Landgenoten Winter 2013

land

winter 2013 | 36

Magazine voor boer & buiten

genoten

Waar is dat feestje?

Spelen op de boerderij De laatste Landgenoten

Jonge starter revisited na 9 jaar

dossier Arbeidsongevallen Veilig duurt het langst + De machines van de toekomst, duurzaam melkvee, PlattelandsTV en veel meer

www.vilt.be

“Er zijn wel 30.000 tuinders en landbouwers, maar slechts 1 zoals ik.”

Samen voor uw toekomst  heeft ruim 40 jaar ervaring als adviseur in de landbouwsector. U bent in elk -kantoor dan ook verzekerd van een deskundige begeleiding inzake fiscaliteit, boekhouding, milieu- en bouwreglementering en alle belangrijke sectoraangiftes. Bovendien krijgen onze lokale kantoormedewerkers ondersteuning van een eigen centrale studiedienst. Zo kunt u in alle omstandigheden rekenen op het gespecialiseerd advies van uw -adviseurs. U bent toch ook liever zeker van uw zaak?

SBB Accountants & Adviseurs: Voor info of het -kantoor in uw buurt? Bel 070/222 673 of kijk op www.sbb.be.

www.sbb.be

in dit nummer 06

land beste

14

M 18

24 06

18

Hoe (on)veilig is werken in de land- en tuinbouw? En vooral: hoe blijf je uit de trieste ongevallenstatistieken?

Jef Vervaet van Fedagrim over robots, sensoren en een pechverhelpingsdienst voor landbouwmachines.

14

24

Op bezoek bij Raf en Ann Hulsbosch-Everaert, die al twee jaar boerderijfeestjes organiseren op ’t Silsomhof in Erps-Kwerps.

Hoe kijkt de jonge starter uit de eerste Landgenoten van 9 jaar geleden vandaag naar de sector?

Focus | Arbeidsongevallen

2030 | Machines van de toekomst

Boer & buur | Kinderfeestjes

Toen & nu | Lucas Van Dessel revisited

genoten

aar liefst 36 keer mocht ik jullie op deze manier begroeten. En jammer genoeg is deze 36ste keer meteen ook de l­aatste keer. Met spijt in het hart nemen we afscheid van Landgenoten. Budgettaire herschikkingen, weet je wel. Negen jaar lang kwam ik via dit blad in contact met politieke zwaargewichten en beslissings­ nemers in heel de keten. Maar het meest blijven mij de v­ erhalen van jullie, landbouwers, bij. ­Passie, ­gedrevenheid, gastvrijheid: stuk voor stuk eigenschappen die ik op elk bedrijf mocht ontdekken.

Maar ook bescheidenheid. En ik weet wel, bescheidenheid siert, maar toch…

Onze minister-president verwoordde het onlangs treffend: ‘Welke andere sector innoveert constant, werkt permanent aan meer duurzaamheid, produceert een gigantisch palet aan kwaliteitsproducten, vergt zo veel knowhow, exporteert voor 38,4 miljard euro per jaar, ontdekt constant nieuwe markten, behoedt en bewaakt ons platteland en is én blijft bovendien volledig verankerd in Vlaanderen? Dat kan alleen de land- en tuinbouw.’ Laat die bescheidenheid dus maar varen, fierheid is meer dan terecht! Dat beseft ook Lucas Van Dessel. Speciaal voor deze allerlaatste editie gingen we hem terug opzoeken. Het was immers hij die als jonge starter het allereerste nummer van Landgenoten mocht openen.

Maar niet getreurd, het is niet omdat Landgenoten ermee ophoudt, dat wij deze boeiende verhalen niet langer brengen. We kiezen er alleen andere kanalen voor. Nu Vlaanderen binnenkort een themazender over het platteland rijker wordt (je leest er alles over op p. 12), zullen wij daar, geheel in de typische Landgenoten-stijl, een eigen reeks uitzendingen lanceren.

Het is dus geen vaarwel, maar tot ziens!

Veel leesplezier!

en verder …

20

04 Koetjes & kalfjes 12 Wordt gevolgd

Griet Lemaire Hoofdredacteur 20 (W)onderzoeker 23 Provincie

colofon Landgenoten wordt u aangeboden door VILT. Het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw

informeert een breed publiek over de hedendaagse land- en tuinbouw. Daarvoor krijgt het middelen van privéorganisaties en de overheid. verantwoordelijke uitgever VILT-voorzitter Josse De Baerdemaeker redactie en realisatie Jansen & Janssen Creative Content, www.jaja.be redactieadres VILT vzw, Koning Albert II-laan 35, bus 57, 1030 Brussel tel +32 (0)2 552 81 91 fax +32 (0)2 552 80 01 e-mail info@landgenoten.be hoofdredacteur Griet Lemaire redactieraad Josse De Baerdemaeker, Wim Fobelets, Karolien Bracke, Inge Piessens, Sven Jacobs, Evelien Aerts, An Detelder, Guy Depraetere, Greet Riebbels, Didier Huygens, Joris Relaes, Jan Coessens, Tine Lassuyt, Leen Guffens, Ine Vervaecke, An Van Acker, Nele Jacobs fotografie Philip Vanoutrive, Filip Claessens, Christophe Vander Eecken de meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van VILT.

3

Koetjes & kalfjes

Ons Kookboek klopt

3 tot 8 december Naast de laatste nieuwigheden op vlak van machines en staluitrusting en de veeprijskampen valt er nog heel wat meer te beleven op het twee­ jaarlijkse ‘landbouwsalon’:

Woensdag 4 december 2013

Woensdag 4 december 10u-13u: Jongerenparlement Landbouw en Voeding door Agribex – Aud. 500 Doorlopend: infosessies, debat, meet & greet en netwerkevent onder het thema ‘Vlees voedt de wereld?!’

INFO www.livestockforum.be

Donderdag Donderdag 5 december 5 december 10u-12u30: Infosessie e-loket door Agentschap Landbouw en Visserij – hal 3 zaal 321 2013 10u-13u30: Benelux conferentie ‘Antibioticagebruik in de veehouderij en risico’s voor de volksgezondheid’ – Aud.500 Doorlopend: infosessies, debat, meet & greet en netwerkevent onder het thema ‘Op weg naar een duurzamere Europese veehouderij’ INFO www.livestockforum.be

Vrijdag 6 december 2013

4 landgenoten

Vrijdag 6 december 10u-13u: Studiedag ‘Honger en dorst tijdens WOI en daarna’ door Beleidsdomein Landbouw en Visserij en CAG – hal 3 zaal 321 13u-17u30: Symposium ‘Ondernemen in de landbouw met kennis van zaken en gezond verstand’ door Crelan – Aud. 2000 Doorlopend: infosessies, debat, meet & greet en netwerkevent onder het thema ‘Melkproductie: Bezoek VILT op Agribex uitdagingen in het Europa van Ook deze keer is VILT op vandaag en morgen’ de tweejaarlijkse afspraak.

INFO www.livestockforum.be Je vindt ons van 3 tot 8 dec ember cen traal in de Patio. We hop INFO www.agribex.be en je te mogen begroeten!

Al jarenlang zijn de kookboeken van Dagelijkse Kost-kok Jeroen Meus de absolute bestseller in het kookboekengenre.

Nu KVLV Ons Kookboek in een nieuw kleedje heeft gestoken, is een einde gekomen aan de hegemonie van Meus. Sinds de lancering van deze nieuwe versie ging Ons Kookboek al meer over de toonbank dan Dagelijkse Kost. In 1927 verscheen de eerste versie van wat toen nog ‘Ons kookboekje’ heette op 1.000 exemplaren. Acht transformaties later is deze ‘kookbijbel van de Boerinnenbond’ al meer dan drie miljoen keer verkocht.

