Revista Pertej Fjales Nr.41 by Ervin Laci

Përtej Fjalës

Revistë Social-Edukative

Mujore nr. 41

Nëntor 2017

KOMBI DHE

FEJA

Shtimi i mentarëve në facebook

Si të jemi më atdhetarë ditët e sotme?

PËRTEJ FJALËS NR 41

PËRMBAJTJA 04

SHTIMI I MENTARËVE NË FACEBOOK.

KOMBI DHE FEJA

SI TË JEMI MË ATDHETARË DITËT E SOTME?

DUAJA MË E MIRË DHE SEKRETI I

SAJ

ÇFARË DO TË THOTË NË TË VËRTETË “ALLAHU EKBER”?

BUJARIA E TË DËRGUARIT TË ZOTIT

FALJA DHE DREJTËSIA: MEDITIM MBI DISA HADITHE

34 ÇFARË KUPTIMI KA TERMI

E VËRTETA DHE PAVËRTETËSIA

URDHËRIMI I NJERËZVE PËR T’IU PËRMBAJTUR “URF”-IT

NEVOJA PËR TË DASHUR PROFETIN TONË...

TË DUA, NDONËSE S’TË KAM PARË KURRË.

SHERIAT?

ARRITJE TE TJERA NGA SHKENCËTARJA SHQIPTARE.

ISLAMI NË INDI

PSE NA DUHET MINIMALIZMI?

ÇFARË AMANETI,- FËMIJËT TANË!

HOMOSEKSUALITETI DHE POLITIKA E SË VËRTETËS”

STAFI Kryeredaktore A. Muja ( CIKU) anabla2004@yahoo.fr

Redaktore letrare A. Muja

Këshilli i redaksisë Sh. Basha - drejtore e FEMRA INVESIM I FAMILJES M. Cota A. Baholli T. Xeka A. Basha K. Ndreu E. Kodra Sh. Koçi M. Qoshja

Art Grafika E. Laci

ORGAN I QENDRES SOCIALE-KULTURORE “FEMRA INVESTIM I FAMILJES” 2008- 2017

Shtimi i mentarëve

në facebook. Ë

shtë kthyer në sfidë për t’iu larguar këtij gripi që nuk shqitet, shkrimi dhe hutimi pas faqes së facebook për të mëdhenj e të vegjël.Hutimi pas asaj çfarë shkruajnë friends/at dhe largimi i vëmendjes ndaj asaj thuajse më të rëndësishmes ndër ne,përkujtimi- i tij me dua , me vizitë dhe përkujdesje,përmblidhen tek një like, e cila më shumë seç fjala thotë, përbën problem të madh nëse e marrim veten me të mirë dhe themi - hë... se ia bëra qejfine gëzova këtë mik -e mbështeta për momentin. Mund ta keni parë ndoshta jo shpesh, që kur e ftoni dikënd: “eja pimë një kafe bashkë se nuk jemi parë prej kohësh... Ai hap sytë e thotë- po sikur u pamë sot në mëngjes, dje në

Përtej Fjalës

darkë, pardje në drekë dhe ti me të vërtetë mendon mos bëra gafë- e lë të mendojë tjetrin sikur nuk ke me çfarë e mbush kohën, por jo në fakt. Dije, unë kam lënë shumë gjëra mënjanë, duke dashur ti rrezistoj kësaj çmendurie pas teknologjisë e duke humbur atë shtrëngimin e dorës me njëra- tjetrën kryesisht kjo po, që shkon në vijë të drejtë dhe me thënien e profetit tonë që kur të takoheni shtrëngoni duart pasi deri kur ju të ndaheni, bien prej tyre gjynahet e secilit, ndaj edhe takimet live , bisedat në sy e zemër, kafeja plot shije, jo vetëm me figurë - shijon më shumë me shokët, kolegët e miqtë e zemrës, pa harruar frymëmarrjet e familjes, e të afërmit ky detyrimi për tu qëndruar afër është më i kërkueshëm.

Sa shumë kanë shkruar, e reflektuar mbi këtë temë, janë shkruar shumë statuse aq sa edhe statuset mund të jenë bërë bashkë shokë e shoqe, ndërsa ne akoma nuk ndjehemi bashkë për ta dëbuar këtë ves, i cili nuk shqitet pa një përpjekje të vazhdueshme për t’iu afruar jetës reale si besimtarë e mëkëmbës në tokë dhe jo si

të harruar e pa busull kur jemi të vetëdijshëm se ditët po ikin pa u ndier, stinët po ndërrohen, vitet po rendin sikur kërkojnë të na marrin vite prej jetëve tona, ndërkohë ditet e vitet po bëjnë vetëm punën e tyre..... .... ne nuk po bëjmë atë tonën.... Shkroi: ALBANA MUJA

Përtej Fjalës

Kombi dhe feja Nga : Dr. Abdullah Nabolli

do njeri që vjen në këtë botë e gjen veten pjesë të një kombësie siç i gjen gjithashtu edhe ata që e rrethojnë pjesë të një përkatësie fetare. Kombi tregon për lidhjet e gjakut mes njerëzve të cilat më pas bëhen shkak dallimi nga të tjerët: në gjuhë, në zakone, në territore etj sepse njeriu: flet gjuhën e baballarëve të tij, ka zakonet e baballarëve të tij dhe jeton në trojet e baballarëve të tij. Ndërsa feja tregon lidhjen e njerëzve me zotin e tyre dmth: mënyrën e nënshtrimit të tyre para zotit. Kombi dhe feja mund të bashkohen dmth mund të gjesh njerëzit e një kombi me përkatësi të njëjtë fetare madje nganjëherë edhe kombe të ndryshme me përkatësi të njëjtë fetare por edhe mund të ndahen dmth: gjen njerëzit e një kombi me përkatësi të ndryshme fetare madje edhe brenda një familjeje ka raste me përkatësi të ndryshme fetare. Ndryshimi i kombësive është diçka normale sepse me shtimin e njerëzve do të shtohen edhe degëzimet e tyre dhe për pasojë do të shtohen edhe kombësitë. Ndërsa ndryshimi i feve është diçka jo normale sepse ajo duke qenë se tregon bindjet e njerëzve ndaj zotit i cili është një për të gjithë, duhet që edhe ajo të ishte një për të gjithë. Duke parë në librin e Allahut gjejmë se Allahu i madhëruar ndryshimin e kombësive ia dedikon vetes së tij ndërsa ndryshimin e feve të njerëzve

Përtej Fjalës

ia dedikon atyre dhe ja se si përmenden këto në Kuran! Ndarja e njerëzve në kombe është prej Allahut. Allahu i madhëruar në kuran thotë: “O njerëz! Ne ju kemi krijuar juve prej një mashkulli dhe një femre dhe pastaj u kemi ndarë në popuj e fise që të njiheni. Më i shtrenjti prej jush tek Allahu është ai më i devotshmi. Allahu është i shumëdijshëm dhe dijehollë” suretu El-Huxhurat: 13. Fjala e Allahut [Ne ju kemi krijuar juve prej një mashkulli dhe një femre] u kujton njerëzve se të gjithë rrjedhin nga Ademi dhe Havaja çka do të thotë se ata në origjinë të gjithë i përkasin një kombi apo një bashkësie dhe se ata janë vëllezër të njëri-tjetrit dhe se asgjë nga ana materiale nuk i dallon ata nga njëri-tjetri. Profeti -alejhi selam- thoshte: “Njerëzit janë nga Ademi dhe Ademi është nga dheu” e transmeton Ebu Daudi, Tirmidhiu dhe e saktëson sheikh Albani. Ti kujtosh njerëzit me realitetin e vëllazërisë së gjakut mes tyre ka edhe një dobi tjetër indirekte sepse kjo gjë shuan urrejtjet mes tyre dhe mbjell ndjenjat e dashurisë për njëri-tjetrin. Fjala e Allahut [pastaj u kemi ndarë në popuj e fise që të njiheni] tregon se ndarja e njerëzve në popuj dhe fise është prej Allahut siç tregon gjithashtu edhe për qëllimin e kësaj ndarje dhe që është për tu njohur mes njëri-tjetrit dmth: për të dalluar të afërmit nga të largëtit që të ruhen lidhjet farefisnore duke ndihmuar njëri-

tjetrin në rast nevoje dhe ngushëlluar njëritjetrin në rast fatkeqësie. Muxhahid bin Xhebr (një prej komentuesve të hershëm të Kuranit i vdekur pas vitit 100 të hixhretit dhe nxënës i Ibn Abasit -radiallahu anhu-) thoshte: që të njihet filani i biri i filanit nga ky fis apo nga ai fis. E transmeton Taberiu. Mbajtja e lidhjeve farefisnore është një amanet i hershëm dhe prej detyrave të Allahut me të cilat janë ngarkuar të gjithë profetët e tij. Profeti -alejhi selam- në thëniet e tij tregon për një debat të hershëm që e ka zanafillën në kohën e krijimit dhe thotë: “Kur Allahu i madhëruar krijoi krijesat dhe mbaroi krijimin e tyre, u ngrit farefisnia dhe u kap pas mesit të tij (Allahut). Allahu i tha: Përmbahu! Ajo i tha: Unë jam ngritur për të më mbrojtur nga prerja e lidhjeve farefisnore. Ai i tha: a je e kënaqur që të mbaj lidhjet me atë që i mban ato me ty dhe ti shkëpus lidhjet me atë që i shkëput ato me ty! Ajo tha: Sigurisht, o Zot! Ai i tha: ashtu qoftë!” e transmeton Buhariu dhe Muslimi. Pastaj profeti -alejhi selam- në zbatim të kësaj porosie të Allahut porosiste ymetin e tij dhe thoshte: “Mësoni prej prejardhjes tuaj aq sa të mbani lidhjet farefisnore sepse mbajtja e lidhjeve farefisnore shton dashurinë në familje, shton pasurinë dhe zgjat jetën” e transmeton Tirmidhiu dhe e saktëson sheikh Albani. Fjala e tij [shton pasurinë dhe zgjat jetën] është shpjeguar me dy gjëra: E para: shtimi i pasurisë dhe i jetës do të thotë begatia e tyre pra pasuria nuk ndryshon por begatia është e madhe dhe po ashtu edhe jeta nuk ndryshon realisht por be-

gatia e saj është e madhe sepse i mbetet emri i mire dhe përmendja e tij sikur të ishte i gjallë. E dyta: shtimi i pasurisë dhe i jetës është shtim real dhe se mundet që në kohën kur vjen meleku për të shkruar ti thuhet: nëse ai mban lidhjet farefisnore ti shkruhen kaq e nëse nuk i mban ti shkruhet kaq. Fjala e Allahut [Më i shtrenjti prej jush tek Allahu është ai më i devotshmi] tregon se dallimi mes njerëzve tek Allahu nuk bëhet mbi bazën e kombësisë apo të prejardhjes por mbi bazën e devotshmërisë që do të thotë se më i shtrenjti tek Allahu është ai që afrohet tek Allahu me udhëzimet e tij. Profeti -alejhi selam- tregon: “Allahu nuk sheh tek pamjet tuaja dhe as pasuritë tuaja por sheh te zemrat dhe punët tuaja” e transmeton Muslimi. Ndarja e njerëzve në fe është prej tyre. Allahu i madhëruar në Kuran thotë: “Njerëzit ishin një grup i vetëm (pastaj ranë në kundërshtim). Atëherë Allahu dërgoi profetët përgëzues dhe paralajmërues dhe zbriti me ta librin me të vërtetën për të gjykuar mes njerëzve në lidhje me atë që ranë në kundërshtim. (Pastaj pas ardhjes së librave) nuk ranë në kundërshtim veçse ata të cilët u ishte dhënë libri pasi që u erdhën argumentet e qarta për shkak të armiqësisë mes tyre dhe Allahu i udhëzoi me vullnetin e tij ata

Përtej Fjalës

të cilët besuan në lidhje me kundërshtimin në atë. Kurse librat ishin udhëzimet e Allahut për të vërtetën. Allahu udhëzon kë të dojë për në të ndarë mes njerëzve të vërtetën nga e kota. rrugën e drejtë” suretu El-Bakara: 213. Fjala e Allahut [(Pastaj pas ardhjes së të vërFjala e Allahut [Njerëzit ishin një grup i vetëm] tetës) nuk ranë në kundërshtim veçse ata të tregon se njerëzit në fillim ishin të një feje dmth cilët u ishte dhënë libri pasi që u erdhën arnë besimin e drejtë dhe të pastër larg shpikjeve gumentet e qarta për shkak të armiqësisë mes dhe idhujtarisë. Pastaj me kalimin e kohës dhe tyre] tregon se shkaku i kundërshtimit pas ardkonkretisht në kohen e Nuhut gjendja ndryshoi hjes së librave nuk ishte mosnjohja e së vërtetës dhe feja e vërtetë u përzie me të kotën siç ka por ishte armiqësia mes tyre. ardhur nga Ibn Abasi -radiallahu anhu- në komentimin e këtij ajeti i cili thotë: “Mes Nuhut Ubej bin Kab -radiallahu anhu- thotë: “Ata dhe Ademit ka pasur dhjetë breza që të gjitha janë Beni Israilët. Atyre iu dha libri dhe dija në udhëzimin e drejtë. Pastaj njerëzit ranë në pasi që u erdhën argumentet e qarta” e transkundërshtim dhe atëherë Allahu dërgoi pro- meton Ibn Ebij Hatim. Ai gjithashtu në lidhje fetët përgëzues dhe paralajmërues” e transme- me armiqësinë mes tyre thotë: “Ata konkurruan në punët e dynjasë dhe kërkuan sundimin ton Taberiu me zinxhir të saktë. e saj dhe bukuritë e saj se cili prej tyre do ta Fjala e Allahut [Atëherë Allahu dërgoi pro- merrte pushtetin dhe do kishte autoritet mbi fetët përgëzues dhe paralajmërues dhe zbriti njerëzit dhe kështu u bënë armiq të njëri-tjetrit me ta librin me të vërtetën për të gjykuar mes dhe vranë njëri-tjetrin” e transmeton Ibn Ebij njerëzve në lidhje me atë që ranë në kundër- Hatim. shtim] tregon se ndryshimi i gjendjes fetare te njerëzit ishte shkak që Allahu të dërgonte pro- Fjala e Allahut [Allahu i udhëzoi me vullnetin fetët e tij dhe të zbriste me ta librat qiellorë. e tij ata të cilët besuan në lidhje me kundërshtiProfetët ishin lajmëtarët e Allahut për të përgë- min në të vërtetën] tregon se pas kundërshtimit zuar ata që i binden Atij dhe për paralajmëruar të dytë mbeti një grup që u kap pas të vërtetës dënimin e Allahut për ata që e kundërshtojnë dhe ata ishin besimtarët e sinqertë pasuesit e

Përtej Fjalës

profetit të fundit Muhmedit -alejhi selamUbej bin Kab -radiallahu anhu- në komentimin e ajetit thotë: “I udhëzoi ata pas kundërshtimit që të qëndrojnë në udhëzimet e ardhura nga profetët para kundërshtimit.

