Paul intiem

‘Ferm in de principes, soepel in de toepassing.’

Ik heb Paul in verschillende omstandigheden en op verschillende wijzen mogen leren kennen, ontmoeten, professioneel mee samenwerken, als persoon ervaren. De kritische, steeds constructieve gesprekspartner, de aangename reisgezel tijdens staatsbezoeken met de Koning, de rector die met hart en ziel voor zijn VUB gaat, de gevoelige mens die zijn sympathie en solidariteit spontaan uit en bij wie je een schouder vindt om op te steunen. ‘Paul intiem’ is voor mij het telkens terugkerende element dat de ontmoeting, de samenwerking, de persoonlijke contacten met elkaar verbindt en tot een samenhangend geheel maakt. Mijn eerste kennismaking met Paul gaat terug naar september 2008, toen hij aangetreden was als rector van de Vrije Universiteit Brussel, in opvolging van zijn innemende voorganger rector Ben Van Camp, voor wie ik blijvende vriendschap en respect koester. In die dagen was ik voorzitter van de VLIR en mocht ik nauw samenwerken met Rosette S’Jegers, secretaris-generaal en voormalig vicerector van de VUB. Een heerlijke tijd was dat! Paul vervoegde het college van rectoren, samen met Alain Verschoren, zijn studiegenoot van vele jaren, die Francis Van Loon als rector van de Universiteit Antwerpen opvolgde. Rector Paul Van Cauwenberge van de Universiteit Gent, rector Luc De Schepper van de Universiteit Hasselt en ikzelf als rector van de KU Leuven waren de ‘anciens’, die samen met de voorgangers van Paul en Alain de overgang naar een nieuw tijdperk van openheid en streven naar krachtenbundeling onder de Vlaamse universiteiten hadden mogen inzetten. Met de komst van Paul en Alain trad weerom een nieuwe generatie van rectoren aan, met opnieuw ‘ander leven in de brouwerij’. In het vervolg van deze kleine bijdrage aan het ‘gelegenheidsmagazine’ heb ik het alleen nog over Paul, want hij staat terecht in het middelpunt van onze belangstelling. Ik herinner me zeer goed dat op de eerste vergadering van het Bureau van de VLIR waar Paul aan deelnam, hij op een gegeven moment de hand omhoog stak om het woord te vragen. Hij sprak me beleefd, maar kordaat aan met “Voorzitter”, iets dat we niet zo gewend waren binnen onze kleine groep, en maakte op heldere wijze zijn punt. Daarmee was de toon gezet en had hij zijn plaats onder de rectoren op bijna rituele wijze ingenomen. Al heel snel werd duidelijk dat onder zijn professionele en doortastende bolster een intelligente, authentieke, warme, geëngageerde persoon zit, aan wie niets menselijks vreemd is. Paul draagt waarden in zich die ik nog het best kan omschrijven met de wat bestofte maar nog steeds sterke woorden ‘barmhartigheid’, ‘lankmoedigheid’, ‘mededogen’. In discussies of gesprekken kan hij scherp uit de hoek komen, nooit kwetsend, altijd inschikkelijk en met zin voor de realiteit. Ik kan Paul niet beter karakteriseren dan met de uitspraak van Claudio Acquaviva, ‘grote baas’ van de Jezuïetenorde van 1581 tot 1615 (dat is iets langer dan de ‘rectores perpetui’ van de UHasselt), in zijn Industriae ad curandos animae morbos (1600): ‘Fortiter in re, suaviter in modo’. Eenvoudiger gezegd: ferm in de principes, soepel in de toepassing. En met een graad aan intimiteit, in de zin van diepgang, die respect afdwingt. Beste Paul, in december 2015 schreef je mij, naast andere hartverwarmende dingen: “Belangrijk voor mij is en blijft dat ik altijd in de spiegel kan blijven kijken”. Dat kun jij in elk geval bij de voltooiing van je rectorschap! Je hebt jouw universiteit sterk op de kaart gezet en de synergie met andere universiteiten, met welke je hoe dan ook in competitie moet gaan, open en eerlijk nagestreefd. Je was een benaderbare en toegankelijke rector, bedacht op de universiteit als een gemeenschap van studenten, professoren en medewerkers. En vooral heb je de idee van een universiteit als plaats van vrij en onafhankelijk denken én geëngageerd verantwoord handelen op inspirerende wijze vorm gegeven in een sterk veranderende open samenleving zonder grenzen.

