Melk & honing Lente 2008 by VILT

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Melk & honing

lente 2008

neem mij m e grat e ! is

Het plattelandsgevoel van

Joke Devynck Van hok tot bord

Karnemelkijs van topchef Peter Goossens Cherchez la femme

Greet Keysers Leven tussen de kippen en koeien Binnenkijken

‘t Wijngaardhof Weekendje weg

De boer op in de Vlaamse Ardennen SURF & WIN een luxeverblijf op het platteland www.melkenhoning.be

Melk & honing

Lentefrisse contrasten

W 05

Uitgever Vlaams infocentrum land- en tuinbouw (VILT) vzw Melk & honing wordt uitgegeven ter promotie van de troeven van de Vlaamse land- en tuinbouw Verschijning 4 x per jaar: lente, zomer, herfst en winter Verspreiding Melk & honing wordt gratis verdeeld via de Vlaamse land- en tuinbouwers Oplage 40.000 ex.

Redactie-adres VILT vzw, Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel, 02/552 81 92, redactie@melkenhoning.be

Medewerkers Inge Coene, Michel Croes, Gunter Hauspie, Michiel Mertens, Peter Schoemans, Frank Van den Branden Realisatie www.propaganda.be Verantwoordelijk uitgever VILT vzw, Dirk Lips, Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel Foto cover Toerisme Oost-Vlaanderen/ Daniël de Kievith © Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

2 Melk & honing lente 2008

12 SURF & WIN

www.melkenhoning.be een Limburgs plattelandsarrangement (2 personen twv 280 €) en ontdek zo nog meer prettige kantjes van het gastvrije Limburg.

www.limburg.be/platteland

Koe-leur locale

Het plattelandsgevoel van...

De troeven van het buitenleven Joke Devynck

Ontdek & beleef

De boer op in de Vlaamse Ardennen

Van hok tot bord

Karnemelkijs met gember van driesterrenchef Peter Goossens

Sfeervol seizoen

Genieten van de lente

06 10

Cherchez la femme

Zin & onzin

Doe de zuiveltest

Greet Keysers: leven tussen de kippen en koeien De voedingswaarde van melk Ontdek jouw zuivelprofiel!

Binnenkijken

Het Wijngaardhof Logeren op het ritme van de natuur

zouden we driesterrenchef Peter Goossens strikken. Maar zoals dat gaat met wilde ideeën – en vooral met driesterrenchefs – hielden we geheel zengewijs ook rekening met een plan B. Tot ik op een morgen een telefoontje kreeg… en me in het kielzog van die andere Peter, onze fotograaf, naar Kruishoutem repte. Daar lag, diep verscholen tussen de plooien van de zacht glooiende Vlaamse Ardennen, het Hof van Cleve. Geen potsierlijke villa of protserige nieuwbouw, maar een zorgvuldig gerestaureerde hoeve. Het typeert chef Goossens, die al even onopvallend maar uitgekiend aan zijn opwaartse weg timmerde. De kleine ramen kijken uit op uitgestrekte landerijen, waarvoor de ster aan het Vlaamse culinaire firmament zijn bewondering niet wegstopt. “Alles begint hier bij de boer, zonder die eerlijke producten, geen grootse keuken”, aldus Goossens. Een uurtje later ploffen mijn nieuwe enkellaarsjes in de zachte, bruine aarde. De boerin vraagt of Peter niet meegekomen is. “Toch wel”, beaam ik, doelend op onze huisfotograaf. Ze kijkt me vragend aan. “Peter van ’t Hofke”, verduidelijkt ze. Nu is het mijn beurt om verwonderd op te kijken. Al vijf jaar lang blijkt de gerenommeerde chef zelf elke dinsdagvoormiddag zijn boter, melk en eieren bij hen op de boerderij te halen. Net zoals de karnemelk, waarmee hij vervolgens een meesterlijk toefje ijs op het bord tovert.

Hoofdredactie Marijke Pollentier

Redactieraad Greet Aernouts, Bart Boeraeve, Hilde De Sutter, Griet Lemaire, Maarten Nulis, Gerrit Tulkens, Ellen Van Damme, Pieter Van Oost, Gert Van Thillo

e hadden een wild idee. Voor onze culinaire pagina

Mooi hoe contrasten het dagelijkse leven kunnen kleuren… Van de ambachtelijke karnemelk van boerin Christiane tot de exquise keuken van Goossens. Van idyllische gastenkamers op het Wijngaardhof tot het drukke fruitexportbedrijf van manlief. Van de eerste zon op je huid tot dat onverwachts buitje dat de natuur terug doet opveren. Lente! Seizoen van het jonge groen, dat tegelijk kwetsbaar en beloftevol de kop opsteekt. Het moment bij uitstek om op ontdekking te gaan. Genietend van die tintelende, lentefrisse contrasten… Veel plezier.

16 Marijke Pollentier hoofdredacteur

seizoensblad voor boeiend buitenleven

lente 2008 Melk & honing 3

Melk & honing

Lentefrisse contrasten

W 05

Redactie-adres VILT vzw, Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel, 02/552 81 92, redactie@melkenhoning.be

2 Melk & honing lente 2008

12 SURF & WIN

www.melkenhoning.be een Limburgs plattelandsarrangement (2 personen twv 280 €) en ontdek zo nog meer prettige kantjes van het gastvrije Limburg.

www.limburg.be/platteland

Koe-leur locale

Het plattelandsgevoel van...

De troeven van het buitenleven Joke Devynck

Ontdek & beleef

De boer op in de Vlaamse Ardennen

Van hok tot bord

Karnemelkijs met gember van driesterrenchef Peter Goossens

Sfeervol seizoen

Genieten van de lente

06 10

Cherchez la femme

Zin & onzin

Doe de zuiveltest

Greet Keysers: leven tussen de kippen en koeien De voedingswaarde van melk Ontdek jouw zuivelprofiel!

Binnenkijken

Het Wijngaardhof Logeren op het ritme van de natuur

Hoofdredactie Marijke Pollentier

Redactieraad Greet Aernouts, Bart Boeraeve, Hilde De Sutter, Griet Lemaire, Maarten Nulis, Gerrit Tulkens, Ellen Van Damme, Pieter Van Oost, Gert Van Thillo

e hadden een wild idee. Voor onze culinaire pagina

16 Marijke Pollentier hoofdredacteur

seizoensblad voor boeiend buitenleven

lente 2008 Melk & honing 3

Koe~leur locale

Het

plattelands gevoel

Best of both worlds

Boerderij in de stad

“ Zonde dat ik niet met de tractor mocht rijden!”

Met Mondoh wil een zestal Belgische bioproducenten de eigen grondstoffen vakkundig combineren met (h)eerlijke ingrediënten uit het zuiden. Concreet levert dat opwindende combinaties op van biologische vlierbloesem uit Oeselgem met eerlijke Paraguayaanse rietsuiker of een uienconfituur die bio-uien van bij ons op smaak brengt met Zuid-Afrikaanse fairtradewijn. Spelt-quinoakoekjes en pompoen-sinaasappelgelei vervolledigen het assortiment. www.mondoh.be

Een heerlijk hoeve-ijsje eten, zaadjes planten, koeien aaien of die stoere aardappelrooier bewonderen? Het kan allemaal op vrijdag 9 en zaterdag 10 mei. Dan wordt de Markt van Brugge omgetoverd tot een levensechte boerderij. Je kan er met het hele gezin proeven, voelen, leren en beleven wat de hedendaagse boer te bieden heeft. Voor de meerwaardezoekers onder ons is er een fijne tentoonstelling in het nabijgelegen Provinciaal Hof die een mooie staalkaart biedt van de plattelandsprojecten in onze regio.

