Indian Heroism in Israel - इस्रायलमध्ये भारतीय वीरांची शौर्यगाथा by Vyas Creations

bL=k;yeË;s Ò«jrh; ohjkaph ×kkS;ZxkFkk

uesKekeÀ

jefJe kegÀceej DevegJeeo

Je<ee& keÀesunìkeÀj Deefveue keÀesunìkeÀj ÒekeÀeMekeÀ

J³eeme ef¬eÀSMevmed þeCes

bL=k;yeË;s Ò«jrh; ohjkaph ×kkS;ZxkFkk uesKekeÀ

jefJe kegÀceej DevegJeeo :

Je<ee& keÀesunìkeÀj Deefveue keÀesunìkeÀj ÒekeÀeMekeÀ :

J³eeme ef¬eÀSMevmed [er-4, meeceble yuee@keÌme, ÞeerIebìeUerosJeer cebefoj HeLe, veewHee[e, þeCes (He.) - 400 602. ot.¬eÀ. ë 25447038 ceeb[Ceer Je mepeeJeì : megOeerj cegCeieskeÀj J³eeme ef¬eÀSMevmed ìerce ÒeLece DeeJe=Êeer : 29 veesJnWyej, 2017 cegêkeÀ :

Dee³ee&ogiee& SvìjÒee³epesme [esbefyeJeueer. cetu³e ë

©.120/4

Yeejle kesÀ GHejeä^Heefle

VICE-PRESIDENT OF INDIA

September 28, 2017

Thank you so much for sending me a booklet `Indian Heroism in Israel'. The booklet is very informative and useful. I take this opportunity to convey my good wishes for the continued success in your future endeavours. Yours sincerely,

(M. Venkaiah Naidu) Shri Ravi Kumar,

Int. Jt. Co-ordinator, International Centre for Cultural Studies, Vishwa Adhyayan Kendra

MESSAGE It gives me immense pleasure to know that Shri Ravi Kumar, Chief Patron of the Indo-Israel Friendship Forum has authored a book describing the capture of Haifa in Israel In 1918 by the soldiers sent by Maharajas of Jodhpur, Mysore and Nizam of Hyderabad which was released las year on 23rd September by erstwhile Defence Minister and the Israeli Ambassador to India Mr. Daniel Carmon. This year, the author has brought out the translated version of the book in Marathi, Kannada and Telugu language which will go a long way in inspiring Indians and about 80,000 Indian Jews around the world. I take this opportunity to congratulate the author in his endeavour and convey my best wishes for the same.

`` Jai Hind``

(Nirmala Sitharaman) New Delhi 10th October, 2017 keÀe³ee&ue³eë 104, meeGLe yuee@keÀ, veF& efouueer-110011, HeÀesve ë +91 11 23012286, +91 11 23019030 HewÀkeÌme ë +91 11 23015403

Office : 104. SouthBlock, New Delhi-110011. Ph.: +91 11 23012286, +91 11 23019030 Fax :+91 11 23015403

ceb$eer me[keÀ HeefjJenve jepeceeie& SJeb Heesle HeefjJenve Yeejle mejkeÀej

efveleerve ie[keÀjer

Nitin Gadkari

MINISTER OF ROAD TRANSPORT HIGHWAYS & SHIPPING GOVERNMENT OF INDIA

mebosMe

Transport Bhavan, 1 Sansad Marg, New Delhi-110 001. Tel.: 23711252, 23710121 (O), 23719023 (F) Email : nitin.gadkari@nic.in

ceb$eer ceeveJe mebmeeOeve efJekeÀeme Yeejle mejkeÀej

ÒekeÀeMe peeJe[skeÀj Prakash Javadekar

MINISTER HUMAN RESOURCE DEVELOPMENT GOVERNMENT OF INDIA

message

Room No.3, `C` Wing, 3rd Floor, Shastri Bhavan, New Delhi-110 115. Phone : 91-11-23782387, 23782698, Fax : 91-11-23382365 Email : minister.hrd@gov.in

uesKekeÀe®es ceveesiele Yeejleer³e Feflenemee®es uesKeve ns cegK³eleë efouueer DeeefCe l³ee®³ee Deepegyeepet®³ee HeefjmejeJej meÊee DemeCeeN³ee HejosMeer jepemeÊeebHe³e¥le®e meerefcele Deens. ogozJeeves DeveskeÀ Leesj Yeejleer³eeb®ee Feflenemeele veeceesuuesKener veener. Deepener DeeHeu³ee osMeele DeHeÀieeCe, cegIeue, Heesle&gieerpe DeeefCe Fbûepeeb®es jepeJebMe DeeefCe l³eeb®³ee Del³ee®eeje®³ee®e keÀneC³ee Feflenemeele efMekeÀefJeu³ee peeleele. ³ee Del³ee®eeN³eebvee kesÀuesuee efJejesOe DeeefCe efouesuee ³eMemJeer ue{e Feflenemee®³ee HeeveebceO³es njJetve iesuee Deens. F&Meev³e Yeejle, oefuele DeeefCe DeeefoJeemeer meceepee®ee Fefleneme Meeues³e HeeþîeHegmlekeÀebÜejs efJeÐeeL³ee¥He³e¥le Heesnes®eefJeuee®e iesuee veener. Yeejleer³eebveer HejosMeer YetceerJej efceUJeuesueer meHeÀuelee DeeefCe ³eMemJeer keÀeceefiejer HetCe&HeCes vepejsDee[ Peeueer Deens. yeebieueeosMe, Fñee³eue DeeefCe Dev³e osMeeb®³ee mLeeHevesceO³es Yeejleer³eeb®³ee yeefueoevee®ee Fefleneme keÌJeef®ele®e Jee®eveele ³eslees. Dev³e osMeeb®³ee mLeeHevesceO³es Yeejleer³e peJeeveebveer efouesues yeefueoeve Feflenemee®³ee HeeveebJeªve Hegmeues peeCes ³eesi³e veener. DeeefCe cnCetve Yeejleer³e peJeeveeb®³ee ³ee ³eMemJeer keÀeceefiejer®eer efJemejuesueer meesvesjer Heeves ueeskeÀebHe³e¥le Heesnes®eefJeC³ee®ee ne íesìemee Òe³elve. DeefleMe³e meeceL³e&Meeueer DeeefCe DeeOegefvekeÀ ³eg×meeceûeerves meppe DeMee legke&À, Dee@eqmì^³ee DeeefCe pece&veer ³eeb®³ee SkeÀef$ele mewv³eemeceesj efìkeÀeJe ueeieCeej veener. ³ee Yeerleerves efye´efìMe mewv³eeves ceeIeej Iesleueer. HeCe 22 DeeefCe 23 meHìWyej 1918 uee peesOeHetj cenejepeeb®es Je cnwmetj®³ee Hee³eoU Je Iees[oUeves SkeÀ DeefleMe³e Demeblegefuele ³eg×, ³ee meeceL³e&Meerue Me$egefJe©× efpebkeÀues. peesOeHetj Je cnwmetj®³ee mewv³ee®eer Heje¬eÀceeb®eer HejekeÀeÿe, meenme DeeefCe yeefueoeveeves otjmLe Fñee³eue®³ee mLeeHeves®ee ceeie& ceeskeÀUe Peeuee. l³eeb®³ee meceeOeer DeeefCe mceejkeÀeb®es meg³eesi³e peleve Fñee³eue mejkeÀejves kesÀues Deens. ceer DeefleMe³e Yeei³eJeeve Deens keÀer, 2013 meeueer Fñee³eue®³ee ne³eHeÀe yeboj ³ee MenjeceOeerue meceeOeermLeUer ³ee Jeerjebvee Þe×ebpeueer DeefHe&le keÀª MekeÀuees. Yeejleer³e 9

ue<keÀjeceOeerue DeveskeÀ peJeeveebvee ³ee ne³eHeÀe ³eg×e®eer ceeefnleer Demeueer lejer DeeOegefvekeÀ Fñee³eue®³ee mLeeHevesceO³es l³ee®es DemeCeejs cenÊJe ceenerle veener DeeefCe cnCetve les ueeskeÀebHe³e¥le Heesnes®eefJeC³ee®ee SkeÀ íesìemee Òe³elve ceer kesÀuee Deens. ceeP³ee Fñee³eue Yesìermeeþer Je Fñee³eueefJe<e³eer DeefOekeÀeefOekeÀ ceeefnleer osC³eemeeþer p³eebveer ³eesieoeve efoues les Dr. Elihu Richzen, Dr. RCA Godbole, Dr. Ithamar Theoare, Mr. Yohan Perry ³ee meieÈ³eeb®ee DeeYeejer Deens. Mr. Nissim Moses ³eeb®³ee yejesyej®³ee ®e®exle efnbot DeeefCe p³et Oecee¥®³ee meeOec³ee&®eer ceeefnleer efceUeueer. l³eeb®eener ceer DeeYeejer Deens. [e@. meoevebo meÒes, [e@. Decej YeesUs, Þeer. Deve³e peesieUskeÀj, [e@. jepesMe ieesievee, Þeerceleer ceefuuekeÀe iebieeKes[keÀj, efvekegbÀpe meto, Þeer. Òesce YeÆejeF&, yeBkeÀe@keÀ efmLele Þeer. Òeceeso kegÀceej Je GcesMe efceÞee ³eeb®ee DeeYeejer Deens, p³eebveer cepekegÀje®³ee De®egkeÀlesmeeþer JesUesJesUer ceole kesÀueer. DeefleMe³e Lees[îee keÀeueeJeOeerceO³es HegmlekeÀ ÒekeÀeefMele keÀjC³eemeeþer efJeÐeeYeejleer®es Þeer. keÀeMeerHeleerpeer Je Þeer. DeefJeveeMe Yeìveeiejpeer ³eebveer efJeMes<e Òe³eeme kesÀues. ceer l³eeb®eener DeeYeejer Deens. meoj HegmlekeÀe®³ee cejeþer DevegJeeo keÀjCeeN³ee Je<ee& keÀesunìkeÀj, Deefveue keÀesunìkeÀj, ÒekeÀeMekeÀ veeruesMe iee³ekeÀJee[ (J³eeme ef¬eÀSMevmed) ³eeb®³eener DeLekeÀ HeefjÞecee®es efJeMes<e keÀewlegkeÀ. - jJeer kegÀceej

DevegJeeokeÀeb®es ceveesiele

Þeer. jefJekegÀceej ³eeb®³eekeÀ[tve vesnceer®e DeÒe®eefuele ieesäeR®eer ceeefnleer efceUles. lemes®e SkeÀoe ®eej-Hee®e Je<ee¥HetJeea l³eeb®³eekeÀ[tve ne³eHeÀe ³eg×, Fb[es-Fñee³eue ÖeWÀ[efMeHe HeÀesjce, ef$ecetleea ®eewkeÀ F. ceeefnleer keÀUueer nesleer. ceeP³ee MeeUsleerue p³et Fbûepeer efMeef#ekeÀebcegUs ceuee F³eÊee Hee®eJeerle ÒeLece ³ee meceepee®eer ceeefnleer keÀUueer. veblej ceeP³ee Deel³ee®³ee cewef$eCeercegUs DeefOekeÀ mebHeke&À Deeuee. ÒeKej jeä^Jeeoer DeeefCe npeejes Je<ex ceele=Yetceer®eer Dees{ peeie=le þsJeCeeje meceepe ³ee He×leerves p³et DeeefCe Fñee³eue®ee ceveeJej ÒeYeeJe neslee®e. ceeP³ee cewef$eCeer®³ee meemetyeeF& p³et cnCetve Lees[er DeefOekeÀ peJeU Deeues nesles. ³ee mebHetCe& Heeée&YetceerJej pesJne peguew 2017 ceO³es cetU Fbûepeer HegmlekeÀ Jee®eveele Deeues lesJne Demes Jeeìues keÀer, Yeejleeleerue p³et meceepee®eer yengmebK³ee cenejeä^ele DeeefCe cegbyeF&þeCes Heefjmejele SkeÀJeìuesueer Deens. lesJne cejeþerletve ns HegmlekeÀ ueeskeÀebmeceesj ³esCes iejpes®es Deens. Þeer. jefJekegÀceejpeeRveer l³eeuee Devegceleer efoueer Je YeeJeevegJeeo keÀjC³eeme meebefieleues. lesJne Fñee³eueer meceepeeefJe<e³eer Lees[s mJeleb$e efueKeeCener ³ee HegmlekeÀemeeþer kesÀues. cetU Fbûepeer HegmlekeÀ ÒekeÀeMeveeveblej oesvner osMeeb®³ee meJeex®®e vesl³eebveer ef$ecetleea ®eewkeÀ Je ne³eHeÀeuee Yesì efoueer. lesJne cetU Fbûepeer HegmlekeÀe®es ÒekeÀeMeve Je ³ee vesl³eeb®³ee Yesìer®ee Je=Êeeble osCes iejpes®es Jeeìues cnCetve lees Yeeiener ³ee HegmlekeÀele efueefnuee Deens. HegmlekeÀe®ee ogmeje Yeeie ne Yeejle Je Fñee³eueveer efpebkeÀuesueer ³eg×s ³eeefJe<e³eer ceeefnleer oslees. oesve npeej Je<ee&le Yeejleer³e jepeebveer meece´ep³e efJemleej, meerceejs<es®es mebj#eCe, HejkeÀer³e jepeebHeemetve cegkeÌlelee ³eemeeþer DeveskeÀ ³eg× ceesefncee DeeKeu³ee Je cegK³eleë efpebkeÀu³ee. HeCe ³ee keÀLee Feflenemee®³ee HeeveebceO³es njJeu³ee. cejeþer DevegJeeoele cetU HegmlekeÀele JeefCe&le kesÀuesu³ee ue{e³eebefMeJee³e Dev³e ³eg× efJepe³eeb®eer leeW[DeesUKener osCes iejpes®es Jeeìues DeeefCe Þeer. jefJekegÀceejpeeRveer vegmeleer ceev³elee®e efoueer Demes veener lej l³ee®es Fbûepeer efueKeeCener kesÀues. cetU Fbûepeer HegmlekeÀe®³ee j®evesuee kegÀþsner yeeOee ve DeeCelee keÀener veJeerve ceeefnleer DeeefCe HeÀesìes ³eeb®ee meceeJesMe kesÀuee Deens. DevegJeeo keÀjleevee ceer DeeefCe Deefveue keÀesunìkeÀj ³eebveer ®e®ee& kesÀueer Je ns HegmlekeÀ oesIeebveer SkeÀ$e DevegJeeoerle keÀjeJe³ee®es þjues. HegmlekeÀ ÒekeÀeMeveemeeþer J³eeme ef¬eÀSMevmedmeejKeer ceesþer ÒekeÀeMeve mebmLee HeeefþMeer GYeer jeefnueer. J³eeme ef¬eÀSMevmed®es veeruesMe iee³ekeÀJee[, Þeer. Jee. vesuexkeÀj, oerHekeÀ osMecegKe Je megOeerj cegCeieskeÀj ³eebveer ceesuee®eer ceole Je ceeie&oMe&ve kesÀues. l³eeb®es Deecner DeeYeejer Deenesle. Fb[es-Fñee³eue ÖeWÀ[efMeHe DemeesefmeSMeve®es [e@. Decej YeesUs, Þeer. ÒekeÀeMe menñeyeg×s, Þeer. Deve³e peesieUskeÀj, þeC³eeleerue yesves Fñee³eue meceepee®es Je efmevesiee@ie®es keÀe³e&keÀeefjCeer meom³e, Þeer. cee³ej ceesPesme, Þeer. Heefjlees<e osMeHeeb[s, lemes®e cegbyeF&leerue Þeer. nsvePesue efmecee@ve ³ee meieÈ³eeb®es ceveëHetJe&keÀ DeeYeej DeeefCe DeLee&le Þeer. jefJekegÀceej ³eebveer Deece®³eeJej efJeéeemeeves DevegJeeoe®es keÀe³e& meesHeefJeu³eeyeÎue Deecner l³eeb®es $eÝCeer Deenesle. - Je<ee& keÀesunìkeÀj 11

Deveg¬eÀceefCekeÀe ÒekeÀjCe -1 Fñee³eue®³ee mJeeleb$³eeceO³es Yeejleer³e Jeerjeb®eer YetefcekeÀe SkeÀ mebef#eHle Fefleneme

ÒekeÀjCe-2 Yeejle DeeefCe Fñee³eueceOeerue meebmke=ÀeflekeÀ mebyebOe

ÒekeÀjCe-3 Fñee³eue®³ee mJeeleb$³eeceO³es Yeejlee®eer YetefcekeÀe (mebef#eHle efJeMues<eCe)

ÒekeÀjCe-4 2018 ceOeerue ne³eHeÀe efoJemee®ee Meleeyoer meceejesn

ÒekeÀjCe-5 Fñee³eue®es jepeotle Mr. Allon Ushpiz ³eeb®es ne³eHeÀe mebûeeceeefJe<e³eer Yee<eCe

ÒekeÀjCe-6 Dev³e osMeeb®³ee mLeeHevesceO³es Yeejleer³e Jeerjeb®es yeefueoeve HeefjefMeä-1 Fñee³eueÜejs ue{ueer iesuesueer Dee½e³e&keÀejkeÀ ³eg×s

HeefjefMeä-2 Yeejleer³e mewefvekeÀeb®eer efJemce³ekeÀejkeÀ ³eg×s

HeefjefMeä-3 Yeejleeyeensjerue efnbot meece´ep³es

çdj.k&ƒ Fñee³eue®³ee mJeeleb$³eeceO³es Yeejleer³e Jeerjeb®eer YetefcekeÀe SkeÀ mebef#eHle DeY³eeme

22-23 meHìWyej 1918 ®es ne³eHeÀe®es ³eg× ceeveJeer FeflenemeeceOeerue meieÈ³eele ceesþîee ³eg×ebceOeerue SkeÀ Deens. Heefnu³ee efJeée³eg×e®³ee JesUer peesOeHetj DeeefCe cnwmetj®³ee cenejepeebveer HeeþJeuesu³ee Yeejleer³e mewefvekeÀebceOeerue DeveskeÀebveer Fñee³eueceO³es (Heef½ece DeeefMe³ee Keb[) yeefueoeve efoues. Yeejleer³e Jeerjebveer legkeÀea, pece&veer DeeefCe Dee@eqmì^³ee ³eeb®³ee meb³egkeÌle mesves®ee HejeYeJe kesÀuee. lemes®e meHìWyej 1918 ceO³es ne³eHeÀe®es Fñee³eueer yeboj cegkeÌle kesÀues. ³eeJesUer Fm$ee³eue, He@uesmìeF&ve®ee Yeeie cnCetve DeesUKeues peele Demes, p³ee®³eeJej FmeJeer meve 1516 veblej 402 Je<ex legkeÀea meece´ep³ee®es Meemeve nesles. ³ee ³eg×eveblej, Yeejleer³e mewefvekeÀebveer Fiueb[, Dee@mì^sefue³ee DeeefCe v³etefPeueb[ mewv³ee®³ee meeLeerves, Fñee³eue®³ee cegkeÌleermeeþer DeeCeKeer keÀener ³eg×s ue{ueer. Fm$ee³euemeeþer ue{uesu³ee DeveskeÀ ³eg×ebceO³es 900 Hes#ee peemle meenmeer Yeejleer³e mewefvekeÀ keÀeceer Deeues. ³ee meJee¥®³ee meceeOeer mLeUe®es, l³eeb®³ee mevceevee®es ÒeleerkeÀ cnCetve meO³ee®³ee Fm$ee³eue mejkeÀejleHexÀ, mebj#eCe kesÀues peeles DeeefCe osKeYeeuener kesÀueer peeles. lesLes ojJe<eea 23 meHìWyejuee, l³eeb®eer veeJes, l³eeb®eer yeneÎtjer DeeefCe l³eebveer kesÀuesues yeefueoeve ³eeb®es mcejCe kesÀues peeles; lemes®e ³ee meJee¥®ee MeeUs®³ee HeeþîeHegmlekeÀelener meceeJesMe kesÀuee Deens. legke&À, pece&veer DeeefCe Dee@eqmì^³ee ³eeb®³ee meb³egkeÌle mewv³eeJej nuuee ®e{JeCeeN³ee Yeejleer³e mewefvekeÀeb®es vesle=ÊJe keÀjCeejs peesOeHetj®es cespej oueHele efmebn MesKeeJele ³eebvee `ne³eHeÀe®es vee³ekeÀ' cnCetve ceeveues peeles. ogozJeeves ³eg×eceO³es l³eebvee JeerjcejCe HelkeÀjeJes ueeieues, HeCe l³eeb®³ee mewefvekeÀebveer Òe®eb[ meenme oeKeJeues DeeefCe Yeejlee®ee mevceeve jeKeC³eemeeþer KetHe yeneÎtjerves ue{ues. 13

ns ³eg× l³eeleerue keÀener GuuesKeveer³e IeìveebcegUs ceeveJe Feflenemeeleerue ue{uesu³ee ÒecegKe ³eg×ebHewkeÀer SkeÀ cnCetve ieCeues peeles. Me$etjeä^eb®es (legkeÀea, pece&veer Je Dee@eqmì^³ee) mewefvekeÀ l³eeb®³ee ÒeosMeeceO³es HetCe&HeCes megjef#ele nesles, lemes®e leesHeÀe, yebogkeÀe, je³eHeÀue F. Del³eeOegefvekeÀ nl³eejebmen megmeppe nesles.peesOeHetj DeeefCe cnwmetj®³ee cenejepeebveer HeeþJeuesu³ee Yeejleer³e mewefvekeÀebHewkeÀer keÀenerpeCe Iees[îeeJej mJeej nesles, lej Gjuesues Hee³eer ®eeuele nesles, lemes®e l³eeb®³eekeÀ[s leueJeejer DeeefCe Yeeues SJe{er®e nl³eejs nesleer. keÀoeef®ele ns SkeÀcee$e ³eg× Demesue keÀer p³eeceO³es Yeeues-leueJeejeRmen ue{CeeN³ee mewefvekeÀebveer Del³eeOegefvekeÀ nl³eejebveer megmeppe Demeuesu³ee mewefvekeÀeb®ee HejeYeJe kesÀuee. Feflenemeeleerue ner MesJeì®eer ue{eF& Deens keÀer p³eeceO³es Yeeues-leueJeejeR®³ee mene³³eeves Hee³eoUeleerue Je Iees[oUeleerue mewefvekeÀebveer SkeÀ ceesþs ³eg× ue{ues DeeefCe les efpebkeÀues. cnCetve®e `ne³eHeÀe'®es ³eg× ns ceeveJe Feflenemeeleerue ceneve ³eg×ebceOeerue SkeÀ cnCetve ieCeues peeles. Yeejleer³e Feflenemeeleerue ne SkeÀ megJeCee&#ejebveer efueefnC³eemeejKee Demee DeO³ee³e Deens keÀer, p³eecegUs Òel³eskeÀ Yeejleer³e le©Ce, cegues ³eebvee ÒesjCee efceUt MekeÀles. nwêeyeeo®³ee efvepeeceevesmeg×e Iees[oUe®eer SkeÀ legkeÀ[er efye´efìMe mesves®³ee ceoleermeeþer HeeþJeueer nesleer. ³eeb®³eeJej, ³eg× yeboeRJej osKejsKe keÀjC³ee®eer peyeeyeoejer nesleer.