Marc Vervenne Ere-rector KU Leuven

Een band met Paul in 7 korte feiten, belevenissen, overwegingen.

Twee jonge Kielenaars, Paul De Knop (12.11.1954) en Frank Verberckt (10.12.1953), ontmoetten elkaar in het kleuterschooltje van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen aan de Jan De Voslei 10. Het kleuterschooltje werd in 1952 geopend als “modelschool”: ruime, luchtige klaslokalen, een centrale speeltuin, enthousiaste kleuterjuffen, kortom een kleuterschool met alles erop en eraan. Hier kon Paul niet aan ontbreken. Meteen ook was het ons startpunt van een lange schoolopleiding en onderwijscarrière in het officieel onderwijs; en daar zijn we fier op!

We zaten samen in het schooltje in 1958 en 1959.

Er volgde de logische overstap naar de naastgelegen “JOS 34” (JongensOefenSchool) van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen aan de Pestalozzistraat 5. Dit gebouwencomplex van de Stedelijke Normaalschool en Oefenschool werd gebouwd als tentoonstellingspaviljoen voor Vlaamse kunst op de Antwerpse wereldtentoonstelling van 1930. In deze prestigieuze school kregen we turnles van Livin Bollaert. Een eerste teken aan de wand? Werd Paul toen reeds “ontdekt”?

We zaten samen in de JOS 34 van september 1960 tot februari 1963. Begin 1963 verhuisden we van het Kiel naar de Tijl Uilenspiegellaan op het Sint-Anneke (de Antwerpse Linkeroever). De familie De Knop verhuisde naar nr. 19 en de familie Verberckt naar nr. 17: een bron van nieuwe belevenissen.

Paul vervolledigde het lager onderwijs in het Stedelijk Onderwijs op Linkeroever. Ik bleef in JOS 34.

We kwamen elkaar opnieuw tegen op ons schoolparcours in september 1966 in het Koninklijk Atheneum Antwerpen. Dit bastion, deze “tempel van wetenschap”, met ongetwijfeld een gerenommeerd verleden (met een multicultureel heden en met een uitdagende toekomst) was de perfecte plaats voor een schitterende voorbereiding voor universitaire studies. Dat de gedachte van vrijzinnigheid, verdraagzaamheid en (actief) pluralisme avant la lettre bij het ontstaan van het Atheneum ruim 200 jaar geleden ingang vonden, ligt ongetwijfeld mee aan de basis. Ook vandaag draagt de school een open geest en een positief kritische houding tegenover het “anders zijn of denken” hoog in het vaandel. Wij kunnen het weten en hebben het toen ook beleefd. Een opmerkelijk feit: Paul (Latijn-Wetenschappen) was klasgenoot met Alain Verschoren (Latijn-Wiskunde). Beiden werden rector op hetzelfde ogenblik voor dezelfde ambtstermijn: Paul aan de VUB, Alain aan de Universiteit Antwerpen. Alvast een unieke gebeurtenis voor het Antwerpse Atheneum.

We zaten samen in Antwerpse Atheneum tot juni 1971. In september 1972 vertrok Paul naar de VUB. Hij wou leraar lichamelijke opvoeding worden. Dit is hij uiteindelijk niet geworden maar bijna 45 jaar heeft hij de VUB op een schitterende manier niet losgelaten. Zo gaat dat nu eenmaal met een Antwerpenaar in Brussel . Maar ook zijn allereerste vriendjes heeft hij nooit vergeten en dat doet deugd!

