Bergen Magazine Special Vorarlberg 2015

EXTRA • 20 PAGINA’S • VORARLBERG SPECIAL

Februari 2015

inspiratie voor bergwandelaars

magazine

VORARLBERG De Alpen op hun groenst

BERGWANDELEN IN

Kleinwalsertal Montafon & Brandnertal Bregenzerwald

VORARLBERG Ludwig Berchtold – Vorarlberg Tourismus

B

oven onze hoofden worden de ouderwetse gaslampjes aangestoken en de houtkachel wordt heet gestookt. Buiten is het weer omgeslagen van warm en zonnig – drie uur geleden zaten we nog op een gezellig terras in het dorp – naar bewolkt met forse windstoten.

Er wordt een stevige maaltijd opgediend in de Stube, voorafgegaan door wat onze tieners omdopen tot ‘pannenkoekensoep’, een bouillon met reepjes deeg erin, Frittaten. Na afloop spelen we eerst UNO, daarna moeten de meiden nog wat energie kwijt en lopen ze naar buiten om de omgeving van de hut te verkennen. Het wordt toch pas laat donker en met de regels van de Huttenrühe neemt men het kennelijk hier niet zo nauw.

Binnen raak ik met enkele Nederlandse koppels in gesprek. Ze pro­ fiteren van het Hemelvaartweekend om naar Vorarlberg te komen en, zoals wij, drie dagen van hut naar hut te trekken. “Acht uurtjes rijden, da’s goed te doen, en hier gaan de hutten “ Der Weg ist das vroeg in het seizoen open.” En ja, ze kennen Ziel und die Hütte Bergen Magazine natuur­ die Belohnung” lijk. “Maar waarom komt (bordje in een berghut in Vorarlberg) er nooit eens iets over Vorarlberg in jouw blad”, vraagt een man van de groep. Zeg nooit nooit, denk ik, want de bij­ zondere, duurzame architectuur en houtbouw in met name het Bregenzerwald hebben we al een keer uitvoerig belicht.

Maar eigenlijk heeft hij gelijk. Hoogste tijd voor een stevige portie wandelen in Vorarlberg!

In deze speciale uitgave stellen we drie vakantieregio’s aan je voor.

Zoals altijd gingen onze redacteurs er persoonlijk naartoe en liepen ze de beschreven tochten zelf. Tom van der Leij trok met Ana Ines Rodriguez Giles door het Kleinwalsertal: een streek die verrassend veelzijdig blijkt te zijn. Van wandelen over groene bergweiden tot pittige klautertochten en zelfs via ferrata’s: het kan er allemaal.

Maar ook op culinair en cultureel vlak is de plek onverwacht boei­ end. Verder naar het zuiden klom Peter Strookman vanuit het Brandnertal naar de regio Montafon voor een pittige huttentocht tus­ sen de kalkstenen reuzen van de Rätikon, vlakbij de Zwitserse grens.

En ikzelf mocht enkele tieners begeleiden op en over de groene gra­ ten van de bergen in het Bregenzerwald. Het werd een meerdaagse ontdekkingstocht midden in de natuur waarin het woord 'mobieltje' niet één keer is gevallen.

Oh ja, tot slot dit nog. Mocht je, ondanks de inspirerende verhalen in deze uitgave, toch noch twijfelen: ik beloof zon! Toegegeven, het klimaat kan er wispelturig zijn. Maar juist daarom! Miezert het ’s morgens, dan kun je er donder op zeggen dat ‘s middags de warme zon op je huid brandt. En andersom natuurlijk ook. En dat heeft zo zijn eigen charme. Want in Vorarlberg staat je de ene na de andere verrassing te wachten.

Geniet!

Hoofdredacteur Bergen Magazine

2 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

4

INHOUD

4 WALSER WILLEN WORDEN Op en neer boven het Kleinwalsertal

9 DE GEHEIME TIP VOOR DE ZOMER Lech Zürs am Arlberg

10 HUTTENTOCHT OP TIENERMAAT Het groene Bregenzerwald

14 WANDELEN OP DE GRENS

10

Huttentocht in de ruige Rätikon Kevin Artho - Vorarlberg Tourismus

18 ECHTE BERGEN VOOR HET HELE GEZIN Montafon

19 BERGEN BELEVEN Brandnertal

Grote foto cover: Peter Mathis - Vorarlberg Tourismus Kleine foto's (v.l.n.r.): Grosses Walsertal - Bludenz Tourismus / Edi Gröger Montafon Tourismus GmbH / walser-image.com/Die­dams­­ kopf

14

BERGEN

inspiratie voor bergwandelaars

magazine

Deze speciale bijlage van Bergen Magazine 2015-1 (februari) is gerealiseerd in samen­werking met Vorarlberg Tourismus en de partne­rregio’s Klein­ walsertal, Montafon, Alpen­region Bludenz en Bregenzer­wald.

Hoofdredactie Jonathan Vandevoorde Eindredactie Eenbergwerk.nl Werkten mee aan deze uitgave Tom van der Leij, Tatjana Matysik, Paul Petit, Ana Ines Rodriguez Giles, Peter Strookman

Uitgever Virtùmedia, Pepijn Dobbelaer www.virtumedia.nl Bladmanagement Klaartje Grol kgrol@virtumedia.nl Vormgeving Twin Media bv, Culemborg, Rimke Bartels Druk Veldhuis Media, Raalte

Bergen Magazine verschijnt vijf keer per jaar in Nederland en Vlaanderen.

Kijk voor meer informatie en abonnementen op www.bergwijzer.nl

MEER WETEN?

Surf naar www.vorarlberg.travel SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 3

WANDELEN - KLETTERSTEIGEN

Kleinwalsertal

Walser WILLEN WORDEN

Klauterwerk. Net voorbij de Kanzelwand gaat het over de kam naar de eerste top van de Drei-Gipfel-Tour, de Walser Hammerspitze.

4 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

Wandelen over almen en smullen van de lekkerste almkazen en de smakelijkste wildworsten. In het Kleinwalsertal, omringd door steile bergen, weet de Walser cultuur zich na eeuwen nog steeds overeind te houden. In diezelfde bergen kun je ook heerlijk klauteren over adembenemende rotsgraten.

TEKST & FOTO’S TOM VAN DER LEIJ & ANA INES RODRIGUEZ GILES

“A

ls je al deze kazen en worsten opeet dan zijn de weergoden je tijdens je tocht gunstig gezind.” Om zijn woorden kracht bij te zetten duwt hij tijdens de lunch in de Stutzalpe het rijk gevulde kaas­ plankje onder onze neus. Ik hoor de woor­ den van Elmar, de mediaman van het toe­ rismebureau, nog in mijn hoofd nagalmen.