ÒeJeemeer ³engoeR®ee Lees[keÌ³eele Fefleneme Heef½ece DeeefMe³ee Keb[eleerue Fñee³eue ne SkeÀ Òee®eerve osMe Deens. ³esLeerue ueeskeÀebvee `³engoer' cnìues peeles DeeefCe l³eeb®³ee yeesueer Yee<esuee `efnye´t' Demes cnCeleele. F&mee HetJe& DeeþJ³ee MelekeÀeceO³es (740-722 F&mee HetJe&) Fñee³eueJej `Demeerefj³ee'ves nuuee keÀªve leeyee efceUJeuee DeeefCe `yeeyeerueesve'ves F&meeHetJe& meneJ³ee MelekeÀeceO³es (587 F&mee HetJe&) Hegvne SkeÀoe ³engoeRvee ³egjesHe DeeefCe DeeefÖeÀkesÀleerue DeveskeÀ YeeieebceO³es (72 Jeer F&meJeer ceOes) jesceve meece´ep³eeÜejs efJemLeeefHele kesÀues. ³engoer Fefleneme meebielees keÀer, yeN³ee®e ³engoeRvee iegueeceer, vejmebnej, DeceeveJeer ³eelevee, keÀe³eÐee®ee memesefceje, kewÀo , ie@me ®eWyej, yeboer efMeyeerj, ³eeb®³eeÜejs KetHe ÒeceeCeele $eeme menve keÀjeJee ueeieuee DeeefCe peeiesDeYeeJeer peieYej efJeKegjuesu³ee DeJemLesceO³es jneJes ueeieues. Oeeefce&keÀ DeeefCe JeebefMekeÀ YesoYeeJeebcegUsmeg×e l³eebvee pee®e menve keÀjeJee ueeiele Demes. l³eeb®eer ogo&Mee Je ³eelevee ³eeb®eer leguevee HeÀkeÌle `jescee' ³ee efmebOeer meceepeeleerue oesve keÀesìer Yeejleer³eebMeer®e kesÀueer peeT MekeÀles, p³eebvee Dejye nuuesKeesjebveer GÊej Heef½ece YeejleeceOetve (cegK³elJes jepemLeeve, Hebpeeye Je efmebOe), Heef½ece DeeefMe³eeleerue iegueeceeb®³ee 14

yeepeejeceO³es 712 F&meJeer veblej DeeCeues nesles DeeefCe ³esLetve®e les mJeleë®eer megìkeÀe keÀªve IesTve ³egjesHeceO³es Heesnes®eues nesles. pesJne ³engoeRvee, cnCepes®e Fñee³eue®³ee ueeskeÀebvee l³eeb®³ee®e osMeeletve Dee¬eÀcekeÀebveer nekeÀuetve efoues, l³eeb®³eeleerue®e DeveskeÀpeCeebveer YeejleeceOeerue keÀeseq®®e (kesÀjU) DeeefCe Deefueyeeie (cenejeä^) ³esLes DeeÞe³e Iesleuee. YeejleeceO³es les 2500 Hes#ee peemle Je<ex jeefnues DeeefCe meve 1948 ceO³es, `Fñee³eue' osMe mLeeHeve Peeu³eeJej les Hegvne DeeHeu³ee mJeleë®³ee osMeele iesues. kesÀJeU YeejleeceO³es®e ns meJe& ³engoer 2500 Hes#ee peemle Je<ex mJelJe, mevceeve DeeefCe DeefYeceeve yeeUietve DeeefCe keÀesCel³eener YesoYeeJe efkebÀJee YeerleerefMeJee³e jent MekeÀues. efnbot jepeebveer l³eeb®³eemeeþer Oeeefce&keÀ ÒeeLe&vee mLeUs (Synagogues) DeeefCe jenC³eemeeþer Iejeb®eer J³eJemLee kesÀueer. efnbot ueeskeÀebveer, yeN³ee®e JesUe DeeHeuee peerJe OeeskeÌ³eele Ieeuetve, 16 J³ee MelekeÀeveblej Heesle&tieerpeebkeÀ[tve nesCeeje $eeme DeeefCe Oecee¥lejCee®es l³eeb®es Òe³elve, lemes®e 18 J³ee MelekeÀeleerue efìHet megueleeve®³ee mewefvekeÀebHeemetve, ³engoeR®es j#eCe kesÀues. YeejleeceO³es ³engoeRvee Yeejleer³eebkeÀ[tve peMeer Goejlee, DeeefleL³e, l³eeie Jeiewjs mebyebOeer JeeieCetkeÀ efceUeueer leMeer JeeieCetkeÀ Dev³e ogmeN³ee keÀesCel³eener osMeeceO³es efceUeueer veener.

Fñee³eueJej legkeÀea, cegeqmuece meece´ep³ee®ee leeyee DeveskeÀ HejosMeer jep³ekeÀl³ee¥veer Fñee³eueJej peJeUpeJeU 2000 Je<ex jep³e kesÀues. ceO³e keÀeUele cnCepes 1516 F&meJeerveblej 400 Je<ex Fñee³eueJej legkeÀea, cegeqmuece MeemekeÀeb®ee leeyee neslee. 2000 Je<ex SJe{îee ceesþîee keÀeUeceO³es ³engoer ueeskeÀ ns ogJ³e&Jenej DeeefCe Deveble ÒekeÀej®³ee ³eelevee efkebÀJee $eeme ³eeb®es yeUer þjues. l³eebvee ³egjesHeeleerue DeveskeÀ YeeieebceO³es iegueece cnCetve HeeþJeC³eele Deeues. ³eecegUs®e l³eeb®³ee ceveeceO³es DeeHeu³ee pevceYetceeruee HeenC³ee®eer- mJeleb$e keÀjC³ee®eer DeeefCe lesLes Deelcemevceeveeves jentve peerJeve J³eleerle keÀjC³ee®eer ÒeyeU F®íe nesleer.

Yeejleer³e mewefvekeÀebkeÀ[tve ne³eHeÀe®eer cegkeÌleer Je l³ee®es cenÊJe

mJeleë®³ee pevceYetceerHeemetve otj jenCeeN³ee ³engoeR®³eemeeþer 23 meHìWyej 1918 jespeer Yeejleer³e mewefvekeÀebÜejs legkeÀea meece´ep³eeletve ne³eHeÀe®eer peer cegkeÌlelee kesÀueer, l³ee®es Deel³ebeflekeÀ cenÊJe nesles. pesJne ³engoeRvee ³egjesHe DeeefCe Flej efþkeÀeCeebntve keÀUues keÀer, ne³eHeÀe®eer cegkeÌlelee 15

Peeueer, lesJne l³eeb®ee Deevebo ieieveele ceeJesveemee Peeuee DeeefCe 1919 Heemetve l³eebveer nUtnUt ne³eHeÀeceO³es Heesnes®eC³ee®es Òe³elve megª kesÀues. les Fñee³eueceO³es ³esTve mLeeefHele Peeues, HeCe Depetvener Heef½ece DeeefMe³eeceO³es ÒeLece efJeée³eg× megª®e nesles. nUgnUg ³engoeR®eer mebK³ee Jee{le iesueer DeeefCe MesJeìer 1948 ceO³es l³eebveer `Fñee³eue' ³ee DeeOegefvekeÀ jeä^e®eer mLeeHevee kesÀueer.

Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee Meew³ee&®es mcejCe

Òel³eskeÀ Je<eea 23 meHìWyej jespeer, meJeex®®e yeefueoeve osCeeN³ee Yeejleer³e Jeerjebvee mevceeve osC³eemeeþer ne³eHeÀe®es ceneHeewj DeeefCe Fñee³eueer pevelee, Yeejleer³e otleeJeemeeleerue ueeskeÀebmeceJesle SkeÀ$e ³esleele. YeejleeceO³esmeg×e Yeejleer³e mesvesleHexÀ 23 meHìWyej ne efoJeme Òel³eskeÀ Je<eea `ne³eHeÀe efoJeme' cnCetve meepeje kesÀuee peelees. Yeejle-Fñee³eue cew$eer HeÀesjce (IIFF) DeeefCe efJeée DeO³e³eve keWÀê (VAK) ³eeb®³eeleHexÀ 2012 meeueeHeemetve oef#eCe DeeefÖeÀkeÀe, Dee@mì^sefue³ee, neBiekeÀeBie DeeefCe Yeejle ³esLeerue 100 ntve DeefOekeÀ efþkeÀeCeer `ne³eHeÀe' efoJeme meepeje kesÀuee peelees. ³eeceO³es efouueer, Denceoeyeeo DeeefCe þeCes ³esLeerue ³engoer cebefojeceOes nesCeejs `ne³eHeÀe efoJeme' keÀe³e&¬eÀceHeCe meceeefJeä Deensle. efouueer ³esLeerue leerve cetleea ®eewkeÀ DeeefCe jepemLeeve, keÀvee&ìkeÀceOeerue DeveskeÀ MeeUebceOetve `ne³eHeÀe efoJeme' meepeje kesÀuee peelees.

ne³eHeÀe yeboj efpebkeÀu³eeJej Peeuesues cnwmetj Iees[oUe®es meb®eueve. 16

çdj.k&„ Yeejle DeeefCe Fñee³eue - meebmke=ÀeflekeÀ mebyebOe Yeejleeleerue ³engoeR®ee Fefleneme ³engoer Oece& ne Yeejleele Heesnes®eCeeje Heefnuee HejosMeer Oece& Deens. 72 Jeer FmeJeerceO³es Demeerefj³ee lemes®e yesefyeuesefve³eve meece´ep³eekeÀ[tve nesCeejs nuues DeeefCe l³eeb®³eekeÀ[tve ³engoeR®eer Oeeefce&keÀ mLeUs lees[ueer peeC³ee®³ee Ieìvee ³eecegUs efJemLeeefHele Peeuesues ³engoer YeejleeceO³es MejCeeLeea cnCetve Deeues. peieeleerue Flej osMeeb®³ee leguevesceO³es, ³engoeRvee YeejleeceO³es yengmebK³ekeÀ efnbot meceepeekeÀ[tve menpe mJeerkeÀejues iesues, efJejesOe efkebÀJee YesoYeeJe kesÀuee iesuee veener, ner iees<ì SsefleneefmekeÀ¢äîee cenÊJee®eer þjueer. ``Fñee³eue osMeeceO³es Deeuesues Flej osMeeleerue ³engoer, DeHeceeve, YesoYeeJe, nl³ee, vejmebnej, DeMee keÀejCeebcegUs Deeues. HeCe Yeejleer³e ³engoer cee$e eflemejs jeä^ceb[U mLeeHeve keÀjC³eeceO³es menYeeie IesC³eemeeþer Deeues... YeejleeceO³es Je<ee&vegJe<ex jengvemeg×e SJe{îee Je<ee&bceO³es l³eebvee keÀOeerner, kegÀþsner Demeefn<Ceglee, YesoYeeJe efkebÀJee $eeme ³eeb®ee meecevee keÀjeJee ueeieuee veJnlee,'' Fñee³eue®ee JeeefCep³e otleeJeeme, 50, Hes[j jes[, keÀcyeeuee efnue, cegbyeF& (Yeejle) ³eeb®³eekeÀ[tve Reuven Dafai ³eeb®³eeleHexÀ mebHeeefole DeeefCe ÒekeÀeefMele HegmlekeÀ - Fpeje³eue ceW Yeejleer³e ³engoer kesÀ DebMe.

YeejleeceOeerue ³engoer 17

YeejleeceO³es ³engoeR®es ³eesieoeve Yeejlee®³ee efJekeÀemeeceO³es ³engoer meceepeeves KetHe cenÊJeHetCe& ³eesieoeve efoues Deens. yeBkeÀ Dee@HeÀ Fbef[³ee, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³ee®es HegmlekeÀeue³e, cegbyeF& memetve [e@keÀ, iesì-Jes Dee@HeÀ Fbef[³ee, jeCeer®ee yeeie, ef®e[er³ee Iej-cegbyeF&, cegbyeF&®es Deuyeì& mebûeneue³e, memetve ne³emketÀue, yeefOejebmeeþer MeeUe, HegC³ee®es memetve ne@efmHeìue, Jeiewjs ner keÀener l³eeb®³ee ³eesieoevee®eer GoenjCes. YeejleeceOeerue efJeefJeOe YeeieebceO³es ³engoeRveer efvecee&Ce kesÀuesueer Oeeefce&keÀ mLeUs cnCepes JeemlegkeÀueelcekeÀ meeQo³ee&®eer Glke=Àä GoenjCes®e Deensle. uesHeÌìveWì pevejue pes.SHeÀ.Deej. pewkeÀye, JneF&me De@[efcejue yeWpeeefceve me@cemeve efkeÀueskeÀj, meceepemesJeer [sefJe[ memetve DeeefCe l³eeb®es megHet$e mej Deuyeì& memetve, Deeblejjeä^er³e megÒeefme× cetefle&keÀej He¨eYet<eCe DeveerMe keÀHetj, keÀJeer DeeefCe uesKekeÀ HeodceÞeer F&peefkeÀue, Yejle veeìîece keÀueekeÀej DeeefCe mebmke=Àle efJeÜeve ueeruee me@cemeve, meeefnl³e DekeÀeoceer HegjmkeÀej efJepeslee SmLej [sefJe[ DeeefCe efHeÀuce keÀueekeÀejebceO³es meguees®evee, veeoerje, [seqJn[ Fl³eeoer ueeskeÀebveer DeeHeeHeu³ee #es$eeceO³es Glke=Àä ³eesieoeve efoues Deens.

memetve [e@keÀ

Yeejleeleerue Òeefme× ³engoer J³eeqkeÌlecelJes

yeWpeeceerve me@cemeve efkeÀueskeÀj

efvemmeerce DeepeskeÀer³eue

[sefJe[ memetve

DeefveMe keÀHetj

[sefJe[ (veì)

veeoerje (veìer)

uesHeÌì. peve. pes.SHeÀ.Deej. peskeÀe@ye

efJeog<eer ueeruee me@cemeve

HejceefJeefMeä mesJee HeokeÀ

cenejeäêleerue yesves Fñee³eueer meceepe Òe®eefuele mecepeevegmeej meeOeejCe oesve npeej Je<ee¥HetJeea Oeeefce&keÀ pee®eeuee kebÀìeUtve ³engoer meceepeeleerue keÀener ueeskeÀ HetJe& efoMesuee mecegêceeiex efveIeeues. ieueyele HegÀìu³eecegUs ³eeleerue 7 pees[Heer cenejeäêleerue Deefueyeeie-veeieeJe®³ee efkeÀveeN³eeJej Deeueer. mLeeefvekeÀ pevelesves l³eebvee DeeÞe³e efouee. keÀeUe®³ee DeesIeele ner ³engoer ceb[Uer mLeeefvekeÀ meceepeeyejesyej FlekeÀer efcemeUtve iesueer keÀer, veeJes Je keÀener ®eeueerefjleer JeieUlee l³eeb®³eele YesoYeeJe jeefnuee®e veener. efJeMes<e ieesä ner keÀer Deepeleeiee³ele cnCepes 2000 Je<ex l³eebvee l³eeb®³ee Oeeefce&keÀ Þe×e, ®eeefueefjleer peHelee Deeu³ee. SkeÀªHe nesleevee l³eebveer cenejeäêleerue Dee[veeJe He×leer mJeerkeÀejueer pemes keÀesefncekeÀj, jesnskeÀj, DeäcekeÀj F. Deefueyeeie Heefjmejele Deeuesu³ee ³ee ³engoeRveer DeeHeuee lesuee®es IeeCes Je megleejkeÀecee®ee HeejbHeefjkeÀ J³eJemee³e me®eesìerves kesÀuee Je keÀeueeblejeves je³eie[ efpeu¿eeletve cegbyeF& Je þeCes ³ee Heefjmejele veeskeÀjer OebÐeemeeþer efmLejeJeuee. Yeejleeleerue ³engoeR®³ee mebK³esHewkeÀer peJeUHeeme 80 ìkeÌkesÀ mebK³ee cenejeäêle jenles Je l³eelener þeCes Heefjmejele ceesþîee mebK³esves jenles. cejeþer ®eeefueefjleer, cejeþer Yee<ee, ³ee®ee cenejeäêleerue ³engoer p³eebvee yesves Fñee³eueer cnìues peeles, l³eebvee pJeeppJeu³e DeefYeceeve Deens. efJeJeenÒemebieer cebieUmeg$e IeeueCes, efnjJee ®eg[e YejCes ³ee ÒeLee yesves-Fñee³eueer meceepener HeeUlees. ÒeeLe&ves®³ee JesUer lesuee®ee efoJee®e Demelees. cesCeyeÊeer JeeHejueer peele veener. MegYeÒemebieer Je veJeerve ³engoer Je<e& meepeje keÀjC³ee®³ee Òemebieer keÀjbpeer, HegjCeHeesUer kesÀueer peeles. efnbotb®³ee efoJeeUer®³ee meCee®³ee peJeU®e ³engoeR®ee efoJ³eeb®ee meCe Demelees. cejeþer Yee<es®³ee DeefYeceeveecegUs Fñee³eueceO³esmeg×e yesves Fñee³eueer meceepe cee³eyeesueer ³ee veeJeeves cejeþer ceeefmekeÀ

þeC³eeleerue ÒeeLe&vee mLeUeceO³es DevegJeeefokeÀe Je<ee& keÀesunìkeÀj 20

³engoeRveer þeC³eele ÒekeÀeefMele kesÀuesuee cejeþer efJeMes<eebkeÀ

keÀe{lees. þeC³eeceO³es Mee³eueer ns ceeefmekeÀ cejeþerle efveIeles. cegbyeF& efJeéeefJeÐeeue³eeleHexÀ Fñee³eueceO³es cejeþer Yee<es®es Jeie& ®eeueefJeues peeleele. veJeerve efHe{ervesmeg×e cejeþer®ee JeeHej peemleerle peemle keÀjeJee cnCetve ne Òe³elve Deens. ³engoer meceepee®eer ÒeeLe&veemLeUs efmevesiee@ie (Synagogue) cegbyeF& Je þeCes Heefjmejele Deensle. leer mLeeves vegmeleer®e ÒeeLe&veemLeUs veenerle lej ³engoer meceepeeuee SkeÀ$e DeeCeCeeN³ee DeveskeÀ keÀe³e&¬eÀceeb®esner mLeeve Deens. DevegJeeokeÀ Je<ee& keÀesunìkeÀj Je Deefveue keÀesunìkeÀjebvee þeC³eeleerue 138 Je<ex pegves mJeiee&®es ÒeJesMeÜej Demes DeefleMe³e met®ekeÀ veeJe DemeCeeN³ee ÒeeLe&veemLeUeuee Yesì oslee Deeueer. efoceeKeele GYeer DemeCeeN³ee l³ee JeemletceO³es Jee®eveeue³e, ceefnueeb®³ee meYeebmeeþer meYeeie=n Je DeveskeÀ meceepeesHe³eesieer ieesäer Dee{Uleele. cenejeäêleerue yesves Fñee³eueer Je Dev³e meceepe ³eeceO³es FlekeÀer SkeÀªHelee Deens keÀer, Fm$ee³eueuee iesu³eeJejner DeveskeÀ ueeskeÀeb®ee cenejeäêleerue efce$e HeefjJeejeMeer mebHeke&À Deens. cejeþer HegmlekeÀ DevegJeeefole keÀjleevee cejeþer Yeeef<ekeÀebveemeg×e, cenejeäêle jenCeeN³ee yesves Fñee³eueer meceepeeefJe<e³eer ceeefnleer DemeCes DeeJeM³ekeÀ Deens Demes Jeeìues, cnCetve Jejerue ceeefnleer®ee GuuesKe ³ee ÒekeÀjCeeceO³es kesÀuee Deens.

