Yoga International 3 2019 by Virtùmedia

OPEN JE HART MET KUNDALINI VURIG ADEMEN IN 12 STAPPEN

SLECHTS ¤4,95

SPECIAL Yogadocent worden? Lees onze opleidingenspecial!

WAKKER WORDEN ALLEMAAL

Wíllen we wel veranderen?

VISIOEN IN DE WOESTIJN HILARY ANNE BROWN DOET EEN VISION QUEST BOEDDHA IN DE BAJES

Mediteren met misdadigers

WIN EEN

COMPLEET VERZORGD YOGAWEEKEND

t.w.v. ¤450!

Heerlijke recepten

Italiaans én veganistisch

ADEM ALLE EMOTIES ERUIT

Nr. 3 mei/juni 2019 € 4,95

AP AP

Photographed at Crazy Monkey Movement - Amsterdam

Spring is in the air Natuurlijk plantaardig ijs! Landelijk verkrijgbaar bij Albert Heijn (NL), Delhaize (B) & honderden speciaalzaken en horeca bedrijven ÂŠProfessor Grunschnabel B.V. 2017

SHARE WHAT YOU LIKE!

Lieve yogi’s Kijk, daar kan ik nou weken op teren, op zo’n opmerking. In de stad, of buiten in de natuur. Ik hoop dat dit nummer jullie dat beeld en gevoel ook alvast kan meegeven. Heel veel leesplezier en een prachtige zomer alvast! En niet vergeten: Adem in, adem uit (-;

Foto Brigitte Kroone Illustratie Irene Ypenburg

Maar ik adem gestaag door natuurlijk. Hoe voelt je adem als je verdriet hebt? En als ik dan terug denk aan de vele anekdotes vanwege zijn soms absurde hondachtige Abessijnengedrag, word ik blij, en voelt mijn borst ruim, een ademkast. De emotie van de gedachte beïnvloedt mijn adem dus. Pumba deed niet aan pranayama of Transformational Breath of Quantum Light Breath. Ik heb katten hoog zitten, maar dat kunnen zij niet. Wij mensen kunnen de kwaliteit van ons leven veranderen of verbeteren door te mediteren, of een ademtechniek toe te passen. Dat is het mooie van mens zijn. Wij lijden aan denk-complexen en aan stress en we kunnen daar wat aan doen en gelukkiger, bewuster en dieper leven. Een pareltje in dit nummer is de opmerking van ademen meditatieleraar Taetske Kleijn. Vlak voor het interview met onze verslaggeefster kwam ze uit de metro op het overweldigend drukke Rokin en zag tussen al die haastige

PS We stellen feedback op YI zeer op prijs; stuur je reacties naar: facebook.com/YogaInternationalMagazine @Yoga_Inter @yogainternationalmagazine redactie@yoga-international.nu

Sinds mijn lieve kat Pumba is overleden, is zelfs het thema adem in mijn leven veranderd. De vaste ochtendmeditatie is niet meer hetzelfde zonder zijn zacht ritmisch ademende wildkleurige lijfje in de driehoek van mijn gekruiste benen. (Of zijn opdringerige aanwezigheid, het is maar hoe je het bekijkt). Ik herinner me mijn hand op zijn in de zon bakkende, tot idioot buiten proportionele lengte gestrekte platte lijf, op de bank onder het ongelapte raam in de hete middagzon. Een heet bontvel, maar met adembeweging. (Hoe plat kan een kat worden?). Afgelopen zomer al viel het me op dat zijn ademhaling anders was. Schokkerig en onregelmatig. Hij was toen dus al ziek.

mensen een vlinder dwarrelen in de zon. ‘Al die mensen en ik ademen dezelfde lucht in als die vlinder.’ Dat is voor haar het realiseren en beleven van wat adem is en betekent.

yoga international

Dwarrelen in de zon

inhoud

yoga international

3 Voorwoord 6 Soulmates de missie van Emrik Suichies en Catharina van Bemmel 18 Alle emoties eruit ademen met Lo Hermsen 24 Wakker worden allemaal meditatieleraar Guy Burgs COVERSTORY 28 Ademen op muziek met Taetske Kleijn 32 Boeddha in de bajes COVERSTORY 36 Vlammen voor vrede 20 jaar World Peace Flame 42 Lekker oud Mizue (72) hoeft nooit naar de dokter 46 Adem, de spiegel van levensenergie 50 Hilary Ann Brown visioen in de woestijn COVERSTORY 52 Old skool zacht openen in de bloemhouding 70 Recepten Italiaans en veganistisch COVERSTORY 76 Reizende yogi gebarentaal in Mexicaanse bergdorpen 82 Kunst Jennifer Tee zoekt de grens op 84 Boeken 85 Klassieker de creatiespiraal 86 Op het matje Erica Jago

Soulmates: de missie van Emrik Suichies en Catharina van Bemmel

Special 55 Onze jaarlijks terugkerende docentenopleidingenspecial COVERSTORY

Oefeningen 12 Kundalini met Marinet de Veer vurig ademen in 12 stappen

20 JA AR WORLD PEACE FLAME

Columns 23 Chakra’s en Chardonnay door Ellen Dekkers 35 Zen, zin & onzin door Mieke Bouma 68 Fundament door Gert van Leeuwen Service 5 Colofon 88 Agenda 89 Durf te vragen 90 Volgend nummer En verder 45/75 Winacties 54 Shopping

Kundalini met Marinet de Veer vurig ademen in 12 stappen

Special 12 pagina’s over Yogadocent opleidingen

Colofon: Jaargang 4, nummer 3 Mei/juni 2019 Hoofdredactie Marciel Witteman Eindredactie Dorien Biersteker Coverfotografie Jeannette Huisman Model Erica Jago

45/75

Recepten

Italiaans en veganistisch

Vormgeving Kristel Guit, Twin Media BV Uitgever Pepijn Dobbelaer, Virtùmedia pdobbelaer@virtumedia.nl Marketing Laura Winkels lwinkels@virtumedia.nl (030) 307 22 46 Advertenties Elma Noë (030) 693 31 92  enoe@virtumedia.nl Klaartje Grol (030) 303 12 95 kgrol@virtumedia.nl Druk Veldhuis Media, Raalte veldhuismedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht aldipress.nl Abonnementen Yoga International verschijnt 6 keer per jaar. Prijs jaarabonnement Nederland & België: € 29,50 (bij automatische incasso) Buitenland: € 43,95 (Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden.)

Reizende yogi gebarentaal in Mexicaanse bergdorpen

Abonnementen kunnen bij ieder nummer ingaan en worden elk jaar vernieuwd. Abonnee worden kan via yoga-international.nu of rechtstreeks bij de klantenservice. Adreswijzigingen graag schriftelijk doorgeven met vermelding van het oude en het nieuwe adres en het nieuwe telefoonnummer. Opzeggingen 2 maanden voor vervaldatum doorgeven aan de klantenservice.

Correspondentieadres Uitgeverij Virtùmedia, t.a.v. Yoga International Postbus 595, 3700 AN Zeist klantenservice@virtumedia.nl Telefoon: +31(0)85-0407400 Losse verkoop Yoga International is verkrijgbaar bij de boeken tijdschriftenhandel, warenhuis, supermarkt en kiosk. Adviesprijs los nummer: € 4,95. ©Yoga International. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN 2468-8401 yoga-international.nu

Win actie

Redactieadres Uitgeverij Virtùmedia, t.a.v. Yoga International Postbus 595, 3700 AN Zeist (030) 692 06 77 redactie@yoga-international.nu

yoga international

Aan deze uitgave werkten mee: Caro Bonink, Mieke Bouma, Hilary Brown, Guy Burgs, Ellen Dekkers, Ananto Dirksen, Harry Donker, Emilie Escher, Cathelijne Esser, Jennifer Heuvel, Maartje van Hooft, Mara Giamboi, Katinka de Maar, Willemijn Kaasjager, Sandy Karsten, Stefanie de Koning - Verschuren, Gert van Leeuwen, Charlot Spoorenberg, Heidi Vandamme, Marinet de Veer.

De missie van

n e k i r Em a n i r Catha

Catharina van Bemmel en Emrik Suichies leken voorbestemd voor elkaar. Na hun eerste telefoongesprek was het kristalhelder dat zij hun levenspad als stel zouden vervolgen. Samen zetten ze een uniek spiritueel centrum in Sneek op, vanwaaruit ze hun missie uitdragen. Door Marciel Witteman Foto's Catharina van Bemmel, Erik Suichies en Serge Feldmann

atharina van Bemmel is 51 jaar en ze is beeldend kunstenaar, zij komt uit de Van Bemmel schilderfamilie, en is daarnaast Chakra yoga docente. Ze heeft een mooie stem, met een licht Fries accent, en praat zacht en rustig. Emrik is 55 jaar en behalve biofysisch geneeskundige Yin yoga docent. Hij is een gedreven verteller en verwoordt zijn ideeën helder. Het is een plezier om naar hen beiden en hun verhaal te luisteren. Dat gaat over de spiritueel-technische én energetische aspecten van voelen, transformeren en helen. Hun missie dragen ze met een zachte maar overtuigende vanzelfsprekendheid uit.

EMRIK SUICHIES werkt al 33 jaar als manueel therapeut, fysiotherapeut, haptotherapeut, biofysisch geneeskundige, orthomoleculair therapeut, internationaal trainer Biofysische geneeskunde en Yin yoga docent. Het is zijn passie om kennis over het zelfherstellend vermogen van het fysieke, emotionele en energetische lichaam te delen met anderen. Dat doet hij als therapeut met cliënten, als trainer met yogadocenten en zorgverleners en als coach met (personeels-) managers en cliënten.

Vrij en gelukkig

yoga international

In het centrum van Sneek wonen Catharina en Emrik sinds 2004 samen, met hun zes kinderen. Er ligt een vruchtbare bodem onder wat ze uit willen dragen. Emrik komt uit een liefdevol modaal gezin. ‘Er was thuis onvoorwaardelijke liefde. En die liefde zit in elke cel. Dat neemt niemand je ooit meer af.’ Ook Catharina heeft een liefdevolle jeugd gehad; ‘Ik was een schipperskind. Ik was altijd buiten, en mijn ouders wilde vooral dat ik vrij en gelukkig was. Als ik een opleiding wilde doen, dan vroeg mijn vader: weet je dat zeker? Het is wel drie of vier jaar van je leven. Emrik heeft jarenlang gewerkt als therapeut in alle denkbare disciplines en is Yin yoga trainer. ‘Ik was natuurlijk al van de yoga door Catharina, maar Yin sluit naadloos aan bij mijn jarenlange ervaring als functioneel osteopaat, ik werkte ook als fysio- en manueel therapeut. Nu richt ik me helemaal op de uitbreiding van het centrum. Mijn ‘dagbesteding’ als Yin yoga opleider, en het verder ontwikkelen van alle helende aspecten van Yin yoga. Yin yoga

‘De onvoorwaar delijke liefde van thuis neemt niemand je af’

heeft vanuit de oosterse geneeskunde de medische benadering die mij als therapeut met een medische achtergrond enorm aanspreekt. Ik ben nu bezig met mijn doctoraal Integrale geneeskunde. En ik ga de Yin yoga verbinden met de quantum wereld, Yin 3.3, zoals ik dat noem. Dat is baanbrekend.’

Spiritueel pad Ik vraag Catharina naar het begin van haar spirituele pad. ‘Mijn eerste herinnering is dat ik als vijfjarige op zolder speelde bij mijn oma, en toen mijn overleden grootvader waarnam. Als kind al nam ik dingen waar, die anderen niet zagen. Het voelde normaal voor mij. In mijn pubertijd was dat nog wel interessant, maar rond mijn 20e werd het akelig. Ik droomde ‘s nachts over nare dingen, over ongelukken, die ik dan de volgende dag precies zo in het nieuwsbulletin op de radio hoorde. En ik was er ’s nachts bij geweest, zo had ik dat tenminste ervaren. Toen ik begon met yoga, adviseerde mijn lerares Chakra yoga. Dit was een absolute eye-opener, omdat de Chakraleer volledig aansloot bij datgene wat ik van kinds af aan zelf al had ervaren en waargenomen. Daarna ontmoette ik een spirituele leraar, die mij kon uitleggen wat mijn waarnemingen waren en hij leerde mij om me ervoor af te sluiten en het te accepteren. Maar soms heb ik het weer, dan ben ik ’s nachts weer even weg. Emrik zegt dan ’s ochtends; je was vannacht weer even weg he?’

De ware En wist ze meteen dat Emrik de ware was? ‘Ik was getrouwd, Emrik ook, beiden hadden we kinderen en waren we niet van plan om onze partner te

yoga international

SOULMATES

‘Als kind nam ik al dingen waar die anderen niet zagen’ Echte Liefde? Emrik: ‘Ja! Het was universeel herkennende liefde voor elkaar bij dat eerste live gesprek. We hebben al snel actie ondernomen. Het duurde nog wel een jaartje voor we alles samen hadden geregeld en neergezet. En toen vonden we in 2004 een prachtige enorme ruimte.’

Iedereeen is uniek

yoga international

verlaten. Maar ik droomde al wel van een plek om een groot centrum te starten in Sneek, met dans en yoga, en complementaire therapieën. Ik zocht een kleine qua sfeer passende lesruimte voor het chakradansen, en keek in het telefoonboek onder therapieruimtes, en ik belde er eentje op. Emrik nam toevallig zelf op. Hij vertelde over zijn plan voor een centrum; dat waren letterlijk mijn plannen. Kort daarop spraken we af, en ik dacht bij mezelf: jij gaat dit inderdaad doen, maar niet zonder mij!’

CATHARINA VAN BEMMEL volgde opleidingen in de Natuurgeneeskunde en aan de Kunstacademie. Ze werkte als verpleegkundige en startte vervolgens een praktijk voor individuele begeleiding. Ze doceerde daar ook Intuïtieve ontwikkeling en Chakradans. Ze ontwikkelde

Wat maakt het Centrum bijzonder, anders dan anderen? Catharina: ‘Het zit in een oud grachtenpand, uit 1720. Het was een soort bouwval, maar ik voelde dat de plek ooit precies goed zou zijn.’ En wat is het uiteindelijk geworden? Emrik: ‘Een ontmoetingsplaats om belevingen authentiek en bewuster te ervaren en te integreren in jou als mens. Onze intentie is om mensen bewust te maken van hun zelfherstellend vermogen wat samen met het fysieke lichaam een wijsheid bezit, die nog lang niet is doorgrond. Iedereen is uniek. In ons New Health Centre kan je jezelf steeds op dat stuk richten wat voor jou actueel is om te helen. Het is een persoonlijk proces waarin wij kunnen ondersteunen.’ Valt er nog wel wat te dromen, vraag ik me af? Emriks droom is uitgekomen: hun gezamenlijke droom, het Centrum nadert zijn voltooiing. Catharina: ‘Een van mijn dromen is dat ik ooit over meerdere levens heen, want in dit leven gaat me dat niet lukken, tegenover de Schepper sta en kan zeggen: ik heb werkelijk ieder sprankje van mijn creativiteit en spiritualiteit, mij door u gegeven, opgebruikt.’ Ze lachen er beiden hartelijk om.

scholingsprogramma’s, voor individuen en voor zorgprofessionals, en volgde diverse opleidingen voor yogadocent. Ze geeft Chakrapsychologie bij de Yin yoga docentenopleiding, die ze samen met Emrik startte, en chakra intensives.

Meer info? bivag.newhealthcentre.com

SAUNAKAARTJE

GRATIS

t.w.v. â&#x201A;Ź 30,75

UNIEKE C ODE:

at i

c ke t . nl / ma z

Echt genieten met Maza! Ga naar www.saunaticket.nl/maza, vul jouw unieke code in en bestel je 2e saunakaartje gratis! Bovendien maak je nog kans op veel meer leuke prijzen! Ga nu snel naar jouw dichtsbijzijnde supermarkt voor de speciale actieverpakking...

VURIG ADEMEN MET

Marinet de Veer Open je hart met Kundalini

Deze kriya, of oefeningenset, van Marinet de Veer is voor het vierde chakra (Anahata) en opent je hart en versterkt het zenuwstelsel. Dit verhoogt zelfcompassie om zo meer liefde te kunnen geven en ontvangen. Door Marinet de Veer | Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Harry Donker | Kleding from Tara with love

LICHAAM

Tune in met de mantra: Ong namo guru dev namo (3x) ‘IK BUIG VOOR DE CREATIEVE WIJSHEID EN MIJN INNERLIJKE WETEN’

an jongs af aan beoefen ik yoga, maar ik kwam pas zes jaar geleden met Kundalini yoga in aanraking. Door ziekte kwam ik thuis te zitten en stopte uiteindelijk met mijn werk. Ik begon aan de Kundalini lerarenopleiding en werd bevangen. De omvangrijke historische achtergrond fascineert en inspireert mij enorm. Het fijne aan Kundalini yoga, zoals die wordt onderwezen door Yogi Bhajan, is dat het een actieve vorm van yoga is terwijl je in een meditatieve staat blijft. Ook de mantra’s die tijdens de les worden gezongen laten je je eigen stemgeluid anders gebruiken en waarderen. De pranayama, de bewuste yoga-ademhaling, zorgt voor een ontspannende werking. Deze mengeling van asana’s, mantra’s en de bewuste ademhaling hebben een zeer krachtige uitwerking op fysiek en mentaal niveau. De oefeningen lossen angsten stressgevoelens op, maken het zenuwstelsel sterker en laten het kliersysteem optimaal werken. Ook bouw je een top conditie op. Kundalini yoga wordt de ‘yoga van het bewustzijn’

genoemd. Het komt uit de tantrische traditie, die als uitgangspunt heeft dat alles met elkaar verbonden is. Het doel is om de energie van de lagere chakra’s met de aardse meer egocentrische verlangens naar de hogere chakra’s te laten stromen, die staan voor liefde en verbondenheid. Kundalini docente Marinet de Veer Ray Devi Kaur

DOE DE VUURADEM Er wordt in deze kriya gebruik gemaakt van de vuuradem, oefen deze vooraf. Span je buikspieren aan en laat ze los, leg daarbij eventueel een hand op je buik om het te voelen. Nu adem je uit doordat je je navel naar je ruggengraat toe trekt, je ademt weer in als je je buik loslaat. Kom in een voor jou prettig ritme. Bij duizeling ga je over op lange, diepe ademhalingen. Let op: doe deze ademoefening niet als je zwanger of ongesteld bent.

Marinet organiseert in september een yoga retreat in de Dordogne in Frankrijk. www.marinetdeveer.nl

LICHAAM

Met gesloten ogen trek je je knieën naar je borst, breng

lichaam. Breng rustig je linkerhand naar je lippen en kus

dan je knieën over je hoofd en doe dit weer vanaf het

deze. Leg je hand neer en doe hetzelfde met de andere

begin.

hand. Vervolg dit, om en om, zo’n 3 tot 11 minuten. Voel

Yogi Bhajan zei: ‘Door deze beweging voel je je goed en

hoe je liefde geeft en ontvangt.

de pranayama komt vanzelf op gang. Doe je deze oefening elke dag 15 minuten, dan ga je je jong, happy, mooi en gezond voelen.’

Spinal flex: ga zitten op je knieën en hielen. Adem in en

Body drops: zit met je benen uitgestrekt voor je. Zet

breng je bovenlichaam naar voren, adem uit en breng je

je handen naast je heupen en duw jezelf een stukje op

bovenlichaam naar achter, doe dit 2 minuten. Adem weer

van de vloer. Laat je billen op de grond zakken. Houd je

in en span je mula bandha, je bekkenbodemspieren, tien

wervelkolom rechtop, herhaal dit gedurende 2 minuten.

seconden aan en adem uit. Herhaal 2x.

Blessings meditatie op de rug; leg de handen naast het

yoga international

elkaar. Kijk in de oneindigheid van het universum. Begin met je mula bandha aangespannen en houd je je adem vast

Jog op één plek: trek je knieën hoog op en tegelijkertijd

zo lang je kunt terwijl je je hartewens projecteert vanuit je

boks je met je armen om en om vooruit. Doe dit 3 minuten.

16 yoga international

Squat: wijs vooruit terwijl je je wijsvingers uitstrekt tegen met de vuuradem, twee minuten. Aan het einde adem je in

hartcentrum.

Zit in Kundalini lotus: doe de vuuradem 2 minuten. Aan het

Ong So Hung meditatie: kom zitten op je linkerhiel, met

einde houd je op de inademing je mula bandha vast en laat

je rechtervoet op je linkerdijbeen. Strengel je handen in

de energie vanuit de basis van je wervelkolom omhoog

elkaar en houd ze onder je navel. Chant krachtig ‘Ong So

komen. Adem uit en ontspan.

Hung’, vanuit je hart. Doe dit 3 minuten.

LICHAAM

Houd je handen boven je hoofd, met je vingers in elkaar

je armen en draai je palmen omhoog. Visualiseer

gestrengeld. Doe 2 minuten de vuurademhaling. Breng dan

energiestromen van je ene palm naar je andere,

je wijsvingers en duimen tegen elkaar, strengel de andere

over je hoofd. Doe de vuurademhaling 2 minuten.

vingers ineen. 2 minuten diep ademhalen. Ga door terwijl

Eindig met inademen en houd je adem zo lang

je je handen opent en je vingertopjes en duimen tegen

mogelijk vast.

elkaar zet. Herhaal 2 minuten de vuuradem. Adem in, houd vast. Adem uit en relax.

