Rabbit Time! editie juni 2014

Rabbit Time!

1

Rabbit Time!

Inhoudsopgave 2

Inhoud

3

Voorwoord

4

Paardenbloem

8

Tularemie

12 Films in de boekenkast 14 In gesprek met je konijn 18 Hoe woont jouw konijn 22 Panelvragen 24 Ingezonden foto’s 26 Hitteslag bij konijnen 30 Gadgets 32 Creatief: maak een hooiruif 34 Bunny’s Holiday 38 Drinkflesje of drinkbakje 41 Kareltje Konijn 42 Colofon

2

Rabbit Time!

De zomer De zomer, een heerlijke tijd waarin wij volop kunnen genieten van onze konijnen. De tuinen zijn groen en geven een overdaad aan onkruiden en groentes. Buitenshuis kunnen wij genoeg bloemen en bladeren plukken. Voor nu, maar ook om te drogen voor de herfst en de winter.

De jongelingen bij de sportfokker worden langzaam aan puber.

Een leuke tijd om de ontwikkeling van de nieuwelingen te zien.

En als je s ’avonds relaxed in de tuin zit dan is er de nieuwe editie van Rabbit Time! om te lezen. De zomer geeft mooie dingen maar kan, wanneer ze op haar sterkst is, ook ergernis en last geven.

Waar je konijnen ook wonen, in de schuur, de tuin of binnen, het blijft opletten dat de zon geen last wordt.

De teamleden van Rabbit Time! hebben voor de lezers gevarieerde onderwerpen geschreven, onder andere over wat te doen bij hitte.

Buiten het e-magazine is Rabbit Time! actief op Twitter en Facebook.

De teamleden vinden het leuk als je ook daar komt neuzen.

Rest me voor nu jullie een hele fijne zomer en vakantie te wensen.

Tamara Dibbits Namens het team van Rabbit Time!

3

De Paardenbloem Konijnensla met een frisse bloem

De paardenbloem mag dan wel onder de noemer onkruid vallen, toch eet het konijn dit kruid erg graag. Een dagelijkse portie paardenbloem is zeer gezond en past daarom heel goed in het dagmenu van het konijn. Daarbij is de paardenbloem overal gratis te plukken en eet het konijn vrijwel de hele plant op. In dit artikel stellen wij de paardenbloem aan je voor.

De paardenbloem is een zeer veel voorkomend (on)kruid dat bloeit vanaf april/mei in weides, greppels, parken en slootranden. Vooral op plaatsen waar veel zon schijnt, vindt men deze planten.

Bloeiende paardenbloemen ziet men het hele jaar, maar in april en augustus heeft de paardenbloem een grote bloeiperiode waarbij de meeste planten gele bloemhoofdjes hebben.

De paardenbloem heeft één penwortel waaraan een rozet van lange, ingesneden bladeren groeien. Hoe meer zon, hoe meer ingesneden het blad is. De paardenbloem heeft één tot meerdere hoofdjes welke meerslachtig zijn. Ondanks dat de paardenbloem geen stuifmeel nodig heeft voor de voortplanting, heeft het dit wel en dat heeft een grote aantrekkingskracht op insecten.

De steel van de bloem is hol, bevat geen bladeren, is groen en bevat melksap. Op elke steel groeit een bloemhoofdje. In feite bestaat de bloem niet uit één bloem maar uit honderden langwerpige lintbloemen. Het bloemhoofdje is drie tot zes centimeter groot en is intens geel van kleur. Ook hier geldt: hoe meer zon, hoe intenser de kleur. Het bloemhoofdje is geopend bij zonlicht en gesloten in het duister. De groene kelkbladeren omsluiten het gesloten bloemhoofd.

Voortplanting Aan elke lintbloem groeit een nootje. Bij het afsterven van het bloemhoofdje, na twee 4

weken, zijn de nootjes aan elke lintbloem (de vrucht) rijp en verandert de lintbloem in een parachuutje. Hierdoor ontstaat een grotewitte pluizige bal op de steel. Door de wind worden de parachuutjes met vrucht verspreid en waar zij landen kunnen nieuwe paardenbloemen gaan groeien. Hierdoor kunnen paardenbloemen op de meest vreemde plekken gezien worden.

Geneeskracht Uit de vele benamingen blijkt dat de paardenbloem vroeger al bekend stond om zijn gezonde werking op het lichaam.

In deze tijd is de paardenbloem nog steeds een belangrijk kruid met vele toepassingen.

De paardenbloem heeft een reinigende werking: de wortel activeert de lever en nieren en afvalstoffen worden hierdoor met de urine uit het lichaam verwijderd.

De paardenbloem is dan ook urineafdrijvend.

Het blad is rijk aan vitaminen.

De paardenbloem bevat veel vitamine A, B, C, D en K en mineralen zoals kalium, zink, ijzer en calcium. De paardenbloem heeft een hoger gehalte aan ijzer dan spinazie en meer bètacaroteen van wortel. Ook bevat de paardenbloem de waardevolle stoffen inuline, taraxine en bitterstoffen. De bitterheid stimuleert de eetlust, speekselproductie en spijsverteringsenzymen. Voor toepassingen en het geven van een grote hoeveelheid is het advies om de diverse bronnen op internet na te lezen of advies te vragen aan een natuurgeneeskundige.

Benamingen voor de paardenbloem

Hondspol, Hondstong, Hondentong, Molsla, Pisbloem, Pissebloem, Beddepissers, Beddezeekers, Pisseblomme, Melkwiet, Kettingspol, Konijnenbladeren, Konijnengroen, Brievenbesteller, Melkdistel, Melkbladen, Melkbloem, Ganzentong, Kaarsjesbloem, Papenbloem.

5

Rabbit Time!

Paardenbloem voor konijnen De paardenbloem is een ideaal kruid voor het konijn. Veel verse groente en kruiden passen goed in hun menu. Het konijn is een blad- en groeneter en eet alles dat in de natuurlijke omgeving te vinden is. Naast twijgen, ontsproten zaden en vruchten, staat groen op het menu. Het eerst dat jonge konijnen eten nadat ze het droge nestmateriaal hebben gegeten, is het groen dat net buiten het hol groeit. Dat zijn veelal gras en kruidachtigen. Van nature eet een konijn paardenbloem en daarmee is het zeer passend als onderdeel van de voeding van het (huis)konijn.

Willem van Tweel Willem van Tweel is sportfokker van de Nederlandse Hangoor Dwerg en een fanatiek paardenbloemplukker. Wanneer de eerste paardenbloemen beginnen te groeien gaat Willem elke dag op stap om twee kratten vol te plukken.

Op vaste plekken waar geen dieren komen en waar niet gespoten wordt met een bestrijdingsmiddel, plukt Willem de pollen. Hij snijdt de paardenbloem vanaf de grond af en neemt al het eetbare dat er tussen zit ook mee. Dus ook gras en andere onkruiden. De konijnen krijgen de gehele plant. Thuis wordt de oogst nog goed gehusseld en op de grond gelegd zodat het vocht op de planten verdampt.

Me

Rabbit Time!

De dag van plukken is ook de dag van voeren: hoe verser hoe beter. In de ochtend krijgen de konijnen hun biks en hooi. ‘s Avonds krijgen de konijnen alleen het geplukte groen van die dag. Enkel als het heeft geregend krijgen de konijnen geen geplukte paardenbloem omdat dit darmklachten kan veroorzaken.

Willem voert de paardenbloemen zo ver mogelijk door in de seizoenen.

Konijnen van alle leeftijden krijgen de paardenbloem in ruime hoeveelheden. De konijnenpopulatie bij Willem heeft weinig tot geen ziektes

e

ill

an W

ka t dan

an em v

l Twee

Tekst T.Dibbits voor Rabbit Time!

Bronverwijzing Benamingen: Sijs, Nicoline van der (samensteller) (2010), Etymologiebank. Wikipedia Foto’s, Willem van Tweel door Willem van Tweel.

7

Rabbit Time!

Tularemie of Hazenpest ~Door dr. Marcel A.G. van der Heyden~ In 2013 werd in de gemeente Leudal in Midden-Limburg een dode haas gevonden die, naar later bleek, geïnfecteerd was met de Francisella tularemia bacterie. Deze bacterie veroorzaakt de ernstige ziekte tularemie, niet alleen in hazen en konijnen, maar ook in de mens. Wat is er eigenlijk bekend van deze infectieziekte en moeten wij ons zorgen gaan maken over de gezondheid van onze konijnen en onszelf?

De Tularemie bacterie

(besmettelijkheid) van holarctica zijn niet bekend, maar waarschijnlijk verschilt die niet veel van die van tularensis. Wel is het zo dat de ziekte veroorzaakt door holarctica zich minder snel verspreid omdat het ziektebeloop milder is en minder snel overdraagt.

In 1911 is tularemie voor het eerst door McCoy in wetenschappelijke termen beschreven. Daarvoor wisten mensen natuurlijk al wel van de ziekte die in Noorwegen “lemming koorts” werd genoemd en Yato-Byo (hazenziekte) in Japan. In het begin van de twintigste eeuw heeft de Amerikaanse microbioloog Edward Francis gezocht naar de veroorzaker van de ziekte tularemie en hij ontdekte dat een bacterie de boosdoener was. Later is deze bacterie, Francisella tularensis, naar hem vernoemd.