gjë. Ata ranë në kundërshtim në lidhje me agjërimin: disa prej tyre agjërojnë një pjesë të ditës, disa prej tyre agjërojnë ndaj disa lloje ushqimesh dhe Allahu e udhëzoi ymetin e Muhamedit për në vërtetën në këtë gjë. Ata ranë në kundërshtim në lidhje me Ibrahimin: jehudët Kështu ata qëndruan në njësimin e Allahut dhe thanë se ishte jehudi, të krishterët thanë se ishte adhurimin e tij pa i shoqëruar atij askënd, në i krishterë kurse Allahu tha se ishte në fenë e faljen e namazit dhe dhënien e zekatit. Pra, qëndruan në fenë e parë para se të binin në kundërshtim dhe lanë mënjanë kundërshtimet e njerëzve dhe e merituan të jenë dëshmitarë kundër të tjerëve ditën e gjykimit. Ata janë dëshmitarë kundër popullit të Nuhut, popullit Hudit, popullit të Salihut, popullit të Shuajbit dhe popullit të Faraonit se profetët e tyre i kanë përcjellë udhëzimet e Allahut dhe se ata i kanë mohuar ato” e transmeton Ibn Ebij Hatim. Në lidhje me kundërshtimet në fe që kanë ndodhur mes Beni Israilëve një prej komentuesve të njohur të kuranit në kohën e tabiinëve Zejd bin Eslem (i vdekur në vitin 136H) thotë: “Ata ranë në kundërshtim në lidhje me xhumanë: jehudët zgjodhën ditën e shtune kurse të krishterët zgjodhën të dielën dhe Allahu e udhëzoi ymetin e Muhamedit për në ditën e xhuma. Ata ranë në kundërshtim në lidhje me kiblen (drejtimin gjatë lutjeve): të krishterët zgjodhën lindjen kurse jehudët Aksanë dhe Allahu e udhëzoi ymetin e Muhamedit për në kiblen e Qabes (shtëpinë e Ibrahimit -alejhi selam-). Ata ranë në kundërshtim në lidhje me namazin: disa prej tyre vetëm përkulen dhe nuk bien në sexhde, disa prej tyre bien në sexhde dhe nuk përkulen, disa prej tyre falen duke folur, disa prej tyre falen duke ecur dhe Allahu e udhëzoi ymetin e Muhamedit për në vërtetën në këtë

pastër dhe i dorëzuar tek ai dhe Allahu e udhëzoi ymetin e Muhamedit për në të vërtetën në këtë gjë. Ata ranë në kundërshtim në lidhje me Isën -alejhi selam-: Jehudët e përgënjeshtruan dhe thanë për nënën e tij shpifje të mëdha kurse të krishterët thanë ishte zot i lindur kurse Allahu tha se ishte shpirt prej tij dhe fjalës së tij dhe Allahu e udhëzoi ymetin e Muhamedit për në të vërtetën në këtë gjë” e transmeton Ibn Ebij Hatim. Të gjitha këto kundërshtime janë përmendur në kuran dhe i ka sqaruar vetë Allahu i madhëruar në librin e tij me përjashtim të ditës së xhuma e cila ka ardhur nga profeti -alejhi selam- në hadithin e Ebu Hurejrës -radiallahu anhu- i cili thotë: “Ne jemi të fundit në dynja dhe të parët në ahiret veçse atyre u është dhënë libri para nesh. Kjo (xhumaja) është dita në të cilën

Përtej Fjalës

të ruhen lidhjet farefisnore mes tyre. Ndërsa ndarja në fe është prej vetë njerëzve sepse Allahu nuk ka zbritur veçse një fe dhe që është feja e njësimit të tij, feja e besimit në: melaiket e tij, librat e tij, profetët e tij, feja e besimit në caktimin e tij qoftë ai i mirë apo i keq dhe feja Fjala e Allahut [Allahu udhëzon kë të dojë për e besimit në ditën e gjykimit. në rrugën e drejtë] tregon se suksesi në gjetjen e së vërtetës është në dorën e Allahut prandaj Sipas trajtimit të besimeve në Kuran gjejmë tre atij le tia kërkojnë atë njerëzit. Aishja -radial- lloje besimesh: lahu anha- tregon se profeti -alejhi selam- e çelte namazin e tij të natës me këtë dua: “O Lloji i parë: Besim i drejtë. Ky besim është beAllahu, zoti i Xhibrilit, Mikailit, Israfilit, kri- simi i profetëve të Allahut dhe i pasuesve të juesi i qiejve dhe i tokës, i dijshmi i të fshehtës tyre të sinqertë dhe që më vonë u kufizua në dhe të dukshmes, ti gjykon mes robëve të tu islamin e ardhur nga profeti Muhamed -alejhi kur bien në kundërshtim! Më udhëzo për në të selam-. vërtetën në lidhje me atë që njerëzit kanë rënë Lloji i dytë: Besim i devijuar. Ky besim është në kundërshtim sepse ti udhëzon kë të duash besimi i atyre që patën libra dhe udhëzime të për në rrugën e drejtë” e transmeton Muslimi. ardhura nga Allahu por ata ruajtën disa prej tyre dhe devijuan në shumë prej tyre. Një tabiin i njohur që quhet Ebul-Alije Err- Lloji i tretë: Besim i trilluar. Ky besim është i Rrijahij thoshte në komentimin e ajetit: i ud- atyre që nuk kanë njohur libra dhe udhëzime hëzon ata për dalë nga dyshimet, humbjet dhe nga Allahu dhe feja e tyre nuk është tjetër veçse sprovat. E transmeton Ibn Ebij Hatim. Ndërsa pjellë e fantazisë njerëzore. komentuesi i njohur i Kuranit imam Taberiu thoshte: “Ky ajet tregon për vërtetësinë e Të gjitha këto lloje besimesh me përjashtim të shprehjes së njerëzve të urtë: Çdo mirësi që e parit janë të refuzuara nga Allahu e megjithatë kanë robtë në fenë e tyre dhe me dynjanë e tyre Ai ka ndaluar të ushtrohet dhunë në përqafimin është prej Allahut të madhëruar”. e ndonjërës prej tyre sepse Allahu i madhëruar Si duhen mbajtur raporti komb-fe? ka caktuar një ditë llogarie për robtë e tij dhe në mënyrë qe llogaria të ketë kuptim atëherë Bazuar në mësimet e përfituara nga ajetet ar- njeriu duhet të jetë i lirë. ritëm në përfundimin se ndarja në popuj dhe kombe është bërë për tu njohur njerëzit që Tani nëse kombi dhe feja e drejtë (dmth: lloji i Allahu ua bëri detyrë përkujtimin e tij dhe ata ranë në kundërshtim. Allahu na udhëzoi ne për në të dhe njerëzit e tjerë janë pas nesh: jehudët nesër kurse të krishterët pasnesër” e transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Përtej Fjalës

parë i besimit) bashkohen atëherë ruajtja e lidhjeve farefisnore dhe e besimit janë në gradën më të lartë dhe njerëzit në përgjithësi këtë synojnë mirëpo nëse kjo nuk është e mundshme apo nuk gjendet dhe kemi të bëjmë me ndryshim feje mes pjesëtarëve të një kombi atëherë si duhet të jetë raporti? Këtë përgjigje na e jep Allahu në kuran kur thotë: “Ne e kemi porositur njeriun për dy prindërit e tij sepse atë e mbajti e ëma me vështirësi pas vështirësie dhe e ndau pas dy vjetësh, që të më falënderosh mua dhe dy prindërit e ty dhe dije se tek unë është ardhja * Ata nëse të detyrojnë të më shoqërosh mua shok pa pasur udhëzim nga zoti atëherë ti mos ju bind atyre dhe shoqëroji ata në çështjet e dynjasë por bindu rrugës së atyre që janë kthyer nga unë pastaj tek unë është kthimi juaj dhe do t’ju tregoj për atë që punonit” suretu Lukman: 14-15. Këtu Allahu i madhëruar tregon se mbajtja e lidhjeve farefisnore është porosi e tij duke përmendur lidhjen më të ngushtë dhe që është lidhja me prindërit mirëpo kur ata nuk ndajnë me fëmijën të njëjtën fe dmth: ata në fenë e idhujtarisë dhe fëmija në fenë e besimit të drejtë atëherë Allahu e ka ndaluar që ai tu bindet atyre në besim dhe të ndërrojë besimin e drejtë me idhujtari kurse në lidhje me çështjet e dynjasë dhe mbajtjes së lidhjeve farefisnore e porosit se duhet të vazhdojë ti shoqërojë ata për hir të lidhjes së tij me ta. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e kombit me të cilët mund të mos

kesh lidhje të afërta si lidhjet me prindërit sepse Allahu i madhëruar thotë: “Nuk ju ndalon juve Allahu në lidhje me ata të cilët nuk ju kanë luftuar në fe dhe as ju kanë nxjerrë nga shtëpitë tuaja që të silleni mirë dhe të mbani drejtësi me ta se Allahu i do të drejtët * por ju ndalon në lidhje me ata të cilët ju kanë luftuar në fe dhe ju nxjerrin nga shtëpitë tuaja apo ndihmojnë në nxjerrjen tuaj që ti merrni për miq. Ata që i marrin ata për miq janë zullumqarët e vërtetë” suretu El-Mumtehine: 8-9. Si përfundim themi se sipas librit të Allahut kombi dhe feja e drejtë nëse bashkohen duhen respektuar që ty dyja por nëse ndahen atëherë feja e drejtë nuk tradhtohet për hir të kombit. Kjo në lidhje me besimin ndërsa në lidhje me çështjet e tjera që nuk kanë lidhje me besimin, lidhjet me kombin ruhen madje Allahu ka nxitur për këtë punë përderisa ata nuk cenojnë fenë e drejtë të Allahut dhe jetën apo pasurinë apo nderin e pasuesve të saj. E nëse ndodh kjo e fundit atëherë jemi ndaluar ti marrim ata për miq sepse respekti duhet të jetë i ndërsjellë. Ky është gjykimi i drejtë i Allahut dhe askush nuk gjykon më drejt se Ai. Krahaso këtë që thotë Allahu në librin e tij për respektimin dhe sjellën mirë me njerëzit edhe nëse ata i përkasin një feje tjetër dhe me atë që po ndodh sot në Birmani ku budistët e Birmanisë keqtrajtojnë dhe vrasin bashkombësit e tyre myslimanë vetëm sepse janë të një feje tjetër. Të vërtetën ka thënë Allahu kur përmend në Kuran: “Ata idhujtarët nuk i përmbahen në lidhje me besimtarin as lidhjeve farefisnore dhe as besës” suretu Et-Teube: 10.

Përtej Fjalës

Si të jemi më atdhetarë ditët e sotme? Nga Nada Dosti

ë jetuarit larg atdheut shpeshherë, falë situatave të ndryshme me të cilat përballesh, të nxit të reflektosh më shumë ndaj atdhedashurisë, këtë ndjenjë që buron nga natyrshmëria (fitra) e njeriut. Përmendja e “atdheut” në versete të ndryshme Kuranore dhe lutjet që kanë bërë Profet të ndryshëm (Si Ibrahimi a.s, Musa a.s dhe I Dërguari i Allahut Muhamedi a.s) ndaj atdheut të tyre, tregojnë për rëndësinë e kësaj ndjenje në fenë tonë. Mirëpo të ndjesh nuk mjafton nëse ndjenjat nuk shoqërohen me vepra. Dhe që të kuptojmë çfarë është atdheu dhe si mund ta shfaqim dashurinë për vendin tonë, në ditët e sotme, duhet më parë të kuptojmë ç’ka nuk konsiderohet atdhedashuri. Në shumë raste atdhedashuria mund të ngatërrohet me nacionalizmin, që sipas Erik

Përtej Fjalës

Hobsbaun është një parim ku përputhen njësia politike me atë kombëtare (E. Hobsbaun, 1780). Sipas Entoni Smith, nocioni i nacionalizmit të Erik Hobsbaun mund të interpretohet si një ideologji esencialisht jo etike (Anthony Smith, 2008). Atdhedashuria shkon përtej nacionalizmit si parim apo ideologji. Ta duash atdheun nuk do të thotë të lartësosh një figurë historike aq më tepër të duash me çdo kusht çdo lloj simboli kombëtar. Ndërrimi i fotos së profillit me ngjyrat e flamurit vetëm për festat kombëtare të fund nëntorit, tifozllëku fanatik për kombëtaren shqiptare gjithashtu nuk të bëjnë patriot apo atdhedashës me se s’bën. Atdhedashuria ka të bëjë me kontibutin që mundohet të japë gjithsecili për vendin dhe kombin e vetë.

Kjo nuk kufizohet me pozicionin gjeografik por me ndërgjegjësimin vetjak: dikush mund të jetojë në vendlindje por të jetë totalisht indiferent ndaj çështjeve që i takojnë këtij vendi dhe dikush tjetër mund të jetojë jashtëvendit dhe të jetë plotsisht i angazhuar me nisma, fushata apo aktivitete sensibilizuese për të mirën e vendit dhe kombit të tij. Të qenurit i drejtë në vlerësim “në sytë e të tjerëve” Dihet që autokritika shpeshherë buron prej një dashurie të madhe ndaj vendit tonë dhe dëshira për ta parë atë të përmisuar, mirëpo kjo nuk duhet të na çojë në atë stad kur fillohet dhe fyet një komb i tërë vetëm se ndihemi të zhgënjyer dhe të braktisur nga vendlindja për shkak të mungesës së mundësive. Kjo bën që në disa raste të tregohemi të padrejtë në gjykim duke e fyer atë tek të tjerët sidomos kur ndodhemi jashtë vendit. Një patriot i vërtetë nuk e mbron vendin e tij me fanatizëm por është i matur në kritikë dhe dorëlëshuar në vlerësim (pozitiv). Promovimi i vlerave dhe begative të vendit tonë Nëse prindërit, mësuesit, edukuesit fetar dhe jo vetëm shikojnë tek brezat e rinj një mungesë vlerësimi ndaj vendit të tyre kur çdo gjë ju duket gri, e kanë për dëtyrë të nxjerrin në pah dhe të shpalosin vlera të ndryshme që fshihen pas fjalëve të urta, fabulave, përrallave dhe formave të ndryshme të trashëgimisë kulturore. Bukuritë natyrore gjithashtu janë një begati më vete që duhet zbuluar dhe promovuar. Një tjetër mënyrë për të promovuar këto vlera është dhe ajo që praktikohet më së shumti kohët e fundit në raste aktivitetesh të ndryshme: shfaqja në publik me veshje popullore është një manifestim i simboleve dhe identitetit atdhetar. Gjithashtu, një traditë e ngjashme praktikohet dhe nga studentët që jetojnë jashtë vendit.

Falë pjesmarrjes së tyre të rregullt në panaire ndërkombëtare dhe shkëmbime të rinjsh duke promovuar kulturën dhe traditat tona kanë bërë të mundur jo vetëm që bukuritë dhe begatit e vendit të njihen sa më shumë por dhe të thyen shumë paragjykime apo të luftohen stereotipe të ndryshme ndaj vendit tonë. Të lutemi për vendin tonë Më 30 prill të vitit 1973, Richard Nixon në mbylljen e fjalimit e tij të famshëm gjatë kulmit të skandalit ëatergate, nxori një modë të re të me një shprehje e cila do të bëhej më vonë do të përhapej shumë në mesin e politikanëve: “Zoti e bekoftë Amerikën!”. Edhe pse asokohe qe një shprehje stratergjike, e instrumentalizuar për të bërë për vete masën e thjeshtë, thellë thellë kjo shprehje nuk është gjë tjetër vetëm se një lutje për një vend dhe për një komb. Në vend që të mbjellim vrer dhe urrejtje, të shajmë dhe të mallkojmë të bëjmë një dua, ashtu siç Profeti i nderuar (a.s) u lut për Meken dhe Medinen. Të lutemi që ky vend të përmisohet, të na japë ne mundësi dhe forcë që ta përmisojmë atë dhe të bëhemi motivues dhe frymëzues për brezat e rinj që do e pasojnë këtë mision.

Nada Dosti

Përtej Fjalës

Duaja më e mirë dhe sekreti i saj Profeti alejhi selam thotë: “Më e mira dua është: El-Hamdulilah (Lëvdatat i takojnë Allahut)” e transmeton Tirmidhiu, Ibn Maxhe dhe e saktëson sheikh Albani. Ibn El-Kajim -Allahu e mëshiroftë- në librat e tij tregon: Është pyetur Sufjan bin Ujejne: Pse e ka quajtur dua (lutje) kur nuk është e tillë (sepse ajo fjalë është lavdërim)? Sufjani është përgjigjur: A nuk e ke dëgjuar fjalën e Umeje bin Ebij Salt për Abdullah bin Xhud’an kur i ka thënë: A të përmend nevojën time apo më mjafton turpi yt? *** sepse prej cilësive të tua është turpi. Nëse ndonjë ditë të lavdëron dikush *** i mjafton atij nga lypja, lavdërimi yt. Pastaj Sufjani i thotë: Ky ishte njeri dhe i mjaftoi lavdërimi e tjetrit nga lypja, atëherë ç’mund të thuash për zotin e botëve?! * Sufjan bin Ujejne: Dijetar i madh i islamit prej banorëve të Mekës dhe mësues i

Përtej Fjalës

imam Shafiut dhe i imam Ahmedit -Allahu i mëshiroftë të gjithë- i vdekur në vitin 198 të hixhretit. * Umeje bin Ebij Salt: Poet arab i kohës para islame që dallohet për urtësinë dhe njohuritë e tij rreth librave të tjerë të Allahut para Kuranit. * Abdullah bin Xhud’an: Fisnik prej fisnikëve të Mekës në kohën para islame që dallohet për bujari. Sheikhul-islam Ibn Tejmije -Allahu e mëshiroftë- në librat e tij thotë: “E ka quajtur fjalën [El-Hadulilah] dua edhe pse ajo është plotësisht lavdërim sepse kjo fjalë përmban dashurinë (dmth: kërkon dashurinë e atij që e lavdëron) dhe dashuria është lloji më i lartë i kërkesës. Pra, lavdëruesi është kërkues i atij që do madje e meriton më shumë të jetë i tillë. Kështu që fjala [El-Hamd] e cila është lavdërim dhe përmban kërkesën më të madhe, është dua e vërtetë madje e meriton të jetë kështu më shumë se çdo lloj tjetër prej kërkesave që janë më poshtë se ajo”.