Fñee³eueceOeerue Yeejleer³e ³engoer Fñee³eueceO³es meO³ee peJeUpeJeU 80,000 Yeejleer³e ³engoer Deensle. ns meJe& 1948 meeueer DeeOegefvekeÀ Fñee³eue jeäê®eer mLeeHevee Peeu³eeveblej eflekeÀ[s iesues. Oeeefce&keÀ ceev³elee-©{er DeeefCe mece=× peerJevee®eer DeHes#ee ³ee®e keÀejCeebmeeþer les meJe& Fñee³eueuee Hejle iesues, YeejleeceO³es l³eebvee YesoYeeJeeb®ee meecevee keÀjeJee ueeielees, cnCetve veJns. Yeejleeletve Hejle iesuesues ³engoer ns cenejeäêleerue yesves Fñee³eueer, keÀes®®eer ³engoer, yeieoeoer ³engoer DeeefCe efcePeesjece®es Bnei Menashe ³ee ®eej Jeiee&leerue nesles. meg©Jeeleeruee l³eebvee ³egjesefHe³eve ieesN³ee ³engoeRkeÀ[tve nesCeeN³ee JebMeYesoeuee meeceesjs peeJes ueeieues. keÀeneRvee Yeejleele Hejlener HeeþJeues iesues. keÀenerpeCeebvee lesue DeJeerJe efkebÀJee pes©meuesce SsJepeer DeemeHeeme®³ee MenjebceO³es mLeeefHele keÀjC³eele Deeues, pesLes DeeefLe&keÀ DeeefCe meeceeefpekeÀ men³eesiee®ee DeYeeJe neslees. Fñee³eueceO³es l³eebvee DeuHe efJekeÀefmele Yeeie DeeefCe MeslepeefceveerJej mLeeefHele nesC³eemeeþer mebIe<e& keÀjeJee ueeieuee. keÀeseq®®e®³ee ³engoeRvee Fñee³eue®³ee JeeUJebìeleerue ke=À<eer#es$eeceO³es JemeefJeC³eele Deeues. HeCe l³eebveer keÀþerCe HeefjÞecee®³ee peesjeJej mJeleëuee ³eMemJeer DeeefCe meOeve yeveJeues. cenejeäêletve iesuesu³ee ³engoerbvee (yesves Fñee³eue) KetHe keÀeUeHe³e¥le meceepee®³ee cetU ÒeJeenele meeefceue 21

keÀªve Iesleues iesues veener. HeCe Yeejleele DeMeer efmLeleer veJnleer. ³esLes l³eebvee mevceevepevekeÀ mLeeve®e nesles. efvemmeerce F&peefkeÀue (Nissim Ezekiel) ³eebvee `He¨eÞeer' osTve ieewjefJeC³eele Deeues, lej yeWpeeefceve me@cemeve efkeÀueskeÀj (Hejce efJeefMeä mesJee HeokeÀ) ns Yeejleer³e veewmesveeoueele `JneF&me De@[efcejue' ³ee HeoeHe³e¥le Heesnes®eues.

efoceesvee, Fñee³eueceO³es íesìe Yeejle Fñee³eue®³ee èfoceesvee' MenjeceO³es 7500 Yeejleer³e ³engoer jenleele. Fpeje³eue®³ee oef#eCe ÒeebleeceOeerue ce=le meeieje®³ee Heef½ecesuee peJeUpeJeU 35 efkeÀ.ceer. otj èfveiesJe' JeeUJebìeceO³es èfoceesvee' Menj Deens DeeefCe ³eebme èfceveer Fbef[³ee' Demesner cnìues peeles. efoceesvee Menjele Jemeuesues Yeejleer³e ³engoer ns jemee³eefvekeÀ GÐeesie, G®®e opee&®es leebef$ekeÀ GÐeesie DeeefCe keÀHe[îeeb®eer ogkeÀeves, ³esLes keÀece keÀjleele. Yeejleer³e cemeeues, Yeep³ee, Jneref[Dees ke@Àmesìmed, efnboer Yee<esleerue efHeÀuceer ceeefmekesÀ efJekeÀCeeN³ee ogkeÀeveeleerue cenejeäêr³eve Jes<eeleerue ceefnuee efkebÀJee meueJeej-keÀceerpe Ieeleuesues ogkeÀeveeleerue HegleUs, ns cnCepes efoceesvee Menjeleerue ieu³eebceOeerue meeceev³e ¢M³e Deens. cejeþer Yee<ee lej meJe&$e SsketÀ ³esles DeeefCe meesveHeeHe[er, iegueeyepeece, HeeHe[er-®eeì, YesUHegjer efJekeÀCeeN³ee efkeÀl³eskeÀ ogkeÀeveeb®³eecegUs ³esLeerue le©Ce efHe{ermeg×e ³ee MeyoebMeer Heefjef®ele Deensle. Yeejleer³e FeflenemeeMeer le©Ce efHe{eruee pees[C³ee®ee Òe³elve cnCetve meceepeeleerue ÒecegKe ueeskeÀebveer efoceesvee Menjeleerue cegK³e ûebLe mebûeneue³eeceO³es SkeÀ efJeMes<e efJeYeeie yeveJeuee Deens. DeeefCe ³esLeerue meceepee®³ee Yeejle ³ee$ee keÀjle Demeleevee osCeieerªHeele efouesu³ee HegmlekeÀ©Heeleerue ³eesieoeveecegUs, ûebLeeue³eeleerue HegmlekeÀeb®eer mebK³ee melele Jee{le Deens. Menje®³ee ÒeJesMeÜejepeJeUerue ef¬eÀkesÀì®³ee cewoeveeceO³es efve³eefceleHeCes ef¬eÀkesÀì®es ÒeefMe#eCe IesCeejs le©Ce efomeleele. efoceesvee Menjeleerue meebmke=ÀeflekeÀ keWÀêeleHexÀ meeceev³eleë efnboer ef®e$eHeìebJej DeeOeeefjle veeìkeÀeb®es Dee³eespeve kesÀues peeles.

Yeejleer³e HeejbHeefjkeÀ Jes<esceOeerue ³engoer meceepe 22

meebmke=ÀeflekeÀ mebyebOe jeä^er³e mJe³ebmesJekeÀ mebIee®es SkeÀ Jeefjÿ meom³e Þeer. veeje³eCe njer HeeuekeÀj ³eebveer efueefnuesues `íUekeÀ[tve yeUekeÀ[s' ns HegmlekeÀ ³esLeerue Yeejleer³e DeeefCe DeveskeÀ ³engoer ueeskeÀebveer Jee®eues Deens, lemes®e l³eeb®³eekeÀ[tve ³ee HegmlekeÀe®eer KetHe ÒeMebmee kesÀueer Deens. pesJne cenejeä^eceOetve ³engoer ueeskeÀ Fñee³euee iesues lesJne l³eebveer DeeHeu³ee Heefjmejeleerue SkeÀe jml³eeuee `Þeer. HeeuekeÀj' ³eeb®es veeJe efoues Deens.

DeeOegefvekeÀ keÀeUeleerue Yeejle-Fñee³eue mebyebOe ë DeefOekeÀebMe Yeejleer³e, Fñee³eue®eer mlegleer keÀjleele, ÒeMebmee keÀjleele, Demes cnìues lej les ®etkeÀ þjCeej veener. DeeefCe peieeleerue meJee&le ceesþe Fñee³eue meceLe&keÀ osMe keÀesCelee lej lees Yeejle Deens. 1999 meeueer Yeejle-HeekeÀ keÀejieerue ³eg×e®³ee JesUer, DecesefjkeÀe DeeefCe Deeblejjeä^er³e mecegoe³eeves ³eg×meeceûeer osTve Yeejleeuee ceole ve keÀjC³eemeeþer, Fñee³eueJej oyeeJe DeeCeuee neslee. lejermeg×e ³ee ³eg×e®³ee JesUer Fñee³eueves Yeejleeuee leeye[leesye DeeJeM³ekeÀ DeMeer meeceûeer cnCepes cee@ì&me&, ieesUe-yee©o, ue[eketÀ pesì efJeceeveebvee ueeieCeejer uespej efkeÀjCeebJej DeeOeejerle ®eeueCeejer efcemeeFume ³eeb®ee HegjJeþe keÀªve mJeleëuee Yeejlee®ee SkeÀ cenÊJeHetCe& efJeéeemet efce$e osMe cnCetve efme× kesÀues. Deepe Yeejle osMe Fñee³euemeeþer DeeefMe³eeceOeerue meJee&le ceesþe DeeefLe&keÀ Yeeieeroej Deens. Fñee³eue®³ee mewv³e GHekeÀjCeebmeeþer Yeejle ne meieÈ³eele ceesþe ûeenkeÀ Deens. lemes®e jefMe³eeveblej Fñee³eue osMe Yeejleemeeþer meieÈ³eele ceesþe mewv³e Yeeieeroej Deens. oesvner osMeebleerue mewv³e Je ³eg×mebyebOeer mewv³e ÒeefMe#eCe DeeefCe Debleefj#e ³eespeveeb®³ee ceeO³eceeletve DeeHemeebceOeerue mebyebOe Je=×eRiele kesÀues Deensle. 1998 meeueer Yeejleeves kesÀuesu³ee ogmeN³ee HejceeCet Heefj#eCee®eer Fñee³eueves keÀOeerner efveboe kesÀueer veener. 1997 meeueer Fñee³eue®es jeä^Heleer Þeer. F&mej JeeF&peceve lemes®e 2003 meeueer ÒeOeeveceb$eer Þeer. Sefj³eue Mesjewve ns oesIesner YeejleYesìermeeþer Deeues nesles. Yeejlee®es ÒeOeeveceb$eer 23

Þeer. vejWê ceesoer ³eebveer l³eeb®es mecekeÀeueerve Fñee³eue®es ÒeOeeveceb$eer Þeer.yeWpeeefceve veslev³eent ³eeb®eer 2014 meeueer v³et³ee@ke&ÀceO³es Yesì Iesleueer nesleer.

He³e&ìve

ojJe<eea megceejs 40,000 ntve DeefOekeÀ Fñee³eueer DeefOekeÀebMe le©Ce DeeHeueer mewv³e mesJee HetCe& kesÀu³eeveblej Yeejleeuee Yesì osleele. l³eeleerue efkeÀl³eskeÀpeCe efnceeue³e, pegves ceveeueer Menj DeeefCe Oece&MeeUs®³ee DeemeHeeme Demeuesu³ee ieeJeebvee Yesì osleele. Deepener DeeHeCe kegÀuueg IeeìerceOeerue efkeÀl³eskeÀ ogkeÀeves, ne@ìsue DeeefCe meeJe&peefvekeÀ JeenlegkeÀer®³ee JeenveebceO³es `efnye´t' Yee<esceO³es efueefnuesu³ee Heeìîee (met®evee HeÀuekeÀ) Heent MekeÀlee. ³ee®e He×leerves Yeejleeletve Fñee³eueuee Yesì osCeeN³ee He³e&ìkeÀeb®eer mebK³ee efoJemeWefoJeme Jee{le Deens DeeefCe ne DeekeÀ[e megceejs 20,000 ®³ee Heg{s iesuee Deens.

Yeejle-Fñee³eue cew$eer HeÀesjce (IIFF) ®es keÀe³e&¬eÀce ne³eHeÀe efoJeme meceejesn Je Flej keÀe³e&¬eÀce IIFF 2012 meeueeHeemetve ne³eHeÀe efoJeme meepeje keÀjle Deens. 2015 meeueer

peieeleerue megceejs 100 ntve peemle efþkeÀeCeer ne³eHeÀe efoJeme meepeje kesÀuee iesuee. IIFF Je mesJee Fbìjve@Meveue ³ee mebmLeebleHexÀ YeejleYesìerJej ³esCeeN³ee Fñee³eueer le©Ce mJe³ebmesJekeÀebMeer mebHeke&À þsJeuee peelees. ³ee mJe³ebmesJekeÀebveer cenejeä^eceOeerue ûeeceerCe #es$eeleerue Yeejleer³e cegueeb®es efMe#eCe, l³eeb®es mJeemL³e DeeefCe KesU ³eeceO³es megOeejCee nesC³eemeeþer ³eesieoeve efoues Deens.

Dee@mì^sefue³eeceOeerue ne³eHeÀe efoJeme meceejesn

v³etPeerueb[ceOeerue ne³eHeÀe efoJeme meceejesn 24

uesKekeÀe®eer Fñee³eue Yesì Deeblejjeä^er³e meeceeefpekeÀ keÀe³e&keÀlee& Je IIFF ®es mebmLeeHekeÀ Þeer. jJeer kegÀceej ³eebveer petve 2013 ceO³es Fñee³eueuee Yesì efoueer. l³eeJesUer l³eebveer lesue DeJeerJe, pes©meuesce Je neFHeÀe ³esLeerue efJeéeefJeÐeeue³eeceO³es efkeÀl³eskeÀ ÒeeO³eeHekeÀ DeeefCe efJeÐeeL³ee¥®eer Yesì Iesleueer. lemes®e Yeejleer³e mewefvekeÀeb®eer meceeOeer mLeUs Je mceejkeÀ mLeUs ³esLes peeTve Þe×ebpeueer DeefHe&le kesÀueer. DeveskeÀ Yeejleer³e ³engoeR®eer Yesìner Iesleueer. IIFF ®es Flej meom³e Þeer. HejsMe HeeþkeÀ DeeefCe Þeer. HetCexMe ceesoer ³ee oesIeebveer, oesvner osMeebceOeerue mebyebOe Depetve Ieefveä nesC³eemeeþer DeveskeÀJesUe Fñee³eue®ee oewje kesÀuee. efkeÀl³eskeÀ Yeejleer³eebveer oesvner osMeebceO³es mebHeke&À Jee{JeC³ee®³ee ³eespevesuee Heeefþbyee oMe&Jeuee Deens.

cetU Fbûepeer HegmlekeÀe®³ee ÒekeÀeMeveeveblej ...

23 meHìWyej 2016 jespeer vesnª cesceesefj³eue®³ee ÒeebieCeele cetU Fbûepeer HegmlekeÀ Indian Heroism in Israel by Ravi Kumar ³ee®ee ÒekeÀeMeve meceejbYe Heej He[uee. Yeejlee®es ceepeer mebj#eCeceb$eer Þeer. ceveesnj Heefj&keÀj, Deboceeve-efvekeÀesyeej yesìeb®es ieJnve&j Þeer. peieoerMe cegKeer, Fñee³eue®es Yeejleeleerue jepeotle Þeer. [@efve³eue keÀjceve DeeefCe uesKekeÀ Je je.mJe.mebIe efJeMJe efJeYeeie meb³eespekeÀ Þeer. jefJekegÀceej keÀe³e&¬eÀceeuee GHeefmLele nesles. ³ee keÀe³e&¬eÀceeceO³es Heefnu³eeboe leerve cetleea ®eewkeÀ, efouueer ³ee®es leerve cetleea ne³eHeÀe ®eewkeÀ Demes veecekeÀjCe keÀjeJes DeMeer ceeieCeer keÀjC³eele Deeueer. efkebÀyengvee mecemle efouueerkeÀjebvee DeeHeCe jespe yeIele Demeuesu³ee ³ee leerve cetleea Yeejleer³e ne³eHeÀe Jeerjeb®³ee Deensle ns Heefnu³eeboe®e keÀUues Demesue. leodveblej meJe& ceev³eJejebveer ef$ecetleea mLeUer ne³eHeÀe ³eesodO³eebvee Þe×ebpeueer Jeeefnueer. ne HetCe& keÀe³e&¬eÀce Fb[es-Fm$ee³eue ÖeWÀ[efMeHe HeÀesjceves DeeKeuee neslee. ³ee HegmlekeÀecegUs ne³eHeÀe ³eg×, l³eeleerue Yeejleer³e Jeerjeb®es yeefueoeve, ne³eHeÀe ³eg×e®es Fñee³eue®³ee mLeeHevesceO³es cenÊJe Deeoer efJe<e³eeb®eer pevemeeceev³eebvee peeCeerJe Peeueer. Fñee³eue®es jeä^Heleer Þeer. ©Jnsve efjJnueerve (Reuven Rivlin) veesJnWyej 2016 ceO³es Yeejlee®³ee oewN³eeJej Deeues nesles. l³eeJesUer l³eebveer ef$ecetleea ®eewkeÀeleerue leerve cetleea®³ee efMeuHeeuee Yesì osTve Þe×ebpeueer Jeeefnueer.

DeeHeu³ee leerve efoJemeeb®³ee Fñee³eue oewN³eele HebleÒeOeeve vejWê ceesoer ³eebveer 6 peguew 2017 jespeer ne³eHeÀe ³esLeerue Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee meceeOeer mLeUeuee Yesì efoueer Je l³eeb®³ee yeefueoevee®es mcejCe keÀªve Þe×ebpeueer Jeeefnueer. ef$ecetleea ®eewkeÀe®es veecekeÀjCe ef$ecetleea ne³eHeÀe ®eewkeÀ Demes keÀjC³eele Deeues Deens. DeveskeÀ osMeebceO³es meHìWyej 2017 uee ne³eHeÀe efoJeme meepeje Peeuee. 26

Heefnuee ne³eHeÀe efoJeme meceejesn, þeCes (23 meHìWyej 2013)

ne³eHeÀe efoJeme meceejesn veJeer efouueer

GHeefmLele - Fñee³eue jepeotle, uesHeÌìvebì pevejue peskeÀye. Kee. le©Ce efJepe³e Yee<eCe keÀjleevee. (23 meHìWyej 2013)

2017 ceOeerue ne³eHeÀe efoJeme meceejesn

veJeer efouueer - pevejue Jner. kesÀ. efmebie, Hejjeä^ jep³eceb$eer DeeefCe Yeejlee®es YetleHetJe& Yetoue ÒecegKe Yee<eCe osleevee. pe³eHetj-jepemLeeveer ceefnuee Þe×ebpeueer Jeenleevee. 27

çdj.k&… Fm$ee³eue®³ee mJeeleb$³eeceOeerue Yeejlee®eer YetefcekeÀe efJemle=le efJeMues<eCe

cewmetj cenejepee

peesOeHetj cenejepee

22-23 meHìWyej®es ne³eHeÀe®es ³eg× ceeveJeer Feflenemeeleerue meieÈ³ee®e ceesþîee ³eg×ebHewkeÀer SkeÀ

ne³eHeÀe ns Fñee³eue®es SkeÀ cenÊJeHetCe& mecegêmlejer³e Menj Deens. Fñee³eue cnCepes®e efHeÀefuemleerveJej 1516 F&meJeerHeemetve megceejs 400 Je<ex legkeÀea meece´ep³ee®es®e jep³e nesles. Heefnu³ee efJeée cene³eg×eJesUer (peguew 1914 les veesJnWyej 1918) Fñee³eueuee mJeleb$e keÀjC³eemeeþer peesOeHetj®es cenejepee, cnwmetj®es cenejepee lemes®e nwêeyeeo®ee efvepeece ³eebveer Fbûepe mesvesuee ceole cnCetve DeveskeÀ Yeejleer³e mewefvekeÀebvee HeeþefJeues nesles. 15 J³ee FbefHeefjDeue meeqJn&me®³ee Iees[oUeleerue mewefvekeÀ cnCepes, cnwmetj Je peesOeHetj®³ee jep³eeletve HeeþJeuesu³ee mewv³eoueeves yeveJeuesues SkeÀ efJeMes<e HeLekeÀ nesles. l³eeleerue DeveskeÀ mewefvekeÀebveer ne³eHeÀe ³eg×eceO³es yeefueoeve efoues. ³eeJesUer, nwêeyeeo®³ee efvepeeceeves HeeþJeuesu³ee mewv³eHeLekeÀeJej ³eg×yeboeR®eer J³eJemLee Je osKejsKe DeMeer peyeeyeoejer nesleer. Me$etmewv³e l³eeb®³ee ®eewkeÌ³eebJej GYes þekeÀues nesles DeeefCe leesHeÀe, yebogkeÀe, DeMee Del³eeOegefvekeÀ Meðeeðeebmen le³eej nesles. Yeejleer³e mewefvekeÀ cee$e leueJeejer DeeefCe Yeeues ³eeb®³ee peesjeJej Hee³eer Je Iees[îeeJej yemetve ue{eF& keÀjCeej nesles DeeefCe les lemes®e ue{uesner. Dee½e³ee&®eer ieesä cnCepes Yeejleer³e mewefvekeÀ ner ue{eF& efpebkeÀues. Del³eeOegefvekeÀ nl³eejebmen Me$etuee l³eeb®³ee®e ÒeosMeele njJeCes, ns cnCepes Yeejleer³e mewefvekeÀebveer oeKeefJeuesues Meew³e&®e cnCeeJes ueeiesue. cnCetve®e ceeveJeer Feflenemeeleerue ue{uesu³ee meJe& ceneve ³eg×ebceOeerue 28

SkeÀ, DeMeer ne³eHeÀe ³eg×e®eer ieCevee nesles. ner Ieìvee cnCepes Yeejleer³e FeflenemeeceO³es megJeCee&#ejebveer veeWouesueer DeMeer Ieìvee cnCelee ³esF&ue keÀer, p³eecegUs Yeejleeleerue ueneve cegues DeeefCe le©Ce ³eebvee ÒesjCee oslee ³esF&ue. 15 J³ee FbefHeefjDeue meeqJn&me®³ee Iees[oU mewefvekeÀebveer De®eevekeÀ kesÀuesu³ee JesieJeeve keÀejJeeF&cegUs DeeefCe oeKeefJeuesu³ee Meew³ee&cegUs, 23 meHìWyejuee 1918 jespeer ne³eHeÀe ns yebojieen Menj cegkeÌle Peeues. ner peeieeflekeÀ Feflenemeeleerue Iees[oUeves ue{tve efpebkeÀuesueer MesJeì®eer ceneve ue{eF& nesleer. ³eeJesUer Yeejleer³e Iees[oUeleerue mewefvekeÀebveer kesÀuesu³ee ³eMemJeer Dee¬eÀceCeeceO³es DevegkeÀjCeer³e keÀewMeu³e Je Meew³ee&®es ÒeoMe&ve oeKeJeues. DeMeeÒekeÀejs DeefleMe³e $eemeoe³ekeÀ DeeefCe Jesoveeoe³eer Demes 402 Je<ex Fm$ee³eueJej jep³e keÀjCeejs legkeÀea meece´ep³e meceeHle Peeues. SkeÀe Iees[oUe®³ee mewv³e legkeÀ[erves FlekeÌ³ee keÀceer JesUele SKeeÐee MenjeJej leeyee efceUJeC³ee®eer ner FeflenemeeceOeerue SkeÀcesJe Ieìvee Deens.

