Verrekijkers 32 - Dossier Golfstaten

september 2015 # 32 | jaargang IX | www.verrekijkers.org

ON DE TDE LA NIE K S Y- UW NE OU E L T

DE LAATSTE ABSOLUTE MONARCHIﾃ起 | WK EIST ZIJN (DODEN)TOL | OP VAKANTIE IN DE GOLFSTATEN | BACKGROUND EDUCTIONS | DE MACHT VAN EEN PASPOORT | SOCIAL MEDIA IN GOLFSTATEN |

BESTE LEZER Er staat weer een fris nieuw academiejaar voor de deur.

Ook Verrekijkers is er klaar voor. Want dit blad dient niet enkel ter ontspanning gelezen te worden, maar je moet er ook iets van leren. Ikzelf wist voordat we deze editie gingen maken bijvoorbeeld helemaal niks over de Golfstaten. Ik sprintte een keer over de luchthaven van Dubai tijdens een overstap en kan ze wel aanwijzen op de wereldkaart, maar verder kwam mijn kennis ook niet. Ik keek op de luchthaven van Dubai mijn ogen uit naar de enorme goud geverfde palmbomen en de vrouwen en mannen gekleed in lange gewaden. Een mooi paradoxaal beeld: overdadige luxe is overal te zien, behalve in de kleding van de inwoners zelf.

Voor de leken zoals ik beginnen we het dossier over de Golfstaten simpel: een overzicht van welke landen nou eigenlijk bij de Golfstaten horen. Ook kom je te weten wat er op toeristisch gebied te doen is op dit zanderige stuk aarde. Maar het zou Verrekijkers niet zijn als we er niet dieper op in gingen. Daarom kijken we ook naar hoe het toch kan dat de absolute monarchieën van de Golfstaten in deze moderne wereld nog overeind kunnen blijven staan. Ook lees je over de gevolgen van het FIFA Wereldkampioenschap 2022 in Qatar.

Om toch nog een beetje in de vakantiesfeer te blijven, kijken we deze editie ook naar paspoorten. Wat betekent zo’n boekje nou, en uit welk land kun je het beste een paspoort hebben? Spoiler: in België doen we het goed. Maar Verrekijkers zegt, net als jullie, ook de vakantie gedag en de redactie bergt haar paspoort weer eventjes op. Wij zijn er klaar voor om een jaar vol verdiepende, leerzame en interessante artikelen te brengen.

Lizet Van de Kamp

WIL JE REAGEREN OP EEN ARTIKEL, ADVERTEREN OF GRAAG EEN ABONNEMENT NEMEN (10 EURO VOOR ÉÉN JAARGANG)?

STUUR GERUST EEN MAIL NAAR INFO@VERREKIJKERS.ORG.

WWW.VERREKIJKERS.ORG WWW.FACEBOOK.COM/VERREKIJKERS

28 6

23

29

IRA Q

SYRIA KUWAIT

QATAR

EGYPT

BAHRA I N SAUDI A RABIA

UNITED ARAB EMIRATES

OMAN

18 12

SUDAN

YEMEN

10

SOMALIA

14 30

VASTE RUBRIEKEN

DOSSIER

04 05 12 28 29

10 14 18 23

HOOFDREDACTIE: Lizet Van de Kamp UITGEVER Janus Verrelst REDACTIE: Naomi Vandenbroeck, Maaike Cornelissen, Isabelle Gheldolf, Félicie Crijns, Denise Mol EINDREDACTIE: Felix Coppieters, Tomas Ooms

Organisatie in de kijker De wereld anders bekeken Wist je dat?

Recept met respect Cultuuragenda

LAY-OUT: Karen Devroe, Tess Claes WEBREDACTIE: Tomas Ooms BOEKHOUDING: Felix Coppieters PRESIDENT Charlotte Lievens Gedrukt op papier met ecolabel

4

Dit zijn de golfstaten De laatste absolute monarchiën WK eist zijn (doden)tol Op vakantie in de golfstaten

MET DE STEUN VAN

vzw

IT’S NEVER TOO LATE TO LEARN

BACKGROUND EDUCATIONS TEKST: FÉLICIE CRIJNS

ORGANISATIE IN DE KIJKER

4

Marshall McLuhan, Jean Baudrillard en Dave Eggers. Wat hebben deze namen met elkaar gemeen? Het zijn alle drie mannen wiens gedachtegoed invloedrijk is in de discussie rond media-ethiek, maar dat is niet het enige: alle drie worden zij uitvoerig besproken in de les Ethiek en nieuwe nieuwe media, gegeven als onderdeel van de opleiding Filosofie van Background Educations.

Background Educations is een in 2014 ontstane start-up, waar avondonderwijs voor volwassenen op flexibele wijze wordt aangeboden. De missie: mensen kennis laten maken met een volledig nieuw concept van avondonderwijs op academisch niveau. De les Ethiek en nieuwe nieuwe media wordt gegeven in Mechelen, maar ook in Antwerpen, Brussel en Gent is een uitgebreid lesprogramma te volgen. Na een eerste verkenning van het aanbod is de conclusie dat avondonderwijs nog niet eerder zo aantrekkelijk heeft geklonken: wereldculturen, klimaat, Europese politiek, digitale technologie, economie en biologie maken allemaal deel uit van het aanbod. Daarnaast passeren ook de meer gebruikelijke, maar ongekend interessante richtingen als filosofie, literatuur en psychologie de revue. De programma’s zijn inleidend bedoeld, waarbij individuele ontplooiing centraal staat.

De les Ethiek en nieuwe nieuwe media wordt gegeven door Karl Verstrynge, professor Ethiek en Existentialisme van de VUB. Een kenmerk van Background Educations is dan ook dat de lessen door docenten uit heel België en daarbuiten worden gegeven. Elke les vertelt er een andere expert over zijn of haar vakgebied. Bij binnenkomst in

het lokaal liggen er een aantal stapeltjes met papieren klaar: de artikelen die voor of na de les doorgenomen kunnen worden voor meer achtergrondinformatie. De cursisten die in de les zitten, lijken uit alle windrichtingen te komen en alle leeftijdscategorieën te beslaan. Een van de cursisten vertelt dat hij deze lessen volgt, omdat een voltijdse studie niet te combineren was met zijn werk en gezin. Hij is dan ook zeer content met deze mogelijkheid. Daarbij geeft hij glimlachend aan dat het feit dat er geen examens zijn het programma nog aangenamer maakt.

De les die volgt is interessant, interactief en draagt op een originele manier bij aan kennis over het onderwerp. Ondanks het feit dat voor de meeste cursisten waarschijnlijk net de werkdag er op zit, ga ik met meer energie de deur uit door de nieuw opgestoken kennis. Ik bedenk vast welke cursus ik graag zou willen doen volgend jaar: Klimaat & Duurzaamheid of liever European Literature? Ach, eigenlijk hoef ik niet te kiezen, want Background Educations geeft cursisten de kans om naast de gekozen opleiding, ook nog lessen van de andere opleidingen te volgen! Zo wordt leren wel erg leuk. •

DE WERELD ANDER BEKEKEN

DE MACHT VAN EEN PASPOORT TEKST: ISABELLE GHELDOLF BEELD: DAN FRANK GARRETT Hoe machtig is jouw reispas? De website passportindex. org klasseert reispassen op basis van hoeveel landen een reiziger kan bezoeken zonder visum of er een visum kan gekocht worden bij aankomst. Een heleboel Europese landen sieren de top tien en dat maakt hun erg gegeerd bij inwoners van landen die onderaan de klassering bengelen. Maar een nationaliteit en een paspoort hebben, wordt vaak als vanzelfsprekend beschouwd terwijl het dat zeker niet is.

Stel je voor dat er een papieren document bestaat dat je toegang geeft tot meer dan 140 landen. Er is geen sprake meer van maanden vooraf je reis te plannen. Geen dure, langzame procedures die je moet doorlopen om een visum aan te vragen. Je koopt simpelweg een ticket voor je favoriete vervoersmiddel en je reist naar je bestemming. De wereld ligt aan je voeten.

De kans is groot dat je dit magisch document al bezit. Als inwoner van België heb je namelijk het zesde meest machtige paspoort ter wereld, volgens passportindex. org. Een paspoort is een document dat officieel bevestigt dat je inwoner bent van een bepaald land en wordt wereldwijd erkend.