Tularensis komt van Tulare County in Californië, waar de ziekte veelvuldig voorkwam bij knaagdieren.

Proces Wanneer de bacterie het zoogdier is binnengedrongen, wordt zij opgenomen door de cellen en ontwijkt zo op slinkse wijze allerlei immunologische controlemechanismen. Het is daarmee een zogenoemde intracellulaire pathogene bacterie. In de cel vermenigvuldigt de bacterie zich, waarna de geprogrammeerde celdood wordt opgestart: de cel gaat dood, de bacteriën komen vrij en laten zich weer door andere cellen opnemen.

Momenteel worden er vier ondersoorten erkend, namelijk F. Tularensis tularensis, F. tularensis holarctica, F. tularensis mediasiatica en F. tularensis novicida. In Europa komt met name de ondersoort holarctica voor, terwijl de tularensis en novicida ondersoorten veelal in de Verenigde Staten en Canada voorkomen.

Mediasiatica komt met name voor in de in Centraal Azië gelegen voormalige Sovjetrepublieken, zoals Turkmenistan en Kazachstan.

Tularemie in dier en mens Tularemie wordt ook wel hazenpest genoemd maar de F. tularensis bacterie kan in meer dan 250 verschillende diersoorten voorkomen.

Natuurlijk hazen en konijnen, maar bijvoorbeeld ook in muizen, gerbils, hamsters, muskusratten, Amerikaanse bevers, vogels, amfibieën, reptielen, vissen, teken, muggen, vlooien, mijten en vliegen. Ook komt de bacterie voor in vochtige aarde of water, bijvoorbeeld via de uitwerpselen van besmette dieren, en kan daar maanden overleven.

Er zijn ook gevallen bekend waarbij menselijke besmettingen optraden door met muizenkeutels besmet hooi.

De ondersoort tularensis is het meest infectieus: slechts 10 onderhuids geïnjecteerde bacteriën kunnen al leiden tot tularemie. Bij inademing treedt er al ziekte op vanaf 25 bacteriën, en dat is bijzonder weinig. Exacte gegevens over de infectieusiteit

8

Rabbit Time!

Zoönose Tularemie is een zogenaamde zoönose, dat wil zeggen een ziekte die van dieren op mensen wordt overgedragen. Bij dit soort ziektes zijn onderzoekers altijd op zoek naar het reservoir. Hiermee wordt een diersoort bedoeld waar de bacterie of het virus zich jarenlang in stand houdt, zonder dat het dier daar zelf ernstig ziek van wordt, waarna de ziekte door een toevallig contact overslaat op de mens. Hoewel mensen vaak via hazen en konijnen besmet worden met de F. tularensis bacterie, en deze dieren er zelf ook vaak ziek worden, vormen deze hazen en konijnen waarschijnlijk niet het reservoir, maar de zogenoemde versterker, “amplifier” in epidemiologische termen. De haas of het konijn wordt dan besmet vanuit het reservoir, bijvoorbeeld een eencellige, teek of mug waarna de ziektekiem zich vermenigvuldigt in de haas of het konijn die daar vervolgens ziek van wordt. Dan volgt contact van het zieke dier met de mens, waardoor de zoönose een feit is.

De verschijnselen die mensen met tularemie ontwikkelen, beginnen ongeveer drie tot vijf dagen nadat de besmetting is opgetreden.

Patiënten krijgen rillingen, koorts, hoofd- en spierpijn en raken uiteindelijk uitgeput. Andere klachten hangen sterk af van de wijze waarop ze zijn geïnfecteerd. Na infectie via de huid (meestal door de beet van een teek, de steek van een mug of door het aanraken van een besmet dier), ontwikkelen zich op de desbetreffende plek na enkele dagen zwellingen en zweren. Deze verdwijnen meestal na een week, maar kunnen enkele maanden blijven bestaan. De lymfeknopen die horen bij het geïnfecteerde gebied raken gezwollen en pijnlijk. Bij inademing van de bacterie kan er een droge hoest, pijn op de borst en longontsteking ontstaan. Besmetting via drinkwater of voedsel kan leiden tot ontstoken amandelen en keelontsteking, maar er kunnen ook problemen dieper in het spijsverteringskanaal ontstaan en in de lymfeknopen horende bij de getroffen gebieden. Wanneer de bacterie in het oog terecht komt, kunnen er zweren op het oog en aan de binnenkant van de oogleden ontstaan.

Besmetting en klachten Bij ernstige vormen kunnen zelfs het hoornvlies en de iris ernstig beschadigd Dieren en mensen kunnen op verschillende raken. Het ziektebeeld veroorzaakt door de manieren met tularemie besmet raken. De ondersoort tularensis is meestal ernstiger dan eerste weg is via direct contact via de huid, dat veroorzaakt door holarctica. Tegenwoordig bijvoorbeeld het aanraken van een bestaat de behandeling uit het toedienen van besmette haas of het vangen van een besmette vis. Besmetting vindt sneller plaats antibiotica die over het algemeen heel effectief zijn. Er is momenteel geen geschikt als de huid is beschadigd, zoals door een beet of kras, of bij vissen door een wond van vaccin op de markt. In de VS kent de ziekte een vishaakje. De tweede, veelvoorkomende, in slechts 2% van de gevallen een dodelijke afloop. besmettingsweg is via teken, steekvliegen, Terwijl tularemie regelmatig voorkomt in wilde muggen, mijten en vlooien. Het is niet altijd hazen en konijnen, wordt het zelden duidelijk of de bacterie zich ook in deze dieren zelf kan voortplanten, of dat een nieu- aangetroffen in konijnen die als huisdier worden gehouden. Het ziekteverloop in we besmetting optreedt doordat deze konijnen en andere kleine zoogdieren lijkt parasieten eerst een besmet dier hebben gebeten of gestoken waarbij er nog bacteriën sterk op dat in de mens. Er worden veelal afwijkingen gevonden in milt, lever, beenmerg op hun kaken of zuigmond zaten. De derde en lymfeknopen. Besmette wilde hazen met besmettingsroute is via het drinken van een ver gevormd stadium van tularemie besmet water of het eten van besmet worden vaak gekenmerkt door apathisch voedsel. Tot slot is de vierde route via de gedrag, een waggelende loop en verlies van lucht, waarbij kleine besmette (stof)deeltjes hun schuwheid, waardoor ze zijn gemakkelijk via de longen worden opgenomen. met de hand te vangen zijn.

9

Rabbit Time!

Franciscella tularensis als biologisch wapen

De besmette haas in Midden-Limburg

Tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog en tijdens de Koude Oorlog in de jaren ‘50 en ‘60 van de twintigste eeuw hebben de Amerikaanse en Russische regeringen veel geld besteed aan onderzoek naar de F. tularensis bacterie. Zij dachten, en daar is ook wel goede reden toe, dat deze bacterie een effectief biowapen zou kunnen zijn. Immers, er zijn zeer weinig bacteriën nodig om iemand te besmetten en besmetting kan via de lucht en het drinkwater plaatsvinden. Bovendien blijft de ziekte weken hangen en zal zeker weer enkele keren de kop opsteken in de maanden erna.

De afgelopen vijf jaar is de F. tularensis bacterie veelvuldig aangetroffen bij wilde dieren in diverse Europese landen: Spanje, Italië, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk, Finland, Zweden, Noorwegen, Denemarken, Duitsland en België. Onderzoek in Nedersaksen in Duitsland, net over de Nederlandse grens, toonde aan dat daar 2.9% van de dood gevonden hazen besmet was met de bacterie.

De bacterie is ook aangetroffen in Noordrijn-Westfalen en in de buurt van Luik, beiden ook streken die net over de Nederlandse grens liggen. Het was dus niet meer dan logisch dat er in Nederland een onderzoek werd opgestart naar het voorkomen van de bacterie in Nederlandse hazen.

In die tijd zijn veel experimenten gedaan met de verspreiding, het ziekteverloop en verschillende bacteriestammen, zelfs stammen die resistent zijn tegen antibiotica.

Met het normaliseren van de verhoudingen tussen Amerika en Rusland is ook het onderzoek naar tularemie sterk verminderd.

Na de aanslagen op de Twin Towers in september 2001 is de aandacht voor de bacterie hernieuwd. Nu vooral omdat men bang is voor terroristische aanslagen met de F. tularensis bacterie. De westerse overheden zijn momenteel dan ook zeer alert op tularemie-besmettingen.

Tot mei 2013 werden er 49 verdachte dode hazen onderzocht met behulp van een heel gevoelige methode om het DNA van de bacterie aan te tonen. Ruim 20 dieren kwamen uit het oosten van het land, grenzend aan Duitsland. Ongeveer 10 dieren kwamen uit de provincie Utrecht en directe omgeving en 5 dieren van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden. Uiteindelijk bleken 48 dieren niet te zijn besmet, maar het 49e dier, een mannelijke

10

Rabbit Time!

haas uit de gemeente Leudal in Midden-Limburg, bleek wel besmet te zijn met F. tularensis holarctica. Bijzonder was dat deze haas is gevonden vlakbij de plek waar in 1953 zeven mensen uit een gezin van acht tularemie hebben gekregen na het eten van een besmette haas, die waarschijnlijk vanuit België met het hoge Maaswater het land was binnengekomen.