Blijf in kleermakerszit, draai je handpalmen naar voren

Zet je handen in ‘gyan Mudra’ (uiteinden van duim en

terwijl je je bovenarmen tegen je borst aan zet. Chant

wijsvingers tegen elkaar). Strek je armen uit en plaats

de mantra ‘Haree Haree Haree Har’ vanuit je hart en

ze op je knieën. Voel de aantrekkingskracht van jouw

visualiseer helende liefdevolle energie vanuit je handen.

energieveld en weet dat mogelijkheden door jou worden aangetrokken. Voel liefde en straal liefde uit voor en naar iedereen. Eindig met 3x Sat nam.

Kom in kleermakerszit met gesloten ogen. Spreid

yoga international

Alle emoties eruit Ademen met Lo Hermsen

In een werfkelder aan de Utrechtse Oudegracht liggen regelmatig mensen te huilen, kronkelen, hoesten en lachen. Er gebeurt veel tijdens de ademsessies van Lo Hermsen. In haar praktijk Inner Journeys maken mensen een reis door zichzelf en dat gaat niet altijd zonder horten en stoten. Door Charlot Spoorenberg

‘

k heb me altijd een beetje ongemakkelijk gevoeld in gezelschap, zeker in groepen. Toen ik begin twintig was, had ik allerlei levensvragen en ik dacht dat er méér moest zijn dan alleen maar werken. Ik besloot om mee te doen aan een stilteretraite voor jongeren. Dan kon ik iets spiritueels doen met anderen, zonder te veel te hoeven socializen. Dat was een vijfdaagse en het was mooi. In het begin was ik vooral bezig met de andere deelnemers, zo vroeg ik me af hoe zen zij waren, tot ik besefte dat ik me misschien met mezelf moest bezighouden. Alleen jezelf kun je ten diepste ervaren. Dat lukte, mijn hart sprong open. Het was een intense ervaring, als thuiskomen.’

Mindfull puffen

yoga international

‘Maar ik had nog steeds allerlei levensvragen. Ik vertrok naar Haridwar in India, waar ik vijf weken in stilte en afzondering verbleef. Dat was een prachtige reis, ik leerde mijzelf accepteren zoals ik ben. De reis werd vervolgd toen ik terugkeerde naar Nederland. Ik kwam iemand tegen, het klikte goed, en hij vertelde over de ademsessies die hij gaf. Ik vond het interessant, dus ik wilde wel een keer meedoen. Ik dacht dat het een beetje ‘mindfull puffen’ zou zijn, maar er gebeurde zoveel meer. In dat ene uur ademen bereikte ik hetzelfde als bij twee weken in stilte zijn. Het voelde alsof ik bij diepere, eerlijke lagen in mezelf kwam. Lagen met oude pijn, met verdriet. Lagen die jarenlang niet aangeraakt waren.’

Opgeslagen trauma’s ‘Na dat uur was ik fysiek totaal verkrampt, mijn docent dacht waarschijnlijk dat ik nooit meer terug zou komen. Maar het eerste wat ik vroeg was bij wie hij zijn opleiding had gedaan, want ik wilde dat ook doen! Het bleek Wilna Eenkhoorn te zijn, senior trainer van Transformational Breath®. Dit is een bewust verbonden ademtechniek, waarbij je ademhaalt zonder pauze tussen de in- en uitademing. Zo transformeer je vastgezette sensaties. Door je bewust te worden van je ademhaling, ga je voelen waar je ademhaling stokt, waar verkrampingen zitten of blokkades. Je adempatroon laat zien waar je spanning vastzet; waar je jezelf ademruimte ontzegt. Door door te ademen, geef je ruimte voor transformatie. Wilna is een bijzondere vrouw, haar aanwezigheid doet iets met je. Het eerste deel van de opleiding

Door volledig te ademen kom je bij je emoties

HART & ZIEL gaat over je eigen proces, daarna leer je anderen faciliteren. Ik heb de trainersopleiding gevolgd en geef nu ook samen met Wilna ademweekenden, dat is heel tof.’

Heftig

Emoties loslaten ‘Tijdens de ademsessie lig je op je rug en adem je door je mond, met geopende mond. Je kaak is ontspannen. Als je zo ademt, dan kun je dieper in je buik en bekken komen. Je blijft non-stop en vrij krachtig ademen, dat duurt ongeveer veertig minuten en kan heftig zijn. Daarna ontspan je en krijg je een periode van zo’n twintig minuten integratie. Tijdens de sessie loop ik rond en kijk ik wat er bij mensen gebeurt. Naar aanleiding van wat ik zie, doe ik kleine interventies. Zo doe ik bijvoorbeeld knieën omhoog voor een gevoel van veiligheid. Of ik druk op punten om je dieper te laten ademen, om emoties los te laten. Er gebeurt veel in een sessie, soms huilen mensen heel hard, of ze krijgen fysieke ongemakken of ervaren juist veel liefde. Je weet vooraf meestal niet wat er gaat gebeuren. Daarom is Transformational Breath® ook zo passend: je ondergaat een transformatie.’

Verander je leven ‘De reden of aanleiding om een sessie te volgen zijn heel verschillend. De een komt om beter te leren hardlopen, de ander vanwege hyperventilatie. Of iemand komt omdat de

21 yoga international

‘Adem is leven, iedereen ademt en dat maakt van adem een toegankelijk instrument om mee te werken. We zetten vaak de ademhaling op slot. Als je schrikt bijvoorbeeld, dan hap je lucht en houdt dat binnen. Maar ook als we boos zijn of gestrest, zetten we de ademhaling op slot. We doen dat om minder te voelen, door minder te ademen voel je minder. Als je dieper, volledig gaat ademen, kom je bij emoties. Dat kan heftig zijn, maar ook bevrijdend. Ik denk dat het uit zelfbescherming is dat we de adem op slot te zetten, dat doe je onbewust vanaf je geboorte al. Als je niet bij die diepe emotie wil komen, dan heeft dat een reden. Onder begeleiding ben je in een veilige omgeving waar je ‘gedragen wordt.’ Dan is het makkelijker om emoties en sensaties toe te laten. Als begeleiders geven we veel terug, wat we bij je zien gebeuren delen we met je. Dat kan je veel inzichten geven.’

Wat er in zit komt eruit, alle woede of pijn

yoga international

kattentrimster over mij heeft verteld. Ademsessies kunnen helpen met fysieke, emotionele en spirituele thema’s. Grappig is dat degene die eigenlijk voor het hardlopen kwam, nu een psychologisch traject volgt.

Intiem en dichtbij Een ademsessie begeleiden is een intiem proces, ik kom heel dichtbij, letterlijk en figuurlijk. Je voelt je heel kwetsbaar als je zo ligt en al die emoties en sensaties te voelt. Want ik ben getuige. Ik vind het ongelofelijk moedig als mensen dit proces aan durven gaan. Als ademcoach ben je er om dit in een zo veilig mogelijk omgeving te laten gebeuren. En als het goed is, voel je na zo’n sessie meer ruimte in jezelf, kun je dieper en meer ontspannen ademen. We zeggen altijd: zoals je ademt leef je en als je ademhaling verandert, verandert je leven.’ ‘Al ademend op het matje kom je jezelf in alle glorie tegen. Ben je een doener? Op de mat wordt

dat duidelijk door je manier van ademen, je gaat heel erg je best doen. Maar dat werkt niet, je best doen, je moet je over kunnen geven. Als je gaat ‘duwen’ of forceren, verkrampt je lichaam, raak je uitgeput of komt er boosheid of frustratie omhoog. Het werkt heilzaam als je je daarvan bewust bent, het is zelfs bevrijdend. Vooraf bestellen wat je krijgt kan niet bij een ademsessie. Wat er in zit komt eruit. Verdriet, pijn, machteloosheid, woede, het komt vanzelf naar boven. Maar moet je nagaan, al die emoties zeul je al je halve leven mee, hoe fantastisch is het om dat eruit te laten komen?’

Wil je meer weten over Lo Hermsen en Inner Journeys? innerjourneys.nl

COLUMN

Chakra’s & Chardonnay yoga international

Door Ellen Dekkers Fotografie Marjon van Gruijthuijsen

Extreme omstandigheden Al jaren stond er een champagnedoos van Bollinger op mijn werkkamer te pronken. Het is de enige wijntrofee die mijn opruimmanies tot nu toe heeft overleefd dankzij een prachtige zwartwit afbeelding van een besneeuwde wijngaard op de voorkant. Maar nu moest deze mooie doos er ook aan geloven. Een pannenkoekplant kreeg zijn plek. Geheel volgens het ‘Marie Kondo ritueel’ pakte ik de champagnedoos op om hem te bedanken. Dit schijnt volgens haar te helpen zodat je het daarna met een goed gevoel kunt weggooien. Bij het optillen voelde de doos echter verdacht zwaar aan. Er bleek nog een fles in te zitten. Uit 2003! Hoe is het mogelijk dat ik zo’n goddelijk champagne kon vergeten? Alles wat je zo’n beetje fout kan doen bij het bewaren van wijn was gebeurd. - te lang gestaan - rechtop - in een verwarmde kamer - vol in de zon

Dit alles is funest voor wijn. De kans dat de champagne nog drinkbaar was achtte ik klein. Vaag wist ik nog wel dat 2003 een bijzonder wijnjaar was. Maar hoe zat het ook alweer precies? Op de website van Bollinger schrijven ze over een legendarisch jaar met extreme weersomstandigheden. Waardoor de druiven opbrengst erg laag was en 2003 de boeken in is gegaan als jaar met een historisch vroege oogst. Sinds 1822 was dat niet meer voorgekomen. Dit lezende besefte ik me dat vroege oogsten al lang geen uitzondering meer is. Er wordt eerder geplukt door de opwarming van de aarde. Afgelopen jaar is er weer een record verbroken in de Champagne met een uitzonderlijk vroege oogst. Waar gaat dat naartoe? Het goede nieuws is dat de zestien jaar oude champagne nog wonderbaarlijk goed smaakte. De extreme omstandigheden hadden de druiven krachtiger gemaakt waardoor de wijn zélfs de ontberingen op mijn werkkamer had doorstaan. Net als bij de mens maakte tegenslag sterker!

ELLEN DEKKERS is vinoloog. Wijnproeven, reizen, lachen, dansen, wandelen, yoga en ademen met mensen (Transformational Breath) is wat ze het liefst doet!

Wakker worden allemaal

MEDITATIE

De Britse meditatieleraar Guy Burgs doet een oproep om de druk op de maatschappij te verlichten. Hoe? ‘Het is tijd om uit te ademen.… het is tijd om los te laten. En de spanning uit het maatschappelijke systeem te laten wegvloeien.’ Door Guy Burgs

De vraag is in hoeverre wij bereid zijn te veranderen

Steentje bijdragen Dit betekent dat we allemaal ons steentje moeten bijdragen en onszelf moeten ontdoen van de wrijving en spanning die de aanleiding zijn voor onze angst. We moeten gaan vertrouwen op ons vermogen en de angst voor wat er zou kunnen gebeuren loslaten. Als we ervan uitgaan dat de resulterende maatschappelijke orde een weerspiegeling is van onze bewustzijnstoestand, dan moeten we liefde, nederigheid, verbondenheid en vertrouwen aan de dag leggen, en beslist geen zelfzuchtige angst. En dat zal zeker niet gemakkelijk zijn. Economieën kunnen krimpen en maatschappelijke systemen kunnen afbrokkelen, maar dat betekent nog niet dat ons bewustzijn zich hoeft te vernauwen. Ik geloof dat volksbewustzijn van het grootste belang is en dat de veranderingen nu moeten plaatsvinden op het niveau van het volk, van de mensen, niet op het niveau van politiek en

De vraag is dus in hoeverre wij bereid zijn te veranderen en wat we bereid zijn los te laten om de werkelijke kansen die er voor ons zijn te grijpen. De ontmanteling van een systeem dat niet heeft gewerkt (met Engeland al dan niet als onderdeel van de EU) zal tot een enorme zucht van verlichting leiden, maar alleen als we, wanneer we geconfronteerd worden met onzekerheid, de moed opbrengen om vertrouwen te hebben. Boeddha zei altijd dat de maatschappelijke orde een weerspiegeling is van de bewustzijnstoestand van de mensen, en dat ook het maatschappelijk leiderschap daarvan een weerspiegeling is. Wij kunnen de zaak dus niet aan onze leiders overlaten, want zij zijn net zo verward en onzeker als wij, omdat wat we nu meemaken we nog nooit eerder hebben meegemaakt.

yoga international

ls wij een samenhangend beeld willen krijgen van de mogelijkheden voor een evenwichtige toekomst, dan denk ik dat we de ideeën over hoe het eruit zou moeten zien moeten loslaten. Voor mijn gevoel is dit een gelegenheid om de allesomvattende verandering die eraan komt helemaal te omarmen, een verandering die al heel lang stond te gebeuren. Iedere visie op een harmonieuze toekomst vraagt om een veel diepere afstemming op de natuurlijke orde der dingen, in elk geval om meer dan die welke heeft geleid tot de uitkomst van bijvoorbeeld het Brexit-referendum, die getuigt van een grote verdeeldheid. De hele mensheid, de hele aarde in feite, is uitgeput, omdat wij onze wereld met wilskracht en controle bijeenhouden. We zijn onvoldoende bereid om te luisteren naar de stromen die door ons heen gaan en daarmee verstikken we de intelligentie van het leven. Ons economische systeem kraakt in zijn voegen en in ons hart voelen we wrijving en een gemis aan rust en vertrouwen. Beide schreeuwen ons toe: jullie moeten wakker worden, dit MOET veranderen.

Het is tijd om flink uit te ademen en los te laten yoga international

â&#x20AC;&#x160;â&#x20AC;&#x160;

26 bestuur. Dat betekent dat jij en ik, wij allemaal, er een rol in spelen. Het is tijd om onze stem te laten horen en de platgetreden denkpaden te verlaten, maar ook om de balans op te maken en naar het grote geheel te kijken.

Maatschappelijke spanning Er is hier sprake van veranderende bewegingen in de cycli en de diepe stromen van universele energie. Misschien moeten we allemaal de tijd nemen om daarop af te stemmen, om te ontdekken wat werkelijk de nieuwe richting is. Probeer niet terug te gaan naar een tijd dat er minder maatschappelijke spanning en wrijving voelbaar was, en denk in termen van cycli en niet altijd in termen van expansie. Iedere inademing wordt gevolgd door een uitademing. Als er steeds meer pleisters geplakt moeten worden om het systeem bijeen te houden, of als daar een buitensporig grote en uitputtende wilskracht voor nodig is, dan wil dat zeggen dat het maatschappelijk model aan vervanging toe is. Door systemen complexer te maken worden ze niet stabieler. Eenvoudige structuren die zich gemakkelijk kunnen aanpassen zijn veel geschikter om een tijd van grote verandering zoals de huidige door te komen. De menselijke wil heeft veel te lang de scepter gezwaaid. Hoe inventief en creatief we ook zijn, het is belangrijk dat we niet dermate

in de ban raken van alles wat we bereikt hebben dat we onze relatie met het creatieve proces uit het oog verliezen, dat in feite ons leven bestuurt. Als we dat creatieve proces te lang buiten beeld houden, komen we in grote problemen. Het creatieve proces bestond al voordat wij ten tonele verschenen en zal ook zonder ons blijven bestaan. De grote vraag is of wij bereid zijn te luisteren naar wat dat proces ons vertellen wil, of we ons er eindelijk weer op willen afstemmen en of we het de gelegenheid geven ons te ondersteunen, zoals het alles op deze aarde ondersteunt.

Proces herstellen Hoe de dingen eruit zullen zien als het creatieve proces zich heeft hersteld kan niemand ons vertellen, maar ik weet zeker dat het nu niet een tijd is om in te ademen en onze adem in te houden. Het is juist een tijd om uit te ademen, de spanning en druk uit het maatschappelijke systeem te laten wegvloeien, en de balans op te maken. Het is tijd om diep uit te ademenâ&#x20AC;Ś het is tijd om los te laten.

Meer info: theartofmeditation.org

Yogavakantie met Marciel Witteman in Spanje nabij Gerona

Vereniging Yogadocenten Nederland Kies voor kwaliteitsyoga Voor (potentiële) docenten: • belangenbehartiging • contact met collega docenten • goedkope collectieve verzekering Voor (potentiële) cursisten: • vind een erkende yogadocent

www.yoganederland.nl Vereniging Yogadocenten Nederland Contact secretariaat: 06 53 78 83 80 info@yoganederland.nl Facebook.com/yoganederland.nl

23-28 mei Echt bijkomen, ontspannen met yoga én plezier maken bij het vrolijke, bloemrijke paradijs Can Portell. Verder genieten van de zon, het zwembad en heerlijk eten.

123ole.com Marciel_Yogavakantie.indd 1

06-05-19 11:50

ADEMEN OP MUZIEK Taetske Kleijn: van klassiek musicus naar spiritueel leraar

Taetske Kleijn was een bekend harpiste, maar de ontdekking van het Clarity proces van Jeru Kabbal gaf haar leven een andere wending. De gevierd klassiek musicus werd een spiritueel leraar. Taetske geeft al 25 jaar Quantum Light Breath Meditatie en is begeleider van het Clarity Proces. Door Jennifer Heuvel

∫

QUANTUM LIGHT BREATH (QLB) is een actieve adem meditatie op muziek en is met het Clarity Proces door Jeru Kabbal begin jaren 90 ontwikkeld. Onder de ademmeditaties zoals re-birthing, Transformational Breath, holotropic breathing heeft QLB Meditatie weer een heel eigen unieke techniek.

En hoe kom je dan tot de stap om spiritueel leraar te worden? ‘Jeru Kabbal kwam naar Nederland voor een Clarity Proces workshop, ik was enthousiast en werd zijn leerling. Na enkele jaren volgde ik, uit nieuwsgierigheid, de trainersopleiding. Toen overleed Jeru, ik werd gevraagd om mee te doen met een groep die middenin een proces zat dat ik eerder helemaal met Jeru had gedaan. Ik kende bepaalde technieken en processen die zij niet nog niet kenden. Ik liep mee, maar al snel vroegen ze mij om het programma te maken. Een stemmetje binnenin mij zei: jij hebt ze iets te geven. En, ik zal het nooit vergeten, toen ik begon te vertellen zei iemand; ik moet mijn aantekeningen halen. Iedereen begon te schrijven. Daar is mijn leraarschap geboren.’

∫

En toen hing je je harp aan de wilgen? ‘Als musicus werd ik het meest blij van het geven van concerten. Op de mooiste momenten smolt alles samen en werd je met z’n allen opgetild. Dat voel ik nu net zo als ik groepen begeleid. Met een muziekinstrument moet je uren studeren, dat doe ik nu ook. Mijn dag begint met yoga-achtige oefeningen en een stiltemeditatie, daarmee ben ik ook zo een half uur tot anderhalf uur verder. Meditatie is het schoonhouden van de geest.’

∫

Vertel eens hoe Quantum Light Breath (QLB) in z’n werk gaat? ‘Bij QLB zit je altijd rechtop, of staand, zo blijf je in je eigen kracht. Door dat intensieve ademen worden oude emoties losgemaakt. Waar we last van hebben is dat we toen niet de steun hebben ervaren waar we naar verlangden of de omgeving hadden waarin we konden rusten. Dus het lichaam wil zich daar vaak aan overgeven, om dat in te halen zeg maar. Rechtop in je eigen kracht, helpt je ook om je minder te identificeren met wat losgemaakt wordt. En je gaat zo minder snel in het drama op. De meditatie wordt begeleid in alle veiligheid. Als mensen dat weten, dan nemen ze hun eigen verantwoordelijkheid. Dat is voor mij de kern van het spirituele pad. Er wordt een enorm vertrouwen gelegd in je eigen kracht, vermogen, intuïtie en intelligentie, je komt in contact met je eigen innerlijke goeroe. Bij het loskomen van emoties kunnen er tranen stromen. Als dat tot rust komt, ervaren de meesten contact met de innerlijk stilte die er altijd al is. En zelfs al vliegt er een verstorende gedachte voorbij, dat contact is hersteld.’

