook andere grote universiteiten hebben een eigen groep.

Voor studenten?

Ben vertelt: ‘Voor studenten blijft het vaak een ver-van-mijn-bedshow. Ze zijn te hard bezig met hun

Cijfers (tussen 1997 en 2005)

1,3 miljard mensen (1/5 wereldbevolking) moeten leven met minder dan 1 euro per dag

81,9 miljoen van deze mensen ontving een lening 113,3 miljoen leningen zijn er in totaal verstrekt 84% zijn vrouwen 2005 was het jaar van het microkrediet $ 470 is het gemiddelde bedrag van een microkrediet http://www.kennislink.nl/publicaties/microkrediet-een-kritische-beschouwing

12

Verrekijkers

eigen leven. Dat is de reden waarom USOS, Prisma, en andere organisaties die zich sociaal engageren, zo weinig bereik hebben. Ook ik heb een oproep gelanceerd op Facebook (o.a. op de pagina van USOS en Unifac) om je aan te sluiten bij mijn team op Kiva.

Tot hiertoe heeft er slechts één persoon positief gereageerd.’

‘Ik denk dat je hier vooral mensen mee bereikt die al sociaal geëngageerd zijn en al een gezonde interesse hebben in sociale thema's. Echt veel nieuwe mensen bereik je hier niet mee. Je zou toch denken dat studenten in het algemeen meer sociaal geëngageerd zijn,’ veronderstelt Ben. Ben heeft drie leningen. Meer leningen is financieel niet haalbaar. ‘Ik ben ook maar een student’. Hij heeft geen specifieke doelgroep waar hij aan leent. Hij leende al aan projecten in het onderwijs, landbouw en aan iemand die een eigen zaak wilde oprichten. ‘Onderwijs is interessant omdat het ook de link weergeeft met de Universiteit Antwerpen’, vertelt hij.

Hij wil het ook aan studenten aanraden omdat het zeer laagdrempelig is: ‘ je kan beginnen lenen vanaf 25 dollar.’ Daarnaast is de website zeer gemakkelijk in gebruik, de enige vereiste is dat je Engels kent.

Ondanks de mogelijkheden waaraan geïnteresseerden geld kunnen lenen, kampt de sector met een gebrek aan

Tekst: Eliane Maes — Foto's: Eliane Maes

een Dag in het leven van

Ben Verhoeven

naambekendheid. Microkrediet is iets dat voor economen bekend klinkt, maar voor het grote publiek een vaag verschijnsel blijft. Bij deze is dit rechtgezet.

Werkt het ook?

Ben is van mening dat microkredietenprojecten ondersteunen wel effect hebben: ‘Het is wel een druppel op een hete plaat, maar veel druppels maken een verschil.’ Als je bijvoorbeeld iemand helpt die een bedrijf wil oprichten, kan hij met de winst zijn kinderen naar school sturen. Dit en vele andere kleine acties kunnen op lange termijn de levensstandaard omhoog trekken. Het is natuurlijk een proces van lange duur. Ook grootschalige projecten kunnen een positieve invloed hebben op de ontwikkeling. ‘De kleinschalige projecten zijn uiteraard wel beter omdat de leners je moeten terugbetalen,’ weet Ben me te vertellen. ‘Ze moeten er dus voor willen werken. Er worden eisen gesteld. Toch bestaat de kans dat je geld verliest.’ Op de website van Kiva is te lezen dat de terugbetalingsgraad 98 procent bedraagt.

‘Voor die twee procent wil ik het risico wel lopen,’ zegt Ben overtuigd.

We moeten echter voor ogen houden dat microkrediet geen wondermiddel is. Armoede is een kluwen van fundamentele problemen. Microkrediet kan

er wel voor zorgen dat er bedrijven en initiatieven worden opgezet, maar de technologie en de mogelijkheden moeten ook voorhanden zijn om het bedrijf te laten groeien. Een ander negatief punt van microkrediet is dat de instellingen die deze leningen verstrekken een hoge rente vragen om hun aandeel-

houders, managers en werknemers uit te betalen. Eén van de pluspunten van Kiva is dat zij vrijwillig werken. Al het geld dat geleend wordt, gaat dus rechtstreeks naar zijn bestemming. Wel is er de mogelijkheid om een kleine donatie te doen aan Kiva zelf, wat uiteraard vrijwillig blijft.

Microfinanciering in het kort Microfinanciering is een verzamelnaam voor alle financiële diensten die aan de (arme) bevolking verstrekt worden. Meestal gaat het om kleine bedragen. Het bekendste voorbeeld van microfinanciering is het microkrediet. Dit ontstond eind 20ste eeuw en is bedoeld voor armen in ontwikkelingslanden die geen toegang hebben tot de reguliere financiële markt omdat ze bijvoorbeeld geen bankrekening of onderpand hebben.

Er wordt een kleine intrest gevraagd op het geleende bedrag. Dit is de noodzakelijke financiële basis voor de duurzaamheid van de instelling die instaat voor het microkrediet. Een lening van 50-100 euro is meestal al genoeg om een kleine onderneming de kans op een betere toekomst te geven. Veelal vrouwen krijgen een lening omdat ze betrouwbaarder zijn in het terugbetalen van hun lening. Ook groepen kunnen een (grotere) lening aangaan, zij staan dan onderling garant voor elkaar.

Door kleinschalige initiatieven te steunen, kan de levenskwaliteit van vele mensen die op een of andere manier met dit initiatief verbonden zijn erop vooruit gaan en is het sociale rendement van de lening veel groter dan het bedrag zelf.

Ook in het westen kent het microkrediet een opmars. Steeds meer instellingen verstrekken een minilening (< €25.000) aan beginnende ondernemers die door de bank geweigerd zijn voor een lening. Dit is vooral bestemd voor kleine ondernemingen en kansarmen die zo uit de werkloosheid kunnen geraken.

Meer weten?

Het Noord-Zuidportaal – www.11.be Microkrediet in Europa – www.europa.eu

Verrekijkers

13

Dossier

Tekst: Margot Cassiers

12 verkiezingen in 2012 W

e leven in woelige tijden. De eerste maanden van 2012 waren getekend door een economische crisis, protesten allerlei en groeiende internationale spanningen. Taiwan, Rusland en zelfs Frankrijk zijn al beslist bij het ter perse gaan van deze Verrekijkers, toch zijn er in de rest van het jaar een aantal afspraken met de democratie. Ter gelegenheid van deze “Verkiezingen special” zette Verrekijkers twaalf belangrijke verkiezingen in 2012 op een rij.

6 november: presidentsverkiezingen in VS

Op 6 november wordt voor de 57ste maal een electoraal college verkozen, dat op 17 december de president en vicepresident zal selecteren. De huidige democratische president Barack Obama neemt het op tegen de republikeinse kandidaat Mitt Romney.

10 mei: parlementsverkiezingen in Algerije

Er waren vorig jaar protesten in Algerije, maar die hebben weinig potten gebroken. Voor het eerst in vijftien jaar boycot de socialistische partij FFS de verkiezingen niet en neemt ze deel. Toch zullen er verschillende internationale waarnemers aanwezig zijn. Islamitische partijen waarschuwen voor acties bij het niet correct behandelen van de resultaten.