Ten slotte Tot nu toe komt de tularemie-verwekkende bacterie nog zeer zelden voor in Nederland. Maar het aantal besmettingen van wilde hazen kan de komende jaren toenemen, mogelijk door oversteek van de bacterie vanuit Duitsland waar F. tularensis veel vaker wordt waargenomen bij hazen. Bij een 45-jarige man uit de provincie Zeeland is begin dit jaar tularemie vastgesteld.

Waarschijnlijk is hij besmet door een dode haas die hij cadeau had gekregen en die eerder die dag in Tholen was gevangen. Binnen Europa zijn enkele recente gevallen bekend waarbij mensen tularemie hebben opgelopen door contact met konijnen. Een vierjarig meisje ontwikkelde de ziekte na contact met een tam konijn in een kinderdagverblijf in Ankara.

Een Servische vader en zoon raakten besmet door het eten van een onvoldoende verwarmd konijn, dat ze zelf geschoten hadden. Tot nu toe zijn er nog geen gevallen bekend van besmette wilde of tamme konijnen in Nederland, en de kans op besmettingen is nu nog gering.

Maar het is natuurlijk wel goed dat de Nederlandse overheid dit scherp in de gaten houdt.

Ik wil graag Jolianne Rijks (Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht) bedanken voor haar bijdrage.

Bronnen M. Djordjevic-Spasic, A. Potknojak, V. Kostic, B. Lako, Z. Spasic. Oropharyngeal tularemia in father and son after consumption of under-cooked rabbit meat. Scandinavian Journal of Infectious Diseases 2011;43:977-981.

J.E. Foley, N.C. Nieto. Tularemia. Veterinary Microbiology 2010;140:332-338.

M.A.G. van der Heyden. Hamsterterreur?

NKV website. http://www.kleineknaagdieren.nl/artikelen/hamsters/200504/index.php E. Karadağ-Őncel, A. Őzkaya-Parlankay, Y. Őzsürekci, M. Ceyhan, A. Bülent Cengiz, A. Kara. A case of glandular tularemia presenting with prolonged fever and mesenteric lymphadenopathy. Turkish Journal of Pediatrics 2013;55:430-432.

D. Quammen. Spillover. Animal infections and the next human pandemic.2012. WW Norton & Company, New York – London.

J.M. Rijks, M. Kik, M.G. Koene, M.Y. Engelsma, P. Van Tulden, M.G. Montizaan, T. Oomen, M.A. Spierenburg, J IJzer, J.W. van der Giesen, A. Grone, H.J. Roest. Tularaemia in a brown hare (Lepus europaeus) in 2013: first case in the Netherlands in 60 years. Euro Surveillance 2013;18:pii=2065 A. Sjostedt. Tularemia: history, epidemiology, pathogen physiology, and clinical manifestations. Annals of the New York Academy of Sciences 2007;1105:1-29.

A.A. Warris-Versteegen, J.A. van Vliet. De naoorlogse geschiedenis van tularemie. Infectieziekten bulletin 2003;14:182.

11

Rabbit Time!

12

Rabbit Time!

13

Rabbit Time!

“In gesprek met je konijn” Praten met dieren: kan dit wel? ~ Door Dierentolk Marjon Jasker ~ Jammer genoeg wordt een dierentolk nog vaak gezien als ‘zweverig’ of denkt men dat een dierentolk een charlatan is. Dat hij of zij de boel maar een beetje beduvelt.

Gelukkig zijn er ook mensen die wel het nut van een dierentolk inzien en er open voor staan. In dit artikel probeer ik uit te leggen wat het beroep dierentolk inhoudt en wat men van een dierentolk kan verwachten.

V

eel mensen zijn over het communiceren met dieren nog zeer sceptisch. Immers: wat niet zichtbaar, tastbaar en/of voelbaar is, is moeilijk te begrijpen en het is al helemaal moeilijk hier dan je geloof in te leggen. Bij mij was dit niet anders. Totdat ik een manier ging zoeken om onze vier honden, allemaal met een rugzakje, beter te kunnen begeleiden.

Meteen heb ik me aangemeld, in de hoop dat ik na het volgen van de cursus onze honden beter kon begrijpen en ze zo kon helpen.

In een volgend artikel zal ik dieper ingaan op wat ik tijdens deze cursus heb geleerd en hoe het communiceren met een dier verloopt.

De cursus heeft me heel erg geïnspireerd, en ik ben ondertussen al vijf jaar werkzaam als dierentolk.

Cursus

Nog steeds ben ik onder de indruk van hoe mooi wij met z’n allen in verbinding staan met het universum, met de energie om ons heen.

Het communiceren met dieren gebeurt namelijk ook met behulp van deze energie. Ik heb absoluut begrip voor de sceptici onder ons, daar het voor sommigen moeilijk te bevatten is dat we met z’n allen met elkaar verbonden zijn. Wel ben ik ermee gestopt om te proberen de sceptici te overtuigen dat het daadwerkelijk mogelijk is. Ook probeer ik geen verklaring te vinden voor hóé het nou precies toch mogelijk is. Wat ik gewoon weet, en ook dagelijks ervaar, is dat men met alle dierensoorten kan communiceren, of dit nu een bij is of een konijn.

Het communiceren met dieren kan zoveel meer duidelijkheid brengen voor zowel het dier als voor de verzorger(s), denk bijvoorbeeld maar eens aan een konijn dat een onverklaarbare angst heeft voor het piepen van een deur, of een konijn dat de hele dag schijnbaar boos rondloopt.

Via internet kwam ik op de site van Mieke Zomer terecht. Mieke en haar partner Nathalie bieden verschillende cursussen aan waaronder ook een cursus genaamd “De Brontaal van de Dieren”. Tijdens deze cursus leer je communiceren met dieren.

Hé, communiceren met dieren? Kan dat dan?

Mijn nieuwsgierigheid was direct gewekt!

Wow, praten met dieren, willen we dat niet allemaal kunnen?

“Het communiceren met dieren kan zoveel meer duidelijkheid brengen voor zowel het dier als voor de verzorger” 14

Rabbit Time!

in zijn vorig leven had geslacht. Hier was dus duidelijk dat het desbetreffende konijn nog heel veel last had van afdrukken uit een vorig leven.

Tijdens de communicatie heb ik het konijn kunnen helpen. Vanaf die dag vertrouwde het konijn de man des huizes en hoefde het dus niet meer boos door het huis heen te banjeren.

“Op het moment dat ik in contact stond met het konijn kwam er een woordenvloed over me heen, zo lief, maar tegelijkertijd ook zo triest“

Psychisch of lichamelijk?

Helpen door te communiceren

Het communiceren met dieren kan ook opheldering geven als de dierenarts er maar niet achter kan komen wat er nu aan scheelt, bijvoorbeeld bij haaruitval. Als een konijn haaruitval heeft en lichamelijk lijkt er niets aan de hand te zijn, dan kan in de meeste gevallen een dierentolk hulp bieden.

Het kan namelijk zomaar zijn dat het door een voedingstof komt waar het konijn niet tegen kan, maar het kan ook een psychische oorzaak hebben waar een dierentolk dan sneller achter kan komen. MAAR : een dierentolk is nooit een vervanging van een dierenarts!

Een paar jaar geleden had ik het genoegen met een konijn te mogen communiceren waarvan de verzorger er maar niet achter kon komen waarom zijn konijn toch altijd zo knorrig deed tegen hem, terwijl het konijn tegen zijn vrouw altijd wel heel lief was.

Op het moment dat ik in contact stond met het konijn kwam er een woordenvloed over me heen, zo lief, maar tegelijkertijd ook zo triest.

En nadat ik het konijn tot rust heb kunnen manen, werd me duidelijk dat de mannelijke verzorger veel leek op de man die het konijn

15

Rabbit Time!

Hier ga ik niet alleen communiceren maar ook behandelen.

“Omdat haast geboden was, ben ik direct gaan communiceren met het konijn.”

Hiernaast kan een dierentolk ook hulp bieden bij overleden konijnen, bijvoorbeeld wanneer de verzorgers nog met vragen blijven zitten. Heeft het konijn geleden, hoe is het dier overgegaan, is hij nu gelukkig?

Zo’n communicatie kan dan positief bijdragen aan het rouwproces en verwerking van de verzorger maar ook van het dier.

Wel staan gelukkig steeds meer dierenartsen hiervoor open, waardoor een samenwerking met de dierenarts zeker uitkomst kan bieden.

Persoonlijk heb ik dit ook ondervonden bij een konijn waarvan de dierenarts niet meer wist wat ermee te doen. Het konijn was eigenlijk al opgegeven omdat symptomen had van een ziekte die hij niet bleek te hebben en de medicijnen sloegen dus totaal niet aan.

De verzorgster deed er natuurlijk alles aan om haar geliefde konijn te redden, en al geloofde ze toen nog niet zo in het communiceren met dieren, op aanraden van een vriendin heeft ze mij toch opgebeld. Omdat haast geboden was, ben ik direct gaan communiceren met het konijn. Alles wat ik doorkreeg en wat het konijn me liet weten, heb ik op papier gezet en hiermee is de verzorgster naar de dierenarts gegaan. Aan de hand daarvan is de dierenarts gaan behandelen en hebben ze het konijn kunnen redden. Toch kan ik niet vaak genoeg benadrukken: mocht het lijken dat er iets mis is met je dier, dan is de eerste gang toch echt wel richting dierenarts!

