VROUWEN! 11 STOERE HOUDINGEN VOOR JE MAN (EN VOOR JEZELF)
Yoga voor iedereen
internationaal WIN EEN LANG YOGA DETOX WEEKEND OP BOERDERIJ CHARNEUX
TWV ¤ 435
3x
VEGAN STREET FOOD VOOR THUIS
Gezond de winter in
Zorg voor jezelf met Ayurveda
Spirituele Opleiding
De yoga-kerk van Isolde Zandee
SPECIAL
Nr. 5 september/oktober 2019 ¤ 4,95
AP AP
Photographed at Crazy Monkey Movement - Amsterdam
Awesome Autumn Flavours Natuurlijk plantaardig ijs! Landelijk verkrijgbaar bij Albert Heijn (NL), Delhaize (B) & honderden speciaalzaken en horeca bedrijven ©Professor Grunschnabel B.V. 2018
SHARE WHAT YOU LIKE!
Lieve yogi’s
Maar in ons dagelijkse leven begint het nieuwe school- en werkjaar juist met een enorme knal: werkplanningen, examen- en toetsperiodes, boekenfeestjes, promotieactiviteiten, 2020 volplannen, inclusief de vakanties… En je moet wel mee al zou je niet willen, want we zitten met z’n allen in hetzelfde schuitje, als je meedraait in onze huidige maatschappij.
Het is wederom een inhoudelijk prachtig nummer geworden, dus heel veel leesplezier! Laat je niet gek maken, doe veel yoga! Liefs van
Foto Brigitte Kroone Illustratie Irene Ypenburg
En het gaat niet alleen over werk en vakanties, maar ook over alle leuke sociale dingen. Ik hoorde laatst van een vriendin dat haar moeder informeerde naar haar Kerstplannen, terwijl we nog middenin een Indian summer zitten. Je zou er gek van worden. Kortom: Het voelt he-le-maal niet rustig! Maar in dit nummer kun je in elk geval wel alvast heerlijk yoga-rustig en bewust worden van de aanstormende herfst. Dat helpt om de gekte op afstand te houden. Het interview met Isolde Zandee over haar yogakerk in Weesp bijvoorbeeld, wat een geweldig project is, en toch een ultieme plek voor moderne spiritualiteit. Wie weet komen er straks misschien wel overal yogakerken. Lees ook het prachtige stuk over vata in de herfst. Tips over
3
Raar eigenlijk: de herfst is een logisch jaargetijde om rust te nemen, de stilte op te zoeken, ons wat terug te trekken, om op te laden, te hamsteren, kortom, om ons voor te bereiden op de winter. Dat zijn de logische wetten van moeder Natuur en dus van de yoga en de gezondheidsfilosofie van de yoga, Ayurveda.
hoe de Ayurveda ons fysiek en energetisch voorbereidt op de herfst en de winter. En het stuk over hoe de Yin-pool vertraagt en de aandacht naar binnen brengt, sluit precies aan op onze herfstige intentie van dit nummer.
PS We stellen feedback op YI zeer op prijs; stuur je reacties naar: facebook.com/YogaInternationalMagazine @Yoga_Inter @yogainternationalmagazine redactie@yoga-international.nu
yoga international
Verstillen in de herfst, met een KNAL?
inhoud 3 Voorwoord 6 Coverstory De yogakerk van Isolde Zandee COVERSTORY
yoga international
4
16 Een brug bouwen naar holistische gezondheidszorg 22 ‘Hou je mond en adem!’ met Dan Brulé 26 Meditatieleraar Guy Burgs: je zenuwstelsel tot rust brengen 28 Burlesque: the art of tease 40 Serie Taoïsme Yin en Yang bewegen tussen de polen 44 Ayurvedische self-care voor Vata COVERSTORY 48 Yogacat: Hond met het hoofd omlaag 50 Lekker Oud Evert Kirsenstein 54 Recepten: Vegan street food 58 Kunst: Nicole Bannenberg 60 Boeken 61 Klassieker volg het seizoen 62 Op het matje: Anne Kanters
16
Een brug bouwen naar holistische gezondheidszorg
Oefeningen 10 11 x Stoere yoga voor mannen (en vrouwen) met Mo Stipsen COVERSTORY
22
Columns 21 Chakra’s en Chardonnay door Ellen Dekkers 32 Zen, zin & onzin door Mieke Bouma
‘HOU JE MOND EN ADEM!’
Special 33 Spirituele Opleiding special Service 5 Colofon 65 Durf te vragen 66 Volgend nummer En verder 19/25 Winacties 53 Shopping
10
11 x Stoere yoga voor mannen (en vrouwen) met Mo Stipsen
Colofon: Jaargang 4, nummer 5 September/oktober 2019
Special 6 pagina’s over Spirituele Opleidingen
Winactie 19/25
Coverfotografie Model Isolde Zandee Fotografie Herman Lankwarden Kleding en Mala YogaSway Bussum Visagie Ingrid Coenen Haar Weesper Hair Gallery Tatum van Vliet Sieraden Hans Luijer Weesp Locatie YogaToday Weesp Aan deze uitgave werkten mee: Caro Bonink, Mieke Bouma, Guy Burgs, Ellen Dekkers, Ananto Dirksen, Emilie Escher, Cathelijne Esser, Mara Giamboi, Marlene Henny, Maartje van Hooft, Anne de Kanter, Johan van der Klaauw, Herman Lankwarden, Rebke Klokke, Judith Kocken, Tom Pepels, Sandra Rottenberg, Daniella Sloots, Charlot Spoorenberg, Mo Stipsen, Heidi Vandamme, Irina Verwer, Ruud Voerman, Irene Ypenburg, Maria Zink. Redactieadres Uitgeverij Virtùmedia, t.a.v. Yoga International Postbus 595, 3700 AN Zeist (030) 692 06 77 redactie@yoga-international.nu Vormgeving Kristel Guit, Twin Media BV
Vegan street food
54
Marketing Emma van Breen evanbreen@virtumedia.nl (030) 3072246 Advertenties Elma Noë (030) 693 31 92 enoe@virtumedia.nl Klaartje Grol (030) 307 22 48 kgrol@virtumedia.nl Druk Veldhuis Media, Raalte veldhuismedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht aldipress.nl Abonnementen
Ayurvedische self-care voor Vata
44
Yoga International verschijnt 6 keer per jaar. Prijs jaarabonnement Nederland & België: € 29,50 (bij automatische incasso) Buitenland: € 43,95 (Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden.) Abonnementen kunnen bij ieder nummer ingaan en worden elk jaar vernieuwd. Abonnee worden kan via yoga-international.nu of rechtstreeks bij de klantenservice. Adreswijzigingen graag schriftelijk doorgeven met vermelding van het oude en het nieuwe adres en het nieuwe telefoonnummer. Opzeggingen 2 maanden voor vervaldatum doorgeven aan de klantenservice.
Correspondentieadres Uitgeverij Virtùmedia, t.a.v. Yoga International Postbus 595, 3700 AN Zeist klantenservice@virtumedia.nl Telefoon: +31(0)85-0407400 Losse verkoop Yoga International is verkrijgbaar bij de boeken tijdschriftenhandel, warenhuis, supermarkt en kiosk. Adviesprijs los nummer: € 4,95. ©Yoga International. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN 2468-8401 yoga-international.nu
5
Recepten:
Uitgever Pepijn Dobbelaer, Virtùmedia pdobbelaer@virtumedia.nl
yoga international
33
Hoofdredactie Marciel Witteman Eindredactie Mariette Hermans Planning & coördinatie Sandra Rottenberg
n i a g Yo k r e K de
Yoga die verbindt van Isolde Zandee
Ze wilde er niet dood gevonden worden, zei ze ooit, maar het leven kan mooi lopen. Weesp werd haar thuis, en in de voormalig katholieke kerk vervolgt ze haar yogaleven. Door Sandra Rottenberg Foto's The True Light, Brian Elings Kleding www.iloveyoga.nl
B
ehoedzaam beklimmen we de trap naar boven. Het ruikt naar verf, beton en cement. De ruimte die gecreÍerd is op twee tussenverdiepingen in de voormalige katholieke Sint Laurentiuskerk in Weesp, wacht nog op de definitieve afwerking maar is daarom niet minder indrukwekkend. Enthousiast tonen Isolde Zandee en haar man Herman de toekomstige studio’s: op de eerste verdieping tussen de twee grote, ronde gebrandschilderde ramen krijgt de grote zaal gestalte en daarboven, net onder de kerktoren wacht een tweede studio op de afwerking. Binnenkort zal in het neogotische gebouw uit het einde van de 19e eeuw een hele nieuwe dynamiek ontstaan want de kerkruimte wordt getransformeerd tot twee appartementen, een hotelkamer en bedrijfsruimtes. Beneden is een lokale bierbrouwer bezig met het installeren van reusachtige koperen en roestvrijstalen ketels, waaruit het bier zal vloeien voor een groot proeflokaal. Daarboven zal het leven weer op een andere manier gevierd worden met alle denkbare vormen van yoga, meditatie en mindfulness.
Fotografie: Tom Pepels
Isolde vleit zich in haar toekomstige nieuwe yogastudio op een stapel vloerdelen en zegt terwijl ze naar het grote glas-in-loodraam wijst: ‘Ik had nooit durven dromen dat ik hier aan zou beginnen. Maar als de deur wordt opengezet, ga ik mee met de flow.’
Weerstand
yoga international
8
Het lag niet voor de hand dat uitgerekend de kerk van Weesp met het groene neonkruis een ‘huis’ voor Isolde zou worden. Ze had carrière gemaakt bij een reclamebureau, ze was er begonnen als receptioniste en groeide uit tot een van de partners van het bedrijf. In 1997 verhuisde de zaak van Amsterdam-Zuid naar een bedrijfspand in Weesp. Op het koude winterse perron, wachtend op de trein naar huis, bestookte ze haar vriendinnen met berichtjes: ‘Het is hier vreselijk, een dorp zonder Hema!’ Het groene neon kruis van de Laurentiuskerk, dat je van verre tegemoet straalde tegen de grauwe winterlucht, stond voor haar symbool voor lelijkheid en provincialisme. Ze wilde eerlijk gezegd buiten de stad Amsterdam nog niet dood gevonden worden. Nu ziet ze die periode als een fase waarin ze boos was op de wereld en medelijden had met zichzelf; ze zat ‘in de weerstand’ en was niet in staat mee te bewegen met veranderingen. Het was de voorbode van wat een langdurige burn-out zou worden. Hoe anders is het nu met haar gesteld: ‘Ik leef yoga’, zegt Isolde. ‘Yoga gaat voor mij over verbinding met jezelf, met mensen en alles wat er is, een verbinding die je wat mij betreft ook God mag noemen.’ Ze is niet met een geloof opgevoed, ze heeft niets met de kerk als instituut of sentiment. Maar dit is voor haar wel een spirituele plek, een plaats waar mensen samen kunnen zijn. Over weerstand gesproken, er heerste
‘Yoga gaat over verbinding met jezelf en alles wat er is’
in het stadje in aanvang de nodige weerstand tegen de herontwikkeling van de kerk, maar die is omgeslagen in een grote mate van ondersteuning. In 2012 moest de katholieke parochie afstand doen van het pand, er waren grote gebreken aan de fundering ontdekt en er was geen geld voor herstel. Een lokale projectontwikkelaar kocht het kerkgebouw en presenteerde een nieuwe invulling voor het gemeentelijk monument.
Yoga Als meisje zat Isolde op de balletacademie maar een carrière als professionele danseres zag ze niet zitten. Ze ging werken in het uitgaansleven, beleefde een dolle tijd in de jaren negentig in de Roxy, de roemruchte club in Amsterdam. Toen het nachtleven haar opbrak, besloot ze een serieuze baan te gaan zoeken. Dat werd het reclamebureau. ‘Ik kwam met “echte” yoga in contact toen ik die burn-out had en ik bij een yogadocent weer “ruimte” voelde. Ik ervoer de grondtoon van mijn lichaam, mijn geest veranderde en dat was het begin van mijn herstel. Mijn man moedigde mij aan en zei: “Volg je hart!”. Maar wat betekende dat dan? Dan moest ik iets gaan doen waar ik voorlopig nog geen geld mee kon verdienen. Tegenslag overwinnen kan je alleen zelf.’ Isolde schreef zich in voor de vierjarige Samsara opleiding tot yogadocent. Het stel besloot de drukte van Amsterdam achter zich te laten en op zoek te gaan naar een plek met rust en groen. Die plek diende zich aan in de vorm van een woonboot op de Vecht, uitgerekend in Weesp. ‘Toen heeft Weesp mij, en heb ik Weesp omarmd.’ Zes jaar geleden opende ze er haar eigen studio in een voormalige garage en het was vanaf de opening een doorslaand succes, inmiddels hebben ze driehonderdvijftig leerlingen. Isolde die altijd opgezien had om voor groepen te staan en in het openbaar te spreken, werd al in het eerste jaar van haar opleiding gevraagd om les te komen geven. ‘Bij de opleiding vonden ze het goed. Ik kwam die eerste keer binnen in een sportschool, er zaten twintig mensen op me te wachten op hun matje. Na twee minuten legde ik mijn aantekeningen aan de kant en ben ik echt gaan lesgeven. Ik durfde weer mijn gevoel te volgen en zo ben ik gaandeweg “geheeld” en uit mijn burn-out gekomen.’ ‘Mijn missie is om zoveel mogelijk mensen met yoga in aanraking te laten komen: van nul tot 100.
yoga international
9
Zie voor alle informatie www.yogatoday.nl De opening van de kerk is gepland op 8 november 2019
‘Ik weet nu dat ik niet vier jaar in een burn-out had hoeven zitten, je kan zoveel voorkomen. We bieden veel verschillende vormen van yoga aan. Er is voor iedereen een vorm van yoga die bij hem of haar past. Zelf geef ik mindfulness yoga. De essentie daarvan is “het beteugelen van de wervelingen van de geest”. Die geest kost ons zoveel energie. Ik zag vroeger ook alles als een probleem. Yoga leert je weer helder te zien, het geeft je vrijheid en ruimte. Een soepel lichaam leidt ook tot een soepele geest. Door oefeningen te doen, ga je beter in je vel zitten en beter functioneren, je leert de dingen weer in perspectief te zien. Je ziet dat mensen ook bewuster gaan eten en ook op dat vlak gezonder worden. Ik heb het idee dat mensen die aan yoga doen beter omgaan met zichzelf en met hun omgeving en dus uiteindelijk ook met onze planeet.’ De ‘oude’ yogastudio houdt Isolde aan, in de kerk is geen lift, ook mensen die slecht ter been zijn, moeten naar yoga kunnen gaan en ze gaat er hot yoga aanbieden, dat een eigen publiek trekt. De kerk gaat accommodatie bieden voor masterclasses en opleidingen van nationaal
en internationaal befaamde yogaleraren. Het programma voor de weekenden tot in het voorjaar van 2020 staat al vast.
Crowdfunding Om de grote nieuwe studio’s in te kunnen richten ontbrak er nog een substantieel bedrag. Isolde startte een crowdfunding actie, die ruim twee maanden later al op tweehonderd procent van het beoogde bedrag zit. ‘Het bijzondere is, dat in plaats van te leunen op familie en vrienden, de hele actie wordt gesteund door mensen en ondernemers uit Weesp. Ik wil dat onze yogaschool in de kerk een plek wordt voor iedereen. Ik zoek verbinding en betrokkenheid en die krijg ik letterlijk terug.’ Als we weer in het voorportaal van de kerk staan, roept Isolde ‘Je moet de torenkamer nog zien!’ en daar bestijgen we een wenteltrap, Herman telt 119 treden. De grote ramen van vloer tot plafond in de gotische sponningen tonen een weergaloos uitzicht over het Gooi, tot aan de horizon. Schilderachtig Weesp ligt aan onze voeten. De kerk als het centrum van de wereld, laat de yogi’s maar komen….
STOERE YOGA VOOR MANNEN (en vrouwen)
LICHAAM Door Mo Stipsen Foto's Rebke Klokke
‘Stijf? Stabiel bedoel je!’