Ook zonder zijn aanmoediging hadden we het laatste stuk bergkaas en kontje wild­ worst wel verschalkt. Ze zijn nu eenmaal erg lekker. Nu maar hopen dat zijn voor­ spelling uitkomt.

Van jongs af aan kwam ik tweemaal per jaar in Oostenrijk. ‘s Winters om te skiën over de glooiende pistes van de Tiroler Alpen, ‘s zomers in korte broek om te wan­ delen over diezelfde almen. Vorarlberg werd door mijn ouders steevast overgesla­ gen. Dit keer doen mijn vrouw Ana en ik de kleine deelstaat wel aan. Bestemming: het Kleinwalsertal, een twaalf kilometer lang dal met slechts één entree, over Duits grondgebied. Maar er is nog een andere manier om er te geraken. Dat deden de eer­ ste immigranten ook, de Walser. Die kwa­ men van de andere kant, over de bergen het dal in.

Otter en marmot In de avond moeten we er weer aan gelo­ ven. Topkok Jeremias Riezler kookt ver­ nieuwend en gedurfd, met eerbied voor de Walser keuken. Toen hij na jaren reizen zijn intrede deed in het familiebedrijf is hij recepten gaan verzamelen. Een stokoud

Ý Topchef

Jeremias Riezler van Hotel Walser Stuba.

SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 5

WANDELEN - KLETTERSTEIGEN

Kleinwalsertal Ù Een marmot waarschuwt een steenbok in de buurt van de Mindelheimer Hütte. Ü

Kaas maken bij Bernhards Gemstelalp.

Ú Fiderepasshütte en Schafalpköpfe (achter­grond). Daar begint de Mindel­ heimer Klettersteig.

vrouwtje overhandigde hem een boek vol handgeschreven recepten van haar eigen moeder. “Het is in dialect opgesteld. Ik haal er de mooiste gerechten uit.”

Zo komt ook het hoofdgerecht deels uit het oude kookboek: hertenvlees dat in twee stukken wordt geserveerd. Het linkerdeel is volgens hedendaags receptuur, het rechter­ deel een honderd jaar oud Walser recept.

Het vlees heeft een half etmaal gestoofd en valt bijna uit elkaar. “Toentertijd stonden gegrilde otter en gemarineerde bergmarmot op het menu. Ik wil die culinaire geschiede­ nis in ere houden hoewel ik tegenwoordig natuurlijk niet eender wat kan opdienen.”

Jeremias is naast kok en hotelier van de

“Je kunt wel spreken van een Walser renaissance” Walser Stuba vooral ook Walser. Vol trots toont hij de familiestamboom aan de muur in de ontbijtzaal. Zijn Walser roots zijn terug te voeren tot begin zestiende eeuw. Hij houdt halt bij de vitrinekast vol kleder­ dracht. De Juppa, een fraai geborduurde jurk, is het pronkstuk van de collectie en blijkt duizenden euro’s waard. Hoewel zijn eega, een import Beierse, in wit gekleed ging, trouwde hij wel in een authentiek Walser kostuum.

“De Walser,” zo weet de kok, “zijn in de

6 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

dertiende eeuw vanuit het Zwitserse Wallis hierheen getrokken. Ze kwamen van over de bergen met hun gezinnen en dieren hier­ heen. Ze ontwikkelden technieken waardoor ze op hooggelegen bergweiden landbouw en veeteelt konden beoefenen. Morgen zullen jullie zelf ervaren hoe zwaar dat geweest moet zijn,” spreekt hij met trotse blik.

Drie klauterbergen De hele nacht heeft het geregend. Pas als we ’s ochtends vroeg de deur van het hotel achter ons dichttrekken schijnt plots de zon. Samen met onze boomlange berggids Holger Brückler stappen we in de gondel die ons in luttele minuten een kilometer hoger naar de Kanzelwand brengt. De natte neerslag in het dal is hier in vaste vorm gevallen. Alles is wit!

Na de korte beklimming van de Kanzelwand laten we de met hun stokken prikkende dag­ jesmensen achter ons. Het echte werk begint met de klim naar de eerste top van de zoge­ naamde Drei-Gipfel-Tour. Uithijgend bij het topkruis geeft de gids antwoord op mijn vraag of hij ook een echte Walser is. “Nee ik ben in Duitsland geboren. Wel hier opge­ groeid, maar dat maakt me geen Walser. Dat ben je pas officieel als je ouders en voorou­ ders hiervandaan komen.” In zijn stem meen ik een zekere spijt te horen.

Na de eerste top gaat het puur op gevoel richting tweede. Een bordje, “Weg nicht markiert, nur für Geübte”, geeft aan dat onze ogen

nu op de gids gericht zijn. Als er al sprake is van een paadje dan is dat door de sneeuw onzichtbaar. Gelukkig weet gids Holger steeds het juiste spoor te vinden: soms een beetje klimmen, dan steil dalen en af en toe glibberen over stenen. Over het alge­ meen is het oppervlak ruw wat de grip ten goede komt. De eerder aangetrokken klim­ harnassen komen nu van pas. In touw klimmen we verder naar top nummer twee en drie. De verscheidene naambordjes van verongelukte klimmers garanderen dat we ons optimaal concentreren.

Stoere verhalen “DAV” staat er met hoofdletters op het naambord van onze eerste overnachtings­ plek gekalkt, de Fiderepasshütte. Deutscher Alpenverein. “We zitten hier ook in Duits­ land.” Met zijn lange stelten stapt Holger tien meter naar rechts. “En nu ben ik in Oostenrijk,” weet hij, waarop hij een slok neemt van zijn welverdiend witbier.

Op dag twee staat de Mindelheimer Kletter­ steig op ons programma. Over de Schafal­ penköpfe is het, ondanks de relatief lage moeilijkheidsgraad, flink aanpoten. De zolen van de oude bergschoenen van Ana begeven het en vallen bijna tegelijkertijd van de schoen. Samengehouden met dikke elastieken en ondergebonden veters

moeten ze het de hele tocht volhouden. De zon breekt af en toe door en op de top staat een aardig briesje. Het bevalt een groep steenbokken klaarblijkelijk zo goed dat ze het er van nemen. Rustig grazend laten twee mannetjes met indrukkwekkende horens zich tot enkele meters afstand bena­ deren. Een marmot steekt zijn kop tussen de rotsen uit en fluit een gevarentoon.

Zoef, en weg zijn de bokken!

Na zes uur komt de Mindelheimer Hütte in zicht, die we een uurtje later bereiken. De drie eigenaren begroeten onze gids als een verloren zoon en schenken schnaps na schnaps in. Nog een. En nog eentje. Het is

de avond van de stoere klimverhalen met afgerukte vingers, gebroken ruggen en duistere anekdotes waarin vermiste wande­ laars de hoofdrol spelen. Zelfs een Neder­ lander die noodgedwongen een nacht op de Steig moest doorbrengen komt ter sprake.