Mali 6 november: Referendum in Puerto Rico

Puerto Rico heet officieel 'Estado Libre Asociado de Puerto Rico' of 'Geassocieerde vrijstaat van Puerto Rico'. Velen weten het niet, maar dit Centraal-Amerikaanse land is geen onafhankelijke en zelfbesturende staat. Puerto Rico is een politieke eenheid met een eigen grondwet, maar valt tegelijk ook onder het gezag van het Amerikaanse Congres en is dus in zekere zin een kolonie van de Verenigde Staten.

Eind april waren er normaal presidentsverkiezingen in dit arme maar tot voor kort stabiele land. Begin juli zouden er parlementsverkiezingen zijn. Het is nog niet duidelijk hoe de politieke toekomst van Mali er zal uitzien, maar het is zeker interessant om te blijven volgen.

Tijdens het referendum in november zullen de Puerto Ricanen beslissen welke staatsvorm ze in de toekomst willen en in hoeverre ze nog met de Verenigde Staten willen verbonden blijven.

7 oktober: presidentsverkiezingen in Venezuela 1 juli: presidentsverkiezingen in Mexico

Deze verkiezingen zullen het resultaat zijn van een gespannen machtsstrijd tussen rechtse en linkse partijen. Aan de rechtse zijde is er het PRI, dat 71 jaar in een semidictatoriale sfeer aan de macht was en veel van de huidige corruptie in Mexico veroorzaakte tot het in 2000 verloor van het linkse PAN. Het PRI schuift de jonge gouverneur Enrique Peña Nieto naar voor, die momenteel tweede is in de opiniepolls. Het PAN, dat voorlopig derde hangt met de senatrice Josefina Vàsquez, verloor veel populariteit door het wanbeleid van de huidige president Calderon, wiens regeerperiode getekend werd door uit de hand lopende drugsconflicten en corruptie.

Beide partijen worden voorlopig voorbijgestoken door Andrés Manuel López Obrador, de burgemeester van Mexico City en de kandidaat van het linkse PRD.

14

Verrekijkers

De strijd zal gaan tussen huidig president Hugo Chávez, de leading man van een socialistische coalitie, en gouverneur Henrique Capriles Radonski van een coalitie van oppositiepartijen.

Chavez herstelt momenteel van kanker maar wil blijven regeren tot 2025, hoewel hij al aan de macht is sinds 1999. Hij wordt meer en meer bekritiseerd om zijn dictatoriale neigingen en onsuccesvolle economische politiek, maar heeft anderzijds nog veel steun door zijn socialistische beleid. Als hij deze verkiezingen wint, zal hij al zeker twintig jaar aan de macht zijn, tot 2019.

Dossier

Tekst: Margot Cassiers

12 september: Nederland kiest een nieuwe Kamer van Volksafgevaardigden Eind april bood de Nederlandse premier Mark Rutte (VVD) zijn ontslag aan aan Koningin Beatrix, nadat de rechtse PVV van Geert Wilders zijn gedoogsteun aan de minderheidsregering van de liberale VVD en christendemocratische CDA had ingetrokken.

Geert Wilders trok de stekker uit de regering-Rutte toen de partijen het niet eens werden over de nieuwe begrotingsopmaak, waar 12 miljard bespaard moest worden (vijf dagen nadat Wilders opstapte, sloten verschillende partijen zonder PVV toch een akkoord over de begroting). Op 12 september mogen de Nederlanders stemmen voor een nieuwe Kamer van Volksafgevaardigden.

19 december: presidentsverkiezingen in Zuid-Korea

Eind dit jaar worden de zeventiende presidentsverkiezingen gehouden in Zuid-Korea. De strijd gaat tussen de conservatieve Park Geun-hye, voorzitster van de Saenuri Partij en de meest invloedrijke politica in het land, en de progressieve Moon Jae-in, één van de leiders van de Verenigde Democratische Partij. Park lijkt voorlopig te zullen winnen.

7 mei: parlementsverkiezingen in Syrië

In maart kondigde huidig president Bashar al-Assad de (reeds tweemaal uitgestelde) verkiezingen aan na een bezoek van VN-diplomaat Kofi Annan. De Syrische Nationale Raad en het Syrische Moslimbroederschap boycotten de verkiezingen omdat ze volgens hen schijnverkiezingen zijn.

Parlementsen presidentsverkiezingen in Palestina

20 juni: parlementsverkiezingen in Libië

De Nationale Overgangsraad van Libië die in februari 2011 werd opgericht om de overgang naar een democratische staat te vergemakkelijken, speelde een belangrijke rol in de val van Khaddafi en heeft sindsdien de macht in Libië in handen. Deze raad organiseert de verkiezingen van 20 juni en wordt op die dag ontbonden. De volksvergadering die uit de verkiezingen voortvloeit, duidt een premier, een ministerraad en een grondwetgevende vergadering aan.

23 mei: (eerste ronde) en 16 juni (tweede ronde): presidentsverkiezingen in Egypte

Sinds de val van Moebarak in februari 2011 heeft Egypte geen president. Deze verkiezingen zijn een belangrijke test voor het land, want in mei zal blijken of een eerder conservatieve of progressieve kandidaat verkozen wordt.

De verkiezingen vonden oorspronkelijk plaats op 17 juli 2010, maar werden toen opgeschort vanwege de oorlog in de Gaza-strook. De verkiezingen verdelen de twee Palestijnse politieke fracties, Hamas en Fatah. Die laatste schuift huidig president Mahmoud Abbas weer naar voor als kandidaat, het is nog niet zeker wat Hamas zal doen. De laatst afgesproken datum, 4 mei, werd niet gehaald. Nu is het afwachten wanneer de nieuwe verkiezingsdatum zal zijn!

Verrekijkers

15

Organisatie in de kijker

Tekst: Eva Van Keer

Universitaire stichting schudt academici wakker Onderdak en onderzoek voor armoede

‘V

roeger was de universiteit zeer elitair, maar nu staat ze midden in de samenleving.

Daarom kan de universiteit niets in de maatschappij negeren, ook en zeker armoede niet. Dat is de reden waarom USAB is opgericht.’ De universiteit, bij monde van Rector Alain Verschoren, brengt armoede naar de ivoren toren.

De Universitaire Stichting voor Armoedebestrijding (USAB) is een nog kleinschalig initiatief dat op een academische manier armoede wil tegengaan. USAB pleit voor meer onderzoek over armoede, maar dan

USAB informeert en sensibiliseert studenten en personeelsleden over het thema armoede. Daarnaast ondersteunt USAB ook effectief mensen in armoede. In de toekomst wil USAB graag uitbreiden, voorbij de kern van vrijwilligers. Daarvoor hoopt de organisatie in grote mate op de participatie van studenten, maar ook van het academische personeel.