Vergeet je agenda niet op te halen!

Naar jaarlijkse gewoonte deelt de Vlaamse landbouwadministratie tijdens Agribex agenda’s uit. Ze zijn niet alleen handig om je planning bij te houden, maar via deze agenda word je ook op de hoogte gehouden van tal van nuttige data en informatie voor de administratie van je bedrijf. Deze keer moet je geen bonnetje uitknippen. Langsgaan op de stand en een aantal vragen beantwoorden, volstaan om zo’n mooie agenda mee naar huis te krijgen.

INFO Agribex, stand Landbouw en Visserij, Patio standnummer P01

DE LANDGENOTEN-QUOTE

‘ Je neemt het rijbewijs toch niet af van alle chauffeurs omdat er enkele te hard gereden hebben?’

Chris Coenegrachts, ondervoorzitter van Boerenbond, wil niet dat alle boeren worden gestraft in het nieuwe MAP omdat enkelingen het niet kunnen laten om buiten de lijnen te kleuren.

Dagelijkse Kost Heb jij nood aan wat culinaire inspiratie voor de komende feestdagen?

Landgenoten mag één exemplaar van ‘Ons ­Kookboek’ weggeven. Stuur een mail naar info@­landgenoten.be waarin je uitlegt waarom jij dit exemplaar moet winnen. De origineelste inzending wordt beloond.

WIN!

TWITTERPRAAT Kees Blokland (Agriterra) “Ontwikkeling is dat rare proces waarbij steeds meer boeren verdwijnen.” #nvlj #goudengreep

ˇ Janez Potocnik (Europees milieucommissaris) “I sometimes feel a bit like Shrek: the only thing people notice when I walk into a room is that I’m green”

#

Riccy Focke (Boeren op een Kruispunt) Over fouten maken: laat een arts u voor dood liggen, als u jaren ongezond geleefd hebt?

Zo verdienen bedrijven in nood ook een tweede kans.

Veldverkenners Wereldvoedseldag: bedank eens een landbouwer om ons dagelijks brood (want dat is zijn dagelijks zweet).

Sharing = caring!

CIJFER

52% Dat is het percentage Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven dat in 2012 een innovatie of vernieuwing doorvoerde. Vijf jaar eerder was dit nog maar 34 procent. De tuinbouwsector heeft het grootste aandeel innovatieve bedrijven, met de sierteelt als absolute koploper. Nadien volgt de intensieve veehouderij, al heeft dit wellicht voor een groot deel te maken met de verstrengde dierenwelzijnsregels voor de varkens- en pluimveesector. Waar het in 2007 vooral ging om procesinnovaties, rukken in 2012 de organisatorische en vermarktingsinnovaties op. Het eigen bedrijf vormt voor driekwart van de innoverende bedrijven nog steeds de belangrijkste bron van inspiratie. Dat blijkt uit een onderzoek van de Vlaamse landbouwadministratie.

Getalenteerde vrouwen sta op!

Voor de tweede keer op rij maken vrouwen die gepassioneerd en innovatief de leefbaarheid van het platteland verhogen, kans op de titel ‘Vrouwelijk talent op het platteland’. Vrouwen of groepen van vrouwen die op het platteland wonen en die hun talent niet alleen voor zichzelf maar ook voor de plattelandsgemeenschap aanwenden, kunnen zich nog tot 15 december inschrijven. Je kan ook altijd een getalenteerde vrouw uit je omgeving nomineren. Groep KVLV, Cera en

de Vlaamse overheid hebben drie keer 2.000 euro klaarliggen om uit te delen.

Zowel in de profit-, de non-profit- als de social profitsector kan een vrouw de titel van ‘Vrouwelijk talent op het platteland’ en de daaraan verbonden geldprijs winnen. Vrouwen, sta op en toon de buitenwereld jouw talenten!

INFO www.vrouwelijktalent.be of mail naar sdetiege@ons.be

INFO Rapport ‘Innovatie in de landen tuinbouw in Vlaanderen’ www.vlaanderen.be/landbouw (>Infotheek >Publicaties >Studies)

5

Focus

Arbeidsongevallen

Veilig duurt het langst

Wie in de land- of tuinbouw werkt, heeft één kans op acht om volgend jaar een arbeidsongeval met lichamelijk letsel op te lopen. In Vlaanderen scoren we hiermee een stuk slechter dan onze buurlanden. Wat kunnen we opsteken van de tragische verhalen achter deze statistieken?

I

n 2012 kwamen in Vlaanderen 21 mensen om het leven tijdens hun werkzaamheden in de land- en tuinbouw. Dat hoge cijfer bevestigt een trend die de voorbije jaren al werd vastgesteld. De dodelijke ongevallen zijn bovendien maar het topje van een ijsberg met ook nog 630 ‘ernstige’ en 6300 andere ‘ongevallen met letsel’.

Duizelingwekkende ijsberg Elk arbeidsongeval, met bijbehorend menselijk leed en economisch verlies, is er een te veel. Uit nog meer cijfers van Prevent­

6 landgenoten

Op de Werktuigendagen lanceerde Kris Peeters de campagne Landbouw zonder kleerscheuren.

de sector een kans van 1 op 8 op een arbeidsongeval in het komende jaar.’

Eerst nog even dit: omdat heel wat arbeidsongevallen niet worden aangegeven, berekenen wetenschappers de hierboven vermelde ‘grootte van de ijsberg’ aan de hand van wat ze wel weten. ‘We rekenen per geregistreerd dodelijk ongeval op 30 niet-geregistreerde ernstige arbeidsongevallen en op 300 ongevallen met letsel,’ aldus Robin De Sutter. Om de situatie in verschillende landen te kunnen vergelijken, wordt het aantal dodelijke ongevallen verder omgerekend naar het aantal incidenten op 100.000 arbeidskrachten.

Agri, een project gefinancierd door de Vlaamse overheid binnen het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), blijkt daarenboven dat ook de statistieken voor 2013 geen verbetering voorspellen.

‘Tegen oktober hadden we alweer 14 dodelijke slachtoffers,’ zegt PreventAgri-medewerker Robin De Sutter. ‘Op een totaal van – omgerekend naar voltijdse banen – 40.653 arbeidskrachten in de sector, is dat duizelingwekkend hoog. Als ik de onderliggende ijsberg volgens de voorzichtigste schattingen meereken, heeft iedereen in

Typisch Vlaamse risico’s?

In vergelijking met onze buurlanden scoort de Vlaamse land- en tuinbouw zeer slecht.

Per jaar en per 100.000 arbeidsplaatsen zien we in Vlaanderen 40 doden, in Duitsland 30, in Frankrijk 13 en in Engeland 10.

Een echt sluitende verklaring voor de hoge cijfers in Vlaanderen lijkt niemand te kunnen geven.

Robin De Sutter: ‘De manier van registreren kan een rol spelen. Wij nemen bijvoorbeeld ook ongevallen met loonwerkers en toeleveranciers op. Maar het speelt allicht mee dat onze landbouw veel gemengde bedrijven kent. Op die boerderijen vindt er een brede waaier aan handelingen plaats met alle bijbehorende risico’s en gevaren. Ook de kleinschaligheid van percelen kan een rol spelen. En ook het feit dat veel oudere – vaak gepensioneerde – boeren nog actief zijn of meehelpen, kan een factor zijn. In de ongevallenstatistieken zijn gepensioneerden telkens oververtegenwoordigd.’

Tijd voor actie!