Meer over Mo en bro yoga: loka.nl Sthirayoga.nl
11
yoga international
Jarenlang daagde ik m’n lichaam uit om het leniger te maken. Waar ik meer ruimte voelde trok ik mezelf nog dieper en waar ik weerstand voelde, duwde ik harder. ‘Voorkeur leidt tot voorkeur’ – een beginsel van Ayurveda – maakte dat ik mijn lichaam onevenredig strekte en juist zwakke plekken creëerde. Na vele jaren van terugkerende pijn, kwam ik erachter dat yoga me juist de totale ervaring van het lichaam in iedere houding laat ervaren, in plaats van aandacht voor afwisselend m’n onderrug, knieën, schouders, heupgewrichten etc. Hangen in de soepele punten is oorlog tegen jezelf. Ik weet niet of ik minder lenig ben geworden de laatste jaren, dat zou kunnen, maar ik ben gestopt m’n lichaam te testen met die van buitenaf opgelegde doelen. Mijn lichaam voelt nu veel stabieler. De basis practice is dat je iedere houding zó gaat tweaken (optimaliseren) dat ’t een totaliteitervaring wordt. Je gebruikt daarbij de adem. De adem vertelt je altijd de waarheid waardoor deze houding tot de meest zinnige reflectie wordt van je authentieke zelf. Besef ook dat de houdingen en bewegingen een hindernis zijn en niet het doel. Het zijn hulpmiddelen bij het vinden van jouw eigen authentieke levenshouding waarbij je ervaringen kiest die je diep wilt in-ademen en de wijsheid en rust die je uit-ademt. Mijn visie op het lichamelijke aspect van de beoefening is het harmoniseren van de ruggenwervels zodat de energie vrij kan stromen. De ledematen zijn wat dat betreft een soort ‘hefbomen’ om de communicatie met de wervelkolom aan te gaan. Zo is het weldadige effect van de oefeningen voor iedereen toegankelijk en misschien zelfs wel méér voor een stijve beginner dan voor een gevorderde uit-rekker. Mijn lessen ontstaan uit de totaliteit van hoe ik met mijn lichaam heb gedanst, ermee heb geworsteld en wat ik heb doorvoeld. Wees welkom!
AANDACHT EN KRACHT IN DE TOTAALERVARING
yoga international
12
1
Sfinx: Het geheim van de sfinx is dat de schouders naar achteren, beneden en opzij de ellebogen naar de aarde duwen. Beweeg met de adem op en neer voor een sterke rug en krachtige aandacht op het hart.
2
3
Pup: In de pup kun je door de adem te gebruiken de
Hond: Ontspanning en ruimte in de wervelkolom gaat
rug onder de schouders laten smelten. De pianovingers
vóór het strekken van de benen in de downward facing
bouwen kracht in de handen op en ontlasten de polsen.
dog. ‘Open’ de zitbotten en laat de rug naar het hart toe smelten.
LICHAAM
5
Eerste krijger: Met het gewicht evenredig in beide benen,
naar beneden en opzij. Adem je borstkas omhoog en
houd je de (onder)rug en nekwervels gestrekt terwijl je de
beweeg langzaam de onderrug naar voren. Sthira! (stevig)
duimen in de gaten houdt. Trek de schouders terug, naar beneden en opzij.
6
7
Uttanasana: De stretch in een vooroverbuiging komt vanuit
Reversed tabletop twist: Kom omhoog met de schouders
de voeten, met name de hielen, omhoog door de benen.
op één lijn en opengedraaid om het hart op te tillen met de
Voel je buik op de dijen, richt de aandacht vooral op de
adem. De vingertoppen helpen de nekwervels te draaien.
ballen van de voet en spreid de tenen. Geduld!
Adem en onderzoek.
13
Sla je armen om de knieën en haal dan de schouders terug,
yoga international
4
9
Utkatasana: In deze houding is de totaliteit het makkelijkst
Krijger met twist: Door de torso in deze houding te
voelbaar. Let op, met de voeten uit elkaar. (Probeer je
draaien kom je nòg meer in het centrum. Het geeft een
staart iets meer tussen de benen te houden dan ik hier
fijne stretch vanuit een volkomen stabiele basis. Ga na of je
doe.)
je bil niet onnodig aanspant.
14 yoga international
8
10
11
Halve maan: Met deze ellebooggreep houd je de rug
Hoge hardlopershouding: Het vervolg is de uitbreiding van
krachtig gestrekt en de schouders omlaag. De stretch is
de aandacht over het onderbeen en verder omhoog langs
over het dijbeen en omhoog langs de voorzijde. Adem weg
de voorzijde van de torso. Houd je gebogen knie altijd
uit de onderrug.
recht boven de voorzijde van je hiel.
1. Matcha Kotobuki Premium, 230g 2. Gula Java Matcha, 400g Beide dezelfde prestatiedrank. Voor langdurige instant energie en focus. Twee verpakkingsformaten. Zonder geraffineerde suikers en zonder chemische zoetstoffen. 3. Kotobuki Matcha, 50g 100% pure matcha voor zen en focus.
P O C R AT E
S
VOEDI
IP
CIJN
H
ALS ME DI
NG
Zen en focus met Kotobuki Matcha van Amanprana. Of langdurige instant energie voor topprestaties. Geniet van de prestatiedranken Matcha Kotobuki Premium of het grotere zusje Gula Java Matcha. Of bereid jezelf een kopje heerlijke pure Matcha Kotobuki. Amanprana bevat onze hoogste kwaliteit matcha. 6 redenen waarom Kotobuki Matcha meer smaak heeft en veel antioxidanten 1. Slechts een kleine Japanse elite van theeboeren is in staat om de hoogstaande Kotobuki kwaliteit en unieke blend te produceren naar de strenge normen van de Japanse Amanprana matcha sommelier. 2. Kotobuki was de lievelings-meditatiedrank van de Samoerai en is de uitverkoren hoogste kwaliteit tijdens de traditionele Japanse theeceremonie. 3. Kotobuki wordt poederfijn gemalen (40g per uur) met handgemaakte granietmolens. 4. Kotobuki Matcha bevat de meeste antioxidanten van alle matcha’s (168.500 orac eenheden per 100g) en het hoogste gehalte aan catechines (12.200 mg/100g). 5. Kotobuki Matcha is niet gelijk aan groene thee. Kotobuki Matcha bevat 137 keer meer EGCG (een belangrijke
catechine) dan een builtje groene thee en minstens 10 keer meer voedingstoffen. 6. Doe zelf de visuele test en ontdek dat de fel groene kleur van Kotobuki Matcha van Amanprana veel zegt over de kwaliteit, de smaak en ‘voeding als medicijn’. Herken kwaliteits-matcha Verkocht als goedkope matcha, maar geen matcha. Wel een bitter afvalproduct van groene thee. Kotobuki Matcha van Amanprana met zijn frisse grasgroene kleur. Ultrafijn gemalen, evenwichtig, met een chlorofylrijke geur en zachte umami smaak. De veelverkochte flets groene matcha. Goedkoper, lagere kwaliteit en bitter. Minder chlorofyl, antioxidanten, catechines en EGCG.
Amanprana is een klein familiaal bio-bedrijf. ‘Voeding als medicijn’, ‘Red de Zee’, ‘Doe niet op je huid wat je niet eten kan’ en het ‘cradle to cradle’ kringloopproces staan hoog in het vaandel. Etiketten en lijm zijn composteerbaar. Verpakking in glas of papier, nooit plastic. Alleen de beste kwaliteit. Ingrediënten traceerbaar. We verkiezen fairtrade: de telers zijn onze helden.
GRATIS jouw Amanprana brochure 56 pagina’s informatie over de filosofie van Amanprana en over onze producten. Een mooie brochure met veel foto’s. Info, recepten en inschrijven op de nieuwsbrief: www.amanprana.eu Amanprana is verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu. Vandaag besteld voor 13u. = morgen in huis.
AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT
Een brug bouwen naar holistische
gezondheidszorg in India
GEZONDHEID
H
et Global Hospital is in meerdere opzichten een bijzonder ziekenhuis. Patiënten krijgen er een moderne, allopathische behandeling (symptoombestrijding) aangeboden, maar ook Indiase, traditionele geneeskunde. En alle consulten aan de poliklinieken worden gratis aangeboden. Patiënten betalen alleen (beperkt) voor diagnostische onderzoeken en opname in het ziekenhuis. Alleen dankzij allerlei fondsen en donaties is deze unieke werkwijze mogelijk. Mensen die het niet kunnen betalen krijgen de gehele medische behandeling kosteloos.
Raja Yoga Jaarlijks bezoeken 25 duizend mensen het ziekenhuis, en ze reizen van ver om er te komen. Een deel van het ziekenhuispersoneel heeft een yogileefstijl die bestaat uit zuiver leven, vegetarisch of veganistisch eten, beoefening van Raja Yoga en zelftransformatie door studie. Raja Yoga betekent ‘koninklijke yoga’ en is meditatie met open ogen waarbij je jezelf leert om te verbinden met je oorspronkelijke kwaliteiten van vrede, kracht, liefde, zuiverheid en geluk. Je bent een ziel in een lichaam en kan door Raja Yoga verbinding ervaren met de allerhoogste ziel en zo zuiver worden. Raja Yoga wordt over de hele wereld door mensen uit bijna alle landen beoefend en er is geen religie voor nodig.
Holistische aanpak Het ziekenhuispersoneel is opvallend dienend aan de bezoekers, en gedurende zes dagen per week werken ze heel toegewijd en hard. Maar ondanks de aanwezige kennis over allopathische en traditionele geneeskunde, is er nog geen samenwerking tussen deze twee vormen van behandeling. De meeste mensen komen voor symptoombestrijding, enkelen voor traditionele geneeskunde. Dit verraste me. De holistische werkwijze die ik zo’n 25 jaar in Nederland toepas, bleek voor hen een eye opener. In de afgelopen jaren leerde ik zelf juist veel van wijze mensen uit India over ayurveda, Chinese geneeskunde, healing, yoga en meditatie. Grappig dat ik dan als blanke en westerse dokter naar India ga en de dokters daar leer wat het voordeel is van holistische zorg boven alleen symptomen bestrijden. Het zal altijd zo’n uitwisseling blijven tussen het Westen en Oosten. Het is geweldig dat we als mens van elkaar leren.
Ik liet ze zien hoe groot het effect is van een combinatie van allopatische en Indiase, traditionele geneeskunde. Inmiddels zijn er tal van wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar het effect van yoga, bodymindbehandelingen en het verwerken van emotionele blokkades op onze gezondheid. We weten dus steeds meer over de invloed van leefstijl, van het denken, de emoties en yoga op gezondheid, en over voeding als je medicijn en hoe je dit toepast bij fysieke klachten.
Spreekuur op straat Aan de dokters en andere health care people gaf ik onderwijs en lezingen over holistische behandeling. Samen met de Indiase kinderarts heb ik heel veel kinderen gezien. Buiten het ziekenhuis zijn er medische programma’s voor mensen in afgelegen dorpen. Iedere morgen vertrekt er een jeep vol medicijnen, een dokter (soms twee) en health care worker naar een van de kleine dorpen. Op straat, aan een klein tafeltje en stoeltje doet de dokter inloopspreekuur. De jeep is de apotheek. Bij aankomst van de jeep staan er soms lange rijen met mensen uit de omliggende dorpen te wachten op het rijdende spreekuur, iedere week op dezelfde plaats. Per dag bezoeken we twee dorpen. Op deze manier krijgen mensen de kans om gebruik te maken van gezondheidszorg. Veel mensen in India hebben geen mogelijkheid
‘Het zal altijd zo’n uitwisseling blijven tussen het Westen en het Oosten’
17
Tekst en foto’s Judith Kocken
Wetenschappelijk onderzoek
yoga international
Afgelopen januari werkte dr. Judith Kocken een maand lang als vrijwilliger in een Indiaas ziekenhuis, het Global Hospital in Rajastan. Ze vertelt hoe mensen over de hele wereld van elkaar leren en hoe belangrijk het is om eerst en vooral voor jezelf te zorgen. Wanneer je jezelf centraal zet in je eigen leven, ervaar je als vanzelf gezondheid en geluk.
‘In een klein dorp houdt de dokter inloopspreekuur op straat, aan een tafeltje’
yoga international
18
om naar een ziekenhuis in de stad te gaan. Zowel kinderen als volwassenen van alle leeftijden krijgen in de open lucht onderzoek en behandeling waar mogelijk. Ook deze activiteiten worden gratis aangeboden aan de mensen en wanneer er medicijnen nodig zijn, krijgen ze die voor 10 roepie (12 cent) mee naar huis.
Op blote voeten komen mensen van ver aangelopen, met een ziek familielid, die meestal al wekenlang ziek is. En dan wachten, op de veertig anderen die voor je aan de beurt zijn. In alle rust en altijd met een grote glimlach en zichtbaar blij met de dikke truien die ik uit Nederland had meegenomen. In de winter is het er ‘s nachts erg koud en centrale verwarming is er niet.
Veertig wachtenden voor je India is mijn tweede thuis. Ik bezocht het land al vaak en zag hoe groot de verschillen tussen arm en rijk zijn. In Rajastan, de deelstaat die in het noorden grenst aan Pakistan, is dat niet anders. Wat me telkens raakt is de rust, het geduld en de vriendelijkheid van de mensen, en dat die attitude onafhankelijk is van status of afkomst of armoede of de drukte op de weg. In Nederland ben ik inmiddels gewend geraakt aan veel tijd en aandacht geven aan de mensen die ik zie tijdens een behandeling. Het is wennen om dan in één uur dertig tot veertig mensen te zien. Maar wat een geduld zag ik in India.
eten net als hier slecht, gaan laat naar bed en zitten de hele dag op internet en social media. Ter inspiratie liet ik een aantal exemplaren van Happy Tummy achter, de Engelse vertaling van het boek Kinderbuik: een handboek voor gezondheid en geluk. Het bevat praktische tips en oefeningen over hoe je lekker in je vel kan zitten, en met aandacht leven en ademen, op je voeding letten en yoga doen, en zo voorkomen dat je ziek wordt.
Het begint met zelfzorg Wat me geluk geeft is het effect van de aandacht voor de collega’s in het ziekenhuis. Alleen maar hard werken, zoveel mogelijk mensen op een dag behandelen en er met name voor een ander zijn, dat geeft stress. Het is niet gezond en geen goed voorbeeld. Met de collega’s in India wisselde ik daarover van gedachten. Hoe zorg je goed voor jezelf, leer je van jezelf houden en gebruik je die inzichten als basis voor alles wat je doet? Zo kun je dat wat je leeft, delen met anderen en hen inspireren. Ook in India is er veel overgewicht en bewegen en sporten mensen weinig. Ze
Zelfinzicht en bewustzijn Door mijn bezoek is een zaadje geplant voor holistische zorg. Aandacht voor de oorzaak onder de klacht geeft zelfinzicht en bewustzijn, en biedt zoveel meer dan alleen symptoom bestrijden. Er is in de gezondheidszorg genoeg te doen op het gebied van leefstijl, voeding, stress, persoonlijke verzorging en yoga, ook in India.
Kijk ook op: kinderbuikenco.nl
WEGGEVERTJES
Win een lang yoga detox weekend op boerderij Charneux Net zoals voor je huis, auto of tuin is een grote schoonmaak voor je lichaam op zijn tijd een echte must. Aan de basis van een goede gezondheid staat een gezond lichaam. Juist in deze tijd waarin we vaak in aanraking komen met voeding vol met schadelijke stoffen, met tijdgebrek, stressfactoren en allergieën is het belangrijk je lichaam af en toe te zuiveren en je geest tot rust te laten komen. Daarom biedt Yogaplace een volledig verzorgd lang weekend, waarin je door middel van sappen, salades en soepen, meditatie, yoga, ademsessies, reinigingsoefeningen, sauna en wandelingen de tijd krijgt om je lichaam te resetten en je geest op te laden. Uniek aan dit weekend is dat je de tijd krijgt om echt volledig aanwezig te zijn. De sterk holistische visie zorgt ervoor dat op alle lagen het herstellen van je balans zijn werk kan doen. Na afloop ervaar je meer energie en zit je goed in je vel. Dit bijzondere weekend is voor iedereen toegankelijk! Prijs: ¤ 435 Ga naar: yogaplace.nl/training-education/ yoga-detox-weekend
Ontdek de magie van het vak natuurcoaching Dagelijks met je cliënten heerlijk het bos in. Gesprekken voeren op de hei. Vrijheid genieten en tegelijkertijd van betekenis zijn. Lijkt dit jou ook aantrekkelijk? Bij de School voor Natuurcoaching van Innersteps leer je hoe je met prachtige diepgaande werkvormen mensen moeiteloos in beweging brengt. Wil je weten hoe? Schrijf je in voor de actie en maak kans op gratis deelname aan de introductieworkshop twv ¤ 75 in de prachtige natuur bij Hilversum of download de gratis introductie cursus op de site. Data: 27 nov 2019 & 26 febr 2020 Tijd: 10.30-13.30 uur Ga naar: innersteps.com Ik bied 4 plekken aan op 27 nov en 4 plekken op 26 febr. Waarde totaal: ¤ 600
DOE MEE! GA NAAR: YOGA-INTERNATIONAL.NU/WINNEN
Download de app gratis!
Jouw persoonlijke Yoga trainer Professionele video-lessen van 5 - 90 minuten 300 Yoga lessen en meer dan 400 poses Talloze thema’s voor zowel lichaam als geest Voor beginners en gevorderden
Bepaal je Yogaday moment, waar je ook bent. www.yogaday.today
OTS D SPLE!! E T I LIM AILAB AV W S NO R U YO IRD GET ARLY B P TO E ES U 19 PRIC EPT 20 S 30
SAKTIISHA Various Workshops | wellness treatments Massages | healings | tarot readings
WELLNESS Food, Chat & Chai Lounge
FESTIVAL Kids Corner & more!