Een betaalbaar onderdak USAB werkt al sinds jaar en dag samen met organisaties zoals Centrum Kauwenberg en Wotepa. Via deze

‘We moeten globaal denken en lokaal doen. Namelijk door armoede in een ruime sociologische context te plaatsen maar wel te beginnen in je eigen omgeving. Op en om onze eigen universiteit lopen ook mensen met financiële moeilijkheden rond.’

— Rector Alain Verschoren vanuit het engagement en de expertise van de studenten en de professoren van de UA. Momenteel zijn vooral de humane wetenschappen betrokken, maar in de toekomst zouden alle faculteiten aan het initiatief meedoen. Zo kan men statistisch onderzoek verrichten naar de oorzaken van armoede om doelgerichte oplossingen aan te reiken.

16

Verrekijkers

samenwerkingen geven ze mensen met financiële moeilijkheden de kans om buiten de privémarkt te huren.

Vroeger was de universiteitswijk veel meer een volksbuurt, maar over de jaren heen zijn de toen leegstaande huizen opgekocht en gerenoveerd door particulieren, met een sociale verdringing als gevolg.

De USAB-huizen zijn gewoon rijhuizen rondom de universiteit, er hangt nergens een bordje, de bewoners vallen er niet uit de toon. Een label op de bewoners plakken zou ingaan tegen alles waar USAB en Centrum Kauwenberg voor staan.

Contact met studenten Studenten worden via studieprojecten en evenementen zoals de Volksuniversiteit uitgenodigd om in contact te komen met mensen in armoede. Je weet niet wat armoede precies is en hoe je het moet onderzoeken als je het nog nooit van dichtbij hebt beleefd.

Schrijf het in je agenda!

Rally ’12: USAB organiseert vanaf 24 mei doorheen heel de zomer een sponsorzoektocht door de historisch arme buurt uit Antwerpen.

Fotoreportage

Tekst: Stephanie Florizoone — Foto: Ynje Degraeve

Nieuwe stemmen in onze stad

O

p 14 oktorber trekken we weer massaal naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. In Antwerpen belooft het behoorlijk spannend te worden. Dit jaar is bijna één derde van de Antwerpse kiezers van allochtone afkomst (DS, 20/02/2012). Maar wat vindt deze groep van 70.000 kiezers van de Antwerpse politiek?

En op wie zullen ze in oktober stemmen? Wij trokken de straat op, op zoek naar de politieke mening van de allochtone Antwerpenaar.

li, 21 jaar. In België geboren, A woont al 17 jaar in Antwerpen.

Van Turkse origine.

Ik ben niet tevreden over hoe het eraan toegaat in Antwerpen. Er zijn veel problemen: veel mensen zitten zonder werk en er is veel criminaliteit. Meer gemeenschapscentra, zoals sporthallen of zwembaden, zouden volgens mij veel helpen. Mensen kunnen daar werken of ze kunnen er samenkomen. Zulke initiatieven houden de mensen van de straat en maken het mogelijk dat verschillende nationaliteiten elkaar ontmoeten. Want of je nu Turk, Marokkaan of Italiaan bent, we wonen hier toch allemaal samen.

Ali

Verrekijkers

17

Fotoreportage

Tekst: Stephanie Florizoone — Foto: Ynje Degraeve

17 jaar. Woont al heel haar leven in Antwerpen, familie afkomstig uit Algerije.

Ik vind Antwerpen heel mooi en gezellig. In de winkels zijn mensen ook erg respectvol. Dat vind ik wel belangrijk.

Maar het milieu verdient wel wat meer aandacht, als je het mij vraagt. Ik mag nog niet stemmen in oktober maar als ik het mocht, zou ik zeker op Groen stemmen.

uiseppe, 20 jaar. Afkomstig uit Sicilië, G woont al heel zijn leven in Antwerpen.

Ik heb het hier goed in Antwerpen. Ik vind dat de stad veel doet voor de allochtone bevolking hier. Maar de laatste tijd zie je hier steeds meer bedelaars in de straten. Dat wordt een steeds groter probleem. Daar mag toch wel verandering in komen, vind ik!

Hamza, 17 jaar. Afkomstig uit Marokko, woont al 15 jaar in Antwerpen.

In oktober ben ik 18 jaar dus mag ik gaan stemmen. Ik ga op Groen stemmen omdat ik meer groen wil zien in de stad. Alles is grijs geworden tegenwoordig, je ziet bijna geen bomen meer. Ik wil ook meer pleintjes voor de jongeren.

De huidige Antwerpse politici trekken zich veel te weinig aan van de jongere generatie.

E dem, 30 jaar. Afkomstig uit Congo, woont al 10 jaar in Antwerpen.

Ik heb het hier goed in Antwerpen. Voor mij hoeft er niet veel te veranderen. Maar op wie ik ga stemmen in oktober weet ik nog niet.

aïd, 23 jaar. Afkomstig uit Marokko, S woont al 4 jaar in Antwerpen.

Ik ben wel vrij tevreden over het stadsbestuur maar er zijn toch veel dingen die zouden moeten veranderen. De stad moet bijvoorbeeld veel properder zijn. Ik vind ook dat er nog te veel racisme voorkomt in Antwerpen. En er zijn nog steeds te veel illegalen. Op wie ik ga stemmen? Daar heb ik echt nog geen idee van!

Jubitana, 29 jaar. Afkomstig uit Suriname, woont sinds 1 jaar in Antwerpen.

Ik woon hier nog niet zo lang, maar ik voel me wel thuis. Ik ben nog geen problemen tegengekomen dus het bevalt me wel. Voor sommigen die ik ken, duurde het heel lang voor ze een verblijfsvergunning kregen, maar bij mij is het allemaal snel gegaan. Het belangrijkste vind ik dat er voldoende werk en steun wordt aangeboden aan immigranten. Iedereen die, net als ik, naar hier verhuist, komt met een doel, maar als je geen werk vindt, heeft het allemaal geen zin.

18

Verrekijkers

Guiseppe

Fotoreportage

Tekst: Stephanie Florizoone — Foto: Ynje Degraeve

Hamza

Saïd

Edem

Jubitana

Verrekijkers

19

de wereld anders bekeken

Tekst: Dries Rombouts — Foto: Dries Rombouts

Maakt wetenschap gelukkiger? gen. Maar moeten die psychologen nu echt herhalen wat we instinctief al lang aanvoelen? Kunnen we niet zelf ontdekken wat goed en slecht is?

Bovendien komen de onderzoekers tot conclusies die ook in de filosofie en levensbeschouwingen al millennia aan bod komen. Dankbaarheid is een centraal thema in het boeddhisme maar ook in westerse filosofiestromingen als het stoïcisme. Toch komen de wetenschappers aandraven met sensationele onderzoeksresultaten die de voorpagina's halen.

Chemie of meer?

D

ankbaarheid heeft een weldadig effect op ons welzijn. Wie regelmatig dankbaar is voor iets – of het nu voor een geschenk of voor het hele leven is – heeft een veel positievere levenshouding en is dus gelukkiger. Met dat onderzoeksresultaat haalden Amerikaanse psychologen onlangs de kranten.