Op reuk Toegegeven, dag drie is qua weer de minste dag. Grijs en regenachtig. “Zoals de hele zomer”, moppert Holger. We hebben dus geboft de afgelopen twee dagen! De koude neerslag doet de kater als sneeuw voor de zon verdwijnen. Naar de Widdersteinhütte is het niet ver en door de omstandigheden is

Ù Mediaman Elmar raadt aan al de kaas en worst op te eten.

de wandeling maar weinig interessant.

Ondanks het slechte zicht kan het laatste stuk ook op reuk worden afgelegd. Een knis­ perend houtvuurtje verspreidt een nostal­ gische geur die ver rondom de hut hangt.

Ook binnenin ademt alles naar het verleden.

Voor gids Holger is dit een bijzonder hutje.

“Ik kwam hier als jochie van een jaar of zes voor het eerst.” Hij wijst naar de gaslampen.

“Er is sindsdien bijzonder weinig veranderd.”

Die namiddag nog rennen Holger en ik de Widderstein omhoog. Een steen rolt naar beneden. “Oppassen!”, waarschuwt Holger.

De steen verraadt de aanwezigheid van een groep steenbokken die nerveus op ons neerkijkt en dan wegrent. Even verderop doet een pal voor mijn neus opvliegende sneeuwhoen mijn hart nog sneller kloppen.

Het laatste stukje naar het kruis gaat over de kam. De twee delen van het houten kruis blijken geschonken te zijn door de twee dorpen aan weerszijde van de berg.

De laatste dag hoeven we slechts af te dalen voor de lunch in Bernhards Gemstelalp.

Eigenaar Bernhard is een echte Walser. Zijn vrouw komt uit Duitsland en dat blijkt een familietwist te hebben opgeleverd tussen haar en zijn traditioneel ingestelde moeder.

Die accepteert zijn vrouw namelijk niet omdat ze geen volbloed Walser is. Bernhard heeft echter andere dingen aan zijn hoofd: kaas maken. En daar heeft hij het druk genoeg mee. Zijn frisse blauwe ogen stra­ len, zijn ruwe werkhanden drukken de SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 7

WANDELEN - KLETTERSTEIGEN

Kleinwalsertal

mijne. “Wat is er mooier dan elke dag koeien melken en een prachtproduct maken?” wil hij weten. “De hoge almen bewerken zit ons, Walsers, in het bloed.”

Mediaman Elmar haalt ons hier straks op.

Hij heeft gelijk gehad, de weergoden zijn ons gunstig gestemd geweest. Dat komt door die kaas en worst.

Renaissance In de namiddag treffen we gelegenheids­ gids Daniela. Apetrots op haar Walser

wortels toont ze ons enkele foto’s op haar mobiel. Haar dochter is afgebeeld in de eeuwenoude familie-Juppa en rond haar nek hangt een bloedkoralen ketting. “Ze heeft haar middelbare school afgerond en wilde per se in klederdracht naar het eind­ feest. Daar is ze supertrots op. De Walser cultuur was aan het verdwijnen. Mijn oma mocht op school alleen Duits spreken. Dia­ lect spreken werd als boers beschouwd.

Eigenlijk is het dank zij het toerisme dat de cultuur wordt herontdekt. Juist daardoor

BERGWIJZER Het Kleinwalsertal wordt omsloten door Duitsland.

De enige wegverbinding tussen de drie dorpen Riezlern, Hirschegg en Mittelberg is met het Duitse Oberstdorf. Het dal wordt omringd door bergketens, behorend tot de Allgäuer Alpen, waarvan de hoogste top de Großer Widderstein (2533 m) is.

BESTE PERIODE

Half juni – eind september. Op hoogte kan altijd sneeuwval voorkomen.

VERVOER TER PLEKKE

In het dal rijdt de hele dag door de zgn. Walserbus.

Verschillende lijnen verbinden alle dorpen in het dal en in de omgeving. Voor een overzicht, zie www.kleinwalsertal.com

SLAPEN

Alpencamping Haller vlakbij het centrum van Riezlern. Prima voor caravans. www.campingkleinwalsertal.de Hotel Walser Stuba net buiten Riezlern. Gezellig en echt Walsers. Met de beste keuken van het dal en omstreken! www.walserstuba.at BERGGIDSEN

Holger Brückler: zeer ervaren, geestig en sterk: berggeist21@aon.at Bergschule Kleinwalsertal – www.bergschule.at

groeit het Walser bewustzijn tegenwoordig weer. Ja, je kunt wel spreken van een renaissance.” Volgens Daniela is iedereen die in het Kleinwalsertal woont en er zich thuis voelt, eigenlijk een Walser. “Het gaat om het gevoel dat je hebt.”

Na een weekje genieten begin ik me hier al aardig thuis te voelen. Al die lekkere kazen, de frisse lucht, de machtige bergen ... Ze dragen allemaal bij aan die Walser sfeer.

Misschien kan ik mezelf ook al een beetje Walser noemen? n

ONZE TOCHT DAG 1

Bergstation Kanzelwand (1932 m) – Kanzelwand h/t – Walser Hammerspitze – Hochgehren – Oberstdorfer Hammerspitze (Schüsser) – Fiderepasshütte (2067 m). 500 m stijgen, 360 m dalen, 5 uur.

Drei-Gipfel-Tour voor geoefende bergwandelaars.

Klettersteiguitrusting aanbevolen. Niet verantwoord bij slecht weer en sneeuw.

DAG 2

Fiderepasshütte Hütte – Mindelheimer Klettersteig – Mindelheimer Hütte (2013 m). 280 m stijgen, 310 m dalen, 7 uur. Voor geoefende bergwandelaars.

Klettersteiguitrusting aanbevolen. Niet verantwoord bij sneeuw en slecht weer. Alternatief: paden 441/446 over de steile Kemptner Scharte (2103 m).

DAG 3

Mindelheimer Hütte – Widdersteinhütte (2015 m).

280 m stijgen, 320 m dalen, 4 uur. Eenvoudige etappe. In de middag kun je in anderhalf uur de Großer Widderstein (2533 m) op en af. Steil tot aan de winderi­ge top met prachtig uitzicht over het Kleinwalsertal. Voor geoefende bergwandelaars.

DAG 4

Widdersteinhütte – Bernhards Gemstelalp – Mittelberg (1215 m). 100 m stijgen, 900 m dalen, 3 uur.

Makkelijke afdaling over beekjes en door berg­ weiden. Onderweg een almkaas halen bij Bernard.

Als je van te voren belt, mag je helpen met kaas maken (+43(0)65092458856).