Nog belangrijker dan de oorzaken zijn de oplossingen. Op de Werktuigendagen presenteerde Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) samen met PreventAgri

een sensibiliseringscampagne en verschillende maatregelen om het aantal arbeidsongevallen in de sector terug te dringen.

De slogan van de campagne luidt Landbouw zonder kleerscheuren. Robin De ­Sutter: ‘We steken geen vermanende vinger op naar de land- of tuinbouwers, maar we lanceren een algemene wake-up call. Zowel op sectorniveau, als op de individuele bedrijven moeten we ons bewuster worden van de arbeidsrisico’s.’

‘ Ook de kleinschaligheid van percelen kan een rol spelen’ Begin november organiseerde het kabinet Peeters een Ronde Tafel over arbeidsongevallen met alle betrokkenen: de verzekeringsmaatschappijen, de landbouworganisaties, de adviesdiensten, het onderwijs en de constructeurs. Het werd een boeiende bijeenkomst waarbij alle actoren een grote bereidheid toonden om het probleem samen verder aan te pakken.

Demoprojecten en bedrijfsadvies Tijdens de zomermaanden lanceerde het kabinet Peeters voorts een nieuwe oproep voor demonstratieprojecten rond duurzame landbouw. Het kabinet maakte budget vrij voor projecten die nieuwe duurzame praktijken en technieken ingang laten vinden in de sector. Dit jaar is ook arbeidsveiligheid een van de thema’s waarrond kan worden gewerkt. De toewijzing van de budgetten volgt nog dit jaar.

Een andere maatregel is dat Peeters vanaf 2014 financieringsmogelijkheden voorziet voor individuele adviesverlening op bedrijfsniveau. Als land- of tuinbouwer kun je in het kader van het Bedrijfsadviessysteem (BAS) een aanzienlijk deel 7

Focus

Arbeidsongevallen

TOP 6 De gevaarlijke

van je advieskosten terugbetaald krijgen.

Er bestonden al uitgebreide bedrijfseconomische en milieumodules, en nu is ook de module rond arbeidsveiligheid fors uitgebouwd. Die maatregel wordt opgenomen in het nieuwe programma voor plattelandsontwikkeling PDPO III. Je eigen veiligheid voorop Tot slot is de basis gelegd voor nog een aantal kleinere initiatieven. PreventAgri introduceerde dit jaar anonieme meldingsformulieren waarmee landbouwers aangifte kunnen doen van een ongeval, zodat het aantal ongevallen nog beter in kaart kan worden gebracht. Ook de voorlichtingsdiensten van het Departement Landbouw zullen tijdens infovergaderingen en andere activiteiten bijzondere aandacht besteden

aan arbeidsveiligheid. En verschillende actoren hebben beloofd om mee hun schouders te zetten achter de campagne Landbouw zonder kleerscheuren.

‘Uiteindelijk blijven het de individuele werkkrachten die het hoofd koel moeten houden om kleerscheuren of erger te voorkomen’, besluit Robin De Sutter.

‘Het is geen toeval dat het overgrote deel van de ongevallen net gebeurt tijdens de piekmomenten. Niet zozeer het machinewerk zelf houdt risico’s in. Maar als de oogst binnen moet omdat het gaat regenen en je machine blokkeert… Dan moet je toch de reflex hebben om je eigen veiligheid voorop te blijven stellen. Als onze campagne een paar mensen kan overtuigen om dat te doen, sparen we al heel wat leed uit.’

Wat zijn nu de meest voorkomende ongevallen en hoe kunnen we ze vermijden? De oorzaken van de dodelijke ongevallen uit 2012 geven volgens PreventAgri een representatief beeld van de jaarlijkse ongelukken:

1 val bv. tijdens reinigings- of installatiewerkzaamheden op daken, van hooikar, in waterput • Arbeider valt van dak (tweemaal de doodsoorzaak in 2012) • Arbeider valt van loods • Landbouwer valt in waterput • Landbouwer valt van hooikar • Man zakt door dak

2 verplettering bv. door omvallende voorwerpen, machines, muren • Arbeider verpletterd onder hakselaar • Landbouwer gekneld onder minibulldozer • Landbouwer verpletterd tussen muur en silo • Man krijgt boomstronk in gezicht • Man verpletterd onder boom • Man verpletterd onder laadklep

8 landgenoten

Je kan je kosten voor advies op maat over veiligheid op je bedrijf terugbetaald krijgen.

De verhalen

achter de statistieken Campagnebeeld Landbouw zonder kleerscheuren.

3 machine-ongeluk bv. in een machine vallen, meegetrokken worden in sorteermachine • Loonwerker overlijdt in maaibalk hakselaar • Man gedood door ontploffende band • Tuinaanlegger dood door kettingzaag

4 vergiftiging bv. door inademen schadelijke gassen • Landbouwer overleden na inademen giftige damp

erdrinking/ 5 vverstikking bv. door val in waterput, heftruck valt in beek, verstikt door meel • Heftruck kantelt in beek • Tractor rijdt in kanaal • Arbeider gestikt in meel

6 dieren bv. vertrappeld of harde slag • Landbouwer aangevallen door stier • Stier vertrappelt landbouwer

Marcel • 64 jaar, Antwerpen • Gemengd landbouwbedrijf, 30 dikbillen, 150 varkens.

• Zou volgend jaar 40 jaar getrouwd zijn met Leontien.

• Heeft 2 kinderen en 9 kleinkinderen.

• Overleed na aanval door een nerveuze stier.

Focus

‘ Bedrijfleidster worden op mijn 63ste zonder mijn man. Het zijn grote schoenen om aan te trekken…’

Arbeidsongevallen

Leontien

Renaat

Rik

• 41 jaar, Oost-Vlaanderen • Sierteler en boomkweker • 2 vaste werknemers in dienst.

• Bestuurde zelf de heftruck toen de stapelbakken aan het glijden gingen.

• 1 werknemer is minstens 6 maanden werkon­ bekwaam, Renaat voelt zich nog altijd schuldig.

• 52 jaar, West-Vlaanderen • 3de generatie akkerbouw en vollegrondsgroenteteelt.

• Doet ook aan thuisverkoop.

• Ernstig oogletsel na ongeval met sproeistoffen.

• Moest bedrijf vervroegd overlaten aan oudste zoon.

Lucas

Hans

• 29 jaar, Limburg • Melkveebedrijf met 120 koeien.

• Houdt van paarden en fietsen.

• Zal wellicht nooit meer lopen na zware smak van de strozolder.

• Zijn vader houdt nu het bedrijf recht.

• 36 jaar, Vlaams-Brabant • Loonwerker.

• 2 kinderen, 3de op komst.

• Een ongeval met een cardanas kostte hem een been.

• Gaat binnenkort opnieuw aan de slag als mecanicien in een atelier. * Noot: de namen en gezichten hierboven zijn fictief, de situaties niet.

10 landgenoten

Mijn bank weet hoe je iets laat groeien.

Bankieren met gezond verstand

CRELAN: HOOFDSPONSOR AGRIBEX (03 t.e.m. 08.12.2013)

Wordt gevolgd

Even stilzitten: creatieve duizendpoot Kevin schminkt Patrick voor de eerste opnames van de dag.

Het zijn drukke tijden op de redactie van PlattelandsTV. Vanaf 22 december start de zender met 24 uur op 24 uitzendingen op kanaal 22 van Telenet digitale tv. Wij volgden

‘grote

baas’

Patrick

Vaernewyck een dag lang in de aanloop naar de start van

In de montagecellen krijgt Patrick een update over de uitzendingen die in de eindfase zitten.

deze nieuwe themazender.