∫

Maar hoe verbind je QLB met Clarity? ‘In het Clarity Proces, en eigenlijk al in de meditatie, ervaren veel mensen dat ze happy zijn met niksdoen, via hun adem in het hier en nu zijn en dat dat diepe vervulling geeft. Dat noem ik realiteit. In eerste instantie benader je die met je zintuigen. Door adembewustzijn in je dagelijks leven toe te passen kun je heel duidelijk zien en

Hoe kwam je als harpiste in contact met spiritualiteit? ‘Ik had een druk leven met twee jonge kinderen, een relatie en mijn baan als beroepsmuzikant. Een vriendin vroeg me mee naar een meditatiebijeenkomst. Die muziek en dat intensieve ademen… het was een mind-blowing energie-ervaring. De tranen liepen over mijn wangen. Na afloop waren alle kleuren helderder. Er was ruimte in mezelf en het inzicht; zó kan het ook nog. Na die ademmeditaties was ik een leukere moeder. Meer aanwezig en ik liet de kinderen meer binnenkomen.’

yoga international

∫

‘In het Clarity Proces ervaren mensen dat ze happy zijn met niksdoen‘

yoga international

ervaren wat er gebeurt als je je aandacht verplaatst van je denken naar je adem, eigenlijk van je denken naar het hier en nu. Je adem is altijd in het nu en ook wat je deelt met alles en iedereen. Zojuist kwam ik uit de metro op het Rokin en daar, tussen alle auto’s en mensen, vloog één vlinder. Die fladderde en ademde dezelfde lucht in. Wij deelden dat moment. Je hoeft alleen maar je aandacht aan je adem te geven en dan zie je dat je ongescheiden bent van alles wat leeft. Dat zoeken we, het gevoel dat we deel zijn van het grote geheel. Wat me ontroert, is dat het letterlijk ieder moment vernieuwd. Alleen de geest houdt vast aan het verleden, aan de beelden van ‘wie ben ik?’. Het betekent dat je bij iedere ademhaling niet meer

‘Mijn eigen verlichting wil ik niet vergelijken met die van Boeddha’

diegene bent van daarvoor. Je verlangt naar een verandering, een bevrijding. Leven in de ademhaling geeft je dat. Door het Clarity Proces kun je de diepere onbewuste lagen van het denken - die programmering - onderzoeken. In workshops werken we veel samen met de natuur en gebruiken we ook regressie- en therapeutische technieken om de geest rustiger te maken. De echte herprogrammering komt op het moment, dat je dat nieuwe besluit in relatie brengt met nu. Dat gaat hand in hand met wat in de mindfulness zo belangrijk is: dat je zintuiglijk ook werkelijk dat moment ervaart. Je werkt samen met anderen, maar de verantwoordelijkheid ligt bij jou, je leert om dat zelf te doen, het is meteen toepasbaar, zodat je het thuis ook kan voortzetten.’

∫

Je noemt jezelf verlicht op je website. Is dat niet ongemakkelijk? ‘Mijn eigen verlichting zou ik niet willen vergelijken met die van Boeddha of de Dalai Lama. Ik zeg: huis-, tuin- en keuken-verlichting, maar wel degelijk een verlichting. In de letterlijke zin van het woord.’

Kijk ook op: tsuki.org

Passie voor YOGA?

Trakteer jezelf of een ander op een abonnement op ons prachtige tijdschrift.

¤29,50 ¤19,95 6 NUMMERS (1 jaar) WWW.YOGA-INTERNATIONAL.NU/ABONNEMENT

De boeddha in de bajes De boeddhistische monnik Cuong Lu werkte als gevangenisgeestelijke met verkrachters, moordenaars, pedofielen en drugsdealers. Daar achter tralies kreeg hij een belangrijk inzicht: zelfs de grootste crimineel kan veranderen. Als je verbinding maakt.

32 yoga international

Door Dorien Biersteker

amen met drugsdealers, pedofielen, moordenaars en verkrachters zat Cuong Lu in stilte. Om, zoals hij het zelf omschrijft, verbinding te maken. ‘Ik voelde hun pijn.’ En als het over pijn gaat, dan kan Cuong Lu meepraten. Hij groeide op in Vietnam, een land in oorlog. Hij was elf, toen het gezin het land ontvluchtte: ‘Wij waren bootvluchtelingen.’ Uiteindelijk kwamen ze in Nederland terecht. De kleine Cuong kon slecht aarden. Op school was hij een vechtersbaasje, het was zijn manier om bewondering van klasgenoten af te dwingen. Vriendschap kende hij niet, tot een klasgenoot zei dat hij niet hoefde te vechten omdat ze vrienden waren. Cuong voelde voor de allereerste keer dat er verschil is tussen oorlog en vrede.

Vriendschap kende hij niet

Cuong ging op zoek naar vrede. En hij ontmoette een Vietnamese man die vrede had gevonden: de verbannen Vietnamese zenmonnik Thich Nhat Hanh, oprichter van het boeddhistische centrum Plum Village in Frankrijk. Thich Nhat Hanh maakte zo veel indruk op Cuong Lu, dat hij ook monnik wilde worden. Hij ging naar Plum Village en bleef er zestien jaar, tot hij besloot dat hij zijn nieuwe inzichten met de buitenwereld wilde delen. ‘En ik wilde een vrouw en een gezin.’

Aparte verschijning De stap naar de buitenwereld was moeilijk. ‘Ik kwam uit een beschermde omgeving, waar alles goed was. En ik vond van mezelf dat ik als monnik alleen maar goed moest doen. Hoe harder ik dat probeerde, hoe meer ik mijn tekortkomingen ontkende. Pas toen ik kon zien dat ik goed noch slecht was, en alle concepten daarover kon loslaten, toen wist ik dat ik mezelf aan het ontdekken was.’ Zijn ervaring met echte pijn en het inzicht dat iemand goed noch slecht is, paste hij later toe in de gevangenis, als geestelijk verzorger. Hij was een aparte verschijning, tussen de collega’s van andere religies, die hem als concurrent zagen. ‘Maar ik gaf

yoga international

‘Vrij achter tralies’

yoga international

34 eigenlijk support, door liefde te ervaren konden gevangenen hun eigen geloof dieper beleven.’ Ook de gevangenen stonden in eerste instantie niet te springen om bij de boeddhistische monnik aan te kloppen voor ondersteuning. Pas toen de gevangenisdirectie een gedetineerde naar Cuong toestuurde, kwam er beweging in. Het was een moordenaar, die geen contact meer kon maken met zichzelf of zijn omgeving. ‘Hij wilde zelfmoord plegen. Hij had zoveel pijn, ik wist niet wat ik moest doen. Laten we ademen, zei ik toen.’ Samen zaten ze in stilte. ‘Ik ervoer zijn pijn en keek ernaar zonder oordeel. Met compassie. En ik zei dat het oké was om pijn te hebben. Ik voelde de transformatie. Hij kreeg contact met zichzelf. En langzamerhand maakte hij contact met anderen, en sprak met medegevangenen.’ Daarna was het een kwestie van mond-op-mond reclame. In zijn boek De Boeddha in de bajes verhaalt Cuong over de ene na de andere transformatie. DE BOEDDHA IN DE BAJES Levenslessen vanachter de tralies Cuong Lu Uitgever Spectrum ISBN 9789000366545 ¤ 15,99

‘Ze houden écht van je, zei een gevangene eens tegen me. Ik vroeg waarom dat was. Hij zei: het komt door de manier waarop jij naar ons kijkt, zonder oordeel. Dat hebben we nog nooit gezien.’ Cuong blijft even stil. ‘Dat was dus wat ze nodig hadden. Ze zijn gewend dat iedereen hen veroordeelt en alleen een verkrachter, moordenaar of pedofiel ziet.’

Volgens Cuong komt het plegen van misdaden voort uit verlorenheid. ‘Ze hebben zich nooit verbonden gevoeld. Er is nooit van hen gehouden.’ Hij zag dat als de gevangenen zich gehoord en begrepen voelden, in plaats van veroordeeld, hun houding en gedrag veranderden. ‘Ik maakte verbinding en hun lijden werd mijn lijden. Door het lijden te erkennen, konden ze zich ervan bevrijden. Voor het eerst waren ze vrij, achter tralies.’ De gevangenen maakten ook op hun eigen manier verbinding met Cuong: ‘Een motorbendelid ging altijd vlak naast me zitten, in diepe stilte. Het was grappig, alsof ik een soort stopcontact voor hem was waar hij inplugde, om energie op te laden. Hij zei niks, tot hij wegging en alleen ‘bedankt’ zei.’ Natuurlijk stond niet elke gevangene open voor de verbinding. Het ‘lukte’ ook wel eens niet. ‘En niet iedere gevangene kwam naar mij, er zijn verschillende geestelijk verzorgers.’

De droom van Cuong Hoe het ‘zijn’ gevangenen vergaat als ze eenmaal vrij zijn, weet Cuong niet. ‘Als geestelijk verzorger mag je geen contact houden. Maar ik krijg via via wel wat te horen. Dat een vrouw haar man niet meer herkende, omdat hij verlost was van het lijden en liefdevol was.’ Cuong is niet bang dat de ex-gedetineerden in de buitenwereld terugvallen in oud gedrag en vergeten wat ze hebben geleerd. ‘De ervaring verliezen ze niet. En wie eenmaal iets lekkers heeft geproefd blijft daarnaar op zoek.’ De droom van Cuong is om hen bij die zoektocht te helpen. ‘Ik wil een centrum opzetten om ex-gedetineerden te begeleiden. Ik ben dat al aan het realiseren. En ik wil anderen opleiden, zodat zij als geestelijk verzorger in de gevangenis kunnen werken. Straf is een maatregel van deze maatschappij, maar alleen straf helpt niet.’

Kijk ook op: mindonly.nl

COLUMN

Zen, zin & onzin Mieke Bouma speurt naar verhalen die inspireren en de weg wijzen naar de verborgen wijsheid van je eigen bestaan.  Door Mieke Bouma Fotografie Ben Kleyn

Boos! Na een korte vakantie in het buitenland (om even op adem te komen) was ik weer geland op Nederlandse bodem. Ik stapte in mijn auto en dook de snelweg op. Mijn uitgeruste gevoel maakte door het langzaam rijdende en stilstaande verkeer al snel plaats voor opkomende stress en ergernis. Daar stonden we dan met z’n allen. Ieder in zijn eigen auto, achter elkaar. Geërgerd, boos en eenzaam op een vastgelopen weg in wat één van de gelukkigste landen ter wereld zou moeten zijn. Dit was nu de aanblik van de moderne wereld. Het miezerde op mijn voorruit, naast me toeterde iemand ongeduldig naar zijn voorganger. Hij stak nog net zijn middelvinger niet op. Ik dacht aan de stelling van de Belgische psychiater Dirk de Wachter dat wij collectief in meerdere of mindere mate aan een borderline stoornis leiden. Kenmerken daarvan zijn: een chronisch gevoel van onthechting en leegte, een instabiel zelfgevoel, verlatingsangst, impulsief gedrag en moeite om woede te beheersen. Vooral die boosheid en impulsiviteit intrigeerden me. Boosheid roept boosheid op. Als iets je niet zint, dan moet daar kennelijk direct op gereageerd worden. Via een demonstratie, een woedende

tweet, een openbare beschuldiging, gescheld of geweld. En zo zijn we met z’n allen in een woedespiraal terecht gekomen. Maar wat is boosheid eigenlijk? Hoe kunnen we daar mee omgaan? Deze zen-parabel legt het uit. Op een dag kwam er een leerling bij een zenmeester. Hij zei: ‘Meester, ik ben de laatste tijd zo snel boos. Kunt u me helpen?’ ‘Mmm’, zei de leraar, ‘dat is inderdaad erg vreemd. Laat me je boosheid eens zien...’ ‘Die kan ik niet op commando tonen,’ antwoordde de leerling. ‘Waarom niet?’, vroeg de leraar ‘Mijn boosheid komt onverwacht op. Op willekeurige momenten, op onverwachte plaatsen, zomaar. Ik heb er geen controle over.’ ‘Dan’, concludeerde de leraar, ‘kan het niet je eigen natuur zijn. Als het je ware aard was, dan zou je me het op elk willekeurig moment kunnen laten zien. Op het moment van je geboorte had je het niet, je ouders hebben het je niet gegeven, het hoort niet bij jou. Denk daar maar eens over na.’

yoga international

MIEKE BOUMA is storycoach, auteur en dramadocent. Verhalen vormen de rode draad en inspiratiebron in haar leven en werk. En verder: yoga, schrijven, films, wandelen en

miekebouma.nl

lesgeven.

De Schotse Savitri MacCuish is directeur van de The World Peace Flame Foundation. Daarbij zette ze ook Dru yoga in om getraumatiseerden van oorlogen wereldwijd te helpen. De vredesvlam is voor haar meer dan een symbool: ‘Het geeft moed, hoop en vertrouwen als je voor een vlam zit en je realiseert dat er in de hele wereld mensen zijn die dat óók doen.’ Door Willemijn Kaasjager

37 yoga international

VLAMMEN VOOR DE WERELD VREDE 20 jaar the World Peace Flame

yoga international

erwijl ik voor mijn laptop klaar zit om te skypen met de Schotse Savitri MacCuish, stuurt ze een appje; ‘I am nearly home…’ En een filmpje; ik zie haar door een prachtig verstild wit landschap heen glijden. ‘Aligned with Nature and Self’, schrijft ze. Ze is met haar internationale team van Dru yoga en The World Peace Flame Foundation in Scandinavië. Savitri MacCuish is ‘on a mission’. Dit jaar bestaat haar World Peace Flame Foundation twintig jaar. Als we even later skypen zie ik een energieke vrouw die enthousiasme uitstraalt. Waar komt haar passie en daadkracht vandaan? Ze brandt los en vertelt dat ze is geboren op het Schotse eiland Mull. ‘Ik was een echte tomboy en speelde altijd buiten.’ Ze groeide op met een moeder die een groot vertrouwen had in het leven en de mensheid. En die haar gemeenschap een warm hart toedroeg. ‘Er klopten dikwijls mensen bij mijn moeder aan voor hulp of goede raad, ze straalde wijsheid uit en kreeg veel respect van de community.’ Haar vader werkte op hun boerderij en was veel op het land.

Regelmatig kwamen er toeristen, op doorreis, of soms kwamen ze gewoon aanwaaien. ‘Die werden altijd hartelijk ontvangen met thee en scones. Dat vond hij belangrijk, hij was gastvrij.’

Moedige boeren Haar vader had tijdens de Tweede Wereldoorlog het werkkamp Dachau overleefd, maar ondanks de ontberingen die hij daar doorstond, bleef hij geloven in het goede van de mens. ‘Hij ontving iedereen met open armen, zonder oordeel.’ Tijdens zijn kamptijd werkte hij met de andere gevangenen als dwangarbeider op het land, verzwakt en uitgehongerd, onder toezicht van Duitse soldaten. Regelmatig gooiden boeren hen hompen brood toe, terwijl ze de soldaten deden geloven dat ze stenen wierpen en de gevangenen afsnauwden. Mede dankzij deze moedige boeren overleefde hij en vele anderen de oorlog. Toen ver na de oorlog Duitse toeristen bij hen thuis in Schotland werden ontvangen, reageerde een broer van Savitri verontwaardigd. Op school had hij over de gruwelen van de Duitse

bezetting en de Holocaust geleerd, en nu zaten er jonge Duitsers bij hen aan tafel. Hun vader wees hem terecht: iedereen heeft recht op gelijke behandeling. Je kan een individu niet veroordelen voor wat zijn land of geschiedenis heeft teweeggebracht. Dit maakte diepe indruk op Savitri. Net als de keer dat ze, jaren later, met haar moeder in de auto zit. Ze staan voor een stoplicht als ze onverwachts recht in de ogen van een zwerver kijkt. Savitri schrikt bij de onaangename aanblik van die verwaarloosde grauwe man die op zoek naar eten is en van alles uit de vuilnisbak vist. Haar moeder ziet het en zegt: ‘Ook hij behoort tot een familie’. Haar moeder voelde compassie, ze zag ook de onschuld en kwetsbaarheid van de zwerver. ‘Deze gebeurtenissen hebben mij gevormd en staan op mijn netvlies gebrand.’

Geen woorden maar daden Op haar 28ste werd ze op een heel andere manier geïnspireerd, tijdens een yoga-retraite. Ditmaal

Stille verbroedering Daarnaast wilde Savitri zich ook graag inzetten door middel van yoga. Ze ging Yoga therapy in de praktijk brengen. Onder het mom van ‘Walk your talk’ werd bijvoorbeeld Dru yoga therapy gegeven aan begeleiders van vluchtelingen in oorlogsgebieden. Om de psychologen te helpen die met de vluchtelingen werkten, zij hadden last van burn out verschijnselen. Wereldwijd worden mensen verscheurd door oorlogstrauma’s en Savitri zette zich zo veel mogelijk voor hen in. Ze beschrijft hoe de

waren het bezielende woorden van Gandhi, ze werden prachtig vertolkt door Mansukh Patel, met wie ze later zou gaan samenwerken. Zijn ouders waren betrokken bij de beweging van Gandhi in India. Savitri werd geraakt door Ghandi’s woorden; wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien. ‘Dat raakte mij, het spoorde mij aan om actie te ondernemen. Al van jongs af aan voelde ik dat ik iets voor de mensheid wilde doen.’ Om haar passie om te zetten in daden, sloot ze zich bij een groep gelijkgestemden aan. ‘Als groep bereik je meer dan alleen.’ Het was eind jaren 80 en een groep organiseerde Peace walks, waarbij duizenden mensen meeliepen voor wereldvrede. Deze Peace walks werden door heel Europa gehouden en ze werden steeds groter. Tijdens de tochten werden er kaarsjes uitgedeeld met vredesspreuken, de kracht van het licht werd zo letterlijk verspreid.

yoga international

‘Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien’

‘Ik wil jongeren inspireren door Dru yoga’ Ook gaat er ondersteuning uit naar humanitaire projecten, zoals gezondheidsprojecten in India, waar gratis medische en tandheelkundige zorg aan de allerarmsten wordt gegeven. Er zijn vijfenzeventig medische kampen opgezet, waar bijna dertigduizend arme Indiërs een behandeling hebben gekregen. Daarnaast zijn aan duizenden mensen kleding en maaltijden verstrekt en worden er voorzieningen getroffen om de kinderen daar naar school te laten gaan. World Peace Flame is ook actief in Afrika, waar ze solar lights aan gezinnen geven, om het aantal ongelukken door het gebruik van kerosine-lampen te verminderen.

yoga international

Eenzaamheid verlichten vrouwen van voormalig Joegoslavië ondanks alle haat en pijn, tot elkaar kwamen door hun verhalen te delen. ‘Kleine stapjes die van verbittering tot stille verbroedering leiden.’ Het idee ontstond om voor de ontelbaar veel getraumatiseerden wereldwijd een symbool te creëren dat de wereld zou verbinden. Het werd de World Peace Flame. Prominente vredestichters op vijf continenten ontstaken een vredesvlam, waarna ze, nog steeds brandend, naar Bangor in Wales werden gevlogen. Daar ontstond the World Peace Flame. ‘Een droom werd gerealiseerd.’ De intentie van The World Peace Flame Foundation is om een verandering van mindset te bewerkstelligen. De organisatie is niet religieus, politiek of cultureel gebonden. De vlam moet inspireren om positieve acties voor de mensheid te ontwikkelen, vanuit die gedachte zijn er verschillende projecten opgezet. Zoals Peace Education in Action, een lesprogramma voor het basisonderwijs. Inmiddels hebben bijna honderdduizend kinderen wereldwijd met dit pakket gewerkt. ‘Het heet lopend vuurtje’, lacht Savitri. ‘Kinderen worden daarmee bewust gemaakt van wat ze zelf kunnen doen om vreedzaam samen te leven.’

Een volgend punt waar de organisatie aan wil werken is het verlichten van eenzaamheid. Savitri: ‘Dat is de grootste epidemie in de wereld.’ Vooral de jeugd lijdt eronder, zegt ze: ‘Jonge mensen voelen zich niet verbonden, ze komen te weinig in contact met elkaar. Social media lijkt te verbinden maar in werkelijkheid is dit een groot obstakel voor echt contact.’ Ze heeft haar plan al klaar. ‘Ik wil jongeren inspireren, en helpen, door Dru yoga en meditatie, opdat ze in verbinding blijven. In eerste instantie met zichzelf en vervolgens ook met hun directe omgeving.’ Ze citeert de Dalai Lama: ‘The best contribution to world peace is a happy person.’ En dat is wat de World Peace Flame, die deze zomer haar 20-jarig jubileum viert, voor haar betekent: voor haar betekent: ‘Het geeft moed, hoop en vertrouwen als je voor een vlam zit en je realiseert dat er in de hele wereld mensen zijn die dat óók doen.’

Wil je meer weten over World Peace Flame Foundation en Savitris’ werk met Dru yoga? Of wil je bij de viering van het 20-jarig bestaan op 23 juni a.s. aanwezig zijn, kijk dan op: druyoga.nl worldpeaceflame.org

SAKTIISHA

Various Workshops | Bazaar | Mantra Singing

le: resa s) p s t s e Tick (day pa e) l 0 g 5 € 5 (sin €1 oor: At d y pass) le) (da €55 50 (sing €17,

SPRING

Massages | Singing Bowl Concert

YOGA Chat & Chai Lounge

FESTIVAL Kids Corner & more!