ONTWIKKELDE LANDEN MET STERKE ECONOMIEËN IN DE TOP TIEN De website is ontwikkeld door het adviesbedrijf Arton Capital dat gespecialiseerd is in mensen helpen om een dubbele nationaliteit te verwerven. Mensen willen

een tweede paspoort om verschillende redenen: ze willen de mogelijkheid om te reizen zonder visum of om in een ander land te studeren of te gaan wonen. De klassering toont welke paspoorten het meeste mobiliteit geven op basis van het aantal landen dat zonder visum bezocht kan worden en of er bij aankomst één gekocht kan worden. Ontwikkelde landen met sterke economieën bekleden topposities. Zo kunnen inwoners van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk 147 landen bezoeken. Frankrijk, Duitsland en Zuid-Korea hebben dan weer toegang tot 145 landen.

De meerderheid van de landen in de top tien komen uit de Europese Unie. Onderaan de lijst zijn er vijf landen die slechts achtentwintig landen kunnen bezoeken: Salomonseilanden, Sao Tomé en Principe, Zuid-Sudan, Palestina en Myanmar. “95% van de klanten van Arton Capital komen uit landen die onderaan laag geklasseerd zijn”, zegt Armand Arton

DE WERELD ANDERS BEKEKEN

5

DE WERELD ANDERS BEKEKEN

6

MEER DAN TIEN MILJOEN MENSEN WERELDWIJD HEBBEN GEEN NATIONALITEIT VOLGENS DE UN REFUGEE AGENCY. ZIJ KUNNEN NIET REIZEN MET EEN VLIEGTUIG.

directeur van Arton Capital in een interview met de krant The National in april 2015. Het rapport A Shrinking World gepubliceerd door Arton Capital en Wealth-X van 2014 zegt dat 60% van de aanvragen voor dubbele nationaliteit van miljardairs uit het Midden-Oosten komen. Dat komt door de politieke instabiliteit in de regio. Het artikel van de krant The National beschrijft het voorbeeld van een Jordaanse familie die recent een tweede paspoort van de Dominicaanse Republiek heeft aangekocht om de onrust te ontvluchten. Met de Jordaanse nationaliteit zouden ze zich drie maanden op voorhand moeten aanmelden om een Brits visum te verkrijgen. Met hun Domini-

caans paspoort kunnen ze zonder visum naar Groot-BrittanniÍ reizen. Caribische landen hebben de meest flexibele investeringsprogramma’s in ruil voor burgerschap, wat blijkt uit een artikel van Global Citizenship magazine van november 2014. De eilanden hebben te weinig grondstoffen en arbeidskrachten om op de wereldmarkt te concurreren, dus trekken ze op deze manier kapitaal en investeringen aan. De industrie van dubbele nationaliteiten is een miljardenindustrie. Bedrijven zoals Arton Capital helpen mensen om een investeringsprogramma in een land op te stellen. Maar de kosten lopen hoog op. Om burger te worden van de Dominicaanse Republiek moet er minstens

nettowaarde hebben van 1,6 miljoen Canadese dollar en moeten minstens 800 000 dollar investeren om een verblijfsvergunning te verkrijgen, schrijft Wealth-X News.

100.000 Amerikaanse dollar geïnvesteerd worden of vastgoed gekocht worden van minstens 200.000 dollar. De vrijheid van beweging is niet goedkoop.

PASPOORTEN VERKOPEN IS LUCRATIEVE ONDERNEMING VOOR LANDEN Wanneer reizigers zich zonder visum tussen landen kunnen verplaatsen, duidt dat op goede internationale relaties tussen staten. Burgers krijgen de kans om vlot landen te bezoeken.

Maar zonder goede diplomatieke relaties kan een land een reiziger het zeer moeilijk maken. Er kan gevraagd worden om informatie te delen over zijn aankomst- en vertrekdatum, zijn verleden en

zelfs mogelijk om een uitnodigingsbrief. Daarnaast lopen in dat geval de kosten voor een visum vaak hoog op. Om die redenen is het belangrijk voor reizigers om te beschikken over een nationaliteit van een land waar de meeste landen een positieve relatie met hebben. Landen met goede internationale relaties hebben ontdekt dat paspoorten verkopen een lucratieve onderneming is en drijven de prijzen op. In Australië bijvoorbeeld kan een buitenlander op een jaar tijd een verblijfsvergunning krijgen, maar dan moet hij dertien miljoen Amerikaanse dollar investeren in het land.

Het investeringsprogramma van Canada voor immigranten laat enkel investeerders toe die een

EEN NATIONALITEIT IS NIET VANZELFSPREKEND Inwoner worden van een bepaald land is dus een kostelijke onderneming en vaak enkel weggelegd voor rijke families en zakenmannen. Maar om een andere nationaliteit aan te vragen, moet je al in de eerste plaats in het bezit zijn van één. Veel mensen beseffen niet dat een nationaliteit hebben niet vanzelfsprekend is.

Meer dan tien miljoen mensen wereldwijd hebben geen nationaliteit volgens de United Nations Refugee Agency. Deze mensen hebben enorme moeilijkheden om een identiteitskaart te bemachtigen, te reizen met een vliegtuig, zich te laten inschrijven in een universiteit of een bankrekening te openen.

Er zijn voornamelijk twee oorzaken waardoor mensen staatloos kunnen worden. Enerzijds door de gebrekkige wetgeving van landen.

Elke natie heeft wetten die zeggen onder welke omstandigheden een persoon een nationaliteit kan krijgen of verliezen. Meestal krijgt iemand van rechtswegen een nationaliteit bij geboorte op een bepaald grondgebied. Maar als de wet zegt dat de nationaliteit enkel overgedragen kan worden van ouder op kind, dan blijven vondelingen vaak achter zonder nationaliteit. Een andere oorzaak is wanneer nieuwe staten ontstaan of wanneer grenzen hertekend worden. In deze gevallen kunnen minderheidsgroepen achterblijven zonder nationaliteit.

De vrijheid om te reizen is een universeel mensenrecht. Maar het maakt wel degelijk iets uit waar je wieg heeft gestaan. Waar je geboren bent, bepaalt hoe machtig je paspoort is en of je überhaupt een nationaliteit hebt. Wie had ooit kunnen denken dat dat kleine rode boekje zo machtig is. •

DOSSIER: DE GOLFSTATEN 9 DE WERELD ANDERS BEKEKEN

Zoals de cover je al deed vermoeden, gaan we in deze Verrekijkers de focus leggen op de Golfstaten.

Geen paniek als je niet meteen weet welke staten hiertoe behoren of waar deze gelegen zijn, in dit nummer zal je er alles over te weten komen. Op de volgende pagina vind je alvast de basis informatie over de Golfstaten. Verder lees je in dit nummer meer over het reilen en zeilen binnen deze staten.

IRA Q SYRIA

KUWAIT

QATAR

BAHRA I N EGYPT

SAUDI A RABIA

SUDAN

YEMEN

SOMALIA

U

DIT ZIJN DE GOLFSTATEN

UNITED ARAB EMIRATES

OMAN

LEGENDE LAND LAND GOLFSTAAT

LAND GEEN GOLFSTAAT

ZEE GRENS

Onder de Golfstaten vallen 6 Arabische landen die grenzen aan de Perzische Golf: Bahrein, Koeweit, Qatar, Oman, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. In de Golfstaten wordt Golf-Arabisch gesproken. De dialecten per land kunnen echter verschillen in grammatica, woordenschat en accent. In Saoedi-Arabië spreken er maar 200.000 mensen Golf-Arabisch, omdat de meeste inwoners van het land niet aan de Perzische Golf wonen. Samen vormen de Golfstaten het handelsblok de Samenwerkingsraad van Arabische Staten in de Golf. Het geloof in alle golfstaten is overwegend islamitisch.

Oman, officieel het Sultanaat Oman heeft als hoofdstad Masqat. De regeringsvorm is een sultanaat (absolute monarchie) en er wonen 3,2 miljoen mensen.

Staat Koeweit, met de gelijknamige hoofdstad, is een klein olierijk emiraat. Het land heeft geen bergen, rivieren of meren van betekenis en minder dan 1 procent van het land kan gebruikt worden voor landbouw. Koeweit is een constitutionele monarchie en er wonen 2,7 miljoen mensen.

Qatar, hoofdstad Doha, is het schiereiland dat grenst aan Saoedi-Arabië. Het is een absolute monarchie met 2,1 miljoen inwoners. •

Bahrein is een eilandstaatje in de Perzische Golf. Het is een archipel met 33 eilanden, waarvan de grootste ongeveer 55 kilometer lang en 18 kilometer breed is. De hoofdstad is Manama en in het land wonen 1,3 miljoen mensen.

