6 minute read
KEVIN OSEPA Alledaagse magie
Kevin Osepa
Alledaagse magie
Advertisement
DOOR EDO DIJKSTERHUIS
Kevin Osepa noemt zichzelf een ‘soft activist’. Zijn beeldverhalen zijn geworteld in persoonlijke ervaringen en herinneringen, waar vaak zijn queer identiteit in doorklinkt. Hij verpakt dat alles in een poëtisch soort esthetiek en symbolen die resoneren met het leven op zijn geboorte-eiland Curaçao. Onder het oppervlak van zijn foto’s en films vibreert iets ongrijpbaars, iets magisch dat hij mist in het nuchtere Nederland.
Toen zijn tante afgelopen januari was overleden en de doodskist de grafkelder in werd gedragen, waren zijn familieleden druk in de weer met pen en papier om het nummer boven de deur te noteren. “Voor de loterij”, verduidelijkt Kevin Osepa. “De nummerplaten van verongelukte auto’s zijn ook populair. Dat zegt veel over hoe wij denken op Curaçao. Wij putten hoop uit noodlottige gebeurtenissen. Zo van: destiny is in the air and I’m going to ride that wave.” Osepa werd zich pas goed bewust van die alledaagse magie toen hij als zeventienjarige kunstacademiestudent naar Nederland verhuisde en het er plots niet meer was. Toen hij bij een bank zat te wachten op zijn beurt en een kind over hem heen sprong, schrok hij zich wild: een slecht voorteken. Maar de moeder was zich van geen kwaad bewust. “Op dat moment begon het verlangen naar huis”, herinnert hij zich. “Ik ontwikkelde een romantische kijk op het leven en de rituelen van Curaçao. Pas later is daar een kritische houding bij gekomen. Als ik terugga naar de Antillen wordt mijn seksuele geaardheid door veel mensen niet geaccepteerd. Ik val tussen twee werelden, eigenlijk zit ik vast in de Atlantische oceaan.” Veel jongeren zouden in zo’n situatie dichtklappen of zich terugtrekken, maar dat deed Osepa juist niet. Als een spons zoog hij nieuwe indrukken en ervaringen op, hij leerde omgaan met een nieuwe taal en een ander waardenpatroon. “Ik heb mijn hybride identiteit omarmd en die komt ook terug in mijn werk. Ik gebruik fotografie en film, creëer nuances door verschillende beeldtalen te combineren.” Osepa’s beelden zijn verleidelijk in compositie en kleur maar laten altijd iets te raden over. Een altaar met kokosnoten en sinaasappelschillen oogt als een kruising tussen stilleven en memento mori. Een man die tot zijn nek begraven is in zand. Een knielende jongen in zeewater dat even blauw is als zijn rug. Erkenning liet niet lang op zich wachten. In 2019, amper twee jaar na zijn afstuderen aan de HKU, won Osepa de ING Unseen Talent Public Award en kreeg hij een stipendium van het Mondriaan Fonds. Hij werd genomineerd voor de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs en zijn korte film Watamula dong tijdens het Nederlands Film Festival mee naar een Gouden Kalf.
LICHTVOETIG
Een carrière in de fotografie en beeldende kunst lag voor Osepa niet voor de hand. “Ik kwam nooit in een museum. Mijn inspiratie haalde ik van internet, vooral van Tumblr. Ik keek bijvoor-
© Kevin Osepa © Kevin Osepa
beeld naar het werk van Alex Stottard. Dat is sprookjesachtig en vertelt een heel verhaal in één beeld. Ik begon te fotograferen door mijn zusje te portretteren, bij ons in de tuin. Fotografie was voor mij het maken van een mooi plaatje. Dat kreeg ik ook terug bij de beoordeling van mijn portofolio voor de toelating tot de academie: lichtvoetige magie en esthetisch surrealisme.” Op de academie had Osepa flink wat in te halen. “Ik wist bijvoorbeeld niet wat een fotoboek inhield. Is het de bedoeling dat je de foto’s uitscheurt of -knipt en ze dan op de wand hangt? Maar ik vond het wel intrigerend, dat je met meerdere beelden een verhaal kunt vertellen, dat die beelden gesprekken met elkaar aangaan. Dat is een andere vorm van storytelling dan ik tot dan toe kende. Rond diezelfde tijd werd ook nog eens de opzet van de faculteit veranderd. Er kwam meer ruimte voor performance en video, en als je een sculptuur wilde maken dan kon dat ook.”