Nog even terug naar de Tijl Uilenspiegellaan. Onze kamertjes grensden aan mekaar. Leunend door deze ramen werden “kampen” en vlotten ontworpen en gebouwd, werden plannen gesmeed voor een beter sportbeleid op het Antwerps Atheneum, werden evaluaties gemaakt van onze fanploeg

“den Beerschot”, werden sportwedstrijden georganiseerd voor de lokale jeugd van de Tijl Uilenspiegellaan en werden nog zoveel meer “geheime” gesprekken gevoerd.

Toen reeds was duidelijk dat voor Paul geen berg te hoog zou zijn, dat hij zich zou inzetten in hart en nieren voor elk engagement dat hij aangaat, dat hij alle CEO-competenties in huis zou hebben, dat hij een bouwer zou zijn, dat hij immer optimistisch zou uitkijken naar zijn plannen, dat hij een vurige teamspeler zou zijn.

Vriendschap is als een gebouw. Je hebt een stevig fundament en sterke muren nodig, maar ook veel ramen waar veel licht kan binnenkomen ook in de duisternis. Paul, jij liet met heel veel wijsheid en kracht het licht in schoonheid binnenkomen. Wat zegt de legendarische Beerschotleuze ook alweer? “Tene Quod Bene!” of “Behoud wat goed is!”

Frank Verberckt

Aanvankelijk kruisten onze levenspaden zich eerder

toevallig, jij was mijn leerling toen ik als beginnende turnleraar jou en vele andere enthousiaste kleppers in de stedelijke lagere oefenschool in Antwerpen moest bedwingen. Het is evenwel vele jaren later dat we weer samen een kruispunt bereikten dat bepalend was voor onze verdere jarenlange samenwerking: jij werd student in de HILO-faculteit LK/VUB en na je afstuderen koos je ervoor om mijn assistent te worden. Het werd een vruchtbare academische samenwerking. Je volgde mijn spoor in de vakgroep, in de faculteit, in de sociale sector en administratie van de universiteit. Dank zij je efficiëntie en exemplarische grote ambitie volgden jouw prestaties zich op maar intussen werd onze nauw verstrengelde samenwerking gekoppeld aan een aangename, verrijkende vriendschap. Congressen, seminaries, extra opleidingen hebben we samen in binnen- en buitenland georganiseerd, bijgewoond en afgerond, elk met intussen eigen academische accenten en finaal stel ik vast - na reeds vele jaren pensionering - dat ik nog steeds fier ben op jouw initiële keuze om mij te vervoegen in de vakgroep en je mag me tot je trouwste fans blijven rekenen.

Je vriend en collega Livin Bollaert

Beste Paul, Geachte Heer Rector, Monsieur le Recteur, Cher Paul,

Il nous est très difficile de résumer en quelques mots l’excellente collaboration basée sur des valeurs partagées que nous avons pu développer tout au long de ces années – trop courtes – entre nos deux institutions l’ULB et la VUB.

Ces succès sont principalement dus aux personnes qui les réalisent sur le terrain, mais aussi grâce au chef d’équipe ou chef d’orchestre qui avec talent et doigté, fait partager sa vision, rassemble, reste à l’écoute, soutient et motive ses équipes, fait ce qu’il dit et dit ce qu’il fait, agit avec discrétion et efficacité tout en pimentant cela d’un zeste d’humour.

Toutes ces qualités, nous les avons découvertes et appréciées avec bonheur dans le cadre de notre travail commun, au quotidien: au fil de ces années, nous avons construit un respect et une confiance mutuelle et de collègues au départ, nous avons découvert un ami.

“La pierre n’a point d’espoir d’être autre chose que pierre. Mais de collaborer, elle s’assemble et devient temple.”

D’Antoine de Saint-Exupéry

Cécile Sztalberg et Alain Delchambre Brussels University Alliance

Ik ben aan het schilderen geslagen en Paul was één van mijn eerste inspiratiebronnen. Hier staat hij afgebeeld als de kapitein van het VUB -schip. Hij stuurt het uit donkere wateren naar een veelbelovende toekomst... Scientia vincere tenebras !

Als voorzitter kon ik tijdens zijn rectorschap acht jaren zijn drijvende kracht ervaren ... en hoe !!!