Bloemetjes en bijtjes

Bloesemtoerisme: sinds de prestigieuze Eénserie ‘Katarakt’ is het begrip gemeengoed geworden. Synoniem voor magistrale landschappen, gemoedelijke mensen en bloeiende boomgaarden, zwanger van blozend fruit… Maar in hoeverre zijn veel gehoorde gelijkenissen met het idyllische Toscane terecht? We vroegen het aan verleidster van dienst Joke Devynck.

www.groenekring.be

www.limburg.be

Zoals alle muizen is Pierlepein buitengewoon nieuwsgierig en sociaal. Maar waar ze écht in uitblinkt, is haar liefde voor de boerderij, de natuur en het platteland. Aan de hand van een uniek leesverhaal neemt Pierlepein je mee naar haar vele boederijvrienden: Polydor het paard, Kornelia de koe, Viktoria het varken, Gertrude de geit en Hipoliet de haan. Daarna kan je zelf de handen uit de mouwen steken in de doe-ateliers op een van de zorgvuldig geselecteerde OostVlaamse boerderijen. Het ideale recept dus voor een origineel verjaardags- of communiefeestje of de invulling van een blanco vakantiedagje! www.pierlepein.be

agenda zondag 20 april DAG VAN DE AARDE Vlaanderen: opendeur met allerlei klimaatactiviteiten, www.dagvandeaarde.be pinkstermaandag 12 mei HASPENGOUWSE GORDEL Sint-Truiden: wandelen en fietsen in de ‘Katarakt’-setting met hapjeshaltes op boerderijen, www.haspengouwsegordel.be

vrijdag 16 tot zondag 18 mei hof en huis Torhout: country-

en lifestylebeurs in Kasteel d'Aertrycke, www.hofenhuis.be

vrijdag 6 tot zondag 8 juni Rozen- en moestuindagen

Heers: stijltuinen en rozencollecties op het Kasteel van Hex, www.hex.be

zaterdag 7 tot zondag 15 juni BIOWEEK

Vlaanderen: bioplein, bioreceptjes, bioproeverijen, opendeur op bioboerderijen, bio-award en veel meer, www.bioweek.be

4 Melk & honing lente 2008

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: Peter Branswyk (xposeIT.be).

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: Mondoh, Phovoir

Zodra de zon aan de hemel prijkt, haalt menig Vlaming het stalen ros van stal. Wat is er mooier dan op zo’n beloftevolle rustige dag een bonte bloemenweide vol zoemende bijen voorbij te fietsen? Bovendien zorgen die bezige bijen niet alleen voor zacht gezoem en honing, maar ook voor een maximale bestuiving van akkers en fruitgaarden. In Limburg hebben ze het goed begrepen: daar kan iedereen die een stuk braakgrond heeft, gratis bloemenzaad aanvragen. Vorig jaar was de actie een onverhoopt succes. Nu snel reageren dus… en straks volop genieten.

Gertrude de geit en Hipoliet de haan Vrijen in de veiling. Mijn rol speelt zich hoofdzakelijk in bed en in de veiling af (grinnikt). Of ik een geboren verleidster ben, weet ik nog zo niet. Wij worden betaald om te kussen en dat valt de ene keer al beter mee dan de andere. Maar ik ben wel een romantische madam. Dus ja, Haspengouw had ook meteen mijn hart gestolen. Ik weet wel, de vergelijkingen met Toscane vliegen je tegenwoordig om de oren, maar toch… Dat glooiende landschap spreekt ronduit tot de verbeelding. Genieten van Haspengouw. Ik mocht een aantal keer in een bed & breakfast logeren, maar moest bij nacht en ontij op de set zijn, waardoor ik het ontbijt telkens miste. Dus ben ik met mijn partner Johan later nog eens teruggekeerd. Zalig was dat: lekker fruitig ontbijtje, rust, zinnenstrelende omgeving… volop genieten eigenlijk. In de serie zelf vond je me overwegend in een vei-

seizoensblad voor boeiend buitenleven

ling, maar ook daarvan was ik best onder de indruk. Er hing een heel speciale sfeer: de verkoopzaal, het sorteercentrum met die appels die zo gestaag door het water glijden… Ik had en heb veel respect voor de stiel van een fruitteler. Alleen zonde dat ik niet met de tractor mocht rijden! Tomboy… Ik ben een echte tomboy. Opgegroeid in de polders van Westkapelle, vond je me steevast in grachten of bomen. Of bij de boer om melk. Ik liep school in het toch wel mondaine Knokke en daar was je óf van ’t stad óf van de buiten. Ik viel ook op ruige kerels. Van die echte boerenzonen, stoer en niet gespeend van enige vuilbekkerij. Zo’n types gingen me wel af (lacht). Daarna zat ik op de Studio (Herman Teirlinck), maar na acht jaar had ik Antwerpen zo gezien. Ik ben zelf een woelig type en na lange draaidagen snak je gewoon naar rust. Het OostVlaamse platteland leek een logi-

sche keuze. Dat lag enigszins anders toen er kinderen kwamen. Dan zit je tussen de was en plas en is wat meer animo best welkom. Maar nu ik de acteerdraad weer opgenomen heb, blijven we nog wel even in Schellebelle. …en tomatentalent. We zitten hier vlak bij een stiltegebied en de Schelde, ideaal voor opgroeiende kinderen. En voor de mama, die bij wijlen de behoefte heeft om eens goed in de aarde te wroeten. Ik hou van dat fysiek bezig zijn, waarna zo’n heerlijke moeheid je overvalt. We hebben hier een poging gedaan om zelf tomaten te telen, maar dat bleek niet zo evident. Het eerste jaar hadden we er welgeteld één, als ik me goed herinner, maar de volgende jaren nam de oogst zienderogen toe. Met het prille lentezonnetje begint het trouwens weer te kriebelen. De geur van versgemaaid gras, vogels die vrolijk hun deuntje fluiten, nieuw

kiemend leven,... Ik sleur straks gegarandeerd mijn ezel naar buiten. Om te schilderen, hé (lacht).

Identikit Leeftijd: 35 jaar Opgegroeid in: in Westkapelle bij Knokke Woont nu: in Schellebelle met partner en acteur Johan Heldenbergh (recent nog te zien in het prachtige ‘Aanrijding in Moscou’), dochter Tita (6) en de tweeling Cosmo en Jona (4,5) en een paar wilde katten Volgde: acteursopleiding op Studio Herman Teirlinck Bekend van: de televisieserie ‘Flikken’, waarin ze de brutale Tony Dierickx gestalte gaf en meer recent als Nathalie, rechterhand en minnares van Frank Hendrickx (Marc Van Eeghem) in ‘Katarakt’ Momenteel bezig met: de opnames van de tweede reeks ‘Vermist’, waarin ze rechercheur en mama Tine Peeters vertolkt Hobby’s: “fysiek bezig zijn”, zoals schilderen, beeldhouwen en in de aarde woelen…

lente 2008 Melk & honing 5

Koe~leur locale

Het

plattelands gevoel

Best of both worlds

Boerderij in de stad

“ Zonde dat ik niet met de tractor mocht rijden!”

Bloemetjes en bijtjes

www.groenekring.be

www.limburg.be

vrijdag 16 tot zondag 18 mei hof en huis Torhout: country-

en lifestylebeurs in Kasteel d'Aertrycke, www.hofenhuis.be

vrijdag 6 tot zondag 8 juni Rozen- en moestuindagen

Heers: stijltuinen en rozencollecties op het Kasteel van Hex, www.hex.be

zaterdag 7 tot zondag 15 juni BIOWEEK

Vlaanderen: bioplein, bioreceptjes, bioproeverijen, opendeur op bioboerderijen, bio-award en veel meer, www.bioweek.be

4 Melk & honing lente 2008

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: Peter Branswyk (xposeIT.be).

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: Mondoh, Phovoir

seizoensblad voor boeiend buitenleven

kiemend leven,... Ik sleur straks gegarandeerd mijn ezel naar buiten. Om te schilderen, hé (lacht).

lente 2008 Melk & honing 5

Ontdek

& beleef

De Wambashoeve in Onkerzele is het vertrekpunt van onze fietstocht.

Pascal Devos nam vijf jaar geleden de boerderij van zijn vader over.

Met de fiets de boer op in de Vlaamse Ardennen In de Denderstreek golven groene weiden in een brede, vruchtbare vallei. Het achterland van Geraardsbergen ligt er bezaaid met kleine dorpen, waar de boerenstiel met veel vakmanschap in ere wordt gehouden. In de lente springen fietsers er het zadel op om de mooiste hoekjes van de Vlaamse Ardennen te ontdekken. Tekst: Gunter Hauspie. Beeld: Peter Schoemans, Toerisme Oost-Vlaanderen/Daniël de Kievith.