Sunday 20 Oct || 12.30-18.00 || Javastraat 12, The Hague More info & registration saktiisha.com/yogafestival-winterwellness2019
COLUMN
Chakra’s & Chardonnay Door Ellen Dekkers Fotografie Marjon van Gruijthuijsen
Als wijnguppie in de jaren negentig had ik zoveel wensen. Nu mijmerend over mijn wijncarrière besef ik dat nagenoeg al mijn wensen op wijngebied wel zijn vervuld. Wat mij heeft geholpen is om mijn wensen uit te spreken, hoe onbereikbaar ze soms ook waren, en je moet er zelf in geloven. Zo is de meest onbereikbare wijn ter wereld bereikbaar voor me geworden. Hoe magisch is dat! Het is alweer jaren geleden toen we werden ingehaald door een Aston Martin oldtimer. De ogen van manlief begonnen te stralen en hij zei dat hij daar ooit nog eens een ritje in wilde maken. Waarop ik uitsprak dat ik, voordat ik ten hemelen ga, ooit nog Romanée-Conti geproefd wilde hebben. Hij een ritje. Ik een slokje. Je moet weten dat dit de meest indrukwekkende en begeerde wijn ter wereld is. Wat de Dalai Lama voor een Boeddhist is, zeg maar, is Romanée-Conti voor een wijnfreak. Alleen is de Dalai Lama makkelijker te ontmoeten dan deze wijn. Hier zijn een aantal factoren voor verantwoordelijk: Romanée-Conti is de naam van een kleine Grand Cru wijngaard (1,8 hectare) in de Bourgogne. In deze wijngaard wordt biodynamisch en
yoga international
Try before you die
21
super selectief gewerkt met als gevolg een lage opbrengst. 1. Er worden jaarlijks slechts 5400 flessen geproduceerd. 2. De hele wereld wil ze. 3. De wijn verdwijnt in handen van handelaars en verzamelaars. 4. Het is de duurste wijn ter wereld, denk aan €10.000 per fles. 5. Nu komt het ergste: er gaat zelden een fles open. Niemand drinkt het goddelijke spul! De wijn is een beleggingsobject en pronkstuk geworden. En niet waar het voor bedoeld is; namelijk om je te betoveren. De mooiste omschrijving schreef de Britse schrijver Roald Dahl: ‘Een RomanéeConti drinken is als een orgasme in je mond en je neus op het zelfde moment. Ruik hem! Snuif het bouquet op! Proef hem! Drink hem! Maar probeer hem nooit te beschrijven. Het is onmogelijk zo’n smaak in woorden te vatten!’ Het ritje in de Aston Martin is er nog niet van gekomen. Het slokje werd een uitgebreide proeverij van alle hemelse wijnen van het domein, inclusief dé knaller Romanée-Conti. De geuren en smaken liggen voor altijd opgeslagen in mijn brein. Ik hoef er maar aan te denken en ik proef het weer.
ELLEN DEKKERS is vinoloog. Wijnproeven, reizen, lachen, dansen, wandelen, yoga en ademen met mensen (Transformational Breath) is wat ze het liefst doet!
‘Hou je mond en adem!’ Dan Brulé, meester van de adem
yoga international
22
Als het aan ademgoeroe Dan Brulé ligt zouden we eerst moeten zuchten in plaats van meteen te reageren. Maar dan ook een flink diepe zucht. Zo eentje waar iedereen van opkijkt… Tekst en foto's Ellen Dekkers
D
e Noord-Amerikaan Dan Brulé behoort tot de grootste ademhalingsexperts van deze tijd. Een onvermoeibare man die ademwerk tot zijn missie heeft gemaakt en dit over de hele wereld verspreidt. Sinds 1970 verdiept hij zich in ademhalingstechnieken en heeft zo’n beetje alle stijlen onderzocht. Hij studeerde met Qigong Master Hu Bin in Beijing, leerde Prana Yoga van Swami Rama en heeft zich ook moderne technieken als biofeedback training meester gemaakt. Hij werkte intensief met Leonard Orr, de oprichter van Rebirthing. Er staat een reeks boeken over ademhaling op zijn naam, waaronder zijn recente boek Just Breathe (vertaald in het Nederlands als Gewoon ademhalen). Brulé is al met al een man met een berg aan kennis en ervaring. Hij weet welke oefeningen zich hebben bewezen en welke niet. Het beste daarvan heeft hij samengebracht en dit deelt hij met de wereld. Als een spirituele krijger weet hij een breed publiek te bereiken. Van militairen, vechtsporters,
Olympische atleten tot yogadocenten, psychotherapeuten en monniken. Dan Brulé komt overal binnen. Hij heeft humor, is onorthodox, rebels en weet op uiterst onderhoudende manier zijn levenservaringen te delen. Duizenden mensen verspreid over meer dan zestig landen zijn door hem getraind en dit aantal blijft groeien.
Zuchtend door het leven Zijn vriendin en rechterhand Anastasia lijkt meer moeite met al dat gereis te hebben. Het is eind mei als ik ze ontmoet bij een driedaagse ‘Breathmastery Intensive’ in het Noord-Hollandse Creil (www. paradijsopaarde.nu). Anastasia vertelt dat ze al negen landen hebben bezocht dit jaar en er staan nog heel wat tripjes in de planning. Als we de zaal ingaan, zit Dan breeduit met zijn voeten op de sofa. Met zijn grote grijze krullenbol en stoere look heb je geen idee hoe oud hij is. Hij heeft iets kwajongensachtig en iets heel zachtaardigs. Iemand die ervan houdt om keet te trappen maar ook plotseling heel diepzinnig kan zijn. We zitten al een tijdje vol afwachting naar hem te kijken als
GEZONDHEID
Het gaat vooral om het woord ‘softening’, het zachter maken van je harnas Een korst om je intuïtie
hij zijn ogen sluit en een paar keer flink zucht. Zo, die heeft er zin in! Hij opent zijn laptop, begint te vertellen en houdt niet op totdat we Creil verlaten. Best grappig als je weet dat zijn eerste boek Shut up and breathe heet en hij een bloedhekel heeft aan al dat gepraat over je gevoelens. ‘Everybody has his own bullshit’, roept hij en vertelt terloops dat hij vijf jaar bij de Marine heeft gewerkt als diepzeeduiker. Dit was tijdens de Vietnamoorlog. Eenmaal uit het leger was hij totaal de weg kwijt. Gesprekken met de psycholoog
Dan Brulé: ‘Het voelde als een slang die zijn huid afwerpt. De adem is de naakte waarheid. Je kan meer op iemands ademhaling vertrouwen dan op wat ze zeggen. Elke fysieke, psychische, emotionele en spirituele staat correspondeert met een ademhalingspatroon. We ademen allemaal dezelfde lucht in die ons letterlijk verbindt. Als we verbonden zijn, is er geen geweld en haat meer. Je mag een eikel zijn voor maximaal twee minuten. Als je na twee minuten nog steeds boos bent, dan zit er nog iets in je vast, iets ouds wat je nog bij je draagt. Met de adem kunnen we dat oude spul vrij krijgen. ‘Let’s see if we can drop down or softening our shell and dissolve some believes’, gaat hij verder. Wij zouden zoiets zeggen als: je pantser laten zakken en je overtuigingen laten varen. Het gaat vooral om het woord ‘softening’, het zachter maken van je harnas. Want je pantser doe je niet zomaar af. Het heeft je misschien een groot deel van je leven gediend. We hebben allemaal wel iets wat ons ooit goed uitkwam maar wat nu in de weg zit. Door een verbonden ademhaling in totale ontspanning weekt je pantser los. ‘Things are bubbling up’, zegt hij zo mooi. Soms komt er een dikke laag vrij, soms een flinterdun randje, alles op zijn tijd, maar het is dé weg naar zelfliefde. Je overtuigingen ziet
23 yoga international
hielpen niet maar één Rebirthing ademsessie heeft zijn leven op zijn kop gezet. Hij beschrijft het als ‘a huge thing.’ Hij voelde weer waar hij vandaan kwam.
yoga international
24
‘Overdrijf je zucht. Maak het groots. Het mag theatraal’ hij als een korst om je intuïtie. Hij vertelde dat hij als brandweerman eens een vrouw redde. Hij vond haar bewusteloos in een klerenkast. Toen ze was bijgekomen zei ze dat ze nog snel iets anders wilde aantrekken voordat ze het brandende huis uit vluchtte. Ze vond dat ze niet in haar pyjama naar buiten kon. Haar overtuiging was, je moet er altijd netjes uit zien. Maar deze overtuiging werd haar bijna fataal.
Alsof je een baby oppakt
DAN BRULÉ komt in begin november weer naar Nederland. Dit keer is hij in Bussum. Kijk op ademruimte.nl Meer over Dan Brulé: breathmastery.com Instagram: danbruleofficial
Af en toe stopt Dan met praten en neemt weer een diepe zucht en nodigt ons uit dit ook te doen. ‘Overdrijf je zucht. Maak het groots. Het mag theatraal. Als een grote opluchting. Stop in je ademhaling zachtheid en plezier. Adem extra in, vertel jezelf dat het veilig is en adem dan totaal ontspannen uit. Maak van die zucht een genot.’, zo roept hij enthousiast. Het lijkt zo makkelijk. Sommigen uit de groep vinden het zuchten juist vreselijk om te horen en ook om zelf te doen. Ook ik betrap me op allemaal oordelen over zuchtende mensen. Dan blijft ons positief stimuleren. ‘Je moet vol inademen van je tenen tot je kruin,
zonder kracht. De lucht vanzelf op laten komen als een waterstraal in een fontein en daarna totaal ontspannen uitademen.’ Ik merk dat ik nog te veel spierkracht gebruik en niet ontspan. Wat me helpt, is als hij de inademing vergelijkt alsof je een baby oppakt en naar je toe brengt. Teder en zacht. Ik ontspan en word zachter. We blijven zuchten in een verbonden ademhaling terwijl Dan door gaat met positieve woorden om ons nog meer te laten ontspannen. ‘Blijf open en ontspannen. We willen de Boeddhaglimlach in je wakker maken.’ Later legt Dan uit dat een zucht van opluchting direct je parasympatische reactie activeert. Het reptielenbrein wordt getemd. Bewuste ontspanning van de spieren en gewrichten versterkt de activering nog eens extra. Plus: de positieve visualisatie en het bewust genereren van verzachtende gevoelens maken het zuchten een krachtige, verjongende oefening. ‘De adem inzetten om te ontspannen werkt zo snel dat het bijna valsspelen lijkt.’, aldus Dan Brulé. Je kan de zucht overal toepassen, meent hij: in de auto, bij de kassa of op welke plek dan ook, als je merkt dat iets je opwindt. Een diepe zucht brengt je weer terug naar binnen. Daar komt nog bij dat zuchten een reflex van het lichaam is en je longen gezond houdt. Daarom zuchten we. Dus hou je niet meer in en gun jezelf heel veel lekkere diepe opluchtende en ontspannende zuchten!
WEGGEVERTJES
Win de Ultra High-Waist Eco Leggings Cancun van Liquido Fashion
Inspirerend travel Journal voor, tijdens en na je reis Wonderlust is een anders-dan-anders traveljournal! De focus ligt niet zozeer op het vastleggen van waar je bent
Jij bent uniek en jouw kleding is dat ook. Met je
en wat je doet, maar meer op het ontdekken van wat die
keuze voor Liquido kies je niet alleen voor stijl, en
reiservaringen met jou doen. Met inspirerende vragen
duurzaamheid, maar ook voor limited edition. Al onze
vooraf, tijdens en ná
producten behouden hun vorm: ze krimpen niet en
je reis kom je erachter
worden niet wijder tijdens het dragen. Het gebruikte
wat je beweegt, waar
materiaal gaat ook heel lang mee en is sneldrogend en
je blij van wordt, en
ademend. Steeds meer producten worden gemaakt van
welke inzichten je
ons revolutionaire Amni Soul Eco ®, biologisch afbreekbare
na je reis wilt blijven
materiaal. Zo kan jij er met een gerust hart genieten.
toepassen.
Geniet met deze Ultra High-Waist Eco Leggings Cancun van optimaal comfort op alle vlakken: extra hoge en brede
Prijs: ¤ 17,50
tailleband, zodat alles er lekker in blijft zitten, extra lang en
Ga naar wonderlust-
gemaakt van superzacht biologisch afbreekbaar materiaal,
journal.nl/journal
zodat je met een goed gevoel kunt genieten van je yogalegging! En dat alles in een unieke print en duurzaam geproduceerd in beperkte aantallen. Jij bent uniek en je kleding dus ook! Prijs: ¤ 61 Ga naar liquido-fashion.com
Win!
Ga naar: yoga-international.nu/ winnen
De Saswitha Opleiding voor Yoga en Wijsbegeerte is de oudste yogadocentenopleiding van Nederland OP LEI DI NG | C UR S U S S EN | BI J S CHOL I N GEN | WO RK S H O P S
w w w . y o g a - s a s w i t h a . n l
Yogareis naar India Februari 2020
Reis met ons mee naar de beroemdste yogaplekken van India Dagelijkse yogalessen Ervaren reisbegeleiding Maak op een relaxte manier kennis met het èchte India tijdens deze rondreis
www.movimento-yogatravel.com
Je zenuwstelsel tot rust brengen en energie opbouwen Laten we onze fysieke en meditatiebeoefening bekijken vanuit de manier waarop wij omgaan met energie en vanuit de balans in ons zenuwstelsel. Een Chinees spreekwoord zegt: ‘Als chi stijgt, verschijnen honderden ziekten. Als chi daalt, verdwijnen honderden ziekten.’ Hoe zit dat precies? Door Guy Burgs
MEDITATIE
Te veel energie bovenin Als het sympathische zenuwstelsel zo vaak wordt geactiveerd dat ons lichaam eraan gewend raakt en dat dit voor ons een normale manier van leven is geworden, dan hebben we een probleem. We vragen op een of andere manier meer van onszelf dan we kunnen geven, zodat ons lichaam in een constante sympathische toestand verkeert en niet meer de kans krijgt om tot rust te komen. Er is dan sprake van een voornamelijk opwaartse stroom van chi door het lichaam, waardoor de energie zich ophoopt in het bovenlichaam en voortdurend het hart, de longen en de hersenen prikkelt. Dan voel je je gespannen, je slaapt niet goed en je kunt niet meer stoppen met denken; er zit bovenin gewoon te veel energie.
Energetisch een berg Eigenlijk zou de meeste energie zich onder je middenrif moeten bevinden.
‘Dit leven is een diep belichaamde ervaring’
Haal meer uit je ervaringen Dus in plaats van alles uit onszelf te willen halen door onszelf tot het uiterste te drijven, keren wij yogi’s die neiging tot overdrijving de rug toe ten gunste van een blijvende parasympathische toestand. We zien wat we doen en we werken aan een goed georganiseerde en evenwichtige energetische toestand. En dan komen
we erachter dat we in die toestand veel meer uit onszelf kunnen halen dan in die hyperactieve, oververhitte toestand. Er is een enorm verschil tussen wat je uit jezelf kunt halen als je op de toppen van je tenen loopt en wat je kunt bereiken als je op dit moment ontspannen bent. Als we werkelijk ons potentieel willen verwerkelijken, dan moeten we kijken naar wat we uit het leven kunnen halen zonder het lichamelijke systeem dat we daarvoor gebruiken kapot te maken. Het is niet hetzelfde als alles halen uit het leven wat erin zit. Je haalt het meeste uit je ervaringen, door je lichaam sterker te maken zodat het meer aankan. Dit leven is geen cerebrale ervaring, maar een diep belichaamde ervaring. Dat is de betekenis van mens zijn. Het is meer dan iets mentaals, het is iets heel uitzonderlijks. We brengen dus onze shen, onze geest, terug in onszelf, zodat die zich niet voortdurend overal en nergens ophoudt. En als we tot rust komen in onszelf en goed kijken, dan zien we dat dit verbazingwekkende proces van energetisch in balans komen zich van nature voltrekt. Onze meditatie, onze qigong en de oefeningen die we doen, zijn slechts manieren om de lading die we niet nodig hebben los te laten, de lading waarvan we niet eens wisten dat we die vasthielden. Dan kunnen leven, aandacht en bewustzijn op een meer samenhangende manier door ons heen stromen.