PlattelandsTV

een eigen zender voor het

W

12 landgenoten

e treffen Patrick aan in zijn kantoor in het West-Vlaamse Gullegem waar hij een interview voorbereidt met François Huyghe, economisch adviseur van Boerenbond. Die komt in een studiogesprek tekst en uitleg geven over het landbouwinkomen 2013.

Patrick noteert een aantal kernpunten op papier als geheugensteuntje. Hij gelooft niet in het minutieus uitschrijven van vragen en introteksten. ‘De ervaring leert mij dat de spontaniteit op die manier verloren gaat en vaak tot meer versprekingen leidt’, klinkt het.

Van zodra de voorbereiding klaar is, trekt Patrick naar de montageafdeling om daar een update te krijgen over de uitzendingen die in voorbereiding zijn. Vier thema’s zal de nieuwe zender behandelen: land- en tuinbouw, jacht en visvangst, countrylife en paardensport en -recreatie.

In een van de montagecellen toont creatieve duizendpoot Kevin de nieuwe visuals voor het dagelijkse weerbericht dat vanaf januari zijn plaats krijgt op de zender. ‘Het wordt een weerbericht met een knipoog naar wat er op de akkers gebeurt. We werken hiervoor samen met de Bodemkundige Dienst van België’, aldus Patrick.

De truc met het decor François Huyghe arriveert en beide heren vertrekken richting schminkkamer. K ­ evin ontpopt zich tot het toonbeeld van multifunctionaliteit, een kernbegrip binnen het productieteam van PlattelandsTV. Nadat hij de schmink heeft aangebracht, helpt hij Patrick met zijn kledijkeuze. PlattelandsTV beschikt over een eigen professioneel uitgeruste opnamestudio met een ‘green key’-achtergrond. Op die manier

kan er in de montage elke mogelijke achtergrond worden ingeschoven zonder dat het decor telkens moet aangepast worden.

Vlak voor het studiogesprek van start gaat, krijgt Patrick telefoon. ‘Goed nieuws’, zegt hij. ‘Onze commerciële verantwoordelijke heeft een nieuwe reclamedeal afgesloten. De commerciële overeenkomsten zijn broodnodig om de zender te laten functioneren en onze twaalf medewerkers aan het werk te kunnen houden’, legt Patrick uit.

Intense voorbereidingen Het gesprek tussen Patrick en François Huyghe verloopt vlot en na een half uurtje zitten de opnames er al op. De uitzending is pas gepland voor januari. Patrick en zijn team gaan de komende maanden de programmatie iets terugschroeven om

Naam: Patrick Vaernewyck Functie: gedelegeerd bestuurder PlattelandsTV

Na de lunch overloopt Patrick een aantal dossiers in de aanloop naar de opstart van de themazender.

Onder meer over kijken op tablet wil hij nog een aantal afspraken met Telenet uitklaren.

In de regiekamer wordt de groene achtergrond digitaal vervangen door een studiodecor.

Patrick vertrekt naar Brussel voor een gesprek over sponsoring met de provinciale landbouwgedeputeerden.

Vlaamse platteland na 22 december met nieuwe programma’s van start te kunnen gaan. ‘De aanloop naar onze nieuwe themazender slorpt enorm veel tijd op: nieuwe programma-formats ontwikkelen, partners zoeken, commerciële deals afsluiten, het uitzendschema op punt stellen,… Het lijkt ons beter om daar nu op te focussen’, vertelt Patrick.

Uitdagende mogelijkheden Na een snelle lunch wacht hem nog een moeilijk gesprek met Telenet. ‘Juridisch is ons contract rond, maar af en toe duiken er nog zaken op waarover ik afspraken wil maken. Nieuwe uitzendfaciliteiten via tabletcomputers bijvoorbeeld. Ik wil hierover vooraf de puntjes op de i zetten, want zoals de zaken momenteel evolueren, wordt dit in de toekomst een zeer belangrijk medium.’

Eén miljoen kijkers Het kan er misschien op lijken dat PlattelandsTV in een groot avontuur stapt, maar Patrick wil dat toch nuanceren. ‘Ergens is het wel een avontuur, uiteindelijk zal deze zender met een vaste stek voor land- en tuinbouw, uniek zijn in Europa. Maar we starten niet met een lege doos. Vergeet niet dat Telenet een beursgenoteerd bedrijf is dat niet over één nacht ijs gaat als het om de opstart van een nieuwe themazender gaat.

PlattelandsTV is in 2007 gestart met nul kijkers. Ondertussen bereiken we maandelijks 200.000 mensen. Ik ben ervan overtuigd dat we volgend jaar één miljoen kijkers per maand kunnen bereiken. We hebben structurele partners die al vijf jaar mee draaien, en ik ben er zeker van dat we nu ook andere potentiële partijen over de streep gaan ­halen’, klinkt P ­ atrick overtuigd.

Die overtuiging zal hem goed van pas komen bij zijn volgende afspraak. Hij vertrekt richting Brussel om de provinciale landbouwgedeputeerden warm te maken om mee te werken aan een nieuw format: Tournée Provinciale, een programma dat allerlei provinciale initiatieven onder de aandacht brengt. Een moeilijke oefening … maar moeilijk gaat ook, besluit Patrick.

PlattelandsTV • Opgestart in maart 2007 als ‘on demand’- en internetzender • Wordt vanaf 22 december een volwaardige themazender op Telenet • Land- en tuinbouw krijgt elke zondag een vast uitzendblok van 12u tot 16u. Daarnaast zijn er dagelijks om 12u30, 18u30, 20u30 en 22u30 programma’s over landbouw

13

Boer & buur

14 landgenoten

Spelen op de boerderij

Waar is dat feestje?

Spelen en feesten. Voor Raf en Ann Hulsbosch-Everaert van ’t Silsomhof in Erps-Kwerps bestaat er geen betere manier om kinderen te laten kennismaken met het boerenleven.

Sinds twee jaar organiseren ze kinderfeestjes op hun erf.

En de extra promotie voor hun hoevevlees? Die is mooi meegenomen.

A

lle kindjes mogen in een kring gaan zitten en dan maken we een paar duidelijke afspraken.’

Het is zaterdagmiddag en Ann ontvangt alweer een groepje uitgelaten feestgangers.

Terwijl ze de groep toespreekt, merk je: dit heeft ze al vaker gedaan. ‘De interesse is echt overdonderend’, knikt de gastvrouw achteraf. ‘Mocht ik willen, dan kan ik elke woensdag en weekenddag een kinderfeestje organiseren.’ Maar uiteraard zijn er ook nog echtgenoot Raf, haar eigen kinderen Lotte en Bram én de dieren om mee rekening te houden. En dus houdt ze de agenda op woensdagmiddag en in de wintermaanden bewust vrij.

Verborgen werk Terwijl we praten houdt Ann het erf in de

gaten, waar de kinderen zich inmiddels op de attracties hebben gestort: sommigen beklimmen de stropiramide, anderen knuffelen de konijntjes of crossen rond met fietsjes en go-carts… ‘Het lijkt eenvoudig, maar vergeet het werk voor en na het feest niet. Vooraf zorg ik dat alles er proper bijligt en bak ik een verjaardagscake. Als de kinderen hier zijn, leid je alles in goede banen en nadien moet je alles weer opruimen. Daar ben je wel een tijdje zoet mee.’

De avond na een feestje voelt Ann zich telkens moe, maar ook iedere keer weer zeer voldaan, vertelt ze. ‘We hebben deze voormalige witloofkwekerij in 2010 overgenomen om er een vleesveebedrijf van te maken. Van in het begin hadden we de ambitie om ons bedrijf open te stellen voor 15

Boer & buur

de buitenwereld. We zijn allebei afkomstig van een boerderij en weten hoeveel misverstanden er bestaan over deze prachtige stiel. Daar wilden we iets aan doen en dit is voor mij de perfecte manier.’