6 Melk & honing lente 2008

seizoensblad voor boeiend buitenleven

eggeborgen in een groene landschapsplooi in Onkerzele ligt de Wambashoeve, het vertrekpunt voor onze fietstocht. De oudste vermelding van de hoeve gaat terug tot 1641. Toen behoorde al het welvende land rond de boerderij bij de toenmalige abdijhoeve. “Tachtig hectaren in totaal”, zegt Pascal Devos. “Dat is het dubbele van vandaag.” Pascal nam vijf jaar geleden het landbouwbedrijf over van zijn vader. Hij is een jonge, dynamische boer, met respect voor de traditie, maar ook met oog voor moderne landbouwvoering. Het gemengd bedrijf richt zich steeds meer op melkvee. “Het oorspronkelijke OostVlaamse ras ruimt daarom plaats voor Holsteiners. Dat zijn echte melkkoeien. Maar hoe beter een koe verzorgd wordt, des te meer melk ze geeft. Tot 7.500 liter. Ik heb bewust geen melkrobot, ik moet mijn beesten elke dag zien. Ik weet meer dan een computer. Als er iets mis is,

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Een deel van de stallingen werd omgebouwd tot gastenverblijf.

merk ik dat meteen. Dat is boer zijn, hé. En ja, mijn koeien geven veel melk!”, lacht Pascal.

koppels boerenzwaluwen. Volgens hen leeft hier de grootste zwaluwenkolonie van Oost-Vlaanderen!”

Grootste zwaluwenkolonie

Yoghurtje voor de dorst

In een vroegere stal van de Wambashoeve werd een vleugel ingericht als logies: twee gastenkamers en een studio. “Kleinschalig, maar zo blijft de rust gegarandeerd. Op de boerderij is er natuurlijk altijd beweging. Als gasten een kijkje komen nemen, geef ik hen graag uitleg.” Pascal hecht ook veel waarde aan het landschap rond het erf. Als boer leeft hij immers in en van de natuur. Een project om houtkanten tussen de percelen te herwaarderen, kan op zijn steun rekenen. Onder de dakrand van de boerderij heeft hij ook planken aangebracht, zodat zwaluwen er gemakkelijker nesten kunnen bouwen. “Natuurpunt is ze komen tellen: meer dan vijftig nesten van huiszwaluwen en achttien

We fietsen richting Geraardsbergen. Wie die naam hoort, denkt meteen aan de Muur. Maar wij zijn slim: we rijden hem naar beneden. Dat betekent de remmen stevig dichttrekken om voor het stadhuis niet in de fon-

“ Hoe beter een koe verzorgd wordt, des te meer melk ze geeft. ” tein van Manneken Pis te belanden. Geraardsbergenaars zijn er trots op dat ze met historische documenten kunnen bewijzen dat hun lustige plasser ouder is dan de bekendere broer in Brussel. We pikken de Dender op en laten ons stroomopwaarts naar Overboelare voeren. In de Zavelstraat proeven we hoe lekker échte verse melk smaakt. Zuivelhoeve ’t Zavelhof verwerkt immers een deel van de

Pascal Devos,

uitbater Wambashoeve.

lente 2008 Melk & honing 7

Ontdek

& beleef

De Wambashoeve in Onkerzele is het vertrekpunt van onze fietstocht.

Pascal Devos nam vijf jaar geleden de boerderij van zijn vader over.

6 Melk & honing lente 2008

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Een deel van de stallingen werd omgebouwd tot gastenverblijf.

merk ik dat meteen. Dat is boer zijn, hé. En ja, mijn koeien geven veel melk!”, lacht Pascal.

koppels boerenzwaluwen. Volgens hen leeft hier de grootste zwaluwenkolonie van Oost-Vlaanderen!”

Grootste zwaluwenkolonie

Yoghurtje voor de dorst

Pascal Devos,

uitbater Wambashoeve.

lente 2008 Melk & honing 7

Ontdek

& beleef

Sfeervolle stops Fietsnetwerk Vlaamse Ardennen

De ideale leidraad om de streek rond Geraardsbergen te ontdekken. Wegwijzers leiden je van knooppunt naar knooppunt. De fietskaart van het Fietsnetwerk Vlaamse Ardennen kun je bij de plaatselijke toeristische infokantoren kopen (€ 6). www.toerismevlaamseardennen.be

Wambashoeve

Pakketten vers rundsvlees kan je krijgen in 't Olmenhof in Smeerebbe.

Historische vierkantshoeve. Een deel van de stallingen is omgebouwd tot twee gastenkamers en één studio. Gasten krijgen ’s morgens een ontbijt met verse hoeveproducten. Ze kunnen ook het melkveebedrijf bezoeken. Brusselsestraat 10 Onkerzele 054/41 59 33 www.wambashoeve.be

’t Zavelhof

In dit gemengd landbouwbedrijf wordt een deel van de melk verwerkt tot ijs, desserts, choco, yoghurt, plattekaas en milkshake. In de winter kun je er terecht op donderdag, vrijdag en zaterdag, in de zomer ook op zondag. Fietsers kunnen er uitrusten op het terras. Zavelstraat 131 Overboelare 054/43 86 84

Bakkerij De Lekkerbek

Peter Deneyer van bakkerij De Lekkerbek in Deftinge blijkt dé specialist in mattentaarten.

koemelk in allerlei zuivelproducten. Een yoghurtje – eenvoudig puur, maar zo worden alle kwaliteitsproducten best geproefd – kan er wel in bij het begin van de tocht. We klimmen de vallei van de Dender uit. Goeferdinge, Zarlardinge, Deftinge: namen van dorpjes die niet alleen prozaïsch klinken maar het ook zijn. Op de weiden grazen koeien. Het gras dat ze kauwen, groeit in zo’n vruchtbare en rijke grond, dat de melk er echt lekkerder van wordt. Dat is alleszins een van

Dorpsherberg De Kartuizer in Sint-Martens-Lierde is de enige plek in Vlaanderen die het Kartuizerbier schenkt.

de argumenten waarom Europa de mattentaart uit Geraardsbergen als streekproduct erkend heeft. Boer Leonce Nachtergaele was een van de voortrekkers van de erkenning. “Geraardsbergen is altijd de bakermat geweest van de mattentaart. Het kan toch niet dat ze in Brussel Geraardsbergse mattentaarten verkopen, die niet hier gemaakt zijn en met melk die niet van hier komt?” Want dat er een kwaliteitsverschil is, daar hoef je geen boer of bakker in de Denderstreek van te overtuigen.

Boer Leonce Nachtergaele was een van de voortrekkers van de erkenning van de Geraardsbergse mattentaart als streekproduct.

Melk wordt matten Een handvol boeren in de dorpjes die we doorkruisen maakt de matten, het basisingrediënt van de mattentaart. Ook dat moet volgens welomschreven regels gebeuren. ’s Morgens wordt honderdtachtig liter verse melk aan de kook gebracht. Vervolgens wordt er dertig liter karnemelk toegevoegd, zodat de melk stremt. Deze wrongel wordt in een doek gewikkeld om uit te lekken. Dat worden de matten. “Het bereiden van matten is een

erg arbeidsintensieve bezigheid”, legt Leonce uit. “Sommigen gaan op zoek naar een methode om dat proces te vereenvoudigen, maar de kwaliteit van handgemaakte blijft toch de beste.” De Geraardsbergse bakkers kennen dan ook hun leveranciers en weten dat ze kwaliteit mogen verwachten. Leonce: “Het maken van matten is interessant wanneer bijvoorbeeld de melkprijs laag is. Zo geef je het basisproduct een toegevoegde waarde en kun je de melk meer laten opbrengen.”