Meer info: theartofmeditation.org
27
In je bovenlichaam heb je niet veel chi nodig, en in je hoofd al helemaal niet. Zodra er te veel energie naar je hoofd gaat, raakt het oververhit. Je denkt te veel en je kunt je niet meer ontspannen. Als onze energie gecentreerd is, zijn we evenwichtiger – energetisch lijken we dan meer op een berg. Er is niet veel energie nodig om je hersenen te laten functioneren. Eigenlijk vormen ze slechts het bovenste stukje van een informatiesysteem dat alle cellen van je lichaam omvat. Je hoeft er niet over na te denken hoe je levervetten omzet of hoe je hartslag wordt gereguleerd, want dankzij onze aangeboren intelligentie weet je lichaam die dingen. Nu begrijp je misschien dat het helemaal niet nodig is om veel energie vast te houden in je denken, in je hoofd, als er niet een of andere taak is waarvoor je je denken nodig hebt. Je lichaam heeft een eigen intelligentie en het heeft energie nodig. Je lever en je hart reguleren zichzelf, en daarvoor hebben ze alleen maar energie nodig. Als je er niet aan gewend bent om terug te keren naar die herstellende, parasympathische toestand, put je je lichaam uit en krijg je op den duur te maken met degeneratieziekten.
yoga international
H
et autonome zenuwstelsel, het regelmechanisme van je lichaam, heeft twee onderdelen. Het zenuwstelsel kan zichzelf oppeppen als het nodig is, om een beetje extra vermogen uit jou te halen. Dat noemen we de sympathische toestand. Als ons lichaam zijn vermogens moet opvoeren, omdat wij het uiterste van onszelf vergen, dan komt het in een ‘hypersympathische toestand’. In feite is dit het vecht-of-vluchtmechanisme, dat je nodig hebt als je voor een uitdaging staat. Het andere onderdeel is het parasympathische zenuwstelsel, het in evenwicht brengende, herstellende mechanisme van het lichaam. Als je niet voor een uitdaging staat, is het te hopen dat je lichaam in deze parasympathische toestand komt en dat de aangeboren intelligentie ervan de zaak weer in balans brengt en herstelt of geneest.
BURLESQUE: THE ART OF TEASE
Magische striptease die rebelse sisters verleidt naar puur vrouw-zijn
LICHAAM Een fluwelen handschoen van operalengte, een strikte wespentaille, een onmogelijke hoge hak van lakleer en zwoel gepenseelde rode lippen. Is het verleidelijke striptease? Ja dat ook. Maar àchter deze Happy Dance zit een magische intentie die veel verder gaat dan sensueel ‘teasen’. Welkom in de feministische scene van burlesque, waar performer en publiek elkaar – speels en uitbundig – bevrijden en bekrachtigen.
29
P
ippa Pinuppins (artiestennaam) is een Nederlandse auteur, kunstenares en danseres, gespecialiseerd in fusion dansstijlen van Afrikaanse en Gypsy dans, buikdans en burlesque. Ze performde al wereldwijd, van Hawaii tot Marokko. Ze is ook danstherapeut, geeft workshops buikdans en burlesque en organiseert Witte Tipibijeenkomsten, samen met Alejandra Acosta.
∫
Hoe heb je burlesque ontdekt? ‘Ik vond burlesque altijd al heel mooi, maar pas toen ik stripfiguur Hilda ontdekte, begon mijn burlesque carrière echt. Hilda ontsproot uit de fantasie van de Noord-Amerikaanse illustrator Duane Bryers en is net als ik een grote, ronde vrouw met krulhaar en een vrolijk gezicht. Marilyn Monroe is een ander idool van mij. Bij burlesque voel je wat je doet, er zit bezieling in. Veel vrouwen doen alsof, maar juist bij burlesque wil het publiek iemand zien die zich haar eigen lijf en sensualiteit helemaal heeft toegeëigend en daarvan geniet.’ ‘Pippa Pinuppins is mijn ware zelf, mijn ware gezicht. Zij verbindt Pippi Langkous, Mary Poppins en een jaren vijftig pin-up in mij, maar
yoga international
Door Daniella Sloots Foto's Johan van der Klaauw
ze verbindt vooral vrijheidsstrijdster Piraat en dappere liefdesprinses Pierewiet en voegt er een derde verbindende en gezonde factor aan toe: zichzelf.’ ‘In mijn cabaret & (belly) burlesque shows vertel ik altijd een persoonlijk levensverhaal, dat tegelijk universeel is. Met veel komedie, lol en surprises erin. In Marilyn Monroe goes Oriental dans ik met levensgrote veren waaiers. Het is een Oriëntaalse zwanendans, waarin ‘Marilyn’ samenkomt met de Libanese muzikant Wael Kfoury in een romantisch en humoristisch duet. Soms moét ik, omdat mijn lijf niet altijd meewerkt, tijdens een show vertragen. Het grappige is, dat juist dan het publiek het hardst applaudisseert… (lacht). Vertraging brengt vrouwen zò veel. Volledig bewust (aanwezig) zijn, van je tenen tot je kruin.’
yoga international
30
∫
Heeft burlesque een spirituele kant? ‘Ja, het is een bijzonder genre, waarin veel met archetypen wordt gewerkt. Een spirituele vorm van zelfbevrijding, waarin je alle kanten van jezelf (figuurlijk en deels letterlijk) blootgeeft. Zonder zelfkritiek en mét zelfspot vier je je eigen uniciteit, inclusief rauwe, ongepolijste kantjes. Burlesque artiesten zijn vooral erg creatieve levenskunstenaars, die hun eigen choreografieën, hoofdtooien, kostuums en attributen creëren. Vaak hebben zij al een bepaald levenspad afgelegd, waarin oprechte zelfliefde een plek heeft gekregen.’
∫
Vertragen, volledig bewust aanwezig zijn, zelfbevrijding ... doe je ook aan yoga? Ooit deed ik Yin Yoga, omdat ik de docent zo leuk vond. De yogavorm die me echt fantastisch lijkt is Aerial Yoga en dan vooral vanwege de circusassociaties die ik erbij heb (schatert). Ik
‘Shake de boel lekker los, in plaats van te mediteren!’
geloof overigens niet in controle of beheersing over het lichaam. Ik heb ook tantra en yoga in India gedaan en daar ging het niet enkel over poses, maar om de hele levensfilosofie er omheen. Dat vond ik zalig, omdat het in context was. Ik vind het belangrijk dat de bezieling en de roots van de stroming er nog in zitten.’
∫
Wat is de link tussen burlesque en de Witte Tipi-bijeenkomsten, die je ook organiseert? ‘De Witte Tipi bijeenkomsten, die ik samen met Alejandra Acosta geef, zijn net als mijn burlesque workshops speels en vrij, én gericht op verbinding. Alles mag er zijn, maar in plaats van eindeloos te roeren in de modder, gaan we ervan uit dat die lotus toch wel opkomt. Door bewustzijn te creëren over je ervaringen, kun je spiraalsgewijs een pad naar binnen bewandelen. Via “ervaring” reis je naar “bewustzijn”, steeds dieper door naar de kern, waar je thuiskomt. Dat is een continu proces. Als iemand zegt: “Ik heb een buikje en vind hem niet mooi.” Dan is dat helemaal prima. Alles gewoon mogen laten zien en zijn werkt op
LICHAAM BURLESQUE ‘Burla’ is Italiaans voor ‘grap’ en ‘burleske’ een kluchtig blijspel, maar burlesque zoals wij het nu kennen, stamt uit de negentiende eeuw in Noord-Amerika. De term refereert aan variété-achtige shows in nachtclubs, waar komische acts werden afgewisseld met striptease. Enkele bekende performers tussen de jaren twintig en zestig van de vorige eeuw waren Josephine Baker, Gypsy Rose Lee, Blaze Starr en Tempest Storm. Met de nadruk op tease In burlesque zien we korsetten, jarretels, veren, satijn, waaiers, boa’s, of props zoals een reusachtig champagneglas. De burlesque danseres plaagt haar publiek, door zich – al sensueel bewegend – net niet helemaal uit te kleden. Haar slipje en
strippen zelfs minimaal en vieren vooral hun seksualiteit en sensuele schoonheid in een verleidelijke dans, waarbij de nadruk ligt op ‘tease’, in plaats van op ‘strip’. Burlesque draait dan ook om het vieren van (de eigen) vrouwelijkheid, in welke vorm, kleur, leeftijd,
zich al bevrijdend. Shake de boel lekker los, in plaats van te mediteren!’ ‘Ik noem mijn cursuslokaal bewust de Danstempel. We veroveren daar heilige seksualiteit terug en wat terug veroverd is, wordt meteen ook weer van iedereen. Want als jij smeulend vuur bent, dan worden zowel mannen als vrouwen daardoor aangestoken. Die willen dat ook! Het lichaam verraadt alles en als danstherapeut zie ik bij de warming up al hoe een groep of een vrouw in haar vel zit. Daar pas ik mijn programma dan op aan.’
∫
Kijk ook op: bypippa.nl
Zijn vrouwen zich over het algemeen bewust van hun eigen sexyness? ‘Nee! Dat vind ik zo jammer. Ik zie dagelijks geboren verleidsters, die hun lichaam gebruiken als prachtig, sensueel instrument. Veel vrouwen hébben dat van nature, maar herkennen dit niet bij zichzelf. Een soort blinde vlek bij vooral blanke vrouwen. Lust en lachen liggen zo dicht bij elkaar! Volgens mij is de bedoeling van dans, dat je er blij van wordt en je verbindt met je lijf. Als je zorgt dat je lichaam blij is, dan is de hele klus geklaard.’
achtergrond of maat dan ook. De boodschap – hoe licht of luchtig ook – is expliciet feministisch. Burlesque is het toppunt van vrouwelijkheid, waarbij de vrouw haar eigen sensuele sprookje creëert, precies zoals zij het wil. Met veel speelse knipogen, excentrieke eigenheid, verleiding en interactie als onmisbare basiselementen. Ondergang en revival van (neo)burlesque Door de opkomst van de porno-industrie in de jaren zestig verminderde de burlesque scene drastisch. Pas rond 1990 kwam er een heropleving, met dank aan de NoordAmerikaanse, glamoureuze Dita Von Teese. Toch toont zij met haar Classic American burlesque maar een klein topje van de bruisende burlesque vulkaan, met uiteenlopende stijlen zoals Gorelesque, met absurde slapstick acts, gothic, fetish en horrorthema’s en Bump ’n grind; een op buikdans geïnspireerde vintagestijl binnen Burlesque.
31
tepelkwastjes, houdt ze aan. Sommigen
yoga international
bovenstukje, vaak niet meer dan twee
COLUMN
Zen, zin & onzin Mieke Bouma speurt naar verhalen die inspireren en de weg wijzen naar de verborgen wijsheid van je eigen bestaan. Door Mieke Bouma Fotografie Ben Kleyn
Pinokkio ‘Oh, oh! Je neus groeit!’, zei mijn oma wel eens tegen mij als ik in haar ogen onwaarheden sprak. Ik kende natuurlijk het verhaal van Pinokkio, maar geschrokken voelde ik dan toch even aan mijn neus om er achter te komen dat het wel mee viel. Nu was ik onlangs in Pinokkio-land. In Pinokkio-land? Ja. Ik was in Lucca (Italië), de geboorteplaats van Pinokkio, daar waar de schrijver Carlo Collodi in 1883 het verhaal opschreef en waar je zo’n beetje op elke straathoek houten Pinokkios, Pinokkioschorten en boekjes over Pinokkio vindt. Ik herlas het verhaal en het verraste me want Pinokkio is eigenlijk een symbolisch verhaal. Het gaat over menswording en symboliseert onze dubbele natuur; het fysieke zelf en ons ware zelf. Pinokkio is een houten pop die door zijn ‘vader’ Gepetto uit een blok hout wordt geschapen. Maar zodra zijn hoofd af is, steekt hij zijn tong uit en zodra hij voeten heeft, rent hij naar buiten. Zijn vader heeft heel wat met hem te stellen. Pinokkio is een schelm. Hij maakt keer
op keer fouten, volgt zijn impulsen en drijft zijn lieve vader tot wanhoop. Door zijn streken belandt hij uiteindelijk goed in de penarie, maar weet dan zichzelf en zijn vader te bevrijden uit de buik van een haai en leert zorgen voor zijn zieke vader. Pas als hij zijn egoïsme, zijn naïviteit en stommiteiten overwonnen heeft, wordt hij op een ochtend wakker als een echte mensenjongen! Pinokkio leert dat hij meer is dan een houten marionet, dat hij zijn impulsen beter kan leren beheersen, zijn egoïsme moet overwinnen en beproevingen moet doorstaan voordat hij een echt mens kan worden. En dat geldt natuurlijk voor ons allemaal. We blunderen ons een weg door het leven. Maar om de kwaliteiten van ons ware zelf tot uitdrukking te brengen, moeten we verleidingen weerstaan, hebzucht beteugelen en inzien dat we meer zijn dan een fysiek omhulsel. Zou het overigens niet handig zijn als onze neus daadwerkelijk zou groeien als we egoïstisch zijn, onverdraagzaam of ons ware zelf ontrouw? Makkelijk herkenningsteken. Bij jezelf én bij anderen!
MIEKE BOUMA is storycoach, auteur en dramadocent. Verhalen vormen de rode draad en inspiratiebron in haar leven en werk. En verder: yoga, schrijven, films, wandelen en lesgeven.
SPIRITUELE OPLEIDING SPECIAL GOOI HET ROER OM (VOLG JE HART)
B-MIND METHODE P.34
De B-Mind Methode. Make that change. HOOGENDIJK COACHOPLEIDINGEN P.35
Bezielende coaching vanuit je hoofd én je hart: Intuïtief en effectief DOLFIJN WELLNESS P.36
Je ziel weet de weg
SOUL BODY FUSION® PRACTITIONER P.37
Geef de regie over je leven terug aan je ziel
ECO-INTENTION P.38
Alles is energie
CIVAS OPLEIDINGEN P.39
Haal meer uit jezelf!
Deze special is samengesteld i.s.m. onze partners
Make that change Breng jezelf en anderen duurzaam in balans met de B-Mind Methode voor de rest van mijn leven alles zou doen om lichaam en geest in balans te houden. Die belofte heb ik gehouden.”
Jeromes zoektocht duurde 25 jaar. De methoden en technieken die écht werken heeft hij teruggebracht tot een aantal essentiële oefeningen, veelal met een wetenschappelijke basis. Zo ontstond de B-Mind Methode, beschreven in zijn boek Heelweek, in een week in balans.
Je leert: • je eigen ontwikkeling naar een hoger niveau tillen en te leven vanuit passie en balans • mensen één op één coachen met behulp van de B-Mind Methode • groepen in 1 dag de basis van de B-Mind Methode bij te brengen
Wordt gecertificeerd B-Mind Coach Breng jezelf en andere mensen duurzaam in balans. Tijdens deze opleiding staat de nieuwe B-Mind Methode centraal. Je leert het fysieke, emotionele te combineren met het spirituele. De methode is ontstaan uit een rijke verzameling van technieken, zoals: Buteyko, hypnose, natural movement, mindfulness, yoga, Wim Hof Methode en is waar mogelijk gebaseerd op wetenschappelijke kennis. De methode wordt met succes toegepast bij particulieren en in het bedrijfsleven. De basis is in zeven dagen aan te leren.
Wie is de trainer van deze opleiding? De opleiding wordt gegeven door coach en trainer Jerome Wehrens, grondlegger van de B-Mind Methode. Jerome begeleidde meer dan 10.000 mensen en beheerst meer dan 33 technieken die iets voor je gezondheid kunnen betekenen. “Vanuit mijn kracht en passie motiveer ik mensen om een leven in balans te vinden. Mijn jeugd was eenzaam en onveilig. Lang heb ik met ongeloof en twijfel naar het leven gekeken. Op mijn 20e brak ik mijn rug en maakte ik mezelf de belofte dat ik
Waarom kiezen studenten voor deze opleiding? Studenten kiezen voor deze opleiding omdat de B-Mind Methode zo ervaringsgericht en breed toepasbaar is. Deelnemers roemen de niet dogmatische en speelse benadering van de methode en ervaren het als een inspiratie voor hun gezondheid en welzijn die een blijvende positieve verandering tot stand brengt. Je krijgt veel persoonlijke begeleiding, leert buiten de gebaande paden te denken en te luisteren naar je intuïtie. “Intuïtief voelt Jerome aan wat een groep nodig heeft en aankan, ook individueel. (…) Wat een fijn gevoel als je je grenzen kunt verleggen in de aanwezigheid van iemand die ten volle in je gelooft en die eerder weet dan jij tot wat je in staat bent.” Dominique Stulens Praktische info Locatie: De opleiding is in Eindhoven en stage in de Vogezen Toelating gebeurt op basis van een intake Start: 18 januari Meer info: info@b-mind.nl Telefoon: 06-47120830
De B-Mind Methode. Make that change. 34
Opleiding tot Bezielingscoach
h
gendijk
coach opleidingen
Welke kennis bezit een student na afloop van de opleiding? Een coachopleiding bij Hoogendijk voedt je, niet alleen met kennis, maar ook vooral als mens.
Coaching is een prachtig vak, en met bezieling wordt het nog mooier, èn effectiever. Zoek je verdieping en inspiratie, maar ook een solide methodische basis, als levens-, relatie- of loopbaancoach? Wij helpen je graag. Wat staat in onze opleidingen centraal? Bij onze coachopleidingen staat bezieling centraal: Werken vanuit volledig mens zijn, en in volle verbinding met jezelf de ander helpen. Dat maakt je werk niet alleen mooier, maar ook effectiever: Alleen door je intuïtie optimaal in te zetten kom je sneller tot de kern. Voor wie zijn de opleidingen bedoeld? Wat kan ik verwachten als ik klaar ben? Omdat onze opleidingen zo breed en diepgaand zijn, is het voor velen een interessante optie: Voor beginnende coaches: Wil je een goede start maken als coach?