E vërteta dhe pavërtetësia

Thuaj: “E vërteta erdhi, dhe u zhduk e pavërteta. Vërtet, pavërtetësia është e prirë për të qenë e zhdukur”. (El-Isra 17, 81). “Ky është ndoshta ajeti më i mirënjohur në mesin e ajeteve kuranore që përcaktojnë pamundësinë totale të krahasueshmërisë mes së vërtetës dhe së pavërtetës, për faktin që e vërteta është në mënyrë të qenësishme dhe të përhershme fitimtare mbi pavërtetësinë, e cila është në fund të fundit një asgjë, e për këtë arsye ‘zhduket’ përballë së vërtetës. Transmetohet se Profeti e ka lexuar në mënyrë të vazhdueshme këtë ajet ndërsa thyente idhujt rreth Qabes pas ngadhënjimit mbi Mekë. Në këtë kontekst, ‘e vërteta’ e përmendur në ajet i referohet fesë Islame në përgjithësi, përballë së cilës idhujtaria dhe fetë e pavërteta u shuan” (Seyyed H. Nasr). Nga një këndvështrim metafizik, “e vërteta i referohet ekzistencës së pashmangshme që i takon Zotit, ndërsa pavërtetësia i referohet ekzistencës njerëzore që i nënshtrohet ndryshimit, shuarjes dhe zhdukjes. Pavërtetësia, pra ekzistenca e ndërvarur dhe e ndryshueshme, është e prirë për të qenë e zhdukur që në nisje, sepse duke mos qenë e qëndrueshme ajo i nënshtrohet asgjësimit dhe zhdukjes” (‘Abd er-Razzak el-Kashani). Në ajetin Kursij të sures Bekare, Allahu e

cilëson Veten e Tij si “El-Kajjum” – Mbajtësi dhe Mbështetësi i gjithçkaje të krijuar. “Ai ekziston pashmangshmërisht (uaxhib eluxhud) për shkak të Qenies së Tij dhe gjithçka tjetër, përveç Tij, ekziston sepse Ai e ka sjellë në ekzistencë. Ai që ekziston në mënyrë të pashmangshme, për shkak dhe nëpërmjet Qenies së Tij, është i Vetëmjaftueshëm në ekzistencën e Tij dhe nuk ka nevojë për askënd jashtë Vetes së Tij. Ndërsa çdo gjë tjetër, përveç Tij, ka nevojë për sjelljen në ekzistencë nëpërmjet Atij që ekziston pashmangshmërisht. Prandaj, Ai që ekziston pashmangshmërisht ekziston nëpërmjet Qenies së Tij dhe është shkak për ekzistencën e çdo gjëje përveç Tij. Ai është Mbajtësi i Përjetshëm, i Cili ka jetë nëpërmjet Qenies së Tij, dhe që i jep ekzistencë çdo gjëje përveç Tij” (Fakhr ed-Din er-Razi). Nisur nga kuptimet e mësipërme kuranore, mund të thuhet se realitetet që jetojmë çdo ditë, të mira ose të këqija qofshin ato – sipas përkufizimit subjektiv, personal të bazuar në termat gjuhësorë normalë të përditshmërisë – janë ndërkohë në zhdukje apo në proces zhdukjeje, janë duke ndodhur dhe duke u shpërbërë njëkohësisht, kanë ndodhur dhe përfunduar. Ato nuk ekzistojnë ndërkohë që i jetojmë, gjë që të mbush me shpresë për çdo realitet te keq

Përtej Fjalës

që na vjen përballë, sepse ai do të zhduket. Sido dhe çfarëdo që të ndodhë, Vërteta e vetme per t’iu frikësuar është vetëm Ai. Mosekzistenca në të vërtetë, e çdo të pavërtete, i mundëson njeriut të jetë realist për çdo realitet të mirë në të cilin gjendet, të mos tejkalojë masën e mbështetjes në çdo gjendje të mirë, në çdo njeri të mirë, në çdo kënaqësi që po përjeton aktualisht. Mosekzistenca e vërtetë e realiteteve që jeton secili prej nesh, ngërthen lidhjen unike të Krijuesit me krijesën, pasi i vetmi realitet që nuk e zhgënjen apo tradhton njeriun, që nuk e ngre apo nuk e ul tej mase e tej mundësive, që nuk ndryshon Vetë karshi krijesës dhe kushtet e marrëveshjes me të Cilin nuk ndryshojnë, përmbi ndryshueshmërinë kohore dhe hapësinore të kushteve, është Allahu, E Vërteta e vetme. Realitetet e tjera marrin kuptim aq sa do Ai, nëse do Ai, ngadhnjejnë mbi ne, apo ngadhnjejmë ne mbi ta nëse i njohim për ato që janë në të vërtetë: realitete nevojtare për ekzistencën e Realitetit të Vetëm, i cili nuk ka nevojë e mbështetje askund për të qenë i vërtetë. Prania e Tij është e vërtetë, Fjala dhe Premtimet e Tij janë të vërteta, Qenia e Tij është e vërtetë, të tjerët dhe gjithçka, qofshin sprovë apo mirësi, marrin prej Cilësisë së Tij të vërtetësisë aq sa do Ai, dhe aq sa i lëmë ne të na pushtojnë deri sa të kuptojmë e shohim se janë e pavërteta, deri sa të ruajmë masën ndaj realiteteve në zhdukje, përveçse ndaj Tij. Mbështetja në çdo realitet tjetër vec Allahut, nuk bën tjetër veçse e lodh dhe e humb të zotin e saj, të cilin kështu e robëron. Ai është E Vërteta që ka qenë gjithmonë aty, që është gjithmonë aty, që do të jetë gjithmonë aty, përkundër të pavërtetës, e vështirë ose e lehtë qoftë, e cila është e asgjësuar dhe e kaluar, e zhdukur pikërisht në kohën

Përtej Fjalës

që e jetojmë. Përjetimi i ajetit në kuptimin metafizik të tij është Paqe Absolute, në kuptim të sigurisë, besim absolut në kuptim të lumturisë. Lumturi që nuk është gëzim dhe nuk cënohet nga mungesa e gëzimit apo ardhja e fatkeqësive. E kundërta e vetme e kësaj lumturie është asgjëja, e cila është mangësia dhe pamundësia e njeriut në perceptimin dhe ndijimin e së Vërtetës Absolute. Përpjekja e vazhduar për të dalë prej asgjësë, errësirës së saj, do ta shpjerë pa tjetër krijesën drejt së Vërtetës së vetme të vërtetë, do ta shpjerë drejt njohjes e shquarjes së Zotit. Kjo përpjekje drejt Tij do ta shpjerë njeriun, sigurisht, drejt Lumturisë pa shkaqe ‘tokësore’ apo ‘njerëzore’, që të ngadhnjejë deri sa t’i përshfaqen para ekzistencës së tij të gjitha të pavërtetat që e kishin përfshirë me gëzim, apo që e kishin munduar dikur, dhe të qëndrojë para tyre thjesht fitimtar. Allahu i zhduktë nga mendjet e zemrat tona realitetet e pavërteta që tashmë janë të zhdukura, përveçse në mendjet dhe zemrat tona që i përjetojnë ende, na lidhtë pas tyre aq sa Ai do, dhe na zgjidhtë prej tyre në paqe e fitimtarë! NE BRENDESI TE KURANIT

Urdhërimi i njerëzve për t’iu përmbajtur “urf”-it (çdo veprim i duhur, normativ dhe fisnik ) Përgatiti: G. Demneri

kzistenca dhe zhvillimi i komuniteteve të muslimanëve në shoqëritë e përbëra nga komunitete të tjera shumicë u ka dhënë krahë diskutimeve ndërmjet muslimanëve mbi qëndrimin që duhet të mbajnë ndaj kuadrit të vlerave që mbretëron në atë shoqëri. Pjesa më e madhe e këtyre diskutimeve janë pasojë e mosnjohjes nga ana e muslimanëve të parimit kuranor dhe traditës profetike të konfirmimit të çdo kuadri ligjor e moral që mbështet kërkimin e virtytit dhe përmbushjen e drejtësisë, pavarësisht burimit të këtij rendi vlerash. Këtë synon edhe porosia e Zotit për Profetin ‫ﷺ‬, kur ai jetonte mes një komuniteti pagan në Mekë: “Zgjidh faljen, urdhëro të mirën dhe shmangu nga të paditurit” (El-A’raf 7, 199). “Ky ajet është një prej shumë ajeteve që inkurajon vetëpërmbajtjen karshi të tjerëve, midis tyre edhe ata nga të cilët njeriu ka pësuar padrejtësi. Ajo që nënkuptohet me faljen është të ndjerit dhe të justifikuarit e të metave të njerëzve në karakter dhe sjellje, duke u treguar i butë

dhe jo i ashpër. Urdhërimi i së mirës është një porosi që gjendet në shumë ajete, ndonëse në shumicën e ajeteve termi për të mirën i përdorur në arabisht është “m’aruf”, kurse në këtë ajet është fjala “urf”. Të dy termat, “m’aruf” dhe“urf”, përfshijnë çdo veprim të duhur, normativ dhe fisnik. Shmangia nga të paditurit nënkupton të qenurit i duruar ndaj sjelljes së pamend dhe të keqe, të të bërit mënjanë prej njerëzve pasi i është bërë e qartë e vërteta, në vend të të debatuarit apo përgjigjurit atyre me të njëjtën monedhë” (Seyyed H. Nasr). Ibën Kajim el-Xheuzija e përkufizon termin “urf” si “çdo gjë e mirë, të cilën mendjet e shëndosha dhe natyrat njerëzore (“fitra”) të padevijuara e njohin si të tillë duke pohuar hijeshinë dhe dobinë e saj”. Sipas këtij përkufizimi, kriteri për konsiderimin e një veprimi apo sjelljeje si pjesë e “urf”-it është mendja e shëndoshë dhe “fitra” e padevijuar. “Fitra” është e pajisur me një dije të rrënjosur në shpirt që ia bën të qartë njeriut bazat e moralit si sin-

Përtej Fjalës

qeriteti, ndershmëria dhe dashuria për të afërmit. “Fitra” mbart brenda saj aftësinë për ta frenuar njeriun nga gënjeshtra, si dhe dëshirën për t’ua përcjellë të vërtetën të tjerëve. Për nga natyrshmëria e tyre, shpirtrat janë të prirur për të dashur drejtësinë dhe të drejtët e për të urryer padrejtësinë dhe të padrejtët. Gjykimi i intelektit të shëndoshë vetëm sa i konfirmon dhe përforcon këto virtyte universale, për të cilët Zoti i Lartësuar porosit Profetin ‫ ﷺ‬t’i urdhërojë njerëzit në periudhën mekase.

të shkeljes së tij nga ana ime. Sikur të ftohesha sot në një pakt të tillë do të përgjigjesha, që të urdhëronim të mirën, të frenonim të keqen dhe t’i merrnim të padrejtit atë që i takon kujt i ka bërë padrejtësi”. Në një hadith tjetër të transmetuar nga Imam Ahmedi, Profeti ‫ ﷺ‬ka thënë: Kur isha i ri, kam qenë i pranishëm me xhaxhallarët e mi në Paktin e të Parfumosurve, shkeljen e të cilit nga ana ime nuk e këmbej as me një kope devesh të kuqe. Pakti të cilit i referohet Profeti ‫ ﷺ‬në këto hadithe është Pakti i të Virtytshmëve (“Hilf elFudul”), i lidhur në shtëpinë e ‘Abdullah bin Xhud’an kur Muhamedi ishte në moshën 20 vjeçare. Ibën Kethiri tregon se i pari që e sugjeroi dhe e kërkoi lidhjen e këtij Pakti ishte xhaxhai i Muhamedit, Zubejri. Një tregtar jemenas që ndodhej në Mekë për të kryer haxhin i kishte shitur disa mallra ‘As bin Uailit (babait të sahabijut të mëvonshëm ‘Amr bin ‘As), nga i cili nuk kishte marrë ende pagesën. Duke mos arritur gjë edhe pas kërkimit të ndihmës te fiset aleate të ‘As bin Uailit, tregtari jemenas u shfaq në Qabe një ditë në agim, kur kurejshët ishin të mbledhur aty, dhe thuri një poezi ku ankohej se si një haxhi ende në rrobat e ihramit, në zemër të Qabesë dhe në mesin e trashëgimtarëve të Fihrit (emri i Kurejshit, themeluesit të fisit të kurejshëve), larg shtëpisë dhe njerëzve të tij, qëndronin dhe vëzhgonin ndërsa atij nuk i jipej e drejta që i takonte. Ai i qortoi kurejshët se nuk e meritonin shenjtërinë e Mekës dhë të Qabesë, sepse shenjtëria i takonte atyre që tregonin fisnikëri dhe moral.

Islami ka aprovuar çdo gjë të mirë në të cilën ka arritur mendja e shëndoshë dhe “fitra” e padevijuar, si dhe çdo pakt mes njerëzve në shoqërinë para-islame që e ka mbështetur të mirën. Në një hadith të transmetuar nga Muslimi, Profeti ‫ ﷺ‬ka thënë: “Nuk ka pakt në Islam, ndërsa çdo pakti të lidhur në periudhën para-islame, Islami nuk i shton vetëm se fuqi”. Ibën Haxhar el-’Askalani sqaron kontradiktën në dukje të hadithit duke thënë se “fraza ‘nuk ka pakt në Islam’ nënkupton moslidhjen e pakteve të ngjashme me kohën para-islame sa i përket arsyeve të pavlefshme për të cilat ishin lidhur një pjesë e këtyre pakteve. Paktet që ka mohuar hadithi janë paktet para-islame ku aleatët binin në ujdi që të ndihmonin njëritjetrin edhe kur kishin kryer padrejtësi. Ndërsa paktet që ka afirmuar janë të tjerat përveç tyre, si ato për t’i ardhur në ndihmë atyre që ju është bërë padrejtësi, ato të ruajtjes së miqësisë dhe harmonisë, apo respektimit të marrëveshjeve”. Përveç aprovimit dhe urdhërimit për t’iu përmbajtur “urf”-it, muslimanët janë të porositur nga feja e tyre që të bashkëpunojnë me të tjerët në mbështetjen e parimeve që njihen si të drejta prej tij dhe që janë të aprovuara në Islam. Në një hadith të transmetuar nga Bezzari, Profeti ‫ ﷺ‬ka thënë: “Kam qenë i pranishëm në paktin e fiseve të Me të dëgjuar këtë Hashimit, Zuhrës dhe Tejmit, e nuk do më gë- poezi, Zubejri u ngrit zonte as një kope deveshë të kuqe në këmbim dhe tha: “Kjo çështje