Cake als eetbare schat Ann onderbreekt het gesprek. Aan de hand van een schattenjacht laat ze de kinderen kennismaken met het bedrijf. Her en der heeft ze puzzelstukjes verstopt die de kinderen langs de konijnen, geiten en kalfjes leiden. Van zodra de puzzel compleet is, hebben ze recht op de schat: de verjaardagscake! Met een sapje erbij worden de cadeaus uitgepakt. Even op adem komen en hop, klaar voor een volgend avontuur: de stieren eten geven! In de stal staan de bakjes met voeder al klaar.

Als de kinderen weer aan het ravotten zijn, pikt Ann de draad op: ‘Eén zondag per maand geven Raf en ik een rondleiding op de boerderij. Op een van die kijkzondagen kwamen twee ouders me vragen of ik alsjeblieft geen feestje wilde organiseren voor hun jarige. Na afloop bleek iedereen enthousiast: de kinderen, de ouders en ikzelf.’

Investeringen en inkomsten Zo had ’t Silsomhof er van het ene op het andere weekend een extra verbredings­ activiteit bij. Een speciale vergunning bleek niet nodig, zware investeringen evenmin: wat fietsen, schopjes en krui­ wagens, een extra toilet voor rolstoelgebruikers en kinderen. ‘Oh ja, we hebben 16 landgenoten

de feestjes ook laten opnemen in onze verzekeringspolis. En uiteraard stemmen we de bedrijfsvoering af op de feestjes.

Rondrijden met landbouwmachines is er dan niet bij. En alle gevaarlijke voorwerpen – rieken, grote schoppen, … – bergen we ­veilig weg.’

Staat daar voldoende tegenover? Ann: ‘We vragen voor een feestje 10 euro per kind met een minimum van 100 euro, min de btw. We winnen er wel iets op, maar het is geen vetpot. Voor ons is dat ook niet de hoofdzaak. We willen kinderen en hun ouders het echte boerenleven laten ontdekken. We zien de feestjes ook als een vorm van promotie: een deel van ons hoevevlees verkopen we rechtstreeks aan de consument. Met deze activiteiten willen we de bezoekers zelf laten zien dat we onze run-

deren op een diervriendelijke en duurzame manier kweken.’

Wederzijds respect Het mag gezegd: de 90 wit-blauwrunderen zijn inderdaad in ruime boxen gehuisvest.

‘We hebben ook een tiental Limousin-stieren, die in het nabijgelegen Silsombos voor het weidebeheer zorgen’, vult Raf aan. ‘Al die inspanningen leveren ons heel wat goodwill van de omwonenden op. En dat is precies wat we willen bereiken: wederzijds respect en mond-tot-mondreclame.’

Ons gesprek zit erop en hetzelfde geldt stilaan voor het feestje. Druk vertellend en gebarend verdwijnen de kinderen een voor een aan de hand van papa of mama. Ann lacht ze na: ‘Die zullen goed slapen vannacht!’

Slingers op ’t erf Een leuke kinderactiviteit organiseren op je land- of tuinbouwbedrijf, dat zegt je wel iets? Slingers op ’t erf is een vormingsreeks van KVLV-Agra voor leden en niet-leden die graag kinderfeestjes organiseren. De vorming bestaat uit een bedrijfsbezoek en een opleidingsreeks. Verspreid over drie dagen ontdekken de deelnemers waar de mogelijkheden liggen op hun bedrijf, ­welke wettelijke en praktische kanten er bij komen kijken en hoe je een speelaanbod uitbouwt. Interesse? Geef je naam, e‑mailadres en telefoonnummer door aan Katia Vangoidtsenhoven (­kvangoidtsenhoven@ons.be, 016 24 39 54). Dan word je op de hoogte gebracht over de eerstvolgende vormingsreeks.

HEET U WELKOM

AGRIBEX

touch your dream

3 (PRODAY) > 8 DEC 2013

BRUSSELS

EXPO

TICKETING: WWW.AGRIBEX.BE facebook.com/Agribex2013 @agribex

Organisatie:

Onze partners:

2030

‘Geen grotere,

wel slimmere

Over welk materieel beschikt de landbouwer in 2030? Hoe ver zet de automatisering zich door? Jef Vervaet, vice-voorzitter van vak­ organisatie Fedagrim, kijkt op onze vraag naar het Agribex-van-de-toekomst.

H

oe anders ziet het machinepark van de toekomst eruit voor de Vlaamse land- en tuinbouwer?

Jef Vervaet: ‘Moeilijk te zeggen. In België verloopt de evolutie op het vlak van landbouwmaterieel momenteel net iets trager dan in landen als Nederland en ­Duitsland, merk ik als algemeen directeur van verdeler Hilaire Van der Haeghe. Maar de landbouwoppervlaktes in België zijn ook kleiner dan in onze buurlanden. Niet alle innovaties zullen bij ons doorbreken. Wat gps betreft verwacht ik wel dat we een inhaalbeweging zullen maken. In Nederland wordt er in de akkerbouw bijna geen enkele tractor of oogstmachine meer verkocht zonder gps, bij ons zitten de tractoren hoogstens nog maar aan 40%. Doorgaans gaat het dan nog om de eenvoudigste gpstoepassing: het parallelrijden.’

In 2030 is ook in Vlaanderen elke nieuwe landbouwmachine gps‑gestuurd?

‘Daar twijfel ik niet aan. De toepassingen zijn dan ook complexer: bij sproeiers, bijvoorbeeld, is de gps een onmisbaar onderdeel om overlap te vermijden. Voor extra precisiewerk zorgen de sensoren die alle sproeidoppen individueel regelen, in plaats van de volledige arm. Maaidorsers

18 landgenoten

volgen de maailijnen dankzij de gps, op de centimeter mocht dat nodig zijn. Ook terreinherkenning en cartografie zijn volledig ingeburgerd. In combinatie met sensoren maken die het mogelijk om de opbrengst te controleren: tijdens de eerste maaibeurt brengt de gps de akker volledig in kaart, vanaf dan kan het systeem de opbrengst telkens vergelijken. Grote loonwerkers­ bedrijven gebruiken de gps ook om hun vloot te lokaliseren. Rijden onze machines en zo ja: waar rijden ze?’

Waar bieden sensoren nog meerwaarde?

‘Overal: bij het zaaien, sproeien, opvolgen, oogsten … De machines zullen slimmer en fijner regelbaar zijn, maar door de toename aan technologie ook een stuk kwetsbaarder. Dat risico vangen de producenten op met een nieuwe vorm van dienst­verlening: tele-onderhoud en herstelling vanop afstand. Met behulp van sensoren – ­alweer – kan de onderhoudsdienst vanop afstand vaststellen wanneer een machine slecht functioneert of slecht afgesteld is, en ze kan die ook vanop afstand bijstellen. Ik geloof overigens dat er zich tegen 2030 een pechverhelpingsdienst voor landbouwmachines heeft ontwikkeld, zoals Touring of VAB.’ Zijn de machines in 2030 veel duurzamer?

‘Producenten van landbouwmachines die in 2013 niet aan het experimenteren zijn met duurzame brandstoffen, zoals waterstof of elektriciteit, gaan er onherroepelijk uit. Hoe ver we in 2030 staan, dat is koffiedik kijken. Vermoedelijk zal de t­ ractor op waterstof er eerst zijn. Wat ik wel met

zekerheid kan zeggen, is dat de meeste hydraulische en pneumatische aan­ sturingen in 2030 vervangen zullen zijn door elektrische.’