Sunday 19 May || 10.30-18.00 || Javastraat 12, The Hague More info & registration www.saktiisha.com/yogafestival-spring2019

buy in store

LeiDen - Langebrug 73 HAArLeM - Kleine Houtstraat 92 sHop onLine

yo g A- s p ec i A L s .c o M

HART & ZIEL

Mizue is al 45 jaar yogadocent ‘Nooit naar de dokter’

e komt het jammer genoeg niet vaak tegen op plekken waar yoga wordt gegeven, maar Mizue heeft het. Een lage wastafel waar mensen hun voeten kunnen wassen voordat ze blootvoets de mat op gaan. Ook anders dan gebruikelijk: aan de muur hangt in plaats van het portret van een Indiase swami met baard een portret van een Japanse heer zonder baard, hij lacht guitig en heeft een aardig, slim gezicht. Mashairo Oki heet hij, Mizues oude meester. De Okido yoga die Mizue beoefent is naar hem vernoemd. Maar okido in de Nederlandse zin van het woord, ‘prima’ of ‘helemaal goed’, is het volgens haar leerlingen ook. ‘Wat zo fijn is aan haar lessen is dat ze je houdingen leert die je in het dagelijks leven ook kan toepassen, als je bijvoorbeeld op de tram wacht,’ zegt een blonde vrouw, die al van alles in yoga had geprobeerd en nu nooit meer weg wil bij Mizue. Als de les begint wordt duidelijk wat ze bedoelt. Het draait vandaag heel praktisch om hoe we moeten zitten zonder rugklachten te krijgen. Iedereen krijgt een stoel en Mizue let erop dat we allemaal in zo’n hoek zitten dat we goed kunnen ademen. Wie niet de goeie hoek te pakken heeft,

krijgt een kussentje. Mizue spreekt ons in het Engels aan, alleen de woorden schaambeen en lendenwervel gebruikt ze voor de duidelijkheid in het Nederlands. We must sit on ons schaambeen, benadrukt ze. Terwijl ze ons met gestrekte ruggen en zittend op ons schaambeen allerlei fijne oefeningen laat doen, loopt ze rond, inspecteert onze houding en corrigeert vriendelijk doch beslist. Vertrouwelijke sfeer Na een gezamenlijk kopje thee aan de keukentafel, er heerst een vertrouwelijke sfeer en het is duidelijk dat de vrouwen al jaren bij Mizue komen, vertelt ze wat meer over zichzelf. In haar jonge jaren was ze lerares Engels aan een Quaker-school, ‘de enige in Japan’. Toen ze zich een tijd fysiek minder goed voelde, zocht ze haar heil bij yoga en kwam in aanraking met Massahiro Oki, die haar meester werd. Een bijzondere man, die zich verdiepte in verschillende godsdiensten en verschillende geneeswijzen uitoefende. Na de oorlog leefde hij in een Zen-tempel in Japan en de Ghandi Ashram in India. Gebaseerd op deze ervaringen zette hij in Japan een dojo op. ‘Hij was erg open minded en nodigde allerlei andere

Door Emilie Escher | Foto’s Caro Bonink

yoga international

De bijna 72-jarige Japanse Mizue Tamaki gaf al lang voordat het mode werd yogales, ze is al 45 jaar yogadocent. En 32 jaar daarvan bewoog ze zich tussen haar lesruimte in de Amsterdamse pijp en de dojo, Japans voor trainingscentrum, in de Achterhoek.

‘De dojo voelt als een tweede huis’ Parijs waar ze via de yogawereld in contact kwam met Noëlle Perez, die ze haar tweede meester noemt. Een Française die nauw samenwerkte met Iyengar en later haar eigen methode ontwikkelde. Noëlle Perez is inmiddels 95, loopt met krukken, maar geeft nog steeds gepassioneerd les en Mizue bezoekt haar seminars. In Parijs ontmoette ze in 1975 een Nederlandse macrobiotische meneer die haar vroeg of ze geen les in Nederland kon geven. En zo kwam ze in Amsterdam te wonen.

yoga international

meesters uit.’ Daar zat ook de toen nog in Japan onbekende Iyengar bij, waarvoor Mizue twee boeken vertaalde in het Japans. Ze maakte hem van zeer dichtbij mee. ‘Hij was aardig, maar in de les erg streng en constant iedereens houding aan het verbeteren.’ Een Amerikaanse Quaker-delegatie die haar school bezocht, nodigde haar uit om een jaar naar Philadelphia te komen, en mee te doen met de acties tegen de oorlog in Vietnam. Het sprak haar aan. ‘Japan benauwde me. Iedereen moet zich daar op dezelfde manier gedragen. Ik had behoefte aan vrijheid.’ Amerika smaakte naar meer buitenland en ze zocht een baan als au pair in

Streng en warm In het midden van de jaren tachtig kocht de Okido Stichting een oude boerderij in het Gelderse Laren en startte een trainingscentrum. Nu hoort het gebouw aan de stichting Okido Yoga Dojo Nederland, die daar ook is gevestigd. Er worden trainingen gegeven, van een week of een weekend, in holistische stijl: met bewegingen, diëten en interacties tussen de deelnemers. Mizue denkt dat die trainingen haar fit houden. Ze gaat nooit naar een dokter. ‘Er zijn veel dingen die je zelf kan proberen voordat je naar een dokter gaat. Je kan bijvoorbeeld je manier van eten, lopen en hardlopen verbeteren.’ De dojo zorgt voor zoveel mogelijk organisch voedsel. ‘Niet alleen omdat het gezond is, maar ook vanuit zorg voor de omgeving. Chemische toevoegingen en overbodige medicijnen komen in de urine terecht, en komen weer terug in de aarde.’ Het maakt haar blij als de mensen die de dojo bezoeken zeggen: ‘Deze plek is streng, maar ook warm. Het voelt als mijn tweede huis.’

WEGGEVERTJES

Win een compleet verzorgd yogaweekend van Wereld van Yoga!

Lukt dit niet of ben je géén winnaar? Wereld van Yoga gaat eind augustus ook naar een heerlijke locatie aan zee! Prijs: ¤ 450 Ga naar wereldvanyoga.nl

Heb je altijd al eens op yogaweekend gewild? Maar vind je jezelf niet lenig genoeg of ben je bang dat het zweverig is? Grijp nu je kans! De weekenden van Ellen & Sigrid zijn comfortabel, laagdrempelig, professioneel, nuchter, ontspannen en vooral een enorm groot cadeau aan jezelf. Wat win je precies? • Twee overnachtingen in een mooie kamer voor jezelf • 4 yogalessen (diverse vormen), 2 mindfulnesslessen en toegang tot de sauna • Heerlijk, gezond & vegetarisch ontbijt + lunch, diner en tussendoortjes • Onbeperkt gember- & muntwater, thee en koffie Laat uiterlijk 7 juni weten waarom jij zou moeten winnen. En wie weet ga je dan van 21-23 juni je batterij volledig opladen op de fantastische locatie van De Hoorneboeg (op de Hilversumse hei).

Win 1 jaar lang toegang tot yoganect! Wat is de grootste klacht van moderne yogi’s? Juist! Het ongemak van het lange reizen. Niks is erger dan 1 uur in de file staan voordat de yogales begint om daardoor jouw hele zen kwijt te raken.. Vandaar dat yoganect is ontwikkeld! In plaats van te stressen rol je je mat thuis uit. Het platform yoganect geeft je ongelimiteerde toegang tot de beste yoga aanbieders online, inclusief verschillende niveaus en stijlen die je wellicht niet in jouw yogaschool ziet. Bespaar jezelf de stress en grijp de kans om 1 jaar lang toegang tot yoganect te winnen! We geven 3 abonnementen weg. Prijs: ¤ 8 per maand, ¤ 96 per jaar Ga naar yoganect.com

DOE MEE! GA NAAR: YOGA-INTERNATIONAL.NU/WINNEN

Adem

De spiegel van de levensenergie

Adem is het centrale element van de Hatha yoga, meer nog dan de houdingen of bewegingen dat zijn. De adem laat zien hoe de balans is tussen spanning en ontspanning, tussen binnen en buiten, en is daarmee de spiegel van de levensenergie. door Maartje van Hooft

Bewegen, aandacht, adem In yoga vloeien bewegen, aandacht en adem in het ideale geval steeds in elkaar over. Wanneer je erg gespannen bent, dan is het niet fijn de aandacht direct op de adem te richten, en de adem te gaan sturen door aan te geven wanneer je ‘moet’ inademen of wanneer je ‘moet’ uitademen. Juist door je dan te richten op een vloeiende

Beweeg als Barbapapa Je merkt in de hierboven beschreven beweging waarschijnlijk dat de adembeweging rond de rechterheup sterker voelbaar wordt. Je opent hiermee de onderste ademruimte aan de rechterzijde. Ga je dan van binnenuit voelen in het lichaam en beschrijven hoe breed, open, lang, kort, ruim of compact je lichaam voelt, dan zal je merken dat ook je interne waarneming verandert.

De ademhaling reageert zelfs op beelden

beweging, en met een open en passieve aandacht deze beweging te volgen, ontstaat ruimte. En in die ruimte kan de adem vrijer bewegen. Om te voelen hoe de adem reageert op beweging met open aandacht kun je werken met de verschillende ademruimtes. Om dit te voelen ga je op je rug liggen met gebogen knieën, de voeten tegen elkaar. Open de rechterknie helemaal en breng dan de knie weer terug, in een vloeiende, rustige beweging. Doe dit een aantal keer achter elkaar, bijvoorbeeld 8 tot 10 keer. Breng dan de knie weer terug en voel wat er gebeurt met de adem.

yoga international

an ademhaling is niet alleen te zien wat je doet, maar ook hoe je je voelt. De ademhaling versnelt als je intensiever beweegt en kan vertragen bij diepe ontspanning. Ook de adembeweging is veranderlijk: de in- en uitadem zorgt voor een continue beweging van de romp, die door kan vloeien tot in de ledematen. Bij spanning verkleint de adembeweging, bij ontspanning komt er ruimte. Als spieren vastzitten, kan de adembeweging niet doorvloeien. Als er ontspanning komt, zal de adem weer gaan bewegen. Maar de adembeweging reageert ook op mentale spanning en zelfs op beelden. Voel maar eens wat er gebeurt met de adem als je je voorstelt dat je op een zacht grasveld loopt met blote voeten, of juist op een verharde weg. De adembeweging kan zich in principe overal in het lichaam laten zien, vooral in de romp, maar ook langs de wervelkolom, of de ledematen. De bekende ademtherapeute Ilse Middendorf beschreef de adembeweging in drie zones, de ademruimtes. De onderste ademruimte, die uit de benen, het bekken, onderbuik en onderrug bestaat. De middelste ademruimte van de bovenbuik, middenrug tot en met de onderste ribben. En de bovenste ademruimte met de borstkas en met name de longtoppen, de armen en de nek en schedel.

ruimte ontstaan in het onderlichaam. Daarin kan je niet spreken van één ideaal (adem)patroon. Hoe vervormbaarder de adem en hoe vervormbaarder je binnenruimte - de Barbapapa - hoe flexibeler en vrijer je systeem is.

Dragend spiercorset

yoga international

Meer ademruimte

In yoga opent de adem de weg naar binnen. Door het volgen van de adembeweging en het van binnenuit ervaren van ruimte en beweging, helpt adem je te verbinden met de interne waarneming. En pas als de adem voldoende vrij is, kan je deze meer gaan richten. Dat is de fase van pra ayama. Los van de formele ademoefeningen zoals ujjayi, is een algemene eigenschap van pra ayama dat de ademenergie, en daarmee de adem, nog meer naar binnen gericht wordt. Het richten van de adem gebeurt door bundeling en zachte aanspanning van het dragende spiercorset rond bekken en romp. Door op deze manier een soort container van de romp te maken, gaat de vrije adem langs de wervelkolom bewegen. De wervelkolom en de ruimte voor de wervelkolom vormen je stilte-as, soms ook de inner tube genoemd. Breng je daar de adem, dan kom je dieper in stilte en tegelijk word je opgeladen. Aplomb yoga is een stijl die werkt met vooroefeningen waarmee je deze dragende spieren activeert, waardoor je én ontspant, én bundeling en stabiliteit ervaart, waardoor de adem als vanzelf gericht wordt.

MAARTJE VAN HOOFT Maartje van Hooft is getraind in het

Daar waar meer ademruimte en adembeweging is, voelt je lichaam vaak ook ruimer, opener, of langer of breder. Hoe je je lichaam van binnenuit waarneemt, en de ruimte die je daarin voelt, kun je de binnenruimte noemen. Als je deze ruimte ervaart, dan kan je je daar bewust mee verbinden. Zo verbind je je met je lichaamsgevoel, en zak je meer in je lijf. Hoe meer je ervaart dat beweging doorwerkt op de adem en ademruimtes, hoe meer je kan ervaren dat de binnenruimte vervormbaar is, als een Barbapapa. Doe je oefeningen rond de longtoppen, dan kan ruimte ontstaan in het bovenlichaam, doe je oefeningen rond benen en bekken, dan kan

Japanse Okido yoga, in Japan volgde ze ook een Shingon-Boeddhistische tempeltraining, het is de basis voor haar boek ‘Mindfulness en mantra’. Nadat ze via Noelle Perez kennis maakte met ‘Aplomb’ (in het lood zijn), ontwikkelde ze daarvoor een eigen methodiek en schreef nog een boek: ‘Yoga en Aplomb’. De vierjarige yoga-opleiding Amitabha legt de basis van Aplomb yoga onder de klassieke yoga. amitabha.nl

Ervaar het! 4 oefeningen 1

Je ligt op de rug met de knieën gebogen en

Oefening 3

de voeten tegen elkaar aan. Als je dat

prettig vindt, dan kun je een dikker kussen naast je rechterheup leggen. Open de rechterknie in een rustige beweging totdat het been zo ver mogelijk geopend is, of zo dat het been op het kussen rust. Beweeg de rechterknie en -been weer rustig terug. Herhaal deze beweging in een vloeiend, moeiteloos ritme, zo’n 8 tot 10 keer. Breng dan het rechterbeen terug omhoog en voel hoe het doorwerkt. Voel je verschil tussen links en rechts? Waar voel je de adem? Hoe ervaar je de ruimte in romp en bekken? Herhaal hetzelfde met het linkerbeen.

Leg deze vrij hoog in de rechterbil naast

wat uit elkaar, laat de onderbuik tussen de

het heiligbeen. Leg dan beide benen gestrekt

bovenbenen zakken. Ellebogen bij de knieën,

op de grond, je ligt nu iets scheef. Leg de

voorhoofd op de grond. Voel je de adem in de

linkerhand op de onderbuik en volg de adem.

onderrug en onderbuik, en misschien zelfs tot

De rechterarm leg je opzij op schouderhoogte,

in de bekkenbodem? Ga dan met je aandacht

en dan boven schouderhoogte, de handpalm

naar het hoofd: kun je de kin iets bij je brengen

wijst naar het plafond. Blijf zo twee minuten

zodat de nek wat verlengt. Laat de ogen en

liggen en voel wat er gebeurt met de adem.

kaken zacht worden. Breng dan je aandacht

Leg de tennisbal weg, leg de armen langs het

naar binnen naar de romp, en volg weer de

lichaam en voel na. Doe hetzelfde links.

adembeweging.

Buig je knieën, plaats de voeten tegen elkaar aan. Breng de rechterknie naar de

buik, plaats de linkerhand tegen de binnenkant van de knie, met de linkerelleboog bij het lichaam. Op de uitadem geef je rustige druk met hand en knie naar elkaar. Op de inadem laat je de druk los. Voel of er een zachte aanspanning en bundeling komt van de buikspieren. Span niet actief de buikspieren aan, laat het gebeuren. Herhaal dit vier keer en breng rechterbeen en linkerarm weer terug. Wissel dan: linkerknie naar de buik, rechterhand tegen de binnenzijde van de linkerknie, rechterelleboog bij het lichaam. Herhaal vier keer. Breng het been en de arm terug en voel kort na.

Oefening 4

Kom in de houding van het kind. Knieën

yoga international

Gebruik voor deze oefening een tennisbal.

Visioen in de woestijn Hilary Anne Brown zit in het holst van de nacht alleen in een woestijn in Californie, ze doet daar een vision quest, en beschrijft hoe ze een visioen krijgt. Door Hilary Anne Brown

SPIRIT

Geluid van een dier

Kijk ook op: yogamoves.nl

Op deze laatste nacht is het de bedoeling dat ik wakker blijf en een visioen krijg. Ik zit in een cirkel van stenen, die ik de afgelopen drie dagen in de hete zon hiernaartoe heb gesjouwd. Iedere steen vertegenwoordigt een persoon; bestaand, overleden of nog niet geboren. De cirkel staat voor de kring van mensen met wie ik in mijn leven verbonden ben. Omdat ik mezelf wil bevrijden van dwangmatig gedrag, van het verlangen anders te zijn dan anderen en van mijn hunkering naar liefde, is dit een goede gelegenheid om eerlijk te kijken naar wat ik met mijn leven wil. Ik blijf heen en weer wiegen om

wakker te blijven, zittend in mijn eentje onder de stille sterrenhemel. Op een gegeven moment hoor ik het geluid van een dier, een heel hoog geluid. Vanwege de stilte van de woestijn kan ik niet horen of het een dier is, een muis of een vos of een coyote, roepend of schreeuwend van pijn. Ik hoor het geluid steeds opnieuw en het jaagt me angst aan. Komt het van dichtbij of van veraf? Wat is het? Welk dier is dit? Eeeiii… eeeiii… eeeiii… het geluid houdt aan. Ik houd me stil en luister zo goed ik kan… soms is het geluid even weg… maar het komt altijd weer terug. Ik ben inmiddels helemaal wakker. Na enige tijd besef ik opeens dat het geluid afkomstig is uit mijn eigen neus! Door mijn neus ademen zorgt voor een zacht inwendig geluid! Hè? Komt het geluid echt van mijzelf? Ik sta perplex.

Mijn angst voor een ontmoeting met een dier, mijn zorgen over het visioen dat ik wilde krijgen – diep vanbinnen geloofde ik niet dat ik iets zou zien – alles smelt weg, als sneeuw voor de zon. Ik realiseer mij dat het geluid, de angst en de verwarring allemaal van mij afkomstig waren. Ik deed het allemaal zelf! Mijn angst zit van binnen! Ik begin hardop te lachen, en ik moet huilen. Ik begin te dansen en te zingen. Ik heb mijn vision quest voltooid. Al die dingen buiten me, waarvoor ik zo bang ben, zijn projecties van mijn eigen ideeën. Ik kan ze herleiden tot mijzelf, tot mijn eigen gedachten en redeneringen. Ik heb het vermogen om mijzelf te laten zien wie ik ben. Mijn weg ligt duidelijk voor me en ik heb vertrouwen in de richting die ik ga. Ik kan in mezelf kijken. Ik kan op mezelf vertrouwen. De zon komt op. Ik verspreid de stenen van mijn cirkel weer. Ik stop mijn spullen in mijn rugzak en ga op weg, terug naar de anderen. We ontmoeten elkaar met omhelzingen, met een diep gevoel, met liefde. We vertellen elkaar over wat we hebben meegemaakt, over onze worstelingen, onze angsten en onze vreugden. We hebben allemaal een unieke weg afgelegd om een visioen te krijgen en die ervaring te verwerken. Toen ik over mijn ervaring vertelde, verdiepte mijn inzicht zich nog verder. Ook vandaag de dag nog word ik, als mijn neus en mijn ademhaling samen dansen, herinnerd aan deze les.

Unieke weg

yoga international

et is vier uur in de ochtend, ik zit met mijn slaapzak om me heen in een cirkel van stenen te wiegen. Het is pikdonker onder de flakkerende sterren aan de uitgestrekte Californische hemel. Ik ben hier al de hele nacht. Afgezien van het zachte geluid van de wind, het schuren van de slaapzak tegen mijn lijf en mijn ademhaling, is de stilte van de woestijn bijna hoorbaar. Ik wil wakker blijven, in mijn cirkel, totdat de zon boven de horizon komt, dus ik blijf heen en weer wiegen, trommelen en chanten. Ik probeer een visioen te krijgen; ik doe een vision quest. Het is 1989. Samen met mijn teacher Sedonia Cahil en tien andere vrouwen ben ik de woestijn ingetrokken. We hebben hier zeven dagen gekampeerd, waarvan de laatste vier ieder op onszelf, onder een klein afdakje voor bescherming tegen de genadeloze zon – geen voedsel, geen boeken, alleen water. De eerste dagen zaten we in elkaar gedoken, zittend in een kring. We hebben onze diepste problemen en vragen onderzocht. Wat is mijn weg? Waar ga ik naartoe, als de mens die ik ben, lopend over deze aarde? Wie ben ik? We hebben gepraat, gehuild, getrommeld, gemediteerd en gewandeld. En nu ben ik alleen. Ik bid, ik chant en ik bouw verder aan de cirkel van stenen voor mijn laatste nacht hier. De woestijn zindert van leven, dieren, planten, het weer… wat een schoonheid. Ik ben gek op dieren, maar toch ben ik doodsbang om een dier tegen te komen. Ik weet niet waarom, maar ik wil elke confrontatie vermijden.

Bloemhouding Zacht openen

Door Stefanie de Koning-Verschuren

yoga international

Opleiding Yoga en Vedanta yogaenmeer.nl

egin zittend op je linkervoet. Strek je rechterbeen naar voren. Je armen zijn langs je lichaam. Inademend komt je romp omhoog en strek je het gebogen been, zover mogelijk. Buig je gestrekte been vanuit je knie naar voren. Zorg dat je knie boven je enkel blijft. Breng tegelijkertijd je armen op harthoogte naar voren en spreid ze daarvandaan opzij. Laat je schouderbladen zachtjes naar elkaar toe gaan. Maak met je hoofd en je romp een lichte boog naar achteren. Oefen als een bloem die opengaat. In de eindhouding kun je de adem een moment vasthouden. Langzaam uitademend kom je weer terug tot zit. Buig je romp voorover en pak met je handen je voet van je gestrekte been vast. Buig je hoofd. Open en sluit en wissel dit een keer of vijf af. Concentreer je op de werking van de spieren, adem en balans en de coördinatie van de adem met de beweging. Daarna blijf je in de eindhouding en neem je de tijd om te voelen. Deze houding opent je borstkas, laat je longen ventileren. Er is een rekking van je onderrug en de achterkant van je benen, schouders en armen. Oefen zacht, heel zacht. Laat ook eventuele spanning in je gezicht los. Blijf moeiteloos zacht in de bloemhouding, open je laat los. Overbodige spanningen? Laat ze los. Sluit weer op een uitademing. Observeer en herhaal vervolgens deze oefening aan de andere kant.