Picknick op dorpsdries

Mattentaart Europees erkend streekproduct Het voornaamste ingrediënt van de mattentaart, de matten, is het resultaat van het stremmen van koemelk. Die techniek dateert uit de middeleeuwen. Toen was het maken van matten een veelgebruikte manier om melk langer te bewaren. Door de matten te verwerken met eieren, suiker en amandelen bekomt men de mattentaarten. Het is logisch dat de kwaliteit van de melk voor een groot deel de smaak van de taartjes bepaalt. Eeuwen terug werden mattentaarten uit de Denderstad al geroemd als lekkernij. De Europese Unie heeft dan ook de Geraardbergse mattentaart erkend als Europees streekproduct. Enkel bakkers uit Geraardsbergen en Lierde mogen de gebakjes onder de naam ‘Geraardsbergse Mattentaart’ verkopen. Voorwaarde is wel dat de taartjes bereid zijn volgens het aloude recept en met melk uit de streek.

8 Melk & honing lente 2008

De echte Geraardsbergse mattentaarten zijn de specialiteit van deze bakkerij en worden in de winkel in verschillende groottes verkocht. Geraardsbergsestraat 4 Deftinge 054/41 10 45

We fietsen naar Deftinge en houden er halt bij bakkerij De Lekkerbek. Dé specialist in mattentaarten, lezen we op de gevel. “De matten moeten vers zijn, anders pakt het deeg niet goed”, vertelt bakker Peter Deneyer. “Ik wil ook geen droge taart. Het is geen frangipane, hé. Een mattentaart mag wat vochtig zijn, maar ook weer niet slap.” Een evenwichtsoefening dus die je in de vingers moet hebben. En die begint bij goede basisproducten. We slaan een voorraad in en fietsen naar Sint-Martens-Lierde. Ooit stond hier

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Hilde Van Den Eede van 't Olmenhof: ˝Hoe korter de keten, hoe verser het vlees˝.

een imposante kartuizerabdij. In de schaduw van de kerk ligt de gezellige dorpsherberg De Kartuizer. Het is de enige plek in Vlaanderen waar je het Kartuizerbier kunt drinken. Zou dat gerstenat zich laten combineren met een mattentaart? We weerstaan de verleiding en fietsen verder naar Hemelveerdegem, een dorpsnaam die tot de mooiste van Vlaanderen mag uitgeroepen worden. Ook het dorpsplein is een parel: een grote dries met bomen en bankjes en een oude dorpspomp. Er werden enkele picknicktafels geplaatst. Geknipt voor fietsers die over de helft van een tocht zitten, honger hebben en… mattentaarten in de fietstas hebben. Tijd voor een pauze!

Langs de Dender De mattentaarten doen hun werk: de kilometers lijken sneller te vorderen. Of komt dat doordat we door de fraaie vallei van de Moenebeek afdalen naar Vloerzegem en Smeerebbe? In dat laatste vlekje toont de imposante vierkantshoeve ‘t Olmenhof dat het hier ook eeuwen geleden al goed boeren was. Het vlees van de boerderij wordt ter plekke verwerkt in

seizoensblad voor boeiend buitenleven

de slagerij en verkocht. Veel streekbewoners komen hier geregeld een pakket halen. De consument beseft immers meer en meer dat hoe korter de lijn tussen producent en bord is, hoe verser en hoe beter de kwaliteit van de producten. We boffen, want het is zaterdag en in het weekend is het café bij het Olmenhof open. Het hoevecafé in de mooi gerenoveerde stal vormt een welkom afstapje voor fietsers, maar doet ook dienst als duivenlokaal. Een laatste pauze voor de eindsprint. Die voert terug naar de Dender. We passeren de sluis van Idegem en de fraaie ophaalbrug van Zandbergen. De groene vijvers van het Provinciaal Domein De Gavers strekken zich aan onze linkerzijde uit. Vervolgens duikt de kerk van Onkerzele opnieuw op, hoger op de valleiflank, veilig tegen overstromingen van de Dender. Vroeger gebeurde dat wel eens, maar de vallei werd er alleen maar vruchtbaarder van. De laatste klim naar Onkerzele heeft nog een schitterende afdaling in petto. Terug naar de eenzame Wambashoeve in het uitgestrekte glooiend landschap. Een glas verse melk wacht.

Café De Kartuizer

Dit sfeervol dorpscafé ligt in de schaduw van de kerk van het vroegere Kartuizerklooster. Proef hier het Kartuizerbier. Kartuizerstraat 1 Sint-Martens-Lierde

Hoeveslagerij en hoevecafé ’t Olmenhof Bij deze hoeveslagerij kun je pakketten runds-, kalfs- en varkensvlees bestellen en afhalen. De boerderij telt een honderdtal runderen van kalf tot slachtrijp. Het vlees is dus altijd vers. Bij ’t Olmenhof hoort ook een hoevecafé dat is geopend in weekends en op feestdagen. Smeerebbestraat 5 Smeerebbe 054/50 05 37 www.olmenhof.be

Meer hoeveproducten

In de Vlaamse Ardennen zijn er tientallen trotse boeren die hun hoeveproducten verkopen. Dat gaat van vlees en zuivel over groenten en fruit tot jenever. De lijst met boerderijen vind je op www.hoeveproductenvlaamseardennen.be

Lierde

Smeerebbe Vloerzegem

Hemelveerdegem Sint-MartensLierde

Idegem

Oosterzele

Gavere Kruishoutem

Zandbergen

Sint-LievensHoutem

Onkerzele

Zingem

goeferdinge

Wortegem-Petegem

OUDENAARDE

Zwalm geRAARdSBeRgen ZOTTEGEM

Zalardinge

Vlaamse Ardennen Brakel

Maarkedal

Overboelare Herzele

Lierde

Kluisbergen

GERAARDSBERGEN

RONSE

lente 2008 Melk & honing 9

Ontdek

& beleef

Sfeervolle stops Fietsnetwerk Vlaamse Ardennen

Wambashoeve

Pakketten vers rundsvlees kan je krijgen in 't Olmenhof in Smeerebbe.

’t Zavelhof

Bakkerij De Lekkerbek

Peter Deneyer van bakkerij De Lekkerbek in Deftinge blijkt dé specialist in mattentaarten.

Dorpsherberg De Kartuizer in Sint-Martens-Lierde is de enige plek in Vlaanderen die het Kartuizerbier schenkt.

Boer Leonce Nachtergaele was een van de voortrekkers van de erkenning van de Geraardsbergse mattentaart als streekproduct.

Picknick op dorpsdries

8 Melk & honing lente 2008

De echte Geraardsbergse mattentaarten zijn de specialiteit van deze bakkerij en worden in de winkel in verschillende groottes verkocht. Geraardsbergsestraat 4 Deftinge 054/41 10 45

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Hilde Van Den Eede van 't Olmenhof: ˝Hoe korter de keten, hoe verser het vlees˝.

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Café De Kartuizer

Dit sfeervol dorpscafé ligt in de schaduw van de kerk van het vroegere Kartuizerklooster. Proef hier het Kartuizerbier. Kartuizerstraat 1 Sint-Martens-Lierde

Meer hoeveproducten

Lierde

Smeerebbe Vloerzegem

Hemelveerdegem Sint-MartensLierde

Idegem

Oosterzele

Gavere Kruishoutem

Zandbergen

Sint-LievensHoutem

Onkerzele

Zingem

goeferdinge

Wortegem-Petegem

OUDENAARDE

Zwalm geRAARdSBeRgen ZOTTEGEM

Zalardinge

Vlaamse Ardennen Brakel

Maarkedal

Overboelare Herzele

Lierde

Kluisbergen

GERAARDSBERGEN

RONSE

lente 2008 Melk & honing 9

hok tot bord

Natuurhoeve Haerinck-Deruyck

Geheugenkaart oeveel kan ik opslaan? Loop ik niet telkens vol als ik dit landgoed zie met zijn beemden, tragels

en zachte uiterwaarden voor geheime geliefden? Popel ik niet even hunkerend als canada's doen? Ik stuur mijn wortels de aarde in om elke ader te tappen in beken en welen. Alle vlees is van water. Beschut door de Schelde lus ik trage rivieren als Leie, Dender en Durme, meanders van buitendijks geluk. Zal ik dit ooit kunnen wissen? Of zal ik zinken in de moer van vergeten, meegaan met de droes?