TIP

Houd je ogen open voor de steenbokkenfamilies in de buurt van de Mindelheimer Hütte en Widdersteinhütte.

KAARTEN

Kompass Wanderkarte WK3 Oberstdorf – Klein­walsertal, 1:25:000.

Bij Kleinwalsertal Tourismus is een gratis kaart (1:15.000) van de dorpen in het dal verkrijgbaar.

LEESTIP

Wanderführer Kleinwalsertal, Gerald Schwabe, Bergverlag Rother, ISBN 9783763344550 MEER WETEN?

www.kleinwalsertal.com www.vorarlberger-walservereinigung.at – over Walser klederdracht

8 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

LECH ZÜRS AM ARLBERG

DE GEHEIME TIP voor de zomer!

Lech-Zürs Tourismus - Christophe Schöch

De vele zomerse mogelijkheden in Lech Zürs am Arlberg laten het hart van iedere wandelaar sneller kloppen. Een tocht naar een bergtop of een uitgebreide wandeling over groene alpenweiden – hier vindt iedereen wat naar zijn smaak.

mus

Imagination – Lech Zurs Touris

W

ij verklappen graag een speciale tip: je hoeft niet altijd naar de top. In Lech am Arlberg is er een lange­ afstandswandeling die de loop van een bergbeek volgt: de Lechweg. De route is onderscheiden met het Europese kwaliteits­ label Leading Quality Trail of Europe en gaat over een lengte van 125 kilometer van Lech am Arlberg naar Füssen in Beieren (Duits­ land).

Langs de Lech Niet ver van de Formarinsee borrelt tussen rotsen, sappig gras en struiken alpenroosjes kristalhelder water op uit de grond. Hier ontspringt de rivier de Lech en begint de Lechweg. Op een rots troont een bronzen beeld van een steenbok die het dal uit kijkt richting Lech am Arlberg, het eindpunt van de etappe. Talrijke zijriviertjes laten de beek aanzwellen tot een wild bruisende

bergstroom, die zich tussen Lech en Warth krachtig een weg baant door de nauwe Lechkloof. Als je de Lech volgt, wandel je door drie regio’s en twee landen. Je maakt een reis door een van de laatste Europese rivierlandschappen waar de rivier nog wild en ongehinderd zijn natuurlijke bedding mag volgen.

De Lechweg kun je naar believen – en af hankelijk van je fitheid – in zes tot acht dagen wandelen. Onderweg beleef je oor­ spronkelijke en spectaculaire dingen. Zo is bij Holzgau de langste hangbrug van Oos­ tenrijk (200 meter!) over de kloof gespan­ nen. Die biedt een indrukwekkend uitzicht over het Lechdal.

Lechweg-partnerbedrijven In Lech am Arlberg vind je geselecteerde Lechweg-partnerbedrijven in alle catego­ rieën. Veel hotels zetten graag een lokale wandelgids in die je de mooiste plekken

rondom Lech am Arlberg laat zien. Bij ons vind je hoteliers die zich speciaal richten op de behoeften van wandelaars en die hun eigen kennis en ervaring op het gebied van wandelen graag doorgeven.

Tip: de Lech Card Wie Lech Zürs am Arlberg in de zomer bezoekt, krijgt al vanaf één overnachting de Lech Card als perfecte vakantiebegeleider.

Alle kabelbanen en stoeltjesliften, het bos­ zwembad en de plaatselijke wandelbus zijn daarbij inbegrepen. Zo wordt je verblijf in de mooiste bergen van Oostenrijk een per­ fecte zomervakantie. n

MEER WETEN? www.lechzuers.com – info@lech-zuers.at www.facebook.com/lechzuers Lech Zürs Tourismus, Dorf 2, A-6764 Lech am Arlberg +43(0)5583 2161-0 (Lech)

SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 9

WANDELEN

Bregenzerwald

HUTTEN 10 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

Echte Alpen, en lekker dichtbij. Het zou de slogan kunnen zijn van een reclame­ spot voor het Bregenzer­wald, de groenste streek van Vorarlberg. Met Allgäuer Alpen op maat gemaakt voor beginnende huttentrekkers, maar ook voor jonge berggeiten van tien, waarmee ik in de lente van hut naar hut trok.

TEKST & FOTO’S JONATHAN VANDEVOORDE

I

TOCHT op tienermaat

mke wordt kort voor zes uur wakker als de zon door het raampje in haar gezicht schijnt. Ze knijpt met haar ogen, mompelt wat en draait zich nog eens om, tevreden omdat de wandeling naar de top die we ons voor deze ochtend hadden voorgenomen, in het verschiet ligt.

Samen met Tine, die onder haar nog vast ligt te knorren, had ze er naar uitgekeken.

De dagen ervoor had het er alle schijn van dat de weergoden ons plan zouden dwars­ bomen. Een dikke week voor ons vertrek had het zelfs gesneeuwd. Zodoende was ik een paar avonden druk geweest met het uitpluizen van alternatieven, voor het geval dat. Dochter Tine had aangegeven dat ze een keer een echte huttentocht wilde maken als er een vriendinnetje mee mocht.

Imke en haar vader Robert komen ook uit een bergwandelgeslacht. Hemelvaart leek ons een ideaal lang weekend en in de All­ gäuer Alpen gaan de meeste hutten al begin juni open, dus de bestemming lag voor de hand.

Na aankomst in Schoppernau eergisteren middag, hadden we eerst even bijgetankt op een zonnig terras. Daarna zijn we vanaf de Hochtannbergpass naar de Widderstein­ hütte gewandeld. Heerlijk als je bijna negen uur in de auto hebt gezeten! Voor de klim hadden beide meiden niet meer dan een uurtje nodig en even snel had de zon zich verstopt achter een dreigende wolken­ lucht. Toen we bij de voordeur aankwamen brak een hagelbui los, maar de stemming kon niet meer stuk. Het werd een lange, knusse avond mens-erger-je-niet naast de houtkachel in een volle Stube.

Onderweg naar de Diedamskopf in de Oostenrijkse Allgäuer Alpen, met het ruwe Lechquellenmassief als decor.

SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 11

WANDELEN

Bregenzerwald

Ú

Een poel vol leven eist alle aandacht op.

à

De Schwarzwasserhütte.

ÚÚ

Joepie! Trots moment bij het Gipfelkreuz.

Modder en slijk Tegen de tijd dat we de volgende ochtend vertrokken had het een beetje gesneeuwd en zat alles in de mist. De afdaling via de Hochalppass leek soms op een modderige glijbaan. De hellingen rondom waren wit.

Het idee om over de anders zo uitzichtrijke bergkam naar de Schwarzwasserhütte te wandelen konden we maar beter laten voor wat het was. Ik besloot dat we eerst naar het gehucht Baad zouden afdalen. Daarna moes­ ten we dan weer omhoog tot op de Ochsen­ hofer Scharte om ten slotte een stukje af te dalen naar de populaire berghut.