Leuk, maar moest je daarvoor een heel onderzoek voeren? En belangrijker: moet wetenschap zich op het terrein van de zingeving begeven?

Ja, het artikel was best inspirerend en de psychologen hadden ook praktische tips en oefeningen die je leren dankbaarder te zijn in het leven. Maar is dit onderzoek ook niet een voorbeeld van hoe we tegenwoordig pas geloven

20

Verrekijkers

dat iets waardevol is als we het zwart op wit zien, met de nodige bewijzen?

Hoe priesters psychologen werden Wetenschap lijkt stilaan onze laatste strohalm in een wereld waarin religies als het christendom voor sommigen alle geloofwaardigheid hebben verloren. We grijpen terug naar rauwe kennis, cijfers en statistieken, om te begrijpen hoe we zelf in elkaar zitten en waar we naartoe willen.

Neurobiologen leggen ons uit hoe ons brein werkt en psychologen wijzen ons de deur naar meer geluk.

Op zich niets mis mee: vroeger waren het priesters, nu psycholo-

Wetenschap probeert alles te verklaren en wij zijn er dankbaar om.

Maar het effect van wetenschap is vaak anders dan we willen. Wie veel wetenschap leest, wordt al snel onverschillig. Als ik weet dat mijn brein zo en zo in elkaar zit en het logisch is dat ik zo doe, waarom zou ik het dan nog anders doen? Waarom zou ik nog verwonderd zijn over de natuur als ik weet hoe die werkt?

Het is een effect dat filosofen als de Brit Alain De Botton en de Nederlander Coen Simon aanklagen.

Simon spreekt van 'overtheorisering': we zijn niet meer in staat om ons te verwonderen over de wereld omdat we ‘alles als een goocheltruc zien, waarvan je weet hoe die werkt’.

Alles wordt gewoon, dus ook geluk?

De wetenschap begeeft zich meer en meer, bewust of onbewust, op een terrein waar ze eigenlijk niet thuishoort: het terrein van de zingeving. We moeten ons afvragen of we dat wel willen, want geluk is meer dan chemische processen in het brein.

debat

Tekst: Janus Verrelst

IS DE TIjD rIjp VOOr NIEUwE STrAATNAMEN? Een debat over de opmerkelijke voorstellen van de ‘Interculturele Dialoog’

H

oe kunnen we onze minderheden beter laten integreren in onze samenleving? Op deze vraag zochten experten en vertegenwoordigers van minderheidsgroepen tussen 2008 en 2010 een antwoord. Resultaat: een reeks opvallende aanbevelingen.

Het eindrapport van de Interculturele Dialoog deed heel wat stof opwaaien dat nog steeds niet is gaan liggen. Bewijs daarvan is het pittige debat dat het Centrum Pieter Gillis begin maart van dit jaar organiseerde. Marie-Claire Foblets, co-voorzitter van het verslagcomité, stelde er het rapport voor. Conservatief denker Matthias Storme reeg de opmerkingen aan elkaar.

Marie-Claire Foblets Professor Antropologie, KULeuven Minderheden hebben het niet eenvoudig om hun stem te laten gelden. Daarom moeten we hen juridisch beschermen.

Onder meer quota’s kunnen daarbij helpen. Om meer mensen uit minderheden aan het werk te krijgen, moeten overheid én privébedrijven, die openbare aanbestedingen willen krijgen, werken met tijdelijke quota. Dan worden mensen

vs

Matthias Storme Professor Rechten, Universiteit Antwerpen Op basis van welke criteria bepaal je wat een minderheid is en vanaf wanneer moet de overheid tegemoetkomen aan hun verzuchtingen? Het is moeilijk om daar objectief mee om te gaan. We kunnen niet aan iedereen die dat verlangt een recht geven. Dat is onhoudbaar. Je krijgt hierdoor het effect dat de groep met de langste tenen de meeste rechten zal opeisen. Bovendien bevestig je hen in hun groepsidentiteit. Met al die voorrechten voor verschillende identiteiten krijgen we een apartheid van culturen. De overheid hoeft zich hier niet te centralistisch in op te stellen. Onderschat niet de kracht van verenigingen om zichzelf te organiseren en te reguleren.

‘We moeten op zoek naar symbolen die iedereen kan delen.’

— Marie-Claire Foblets

‘Symbolen vind je niet zomaar uit.’

uit etnische en culturele minderheden, bij gelijke bekwaamheid, bij voorrang benoemd.

Quota hebben bewezen dat ze niet werken. Het verleden toont aan dat de sterksten van de zwakke groep altijd hun voordeel hebben gehaald van de zwaksten van de sterke groep.

We moeten op zoek naar symbolen die door iedereen worden gedeeld. Bijvoorbeeld: onze wettelijke feestdagen zijn historisch op de christelijke kalender geënt. Sommige ervan, zoals Pinkstermaandag hebben voor vele christenen die betekenis verloren, zoals voor niet-christenen. We zouden zo'n feestdagen kunnen vervangen door andere dagen. Het is aan de sociale partners om zich daarover te buigen.

Hetzelfde geldt voor bepaalde straatnamen. Vanuit een beleving van het koloniale verleden bijvoorbeeld, kunnen sommige straatnamen beledigend zijn voor minderheden. Waarom in zo'n geval niet een naamswijziging bespreekbaar maken?

— Mathias Storme

Symbolen vind je niet zomaar uit. De basis van identificatie voor iets als de Dag tegen het Racisme is flinterdun.

Feestdagen als Allerheiligen en Pasen daarentegen zitten verankerd in onze samenleving.

Het reflectiecentrum Pieter Gillis stimuleert actief pluralisme op Universiteit Antwerpen. Tijdens het voorjaar van 2012 organiseerde het drie publieke lezingen over samenleven in een multiculturele context.

Meer weten? www.ua.ac.be/pietergillis

VErrEkIjkErS

21

Blog

Tekst: Anne-Sophie De Schepper — Foto: Harezou

Baden in Turkse nostalgie

‘R

einheid is de helft van het geloof,’ zou de Profeet Mohammed ooit gezegd hebben. Misschien is het daarom wel dat de reinheidscultuur zo belangrijk is in het Islamitische geloof.

En waar wordt je nu beter van kop tot teen gescrubd en okselfris gewassen dan in de hamam? Als studente in Istanboel en ervaren baadster was het tijd om deze Turkse traditie eens onder de loep te nemen.

Wie mij kent, weet dat ik regelmatig uren in de badkamer vertoef, badend als Cleopatra. Als badliefhebber kon ik dan ook niet anders dan de hamams persoonlijk uit te testen. Met een beetje schrik – kakkerlakken worden hier niet voor niets de hamam-insecten genoemd – maar vol nieuwsgierigheid, trok ik samen met een vriendin naar Büyük Hamam in Istanboel.