Voor de leerling Plaats de onderste helft van je been, waar je op zit, iets naar het midden voor stabiliteit. Kun je niet op je voet zitten, begin dan staand. Plaats je rechtervoet met een grote stap naar voren. Draai je linkervoet iets uit, naar vijf voor twaalf. Buig op een inademing je rechterbeen, zorg dat je knie boven je enkel blijft. Kom op een uitademing terug en leg je handen op je bovenbeen. Buig je hoofd. Je armen gaan mee in de beweging.

Voor de docent Kijk waar je met woorden je leerlingen kunt helpen. Als je ziet dat ze erg hun best doen en gespannen in de houding staan, geef dan aan dat ze kunnen verzachten. Dan zie je hoe het gezicht ontspant, de kaken losser worden en de gesloten lippen losser worden. Opgetrokken schouders zakken. Ook mentaal is er alle tijd en ruimte om los te laten. Dan kunnen ze na de yogales lichter naar huis.

HEBBEDINGEN

Jammer Knit Knicker Deze zeer comfortabele legging heeft een hoge tailleband, tunnelkoord en is ideaal te combineren met een sportieve top of tuniek. Voorzien van multifunctionele zakken om je waardevolle spullen dicht bij je te dragen. Gemaakt van RePET polyester - gerecyclede

Biodynamische Bodybalsem

PET-flessen die je

Voeding voor je huid, een hydraterende crème

helpen jouw ecologische

ontwikkeld met belangrijke ingrediÎnten o.a. afkomstig

voetafdruk te verkleinen.

uit biologisch-biodynamisch verbouwde olijven van Fattoria La Vialla in Toscane: extravergine olijfolie.

yoga international

Materiaal: 79% Recycled

De balsem heeft een lichte geur, is prettig te smeren

Polyester, 21% Spandex

en laat de huid niet vettig achter. 100% natuurlijk en

UPF: Solid: 50+, Print: 30+

biodynamisch.

Prijs: ¤ 79,95

Pot van 200 ml: ¤ 21,40

Ga naar royalrobbins.com

Ga naar lavialla.it/cosmetica

Vrouwelijk, fit en eerlijk PrAna ontwikkeld sportkleding die het label duurzaamheid verdienen. De Becksa Bralette en de Becksa 7/8 Legging zijn Bluesign® en Fair Trade Certified™ producten. Ze helpen het milieu te beschermen en ondersteunen betere werkvoorzieningen voor boeren

One day retreat be you

en productiemedewerkers.

BE YOU is een uniek concept van Hartje Yin Yoga

Ook gebruikt PrAna tijdens

X YogasistersNL. Wij geloven in de combinatie van

het productieproces geen

Power Yoga om je kracht te vinden, Chakra Yoga

milieuschadelijke stoffen.

om in balans te komen en Yin Yoga voor een diepe

PrAna verwacht daarnaast een

connectie met jezelf.

verandering in de sportkleding

Tijdens een BE YOU RETREAT hoef je helemaal

industrie: naast prestatie en

niets, behalve genieten van fijne (buiten) yogalessen,

stijl, wordt duurzaamheid

meditatie en lekker eten. En dat allemaal op een

een steeds belangrijker

fantastische plek in een buitengebied waar je je weg

aspect bij het maken van

waant van alles en iedereen.

aankoopbeslissingen.

14 september 2019 bij Landgoed Blijendijk

Prijs: vanaf ¤ 59,95

Ga naar yogasisters.nl/retreats

Ga naar prana.com

YOGADOCENT WORDEN?

Lees onze opleidingenspecial Welke opleiding biedt jou de vaardigheden en de verdieping die je zoekt om zelf goed yogales te gaan geven? Het antwoord op die en nog veel meer vragen vind je in onze special docentenopleidingen!

Praktijk de Toermalijn

Andere Boeg

Yoga & Vedanta

Yoga-opleiding Amitabha

Saswitha Opleidingen

Arterre Opleidingen

Samsara Opleidingen

Pure Energy Yoga

Arhanta Yoga Docenten Opleiding

Yoga Movement

Vereniging Yogadocenten

Yoga Scholing

Deze special is samengesteld i.s.m. onze partners

Integrale yoga brengt je dichter bij je Zelf! Praktische informatie Annet van de Woestijne is 52 en al vanaf haar tienerjaren bezig met yoga. Zij volgde de docenten opleiding en de Masteropleiding Integrale yoga en de grootmeester opleiding Raja Yoga. Verder is zij docent Yinyoga en Aerial yoga. Door jaarlijkse bijscholingen in Nederland en India blijft zij zich ontwikkelen en is de Yogaschool uitgegroeid tot een begrip in Zuid Hoe is deze opleiding het beste te

verder te reizen vanwege onze

Holland, Zeeland en Brabant en

omschrijven?

kleinschaligheid en kwaliteit en

daarbuiten.

De opleidingen die wij geven hebben

het laagdrempelige van onze

allemaal als basis de integrale yoga

opleidingen.

Yogaschool de Toermalijn is

van Sri Aurobindo en de Moeder.

gevestigd in Sommelsdijk op

Deze klassieke yogavorm kenmerkt

Wat doet deze opleiding anders

Goeree-Overflakkee, hier worden

zich door het bewust integreren van

dan anderen?

lessen en opleidingen gegeven in

adem, geest en houding. Wij volgen

Het unieke van onze opleiding is

Integrale Yoga. Kenmerkend hierbij

hierbij het achtvoudig yogapad

dat je je eigen pad kan volgen, je

is de integratie van yoga in je

van Patanjali. De opleiding bestaat

kan kiezen voor één of meerdere

dagelijks leven. De docenten

uit het oefenen en overdragen

lesjaren van de basisopleiding

opleidingen bestaan uit losse

van yoga asana’s, pranayama en

of een specialisatie volgen

leerjaren die je zelf kunt opbouwen

meditatie en wordt aangevuld met

voor seniorenyoga, kinderyoga

tot een vierjarige 500 uurs

anatomie, filosofie en achtergrond

of yinyoga. Ook wordt er veel

opleiding, deze is erkend door de

en verdieping van de yogaleer.

aandacht besteed aan meditatie en

SYN. Het is ook mogelijk om een

innerlijke verdieping.

specialisatie te volgen tot docent

Hoe is deze opleiding ontstaan?

Kinderyoga, Seniorenyoga of

Yogaleerlingen die bij ons op

Wat is het mooiste compliment

les zaten kregen steeds meer

dat jullie ooit kregen?

interesse in integrale yoga en

Pasgeleden zei een leerling tegen

Praktijk en Yogaschool de

omdat er geen opleiding was

mij: ‘jullie zijn gelukkig niet zo

Toermalijn

bij ons in de buurt, zijn wij zelf

hip, want het is hier toegankelijk

Oostdijk 49, 3245 AS Sommelsdijk

begonnen met lesgeven. Inmiddels

voor iedereen en het gaat over

tel. 0622052693

komen de leerlingen overal

het innerlijk en niet alleen over de

info@praktijkdetoermalijn.nl

vandaan en kiezen ze ervoor om

buitenkant. Hier voel ik me thuis!’

praktijkdetoermalijn.nl

Yinyoga.

MEER INFORMATIE: PRAKTIJKDETOERMALIJN.NL 56

Ontmoeten en ontdekken

Namfon Sooksomvut, Jan Zachariasse, Ina Fischer, Ingrid van Dijk Wat maakt deze opleiding anders

inclusief stage. De eerste twee

erkende opleidingen. In 1957 vond

dan de anderen?

jaar zijn gericht op je eigen

de oprichter - Rama Polderman - al

We zijn een stichting zonder

ontwikkeling en de laatste twee op

dat we lichamelijk welzijn niet los

commerciële drijfveren en met een

overdracht en docentschap.

konden zien van het spirituele.

Dat merk je in de sfeer. Er is een

Wat is de richting van jullie

Welke compliment trof jullie?

team van twaalf enthousiaste

opleiding?

Studenten voelen zich bij ons thuis

docenten met ieder hun eigen

De non-dualiteit vanuit de Advaita

en we krijgen veel waardering voor

expertise. Elk studiejaar heeft

Vedanta inspireert ons; ‘het zijn’ in

de persoonlijke en authentieke

een eigen yogadocent (zie

een open verbinding met wie of wat

leerweg. De leslocatie vindt

foto), zodat je met verschillende

je in wezen bent. Yoga maakt ons

iedereen overigens ook geweldig:

stijlen kennismaakt. Studenten

uiteindelijk bewust van eenheid die al

een mooie, rustige plek in de

geven uiteindelijk ook vanuit hun

bestaat. Yoga is bij ons dus méér dan

bossen.

‘eigenheid’ les, zoals bij hun past.

het goed en verantwoord uitvoeren

historie vanuit een ‘vrije’ traditie.

en begeleiden van yogahoudingen. Praktische Informatie

Hoe is jullie aanpak?

Het gaat over bewustwording en

Het is een brede vierjarige

het is een ontdekkingsreis, waarbij je

opleiding, waarbij Yoga natuurlijk

vanuit de oorspronkelijke betekenis

Docentenopleiding

centraal staat. Daarnaast zijn er

van yoga (verbinding) invulling geeft

Yoga & Vedanta

ondersteunende vakken zodat de

aan spiritualiteit.

Jan Ligthartlaan 1, Doorn 030-2310911

kwaliteit gewaarborgd is. Denk hierbij aan: meditatie, anatomie,

Hoe is deze opleiding ontstaan?

info@yogaenvedanta.nl

pranayama, psychologie, filosofie,

We komen voort uit Stichting Yoga

yoga-docentenopleiding.nl

chakraleer, voeding, didactiek,

& Vedanta, één van de oudste VYN

MEER INFORMATIE: YOGA-DOCENTENOPLEIDING.NL 57

Een yogaopleiding doe je voor jezelf Wat vinden jullie de sterkste punten van de opleiding? Onze yogaopleiding bestaat al 70 Foto's: Echt mooij fotografie

jaar en is daarmee de oudste van Nederland. Opleiding voor Yoga én Wijsbegeerte heten we en daarin onderscheiden wij ons. Yoga is meer dan het leren van een aantal asana’s. Het is een compleet systeem om tot zelfinzicht te komen, het is filosofie in de praktijk. Je krijgt les van senior docenten met een jarenlange leservaring.

leidt je naar je eigen innerlijke er-

het contact met het westers denken

varing. Kenmerkend voor Saswitha

en de westerse spiritualiteit be-

Hoe is de opleiding opgebouwd?

Yoga is hoe we de adem inzetten als

houden blijft. Ook organiseren we

300 uur basisopleiding en 200 uur

dragende kracht van de beweging en

reizen voor studenten naar India, de

verdieping en specialisatie vormen

als middel om je aandacht te richten

bakermat van de yoga.

tezamen de complete opleiding tot

en je denken te leren beheersen.

yogadocent. De basisopleiding duurt Praktische informatie

drie jaar; daarin leer je alles over de

Is er een toegangseis?

asana’s, adem, ontspanning, chakra’s,

We hebben een persoonlijk gesprek

de wijsgerige achtergronden, je eigen

met elke aankomende student

Saswitha Opleiding voor Yoga en

beoefening, didactiek. Daarnaast

waarbij we ook een paar oefenin-

Wijsbegeerte

kies je zelf in welke onderwerpen

gen doen om een indruk te krijgen

Prof. Bronkhorstlaan 10-54

je je nog verder wilt verdiepen:

van je bewegingsmogelijkheden.

3723 MB Bilthoven

pranayama, meditatie, ayurveda,

Daarnaast hanteren we de toela-

030 229 27 44

anatomie, mantra’s, yantra’s, filosofie.

tingseisen van de Vereniging Yoga-

secretariaat@yoga-saswitha.nl

In je laatste jaar kies je je specialisatie:

docenten Nederland en de Europe-

yoga-saswitha.nl

chakrapsychologie, yoga voor

se Yoga Unie. Minimumleeftijd 23

saswithayogadocent.nl

kinderen of zwangerschapsyoga. De

jaar of een HAVO- (of vergelijkbaar)

saswithaopleiding

opleiding is in vier jaar af te ronden.

diploma; minimaal twee jaar hatha

SaswithaYogaOpleiding

yogabeoefening. Open dag: zo. 23 juni en

Welke yogastijl beoefenen jullie? Saswitha Yoga. Dat is old school

Is de Indiase achtergrond belangrijk

1 september 2019 (11-14u)

hatha yoga: adem, beweging, ont-

bij jullie?

Volg een yogales, praat met

spanning. In de les geen muziek,

We besteden ruime aandacht aan

docenten en studenten en bekijk

geen attributen, de docent bege-

de oosterse wijsbegeerte, waarbij

ons lesmateriaal

VRAAG ONZE GRATIS STUDIEGIDS AAN 58

Samsara: Eigen Wijs Zijn Wat vinden jullie de sterkste punten

steunen is wat yogadocenten van

van jullie opleiding?

Samsara kenmerkt.

Jij bent goed zoals je bent. Yoga is er voor jou. Niet andersom. Bij

Wat is jullie werkwijze?

Samsara leer je inzicht en onder-

Samsara werkt in kleine groepen

scheidingsvermogen ontwikkelen.

met ruimte voor het individuele en

Je ontdekt dat je meer bent dan je

het groepsproces. Persoonlijk

lichaam en gedachten. Door niet te

contact staat centraal. Hierdoor

oordelen over wat je ziet, denkt,

ondersteunen we de persoonlijk

voelt en ervaart, kan je meer

ontwikkeling, integratie en didacti-

bezoekt een open avond of hebt

ontspannen en in balans leven. Er

sche vaardigheden. Door de

een persoonlijk gesprek. Motivatie

ontstaat een ervaring van meer

opbouw en duur van de opleiding is

is belangrijk. De studiebelasting is

eenheid en vertrouwen. Deze erva-

er rust, vertrouwelijkheid en veilig-

gemiddeld tien uur per week. Hierin

ring en dit vertrouwen integreer je

heid binnen de groepen. Onze

zit je eigen beoefening, het voorbe-

in jezelf en leer je over te brengen

werkwijze zorgt voor de ontwikke-

reiden en uitwerken van de

aan anderen.

ling van kwalitatieve docenten met

lesdagen en de opdrachten die

elk hun eigenheid.

hierbij horen.

Wat komt aan bod in jullie

We werken met een team van

opleiding?

deskundige en ervaren docenten

Is het jullie doel leraren op te

De basis van Samsara ligt in de

zodat studenten ervaren dat yoga

leiden, dus klaar te stomen voor

traditie van de Advaita Vedanta en

beoefening, ervaring en docent-

lesgeven?

de beoefening van hatha en jnana

schap gevarieerd is. Het houdt

Persoonlijke ontwikkeling en inte-

yoga. Studenten leren alle traditio-

studenten zowel persoonlijk als in

gratie staan centraal. Ons doel is de

nele technieken: asana, pranayama,

hun docentschap open en kritisch.

ontwikkeling en de ont-moeting van je-zelf. Ieder kiest er zelf voor

bandha, mudra, diverse meditatietechnieken, Chinese energieleer en

Is jullie opleiding erkend?

of hij deze basis van gedegen en

Indiase chakraleer. Naast uitge-

Onze opleiding is ĂŠĂŠn van de oud-

geĂŻntegreerde kennis allen innerlijk

breide aandacht voor techniek, is er

ste, VYN/EYU erkende opleidingen

verankert of ook over te brengen.

aandacht voor uitwerking op

in Nederland die jaarlijks start met

Docentschap hoeft niet.

mentaal, emotioneel en energetisch

een nieuwe groep studenten. Praktische info:

niveau. De vakken anatomie, fysiologie en

Is er een toegangseis, en is dat

Samsara Yoga Docentenopleiding

pathologie nemen van oudsher een

belangrijk?

tel.: 06 22 28 44 34

belangrijke plaats in. Veel cursisten

Om je in te schrijven heb je ervaring

Open avonden:

komen immers op yogales vanuit

met yoga en ben je in staat tot een

24 mei en 14 juni 2019

een klacht. Kennis over klachten en

HBO werken denkniveau. Je kunt

info@samsara.nl

de manier waarop yoga kan onder-

omgaan met een computer en

samsara.nl

MEER INFORMATIE: WWW.SAMSARA.NL 59

Learn from Indian Teachers: Arhanta Yoga Ashrams Nederland en India

Ram Jain

middel van boeken of de

Ram Jain is de hoofdleraar en

colleges van Indiase

de directeur van onze yoga

docenten.

ashrams met een ervaring van 18 jaar als docent.

Waarom bij ons studeren?

bij Yoga Alliance, European Yoga

Hij staat geregistreerd als

• Professionele yoga docenten op-

Association of International Yoga

ervaren yogadocent (Yoga

leiding in een authentieke Yoga

Alliance ERYT 500) met meer

Ashram in Nederland of India

dan 40.000 uur ervaring in

• Wereldwijd geaccrediteerd

lesgeven en is wereldwijd

• Uitgebreid studieprogramma

docent/mentor geweest van

• Alles inclusieve, eerlijke prijzen

meer dan 3000 yogadocenten. Is de Indiase achtergrond belangrijk? Een Indiase achtergrond impliceert een diepgeworteld begrip

Association

Praktische Informatie

(inclusief studie materiaal, ac-

Ashram locaties:

commodatie, maaltijden)

• Khajuraho, India

• Vertrouwd door meer dan 3000

• Sinderen (Gld), Nederland

afgestudeerden • Bewezen opleidingsstructuur gedurende de laatste 10 jaar

van yoga en al haar disciplines. De

• Hoge score en positieve reviews

asana-discipline is slechts een klein

• Begeleiding na de opleiding

Cursus aanbod: • 200 uur Hatha Yoga Opleiding • 300 uur Multi-Style Opleiding (Gevorderd) • 500 uur Hatha en Multi-Stuyle

onderdeel van het geheel. Zelf heb ik de Veda’s en de bijbehorende

Ondersteuning na de opleiding

yogafilosofie grondig bestudeerd

Het is belangrijk om ook na de op-

• 50 uur Yin Yoga Opleiding

in traditionele yoga ashrams

leiding voldoende ondersteuning

• 50 uur Vinyasa Yoga Opleiding

en heb direct uit de Sanskriet

te krijgen bij het lesgeven en het

• 50 uur Yoga Nidra Opleiding

geschriften geleerd. Vergelijkbaar

opstarten van een eigen studio.

• Online Cursussen (Yin Yoga,

zal een Nederlander altijd een

Daarom bieden we dit ook aan aan

beter begrip van de Nederlandse

al onze studenten.

cultuur en haar onderliggende

Als afgestudeerde van de Arhanta

Contact:

sentimenten hebben dan een Indi-

Yoga Docenten Opleiding kun je je

0618504823

ër die de Nederlandse cultuur van

levenslang registreren als RYT 200

info@arhantayoga.nl

buitenaf bestudeerd heeft door

(Registered Yoga Teacher 200 uur)

www.arhantayoga.nl

Docentenopleiding

Ayurveda, Meditatie)

International Yoga Association

Erkend door:

Serving Yoga Community

Vereniging Yogadocenten Nederland

In het leven van alledag raken yoga en meditatie steeds meer ingeburgerd. De Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN) ziet een snelle ontwikkeling van yoga. Anne Bjorndal, scheidend voorzitter: ‘Toen ik 17 jaar geleden mijn eerste yoga blocks bestelde, moesten ze zo ongeveer met de

Elk jaar organiseert de VYN een tweedaags congres voor leden en niet-

roeiboot uit Amerika komen, het

leden. Elkaar ontmoeten, kennis uitwisselen en kennis verdiepen staan altijd

duurde zes weken. Tegenwoordig

centraal tijdens het VYN congres.

vind je ze bij elke super om de hoek. Die hele handel er omheen – kleding, thee, olie, reizen,

Vereniging Yogadocenten

Gekwalificeerd docent

anti-slipmatten, wierook, oplei-

Nederland

Yogadocenten die erkend zijn door

dingen – was vroeger not done.