Dan geeft deze opleiding je een brede basis aan coachtechnieken. Daarnaast ontwikkel je ook je intuïtieve vaardigheden, zodat je je ontwikkeling versnelt. Voor gevorderde coaches: Zoek je vooral verdieping en meer inspiratie? Wil je een diepere verbinding maken met cliënten en jezelf? Je krijgt een handige uitbreiding van je kennis en vaardigheden, en brengt je intuïtieve vaardigheden naar een hoger niveau. Voor managers die willen coachen: Coachend kunnen leidinggeven is tegenwoordig essentieel voor betere resultaten. Met deze opleiding krijg je degelijke handvaten hiervoor, en zet je voortaan niet alleen je hoofd, maar ook je intuïtie in om effectiever leiding te geven. Als levensschool: De opleiding werkt ook als een levensschool; het helpt je om volledig mens te worden, een diepe verbinding met jezelf te maken, anderen beter te kunnen begrijpen en moeitelozer met hen te kunnen werken.
Brede selectie coachmethodieken: Op basis van tientallen jaren ervaring hebben we een uiterst effectieve selectie samengesteld van coachmethodieken en technieken. Zo krijg je precies de juiste kennis, zonder overweldigd te worden. Groei van empathie en intuïtie: Door je empathische en intuïtieve talenten te laten groeien leg je beter verbinding met cliënten en jezelf, krijg je meer diepgang en verhoog je de effectiviteit.
Praktische informatie De opleiding start op diverse momenten per jaar. Onze opleidingen worden verzorgd tijdens een serie weekends op een prachtige locatie in het midden van het land. Door een weekendopleiding ontstaat sneller een hechte band tussen groepsleden, wat meer diepgang geeft en het leerproces versnelt. Regelmatig worden oriënterende middagen georganiseerd, waaraan je kosteloos kunt meedoen. Check voor data en aanmelding https:// hoogendijkcoachopleidingen.nl
Bezielende coaching vanuit je hoofd én je hart: Intuïtief en effectief 35
Spirit & Soul Coaching, je ziel weet wat jij nodig hebt
Als yogadocent of coach heb je de passie om anderen te helpen met het vinden van balans. Want soms lopen mensen vast, krijgen een burnout of zijn op zoek naar hun doel in het leven. Wil jij jouw praktijk verdiepen? Spirit & Soul Coaching is coaching op een dieper level, direct naar de kern van het probleem. Met de opleiding Spirit & Soul Coaching leer je direct toegang te krijgen tot de ziel om vanuit daar verder te coachen. Zodat het proces sneller gaat en er eerder een bewustzijnsverandering komt. Je leert ook hoe je wat je al gedaan hebt te integreren. Bijvoorbeeld heb je al familie opstellingen gedaan dan kan je dit er in meenemen. Coaching op maat. Groot pakket aan vaardigheden en technieken Centraal in de opleiding staan persoonlijke ontwikkeling en groei
vanuit de weg van de ziel. Je krijgt een groot pakket aan vaardigheden en technieken. Je leert werken met onder andere Deugden, Emotioneel Evenwicht, Inner Child, Chakra Psychologie en Spiertesten. Je bouwt vertrouwen en leert weg te blijven van je ego. Je ontwikkelt je tot een coach die coaching op maat kan geven. Het doel is mensen in hun kracht te laten komen. Zodat zij hun potentieel gaan leven en gelukkige mensen worden. In de opleiding komen lichaam, geest en lifestyle aan bod. Helemaal afhankelijk van waar de ziel naar toe wil. Vol vertrouwen aan de slag als coach Tijdens deze opleiding zul je een persoonlijke en spirituele ontwikkeling doormaken. Door met elkaar te oefenen ervaar je zelf wat Spirit & Soul Coaching doet en hoe snel het voor verandering
Je ziel weet de weg 36
zorgt. Tijdens de opleiding is er veel aandacht voor jouw leerproces. Waardoor je na je opleiding met vertrouwen aan de slag kunt als coach. Deze opleiding duurt 6 dagen.
Praktische informatie Locatie: Dolfijn Wellness, Amsterdam Trainer: Patty Jongemaets Telefoon: 06-53485252 Mail: info@dolfijnwellness.nl Website: www.dolfijnwellness.nl Data: 6 en 7 november, 13 en 14 november en 8 en 9 januari 2020 (totaal 6 studiedagen). Lestijden: woensdagen van 11.00 tot 17.30 en donderdagen 9.00 tot 17.00 Kosten: â‚Ź 1.500,00 (inclusief intake, uitgebreide werkmaterialen en certificaat) De opleidingen van Dolfijn Wellness staan geregistreerd in het Centraal Register Kort Beroeps Onderwijs (CRKBO). Tevens zijn we aangesloten bij Samenwerkende Yogadocenten Nederland.
Opleiding tot Soul Body Fusion® practitioner Zielsverbinding als basis voor groei, gezondheid en geluk
Wat is de basis van jullie opleidingsdag? Als mens bestaan we uit een lichaam, geest en ziel. Het versterken van de verbinding daartussen d.m.v. de sessies die je leert geven, heeft op veel niveaus invloed op je leven. Wereldwijd melden mensen na sessies verbetering van hun mentale- en fysieke gezondheid. Met kinesiologie is gemeten dat de Soul Body Fusion sessies een echte, meetbare verandering veroorzaken in iemands bewustzijnsniveau. Welke kennis bezit een student na afloop van de opleiding? Je leert in één dag wat de ziel is en hoe je met Soul Body Fusion sessies de verbinding ermee kunt versterken bij jezelf, volwassenen,
kinderen en dieren, ook op afstand. De sessies zijn kort (2x10 minuten) en kunnen in stilte plaatsvinden. Je geeft en ontvangt een sessie tijdens de opleidingsdag. Deelnemers beschrijven de dag als een bad van liefdevolle energie, waarbij ook bij jezelf veel kan worden opgelost en geheeld. Hoe is deze opleiding ontstaan? De energetische Soul Body Fusion® techniek is ontwikkeld door Jonette Crowley (www.JonetteCrowley. com). Arno van Dijk is sinds 2012 door haar gecertificeerd als leraar. Sindsdien heeft hij al circa 1300 mensen deze techniek geleerd. Na het volgen van de, door diverse beroepsorganisaties geaccrediteerde, opleidingsdag, ben je (internationaal) gecertificeerd practitioner.
Voor wie is de opleidingsdag bedoeld? Voor iedereen die wil groeien in bewustzijn, zich gezonder en gelukkiger wil voelen en daar ook anderen mee wil kunnen helpen. Er is geen toelatingseis. Soul Body Fusion leraar Arno van Dijk merkt dat als hij zichzelf een verkorte sessie (van 5 minuten) geeft aan het begin van de dag, hij meer flow, geluksgevoel en “zijn te volgen richting” ervaart. Wil jij groeien in bewustzijn? Wil je jezelf, volwassenen, kinderen en dieren gezonder en gelukkiger maken? Dan ben je van harte welkom bij onze opleidingsdag.
Praktische informatie Centrum Arno van Dijk Driel (bij Arnhem) 06-54 797 322 (Arno) www.urpichai.nl info@urpichai.nl Bijdrage voor de opleidingsdag: € 99/€ 121 Data & locaties: Meerdere keren per maand, in heel Nederland, zie: www.urpichai.nl/workshops
Geef de regie over je leven terug aan je ziel 37
Breng gezonde energie in je leven, de natuur en organisaties
Hoe je dat doet op kleine en grote schaal leer je in de beroepsopleiding tot ECOintention Practitioner. Ook leer je hoe je managers en beheerders kunt coachen in het energetisch beheren van hun organisatie. Tijdens de hele opleiding staat jouw persoonlijke ontwikkeling centraal. Alles is energie ECOintention is een methode om gezonde energie en flow terug te brengen in je leven, de natuur en organisaties. De basisgedachte is: Alles is (levens)energie, iedereen kan energie voelen, vanuit zijn hart geven en met zijn intentie sturen. Cursussen en opleiding Bij Center for ECOintention kun je verschillende cursussen volgen over het verbeteren van de energie in je leven, in de natuur en organisaties. Samen vormen ze de 4-jarige opleiding tot ECOintenion Practitioner. Je bent vrij of je daarnaar toe wilt werken of gewoon meer wilt leren over de werking
van energie en ECOintention in jouw leven en bedrijf. Per jaar beslis je of je doorgaat. Uitgangspunt bij alles wat wij aanbieden is ervaringsgericht leren, aangevuld met heldere lesstof. Bij alle cursussen staat persoonlijke ontwikkeling centraal. Diploma ECOintention Practitioner Na het vierde jaar ontvang je het einddiploma ECOintention Practitioner. Hiermee ben je bevoegd om het beroep uit te oefenen. ECOintention Practitioners werken zelfstandig in het bedrijfsleven of voor Center for ECOintention. De opleiding bestaat 20 jaar, wordt internationaal aangeboden en is erkend door de Nederlandse overheid. Voorkennis is niet vereist. Hans Andeweg en Rijk Bols zijn de oprichters en dagelijkse leiding van Center for ECOintention. Energy Works In september start de 5-daagse ECOintention Intensive ‚Energy
Alles is energie 38
Works‘. Je kunt deze volgen in Elspeet op de Veluwe of in San Francisco in Californie. In combinatie met de 3-module online Follow-up voldoe je aan de eisen van het 1e-jaar en kun je in 2020 starten met het 2e-jaar van de opleiding. De normale ECOintention basiscursus met één cursusdag per maand begint in februari 2020. Bronnen ECOintention verbindt oude wijsheid en moderne wetenschap tot een praktische methode. Het is gebaseerd op de boeken ‚In resonantie met de natuur‘ en ‚Scheppend leven‘ van Hans Andeweg.
Meer weten? Bezoek onze website www.ecointention.com, mail naar info@ecointention.com of bel onze infolijn 0641840555. Graag tot mails, hoors, ziens!
Haal meer uit jezelf!
Volg een thuisstudie bij CIVAS op ingrijpende levensvragen, zoals ‘Waarom is mijn leven zo moeilijk? Hoe word ik gelukkiger? Wat houdt me tegen om het leven te leiden dat ik écht wil leven?’ Wat is het doel van ACT? Doel van ACT is ervoor te zorgen dat mensen een rijker en meer zinvol leven leiden, terwijl ze de pijn die daarbij hoort, leren aanvaarden. Beter omgaan met de perikelen van de geest, versterken van het welbevinden en het belang van zingeving staan dan ook centraal bij ACT. Voor wie is de thuisstudie ACT bedoeld? Als therapeut, coach of hulpverlener kunt u ACT professioneel inzetten bij tal van mentale problemen. Niet met het doel om deze problemen te laten verdwijnen, maar om het welbevinden te vergroten. Ook wanneer u ACT wilt gebruiken voor uw eigen ontwikkeling, is deze cursus een aanrader. Praktische info Interesse in de thuisstudie ACT? Download een gratis proefles op www.civas.nl. Acceptance and commitment therapy Veel mensen worstelen met belemmerende gedachten en emoties. Belemmerende gedachten kunnen een zeer negatief effect hebben op ons welbevinden. Acceptance and commitment therapy (ACT) helpt om deze gedachten en emoties te accepteren en er op een gezonde manier mee om te gaan.
Wat is de kerngedachte van ACT? De kerngedachte van ACT is dat verzet tegen het onvermijdelijke ten koste gaat van het levensgeluk. De cursus gaat daarom uitvoerig in op het ontstaan van lijden en het belang van acceptatie. Op welke levensvragen geeft ACT antwoord? ACT is een nieuwe therapievorm die antwoord probeert te geven
39
Na uw inschrijving via www.civas.nl of 023 – 55 11 511, ontvangt u binnen twee werkdagen het studiepakket. De cursus ACT is erkend als bijscholing door de BATC, VBAG, ABvC en BGN. Prijs ¤ 300.
Y
g
n Y e a n n i
bewegen tussen de polen
FILOSOFIE Welke filosofie en visie liggen ten grondslag aan Taoïstische yoga, meridiaanyoga en Yin yoga? Maartje van Hooft schrijft er vier afleveringen over. Dit is de tweede.
Yin en Yang zijn uitersten, die niet zonder elkaar kunnen. Ze werken samen in een dynamisch krachtenveld, cyclisch en ritmisch, net zoals de in- en de uitademing Door Maartje van Hooft | Foto's Maria Zink
Dit poëtische fragment uit de Tao Te Ching beschrijft hoe alles voortkomt uit en bestaat in het spanningsveld van tegengestelde krachten. Deze tegenstellingen worden benoemd als Yin en Yang. Dit krachtenveld creëert beweging en vitaliteit.
Yin, Yang, en de beweging Yin en Yang zijn polariteiten, zijn als maan en zon. Als de schaduwzijde en de zonzijde, of als vrouwelijk en mannelijk. Meer naar binnen gekeerd, of meer naar buiten gekeerd; steunend en voedend, of activerend en verwarmend. Een westerse analytische geest heeft de neiging te denken in óf-óf, iets is óf Yin, óf Yang. Maar de achterliggende gedachte van het Yin-Yang model is dat door twee polariteiten te benoemen je een veld creëert, een ruimte waarin de levensbeweging tussen de beide polariteiten zichtbaar wordt. Het gaat om het dynamische krachtenveld, en niet om de afzonderlijke pool! Dit zie je terug in alle levensbewegingen: deze zijn altijd cyclisch en ritmisch. Zoals de adem en de hartslag, die ontstaan vanuit samentrekking en loslaten. Maar ook het dag- en nachtritme en het ritme van de seizoenen zijn cyclisch, met fases die actiever en meer naar buiten gekeerd zijn,
en fases waarin de energie zich meer terugtrekt. Het is onmogelijk de polariteiten van deze ritmes uit elkaar te halen. Wat is de inademing zonder uitademing, of de dag zonder nacht? Het is het ritme en de beweging tussen beide polariteiten die vitaliteit en leven brengen.
Yin en Yang in het lichaam De Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) heeft visies en concepten vanuit het Taoïsme doorontwikkeld, en in de TCG worden ‘Yin en Yang’ gebruikt om de fysiologische functies en de interne balans te beschrijven. De wortel van ons leven vind je in de organen. De organen zorgen voor de materiële uitwisseling met de wereld om ons heen, zodat onze binnenwereld gevoed wordt en in balans blijft. De organen die zich bezighouden met vertering en transformatie van voeding worden gezien als meer Yang. Ook organen die de beweging reguleren van urine en gal (blaas en galblaas) worden gezien als meer Yang.
‘De wortel van ons leven vind je in de organen’
41
Alle dingen dragen de vrouwelijke schaduw op hun rug, de mannelijke zon in hun armen, en de vitale adem van harmonie daartussen. (Tao Te Ching, deel van vers 42)
yoga international
Yin en Yang
yoga international
42
‘Vertragen en de aandacht naar binnen brengen is Yin’ De organen die zorgen voor optimale interne balans, en die energie opbouwen en vanuit onze voeding de stoffen samenstellen die optimaal geschikt zijn voor ons lichaam, worden gezien als meer Yin. De Yin-organen zijn de longen, het hart, de milt, alvleesklier, lever en nieren. De Yin-organen nemen een bijzondere plaats in, omdat ze gezien worden als de dragers van onze psyche, en deze organen hebben een intieme relatie met onze emotiehuishouding.
Van binnen naar buiten De organen staan aan de basis van onze energiehuishouding en vitaliteit. De kern van de Chinese geneeskunde is het balanceren en versterken van de orgaanfunctie, om zo de vitaliteit te vergroten. Van oudsher werden vooral voeding en meditatie gezien als de ingang om interne balans te vinden. De balans of disbalans van de organen zie je echter ook terug aan de buitenzijde van het lichaam.
Via communicatielijnen in het bindweefsel rond de organen en ook (spier-) bindweefselketens in het bewegingsapparaat, hebben de organen invloed op en een relatie met verschillende lichaamsgebieden en functies. Deze communicatielijnen worden meridianen genoemd. Door de meridianen te beïnvloeden, kun je ook de orgaanfuncties en de energiebalans beïnvloeden. De meridianen zijn genoemd naar de organen waarmee ze in verbinding staan, en zijn ook onderverdeeld in Yin en Yang. Yin is meer naar binnen gericht, en Yang is meer naar buiten gericht. De Yin-meridianen verlopen meer aan de voorkant van het lichaam en de binnenzijde van armen en benen. De Yang-meridianen verlopen meer aan de achterkant en buitenkant van het lichaam.