Përtej Fjalës

nuk mund të anashkalohet”! Kështu, burrat e fiseve Hashim, Zuhra dhe Tejm u mblodhën në shtëpinë e ‘Abdullah bin Xhud’anit në muajin e shenjtë të Dhul Ka’des dhe lidhën një pakt, duke u betuar për Allahun, se do të bëheshin bashkë në krah të çdo njeriu që i ishte bërë padrejtësi, derisa e drejta t’i kthehej të zotit. Pas kësaj, ata shkuan në shtëpinë e ‘As bin Uailit, i morën mallrat e që i kishte shitur tregtari jemenas dhe ia kthyen atij. Zubejri u shpreh më vonë kështu për Paktin: “Të virtytshmit lidhën një pakt se nuk do të lejonin asnjë keqbërës të jetonte në zemër të Mekës. Kjo ishte një çështje për të cilën ata u treguan të vendosur në marrëveshje, në mënyrë që si fqinjët e mbrojtur, ashtu edhe të huajt pa mbrojtje, të ndiheshin të sigurt në mesin e tyre”. Ka disa dobi që mund nxirren nga fraza e Profetit “sikur të ftohesh sot në një pakt të tillë do të përgjigjesha” në hadithin e transmetuar nga Bezzari. “Së pari: Profeti konfirmoi vlerën e një pakti që ishte formuluar nga mendja njerëzore, e pandihmuar nga shpallja. Së dyti: Profeti konsideroi si të vlefshëm një pakt që synonte drejtësinë dhe të mirën e shoqërisë të themeluar nga jo-muslimanët. Ai qartësisht njohu vlefshmërinë e mbështetjes te parimet e drejtësisë dhe mbrojtjes së të shtypurve, pa marrë parasysh nëse këto parime buronin nga brenda Islamit apo jashtë tij. Së treti:

Islami nuk është një sistem i mbyllur vlerash në konflikt me vlerat e sistemeve të tjera. Islami mbështetet në një sistem parimesh universale që mund të përkojnë me parimet dhe vlerat e besimeve dhe traditave të tjera fetare. Muslimanët duhet të njohin dhe pranojnë vlerën morale të ligjeve dhe marrëdhënieve kontraktuale që synojnë mbajtjen e drejtësisë dhe mbrojtjen e dinjitetit të të shtypurve dhe të varfërve, kushdo qofshin autorët e atyre ligjeve dhe shoqëria që i zbaton. Profeti nuk ndërtoi një besnikëri ndaj bashkësisë së besimtarëve që përjashtonte çdo lloj besnikërie tjetër, por u përpoq të zhvillonte ndërgjegjen e besimtarëve nëpërmjet mbështetjes së parimeve që e tejkalonin besnikërinë ndaj grupit, në emër të besnikërisë parësore ndaj këtyre parimeve universale” (Tariq Ramadan). Në frymën e këtyre parimeve të përftuara nga ajeti i mësipërm dhe nga trashëgimia e Profetit , muslimanët që jetojnë sot në shoqëri që respektojnë një tërësi vlerash dhe parimesh që nuk burojnë drejtpërdrejt nga një tekst i shpallur, por janë shprehje e natyrës së padevijuar njerëzore, mund të japin kontributin e tyre të çmuar në urdhërimin e të mirës, normatives dhe virtytit. Duke nxitur përmbushjen e drejtësisë dhe duke promovuar virtytin brenda atij kuadri vlerash muslimanët i janë bindur Zotit dhe Profetit .

Përtej Fjalës

Nevoja për të dashur Profetin tonë Enesi (r.a) transmeton, se i Dërguari i Allahut ka thënë: (Buhariu, Muslimi dhe Nesaiu). Omeri (r.a) i tha: “Pasha Atë që të zbriti Librin, të dua dhe më shumë se shpirti im, që ndodhet mes anëve të mia”. Profeti (a.s) tha: “O Omer, tani fitove Sahli ka thënë: “Kushdo që nuk mendon, se Profeti (a.s) është mjeshtri i tij në çdo situatë dhe në çdo gjendje, apo që nuk mendon se qëndron poshtë Profetit (a.s), nuk e shijon ëmbëlsinë e Sunetit të tij, pasi Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të) ka thënë: Enesi (r.a) tregon, se njëherë tek Profeti (a.s) erdhi një burrë dhe e pyeti: Profeti (a.s) iu përgjigj po me një pyetje: Ai u përgjigj: “Nuk kam përgatitur shumë namaz, agjërim dhe sadaka, por e dua Allahun dhe të Dërguarin e Tij”. Profeti (a.s) i tha: (Buhariu) Sefuan ibn Kudame ka thënë: “Emigrova për tek Profeti (a.s) dhe kur arrita atje i thashë: “O i Dërguari i Allahu, ma jep pak dorën.” Pasi ma dha dorën i thashë: “O i Dërguari i Allahut, kam ardhur se të dua”. Ai tha : (Tirmidhiu dhe Nesaiu) Abdullah ibn Mesudi, Ebu Musa Eshariu dhe Enesi kanë transmetuar po të njëjtën gjë nga Profeti (a.s). Ndërsa Ebu Dherri ka transmetuar diçka të ngjashme. Aliu (r.a) tregon, se Profeti (a.s) i mori për dore Hasanin dhe Husejnin dhe tha: ”. (Tirmidhiu) Transmetohet se tek Profeti (a.s) erdhi njëherë një burrë, i cili i tha: “O i Dërguari i Allahut, të dua më shumë se familjen dhe pasurinë time. Të kujtoj dhe mezi pres çastin të vij e të të shoh. Kujtoj ditën kur të vdes dhe kur të vdesësh dhe e di se kur të hysh në Xhennet do të jesh lart me profetët e unë nuk do të kem mundësi të të

Përtej Fjalës

shoh”. Atëherë Allahu shpalli ajetin: (me) (4:69) Profeti (a.s) e thirri dhe ia këndoi ajetin. (Tebaraniu) Në një hadith tjetër gjejmë: “Një burrë ishte me Profetin (a.s) dhe nuk po ia ndante shikimin. Profeti (a.s) e pyeti: Ai u përgjigj: “Mu bëfshin nëna dhe babai kurban për ty! Kur të shoh, kënaqem. Ditën e Ringjalljes, Allahu do të të ngrejë lart për shkak të vlerësimit të Tij të lartë ndaj Teje!” Atëherë Allahu zbriti ajetin e sipërpërmendur. Në hadithin e Enesit gjejmë: (Isfahani) Ebu Hurejre (r.a) transmeton, se i Dërguari i Allahut ka thënë: (Muslimi dhe Buhariu) Diçka e ngjashme gjendet dhe tek Ebu Dherri. Në një hadith të Omerit thuhet: “Të dua më shumë se veten time”. Të ngjashme me këto i gjejmë dhe tek sahabët e tjerë. Amër ibn el-Asi ka thënë: “Nuk dua askë më shumë se të Dërguarin e Allahut”. Abda bin Halid ibn Medan ka thënë: “Halidi asnjëherë nuk shkonte për të fjetur, pa na kujtuar se sa ishte përmalluar për të Dërguarin e Allahut dhe shokët e tij nga muhaxhirët dhe en-

sarët. Ai niste e i përmendte me emër, një e nga një dhe thoshte për ta: “Ata janë rrënjët dhe degët e mia dhe zemra po më digjet për ta. U bë kohë që për ta po më merr malli. O Zoti im, më merr sa më shpejt tek Ti!” Transmetohet se Ebu Bekri i tha një herë Profetit (a.s): “Pasha atë që të dërgoi me të vërtetën, më shumë do të lumturohesha për Ebu Talibin nëse do të bëhej mysliman sesa për Ibn Kuhejfen (babanë e Ebu Bekrit), sepse Islami i Ebu Talibit, do të të gëzonte ty më shumë”. Omer ibn Hatabi (r.a) i thotë njëherë Ibn Abasit (r.a): “Fakti që ti je bërë musliman është më e dashur tek unë sesa të bëhej ibn Hatabi musliman, sepse kjo është më e dashur dhe për të Dërguarin e Allahut”. Ibn Is`haku tregon, se babai, vëllai dhe burri i njërës nga gratë ensare ishin vrarë në luftën e Uhudit, duke luftuar për të Dërguarin e Allahut. Ndërkohë ajo pyeste: “Çfarë i ka ndodhur të Dërguarit të Allahut (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të)? Të pranishmit i thanë: “Falë Zotit, siç dëshiron dhe ti vetë, është mirë. ”Por ajo tha: “Ma tregoni ta shoh”. Kur e pa të Dërguarin e Allahut (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të), tha: “Asnjë fatkeqësi nuk rëndon, kur ti je shëndoshë e mirë”. Ali ibn Ebi Talibi (r.a) u pyet një herë: Sa e donit të Dërguarin e Allahut?” Ai u përgjigj: Zeid ibn Eslem ka thënë: “Një natë Omeri doli për të parë hallet e njerëzve dhe kaloi pranë një shtëpie, që po ndriçohej nga një llambë dhe banohej nga

një grua, e cila në ato çaste po tirrte lesh dhe ndërkohë thoshte: “Lutja për mirë qoftë mbi Muhamedin, e bekoftë i bekuari! Sytë e mi lotonin para agimit. Vetëm sikur ta dija, kur vdekja të na ndryshojë, nëse bota e përtejme do të më bashkonte me të dashurin!” (kishte për qëllim Profetin a.s). Omeri (r.a) u ul dhe filloi të qante. Tregohet se një herë Abdullah ibn Omeri (r.a) u mpi komplet, gjë për të cilën i thanë: “Kujto më të dashurin e njerëzve dhe do të shohësh që do kalojë!” Ai bërtiti: “O Muhamed!” dhe gjithçka kaloi. Kur Bilali (r.a) ishte shumë pranë vdekjes, e shoqja e tij gulçoi më zë: “O dhimbje!” Bilali tha: “Ç`kënaqësi! Do të takohem me ata që dua, Muhamedin dhe palën e tij!” Transmetohet se një grua i tha Aishes (r.a): “Ma trego varrin e të Dërguari të Allahut.” Aishja (r.a) ia tregoi dhe gruaja qau, derisa vdiq. Kur Mekasit e përzunë Zejd ibn Dathimen nga Qabja për ta vrarë, Ebu Sufjan ibn Harbi i tha: “Për hir të Zotit po të pyes, nëse do të doje që në vendin tënd të ishte Muhamedi, t’ia prisnim kokën e ti të ishte rehat pranë familjes tënde?” Zejdi u përgjigj: “Pasha Allahun, kurrë nuk do të desha që Muhamedi të ishte në vendin tim, madje nuk do ta duroja, nëse do t’i ngulej qoftë dhe një gjemb në këmbë e unë të isha i qetë me familjen time!” Ebu Sufjani përmend: “Nuk kam parë njerëz të duan dikë, siç e donin sahabët Muhamedin”. Ibn Abasi (r.a) ka thënë: “Kur një grua erdhi tek Profeti a.s (nga Meka në Medine), u betua se nuk ishte larguar për shkak të kërcënimit të burrit, apo për një vend të ri, por vetëm nga dashuria për Allahun dhe të Dërguarin e Tij”. Ibn Omeri po qëndronte mbi trupin e vrarë të Ibn Zubejrit, duke kërkuar falje për të e duke thënë: “Pasha Allahun, për aq sa di unë, ti agjëroje, faleshe dhe e doje të Dërguarin e Allahut”. Shkroi: Kadi Ijadi

Përtej Fjalës

Të dua, ndonëse s’të kam parë kurrë. Di gjithçka për ty. Kam bërë kërkime, kam studiuar libra për të ditur më shumë për ty. E kam kërkuar emrin tënd në Google pafund herë dhe kam parë në librari të mëdha e të vogla për të gjetur libra që flasin për ty… I kam bërë të gjitha këto sepse më thanë se më ke dashur. Kjo gjë më shkaktoi huti, ngaqë s’jemi takuar asnjëherë. E si mund ta duash dikë që s’e ke takuar kurrë?! Më kanë thënë se munde bizantinët për mua, e se dërgove njeriun tënd më të aftë në Persi. U gjakose, luftove, ece këmbëzbathur… Të fyen e të quajtën të çmendur. Por ti, ti i durove të gjitha këto për mua. E si mos të të dua unë ty, edhe pse s’të kam

takuar asnjëherë?! U thashë se ëndërroj çdo natë e se lutem çdo ditë, që një ditë, qoftë edhe për një fraksion të sekondës, sytë e mi të mund të shohin sytë e tu, duart e mia të mund të shtrëngojnë të tuat, e ti të më lejosh që të shuaj etjen në burimin tënd. Kam lexuar për bukurinë tënde rrëzëllitëse. Kam dëgjuar se të patën ofruar pasuri, status dhe gra, por ti i refuzove të gjitha këto për mua. Kam dëgjuar se ata sollën fëmijët që të të gjuanin me gurë, por ti durove dhe u krodhe në lutje. Kam dëgjuar se ata të bojkotuan për 3 vjet, të morën shtëpinë dhe të dëbuan nga vendlindja, nga ai vend që

Të dua, ndonëse s’të kam parë kurrë.

Nga : Klodiana Smajlaj ishte më i dashuri i zemrës tënde. Dhe nuk u mjaftuan me aq. Pasi u largove në errësirën e natës, ata dërguan më të aftin e tyre, që të të gjurmonte e të të kthente sërish mbrapsht. Por Zoti të mbrojti. Kur arrite në destinacionin tënd i sigurtë, ti qëndrove gjatë gjithë natës duke u lutur për mua, në ngashërim, derisa lotët të rrodhën nga mjekra. Gjithçka që përjetove të bëri më të fortë dhe më të vendosur që të vije drejt meje…

Përtej Fjalës

Vite më vonë, ata dërguan një ushtri me 1000 burra për të të luftuar, dhe ti… ti qëndrove para tyre vetëm me 300 burra, e sërish fitove. Më pas, ata formuan një ushtri edhe më të madhe dhe u kthyen prapë, kësaj radhe për të të dhënë fund. Por prapë nuk ia dolën dot. Urrejtja e tyre për ty sa vinte e shtohej, por dashuria jote për mua shtohej edhe më shumë. Pasi e panë se s’po kishin sukses, ata nisën të bëjnë aleanca kundër teje. Të tradh-

tuan dhe të mohuan të drejtën për t’u kthyer në vendlindje. Të dëmtuan edhe me marrëveshjet e tyre. Por për shkak të dashurisë së madhe që ti kishe për paqen e virtytin, për shkak të dashurisë që kishe për mua, ti i pranove kushtet e tyre.

Unë e di që ai është Profeti im dhe jam krenare ta them këtë. Për mua, ai është udhëheqësi, luftëtari, babai dhe edukatori i përsosur. I përsosur është edhe mesazhi i paqes, i dashurisë dhe i drejtësisë që ai përçoi tek çdo burrë, çdo grua, çdo fëmijë e tek çdo krijesë tjetër në këtë botë. Kur Zoti e bekoi atë me lutjen që s’do t’i kthehej kurrsesi mbrapsht, në vend që ta përdorte për veten e tij, ai e ruajti atë për mua, e ruajti për ty, e ruajti për të gjithë ne.

Njerëzit thonë se dashuria e Romeos dhe e Zhuljetës është më e madhja në historinë njerëzore, por unë u them: Si mund të jetë ajo dashuria më e madhe, kur njeriu që unë dua bëri gjithçka për mua?! Kur njeriu që unë dua, e sakrifikoi jetën e tij për mua?! Kur njeriu që unë Tashmë e di se pse e dua atë më shumë sesa dua dha gjithçka që kishte për mua?! Kur njeriu veten time… që unë dua, i dha kuptim jetës time?! Themanthatchangedtheworld

Kur lexon ngjarje si e mëposhtmja, zemra të ndryshon gjendje, sytë të lotojnë, e me vete thua: “A ka vallë shpresë për mua?!” Por pastaj, mendimi i mirë për Zotin të risjell gjallërinë e po vetë përgjigjesh: “Duhet të ketë...duhet të ketë...” Profeti a.s po rrinte njëherë me shokët e tij në xhami. Teksa po flisnin, ai u tha: “Pas pak, këtu do të hyjë një njeri që është prej banorëve të Parajsës”. E njëjta ngjarje ndodhi dy herë me radhë, dhe në të dyja herët bëhej fjalë për të njëjtin njeri. Abdullah ibn Amri deshi të dinte se cila ishte e veçanta e atij njeriu, kështu që i kërkoi leje që të rrinte në shtëpinë e tij për 3 ditë, me justifikimin

se kishte nevojë për strehim. Burri e pranoi pa hezitim kërkesën e tij. Gjatë kohës së qëndrimit, Abdullahu nuk pa ndonjë gjë të veçantë e të pazakontë tek ai njeri. Ai nuk agjëronte gjatë gjithë kohës, flinte gjatë një pjese të natës e falej gjatë pjesës tjetër; pra, gjëra të zakonta për një besimtar. Pas 3 ditëve, kur koha tashmë po i mbaronte, ai i tregoi burrit arsyen e vërtetë të qëndrimit në shtëpinë e tij dhe e pyeti se cila qe arsyeja që ai do të ishte prej banorëve të Parajsës. Burrit s’i erdhi ndërmend asnjë arsye e veçantë, por pasi u mendua pak, tha: “Çdo natë përpara se të flej, unë i fal të gjithë ata që më kanë lënduar dhe heq nga zemra çdo ndjenjë të keqe për ta”.