“Wat het voor mij zo leuk maakt om met een konijn te mogen communiceren is dat de meeste konijnen zeer gezellige kletskousen zijn waar ik zeer makkelijk contact mee krijg.”

Gezellige kletskousen

Wat het voor mij zo leuk maakt om met een konijn te mogen communiceren is dat de meeste konijnen zeer gezellige kletskousen zijn, waar ik erg makkelijk contact mee krijg.

Konijnen houden van gezelligheid en nemen niet vaak een blad voor hun mond.

Ook zijn konijnen zéér intelligent, wat dan tegelijkertijd natuurlijk ook een probleem kan vormen voor de verzorger, omdat konijnen zich over het algemeen snel kunnen gaan vervelen.

Ik heb al met zoveel konijnen mogen communiceren dat ik de tel kwijt ben geraakt.

Alle communicaties waren even fascinerend, sommige zeer triest, en bij sommige konijnen voelde ik duidelijk dat hun vorige leven(s) hun geluk min of meer in de weg stond.

Gelukkig heb ik, vaak samen met de verzorger, het konijn meestal wel kunnen helpen.

Verzorgers én konijnen helpen

In mijn werk als dierentolk heb ik al vele verzorgers en, wat uiteraard voor mij nog belangrijker is, veel konijnen kunnen helpen.

Deze hulp is zeer divers: het kan zijn dat een verzorger graag wil weten wat er in het hoofdje van het konijn omgaat: dan ga ik communiceren met het konijn zodat het konijn mij dit kan ‘vertellen’. Sommige mensen willen weten waarom het konijn zich gedraagt zoals het gedraagt: dan communiceer ik niet alleen met het konijn maar ga ik ook proberen het gedrag te veranderen mocht dit gedrag onacceptabel blijken, door onder andere het konijn duidelijk te maken wat de consequenties kunnen zijn als hij of zij zo doorgaat. Of ik laat weten dat als het konijn ander gedrag vertoont hij of zij zich veel beter zal gaan voelen.

Andere mensen hebben een dieper probleem, zoals waarom hun konijn steeds bijt of waarom het konijn zo bokt.

Van boos naar genieten

Zo was er eens een blind konijn wat boos en nukkig was. De verzorger vroeg zich af wat er met hem aan de hand was.

Ik kwam erachter dat hij getraumatiseerd was.

Door verwaarlozing en slechte behandeling in zijn voorgaande jaren als klein konijntje, vond hij het erg moeilijk om mensen te vertrouwen, te genieten en vrolijk te zijn.

16

Rabbit Time!

Ten slotte

Het konijn waar hij mee samenleefde was het tegenovergestelde van karakter: zij was vrolijk en open en onbezorgd. Het boze konijntje ergerde zich aan haar houding en uitte dit door op haar te jagen.

Voordat ik communiceerde met dieren zag ik een konijn alleen als een huppelend wezen, nu weet ik wel beter. Niet alleen zijn konijnen intelligent en super gezellige lieverds, maar ze zijn zeker ook zeer spiritueel aangelegd! Wat een mooi en dankbaar beroep heb ik toch, ik zou echt niet anders meer willen!

In het begin ging de reading wat moeizaam, omdat het konijn achterdochtig was, maar uiteindelijk heb ik hem kunnen helpen.

Het gedrag van jagen op zijn maatje werd hierdoor minder. Hij had behoefte aan meer aandacht van zijn verzorger.

Met deze informatie kreeg de verzorger wat meer begrip voor hem, waarna zij hem meer (en andere) aandacht is gaan geven.

Door veel tegen hem te gaan praten, en het een en ander uit te leggen, kon hij zich wat beter ontspannen. Hij durfde nu iets meer te gaan genieten van de aandacht die hij van zijn verzorger kreeg. Het vertrouwen kon op die manier worden opgebouwd.

Auteur: Marjon Jasker Tekeningen: Roosje~Rosalie ®

“Iedereen kan leren communiceren met dieren.

Ja echt, iedereen. Je kunt het vergelijken met zingen: iedereen kan zingen, maar wil je goed en mooi kunnen zingen dan zul je hiervoor lessen moeten gaan volgen.”

Marjon

17

Rabbit Time!

Hoe woo koni

Angel

~ Inge Mu

Hallo, mijn naam is Inge Mulder.

Ik woon samen met Wim en mijn twee zoons Stan en Nils in ‘t Harde. Sinds enkele jaren zijn wij besmet met het konijnenvirus!

18

Rabbit Time!

ont jouw ijn?

ulder ~

Chico Nino In september 2007 kregen we Nino. Hij was nog maar 6 weken oud en zo enorm schattig!

In eerste instantie woonde hij buiten in een standaard konijnenhok. Maar het was een hele koude winter met strenge vorst, zelfs overdag!

We hebben hem toen naar binnen gehaald en hij is sindsdien altijd binnen gebleven.

Afgelopen jaar kwamen we terug van vakantie en toen was Nino niet in orde. Hij was heel erg in de rui en lag een beetje lusteloos onder de tafel. Hij lag te knarsetanden...ik was een leek en wist niet wat er aan de hand was.

Het werd steeds erger en toen ben ik toch maar naar eens naar de dierenarts gegaan...hij bleek gas te hebben... Dus aan de medicijnen.

In 2008 werd ik ernstig ziek. Ik was heel veel in huis en Nino was mijn maatje. Hij was mijn afleiding en mijn knuffel. Hij liep altijd los en alleen ‘s nachts deden we zijn kooi dicht.

Hij wist dat precies. We hebben altijd heel erg van hem genoten. Als we op vakantie gingen kwam er een oppas in huis voor Nino.

Hij werd schandalig verwend!

Na een week had ik hem weer redelijk op de rit, maar een paar dagen later was het weer helemaal mis! Toen heb ik een goede vriendin om hulp gevraagd en zij heeft hem verzorgd.

Twee dagen later is hij helaas overleden...

We waren heel verdrietig allemaal. Hij is in onze tuin begraven en nu groeit er een vlinderstruik op zijn grafje.

19

Rabbit Time!

Chico en Angel Ik had er veel moeite mee dat zijn plek leeg was. Om me op te vrolijken nam Wim me mee konijntjes kijken. Toen zag Chico mij...hij reageerde op mij toen ik langs liep.

Hij was zo mooi!

Black and Tan. Toen ik mijn hand in zijn hokje deed gaf hij likjes...ik was gelijk verkocht! Twee dagen later hebben we hem opgehaald. Hij woont van het begin af aan ook binnen. Als wij erbij zijn mag hij los lopen. Maar wat een klus is dat, een jong konijn opnieuw opvoeden!

Ongeveer twee maanden later begon Chico te sproeien. E茅n keer zat Wim er helemaal onder! We hebben hem toen laten castreren.

Daar is hij een stuk rustiger van geworden.

Maar nog altijd was hij heel ondeugend en hij knaagde overal aan...mijn rotanstoelen

20

moesten het flink ontgelden. En enkele kabels ook! We merkten dat hij zich verveelde, dus zijn we op zoek gegaan naar een maatje voor Chico. Hij mocht zelf een vriendinnetje uitkiezen: het werd een vrouwtje van drie maanden oud. Dat was een perfecte match!

Angel kwam bij ons wonen in januari van dit jaar. Alleen de eerste nacht hebben ze apart geslapen maar daarna zijn ze nooit meer gescheiden, ze zijn d贸l op elkaar! Nu zetten ze samen de boel op stelten.

Overdag mogen ze los in de keuken, als het mooi weer is ook buiten. Alleen als wij er bij zijn mogen ze los in de kamer want ze halen van alles uit! Ze krijgen elke dag lekker andijvie, witlof, broccoli en andere verse groente. Als lekkere snack een stukje appel en daarnaast natuurlijk vers hooi en brokjes.

Rabbit Time!

Sociale dieren Met ons eerste konijn heb ik veel fout gedaan maar daar heb ik veel van geleerd!

Een konijn hoort niet in een hokje buiten met maar af en toe een beetje aandacht. Ze hebben sociaal contact nodig en goede voeding. De manier waarop in ons land konijnen worden gehouden is zo jammer! Vaak kopen mensen een konijntje voor hun kind omdat het een leuk levend knuffeldier is.

Het valt dan erg tegen hoeveel werk en tijd er gaat zitten in de verzorging van zo’n beestje.

Het gevolg is dat er veel konijnen wegkwijnen in hun kleine hokjes achterin de tuin...zo jammer!

Wij proberen onze bunnies een konijnwaardig bestaan te geven door te kijken naar wat ze nodig hebben. Als je besmet bent met het konijnenvirus, verbouw je je hele huis voor je konijn!

21

Nino

Rabbit Time!

?

1

Panel

VRAGEN

We hebben allemaal wel eens dat we ons afvragen waarom ons konijn een bepaalt gedrag vertoont. Zouden we niet heel graag willen weten wat er in hun koppie omgaat? Konijnen zijn prooidieren die niet snel laten merken dat ze ziek zijn, en vaak als je wat merkt,zijn ze al behoorlijk ziek. Konden ze maar praten, konijnen maken weinig geluiden om te communiceren en hun lichaamstaal is niet voor ieder konijnenbaasje even duidelijk, dat maakt het soms lastig om je konijn goed te begrijpen, maar andersom begrijpt jouw konijn je ook vaak niet. Daarom hebben wij een panel samengesteld om vragen te beantwoorden die betrekking hebben op het houden van je konijn.