SPOOKVERHALEN
Toch blijft fotografie voor Osepa de basis van alles, of in ieder geval het beginpunt van zijn werk. Heel soms werkt hij met een digitale Canon-camera maar het meest gebruikt hij zijn
Mamiya RZ67. “Mijn werk is heel organisch, daar past dat analoge bij. Ik hou van de materialiteit van werken met film en het zorgt voor een nostalgische laag. Daarnaast is het ook heel praktisch. Met een analoge camera kunnen modellen niet telkens vragen naar hoe iets eruit ziet. Ze moeten erop vertrouwen dat het goed komt, net als ikzelf.” Dat Osepa dicht bij zichzelf blijft, sterkt dat zelfvertrouwen. “Ik begin altijd met een kleine, persoonlijke anekdote of ervaring, vaak uit mijn jeugd, en onderzoek daarna wat
dat betekent voor anderen en hoe het grotere thema’s aansnijdt. Ik werk nu bijvoorbeeld aan een project rondom De Kloof. Dat is een straat aan de westkant van het eiland, waar veel spookverhalen over bestaan: een non die daar zou zijn overleden, een ruiter zonder hoofd. Ik reed er als kind vaak doorheen met mijn vader en dat was altijd spannend. Maar als je de geschiedenis induikt dan kom je erachter dat tot slaaf gemaakten hier hebben gevochten tegen kolonisten en dat een inheems dorp in de buurt is uitgeroeid.”
CODETAAL
Osepa gebruikt vaak symbolen. Zo staat het blauwsel dat wordt gebruikt om de was mee te doen en waar hij modellen mee insmeert, voor bescherming. Een ander terugkerend element is de pinda. “Pinda is op de Antillen een scheldwoord voor homoseksuelen: an easy nut to crack. Ik probeer nieuwe dingen uit met pinda’s, bijvoorbeeld door ze aan elkaar te lijmen. Dan wordt het een samenzijn dat niet gebroken kan worden.” Wat Osepa zijn ‘codetaal’ noemt is op het eerste gezicht makkelijk te begrijpen voor kijkers van de Antillen of uit Suriname. Maar omdat hij rituelen buiten hun gebruikelijke context plaatst roept het ook altijd discussie op, geeft hij toe. Voor witte kijkers is de beeldtaal minder makkelijk te ontcijferen. “Zaalteksten zijn my best friend. Ze geven een beetje houvast, maar ik wil de kijker ook de ruimte geven om er zelf iets van te maken.” Sinds twee jaar draagt hij actief bij aan het oprekken van fotografische referentiekaders door les te geven aan de HKU. “Ik laat studenten werk zien van kunstenaars uit bijvoorbeeld Azië, Afrika en Zuid-Amerika. En er komen ook steeds meer studenten van kleur. Je ziet dat de Nederlandse fotografie aan het veranderen is, minder documentair en meer conceptueel wordt. Als lid van de selectiecommissie voor de nieuwe Eregalerij voor de Nederlandse fotografie heb ik gefocust op makers van na 2000 en van buiten Nederland. Zo kan ik bijdragen aan de meerstemmigheid en laten zien dat het makersveld veel breder is dan de usual suspects.”
KEVIN OSEPA (1994) werd geboren in Willemstad op Curaçao en kwam op zeventienjarige leeftijd naar Nederland om te studeren aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Hij werd genomineerd voor onder andere het Steenbergen Stipendium 2017, de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2018 en het Forum van de Regisseurs 2020. Hij werkt momenteel aan Klof, bario di espiritu, dat te zien zal zijn tijdens BredaPhoto 2022. In februari draait hij zijn tweede korte film. Het werk van Kevin Osepa is te zien op FotoFestival Naarden. Voor alle foto’s geldt: courtesy Kevin Osepa, Forhanna, Breda Photo. © Kevin Osepa
© Kevin Osepa