Sinds het ontstaan gaan mannen en vrouwen strikt gescheiden naar de hamam. De legende wilt zelfs dat iemand die zich in de verkeerde sectie bevond, gestraft werd met de doodstraf. Beducht gaan we dus op zoek naar de zij-ingang die ons naar het vrouwengedeelte leidt. In de authentiek aandoende camekan, de ontvangstruimte, worden we begroet door een aantal mollige, schaars geklede dames. We slaan een kleurrijke pestamal, een soort sarong, onder onze oksels en slippers aan onze voeten. Één van de halfnaakte dames begeleidt ons via de soğukluk, de

22

Verrekijkers

heb dat ik geroosterd word op een levensgrote barbecue, is het toch zalig genieten. Door de olifantsogen in de koepel vallen er niet alleen enkele mysterieuze lichtstralen naar binnen, maar ook, zo beweert men, Allah’s alziende oog.

De bijzondere lichtinval, het gekletter van water en het gezellige getetter van de dames, zorgen voor een bijzondere, bijna meditatieve sfeer. Ja, zelfs mijn kleine teen wordt er als het ware ontspannen van.

Vervlogen traditie

koude kamer – die ik persoonlijk al best warm vind – naar de hararet, het ‘huis van de hitte.’ Het is er gezellig druk. Al snel wordt duidelijk dat ik een bikinistukje te veel aan heb, want de andere badgangers staan er, enkel in hun slipje, elkaar ongegeneerd en ongecompliceerd te wassen.

Een dame toont me hoe ik me aan een marmaren wasbekken overvloedig moet overspoelen met water.

Meermaals wijst ze, enkele Turkse zinnen uitslaand, naar één van de twee kraantjes. Ik knik niet begrijpend.

Enkele minuten later, terwijl ik een kleine gil onderdruk, begrijp ik dat ze wilde zeggen: ‘Niet aankomen, de kraan is gloeiend heet!’ Daarna mogen we uitrusten op de gobek tasi, de verwarmde marmeren tafel in het midden van de koepel. Hoewel ik het gevoel

Terwijl ik daar op de marmeren plaat lig te bakken en braden, beeld ik me in hoe het er hier in de gloriedagen aan toe ging. Zachtjes droomde ik weg. Ik hoor muziek en gezang weerklinken. Jonge vrouwen paraderen in de stoom van de hamam met hun fraai geborduurde handdoeken, met hun met ivoor ingelegde slippers en natuurlijk ook met hun slanke figuur. Ze gooien munten in het water, hopend op een goed huwelijk. De oudere, iets meer in het vlees zittende dames, gaan op zoek naar potentiële bruiden voor hun zonen, waarbij geen enkel lichamelijk defect aan hun kritische oog ontsnapt. Rijke dames worden langs weerskanten omringd door bedienden, die hen tussen het roddelen en relaxen door voorzien van drank en lekkernijen.

Voor de vrouwen was de hamam één van de enige plaatsen waar ze deel konden nemen aan het sociale leven buiten de vier muren van het huis.

De toegang tot de hamam was zelfs

Tekst: Anne-Sophie De Schepper — Foto: Anne-Sophie De Schepper

Blog

een recht. Wanneer een man zijn vrouw verbood om naar de hamam te gaan, was dit een geldige reden om te scheiden.

Plots word ik door één van de dames gewekt. Het is tijd voor het serieuzere werk! Ze begint me van top tot teen te scrubben alsof het een lieve lust is.

Dit doet ze met een kese, een ruwe handschoen, of laten we het maar een schuursponsje noemen. Met een tik op de bil maakt ze me duidelijk dat ze mijn andere kant onder handen wilt nemen. En ik maar denken dat ik proper ben, als ik me dagelijks douch. Te zien aan de hoeveelheid huid die van me komt, lijkt het wel alsof ik me nog nooit eerder gewassen heb. Daarna zeept ze me vakkundig in en krijg ik een zalige massage. Tot slot worden ook onze haartjes onder handen genomen. Buiten de Head and Shouldersshampoo, voelt het hele gebeuren erg traditioneel aan.

Hoewel het een beetje onwennig is om door iemand anders gewassen te worden, en de dame in kwestie me tijdens het wassen complimenteert met ‘schoon velletje’, was het een bijzonder aangename en onvergetelijke ervaring. Na een uurtje stomen en schrobben, zie ik er niet alleen een beetje uit als een pasgekookte kreeft, maar ben ik klaar om me met mijn zijdezachte huid weer in de chaos van de stad te begeven. Wie ook wilt genieten van deze weldaad maar zich jammer genoeg niet in het betoverende Istanboel bevindt, kan ook in één van de hamams in Antwerpen terecht.

Geschiedenis van de hamam Terwijl het Europa van de 15de eeuw het wassen nog als verderfelijk beschouwde, werd er in het Ottomaanse rijk al lustig geschrobd en gebaad in de hamams. Deze Turkse badhuizen ontstonden oorspronkelijk uit noodzaak, bij gebrek aan stromend water in de huizen en waren geïnspireerd op de Romeinse termen en de Byzantijnse baden. Maar het was pas toen de profeet Mohammed het zweetbaden persoonlijk aanprees, dat het wekelijkse uitstapje naar de hamam een belangrijk onderdeel van het Ottomaanse sociale leven werd. De grote sultans lieten prachtige hamams optrekken als eerbetoon aan Allah,

meestal op plaatsen waar warm bronwater aanwezig was.

Oorspronkelijk hadden enkel de mannen toegang tot de baden, maar door het toenemende belang van hygiëne verworven vrouwen ook dit recht. En zo werden de hamams een plaats waar jong en oud, rijk en arm, man en vrouw, zelfs dik en dun, konden genieten van de weldaad van warmte en water. Nu er door de meeste huizen water stroomt en men voor een bad de deur niet meer uit moet, hebben vele Turken echter afscheid genomen van dit deel van de Ottomaanse cultuur. Vandaag zijn er nog maar enkele tientallen hamams in Istanboel, waarvan de meesten enkel nog in stand gehouden worden om de toeristen te laten proeven van deze oude traditie.

Verrekijkers

23

Cultuuragenda

Tekst: Charlotte Noël

Uit met Ver Documentaire Dinsdag 22 mei 14u00

EPILOGUE De Roma inkom: € 3

Neel, vijftig jaar en moeder van drie kinderen, is ongeneeslijk ziek. Haar oncoloog geeft haar nog hooguit een jaar. Neel is vastbesloten om de tijd die haar nog rest zo goed mogelijk door te brengen en tevreden te sterven. Voor haar betekent dit haar dood aanvaarden en het leven afsluiten in grote sereniteit. Maar tegelijkertijd dreigt ze haar gezin totaal ontredderd achter te laten. Met deze harde realiteit probeert Neel in het reine te komen. www.deroma.be

Theater Donderdag 7 juni – zaterdag 9 juni 20u30

LAND’S END Scheld’Apen Inkom: €16 / €14

In de voorstelling Land’s End werpt het Antwerpse multimediale theatergezelschap Berlin een blik op een moordzaak in een kleine gemeenschap in België met betrokkenen over de landsgrenzen heen.