Fñee³eueJeeo DeeHeu³ee pevceYetceerkeÀ[s Hejle peeC³eemeeþer leLee DeeHeu³ee ÒeeLe&veemLeUeb®es/cebefojeb®es Hetveefve&cee&Ce keÀjC³ee®eer mJeHves meekeÀej keÀjC³eemeeþer ³engoer meceepe iesueer 2000 Je<ex Jeeì Henele neslee. 19 J³ee MelekeÀe®³ee DebleeHeemetve®e He@uesmìeF&veceO³es `³engoer' jeä^e®eer mLeeHevee keÀjCes ns®e ³engoer meceepee®es ue#e nesles. Dee@eqmì^³ee-nbiesjer osMeebceO³es jenCeeN³ee ³engoer He$ekeÀej Theodor Herzl ³eeves meve 1896 ceOes ³engoeR®es jep³e (Der Judenstaat) Ieesef<ele kesÀues. l³eeceO³es l³eeves Demee cegÎe KetHe peesjoejHeCes ceeb[uee neslee keÀer, ³egjesHeceOeerue ³engoeRvee nesCeeN³ee Jee{l³ee efJejesOeemenerle ³engoeR®³ee DeveskeÀ De[®eCeeRJej SkeÀcesJe GÊej pej keÀesCeleb Demesue lej les ³engoeR®³eemeeþer SkeÀ mJeleb$e jep³e mLeeHeve keÀjCes ns®e Deens. SkeÀ Je<ee&veblej ³ee He$ekeÀejeves (Herzl) ³engoer mebIeìves®eer (Zionist Organization-ZO) mLeeHevee kesÀueer. ZO ves DeeHeu³ee Heefnu³ee yewþkeÀerceO³es He@uesmìeF&veceOeerue ³engoeRmeeþer, meeJe&peefvekeÀ keÀe³eÐeeDebleie&le jentve Keeueer efouesu³ee cegÐeebÜejs megjef#ele peeiee osC³ee®eer ceeieCeer kesÀueer n ³engoeRmeeþer mJeleb$e JemeleermLeeve efvecee&Ce keÀjCes. n ÒeJeemeer ³engoeR®eer mebIeìvee mLeeHeve keÀjCes. n ³engoeR®es mJelJe DeeefCe Gpee& ³eeyeÎue peeie=leer efvecee&Ce keÀjCes. n DeeJeM³ekeÀ les mejkeÀejer Devegoeve efceUefJeC³eemeeþer meJe&leesHejer Òe³elve keÀjCes. 29

yesuHeÀesj Iees<eCee (veesJnWyej 1917) 1906 meeueer Peeuesu³ee Heefnu³ee yewþkeÀerceO³es, efyeéfìMe efJeosMe meef®eJe `DeeLe&j yesuHeÀesj'ves, SkeÀe ÒecegKe efyeéfìMe ³engoer vesl³eeuee, `®esce JeeFpeceve' (Chaim Weizmann) uee efJe®eejues keÀer, `He@uesmìeF&ve'®³ee SsJepeer `³egieeb[e'uee ³engoer jeä^ cnCetve ceev³elee efoueer lej legce®ee l³eeuee efJejesOe keÀe Deens? JeeFpeceve®³ee DeeþJeCeervegmeej, ®e®ee& DeMeeÒekeÀejs Peeueer efce. yesuHeÀesj, keÀuHevee keÀje keÀer, ceer legcneuee ueb[ve®³ee SsJepeer He@efjme®ee mJeerkeÀej keÀje, lej legce®eer Òeefleef¬eÀ³ee keÀe³e Demesue? les yemeues nesles. l³eebveer ceeP³eekeÀ[s efvejKetve yeefIeleues DeeefCe GÊejues, `HeCe ueb[ve Deece®³ee®e peJeU Deens'. ceer l³eebvee cnìues, ns Kejb Deens, HeCe pes©meuesce Deece®³eepeJeU nesles, lesJne ueb[ve cnCepes SkeÀ oueoue nesleer. l³eebveer oesve ÒeMve efJe®eejues, les Depetvener ceeP³ee ®eebieues®e mcejCeele Deens. Heefnuee neslee, `He@uesmìeFveceOeerue efkeÀleer ³engoer legce®³eemeejKee efJe®eej keÀjleele?'. ceer GÊej efoues keÀer, `ceePee Demee efJeéeeme Deens keÀer, ceer l³ee ueeKees ³engoeR®³ee ceveeleueb yeesuele Deens, p³eebvee legcner keÀOeer yeefIeleuesuesner veener DeeefCe pes mJeleëmeeþer Demes yeesueC³ee®es Oee[me oeKeJet MekeÀle veenerle.' ³eeJej efce. JeeFpeceve cnCeeues, `pej Demeb Deens lej SkeÀ efoJeme legcner KetHe ceesþer MekeÌleer cnCetve mJeleëuee efme× keÀª MekeÀeue.' veblej efyeéfìMe efJeosMe meef®eJe efce. DeeLe&j yesuHeÀesjves 1917 meeueer `yesuHeÀesj Iees<eCesceO³es' Demes cnìues keÀer, meJe& meÊeeOeerMe, efyeéfìMe mejkeÀej®es Demes cele Deens keÀer, He@uesmìeFveceO³es®e ³engoeR®es mJeleb$e jeä^ nesT MekeÀles DeeefCe l³eemeeþer cnCepes®e meJe&ÒekeÀej®³ee megefJeOeebmen ner jeäêfveefce&leer nesC³eemeeþer DeeJeM³ekeÀ les meJe& Òe³elve kesÀues peeleerue.

Heefnu³ee Je ogmeN³ee cene³eg×eceO³es Yeejleer³e mewefvekeÀ Yeejleer³e mesvee, Heefnu³ee Je ogmeN³ee cene³eg×e®es JesUer ³egjesHe, DeeefÖeÀkeÀe DeeefCe DeeefMe³ee Keb[eleerue meJe& ÒecegKe ue{e³eebceO³es ue{ueer. `jeä^ceb[U ³eg× keÀye´ Dee³eesiee'®³ee veeWoervegmeej 13 ueeKeebntve DeefOekeÀ (13,02,394) Yeejleer³e mewefvekeÀ ³ee cene³eg×ebceO³es ue{ues. 31 ef[meWyej 1919 He³e¥le ³ee ³eg×ebceO³es 1,21,598 Yeejleer³e mewefvekeÀ #eefleûemle Peeues nesles. l³eeleerue 53,486 mewefvekeÀ ce=l³et HeeJeues nesles. 64,350 mewefvekeÀ peKeceer Peeues nesles DeeefCe 3762 mewefvekeÀ yesHeÊee nesles efkebÀJee ³eg×yeboer Peeues nesles. ogmeN³ee cene³eg×e®³eeJesUer 36,000 Yeejleer³e mewefvekeÀ ce=l³egcegKeer He[ues nesles. ³eeefMeJee³e 34,354 mewefvekeÀ peKeceer Peeues nesles DeeefCe 67,340 mewefvekeÀebvee ³eg×yeboer keÀjC³eele Deeues nesles. 30

Heefnu³ee cene³eg×e®es JesUer peJeUpeJeU 1,50,000 Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee legkeÀ[erves DeeOegefvekeÀ Fñee³eue DeeefCe FefpeHle osMeeb®³ee YeewieesefuekeÀ #es$eeceOeerue ue{eF&le Yeeie Iesleuee neslee. ³ee®e mewefvekeÀebveer He@uesmìerveer DeefYe³eeveeceO³es ÒecegKe YetefcekeÀe efveYeeJeueer nesleer. p³eecegUs legkeÀea meeceép³e nìJeues iesues. Fñee³eueuee mJeleb$e keÀjC³eemeeþer Yeejleer³e mewefvekeÀebveer DeveskeÀ DeveskeÀ DeeIee[îeebJej ue{ues. peesOeHetj DeeefCe cnwmetj®³ee Meener Iees[oUeleerue mewefvekeÀ Heefnu³ee cene³eg×eceOes meb³egkeÌle mesves®ee SkeÀ Yeeie cnCetve ³eg× ue{ues DeeefCe l³eebveer, Fñee³eue®es mecegêmlejer³e Menj `ne³eHeÀe' cegkeÌle keÀjC³eemeeþer ÒecegKe YetefcekeÀener efveYeeJeueer. legkeÀea meeceép³eeHeemetve Fñee³eueuee cegkeÌle keÀjC³eemeeþer 900 ntve DeefOekeÀ Yeejleer³e mewefvekeÀebveer cejCe HelkeÀjues. Jemlegleë pece&ve DeeefCe Dee@eqmì^³ee®eer mesvee legkeÀea meeceép³ee®es®e meceLe&ve keÀjle nesleer. meO³ee Fñee³eue®³ee ne³eHeÀe, pes©meuesce, jeceuesn Menjeleerue mecegêleerjeJej Demeuesu³ee Yeejleer³e mewefvekeÀeb®eer meceeOeer mLeUs lemes®e ³eg×mceejkesÀ ³eeb®eer KetHe ®eebieu³ee He×leerves osKeYeeue kesÀueer peeles. ogmeN³ee cene³eg×e®³ee JesUer meg×e Fñee³euemeeþer ue{uesu³ee ue{eF&le efkeÀl³eskeÀ Yeejleer³e mewefvekeÀebvee cejCe HelkeÀjeJes ueeieues Deens. 1942 ceO³es Yeejleer³e mesves®es keÀceeb[j Fved ®eerHeÀ, HeÀeru[ ceeMe&ue mej keÌueeT[ Dee@MeueskeÀ ³eebveer keÀyegueer®e efoueer keÀer, pej l³eeb®³eekeÀ[s Yeejleer³e mesvee vemeleer lej efye´ìve oesvner cene³eg×eb®³ee HeefjCeeceeletve meeJejuee iesuee vemelee.

ne³eHeÀeJejerue DeefOekeÀeje®es cenÊJe Fñee³eue®es ne³eHeÀe ns SkeÀ mecegêekeÀeþer Jemeuesues Menj Deens. Fñee³euekeÀ[s HetJeea He@uesmìeFve cnCetve®e Heeefnues peele nesles. legkeÀea meece´ep³eeves ³eeJej 1516 FmeJeer (megceejs 402 Je<ee¥ntve DeefOekeÀ Je<ex) megceejs 402 Je<ex DeefOekeÀej ieepeJeuee neslee DeeefCe mJeleë®³ee meJe& iejpee YeeieJeleevee - ³es/pee keÀjleevee, ³ee yeboje®ee GHe³eesie kesÀuee. efye´efìMe pevejue Suesveyeer ³eeb®³ee celes DeeHeu³ee mewv³ee®³ee peueo neue®eeueeRmeeþer yeboj DeeefCe jsuJes mìsMevemenerle ne³eHeÀe MenjeJej leeyee efceUJeCes DeefleMe³e cenÊJee®es nesles. keÀejCe ³eeefMeJee³e DeeHeu³ee mesvesuee meJe& ÒekeÀej®eer DeeJeM³ekeÀ jmeo Heesnes®eJeCes DeMekeÌ³e nesles. cnCetve keÀesCel³eener HeefjefmLeleerle ³ee MenjeJej efJeveeefJeuebye leeyee efceUJeC³ee®ee efve½e³e pevejue Suesve yeerves kesÀuee. 31

21-22 meHìWyej 1918 ®es ³eg× ne³eHeÀe®³ee ®eewkeÀerJejerue megceejs 700 legkeÀea mewefvekeÀeb®³ee SkeÀe ieìeves èfjyesefj³eveme'Jej leeyee efceUefJeC³ee®ee Òe³elve kesÀuee. HeCe les pesJne 21-22 meHìWyej, 1918 uee ceO³eje$eer oer[ Jeepelee 13 J³ee kewÀJesuejer efyeíes[®³ee yeensjerue ®eewkeÌ³eebJej Heesnes®eues, l³eeJesUer efyeéfìMe mesves®³ee 18 J³ee legkeÀ[erves ®eeboC³eeje$eer l³eeb®³eeJej nuuee kesÀuee. ³ee ue{eF&le KetHe ceesþîee mebK³esves legkeÀea mewefvekeÀ ceejues iesues. lemes®e 311 legkeÀea mewefvekeÀebvee 4 ceefMeveievmemenerle kewÀoer yeveJeues iesues. ne³eHeÀeceOetve iegHle JeelexÜejs ceeefnleer efceUeueer keÀer, Menj efjkeÀeces Peeues Deens. 22 meHìWyejuee ogHeejer oer[ Jeepelee efyeíes[er³ej pevejue S. [er. S. efkebÀie®³ee vesle=ÊJeeKeeueer íesìîee Meðemeppe iee[îeeb®eer SkeÀ legkeÀ[er ne³eHeÀeJej leeyee efceUefJeC³eemeeþer vepejLe jml³eeJeªve Heg{s efveIeeueer. Menjele Heesnes®eC³eeHetJeea®e l³eebveer Kee$eer keÀªve Iesleueer nesleer keÀer, meJe& jml³eebJej De[LeUs GYes keÀªve jmles yebo kesÀues Deensle. ³ee efþkeÀeCeer les ceeTbì keÀecexue®³ee ìskeÀ[îeeb®³ee ceeies peceuesu³ee legkeÀea mewefvekeÀebkeÀ[tve Iesjues iesues. lemes®e les l³eeb®³ee ceefMeveievme®³ee ìHH³eelener nesles. HeCe l³eecegUs pegpeyeer vegkeÀmeeve menve keÀªve ³ee legkeÀ[eruee Hejle yeesueeJeues iesues.

Yeejleer³e mewefvekeÀeb®eer Òeefleef¬eÀ³ee

mewefvekeÀebvee Hejle yeesueeJeC³ee®ee efveCe&³e peesOeHetj Je cnwmetj®³ee cenejepeebveer HeeþJeuesu³ee Iees[oUe®³ee oesvner legkeÀ[îeebvee ceev³e veJnlee DeeefCe cnCetve les veeKet<e nesles. ³eeJesUer SkeÀ JesieUer®e Ieìvee Ie[ueer. Iees[oU mesves®es ÒecegKe cespej oueHele efmebn MesKeeJele ³eebvee SkeÀ mJeHve He[ues. mJeHveeceO³es osJeerceelee `mewefvekeÀeb®³ee ceeIeej IesC³ee®³ee Y³ee[ ke=Àl³eeyeÎue KetHe jeieJeueer. osJeerceeleeves l³eebvee DeeþJeCe keÀªve efoueer keÀer, l³eeb®³ee ³ee ke=Àl³eecegUs Yeejleer³e cenejepe DeeefCe Yeejleer³e veeieefjkeÀebvee Mejcesves ceeve Keeueer Ieeuee³euee ueeiesue. cespej oueHele efmebneveer ns mJeHve DeeHeu³ee mewefvekeÀebvee SskeÀefJeues. lesner meJe&peCe `Keje Yeejleer³e ³ees×e, ³eg×YetceerJeªve Hejle efHeÀjC³ee®ee keÀuebkeÀ IesTve Yeejleele Hejle ³esC³eeHes#ee ³eg×YetceerJej®e ue{lee ue{lee JeerjcejCe HelkeÀjsue' ³ee celee®es nesles.' ³eeyeÎue®eer ceeefnleer l³eebveer efye´efìMe DeefOekeÀeN³eebvee efoueer. efye´efìMe DeefOekeÀeN³eebveer KetHe mecepeJeC³ee®ee Òe³elve kesÀuee DeeefCe meebefieleues keÀer, Me$et KetHe ÒeyeU Deens. meJe& cenÊJee®³ee peeieebJej SkeÀef$ele ceesþîee mebK³esves pecee Peeuesues Deensle. DeKesj Yeejleer³e mesves®ee ¢{ efve½e³e yeIetve l³eebveer Yeejleer³e mesvesuee legkeÀea mesvesJej nuuee keÀjC³ee®eer HejJeeveieer efoueer. 32

23 meHìWyej 1918 ®es ne³eHeÀe ³eg×

1918 ®³ee Fñee³eue cegkeÌleerceOeerue Yeejleer³eeb®es Meew³e&

peesOeHetj DeeefCe cnwmetj®³ee cenejepeebveer HeeþJeuesues Iees[smJeej DeeefCe YeeuesleueJeejeRmen meppe Demeuesues mewefvekeÀ 23 meHìWyej jespeer mekeÀeUer 5 Jeepelee ne³eHeÀekeÀ[s ®eeue keÀªve efveIeeues. l³eeb®ee ceeie& ceeTbì keÀece&ue®³ee HeJe&lejebieebvee ueeietve neslee. lemes®e ne ceeie& efkeÀMeesve veoer Je efleuee efceUCeeN³ee Flej íesìîee veÐeebcegUs Peeuesu³ee oueoue #es$eeHe³e¥le®e ce³ee&efole neslee. l³eecegUs Iees[oUe®eer keÀener jCeefveleer DeeKeCes DeJeIe[ nesles. mekeÀeUer 10.15 Jeepelee 15 Jeer kewÀJeuejer efye´ies[ ne³eHeÀeuee Heesnes®eueer. lesJne leer ceeTbì keÀece&ueJej meppe Demeuesu³ee legkeÀea mesves®³ee 77 ScedSced yebogkeÀer®³ee ceeN³ee®³ee ìHH³eele®e nesleer. pece&veer Je Dee@eqmì^³ee®³ee ceoleercegUs legkeÀea mesvee, ne³eHeÀe MenjeceO³es leekeÀoJej nesleer. ceeTbì keÀece&ueJej l³eeb®³eepeJeU leesHeÀemeg×e nesl³ee. cnwmetj ueevmej®³ee SkeÀe legkeÀ[erves MesjJeg[ jWpeme&®³ee SkeÀe mkeÌJee[^ve®³ee meceLe&veecegUs oef#eCeskeÀ[tve ceeTbì keÀece&ueJej ®e{eF& kesÀueer. l³eebveer Me$etJej Dee½e³e&keÀejkeÀefjl³ee, De®eevekeÀHeCes nuuee keÀªve keÀece&ue®³ee ìskeÀ[îeebJejerue veewmewefvekeÀeb®³ee oesve leesHeÀebJej keÀypee efceUJeuee. lemes®e Me$et®³ee ceMeerveievmed®³ee efJejesOeelener peesjoej Dee¬eÀceCe kesÀues. ogHeejer oesve Jeepelee `yeer' ye@ìjer S®ed.S.meer.®³ee meeLeerves peesOeHetj®³ee legkeÀ[erves ne³eHeÀeJej peesjoej nuuee kesÀuee. ÒeKej efJejesOe nesle Demetvemeg×e peesOeHetj legkeÀ[erves Me$et®³ee ceMeerveievme®³ee meceesªve peesjoej nuuee kesÀuee. ogHeejer leerve JeepesHe³e¥le Yeejleer³e Iees[oUeves Me$etuee HejeYetle keÀªve Me$et®³ee meJe& mLeeveebJej leeyee efceUJeuee DeeefCe legkeÀea mesvesuee HejeYetle keÀªve ne³eHeÀeJej leeyee efceUJeuee.

Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee ³ee Heje¬eÀceeefJe<e³eer ³eg×ebmebyebOeer DeefOeke=Àle FeflenemeeceO³es veeWo kesÀuesueer Deens. leer DeMeer - èfceñe (FefpeHle) DeeefCe He@uesmìeFveceOeerue mewv³e DeefYe³eeve (Yeeie-2) ``HetCe& ³eg× DeefYe³eeveeceO³es Iees[oUeves peer keÀejJeeF& kesÀueer l³eeHe×leerves DeepeHe³e¥le ogmejs SkeÀner ³eg× ue{ues iesuesues veener. ueeieesHeeþ peesjoejHeCes cegmeb[er ceejCeeN³ee Iees[îeebvee LeesHeefJeCes, Oe[e[CeeN³ee ceMeerve ievme®³ee ieesÈ³eedbveemeg×e MekeÌ³e Peeues veener. DeLee&le ³eeleerue®e DeveskeÀ peKeceer mewefvekeÀ veblej cejCe HeeJeues.'' mewv³e Feflenemeeleerue %eele Demeuesueer ner SkeÀcesJe Ieìvee Demesue keÀer p³eeceO³es KetHe JesieJeeve ®e{eF& keÀªve Iees[oUeves SkeÀe mebjef#ele MenjeJej leeyee efceUefJeuee. Marquess of Anglesey ves DeeHeu³ee èfyeéfìMe HeÀewpes®ee Fefleneme' ³ee HegmlekeÀele Jejerue keÀejJeeF&meboYee&le Demes cnìues Deens keÀer ``mebO³eekeÀeUer leerve JeepesHe³e¥le ³eg× mebHeuesues nesles DeeefCe efJepe³e efceUeuee neslee. ne³eHeÀe®³ee ªHeele efyeéfìMe mesvesuee SkeÀ cenÊJee®es HegjJeþe keWÀê®e efceUeuesues nesles. ®eej®e efoJemeebveblej meJe&ÒekeÀej®ee HegjJeþener megª Peeuee. ³ee mebHetCe& DeefYe³eeveeceOeerue ner SkeÀ meJee&le ³eMemJeer keÀejJeeF& nesleer. p³eeceO³es kesÀJeU oesve jsefpeceWì®³ee 12 HeeTb[j ye@ìjer®³ee meeLeerves, SkeÀe keÀcepeesj mewv³e legkeÀ[erves DeeOegefvekeÀ nl³eejebmen megmeppe Demeuesu³ee peJeUpeJeU 1000 mewefvekeÀebJej efJepe³e efceUJeuee. Kejb lej legkeÀea mesvee vewmeefie&keÀefjl³ee DeefleMe³e megjef#ele mLeeveebJej Meðemeppe nesleer. ³esLes Demeuesu³ee SkeÀcesJe De©bo jml³ee®³ee SkeÀe yeepetuee Deiec³e veoer, lej ogmeN³ee yeepeguee mejU GYee [eWiej DeMeer HeefjefmLeleer nesleer. HeCe DeMee HeefjefmLeleerlener oesvner Yeejleer³e jsefpeceWìceOeerue mesves®eer ieleer, meenme DeeefCe Meew³e& ³eeb®³ee yejesyejerves, Jeefjÿ efJeMes<e mesJee DeefOekeÀejer ueseqHeÌìveWì keÀve&ue nesu[veves DeeKeuesueer jCeveerleer ³ee®³ee peesjeJej ner keÀejJeeF& ³eMemJeer Peeueer. ³eeefMeJee³e peesOeHetj Je cnwmetj®³ee ÒecegKe legkeÀ[erves oeKeefJeuesueer ieleer DeeefCe megboj jCeveerleer®es ÒeoMe&ve, lesner DeMee HeefjefmLeleerceO³es keÀer, nesle Demeuesu³ee Òe®eb[ ieesUeryeejecegUs ceOes®e DeeHeuee ceeie&ner yeoueCes, l³eebvee Yeeie He[ues nesles. nsner Flej cenÊJeHetCe& cegÎs nesles. KejesKej, peeieeflekeÀ Feflenemeeleerue ner SkeÀcesJe Ieìvee Deens keÀer, p³eeceO³es HeÀkeÌle Iees[oUe®³ee JesieJeeve ®e{eF&cegUs SkeÀe mebjef#ele MenjeJej leeyee efceUefJeuee Deens.'' meceesjemeceesj ue{uesu³ee ue{eF&ceO³es ogHeejer 3 Jeepeu³eeveblej MenjeJej leeyee efceUefJeC³eele Deeuee. ³ee ue{eF&ceO³es 1352 kewÀoer, 17 yebogkeÀe DeeefCe 11 34

ceefMeveievmener leey³eele IesC³eele Deeu³ee. HeCe 31 Dee@keÌìesyej 1918 jespeer pevejue Suesveyeerves DeeHeu³ee He$eeceO³es efJeMes<e GuuesKe Demee kesÀuee Deens ``cnwmetj ueevmeme& pesJne ceeTbì keÀece&ue®³ee efvemej[îee ìskeÀ[îee Heej keÀjle nesles, l³ee®eJesUer peesOeHetj ueevmeme&veer Me$et®³ee ceMeerveievmedJej nuuee keÀjle Jesieeves Menjele ÒeJesMe kesÀuee DeeefCe jml³eeJej Demeuesu³ee legkeÀea mewefvekeÀebJej Yeeu³eebveer nuuee ®e{efJeuee. keÀve&ue þeketÀj oueHele efmebn (efceefueìjer ¬eÀe@me) ³eebveer ³ee Dee¬eÀceCee®es DeefleMe³e JeerjÞeer³egkeÌle vesle=ÊJe kesÀues.''

DeeOegefvekeÀ Fñee³eue®³ee Feflenemeele ne³eHeÀe cegkeÌleer®es cenÊJe 2000 Je<ee¥ntve peemle keÀeU pevceYetceerHeemetve otj jeefnuesu³ee ³engoerbmeeþer Yeejleer³e mewefvekeÀebveer MekeÌleerMeeueer legkeÀea meece´ep³eeHeemetve ne³eHeÀeuee cegkeÌle kesÀues ner Ieìvee efJeMes<e cenÊJee®eer Deens. ³egjesHe DeeefCe Dev³e efþkeÀeCeer ³ee Ieìves®es ³engoer ueeskeÀebveer KetHe Deeveboeves GlmeJe DeeefCe meceejesn meepejs keÀªve mJeeiele kesÀues. meve 1919 veblej KetHe ceesþîee mebK³esves l³eebveer ne³eHeÀeceO³es ³esC³eeme meg©Jeele kesÀueer. Heefnues cene³eg× megª DemeleeveeosKeerue l³eebveer Fñee³eueceO³es JeemleJ³e keÀjC³eeme meg©Jeele kesÀueer. ³engoeR®eer mebK³ee nUgnUg Jee{le iesueer DeeefCe l³eecegUs 1948 ceO³es DeeOegefvekeÀ Fm$ee³eue®³ee efveefce&leer®ee ceeie& ÒeMemle Peeuee.

ne³eHeÀeceOeerue yeneF& HebLe DeeefCe Yeejleer³e mewefvekeÀ ³eeb®ee mebyebOe

yeneF& HebLee®³ee mebmLeeHekeÀe®ee cegueiee DeeefCe GÊejeefOekeÀejer Deyogue-yene, ns meve 1918 ceO³es ne³eHeÀe®es efveJeemeer nesles. l³eeJesU®³ee meerefj³ee DeeefCe He@uesmìeF&veceOeerue legkeÀea mesves®ee keÀceeb[j peceeue HeeMeeves, Deyogue-yeneuee ¬etÀmeJej HeÀeMeer osC³ee®eer DeeefCe ne³eHeÀe Je Deepegyeepet®³ee Menjeleerue yeneF& HebLee®eer HeefJe$e mLeUs veä keÀjC³ee®eer OecekeÀer efoueer nesleer. HeCe Yeejleer³e Jeerjebveer Ie[efJeuesu³ee ne³eHeÀe cegkeÌleer®³ee IeìvescegUs, Deyogueyene®³ee peerJeeJej®esner mebkeÀì ìUues. Kejb lej Deyogue-yene®es peerJeve DeeefCe Yeejleer³e mewefvekeÀ ³eeceOeerue mebyebOeeb®ee Gueie[e, meve 2000 ®³ee HesÀye´gJeejer ceefnv³eebceO³es efouueer Menjeleerue yeneF& Hetpee Ieje®es JeemlegkeÀej HeÀjeryegpe& meenyee DeeHeu³ee lelkeÀeefueve keWÀêer³e efJeosMeceb$eer pemeJeble efmebn ³eebvee Yesìues lesJne Peeuee. pemeJeble efmeneb®es Je[erue peesOeHetj ueevmeme&®es meom³e nesles DeeefCe les pevejue Suesveyeer ³eeb®³ee vesle=lJeeKeeueer ue{ues nesles. 35

ne³eHeÀe®es vee³ekeÀ cespej þeketÀj oueHele efmebn ³eebvee Þe×ebpeueer peesOeHetj®³ee DeeefCe cnwmetj®³ee cenejepeebveer HeeþJeuesu³ee mewefvekeÀebveer, Heefnu³ee cene³eg×e®³ee JesUsme, He@uesmìeF&ve DeefYe³eeveeceO³es peer ue{eF& ue{ueer, leer meb³egkeÌle mesves®ee SkeÀ Yeeie cnCetve ue{ueer. ne³eHeÀe cegkeÌleerceOeerue l³eeb®eer YetefcekeÀe meJee¥meeþer®e ÒesjCeeoe³eer nesleer, efJeMes<eleë Heg{s ³esCeeN³ee veJeerve efHe{ermeeþer. jepemLeeveceOeerue JeeUtb®³ee ìskeÀ[îee Demeuesueer peceerve ner vesnceer®e `Jeerjeb®es pevcemLeeve' cnCetve DeesUKeueer peeles. keÀejCe ³esLes®e KetHe jepeHetle vee³ekeÀ nesTve iesues. ³eeleerue SkeÀ jepeHetle mesveevee³ekeÀ neslee, lees cnCepes mJe. cespej oueHele efmebn MesKeeJele, p³eebvee FeflenemeeceO³es `ne³eHeÀe®es vee³ekeÀ' cnCetve DeesUKeues peeles. cespej oueHele efmebn MesKeeJele ³eeb®ee pevce DeeefCe Heeueve-Hees<eCe peesOeHetj®es. l³eeb®es Je[erue keÀve&ue njer efmebn MesKeeJele `Heesuees'®es Òeefme× KesUe[t nesles. l³eeb®³ee®e osKejsKeerKeeueer oueHele efmebn ceesþs Peeues DeeefCe mesveeefOekeÀejer yeveues. l³eebveer meve 1912 ceO³es efkebÀie keÀefceMeve efceUefJeues. Heefnu³ee cene³eg×e®³ee JesUer `ne³eHeÀe' legkeÀea mesvesmeeþer HeÀej cenÊJee®es Menj nesles. cespej MesKeeJele ³eebvee Me$etkeÀ[tve ne³eHeÀe cegkeÌle keÀjC³ee®eer peyeeyeoejer efoueer nesleer. l³eebveer DeeHeues mewv³e, keÀewMeu³e, jCeefveleer DeeefCe vesle=lJee®³ee peesjeJej efouesueer peyeeyeoejer ³eMemJeerHeCes Heej Hee[ueer DeeefCe ne³eHeÀe Menj efpebketÀve Iesleues. Jemlegleë ner peyeeyeoejer Heej Hee[leevee l³eebvee JeerjcejCe ÒeeHle Peeues. ne³eHeÀeJejerue efJepe³e cespej oueHele efmebnmeeþer KetHe ceesþs ³eMe nesles DeeefCe ³eecegUs®e cnCepes ³eg×eceO³es oeKeefJeuesu³ee efJeMes<e Meew³ee&yeÎue Fbûepe mejkeÀejves l³eebvee cejCeesÊej èfceefueìêr ¬eÀe@me' osTve mevceeefvele kesÀues. Fbûepe DeefOekeÀejer keÀve&ue neJex®³ee Meyoele meebiee³e®es lej, l³eeb®ee ce=l³et HeÀkeÌle peesOeHegjer mewefvekeÀebmeeþer®e vegkeÀmeeve Deens Demes veener, lej Yeejle DeeefCe mebHetCe& efyeéfìMe meeceép³eemeeþermeg×e vegkeÀmeeve®e nes³e. Fbûepe mejkeÀejves l³eeb®³ee JeerjÞeer³egkeÌle keÀe³ee&®eer KetHe ÒeMebmee kesÀueer DeeefCe l³eeb®ee `ne³eHeÀe®es vee³ekeÀ' cnCetve mevceeve kesÀuee. ceejJee[ (jepemLeeve) mejkeÀejves l³eeb®³ee mcejCeeLe& ÒeleeHe MeeUs®³ee Heefjmejele òueHele cesceesefj³eue ne@ue' yeebOeuee. cenejepe Gcesoefmebie ³eebveer l³eeb®eer ®eeboer®eer cetleea le³eej keÀjJetve Iesleueer. ner ®eeboer®eer cetleea Deelee pe³eHetjceOeerue 61 J³ee legkeÀ[ermeeþer (61 kewÀJeuejer) ieewjJee®es ÒeeflekeÀ®e Deens. 36

cespej oueHele efmebnebveer oeKeefJeuesu³ee Meew³ee&®eer veeWo jepemLeeve®³ee meeefnl³eeceO³es DeveskeÀ ªHeele peleve keÀªve þsJeueer Deens. ceejJee[®es SkeÀ ceneve keÀJeer Þeer. efkeÀMeesj oeve ³eebveer l³eeb®³ee mce=leer efveefceÊe `Jeerj efJeueeme DeeefCe oueHele jemees' DeMee DeveskeÀ keÀefJelee efueefnu³ee Deensle. efye´efìMe mejkeÀejves cespej oueHele efmenebveer kesÀuesu³ee meJeex®®e yeefueoevee®eer KetHe ÒeMebmee kesÀueer. meve 1922 ceO³es cespej oueHele efmebn ³eeb®³ee efMeJee³e Heefnu³ee cene³eg×eceO³es JeerjcejCe Deeuesu³ee Dev³e oesve ³eg×Jeerjeb®³ee cetleea ueb[ve®es JeemlegkeÀej efue³eesvee[& pesefvebipe ³eeb®³eekeÀ[tve yeveJetve Iesleu³ee. meejK³ee DeekeÀeje®³ee oie[er mlebYeeJej ³ee cetleea efouueer MenjeceO³es mLeeefHele kesÀu³ee Deensle. ³ee®e peeiesuee `leerve cetleea ®eewkeÀ' Demes cnCeleele. cespej oueHele efmebn MesKeeJele ³eeb®eer 83 Jeer HegC³eefleLeer l³eeb®es Hewle=keÀ mLeeve peesOeHetj ³esLes meepejer keÀjC³eele Deeueer. ³eeÒemebieer Dee³eesefpele keÀe³e&¬eÀceeceO³es GHeefmLele Yeejleer³e mesves®es Jeefjÿ DeefOekeÀejer DeeefCe veeieefjkeÀ ÒeMeemevee®es ÒeefleefveOeer ³ee meJee¥veer ne³eHeÀe®es vee³ekeÀ cespej oueHele efmebn MesKeeJele ³eeb®³ee meJeex®®e yeefueoevee®es mcejCe kesÀues.

ne³eHeÀe ³eg×e®es Dev³e Jeerj ke@ÀHìve DevetHe efmebn DeeefCe meskebÀ[ uesHeÌìvebì meiele efmebn ³eebveener èfceefueìêr ¬eÀe@me' osTve mevceeefvele keÀjC³eele Deeues. lemes®e ke@ÀHìve yeneÎtj Deceve efmebn peesOee DeeefCe oHeÀeoej peesj efmebn ³eebveemeg×e l³eebveer oeKeefJeuesu³ee Meew³ee&yeÎue `Fbef[³eve Dee@[&j Dee@ HeÀ cesefjì (IOM)' osTve mevceeefvele keÀjC³eele Deeues. l³eekeÀeUer èfceefueìêr ¬eÀe@me' ne efyeéfìMe mejkeÀejÜeje Yeejleer³e mewefvekeÀebvee efouee peeCeeje meJeex®®e Jeerj mevceeve neslee. ³ee®eer leguevee meO³ee®³ee keÀeUele Yeejleer³e jeä^HeleeR®³ee nmles efou³ee peeCeeje `HejceJeerj ®e¬eÀ' ³ee mevceeveeMeer nesles. 37

uesHeÌìvebì pevejue mej ÒeleeHe efmebn vepejLe ³eebveer kesÀuesu³ee 70 cewue Debleje®³ee efoJeme-je$e ³ee$es®³ee JesUer les mJeleë®³ee peesOeHetj legkeÀ[eryejesyej®e nesles. l³eeJesUer ³ee efJeéeemet ³eesodO³ee®es Je³e 73 Je<ex nesles DeeefCe l³eebvee leeHener neslee. Suesveyeerves l³eebvee keÀener efoJeme Deejece keÀje Demee DeeosMener efouee. Dev³eLee lesmeg×e ne³eHeÀeJejerue keÀejJeeF&®³ee JesUer ue{eF&ceO³es meeefceue Peeues Demeles ³eeyeÎue MebkeÀe veener. ³eeyeÎue®es JeCe&ve `20 Jeer ceMeerveieve mkeÌJee[^ve yejesyej, He@uesmìeF&ve®³ee ceeO³eceeletve' ³ee veeJee®³ee HegmlekeÀeceO³es SkeÀe DeveesUKeer uesKekeÀeves kesÀues Deens. ke@ÀHìve Jeerj efmebn jeþewj (l³eeb®³ee veeleJeeves meebefieleuesueer ceeefnleer) - ns Dee³e S cetue efmebnpeer ³eeb®es meJee&le ceesþs YeeT. l³eeb®eer Gb®eer 7 HetÀì nesleer DeeefCe J³eeqkeÌlelJener DeekeÀ<e&keÀ nesles. peesOeHetj legkeÀ[erceO³es ke@ÀHìve ne l³eeb®ee ngÎe neslee. Heefnu³ee cene³eg×eceO³es l³eebveer efkeÀl³eskeÀ ue{e³ee ue{u³ee nesl³ee. 1918 ceO³es Òeefme× ne³eHeÀe ³eg×eceO³es l³eebveer efkeÀl³eskeÀ ue{e³ee ue{u³ee nesl³ee. 1918 ceO³es Òeefme× ne³eHeÀe ³eg×eceOeerue ue{uesu³ee ÒecegKe ³eesodO³eebHewkeÀer les SkeÀ nesles. l³eeb®³ee yeneÎtjer DeeefCe ceefMeveievmedJejerue HetCe& efve³eb$eCeecegUs ne³eHeÀe ³eg×eceO³es efceUefJeuesu³ee efJepe³eeceO³es l³eeb®es cenÊJee®es ³eesieoeve nesles. les KetHe Meew³ee&ves ue{ues DeeefCe efkeÀl³eskeÀ Me$et mewefvekeÀebvee l³eebveer þej ceejues. l³eebveener ³ee ³eg×emeeþer mevceeefvele keÀjC³eele Deeues. ne efJepe³e FlekeÀe Òeefme× DeeefCe cenÊJeHetCe& Deens keÀer, Òel³eskeÀ Je<eea pe³eHetj ³esLeerue Yeejleer³e mesves®³ee 61 J³ee kewÀJeuejer cegK³eeue³eeceO³es `ne³eHeÀe ³eg× efoJeme' meepeje kesÀuee peelees. DeMee®e SkeÀe meceejesneceO³es Yeejleer³e mesves®es ÒecegKe, efJeMes<e HeengCes cnCetve GHeefmLele nesles. ne³eHeÀe ³eg×eleerue Òeefme× ³ees×e ke@ÀHìve yeerj efmebn Depetve peerefJele Deens ns mecepelee®e l³eebveer ke@ÀHìve yeerj efmebn ³eebvee meceejesnele Deecebef$ele kesÀues DeeefCe l³eebvee HetCe& mewefvekeÀ mevceevener efouee DeeefCe meueeceerner efoueer. ³eeÒemebieer ke@ÀHìve yeerj efmebneveer `ne³eHeÀe'Jej pes Yee<eCe kesÀues les Dee@ue Fbef[³ee jsef[Dees DeeefCe yeeryeermeer -ueb[ve ³eebveermeg×e Òemeeefjle kesÀues nesles. l³eeb®ee Yeejleer³e jeä^HeleeRÜejs mevceevener keÀjC³eele Deeuee. DeHeÀieeefCemleeveceO³es Peeuesu³ee SkeÀe ue{eF&le ke@ÀHìve yeerj efmebn SkeÀe leesHeÀKeevee legkeÀ[er®es vesle=lJe keÀjle nessles. l³eebveer Me$etuee njefJeues, ÒecegKe ®eewkeÌ³eebJej leeyee efceUJeuee DeeefCe Me$etuee HeUtve peeC³eemeeþer Yeeie Hee[ues. l³eecegUs legkeÀ[erleerue mewefvekeÀebveer vee®etveieeTve ne efJepe³e meepeje keÀjC³eeme meg©Jeele kesÀueer. ke@ÀHìve yeerj efmebn HetCe& MeekeÀenejer nesles DeeefCe l³eebvee oeª efHeC³ee®eermeg×e meJe³e vemeu³eecegUs les SkeÀìs®e peJeU®³ee SkeÀe 38

ìskeÀ[erkeÀ[s ®eeuele iesues. ceeIeej IesCeeN³ee Me$etmewv³eeuee, Yeejleer³e mewv³e efJepe³e meepeje keÀjC³eele obie Deens DeMeer yeeleceer keÀUueer. l³eecegUs Depetve peemle mewefvekeÀ MekeÌleer IesTve ³ee cenÊJee®³ee ®eewkeÀerJej Hegvne efJepe³e efceUefJeC³ee®³ee GÎsMeeves Me$et mewefvekeÀ ceeies efHeÀjues. FkeÀ[s ke@ÀHìve yeerj efmebn ³eebveer Pee[ebceeies ®eeueuesueer Me$etmewv³ee®eer neue®eeue efìHeueer nesleer. l³eebveer DeeHeu³ee mewefvekeÀebvee yeesueeJeuesmeg×e, HeCe mewefvekeÀ SsketÀ MekeÀues veenerle. cnCetve ke@ÀHìve yeerj efmebn ³eebveer DeeHeu³ee [eskeÌ³eeJejerue Heie[er GlejJeueer, l³eeceO³es SkeÀ oie[ yeebOeuee DeeefCe lees DeeHeu³ee [eskeÌ³eeJej efHeÀjJee³euee meg©Jeele kesÀueer. l³eeb®³ee legkeÀ[erleerue keÀener mewefvekeÀeb®³ee ner efJeef®e$e neue®eeue ue#eele Deeueer DeeefCe les meeJeOe Peeues. mewefvekeÀebveer leeye[leesye DeeHeu³ee yebogkeÀe meeJeju³ee. l³eeceO³es ke@ÀHìve yeerj efmebnmeg×e meeefceue Peeues. Me$etuee ³eeyeÎue®eer keÀener®e Keyej vemeu³eecegUs l³eeb®es KetHe vegkeÀmeeve Peeues. ke@ÀHìve yeerj efmebn ³eeb®³ee ³ee ÒemebieeJeOeeveecegUs Yeejleer³e mewefvekeÀebveer SkeÀ ceesþer ue{eF& efpebkeÀueer. ³eemeeþer l³eebvee mevceeefvelener keÀjC³eele Deeues. ke@ÀHìve yeerj efmebn ³eeb®³ee efveOeveeveblej Yeejleer³e mesvesleHexÀ l³eebvee HetCe& mewefvekeÀ mevceeve osC³eele Deeuee.