Onze twee berggeiten houden wel van wat actie. De brede wandelweg naar Baad kon hen daarom niet boeien. Na het zoveelste raadspelletje en een rits tienermoppen – kaliber: “het is wit en vierkant, wat is het?

Een pingpongblokje!” – was bij Robert en

mij de inspiratie op en verdween bij hen de motivatie als sneeuw voor de o zo afwezige zon. We konden niet snel genoeg in de hut zijn.

Toen we over de Ochsenhofer Scharte kwa­ men, met de hut al in zicht, moesten we nog over een steil sneeuwveld afdalen. En juist waar wij, bezorgde vaders, ons kwaad­ ste uur beleefden, waren Imke en Tine extatisch: de sneeuwhelling was hét hoog­ tepunt van deze vermoeiende dag.

In de hut waren ze nog steeds blij. Voor morgen waren de weersverwachtingen positief.

“Zullen we een bergtopje doen?”, opper ik.

“Jaaa!”

Hun enthousiasme kon niet kapot. “Dat betekent dat morgen het echte werk begint”, maan ik, waardoor de meiden zonder prut­ telen voor tien uur op hun matras liggen.

Kindertop Zo liggen Imke en Tine deze ochtend nog te slapen als buiten de ochtendzon door het raampje prikt. Door Imkes gemompel ben ik zelf klaarwakker. Ik schiet in mijn kle­ ren en graai schoenen en camera mee om buiten foto´s te maken. In de brede vallei onder mij klotsen de golven van een witte wolkenzee in slow motion tegen de hel­ lingen. Af en toe loopt de dalkom over en dompelen flarden mist de hut in een witte soep. Het gras en de honderden gele dotter­ bloemen rondom glinsteren van de dauw.

Een perfecte ochtend in de bergen.

Na het ontbijt klimmen we 400 meter door de wolken naar de 1982 meter hoge Stein­ mandl. Langs het pad barsten de eerste gen­ tianen en primula’s uit de grond. “Je zou hier over een paar weken terug moeten komen”, had de huttenwaard nog aangera­ den. “Later in juni zijn de bloementapijten ronduit schitterend.” Nu is de sneeuw nog maar net gesmolten en domineert het bruine gras van vorig jaar. Door enkele poeltjes hoogveen zijn vlonders neergelegd zodat we droge voeten houden.

Naarmate we de top naderen wordt het pad steiler. De wolken beginnen op te lossen.

Bij het ijzeren topkruis vieren de meiden de verovering met een luide juichkreet. Ze zijn zo trots dat ze allebei hun mamma willen bellen. Naast elkaar op een steen gezeten

ÙÙ

Door hoogveen op weg naar de Steinmandl.

Ù Winterpret

12 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

op een sneeuwhelling.

BERGWIJZER In het Bregenzerwald zijn de hoogte­ verschillen niet extreem en de afstanden redelijk. Hierdoor zijn meerdaagse tochten mogelijk die geschikt zijn voor jonge tieners of bergwandelaars die een eerste, niet zo zware huttentocht willen ondernemen. Steile stukken waar ervaring in alpien terrein nodig is, zijn er voldoende maar kunnen op deze toer vermeden worden.

BESTE PERIODE

Hier gaan de hutten eerder open dan in hogere massieven. Meestal reeds begin juni, al kan het per hut verschillen.

ONZE TOCHT

De tocht vertrekt op de Hochtannbergpas (bereikbaar met bus en auto) en eindigt in Schoppernau. Hij is uit te breiden tot een vierdaagse lus (start- en eindpunt Schoppernau) met extra overnachtingen in de Bergkristallhütte en de Biberacher Hütte. Zie voor de route de kaart op blz. 8.

kwekken ze elk tegelijk in het mobieltje van hun vader, een komisch gezicht.

Groene Alpen Om de top drijven de flarden wolken langs maar de zon is definitief aan de winnende hand. In het zuiden ontwaar ik de ruige top­ pen van het Lechquellengebergte. Rondom de Steinmandl zie ik begroeide, steile hel­ lingen met scherpe kammen. Op de noord­ flanken ligt nog sneeuw. Het hele gebied is in de winter een stiltezone voor wild.

“Vorsicht! Alpine Steig. Nur für Geübte” staat er op het wegwijzertje richting een bergkam die half in de wolken verdwijnt. Blauw-witte markering: alpien terrein. Dat verwacht je

De golven van een witte wolkenzee klotsen in slow motion tegen de hellingen niet meteen in deze groene bergstreek. Wat de Allgäuer toppen in vergelijking met elders in hoogte tekort komen, compenseren ze door afwisseling in het terrein. Een klim mag dan nooit meer dan 4 à 500 meter zijn – ideaal voor jonge berggeiten – ze zijn wel even spannend als wat ik elders mee­ gemaakt heb. Vaak zijn de graten en paadjes bedekt met gras of mos, en dus gladder. Wij zijn in elk geval blij dat we onze wandel­ stokken meegebracht hebben.

Ons halfuurtje Gipfelglück zit erop. We nemen

het alternatieve rood-wit gemarkeerde pad dat ons door een breed dal naar de bewoonde wereld in de vallei zal leiden. De dames zijn in opperbeste stemming. De zon heeft de wolken verslagen. Verderop zien we nog een grote gemzenbok wegrennen.

Anders beleven We komen tijdens de afdaling langs nog een sneeuwveld. Het is enkele tientallen meters lang en niet al te steil. “Oh, pap!

Mogen we plasticskiën? Toe?!” Daar kan ik geen nee tegen zeggen. De vuilniszakken worden boven gehaald en de wedstrijd afdaling die volgt levert hilarische situaties op – en een kletsnatte wandelbroek.

Onder aan de dalkom komen we bij een plas helder water uit.

“Kijk! Van die slierten hoe-heet-dat-ookweer?”, merkt Tine op.

Kikkerdril, meters lang. Verderop ontdekken we een ‘kwal’ die een doorzichtige blubber­ bal van salamandereitjes blijkt te zijn.

Zonder onze dochters hadden Robert en ik dit moois wellicht niet opgemerkt. Wij vol­ wassenen kijken vooral om ons heen, naar het schitterende landschap. Maar die twee meiden willen nu even alleen maar beestjes vinden. In de poel krioelt het van het leven.

Er zijn waterschrijvers, salamanders, dik­ kopjes, zwermen watervlooien. En die grote larven gebruiken een holle strohalm als huisje. Ze slepen ‘m op de bodem overal mee naartoe. De meiden zijn even hele­ maal in een andere wereld en ze genieten.