De VYN is beroepsvereniging sinds

de VYN herken je aan het VYN-logo

Zelfs advertenties plaatsen zoals

23 maart 1978 en telt inmiddels

dat garant staat voor kwaliteit en

deze was uit den boze: Mensen

rond de 1.200 leden. Het doel is de

vakmanschap. Door de jarenlange

die jou toekomen, komen vanzelf

kwaliteit van de yogalessen, yoga-

opleiding aan een door de VYN

naar je toe, was de gedachte. Het

docentenopleidingen en

erkend yoga-instituut heeft de

aantal docenten is ook in rap tempo

yogabijscholingen in Nederland te

docent kennis op het gebied van

gegroeid. Anne Bjorndan wordt

verhogen en zoveel mogelijk te

anatomie, fysiologie, didactiek en

in mei 2019, tijdens het jaarlijkse

bewaken. Zij behartigt de belangen

inzicht in het functioneren van de

congres van de VYN, opgevolgd

van de aangesloten leden en is aan-

geest. De docent is bovendien

door Hans Theunissen.

gesloten bij de Europese Yoga Unie.

vertrouwd met het filosofisch

Op dit moment zijn de volgende

systeem dat ten grondslag ligt aan

De beroepsvereniging stelt

opleidingen in Nederland erkend

yoga en de belangrijkste teksten

bepaalde eisen waaraan een

door de VYN: Samsara, Saswitha,

hierover. Je vindt erkende

docent moet voldoen voordat hij

Yoga & Vedanta, Yoga Roots

yogadocenten via

of zij op een verantwoorde manier

Parkstad, De Blikopener, Namona-

ikzoekeenyogadocent.nl

yogales kan geven. Daarnaast vol-

mah, Yoga Academie Nederland

gen de docenten bijscholing om

(YAN) en Yoga Scholing in Maars-

Meer informatie:

hun kennis op peil te houden.

sen.

yoganederland.nl

MEER INFORMATIE: YOGANEDERLAND.NL 61

Je Lichaam is Goddelijk Marloes van der Kamp geboortedatum: 15 juni 1974 Opgegroeid met yoga. Volgde Yoga Alliance opleidingen in hatha (Sivananda), tantra (Shaivisme), yin (systeem Paul Grilley) en transformatieve yoga (systeem Swami Vidyanand), jaartrainingen bij Centrum voor Tantra & specialiseerde zich in klassieke tantra, o.a. bij Christopher Wallis. Ook studeerde ze af in Voeding en Gezondheid aan Wageningen Universiteit. Wat is de boodschap van deze

Wat betekent dit voor de

Is er een toegangseis?

opleiding?

studenten?

Iedereen die zich werkelijk wil

Laat je inspireren door het

Het lichaam is ook goddelijk, dus

verdiepen in yoga is welkom.

Goddelijke - de Bron van Licht die

daar willen we goed voor zorgen.

in alles aanwezig is en maak dieper

Je leert de fysieke, emotionele én

Wanneer kunnen studenten

contact met je Innerlijk Licht.

spirituele effecten van de hatha

beginnen?

yoga houdingen. Houdingen pas

Op 9 september start de intensieve

Hoe is deze opleiding het beste te

je zonodig aan; het doel is niet

vierweekse in Twello en 31 augustus

omschrijven?

maximale prestatie, maar maximale

start de eerste van 10 weekenden in

Deze hatha yoga en meditatie

gezondheid.

een jaar, in Wageningen.

opleiding is door Yoga Alliance

Daarnaast verdiep je je in andere

gecertificeerd en gaat uit van het

aspecten van deze yoga traditie,

non-dualistisch Shaivisme; de rijke

zoals anatomie, filosofie, adem,

tantrische traditie die de basis

focus, energie, mantra’s en de

vormde voor hatha yoga. Het gaat

werking van gedachten.

Spark of Light Yoga

de diepte in en ziet de Bron van

Het creëren van vrijheid in je geest

Trainingslocaties zijn in

Licht in alles. Het gebruikt het

vergt voor de meeste mensen veel

Twello en in Wageningen

dagelijks leven als ingang voor

en diepgaande oefening. In deze

sparkoflightyoga.com,

spirituele ontwikkeling en kent

opleiding zet je een grote stap.

info@sparkoflightyoga.com,

een diversiteit aan houdingen en

We nemen ook een kijkje in de

06 - 402 402 41

meditaties. Het is een pad van

neurowetenschap, die verklaart

Yogastijlen: hatha yoga,

ontwaken, dat uiteindelijk leidt tot

waarom de traditionele meditaties

tantra yoga

bevrijding.

zo goed werken.

Praktische Informatie

MEER INFORMATIE: SPARKOFLIGHTYOGA.COM 62

Van yoga-opleiding naar levensschool Maartje van Hooft Geboortedatum: 5-12-1967  Relevanteopleiding(en): Okido-Yoga, Aplomb, oefentherapie en psychosomatische oefentherapie, acupressuur, cranio-sacraaltherapie, Boeddhistische tempeltraining.

cursisten daarin ook hun eigen stijl kunnen ontwikkelen. Wat doet deze opleiding anders dan anderen?   Naast de Aplomb-yoga, wat specifiek en uniek is, bieden we een breed theoretisch kader vanuit bewegingswetenschappen, Waar zijn jullie trots op?

om daarin open te observeren zijn

polyvagaaltheorie, neurobiologie,

We zijn trots op de hele opleiding,

belangrijker.

positieve psychologie en Boed

op de compleetheid en de

dhisme. Niet als losse informatie,

gedegenheid van de opleiding.

Hoeveel uren eigen practice wordt

maar als geïntegreerd kader, wat

Cursisten krijgen veel kennis

er van de student verwacht tijdens

als wegwijzer kan dienen bij het

aangereikt, maar juist ook de eigen

de opleiding?

verkennen van lichaam en geest. Dit

beoefening krijgt aandacht en staat

Yoga is in de opleiding een

geeft handvatten om zelf te blijven

centraal, evenals persoonlijke en

dagelijkse metgezel, met 40-60

onderzoeken en te ontdekken.

professionele ontwikkeling.

minuten dagelijkse practice. Wat is het mooiste compliment die

Ook zijn we trots op de opbouw van de opleiding, de gelaagdheid

Wat is de aanpak, richting,

jullie ooit kregen?

en stap-voor-stap begeleiding, en

specialiteit van jullie opleiding?

‘Van yoga-opleiding naar

de diepgang die we kunnen bieden.

In de opleiding staat Aplomb-yoga

levensschool.’

En natuurlijk zijn we er trots op dat

centraal. Dat betekent dat we

veel cursisten na vier jaar eigenlijk

het eerste lesjaar veel aandacht

nog helemaal niet willen stoppen.

besteden aan het loslaten van

Praktische Informatie

(bewegings)stress en leren voelen

Amitabha, yoga-opleiding

Hoeveel ervaring moet een student

wat het is om vanuit je dragende

Nieuwstraat 55, Deventer

bezitten voor hij aan de opleiding

midden aanwezig te zijn en te

amitabha.nl

begint?

bewegen. We zien Aplomb als

amitabha@kpnplanet.nl

We vragen 2 jaar yoga-ervaring,

een basis voor alle hatha-yoga

0570-606106

maar een redelijk ontwikkeld

en bieden in de bovenbouw een

Yogastijlen: Aplomb-yoga,

lichaamsgevoel en het vermogen

breder scala aan stijlen aan, zodat

meridiaanyoga.

MEER INFORMATIE: AMITABHA.NL 63

Thuiskomen bij jezelf met kinderyoga!

Philip Bouvy en Simone de Groot Gedipl. opleiders kinderyoga, yoga voor volwassenen, kindercoaching, bewegings expressie, Heart- en Mindfulness

Wat is de aanpak van jullie

tiegerichtheid, zodat het waardevol

doelgroepen toevoegen aan hun

opleiding?

is dat kinderen d.m.v. yoga, meditatie

werkveld. Deze scholingen worden

In de opleiding Holistische kinde-

& Mindfulness ervaren dat zij van bin-

alle verzorgd door gespecialiseerde

ryoga werken we vanuit het ‘helend

nen al compleet en oké zijn. Als je al

docenten en zijn erkend/ geaccredi-

spelen met kinderyoga’. Klassieke

op jonge leeftijd ervaart dat je onder

teerd door meerdere beroepsvereni-

yogatechnieken als houdingen,

alle omstandigheden een rustpunt

gingen.

adem, meditatie en ontspanning

kunt vinden in jezelf, dan neem je dit

worden gecombineerd met holis-

als anker mee in je verdere leven! Praktische Informatie

tische spelvormen, liedjes, versjes en yogaverhalen die hier direct op

Wat biedt jullie yogaschool nog

aansluiten. Een kinderyogales wordt

meer?

Arterre Holistisch Opleiding- en

hiermee een holistisch geheel waar

We werken bij Arterre vanuit een

Kindercentrum

kinderen spelenderwijs ingrediënten

modulaire opbouw. Leerlingen kun-

Groesbeekseweg 119

uit op kunnen pikken om direct mee

nen een basisopleiding volgen tot

6524 CT Nijmegen

te nemen naar hun dagelijks leven.

docent Holistische kinderyoga, He-

holistischekinderyoga.nl,

lend kindcoach, waarmee direct een

info@arterre.info, 06-22311199

Waarom adviseren jullie om

lespraktijk kan worden opgestart.

Lesplaatsen: Nijmegen, Utrecht,

kinderen les te gaan geven?

Daarnaast kan er ook worden gespe-

Zwolle en Antwerpen.

Allereerst is yogales geven aan kin-

cialiseerd d.m.v. verdiepende scho-

deren bijzonder leuk en sprankelend!

lingen als o.a. opleidingen Meditatie

En het is essentieel om kinderen in

& Mindfulness, HartFocus & Heart-

deze tijd handvatten te bieden om

fulness, Therapeutische kinderyoga,

te filteren en bij zichzelf te blijven.

peuter- en kleuteryoga, baby- en

Er zijn in onze maatschappij zoveel

dreumesyoga en tieneryoga. Hier-

keuzemogelijkheden en er is al jong

mee kunnen cursisten hun kennis en

sprake van constante druk en presta-

vaardigheden verbreden en nieuwe

MEER INFORMATIE: HOLISTISCHEKINDERYOGA.NL 64

Breed aanbod Yin Yoga opleidingen bij Pure Energy Yoga Esther Scheen (04-06-1977) Na diverse yoga-opleidingen in binnen –en buitenland heb ik mij gespecialiseerd in Yin Yoga. Mijn Yin Yoga opleidingen heb ik gedaan bij Yin Yoga founders Paul & Suzee Grilley, zij zijn mijn grote inspiratiebron en hun teachings voeden en motiveren mij om dit yogapad te bewandelen. Ik sta geregistreerd als 500-ERYT bij de Yoga Alliance en blijf me voortdurend ontwikkelen en verdiepen door middel van het volgen van opleidingen en workshops op het gebied van Yoga & TCM. Ik geef al vele jaren Yin Yoga opleidingen, workshops en lessen waarbij altijd het verbinden van gezondheid op fysiek, mentaal, emotioneel en energetisch niveau centraal staan.

Hoe is deze opleiding het beste

focus. De opleidingen van Pure

omschrijven?

Energy Yoga geven jou inzicht,

Of je nou beginnend yogadocent

kennis en vertrouwen om mooie en

De combinatie van eigen en de

bent, al vele jaren lesgeeft of

deskundige yin yoga lessen te gaan

opleidingen met internationale

als liefhebber van Yin Yoga op

geven of je eigen yoga ervaring

docenten zorgt voor een heel

zoek bent naar meer verdieping

en kennis te verrijken en verder te

inspirerend en divers aanbod op het

of wilt gaan lesgeven. Pure

ontdekken.

gebied van Yin Yoga opleidingen. Continu zijn we bezig om dit aanbod

Energy Yoga biedt een gevarieerd aanbod van basis -en verdiepings

Wat is de aanpak, richting,

te vernieuwen en te verbreden zodat

trainingen waaronder ook een

specialiteit van jullie opleidingen?

er altijd wel iets nieuws te ontdekken

200 uurs opleiding (Yoga Alliance

Pure Energy Yoga heeft zich gespe-

en te leren valt.

geaccrediteerd), deze bestaat uit

cialiseerd in Yin Yoga.

vier losse modules van 50 uur die in

Naast de eigen opleidingen werken

eigen tempo te volgen zijn.

wij samen met top-(yoga)docenten

In de opleidingen ontdek je de vele

van over de hele wereld voor verdie-

Pure Energy Yoga

aspecten van Yin Yoga; functionele

pende Yin Yoga trainingen. De afge-

M.P.Lindostraat 4,

anatomie, lesgeven, lesopbouw,

lopen jaren hebben al vele internati-

3532 XE in Utrecht, 06-47374102

lesthema’s, houdingen, gebruik

onale yogadocenten hun expertise

pureenergyyoga.nl

van yogaprops, meridianen, vijf

en passie gedeeld. Dit jaar kun je Yin

info@pureenergyyoga.nl

elementen theorie, Qi-gong,

Yoga opleidingen volgen met Mirjam

Pure Energy Yoga focust op het

Yang flows, myofascial release,

Wagner (Chinese medicine) en Jo

geven van Yin Yoga aangevuld

mindfulness en meditatie. Iedere

Phee (Yin Yang Flow, Yoga Nidra &

met een vleugje Yang yoga en

module heeft weer een andere

Shoulder Anatomy).

Qi-gong – The home of Yin Yoga

Praktische Informatie

MEER INFORMATIE: PUREENERGYYOGA.NL 65

Scholing in de puurste vorm

De hele opleiding is gericht op

Volledig jezelf zijn is hierin het

Start: september 2019

leerlingen te inspireren en te

motto!

Open dag: Zondag 2 juni 2019,

enthousiasmeren op het pad van

10 uur tot 13 uur. GRATIS

yoga. Iedere leerling doet dit op

De ervaren hoofddocent is

Graag aanmelden via

zijn/ haar eigen authentieke manier.

Liesbeth de Beurs(50 jaar), zij

info@yogascholing.nl

Je komt bij ons voor persoonlijke

begeleidt in rust en aandacht de

Kosten opleiding: 550 euro per

ontwikkeling en groei, met liefde en

leerlingen. Zij is geschoold door

module, 1 module bestaat uit

aandacht bewust en verantwoord

Rob Obermeijer (YCU) en Narvada

10 lesdagen.

leven. De lessen gaan over balans,

Puri (Indiase yogi) .

De hele opleiding bestaat uit

energie en kennis van het lichaam

Liesbeth leeft ieder jaar 1 Ă 2

7 modulen in iedere module vind je

en het denken. De sfeervolle school

maanden in Santosh Puri Ashram

algemene yogakennis, docentschap,

is gevestigd in het pittoreske dorp

in Noord India. Leven in de

chakra leer, psychologie en filosofie.

Maarssen.

puurste vorm. Haar belangrijkste

Daarnaast volg je 3 module (naar

Yoga is een proces van

kwaliteiten zijn kennis, humor en

eigen keuze) gericht op anatomie en

bewust-worden, dat resulteert

oprechte vriendelijkheid. Er is geen

fysiologie en/of 3 weken leven in de

in bewust-zijn. Het volmaakte

dogmatische leerweg.

ashram in India.

evenwicht tussen spanning en

Je kunt je bij ons inschrijven per

ontspanning. Dit kan alleen maar

Kwaliteitskeurmerken: Yoga

module, je hoeft je dus niet direct te

plaatsvinden in het hier en het nu.

Scholing is er erkend als

verbinden voor 4 jaar.

Je komt hiermee in contact

opleidingsinstituut voor (korte)

Na het volgen van de gehele

door middel van oefenen van

beroepsopleiding door CEDEO

opleiding (500 uur)

lichaamshoudingen op fysiek,

en Vereniging Yogadocenten

ontvang je een

emotioneel, mentaal en energetisch

Nederland (VYN).

diploma Yoga docent

niveau. Het is een persoonlijk

Liesbeth heeft zelf een 500 uur

in Hatha, chakra- en

ontwikkelingspad waarin men vrij is

VYN diploma en 500 uur Yoga

yogafilosofie erkend

en blijft!

Alliance diploma.

door VYN.

MEER INFORMATIE: YOGASCHOLING.NL 66

Let the magic of yoga inspire your soul Anne Kanters (22-03-1966) Als klein kind voelde ik al de liefde voor beweging en dans. Ballet en verschillende andere dansvormen heb ik met veel plezier gedaan. 30 jaar geleden kwam yoga in mijn leven en ruim 16 jaar geef ik met hart en

ziel yogalessen. Mijn hele leven al was er aandacht voor bewustwording, op persoonlijk en fysiek vlak. Het is heerlijk jezelf steeds verder te ontdekken en te groeien. Als mens met een open mind, open hart en open handen in de wereld staan dat is wat mij beweegt.

Passie en oprechte betrokkenheid

dat deelnemers thuis graag verder

de deelnemers aan deze yoga

zijn voor mij de inspirerende

studeren. Een Yoga Teacher Training

activiteiten hoor ik vaak terug dat

combinatie om yogadocenten verder

volgen is geen snelle actie maar

ik veelzijdig lesgeef met respect,

te helpen zich te blijven ontwikkelen

heeft tijd nodig om te verinnerlijken.

enthousiasme en humor. Doing the

in het lesgeven.

Je ontwikkeling als mens in het

right thing dus... en daar krijg ik dan

Mijn Yoga Teacher Training is

geheel is de belangrijkste basis

meteen weer nieuwe energie en

ontstaan na ruim 10 jaar lesgeven bij

voor een yogadocent. De basis

inspiratie van. Superleuk als ik ook

Yoga Opleidingen Limburg. Zelf blijf

van de Yoga Teacher Training is

jou binnenkort op de yogamat mag

ik nieuwsgierig naar de wonderlijke

Hatha Yoga, gezien ook vanuit het

ontmoeten!

werking van lichaam, geest, hoofd

Boeddhisme, met ingrediënten van

en hart. Ik ben geen theorie mens

Iyengar, en er komen regelmatig

maar iemand die vooral leert door

Sutra’s van Patanjali aan bod. De

Praktische Informatie

doen, voelen en ervaren. Graag werk

Teacher Training vind ik heerlijk om

Rijksstraatweg 37-74,

ik interactief, persoonlijk en in kleine

te doen en daarnaast verzorg ik

6574 AC Ubbergen

groepen, op deze manier doe je het

wekelijkse lessen, yoga workshops,

06-55916785

samen. Geen schools systeem en

yoga weekenden en avontuurlijke

yoga-movement.nl

thuisopdrachten. Door te inspireren

yoga vakanties in Nederland,

Hatha Yoga - Easy Yoga -

en te motiveren ga ik er van uit

België, Spanje en Marokko. Van

Yoga Intensive - Meditatie.

MEER INFORMATIE: YOGA-MOVEMENT.NL 67

COLUMN

Fundament Door Gert van Leeuwenâ&#x20AC;&#x201A;Fotografie Ineke Oostveen

adat ik, min of meer

die niet op alle punten toereikend was om de

gedwongen, de lessen van

problemen die ik zag op te lossen. Ze vonden

mijn leraren Norman Sjoman

het prima en ik voelde mij vrij om mijn eigen

en H.V. Dattatreya overnam,

gang te gaan.

moest ik afscheid nemen van

Terugkijkend was dit moment fundamenteel

mijn oude manier van lesgeven. Tot dan had ik

voor mijn verdere ontwikkeling.

leerlingen gehad die eens in de week een uurtje

De stilte duurde niet lang, ik bleek creatief te

yoga volgden, waarbij zij binnen hun comfortzone

zijn op mijn vakgebied. Daar was ik me eerder

bleven. Maar van de ene op de andere dag had ik

niet van bewust; als je alleen herhaalt hoef je

een groep die elke dag naar de les kwam en dan

niet creatief te zijn, dan maak je gebruik van de

steevast begon met twintig minuten hoofd- en

kennis die je in je hoofd hebt en die kennis is

schouderstand. Dat was andere koek.

altijd de echo uit het verleden.

In het begin wist ik niet goed wat ik ermee aan

Al bij de eerste oefening, hoofdstand, zag ik

moest, ik besloot hun routine zoveel mogelijk

dat de oorzaak van de spanning in de nek en

te imiteren. Ook in taal. Dat hield ik net een

onderrug voortkwamen uit een dieper probleem:

week vol, ik zag namelijk dingen gebeuren die

vrijwel niemand kon zijn bovenrug goed

GERT VAN

ik wilde veranderen en waar ik zelf oplossingen

strekken. Ik had eens gehoord over twee stoelen,

LEEUWEN is de

voor moest zien te vinden.

waarmee ze dan op hun schouders stonden.

grondlegger van

Ik herinner mij nog goed dat ik de groep

Maar toen ik er een afbeelding van zag, zag ik

Critical Alignment

voorstelde om niets meer te zeggen, eigenlijk

eigenlijk niet veel beweging in de bovenrug.