De regeringsvorm is een constitutionele monarchie.

De Verenidge Arabische Emiraten (VAE) omvat zeven emiraten: Abu Dhabi, Dubai, Sharjah, Ajman, Umm Al Qaywayn, Ras al-Khaimah en Fujairah. De VAE zijn rijk aan olie. Abu Dhabi, de hoofdstad, is het grootst in oppervlakte en bezit ook verreweg de meeste olie. De regeringsvorm is een federatie van emiraten en er wonen 8,2 miljoen mensen.

Het Koninkrijk Saoedi-Arabië is het grootste land in het Arabische Schiereiland en is een absolute monarchie. Het land bestaat grotendeels uit woestijn en is bijzonder rijk aan aardolie. In Saoedi-Arabië liggen de twee belangrijkste heilige plaatsen van de islam: Mekka en Medina. De hoofdstad is Riyad en er wonen 27,3 miljoen mensen.

11 DOSSIER: DE GOLFSTATEN

TEKST: LIZET VAN DE KAMP BEELD: KAREN DEVROE

ORGANISATIE IN DE KIJKER

12

WIST JE DAT ...

SOCIAL MEDIAGEBRUIK IN DE GOLFSTATEN FLOREERT? TEKST: DENISE MOL BEELD: Bjorn Moerman PHOTOGRAPHY - www.bjornmoerman.com In de Golfstaten zijn sociale media de laatste jaren steeds meer in opmars. In Growth Pattern of Social Media Usage in Arab Gulf States: An Analytical Study stellen Sulaiman Reyaee en Aquil Ahmed vast dat vooral Facebook, Twitter en Youtube goed scoren qua populariteit.

De Vlaamse Veerle Oben woont al 12 jaar met haar gezin in Dubai.

Zij beaamt en verklaart de stijgende trend. “Uiteraard wonen hier veel expats die met hun familie en vrienden thuis contact willen houden. Maar sociale media zijn ook aanlokkelijk voor de lokale jeugd, omdat jongens en meisjes hier vanaf hun twaalfde erg gescheiden worden opgevoed. Sociale media vormen voor de jeugd hét communicatiemiddel bij uitstek.” Logisch als je bedenkt met welk gemak je er eventuele restricties mee kan omzeilen. “Smartphones zijn hier dan ook een echte hype en zelfs jonge kinderen en tieners zijn voorzienvan de beste en nieuwste modellen.”

Lokale bedrijven, multinationals en de overheid springen inmiddels merkbaar mee op de social media bandwagon. Zo werd dit jaar de Arab Social Media Influencers Award georganiseerd om een positief platform voor nieuwe media binnen de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) uit te bouwen. Minister-president en vicepresident van de VAE, Sheikh Mohammed, geeft openlijk zijn steun aan zulke innovatieve, gecontroleerde initiatieven. Deze heerser heeft bovendien zijn eigen Facebookpagina, HHSheikhMohammed, en Twitter account, @HHShkMohd.

DE CENSUUR VOORBIJ Denk echter niet dat er geen sprake is van censuur in de VAE. “Alles wat te maken heeft met gokken, seksualiteit, anti-lokale politiek en zelfs sommige medische websites worden geblokkeerd,” vertelt Veerle. “Er zijn slechts twee providers, Etisalat en DU, die allebei onder het beleid van de overheid vallen. ” Einde verhaal voor de digitale vrijheid?

Nee, hoor. “De meeste mensen gebruiken een virtual private network (vpn) om geblokkeerde sites te bezoeken. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een Amazon account in de Verenigde Staten openen of Skype downloaden en installeren.”

Waar een wil is, is dus een achterpoortje. Bots jij in het verre buitenland op een YouTube blokkade? Een mogelijke oplossing wordt aangeboden op www.unblocked.pk. Deze gratis proxy-dienst laat je via een ander IP-adres toe om die eerst zo onbereikbare video’s toch te bekijken.

PROBLEMATISCHE VRIJHEID Is alles zo koek en ei wat betreft social mediagebruik in de VAE? Nou, nee. Opschudding in verband met de genderkloof haalt met regelmaat de lokale media, zoals te merken op nieuwssite 7DAYSinDubai. “Volgens ons is er door sociale media minder verschil tussen man en vrouw qua informatietoegang,” meent Veerle.

“Dat brengt soms extra problemen met zich mee. Denk vooral aan jonge meisjes die via sociale media toch kunnen afspreken met jongens of mannen waar hun ouders niets van weten of niet zouden achter staan. Ook het maken van selfies die vervolgens in verkeerde handen terecht komen, lezen we hier al eens in de krant. ” Dit interview kwam tot stand in samenwerking met stichting Vlamingen in de Wereld www.viw.be •

DOSSIER: DE GOLFSTATEN

14

DE LAATSTE ABSOLUTE MONARCHIEËN Waarom modernisatie niet tot democratisering leidt in de Golfstaten TEKST: ISABELLE GHELDOLF

Torenhoge wolkenkrabbers, luxueuze auto’s, mannen in Oosterse gewaden die leeuwen als huisdier houden in gigantische paleizen. De decadentie in de zes Golfstaten - Bahrein, Koeweit, Oman, Qatar, Saoedi-Arabië en Verenigde Arabische Emiraten- tart alle verbeelding. Ze hebben de hoogste levensstandaard in de Arabische wereld, maar het zijn ook de meest autoritaire regimes in de regio. Waarom is democratie zo opvallend afwezig in deze landen?

Qatar wordt bijvoorbeeld geregeerd door Emir Tamim bin Hamad al-Thani uit de Al-Thani familie. Politieke partijen zijn verboden en er is geen onafhankelijke wetgevende macht in Qatar.

Sinds 2007 zijn er lokale verkozen vertegenwoordigers, maar mogen enkel advies geven aan ministers.

In 2013 was er sprake van nationale verkiezingen voor twee derde van de zetels in het parlement van Qatar, maar die zijn uitgesteld tot 2016. Net zoals in de andere golfstaten is er een gebrek aan democratische instellingen. Daar tegenover staat dat Qatar zich weer het rijkste land ter wereld mag noemen, volgens data van het Internationaal Monetair Fonds, gebaseerd op het BNP en aantal inwoners. Als we politicoloog Seymour Martin Lipset geloven, zouden die positieve economische ontwikkelingen sociale veranderingen moeten stimuleren die uiteindelijk democratie produceren. Hij beschreef die evolutie al

in een artikel in 1959 in American Political Science Review. Deze modernisatietheorie is echter niet van toepassing op de Golfstaten.

Om dat te verklaren moeten we terug gaan naar het begin van de twintigste eeuw, wanneer grote olievoorraden ontdekt werden onder de Golfstaten.

OLIE VERSTERKT DE MACHT VAN AUTORITAIRE LEIDERS Olie werd dan wel al in 1908 ontdekt, de wereld toonde pas interesse in de regio vanaf de jaren 30. De reden? Diezelfde enorme olievoorraden. Over het algemeen beschikken de Golfstaten over twee derde van de olievoorraad van de hele wereld en de heersende families konden enorme rijkdom vergaren door te handelen in olie.

De aanwezigheid van olie houdt op verschillende manieren de autoritaire regimes in stand. Een regering haalt normaliter inkomsten uit het heffen van belastingen. Het idee in een democratie is dat degene die belastingen betaalt, iets te zeggen heeft over waar zijn geld naar toe gaat. Met andere woorden, de belastingbetaler mag mee beslissen waarin het geld geïnvesteerd wordt en dus in welke richting de samenleving gestuurd wordt.

Maar aangezien niet iedereen kan of wil deelnemen aan het bestuur van een land, worden er regelmatig vrije verkiezingen georganiseerd waarin iedereen het recht heeft om zich kandidaat te stellen om mee het land te besturen en te stemmen op de kandidaten.

De inkomsten uit olie verbreken echter die verbinding. De overheden hebben geen belastingen nodig om inkomsten te vergaren om het land te besturen, die halen ze immers uit oliehandel. Met die

opbrengst koopt de regering de loyaliteit van de bevolking door gratis voorzieningen ter beschikking te stellen. In Qatar is bijvoorbeeld water, onderwijs, elektriciteit en zorg gratis. De bevolking ruilt dus politieke vertegenwoordiging voor welvaart. Maar de gratis voorzieningen lossen niet alle problemen op. Er zijn nog steeds groepen die rebelleren en om politieke rechten vragen. Daarom worden de inkomsten ook gebruikt om te voorkomen dat burgers zich gaan organiseren. De leiders van de golfstaten zijn dus financieel onafhankelijk geworden van hun volk door de grote olievoorraden onder hun landen.