Recept Karnemelkijs met gember

Lut de Block, plattelandsdichter Oost-Vlaanderen

en crème brûlée van hazelnoot

Puur Haspengouw

Zo maak je het klaar Maak een anglaise van de suiker, karnemelk en dooiers. Hiervoor warm je eerst de gember op met de melk. Daarna klop je de dooiers romig met de suiker en voeg je het mengsel bij de opgekookte melk. Meng de overige ingrediënten eronder en laat het indikken op een klein vuurtje, om daarna de massa te laten koelen. Werk het bord af met hazelnootrapé: pel de verse hazelnoten, verwijder het vliesje en schaaf ze fijn op het bord.

10 Melk & honing lente 2008

Dit jaar krijgt de bloem aller bloemen, de roos, de volle aandacht. Je kan je laten leiden door de gesuggereerde tuincircuits of je volgt lekker eigenzinnig je eigen spoor. Met de gids in de hand voel je je geheid Alice in Wonderland.

Win!

10 Open Tuinen-boeken t.w.v. € 6

Stuur je gegevens uiterlijk eind mei naar wedstrijd@melkenhoning.be of per briefkaart naar VILT/Melk & honing, Koning Albert II-laan 35/57 in 1030 Brussel. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

In ‘Katarakt anders bekeken’ vertelt hoofdrolspeelster Karlijn Sileghem over ‘haar sprookjesbos’, Marc Van Eeghem over ‘zijn restaurant Ambrozijn’ en over de lekkerste kersen geplukt door ‘Prince Charles of England’,… Je krijgt als lezer niet alleen mooie achter-de-schermen verhalen van de acteurs, maar ook dichterlijk aandoende beschrijvingen van het landschap, weetjes over Loonse stroop, originele fietsen wandeltips en als uitsmijter acht menusuggesties mét de culinaire specialiteiten van toprestaurants uit de regio. Of hoe puur Haspengouw pure klasse is.

Win!

Crème brûlée van hazelnoot (voor 4 personen) 150 g volle melk 300 g room 135 g dooiers 70 g kristalsuiker 1 vanillestok 50 g pralinépasta (te koop in grootwarenhuizen)

5 Katarakt-boeken t.w.v. € 19,95

Stuur je gegevens uiterlijk eind mei naar wedstrijd@melkenhoning.be of per briefkaart naar VILT/Melk & honing, Koning Albert II-laan 35/57 in 1030 Brussel. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

Hof van Cleve V erscholen tussen de plooien van de Vlaamse Ardennen ligt het driesterrenrestaurant Hof van Cleve. Parel aan de Vlaamse culinaire kroon Peter Goossens verzoent met verbazingwekkend gemak hoogstaande finesse met aardse geneugten. “Wat mij in deze omgeving zo aanspreekt, is de aarde. De aarde, waarmee de boeren lijfelijk omgaan en die ze al generaties lang bewerken om er de vruchten van te plukken. Zonder deze vruchten kan een kok niets beginnen.” De chef schotelt zijn gasten dan ook steevast twee potjes boerenboter voor. “Dit vrij eenvoudig ritueel is een kwestie van elementair genieten. Want boter is onlosmakelijk verbonden met brood, voedsel voor lichaam en geest.” www.hofvancleve.com

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: NTV, Lannoo

Zo maak je het klaar Mix alle ingrediënten koud en meng ze. Verdeel de massa over een vuurvaste schotel of in vormpjes. Bak vervolgens au bain-marie af (schotel of vormpjes op een ovenplaat met bodempje water) gedurende 30 minuten op 90°C. Haal de crème brûlée uit de vormpjes of snij zorgvuldig een stukje uit de schotel en schik op het bord.

Zestien lentes telt ze inmiddels! De nieuwe editie van Open Tuinen loodst u in het laatste weekend van juni doorheen ruim 300 zorgvuldig geselecteerde tuinen in Vlaanderen en een stukje Nederland.

www.plattelandsdichter.be

Karnemelkijs met gember (voor 4 personen) 300 g karnemelk 30 g boter 75 g room 140 g kristalsuiker 25 g melkpoeder 50 g dooiers 15 g gember 100 g verse hazelnoten

Tekst: Marijke Pollentier en Peter Goossens. Beeld: Peter Schoemans.

o n d W erl n i

d an

Holsteinkoeien zijn geroemd om hun melkproductie. Dat hoef je driesterrenkok Goossens, die flink wat zuivel in zijn keuken verwerkt, niet te vertellen. Hij komt elke dinsdagvoormiddag melk, boter, karnemelk en eieren halen bij de natuurhoeve van het echtpaar Haerinck-Deruyck. “Geen toeval”, zegt melkveehouder Christiaan, “want bij Peter liggen eenvoudige kwaliteitsproducten aan de basis van zijn gerechten.” De volle smaak van verse melk en boter komt inderdaad bijzonder goed tot zijn recht in het smakentheater van de bekende chef. Uit het rijk gevulde dessertbord kozen wij twee – relatief eenvoudige – blikvangers. Het volledige recept is op aanvraag te verkrijgen (redactie@melkenhoning.be). Natuurhoeve Haerinck-Deruyck, Harelbekestraat 13 in Waregem, 056-60 11 95

Sfeervol seizoen

Alic

Van

Hippe HIPPO TV Het leven kent soms rare wendingen. Voor Nadine en Frans zorgde een speling van het lot ervoor dat hun passie voor paarden kon uitgroeien tot een volwaardige job. Toen hun schoonbroer een ernstige huidaandoening kreeg, gaf de arts hem het advies om paardenmelk te drinken. Met resultaat! Nadine zag er wel brood in en wat aarzelend begon als een kleinschalige paardenmelkerij, groeide uit tot een onverhoopt succes. Waarop manlief zijn job als verkoper van rustieke bouwmaterialen inruilde voor een riek en borstel in het Brabanderhof. Meer boeiende paardenverhalen hoor en zie je op de nieuwe digitale zender HIPPO TV, ook te volgen op het internet. www.hippotv.be

seizoensblad voor boeiend buitenleven

lente 2008 Melk & honing 11

hok tot bord

Natuurhoeve Haerinck-Deruyck

Geheugenkaart oeveel kan ik opslaan? Loop ik niet telkens vol als ik dit landgoed zie met zijn beemden, tragels

Recept Karnemelkijs met gember

Lut de Block, plattelandsdichter Oost-Vlaanderen

en crème brûlée van hazelnoot

Puur Haspengouw

10 Melk & honing lente 2008

Win!

10 Open Tuinen-boeken t.w.v. € 6

Stuur je gegevens uiterlijk eind mei naar wedstrijd@melkenhoning.be of per briefkaart naar VILT/Melk & honing, Koning Albert II-laan 35/57 in 1030 Brussel. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

Win!

Crème brûlée van hazelnoot (voor 4 personen) 150 g volle melk 300 g room 135 g dooiers 70 g kristalsuiker 1 vanillestok 50 g pralinépasta (te koop in grootwarenhuizen)

5 Katarakt-boeken t.w.v. € 19,95

Stuur je gegevens uiterlijk eind mei naar wedstrijd@melkenhoning.be of per briefkaart naar VILT/Melk & honing, Koning Albert II-laan 35/57 in 1030 Brussel. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: NTV, Lannoo

Zestien lentes telt ze inmiddels! De nieuwe editie van Open Tuinen loodst u in het laatste weekend van juni doorheen ruim 300 zorgvuldig geselecteerde tuinen in Vlaanderen en een stukje Nederland.

www.plattelandsdichter.be

Karnemelkijs met gember (voor 4 personen) 300 g karnemelk 30 g boter 75 g room 140 g kristalsuiker 25 g melkpoeder 50 g dooiers 15 g gember 100 g verse hazelnoten

Tekst: Marijke Pollentier en Peter Goossens. Beeld: Peter Schoemans.

o n d W erl n i

d an

Sfeervol seizoen

Alic

Van

seizoensblad voor boeiend buitenleven

lente 2008 Melk & honing 11

Melkkoeien in cijfers

Cherchez la femme

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: Peter Schoemans.