Harde aantijgingen zijn er niet. De onderzoekers heb24

Verrekijkers

ben pas na enkele maanden voldoende tegenstrijdige verklaringen kunnen verzamelen om de daders te vatten. De aanloop naar het assisenproces wordt bemoeilijkt door verschillen in de internationale rechtsgeldigheid van procedures. Waar de ene grens kan worden overschreden in een vlaag van zinsverbijstering, staat de andere een overtreden onverbiddelijk in de weg. www.ccdekern.be

Muziek Vrijdag 25 mei 20u30

ANTWERP TANGO FESTIVAL presenteert ENSEMBLE HYPERION De Roma Inkom: € 16 / € 14

De derde editie van het Antwerp Tango Festival start met een concert door één van de beste tangoorkesten in Europa: het Ensemble Hyperion uit Italië. Op deze avond worden de maestro’s van het festival voorgesteld.

Deze sfeervolle openingsavond zal echt gaan zwingen bij de aanvang van een echte Argentijnse milonga, live begeleid door het Ensemble Hyperion en top-

dj Ben. Breng dus zeker je tangoschoenen mee. www.tangoantwerpfestival.com www.deroma.be Maandag 7 mei 20u30

LA MANOUCHE Het Fakkeltheater inkom: € 11

La Manouche heeft een muziekvoorstelling met hartverscheurende liederen uit de Roma- en Sinti cultuur. Met warme gitaarklanken en temperamentvolle zang wordt de luisteraar meegevoerd met de zigeunerkaravaan.

Sentiment, passie en weemoed vormen de rode draad binnen de muziek van La Manouche. Het repertoire is qua stijl en komaf zeer divers. Het is een melange van gissing, csardas en rumba flamenco.

Tijdens dit concert zal Manouche haar nieuwe CD genaamd Ay Chavale!

Presenteren. www.fakkeltheater.be Zaterdag 12 en zondag 13 mei

MANO MUNDO De Schorre Boom Inkom: Gratis

Dwaal twee lange dagen rond op het domein De Schorre in Boom en laat je overdonderen door een divers aanbod aan muziek gaande van Babylon Circus tot opzwepende flamencomuziek. Dit festival beroert

de oren, activeert de dansspieren en werkt bovendien op de lachspieren. Er is dit jaar een breed aanbod aan circus en comedy.

Naast muziek, sfeer, de wereldmarkt en verschillende eet- en drankstanden, biedt Mano Mundo ook een educatief luik aan. Dit jaar gaat dit onder de noemer van SALTO’s (Spelen, Aa n k ijken, Lu isteren, Tasten, Ontdek ken en Smaken). www.manomundo.be

Lezingen Maandag 7 mei 20u00

MO* LEZING: MEER DIVERSITEIT, MINDER GELIJKHEID Zuiderpershuis Inkom: €5

De Amerikaanse hoogleraar Walter Benn Michaels publiceerde in 2006 een opmerkelijk boek met de titel The Trouble with Diversity. How We Learned to Love Identity and Ignore Inequality.

Zijn analyse is dat de Verenigde Staten de voorbije decennia grote stappen voorwaarts gezet hebben op het vlak van diversiteit en erkenning van de vele identiteiten die samen een samenleving vormen, maar dat de politieke en maatschappelijke krachten in

cultuuragenda

Tekst: Charlotte Noël

rrEkIjkErS diezelfde periode alle aandacht verloren hebben voor herverdeling en (inkomens) gelijkheid. De economische crisis in de VS had een massale verarming van de bevolking als gevolg. Hoe kijkt Michaels anno 2012 naar de verhouding tussen diversiteit en gelijkheid in de VS en heeft hij suggesties voor Europa? www.zuiderpershuis.be

Dans

12 & 13 mei 2012

Vrijdag 25 mei en zaterdag 26 mei 20u30 – Zondag 27 mei 15u00

de Schorre | Boom | www.manomundo.be | gratis toegang

DoCHTERS VAN EVA Cultuurcentrum Berchem Inkom: €6 vvk / €8 kassa

Mory Kanté

Signmark • Babylon Circus • Terrakota vzw Mano Mundo - V.U.: Johan Mast, Schommelei 1/6, 2850 Boom - ontwerp: www.tulipa.be

45 vrouwen voorbij de vijftig dansen een voorstelling geïnspireerd door bekende vrouwen. Hoe snel worden vrouwen in de media een karikatuur van zichzelf?

Wie en wat bewonderen we in hen? En wat verafschuwen we? Wat blijft er van karakters over als Dochters van Eva uitgedanst zijn?

Vliegende sacochen, paperassen, een schoon kleed, emmers en pruiken, ...

Vraag het aan Fabiola, Angela Merkel, Sien Eggers, Pi na Bausch, Moeder Teresa, Hyacint Bucket, Tina Turner, ...

et’s Go Urban • Jamaican Circus • Globalista • Workshops Fiesta Espanola • Hakuna Matata • Circus • Yurt en veel meer…

meegebrachte alcoholische dranken zijn niet toegestaan op Mano Mundo

in samenwerking met:

en de andere Rupelgemeenten

www.ccberchem.be

VErrEkIjkErS

25

Cultuur

Tekst: Margot Cassiers — Foto: Ynje Degraeve

Theater over de continenten heen Een gesprek met Mia Grijp over de Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel

‘H

et is vechten in dit land,’ zegt Mia Grijp terwijl ze ons rondleidt in de thuisbasis van vzw Sering, de sociaal-artistieke werkplaats die ze zeventien jaar geleden oprichtte in Borgerhout. ‘Iedereen beweert te willen innoveren, maar o wee als je dat ook effectief doet!’ Van grenzen verleggen kent Grijp echter alles. Bijna tien jaar geleden richtte ze met Sering en drie andere theatergezelschappen de Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel (WVTC) op, een project waarbij groepen uit verschillende landen gezamenlijk theater maken door gebruik van multimedia.

Het is moeilijk in enkele zinnen uit te leggen wat de Carrousel precies is, misschien wel omdat er nooit eerder zoiets werd gedaan. De WVTC wil internet gebruiken als bindmiddel tussen heel verschillende mensen en gaat er daarom op een heel nieuwe manier mee om. Via een speciaal ontwikkeld virtueel kantoor gebruiken theatergroepen media om de ervaringen en bijdragen van mensen aan de andere Op 15 februari kreeg vzw Sering een negatief subsidie-advies, dat ze momenteel aanvechten. Na zeventien jaar hard werken dreigt de organisatie te moeten stoppen. Het is moeilijk te zeggen wat er met de Carrousel zal gebeuren als Sering er niet meer is.

26

Verrekijkers

kant van de wereld in theater te verwerken. De kerngroep bestaat naast Sering uit het Peruviaanse Arena y Esteras dat werkzaam is in Villa El Salvador, een volkswijk bij Lima; Pregones, een New Yorks gezelschap van Puerto Ricaanse inwijkelingen in de Bronx; het Zuid-Afrikaanse Tswepa dat werkt met jongeren uit een sociaal kwetsbare omgeving en het Canadese Debajehmujig Storytellers dat werkzaam is in een indianenreservaat.