Yeejleer³e ieCeleb$ee®eer 61 Jeer kewÀJeuejer jsefpeceWì

Yeejle DeeefCe Yeejleer³e mesvee ³ee ceneve ³eg×eceOeerue DeeHeu³ee mesveevee³ekeÀebvee efJemejuesueer veener. ne³eHeÀeuee mJeeleb$³e efceUJetve osCeeN³ee peesOeHetj, cnwmetj DeeefCe nwêeyeeo ³ee jep³eebMeer mebyebefOele leervener jsefpeceWì®eer SkeÀ jsefpeceWì yeveefJeC³eele Deeueer. ner kewÀJeuejer jsefpeceWì ojJe<eea 23meHìWyejuee ne³eHeÀe efoJeme meepeje keÀjles.

Fñee³eue®³ee HeeþîeHegmlekeÀebceO³es Yeejleer³e mewefvekeÀeb®eer ÒeMebmee mJeleë®³ee®e osMeeceO³es DeesUKe vemeuesu³ee keÀener Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee veeJeeJej DeeOeeefjle GÊejer Fñee³eue®³ee ne³eHeÀeceOeerue Iejeb®eer veeJes þsJeueer peeleele. 1918 ceO³es ³ee Menje®³ee cegkeÌleermeeþer Yeejleer³e mewefvekeÀebveer pes ³eesieoeve efoues l³ee®ee GuuesKe Fñee³eue®³ee MeeUebceO³es efMekeÀefJeu³ee peeCeeN³ee Feflenemee®³ee HeeþîeHegmlekeÀeceO³es meeefceue kesÀuee iesuee Deens. ne³eHeÀe veiejHeeefuekesÀves Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee yeefueoeveeuee Decej keÀjC³eemeeþer keÀener efveCe&³e Iesleues Deensle. Yeejleer³e mewefvekeÀebveer oeKeefJeuesueer Jeerjlee DeeefCe meenme ³eeyeÎue®³ee Fefleneme HeeþîeHegmlekeÀebceO³es meeefceue kesÀuee iesuee Deens. ne³eHeÀe®es GHeceneHeewj Hedva Almog ³eebveer Yeejleer³e Menero mewefvekeÀebvee Þe×ebpeueer JeenC³eemeeþer SkeÀef$ele Peeuesu³ee ueeskeÀebvee meebefieleues keÀer, ne³eHeÀe veiejHeeefuekesÀ®ee ne efveCe&³e, Menje®ee Fefleneme DeeefCe Jeejmee ³eeb®es mebj#eCe keÀjC³ee®³ee Òe³elveebceOeerue SkeÀ Yeeie Deens. 39

ne³eHeÀe SsefleneefmekeÀ mebmLesves Yeejleer³e mesves®eer YetefcekeÀe ³eeyeÎue KetHe Keesueele peeTve mebMeesOeve kesÀues Deens. l³eeb®³ee efve<keÀ<ee&vegmeej `Heefnu³ee cene³eg×e®³ee JesUsme ³ee Yeeieele ceesþîee mebK³esves Yeejleer³e mewefvekeÀebveer DeeHeu³ee peerJevee®es yeefueoeve efoues Deens.' mebHetCe& Fñee³eueceO³es peJeUpeJeU 900 Yeejleer³eeb®ee Debeflece mebmkeÀej kesÀuee iesuee Deens.

Dev³e Þe×ebpeueeR®eer veeWo Yeejleer³e veewmesvee ÒecegKe S[efcejue efvece&ue Jecee& ³eebveer Dee@keÌìesyej 2009 ceO³es Menero Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee mceejkeÀeuee Yesì efoueer DeeefCe HegÀues DeHe&Ce keÀªve Þe×ebpeueer Jeeefnueer. ³eeÒemebieer l³eeb®³eeyejesyej l³eeb®es mecekeÀeefueve Fm$ee³eueer Eliezer Marom nsmeg×e meeefceue Peeues nesles. 23 meHìWyej 2010 meeueer Yeejleer³e mesves®es keÀve&ue Sced. Sme. peesOee ³eebveermeg×e ne³eHeÀe®³ee efJeMes<e ³eg× mceejkeÀeuee Yesì osTve Heg<Heebpeueer DeHe&Ce keÀªve Þe×ebpeueer Jeeefnueer DeeefCe efJeMes<e cnCepes ns mceejkeÀ l³eeb®es Deepeesyee ke@ÀHìve yeneÎtj Deceve efmebn peesOee, l³eeb®eer jsefpeceWì DeeefCe Flej men-jsefpeceWì®³ee mevceeveeLe&®e yeveefJeues Deens. Dee@iemì 2012 ceO³es Yeejleer³e veewmesves®³ee ®eej penepeeb®³ee ieìeves ne³eHeÀe yeboje®eer meodYeeJevee ³ee$ee kesÀueer. ³ee ³ee$es®³ee JesUer ieìe®³ee ÒecegKe keÀceeb[jvesmeg×e ne³eHeÀe Menjeleerue mceejkeÀeuee Yesì osTve Yeejleer³e mewefvekeÀebvee Þe×ebpeueer Jeeefnueer. efJeée DeO³e³eve keWÀê cegbyeF& leHexÀmeg×e 23 meHìWyej 2012 jespeer cenejeä^eleerue þeCes MenjeceOeerue ³engoeR®es Oeeefce&keÀ mLeU efmevesiee@ie (Synagogue) ³esLes efnbot³engoeR®es meb³egkeÌle Jeelee&me$e Dee³eesefpele keÀªve ne³eHeÀe efoJeme meepeje kesÀuee. Fñee³eue®es veeieefjkeÀmeg×e l³eeb®³ee ojJe<eea DeeþJe[eYej ®eeueCeeN³ee keÀe³e&¬eÀce GlmeJeeceO³es®e ³ee efoJeMeer ne³eHeÀe efoJeme meepeje keÀjleele. Fñee³eue®³ee lesue-DeJeerJe Menjeleerue Yeejleer³e otleeJeemeeleHexÀ `Fñee³eueceOeerue Yeejleer³e mewefvekeÀeb®es mceejkeÀ' ³ee veeJee®es SkeÀ HegmlekeÀ ÒekeÀeefMele kesÀues Deens. ³ee®eer ÒemleeJevee Fñee³eueceOeerue Yeejleer³e jepeotle Þeer. veJelespe mejvee ³eebveer efueefnueer Deens. ³ee HegmlekeÀeceO³es ne³eHeÀe ³eg×e®es meefJemlej Je leHeMeerueJeej JeCe&ve kesÀues Deens. ne³eHeÀe ³esLeerue Yeejleer³e otleeJeemeeves Fñee³eueceO³es 1 Dee@keÌìesyej 2013 ³ee efoJeMeer `Yeejle mce=leer efoJeme' meepeje kesÀuee. lemes®e þeCes, efouueer, peesOeHetj, pe³eHetj, [ye&ve, v³et³ee@ke&À, meer[veer, Fñee³eue (ne³eHeÀe, pes©meuesce, jeceuesn DeeefCe lesue DeJeerJe) ³esLesmeg×e 23 meHìWyej 2013 jespeer ne³eHeÀe efoJeme meepeje kesÀuee. lll

çdj.k&† 2018 ceOeerue `ne³eHeÀe efoJeme' Meleeyoer meceejesn p³eecegUs DeeOegefvekeÀ Fñee³eue®³ee mJeeleb$³ee®ee ceeie& ÒeMemle Peeuee, l³ee ne³eHeÀe cegkeÌleer efoJemee®es 2018 ns Meleeyoer Je<e&. ne³eHeÀe®es GHeceneHeewj Þeer. ns[Jee Deuecee@ie (Hedva Almog) ³eebveer meHìWyej 2012 ceOes meepeje Peeuesu³ee ne³eHeÀe efoJeme meceejbYeeceO³es peenerj kesÀues nesles keÀer, me. 2018 ns Je<e& veiejHeeefuekesÀleHexÀ KetHe ceesþîee ÒeceeCeele meceejbYeHetJe&keÀ meepejs keÀjC³eele ³esF&ue. ns Dee³eespeve ³eMemJeer keÀjC³eemeeþer Yeejlee®eener men³eesie DemeeJee, Demes DeeJeenvener l³eebveer kesÀues. lesue DeJeerJe ³esLeerue Yeejleer³e (efceMeve®³ee) DeefOekeÀejer (Charge de affaires) Þeerceleer JeeCeer jeJe ³eebveer ³ee l³eeb®³ee DeeJeenveeuee mekeÀejelcekeÀ Heeefþbyee oMe&Jeuee Deens. ³ee keÀe³e&¬eÀcee®³ee j®evesmeeþer Þeer. jefJekegÀceej ³eebveer Fñee³eue®ee 12 les 16 veesJnWyej 2017 ³ee keÀeueeJeOeerle efJeMes<e oewje kesÀuee neslee.

1948 ceO³es Fñee³eue®³ee mJeeleb$³eeveblej YeejleeceOetve 80,000 ³engoer Fñee³eueuee Hejle iesues. l³eeleerue yejs®epeCe Deepe FbefpeefveDej, J³eeJemeeef³ekeÀ, ke=À<eer DeMee meJe& #es$eeceO³es KetHe ³eMemJeer Peeues Deensle. ³eeleerue yejs®e peCe Depetvener cejeþer, ceu³eeueced DeeefCe iegpejeLeer ³ee Yeejleer³e Yee<ee yeesueleele. l³eebveer DeeHeu³ee Yeejleer³e mebmkeÀej#ece HejbHejeb®ee þsJee Depetvener peHetve þsJeuee Deens. Depetvener les Demes DeefYeceeveeves cnCeleele keÀer, `Fñee³eue Deece®eer pevceYetceer Deens DeeefCe Yeejle Deece®eer ceele=Yetceer Deens. Fñee³eue Deece®³ee jkeÌleeceO³es Deens, HeCe Yeejle Deece®³ee Ëo³eele Deens.'

Fm$ee³eue mejkeÀejleHexÀ Meleeyoer meceejesneefveefceÊe ÒemleeefJele ìHeeue eflekeÀerì.

Fñee³eue, ³etSmeS DeeefCe peieeleerue DeveskeÀ efþkeÀeCeer jenle Demeuesues Yeejleer³e ³engoer ns meJe&peCe Yeejle-Fñee³eue cew$eer HeÀesjce (IIFF), efJeée DeO³e³eve keWÀê-cegbyeF&, Deeblejjeä^er³e meebmke=ÀeflekeÀ DeO³e³eve keWÀê (ICCS)-³etSmeS ³ee mebmLeeb®³ee ceoleerves `ne³eHeÀe efoJeme Meleeyoer meceejesn' KetHe YeJ³e DeeefCe ceesþîee ÒeceeCeele meepeje keÀjC³ee®eer ³eespevee DeeKele Deensle. DeeHeues keWÀêer³e ceb$eer Þeer. pevejue Jner. kesÀ. efmebn meefnle efkeÀl³eskeÀ ÒecegKe J³ekeÌleeRveer ³ee SsefleneefmekeÀ keÀe³e&¬eÀceebceO³es Yeeie IesC³ee®eer le³eejer oMe&efJeueer Deens. lll

çdj.k&‡ Yeejleer³e mewefvekeÀebkeÀ[tve ne³eHeÀe®eer cegkeÌleer ³eemebyebOeer Fñee³eue®es jepeotle Alon Ushpiz ³eeb®es Yee<eCe veJeer efouueer - Yeejle ³esLes 23 meHìWyej 2013 jespeer ³engoer Oeeefce&keÀ mLeUe (Judah Hyam Synagogue) ceOeerue ne³eHeÀe efoJeme meceejbYee®³ee efveefceÊeeves Fñee³eue®es jepeotle Alon Ushpiz ³eebveer kesÀuesues Yee<eCe HRDI ®es cenemeef®eJe Þeer. jepesMe ieesievee, Þeer. pemeJeble efmebn, pevejue pewkeÀye, yebOet-Yeefieveer DeeefCe efÒe³e DeefleLeerieCe, SkeÀ De¢M³e yebOe SkeÀceskeÀebHeemetve npeejes cewue otj DeblejeJejerue oesve mLeevekeÀebvee pees[C³ee®es keÀece keÀjlees. SkeÀ Menj efpeLes ceePee pevce Peeuee, Demes Fñee³eue®³ee GÊejer YeeieeceO³es Demeuesues ne³eHeÀe Menj DeeefCe ogmejs efþkeÀeCe, efpeLes Deepe DeeHeCe SkeÀ$e peceuees Deenesle, efpeLetve keÀener efceefveìeb®³ee DeblejeJej Demeuesues leerve cetleea mceejkeÀ (cesceesefj³eue), leerve cetleea YeJevee®³ee yeensj. 95 Je<ee¥HetJeea ³ee®e efoJeMeer ne³eHeÀe Menj DeeefCe veblej ceO³eHetJe& #es$eeuee legkeÀea meeceép³eeHeemetve cegkeÌle keÀjCeejs Jeerj mewefvekeÀ, ³eeb®eer keÀneCeer KetHe ueeskeÀebvee Depetvener ceenerle veener. ne³eHeÀe (Fm$ee³eue)®³ee mecegêer efkeÀveeN³eepeJeU MenjeceOeerue peHeÀe mìêrìuee ueeietve Menjeuee 400 Je<e& jep³e keÀjCeeN³ee legkeÀea meeceép³eeHeemetve cegkeÌle keÀjC³eemeeþer yeneogjerves ue{CeeN³ee mewefvekeÀeb®es mceejkeÀ Deens. efpeLes Deelee legcner KesUCeeN³ee cegueeb®es DeeJeepe SsketÀ MekeÀlee. ne³eHeÀe Yeejleer³e keÀye´mleeve DeeefCe ne³eHeÀe ³eg× keÀye´mleeve (Haifa Indian Cemetery and Haifa War Cemetery) Heefnu³ee cene³eg×eceOeerue legkeÀea meeceép³ee®³ee efJejesOeele ue{Ceejs, efJeMes<eleë ne³eHeÀe ³eg×eceO³es yeefueoeve osCeejs Yeejleer³e, efyeéfìMe, Dee@mì^sefue³ee DeeefCe v³etefPeueb[®³ee 354 mewefvekeÀebmen 47 Yeejleer³e Jeerjebvee Þe×ebpeueer Jeenle Deens. 43

cnwmetj DeeefCe peesOeHetj Hee³eoUe®es, ¢{efve½e³e DeeefCe Iees[smJeejerleerue keÀewMeu³e ³ee peesjeJej 23 meHìWyej 1918 jespeer legkeÀeA®es MenjeJejerue efve³eb$eCe efnmekeÀeJetve Iesleues DeeefCe ner Ieìvee legkeÀea meeceép³ee®³ee mesvesJej efJepe³e efceUJeleevee efveCee&³ekeÀ þjueer. ³ee®e ne³eHeÀe®³ee SsefleneefmekeÀ ³eg×ecegUs efyeéfìMe mesves®ee efJepe³e, l³ee®eÒeceeCes 30 Je<ee¥veblej efvecee&Ce Peeuesu³ee Fm$ee³eue jep³e efveefce&leer®ee ceeie& ÒeMemle kesÀuee iesuee. Fm$ee³eueceOeerue pes©meuesceHeemetve jeceuesn DeeefCe ne³eHeÀe®³ee meele efþkeÀeCeer megceejs 900 Yeejleer³e mewefvekeÀeb®ee Debeflece mebmkeÀej keÀjC³eele Deeuee Deens. ³ee Yeejleer³e mewefvekeÀebveer DeefleMe³e Meew³ee&ves ue{tve DeeHeu³ee peerJevee®eer Deengleer efoueer, l³ee®es ns mceejkeÀ l³eeb®³ee JeerjÞeeruee Decej yeveJele Deens. yebOeg-YeefieveeRvees, ³ee Jeerjeb®³ee yeefueoeveeves, ne³eHeÀe mce=leermLeU DeeefCe leerve cetleea ®eewkeÀ ³eeb®³eeceOeerue ceeie& mevceeveHetJe&keÀ ÒeMemle Peeuee. ³ee jepekeÀer³e mJeeleb$³eecegUs oesve Òee®eerve mebmke=Àleer, p³eeb®eer veereflecetu³e meceeve Deensle, SkeÀe De¢M³e Ieei³eeves pees[u³ee iesu³ee. leerve cetleea mceejkeÀ DeeefCe ne³eHeÀe®es mce=leermLeU ³eeceOeerue mebyebOeeb®ee ceeie& mevceeveeves Heg{s peele Deens. keÀejCe Deece®es peerJeve megefveef½ele keÀjC³eemeeþer l³eebveer mJeleë®³ee peerJevee®es yeefueoeve efoues Deens. ner jepeveweflekeÀ mJeleb$elee ÒeeHle keÀjC³eecegUs, npeejes Je<ee¥HetJeea DeefmleÊJeele Deeuesu³ee oesve mJeleb$e jeäêbceOeerue cew$eer®eer HeCe DeefYeJ³ekeÌleer Deens, peer JeemleJeleë Deece®³ee Kegu³ee DeeefCe cegkeÌle meceepeeceO³es Demeuesu³ee meceeve cetu³eeb®³ee Keefpev³eeuee megMeesefYele keÀjles. ns ceneve ³eg× Yeejle DeeefCe Fñee³eueuee mJeeleb$³e efceUC³ee®³ee leerve oMekesÀ DeeOeer Peeues. lejermeg×e oesvner osMeeleerue ueeskeÀeb®es mebyebOe Heefnu³eeHeemetve cepeyetle nesles. yebOetYeefieveeRvees, Yeejleele jenCeeN³ee ³engoer meceepee®³ee mebHeVe DeeefCe me¬eÀer³e peerJeveele ne Ieefveÿ mebyebOe efomelees. Deepe DeeHeCe meewYeei³eMeeueer Deenesle keÀer ³ee®e meceepeeleerue SkeÀ Heg$e DeeefCe veslee pevejue pewkeÀye DeeHeu³ee yejesyej GHeefmLele Deensle. YetceO³e meeieje®es efveUs HeeCeer mHeMe&CeeN³ee ceeTbì keÀecexue®³ee efnjJ³ee ìskeÀ[îeebJej Jemeuesues ne³eHeÀe Menj DeeefCe Yeejle ³eeceO³es Heg<keÀU meec³e Deens. ns DeveskeÀ HebLe Je GHeemevee He×leer ceeveCeeN³ee ueeskeÀeb®es Iej Deens, efpeLes les SkeÀ$e jenleele. ne³eHeÀe ns Fm$ee³eue®es JewefJeO³eHetCe& mebmke=Àleer DemeCeeN³ee DeveskeÀ MenjebHewkeÀer SkeÀ Deens. ³esLes ³engoer, ef¸e½eve, [åpe DeeefCe yeneF& mecegoe³eeb®eer Iejs Deensle, efJeefJeOe Yee<ee, mebmke=Àleer, Keeve-Heeve lemes®e efJeefJeOe HebLe ³eeb®es efceÞeCe Deens. 44