Përtej Fjalës

Çfarë do të thotë në të vërtetë

“Allahu Ekber”? Nga: Omar Suleiman

Nuk do ta harroj kurrë ditën kur një veteran i ushtrisë së SHBA-ve që kishte luftuar në Irak, përqafoi islamin në xhaminë ku shërbeja më parë, në Nju Orlins. Ai erdhi i veshur me uniformën e tij dhe u përmbyt nga emocionet kur dëgjoi të pranishmit të thërrisnin “Allahu Ekber” pasi shqiptoi dëshminë e besimit islam. Veterani i ushtrisë amerikane s’kishte menduar kurrë se fjalët që e kishin tmerruar aq thellë sa kohë ishte në Irak, do të ishin mikpritëset e tij në besimin e ri. Këto janë fjalë që ai tashmë i përdor në lutjet e tij. Ndryshe nga ç’mendojnë shumë njerëz, fjalët “Allahu Ekber” kanë kuptimin e thjeshtë “Zoti është më i madhi”. Është një deklaratë e fuqishme e përdorur nga shumë muslimanë në raste të ndryshme si dhe gjata faljeve. Këto fjalë janë kremtim i jetës. Janë fjalët e para që prindërit muslimanë pëshpëritin në veshët e të sapolindurve. Ato përdoren për të shprehur falënderim dhe mirënjohje kur Zoti të mundëson diçka që do të ishte e pamundur të arrihej pa mirësinë dhe caktimin hyjnor. Është një frazë lutjeje që na kujton se pavarësisht problemeve dhe shqetësimeve tona, Zoti është më i madh se ato dhe plotësisht i fuqishëm për t’i zgjidhur.

Përtej Fjalës

Besimtarët në një xhami në Kebek dëgjuan thirrjen “Allahu Ekber”, pikërisht frazën që recitojnë në lutjen e mëngjesit, të dilte nga goja e sulmuesit të bardhë supremacist në çastin përpara se të hapte zjarr duke vrarë 6 muslimanë. Ndërsa muslimanët në një xhami në Minesota po recitonin “Allahu Ekber” gjatë lutjes së mëngjesit, kur xhamia e tyre u sulmua me bomba molotov . A përdoret “Allahu Ekber” ndonjëherë si thirrje lufte? Po, edhe pse siç senatori Xhon Mekein argumentoi në Fox News, kjo nuk e bën togfjalëshin në vetvete të urryer. Duke theksuar se edhe muslimanët e moderuar përdorin togfjalëshin “Allahu Ekber”, Mekein tha se shprehja nuk është aspak shqetësuese, njësoj si në rastin e një të krishteri që thotë “Falë Zotit”. Nga forma sesi “Allahu Ekber” shpesh paraqitet në media, duket sikur i shërben një agjende të poshtër: për të ngulitur frikë ndaj kujtdo që përdor këtë shprehje dhe për të ngritur shqetësime mbi vetë islamin si fe. Por, një terrorist që bërtet “Allahu Ekber” ndërsa vret njerëz të pafajshëm në rrugët e Nju Jorkut, nuk është zotërues i këtij togfjalëshi dhe as s’mund ta përvetësojë atë. Ashtu siç përdorimi i kësaj

thirrjeje nga një person emri i të cilit tingëllon si musliman, s’mund të shërbejë si provë e mjaftueshme për të përcaktuar motivin e një sulmi. Hasan Shibli, drejtori ekzekutiv i CAIR Florida (Këshillit për Marrëdhëniet AmerikanoIslame), në përgjigje të sulmit të ndodhur në Nju Jork u shpreh se, “Është akti më i rëndë i herezisë të përmendësh emrin e Zotit ndërsa kryen krimin më të madh kundër Zotit.” Nuk është fenomen i ri që këto fjalë të përdorura për të kremtuar jetën, ndonjëherë shoqërojnë akte të tmerrshme. Një nga ironitë më të mëdha të vërejtura nga shokët e Profetit Muhamed (paqja qoftë mbi të), ishte lindja dhe vdekja e Abdullah ibn Zubejr. Abdullah ibn Zubejr ishte fëmija i parë i lindur në komunitetin musliman pasi ata kishin emigruar nga Meka në Medinë, për t’i shpëtuar persekutimit. Disa banorë të Medinës u thanë muslimanëve se u kishin bërë një magji që do t’i pengonte të lindnin fëmijë. Kur Abdullahu lindi, gjyshi i tij, Ebu Bekri, e shëtiti nëpër rrugë ndërsa njerëzit thërrisnin të lumtur “Allahu Ekber”. Kur Abdullahu u vra nga një tjetër grup muslimanësh, ndërsa luftonte për drejtësinë në Mekë, vrasësit e tij gjithashtu thërritën “Allahu Ekber”.

Një dëshmitar tha, “Unë isha i pranishëm ditën që Abdullahu lindi, dhe jam këtu ditën që vdiq, prandaj dëgjova ata që thirrën ‘Allahu Ekber’ ditën që lindi dhe ata që thirrën ‘Allahu Ekber’ ditën që vdiq, dhe betohem në Allah se ata që thirrën ‘Allahu Ekber’ ditën që lindi, ishin shumë më të mëdhenj dhe të drejtë se ata që thirrën ‘Allahu Ekber’ sot.” Edhe pse ata që vranë Abdullahun përdorën të njëjtat fjalë me ata që festuan lindjen e tij, vetëm njëri grup nderoi dhe lëvdoi vërtet madhështinë e Allahut. Ata meritojnë të përshkruhen si njerëz që “jetojnë në një mënyrë që kremton madhështinë e Allahut duke iu bindur urdhrave të tij dhe duke i shërbyer krijesave të tij, jo si ata që shkelin urdhrat e Allahut dhe sulmojnë padrejtësisht krijesat e tij.” Ne, nuk duhet të lejojmë terroristët ose agjendat e frikës të përvetësojnë këto fjalë, koncepte, ose përkushtimet e gjendura në tekstet e shenjta të çerekut të popullsisë së botës. Kjo do t’ju jepte atyre pikërisht atë që duan. Dhe Zoti, është shumë më i madhërishëm se shëmtia e kryer në emër të Tij. “Allahu Ekber…!” Imam Omar Suleiman është themeluesi dhe presidenti i Institutit Jekin për Kërkime Islame si dhe profesor për Studimet Islame në Universitetin “Southern Methodist”. Burimi: cnn.com

Përtej Fjalës

Bujaria e të Dërguarit të Zotit

ga të gjitha krijesat, I Dërguari i Zotit është pasqyra më e shndritshme në të cilën emrat dhe cilësitë e Zotit të Plotfuqishëm janë reflektuar në gradën më të lartë. Duke qenë manifestimi i përkryer i emrave dhe cilësive të Zotit, dhe trupëzim i Kur’anit dhe Islamit, ai është prova më vendimtare dhe gjithëpërfshirëse e ekzistencës së Zotit, uniteti dhe vërtetësisë së Islamit dhe Kur’anit. Kur shikoje Profetin të kujtohej automatikisht Zoti. Çdo virtyt i tij ishte reflektim i një emri apo cilësie të Zotit, si dhe provë e profetësisë së tij. Njësoj si butësia dhe vetëpërmbajtja, bujaria është një tjetër dimension i personalitetit të tij të shkëlqyer dhe të pashoq, si dhe dëshmi e profetësisë së tij. Banorët e Arabisë ishin të njohur për bujarinë e tyre, edhe përpara periudhës islame, pra në kohën e injorancës. Nëse lexojmë poezitë e asaj kohe, kuptojmë se ata krenoheshin me bujarinë e tyre. Sidoqoftë, bujaria e tyre nuk ishte për hir të Zotit, apo për arsye altruizmi, por një shkak për t’u krenuar. Ndërsa bujaria e Të Dër-

Përtej Fjalës

guarit të Zotit, paqja e tij qoftë mbi të, ishte për një motiv krejtësisht të ndryshëm – vetëm për hir të Zotit. Ai nuk e përmendte kurrë dhe nuk i pëlqente të përmendte bujarinë e tij. Kur një poet e lëvdoi për bujarinë që tregonte, ai ia atribuoi Zotit çdo të mirë që kishte dhe bënte, si mundësuesi i vetëm i tyre. Ai nuk ia atribuonte kurrë vetes punët e mira që bënte. I Dërguari i Zotit, paqja qoftë mbi të, shpërndante gjithçka që kishte. Ai ishte marrë me tregti deri në çastin që i erdhi profetësia dhe zotëronte pasuri të konsiderueshme. Pas ardhjes së shpalljes, ai dhe bashkëshortja e tij e pasur, Hatixhja, shpenzuan në rrugë të Zotit gjithçka që kishin. Kur Hatixhia vdiq, Zoti qoftë i kënaqur me të, ata nuk kishin para të blinin qefinin, dhe Të Dërguarit të Zotit iu desh të merrte para borxh që të varroste personin e parë që përqafoi Islamin si dhe mbështetësen e tij kryesore. Nëse do të dëshironte, I Dërguari i Zotit mund të ishte personi më i pasur në Mekë, por ai i refuzoi pa më të voglin ngurrim oferta të tilla.

Për më tepër, Zoti urdhëroi në Kur’an që një e pesta e pasurisë së luftës duhet të vihej në dispozicion të Profetit të Zotit, paqja qoftë mbi të. Sidoqoftë, ai nuk mendoi kurrë ta shpenzonte këtë pasuri për veten ose familjen e tij. Ai jetonte në mënyrë modeste, njësoj si familja e tij, që duhet të menaxhonte të ardhurat e pakta. Në shpërndarjen e pasurisë së luftës, ai i jepte gjithmonë përparësi të tjerëve mbi familjen e tij. Pjesa e tij në betejën e Hunejnit përfshinte 40.000 dele, 24.000 deve dhe 16 ton argjend. Safuan Ibn Umeje, nga i cili I Dëguari i Zotit kishte huazuar disa armë para betejës, e vështroi plaçkën e luftës me babëzi dhe hutim. I ndërgjegjshëm për dëshirën e Safuanit, Profetii dha aq deve sa dëshironte. I mahnitur nga bujaria e tij, Safuani vrapoi për tek njerëzit e tij dhe u tha: “O njerëzit e mi! Pranojeni Islamin pa asnjë hezitim sepse Muhamedi jep aq shumë dhe në mënyrë të tillë që vetëm një njeri që nuk ka frikë nga varfëria dhe që i mbështetet plotësisht Zotit mund të japë.” Bujaria e Profetit a.s mjaftoi që të udhëzohej Safuani dhe njerëzit e tij, që deri në atë çast kishin qenë ndër armiqtë më të ashpër të Islamit. I Dërguari i Allahut, paqja qoftë mbi të, e konsideronte veten si udhëtar në këtë botë. Njëherë ai tha: “Çfarë lidhje kam unë e botën? Unë jam si një udhëtar që ndalem të pushoj në hijen e një peme dhe pastaj vazhdon rrugën time.” Sipas të Dërguarit të Zotit, bota është si një pemë nën hijen e të cilës njerëzit struken. Askush s’mund të jetojë përjetësisht në botë, prandaj njerëzit duhet të bëjnë përgatitjet e nevojshme për pjesën e dytë të udhëtimit që përfundon në parajsë ose në ferr. Misioni i Profetit a.s ishte t’i udhëzonte njerëzit tek e vërteta, prandaj ai ishte i gatshëm të shpenzonte gjithçka që kishte, jetën dhe pasurinë e tij, për këtë qëllim. Njëherë Umeri e pa të shtrirë në një hasër të ashpër dhe filloi të qante. Kur Profeti e pyeti pse po qante, Umeri u përgjigj: “ O i Dërguari i Allahut! Ndërsa mbretërit flenë në dyshekë të butë me pupla, ti fle mbi një hasër

të ashpër. Ti je I Dërguari i Allahut dhe meriton më shumë se kushdo tjetër një jetë të rehatshme.” “A nuk mendon se luksi i kësaj bote duhet të jetë i tyri, ndërsa ai i botës tjetër i yni?”, u përgjigj Profeti a.s. Islami nuk imponon jetën murgjërore. Ai erdhi për të garantuar drejtësinë dhe mirëqenien e njerëzimit, megjithatë i paralajmëron njerëzit kundër luksit dhe teprimit. Kjo është arsyeja pse shumë muslimanë kanë zgjedhur jetën askete. Edhe pse muslimanët përgjithësisht u bënë të pasur pas vdekjes së Profetit Muhamed, paqja qoftë mbi të, disa prijës të tyre, si kalifët Ebu Bekër, Umer dhe Ali, preferuan të jetonin modestisht. Kjo pjesërisht për faktin sepse ndjenë nevojën që të jetonin si më të varfrit në popullin e tyre, dhe pjesërisht sepse donin të ndiqnin me përpikmëri shembullin e Profetit. Njëherë, gjatë kalifatit të tij, Ebu Bekrit iu ofrua një gotë me ujë të ftohtë që të përmbyllte agjërimin, në muajin e Ramazanit. Ai e afroi gotën tek buzët dhe papritur filloi të qante. Kur u pyet pse qau, ai u përgjigj: “ Një ditë, I Dërguari i Allahut piu një gotë të tillë me ujë të ftohtë, të cilën ia ofruan, dhe filloi të qante duke thënë: ‘Në atë ditë, do të pyeteni për çdo mirësi.’ Do të pyetemi edhe për këtë gotë ujë. M’u kujtua kjo ndodhi dhe qava.” Në ditët e para të kalifatit të tij, Ebu Bekri e siguronte jetesën duke mjelë delet e një gruaje. Më vonë atij iu caktua një pagesë e vogël. Ndërsa gjendej në shtratin e vdekjes, ai i dha një shtambë atyre që i gjendeshin pranë, për t’ia dhënë kalifit të ri pas vdekjes së tij. “Umeri e pasoi atë dhe kur theu shtambën, disa monedha dolën prej saj, së bashku me një letër në të cilën shkruhej: Unë jetova sipas standardeve të më të varfërve të Medinës, dhe futa në këtë shtambë shumën e parave të mbetura nga rroga ime. Si rrjedhim, këto monedha i takojnë thesarit publik dhe duhet të kthehen atje. Pasi lexoi letrën, Umeri qau dhe tha: “I ke lënë një barrë të papërballueshme atyre që do të të pasojnë, o Ebu Bekër!”

Përtej Fjalës

Sipas fjalëve të Enesit, Profeti i Allahut ishte më i hijshmi dhe më bujari ndër njerëzit. Xhabir ibn Samura transmeton: “Njëherë po qëndronim ulur në xhami. Mbi në shndriste hëna e plotë. I Dërguari i Allahut hyri brenda. Fillimisht pashë hënën dhe pastaj fytyrën e Të Dërguarit të Allahut, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi të. Betohem në Zot që fytyra e të Dërguarit të Allahut ishte më e shndritshme se hëna.” Ai nuk refuzonte askënd, dhe siç thotë Farazdaku, nuk thoshte kurrë “Jo”, përveçse kur thoshte kredon e besimit islam të një Zoti të vetëm. Nëse nuk do të ishte recitimi i kredos islame, ai s’do të thoshte kurrë “Jo”. Njëherë, një beduin erdhi tek I Dërguari i Allahut dhe i kërkoi diçka. Profeti i dha atë që kërkoi. Beduini vazhdoi të kërkonte dhe Profeti vazhdoi t’i jepte derisa nuk i mbeti më asgjë për t’i dhënë. Kur beduini kërkoi prapë, ai premtoi se do t’i jepte më vonë, kur të kishte sërish. I irrituar nga babëzia e beduinit, Umeri i tha Profetit: “Të kërkoi dhe i dhe; të kërkoi sërish dhe ti i dhe; të kërkoi sërish dhe t’i i premtove se do t’i jepje.” Umeri donte t’i thoshte Profetit që të mos ia vështirësonte kaq shumë gjërat vetes.

