Kjartan Fløgstad: Trans-sovjet ekspress

KJARTAN FLØGSTADS NYE BOK PÅ VIGMOSTAD & BJØRKE (MAI 2017):

• Bli med på ei fascinerande reise gjennom vårt store og nære naboland, Russland, og det tidlegare Sovjetunionen.

• Kjartan Fløgstad er ein av Norges viktigaste forfattarar. Denne boka er kanskje det mest ambisiøse sakprosaverket hans.

• Ei overraskande bok om samanhengar mellom arkitektur og politikk, og det som står att etter det korte hundreåret med sovjetsosialisme.

• Personleg fortalt reiselitteratur i slekt med til dømes Erika Fatland eller Geert Mak. 2017 er det hundre år sidan bolsjevikrevolusjonen i Russland, og eit kvart hundreår sidan Sovjetsamveldet braut saman. Av den revolusjonære gløden til bolsjevikkommunismen er ingenting igjen, styreformene til sovjetstaten er eksempel til skrekk og åtvaring, i 1990 var bolsjevikisk eittpartistyre, pressesensur og planøkonomi ugjenkalleleg ved vegs ende.

Denne boka handlar om det som står att etter det korte hundreåret med sovjetsosialisme. Kva er det?

EI BOK OM ARKITEKTUR For å uttrykka meg varsamt har sovjetarkitekturen ikkje berre hatt godt ord på seg. Mange ser for seg identiske og prefabrikkerte bustadblokker frå Vladivostok til Murmansk. I storbyane ruvde absurd Stalin-barokk i despotisk kontrast til grå sentrumsgater med falleferdig bustadmasse frå tsartida.

Denne boka vil visa eit anna bilete, der ein vil sjå ein stor og ofte uventa rikdom i uttrykksformer, frå avantgarden på tjuetalet til den uventa og forunderlege postmodernismen som sprang ut av stagnasjonsperioden på 1970-og 80-talet.

Medan Sovjetsamveldet gjekk inn i solnedgangen, kunne arkitektane fritt bruka eller kasta det dei fann i stilhistoria, og kunstnarane avsløra dei tomme lydane innanfrå, når dei banka på statsideologiens harde skal.

EI POLITISK BOK Litterært er vår tid prega av sjølvframstilling, av individ meir enn samfunn, av psykologi framfor sosiologi, konsumpsjon meir enn produksjon, familie meir enn klasse, romantikk meir enn realisme. Den uventa framgangen til politikarar som Jeremy Corbyn og Bernie Sanders tyder på at mange i Vesten igjen er opne for å høyra meir om samfunnet og om den sosialistiske tradisjonen. I Europa var Sovjetunionen det store sosialistiske eksperimentet. Fulle av tru og håp la tusenvis, millionvis av gode menneske kropp og sjel, kunnskap og eldhug i å skapa eit nytt og betre samfunn. Kva gjekk gale? Var det noko som gjekk godt?

I bygningsverda som framleis står att, finst nokre av svara.

EI PERSONLEG BOK Det er ei bok om framsider og eksteriør, om proletariske fasadar, om utsidene til bolsjevismen, slik dei viser seg i byggekunsten til sovjetstaten. Samtidig er det ei personleg reise gjennom fem tiår av historia til vårt største naboland. På forunderleg vis blei reisene i den ytre verda til ei ferd i mitt eige indre, frå Russebrua i Sauda til mine barnebarns forfedrar i Brest og Odessa.

Nydalen, Oslo, 21. mars 2017 Kjartan Fløgstad

UTDRAG FRÅ BOKA

Bokdesign: Ă˜ystein Vidnes