Fm$ee³eue®³ee me@ue[®ee ne keÀìesje cnCepes peCet Yeejleer³e LeeUer®e DeeefCe cnCetve®e ³ee ieesäer DeeHeu³ee mebyebOeebvee efJeMes<e DeeefCe cepeyetle yeveJeleele. efye´efìMe mesvesceOeerue Menero Peeuesu³ee mewefvekeÀebmeeþer yeveJeuesu³ee keÀye´mleeveeceO³es ef¸e½eve, efnbot, efmeKe, cegeqmuece DeeefCe ³engoer ³eeb®eer keÀyej keÀesCeerner yeIet MekeÀlees. meceeveles®eer YeeJevee DeeefCe JesieJesieÈ³ee He=ÿYetceerJej jenCeeN³ee ueeskeÀebMeer cew$eer DeeefCe l³eeb®eer yeneogjer, DeMee mJe©Heele ne³eHeÀe®es veeieefjkeÀ DeeefCe Deepe®³ee Fñee³eueceOeerue meJe& jefnJeeMeebmeeþer SkeÀ DeefYeceeveemHeo, ieewjJeHetCe&, DeeoMe& GoenjCe ³esLes ¢äeslHeÊeerme ³esles. keÀener efoJemeebHetJeea ne³eHeÀe veiejHeeefuekesÀves ³ee Menjeuee cegkeÌle keÀjCeeN³ee Jeerj Yeejleer³e mewefvekeÀebveer kesÀuesueer HejekeÀeÿe, ³eeyeÎue®³ee ieesäeR®ee meceeJesMe MeeUs®³ee HeeþîeHegmlekeÀebceO³es meeefceue keÀjC³ee®ee efveCe&³e Iesleuee Deens. cnCetve, ³ee®es mebj#eCe keÀjCes, ³ee®³eenerHes#ee cenÊJee®es cnCepes DeeHeu³ee ceguee-cegueeRvee ns DeeoMe& Je DeeHeu³ee peerJevee®es yeefueoeve osCeeN³eeb®eer mce=leer peeie=le-efpeJeble þsJeCes, ³ee®eer peeCeerJe keÀªve osCes, ns DeeHeues keÀle&J³e Deens. Heg{erue DeeþJe[îeeceO³es Deecner Yeejleer³e ueeskeÀmeYes®³ee meom³eeb®³ee SkeÀ ÒeefleefveOeer ceb[Ue®es Fñee³eueceO³es mJeeiele keÀjCeej Deenesle. ns ceb[U Yeejleer³e jepeotle Þeer. pe³eoerHe mejkeÀej ³eeb®³eeyejesyej Yeejleer³e keÀye´mleeveeleerue Menero mewefvekeÀebvee Þe×ebpeueer DeHe&Ce keÀjC³ee®³ee meceejbYeeceO³es, eflemeN³eeboe Yeeie IesCeej Deens. efÒe³e efce$eebvees, ceer Fñee³eue®ee jepeotle cnCetve lemes®e ne³eHeÀe Menje®ee DeefYeceeve Demeuesuee Heg$e cnCetve legce®es DeeYeej ceevelees. keÀejCe ceePes Iej DemeCeeN³ee ne³eHeÀeuee cegkeÌle keÀjCeeN³ee meJee¥®es mcejCe keÀjC³ee®eer mebOeer efoueer, lemes®e ns keÀe³e& HetCe& keÀjCeeN³ee, yeefueoeve osCeeN³eebvee mevceeve osC³ee®eer mebOeer efoueer. ne³eHeÀe efoJeme ne Deece®³eemeeþer yeneotj mewefvekeÀeb®es mcejCe keÀjCes DeeefCe l³eebvee mevceeefvele keÀjCes, ³eemeeþer Deens. l³eeb®³ee Deelc³eeuee Meebleer ÒeeHle nesJees. lll

çdj.k&ˆ ogmeN³ee osMeeb®³ee mLeeHevesceO³es Yeejleer³e Jeerjeb®es yeefueoeve Fñee³eue, yeebieueeosMe, efmebieeHetj, ceuesefMe³ee DeeefCe c³eeveceej ³ee osMeeb®³ee mJeleb$elee mebûeeceeceO³es Yeejleer³e mewefvekeÀebveer ceesuee®eer keÀeceefiejer kesÀueer Je Òemebieer ÒeeCeeHe&Ce kesÀues. HeCe l³eeb®³ee ³ee Delegueveer³e keÀeceefiejer®³ee Feflenemee®es ³eesi³e cetu³eceeHeve keÀjCeejer efJemle=le keÀeieoHe$es GHeueyOe veenerle. ³ee osMeebceO³es l³eeb®es mceejkeÀ veener keÀer kegÀþu³ee jml³eebvee l³eeb®es veeJe osTve mce=efle peeie=le þsJeuesueer veener. Kejblej ³ee®e osMeebceO³es DeeefCe Yeejleelener, kegÀþu³eener Meeues³e HeeþîeHegmlekeÀebceO³es ³eeb®³ee JeerjcejCee®³ee keÀLeener veenerle. 1942-1945 efmebieeHetj, ceuesefMe³ee DeeefCe c³eeveceej ³eeb®³ee mJeeleb$e mebûeeceele Yeejleer³eeb®es keÀe³e& ³ee osMeebceO³es mJeeleb$³ee®es pes Deeboesueve Peeues l³ee®es JewefMeäîe cnCepes ns Deeboesueve lesLes mLeeef³ekeÀ DemeCeeN³ee cetU Yeejleer³e JebMee®³ee ueeskeÀebveer ®eeueefJeues. ogmeN³ee cene³eg×e®³ee keÀeUele 1942 ceO³es Deeives³e DeeefMe³eeceO³es DeePeeo efnbo mesves®eer mLeeHevee vesleepeer megYee<e®ebê yeesme Je Dev³e jeä^Jeeoer ueeskeÀebveer kesÀueer. ³ee mesvesceO³es efmebieeHetj, ceuesefMe³ee, c³eeveceej ³ee osMeebceO³es mLeeef³ekeÀ cetU Yeejleer³e JebMee®es ueeskeÀ meeefceue Peeues. peHeeveves ³ee®e osMeebceO³es HekeÀ[uesues Yeejleer³e ³eg×kewÀoermeg×e DeePeeo efnbo mesvesceO³es meeefceue Peeues. 1945 He³e¥le DeePeeo efnbo mesvesceO³es 18,000 Yeejleer³e veeieefjkeÀ lemes®e 40,000 mewefvekeÀ meeefceue Peeues. vesleepeer megYee<e®ebê yeesme ³eebveer lelHetJeea®e 1943 ceO³es®e mJeleb$e Yeejlee®³ee nbieeceer mejkeÀej®³ee vesceCegkeÀer®eer Iees<eCee kesÀueer nesleer. les mJeleë HebleÒeOeeve Je ³eg× DeeefCe Hejjeä^ Keel³ee®ee keÀejYeejner l³eeb®³eekeÀ[s®e neslee. mesvesceOeerue ceefnuee mewefvekeÀeb®eer jeCeer Peemeer jsefpeceWì®³ee ÒecegKe ke@ÀHìve [e@keÌìj ue#ceer mJeeceerveeLeve (veblej®³ee ue#ceer menieue) ³eebvee ceefnuee mebIeìve ³ee Keel³ee®ee keÀejYeej meesHeefJeC³eele Deeuee neslee. peHeeveer mesves®³ee meeLeerves DeePeeo efnbo mesvesves c³eeveceej (yecee&), FbHeÀeue, keÀesnercee ³ee ³eg×ebceO³es Yeeie Iesleuee. efmebieeHetj, ceuesefMe³ee, yecee& ³esLeerue veeieefjkeÀeb®³ee ceveele mJeeleb$³ee®eer p³eesle peeie=le keÀªve ³ee osMeeb®³ee mJeeleb$³ee®eer cegntle&ces{ jesJeC³ee®es keÀece DeePeeo efnbo mesvesves kesÀues. 46

efmebieeHetj®³ee ve@Meveue nsefjìspe yees[e&ves 1995 meeueer SmHueevee[ Heeke&ÀceO³es DeePeeo efnbo mesves®es mceejkeÀ GYes kesÀues DeeefCe SkeÀ cenÊJeHetCe& SsefleneefmekeÀ mLeevee®ee opee& efouee. lesLeerue mLeeef³ekeÀ Yeejleer³eebveer ³ee mceejkeÀe®³ee GYeejCeerle DeeefLe&keÀ Jeeìe G®eueuee.

DeePeeo efnbo mesves®ee Yeejleeleerue YetYeeieeJej efJepe³e

DeePeeo efnbo mesves®es keÀe@ueesvesue (Colonel) Þeer. MeewkeÀle Deueer ³eebveer 14 SefÒeue 1944 jespeer Yeejlee®³ee nÎerle ceefCeHetjceO³es Heefnu³eeboe eflejbiee HeÀ[keÀJeuee. ceesFjebie ³esLeerue ³ee efJepe³eeceO³es mLeeefvekeÀ ceefCeHegjer pevelee efJeMes<eleë Þeer. ceeF&jsceyeece keÀesF&jWie efmebie DeeefCe menkeÀeN³eebveer ceesuee®eer ceole kesÀueer. DeePeeo efnbo mewv³eeuee leerve ceefnves DeVeOeeV³ee®eer jmeo HegjefJeueer leer Þeer. keÀesF&jebie ³eebveer. DeeHeu³ee Jeef[ueeb®³ee Oeev³e Yeeb[ejeceeHe&Àle npeejes mewefvekeÀebvee l³eeb®³ee mJeeleb$³eue{îeele Þeer. keÀesF&jebie DeeefCe l³eeb®³ee menkeÀeN³eebveer kesÀuesueer ceole Deveceesue Deens. ceefCeHetj®³ee mJeleb$e jep³ee®es Heefnues cegK³eceb$eer nesC³ee®ee mevceeve Þeer. keÀesF&jebie ³eebvee efceUeuee. DeeefCe leerveJesUe l³eebveer cegK³eceb$eerHeo Yet<eefJeues. ceesF&jebie ³esLeerue DeePeeo efnbo mesves®³ee mebûeneue³eeceO³es ³ee ³eg×e®eer mce=efleef®evns, HeÀesìes Deensle. HesÀye´gJeejer 1944 les Dee@keÌìesyej 1945 ³ee keÀeueeJeOeerceO³es Deboceeve-efvekeÀesyeej yesìebJejner DeePeeo efnbo mesves®ee DeefOekeÀej neslee. Fbûepe mesvesJej ceefCeHetj DeeefCe Deboceeve -efvekeÀesyeejceO³es efceUJeuesu³ee ³ee efJepe³eebcegUs Yeejleeleerue osMeYekeÌleebvee ue{îeemeeþer yeU efceUeues Je 1947 ceO³es mJeeleb$³eeceO³es l³ee®eer HeÀueÞegleer Peeueer.

legcner pej legcneuee DeeefCe legce®³ee Me$etuee HegjsHetj DeesUKele Demeeue lej DeMee DeveskeÀ ³eg×eb®eer efYeleer yeeUieC³ee®es keÀejCe veener. legcner pej HeÀkeÌle legce®es®e meeceL³e& DeesUKele Demeeue DeeefCe Me$et®³ee meeceL³ee&efJe<e³eer DeveefYe%e Demeeue lej efJepe³e efceUJeuesu³ee Òel³eskeÀ ³eg×ele legce®esner ceesþs vegkeÀmeeve nesF&ue. HeCe pej legcneuee mJeleë®³ee DeeefCe Me$eg®³eener meeceL³ee&®eer peeCeerJe vemesue lej nesCeeN³ee Òel³eskeÀ ³eg×ele legce®eer nej efveef½ele Deens. - meve lePet, ( Suntzu ®eerveer lelJe JeskeÌles Je mesveeHeleer F.me. HetJe& 544)

1971 ceO³es yeebieueeosMe®eer cegkeÌleer Yeejle-HeeefkeÀmleeve ³eg× 1971 ë peieeleerue DeefleMe³e Lees[îee keÀeueeJeOeerle mebHeuesu³ee ³eg×ebHewkeÀer SkeÀ cenÊJee®es ³eg× DeMeer ³ee®eer ieCevee nesles. HeÀkeÌle 13 efoJemeele mebHeuesu³ee ³ee ³eg×eceO³es Yeejleeves HeeefkeÀmleeveJej efveCee&³ekeÀ efJepe³e efceUJeuee®e. HeCe l³ee®es JewefMeäîe nesles yeebieueeosMe cegkeÌleer DeeefCe mLeeHevee Je 93,000 HeeefkeÀmleeveer ³eg×kewÀoer.

``1971 ®³ee ³eg×eceO³es Yeejleeves HeeefkeÀmleeveJej osefoH³eceeve, ieewjJeMeeueer efJepe³e efceUefJeuee. efkeÀl³eskeÀ MelekeÀebveblej ³eg×ebceO³es Demee efveCee&³ekeÀ efJepe³e efceUeuee. meb³egkeÌle jeä^mebIeeleerue meom³e osMe Je SkeÀ cenemeÊee ³eeb®³ee efJejesOeeuee Je OecekeÌ³eebvee YeerkeÀ ve Ieeuelee Yeejleeves mJeyeUeJej efceUJeuesuee efJepe³e ns®e ³ee®es JewefMeäîe. Yeejlee®³ee Feflenemeeleerue ³ee ®ece®ecel³ee meesvesjer Heevee®ee Òel³eskeÀ Yeejleer³e jeä^YekeÌleeuee DeefYeceeve Deens.'' Yeejleer³e mejkeÀej®³ee DeefOekeÀejermlejeJej®³ee ÒeefleyebefOele Feflenemee®³ee ÒemleeJevesle [e@. Sme. Sve. Òemeeo ³eebveer ceeb[uesues efJe®eej. 48

Heef½ece HeeefkeÀmleeve®³ee Del³ee®eej Je nuu³eebceOetve HetJe& HeeefkeÀmleeveuee cegkeÌleer efceUJetve osleevee 8000 Yeejleer³e mewefvekeÀebveer ÒeeCeeHe&Ce kesÀues. yeebieueeosMee®³ee cegkeÌleer®es ns ³eg×. DeLee&le yeebieueeosMee®³ee mJeeleb$³eue{îeeuee, yebieeueerceO³es `cegkeÌleerpeerOees' Demes®e cnìues peeles. cee®e& 1971 ceO³es Heef½ece HeeefkeÀmleeveele efmLele HeeefkeÀmleeveer mewv³eeves HetJe& HeeefkeÀmleeve efJe©× Dee@HejsMeve me®e&ueeF&ì megª kesÀues. jeä^Jeeoer yebieeueer veeieefjkeÀ efJeÐeeLeea, yegef×peerJeer, yebieeueer, efnbot Je yeew× DeeefCe yebieeueer mewefvekeÀ ³eebvee He×leMeerjHeCes osMeeyeensj IeeueefJeC³ee®eer ³eespevee DeeKeueer iesueer Je l³ee®eer keÀe³e&Jeener megª Peeueer. HeeefkeÀmleeveer mewv³eeyejesyej®e jpeekeÀej, Deueyeoj, DeueMecme meejK³ee mebIeìveeb®es meom³e ³eebveer yeueelkeÀej, vejmebnej DeeefCe efveJee&meve DeMeer Del³ee®eejer meeKeUer®e megª kesÀueer. yeebieueeosMe mejkeÀej®³ee peenerj kesÀuesu³ee DeekeÀ[sJeejerÒeceeCes 30 ueeKe yebieeueer ueeskeÀ ceejues iesues. oesve ueeKe ceefnueebJej yeueelkeÀej Peeues DeeefCe ueeKees ueeskeÀ efveJee&efmele Peeues. SkeÀe Deboepeevegmeej SkeÀ keÀesìer yebieeueer efveJee&efmeleebveer Yeejleele MejCeeLeea cnCetve ÒeJesMe kesÀuee. l³eeb®³ee J³eJemLeeb®ee DeeefLe&keÀ Yeej G®eueC³eemeeþer Yeejleer³e pevelesJej veJeerve keÀjeb®ee yeespee Deeuee. 3 ef[meWyej 1971 jespeer GÊej YeejleeJej Peeuesu³ee efJeceeve nuu³eeveblej Yeejleeves ³eg×ele G[er Iesleueer. ³egvee³eìs[ mìsìme Dee@HeÀ DecesefjkeÀe, ³egjesHe DeeefCe ®eerve ³eebveer ³eg×eceO³es HeeefkeÀmleeve®eer leUer G®eueueer. DecesefjkesÀves lej He@ìve& ìBkeÀ, mee³eyej pesìmed, ³egSmeSme [e³eyuees (USS Diablo-SSS479) ner HeeCeyeg[er DeeefCe efJeceeveleUebmeeìer j[ej ³eeb®ee HeeefkeÀmleeveuee HegjJeþe kesÀuee. meJe& GHee³eebveer Yeejle yeOele veener ³eecegUs nleeMe nesTve DecesefjkesÀves l³eeb®eer DeefleMe³e efJeIeelekeÀ efJeceeveJeent veewkeÀe, (meeleJes Deejceej) yebieeue®³ee Kee[erkeÀ[s JeUJetve YeejleeJej oyeeJe DeeCeC³ee®ee Òe³elve kesÀuee. Yeejleeves Deboceeve-efvekeÀesyeej yesìs Je efJeceeveJeent veewkeÀeb®³ee mene³³eeves ³eesi³e jCeefveleer DeeKetve (USS Enterprise) uee jesKeues DeeefCe efJeMeeKeeHeÆveced peJeU USS Diablo cnCepes®e PNS Gazi ³ee HeeCeyeg[eruee mecegêleU oeKeefJeuee. veblej Yeejlee®³ee HetJe& DeeefCe Heef½ece ³ee oesvner meerceebJej ns ³eg× megª Peeues. HetJe& meercesJej Yeejleer³e Jee³egmesves®ee Jej®e<cee DeeefCe Yeejle yeebieueeosMe®³ee meb³egkeÌle mesves®eer DeefleMe³e peueo ®eeue ³eeHeg{s HeeefkeÀmleeve®ee efìkeÀeJe ueeieuee veener. 16 ef[meWyej 1971 jespeer {ekeÀe ³esLes HeeefkeÀmleeveves MejCeeieleer HelkeÀjueer. pevejue efve³eePeer vesle=lJe keÀjle Demeuesu³ee HeeefkeÀmleeveer 81,000 mewefvekeÀebmen, Dev³e mebmLeeb®es meom³e Demes SketÀCe 93,000 ³eg×kewÀoer Yeejleer³e ue<keÀjeves leey³eele Iesleues. 49

Deeives³e DeeefMe³ee®³ee YeewieesefuekeÀ DeeefCe jepekeÀer³e vekeÀeMee®e ³ee ³eg×eves yeoueuee. peieeleerue 7 J³ee ceesþîee ueeskeÀmebK³es®ee osMe, yeebieueeosMe peiee®³ee vekeÀeMeeJej Gceìuee. DecesefjkeÀe, meeseqJnSle jefMe³ee DeeefCe ®eerve ³eeb®³ee Meerle³eg×e®³ee keÀeueeJeOeerle DeefleMe³e peìerue jepekeÀer³e DeeefCe YeewieesefuekeÀlescegUs ner Ieìvee DeefleMe³e cenÊJeHetCe& ceeveueer peeles.

efve<keÀ<e&

peeieeflekeÀ Meeblelee ner keÀeUe®eer iejpe Deens. DeeefCe Meeblelee DeO³eelceMekeÌleer ceOetve ³esles. Meebleer DeeefCe DeO³eelce DeeefCe l³eekeÀ[s peeC³ee®ee ceeie& MeesOeC³eemeeþer peieeuee Yeejlee®³ee npeejes Je<ee¥®³ee leÊJe%eeveekeÀ[s JeUeJes ueeieles. Jeso, GHeefve<eos, jecee³eCe, YeieJeodieerlee DeeefCe mebleJeeCeer ³eeceO³es®e Meebleer DeeefCe DeO³eelc³ee®ee ceeie& MeesOelee ³esCeej Deens. Meebleer DeeefCe DeO³eelcee®ee ne mebosMe peieeuee keÀOeer Gceiesue? Yeejle pesJne DeeefLe&keÀ DeeefCe mewv³eMekeÌleerceO³es ÒeyeU nesF&ue lesJne®e peieeuee/ efJeéeeuee Yeejlee®³ee ³ee DeO³eelce -leÊJe%eeve MekeÌleer®ee meg×e mee#eelkeÀej nesF&ue. Yeejleeleerue yeeue-³egJekeÀ ³eeb®³eeceO³es Yeejlee®eer DeO³eeeqlcekeÀ leekeÀo, Yeejlee®ee osefoH³eceeve Fefleneme ³ee®ee DeefYeceeve peeie=le keÀªve l³eebvee DeeOegefvekeÀ keÀeUele Yeejleeuee yeueMeeueer yeveJeC³eemeeþer Òesefjle keÀjCes ns SkeÀ Del³eeJeM³ekeÀ keÀe³e& Deens. ns HegmlekeÀ ne l³eeleuee®e SkeÀ íesìe Òe³elve Deens. lll

References Chapter -1 : Indian Heroic Role in Israel Independence -

A Brief Account Indian Embassy, Israel Publication : 'Memorials of Indian Soldiers in Israel' http://defenceforumindia.com/forum/foreign-relations/15069-tribute-indiansoldiers-haifa-day.html http://news.rediff.com/slide-show/2010/sep/28/slide-show-1-speciaI-indiahonours-worId-war-one-heroes.htm

Chapter-2 : Cultural Ties between India and Israel https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Jews_in_India https://en.wIkipedia.org/wiki/J._F._R._Jacob https://en.wikipedia.org/wiki/David_Sassoon https://en.wikipedia.org/wiki/India%E2%80%93Israel_relations

Chapter-3 : India's Heroic Role in Israel's Independence

The Larger Story http://news.rediff.com/slide-show/2010/sep/28/slide-show-1-speciaI-indiahonours-worId-war-one-heroeshtm http://defenceforumindia.com/forum/foreign-relations/15069-tributeindian-soldiers-haifa-day.html http://news.bahai.org/story/69 http://news.rediff.com/slide-show/2010/sep/28/slide-show-1-speciaI-indiahonours-world-war-one-heroes.htm

Chapter -4 : Centenary Celebrations of Haifa Day in 2018 http://indiatoday.intoday.in/story/indian-soldiers-Iauded-in-israelitextbooks-haifa-city/1/221842.html

Chapter -5 : Speech by Israel Ambassador Alon Ushpiz on Liberation of Haifa by Indian Soldiers http://embassies.gov.iI/delhi/NewsAndEvents/Pages/ Ambassador%20AIon%20Ushpiz's%20Speech%20on%20%20Haifa% 20Day%2023rd%20September.aspx

Chapter -6 : Fallen in the cause of Other Nations https://en.wikipedia.org/wiki/Andaman_and_Nicobar_ls|ands https://en.wikipedia.org/wiki/Mairembam_Koireng_Singh https://en.wikipedia.org/wiki/Azad_Hind https://en.wikipedia.org/wiki/Indo-Pakistani_War_of_1971 https://en.wikipedia.org/wiki/Bang|adesh_Liberation_War http://www.rediff.com/news/2006/dec/260Iaude.htm lll

HeefjefMe<ì Yeejleer³e Je Fm$ee³eueer mewefvekeÀebveer ue{uesueer Dee½e³e&®eefkeÀle keÀjCeejer ³egOos ëYeejle DeeefCe Fm$ee³eue ns oesvner osMe Me$et je<ì^ebkeÀ[tve Iesjuesues Deensle DeeefCe l³eecegUs les melele ³egOopev³e HeefjefmLeleerMeer meecevee keÀjle Demeleele. Yeejleer³e DeeefCe p³et , oesIesner Meew³ee&meeþer He´efmeOo Deensle. l³eeb®³ee ³ee Meew³ee&®³ee cnCepes®e Meew³e&iegCee®³ee peesjeJej l³eebveer 20 J³ee MelekeÀeleerue DeveskeÀ ue{e³ee efpebkeÀu³ee Deensle.