En, dank zij hen, Robert en ik ook. n

• Dag 1: Hochtannbergpass – Widdersteinhütte (2009 m). 345 m stijgen, 1¼ uur.

• Dag 2: Widdersteinhütte – Hochalppass (1938 m) – Baad (1244 m) – Schwarz­ wasserhütte (1620 m). 660 m stijgen, 1030 m dalen, 6 uur.

• Dag 3: Schwarzwasserhütte – Steinmandl (1982 m) – Neuhornbachhaus –Diedamskopfbahn. 450 m stijgen, 550 m dalen, ong. 5 uur. Met de gondel afdalen naar Schoppernau.

TIP

Gratis gebruik van bus en van kabelbaan (Diedamskopf) met de Bregenzerwald Gäste Card. De pas is gratis voor wie drie of meer nachten in het Bregenzerwald logeert.

KAART

Kompass Wanderkarte WK3 Oberstdorf – Kleinwalsertal, 1:25:000.

LEESTIPS

Wanderführer Bregenzerwald, Herbert Mayr, Bergverlag Rother, ISBN 9783763340880 Wanderführer Bregenzerwald, Brigitte Schäfe­r, Kompass, ISBN 9783850263818 MEER WETEN?

www.bregenzerwald.at

ZELF MEE OP HUTTENTOCHT? In juni organiseert Bergen Magazine i.s.m. gse Mild Adventures een vierdaa uit van ht toc ten hut begeleide Schoppernau.

er over Iets voor jou? Lees er me er! mm rinu in ons februa

SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 13

WANDELEN

Brandnertal & Montafon

HUTTENTOCHT IN DE RUIGE RÄTIKON

WANDELEN

op de grens

14 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

“ ‘s Ochtends op het strand aan het Bodenmeer, ‘s middags op de gletsjer: dat is het mooie van Vorarlberg!” Gids Lukas Kühlechner, Vorarlberger in hart en nieren, begeleidt ons op een deel van onze vijfdaagse huttentocht in de Rätikon, een rij kalkstenen bergreuzen langs de grens met Zwitserland en Liechtenstein. Dit betekent stevig stappen tegen het decor van de Sulzfluh, de Schesaplana en de Drei Türme.

TEKST & FOTO’S PETER STROOKMAN

“P

as op, jullie gaan te hard” roept Lukas als we te gretig naar de eerste hut lopen.

“Laat je spieren eerst even wennen”, vervolgt hij, “dan loop je straks gemakkelijker het laatste stuk boven de boomgrens”. In het Brandnertal groeien door de föhnwind zelfs op grote hoogte lariksen. “Uniek in de Alpen!”, glundert Lukas. Het bos maakt plaats voor een weide­landschap met flinke puinwaaiers en een steile rotswand waar mist comfortabel tegen aan hangt.

“Hier gaat het van wandelen over in alpien wandelen”, waarschuwt Lukas ons als we de volgende ochtend bij de rotswand staan.

“Je moet tredvast zijn en geen hoogtevrees hebben”. Pretogen verraden zijn voorkeur voor dit terrein. We klampen ons vast aan de kettingen die in de wand verankerd zijn.

Ik concentreer me op het pad en kijk zo min mogelijk naar beneden. Af en toe schiet er een steen naar onderen.

Û

De Oberzalimhütte.

De Drei Türme worden weerspiegeld in de Tobelsee.

Foto: Montafon Tourismus – Daniel Zangerl Ù

Een uur later hebben we zeshonderd meter geklommen en staan we boven. De Mann­ heimer Hütte bevindt zich boven op de richel en is onze lunchplaats. Als we naar binnen stappen trakteert de goedgemutste huttenwaard meteen een lokale schnaps: “om even bij te komen!” Door het raampje hebben we een spectaculair uitzicht over de Brander gletsjer met daarachter de Schesaplana, met 2964 meter de hoogste berg van het massief.

Boven een dampende soep vertelt Lukas over zijn passie voor de bergen. “Ik was industrieel tekenaar in Tsachun. Ik ontwik­ kelde achter mijn computer installaties voor watermanagement. Maar ik kon het niet laten: ik besloot berggids te worden”.

Zijn liefde voor de bergen blijkt geërfd. Zijn vader was, naast politieman, ook berggids.

Opa was boer en houthakker en onderhield de alpenweiden.

IJsstokken In 1903 kwam de gletsjer nog tot aan de Mannheimer Hütte. Anno 2014 is er eerst een afdaling van vijftig meter nodig. Het pad op het ijs is gemarkeerd met stokken.

Het is oppassen geblazen want we steken over zonder stijgijzers. Zichtbaar op zijn gemak vertelt Lukas ondertussen droogjes over de gevaren. “Val je hierin, dan is het einde verhaal.” Hij wijst naar de beek op twee voetlengtes afstand die zich in een gletsjergat naar beneden stort. Ik stap maar snel weg van de plaats. Als we ons op het laatste steile stuk ijs optrekken aan een touw, staan we ineens op de Zwitserse grens. “Heb je je paspoort wel mee? Anders kom je het land niet in!”, grapt Lukas.

Voor en na de Tweede Wereldoorlog werd er hier gesmokkeld dat het een lieve lust was: “vlees, wijn en sigaretten”. De intus­ sen verlaten grenshuisjes staan er nog steeds en vallen door de dichte mist weg tegen de achtergrond. Het duurt niet lang SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 15

WANDELEN

Brandnertal & Montafon

voordat we via de Zwitserse kant om de Schesaplana trekken en via de grens de Totalphütte bereiken, weer in Oostenrijk.

Daar zien we tussen de optrekkende mist een glimp van de fraaie Lünersee. Lukas heeft ons begeleid op het lastigste deel van de tocht. Voor hem zit het erop en hij ver­ trekt zwaaiend richting dal. ’s Ochtends vroeg zien we nog even de 2827 meter hoge Drusenfluh voordat de wolken vanuit het dal het zicht wegnemen.

In een schimmig landschap dalen we af richting de Douglashütte die zich bij de kleine stuwdam aan de Lünersee bevindt.

Dankzij de kabelbaan die hier ook uitkomt, kun je heen en weer naar het dal. Een grote groep Japanners met handtassen hebben de hut zodoende zonder moeite veroverd.

Vanaf de Lünersee volgt een lange tred

16 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

omhoog en weer omlaag wat mijn knieën danig op de proef stelt. Dankzij gevoelige hamstrings loop ik als een Herr Flick door de bergen en voel me wat opgelaten van­ wege de verbaasde blikken van de andere bergwandelaars. Ik bijt me erdoorheen.

Aan het begin van de avond bereiken we doorweekt en moe de populaire Lindauer Hütte. De berghut ontvangt haar gasten als een geoliede machine. Dames in Vorarlber­ ger dimdl schenken het bier scheutig. Het genoegen slaat direct in mijn benen en doet in deze vrolijke ambiance de pijn onmid­ dellijk wegvloeien.