Greet Keysers

Leven tussen de kippen en koeien De Noorderkempen. Als laatste landbouwbastion voor de Nederlandse grens liggen de boerderijen in Wuustwezel vredig naast elkaar. Samen met haar man Ben runt Greet Keysers (32) een melkveebedrijf annex kippenkwekerij in de naar eigen zeggen dichtst bevolkte boerenstraat van het land. 12 Melk & honing lente 2008

Ras België telt ruim een half miljoen melkkoeien die grotendeels tot de Holsteinfamilie behoren. Die zwart-wit (of soms rood-wit) gevlekte Holsteinkoeien zijn een hoogproductief melkras dat oorspronkelijk uit Friesland en Canada komt. Het ras is verantwoordelijk voor de enorme productiviteitsstijging die de melkveehouderij de laatste decennia kende. De zogenaamde Hosteinisatie (kruisen van Vlaamse rassen met Holsteinkoeien) ging de laatste jaren zo snel dat die vroegere rassen zoals het West-Vlaams rood, het Oost-Vlaams witrood of Kempens roodbont vervaagden.

Terwijl Greet de Holsteinkoeien melkt, reinigt echtgenoot Ben de stallen.

Melkritueel Op een doorsnee melkveehouderij – waarvan we er in Vlaanderen zo’n 7.200 hebben – worden de koeien tweemaal per dag gemolken. De nieuwste rage zijn de zogenaamde melkrobots, waarbij de dieren uit eigen beweging zo’n drietal keer per dag langs de machine passeren. Melkkoeien geven gemiddeld 25 tot 40 liter per dag, goed voor zo’n 8.000 liter op jaarbasis. Maar zowel koe als boer worden steeds beter, waardoor een topexemplaar die de kaap van 100.000 liter tijdens haar leven haalt niet langer een uitzondering is. In boerenfamilies wordt zo’n prijsbeest meestal passend gevierd, inclusief feestje en medaille!

06.30 > Greet begint de dag met een vast ritueel: het melken van ruim zestig koeien. Voor haar een vanzelfsprekendheid, want hoewel ze zelf nog een paar jaar als gezinshelpster aan de slag geweest is, stamt onze blonde gastvrouw uit een echte melkveehoudersfamilie. Terwijl ze haar geschiedenis uit de doeken doet, is echtgenoot Ben de stallen aan het reinigen, zodat de koeien zich straks op een fris ligbed tegoed kunnen doen aan een verse portie voeder. Plots horen we een deur opengaan en komt Brent (4), de jongste, in pyjama en laarsjes even tot in de stal. Greet troont hem mee naar binnen en helpt hem en broer Arne (6) in hun kleren. Nog een beker chocomelk en dan samen de fiets op naar school. 09.00 > Koekalender. De geur van vers spek met eitjes komt ons tegemoet. Tijd voor een royaal ontbijt, waarbij Greet en Ben meteen ook de dagindeling bespreken. “Dit is echt ons moment. We overlopen dagelijks al onze koeien op de pc aan de hand van een koekalender”, legt ze geduldig uit. Op het scherm verschijnt een soort cirkel, in segmenten ingedeeld, waarop elk nummer overeenkomt met een koe in de stal. In één oogopslag zien de bedrijfsleiders in welke fase elke koe zich bevindt (net geïnsemineerd, drachtig, net gekalfd,…). Bovendien kun je doorklikken op elke koe afzonderlijk en zie je vervolgens haar hele historiek. Geheim achter dit ingenieus systeem is de zogenaamde stappenteller. In de stallen ligt een magnetisch veld, dat verbonden is met de computer. Aan de hand van een stappenteller aan de poot van de koe kan het dier geïdentificeerd worden en krijgt ze ook een aangepast voederrantsoen. “Elke twee uur worden de gegevens op de pc opgeslagen. Alles wat we doen, is dus traceerbaar”, licht Greet toe. “Bij een eventuele uitbrei-

ding van de stallen zullen we ook de melkproductie van de dieren op de computer kunnen volgen, maar dat is voor een volgende investeringsronde.” Komen de koeien dan niet meer buiten, vraag ik me af. “Toch wel”, corrigeert de melkveehoudster, “maar aangezien we hier met zo veel boeren op een kleine oppervlakte wonen, is de grond rondom de boerderijen schaars. Dus is de weidegang, van mei tot oktober, beperkt tot een drietal uur per dag.” 10.30 > Kippen kijken. Hoewel Ben ’s morgens al een blik op de kuikens geworpen heeft, is het Greet die in de voormiddag de stallen komt inspecteren. “Dat mag je vrij letterlijk nemen”, verduidelijkt onze gastvrouw, “want kiekens, dat is kijken.” Een arendsblik blijkt inderdaad handig want als kippen ziek worden, gaat het razendsnel. Die eerste week, waarin de kuikens net aankomen, is best druk. Hoewel het voederen en drinken volautomatisch gebeurt, hebben de jonge dieren extra aandacht nodig. Greet checkt de temperatuur, het water en voeder, haalt hier en daar een dood exemplaar weg en klapt een paar keer in de handen om te zien of ze nog alert reageren. Het kweken van braadkippen is duidelijk een vak apart. Na zes weken zijn deze ‘Ross’-kuikens klaar om geslacht te worden. Dan volgt een intensieve schoonmaak van de stallen, waarna een nieuwe lichting zijn opwachting maakt. 12.30 > Na een snelle boterham met kaas of hesp gaat het opnieuw richting stallen. “Er is altijd werk op een landbouwbedrijf”, aldus Greet. Dat blijkt ook want de boerderij is nog maar net uit de steigers: er werd een mooie nieuwe gevelsteen geplaatst en ook de inplanting kreeg flink wat groene aandacht. Een stapel

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Melk vormt een vast onderdeel van het vieruurtje ten huize Van Looveren-Keysers.

kasseien wacht geduldig op een paar droge namiddagen, net zoals de machines, want het buitenwerk van zaaien en planten lonkt. “Geen evidente tijd”, zegt Greet, “want dan moet ik voor al het stalwerk alleen opdraaien, terwijl Ben constant op het veld zit. Gelukkig duurt die periode niet zo lang.” 16.00 > Eerlijke keuken. Tijd om de kids van school te halen en even te luisteren naar hun verhalen. Greet neemt zelf ook een beker warme chocomelk met een koek, want van dat buitenwerk krijg je honger. Intussen spelen Arne en Brent volop met zaaimachines, tractoren, laadkarren en maïshakselaars. “Alles gebeurt in exact dezelfde volgorde zoals hun papa het doet”, lacht ze. “Hele taferelen spelen ze zo

babbelen. Onze mannen zijn echt twee handen op één buik”, glimlacht een trotse mama, waarna ze zich opnieuw naar de melkstal rept. Daar herhaalt zich hetzelfde ritueel als ‘s ochtends. Dik zestig koeien staan al te wachten om gemolken te worden. Greet doet het met veel behendigheid en liefde. Zoveel is duidelijk. 20.00 > Wuustwezel calls. Even douchen, andere kleren aan en de auto in. Greet heeft best nog een leven naast de koeien en kippen. Ze is bestuurslid van talrijke verenigingen en bovenal ook gemeenteraadslid in Wuustwezel. “Dat engagement is organisch gegroeid. Ik zat vroeger in het bestuur van Groene Kring, de vereniging voor jonge boeren, en dan is een volgende stap zo gezet. Bovendien vind ik het goed dat in

Boek op het nachtkastje: ‘Tranen van goud’ van Laurie McBain. Historische romans zijn mijn favoriet. Laatste film in de bioscoop: ‘Ratatouille’ met de kindjes tijdens het krokusverlof. Favoriete kost: mokka-ijs met een flinke toef slagroom. Laatst nog gedanst: elke woensdagavond een uurtje ‘body dance’ voor de conditie. Meest onbezonnen aankoop: zonnebank.

waarheidsgetrouw mogelijk na.” Intussen zet de gastvrouw een geurende pot verse soep op, brengt aardappels aan de kook en de bloemkool op smaak met een romige kaassaus. Een stevige entrecote van eigen kweek vervolledigt het menu. Even later staat de vanillepudding kleine plofgeluidjes te maken. Melk maakt hier echt wel hun dag. “Wij verbruiken makkelijk een drietal liter per dag”, beaamt Greet. “Melk is lekker, gezond en heel makkelijk te verwerken.” 18.30 > Bedtijd voor Arne en Brent. “Nu ja, bedtijd… ze liggen meestal nog een halfuurtje te

een landelijke gemeente als de onze de boeren vertegenwoordigd zijn. Op Europees of nationaal vlak heb je misschien minder impact, maar lokaal kan je wel je stem laten horen.” Wanneer ze vertelt over kleine, maar voor boeren vaak belangrijke dossiers zoals de afbakening van landbouwgebied of het reinigen van sloten en grachten, spat ook hier de gedrevenheid en toewijding eraf. “Maar ’s avonds thuis is het wel even afkicken”, geeft ze toe. “Dan moet ik nog even een ‘Laatste Show’ kijken vooraleer ik mijn bed in kan.”

lente 2008 Melk & honing 13

Melkkoeien in cijfers

Cherchez la femme

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: Peter Schoemans.