Van buiten naar binnen Als we energie mobiliseren en aandacht naar buiten brengen is dat een Yang beweging. Als we vertragen en aandacht naar binnen brengen is dat een Yin beweging. Als we spanning vasthouden en onze energie daardoor stagneert, is het moeilijk om te vertragen en naar binnen te gaan. Om te ontladen en spanning af te voeren is beweging nodig, en met name het openen van de Yang-meridianen helpt om spanning en stagnatie los te laten. Van daaruit kun je gaan vertragen en opbouwen via de Yin-meridianen. Deze visie vanuit de Chinese geneeskunde over het ritme van ontlading naar herstel en integratie is een natuurlijk ritme van Yang naar Yin, en ook weer van Yin naar Yang. Deze visie wordt onderbouwd door modern neurologisch onderzoek. De laatste jaren zie je dat in veel vormen van lichaamswerk en psychosomatiek deze kennis gebruikt wordt bij het werken met chronische spanning, burn out, maar ook bij trauma. Via de meridianen en bindweefselketens die verlopen op armen, benen en de romp is het mogelijk om de interne balans van de organen en van onze psyche te versterken en te harmoniseren. Vanuit het perspectief van de Chinese geneeskunde is vooral het voeden en versterken van Yin-organen belangrijk om vitaliteit en innerlijke kracht op te bouwen.
FILOSOFIE
Meridiaanparen Geen foto: Je komt staan met de voeten op heupbreedte. Op de inadem breng je de armen via zijwaarts omhoog. Op de uitadem breng je de armen via zijwaarts weer terug. Herhaal dit enkele keren en voel dan na. Deze beweging opent de middelste ademruimte rond de flanken. Foto 2: Dan kom je in een bredere spreidstand. De voeten draai je 45 graden open en je buigt de knieën. Op een actieve uitadem breng je één knie krachtig naar binnen, terwijl je de hiel naar buiten draait. Let op dat je geen druk in de knie krijgt! Op de inadem zet je de voet weer terug. De volgende uitademing doe je hetzelfde met het andere been. Herhaal de beweging en voel na. Deze beweging activeert de darmen en opent de onderste ademruimte. Foto 3: Dan kom je op de rug liggen, de knieën gebogen en de voeten op
1
2
3
4
heupbreedte. Schuif de vingers in elkaar en leg je handen op je hoofd. Ga met je aandacht van de voorrand van het schouderdak naar de wijsvinger (Dikke Darm-meridiaan). Dan strek je rustig de armen omhoog, met het gevoel dat je vanaf de schouder een verlenging maakt naar de wijsvingers. Let erop dat de schouders ontspannen blijven! Breng de handen weer naar het hoofd en herhaal de beweging dan enkele keren. Voel na hoe de beweging doorwerkt. Foto 4: Leg dan een tennisbal onder de rechterbil, vrij hoog in de bil. Je ligt nu iets scheef. De benen zijn gestrekt. De linkerhand leg je op de onderbuik. De rechterarm leg je opzij en dan iets boven schouderhoogte, tot je een zachte rek voelt van de longtop naar de duim (Long-meridiaan). Blijf zo enige tijd liggen. Je volgt de adembeweging onder je linkerhand. Je kan langer in deze houding blijven liggen, als een Yin-houding. Als je uit de houding komt, voel dan na en wissel van zijde.
43
Foto 1: Je staat met de voeten naast elkaar. Op de inadem stap je met rechts naar voor en komt met het gewicht op rechts. Tegelijk draai je de pinken naar binnen en brengt de ellebogen naar achter, de handen tegen de ribben. Op de uitadem stap je terug en kruist de polsen over elkaar. Op de volgende inadem stap je met links naar voor en maakt dezelfde armbeweging. Op de uitadem stap je weer terug. Wissel zo links en rechts af. Herhaal deze beweging en voel na. Deze beweging
opent de bovenste ademruimte rond de longtoppen.
yoga international
De meridianen en de orgaanfuncties worden onderverdeeld in paren, een Yinorgaan en een Yang-orgaan die elkaars functie ondersteunen en complementeren. Een voorbeeld van een dergelijk paar zijn longen en dikke darm. In de oefenset wordt de adem geactiveerd en de Dikke Darm-meridiaan in beweging gebracht. Door zo spanning los te laten, kan daarna de Longmeridiaan gevuld en gevoed worden, wat helpt om de afweer te versterken.
ZACHT, SOEPEL EN RELAXED DE HERFST DOOR Ayurvedische self-care voor vata
GEZONDHEID
In de late herfst start het vataseizoen, aldus de Ayurvedische leer. Deze tijd van het jaar is wisselvallig, onrustig en veranderlijk. En zo kun je je dan ook voelen. Gelukkig kun je dankzij Ayurvedische self-care practice de herfst relaxed doorkomen. Door Irina Verwer | Fotografie Ruud Voerman
V
yoga international
46
olgens Ayurveda bestaat alles en iedereen uit vijf verschillende elementen, namelijk aarde, water, vuur, lucht en ruimte (of ether). Die vijf elementen worden vervolgens samengevoegd in wat doshas genoemd wordt, ofwel ‘constitutietypen’. Daar zijn er drie van: kapha, pitta en vata. Die laatste dosha, vata, is gemaakt uit lucht en ruimte. Dat betekent dat vata voornamelijk kwaliteiten van lucht en ruimte in zich heeft. Als je lucht en ruimte combineert, krijg je iets wat vormeloos, bewegelijk, grenzeloos is. Ook is deze combinatie droog (als je de was buiten hangt wanneer het niet regent wordt je was vanzelf droog) en koud (als het waait voelt het veel koeler aan dan op dagen waarop de wind afwezig is). Lucht en ruimte is ook helder - je kijkt er tenslotte zo doorheen, iets wat je bij aarde, water en vuur minder makkelijk kan doen. Al deze verschillende kwaliteiten zie je terug in alles waar vata sterk aanwezig is. Mensen waarbij vata de sterkst aanwezige dosha is, hebben dan ook meer lucht en ruimte in zich dan mensen die bijvoorbeeld kapha als sterkst aanwezige dosha hebben. Echte vata’s hebben daardoor sneller koude handen, voeten en billen, piekeren meer, hebben eerder last van slapeloosheid, hebben vaak een droge en ruwe huid, zijn creatief, beginnen vaak aan honderd fantastische projecten tegelijk maar maken het liever niet af, kunnen heel helder
Ayurveda adviseert het tegenovergestelde te doen van vata
zijn, bewegen en veranderen graag en zijn dus ook graag onderweg - ook al voelen ze zich daar na afloop uitgeput door.
Vata klachten Ongeacht je dosha, dus ongeacht of je je nou wel of niet herkent in de eigenschappen van vata, neemt vata toe in de late herfst en vroege winter. Voor iedereen dus, want dat waar je je mee omringt word je door beïnvloed. En aangezien vata volop aanwezig is in het meest rusteloze en koude seizoen, neemt vata in ons ook toe. Juist in het seizoen waarin het weer van minuut tot minuut lijkt te veranderen worden ook wij wat onrustiger, zijn we vermoeider, slapen we slechter, wordt onze huid droger, krijgen we statisch haar, kraken onze gewrichten meer en voelen we ons gestrester. Om al die vata-gerelateerde klachten tegen te gaan, adviseert Ayurveda ons juist het tegenovergestelde te doen van wat vata is. Van vata heb je tenslotte al voldoende in je leven op dit moment, je hebt nu juist behoefte aan de andere elementen. Aarde, water en vuur dus.
Self-love Die elementen kun je versterken door je in een dagelijkse Ayurvedische self-care practice onder te dompelen. Zo’n self-care practice helpt je niet alleen om het vata seizoen warm, relaxed en soepel door te komen, maar helpt je ook om met meer zachtheid en liefde naar jezelf te kijken. Van selfcare naar self-love dus. Het oefenen met self-love begint eigenlijk al voordat je aan een Ayurvedische self-care practice begint, aangezien het belangrijkste aan de hele practice is dat je zacht bent voor jezelf. Leg jezelf dus niet de verplichting op om vanaf nu iedere dag alle stappen uit de practice te volgen, om jezelf vervolgens schuldig te voelen als je het niet volhoudt. Kijk in plaats daarvan met zachtheid en mildheid naar jezelf en kies de stappen die haalbaar lijken. Doe wat je kunt, dat is voldoende.
GEZONDHEID
lichaamstemperatuur. Start met AYURVEDISCHE SELF-CARE
masseren bij je billen, masseer van
weet is het drie uur later en zit je
PRACTICE VOOR VATA
daaruit je benen, voeten, buik en zo
naar filmpjes van baby-panda’s te
• Pas je voeding aan. Om vata te
goed als het gaat je rug. Masseer
kijken. Internet zorgt er vaak voor
verlagen, eet je datgene wat niet
daarna je borst(en), je armen, je
dat we onze grenzen niet meer
luchtig, droog, koud of ruw is. Je
nek, gezicht en hoofdhuid.
voelen en, als we er lang genoeg op
laat de rijstwafels en ijsbergsla dus
Wanneer je masseert, doe dit met
ronddolen, dat we onrustig worden
staan en kiest voor verwarmende,
aandacht en liefde. Als je weinig tijd
en slaaptekort oplopen. Dat klinkt
zachte en vochtige voeding. Alles
hebt, masseer dan alleen je buik,
verdacht veel als een te veel aan
wat in of heel dichtbij de aarde
billen en voeten. Probeer, wanneer
vata dus. Aangezien internet vata is,
groeit is fantastisch in dit seizoen,
je masseert, de aanraking van
is het verstandig om minder tijd
het helpt jou ook om te aarden en
binnenuit te voelen en te volgen. Dit
online door te brengen in het vata-
niet meer alle kanten op te
maakt de massage niet alleen
seizoen. Als je last hebt van vata-
vliegen. Pompoen, pastinaak,
meditatief, maar helpt je ook om je
gerelateerde klachten is het
bietjes, zoete aardappel en wortel
meer te verbinden met je lichaam.
uiteraard een goed idee om het hele
zijn allemaal goede keuzes, net als
Als je maar één ding kiest uit de
verwarmende kruiden zoals
hele self-care practice voor vata,
gember, kaneel en venkel. Soep,
laat het dan deze zelfmassage zijn.
pap, curry en stoofschotels zorgen
• Drink meer water. En dan geen
jaar door vaker offline te zijn. • Zorg dat je het warm genoeg hebt. Draag laagjes kleding, het liefst in verwarmende kleuren zoals rood en
ervoor dat het aarde- en
koud water, maar water dat op z’n
waterelementen versterkt worden
minst op kamertemperatuur en
- net wat je nu nodig hebt.
liefst nog warmer is gebracht. Voeg
Restorative en Yin Yoga. Mediteer
schijfjes gember en een
iedere dag, zodat je scherp en
• Masseer jezelf met biologische, warme sesamolie, het liefst iedere ochtend voordat je onder de
kaneelstokje toe voor extra warmte.
okergeel. • Beoefen zachte yogavormen, zoals
gefocust blijft.
• Ga offline. Internet is grenzeloos en
• Ga op tijd naar bed. Zorg dat je om
douche stapt. De sesamolie werkt
vaak ook eindeloos: je gaat online
22.00 in bed ligt. Dit helpt je om
verwarmend en aardend. Je kunt
met de intentie om heel even een
dieper en langer te slapen. Een
‘m au-bain marie verwarmen tot
adres op te zoeken en voor je het
soort winterslaap dus.
yoga international
47
Adho Mukha Svanasana II Hond met het hoofd omlaag II
yoga international
48
Door Marciel Witteman Foto & Illustratie Irene Ypenburg
Kom vanuit handen en knieën naar de Hond. Strek vanuit de Hond een been omhoog. Je heup aan de andere zijde beweegt misschien mee, laat die terug zakken. Voel hoe het gewicht van het opgeheven been in de lijn van je rug en armen valt. Je onderste been staat op de tenen en krijgt een extra strekking. Kom terug op een uitademing en wissel van been. Wissel een paar keer op je ademritme: adem in, strek een been omhoog. Adem uit, zet hem terug. Wissel de benen af alsof je wandelt.
Nieuw!
Yoga Thuis het boek vanaf oktober in de winkel
LEVEN Moeilijkheid:
yoga international
49
HART & ZIEL
‘Ik kom er voor mezelf’ Evert Kirsenstein was zijn leven lang nieuwsgierig naar yoga
D
e wekelijkse yogales van Evert Kirsenstein vindt plaats in het clubgebouwtje van de ijsbaanclub in Tuindorp Oostzaan. Wat in de winter ijsbaan is, is nu een weide vol koeien. Af en toe loert er eentje vlak bij het raam nieuwsgierig het clubgebouw binnen. Vijf oudere dames en Evert doen er op hun gemak hun yogaoefeningen onder leiding van een vrolijke, jonge juf, Maaike Pfann. Bij Evert gaat soms niet elke oefening even vloeiend. Wat nu ook alweer, zie je hem denken. Maaike ziet het ook en loopt af en toe naar hem toe om hem wat extra aandacht te geven. Onverslaanbaar in slowfox Dat waardeert hij, zegt hij thuis, in een rustig buurtje in Oostzaan waar de straten zijn vernoemd naar waterplanten. Hij vindt het fijn dat ze hem op zo’n subtiele onopvallende manier corrigeert, en niet hard door de ruimte roept wat hij verkeerd doet. ‘Er zitten hele moeilijke oefeningen bij. Als ik het een paar keer doe, weet ik het wel, maar nu ik ouder word, is het moeilijk te onthouden.’ Hij
lacht ondeugend. ‘Mijn favoriete oefening is de hond. De makkelijkste!’ Zijn vrouw Hennie is er ook bij. Zij is dit jaar 80 geworden en hij wordt het bijna. Ze zaten samen jarenlang op stijldansen en wonnen de ene na de andere beker. Vooral in de slowfox waren ze onverslaanbaar. Als Evert aan de slowfox denkt begint hij te stralen. ‘We dansten met van die mooie grote passen. Helemaal te gek, die slowfox!’ Toen Hennie last van haar heupen kreeg en het dansen stopte, zijn ze samen op bejaardengymnastiek gegaan en is Evert met yoga begonnen. Dat is zo’n 25 jaar geleden, en als het aan hem had gelegen was hij er al veel eerder mee begonnen. ‘Ik was altijd heel nieuwsgierig naar yoga. Elke keer als ik langs een yogaschool kwam dacht ik: “hoe zou dat eigenlijk zijn?” Ik had gewoon moeten aanbellen.’ Hennie: ‘Daarom zei ik tegen hem toen ze hier in het buurtcentrum met yogalessen begonnen: “Begin jij nu maar eens met die yoga van je. Dit wilde je toch zo graag?” Zelf heb ik niet zoveel met yoga. Ik heb er het geduld niet voor.’ Evert: ‘De eerste les vond ik direct leuk, het paste bij me.’
51
Tekst Emilie Escher | Foto’s Caro Bonink
yoga international
Evert Kirsenstein (bijna 80) stond jarenlang in voorover gebogen houding Amsterdamse tramrails te repareren. Zijn rug heeft heel wat te verduren gehad, maar yoga trekt alles recht.
yoga international
52
‘Ik fiets niet meer naar de les, ik loop.’ Hoofd leegmaken Tijdens zijn vroegste yogajaren werkte hij nog, maar aan zijn collega-tramrailsrepareerders heeft hij het nooit verteld. ‘Dat waren een heel ander type mensen dan ik. Iedere baan heeft aparte mensen. Er heerste daar toch een erg grove mannencultuur.’ Hennie luistert ongelovig naar haar man en vraagt: ‘Heb je dat echt nooit verteld, Evert?’ Oudere mannen en yoga is nog steeds geen veel voorkomende combinatie, heeft Evert gemerkt. ‘We begonnen met drie mannen in de groep. Eentje hield het niet vol. En de andere hebben we na twee lessen nooit meer teruggezien. Die man zei: “Het is niet mijn ding.”.’ Het maakt hem niet zo veel uit. ‘Eigenlijk kijk ik nauwelijks om me heen tijdens de les. Ik zeg altijd, ik kom voor me zelf en niet voor een ander. Ik ben vooral met mezelf bezig. Zo gaat dat met yoga.’ Het lukt hem steeds beter om zijn hoofd leeg te maken voordat hij aan de les begint. Dat komt ook door Maaike, die hem aanraadde om een paar uur
voordat de les begint geen inspannende dingen meer te doen. ‘Ik fiets ook niet meer naar de les, ik loop. Dat is rustiger en heel fijn.’ Slaap altijd lekker Aan het einde van elke les is hij altijd totaal ontspannen. ‘Maaike sluit de les altijd weer anders af, soms heeft ze een gong waar ze op slaat, soms luisteren we naar muziek. Als ze dan met een dekentje lang komt dat ze over me heen legt ben ik zó weg, diep in slaap. Het is altijd even schrikken als ze dan langs komt om me weer wakker te maken. Zo lekker ben ik aan het slapen. De avond na yoga slaap ik óók altijd lekker.’ En wat helemaal mooi is: met yoga trekt hij zijn rug weer recht. ‘Ik loop altijd een beetje voorover. Dat is jammer. Maaike heeft er al tig keer wat van gezegd: “Evert, denk aan je houding.” Maar daar heb ik heel veel moeite mee. Het heeft te maken met mijn beroep. Ik heb mijn hele leven lang tramrails gerepareerd, moest de hele dag voorover staan. En soms ook de hele nacht. Dat was heel zwaar en niet echt goed voor mijn lichaam.’ Wat voor soort yoga hij eigenlijk doet, namelijk Alignment Yoga, dat weet hij niet. ‘Ik noem het altijd maar Maaike-yoga.’ Het maakt hem ook eigenlijk niet zo veel uit. ‘Ik knap er altijd van op. Ik vind het heerlijk.’