KOEWEIT: DE VREEMDE EEND IN DE BIJT Maar één golfstaat heeft ondanks hun olie-inkomsten toch een min of meer democratisch systeem opgericht. Koeweit wordt beschouwd als het meest democratische land van de Golfstaten. Sinds 1962 heeft het een verkozen parlement, maar met sterk gelimiteerde capaciteiten.

Ondanks het verbod op politieke partijen, mogen parlementsleden zich groeperen en de uitvoerende macht ter verantwoording roepen. Het parlement kan een veto uitbrengen op overheidsbeslissingen, maar de emir heeft steeds het laatste woord. Als olie de enigste reden zou zijn waarom autoritaire regimes zijn ontstaan en blijven

15 DOSSIER: DE GOLFSTATEN

De zelfmoord van een jonge Tunesische groenteverkoper die zichzelf in brand stak in december 2010 om corruptie en politiegeweld aan te klagen, ontaarde in grote volksprotesten in de Arabische wereld. De vraag van de burgers naar meer politieke rechten werd te luid en leidde tot omverwerping van de autoritaire regimes van Tunesië, Egypte en Libië. Maar de protesten in de Golfstaten bleven uit of werden succesvol de kop ingedrukt zoals in Bahrein. Nog steeds worden die landen geleid door Emirs die kunnen regeren zonder gebonden te zijn aan wetten.

“DE MONARCHIEËN VAN DE GOLFSTATEN KOPEN DE LOYALITEIT VAN HET VOLK DOOR GRATIS VOORZIENINGEN “

DOSSIER: DE GOLFSTATEN

16

bestaan in de Golfregio, waarom heeft Koeweit dan ooit beslist om een parlement op te richten?

DE BRITSE GELDSTROOM Uit onderzoek van Sami Atallah, voorzitter van het Libanees centrum voor beleidsstudies en voormalig adviseur voor verschillende Libanese ministeries, blijkt dat het koloniaal verleden van het Verenigd Koninkrijk mogelijk een grote rol heeft gespeeld in het al dan niet aanwezig zijn van democratische elementen in de Golfstaten. Om de verschillen in democratisering van de Golfstaten te verklaren, moet er gekeken worden naar de geopolitieke situatie in de tweede helft van de negentiende eeuw, voordat de grote olievoorraden ontdekt werden onder de Golfstaten, volgens Atallah. Zijn historisch onderzoek toont aan dat de Britten hun invloedssfeer uitbreidden tot de Golfstaten om hun belangen in India te beschermen. Hoe dichter het land gelegen is bij India, hoe meer de Britten het land beïnvloedde om hun territorium in India veilig te stellen van andere Europese kolonisten.

Lokale leiders die toenadering zochten tot de Britten, ontvingen militaire en financiële steun. Op die manier werd de basis gelegd voor de regimes die we vandaag de dag zien. De toenmalige leiders van Oman, Verenigde Arabische Emiraten, Bahrain en Qatar had-

den door de Britse geldstroom weinig stimulans om te onderhandelen met lokale bevolkingsgroepen voor geld. Wanneer in begin jaren zeventig de Engelse regering besloot zijn koloniale posities in de Golfstaten te verlaten, hadden de staten al voldoende inkomsten vergaard uit olie om hun autoritaire regimes in stand te houden.

AFHANKELIJK VAN HET VOLK VOOR INKOMSTEN Hoe verder weg de landen van India gelegen zijn, hoe minder het Verenigd Koninkrijk geïnteresseerd was om zich te moeien in de binnenlandse politiek. Koeweit en Saoedi-Arabië waren bijvoorbeeld geen rechtstreekse bedreiging voor Brits-Indië. Koeweit ligt te Noordelijk en Saoedi-Arabië had geen haven in het Oosten die de Britten zorgen kon baren. Het beleid en het soort regime dat ontstond in Koeweit werd meer beïnvloed door interne spelers. De leider was afhankelijk van lokale handelaars voor zijn inkomsten.

Hij moest constant onderhandelen met hen om financiële steun te krijgen om politiek beleid te kunnen voeren. Deze afhankelijkheid zorgden ervoor dat de leider minder autoritair was. In geen enkele andere Golfstaat was dat het geval. Tot vandaag de dag houdt de Emir rekening met de wil van het parlement.

EEN TOEKOMST ZONDER OLIE? Op het eerste gezicht lijken de golfstaten op moderne Westerse landen. De hoofdsteden worden gesierd door indrukwekkende wolkenkrabbers, grote autostrades en splinternieuwe shoppingcentra waar elk Westers luxemerk verkocht wordt. De elite studeert aan de meest gegeerde Westerse universiteiten en is welbespraakt.

De monarchieën van de Golfstaten tonen dat ze de Westerse moderniteit verlangen, maar willen daarvoor hun persoonlijke belangen niet opgeven. De vraag is echter hoe lang de Golfstaten nog genoeg olieopbrengsten kunnen verzamelen om hun volk af te kopen.

Sommige rapporten zeggen zelfs dat Saoedi-Arabië bijvoorbeeld in 2030 niet genoeg olie meer zal hebben om te kunnen exporteren.

Sinds de Arabische Lente in het begin van 2011 startte, is de roep om democratische hervormingen in alle Golfstaten buiten Qatar en Oman luider geworden, volgens data van The New Repbulic en verslaggeving van Opendemocracy.net. Als de monarchieën geen gratis sociale voorzieningen meer kunnen leveren, zal de druk van het volk voor meer inspraak enkel groter worden. Misschien zal dan het uiterlijke Westerse vertoon overeenstemmen met de Westerse liberale waarden. •

JOURNALIST? FOTOGRAAF? VORMGEVER? ILLUSTRATOR? EINDREDACTEUR?

GEÏNTERESSEERD?

Wij zijn op zoek naar vormgevers, illustrators, journalisten, eindredacteurs en fotografen. Ben jij creatief, nieuwsgierig, innovatief of heel erg gemotiveerd? Waag dan je kans en vervoeg je bij ons team!

Iedereen die geïnteresseerd is, kan ons contacteren via Facebook, info@verrekijkers.org . Je kan ook naar onze openredactievergadering komen op maandag 21 september om 19.00 uur in ViaVia reiscafé (1e verdiep).

DOSSIER: DE GOLFSTATEN

18

WK EIST ZIJN (DODEN)TOL TEKST: NAOMI VANDENBROECK BEELD: AFP

Het grootste deel van de beroepsbevolking van Qatar werkt in de bouw. Toch is er zelfs zo niet voldoende werkkracht om de grootse plannen te realiseren, wat de enorme toestroom aan immigranten verklaart. Een steeds toenemend aantal migranten, momenteel geraamd op zo’n 1,8 miljoen arbeiders, zijn nodig om de uitdaging van grootse bouw- en infrastructuurwerken aan te kunnen. Zo is Qatar met voorsprong het land met hoogste aantal migranten ter wereld: zo’n 90% van de totale bevolking, en 94% van de werkende bevolking bestaat uit immigranten.

Van een land met een zulke rijke migratiegeschiedenis zou men verwachten dat er ook de sociale zekerheid er ook ver ontwikkeld is. Helaas is het tegengestelde waar. Nu het land met de voorbereidingen voor het WK de schijnwerpers op zich richt, komen ook de minder indrukwekkende kanten van Qatar aan het licht.

CONTROVERSE ROND QATAR Op 2 december 2010 klonk het verdict: in 2022 wordt Qatar het eerste Arabische land waar het WK voetbal zal plaatsvinden.

Hierbij kreeg Qatar voorrang op Australië, Japan, de Verenigde Staten en Zuid-Korea. Opvallend: Qatar was het buitenbeetje in de rij, met de meest controversiële kandidatuur. Dat de FIFA Qatar het WK toekende ontketende dan ook een storm aan kritiek. Bovendien werd Qatars kandidatuur en verkiezing meermaals beschuldigd van corruptie en omkoperij.