Hebben robots een plaats in het landbouwbedrijf anno 2030?

‘Zeker en vast. Ze zijn een zegen voor de landbouw: in een tijdperk van schaal­ vergroting maken robots precisiewerk ­mogelijk. Bovendien kunnen ze handig zijn in formaat: in plaats van machines almaar groter te maken tot ze niet meer transporteerbaar zijn, zetten we v­ erschillende

‘ In plaats van machines almaar groter te maken, zetten we verschillende kleinere robots in.’ kleinere robots in. Vergeet niet dat de schaalvergroting van de machines er deels gekomen is om het nodige aantal bestuurders te verkleinen. Maar evengoed zal het dankzij gps-sturing mogelijk zijn om tractoren, pikdorsers en dergelijke volautomatisch te laten werken. De boer hoeft ze alleen nog af te zetten en op te halen. ­Drones, de onbemande vliegtuigjes, geef ik bij ons veel minder toekomst. Daarvoor zijn de landbouwoppervlaktes hier te beperkt.’

Hebben de grote fabrikanten wel oog voor de eigenheid van de Vlaamse land- en tuinbouw?

‘Duidelijk is dat de grote Duitse en Amerikaanse merken zich toeleggen op groei-

tractor terreinherkenning

maailijnen sensoren pechverhelping

precisielandbouw

drones waterstof

gps robots

machines’ markten zoals Oost-Europa en Azië. Aangezien de landbouwoppervlaktes daar veel groter zijn, blijven ze steeds grotere machines aanbieden. Zo groot dat ze misschien niet meer geschikt zullen zijn voor de Belgische markt. Tegelijk zien we de opkomst van producerende landen als ­China, India en Turkije. Een Japans merk als ­Kubota heeft de ambitie getoond om een belangrijke rol te spelen in de graanoogst in Europa. De markt voor trekkers onder 100 pk wordt in 2030 waarschijnlijk volledig door die producenten gedomineerd, met uitzondering van de heel erg gespecialiseerde machines.’

loonwerk

zaaien oogsten

te regelen vanuit de stuurcabine. Dat lijkt misschien een kleinigheid, maar voor de bestuurders maakt het een groot verschil en de vraag naar deze toepassing wordt algemeen. Ik kijk ernaar uit om te zien wie ze overneemt en verder ontwikkelt.

Het zullen dit jaar vooral dergelijke upgrades en verbeteringen zijn die de nieuwigheid uitmaken, want de aanpassing van de motoren aan de Europese milieuwetgeving hebben in de voorbije jaren zwaar gewogen op de ontwikkelings­ budgetten.’

Welke nieuwigheden worden tot slot al tijdens de komende editie van Agribex voorgesteld?

‘Enkele producenten bieden de mogelijkheid om de luchtdruk van de banden

19

W onderzoeker In deze rubriek vind je een selectie uit de talrijke onderzoeksresultaten van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO).

Klein tegen groter: nematoden versus plaaginsecten Er zijn meer goed werkende biologische bestrijdingsmiddelen als alternatief voor de synthetische gewasbeschermingsmiddelen nodig. ILVO heeft een stap vooruit gezet in de toepassing van zogenaamde entomopathogene nematoden (EPN) tegen een aantal schadelijke insecten in de groententeelt. EPN zijn microscopisch kleine wormen die op insecten parasiteren en ze doden. Deze EPN worden gespoten zoals conventionele insecticiden. Tot nu toe was de effectiviteit (de levensduur van de EPN, de doeltreffende verspreiding op de plant…) nog niet top. ‘Voor de insecten kooluil en koolvlieg in bloemkool en donderbeestje in prei hebben we de problemen in kaart gebracht en

wonderzoeker

20 landgenoten

aan een oplossing gewerkt’, zegt Bert Beck (ILVO). ‘Onze experimentele spuitmengsels werkten beter door toevoeging van bepaalde lokstoffen en uitvloeiers (hulpstoffen die meer EPN op een plant houden bij bespuiting) en door een aangepaste spuittechniek. De nematoden bleven in sommige gevallen dubbel zo lang in leven om de insecten aan te vallen, en ze kwamen beter op de cruciale plaatsen terecht.’ Het onderzoek naar EPN is nog lang niet af. Meer koudetolerante en actievere EPNsoorten, -isolaten, en -kruisingen zouden de resultaten in openluchtteelten nog kunnen verbeteren. In de glasteelt worden de wormpjes al vaker succesvol ingezet.

Varkens & emissie: gewikt & gewogen Hoe zit het met de uitstoot van fijn stof, ammoniak en broeikasgassen in de varkenssector? Volgens metingen en berekeningen van ILVO – met zorgvuldig op punt gezette technieken – zorgt de sector voor minder fijn stof dan verwacht (op basis van oudere internationale en Vlaamse cijfers). Maar er komt (4 keer) meer lachgas (N₂O) vrij dan tot nu toe aangenomen. De

totale stalemissies uit de Vlaamse vleesvarkenssector bedragen naar schatting jaarlijks 8.160 ton ammoniak (NH₃), 629 ton lachgas (N₂O) en 42.452 ton methaan (CH₄). Als je onze totale veeteelt bekijkt, zie je ook dat de varkens daarin verantwoordelijk zijn voor ruim de helft van het fijn stof, en ruim de helft van de uitstoot van ammoniak. Broeikas-

DAIRYMAN: een bedrijfseigen aanpak Melkveehouders kunnen duurzamer produceren via erg verschillende wegen, die elk apart tot duidelijk succes leiden.

Dat blijkt uit het project DAIRYMAN. Tien regio’s in Noordwest Europa, waaronder Vlaanderen, namen deel aan dit project.

629 ton lachgas 8.160 ton

42.452 ton

methaan

ammoniak

Ontdek meer wetenschappelijk landbouwnieuws op

www.ilvo.vlaanderen.be

Wist je dat… …ILVO werkt aan de ontwikkeling van een

gassen worden meer door de andere diersoorten geproduceerd: slechts een (flink) derde komt uit de varkensstallen. De emissiestudie trekt conclusies op vlak van arbeidsrisico’s.

Die blijven min of meer binnen de limieten van de Belgische wetgeving, maar de onderzoekers raden de fokkers aan zich beter te beschermen tegen het fijn stof en de ammoniak in

de stal. In de varkenshou-

techniek om beter en duurzamer te bemesten?

derij (6,4 miljoen Vlaamse varkens per jaar; jaarlijkse productiewaarde 1,38 miljard euro) groeit het besef dat de emissies een grote invloed hebben op de lucht- en bodemkwaliteit.

Europa introduceert volop emissieplafonds per sector. Samen met de metende studies is ILVO bezig met reducerende en remediërende ontwikkelingen.

Er zijn nog heel wat uitdagingen om de snelle methode voor het meten van het strooipatroon van centrifugaalstrooiers verder te verfijnen, maar de ontwikkelde techniek laat alvast toe het strooibeeld in de praktijk een stuk sneller, preciezer en gemakkelijker te voorspellen en te evalueren. En dus zo minder meststoffen te gebruiken via een optimale spreiding van de korrels. …er bij ILVO nu een Genomics cel is?