HEBBEDINGEN
Yogaday - jouw persoonlijke yoga trainer Na de vakantie dat ontspannen gevoel vasthouden? Dat kan gewoon thuis, vanaf je yogamat. Creëer je eigen Yogaday moment in drie stappen. Kies een thema, duur en muziek. Probeer de gratis Yogaday app eens en ervaar het zelf! 175.000 gebruikers gingen u voor. Zie voor meer info yogaday.today
Geniet van het Momento prAna presenteert haar nieuwe duurzame yogakleding: de Momento-lijn. Deze bestaat onder andere uit een top en een 7/8 legging, beiden uit 72% gerecycled Poliamide en bluesign® gecertificeerd. Ook overtuigt deze kledinglijn met UPF 50+, goeddoordachte pasvormen, zoals een brede tailleband met hierin verstopt een klein zakje voor je sleutels en een vrouwelijk design in een herfstig kleurenpalet. Win een prAna set (top en 7/8 legging) t.w.v ¤ 150,-
The Yoga Wheel by Yoga Design Lab The Yoga Wheel tilt jouw yogaoefeningen naar een hoger niveau. Een combinatie van de ideale maat, breedte en gevoerde kussens zorgt ervoor dat je je soepel en veilig kan uitstrekken op het wiel. Verbeter balans, kern- en rugkracht terwijl je de vastzittende spieren losmaakt. Open je borst, schouders, rug en heupflexoren op de mooiste manier. The Yoga Wheel biedt ondersteuning voor uitdagende houdingen en voegt een creatieve twist toe aan je oefeningen, bij zowel beginners als gevorderden. Eco-vriendelijke & niet-giftige prints op waterbasis op natuurlijke kurk. Bevat een gratis houdingsgids. Prijs: ¤ 58 Ga naar: yogadesignlab.com
Prijs: ¤ 150 Ga naar prana.com
Win!
Ga naar: yoga-international.nu/ winnen
Bomvol smaak Vegan street food voor thuis
yoga international
54
Wie ooit in Azië is geweest en daar hongerig door de straten of markten heeft gestruind, weet hoe lekker en makkelijk Aziatische street food is. Je zintuigen worden geprikkeld door de heerlijke geur van vers eten en eenmaal bij het kraampje bestel je voor een paar euro een bakje hemel dat ook nog eens voor je ogen bereid wordt. Vaak nog lekkerder en verser dan in restaurants! Met het boek Vegan Street Food hoef je niet langer naar Azië te vliegen voor het beste street food, maar bereid je deze gerechten zelf thuis. Door Mara Giamboi | Foto’s David Back
N
aast Azië zie je ook in Nederland het gezellige street food opduiken; steeds vaker kun je in restaurants kleine (Aziatische) bites bestellen om te delen. Een nieuwere ontwikkeling is vegan street food, duurzaam eten smaakt namelijk nóg beter – vinden wij. De ThaisZweedse zusjes Lamyai Vozzi en Aidah Samphani zijn het hier mee eens, en schreven het boek Vegan Street Food, bomvol Aziatische gerechten met natuurlijke ingrediënten. Met een vader als kok groeiden ze op met de Aziatische keuken en op latere leeftijd werkten ze zelf als kok in het familiecateringbedrijf. Op dit moment runnen ze een lunchroom in Zweden. De gerechten in het boek zijn geïnspireerd door ervaringen uit hun tijd als kok, herinneringen uit hun kindertijd en hun favoriete Aziatische smaken en gerechten. Alle gerechten zijn vanuit de basis zelf gekookt, zonder toevoegingen. Ook zijn de gerechten van nature glutenvrij en wordt er geen witte suiker gebruikt. Kook onze selectie van vier gerechten en waan je even op een Aziatische markt.
VEGAN STREET FOOD AZIATISCH KOKEN MET NATUURLIJKE INGREDIËNTEN Auteur(s): Lamyai Vozzi, Aidah Samphani Vertaler: Ger Meesters/Vitataal Uitgeverij: Forte Culinair ISBN: 9789462502093
ETEN
RIJSTPANNENKOEKJES MET VERSE KRUIDEN EN PADDENSTOELEN RIJSTPANNENKOEKEN
• 150 g rijstmeel • 1 el maïzena • ½ tl kurkuma • ½ tl Himalayazout • 2 dl kokosmelk • 2 dl water • koolzaadolie om in te bakken VOOR SOJA- EN KRUIDENDIP
VOOR DE TOPPING
gefrituurde paddenstoelen • rucola • radijsjes • taugé• limoenpartjes • gehakte pinda’s Tegen pannenkoeken zeg je geen nee,die zijn bij iedereen favoriet! Dit is een voedzame en frisse versie. Ze zijn eenvoudig te bereiden en je kunt ze combineren met veel verschillende soorten beleg. De pannenkoeken passen goed bij het ontbijt, een lunch of diner. Gebruik je fantasie, hier kun je creatief zijn! BEREIDING
Meng de droge ingrediënten voor de pannenkoeken en klop ze samen met de kokosmelk en het water tot een glad beslag. Laat het beslag ongeveer 30 minuten op kamertemperatuur staan voordat je gaat bakken. Hak de knoflook, gember en Spaanse peper fijn. Hak de koriander fijn. Doe alles in een kom. Voeg de rest van de ingrediënten toe en meng goed. Bak de pannenkoeken in koolzaadolie. Wanneer de randen beginnen te verkleuren, is het tijd om ze om te draaien. Leg de gebakken champignons, rucola, radijsjes, bonen, limoenpartjes en gehakte pinda’s op de pannenkoeken. Serveer er de kruidendip bij.
55 yoga international
• ½ sjalotje • 1 tl fijngehakte gember • 1 kleine piri-piripeper (of ½ Spaanse peper voor een mildere smaak) • een handvol koriander • 1 teentje knoflook • 50 ml zoutarme tamari • 1 el rijstazijn • 1 el agavesiroop
yoga international
56
MANGOSALADE MET
VOOR DE GEFRITUURDE RIJST
GEFRITUURDE TOFU EN
rijst naar keuze• frituurolie
gefrituurde sjalotjes en gebruik ze als topping.
TAMARINDEDRESSING VOOR DE GEFRITUURDE
GEFRITUURDE RIJST
INGREDIËNTEN
SJALOTJES
voor 3-4 porties • neutrale olie om in te bakken • 150 g stevige witte tofu • 1 stevige mango • 1 wortel • ¼ rode ui • 1 Spaanse peper • een handvol muntblaadjes • een handvol koriander • 30 g gehakte geroosterde pinda’s • gefrituurde rijst • gefrituurd sjalotje
2 sjalotjes • frituurolie
Verhit olie in een grote pan. Frituur de rijstkorrels op hoog vuur totdat ze poffen (5-10 seconden). Giet ze af in een zeef boven een andere pan, anders zal het moeilijk zijn om alle rijstkorrels te pakken te krijgen.
VOOR DE TAMARINDEDRESSING
sap van ½ limoen • 1 el tamarindepasta • 1 tl Himalayazout
BEREIDING
Verhit de olie in een pan en bak de tofu in zijn geheel zodat alle zijden een kleurtje krijgen. Laat afkoelen. Frituur de sjalotjes en de rijst, zie het recept hieronder. Schil en rasp de mango en wortel. Snijd de rode ui in dunne ringen en snijd de Spaanse peper in schuine plakjes. Snijd de tofu in repen. Doe alle ingrediënten behalve de pinda’s in een grote kom. Roer dan alle ingrediënten voor de dressing door elkaar en giet die over de salade. Meng de geroosterde pinda’s met de
GEFRITUURDE SJALOTJES
Schil en hak de sjalotjes fijn. Vul een grote pan met een dikke bodem voor ongeveer de helft met frituurolie en verhit die tot 165-180 graden. Gebruik een thermometer. Frituur de sjalotjes in porties goudbruin. Haal ze uit met een schuimspaan en laat uitlekken op keukenpapier.
ETEN
VOOR DE SATÉSAUS
CURRY-SATÉSAUS
Spiesjes worden vaak geassocieerd met grillen en dat zorgt altijd voor een feestelijke sfeer. Tofu en currypasta vormen een spannende combinatie en de satésaus is goddelijk lekker en makkelijk te bereiden. Serveer als voorgerecht of als bijgerecht bij andere gerechten. Een gerecht met karakter!
INGREDIËNTEN
BEREIDING SPIESJES
voor 3-4 porties
Pel en hak de ui en knoflook. Hak de basilicum en de koriander fijn. Pureer alle ingrediënten in een keukenmachine tot een gladde massa. Vorm de massa met je handen rond de uiteinden van de spiesjes. Verhit de olie in een pan en bak de spiesjes rondom op middelhoog vuur.
TOFUSPIESJES MET
• 125 g stevige witte tofu • 1 sjalotje • 1 teentje knoflook • 10-15 blaadjes Thaise basilicum • kleine handvol koriander • 180 g gare rijst • 130 g boekweitmeel • 2 el rode currypasta • 1 el tomatenpuree • 1 tl komijnpoeder • 1 tl zout • 1 el kokossuiker • 2 el olie
BEREIDING SATÉSAUS
Pel en hak de ui. Verhit wat olie in een pan en fruit de ui. Voeg rode currypasta, kokosmelk, pindakaas, tamarindepasta, kokossuiker en zout toe. Kook en laat gedurende ongeveer 5 minuten sudderen. Hak de pinda’s en meng ze door de saus. Verdun met water als je de saus te dik vindt.
57 yoga international
• 1 sjalotje • 1-2 el neutrale olie • 2 el rode currypasta • 2½ dl kokosmelk • 50 g pindakaas • 1 el tamarindepasta • 1 el kokossuiker • 1 tl Himalayazout • 60 g geroosterde gezouten pinda’s
yoga international
58
Nicole Bannenberg ‘Een beeld of een oefening komt tevoorschijn als je verstilt’
Nicole Bannenberg (1962) is yogadocent in Critical Alignment Yoga en mede-eigenaar van een yogaschool. Daarnaast schildert en tekent ze. Haar onderwerpen vindt ze bij voorkeur in de natuur. Sinds anderhalf jaar ontrafelt ze met name insecten, die ze zo minutieus mogelijk probeert weer te geven. Het liefst groot, want dat doet iets met je ervaring. Door Heidi Vandamme
KUNST
Weergaloos Weerloos Dit beeld bracht Bannenberg anderhalf jaar geleden op het idee om de dieren tot onderwerp te maken van een serie getiteld ‘Weergaloos Weerloos’. Elk nieuw werk begint met het bestuderen van de kleine insecten en dieren door een microscoop. Nicole: ‘Door de microscoop zie je ontzettend veel: de prachtige details, maar ook hoe ongelofelijk mooi insecten bijvoorbeeld zijn’. Vervolgens gaat ze op zoek ‘naar vorm, compositie, kleur, licht en schaduw, contrasten en vooral het gevoel van het weergaloos weerloze’. Neem bijvoorbeeld het hagedisje, dat door zijn karakteristieke houding net een piëta* is en daardoor dichter bij de mens staat: ‘Het ingevallen borstkasje,
Overstijgende schoonheid Haar atelier hangt inmiddels vol met kleurrijke ‘insectenportretten’. Het uitvergroten van deze kwetsbare onderwerpen maakt het volgens Bannenberg een ‘groots onderwerp’. Ze licht toe: ‘In de kunst gaat het vaak om leven en dood. Daar zit een bepaalde schoonheid in die overstijgend is. Door in te zoomen op kleine insecten en dieren realiseer je je dat die kleine wereld onderdeel is van het grotere geheel. Pas als je de schoonheid ervan kunt inzien, kun je er zuinig op zijn.’
Net als yoga is het maken van kunst een oefening door de tijd heen. ‘Overal waar je tijd en energie in steekt, groei je in. Je kunt je er ook pas in verdiepen als je langer met een ding bezig bent. In die zin is yoga ook een ambacht.’
Yoga en kunst
Lichtheid
In de jaren tachtig van de vorige eeuw volgde Bannenberg een opleiding tot beeldend kunstenaar die ze niet afmaakte. ‘Ik was jong, kwam net van de middelbare school en voelde me niet thuis in de maatschappelijk donkere tijd die zich in de kunst weerspiegelde.’ Ze herschoolde zich en na tien jaar lang ergotherapeut te zijn geweest, koos ze uiteindelijk voor een professionele loopbaan als yogadocent. Ondertussen bleef ze tekenen en schilderen, zonder iets openbaar te maken. In 2013 vervolgde ze haar studie aan de Wackers Academie. Sindsdien zijn yoga en kunst twee gelijkwaardige expressievormen die nauw verweven zijn met hoe ze zich voelt.
Er gaat voor Bannenberg geen dag voorbij zonder yoga. Wekelijks geeft ze circa 12 uur les; daarnaast doet ze vrijwel dagelijks ook zelf oefeningen. Volgens Bannenberg is Critical Alignment Yoga een mooie, maar ook confronterende methodiek: ‘Het brengt je naar al je blinde vlekken, fysiek en mentaal. De grootste uitdaging daarbij is om te voelen wat er gaande is, vooral op momenten dat je tegen je eigen grenzen aanloopt. Als het je lukt om er niet vandaan te bewegen, ontstaat er ruimte en kun je lichtheid vinden in de houding. Ik vind het bijzonder om mijn cursisten te begeleiden in dit proces en ze te laten ervaren hoe ze worden gedragen door lichtheid.’
Verstilling
* In de kunst de benaming voor een afbeelding of uitbeelding van de dode Christus vergezeld door Maria of engelen. Het kan een schilderij of een beeld zijn.
Voor Bannenberg is het proces van kunst maken en yoga precies hetzelfde: ‘Zoals je begint met een leeg doek, start je in yoga met een lege geest. Ze vervolgt: ‘Een beeld of een oefening komt alleen tevoorschijn als je verstilt, met andere woorden verstilling is een voorwaarde om te laten zijn. Op zulke momenten verlies je elk gevoel van tijd en ontstaat iets in het moment en dat is altijd goed, ongeacht wat er uit komt.’
Kijk voor meer informatie over het werk van Nicole Bannenberg: www.nicolebannenberg.nl Meer informatie over haar yogapraktijk: www.yogagarage.nl
59
In haar fijne atelier in Amsterdam-West laat Bannenberg me haar ‘modellen’ zien: vliegjes, kevers, vlinders, hommels en sprinkhanen, maar ook een gemummificeerde kikker en een baby hagedisje. Ze zitten liefdevol opgeborgen in doosjes en glazen potten. Bannenberg vindt ze op de tuin of aan zee, waar ze liggen of aanspoelen. Het beeld van overleden insecten roept ontroering bij haar op. Ze staan symbool voor de vergankelijkheid en kwetsbaarheid van het leven.
de handjes en nageltjes. Het heeft iets ontzettend kwetsbaars en daarom vond ik het intrigerend om af te beelden, want dit gaat uiteindelijk ook over ons als mens.’
yoga international
Vergankelijkheid
Door Cathelijne Esser
Chakra-yoga en kunst
A
ls yogi en grafisch ontwerper Erica Jago een boek maakt,
L
even is een voortdurende improvisatie, schrijft improvisatieviolist
Yoga bij psychiatrische klachten
Y
oga wordt wereldwijd steeds vaker ingezet als
Stephen Nachmanovitch. Geïnspireerd
therapie bij een psychiatrische
Dat bleek al bij haar eerste boek, Art
door wijsheidstradities zoals het boed-
aandoening, of als aanvulling
of Attention en nu weer bij Angelus,
dhisme en Tao, laat hij zien hoe impro-
op de reguliere behandeling.
een chakrawerkboek dat ze samen
visatie niet zozeer een vaardigheid is,
Heather Mason en Kelly Birch
met kunstenaar en creative director
voor bijvoorbeeld musiceren, maar
– beiden psychotherapeut,
Roos van der Kamp maakte. De
een beoefening die bijdraagt aan ont-
onderzoeker en yogatherapie-
chakra’s zijn een innerlijke bron van
waken. Of je kunst maakt of een
expert – verzamelden literatuur
60
informatie, een kompas. Je kunt
gesprek voert of lesgeeft, het is alle-
en ervaringen over de effecten
ze ‘lezen’ en gebruiken om pijn
maal improvisatie pur sang. Leven en
van zulke therapie. Ze zochten
te omarmen en vrede te vinden.
improviseren hebben de overeen-
uit bij welke psychiatrische
Klinkt dat therapeutisch? Daar gaat
komst vergankelijk en imperfect te
klachten yoga zichtbaar
Angelus niet over, benadrukken
zijn. Dan kun je maar beter van die
effectief is gebleken. Dat
de auteurs. Wel over de magie die
twee kwaliteiten leren genieten, ze
scala is breed: ADHD, autisme,
nodig is om vervulling in je leven te
omarmen. Wie zich aangetrokken
depressie, angststoornissen,
vinden. Verwacht drie yogaseries per
voelt door improviserend musiceren,
psychose, slapeloosheid,
chakra en creatieve opdrachten die
heeft een verlangen zich te verhouden
trauma-gerelateerde
je helpen jezelf uit te drukken en te
tot anderen als gelijken, ziet Nachma-
klachten en eetstoornissen.
reflecteren. En natuurlijk heel veel
novitch. Als je het zo stelt, verdient
Per hoofdstuk wordt een
magische beelden.
improviserend musiceren eigenlijk een
analyse gegeven van zowel
plaats in ieders ontwikkeling.
het reguliere perspectief als
schoonheid en aandacht voor detail.
yoga international
trakteert ze lezers op oogstrelende
Improviseren als spirituele beoefening
Angelus. Yoga + Artbook
het yogaperspectief op deze
Erica Jago en Roos van der Kamp
The Art of Is.
klachten. Daarnaast worden
¤ 39,99, ISBN 9780986238116
Improvising as a way of life
onderzoeksresultaten over
Stephen Nachmanovitch,
yoga als behandelmethode
New World Library
gedeeld en aanbevelingen
± ¤ 16,99, ISBN 9781608686155
voor het gebruik van yoga bij behandelingen gegeven. Een welkome en behulpzame gids voor yogatherapeuten en professionals in de geestelijke gezondheidszorg. Yoga for Mental Health Heather Mason en Kelly Birch (editors), Handspring Publishing ± ¤ 37,99 , ISBN 9781909141353
LITERATUUR
Klassieker: Leven en werken in het ritme van de seizoenen Eeuwenoud of net verschenen, door welke spirituele klassiekers laten yogadocenten zich inspireren, op dit moment? om allerlei soorten lessen te doen
docent Critical Alignment Yoga
‘Het zaadje dat in de winter onder de
en ook ’s avonds laat. Het is dan nog
en TRE – laat zich inspireren door
grond zit, in stilte en als pure potentie,
licht, dus er is energie en warmte.’
