ALEX TIMMERMANS Surrealistische humor

Alex Timmermans

Surrealistische humor

DOOR ELSJE VAN REE

Op Fotofestival Naarden zal werk te zien zijn van Alex Timmermans. Het festivalthema ‘Art of Living’ past naadloos bij zijn foto’s, die op meer betrekking hebben dan fotograferen alleen. Ze gaan over het maken van beeld in de meest letterlijk zin van het woord. De werkelijkheid wordt geregistreerd vanuit een verrassend perspectief. Zijn foto’s overbruggen tijd en ruimte en doen dromerig en surrealistisch aan.

© Alex Timmermans, Swan lake

“A f en toe verfoei ik het proces.” Zo begint het gesprek met Alex Timmermans. Voor ons op tafel ligt de print van de meest recente opname die waarschijnlijk te zien zal zijn op Fotofestival Naarden. Het is een kleine print, 30x30cm, geprint met wit passe-partout. “Ik print alles zelf, ik heb een Epson printer die print op een breedte van 1.10m maar dit keer willen ze een groter formaat dus daar zijn we nog mee bezig. Het printen is een onderdeel van het proces en dat hou ik liefst in eigen hand.” Op de foto zien we een motorrijder in het bos. Hij zwoegt om vooruit te komen en naast hem vliegt een vogel mee. Er zit iets vreemds in de foto. Stuur, koplamp en berijder zijn haarscherp maar de scherpte verdwijnt en er lijkt een soort draaiing in het beeld te zitten rondom het midden. “Dat komt door de lens, een Petzval uit ongeveer 1875 of 1880. Deze lenzen zijn extreem scherp in het midden en worden zachter naar de buitenrand. Ze zijn gemaakt voor fotograferen op 15x15cm maar ik fotografeer op 30x30cm. Er zit geen sluiter in. De sluiter is de lensdop. Door het open diafragma ontstaat dat typische draai-effect waardoor de kijker de foto wordt ingetrokken. Dat versterkt het vervreemdende. Destijds, eind 19e eeuw, was het de bedoeling om de onscherpe buitenrand buiten die 15x15cm af te snijden, maar mij komt die onscherpte goed van pas. Het draagt bij aan het verhaal dat ik wil vertellen in mijn foto.” Terugkeren naar oude technieken is op dit moment populair. Alom zoeken fotografen naar mogelijkheden om de inhoud van het beeld te versterken. Digitale fotografie en digitale bewerkingen ontwikkelen zich zo snel dat de oude technieken zo anders en daarmee weer nieuw lijken. Het vervreemdende in de foto’s van Alex Timmermans ontstaat onder meer door een combinatie van techniek en inhoud.

VIER PARASOLVOETEN

Alex Timmermans fotografeerde eerst analoog en vervolgens digitaal. “Maar het fotograferen

verloor aan uitdaging. Je kunt met Photoshop wel veel beïnvloeden en veranderen, maar ik was het gevoel kwijt dat ik bezig was met het maken van beeld. In 2009 was er een tentoonstelling in Den Haag van het werk van Sally Mann. Ik had het al eens gezien in een boek, maar in het museum werd ik er helemaal door gegrepen. Zo ben ik begonnen met het maken van portretten met de natte plaat. Dat ging goed, we hebben er zelfs workshops in gegeven. Maar ik wilde meer, ik wilde het maken uitbreiden. Ik had allerlei ideeën uitgedacht, maar realiseerde me dat ik het niet zou redden in m’n eentje. Ik had er iemand bij nodig. Als ik heb gefotografeerd met de natte plaat moet die onmiddellijk worden ontwikkeld. Dan sta ik in de doka en staat die camera daar. Alleen. Een goede vriend van me was bereid mee te werken en dat doen we tot de dag van vandaag. Hij is ook mijn model. Soms heb ik een idee waar ik lange tijd over nadenk. Hoe wil ik het precies? Maar ook hoe doe ik het? Daar kan soms wel een jaar overheen gaan.” “Iedere foto heeft een verhaal waar dynamiek en ook een beetje humor in zit. Daar helpt de onscherpte bij. De voorpret zit hem in de voorbereiding. Neem die ballerina die staat op het water. Eerst hadden we een vlot. Dat werkte niet. Uiteindelijk zijn we uitgekomen bij vier parasolvoeten met stokken en daar bovenop een stalen rooster, net onder het wateroppervlak. Of neem die pionovleugel in het water. Ik heb een oude vleugel opgekocht en helemaal uit elkaar gehaald. De harp binnenin is het zwaarst, dus die zit er niet in. Maar hij staat er. Niets is gemanipuleerd, wat je ziet dat is er.”

DOKA IN HET BUSJE

Het fotograferen met de natte plaat, het natte collodium procedé, wordt tegenwoordig door meer fotografen toegepast. Het is een zeer bewerkelijke techniek ontstaan in de 19e eeuw. Timmermans fotografeert met een grote houten camera met de Petzval lens. “De techniek is voor mij een belangrijke factor bij het bepalen van de sfeer. Collodium geeft een groot contrast en donkere partijen. Het hele proces luistert erg nauw. Het begint met de drager die extreem schoon moet zijn. Die plaat neem je mee. Tegenwoordig gebruik ik aluminium met een zwarte laklaag. Ter plekke giet je er de vloeistof op, vlak voor die droog is gaat hij in een rechtopstaand bakje met zilvernitraat. Als hij daaruit komt is hij lichtgevoelig, dus dat doe ik

© Alex Timmermans, Heavenly temptation

© Alex Timmermans, Ice tea

Niets is gemanipuleerd, wat je ziet dat is er

in mijn doka, in mijn busje. De plaat gaat in de houten cassette en vandaar in de camera. Dan schuif eruit, dop van de lens en belichten, dop erop, schuif erin, terug naar de doka. Daar giet ik er ontwikkelaar over, fixeren, spoelen en vernissen. De uitdaging is om het beeld er goed op te krijgen. Soms maak ik vier of vijf opnames, daar ben ik dan de hele dag mee bezig. Thuis scan ik de plaat op de flatbed scanner en print de foto zelf. Zo houd ik het hele proces in eigen hand. En dat is het mooie van deze manier van werken, je bent aan het maken.”

FIJNZINNIGE HUMOR

De foto’s van Alex Timmermans zijn een mix van techniek, originaliteit, een goed idee en een feilloos gevoel voor de juiste toon. Hij is daarmee zeer succesvol. Zijn werk wordt wereldwijd verkocht in twaalf galerieën. Vandaaruit wordt het werk geëxposeerd op grote beurzen. Het werk van Alex Timmermans is in trek. Het zijn kleine films gevangen in één beeld met een surrealistische en soms dromerige sfeer. Ieder beeld heeft de charme van fijnzinnige humor en lichte spot.

ALEX TIMMERMANS (1962) heeft een studio in Veldhoven. Hij maakt gebruik van fotografische technieken, de collodium techniek of fotograferen met de natte plaat. Iedere foto wordt ter plaatse gemaakt, ontwikkeld en gefixeerd. Van zijn boek Storytelling is alleen nog de Limited Edition te koop. Het werk van Alex Timmermans is te zien op Fotofestival Naarden van 3 juli t/m 29 augustus. www.alextimmermans.com

© Alex Timmermans, Addicted to selfies