Yoga, een yogavorm

geen les meer te geven en de les over te laten aan

Toch sprak het idee mij aan. Ik voelde dat in die

die inmiddels

het ritme van hun eigen routine. Ik wilde niet

aanpak nieuwe kansen lagen.

internationale

mijn hele leven blijven vastzitten aan een routine

In die dagen, begin jaren negentig, had ik voor

navolging heeft.

om de hoek in de gracht lag. Een opknappertje. Samen met mijn vriend Philippe ging ik aan de slag. Op een dag lag er op de wal een stapel hout. Ik had het juist met Philippe over het omgekeerd staan op twee stoelen gehad en ik kwam zo op het idee om van dat hout een hoofdstandbankje te timmeren. Het werd een soort kratje waar je met je schouders op kon staan. Philippe maakte er ook een. Ik plakte wat vilt op het veel te harde hout en we gingen naar hartelust experimenteren. Ik kreeg nu de mogelijkheid om via wat handgrepen de bovenrug meer in een strekking te plaatsen met als gevolg dat de bovenrug eindelijk in beweging kwam. Wiebelend en ongecoördineerd, maar alles bewoog! Ik was razend enthousiast en begon het ding te gebruiken in mijn lessen. De geboorte van het hoofdstandbankje was, naar later bleek, het fundament van Critical Alignment yoga. criticalalignment.nl

yoga international

weinig geld een oude boot gekocht, die bij mij

Italiaans én veganistisch koken

Het beste uit twee werelden Plantaardig eten is hip, en dat is goed nieuws, want er verschijnen steeds meer leuke en goede vegetarische en veganistische kookboeken. Zoals Vegano Cucino Italiano, dat het beste van twee werelden combineert: de Italiaanse én de vegan keuken. Een fijn boek vol comfort food. Proef het zelf: maak één van deze vier topgerechten. Door Mara Giamboi | Foto’s Giorgio Violino

usacchio en Simões schreven eerder de bestseller Easy Vegeterranean, over de verfijnde vegetarische keuken met een Italiaanse twist. Dit boek is nu herschreven tot een veganistische versie; Vegano Cucino Italiano. Het heeft een goede mix van Italiaanse klassiekers en zelfbedachte recepten, die allemaal binnen 30 minuten op tafel staan. Een persoonlijk boek, dat het gevoel geeft dat je kooktips krijgt van een goede vriend. Het boek laat zien hoe je met weinig ingrediënten en weinig tijd toch fantastische gerechten kunt creëren, van een smaakvolle groentepaté tot veganistische pasta. Met veel glutenvrije gerechten – en opties. Bovendien wordt er bij elk recept een suggestie voor bijpassende wijn gegeven, zodat je

nooit zelf op zoek hoeft naar de perfecte combinatie van wijn en spijs. Probeer deze vier ongelooflijk lekkere recepten uit dit boek, van een bloemkool-espuma tot een gezond dessert. En maak kennis met de nieuwe Italiaanse vegan keuken. De schrijvers van Vegano Cucino Italiano, Alberto Musacchio en Malu Simões, runnen trouwens een vegetarische agriturismo in Umbrië; Azienda Agrituristica Montali. Musacchio is gastheer van het verblijf en Simões staat in de keuken. Het hotel, ook wel vegetarian country house genoemd, is dé ideale plek voor wie tot rust wil komen en heerlijk wil eten. Montali ligt tussen de olijfbomen, waar je bij zonsondergang een aperitivo aan het zwembad drinkt. Naast uitrusten en genieten van de mooie omgeving, kun je er ook een kookcursus volgen.

VEGANO CUCINO ITALIANO Door Alberto Musacchio en Malu Simões Uitgever Culinair Karakter ISBN 9789045219530 ¤ 19,99

ETEN

SPUMA AL CAVOLFIORE

Espuma van bloemkool. Montali goes moleculair… Deze mousse is zo zacht en lekker dat hij je gasten zeker zal verrassen en verrukken. Je zou je er bijna mee willen scheren! En het heeft niets van doen met het stereotype idee van zwaar te verteren bloemkool. Eenvoudig • 16 stuks • 60 min • glutenvrij

• 180 gr bloemkool, in roosjes • 3 eetl. extra vergine olijfolie • 175 ml sojaroom • 1 laurierblad • 2 kleine sjalotten, in ringen • 2 teentjes knoflook, in plakjes • zout • zwarte peper • nootmuskaat

NOG 3 VEGAN-TOPPERS VEGAN GOODNESS Een kookboek vol lekkere, inspirerende en voedzame vegan recepten, waar je ook de vleeseter mee kan verleiden. Vegan gerechten om te delen. Door Jessiva Prescot Veltman Uitgevers ¤ 18,50

DOSIA BAKT VEGAN Voor iedereen die van bakken houdt zónder dierlijke producten te gebruiken. Een boek vol (zoete én hartige) taarten, cakes en koekjes. Door Dosia Brewer Fontaine Uitgevers ¤ 29,99

VEGAN DELIGHT Snelle heerlijke vegan recepten, zonder ingewikkelde apparatuur of ingrediënten. Alle recepten zijn geraffineerde suikertarwe-, gluten-, en lactosevrij en het boek bevat een detoxplan. Door Saskia Roeda Fontaine Uitgevers ¤ 19,99

Stoom de roosjes bloemkool gaar en bak ze daarna 3 minuten in een pan met wat olijfolie met 1 gesneden teentje knoflook, 1 gesneden sjalot, wat nootmuskaat en zout en peper. Breng de bloemkool over in een hoge pan en voeg de sojaroom, de resterende knoflook, de resterende sjalot en het laurierblad en wat zout en peper toe. Leg er een strook bakpapier op en laat alles 20 minuten koken op laag vuur. Verwijder het laurierblad, pureer de rest glad, werk het door een zeef en schenk de crème met een trechter in de sifon. Draai hem goed dicht, zet er twee gaspatronen op, schud de sifon heen en weer en spuit de espuma in kleine glaasjes. Maal er wat zwarte peper over en serveer meteen.

71 yoga international

Voor dit recept heb je een sifon van 0,5 liter met 2 gaspatronen nodig.

FOCACCIA PUGLIESE

Apulië is de ‘hiel’ van Italië: uit deze regio komen enkele van de lekkerste Italiaanse gerechten. Eenvoudig en smaakvol. Iedereen vindt focaccia lekker, en deze is zeker het proberen waard. Eenvoudig • 8 stuks • 60 min • 225 ml warm water • 10 gr verse biergist • 1 theel. aardappelzetmeel • 125 gr bloem • 125 gr grano duro-meel • 1 theel. zout • 450 gr kerstomaatjes

• 2 teentjes knoflook, geperst • zout • zwarte peper • oregano • extra vergine olijfolie Doe het water en de gist in een kom en klop met een garde tot de gist volledig is opgelost. Voeg het aardappelzetmeel, de bloem, het grano duro-meel en het zout toe en meng alles tot een zacht en glad geheel. Bestrijk een middelgrote kom met olijfolie, leg het deeg erin, dek de kom af met plasticfolie en zet hem opzij tot het deeg in volume is verdubbeld. Verwarm de oven voor tot 200 °C.

Snijd de tomaatjes doormidden, doe ze in een kom en voeg een klein beetje oregano, knoflook en zout en peper toe. Neem een ronde bakvorm met een doorsnede van 30 cm en schenk er flink wat olie in. Leg het deeg erin en druk het met je handen plat tot de olie overal zit. Leg de halve tomaatjes met het snijvlak naar beneden op het deeg, bestrooi rijkelijk met oregano, besprenkel met wat olijfolie en bak de focaccia 20 minuten in de hete oven. Leg de focaccia op een taartrooster, dek hem af met een vochtige theedoek en serveer hem warm. Dit smaakt fantastisch!

ETEN

BUCATINI AGLIO E OLIO

Bucatini is bekend uit Rome, de eeuwige stad. Het is een soort dikke spaghetti, maar dan hol. Kinderen eten ze graag, want ze kunnen er geluid mee maken, alleen misschien niet in een deftig restaurant. Dit beroemde, eenvoudige gerecht met olijfolie en knoflook maakt het hele gezin gelukkig en is in een handomdraai klaar! Met een glas nebbiolo d’alba uit Piemonte is je dag perfect.

Eenvoudig • 8 personen • 20 min • glutenvrije optie • 100 gr vers broodkruim (of glutenvrij broodkruim) • 1 teentje knoflook, geperst • 2 eetl. peterselie, grof gehakt • 15 teentjes knoflook, in plakjes • 1 theel. chilipeper, vers of gedroogd • 150 ml extra vergine olijfolie • 2 eetl. kappertjes, grof gehakt • 650 gr bucatini (of lange glutenvrije pasta) • zout • zwarte peper Meng het broodkruim, de geperste knoflook en de helft van de gehakte peterselie in een kommetje. Voeg wat zout en peper toe en zet het opzij. Bak in een grote koekenpan de plakjes knoflook en de chilipeper in de olijfolie tot de knoflook beige is, voeg dan de kappertjes en het broodkruimmengsel toe, meng alles en houd het warm. Kook de pasta in kokend gezouten water volgens de aanwijzingen op de verpakking; zorg dat hij al dente is en niet te zacht! Giet de pasta af en doe hem meteen in de pan met de knoflooksaus. Schep alles goed om en voeg de resterende peterselie en zout en peper naar smaak toe. Serveer de bucatini meteen.

yoga international

Klaar in een handomdraai

Kleurrijk en smaakvol GRANO DOLCE

yoga international

Nog een geweldig recept uit Apulië. Dit is een typisch dessert voor Allerheiligen, wanneer families samenkomen en urenlang voor de open haard eten. Het is tevens de tijd dat de meeste ingrediënten voor dit gerecht verkrijgbaar zijn. Met een goed glas passito en zelfs nog liever een recioto della Valpolicella waan je je in het paradijs. Eenvoudig • 8 personen • 35 min • glutenvrije optie • 150 gr spelt (of zilvervliesrijst) • 50 gr walnoten, grof gehakt • 50 gr pure chocolade met 50% cacao, grof gehakt • 1 granaatappel • 200 ml.wijnmost Week de spelt 20 minuten in warm water, giet af en kook in heet water. Giet dan af en spreid de korrels uit op een dienblad, zodat ze sneller afkoelen. Snijd de granaatappel doormidden, snijd de schil van elke helft vier tot zes keer in, houd de granaatappelhelft boven een kom en sla met een grote lepel op de schil. De pitjes moeten nu loskomen. Meng alle ingrediënten in een kom en serveer. Dit is een zeer voedzaam, kleurrijk en smaakvol gerecht.

WEGGEVERTJES

Win een Limited Edition Rituals pakket Ritual of Chado

Win het boek ‘het meisje dat aan de oever verscheen’

De nieuwe summer limited edition collectie van Rituals,

Waarschijnlijk is dit boek, een tijdloos sprookje voor

The Ritual of Chado, is gebaseerd op een eeuwenoude

volwassenen dat zich in India afspeelt, Geert Kimpen’s

Japanse theeceremonie. De collectie bestaat uit

beste boek. De liefde staat centraal. Krachtiger dan

luxueuze producten voor lichaam en interieur, die

ooit tevoren. Het boek zindert van Indiase wijsheden,

inspireren om elk moment met volle aandacht te

oriëntaalse erotiek, inzichten

beleven. De verkwikkende geuren van

over liefde, seksualiteit en

matcha en bamboe zijn gecombineerd

zielsverwantschap, verpakt in een

voor een serene en kalme sfeer. Al

spannend, meeslepend verhaal dat je

eeuwenlang wordt matcha gebruikt als

in één ruk uit wilt lezen. Een heerlijk

huidelixer en bamboe staat bekend om

boek om deze vakantie bij weg te

zijn huidverzachtende en hydraterende

dromen. We geven 5 boeken weg.

eigenschappen. Zo blijft de huid gezond en stralend. We mogen 5 pakketten

Prijs: ¤ 20

weggeven!

Ga naar geertkimpen.com

Prijs: ¤ 60 Ga naar rituals.com

Win een Jade Voyager-mat t.w.v. ¤ 39,95 De Jade Voyager-mat is extra dun (1,6 mm) en extra licht (680 g) en kan opgevouwen worden tot ongeveer de grootte van een yogablok zodat het makkelijk in je tas past. Het is geweldig voor yogi’s onderweg en

Win een verantwoord zonnebrandpakket van The Ohm Collection

zoals elke Jade Yoga-mat is de Voyager

Deze Sun Safe zonnebrand beschermt niet alleen

op een duurzame manier gemaakt van

de huid, maar ook de zee (vooral het koraal), hij is

natuurlijk rubber en heeft daarom een

namelijk volledig vrij van ingrediënten die het zeeleven

ongelooflijke grip. De Voyager is niet

verstoren. De zonnebrand is ook vrij van schadelijke

geschikt als kussen, maar het is de beste

nano-minerale filters en andere reguliere synthetische

keuze als je een beperkte hoeveelheid

ingrediënten. De hydraterende zonnebrandolie voedt en

opslagruimte hebt of deze op een andere

beschermt. Hij is 100% op mineralen gebaseerd en ook

mat gaat gebruiken. En Jade plant een

nog eens vegan. Verder zorgen deze producten voor

boom voor elke verkochte mat - met meer

een optimale dosis vitamine D. Maak kans op 1 van de 3

dan 1,5 MILJOEN bomen geplant tot nu toe.

zonnebrandpakketten (met factor 15/30 + skin food)!

We mogen 1 mat weggeven. Prijs: ¤ 45 per pakket Prijs: ¤ 39,95

Ga naar gewoonlekkerpuur.nl, shop met de code:

Ga naar jadeyoga.eu

seasafe en ontvang 5% korting

DOE MEE! GA NAAR: YOGA-INTERNATIONAL.NU/WINNEN

yoga international

Het Mexicaanse hippie-dorpje Zipolite is geliefd om de paradijselijke stranden. Maar yogi en documentairemaakster Katinka de Maar werd er vooral geraakt door het bijzondere werk van Piña Palmera; zij trok met de organisatie de bergen in om daar kinderen met een gebrek te helpen. Zoals de dove zusjes Yenax (8) en Yniss (6): ‘Dankzij gebarentaal wordt hun wereld wat groter.’ Tekst en foto's Katinka de Maar

Dankzij gebarentaal wordt hun wereld groter Pina Palmera helpt dove kinderen in Mexicaanse bergdorpen

ipolite is een klein vissersdorp aan de Pacific. Er zwemmen in de wintermaanden walvissen langs, op weg naar het noorden. Vanaf het strand kun je, als je geluk hebt, een staart boven het water zien uitsteken. In de jaren 70 streken hier hippies uit alle windstreken neer, sindsdien is Zipolite een laidback plaatsje waar in de winter zowel Mexicanen als buitenlandse backpackers en yogi komen. De naam Zipolite komt van Zapotec, wat ‘strand van de doden’ betekent. De gevaarlijke stromingen hebben hier al menigeen het leven gekost. Maar het zijn juist deze gevaarlijke hoge golven die surfers en waaghalzen aantrekken. Aan de rand van het schilderachtige Zipolite ligt een door palmbomen omgeven complex van houten hutten, Piña Palmera. Het is geen resort; hier woont een groep gehandicapte mensen. Voor hen is hoog in de bergen, waar ze vandaan komen, geen normaal leven mogelijk. Maar hier, in Piña Palmera, worden ze door vrijwilligers met opvallend veel liefde en zorg omringd.

yoga international

Mensen met een gebrek worden hier gediscrimineerd In de omringende bergen wonen nog de oorspronkelijke bewoners, de Zapoteken. De helpers van Piña Palmera gaan er regelmatig naar toe om daar nog meer kinderen met een gebrek of achterstand te ondersteunen. Ze helpen de ouders en gemeenschap om het leven voor hen en de kinderen te verbeteren. Flavia Anau, van Piña Pamera: ‘Mensen met een handicap worden in ons land nog altijd erg gediscrimineerd, in de arme bergdorpen zijn ze een zware belasting. Wij helpen het leven voor ouders en kind verlichten.’

Onbereikbare dorpen PIÑA PALMERA Piña Palmera is in 1984 opgericht door de Zweedse Frank Douglas (1932-1986), de aanleiding was de slechte leefsituatie en vooruitzichten voor kinderen en volwassenen met een handicap aan de kust van Oaxaca. Piña Palmera probeert om de gemeenschap, die deze mensen nog altijd discrimineert, te betrekken bij de projecten. Het team bestaat uit professionals, een groot deel van hen heeft zelf een gebrek en is door de organisatie opgeleid tot therapeut. Zo zijn er doven die les geven in gebarentaal en blinden die braillelessen geven. Verder is er bijvoorbeeld een werkplaats waar gehandicapten beschilderde houten vogels maken, die verkocht worden in het winkeltje van Piña. HELP OOK MEE! Help Piña Palmera om de kinderen met een handicap in de bergdorpen van Mexico een beter leven te geven. Je bent welkom als vrijwilliger. Maar ook donaties om het werk voort te kunnen zetten zijn hard nodig. Kijk op pinapalmera.org om te doneren.

Ik mag mee de bergen in. In de dorpen halen we kinderen en ouders op. In een volgepropte pickup-taxi rijden we uiteindelijk het marktplein van San Lorenzo op, de centrale plaats voor de veelal onbereikbare dorpen uit de omgeving. Eerst wordt een gammele rolstoel uitgeladen en stapt een vader uit, met op zijn arm zijn zoontje van wie het overduidelijk is dat zijn beentjes hem niet kunnen dragen. Vervolgens stapt een meisje met prachtig lang haar uit, ze heeft het syndroom van down. Nog een meisje, in een rolstoel, wordt uitgeladen. En daarachter springen twee zusjes uit de pick-up, ze praten druk met hun handen. Tot slot stappen de moeders uit. Op het grote plein liggen kleden met tekenspullen, spelletjes en boekjes klaar. De medewerkers van Piña Palmera zetten iedereen in een grote kring en doen een kennismakingsspelletje, om het ijs te breken, en de kinderen een beetje op hun gemak te stellen. Eén van hen vertaalt alles wat wordt gezegd simultaan met gebarentaal. Daarna gaan de ouders en kinderen uiteen. Voor de aftandse rolstoel van het jongetje maakte de organisatie een verhoging, zodat hij nu met zijn handen bij de wielen kan. Blij rolt hij zichzelf over het plein en samen met het meisje in de

yoga international

REIZEN

Yenax (8), die doof is, geeft de klas een lesje gebarentaal yoga international

andere rolstoel doet hij een wedstrijdje. Twee medewerkers maken het extra spannend door een finish te maken. De kinderen gooien zich vol overgave in de strijd. Verderop tekenen de twee dove zusjes met stoepkrijt een zee vol vissen op het plein. De moeders in de kring vertellen om beurten aan het team over hun bevindingen van de afgelopen periode.

Bijeenkomsten op het dorpsplein Piña Palmera leert de moeders hoe ze hun kinderen kunnen helpen bij revalidatie of een aangepast leven om zo de kwaliteit van hun eigen leven en dat van hun kind te verbeteren. Naast de bijeenkomsten op het dorpsplein bezoekt Piña Palmera de gezinnen ook thuis en leren zij de kinderen om hun vaardigheden te ontwikkelen en versterken zodat zij deel kunnen nemen aan school en het gemeenschapsleven. Ook bezoeken ze afgelegen dorpsschooltjes om leraren te leren hoe ze met deze gehandicapte, dove of blinde kinderen kunnen werken. Kinderen in blauw-witte uniformen lopen in een keurig rijtje het dorpsschooltje in. De juf houdt een verhaal over de rekenles, maar Yenax (8) kan haar niet volgen. Ze hoort haar niet. Daar waar dove kinderen in Nederland naar een speciale dovenschool gaan en aangepaste begeleiding krijgen, gaan deze meisjes naar een dorpsschooltje waar beide juffen niet met hen kunnen communiceren.

Yenax (8) en haar zusje Yniss (6) zijn doof geboren. Hun moeder, die niet doof is, heeft met haar dochters een eigen taal ontwikkeld. Later hebben de zusjes ook gebarentaal geleerd via een organisatie van de kerk. Maar met een juf die dat niet kan hebben ze daar weinig aan. Na de rekenles geeft Yenax samen met een vrijwilliger van Piña Palmera een lesje gebarentaal. Ze tekent enkele afbeeldingen op het bord en haar klasgenoten doen ingespannen de gebaren na die daar bij horen. De kinderen vinden het razend interessant en zien gelijk mogelijkheden om stiekem antwoorden door te geven tijdens proefwerken. Bij Yniss zitten nog twee dove meisjes in de klas, maar hun ouders vonden het niet nodig dat de meisjes gebarentaal leerden. De meisjes zouden immers toch niet veel leren op school. Eén van de meisjes is Yniss beste vriendin, dankzij haar leert zij toch gebarentaal en zo wordt haar wereld een beetje groter. Noodlijdend land Aan beide zusjes kun je merken dat ze heel intelligent zijn en dank zij de enorme inzet van hun moeder en van Piña Palmera zullen ze ondanks hun handicap nog veel kunnen leren. Maar dat geldt niet voor alle kinderen met een beperking binnen deze arme gemeenschappen. Er is nog veel werk te doen. Twee jaar geleden heeft het Nederlandse Liliane Fonds haar financiële steun aan de stichting opgezegd; Mexico zou niet meer onder de noodlijdende landen vallen. Nu draait Piña Palmera op kleine subsidies en donaties. Flavia Anau, medewerker van Piña Pamera: ‘Wij willen graag doorgaan met ons werk, zodat de zwakkeren kunnen worden opgenomen in de gemeenschap. Daarvoor is het belangrijk dat we er naar toe kunnen blijven gaan om de hele gemeenschap erbij te betrekken.’

Docentenopleidingen integrale yoga yin yoga kinderyoga seniorenyoga

NIKS MISSEN?

Zoek je verdieping? www.praktijkdetoermalijn.nl

2-jarige opleiding Yogadocent 500 uur

Start ieder jaar in januari

yogalessen . workshops . massages 06 34 860 459 . www.yoga-vidya.nl

www.yoga-international.nu/ nieuwsbrief Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Dagelijks yoganieuws, -blogs, winacties en nog veel meer!

yoga international

â&#x20AC;&#x160;â&#x20AC;&#x160;

Op zoek naar de grens Beeldend kunstenaar Jennifer Tee

Jennifer Tee zoekt met haar kunst graag de grenzen op, ze houdt van uitdagingen. Een monsterklus, zoals een half jaar tulpenblaadjes plakken, gaat ze daarbij niet uit de weg. Het liefst vertaalt ze filosofische concepten in fysieke werken, van sculpturen en installaties tot performances. Door Heidi Vandamme

KUNST

In rook opgaan In de afgelopen jaren verbleef Tee diverse keren voor langere tijd in het buitenland. De invloed van deze buitenlandse ‘residenties’ op haar werk is groot. In Xiamen (China) zat ze bijvoorbeeld naast een boeddhistisch tempelcomplex. ‘Mensen kwamen er bidden met wierookstokjes en gingen daarbij letterlijk op in de rook van hun gedachten en gebeden.’ Geïnspireerd door dit beeld maakte ze een grote installatie met keramieken ‘gedachtenkoekjes’ die via beschilderde bamboestokken – als

waren het uitvergrote mikadostokjes - met elkaar verbonden zijn. Naast de residenties vormen ook de reizen die ze maakte belangrijke inspiratiebronnen. Sommige ervaringen hebben in haar eigen woorden ‘levensveranderende invloed’. Tee licht toe: ‘Ik vind de ontmoetingen en het reizen, kortom het proces, net zo belangrijk als het uiteindelijke kunstwerk. Het is een soort eerbetoon aan de mensen met wie ik heb samengewerkt.’