Twijfel De volgende ochtend blijkt dat het weer is omgeslagen. De regen klettert vol op onze jassen. Waar heb ik die extra poncho toch

verstopt? Ik calculeer alvast in dat we gaan omkeren: ik heb het koud en naar boven toe wordt het vast niet beter. Bovendien ben ik geen held op glibberige paden. Als we de steile Bilkengrat naderen, daalt mist op ons neer. We lopen in een wolk waar we slechts een paar meter voor en achter ons zien. De regen gaat over in natte sneeuw dan in sneeuw. Ook een snijdende wind doet zijn intrede. Paarse en gele bloemen steken net boven de sneeuw uit. Ik troost me met de gedachte dat zij net als wij ver­ rast zijn door de weersomslag. We klimmen steeds hoger totdat we moeten constateren dat onze schoenen volledig wegzakken in de sneeuw. Een passage met kettingen maakt plaats voor een aantal scherpe boch­ ten met een moeilijk te traceren smal paadje. De twijfel slaat toe. Is het nog ver­ antwoord om door te gaan?

Voor en na de Tweede Wereldoorlog werd er hier gesmokkeld dat het een lieve lust was Net op dat moment bereiken we de Schwarze Scharte. Op de 2336 meter hoge pas staat een door de loeiende wind verijsd bordje. Het pad naar de Tilisunahütte ligt gelukkig aan de beschutte kant van de berg. De hut doemt twintig minuten later als een schim uit de mist op. We blijken de

ÙÙ

Gids Lukas toont zijn durf op de steile wand.

ß

De laatste stappen voordat we in het bos verdwijnen.

Ù

Over de Brandner gletsjer.

De 2818 meter hoge Sulz­fluh.

Foto: Vorarlberg Tourismus – Kevin Artho Ú

BERGWIJZER De Rätikon is een bergketen op de grens met Zwitser­land en Liechtenstein. De hoogste berg is de Schesaplana van 2964 meter.

Wil je de bergen in, dan maken de vele hutten het gebergte erg toegankelijk voor je. Met kinderen kun je bijvoorbeeld om de Lünersee lopen. Geoefende bergwandelaars kunnen fraaie meerdaagse tochten ondernemen door meerdere hutten aaneen te rijgen en zelfs te combineren met Zwitserse hutten zoals de Schesaplanahütte en de Carschinahütte.

VERVOER

Het startpunt van onze tocht is Brand, vanaf Bludenz met de bus in 20 minuten te bereiken. Met de trein bereik je Bludenz in iets meer dan 9 uur.

BESTE PERIODE

De hutten zijn open van eind juni tot de eerste helft van september.

laatste wandelaars van de dag te zijn die de hut via de Bilkengrat bereikt hebben.

BERGREDDING

In Oostenrijk: 140. In Zwitserland: 1414 BERGGIDS

Gemzen De volgende ochtend worden we wakker midden in een schitterend wintertafereel.

We kunnen de besneeuwde toppen tot ver om ons heen zien. Jaap strompelt de hut uit. “Wat is dit een mooi gebied!” Daar zien we de Weißplatte en de Scheienfluh, grens­ bergen die we tot dusver helemaal gemist hebben. In de verte markeert een oud dou­ anehuisje de Zwitserse grens. De hut zelf toont in de ochtendzon zijn fraaie, blank­ houten buitenkant.

Na een voedzaam ontbijt vertrekken we voor onze laatste etappe, richting het dal. De zon prikt door de laaghangende wolken en werpt een schittering op de sneeuw terwijl de thermo­meter nul graden aangeeft. Smelt­ water sijpelt over het wandelpad naar bene­ den. Onderweg spotten we geregeld kuddes gemzen. Opgeschrikt door onze aanwezig­ heid lopen de dieren snel de hogere hel­ling­ en op. Via de steile passage naar het Schwarzhornsattel bereiken we de lager gelegen Tobelsee waarin het kartelige mas­ sief van de Drei Türme prachtig weerspiegeld wordt. Hier zijn de Alpen op hun mooist! De inmiddels weer groen geworden alpen­ weiden maken plaats voor bossen. Ik kijk nog een keer om naar de machtige bergen die de grens van Oostenrijk en Zwitserland vormen. Dan lopen we het bos in en verdwij­ nen ze uit zicht. Ik kom hier zeker terug. n

www.outdoor3.at – site van Lukas Kühlechner www.montafon.bergfuehrer.at KAART

Montafon 238, Swisstopo, 1:50.000.

Montafon – Silvretta Hochalpenstrasse – Schruns – Tschagguns – Piz Buin – Klostertal (WK 374), Freytag & Berndt, 1:50.000 LEESTIPS

Rother Wanderfuhrer Montafon, Herbert Mayr, Bergverlag Rother, 2015 (8ste druk), ISBN 9783763340903 Montafon – Arlberg – Silvretta, Brigitte Schäfer, Kompass, ISBN 9783850269476 MEER WETEN?

www.montafon.at, www.brandnertal.at

BESCHREVEN TOCHT DAG 1

Brand (1037 m) – Oberzalim Hütte (1889 m).

2½ uur, 850 m stijgen. Makkelijke tocht.

DAG 2

Oberzalim Hütte – Mannheimer Hütte (2679 m) – zuidkant van Schesaplana – Totalphütte (2385 m). 4½ uur. 1000 m stijgen, 500 m dalen.

Door steile bergflanken en langs enkele ge­ zekerde passages. Niet aangeraden bij slecht weer.

DAG 3

Totalphütte – Douglashütte – Verajoch (2330 m) – Ofapass (2291 m) – Lindauer Hütte (1744 m).

5 uur. 490 m stijgen, 820 m dalen.

DAG 4

Lindauer Hütte – Schwarze Scharte (2336 m) – Tilisunahütte (2208 m). 3 uur, 650 m stijgen, 190 m dalen. Langs steile bergflanken en langs enkele gezekerde passages. Niet aangeraden bij slecht weer.

DAG 5

Tilisunahütte – Scharzhornsattel (2166 m) – Grabs (1365 m). 3 uur, 50 meter stijgen, 800 m dalen.

SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 17

MONTAFON

ECHTE BERGEN voor het hele gezin

Montafon Tourismus - Daniel Zangerl

Echte bergbelevenissen Niet minder dan 17 drieduizenders om­ ringen het hooggelegen dal tussen Verwall, Rätikon en Silvretta. Voldoende hoogte­ meters om er bijvoorbeeld op een via ferrata naar de Gargellener Köpfe even hele­maal uit te zijn en te genieten van de zuivere berglucht. En dat is slechts een van de vele bergbelevenissen die je in het Montafon kunt boeken. De activiteiten variëren van veeleisende tochten en kam­ pen in het hooggebergte tot culinaire thema­wande­lingen. Voor elk wat wils dus.