Elske Dijkstra Nutritionist Pavo voedingsdeskundige

“Wat zou je je konijn kunnen geven (behalve supplementen) wat hun weerstand verhoogt?

Als mens ga je dan ‘gezond eten’, maar dat doen konijnen al. Bestaat er groente en/of fruit dat bijvoorbeeld het immuunsysteem ondersteunt? ~ Lonneke Behr ~

Een konijn eet van nature inderdaad allerlei gezonde plantaardige materialen. Maar ook een konijn kan “ongezond” eten.

Een huis-konijn kan niet, zoals in het wild, zelf op zoek gaan naar eten dat voor hem of haar het beste is. Hij is afhankelijk van zijn eigenaar voor wat hij te eten krijgt. Daarom is het belangrijk om als eigenaar goed om te weten wat je je konijn voert en wat hij nodig heeft. Goede voeding, de basis voor een gezond konijn, bestaat uit: ● voldoende ruwvoer* zoals hooi en stro, het liefste onbeperkt grashooi (bevat veel vezels, stimuleert een goede darmwerking, zorgt ervoor dat je konijn de hele dag wat kan eten en de tanden goed afslijt, bevat ook voedingsstoffen zoals eiwitten, vitamines en mineralen) ● luzernehooi en groenvoer (aanvulling van vezels, belangrijke voedingsstoffen zoals eiwitten, vezels, vitamines en mineralen). Vochtrijk groenvoer zoals groentes moeten altijd rustig opgebouwd worden, anders krijgt het konijn een te zachte ontlasting. Geef liever elke dag wat groenvoer dan af en toe, zodat het maagdarmstelsel hier beter op kan in spelen. Groentes die gevoerd kunnen worden zijn wortelen en wortelgroen, broccoli, sla, witlof, andijvie, waterkers, radijs en radijsblad.

Marjon Jasker Dierentolk

● aanvullend konijnenvoer (vult de ontbrekende voedingstoffen zoals eiwitten, vitaminen en mineralen aan) ● en vers water (zeer belangrijk, zonder vers water of bij te weinig water zal het konijn minder of niet eten!)

Mireille Schuijt Fokker

In principe hoef je een konijn met de juiste voeding geen supplementen te geven en 22

Rabbit Time!

niet te ondersteunen met extra’s. In sommige situaties, zoals bij stress of bij ziekte, kan het wel heel goed zijn om het konijn te ondersteunen om zo zijn weerstand of immuniteit te verhogen. Mijn advies is: kijk eens goed naar de voeding van uw konijn en vooral naar uw konijn zelf. Is deze levendig, glanzen zijn ogen en vacht? Is het gebit goed in orde?

Mocht dit allemaal goed zijn dan hoeft u geen extra’s te geven. Het konijn verwennen met gezonde groentes kan natuurlijk altijd!

vogels overvliegen. Hij is daar wel een klein beetje huiverig onder.

Lieve Leo, bedankt voor je duidelijke en heldere antwoord. ~ Marjon Jasker ~

* Verwijzing naar artikel Rabbit Time! editie 1 artikel Stro

~ Marja van Ommen ~

3

Je ziet steeds meer konijntjes die worden gefokt met witte oortjes. Is dit een erkend ras? En kunnen de oren niet verbranden door de de zon ivm dunne witte beharing ?

~ Elske Dijkstra ~ De witoor, zoals de konijnen met witte oortjes worden genoemd, is geen ras. Witoor is een Annemarie vraagt aan Leo haar konijn: tekening die voor konijnen nog niet erkend is.

“Waarom reageer je erg aanvallend Jaren geleden is deze tekening door een Duitse als men jou benadert terwijl jij ergens fokster, Anja Rose, ontdekt op een markt waar onder zit? Zoals bijvoorbeeld in het slachtkonijnen werden aan-geboden. Ze vond onderste gedeelte van je hok?” deze aftekening erg interessant en wilde er meer over weten, maar vond hier in de vakliteratuur ~ Annemarie van den Heuvel ~ niets over. Ze deed hierop verscheidene verparingen om de vererving in kaart te krijgen.

Antwoord van Leo: Zo heeft ze deze tekening in verschillende Hij heeft niet altijd in de konijnenopvang kleurslagen op verschillende rassen gewoond, vanuit waar hij bij zijn huidige baasje overgebracht. Helaas zagen mensen deze terecht is gekomen, zo laat Leo weten. Dan laat bijzondere tekening als een nieuwe hype hij me opeens meerdere konijnen bij elkaar zien, waarmee ze gemakkelijk geld konden verdienen. ik interpreteer deze plaats als een Zo zijn de dieren in de commerciële fok terecht kinder-boerderij. Daar lijkt het op voor mij, maar gekomen. Hier werd niet meer gelet op de het kan ook net zo goed een moederkonijn met gezondheid van de dieren, als men er maar haar jongen zijn en dat Leo bij een gezin witoren uit kreeg. Er zijn weinig goede fokkers vandaan komt waar meerdere kinderen echt mee aan de slag gegaan. woonden. Toch, als ik verder vraag aan Leo lijkt Dit komt niet ten gunste van de tekening in het meer op een kinderboerderij. Steeds weer verschillende rassen. Een goed gefokt konijn wannneer Leo, als zeer jong konijn, net even met deze tekening moet geen problemen lekker bij moeders lag, of als hij net even een hebben met de zon. Ook al zijn hun oren wit, plekje voor zichzelf had kunnen veroveren, werd ze dienen net zo behaard te zijn als ieder ander hij weer, en dan veelal door kleine handen, konijn om voldoende bescherming te hebben. zomaar plots of ruw of onhandig opgetild, soms Maar helaas kan het dus door de snelle bengelde hij zelfs met zijn hoofdje net boven de vermeerdering wel voorkomen dat er minder grond. Tja, dit accepteerde Leo niet zo heel lang gezonde konijnen zijn met deze tekening. en hij ging van zich af bijten. Hierdoor moest hij weg van waar hij woonde. Onder het mom dat er ~ Mireille Schuijt ~ teveel bij elkaar woonden, aldus Leo. Als Leo nu geen ‘vluchtroute’ heeft, voelt hij Heb jij een vraag voor één van onze panelleden? zich snel in het nauw gedreven en dan komt het Stuur die dan uiterlijk 1 juli 2014 naar: trauma weer naar boven. Je zult merken dat hoe rabbittime12@gmail.com, en vermeld erbij voor welk lager Leo zit, des te feller hij kan reageren. panellid je vraag bestemd is. Uit de vragen kiezen we er Zou je hem op willen pakken terwijl hij vrij loopt per panellid één uit, die gepubliceerd en beantwoord zal worden in de daar-opvolgende editie van dan heeft hijzelf meer de keus of hij het wil, en anders huppelt hij weg. Leo wil ook nog even Rabbit Time!. Je krijgt van ons bericht wanneer je vraag is uitgekozen. meegeven dat er momenteel wel erg veel

2

23

Rabbit Time!

24

Rabbit Time!

25

Rabbit Time!

Hitteslag of zonne Een konijn kan niet zweten

Konijnen hebben een pels die ze beschermt tegen de kou en de hitte. Kou is beter te verdragen voor konijnen dan hitte. Het is dus belangrijk om je konijn goed in de gaten te houden en te helpen wanneer het erg warm weer wordt. In de natuur kunnen wilde konijnen diep onder de grond in hun hol ontsnappen aan de verzengende zon of ijzige kou.

Onze gedomesticeerde konijnen worden anders gehuisvest en hebben meestal niet de mogelijkheid om te ontsnappen aan de extremen van het weer. Daarvoor zijn ze afhankelijk van onze oplettendheid en zorg.

Wanneer de zon op het hok schijnt, kunnen de temperaturen daarin makkelijk oplopen naar 40 graden of zelfs hoger. Een konijn kan niet zweten zoals wij mensen dat wel kunnen. Hij probeert een teveel aan warmte via de oren af te voeren.

Maar wanneer het te heet wordt en het via de oren ook niet meer lukt, zal hij oververhit en in shock raken en zal het konijn uiteindelijk sterven. Dit geldt niet alleen voor buitenkonijnen.

Binnenkonijnen kunnen ook last hebben van de hitte.

Zij kunnen ’s zomers ook oververhit raken omdat er niet goed genoeg wordt geventileerd, of omdat de zon op het raam schijnt waardoor de temperaturen in de kamer hoog op kunnen lopen. Verplaats dan de kooi naar het koelste plekje in huis, waar de zon niet op de kooi kan schijnen.

OOk de kOnijnen h

Lekker zomerweer, zonnebadend in bikini of zwembroe kunnen afkoelen. Een koud drankje, een parasol boven een airco! En zo is het ook best uit te houden voor ons.