Përtej Fjalës

I dërguari i Allahut, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi të, nuk e miratoi atë që tha Umeri. Abdullah ibn Hudafa al Sahmi u ngrit dhe tha: “O i Dërguari i Allahut, jep dhe mos ki frikë se Zotëruesi i Arshit do të të varfërojë!”. I kënaqur me fjalët e Ibn Huadafa al-Sahmit, Profeti i Zotit tha: “Jam urdhëruar të veproj kështu!”. Ai nuk refuzoi kurrë ndonjë kërkesë, sepse ishte ai që tha: Bujarët janë pranë Zotit, pranë parajsës, pranë njerëzve, por larg zjarrit. Kurnacët janë larg Zotit, larg parajsës, larg njerëzve, por pranë zjarrit. Gjithashtu Ai tha: O njerëz! Zoti ka zgjedhur për ju Islamin fe, prandaj praktikojeni atë me bujari dhe mirësjellje. Dhembshuria e Profetit a.s u ngrit në qiell si avull dhe pastaj u kthye si “shi” bujarie për të zbutur zemrat e ngurtësuara dhe për të rritur ‘pemët e mira, rrënjët e të cilave janë të ngulura thellë në tokë dhe degët lartësohen deri në parajsë, e të cilat prodhojnë frutat e tyre çdo stinë, me lejen e Zotit të Madhëruar.’ Burimi: mohammad-pbuh.info

Falja dhe Drejtësia: Meditim mbi disa hadithe

Nga : Tim Winter

. Profeti u lut për faljen e njerëzve të tij, dhe mori këtë përgjigje: “I kam falur të gjitha, përveç akteve tiranike, dhe do të kërkoj shpërblim për atë që është dhunuar nga tirani i tij.” Në Kur’an, Zoti është i drejtë dhe kërkon drejtësi; por ai është gjithashtu edhe falës, dhe e dëshiron faljen; faktikisht referencat ndaj faljes i tejkalojnë ato mbi drejtësinë sipas një raporti afërsisht dhjetë me një. Teologjia islame nuk ka qenë gjithmonë e qartë si mund të zgjidhet ky tension. “Mëshira ime e tejkalon zemërimin tim”, është një thënie e mirënjohur hyjnore (hadith kudsi), por që megjithatë është larg shfuqizimit të zemërimit të Zotit. Në të vërtetë, indinjimi i drejtë ndaj padrejtësive është pjesë integrale e mënyrës sesi Profeti paraqet cilësitë e Zotit, dhe që nga çastet e para të shpalljes së tij, Kur’ani i lidh pritshmëritë e Zotit ndaj krijesave të tij me shfaqjen e drejtësisë ndaj më të dobëtëve. Shpesh të njëjtat tekste janë eskatologjikë, duke pohuar se ata që nuk zbatojnë drejtësinë e Zotit në këtë botë, do të jenë të fundit në botën tjetër. Religjioni indigjen arab kërkon ndëshkim të ashpër, duke pasur parasysh se kërkesat e tij lidhen me solidaritetin fisnor, dhe jo me predikimin e kanoneve universale të drejtësisë. Idhujt s’mund të kërkojnë drejtësi, por vetëm shpagim (tha’r); dhe si rrjedhim, vokacioni profetik duhet të lidhë shkatërrimin e paganizmit me predikimin e një kodi drejtësie që shfuqizon normat arabe, duke refu-

zuar diskriminimin mes fiseve. Hadithi duhet të lexohet në sfondin e hakmarrjeve fisnore; në vend që të kërkojë shpagim (hakmarrje) kolektive kundër një fisi të dhunshëm, viktima e padrejtësisë duhet t’i apelojë ligjit të ri, dhe të mbajë ndërmend se të gjitha cenimet e ekuilibrave do të marrin zgjidhje të drejtë gjatë gjykimit.

. Ekziston një sadaka për çdo pjesë të trupit të njeriut; dhe për çdo ditë në të cilën lind dielli do të ketë shpërblim si i sadakasë për këdo që vendos drejtësi mes njerëzve. Drejtësia (adl) është balancë e përkryer (i’tidal): është paanësi. E njëjta fjalë përdoret për të përshkruar katër gjendjet shpirtërore (temperamentet) të njerëzve. Kur këto janë të ekuilibruara, njeriu është i shëndetshëm dhe i aftë të mendojë drejtë. Kur nuk janë të tilla, Kur’ani flet për ditën e fundit kur “gjuhët, duart dhe këmbët e tyre do të dëshmojnë për atë që kanë bërë”. (24:24) Për të purifikuar trupin nga çrregullimet që shkaktohen dhe rezultojnë nga mëkatet, shpallja dhuron një sistem adhurimi, që kulminon me vendosjen mbi tokë të ballit, simbolit të krenarisë njerëzore dhe vendit nga ku burojnë mendimet egoiste. Gjuha “jep sadaka” ose kryen bamirësi duke lëvduar Zotin dhe duke thënë fjalë paqtuese. Duart e bëjnë këtë duke punuar për të siguruar të ardhura të ligjshme, dhe duke u përpjekur

Përtej Fjalës

të ndalojnë të këqijat në shoqëri. Të marra së bashku, “bamirësia” purifikuese që ofrohet nga pjesët e trupit të besimtarit ka gjithmonë një ndikim social, aspekti më i lartë i të cilit duhet të jetë “vendosja e drejtësisë”, jo vetëm duke shmangur tundimet e çekuilibruara, por duke punuar për themelimin e një rendi social në të cilin drejtësia është e garantuar. Si rrjedhim, angazhimi politik konceptohet si një sakrificë. Autoriteti politik nuk “dëshirohet” kurrë, sipas kuptimit profan konvencional, pasi një hadith thotë: “Mos e kërkoni pushtetin politik, pasi nëse e arrini duke e kërkuar atë, ai do të mbizotërojë mbi ju.” Ky hadith i referohet ndjekjes egoiste (‘irl) të pushtetit, dhe jo kërkimit modest dhe pa arrogancë të pushtetit për hir të vendosjes së drejtësisë për të tjerët. Modeli për këtë është Profeti, që rrezikon veten për të vendosur drejtësinë e Zotit në Arabinë fisnore, dhe që e përmbyll jetën në varfëri të skajshme, pavarësisht përfitimeve që mund të kishte siguruar nga lindja e tij në rrethin e aristokracisë së kohës. . Ia kam ndaluar padrejtësinë Vetes, dhe e kam ndaluar mes jush, prandaj mos e shtypni njëri-tjetrin. Këtu është duke folur vetë Zoti; ky është një hadith i quajtur “hadith i shenjtë” (hadith kudsi). Ky tekst sqaron se jeta “politike” nuk është e shkëputur nga ajo “religjioze”; jo vetëm sepse besimtari duhet t’i përmbahet një pakete vlerash të integruara në gjithçka që bën, por edhe sepse duke kultivuar virtytet politike ne e konformojmë veten ndaj “cilësive të Zotit”. Kjo shpjegon edhe hadithin e cituar gjerësisht, “Shëmbëlleni cilësitë e Zotit.” Në këtë kuptim thuajse platonik, bazat e etikës (moralit) janë tek Zoti, ekselenca e detajuar morale e të cil-

3 30

Përtej Fjalës

it është burim i vlerave njerëzore. Alternativa ndaj kësaj, të paktën nga Esharitët, konsiderohet si një formë dualizmi. Kështu, të sunduarit mund t’i shikojnë veprimet e sunduesit e tyre si morale duke iu referuar gjithmonë shpalljes, dhe të konsiderojnë çdo padrejtësi si blasfemi ndaj Zotit. Lënia e vendimeve politike në duar të individëve që refuzojnë drejtësinë si një bekim të bazuar në arketipin hyjnor, shpie në kultivimin e mentalitetit të faraonit, “që lartëson veten në tokë”, dhe “ndan popullin e tij në grupe”. (Kur’ani 28:4)

. Umu Seleme përcjell: “ I dërguari i Allahut, paqja qoftë mbi të, kurrë nuk largohej nga shtëpia ime pa i ngritur sytë nga qielli duke thënë: “O Allah i lartësuar! Kërkoj mbrojtje tek ti nga çdo devijim dhe nga devijimet e të tjerëve, nga rrëshqitjet e mia dhe shtyrjet e të tjerëve, nga shkaktimi dhe vuajtja e padrejtësisë, nga e keqja që mund të bëj ose të më bëjnë.” Profeti, si një qenie e shenjtë që “shëmbëllen cilësitë e Zotit”, duhet të manifestojë drejtësinë dhe mëshirën e Tij. Këtu Islami dhe Krishterimi ndjekin shtigje shumë të ndryshme. Krishti i Ungjijve, pavarësisht incidenteve të tilla si “pastrimi i Tempullit”, predikon një dëshmitar pasiv; Profeti i Islamit e përballon gjithashtu me durim persekutimin, por përpiqet të vendosë drejtësi politike, përmes mëshirës që materializohet edhe përmes ashpërsisë. Nuk ka asnjë dyshim se ky nuk është rezultat i një përplasjeje të thellë mes dy idealeve, por është pasojë e dy konteksteve të pakrahasueshëm: Islami, gjithashtu, mbron mospër-

balljen kur gjendesh nën shtypjen e një perandorie tejet të fuqishme; dhe të krishterët i janë larguar pacifizmit të Ungjijve, të frikësuar nga pasojat e dështimit për të kontrolluar tiranët. Megjithatë, në historitë themeltare, dallimi është i qartë. Disa muslimanë e kanë konsideruar këtë si një hapësirë për ridimensionim: sipas Shabir Aktarit, “përballja e drejtpërdrejtë e një muslimani me Pilatin do ta detyronte përfaqësuesin romak të bënte shumë më tepër se thjesht të lante duart”; një këndvështrim që neglizhon qëndrimin e kujdesshëm të juristëve klasikë muslimanë ndaj rezistencës, kur probabiliteti i suksesit është tejet i vogël. Megjithatë, optimizmi karakteristik i muslimanëve mbi reformimin e strukturave ekzistuese është padyshim i pranishëm.

. I Dërguari i Allahut tha: “Kushdo që shikon diçka që nuk i pëlqen tek sundimtari i tij duhet të tregohet i durueshëm, sepse kushdo që largohet nga komuniteti (xhemati) i tij, dhe pastaj vdes, ka vdekur si në kohën e injorancës. Ky hadith bën pjesë në një kategori substanciale tekstesh që duket se këmbëngulin në qetësinë politike përballë sjelljeve të këqija të sundimtarëve. Aspak habitshëm ky hadith gjendet në qendër të një stuhie kundërshtish. Shumica e dijetarëve sunitë kanë mbajtur qëndrimin që pasi një kalif është zgjedhur, është e paligjshme për muslimanët që të rebelohen kundër tij. Për hanefitët (shkolla më e përhapur e jurisprudencës), “nëse sundimtari është tiran, ose i korruptuar, ai nuk duhet të rrëzohet me dhunë”. Arsyeja për këtë është frika e luftës civile (fitnes), që ishte e keqja më e madhe gjatë Peri-

udhës së Injorancës përpara ardhjes së Islamit. Mosreagimi u kundërshtua nga sektet Mutezilite dhe Hauarixhët, nga shumica e Shiitëve dhe gjithashtu nga disa sunitë Shafii. Ndarja institucionale e klasës së dijetarëve (ahl al-kelam) – që u formua nga kontributeti i vetë dijetarëve, duke u dalluar nga familja sunduese dhe formacionet e saj ushtarake (ahl al-sajf), që arriti kulmin në teorinë dhe praktikën religjioze otomane të shtetbërjes, gjithsesi u dha predikuesve detyrën e dënimit të abuzimeve të sulltanit, dhe mbrojtjes së interesave të të varfërve dhe të dobëtëve. Në fundin e shekullit të XX-të, këndvështrimi klasik sunit u vu nën akuzë nga reformatorët radikalë. Komeini, duke u ndarë nga tradita Sunite dhe Shiite, përpunoi një teori qeverisjeje nga dijetarët fetarë (vilajet fakih), ndërsa në botën sunite, të irrituar nga ngurrimi i klasës fetare për të sfiduar abuzimet post-koloniale të regjimeve, individët hoqën dorë nga heshtja politike dhe predikuan militantizëm luftarak kundër qeverive, që sipas bindjes së tyre i nënshtroheshin fuqive perëndimore dhe jo popujve të tyre, duke u konsideruar si të padenja për të gëzuar aleancën e muslimanëve. Tipikisht dhe plot ironi, duket sikur kjo baticë ndryshimi në mendimin politik musliman është rezultat i ndikimit perëndimor.

. I Dërguari i Allahut, paqja qoftë mbi të, kaloi përreth shtëpisë dhe fali dy rekatë. Pastaj shkoi në Qabe, dhe duke kapur bravën e derës së saj tha: “Çfarë mendoni se do të bëj?” Ata u përgjigjën: “Ti je djali i vëllait tonë dhe nipi i një burri të butë dhe të mëshirshëm!” Pastaj I Dërguari i Allahut,

Përtej Fjalës

paqja qoftë mbi të, tha: “Deklaroj, njësoj si Jusufi: “Nuk ka faj mbi ju këtë ditë. Zoti do t’ju falë; Ai është mëshirploti, mëshirëbërësi.” (Kur’an 12:92). Pastaj ata u larguan nga xhamia sikur sapo ishin ngritur nga varret. Tensioni mes drejtësisë dhe faljes ofrohet në mënyrë ikonike nga ky rrëfim mbi sjelljen e Profetit të bekuar ndaj mekasve të mposhtur, një moment që shënon kulminacionin politik të karrierës së tij. Elita mekase ishte përpjekur ta vriste, dhe të eleminonte komunitetin e tij embrional në Medinë. Tashmë, të gjendur të pashpresë nën pushtetin e tij, ata mund të kenë pritur asgjësimin e tyre, në përputhje me parimet arabe të hakmarrjes. Por ata u liruan, pa u vendosur përpara përgjegjësisë për veprimet e tyre. Edhe Hindi, bashkëshortja e prijësit mekas, Ebu Sufjanit, gruaja që kishte paguar për vrasjen e xhaxhait të Profetit, Hamzait, dhe kishte ngrënë mëlçinë e tij, gjatë betejës së Uhudit, nuk u ndëshkua. Përkundrazi, profeti zgjodhi të citojë fjalët e Jusufit, të thëna në çastin që ai fali vëllezërit e tij smirëzinj që si përfundim u gjendën nën pushtetin e tij në Egjipt. Kjo skenë të sjell në mendje argumentet morale që rrethuan Komisionin e Drejtësisë dhe të Vërtetës të Nelson Mandelës në Afrikën e Jugut. Sundimit të një elite etnike të korruptuar i kishte ardhur fundi; politika e ushqimit të ndasive mes grupeve të ndryshme fisnore nuk mund të vazhdonte më tej. Siç vetë Profeti thotë, “Njerëzit janë të gjithë bij të Ademit, dhe Ademi e ka origjinën nga balta.” Shumë çasteve simbolike në historinë e Me-