Greet Keysers

Terwijl Greet de Holsteinkoeien melkt, reinigt echtgenoot Ben de stallen.

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Melk vormt een vast onderdeel van het vieruurtje ten huize Van Looveren-Keysers.

lente 2008 Melk & honing 13

Zin & onzin Voedingsdeskundigen adviseren een drietal glazen melk en één tot twee sneetjes kaas per dag. Magere en halvolle melkproducten genieten de voorkeur. Hierbij kan je gaan voor puur natuur, maar alternatieven zoals shakes, yoghurt, platte kaas of een scheutje melk bij de puree zijn zeker zo goed. Melk helemaal verbannen, blijkt niet zo’n goede optie. Brood, groenten, peulvruchten en noten bevatten weliswaar ook calcium, maar in mindere mate dan zuivel. Je moet er doorgaans dus meer van eten. Bovendien zijn melkproducten veel meer dan calci-

Hoe gezond is melk? Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: BCZ.

Dat melk gezond is, behoeft geen betoog. Maar is het ook lekker? Daarover zijn de meningen nogal eens verdeeld. Bovendien wordt het witte drankje niet zelden aanzien als een dikmaker en makkelijk te vervangen door een handvol noten of een portie peulvruchten. Ten onrechte, zo blijkt.

at melk is, weten we allemaal wel. Maar het begrip zuivel is voor een consument al iets minder makkelijk te duiden. Toch is de wetgeving hierover eenduidig: producten verkregen uit melk. Dus boter, kaas, yoghurt, room en karnemelk behoren onmis-

kenbaar tot de zuivelgroep. Roomijs en pudding vallen hier strikt genomen niet onder, hoewel we dat gemakshalve ook wel zuivel noemen. Ze worden immers van melk gemaakt. Helemaal geen zuivelproducten, zijn eieren, margarine (want gemaakt van plantaardige vetten) en sojadranken.

umleveranciers. Zo bezorgen ze ons ook eiwitten en zink voor een goede weerstand, vitamine B2 voor een gezonde huid en glanzende haren en vitamine B12 voor een optimale werking van de hersenen. Melk is dus niet zomaar te vervangen. Ook wie op de lijn let, mag niet twijfelen. Een glas magere melk biedt een prima verhouding tussen voedingsstoffen en calorieën en levert nagenoeg net zoveel calcium aan als haar volle variant. Geen dikmaker dus, zoals we vaak denken. Zuivel lijkt zelfs een gunstig effect te hebben op het lichaamsgewicht. Het precieze werkingsmechanisme is nog niet helemaal blootgelegd, maar uit onderzoek blijkt alvast dat voldoende (magere) zuivel gebrui-

doe de

ken in het kader van een goede voeding de kans op overgewicht vermindert. Naast de magere varianten worden we als consument ook overspoeld door functionele of gezondheidsbevorderende zuivel met extra vitaminen, mineralen en omega-3. Ook de zogenaamde probiotica (zoals melkdrankjes en yoghurt met Lactobacillussoorten of Bifidusbacteriën) en cholesterolverlagende melkproducten ressorteren hieronder. Het Nederlandse zuivelbedrijf Campina brengt melk op de markt van koeien die op de weide hebben gegraasd (zogenaamde weidegang) en een voederrantsoen met extra lijnzaad en vitamine E krijgen. Resultaat? Minder verzadigde vetzuren, meer onverzadigde en een verdubbeling van de omega-3-vetzuren. Functionele zuivel speelt met andere woorden een vooruitstrevende rol in de voeding, maar wondermiddelen bestaan niet. Deskundigen zijn het erover eens dat wie gezond en dus evenwichtig en gevarieerd eet, normaliter voldoende voedingsstoffen uit zijn dagelijkse voedsel puurt. Functionele voedingsmiddelen kunnen evenwel in specifieke gevallen een handig hulpmiddel zijn. Zo kunnen ouderen met verminderde eetlust baat hebben bij producten die verrijkt zijn met mineralen en vitaminen. En wie een antibioticakuur achter de rug heeft, kan met behulp van probitotica zijn darmflora weer helpen herstellen. Functionele voedingsmiddelen kunnen echter geenszins een ongezond eetpatroon goedmaken.

Tel je punten altijd = 3 punten meestal = 2 punten soms = 1 punt nooit = 0 punten

Minder dan 10 punten? De zuivelfobe losbol

Ontdek je zuivelprofiel Doet een café latte, smoothie of bessenshake je watertanden? Is een yoghurtsausje bij je slaatje of een boterham met kaas vanzelfsprekend? Of zegt zuivel jou weinig en vind je het veeleer vervelend om een glas melk op het menu te zetten? Doe de test en ontdek jouw zuivelprofiel mét tasty tips! heel soms zelden nooit regelmatig 1 Gebruik je de dagelijks aanbevolen drie glazen melk of melkproducten (zoals bijvoorbeeld de melk bij ontbijtgranen, glas chocomelk, potje yoghurt,…)? 2 Zoek je wel eens een melkrecept op? 3 Eet je een yoghurtje als tussendoortje?

Shake it, baby!

Drie glazen melk per dag lijkt misschien een hele opgave. Maar ook melk die je in de keuken gebruikt voor puree of saus telt mee. Bovendien mag je melk net zo goed vervangen door andere melkproducten zoals (magere) yoghurt, pudding of smoothie. Je hoeft trouwens heus geen keukenprinses te zijn om je eigen lekkere én originele melkdrink te shaken. Of je nu kiest voor verkoelend fris, kruidig of pittig, melk biedt voor elk wat wils!

14 Melk & honing lente 2008

Bessenshake. Mix een handvol bosbessen of frambozen door een groot glas ijskoude magere melk. Ronduit verfrissend! Kan net zo makkelijk met lentekrieken, herfstappeltjes of winterperen. Smoothie met peer. Snij de (rijpe) peer in vieren. Schil de parten en verwijder het klokhuis. Snij ze vervolgens in stukjes en leg ze een uur in een bakje in de diepvries. Doe de stukjes peer in een mengbeker en schenk anderhalve deciliter melk erbij. Mix tot een schuimig drankje. Schenk in een glas met een lange lepel erbij. Fruitige tutti-frutti. Snij een vierde appel, een vierde peer en een halve abrikoos in stukjes. Voeg een glas ijskoude melk en eventueel een koffielepeltje suiker toe. Mix het geheel schuimig. Heel koel opdienen! Vruchtenmilkshake met verse kaas. Snij een banaan en een sinaasappel in fijne stukjes en meng met 50 g verse kaas. Voeg een soeplepel suiker toe. Giet een groot glas melk erbij, en mix fijn. www.ikkantegeneenstootje.be

seizoensblad voor boeiend buitenleven

test!