Nederland. De ene dag kan het maar 20 graden zijn en stijgen tot 30 graden of meer. Wij hebben dan al last va het dan met onze konijnen? kan kiezen waaruit hij drinkt. Zo zorg je er zo goed mogelijk voor dat je konijn vocht binnen kan krijgen. Voor meer verkoeling en vocht kun je groente of fruit voor je het geeft even afspoelen met koud/lauw water. Ook kun je extra vocht aanbieden in de vorm van bijvoorbeeld komkommer, witlof, andijvie, appel of een stukje meloen. Alles met mate en afhankelijk van wat ze gewend zijn. Te veel

Vers water en schaduw

Wat kun je zelf doen om het konijn het zo aangenaam mogelijk te maken? Je kunt meerdere malen per dag het drinkwater verversen omdat het water ook door de zon wordt opgewarmd. Naast een drinkflesje kun je ook een waterbakje neerzetten, zodat het konijn 26

Rabbit Time!

esteek bij konijnen Verder is het van belang dat ze overdag een koel of schaduwrijk plekje kunnen opzoeken in de ren, bijvoorbeeld op de koele tegels, of in de tuin onder een struik. Het liefst graven ze een kuiltje in het zand waar ze lekker met hun buik in kunnen liggen, zodat ze op die manier sneller afkoelen. Konijnen rusten graag overdag. Ze zullen daar met warmte meer behoefte aan hebben en zo min mogelijk bewegen.

Koelelementen en hulpmiddelen

Een knaagbestendige Ice Pod is ook raadzaam om aan te schaffen.

Deze is gevuld met een gifvrije gel en blijft na het invriezen heel lang koud.

Hier kan je konijn tegenaan of op gaan liggen om zo af te koelen.

Zorg ervoor dat je konijn zelf kan kiezen of hij hierop wil liggen of niet. Sommige konijnen willen niets vreemds in hun hok en zullen het “vreemde voorwerp” willen verwijderen. Voor deze konijnen werkt dit helaas niet. Heb je geen Ice Pod dan kun je plastic flesjes met water invriezen.

Liever geen glazen flesjes, want water zet uit als het bevriest en het glas kan daardoor knappen. Het nadeel van ek aan het strand om daarna in het water lekker te flesjes is dat ze minder lang koud n je hoofd en om goed te kunnen slapen hebben we blijven dan een Ice Pod en dat ze ook nat beslaan. Koelelementen worden . De temperaturen kunnen nogal eens schommelen in ook wel gebruikt, maar let op dat hier n ineens kan de temperatuur de volgende dag geen giftige inhoud in zit. Deze zijn niet an deze schommelingen en de warmte, maar hoe zit geschikt wanneer je konijn er aan zou gaan knagen. Wat kun je nog meer doen? Laat je konijn zoveel mogelijk met rust. Je kunt een parasol boven het suikers, en groenten die ze niet gewend zijn, hok plaatsen en het helpt om witte natte lakens kunnen diarree veroorzaken. (wit reflecteert de zon) over je hok te hangen.

Goede voeding is ook belangrijk om goed tegen Houd wel een kier vrij zodat er genoeg zuurstof de warmte te kunnen. Konijnen kun je de hele in het hok kan komen. Liever geen natte doeken dag kleine hoeveelheden voer aanbieden, maar in het hok neerleggen of over je konijn heen, dit bij voorkeur ’s avonds. Dan voeren is het beste in verband met hygiëne en vliegen. omdat konijnen actief worden tijdens de Vliegen kunnen hun eitjes in de natte doeken schemering. Ze zullen rond die tijd ook meer leggen. gaan eten.

hebben het warm!

27

Rabbit Time!

Foto: Peggy Verdonschot

Dit is voor hen een ideale broedplaats en dat willen we al helemaal niet! Het kaalscheren van de pels, kan verbranding van de huid veroorzaken. Een pels lijkt warm, maar vormt een schaduwlaag over de huid. Deze voorkomt directe hitte op de huid. Bovenstaande adviezen kun je inzetten, maar soms is het niet afdoende en is het gewoonweg te heet voor je konijn.

deze niet direct op je konijn in verband met tocht.

Waaraan zie je dat je konijn oververhit raakt?

Je konijn ligt met half gesloten ogen en oogt wat lusteloos. De oren zijn rood en voelen heet aan. De aderen hierin zijn opgezet en zichtbaar.

Wanneer je naar het tandvlees en de oogleden kijkt, kleuren deze donkerrood in plaats van mooi bleekroze. De hartslag van het konijn zal stijgen omdat het hart sneller moet pompen om het lichaam af te koelen. Het konijn gaat slechter eten of heeft helemaal geen eetlust.

Wanneer het konijn begint te kwijlen, haal het konijn dan direct naar binnen. Koel het konijn door de oren nat maken met lauw water, maar nog beter is alcohol of spiritus. Door de snelle verdamping koelt dit sneller dan water. Als je watten in de oren stopt, voorkom je dat er water,

Naar binnen

Wanneer deze adviezen niet genoeg helpen en je ziet dat je konijn niet kan afkoelen, dan kun je ervoor kiezen om je konijn naar binnen te halen. In huis is het meestal koeler dan daarbuiten. De douche, kelder of gang zijn meestal de koelste plekjes in het huis om je konijnen onder te brengen. Sommige mensen hebben airconditioning in huis. Wanneer je dat niet hebt, kun je met een ventilator wat koelere lucht door de ruimte verspreiden, maar richt 28

Rabbit Time!

spiritus of alcohol in de gehoorgang komt, wat mogelijk een oorontsteking zou kunnen veroorzaken. Dompel je konijn nooit onder in koud water. Hierdoor slaan de aderen dicht en dat zorgt er voor dat je konijn helemaal niet meer kan afkoelen.

Nazorg

Konijnen kunnen van een shock herstellen.

Dieren die eenmaal een zonnesteek/hitteslag hebben gehad lopen een verhoogd risico om er weer een te krijgen. Volg dan de eerdergenoemde stappen. Dit om te voorkomen dat het konijn op warme, vochtige dagen in de problemen komt.

Je konijn is in shock, wat nu?

Meteen naar de dierenarts met je konijn!

Een konijn in shock is naar om te zien.

Geef een dier dat in shock is nooit te eten of te drinken! Het dier kan zich hierin verslikken omdat hij niet volledig bij bewustzijn is.

Zorg ondertussen dat je je konijn op weg naar de dierenarts kunt afkoelen met een Ice Pod of bevroren flesje, of alcohol of spiritus op de oren.

Het koelen moet wel geleidelijk aan gebeuren.

Door te snel koelen kan de lichaamstemperatuur te laag worden.

Dit kan andere levensbedreigende medische aandoeningen veroorzaken. Het is niet verstandig om met het konijn in een oververhitte auto stappen. Zet je konijn op natte handdoeken in zijn reismandje en zet de airconditioning aan of rijd met de ramen open.

Voorkomen is altijd beter dan genezen.

Wanneer je voor je werk of iets anders niet thuis kunt zijn en je weet dat het die dag heet wordt, kun je voorzorgsmaatregelen nemen.

Haal het konijn dan naar binnen of vraag aan buren, vrienden of kennissen om een oogje in het zeil te houden.

Tekst: Heleen Mulder Foto 1: Rabbit Time!

Bronvermeldingen: Rabbithaven.org, House Rabbit Society, Peteducation.com

Hoe herken je shock?

• • • •

Bleke slijmvliezen van de ogen en de mond; Snelle hartslag; Kwijlen, speekselen; Snelle ademhaling, hijgen voor meer zuur stof, mond open, kop iets omhoog naar achteren gestrekt; • Vocht uit de neus; • Uiteinden van de poten, en de staart en oren zijn koud door het wegtrekken van het bloed uit de ledematen; • Apatisch, geen besef meer van omgeving, geen reactie op prikkels.

Je dierenarts zal de lichaamstemperatuur van je konijn verlagen tot een normale temperatuur. De dierenarts zal medicatie inzetten en eventueel zuurstof toedienen.

Een shock kan ademnood, nierfalen, hartafwijkingen en andere complicaties veroorzaken en moet meteen worden behandeld. Bloedmonsters worden zowel voor als tijdens de behandeling genomen.

De stollingstijd van het bloed zal gecontroleerd worden, omdat stollingsproblemen een veel voorkomende complicatie is bij shock.

Foto: Elise Verheuvel

29

.

Rabbit Time!

1

LEUKE Ice pod koeling mat

2

Kussen met konijnenprint

Roger - konijn verschillende kleuren kunstof

4

3 Salade bestek bunnies

1 Een Icepod is een geweldige manier om je konijn te laten afkoelen tijdens het warme weer.

Voor € 8,99 te koop bij ranzijn.nl 2 Zak heerlijk weg in dit leuke rechthoekige konijnenkussen terwijl je geniet van een heerlijk koud drankje. Te koop voor €14,95 bij marksandspencer.eu 3 Maak van je keukenrol een leuk konijntje dankzij deze handige keukenrolhouder Voor €29,99 bij home24.nl 4 Dit fleurige konijnenbestek zal menig salade schalen opfleuren.

Voor € 7,50 te koop bij bunnybin-webwinkeltje.nl 5 Verwelkom je familie en vrienden thuis met deze leuke hazenmat. Voor € 89,- te koop bij droog. com/webshop 30

Rabbit Time!