Përtej Fjalës

kës u jepen shpesh domethënie eskatologjike. Vetë qyteti është një vend i shenjtë (haram), i deklaruar i tillë në ditën që Zoti krijoi qiejt dhe tokën. Si i tillë ai qëndron paksa jashtë drejtësisë njerëzore. Për shumë juristë, ata që kërkojnë strehim në xhami nuk mund të dëbohen, pavarësisht krimit që mund të kenë kryer. Dhe haxhi është qartësisht përkujtim i Ditës së Gjykimit, kur të gjithë do të mblidhen përpara Zotit. Eskatologjia islame reflekton të njëjtën tension mes drejtësisë dhe faljes. Nga njëra anë ajo këmbëngul se kushdo “që ka bërë një grimcë të mirë ose të keqe, do të përballet me të” (Kur’ani 99:7-8), pasi “nuk ka padrejtësi në atë ditë. (Kur’ani 40:17). Megjithatë, në anën tjetër drejtësia është e zbutur. Parimi se mëshira e Zotit mbizotëron ndaj zemërimit të tij dominon skenën, dhe njësoj si në çlirimin e Mekës, figura që përfaqëson përfshirjen e faljes në drejtësinë e Zotit është pikërisht Profeti. Njësoj siç ai amniston mëkatarët e Mekës, ortodoksia muslimane beson se ai do të ndërmjetësojë përpara gjykimit të fundit. I tmerruar nga drejtësia e Zotit, njerëzimi strehohet nën parullën e Profetit, përderisa ai është i vetmi që nuk thotë “Vetja ime! Vetja ime!”, përkundrazi, ai qan, “Zot im! Shpëtoji! Shpëtoji!”, dhe aplikimi i përpiktë i drejtësisë së Zotit lihet mënjanë, duke i dhënë përparësi mëshirës. Mutezilitët, duke i dhënë përparësi drejtësisë mbi të gjitha cilësitë hyjnore, u detyruan t’i refuzojnë këto hadithe. Por për burimet kryesore sunite, është pa më të voglën mëdyshje pikërisht kjo rruga përmes të cilës Profeti shndërrohet në “Të

dashurin e Zotit”. (habib Allah) . I Dërguari i Allahut, paqja qoftë mbi të, tha: “Unë qesh për shkak të dy burrave në umetin tim, që do të gjunjëzohen në prani të Zotit të gjithëfuqishëm. Njëri prej tyre thotë: “Zoti im, më mundëso shpagim për të keqen që vëllai im më ka bërë.’ Dhe Zoti thotë: “Jepi vëllit tënd atë që të kërkon për të keqen që i ke bërë.” “O Zot”, thotë ai, “nuk më ka mbetur asnjë punë e mirë.” Pastaj Zoti i Lartësuar i thotë burrit që bëri këtë kërkesë, “Çfarë do të bësh me vëllain tënd, përderisa nuk i ka mbetur asnjë punë e mirë?”. Ai përgjigjet: “Zoti im! Le të marrë përsipër disa nga mëkatet e mia.” Dhe I Dërguari i Zotit qeshi, ndërsa tha: “Vërtet, ajo do të jetë një Ditë e frikshme, një Ditë në të cilën njeriu do të ketë nevojë për të tjerët që t’i lehtësojnë barrën.” Pastaj tha: “Zoti do t’i thotë atij që bëri kërkesën: ‘Ngrije kokën lart dhe shiko kopshtet.’ Ai e bën këtë dhe thotë: ”Zoti im! Shikoj qytete të lartësuara prej argjendi, dhe pallate të artë të dekoruar me perla. Për cilin profet, shenjtor apo martir i ke përgatitur?.’ Dhe Zoti i thotë: “ Ato i përkasin atij që më paguan çmimin e tyre.” “Zoti im!”, thotë ai, “Kush e zotëron këtë çmim?”. “Ti e zotëron atë”, i përgjigjet Zoti. “Dhe cili është ai?”, pyet sërish njeriu, dhe Zoti i thotë: “Falja e vëllait tënd!”. “Zoti im!”, thotë ai: “ E kam falur!”. Pastaj Zoti i lartësuar thotë: “ Kape vëllain tënd për dore dhe ejani në parajsë.” Pastaj I dërguari i Allahut recitoi këtë ajet: “Frikësojuni

Zotit, dhe pajtohuni mes jush.” (Kur’ani 8:1) Krahas doktrinës së ndërmjetësimit, në manualët klasike teologjikë gjendet edhe koncepti i rad al-malim, “Fshirjes së të këqijave.” Ne do të rëndohemi, jo vetëm nga ndëshkimi i drejtpërdrejtë i Zotit, por edhe me mëkatet nga të cilët çlirohen të tjerët, për t’i kompensuar ata për të këqijat që u kemi bërë. Atë ditë, “Zoti do të gjykojë çështjen e deles pa brirë të goditur nga ajo me brirë.” Sipas këtij hadithi të mirëdëshmuar, njerëzit, sikurse Zoti, do të kenë mundësi të falin. Drejt fundit të predikimit klasik të së premtes, predikuesi reciton ajetin Kur’anor që thotë: “Zoti urdhëron drejtësi dhe mirësi.” (Kur’ani 16:90) E para është qartësisht e pamjaftueshme, përndryshe e dyta s’do të përmendej. Zoti në Islam është i drejtë, por edhe i mëshirshëm. Gjerësia në të cilën virtyti i dytë mund të mbizotërojë ndaj të parit, mund të përkufizohet në jetën politike vetëm shumë ngushtësisht, përmes ligjeve të një vendi. Në kulturën juridike islame, që i akordon gjykatësit më shumë diskrecion se sistemet tejet të kodifikuara të Perëndimit, gjykatësi ka më shumë hapësirë për mëshirë. Në fenë e Urtësisë dhe Dhembshurisë, që beson thellësisht tek qenia njerëzore, nuk përbën aspak habi që gjykatësit i është dhënë ky privilegj. Por përgjegjësia e tij është e madhe, dhe nëse ai do t’i shpëtojë ashpërsisë së dënimit të Zotit, fillimisht duhet të mposhtë egon e tij. Sufizmi, shkolla e virtyteve vetëmohuese, shndërrohet si rrjedhim në shkencën themelore juridike. Burimi: lastprophet.info

Përtej Fjalës

ÇFARË KUPTIMI KA TERMI SHERIAT? Termi sheriat sot është bërë mjaft i njohur, si për muslimanët ashtu edhe për jomuslimanët, për shkak të përmendjes së shpeshtë që i bëhet në media dhe lajme.

POR, ÇFARË KUPTIMI KA NË FAKT TERMI SHERIAT? Në gjuhën arabe fjala sheriat do të thotë: rruga e qartë ose rruga që të shpie drejt ujit. Në kuptimin islam kjo fjalë përdoret për të treguar fenë që ka ligjësuar Zoti për njerëzimin. Kuptimi gjuhësor i fjalës sheriat pasqyrohet edhe në kuptimin e tij terminologjik: ashtu siç është i domosdoshëm uji për jetën biologjike njerëzore, ashtu edhe qartësia dhe pastërtia e Sheriatit është uji jetësor i shpirtrave dhe i mendjeve njerëzore. Sheriati gjykon të gjitha aspektet e jetës së një individi musliman. Ligjet e Sheriatit nxirren nga një grup burimesh, që përfshijnë Kuranin fisnik, Hadithin (fjalët, veprat dhe miratimet e Profetit) dhe pas tyre, gjykimet që japin dijetarët muslimanë, nëpërmjet ixhmait (konsensusit), kijasit (analogjisë), urfit (traditës) dhe maslahas (interesit). Shumë njerëz, në mes tyre edhe disa muslimanë, e kanë keqkuptuar Sheriatin, ata në shumë raste Sheriatin e lidhin me prerjen e gjymtyrëve, vrasjen me gurë, rrahjen me kamxhik si dhe ndëshkime të tjera. Ndërkohë në perëndim ka njerëz që e shohin Sheriatin si një kod idesh të vjetra sociale, të cilat iu imponohen njerëzve që jetojnë në vendet ky sundon Sheriati dhe të cilave u ka ikur koha dhe janë të padrejta. Pavarësisht këtyre opinioneve, shumica e muslimanëve e shohin Sheriatin krejt ndryshe. Ata e kanë parë Sheriatin gjatë gjithë trashëgimisë islame si diçka që ka shërbyer për edukimin e racës njerëzore. Sheriati në vështrimin e tyre nuk është diçka primitive, por diçka e shenjtë. Sheriati për shoqëritë me probleme sociale shihet si çlirues i njeriut në mënyrë që ai të kuptoj dhe të njoh mundësitë e fshehura që mbart. Nga: Lidhja e Hoxhallarëve të Shqipërisë

Përtej Fjalës

Arritje te tjera nga shkencëtarja shqiptare. Vlerësim nga presidenti italian,vendi ku jeton dhe studion Në ditët e kërkimit shkencor Ergesta Lopçi mori ftesë nominale nga presidenti italian. Ajo ishte ftuar në presidencën italiane si një ndër personalitetet e mjekësisë që i ka dedikuar jetën zbulimeve ndaj tumoreve. Një shkencëtare myslimane nga Shkodra, Egesta Lopçi, është studiuese e avancuar e mjekësisë bërthamore. Së fundmi ajo është nderuar me një tjetër çmim ndërkombëtar për kërkimet shkencore të luftimit të kancerit. Dr. Lopçi që prej 20 vitesh jeton, studion e punon në Itali. Disa nga angazhimet shkencore janë puna si mjeke në spitalin “Humanitas” në Milano, relatore për masterin e hematologjisë pediatrike në “La Sapienza” në Romë, anëtare e Komisionit Pediatrik dhe Etik në Shoqatën Evropiane të Mjekesisë.

Karriera e saj numëron shumë vite dhe shumë suksese

Egesta i përket një familjeje qytetare shkodrane të besimit islam, gjë që nuk e ka penguar atë të studiojë në Itali, madje dhe të zgjedhë të mbajë veshjen dalluese të këtij besimi, siç është shamia. Ajo ka përfunduar shkollën e mesme në gjimnazin ”28 Nëntori’ në Shkodër dhe, pasi bëri kërkesën, fitoi të drejtën për të studiuar për “Mjekësi” në Universitetin e Bolonjës në Itali, ku ciklin e parë të studimeve e përfundon në vitin 2006 me vlerësim maksimal. Niveli i përgatitjes së saj dhe rezultatet e larta në universitet bëjnë që ajo të ndjekë specializimin në mjekësinë bërthamore, të cilën e përfundoi brenda pesë vitesh. Po në të njëjtin universitet, merr doktoraturën mbi patologjinë tumorale të mushkërive. Kërkimet e saja fokusohen në përdorimin e PET-it si metodë hetimi e patologjive tumorale nëpërmjet injeksionit të shënjuesve molekularë radioaktivë, i cili vëzhgon tumorin nga jashtë për të identifikuar karakteristikat e përhapjes së

Përtej Fjalës

tij. Gjithashtu, ajo kooperon me grupin italian të studimit të linfomës së Hodgkin tek fëmijët dhe është referente e mjekësisë bërthamore për këtë grup. Së bashku me disa kolegë të tjerë italianë ndoqi një studim për tumorin dhe neuroblastomën po tek fëmijët. Është autore dhe bashkautore e disa artikujve dhe librave shkencorë, ku i fundit është libri universitar Compendio di Diagnostica Medico Nucleare, në lidhje me diagnostikimin e sëmundjeve tumorale. Ajo ka marrë çmim nga Shoqata Evropiane e Mjekësisë Bërthamore, (EAMN). Egesta shprehet me modesti për arritjet e saj të deritanishme, ndërsa shton se një motivim të madh ka marrë dhe përmes besimit të saj. Shembull frymëzimi për të gjithë vajzat besimtare kryesisht për përpjeket e saj drejt hulumtimit e dijes. Redaksia

Islami në Indi

ndia gjatë periudhave të ndryshme kohore të sundimit të myslimanëve India kohën e dinastisë Emevite (96132H) dhe Abasite. Pas largimit të Muhamed bin El-Kasimit nga India në vitin 96 të hixhretit situata e saj nuk ishte qëndrueshme dhe disa zona u rikthyen në duart e sundimtarëve të hershëm. Në vitin 100 të hixhretit prijësi i famshëm i myslimanëve nga dinastia Emevite Umer bin Abdul-Aziz u shkruan letër sundimtarëve lokalë të Sindit për ti ftuar në islam dhe ja çfarë thotë historiani El-Beladhurij: Umeri u shkroi sundimtarëve të Sindit për ti ftuar në islam dhe për bindje ndaj tij e nëse ata e pranojnë ai do ti miratonte si sundimtarë në Sind dhe do të jenë të barabartë me myslimanët e tjerë. Ata kishin dëgjuar për të (për Umer bin Abdul-Azizin) dhe drejtësinë e tij dhe pranojnë islamin dhe emërtohen me emra arabë. Mirëpo qëndrueshmëria e Sindit pas Umer bin Abdul-Azizit përsëri trazohet dhe po ashtu ishte edhe në kohën e Abasive deri në kohën e shtetit të Gaznevive. India në kohën e Gaznevive dhe Gurive. Në shekulli e katërt të hixhretit me çështjen e Indisë është marrë shteti i Gaznevive (351H582H) dhe i Gurive (543H-612H) të cilët janë shkaku kryesor për mbrojtjen e islamit në luginën e Sindit dhe pastaj përhapjen e tij në pjesët e tjera të Indisë. Ata janë sulltanët e Gaznës me origjinë turke që sunduan në Gazna (qytet pranë Kabulit në Afganistan) dhe pastaj zgjeruan sundimet e tyre duke përfshirë edhe pjesë të Indisë. Dy sulltanët më me ndikim në historinë e In-

Përtej Fjalës

disë në këtë periudhë janë: I pari: Sulltani Mahmud bin Subuktekin ElGaznauij (387-421H) i cili gjatë kohës së sundimit të tij arriti të stabilizojë Sindin dhe të depërtojë pastaj në Kashmir, Kannauxh (qyteti i dijetarit të njohur të Indisë Muhamed Siddik Hasen Khan El-Kannauxhij), Punxhab, Gujarat etj. Ja çfarë thotë sheikhu islam Ibn Temije -Allahu e mëshiroftë- në lidhje me të: “Kur ishte mbretëria e Mahmud bin Subuktikin prej mbretërive më të mira të njerëzve të kombësisë së tij, islami dhe suneti në mbretërinë e tij ishin më lart se kurdoherë sepse ai luftoi mushrikët e Indisë dhe përhapi drejtësi aq sa nuk përhapi kush si ai” shih Mexhmu El-Fetaua 4/22. I dyti: Sulltani Shihab Ed-Dijn Muhamed ElGurij (547-602H) i cili çliroi Agran, Delhin (kryeqyteti i Indisë sot i cili në librat e historianëve myslimanë njihet me emrin Dehli dhe që është qyteti i dijetarit të madh dhe të njohur të Indisë Uelijullah Ed-Dehleuij), Bangladeshin etj. Ibn El-Ethir në lidhje me sundimin e Guritëve thotë: “Ata arritën të fusin nën zotërim në Indi vende në të cilat nuk kishte mbërritur tek to asnjë mysliman para tyre derisa u afruan kufijve të Kinës nga ana lindjes”. Ngritja e shtetit islam të pavarur në Indi. Pas sulltanëve të lartpërmendur të Gaznës, në Indi formohet një shtet islam i pavarur nga Gazna dhe i pari i këtij shteti është Kutbud-Dijn Ejbek (602H-607H) komandanti ushtarak i Shihab Ed-Dijn El-Gurij me qendër si fillim në Lahor pastaj pasardhësit e tij kaluan në Delhi. Pas tij në Delhi kanë sunduar dy familje: Iltut-

mish 607H-664H dhe Belban 664H-689H Cilësi e përgjithshme e kësaj periudhe kohore është se këto familje në origjinë janë prej shërbëtorëve të prijësve të tyre të hershëm të Gaznevive. Ata ishin sundimtarë të drejtë dhe me kontribute në stabilizimin e islamit në Indi dhe bëjnë Delhin qendrën e tyre. Pas familjeve të shërbëtorëve në indi kanë sunduar disa familje ku më të njohurat janë ato që kanë sunduar në Delhi dhe zonat rreth saj:

e sundimit islam në Indi. Në kohën e sundimit të kësaj dinastie India pati lulëzim të madh si nga ana fetare ashtu edhe nga ana ekonomike.

familja e Khulxhive (689-720H) të cilët arrijnë të zgjerojnë sundimet e tyre duke futur edhe pllajën e Dikanit së bashku me Kiralën. Pas tyre në Indi deri në vitin 932H kanë sunduar disa familje: Tugluk, Hidri dhe Lud’hi. Shteti i mongolëve dhe lulëzimi i Indisë (932H deri në 1275H). Dhahir Ed-Din Babur mysliman me prejardhje nga mongolët në vitin 932H shti në dorë sundimin e Indisë dhe formon një dinasti të fortë që zgjati afro 3 shekuj dhe kjo është epoka e artë

për orientimin e udhëtarëve dhe ngritja hanëve për pushimin e njerëzve dhe të kafshëve. Me këto rrugë është çuditur edhe shtegtari i njohur francez Jean-Baptiste Tavernier (1605 – 1689) i cili i vizitoi këto vende në mesin shekullit 17 pas krishtit në kohën e sulltanit Shah Xhihan (1037-1067H) dhe ka thënë: Rrugët e Indisë janë më të mira se rrugët e Francës dhe Italisë. Gjithashtu këta sulltanë që të gjithë i kushtuan rëndësi vënies së drejtësisë në popull dhe

Ahmed bin Mahmud Es-Sadatij studjues bashkohor i çështjes së Indisë thotë: “Interesimi i madh i prijësve mongolë çoi në ngritjen e shpejtë të çdo gjëje në të gjithë anët e vendit të tyre të madh si: sistemimi postës, rregullimi i rrugëve, shtimi i tyre, pajisja e tyre me shenja

Përtej Fjalës

përhapjes së sigurisë në të gjitha anët e vendit. Ata ua kushtëzonin tregtarëve të mallrave dhe të floririt besnikërinë, i mbikëqyrnin imtësisht vartësit e tyre që të mos bënin padrejtësi dhe nuk hezitonin që ti dënon ashpër kur vërtetoheshin shkeljet e tyre dhe cenimi i pronave apo pasurive të njerëzve. Tokat e shtetit ishin të ndara në dy pjesë: një pjesë u jepej komandantëve dhe princërve që të shpenzonin prej të ardhurave të saj për ushtarët që merrnin pjesë në beteja me ku një masë të caktuar prej saj e çonin në shtëpinë e pasurisë (arka e shtetit). Ndërsa pjesën tjetër ua jepnin me qira atyre që ishin të rregullt në dhënien e qirasë vjetore. Të gjithë këta ishin pushtetarë me pushtet absolut ndaj familjeve në zonat e tyre. Këtë ndarje më pas e ndryshoi sulltani Xhelaludin Ekber (963- 1014H) duke e ndarë vendin në vilajete ku çdo vilajet kishte drejtuesin dhe vartësit e tij dhe formoi një ushtri të madhe dhe të stërvitur mirë të cilën e drejtonte vetë dhe pagat e tyre ishin nga arka e shtetit. Kjo ndarje e re më pas u ndoq nga pasardhësit e tij derisa sa erdhi në pushtet sulltani Aurangzib (1069-1119H) i cili e ndryshoi atë për ta kthyer te ndarja e parë”.