In augustus 2012 startte de FIFA´s ethische commissie onder leiding van jurist Michael Garcia een onderzoek naar de kandidatuur en verkiezing van Rusland en Qatar voor de WK’s van 2018 en 2022. Nadat Garcia zijn rapport aan de FIFA overhandigde in het najaar van 2014 concludeerde de FIFA dat Rusland en Qatar beiden konden vrijgepleit worden van corruptie. Garcia was het hier niet mee eens en stapte daarom op.

Gezien de FIFA hun geloofwaar-

19 DOSSIER: DE GOLFSTATEN

In 2022 organiseert Qatar als eerste Midden-Oosters land het Wereldkampioenschap voetbal (WK). Qatar mag dan wel het rijkste land ter wereld zijn, ze hebben nog veel werk voor de boeg. Van de twaalf stadia die het land zal voorzien, worden er negen van de grond af opgebouwd – de overige drie worden gerenoveerd. Het land claimde dat de nieuwe stadia er sowieso zouden komen. Ook al gaat het om minder geavanceerde vormen, de constructie blijft een heuse onderneming, vooral in vergelijking met andere kandidaat-landen. Zij zouden immers vooral renoveren en maximum drie stadia bouwen.

FEITEN QATAR • Arabisch Emiraat • Absolute Monarchie onder Emir Tamim bin Hamad al-Thani • 77,5% moslim, 8,5% christelijk, 14% andere • 11.607 km2 • 2.123.160 inwoners, 182,9/km2 (2014) • Munteenheid is de Quatar Rial, waarvan ca. 4 QAR gelijk is aan 1€ • Rijkste land ter wereld digheid niet wilden verliezen, besloten ze het rapport nadien alsnog in aangepaste vorm vrij te geven: ‘Wij zijn altijd overtuigd geweest dat de waarheid aan het licht moest komen’, aldus voorzitter Sepp Blatter. Niettemin wordt de stemming omtrent de WK’s van 2018 en 2022 niet heropend.

Ondertussen, vijf jaar na de toewijzing van het WK 2022 aan Qatar, wordt er nog steeds getwijfeld aan Qatars kandidatuur en capaciteiten. Er werd zelfs een motie gestemd om een nieuwe loting te organiseren voor het WK 2022, maar de FIFA blijft bij hun beslissing: in 2022 vindt het Wereldkampioenschap voetbal plaats in Qatar.

WARME WERELDCUP, WEIFELACHTIGE WINTERCUP Zowel stemmen binnen als buiten de FIFA twijfelen aan Qatar als gastheer en de redenen daarvoor zijn uiteenlopend. Eerst en vooral is er het ontzettend warme klimaat: in de zomermaanden rijzen de temperaturen tot 50°C, wat een wereldkampioenschap natuurlijk onmogelijk maakt.

Qatar beloofde echter dat ze vooruitstrevende technologische middelen zouden gebruiken om tegen de warmte in te druisen: een hypermodern verkoelingssysteem zou de temperaturen van 45 naar 25°C doen zakken. Dat zijn dan weer wel aangename temperaturen voor spelers en bezoekers.

Alle stadiums zouden ook voorzien worden van zonnepanelen en geavanceerde soorten koolstofvrije airconditioning: mooie beloftes. Qatar verklaarde echter vrijwel onmiddellijk na het verkrijgen van de Cup de data te willen veranderen naar de wintermaanden. Na een lange beraadslaging en debat werd dit voorstel ook goedgekeurd. Zo wordt het WK 2022 het allereerste WK voetbal ooit dat tijdens de wintermaanden plaatsvindt.

Dat de stadia nu geen hypergeavanceerde verkoelingssystemen nodig hebben, neemt niet weg dat Qatar nog steeds negen van de twaalf stadia volledig moet opbouwen. Daarnaast moet het land nog

ONLEEFBARE OMSTANDIGHEDEN Het contrast tussen de glamour van de constructiewerken en de armoede en ellende van de werknemers in de bouw kon niet groter. In 2013 publiceerde The Guardian een choquerend rapport over Nepalese immigranten in Qatar. Hoewel het onderzoek zich voornamelijk richt op de Nepalese werkers, is hun situatie helaas de norm voor alle gastarbeiders in Qatar. In het rapport wordt zonder schroom aan het licht gebracht hoe immigranten in erbarmelijke situaties leven, niet betaald worden, ondervoed zijn en mishandeld worden. De Britse krant schrijft daarbij dat 12 arbeiders per week zullen sterven indien er niet dringend wordt ingegrepen -in 2014 stierven 441 Indische en Nepalese immigranten in Qatar.

In het rapport toont The Guardian hoe grote aantallen Nepalese immigranten in armzalige voorzieningen wonen, de zogenaamde ‘labour camps’ in de buitenwijken van de hoofdstad Doha. In deze kampen is het sanitair ronduit onhygiënisch en vies, en deelt men soms met 15 man een kamer. In één van de kampen delen 600 mannen twee keukens. Deze zijn dan weer geïnfesteerd met muggen, vliegen, kakkerlakken en ander ongedierte. Bovendien hebben ze geen toegang tot

drinkwater noch tot propere lakens. Dat alles in een klimaat waar de temperaturen durven oplopen tot 50°C – het is niet omdat de voetballers nu in de wintermaanden zullen spelen, dat de stadia ook enkel in de wintermaanden gebouwd worden.

Dat deze leefomstandigheden voor ziektes zorgen weten de migranten zelf ook, maar een andere keus hebben ze niet. Bij een gebrek aan autopsies op de overledenen - de meeste gevallen worden simpelweg geweten aan hartfalen - blijft de doodsoorzaak van de vele slachtoffers een raadsel. Het Internationaal Vakverbond schrijft het hoge sterfcijfer echter toe aan de benauwde en onreine leefomstandigheden en de gevaarlijke en harde werkomstandigheden.

KAFALA: MODERNE SLAVERNIJ De vraag waarom de migranten deze omstandigheden dulden en geen actie ondernemen ligt op ieders lippen. Je zou toch denken dat wanneer kinderen van zestien dagelijks aan een hartaanval sterven, de maat vol is. Als je niet wordt betaald en je ziet jongeren, collega’s, familieleden sterven vertrek je toch gewoon? Helaas is het zo simpel niet.

Een van de oorzaken van de makkelijke exploitatie van zo veel immigranten is het kafala-systeem dat in een negen Midden-Oosterse landen, waaronder Qatar, geldt. Kafala, Arabisch voor “sponsorschap”, is een juridisch systeem waarbij elke gastarbeider een sponsor heeft, meestal hun werkgever, die verantwoordelijk is voor de arbeider. Hierdoor heeft de migrant arbeider zelf nauwelijks rechten en wordt haast op een legale manier misbruik gemaakt van de migrant. De arbeiders kunnen ook niet van werkgever veranderen of ze moeten een speciaal certificaat verkrijgen van

de huidige werkgever vooraleer ze dat kunnen doen. Niet veel werknemers zijn hiertoe bereid, waardoor arbeiders als het ware gevangenen zijn van hun werknemer.

In de praktijk betekent dit eveneens dat de migranten niet, of veel minder dan oorspronkelijk afgesproken worden betaald. Sommigen worden door hun “sponsor” mishandeld. In veel gevallen werd hen bij hun aankomst in Qatar hun documenten en contract afgenomen waardoor ze al hun rechten verliezen en zelfs niet terug naar hun thuisland kunnen vertrekken.

Wat aanvankelijk ongetwijfeld klonk als een droomjob die ook de levensomstandigheden van hun familie thuis zou verbeteren, draait uiteindelijk uit op een ware nachtmerrie. De enige manier om eruit wakker te worden is vluchten of sterven.

POVERE PRIORITEITEN Na drie jaar intensief onderzoek naar de exploitatie van gastarbeiders in Qatar, identificeerde Amnesty International in 2014 negen kernkwesties die het land dringend behoorde te adresseren.

Zo had de mensenrechtenorganisatie kritiek op het gebrek aan bescherming van gastarbeiders, het gedateerde kafalasysteem, de harde en gevaarlijke werkomstandigheden, de vele valse beloftes en aangerekende kosten door wervingsbureaus, en de vergunning waarmee werkgevers hun arbeiders kunnen verhinderen het land te verlaten. Ook moest er verandering gebracht worden aan het feit dat arbeiders niet of veel te laat worden uitbetaald, en zouden de gastarbeiders het recht moeten krijgen toe te treden tot een vakbond of er een te stichten. Tot slot meende Amnesty dat de autoriteiten het bestaande arbeidsreglement dienen na te leven en op te leggen en dat slachtoffers van arbeidsuitbuiting makkelijker juridische bijstand zouden moeten kunnen verkrijgen.