€

= Duurste gadget

€ 5

Hare mat

8

Bunny pops ijsjesmal

6

Decoclip konijn 7

Kooi ventilator

Konijn staand wit 35 cm hoog

10

9

Kunstgras konijntje

6 Tover een heerlijk ijsje tevoorschijn om af te koelen op een warme zomerdag Voor € 7,50 te koop bij kitschenzo.nl 7 Het koele windje van deze kooi ventilator, die aan het hok gehangen kan worden, zorgt ervoor dat uw konijn goed koel blijft tijdens het warme weer. Voor €19,95 te koop bij fransehangoorwinkel.nl 8 Laat je was drogen in een heerlijk zomerzonnetje met deze leuke wasknijper Voor € 5,50 te koop bij bobizz.com 9 Konijn rustiek wit, hoogte 35cm, in keramiek. Voor € 15,90 te koop bij shop.arnel.be Ook verkrijgbaar: 25 cm voor € 6,49 per stuk 10 Fleur je interieur op met dit schattige kunstgraskonijn. Voor € 5,95 te koop bij kunstgrastrends-shop.nl 31

Rabbit Time!

Maak zelf een hooiruif

Tekst & Foto door Audrey Fail-Bos

32

Rabbit Time!

In deze editie van RabbitTime! gaan we een houten hooiruif maken.

Het ziet er heel leuk uit, en is met een beetje hulp makkelijk zelf te maken.

Creatief

DIT HEB JE NODIG: • Geschikt hout voor de boven en onderkant. Dit mag best wat dikker hout zijn: hoe dikker, hoe steviger de ruif wordt.

• Een houten stok van ± 12 mm. doorsnee (verkrijgbaar bij de bouwmarkt). • Een stukje ketting of sisaltouw om je ruif op te hangen.

• Schuurpapier. • Houtlijm.

• Een stevige schroef. • Boormachine en decoupeerzaag.

• Eventueel een lijmklem.

STAP

1

van 19 cm gebruikt en 8 stokjes)

7 Nu alleen nog een dekseltje. Daarvoor kun je

STAP

Bekijk eerst hoe groot je je ruif wilt maken: voor dwergjes hoeft het natuurlijk niet zo groot te worden als voor een stel Vlaamse reuzen.

prima een restje hout gebruiken, het hoeft niet zo dik te zijn als de boven en onderkant van je ruif.

STAP

2 Met een passer of een rond voorwerp teken

STAP

4 Daarna meet je uit waar de gaten voor de stokken moeten komen. Let er daarbij op dat

de ruimte tussen twee stokken niet te klein is: er mogen geen konijnenpootjes klem komen te zitten!

STAP

9 Het zaagwerk is nu gedaan, tijd om alles te

schuren. Als alle randjes glad zijn geschuurd, kan de ruif in elkaar gezet worden.

10 Allereerst zet je het dekseltje met een

schroef vast aan de bovenkant. Dat mag best een beetje stevig, het dekseltje moet niet vanzelf open gaan.

STAP

5 Klem de boven- en onderkant voor het boren even op elkaar, dan worden ze altijd

dan het gat dat je eerder uit de bovenkant hebt gezaagd.

STAP

STAP

3

In één van de cirkels zaag je vervolgens een kleiner gat, ongeveer 2,5 cm. vanaf de rand. Dit wordt de vulopening.

8 Maak het dekseltje ongeveer 1,5 cm groter

STAP

je twee cirkels op het hout. Deze zaag je vervolgens uit.

STAP

6 Deel de lengte van je stok(ken) door het aantal gaatjes en zaag de stok in stukjes.

Het mooiste gaat dit met een ijzerzaagje.

(Voor het voorbeeld heb ik twee cirkels

STAP

11 Daarna kunnen de stokjes in de gaatjes.

Deze zet je aan beide kanten vast met een druppeltje houtlijm. Laat de lijm goed drogen.

12 Als laatste bevestig je het kettinkje of een

STAP

gelijk.Gebruik liever een te klein boortje dan een te grote (het is beter dat de stokjes goed klem zitten dan dat ze wiebelen).

stuk sisaltouw en klaar is je ruif. Snel vullen met hooi en je konijnen kunnen genieten!

33

Rabbit Time!

34

Bunny’s Holiday ~ Audrey Fial Bos ~

Eigenaar Audrey Fial Bos van het konijnen en knaagdierenpension, Bunny’s Holiday, verteld in deze rubriek haar eigen verhaal.

Toen ik een jaar of twaalf was wist ik het al zeker: ik wilde later iets met dieren gaan doen. Naast verschillende huisdieren hadden we vroeger thuis geregeld weesjes en slachtoffertjes die bij ons op mochten groeien of mochten aansterken. Jonge eendjes kregen zwemles in de huiskamer en vermoeide postduiven mochten in een ruime kooi op krachten te komen. Mijn liefde voor dieren groeide en hoe geweldig zou het zijn als ik van mijn hobby ooit mijn werk zou kunnen maken!

Via verschillende stages en vakantiebaantjes in een dierenasiel, een dierenpension, een dierenwinkel en een hondentrimsalon ben ik uiteindelijk - intussen in het bezit van een diploma - dierenartsassistente geworden. Totdat ik thuisblijfmoeder werd...

Onze eigen beestenboel groeide nogal in de loop der jaren, zodat op vakantie gaan er eigenlijk niet meer in zat. Maar gelukkig deelt de rest van het gezin mijn liefde voor dieren en vieren we onze vakanties lekker thuis.

Daardoor is een paar jaar geleden het idee ontstaan om een eigen dierenpension te beginnen en dan speciaal een pension voor knaagdieren en konijnen Pension Er was in de schuur genoeg ruimte voor een pension, alleen moest deze wel flink opgeruimd en verbouwd worden. Het was een heel project, maar na een klein jaar klussen had onze schuur een totale metamorfose ondergaan. Er kwamen binnenmuren in, isolatie, ramen en deuren, een aan- en afvoer voor warm en koud water, een heuse entree en natuurlijk de dierenverblijven. In het voorjaar van 2009 was Bunny’s Holiday een feit.

Het was nog best even spannend of een pension voor konijnen en knaagdieren zou gaan lopen in het Hoge Noorden. Vaak zijn buren graag bereid om op een paar konijnen of knaagdieren te passen. Daarnaast was

35

Rabbit Time!

het begrip knaagdieren-/konijnenpension in het nuchtere noorden niet echt bekend. Maar het duurde niet lang of de eerste konijntjes kwamen logeren. En het werden er steeds meer, en niet alleen uit de buurt, maar uit de hele provincie kwamen vooral konijnen hier vakantie vieren.

Het ging echt boven verwachting.

Inmiddels bestaat het pension 5 jaar en komen de logés niet meer alleen uit Groningen, maar uit de alle drie de noordelijke provincies. Een aantal logeetjes komen al sinds het begin van Bunny’s Holiday, sommige logeren hier een paar keer per jaar. Maar naast een vaste klantenkring komen er ook elke vakantie nieuwe logeetjes bij. En omdat ons pension het hele jaar door geopend is hebben we ook buiten de vakantieperiodes vaak logés.

Het grootste gedeelte van de logés bestaat nog steeds uit konijnen en cavia’s, maar steeds meer mensen regelen ook vakantieopvang voor hun hamster of tamme ratjes.

Van raskonijn en hamster tot cavia en witte muis, allemaal zijn ze van harte welkom, mits ze geen besmettelijke ziekte hebben en konijnen moeten zijn ingeënt tegen VHS en Myxomatose.

Foto’s binnenzijde pension 36

Rabbit Time!

Verscheidenheid Die verscheidenheid aan logeetjes maakt het werken in het pension zo ontzettend leuk.

Elk diersoort heeft natuurlijk zijn eigen kenmerken, maar elk dier heeft ook weer z’n eigen karaktertje. Sommige dieren komen echt naar je toe voor een knuffel, anderen zijn meer dan tevreden met een schoon hok, op vaste tijden hun natje en droogje en vinden het verder allemaal wel prima. Weer anderen vliegen grommend op hun voerbakje af als je het wilt vullen. Het blijft elke keer weer een leuke uitdaging om een logé met baknijd te voeren, maar met een beetje kunst en vliegwerk lukt het prima.

Onze logeetjes zijn allemaal verschillend, maar dat geldt zeker ook voor hun eigenaren en de verzorging die de dieren thuis krijgen. Maar of een dier nu buiten woont of in de huiskamer, of een eigen ingerichte kamer heeft, alle baasjes hebben het allerbeste met hun dier(en) voor en wat de logés thuis gewend zijn krijgen ze, als het enigszins mogelijk is, bij ons ook. Voor onze logeetjes moet het tenslotte een leuke vakantie worden, maar zeker ook voor hun eigenaren.

Het blijft daarom altijd ontzettend leuk om te horen dat de baasjes met een gerust hart op vakantie vertrekken omdat hun dieren bij ons logeren.

Tekst en foto’s: Audrey Fial Bos

37

Rabbit Time!

De invloed van waterinname op je konijn

38

Rabbit Time!

Drinkflesje of drinkbakje?

Konijnen drinken water in kleine porties, meestal ’s nachts en tegelijkertijd met het eten van voedsel. Waar drinkt jouw konijn uit? Uit een drinkflesje met nippel of uit een open drinkbakje? Heeft je konijn voorkeur voor het een of het ander? Wat is de optimale manier om je konijn water aan te bieden?

- Toegangsduur water: sommige konijnen kregen beperkt toegang tot water (6 uur en 12 uur), andere konijnen konden wel onbeperkt bij het water.

Open drinkbakjes en drinkflesjes met nippel hebben ieder hun voor- en nadelen.