Yoga als zoektocht Yoga is voor Tee een andere manier om met dezelfde onderwerpen bezig te zijn. ‘Ik zie het als een zoektocht naar wie je bent als mens en waarom je bepaalde dingen doet, maar ook als een instrument om de mogelijkheden van het lichaam te verkennen.’ Sinds 2006 zit ze wekelijks op Vijnana yoga bij Ute Wohlmuther. Tijdens de lessen is volop ruimte voor een gedachte die ze zelf ook aanhangt, namelijk dat het lichaam een soort vat is waarmee je op een andere manier kunt leren communiceren. Het platte vlak van de yogamat is in haar visie de plek waar de connectie moet plaatsvinden tussen lichaam en geest. Die associatie bracht Tee op de idee om een werk te maken waarin ze de kleurvisualisaties verwerkte die ze zelf opdeed tijdens het beoefenen van yoga. De prachtige kleden gebruikt ze als ‘podium’ voor performances. Naast de kleurrijke vloerkleden staat dan weer een rij van twaalf keramieken vazen opgesteld: dozen, urnen, een waterkan. Ze staan symbool voor de gedachte dat de vorm niet zonder de inhoud kan. En zo is de cirkel weer rond. Jennifer Tee exposeert van 16 maart t/m 18 augustus 2019 keramisch werk in het Gemeentemuseum Den Haag, als onderdeel van de tentoonstelling Uit de klei.

Kijk ook op: teeteetee.nl

ze de ‘immateriële kwaliteit’ van een kunstwerk noemt. Deze zoektocht leidde haar onder meer langs kunstenaars als Wassily Kandinsky en Hilma Af Klint; pioniers op het gebied van abstracte kunst uit het begin van de 20ste eeuw: ‘Aan hun beeldtaal ontleen ik veel inspiratie.’ Ook antropologische ‘artefacten’ vervullen die rol. Zo duikt bijvoorbeeld regelmatig een oude Colombiaanse urn (1000-1500 n.Chr.) op in haar oeuvre: ‘Ik zie de menselijke overblijfselen als zaadjes voor een nieuw leven, dus als een soort baarmoeder.’

yoga international

ie wel eens de metro op Amsterdam Centraal heeft genomen, heeft waarschijnlijk het kunstwerk van Jennifer Tee (1973) gezien: in de hal van het metrostation hangt een print van het monumentale Tulip Palepai, navigating the river of the world. Het werk is geïnspireerd op traditionele muurdoeken, Palepai, uit Zuid-Sumatra. Palepai’s werden vooral in de 18de en 19de eeuw gemaakt voor bruiloften en begrafenissen; ze symboliseren het leven en de levensreis. In Tulip Palepai verbeeldt Tee - dochter van een Nederlands-Engelse moeder en een in Indonesië geboren Chinese vader - haar persoonlijke geschiedenis met het Hollandse tulpenverleden. In de bijna tien meter lange originele collage zijn meer dan honderdduizend gedroogde tulpenblaadjes verwerkt. Een monsterklus: alleen al het drogen en plakken van de tulpenblaadjespatronen kostte Tee en haar zeskoppige team een half jaar. Hoe verbeeld je zoiets abstracts als spiritualiteit? Tee gaat die uitdaging graag aan. Daarbij gaat ze op zoek naar wat

Door Cathelijne Esser

When the shit hits the fan

ournalist Dominique Haijtema krijgt een hersenbloeding

terwijl ze voor de Portugese kust

yoga international

Creativiteit holistisch benaderd

‘D Nederlands begrip, maar het eep creativity’ is in het

Spirituele gevaren

at te doen als in een spirituele training dingen

gebeuren die voor je gevoel

surft. Ze overleeft het, maar het

laat zich het best omschrijven als

grensoverschrijdend, misschien

leven spaart ‘catastrofe Domi’ niet.

een holistische benadering van

zelfs crimineel te noemen zijn?

Overspannenheid en epilepsie,

creativiteit. Tegelijk is het ook ‘slow;

Stine Jensen, docent Kundalini

ook dat nog. Ineens zijn eerdere

creatie waarbij het proces even

yoga en filosoof, gebeurt het

geheugenklachten, angsten en haar

belangrijk is als het resultaat, zelfs

tijdens een meditatieweek en

impulsieve gedrag verklaarbaar. Is het

belangrijker. Het is creatieve

ze besluit: weg hier, naar huis.

leven maakbaar? Ze dacht van wel.

expressie waarin spirit doorklinkt.

Maar opmerkelijk genoeg blijkt

Als je je best maar doet; een kwestie

De auteurs hebben alle drie een

ze de enige. Hoe kan dat?

van jezelf optimaliseren. Maar na de

achtergrond in diepte-psychologie

Waarom protesteert alleen zij

ruwe gebeurtenissen gaat ze daar

(gebaseerd op het gedachtegoed

tegen het zonder toestemming

toch anders over denken. De actieve

van Carl G. Jung, James Hillman en

drogeren van leerlingen?

yogastijlen die ze gewend was te

anderen), en dat is terug te lezen in

De gebeurtenis brengt haar

doen ruilt ze noodgedwongen in voor

de hoofdstukken, net als Quibells

automatisch bij de vraag

Yin yoga. Confronterend, ervaart ze:

ervaring als docent yoga &

wie of wat eigenlijk bepaalt

‘Voor het eerst in mijn leven probeer

meditatie en healer. Welke wegen

wat de grens is tussen een

ik niet iets te begrijpen of beheersen.’

kunnen we bewandelen om toe

gezonde body-mindtraining en

Een hele klus voor iemand die zichzelf

gang tot inspiratie te krijgen? Ze

manipulatieve hersenspoeling.

al haar hele leven redt uit hachelijke

beschrijven er zeven: liefde, natuur,

Jensen onderzoekt het en

situaties. Haijtema beschrijft

de muze, lijden, oefening, het hei

spreekt met spirituele leraren

documentaireachtig hoe spirituele

lige en de kunst zelf. Met suggesties

over ethische codes, de relatie

lessen eruit zien bij windkracht 9 en

voor meditaties, reflecties en 21

leerling - leraar, en het charisma

als ‘the shit hits the fan’. Rauw, eerlijk

oefeningen, om je creatieve proces

van spirituele gemeenschappen.

en haarzelf niet ontziend geschreven.

te verdiepen.

Haar bevraging is kritisch en

Nooit meer een zelfhulpboek.

Deep Creativity. Seven Ways to

ook genuanceerd, met oog

Raw food fot the mind

Spark Your Creative Spirit

voor de context. Ze beschrijft

Dominique Haijtema

Deborah Anne Quibell, Jennifer

bijvoorbeeld voorkomende

Uitgeverij Volt

Leigh Selig, Dennis Patrick Slattery

manipulatieve technieken en

ISBN 9789021415918

Uitgever Shambhala Publications

sektarische kenmerken. Een

¤ 17,50

ISBN 9781611806762

boek dat je helpt om je eigen

¤ 21,99

grenzen aan te scherpen.

dankzij haar yoga-achtergrond

Goeroes. Mijn zoektocht naar de verleidingen en gevaren van moderne spiritualiteit Stine Jensen Uitgever Hollands Diep ISBN 9789048838479 ¤ 21,99

LITERATUUR

Klassieker: De creatiespiraal Eeuwenoud of net verschenen, door welke spirituele klassiekers laten yogadocenten zich inspireren, op dit moment? het zou zijn, ik geloofde erin, ik heb

zwangerschapcoach en yogadocent,

kwam Knoope tot de conclusie dat

het uitgesproken, ben het gaan

laat zich inspireren door De

beide waar is: we zijn niet vrij in

onderzoeken. Ook heb ik meteen een

creatiespiraal van Marinus Knoope.

onze wensen, we hebben ze als een

workshop ingepland om de drum

blauwdruk meegekregen. Maar we

daadwerkelijk te maken. En toen

‘Ik houd me al enige tijd bezig

zijn wel vrij in hoe we ze vormgeven.

vroeg een vriendin of ik haar wilde

met creatiewerk, met de wet van

Het is van belang de wensen te

assisteren bij een evenement.

aantrekkingskracht. Dit boek gaf

herkennen vanuit een positief

Waar het mis kan gaan is dat je

me veel aha-erlebnissen. Knoope

gevoel, niet uit emoties als angst of

nog niet volledig gelooft in de

schrijft helder over creatie, hij geeft

boosheid. Daarom is het zo belangrijk

manifestatie en dan al naar buiten

veel praktische voorbeelden en gaat

om vanuit stilte je wensen te laten

treedt. Als je te weinig vertrouwen

tegelijk de diepte in. Knoope laat

opkomen.’

hebt in je wens dan loop je het risico

de twaalf stappen zien die je zet om

dat je droom door je omgeving de

te creëren en in welke volgorde je

Emotiewerk en stiltewerk

kop wordt ingedrukt.

dat doet. Je kunt je er een klok bij

‘Het creatieproces telt naast

Als iedereen zijn eigen wensen

voorstellen. Bovenaan staat ‘wensen’.

twaalf fasen ook zes typen werk:

zou volgen en realiseren, leven we

Daar begint het proces. Op één

emotiewerk, stiltewerk, positief

in een gezondere samenleving,

uur staat ‘verbeelden’, op twee uur

denkwerk, netwerk, strategiewerk

schrijft Knoope: zodra individuen

‘geloven’. Op drie uur staat ‘uiten’,

en het echte werk. Bovenaan staat

zich vanuit hun passie met elkaar

waarmee Knoope bedoelt dat je je

emotiewerk. Knoope zegt: “Om dat

verbinden en de collectieve missie

omgeving vertelt wat je wilt. Dan

wat is te kunnen veranderen, begin

benoemd is, ontstaat een gezond

volgt ‘onderzoeken’, kijken wat en

je met dat wat is bewust onder ogen

en vitaal echtpaar, team, organisatie

waar de mogelijkheden zijn. Op

te zien en te accepteren.” Voor elk

of samenleving en begint op

elf uur staat tot slot ‘ontspannen’,

soort werk is een ander soort coach

collectief niveau precies hetzelfde

waar je de stilte opzoekt om nieuwe

en andere werkplek nodig. Stiltewerk

creatieproces dat we tot nu toe op

wensen te onderzoeken.’

doe je bijvoorbeeld onder begeleiding

individueel niveau bespraken.’

van een spiritueel leraar in een kerk Blauwdruk

of meditatiecentrum en gaat over

‘Aan het begin van het boek

contact maken met je wensen.’

Yogoya.nl

citeert hij Goethe, en voor mij is

‘Er kwam bijvoorbeeld een wens

dat meteen de essentie: “Wensen

in mij naar boven om een drum te

De creatiespiraal

zijn voorgevoelens van hetgeen

maken en spaceholder te zijn bij

Marinus Knoope

u in staat bent daadwerkelijk te

evenementen, met die drum. Die

uitgeverij Kic

manifesteren.” Je kunt je afvragen

wens heeft inmiddels alle fasen

ISBN 9789080467712

of we voorbestemd zijn of vrij

doorlopen. Ik verbeeldde me hoe

¤ 15,88

om eigen wensen te creëren. Zelf

yoga international

Aurora van den Berg,

LEVEN

Erica Jago 1

yoga international

Hoe begon je met yoga? ‘Ik had een verkeerd zelfbeeld. Ik werkte al tien jaar voor een ingenieursbureau en dacht dat ik geweldig werk deed, dat ik ooit zo machtig zou zijn dat ik de hele organisatie zou kunnen inspireren om te veranderen. Er gebeurde wel iets, op kleine schaal. Toen ontdekte ik yoga. Dat voelde zo goed, dat was mijn ware kracht. Uiteindelijk ben ik een opleiding gaan volgen en ben ik yogadocent geworden.’

Wat betekent yoga voor je? ‘Yoga is de verbinding van creativiteit en bewustzijn.’

Ben je puur in de (Kundalini) leer, dus geen vlees of alcohol? ‘Als ik vlees eet of alcohol drink, dan is dat een uitzondering.’

Wat leer je nog steeds? En hoe? ‘Ik ben momenteel bezig met zelfacceptatie. Het was mijn droom om over de wereld te reizen, yogales te geven en aan mijn kunstboeken te werken. Maar in de praktijk betekende dat dat ik geen vast thuisadres had, uit een koffer leefde en afscheid moest nemen van al mijn bezittingen. Om Angelus, mijn tweede boek, af te maken, moest ik accepteren dat Hawaii niet meer ‘thuis’ was. Het was belangrijk om bij m’n coauteur in de buurt te wonen. Mijn formule voor zelfacceptatie komt neer op het inzicht dat ik de tijd moet nemen om rust

te vinden. En ik moet mezelf vertellen; ik ben waar ik moet zijn.’

Waar ben je dankbaar voor? ‘Voor gezondheid en voor de blijdschap vanwege mijn babydochter Noa.’

Waar ben je niet blij mee? ‘Met al het administratieve

Korte bio: Erica maakte het vernieuwende yogawerkboek Art of Attention, dat tevens een kunstboek is en in 5 talen is vertaald. Angelus, haar tweede boek, komt deze zomer uit. Geboren 23 juli 1977 Beroep Leraar. Ontwerper. Auteur. Moeder. Opleiding The Ohio State University, bachelor of science in Industrial Design Yogabio Docent sinds 2008 Belangrijke leraren Gabrielle Roth, Oriah Mountain Dreamer, Bija Bennett, Richard Rudd, Caroline Myss, Joe Dispenz Andere passies Rennen. Kefir, gefermenteerde voeding en essentiële oliën maken. Erica’s nieuwe boek: angelusbook.com Lessen en retreats: jagoyoga.com

werk dat ik moet doen voor de Amerikaanse ambassade, om een paspoort voor mijn dochter te krijgen.’

Wat is je belangrijkste focus op het moment? ‘Beslissen wat belangrijk is en elimineren wat dat niet is.’

Wat is de positieve invloed van je voormalige professionele carrière op je yoga carrière? ‘Als ik teruglees in mijn dagboeken, over wat ik heb geleerd, en mijn zelfstudies, dan zie ik thema’s, patronen en aspiraties. Dat inspireert mij om door te gaan, omdat ik door de combinatie van yoga en design het grotere plaatje ontdek.’

Waarom hebben we je nieuwe boek Angelus allemaal nodig? ‘Angelus is een praktijkgericht Chakra-boek. De meeste mensen weten niet hoe je de chakraleer kunt inzetten om oude wonden te helen, en blijven onbewust beslissingen nemen en conditioneringen naleven. Als je de chakra’s als een helend programma voor de zeven lagen van je bewustzijn gaat herkennen, zie je dat je verhaal behapbaar wordt. Dat word je niet geleerd op school, daarom is het onze missie om een yoga- en kunstboek te maken waarmee je jouw reis door de zeven energiecentra in je lichaam kunt maken.’

HART & ZIEL

Fotografie Jeannette Huisman

yoga international

Agenda Wobbelyoga voor kinderen Weesp 18 mei ‘19 yogatoday.nl

Yoga festival Amersfoort Amersfoort 25 – 26 mei ‘19 yogafestivalamersfoort.nl

Stilteweekend met hemelvaart

yoga international

Twello 31 mei – 2 juni ‘19 andereboeg.nl

Yoga festival Breda Belcrum Beach 16 juni ‘19 yogafestivalbreda.nl

Yin Yoga & Chinese geneeskunde teacher training Maastricht 21 - 30 juni ’19 livelyyoga.com

Yoga en mindfulness weekend op de hei (ga naar de ‘winnen’pagina!)

Uitgelicht Happy Spirit Days Blaricum 21 - 23 juni ‘19 happyspiritdays.nl

Hilversum 21 – 23 juni ‘19 wereldvanyoga.nl

World Peace Flame 20-jarig jubileum Driebergen 23 juni ‘19 worldpeaceflame.org

Yin on the rocks one day retreat Bergharen 29 juni ‘19 hartjeamsterdam.com

Onze favorieten elephantjournal.com ournature.nl

Yoga weekend op de camping

yogaspy.com

Lemele 14 – 16 juni ‘19 lemeleresch.nl

yogajournal.com

yoganonymous.com yogakrant.nl yogihotspots.com

WEETJES

#durftevragen Beantwoord door Alignment & Yin yogadocent Sandy Karsten

Op onze website staan

Bij mijn yogaschool worden verschillende ‘rustige’ lessen aangeboden, zoals Restorative yoga en Yin yoga. Maar wat is nu eigenlijk het verschil? En welke kan ik het beste doen? Samantha uit Wijk bij Duurstede

inspirerende blogs over yoga, gezondheid, lekker én gezond eten, fijne yogahoudingen

Ik volg yogalessen bij verschillende

Beide yogavormen hebben uiterlijk

en nog veel meer. Van onze

docenten, één van hen zegt

overeenkomsten, maar de beleving,

hoofdredacteur, maar ook

dat je nooit voorover- en

intentie en kwaliteit verschilt als dag

van gastbloggers, zoals

achteroverbuigingen direct na

en nacht. De overeenkomsten: zowel

yogadocenten en andere

elkaar mag doen (ze vergelijkt dat

Yin yoga als Restorative yoga zijn

enthousiaste yogi’s.

met het buigen van een bankpas,

rustige lessen (je gaat er niet van

Wil jij zelf bloggen? Ga naar

die dan op een gegeven moment

zweten), beide zijn gericht op ont-

yoga-international.nu/contact

breekt). Andere docenten hoor ik

spanning en overgave en bij allebei

daar nooit over. Wat is het beste

worden vaak yogaprops gebruikt.

Als lezer van onze website en

om te doen?

De belangrijkste verschillen zijn dat

ons magazine kun je ook mooie

Arno uit Tubbergen

je in Yin yoga probeert te ontspannen op plekken waar je weerstand

prijzen winnen. Van gezonde voeding, tot kleding en zelfs

Ter geruststelling: jouw wervelkolom

tegenkomt; het gaat over discomfort

complete retreats!

is niet van plastic. Een wervelkolom

en rek geven op bindweefselstructu-

heeft veel bewegingsmogelijkheden,

ren. Hierbij stimuleer je ook het stro-

Er staan natuurlijk winacties in

waarom zou je die niet gebruiken?

men van de chi door je meridianen,

elk magazine, maar kijk ook eens

En wat denk je van de zonnegroet,

gekoppeld aan verschillende orga-

op onze website onder Lifestyle/

met de voor- en

nen.

Winnen! voor alle winacties voor

achteroverbuigingen? Verschillende

In Restorative yoga gaat het over

Yoga International lezers.

yogastromingen kunnen

comfort, zodat je lichaam en geest

verschillende opvattingen hebben

zich volledig kunnen ontspannen en

over ‘hoe het moet’, net als

het richt zich vooral op het parasym-

docenten. Mijn advies is: onderzoek

patisch deel van het autonome ze-

hoe jouw lijf reageert en vind zo je

nuwstelsel.

eigen ‘waarheid’. Iedereen is

Wat het beste voor jou is hangt van

tenslotte uniek, dus waarom zou er

je behoefte af. Misschien wisselt dat

maar één manier de juiste zijn?

wel per dag, of per week.

Like onze facebookpagina

facebook.com/ YogaInternationalMagazine Volg ons

@Yoga_Inter @yogainternationalmagazine

yoga-international.nu

Ook een vraag over yoga? yoga-international.n u/ durftevragen

yoga international

Yoga International online

VOLGEND NUMMER

THEMA: BUITEN

yoga international

SERIE: DE NATUUR IN (JEZELF) MET KRISTIN VIKJORD 'KIJK MIJ!' BOEDDHISTISCHE REGISSEUR GEORGE SCHOUTEN FILMDE EEN IK-JES PARADE YOGA HELDIN: KOM IN JE (VROUWEN) KRACHT BIJ DE OASE MET YIN DOCENTE DIEKE BIKKERS SOULMATES: WIJ VERTREKKEN! PAUL EN JULIE VOLGEN HUN DROOM, EEN RETREAT CENTER VER WEG VAN DE RANDSTAD

Dit nummer niet missen, maar nog geen abonnee? Neem dan voor 1 juli een abonnement! yoga-international.nu/abonnement Het volgende nummer van Yoga International ligt 12 juli in de winkel

Meld je aan!

www.liquido-fashion.com

Eiffel Tower - Paris, France With Mika de Brito Creator of YogaLab Mat: Jade

Natureâ&#x20AC;&#x2122;s Best Yoga Mat

Great grip. Earth friendly. www.jadeyogashop.eu

Official European Distributon by YO|YOGA AG. Visit us at www.jadeyogashop.eu