Vijf groepen uit vijf verschillende landen, uit vier continenten die allemaal rond hun eigen problematiek werken en toch samen theater maken. Het lijkt hemelhoog ambitieus en bovenal onmogelijk te organiseren. En toch kan het, dankzij internet. Waarom is niemand eerder op de idee gekomen?

En belangrijker, hoe zijn de initiatiefnemers van de WVTC wel op de idee gekomen?

Grijp: Dat gebeurde in 2003, toen we allemaal op het Rotterdamse ICAFfestival waren, een internationaal festival voor gemeenschapstheater. De mensen van Pregones uit New York hadden onze voorstelling gezien en waren heel enthousiast omdat we veel beweging en muziek gebruikten.

Ik organiseerde in de namiddag een workshop met deelname van Arenas y Esteras uit Peru en dat was een zeer

mooie ontmoeting. Het voelde aan alsof we elkaar al jaren kenden. Ik heb dan de voorstelling van Pregones gezien en merkte dat hun werk enorm

Tekst: Margot Cassiers — Foto: Ynje Degraeve

goed aansloot bij het onze. Hetzelfde gold bij de Zuid-Afrikaanse voorstelling. Achteraf vroegen die laatste me of ik geen productie bij hen wilde maken, want, zo zeiden ze, ‘we zien dat jij met de dromen van de mensen bezig bent, terwijl wij nog te veel met hun problemen bezig zijn.’

Sering achterlaten was echter geen optie. Als ik naar Zuid-Afrika zou gaan, zou ik al mijn middelen zelf moeten zoeken en zou ik er hooguit zes of acht weken kunnen blijven.

Wat weet je dan? Ik bedacht me dat we eigenlijk heel diep zouden moeten gaan. Ik was uit theater gestapt om met mensen te kunnen werken, dus ik kon nu niet mijn eigen mensen achterlaten. Plots bedacht ik me dat ik ze wel zou kunnen verbinden. We moesten gewoon virtueel werken om de connectie die we met de drie organisaties in Rotterdam gelegd hadden, verder uit te bouwen. Toen ik thuis-

kwam, heb ik dat allemaal op papier gezet. Ik kreeg van alle groepen een reactie terug en iedereen zag het zitten.

De volgende zes jaren bouwden we vooral vertrouwen op en leerden elkaars dagdagelijkse realiteit kennen, door regelmatig samen te werken op het ICAF-festival. In 2007 organiseerden we mediatrainingen, waaruit Pepe’s eiland is voortgekomen. Dat was de eerste voorstelling waaraan de groepen gezamenlijk hebben gewerkt en onze eerste test om virtueel samen te werken.

In 2009 hebben we alles op papier gezet, een protocol getekend en een jaarplan gemaakt. De volgende negen maanden bouwden we met behulp van privésponsoring het virtueel kantoor op. Canada is er later nog bijgekomen en in maart dit jaar hebben we de Carrousel voorgesteld aan het ministerie van cultuur in Peru.

Cultuur Nu zijn we klaar. De website is net online en lokaal werken we nu al met 600 mensen samen. Alles is in gereedheid gebracht om rond 2013-2016 volledig virtueel te gaan.

Wat hopen de initiatiefnemers te bereiken met de Carrousel?

Grijp: Voor ons is de Carrousel een manier om langdurig en diepgaand te kunnen samenwerken. Het is een levenslang engagement. We willen groepen die geïsoleerd leven met elkaar in contact brengen en samen laten creëren. De wereld openen voor kwetsbare groepen wereldwijd en ze kennis laten maken met de mogelijkheden van internet. Er zijn immers nog heel veel kinderen die nauwelijks of geen toegang hebben tot internet: dat is een achterstand van jewelste die zij maar moeilijk kunnen bijbenen.

Hoe gaan jullie te werk?

Grijp: In principe werken we vier jaar rond één thema. Milieu is heel belangrijk, net als de link tussen de alleroudsten en de allerjongsten.

Het is bovenal een kwestie van creëren.

Iedereen brengt zijn materiaal binnen op het kantoor dat we samen monteren en samen kijken we welk stuk in welke producties gaat. De bedoeling is om zo naar één groot thema te gaan dat op hetzelfde moment op de verschillende plekken gebracht kan worden met interventies van de andere theatergroepen. Doordat je mondiaal werkt kijk je breder dan binnen je eigen realiteit. We werken rond thema’s die iedereen aanbelangen, maar door ze op hetzelfde moment live te brengen met interactie van al die andere partners, geeft het een extra dimensie.

Waren er voor jullie, naast praktische overwegingen, nog andere redenen om met internet te werken?

Grijp: Absoluut, internet betekent een heel andere beleving voor de deelnemers. Voor velen gaat er een wereld open, want doordat multimedia erbij komen, wordt het veel breder dan theVerrekijkers

27

Cultuur

Tekst: Margot Cassiers — Foto: Ynje Degraeve en vzw Sering

Pepe’s eiland Pepe’s eiland was de eerste voorstelling die de groepen van de Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel gezamenlijk maakten.

In Pepe’s eiland komen “sorteerders” naar een eiland, waar ze mensen tegen hun zin meenemen. Pepe is de rebellenleider die ook ontvoerd is. Zijn zus, vrouw en dochter blijven achter en worden ontdekt door kinderen. Pepe’s vrouw, mama Helena, treurt om hem en huilt zo hard dat het begint te stormen. De kinderen zien dat allemaal gebeuren en willen Pepe vinden om te vermijden dat de hele wereld kapot zal gaan als Helena weer begint te huilen. Ze besluiten hem eerst in Afrika te zoeken en vertrekken naar daar.

Vervolgens verschijnt op een scherm een filmpje van de kinderen in ZuidAfrika. Zij vertellen dat de “sorteerders” bij hen zijn geweest maar dat ze verder zijn getrokken naar de mensen met de lange haren. Daarop trekken de kinderen naar Canada, waar de indianen leven. In een filmpje van de Canadezen zegt één van de lokale kinderen dat de indianen daar al lang dood of weggevoerd zijn, waarop de kinderen van het eiland verdergaan naar Peru.

De Peruvianen leggen de link tussen mama Helena en Maria Helena, de leidster van Vieira die in de jaren ’70 vermoord werd door “Het Lichtend Pad”.

In hun filmpje gaan ze in op die geschiedenis. Daar, in Villa El Salvador, vinden de kinderen Pepe, die nu nog een manier zoekt om weer naar zijn eiland te kunnen gaan. Op een dag is Pepe verdwenen uit Peru, waarop de ouderen van daar vertellen dat hij weer naar huis is. Op het einde zie je op het scherm een grote Condor wegvliegen.

28

Verrekijkers

Tekst: Margot Cassiers — Foto: Ynje Degraeve en vzw Sering

ater. Toch waren de voornaamste redenen om de Carrousel op die manier op te bouwen ecologische. Je kan het internet zo gebruiken dat je heel dicht bij elkaar zit en je dus niet telkens naar elkaar moet vliegen. Ook de duurzaamheid van deze werkwijze speelde mee. We wilden vermijden dat de samenwerking een soort van vakantieliefde werd, waarbij we elkaar de hemel beloofden maar waarbij er na twee maanden niets meer over was.