Uit drinkbakjes kunnen konijnen makkelijk en natuurlijk drinken. Hoewel de bakjes snel en eenvoudig schoongemaakt kunnen worden, worden ze ook weer makkelijk vuil door bodembedekking, voedsel, urine en ontlasting.

Bovendien kan er water gemorst worden.

Drinkflesjes besparen ruimte en voorkomen morsen, maar het drinken gebeurt op een onnatuurlijke, inspannende manier. Ook is het moeilijker om drinkflesjes goed schoon te krijgen.

Voor beperking van de toegangstijd tot water is gekozen om situaties na te bootsen die in de praktijk kunnen voorkomen. Zo kan een konijn soms geen water drinken, omdat het water bevroren is of omdat het drinkbakje of -flesje leeg is en niet meteen wordt bijgevuld.

Ook kan het gebeuren dat een dominant konijn een soortgenoot belet om bij het water te komen.

Onderzoek

Resultaten

Uit onderzoek van de Universiteit van Zürich blijkt dat konijnen het liefst uit open drinkbakjes drinken. Bij het gebruik van drinkbakjes is de waterinname hoger dan bij het gebruik van drinkflesjes met nippels. Het doel van het onderzoek was om vast te stellen of waterinname invloed heeft op de vorming of juist voorkoming van urinewegstenen. Konijnen hebben daar namelijk vaak last van. Een aantal factoren die van invloed zijn op waterinname werd onderzocht, waarbij twaalf gezonde konijnen, variërend in geslacht, leeftijd en ras, verschillende voedings- en drinkschema’s kregen:

In het geval van de konijnen met onbeperkte toegang tot water had het drinksysteem geen invloed op de waterinname. Het drinksysteem had echter wel invloed op de ontlasting: bij het drinken uit een flesje werd er minder ontlasting uitgescheiden, en was het gehalte aan droge stoffen in de ontlasting hoger dan bij het drinken uit een open drinkbakje. Dit is een teken dat het lichaam een waterbesparend mechanisme in gang heeft gezet.

Bij de beperking van de watertoegang zorgde het drinkflesje voor een lagere water- en voedselinname bij de konijnen, en had het lichte invloed op de uitscheiding van urine en ontlasting. Beperkte watertoegang tot drinkbakjes zorgde echter alleen voor een lagere waterinname en dus niet tot lagere voedselinname en een andere uitscheiding van urine en ontlasting, zoals bij de drinkflesjes.

In beide gevallen werd het natuurlijke 24-uurs ritme van het konijn onderbroken.

- Voeding: de konijnen kregen vers hooi, verse peterselie, een zadenmengsel en twee soorten korrels in verschillende combinaties.

Het hooi was onbeperkt beschikbaar.

- Drinksysteem: het water werd aangeboden in een open drinkbakje of een drinkflesje met een nippel.

39

Rabbit Time!

Ten tijde van de waterbeperking werden geen tekenen van uitdroging vastgesteld, maar er werden wel compenserende fysiologische mechanismen geconstateerd: er werd minder urine uitgescheiden en het gehalte aan droge stoffen in de urine en ontlasting steeg. Bij de groep konijnen die tijdens de waterbeperking verse peterselie kregen, droeg dit verse voer ook bij aan een hogere TWI (totale waterinname uit vloeistof en voedsel).

De konijnen die geen verse peterselie kregen, hadden in vergelijking met voorgaande groep een lagere TWI. Sowieso bleek dat de TWI bij beperkte toegang tot water lager was dan bij de onbeperkte toegang tot water.

De oorzaak van urinewegstenen lijkt samen te hangen met de inname van calcium.

Een hogere TWI is een manier om urinewegstenen te voorkomen. Dit zie je ook terug in de menselijke geneeskunde, waarbij het risico op calciumhoudende nierstenen kan worden teruggedrongen door een hogere waterinname. Bij konijnen is de TWI het hoogst als ze voedsel eten dat voor een groot deel uit peterselie en hooi bestaat. Ook ander vers voer, zoals wortels en gras, zorgt voor een hogere waterinname. Bovendien verhoogt vers voer de wateruitscheiding. Ter voorkoming van urinewegstenen bevelen de onderzoekers dan ook voedsel aan dat voor een groot deel uit vers voer bestaat.

Hoewel droogvoer de waterinname van het konijn stimuleert, leidt het tot een lagere TWI dan vers voer. Ook laat droogvoer de wateruitscheiding dalen en leidt het tot een

foto: Anita Alblas

hoger gehalte aan droge stoffen in de wateruitscheiding. Om de TWI te verhogen leek de waterinname door voedsel effectiever te zijn dan een hoge waterinname uit een drinksysteem.

Conclusie De onderzoekers adviseren om konijnen uit open drinkbakjes te laten drinken. Hoewel de drinksystemen alleen invloed hebben op de waterinname bij beperkte toegang tot water, wijst het gehalte aan droge stoffen in de ontlasting bij het gebruik van drinkflesjes op fysiologische mechanismen voor waterbehoud.

Verder raden de onderzoekers aan ervoor te zorgen dat konijnen altijd drinkwater tot hun beschikking hebben. Het al dan niet tijdelijk beperken van de toegang tot water wordt, om zowel fysiologische als welzijnsredenen, afgeraden.

Auteur: Annemarie van den Heuvel Bronnen: - http://www.groenkennisnet.nl/dierenwelzijnsweb/Pages/NewsLoader.aspx?npid=2699. Konijnen drinken liever uit een bakje, 7-6-2011 - Tschudin, A; Clauss, M; Codron, D; Hatt, J M (2011). Preference of rabbits for drinking from open dishes versus nipple drinkers. Veterinary Record, 168(7):190-190a.

- Tschudin, A; Clauss, M; Codron, D; Liesegang, A; Hatt, J M (2011). Water intake in domestic rabbits (Oryctolagus cuniculus) from open dishes and nipple drinkers under different water and feeding regimes. Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition, 95(4):499-511

40

Rabbit Time!

Kareltje en het modderbad Kareltje huppelt vrolijk door het bos, hij maakt een wandelingetje.

Opeens stopt Kareltje en kijkt naar de grond.

Wat is dat? De grond ziet er heel rommelig uit, het lijkt wel of iemand hier heeft gegraven!

Het heeft heel hard geregend.

Daardoor is de grond nat, het lijkt wel blubber!

En dan… knor-knor… hoort Kareltje achter zich.

Het konijntje draait zich geschrokken om en ziet een klein varkentje achter zich staan.

Maar het is niet roze, zoals een varken hoort te zijn.

Nee, het heeft strepen op zijn lichaam.

Haha, het lijkt wel of het varkentje een pyjama aan heeft!

‘Hé, hallo!’ zegt Kareltje, ‘wat ben jij een raar varken!

Jij hebt jouw pyjama nog aan. Kom jij net uit bed?’

‘Nee joh!’ antwoordt het varkentje, ‘ik heb geen pyjama aan.

Ik ben nog maar een klein, wild zwijntje en als je klein bent, heb je strepen op je lichaam.

En, wij zwijntjes leven in het bos, roze varkens niet, die leven bij mensen op een boerderij.

Wilde zwijntjes hebben een kleur vacht, die niet opvalt tussen de bomen.’

‘Aha, net als een wild konijntje, zoals ik,’ zegt Kareltje.

‘Wilde konijntjes hebben ook een kleur die niet opvalt in het bos.’

‘Ga je mee spelen in de modder?’ vraagt het zwijntje.

‘Ja leuk,’ antwoordt Kareltje, ‘ik ben dol op graven! Konijntjes vinden dat erg leuk!’

‘Dus, jij hebt in die grond gespeeld?’ vraagt Kareltje.

‘Ja, dat vinden zwijntjes ook leuk en zo’n modderbad is goed voor ons,’ zegt het zwijntje.

En, zo speelden Kareltje en zijn nieuwe vriendje vrolijk samen, totdat het tijd werd om naar huis te gaan.

Tekst: Ans Bijsterveld Illustratie: Roosje~Rosalie ® 41

Rabbit Time!

Colofon Rabbit Time! E-magazine is een uitgave van Rabbit Time!

Postadres: Dennenweg 14 8084 HN ‘t Harde Telefoon: 06- 81 17 21 68 Website: www.rabbittime.nl Hoofdredactie: Heleen Mulder Redactie: Tamara Dibbits Sef Coppers Annemarie van den Heuvel Audrey Fial-Bos Brenda Szymanowski Elise Verheuvel Inge van Winden Karin van Puffelen Lonneke Behr Marcel van der Heyden Cynthia ten Bras Karen de Graaff Met dank aan: Ginie Bongers, Willem van Tweel, Marjon Jasker, Ans Bijsterveld, Roosje~Rosalie ®, Inge Mulder, Elske Dijkstra, Mireille Schuijt, Marja van Ommen, Bas van Erp, Anita Alblas, Bianca van Ewijk, Jennie Hendriks, Peggy Verdonschot.

Inzendingen: Voor het insturen van verhalen, anekdotes kunt u mailen naar: Rabbit-time@live.nl o.v.v. verhalen, anekdotes.

Voor het insturen van foto’s kunt u mailen naar: Rabbit-time@live.nl o.v.v. Foto’s konijnen van de week Algemene informatie: Voor algemene informatie kunt u mailen naar: Rabbittime12@gmail.com Voor de disclaimer verwijzen we u naar: www.rabbittime.nl

42