Nieuwe methoden in de biotechnologie maken het mogelijk om op een snelle en relatief goedkope manier grote hoeveelheden DNA-sequenties te verwerken en zo meer inzicht te krijgen in de genetische samenstelling van organismen en populaties. Bij ILVOPlant is deze ‘next generation sequencing’ een veel gebruikte tool om bv. kandidaatge-

voor duurzaam melkvee

nen die plantengroei en -ontwikkeling reguleren op te sporen. Met die nieuwe Genomics cel hoopt ILVO de opgebouwde kennis uit te

Sinds 2009 stond daarbij uitwisseling van kennis en ervaringen tussen landbouwers, onderzoekers en andere stakeholders centraal. Bij ons hebben 12 voorloperbedrijven meegedaan onder begeleiding van het ILVO, de Hooibeekhoeve en adviseurs van Boerenbond en Inagro. Telkens werd een ontwikkelingsplan opgesteld, waarbij de melkveehouders zelf doelstellingen voor het eigen bedrijf formuleerden en concretiseerden. Aan het einde van de rit was het duidelijk dat een ‘one fits all’-aanpak niet bestaat.

Een verduurzamingsstrategie moet zowel rekening houden met bv. klimatologische factoren, met de noden van de regio en de maatschappij, als met de doelstellingen van de individuele landbouwer. Een doorgedreven bedrijfseigen aanpak zal alvast een belangrijke motivatie zijn bij het plannen van een vervolgproject van DAIRYMAN, met als voorlopige naam EURO-DAIRY.

wisselen en onderzoekers die genomics gebruiken in hun onderzoek te ondersteunen. … de Vlaamse land- en tuinbouwers de laatste jaren vaker af te rekenen krijgen met bepaalde vormen van wildschade (o.a. everzwijnen)?

Onderzoekers bij ILVO maakten in opdracht van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) een studie rond preventie- en verjagingstechnieken.

Maar ook op vlak van regelgeving zijn er veranderingen op til: de laatste nieuwe info rond wildschade vind je op de website van ANB: www.­ natuurenbos.be/schade … er nieuw leven mogelijk is voor onze grijze garnaal? Letterlijk. Want het doel van het Crangon InnoLife project is om na te gaan welke aanpassingen en/of verbeteringen aan boord van het schip mogelijk zijn om zo een deel van de vangst onder optimale omstandigheden levend te houden. En zodoende een

INFO www.interregdairyman.eu

vers levend product op de markt te brengen.

21

Samen naar de toekomst.

Welkom op onze stand in Paleis 3 : - Ontdek de nieuwigheden voor 2014 : tractoren, persen, veldspuiten, maaidorsers, ‌ - Laat u informeren over de laatste mogelijkheden op het gebied van GPS-sturing en ons nationaal RTK-netwerk - Geniet van de uitzonderlijk salonvoorwaarden op verschillende actiemodellen Neem snel contact op met uw locale John Deere dealer of Cofabel om meer te weten over onze Agribex-acties.

Peperstraat 4A - 3071 Erps-Kwerps Tel. : 02 759 40 93 - Fax. : 02 759 99 28 - E-mail : Info@cofabel.be

JohnDeere.be

Provincie INFO

www.hooibeekhoeve.be www.proefbedrijf.be

Verrijkte kooien

Volière Kalverdrinkautomaat

De stal van de toekomst Met de bouw van enkele nieuwe stallen zetten de praktijk­centra van de provincie Antwerpen nog sterker in op innovatie. Van ecoroosters, een mestrobot en vruchtbaarheids­ sensoren tot drie types verrijkte kooien en volières.

I

n de vernieuwde stallen op de Hooibeekhoeve kunnen koeien en vaarzen verschillende soorten stalmatten en -matrassen testen. De jongste kalveren verhuisden naar een eigen kraamafdeling. De nieuwe stal voor jongvee en droogstaande koeien is onder meer met ecoroosters en een

mestrobot uitgerust. Een ecorooster bevat flapjes die openen en sluiten onder het gewicht van mest. Dat beperkt de luchtuitwisseling tussen mestkelder en stal. Een mestrobot houdt de ligboxen en de vloer proper door water te sproeien.

Testen en bijsturen Binnenkort komen er in de melkveestal ook sensoren om de vruchtbaarheid beter op te volgen en bij te sturen waar nodig. Voorts test de Hooibeekhoeve samen met het Landbouwcentrum voor Voedergewassen verschillende vormen van bodembewerking en bemesting van maïs en grasland, en enkele nieuwe rassen en mengsels.

43.000 extra kippen Het andere Antwerpse praktijkcentrum, het Proefbedrijf Pluimveehouderij, neemt

Ecoroosters

in het voorjaar van 2014 twee ultramoderne pluimveestallen in gebruik. Beide proefstallen hebben een klimaatregelingssysteem dat energiezuinig is en emissie­onderzoek mogelijk maakt. De leghennenstal bevat drie huisvestigingssystemen: één soort verrijkte kooi en twee soorten volières. De totale capaciteit van de stal neemt enorm toe.

Er komen maar liefst 20.000 vleeskippen en 23.000 leghennen bij!

Studiedagen en resultaten Wil je op de hoogte blijven van de nieuwe onderzoeken? Hou dan de websites van de praktijkcentra in de gaten. De Hooibeekhoeve en het Proefbedrijf Pluimveehouderij organiseren geregeld studiedagen om hun kennis te delen met landbouwers, voorlichters en beleidsmakers. De data van die studiedagen, de rapporten en de onderzoeksresultaten vind je op hun website.

23

Toen & nu

Naam: Lucas Van Dessel Leeftijd: 31 jaar Woonplaats: Itegem Bedrijf: melkvee, 100 stuks

Andere: medeorganisator Landbouwdag in Heist-opden-Berg, lokale politiek en ondervoorzitter van Groene Kring

‘Kijk verder dan je erf’

‘Supergemotiveerd om te boeren’.

Onder die titel prijkte melkvee­ houder Lucas Van Dessel als starter op de eerste cover van Landgenoten.

Negen jaar later blikt hij in het laatste artikel van de laatste Landgenoten terug én vooruit.

24 landgenoten

D

e tijd vliegt. Het is een huizenhoog cliché en een waarheid als een koe. Is het 9 jaar geleden dat ik Lucas Van Dessel, toen een 23-­jarige starter, kwam interviewen? Het lijkt zo veel korter… Tot je nagaat wat er zoal gewijzigd is. ‘Het aantal veranderingen in de melkveehouderij, in productiewijze, technologie en afzet is echt niet op één hand te tellen’, knikt Lucas. ‘En dan staan ook nog het wegvallen van de quota in 2015 en de Europese hervorming voor de deur!’

ment is hij me blijven steunen. Hij was naast zijn landbouwbedrijf ook een geëngageerd man. Dat zit wellicht in de ­genen,’ glimlacht Lucas. Naast melkveehouder is

Leergierige en flexibele starters Ook familiaal zijn de kaarten fors door elkaar geschud. Negen jaar geleden stond Lucas’ vader Marcel nog aan de zijlijn op de boerderij om raad te geven. Twee jaar later overleed hij. ‘Tot op het laatste mo-

hij ook de drijvende kracht is achter de Landbouwdag in Heist-op-den-Berg, zet hij mee de belangen van de landbouwers op de lokale politieke agenda, en is hij ondervoorzitter van Groene Kring. Een eigen gezin heeft hij (nog) niet, al is er sinds

‘ Het aantal veranderingen in de sector is echt niet meer op één hand te tellen.’

Lucas en zijn vader op de allereerste Landgenoten‑cover.

Vlottere bedrijfsoverdracht ‘Terwijl het aantal land- en tuinbouw­ bedrijven jaarlijks met zo’n 2% daalt, zie je gelukkig toch nog veel jonge mensen die de stap willen en durven te zetten.