21 DOSSIER: DE GOLFSTATEN

drie volledige stadia renoveren.

Om hun ambitieuze plan te volbrengen is werkkracht nodig en die haalt Qatar in het buitenland: het gros van de grofweg 1,5 miljoen gastarbeiders komt uit Azië. Werkers uit voornamelijk Nepal en India, maar ook Noord-Korea en de Filipijnen vertrokken massaal naar Qatar in de hoop daar voor hun familie te kunnen voorzien. Het Internationaal Vakverbond schat dat dit aantal nog zal verdubbelen om het land klaar te stomen voor het grootste sportevent van het jaar 2022.

“I JUST WANT TO BE PAID WHAT I AM OWED, ON TIME AND EVERY MONTH, AND TO BE TREATED WITH RESPECT. IS THAT TOO MUCH TO ASK?” SITA RAM, METSELAAR

DOSSIER: DE GOLFSTATEN

22

FIFA Secretaris-Generaal Valcke stelde dat “FIFA is not a United Nations. FIFA is about sport.”

Vergeten wordt echter dat vanaf het moment dat de FIFA het WK 2022 aan Qatar toekende, de FIFA mede verantwoordelijk werd voor de kwesties rond mensenrechten dat aan deze beslissing verbonden zijn. Dat is een feit en geen keuze en zodus lagen niet enkel de Qatarese autoriteiten maar ook de FIFA onder vuur om de onaanvaardbare situatie aan te pakken.

Zo opperde de organisatie vorig jaar dat “We are doing everything in our power to improve the welfare of migrant workers and to use the hosting or the 2022 FIFA world Cup as a catalyst for positive social change.”

In mei van hetzelfde jaar beloofde ook de Qatarese autoriteiten werk te maken van enkele aangehaalde kwesties. Ze zouden de sancties voor het afnemen van paspoorten optrekken van QAR 10.000 naar QAR 50.000, en ook zouden ze ervoor zorgen dat arbeiders na het einde van hun contract kunnen overschakelen naar een andere werkgever. De huidige vertrekvergunning zou vervangen worden door een systeem waarbij arbeiders automatisch een vergunning krijgen om het land te verlaten na een 72-uur durende aflossingsvrije periode.

PROCESSIE VAN ECHTERNACH NAAR 2022 Een jaar na Qatars beloftes publiceerde Amnesty een voortgangsrapport, gebaseerd op een jaar opvolging. Terecht werd Qatar op de vingers getikt voor de weinige vooruitgang dat het land geboekt had: van de negen aangekaarte kwesties werd er slechts één aanzienlijk onder handen genomen. Aan vier zaken beloofden de autoriteiten in de nabije toekomst verandering te brengen, al blijft het voorlopig bij woorden en lijken de daden nog ver weg.

Aan de overige punten werd haast nog geen aandacht geschonken.

De belangrijkste verwezenlijking is ongetwijfeld het feit dat arbeiders binnenkort door rechtstreekse storting van de bank betaald zullen worden. Hiervoor keurde de emir een herziening van het Arbeidsrecht goed op 19 februari 2015. Werknemers die zich hier niet aan houden riskeren een aanzienlijke geldboete tussen 2000 en 6000 QAR of zelfs een gevangenisstraf van een maand.

Toch is het te vroeg om te juichen.

In principe zou de nieuwe wet vanaf augustus 2015 in de praktijk toegepast moeten worden, maar Amnesty geeft aan dat de autoriteiten deze deadline kunnen uitstellen zonder zich hiervoor te moeten verantwoorden. Qatar toont zo een gebrek aan engagement om effectief het welzijn van de vele gastarbeiders te verhogen.

Bovendien is de loonbescherming van de arbeiders maar één agendapunt in de haast eindeloze lijst van problemen waarmee de immigranten te kampen krijgen.

De weinige vooruitgang die er is verloopt moeizaam en benadrukt zo hoe de situatie van de gastarbeiders slechts een achtergrondfenomeen is. Elke stap naar een betere toekomst blijft overschaduwd door het ellendige heden.

Met nog zeven jaar aanloop tot de wereldcup is het hopen dat de situatie van de arbeiders zal toenemen aan belang met dezelfde snelheid waarmee de negen stadia toenemen aan hoogte. Met andere woorden: dat de FIFA en Qatar hun geloofwaardigheid terug opgraven en tonen dat ze meer dan enkel loze beloften uit hun mouw kunnen toveren. •

OP VAKANTIE IN DE GOLFSTATEN TEKST: MAAIKE CORNELISSEN BEELD: KAREN DEVROE De Golfstaten, die bestaan uit Bahrein, Koeweit, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten, hebben zich afgelopen jaren met het oog op de toekomst volop op de ontwikkeling van het toerisme gestort. De Golfstaten behalen hun inkomsten voornamelijk uit oliewinning, maar de olie vloeit minder rijkelijk dan voorheen en dus zal deze bron van inkomsten in de toekomst wegvallen. Tot nu toe kennen we de Golstaten vooral als knooppunten voor vliegverkeer, maar, mede dankzij de investeringen in het toerisme, worden ze ook steeds populairder als vakantiebestemming op zich. Er valt dan ook veel te beleven en te zien in deze kleine staatjes tijdens een stedentrip of een stop-over. Verrekijkers doet een gevarieerde greep uit het aanbod.

Abu Dhabi

DOSSIER: DE GOLFSTATEN

24

FERRARI WORLD ABU DHABI Dit grootste overdekte pretpark ter wereld staat in het teken van Ferrari en ligt op het kunstmatig aangelegde eiland Yas, naast het Formule 1-circuit, in het emiraat Abu Dhabi. De meer dan 20 attracties hebben op de één of andere manier te maken met het wereldberoemde automerk. Er zijn supersnelle achtbanen, zoals de Formula Rosso die binnen 5 seconden een snelheid van 240 kilometer per uur behaalt en een hoogte van 52 meter bereikt.

Daarnaast zijn er ook attracties voor het hele gezin. Het pretpark staat bekend om het knalrode dak met een Ferrari logo van 65 bij 48 meter.

SHEIKH ZAYED MOSKEE De Sheikh Zayed Moskee is de grootste moskee in de Verenigde Arabische Emiraten en de op 7 na grootste moskee ter wereld. Moorse, Mongoolse en Arabische bouwstijlen hebben de architectuur van deze witte moskee beïnvloed.

De moskee, die beschikt over 82 koepels, 1000 pilaren en vier minaretten, is een lust voor het oog.

Indrukwekkende elementen in de moskee zijn het grootste tapijt ter wereld en de grootste kroonluchter ter wereld.

e Sheikh Zayed Moske

Dubai

BURJ KHALIFA Een bezoek aan dit bekende gebouw van 828 meter, het hoogste gebouw ter wereld, mag niet ontbreken tijdens je bezoek aan het emiraat Dubai. Daar brengt ’s werelds snelste lift, die een snelheid van 64 kilometer per uur haalt, je naar het observatieplatform ‘At The Top’ op de 124e verdieping, 421 meter boven de grond. Vanaf het hoogste observatieplatform van de wereld heb je een uitzicht van 360 graden over de stad.

DUBAI FOUNTAIN De Dubai Fountain is ’s werelds grootste en duurste fontein en ligt vlakbij de Burj Khalifa. ’S avonds worden er gratis licht- en watershows gegeven die per keer verschillen in choreografie en muziek. Tot het repertoire behoren onder andere de nummers “I Will Always Love You” van Whitney Houston en “All Night Long” van Lionel Richie. De fontein wordt door 6600 lampen en 25 kleurenprojectoren belicht en het water spuit tot een hoogte van maar liefst 150 meter.

DUBAI MALL Het grootste winkelcentrum van de wereld ligt aan de voet van de Burj Khalifa en telt meer dan 1200 winkels, vooral internationale ketens en merken, 14.000 parkeerplaatsen en een half miljoen vierkante meter winkeloppervlakte. Behalve winkels bevinden zich er in dit complex een ijsbaan, een indoor pretpark, een enorm aquarium en een bioscoop.

MUSEUM VAN DE ISLAMITISCHE KUNST Dit museum herbergt Islamitische kunst van over heel de wereld, waaronder manuscripten, textielen en keramieken. Ook als je geen kunstliefhebber bent is een bezoek aan dit museum een aanrader. Het uitzicht is mooi en de architectuur van het gebouw is indrukwekkend.