Handige hulp

De zomervakantie komt eraan. En de discussies binnen het gezin barsten los: papa wil zijn grenzen opzoeken, mama heeft behoefte aan ontspanning en de kinderen vinden vakantie in de bergen maar saai. Maar wie zijn reisbestemming wijs uitkiest, vindt een plek waar alles kan: het Montafon. Naast fantastische wandelpaden en eenzame bergtoppen heeft de vakantieregio een heel bijzonder vrijetijdsprogramma: BergePLUS.

BergePLUS Om kinderen enthousiast te maken voor de bergen moet je soms de trukendoos open­ trekken. Of een greep doen in het Berge­ PLUS-programma. Er is namelijk elke dag wel iets te beleven voor het hele gezin.

Samen, of kinderen en volwassen apart.

De kleintjes gaan op schattenjacht, verken­ nen oude smokkelpaden en zwerven door de bossen. Tijdens een lamatrekking vinden ze nieuwe reisgenoten en beleven ze de natuur op een bijzondere manier. Met het Berge­ PLUS-programma worden de bergen een avontuurlijke speeltuin en misschien willen de kinderen er helemaal niet meer weg!

18 SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine

Het aanbod van activiteiten om uit te kie­ zen is enorm: • via ferrata’s voor beginners en gevor­derden • klimdag voor beginners met pauzes in de plaatselijke herbergen • (e-)mountainbiketochten, van eenvoudig tot sportief • wandelen in de prachtige bergen van het Montafon • kinderprogramma voor kleintjes vanaf 6 jaar Het BergePLUS-programma is er voor ieder­ een die in het grandioze berglandschap van het Montafon lekker bezig wil zijn. En voor gasten van de BergePLUS-partneraccommo­ daties is deelname zelfs gratis.

Bergbeklimmers en wandelaars die de streek op eigen houtje willen verkennen krijgen een overzicht van de verschillende tochtmogelijkheden met behulp van de interactieve kaart op www.montafon.at/ interaktive-karte en de Montafon-app op www.montafon.at/app. Pittige meerdaagse tochten, via ferrata’s of makkelijke rond­ wandelingen: gewoon je favorieten uit de meer dan 400 tochten opslaan en je kunt op pad!

150 jaar eerste beklimming Piz Buin Op 14 juli 1865 werd niet alleen de Matter­ horn, maar ook de 3312 meter hoge Piz Buin in de Silvretta voor het eerst beklom­ men. Zoals in het “gouden tijdperk van het alpinisme“ gebruikelijk was, kregen de twee gefortuneerde gasten alle eer – maar zonder hun Montafoner berggidsen hadden ze de top nooit bereikt. Daarom worden nu, 150 jaar later, de vier moedige pioniers gehuldigd. n

MEER WETEN? www.montafon.at – info@montafon.at Montafon Tourismus GmbH, A-6780 Schruns, Vorarlberg +43(0)5556 722530

Brandnertal Tourismus - Dietmar Walser

BRANDNERTAL

BERGEN

beleven

Langzaam wordt de hemel achter de bergtoppen licht, zonnestralen glijden over het landschap, dauw glinstert op de grashellingen – een nieuwe dag in het Brandnertal begint. Wat wil je vandaag beleven? Misschien rond de Lünersee wandelen?

De Brandnertaler Alpen ontdekken op de Natursprünge-Weg? In de sporen van wilde dieren het leven buiten de gebaande paden verkennen?

Of op een zonneterras van almhutten regionale specialiteiten proeven? Tijdens de zomer in het Brandnertal is zoveel te doen!

ie Fleisch

Zwemmen in het Alvierbad, plezier maken op de dierenwandelroute, spannende avon­ turen beleven in het klimpark, op de blote voeten door een ijskoude bergbeek waden of de zachte neus van een paard aaien: welk kind wil dat nu niet?

In het Brandnertal kun je samen met de kinderen de natuur ontdekken en haar bewoners ontmoeten. Op begeleide tochten van het Bsundrige Zit-zomerprogramma bij­ voorbeeld, of individueel. Saai is het in het zuiden van Vorarlberg in elk geval nooit.

Brandnertal Tourismus - Melan

Voor gezinnen

Voor sporters

Voor genieters

Naar de Mondspitze wandelen om de zons­ opgang te zien, na een stevig ontbijt op de mountainbike over het freeridetraject in het Bikepark Brandnertal naar het dal sui­ zen en ’s middags nog een rondje klimmen in de klimtuin bij de Lünersee – het kan allemaal. Op slechts een paar minuten rij­ den vinden sportieve gasten een ruim aan­ bod aan klassieke bergsporten zoals wande­ len en mountainbiken maar ook een 18-holes golf baan en verschillende tennis­ banen. Een paar keer per week worden begeleide wandelingen georganiseerd en ook voor klimtochten, bijvoorbeeld op de Zimba, staat een gids klaar.

Stevige bergkaas, vers brood, hartige spek en heerlijke aromatische kruiden horen op ieder bord. Natuurlijk zou iedereen ook Kässpätzle moeten proeven en wie eens de zachte geur van de Brandner Ziegenkitz heeft geroken kan bevestigen dat gastrono­ mie in het Brandnertal een belangrijke rol speelt. Een speciale tip voor fijnproevers is het GenussErlebnis Brandnertal: vijf koks koken vijf keer per jaar een vijfgangen­ menu in een van de deelnemende restau­ rants. Seizoensproducten die typisch zijn voor de regio staan centraal en worden op smakelijke wijze gecombineerd.

De zomer in het Brandnertal kleurt het

leven – van grote en kleine ontdekkings­ reizigers, van fijnproevers en natuur­ genieters, van sporters en van diegenen die dat nog willen worden. n

MEER WETEN? www.brandnertal.at tourismus@brandnertal.at Brandnertal Tourismus, Mühledörfle 40, A-6708 Brand +43(0)5559 555

SPECIAL VORARLBERG BERGEN magazine 19

Op verhaal komen Vorarlberg – de kleine regio in het westen van Oostenrijk. Bekend om zijn gevarieerde cultuurlandschap, gewaardeerd om zijn gastvrijheid en geliefd vanwege zijn bergen. Hier worden wandelen en mountainbiken een inspirerende belevenis. Wordt bewegen een genot. De vakantie onvergetelijk.

Vorarlberg Tourismus, Postfach 99, 6850 Dornbirn, Oostenrijk T: +43.(0)5572.377033-0, F: +43.(0)5572.377033-5, info@vorarlberg.travel, www.vorarlberg.travel