Die jongeren moeten we meer dan ooit koesteren en ondersteunen. Samen met ­Boerenbond en andere partners zijn we in

‘ Wat doen consumenten vandaag met mijn product en zullen ze het morgen nog nodig hebben?’

Groene Kring nu bijvoorbeeld bezig met het uitrollen van een kenniscentrum voor opvolging binnen de land- en tuinbouw.

We willen jongeren beter voorbereiden en begeleiden bij de overname van een bedrijf. Er is steeds meer behoefte aan informatie die de zakelijke en technische

­ nderhalf jaar wel een vriendin – die ook a met de sector vertrouwd is.

Als ik daarna de situatie van huidige jonge starters aankaart, komt Lucas pas echt goed op gang. ‘De jongste generatie kenmerkt zich door een enorme flexibiliteit en leergierigheid. Het zijn stuk voor stuk ­jonge mensen die topprestaties moeten leveren in complexe omstandigheden.

Ook al is het land- of tuinbouwbedrijf voor ­velen al van kleinsaf hun biotoop, toch mag je dat niet onderschatten. Je moet leren omspringen met heel veel (familie)kapitaal, je inkomen is moeilijk voorspelbaar, je moet leren omgaan met alsmaar strengere eisen, met de groeiende druk van ruimtelijke ordening, natuur. En bovenal is het elke dag – weekend of niet, feestdag of niet – ­keihard werken.’

aspecten overstijgt en er is nood aan een basismodel voor een vlotte bedrijfsoverdracht. Het kenniscentrum zit nog in een embryonale fase, maar we hopen het snel vorm te kunnen geven.’

Wat wil de consument?

Wat is voor Lucas zelf de belangrijkste les die hij sinds zijn eigen bedrijfsovername negen jaar geleden heeft geleerd? ‘Dat je altijd moet volgen wat er in je sector – en op de markt, in je gemeente, bij de afnemers – beweegt. Kijk verder dan je erf, merk tijdig trends op, en probeer mee te zijn met verandering en innovaties. Maar er zijn vandaag meer kanalen dan ooit om op de hoogte te blijven. Het helpt ook om jezelf regelmatig gewoon de vraag te stellen: wat doen consumenten vandaag met mijn melk en zullen ze mijn melk morgen nog nodig hebben? Die vraag zou elke land- en tuinbouwer zich regelmatig moeten stellen, of je nu groenten teelt of ­varkens kweekt.’

Toen & nu

De melkveehouderij wacht binnenkort alvast één grote verandering: het wegvallen van de melkquota in 2015. ‘Voor jonge starters valt er daardoor een grote financiële barrière weg. Als je het nuchter bekijkt, is het ook absurd: je moet je inkopen om te mógen produceren en werken en daarna moet je jaren werken om dit te kunnen afbetalen. Het wegvallen van de quota zal melkveehouders meer vrijheid geven. Het jongste halfjaar zit de markt voor ons ook vrij goed. Dat zorgt er ook voor dat de afschaffing van de melkquota voorlopig minder zorgen wekt.’

Vergroening en nieuwe stal Aan de aangekondigde Europese landbouwhervorming ziet Lucas goede en minder goede punten. ‘Positief is dat 2% van het budget van de directe betalingen zal

verdeeld worden onder jonge starters. Dat is een mooie verworvenheid. Ik ben wel benieuwd hoe ‘vergroening’ in de praktijk door de landbouwers zal toegepast moeten worden om geen steun te verliezen.

Die voorwaarden liggen nog niet vast.’

Toen Lucas startte, was hij van plan om met een nieuwe stal uit te breiden en dat is ook gelukt, bevestigt hij. ‘De economie is afgestemd op groei. Je hebt alle kosten van je bedrijf niet steeds in de hand. Zo zijn er heel wat variabele kosten die soms sterk fluctueren. Die kosten moet je terugverdienen. Daarnaast is er steeds meer prijsvolatiliteit aan de opbrengstzijde. Om die kosten beter op te vangen, kan het goed zijn om aan kostenspreiding te doen, bijvoorbeeld via groei. Diversificatie kan ook een goede strategie zijn. Via verbreding en nicheactiviteiten staat de land- of tuinbouwer dichter bij de consument en op die manier is het een perfect voorbeeld van een korte keten.

Passieve aandeelhouders Verwacht Lucas dan dat de schaalvergroting zich de komende jaren zal doorzetten?

Hij knikt: ‘Het is onvermijdelijk dat er minder bedrijven zullen zijn, en dat diegenen 26 landgenoten

die voortdoen nog verder zullen professionaliseren. Daarnaast denk ik dat de juridische structuur van de bedrijven verder zal evolueren de komende vijf à tien jaar.

Die tendens is al even bezig, maar hij zal nog aan belang winnen. Het kapitaal dat nodig is om je bedrijf draaiende te houden,

‘ De economie zit zo in elkaar dat je bijna moét groeien.’ wordt zo hoog dat het persoonlijk kapitaal onvoldoende wordt. Landbouwbedrijven worden steeds meer vennootschappen met mogelijks (passieve) aandeelhouders.’

Heeft Lucas tot slot nog een laatste boodschap voor onze lezers? ‘We mogen fier zijn op onze job en we moeten dat ook iedere dag opnieuw zelf uitstralen! Ik hoop dat het imago van de land- en tuinbouw in de toekomst nog verder kan verbeteren bij het grote publiek. Studies hebben uitgewezen dat het de jongste jaren alvast de goede richting uitgaat. Ik vind dat we moeten beseffen dat we allemaal ambassadeurs van onze sector zijn.’

Volg ons en deel www.facebook.b e/ veldverkenners

zkt.

GIDS Help ons de landbouw van morgen bekendmaken!

Surf naar www.veldverkenners.be en deel je boerder캐acties, je knowhow en meningen met het brede publiek.

nodigt u uit Binnenkort reist Limagrain opnieuw door Vlaanderen met een zeer boeiende reeks van 8 nieuwjaarsmeetings van Ieper tot Riemst en van Oudenaarde tot Kasterlee. Deze meetings verlopen opnieuw in samenwerking met CRELAN en bouwgroep WILLY NAESSENS. Naar jaarlijkse traditie verwacht Limagrain weer veel volk.

Maak dat je erbij bent en noteer de datum van uw streek alvast in uw agenda.

DATUM Maandag Woensdag Dinsdag Maandag Dinsdag Donderdag Donderdag Vrijdag

16 december 18 december 07 januari 13 januari 14 januari 16 januari 23 januari 24 januari

LOCATIE

ZAAL

Sint-Niklaas Kasterlee Tielt Eeklo Elverdinge Oudenaarde Riemst Halle-Booienhoven

Landbouwschool Domein De Putten Shamrock Salons Mimosa Lissewal Mantovani Gasthof Delicia Gastromik

THEMA’S

∙ Nog meer VEM met de nieuwste genetica maïs. ∙ ∙ ∙ ∙

Walter Vervoort, Pierre Claerhout, Ignace Ghekiere en Gie Evens BETASEED-suikerbieten. Nu ook ijzersterk tegen rhizoctonia en nematoden.

Wannes Dermaut Ondernemen met gezond verstand en kennis van zaken.

CRELAN Bouwen aan 2014, goed om te weten.

WILLY NAESSENS De grootste hervorming van het GLB in 20 jaar. Wat is van belang voor uw bedrijf? Marc Ballekens

I N S A M E N W E R K I N G M E T:

Afgiftekantoor Gent X Landgenoten 36 Tijdschrift­–kwartaalblad Kwartaal 4, 2013

P509285

België-Belgique 9099 Gent X bc 10292

V.u. Josse De Baerdemaeker, p.a. VILT Koning Albert II-laan 35, 1030 Brussel