Museum van de Islamtische kunst

Alle Golfstaten

WOESTIJNSAFARI Vanuit alle Golfstaten is het mogelijk de woestijn te verkennen, die vaak begint waar de bebouwing ophoudt. Je scheurt over woestijnduinen met een vierwiel aangedreven terreinwagen, die bestuurd wordt door een ervaren chauffeur.

Indien je hebt gekozen voor de avondsafari blijf je overnachten in een woestijnkamp, waar voor het nodige vermaak wordt gezorgd.

STRANDEN Alle Golfstaten liggen aan zee, aan de Perzische Golf, en hebben dan ook mooie stranden. Vooral in onze wintermaanden zijn de temperaturen er aangenaam en is een strandvakantie naar de Golfstaten een goede optie. In Dubai kan je op het strand liggen met uitzicht op de Burj al Arab, het enige zevensterrenhotel ter wereld, en in Qatar kan je bijvoorbeeld zwemmen in de Inland Sea, een lagune waar zandduinen direct grenzen aan de zee.

Salwa beach

Burj Khalifa

25 DOSSIER: DE GOLFSTATEN

Qatar

Toekomst

FIETSPADEN DUBAI Even erop uit op de fiets? Dubai legt een fietspad in de woestijn aan, die dit jaar klaar moet zijn.

Het fietspad wordt 23 kilometer lang. Een leuk en actief uitje voor de toerist. Aangezien de temperaturen behoorlijk op kunnen lopen in de zomer is dit vooral een geschikte activiteit voor in de wintermaanden.

GUGGENHEIM ABU DHABI Vanaf 2017 opent het grootste Guggenheim Museum ter wereld haar deuren in Abu Dhabi. Het gebouw zal een hoogstaand stukje architectuur zijn, ontworpen door Frank Gehry die verantwoordelijk is voor het imposante Guggenheim Museum in Bilbao in Spanje. In het Guggenheim Museum zal de focus liggen op hedendaagse kunst uit het Midden Oosten.

GEKLIMATISEERDE STAD Vorig jaar presenteerde Dubai plannen voor een geklimatiseerde stad, die onder een enorme glazen koepel zou moeten komen te liggen. Deze geklimatiseerde stad moet de ‘Mall of the World’ gaan heten en het grootste winkelcentrum ter wereld, meer dan 100 hotels en een wellness district voor medische toeristen gaan herbergen. De glazen koepel zorgt voor aangename temperaturen gedurende het hele jaar. In de zomer controleert men de temperatuur in de ‘dome’ en in de winter, als de temperaturen buiten aangenamer zijn, moet de koepel open kunnen.

Concrete plannen voor dit ambitieuze project zijn er echter nog niet.

Praktisch

BESTE REISTIJD De beste reistijd naar de Golfstaten is vanaf eind oktober tot en met half april. In deze maanden is de temperatuur aangenamer dan de andere maanden van het jaar, tussen de 27 en 35 graden. In de maanden juli en augustus kan de temperatuur oplopen tot 50 graden.

TAAL In de Golfstaten is de officiële taal Arabisch, maar er wordt vaak ook goed Engels gesproken.

KLEDINGVOORSCHRIFTEN Het is belangrijk om op te passen met je kledingkeuze in de Golfstaten. Mannen kunnen bijvoorbeeld beter geen korte broek dragen en ook kleding waarin de schouders niet bedekt zijn kan beter vermeden worden. Bij vrouwen mag de kleding niet te strak zitten en wordt teveel bloot als aanstootgevend gezien. Wees dus ook voorzichtig met het dragen van Westerse badkleding, zoals een bikini. Op hotelstranden en bij hotelzwembaden is dat meestal toegestaan, maar op andere plekken kan dit problemen opleveren.

LINZENSOEP MET BAHARAT Vegi-vriendelijk en vol vitaminen TEKST: DENISE MOL BEELD: SOMA RATHORE Tip: Geen maaltijd compleet zonder je tanden ergens in te zetten? Om te knabbelen kan je Arabisch platbrood met een hummus dip bij dit gezonde soepje serveren.

Als die-hard fan van het aankomende, controversiële WK in Qatar heb je allicht nood aan iets dat je (geweten en) gestel makkelijker kan verteren.

Daarom houden we het in deze editie bij een licht, maar pittig voorgerecht.

De cuisine van de Golfstaten leunt aan bij de Indische, Libanese en Jordaanse keuken.

Daarin vormen specerijen een essentieel onderdeel, dus kozen we voor een kruiding van baharat. Baharat – letterlijk het Arabische woord voor specerij(en) – is een licht pittig, Midden-Oosters kruidenmengsel van o.a. paprika of chilipeper, kruidnagel, kardemon, nootmuskaat en zwarte peper.

BEREIDING Week de linzen een uurtje voor, tenzij je met rode linzen werkt. Die kan je na het afspoelen meteen gebruiken. Welk kleurtype je ook kiest, spoel ze (na het weken) af onder koud water.

Fruit de ui in een koekenpan op middelhoog vuur. Voeg vervolgens de geperste knoflook, de in blokjes gesneden tomaten en baharat toe. Goed roeren! Anders branden de specerijen en gekarameliseerde uien aan!

Giet de inmiddels uitgelekte linzen in een soeppan en meng daar de gestoofde uien-kruidenmix door. Met de koekenpan ben je nu klaar.

INGREDIËNTEN VOOR 4 PERSONEN * 250 gram bruine, rode of oranje linzen / 1 ui / 3 teentjes knoflook / 3 grote tomaten / 3 eetlepels olijfolie of geklaarde boter (samneh) / 2 theelepels Baharat / 1 citroen of 2 gedroogde limoenen (loomi) / 1,5 liter water * Kies indien mogelijk voor biologische groenten, fruit en kruiden.

Snijd inkepingen in de loomi of prik er gaatjes in met een vork, zodat die goed hun smaak afgeven. Werk je met citroen? Voeg dan simpelweg wat citroenrasp aan de linzenmix toe. Blus het geheel met 1,5 liter water en laat zo’n 40 à 50 minuten pruttelen met een deksel op de pan. Af en toe roeren en voeg eventueel nog extra warm water toe, als de soep naar jouw mening teveel indikt.

De kooktijd van linzen is afhankelijk van de soort: de bruine zijn eerder gaar dan de oranje of de rode. Je kan aan je kokende linzen ook bonenkruid toevoegen om de verteerbaarheid te bevorderen.

Om de trend van no waste cooking te volgen (en voor extra frisheid), kan je vlak voor het serveren het sap van je geraspte citroen over de soep sprenkelen als garnering.

27 RECEPT MET RESPECT

RECEPT MET RESPECT

Debating Development 2015 Urban Dynamics in the Age of Cities

University of Antwerp City Campus

Monday 16 November

7 p.m. - 9 p.m.

Rodestraat 14 - R.014 ❘ 2000 Antwerpen

Harry Dimitriou (University College London) Xavier Godard (independent consultant) Moderator: Bruno De Borger (University of Antwerp)

Smart cities from scratch: a wise idea?

Ayona Datta (University of Leeds) Eric Osiakwan (Angel Investor and Tech Entrepreneur, Ghana) Moderator: Stijn Oosterlynck (University of Antwerp)

Monday 26 October

Building resilient cities: what role for local food production and consumption?

Marielle Dubbeling (RUAF Foundation - Resource Centres on Urban Agriculture and Food security) Michael Winter (University of Exeter) Moderator: Erik Mathijs (KU Leuven)

Monday 9 November

Monday 23 November

Megacities: lands of opportunities or cities of disappointments?

Alastair Donald (Future Cities Project; British Council) Vanesa Castán Broto (University College London) Moderator: Tom Coppens (University of Antwerp)

Monday 30 November

Superdiversity: an answer to structural inequality?

Ben Rogaly (University of Sussex) Paul Watt (University of London) Moderator: Stijn Oosterlynck (University of Antwerp)

Monday 7 December

The global city: a blessing or a curse?

City tourism: reason to cheer or protest?

Erik Swyngedouw (University of Manchester) Jeroen Van Der Waal (Erasmus University Rotterdam) Moderator: Ben Derudder (Ghent University)

Johannes Novy (Technical University Berlin) Fabian Frenzel (University of Leicester and Potsdam) Moderator: Anya Diekmann (Université Libre de Bruxelles)

Design: AnitA Muys - nieuwe MeDiA Dienst- Photo: shutterstock

Monday 19 October

Urban transport: how to reach our destination?