4 Grijp je ook naar een potje pudding, vla of rijstpap? 5 Drink je wel eens met calciumverrijkte sojadrinks? 6 Werk je pasta’s of ovenschotels af met een portie kaas? 7 Let je erop om magere zuivel te gebruiken? 8 In de zomer al eens een frisse milkdrink of shake geproefd? 9 Voorzie je kaasblokjes bij het aperitief? 10

Kies je voor een slank slasausje op basis van yoghurt of plattekaas?

seizoensblad voor boeiend buitenleven

•

• •

• • • • • • • • •

Melk, kaas of yoghurt zijn niet bepaald aan jou besteed. Je weet allicht wel dat zuivel essentieel is voor een gezond bottenstel. Maar ook voor een frisse teint en glanzende haren zijn ze belangrijk. Twijfel of melk en slank te combineren vallen? Op www.zuivelzitjealsgegoten.be lees je er alles over! Zelfs hoe je met zuivel kan afslanken. Yoghurt is bijvoorbeeld een ideale basis voor dressings die je op smaak kan brengen met kruiden als koriander en bieslook. Ook kinderen grijpen niet altijd spontaan naar melk. Met de knibbel-knabbel-Calciumkeuken kunnen je kids zelf aan de slag. Van groentenpannenkoeken tot ‘portretboterhammetjes’, je vindt het op www.calcimus.be.

Tussen 10 en 20 punten? De voorzichtige zuivelproever Je doet het niet onaardig! Niets mis met traditionele zuivel, maar ook een scheutje melk bij de puree of in de soep is prima. Melk en creativiteit gaan trouwens heel goed samen. Zoals in een frisse anijsshake, een pittige tomatenpunch of een kopje kruidenmelk voor het slapengaan. Neem eens een kijkje op www.ikkantegeneenstootje.be. Je ontdekt er een reeks van originele recepten, die snel en makkelijk te bereiden zijn. Ook handig is eens inzoomen op je zuivel profiel met de online test op www.gezondheidstest.be. Mét advies op maat. Voor slim- en slanktips moet je dan weer bij www.zuivelonline.nl zijn. Witloofslaatje met blokjes kaas, gegratineerde oventomaatjes of een frisse, groene salade met fetablokjes,… het zijn stuk voor stuk ideale zomersuggesties.

Meer dan 20 punten? De zalige zuivelgenieter Jij en zuivel, dat klikt! Je snapt ook goed dat melk een belangrijke bouwsteen vormt voor een gezond en stevig lijf. Maar ook voor jou is er nog ruimte om wat variatie in je zuivelgewoontes te brengen. Waarom probeer je niet eens een keertje geitenmelk of schapenmelk? Ideeën vind je op www.hoeveproducten.be. Wie zich afvraagt of verrijkte melk zoveel beter is, kan een kijkje nemen op www.dieetteam.be. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, krijg je hier massa’s objectieve en relevante informatie: voor elk product de voedingswaarde, de mening van de voedingsdeskundige én een eerlijke consumentencommentaar over doelgroep en prijs-kwaliteitsverhouding.

lente 2008 Melk & honing 15

Hoe gezond is melk? Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: BCZ.

doe de

Tel je punten altijd = 3 punten meestal = 2 punten soms = 1 punt nooit = 0 punten

Minder dan 10 punten? De zuivelfobe losbol

Shake it, baby!

14 Melk & honing lente 2008

seizoensblad voor boeiend buitenleven

test!

Kies je voor een slank slasausje op basis van yoghurt of plattekaas?

seizoensblad voor boeiend buitenleven

•

• •

• • • • • • • • •

lente 2008 Melk & honing 15

Deze grappige, blauwe klompen werden door gasten achtergelaten. “Dat gebeurt wel meer”, vertelt Maryse. “Ik merk het meestal pas ’s anderendaags bij het poetsen.”

Hét Haspengouws streekproduct bij uitstek is Loonse stroop. “Dankzij een niet te stuiten Limburggevoel hebben wij massaal de oude stoomstroopfabriek naar de overwinning gestemd in de Momumentenstrijd op Canvas”, zegt Maryse met verholen trots.

16 Melk & honing lente 2008

Appels van Bel de Looz.

Maryse is dol op hop. Ze kreeg een struik van logés uit Poperinge en plantte die in de tuin, zodat ze er elk jaar een weelderige binnendecoratie mee kan maken.

www

Logeren op het ritme van de natuur

‘t Wijngaardhof

‘t Wijngaardhof dateert van 1773. De statige poort, dikke muren en brede, oude eiken deuren verraden een rijke geschiedenis waarin de hoeve als veilige haven voor vele werkzame handen fungeerde.

De kamer Tijm, waarvan de naam verwijst naar de liefhebberij van vrouw des huizes, diende als inspiratiebron en uitvalsbasis voor ‘Katarakt’-scenarist Geert Vermeulen.

win

een L arran imburgs ge m e nt op platt het eland elk g. enhonin

Ze is knap, denk ik wanneer gastvrouw Maryse haar zware, eiken voordeur openzwiert en ons hartelijk begroet. “Hoewel ik van opleiding lerares biologie en aardrijkskunde ben, heb ik nauwelijks voor de klas gestaan”, vertelt ze. De familie Derwael-De Clercq behoort inderdaad tot de pioniers van het hoevetoerisme. Net geen twintig jaar geleden ontvingen ze hun eerste gasten. “De imposante vierkantshoeve leent er zich uiteraard toe, maar het was en blijft vooral het persoonlijke contact met mensen dat mij ertoe bewoog”, aldus Maryse. Er schuilt een zweem van idealisme achter haar woorden wanneer ze vertelt over haar drang om de interesse van haar gasten te prikkelen. Met een knapperige appel op een bordje, brengt ze haar verhaal over de fruitteelt. Merkwaardig hoe ze op een ongedwongen manier erin slaagt je het verhaal van noeste arbeid en vakkennis bij te brengen. Haar dartele aanpak staat in schril contrast met het bedrijf Bel Export van haar echtgenoot Jos. Onder het vlaggenschip Bel de Looz (vrij vertaald ‘het mooie van Borgloon’) teelt, bewaart en exporteert Jos met zijn broer en twee neven ruim 40.000 ton fruit per jaar. Met zo’n 120 hectaren behoort het fruitbedrijf tot de marktleiders in ons land. “Een kleine helft van onze teelt zijn appels. Klassiekers zoals jonagold, elstar, cox en boskoop, maar ook nieuwe variëteiten als kanzi en greenstar zitten in ons pakket”, vertelt een bescheiden Jos. Groot of klein, knapperig of zacht, bicolor of blozend rood: ook fruit blijkt onderhevig aan smaken en tendensen. De peren – goed voor 35% van de teelt van Jos – zijn nog altijd hoofdzakelijk conférences, een paradepaardje (of moeten we zeggen ‘peertje’) dat zijn weg tot Rusland vindt. Toch gaan fruittelers ook hier op zoek naar een opvolger. Les goûts et les couleurs… weet u wel. En dan is er nog de – in dit geval letterlijke – kers op de taart. Ronkende namen als cordia, regina, hedelfinger en bigarreau doen dromen van een picknick in de zon. Vroege vogels kunnen vanaf april genieten van de bonte bloesempracht en wie liever die mand sappige kersen op de fiets aanbindt, kan Haspengouw komen proeven begin juli.

De bewoners Familie: Jos (49) en Maryse (48) Derwael-De Clercq met hun kinderen Dieter (26), Marthe (21) en Lowie (14) Boerderij: ‘t Wijngaardhof Type: gerestaureerde vierkantshoeve in authentieke materialen Woonstijl: landelijk met warme houttinten en retro-elementen Onthaal: bewust kleinschalig – eenvoudig en eerlijk ontbijt met hoeveproducten zoals zelf bereide confituur, scharreleitjes, fruit, appelsap van het hof en thee van eigen linde Activiteiten: telen van appels, peren en kersen – fruitexport – hoevelogies Extra’s: online verkoop van vers kwaliteitsfruit aan bedrijven en particulieren via www.5-healthy-days.be Streek: Haspengouw, hartje van de Limburgse fruitstreek Adres: Wijngaardstraat 1, 3870 Gutschoven-Heers – 011 48 45 46 Contact: www.wijngaardhof.be Belevingsarrangement: www.limburg.be/platteland

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: Peter Schoemans en fam. Derwael.

Binnen kijken