Përtej Fjalës

Ndërsa për sa i përket anës fetare edhe ajo pati ngritje të madhe sidomos në kohën e sulltanit Aurangzib dhe ja çfarë thotë Ebul-Hasen En-Nedeuij në biografinë e tij: “Ai e kishte në natyrën e tij drejtësinë, bamirësinë dhe gjykimin e drejtë sipas fesë së pastër prandaj dhe urdhëroi dijetarët që të shkruajnë çështjet dhe gjykimet tyre në çdo kapitull prej kapitujve të fikhut dhe ata shkruan librin [El-Fetaua ElAlemkirije] ose ndryshe [El-Fetaua El-Hindije (fikh i përzgjedhur nga medhhebi hanefi)] në gjashtë vëllime të mëdha dhe pastaj i urdhëroi gjykatësit të gjykojnë sipas tyre. Ky libër u bë i njohur në Hixhaz, Egjipt, Sham, Rumeli, u përhap dobia e tij dhe u bë libri bazë për myftitë, për përgatitjen e të cilit ai shpenzoi një qind mijë monedha. Ai ngarkoi shumë prej dijetarëve që të merren vetëm me dije dhe adhurim duke u siguruar atyre çdo gjë të nevojshme. Ai gjithashtu dha shumë pasuri të mëdha për ndërtimin e xhamive dhe ndërtoi shumë xhami në Indi, meremetoi të vjetrat dhe caktoi paga për imamët dhe muezinët dhe pasuri të veçanta për mirëmbajtjen e xhamive dhe shtrojat e tyre” shih lbrin e tij: Njerëzit e shquar në historinë e Indisë. vijon në numrin tjetër.......

Pse na duhet minimalizmi? Për familjet e sotme që mundohen të bëjnë çdo imazh, familjet kalojnë më shumë kohë duke gjë, të blejnë çdo gjë dhe të shkojnë kudo, vjen punuar për të ndërtuar gjëra që nuk kanë kohë në ndihmë minimalizmi. t’i shijojnë. Të qënurit minimalist të ndihmon të shohësh dhe të krijosh kohë për gjërat që me 1. Për të reduktuar rrëmujën dhe ngarkesën të vërtetë vlejnë në jetën tuaj. Kur familjet jetojnë mes orareve të ngjeshura, rrëmujës dhe ngarkesës, hapi i parë që duhet 5. Për të qënë mirënjohës bërë është të bëni më pak, që do të thotë të Mirënjohja ndihmon të vlerësosh ato që ke dhe bëheni minimalist. Minimalizmi nuk është të mos kërkosh gjëra që nuk të duhen. vetëm për beqarët, studentët apo njerëzit që duan një jetë të pakomplikuar. Minimalizmi 6. Për më shumë shëndet është për të gjithë dhe veçanërisht për familjet. Në një studim të fundit u vu re se njerëzit në ambjente të rregullta zgjidhnin ushqim më 2. Për tu qetësuar të shëndetshëm se ata në ambjente të rrëmuNë një sondazh të zhvilluar nga Ellen Galin- jshme. Dr. Eva Shalom shpjegon “Rrëmuja sky, 1000 fëmijëve iu kërkua të shprehnin një është stresante për trurin ndaj njeriu është më i dëshirë për prindërit e tyre. Shumica e tyre prirur të verë në punë mekanizma mbrojtës në dëshironin që prindërit e tyre të ishin më pak ambjente të tilla siç janë relaksimi nëpërmjet të të lodhur e të stresuar. Studimet tregojnë se ngrënurit dhe sasi më e madhe ushqimi” stresi i prindërve ul sistemin imunitar të fëmijëve, dobëson trurin e tyre dhe shton rrezikun 7. Për tu organizuar e obezitetit dhe sëmundjeve mendore tek ata. Shoqata Ndërkombëtare e Organizatorëve Minimalizmi ndihmon familjet të reduktojnë Profesionalë raporton se ne kalojmë një vit të stresin. jetës sonë duke kërkuar gjërat që kemi humbur. Organizimi është mëse i domosdoshëm në 3. Për të lënë ca gjëra pa bërë familje dhe minimalistët thonë: “Mënyra më e Nëse familja juaj funksionon si një celular, lehtë për të organizuar sendet është të heqësh gjithmonë në kontakt, e karikuar dhe e paji- qafe shumicën e tyre” sur me gjithë aplikacionet për të kryer të gjitha nevojat e familjarëve, shanset janë që energjitë 8. Për marrëdhënie më të mira t’iu shterrojnë. Minimalizmi iu ndihmon të Marrëdhënjet janë baza e të jetuarit mirë dhe eleminoni rrëmujën, kaosin dhe ankthin në familjet e shëndetshme janë element kryesor familje duke përcaktuar mirë prioritetet. për një shoqëri të shëndetshme. Stresi dhe mbingarkesa marrin gjithë vëmendjen nga koha e 4. Për të kursyer pak lekë tashme, që do të thotë se ju jeni i shpërqëndruar Imazhi i një familjeje të suksesshme nëpër me- në momentet e rëndësishme me familjen tuaj. dia është ajo që ka një shtëpi perfekte, fëmijë të Jeta minimaliste synon të reduktojë ngarkesën edukuar, të shkëlqyer në shkollë dhe jashtë saj, dhe punën për të krijuar më shumë kohë, prindër që i bëjnë të gjitha dhe ngjitin shkal- hapësirë dhe energji për pasione dhe njerëz të lët e karrierës. Duke u përpjekur të arrijnë këtë dashur.

Përtej Fjalës

Çfarë AMANETI,-

Fëmijët e sotëm po privohen nga bazat e një • Gjumë të pamjaftueshëm dhe ushqyerje të fëmijërie të shëndetshme, siç janë: pashëndetshme • Prindër të pranishëm emocionalisht • Kufizime dhe udhëzime të qarta e të mirë- • Stil jete pasiv caktuara • Stimulim pa fund, përdorim të pajisjeve teknologjike si dado, plotësim tëkënaqësisë në • Përgjegjësi moment dhe mungese të momenteve boshe dhe tëmërzitshme • Ushqyerje e ekuilibruar dhe gjumë i mirë Nëse doni fëmijë të shëndetshëm, duhet të kthehemi në bazë dhe kjo është mëse e mundur. • Lëvizje fizike dhe dalje në natyrë Vendosni kufij dhe kini parasysh se jeni PRIN• Lojë krijuese, ndërveprim social, kohë boshe DI, jo shoqja e fëmijës suaj. Ofrojini fëmijës suaj një jetë të ekuilibruar mirë duke i dhënë dhe momente mërzie çfarë ka nevojë, jo çdo gjë që dëshiron. Mos Në vend të këtyre, fëmijët po marrin: kini frikë të thoni “ Jo” në rastet kur kërkojnë • Prindër të shpërqëndruar nga pajisjet dixhi- diçka që nuk iu nevojitet. Rekomandime: tale • Jepuni ushqim të shëndetshëm • Prindër tolerantë që e lejojnë fëmijën “të dre- • Kaloni një orë në ditë në natyrë jtojë botën” • Hani një vakt familjar pa shqetësimin e teknologjisë • Ndjesi pushteti më shumë sesa përgjegjësie

Përtej Fjalës

- fëmijët tanë!

• Mos e përdorni teknologjinë si kurë për mërz• Luani një lojë ku nuk përfshihen pajisjet inë teknologjike • Mos e përdorni teknologjinë në restorante, • Angazhojeni fëmijën tuaj me një punë çdo makinë, vakte. Përdorini këto momente për tu ditë (palosje rrobash, rregullimtë lodrave, sh- stërvitur trurin që të funksionojë në momente mërzie. trim tavoline etj) • Vendosni një rutinë të rregullt gjumi në një dhomë pa pajisje teknologjike • Mësojuni pavarësinë dhe përgjegjësinë duke i lënë të mundohen dhe tëmësojnë nga dështimet e tyre të vogla • Mos ia bëni ju gati çantën, mos ia mbani çantën, mos ia çoni në shkollë ushqimin apo librin që ka harruar, dhe mos ia qëroni bananen nëse është mbi 5 vjeç. Mësojani këto aftësi në vend që t’i bëni vetë.

• Jini të pranishëm emocionalisht për tu lidhur me fëmijën tuaj dhe mësojini vetëmenaxhim dhe aftësi sociale • Fikni telefonin derisa ata të shkojnë në shtrat • Bëhuni trajneri emocional i fëmijës suaj • Mësojuni përshëndetjet, mbajtjen e radhës, ndarjen me të tjerët, mirësjelljen në tavolinë, aftësitë bashkëbiseduese

• Mësojini të presin për kënaqësitë dhe lerini të • Krijoni lidhje emocionalisht: buzëqeshni, mërziten nga koha boshe. përqafoni, puthni, gudulisni, lexoni, vallëzoni, • Mos u ndjeni përgjegjës për të argëtuar gjithë kërceni, zvarrituni me fëmijën tuaj. Përgatiti: Elona Çeço kohën fëmijën tuaj.

Përtej Fjalës

E RE Homoseksualiteti dhe politika e së vërtetës”

ibri i Xhefri Satinover mbi Homoseksualitetin tashmë do të pasurojë bibliotekën shkencore shqipe me një studim tejet të vlefshëm mbi këtë fushë të shumëpërfolur vitet e fundit edhe në Shqipëri. Ky libër ka marrë vlerësimet maksimale të kritikës së kohës dhe mbetet përsëri një nga librat më të shfrytëzuar për fushën. Satinover është një neuro-psikiatër, i cili për herë të parë ka trajtuar një të sëmurë me SIDA, sëmundje kjo që përhapet nga marrëdhëniet homoseksuale. Ai në këtë libër shterues mbi homoseksualitetin e ka trajtuar këtë fenomen me shumë objektivitet. Këtij fenomeni Satinover nga ana studimore i është qasur në tri anë, anën shkencore, atë të politikave gay dhe atë fetare. Nga ana shkencore autori i ka kushtuar një vëmendje të posaçme të ashtuquajturit “gjeni gay”, duke

nxjerrë në pah me studime dhe burime tejet serioze mungesën e një gjeni të tillë. Në qasjen e politikave ai merr në shqyrtim dhe na përcjell të gjitha përpjekjet e lobit gay në favor arritjes së një legjislacioni lehtësues dhe favorizues ndaj komunitetit gay. Ndërsa në qasjen fetare autori e sheh fenomenin në këndvështrimin hebre dhe të krishterë. E gjithë kjo strukturë na është paraqitur me një gjuhë të thjeshtë dhe të kuptueshme për një publik të gjerë. Versioni shqip është sjellë nga publicisti dhe përkthyesi Fitim Zekthi, i cili ka dhënë mundin maksimal për ta prurë deri te lexuesi këtë bestseller shkencor. Botimi i këtij libri u arrit falë përpjekjeve të një grupi intelektual dhe me sponsorizimin e bërë nga Lidhja e Hoxhallarëve të Shqipërisë.

? 42

Përtej Fjalës

Jeffrey Satinover

dhe të komunitetit të psikologëve. Satinover tërheq paralele midis homoseksualitetit dhe patologjive të ndryshme (si alkoolizmi, pedofilia) dhe debaton që homoseksualiteti përfshin impulse ngulmuese. Ai deklaron që homoseksualiteti “nuk është një sëmundje e vërtetë, e megjithatë ai mund të mendohet një sëmundje në sensin shpirtëror “të sëmundjeve të shpirtit”. Ai gjithashtu thotë, që “aktivizmi gay e shtrembëron të vërtetën dhe dëmton jo vetëm shoqërinë, por edhe vetë homoseksualët”. Në pjesën më të madhe të librit diskutohet nëse homoseksualiteti është biologjik dhe gjenetik, dhe nëse ai mund të ndryshohet. Në rreth një të pestën e librit diskutohet seksualiteti njerëzor nga perspektiva e krishterë dhe hebreje. Në hyrjen e librit Satinover shpall, se “në fund debati mbi sjelljet homoseksuale dhe implikimet e tij për politikat publike mundet të vendoset përfundimisht vetëm mbi baza morale dhe bazat morale në fund të fundit nënkuptojnë bazat fetare”.

– (4 shtator 1947) është një fizikan, neuropsikiatër dhe psiko-analist amerikan i mirënjohur në fushën ndërkombëtare. Ai është bërë i njohur me librat e tij në një seri çështjesh të debatueshme mbi neuro-shkencën dhe religjionin, por veçanërisht për shkrimet e tij dhe përpjekjet e tij politike në lidhje me homoseksualitetin, martesave mes të njëjtit seks dhe për lëvizjen ex-gay. Satinover ka lindur në Çikago, Ilinois më 4 shtator 1947. Ai fiton gradën e bachelor në shkencë në Massachusetts Institute of Technology më 1971. Ai merr gradën Master në Edukim në Psikologji Klinike dhe Praktikën Publike nga Universiteti i Harvardit, diplomë mjekësie në Universitetin e Teksasit dhe një Master Shkencor në Fizikë në Universitetin e Jejlit (Yale). Ai ka marrë një diplomë për psikologjinë analitike nga Instituti C.G. Jung i Zurihut, duke u bërë diplomanti më i ri i këtij instituti. Ai u trajnua aty dhe u bë nja analist i akredituar jungian. Ai arrin të marrë PhD në fizikë në laboratorin e Didie Sornet në Universitetin e Nicës, Francë Burimi: Lhsh- Lidhja e Hox2009. Pas diplomimit ai ka mbajtur ligjërata hallarëve të Shqipërisë në institucionet më prestigjioze amerikane në fushën e psikologjisë, si dhe shërben edhe sot e kësaj dite në fushën e shërbimit neuro-psikiatër e psikanalitik. Kërkimet e tij i ka përqendruar në disa fusha. Satinover është Hebre, por ai thotë që ka një këndvështrim eklektik mbi botën. Libri i Jeffrey Satinover “Homoseksualiteti dhe politika e së vërtetës” i publikuar nga Baker Books debaton mbi natyrën e homoseksualitetit nga perspektiva shkencore, fetare dhe psikologjike, duke e diskutuar homoseksualitetin kryesisht në kontekstin e të qenit një gjendje, që mund dhe duhet të trajtohet; kjo në të kundërt me këndvështrimet e kornizës zyrtare të psikiatrisë

Përtej Fjalës