Wat heeft de Carrousel tot nog toe verwezenlijkt?

Grijp: Er zijn heel wat mooie voorstellingen tot stand gekomen. Pepe’s eiland was overdonderend voor het publiek. Bij Eerste liefde hebben we de ouderen mondiaal laten praten over hun eerste liefde en dat gemonteerd en verwerkt in een voorstelling hier, waar onze Belgische ouderen live speelden.

Voor Sam, één van de Peruviaanse ouderen, is België nu veel belangrijker dan Broadway. Hij is apetrots dat hij heeft meegewerkt aan een stuk dat hier gespeeld werd.

Vorig jaar hebben we Homo ludens gemaakt, een voorstelling over speelgoed. We gingen ervan uit dat er in het Zuiden op een heel andere manier wordt gespeeld, omdat ze ook heel andere middelen hebben. We toonden bij die voorstelling aan kinderen hoe ze in Zuid-Afrika spelen. Er was rechtstreeks contact met Zuid-Afrika, zodat Opau, het hoofd van Tswepa, de kinderen Masquitane kon aanleren, een Zuid-Afrikaans spel dat eigenlijk een primaire vorm van theater is en dat ze op straat spelen. Hij keek vervolgens toe hoe ze het uitwerkten, gaf zijn advies en leerde ze tot slot nog een Zuid-Afrikaans lied. Tegelijk was het ook een meeting tussen jong en oud, want er waren heel wat ouderen aanwezig die de kinderen toonden hoe ze vroeger speelden.

Wat is u persoonlijk het meeste bijgebleven na de afgelopen jaren?

Grijp: Het is telkens weer wonderlijk om te ervaren dat we veel meer verbonden zijn dan we beseffen. We hebben een onderlinge lijn, waar we ons

Cultuur niet meer van bewust zijn. Er gebeuren daardoor onvoorstelbare dingen en er blijken mogelijkheden die we niet hadden kunnen voorzien. Dat viel enorm hard op bij het maken van Pepe’s eiland, waarbij kernfiguren en bepalende momenten in het verhaal telkens opgepikt en ingevuld werden door groepen uit andere culturen.

We zitten als gemeenschap op een onbewuste laag enorm dicht bij elkaar en die laag borrelt op als we samenwerken. Dat is voor mij het allermooiste van de Carrousel.

Hoe zien jullie de toekomst van de Carrousel?

Grijp: De Carrousel zal groeien. Ze heeft lokaal enorm veel potentieel om mensen die nergens anders een theaterstuk kunnen maken, toch te laten deelnemen aan een creatief proces.

In 2003 ontstond de idee van de Carrousel en we willen in 2013 klaar zijn. Dat is tien jaar werk. Je begint niet zomaar aan een project als dit, want dan krijg je niets meer dan een lege doos en er zijn genoeg sites als YouTube. Een heel stabiele samenwerking opbouwen en een mondiaal collectief vormen, dat is iets unieks.

Gewoonlijk werkt men met één land samen en als het over creatieprocessen gaat, dan moet er gereisd worden. Dit is nieuw. Om die reden heeft het ook zo lang geduurd. Niemand heeft het al gedaan, dus we konden nergens gaan kijken. Op een dag zal onze samenwerking misschien uitgewrongen zijn, maar hopelijk zullen anderen dan het principe van de Carrousel overnemen.

Verrekijkers

29

Recept

Tekst: Stephanie Florizoone — Foto: Stephanie Florizoone

Joodse kaasblintsjes Recept met respect

Ingrediënten (voor 6 stuks): Voor het pannenkoekendeeg: 250g bloem 4 eieren, losgeklopt 3 dl melk 2el gesmolten boter (50g) 100 g suiker Een snuifje zout Voor de vulling: 250 g kwark 2 eierdooiers 1 tl kaneel 1 el suiker Eventueel: opgeklopte slagroom

M

ei is weer aangebroken.

Dat betekent veel feestdagen en lange weekends in het vooruitzicht! Ook voor de joodse gemeenschap staat er een belangrijk feest voor de deur. Zondag 27 en maandag 28 mei vieren zij Sjavoeot, wat het Wekenfeest betekent in het Hebreeuws. Sjavoeot valt zeven weken na Pesach (de herdenking van de joodse uittocht uit Egypte) en viert het moment dat Mozes op de berg Sinaï de Tien Geboden ontving van God. Tijdens deze kleurrijke feestdag worden huizen en synagogen versierd met bloemen

30

Verrekijkers

en fruit. En natuurlijk horen daar ook traditionele gerechten bij. Op Sjavoeot worden thuis voornamelijk melkgerechten gegeten. De zogenaamde kaasblintsjes zijn hier een populair voorbeeld van. Het zijn heerlijke, kleine pannenkoekjes, vanbinnen gevuld met kwark. Wil je wel eens een traditionele Sjavoeot-maaltijd proberen of heb je genoeg van die pannenkoek met suiker? Ga dan meteen aan de slag met dit supersimpel receptje!

Doe de bloem met het snuifje zout in een kom. Doe de eieren, de melk, de suiker en de boter erbij en mix tot een egaal deeg. Schenk een kleine hoeveelheid van het deeg in een hete pan zodat het hele oppervlak bedekt is. Bak slecht één zijde van de pannenkoek tot er kleine blaasjes opkomen. Leg de half gebakken pannenkoeken even opzij.

Maak nu de vulling. Doe alle ingrediënten in een kom en roer goed. Schep 1 à 2 eetlepels van de vulling op de gebakken kant van elke pannenkoek en vouw ze dicht. Bak de dichtgevouwen pannenkoekjes opnieuw tot alle zijden bruin zijn.

Dien ze warm op met eventueel wat opgeklopte room.

VErrEkIjkErS

IS STEEDS OPZOEK NAAR ENTHOUSIASTE STUDENTEN

wIj zOEkEN

REDACTEURS, JOURNALISTEN, WEBMASTERS, FOTOGRAFEN & ILLUSTRATOREN NEEM cONTAcT Op VIA VErrEkIjkErS_c@HOTMAIL.cOM

NEEM EEN

STEUNABONNEMENT 1 JAAR VERREKIJKERS VOOR SLECHTS € 7,00

contacteer ons eerst via mail a.verrekijkers@hotmail.com. Vermeld je naam en je adres.

Stort pas daarna € 7,00 op ons rekeningnummer: 979-1491734-73 met in de vermelding je naam en je adres.

certified PDF

20%

OB50318

korting voor studenten

Abonneer je nu op MO !

Wil je als student elke maand een boeiende portie mondiale informatie in je brievenbus ontvangen? Bestel dan nu een jaarabonnement op MO*.

Je betaalt slechts â&#x201A;Ź 28 i.p.v. â&#x201A;Ź 34, een korting van 20%.

Bestellen kan via promotie@mo.be of via 02 536 19 77 MO* Uw maandelijks mondiaal magazine. www.MO.be