Leven en werken in het ritme van de
krijgt in de lente voorzichtig vorm
seizoenen van Jaap Voigt.
maar de groei is nog ongeremd,
Natuurlijk ritme
gaat alle kanten op. In de zomer
‘Veel mensen gaan in december of
‘Als shiatsutherapeut wist
komt wat groeit tot volle bloei en
januari op vakantie naar een zonnige
ik al dat de energie van
krijgt het volledig vorm. Daarna
bestemming, waardoor ze geen
meridianen resoneert met
sterft de vorm in herfsttijd weer
winter doormaken. Dat voelen ze in
de seizoenen. Daarom kun je
af en keert de energie naar binnen
de zomer. December is de tijd van
meridiaanstrekkingen die je ook in
toe. Deze metafoor gaat op voor
het jaar om stil en leeg te worden.
yoga doet in bepaalde maanden
alle groeiprocessen. Ik ben me er
Geef je daar niet aan toe, dan blijft
extra aandacht geven. In de
steeds bewuster van geworden hoe
er onrust leven. De natuur geeft een
zoektocht naar wat er nog meer
mijn leven ook de seizoenen volgt.
spiegel. Het is niks ingewikkelds om
is geschreven over de seizoenen
Wanneer ik niet meebeweeg met dat
te begrijpen. Al realiseer je je pas hoe
kwam ik dit boek tegen. Wat ik
ritme merk ik vanzelf de gevolgen.
diep dit gaat als je het natuurlijke
mooi vind is dat Voigt concrete
In de winter vind ik het bijvoorbeeld
ritme consequent gaat volgen.
vraagstukken beschrijft die je door
moeilijker om ’s avonds op de fiets
Je kunt dan ontdekken dat veel
het jaar heen tegen kunt komen
naar een yogales te gaan. Doe ik dat
maatschappelijke verwachtingen of
in je leven, en welke activiteiten
toch, en zou het een actieve les zijn,
je eigen patronen je onbewust tegen
passen bij welke maand. In de
dan moet ik er na afloop thuis eerst
het ritme in laten bewegen’.
zomer is het bijvoorbeeld makkelijker
van bijkomen. Terwijl ik eigenlijk
om jezelf te laten zien, naar buiten
meteen naar bed wil. Als je meer leest
te gaan, om contact te ervaren met
over het ritme van de seizoenen dan
mensen om je heen. De winter gaat
ga je dat ritme snappen. In de winter
over de beweging naar binnen toe.
is het om vier uur donker en vraagt
Leven & werken in het ritme van de
De jaarenergie beweegt van Yin in
de natuur je om op dat tijdstip alvast
seizoenen. Op basis van de I Tjing
de winter naar Yang in de zomer.
naar binnen te keren, om te kiezen
Jaap Voigt en Hapé Smeele
Yangenergie is naar buiten gericht,
voor minder activiteiten en meer rust.
(fotografie)
Yin naar binnen. Energie is continu in
Dan is Yin Yoga veel passender. In de
Te koop via nachtwind.nl ¤ 27,50
beweging, wij dus ook.’
lente en zomer heb je volop energie
ISBN 9789081319614
nienjabrouwer.nl
61
Groeiprocessen
yoga international
Nienja Brouwer – shiatsutherapeut,
LEVEN
Anne Kanters 1
yoga international
62
Wanneer ben je begonnen met yoga? Het begon met wekelijkse lessen, ik was toen begin twintig. Mijn moeder deed yoga, dus als tiener was ik al bekend met yoga. Mijn eerste baantje was elke vrijdag schoonmaken bij de yogadocent van mijn moeder. En als kleuter wilde ik maar één ding, dat was dansen en in beweging zijn. Door te dansen heb ik yoga ontdekt en daar ben ik nog steeds erg blij mee. De fysieke beweging ging gelijk op met de innerlijke beweging en zo hield ik mijn hoofd op orde.
2
Wat is je grootste motivatie om yoga te beoefenen? Yoga is een prachtig kader waarbinnen enorm veel ruimte valt te ervaren en stilte te vinden is. Daarbinnen kan ik de bewegingen van het denken richting geven en meer tot rust brengen. Het geeft me zoveel. Door yoga leer ik mezelf steeds beter kennen. Ik houd van de fysieke uitdaging en het menselijk lichaam en de geest interesseert en fascineert me nog steeds elke dag. De verwondering blijft.
3
Hoe zou jouw wereld eruit zien zonder yoga? Welke wereld? Ha ha! Nee hoor, yoga is niet het enige en niet heilig. Er zijn zoveel andere waardevolle dingen, iedereen leeft en beleeft dat op zijn of haar eigen manier. Het belangrijkste is dat we respectvol met elkaar om gaan.
4
Hoe zit het met je daily practise? Dat doe ik soms wel, soms niet. Fysiek dan hè, op mijn matje staan en asana’s ‘doen’. Want mijn ‘yoga off the mat’ staat altijd aan. Dat zit in mijn hoofd, mijn hart en in mijn ziel. Dat is waarmee ik in de wereld sta, hoe ik de dingen ervaar, hoe ik voel en handel. Het geeft richting en verzacht. Ik word geen ander mens als ik van de mat af stap, op een feestje ben, met de hond loop, op vakantie ga of boodschappen doe.
Korte bio: Geboren 22 maart 1966 Beroep yogadocent Aantal jaren yoga 30 jaar waarvan 16 jaar als docent Yoga CV Jaartraining Oerdans, Kashmir yoga, Hatha yoga YOL (Yoga Opleidingen Limburg), Zwangerschapsyoga YOL, Zwangerschapsyoga Amadorra, Yoga voor ouderen YOL, Boeddhistische Meditatietraining YOL, Yoga & Dans Samsara, Babymassage Holos, Yoga Nidra, Yin Yoga Passies Yoga, yoga, en nog eens yoga. Mijn relatie met mijn man Tom, Boeddhisme, reizen, lezen, op pad met mijn hond, fietsen, mensen en hun persoonlijke verhalen. www.yoga-movement.nl
5
Wat raakt je? Dat kan van alles zijn, een glimlach van een onbekende op straat, krachtige vrouwen die het verschil maken, mijn eigen hersenspinsels, de stilte in meditatie. Me kwetsbaar opstellen is spannend maar er is geen andere weg, ik kies voor verbondenheid, voor echte emoties. Dat is wat mij beweegt, in contact staan met de wereld, en zo geef ik ook les.
6
Wat zijn je yoga ambities? Eerlijk gezegd wordt mijn ambitie steeds groter en meer. Ik heb altijd gedacht dat ik helemaal niet ambitieus was, wist ik veel, ik deed altijd maar wat. Maar toen ging ik lesgeven en dat ging vanzelf. Nu 16 jaar later wil ik meer en meer. Na tien jaar lesgeven als praktijkdocent bij Yoga Opleidingen Limburg ben ik vorig jaar gestart met Teacher Trainingen, bijscholingen voor yogadocenten. Ik hoop mensen te inspireren zich te blijven ontwikkelen. En stiekem hoop ik nog eens een boek te schrijven, ik weet niet waarom, het voelt zo.
7
Wie/wat zijn je grootste leraren en inspiratiebronnen? De natuur en de mensen om me heen. Die zijn onmisbaar voor me om te blijven ontwikkelen als mens, steeds opnieuw de verbinding aan te gaan met mezelf en het leven. De sutra’s van Patanjali, yoga leraar B.K.S. Iyengar, Spiritueel leraar Jiddu Krishnamurti en de Boeddhistische leraar Pema Chödron.
HART & ZIEL
63
Fotografie: Tom Pepels
yoga international
Agenda Klank Nidra, de ultieme ontspanning voor lichaam en geest Harmelen 15 september ‘19 miracleyoga.nl
Yoga & Jazz Improv, Free Flow movement guided on Keys by Tico Pierhagen & Nicole Dooper
64
Weesp 20 september – 8 november ‘19 yogatoday.nl
yoga international
Mindfulness training MBSR, 8-weekse cursus
27 september sthirayoga.nl
Women’s yoga retreat Ibiza Ibiza 28 september – 5 oktober ‘19 yogafactor.nl
Yin Yoga training met Jo Phee (65HYA), Yin Yang Flow, Yoga Nidra, Shoulder Anatomy Utrecht 4 – 10 oktober ‘19 pureenergyyoga.nl
Yogavakantie Portugal Portugal 13 – 20 oktober ‘19 yogakiki.nl
Yogavakantie Spanje Spanje 18 – 25 oktober ‘19 casalasuerte.nl
Magisch Bali yogaretreat Bali 19 – 26 oktober ‘19 ellissport.nl
Ouder en kind yogaretreat Ibiza
Uitgelicht Yin Yoga & Chinese geneeskunde teacher training 60 uur Maastricht 9 – 19 januari ‘20 livelyyoga.com
Ibiza 19 – 25 oktober ‘19 bodysattva.nl
Bezinningsweekend Kracht vinden in jezelf Reutum 1 – 3 november ‘19 www.yogaommen.nl
Inspiratium Bijzonder inspiratieevent van tijdschrift The Optimist en radiozender Sublime (zie website voor kortingcode lezers YI!) Congrescentrum Antropia Driebergen 11 oktober 2019 inspiratium.nl
Onze favorieten elephantjournal.com ournature.nl yogaspy.com yoganonymous.com yogajournal.com yogakrant.nl yogihotspots.com
WEETJES
#durftevragen Beantwoord door Vinyasa- en Core Flow-docente Marlene Henny
Yoga Ook een vraag over yoga? International yoga-international.n online u/
je ademhaling. Wanneer we hiertoe
yoga-international.nu
verenigen in een asana kunnen we
verbinding tussen het lichaam, de ademhaling en de geest. Alleen door deze drie elementen te yoga optimaal ervaren.
Wat betekent Vinyasa yoga?
inspirerende blogs over yoga,
Het synchroniseren van de
Waarom is de ademhaling bij
gezondheid, lekker én gezond
bewegingen op de ademhaling. Met
Vinyas zo belangrijk?
eten, fijne yogahoudingen
andere woorden: je voert fysieke
Je wilt je in een houding zowel
en nog veel meer. Van onze
houdingen, asana’s genaamd, direct
comfortabel als alert voelen.Het
hoofdredacteur, maar ook
na elkaar uit en deze houdingen
vinden van de balans tussen de
van gastbloggers, zoals
samen vormen een serie, waarbij de
twee is belangerijk in
yogadocenten en andere
serie per les kan verschillen. Die
yogabeoefening. In de yoga werken
enthousiaste yogi’s.
fysieke houdingen ondersteun je
we met twee kwaliteiten, deze
Wil jij zelf bloggen? Ga naar
met de ademhaling. Houd hierbij de
noemen ‘Sthira & Sukha’. Of de
yoga-international.nu/contact
lengte van je inademing gelijk aan
balans tussen Sthira (krachtig en
die van je uitademing, dat je een
alert) en Sukha (comfortabel en
Als lezer van onze website en
ritme vindt in je ademhaling en je
licht) juist is, merk je vaak aan de
ons magazine kun je ook mooie
bewegingen gaat combineren met
ademhaling.
prijzen winnen. Van gezonde
je ademhaling. Je ademhaling kan
voeding, tot kleding en zelfs
jou dan door de houdingen heen
Wat zal ik merken na een vinyasa
complete retreats!
helpen en motiveren. Ook kun je,
yogales?
door je ademhaling te observeren,
Een van de fijne dingen van
Er staan natuurlijk winacties in
merken of je grenzen overschrijdt.
regelmatige yogabeoefening is dat
elk magazine, maar kijk ook eens
Dan ben je namelijk geneigd om je
houdingen makkelijker gaan. In het
op onze website onder Lifestyle/
adem even in te houden. Als je dit
begin zijn alle bewegingen nieuw
Winnen! voor alle winacties voor
merkt en ook het vaste
en hebben je spieren nog geen
Yoga International lezers.
ademhalingsritme niet meer kunt
‘geheugen’ voor die houdingen
herpakken, dan is het beter dat je
opgebouwd. Hoe vaker je de
een stapje terug doet. Wat we
houdingen doet hoe meer je
uiteindelijk willen, is de ademhaling
lichaam de houdingen herkent en
linken aan de bewegingen die we
het makkelijker wordt deze uit te
maken. Hierdoor ontstaat er een
voeren.
Like onze facebookpagina
facebook.com/ YogaInternationalMagazine Volg ons
@Yoga_Inter @yogainternationalmagazine
ritmische serie van bewegingen, gesynchroniseerd met het ritme van
65
Op onze website staan
www.marlenehenny.com
yoga international
durftevragen
in staat zijn, ontstaat er een
VOLGEND NUMMER
THEMA: DANSEN
yoga international
66
UKED: HOE YOGI LISELOTTE EEN EIGEN PLATENLABEL BEGON THAISE YOGA MASSAGE-PLUS: ‘ALLES WIJST NAAR HETZELFDE PUNT’ FRUSTRATIE EN GEJUICH IN URBAN YOGALAND: EMOTIES ROND HET ONEFIT SYSTEEM HOND, DUIF EN KAT, ZIJ DOEN DE HELE DAG YOGA: LEER VAN DE DIEREN! BEN JIJ AL ACTIVIST? DE WERELD POSITIEF VERANDEREN MET AN KRAMER TWAALF LICHTE POSITIES VOOR JE EIGEN VRIJE YOGADANS
Dit nummer niet missen, maar nog geen abonnee? Neem dan voor 4 november een abonnement! yoga-international.nu/abonnement Het volgende nummer van Yoga International ligt 15 november in de winkel
Meld je aan!
Docentenopleidingen integrale yoga yin yoga kinderyoga seniorenyoga
Kies voor kwaliteitsyoga Zoek je verdieping? www.praktijkdetoermalijn.nl
Vereniging Yogadocenten Nederland Voor docenten (in opleiding): • belangenbehartiging • contact met collega docenten • goedkope collectieve verzekering
2-jarige opleiding Yogadocent 500 uur
Start ieder jaar in januari
yogalessen . workshops . massages 06 34 860 459 . www.yoga-vidya.nl
VIND ONS LEUK!
Voor cursisten: • vind een erkende yogadocent • erkende yogadocentenopleidingen
www.yoganederland.nl Vereniging Yogadocenten Nederland T: 06 53 78 83 80 E: info@yoganederland.nl Facebook.com/yoganederland.nl
www.facebook.com/ YogaInternationalMagazine Blijf up-to-date met de leukste artikelen, nieuws, blogs en nog veel meer!
Eiffel Tower - Paris, France With Mika de Brito Creator of YogaLab Mat: Jade
Nature’s Best Yoga Mat
Great grip. Earth friendly. www.jadeyogashop.eu
Official European Distributon by YO|YOGA AG. Visit us at www.jadeyogashop.eu