Ik heb een passage uit een optreden van Yevgueni aan de VUB onthouden die onze samenwerking perfect illustreert: “Jij kijkt naar boven, ik kijk naar beneden. Jij kijkt naar links, ik kijk naar rechts. En samen komen we vooruit.” Eigenlijk keek Paul naar alle kanten en ik verzorgde een beetje rugdekking. Wat een luxe om met deze “schone” mens samen te werken.

Eddy Van Gelder

Tijdens een Close the Gap inleefreis in Tanzania met Paul en Chantal kwamen we met een 4x4 auto vast te zitten in de Ngorongoro krater tussen de wilde beesten. We kwamen in drijfzand terecht door een onervaren chauffeur. Het water kwam tot op kniehoogte binnen in de auto en iedereen moest op elkaars schoot gaan zitten aan de kant in de auto die nog oké was. Het was echt een benarde situatie met veel angst en emoties, en we hadden geen gsm-ontvangst om de nooddiensten te bellen.

Maar Paul ging door het open dak op de auto staan en nam risico’s om toch een gsm-signaal te krijgen. Na een paar uur wachten met hyena’s en leeuwen om de hoek (echt waar!) zijn we geëvacueerd geweest. Klein pittig detail: alle bagage onderin de koffer (die van Paul natuurlijk!) zat helemaal onder de modder en hij heeft dus kleren van jan en alleman moeten lenen om de rest van de week door te komen.

Olivier Vanden Eynde Close The Gap

Een belangrijk moment wordt door Paul (oftewel ‘papa’, ‘pappie’, ‘Paullie’, ‘Knoppie’) benadrukt met de hulp van een alfabet-lijstje. Nu doen we dit voor hem, met de drie letters die hij diep met zich meedraagt: VUB.

V = Voorbeeld. Een voorbeeld voor zijn kinderen én kleinkinderen, maar ongetwijfeld ook voor vele anderen. Zijn ambitie, doorzetting, verbetenheid en overtuiging

U = United. Door samenzijn met familie en vrienden fleurt papa helemaal op. Iets waar hij ondanks de weinige tijd, toch altijd tijd voor wist te maken

B = “Big boss”. Acht jaar lang aan het roer van de VUB. Maar wij kennen hem vooral als de grote baas met een groot en warm hart. (En thuis is hij wat minder de grote baas )

Van klein naar groot een aantal leuke herinneringen van de afgelopen acht jaar: Wanneer pappie zijn rectorschap gedaan is, gaat hij ons leren zwemmen. Is dat zwembad op de VUB al klaar? ;)

Eén van de eerste woorden van papa na mijn inschrijving op de VUB waren: “Op kot gaan hoort bij het studentenleven, Femke. En oh ja, je laten dopen ook.” Wijze raad van je ouders mag je nooit afslaan, toch?!

Na zovele studenten- (én studeer ;-) ) jaren later, kreeg ik mijn diploma uit de handen van mijn papa. Mooi, memorabel en vooral ook fier!

Rector, docent/prof, maar vooral de sportiefste papa van de wereld! Hij gaf ons de liefde voor de sport mee met de paplepel. Tijdens de bijna jaarlijkse skistage van de afdelingen L.O. van de VUB kwamen we elkaar wel eens tegen op de skipiste. Laten we nog veel pistjes skiën!

Vlag van de VUB op Mount Everest Base Camp Nepal- 5364m

Zelfs wanneer de vermoeidheid meer dan aanwezig is, het gebrek aan zuurstof in de ijle lucht tanend is en de uitzichten adembenemend zijn, denkt papa meteen aan zijn VUB.

Achter elke sterke man staat een sterke vrouw. Af en toe moet je haar dan ook ten dans vragen, waarom niet op de academische opening (2012) in Het Atrium ;) Begeleiding door Jasper Steverlinck. (Jan en Anneke zorgden mee voor de technische opvolging van dit project)

“Bergen verzet je door elke dag kleine keien te verplaatsen.” Enorm fier op wat je de afgelopen acht jaar hebt gerealiseerd.

DANK U PAUL