Ontwerp: nieuwe Media dienst - Cde

RECEPT MET RESPECT

28

UIT MET VERREKIJKERS 29 CULTUURAGENDA

TEKST: LIZET VAN DE KAMP BEELD: THEEB

DE WERELD IN ANTWERPEN

THEEB

DOCUMENTAIRE 21/09/2015 19U30 - GRATIS (WEL RESERVEREN)

FILM DRAAIT HEEL SEPTEMBER - 8 EN 7 EURO

De première van de warme documentaire over de vriendschapsbanden tussen Antwerpen en de partnerlanden in het Zuiden.

De wereld in Antwerpen brengt de Zuidwerking van Antwerpen in Congo, Ghana en Marokko in beeld. De projectwerking slaat bruggen tussen deze drie landen en Antwerpen, maar het zijn de mensen die de projecten laten leven. Na de première volgt een sofagesprek met Ali Kaddouri (Antwerpenaar uit de film), met Leki (urban artieste met Belgisch-Congolese roots) en met Maarten Loopmans (sociaal geograaf bij de KU Leuven). Bert De Vroey, VRT-journalist en Antwerpenaar, is de gastheer.

1916: in Europa woedt de Eerste Wereldoorlog. Het Ottomaanse Rijk brokkelt af. De jonge Theeb leeft in een bedoeïenengemeenschap in de woestijn. De vader van de jonge Theeb sterft en nu leert zijn oudere broer Hussein hem hoe hij kan overleven. Op een dag arriveren een Britse legerofficier en zijn begeleider in hun thuiskamp. Ze vragen Hussein om hen te begeleiden langs een oud pelgrimspoor. Theeb mag niet mee, maar volgt de mannen en zijn broer toch. Het wordt een gevaarlijke tocht door de woestijn waarbij Theeb leert hoe hij in z’n eentje de gevaren van de woestijn moet trotseren.

De Roma Turnhoutsebaan 286, Borgerhout www.deroma.be

Stadsbioscoop Cartoon’s Kaasstraat 4-6, Antwerpen www.cinemacartoons.be

ZUIDCAFÉ

FAIR TRADE ONTBIJT

DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELEN: ANDERS EN BETER?

ETEN 07/10/2015 8U00-9U30 - GRATIS

DEBAT 06/10/2015 20U30 - 5 EURO

Zoals elk jaar organiseert USOS een gratis fair trade ontbijt ter ere van de Fairtrade Week. Catering door Oxfam Wereldwinkels en Het Natuurhuis. Studenten en personeel van de Stadscampus, Campus Zuid en van Campus Groenenborger kunnen genieten van een (h)eerlijk ontbijt.

Debatavond over de Millenniumdoelstellingen, die zouden vertaald moeten worden naar Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Hoe groot is de kans dat deze nieuwe doelen wel worden gehaald? In 2000 ondertekenden 189 landen de Millenniumdoelstellingen. Die werden vertaald in acht concrete doelen die in 2015 moesten worden gehaald. Maar werden ze ook effectief gerealiseerd?

Tijdens het debat wordt volop onderhandeld over nieuwe Duurzame Ontwikkelingsdoelen of SDG’s. Zij zijn de opvolgers van de Millenniumdoelstellingen en worden eind september op de Post-2015 top van de Verenigde Naties voorgesteld aan de lidstaten. Bij groen licht treden ze in werking van 2016 tot 2030. Hoe groot is de kans op slagen?

De Roma Turnhoutsebaan 286, Borgerhout www.deroma.be

Komida Stadscampus - Koningsstraat 8 Campus Zuid - Schildersstraat 41 Groenenborger - Groenenborgerlaan 171

TINE HENS: HET KLEIN VERZET BOEKVOORSTELLING 12/10/2015 20U30 - 5 EUR Tine Hens is freelancejournaliste, ze werkte onder andere voor De Standaard, Humo en Knack.

Ze trok in 2014 door Europa op zoek naar antwoorden op de vele vragen die ze zich stelde: “Hoe zou de wereld na het kapitalisme eruit zien? Wat betekent het om plots groei als maatstaf der dingen los te laten? En hoe zou een andere mogelijke maatstaf kunnen ogen?”

Haar reis leidde haar naar vergeten utopieën van Denemarken tot Griekenland en van Groot-Brittannië tot Letland, langs mensen die het anders willen doen. De verhalen van deze mensen schreef ze neer in Het klein verzet.

De Roma Turnhoutsebaan 286, Borgerhout www.deroma.be

UNSER DORF SOLL SCHÖNER WERDEN THEATER 16/10/2015 20U30 EN 17/10/2015 18U00 - 16, 12, 10 EN 6 EURO Tijdens een intiem diner buigen Duitse en Nederlandse revolutionairen zich over de grote transitievraagstukken van deze tijd. Kunnen we onze vastgeroeste systemen hervormen? Hoe managen we ons leven, onze bedrijven, onze wereld? Of valt er niets meer te managen? Langs spraakverwarring en hoop richting verlossend digestief.

Wunderbaum is een NederlandsVlaams acteurscollectief en het huisgezelschap van de Rotterdamse Schouwburg. Het collectief maakt voorstellingen over actuele onderwerpen, zowel op locatie als in het theater, en schrijft voornamelijk haar eigen teksten op basis van eigen research.

Monty Kultuurfaktorij Montignystraat 3, Antwerpen www.monty.be

DANCING IN JAFFA

SAMEN VOOR NATUUR

FILM 17/10/2015 20U30 - 5 EURO

DOCUMENTAIRE 02/11/2015 17U00 - 5 EURO

DEBAT 03/11/2015 20U30 - GRATIS (WEL RESERVEREN)

In Jaffa, nabij Tel Aviv, wonen Joden en Palestijnen naast elkaar. In deze licht ontvlambare wijk tracht Mr. Pierre tien weken lang beide groepen kinderen samen aan het stijldansen te krijgen. Maar hoe kan je samen dansen als je mekaar niet mag aanraken? Barrières worden gesloopt en wantrouwige kinderen veranderen in echte sterren op de dansvloer. Met elke danspas brengt de charismatische Mr. Pierre levens in beweging. Pierre keert terug naar zijn geboortestad Jaffa in Israël om er Palestijnse en Joodse kinderen samen ballroom te leren dansen.

Op de tonen van een stomende mambo of een razende rumba groeit wederzijds respect.

De Roma Turnhoutsebaan 286, Borgerhout www.deroma.be

Onze planeet beschermen behoort tot een van de grootste uitdagingen van de toekomst. Vanuit deze bekommernis organiseren enkele Antwerpse organisaties onder de titel Samen voor Natuur een gespreksavond over ons ecologisch bewustzijn. Deze avond start met de vertoning van een kort filmpje over hoe je je kan inzetten voor de natuur. En Imam Moad van de Moskee De-Koepel vertelt hoe je je kan inzetten voor de schepping en hoe natuur een verbindende rol kan spelen in onze samenleving.

Professor Roeland Samson (UA) legt uit waarom actief zijn voor natuur en leefmilieu voor iedereen belangrijk is voor onze toekomst, en die van onze kinderen en kleinkinderen.

De Roma Turnhoutsebaan 286, Borgerhout www.deroma.be

Sissako haalde zijn inspiratie voor Timbuktu uit een waargebeurde, gruwelijke gebeurtenis. Op 29 juli 2012 werden in Aguelhok, een stadje in het noorden van Mali, een man en een vrouw, ouders van twee jonge kinderen, gedood door steniging. Hun misdaad: zij waren niet getrouwd.

De jihadisten, die het vonnis uitspraken én uitvoerden, filmden zelf de steniging en gooide ze op het internet. Maar volgens Sissako kwam er vanuit de media en de publieke opinie nauwelijks reactie. In Timbuktu vertelt Abderrahmane Sissako, die in Mauretanië geboren werd maar ook lang in Mali heeft gewoond, een schrijnend verhaal van fundamentalistisch extremisme, maar hij doet dat op een bijna ingetogen, vaak poëtische en altijd humane manier, waardoor de boodschap des te sterker overkomt. Timbuktu mag gezien worden als een politiek pamflet, dat door de gruweldaden van Islamitische Staat en Boko Haram ook nog eens extra actueel blijkt. Maar het is toch ook een prachtige, universele en visueel indrukwekkende film geworden.

De Roma Turnhoutsebaan 286, Borgerhout www.deroma.be

31 CULTUURAGENDA

TIMBUKTU