HeefjefMe<ì 1 Fm$ee³eueÜeje ue{ues iesuesues Dee½e³e&®eefkeÀle keÀjCeejs 1967 ®es 6 efoJemeeb®es ³egOo ë5 petve les 10 petve 1967 ³ee ojc³eeve, Fm$ee³eue DeeefCe l³ee®es Mespeejer osMe FefpeHle, pee@[&ve Je efmeefj³ee ³eebceO³es pes ³egOo Peeues l³eeuee `petve ³egOo' efkebÀJee `1967 ®es Dejye-Fñee³eue ³egOo' efkebÀJee èflemejs Dejye-Fñee³eue ³egOo' Demes cnìues peeles. 1948 ®³ee Dejye-Fñee³eue ³egOoeveblej Fñee³eue DeeefCe l³ee®es Mespeejer osMe ³eebceOeerue mebyebOe HetCe&HeCes keÀOeer®e megOeejues veenerle. petve 1967 He³e¥le ³ee oesvner osMeebceOeerue leCeeJe G®®e HeeleUer®ee neslee. efmeveeF& efÜHekeÀuHeeceO³es Fm$ee³eue®³ee meercee#es$eeJej FefpeHle®³ee mesves®³ee neue®eeueeR®eer Heéfleefke´À³ee cnCetve Fm$ee³eueves FefpeHle®³ee nJeeF& De[d[îeebJej nJeeF& nuues megª kesÀues. ³eeceO³es Fñee³eue®es Lees[smes vegkeÀmeeve Peeues, HeCe l³ee yeou³eele FefpeHle®eer peJeUpeJeU meJe& nJeeF& oue efþkeÀeCes ve<ì keÀjC³eele Deeueer, l³eecegUs FefpeHle De[®eCeerle meeHe[ues nesles DeeefCe ³ee®e iees<ìercegUs Fñee³eue®³ee nJeeF& ouee®es Je®e&mJe efmeOo nesle nesles. ³ee®eyejesyej Fñee³eueves ieePee HeÆer DeeefCe efmeveeF&ceO³es DeefleMe³e Jesieeves peefceveerJeªve Deeke´ÀceCe keÀªve ogmeN³eeboe FefpeHleJeeefme³eebvee mebkeÀìele ìekeÀues. Lees[îeeMee HeéjbefYekeÀ efJejesOeeveblej, FefpeHle®ee veslee peceeue Deyosue veemej (Gamal Abdel Nasser) ves, DeeHeu³ee mewv³eeuee, èfmeveeF&' #es$eeceOetve ceeIeej IesC³ee®ee DeeosMe efouee. Fñee³eueer mesvee, FefpeHle®³ee mewv³ee®es peemleerle peemle vegkeÀmeeve keÀjle Heef½eceskeÀ[s Heg{s efveIeeueer DeeefCe DeKesj èfmeveeF&'Jej efJepe³e efceUefJeuee. megªJeeleeruee veemesjves Fñee³eueer nJeeF& nuues, FefpeHleÜeje De³eMemJeer kesÀues, Demee oeJee keÀªve, ieeWOeUe®eer HeefjefmLeleer efvecee&Ce kesÀueer Je l³eeDeeOeejs efmeefj³ee DeeefCe n

pee@[&ve osMeebvee Fñee³eueJej nuues keÀjC³eeme GÐegkeÌle kesÀues, Yejerme Hee[ues. Fñee³eueer mesvesves ³ee efJejesOeele He´l³egÊej cnCetve kesÀuesu³ee keÀejJeeF&®ee HeefjCeece cnCepes l³eebveer HetJe& pesªmeuesce®³eeyejesyej pee@[&ve®³ee Heef½ece efkeÀveeN³eeJejner leeyee efceUefJeuee, lemes®e efmeefj³eeefJejesOeeleerue keÀejJeeF&ceO³es ieesueeve neF&ìdmeJejner keÀypee efceUefJeuee. 11 petve 1967 jespeer ³egOomeceeHleer®³ee keÀjejeJej me¿ee keÀjC³eele Deeu³ee. Fñee³eue®³ee leguevesceO³es, Dejye je<ì^eb®es vegkeÀmeeve KetHe®e peemle nesles. SkeÀ npeejentve keÀceer mewefvekeÀeb®³ee leguevesceO³es, Dejye mesves®es 20 npeejentve DeefOekeÀ mewefvekeÀ ceejues iesues nesles. Fñee³eue®es ³eMe cnCepes ner SkeÀ DeefYeveJe Je ®eebieu³ee HeOoleerves keÀe³ee&efvJele kesÀuesueer ³egOo ³eespevee ceeveueer iesueer DeeefCe Dejye mesvesuee Kejeye vesle=lJe Je iegCeJeÊescegUs Hejepe³eemeeþer peyeeyeoej ceeveC³eele Deeues.

DeMee leNnsves, Fñee³eueves FefpeHlekeÀ[tve ieePee HeÆer Je efmeveeF& efÜHekeÀuHe, pee@[&vekeÀ[tve Heef½eceer efkeÀveeje Je HetJe& pesªmeuesce, lemes®e efmeefj³eekeÀ[tve ieesueeve neF&ìdme ne HeósMe DeeHeu³ee efve³eb$eCeeKeeueer DeeCeuee. ³ee ³eg×e®ee HeefjCeece cnCepes Fm$ee³eue®es ceveesyeue DeeefCe Deeblejje<ìêr³e Heéfle<þe ³eele Jee{ Peeueer DeeefCe Fñee³eue®³ee leey³eeleerue #es$e efleHeìerves Jee{ues. n ³egieeb[e®³ee Svìsyeer nJeeF& De·îeeJej `Dee@HejsMeve Svìsyeer' 4 peguew 1976

petve 1976 ceO³es 248 ÒeJeemeer DeeefCe 12 ke´tÀ ceWyej ³eebvee IesTve peeCeeN³ee SDej He´Àevme®³ee, He´ÀevmeceOetve Fñee³eueuee peeCeeN³ee, efJeceevee®es DeHenjCe keÀªve les ³egieeb[e osMee®ee ue<keÀjMene HećegKe Foer Deefceve®³ee, Svìsyeer efJeceeveleUeJej vesC³eele Deeues. He@uesmìeFve meceLe&keÀ DeHenjCekeÀl³ee¥veer DeMeer OecekeÀer efoueer keÀer, Fñee³eueceO³es yebefoJeeve Demeuesu³ee kewÀÐeebvee pej mees[ues veener, lej meJe& yebOekeÀebvee þej ceeª. DeHenjCekeÀl³ee¥veer efJeceeve ®eeuekeÀ oue DeeefCe p³et Oeefce&³e mees[tve yeekeÀer®³ee meJe& He´JeeMeeb®eer megìkeÀe kesÀueer. HeCe efJeceeve ®eeuekeÀ oueeves efJe®eej kesÀuee keÀer, efJeceeve He´JeeMeeb®eer megj#ee ner DeeHeueer mJeleë®eer peyeeyeoejer Deens. cnCetve les meJe&peCe efJeceeveele®e jeefnues. SketÀCe 105 Fm$ee³eueer yebOekeÀ 2500 cewue (4000 efkeÀueesceerìj) otj ³egieeb[e®³ee HećegKe efJeceeveleUeJej Deesueerme Oejues iesues nesles DeeefCe DeHenjCekeÀl³ee¥®³ee meceLe&keÀ ³egieeb[e®³ee mewv³eeves l³eebvee IesjeJe Ieeleuee neslee. ³eeceO³es Fñee³eue efJeMes<e megj#ee ouee®ee keÀesCeerner men³eesieer efce$e veJnlee. les peeCetve nesles keÀer mJeleë®e HetCe& le³eejer keÀjCes ne®e SkeÀcesJe GHee³e Deens. cnCetve, l³eebveer ³egieeb[eceO³es keÀece kesÀuesu³ee keÀener þskesÀoejebvee, l³eeyejesyej®e mees[C³eele Deeuesu³ee keÀener yebOekeÀebvee SkeÀ$e kesÀues. lemes®e Fñee³eue®³ee efJeMes<e megj#ee ouee®³ee mewefvekeÀeb®³ee DeY³eemeemeeþer Svìsyeer nJeeF& De·îee®eer SkeÀ efJeMeeue Heéfleke=Àleerner le³eej kesÀueer.

le³eejer HetCe& Peeu³eeJej ®eej ceeueJeent efJeceeveebveer 200 Fm$ee³eueer mewefvekeÀebvee IesTve G·eCe kesÀues DeeefCe Pee[eb®³ee MeW[îeebueiele, 99 HetÀì Gb®eerJeªve He´Jeeme megª kesÀuee. keÀejCe les l³eeb®³ee Me$et jeäêb®³ee DeekeÀeMeeletve peele nesles. uekeÌPejer Jeenves KetHe Jesieeves ®eeueJeC³eemeeþer Foer Deefceve HeéfmeOo neslee. cnCetve Deesefuemeebvee mees[efJeC³ee®eer ³eespevee DeMeer nesleer keÀer, keÀener uekeÌPejer ceefme&[erpe Je ueB[ jesJnme& iee[îee nJeeF&leUeJej Glejlee®e Jesieeves Deesueerme Demeuesu³ee #es$eeceO³es HeeþJee³e®³ee, pesCeskeÀªve l³eeb®³eeJejerue HeneN³eemeeþer Demeuesu³ee mewefvekeÀebvee Demes Jeeìsue keÀer Deefceve mJeleë®e ³esle Deens. 3 peguew, 1976 jespeer je$eer 11 Jeepelee Fñee³eueer mewefvekeÀ Svìsyeer nJeeF&leUeJej Glejues. SkeÀe legkeÀ[erves Deesefuemeebvee Jee®eJeues, lej ogmeN³ee legkeÀ[erves megjef#ele #es$eeceO³es efJeceeveebceO³es FbOeve YejC³ee®es keÀece kesÀues. Kejb lej SkeÀe ceesþîee efJeceeveele FbOeve YejC³eemeeþer SkeÀ leeme ueeielees. HeCe Me$etHe#eekeÀ[tve Iesjuesu³ee DeJemLesceO³es megOoe, l³eebveer ns ³eMemJeerHeCes keÀªve oeKeefJeues. 105 yebOekeÀebHewkeÀer 102 peCeebvee Jee®eJeC³eele ³eMe efceUeues. Hee®e Fñee³eueer keÀceeb[es Iee³eeU Peeues, lemes®e SkeÀ ³egefveì keÀceeb[j uesHeÌìvebì keÀve&ue peesveeLeve vesleve³eent Jeerjieleeruee HeéHle Peeues. meJe& DeHenjCekeÀlex, leerve yebOekeÀ DeeefCe ³egieeb[e®es 45 mewefvekeÀ ceejues iesues, lemes®e ³egieeb[e®³ee nJeeF& ouee®eer 30 (keÀeneR®es cnCeCes Deens 11) efJeceeves, p³eeceO³es jefMe³eve yeveeJeìer®eer efceie-17 leLee efceie-21 nesleer, ve<ì keÀjC³eele Deeueer. kesÀefve³ee®³ee HeéfleefveOeerves Fm$ee³eue®³ee ³ee keÀejJeeF&®es meceLe&ve kesÀues. HeCe l³ee®ecegUs keÀoeef®ele ³ee keÀejJeeF&veblej ³egieeb[e®³ee Foer Deefceve®³ee DeeosMeevegmeej ³egieeb[e osMeele Demeuesu³ee MeskeÀ[es kesÀefve³eve veeieefjkeÀeb®eer nl³ee keÀjC³eele Deeueer. Dee@HejsMeve Svìsyeer keÀejJeeF&®es mewv³eeleHexÀ þsJeC³eele Deeuesues veeJe `Dee@HejsMeve Leb[jyeesuì' Demes nesles. keÀOeer keÀOeer ³ee keÀejJeeF&uee HeéflekeÀelcekeÀ¢<ìîee, legkeÀ[er®es keÀceeb[j peesveeLeve vesleve³eent ³eeb®³ee mce=leerefHe´l³eLe& `Dee@HejsMeve peesveeLeve' Demesner cnìues peeles. keÀceeb[j peesveeLeve vesleve³eent ns Fm$ee³eue®es meO³ee®es HeÓeeveceb$eer yeWpeeefceve vesleve³eent ³eeb®es Leesjues yebOet nesles. lll

HeefjefMe<ì 2

Yeejleer³eebveer ue{uesueer Dee½e³e&®eefkeÀle keÀjCeejer ³egOos yeN³ee®e Yeejleer³eebvee ns ceeefnle veener keÀer, efmebOet mebmke=ÀleerceO³es 1000 ntve peemle Menjs nesleer. l³eekeÀeUer ³esLeerue J³eeHeejer ueeskeÀ mecegêceeiee&ves 3500 efkeÀueesceerìj otj Demeuesu³ee yeeefyeueesvee (Deelee®es Dejye) jep³eele peele Demele. ³ee®e ueeskeÀebveer Deepe®³ee DeeOegefvekeÀ Jesmìve& Meew®eeue³ee®ee MeesOe ueeJeuee Je Menjeleerue ceueefveëmeejCee®eer, PeekeÀuesu³ee ieìejeb®eer J³eJemLee kesÀueer. lemes®e Jepeve-ceeHe veeWoermeeþer oMeceeve HeOoleer®ee JeeHej megª kesÀuee. HeCe DeeHeu³eeleerue yengleebMeer ueeskeÀebvee ns cee$e ceeefnle Deens keÀer, l³eekeÀeUer FefpeHle DeeefCe jesceve mebmke=Àleer meJee&le Þes<þ nesleer. ieérme Je jesce®³ee ueeskeÀebveer®e pes MeesOe ueeJeues les®e DeeOegefvekeÀ efJe%eevee®ee DeeOeej Deensle. (Depetve SkeÀ MebkeÀemHeo oeJee). efvejefvejeÈ³ee MeesOeeb®es Þes³e DeeHeCe keÀesHejefvekeÀme, v³etìve DeeefCe ie@efueefue³eesmeejK³ee Flej ³egjesefHe³e mebMeesOekeÀebvee oslees, HeCe DeeHeu³eeHewkeÀer yejs®e Yeejleer³e ns ceev³e keÀjC³eeme le³eej®e nesle veenerle keÀer npeejes Je<ee¥HetJeeaHeemetve ³ee mebMeesOevee®³eeyeeyeleerle Dee³e&YeÆ, yećniegHle DeeefCe YeemkeÀje®ee³e& ³eeb®³eemeefnle DeveskeÀ Yeejleer³e mebMeesOekeÀebvee ³ee MeesOeeb®eer ceeefnleer nesleer. ³ee®eHećeeCes, DeeHeues leªCe DeeefCe efJeÐeeLeea DeueskeÌPeeb[j, p³egefue³eme meerPej DeeefCe vesHeesefue³evemeejK³ee Jeerjeb®eer He´Mebmee keÀjleele, HeCe l³eebvee keÌJeef®ele®e ceeefnle Demesue keÀer DeeHeues jepes-cenejepes HeuueJe, ®eewue, MewueWê, yeHHee jeJeue DeeefCe ueefueleeefol³e ³eebveer oef#eCe HetJe& DeeefMe³ee, FjeCe, ceO³e DeeefMe³ee DeeefCe efleyesìJej meHeÀueleeHetJe&keÀ efJepe³e HeéHle kesÀuee neslee. ogYee&i³eJeMe, ³eeb®eer veeJes DeeefCe l³eebveer oeKeJeuesues keÀle&=lJe ³eebvee ³eesi³e les mLeeve efceUeues veener. GÊej HeósMe®es cenejepe megnsueosJe, ceneje<ìê®eer jeCeer leejeyeeF& ³eeb®³ee vesle=lJeeKeeueer cejeþs, jeCeer Jesuet veeef®e³eej ³eebveer DeHejeefpele DeHeÀieeCe mesvee, cegIeue Je efyeéfìMe mesvesefJe©Oo Dee½e³e&pevekeÀ efJepe³e efceUJeuee, HeCe ³ee efJepe³ee®eer veeWo Feflenemeele keÀesþsner meeHe[le veener. n

HejkeÀer³e Deeke´ÀcekeÀebefJe©Oo Òeefme× ³egOo ëHejkeÀer³e Deeke´ÀcekeÀebefJejesOeele Yeejleeves ue{uesu³ee keÀener ue{e³eebvee ceeveJe Feflenemeeleerue meJe&Þes<þ ³egOos cnCetve ceeveues peeles. 1033 FmeJeer 13-14 petve, 1033 ceOeerue yenjeF&®e®es ³egOo ëSkeÀ oefuele jepee megnsueosJe ³eeves SkeÀ ueeKe DeHeÀieeCe Deeke´ÀcekeÀebvee leueJeejer®³ee mene³³eeves njefJeleevee keÀeHetve keÀe{ues. SkeÀener nuuesKeesjeuee efpeJeble þsJeues veener. n

®eeCekeÌ³eeves cnìues Deens keÀer, ³egOoeceO³es Me$etuee mees[tve osCes ®egkeÀer®es Deens, keÀejCe mebOeer efceUlee®e lees legcneuee DeeieerefMeJee³e megOoe peeUtve jeKe keÀª MekeÀlees. meeueej cemeto (meve 1015 les 1032) ne meguleeve cenceto iePeveer ³ee®ee Yee®ee neslee. lees 11 Je<ee¥®ee Demeleevee l³eeves DeeHeu³ee ceeceeyejesyej meesceveeLeJejerue Deeke´ÀceCeele Yeeie Iesleuee neslee. meeueej cemetouee Yeejlee®es FmueeceerkeÀjCe keÀjC³ee®eer F®íe nesleer. cnCetve l³eeves ces 1031 ceO³es 100,000 ntve DeefOekeÀ mewefvekeÀebmen Yeejleele He´JesMe kesÀuee. ³ee mewv³eeceO³es 50,000 Iees[smJeej mewefvekeÀner nesles. YeejleeceO³es Heg{s peeC³ee®³ee l³ee®³ee He´³elveebvee efJejesOe keÀjleevee ÞeeJemleer®ee oefuele jepee megnsueosJe ³eeves GÊej Yeejleeleerue 17 #eef$e³e jepeebyejesyej DeeIee[er keÀªve DeeJneve efoues. jepee megnsueosJe ³ee®³ee vesle=lJeeKeeueer ue{CeeN³ee Yeejleer³eebveer oesve efoJemeeceO³es (13 Je 14 petve 1033) DeHeÀieeCe Deeke´ÀcekeÀ meeueej cemetouee njJetve l³ee®³ee SkeÀ ueeKe mewefvekeÀebvee þej kesÀues; þju³eeHe´ceeCes SkeÀener mewefvekeÀeuee mees[ues veener efkebÀJee ³egOokewÀoer yeveJeues veener, lej meeueej cemetomen l³ee®³ee meJe& mewefvekeÀebvee leueJeejeRveer keÀeHetve keÀe{ues. jepee megnsueosJe DeeefCe meeueej cemeto®³ee ³ee ue{eF&®eer veeWo HeÀejmeer Yee<esceOeerue `efcejele-S-cemetoer' (Mirat-i-Masudi) ceO³es GHeueyOe Deens. n

efMeJeepeer cenejepeebveer efJnSleveeceuee cegkeÌle nesC³eemeeþer He´sefjle kesÀues ë-

17 Jes MelekeÀ ë

í$eHeleer efMeJeepeer cenejepeebveer (1627 les 1680) GÊej YeejleeceOeerue ceesieueeb®³ee DeeefCe oef#eCe YeejleeceOeerue yeneceveer meguleeveeb®³ee efkeÀl³eskeÀ MekeÌleerMeeueer mesveeHeleeRvee njefJeues DeeefCe meble meceLe& iegª jeceoeme ³eeb®³ee ceeie&oMe&veeKeeueer SkeÀe efnbot meece´ep³ee®eer mLeeHevee kesÀueer. efMeJeepeer cenejepe ieefveceer keÀeJee HeOoleer®³ee ³egOoHe´keÀejecegUs mebHetCe& peieele He´efmeOo Deensle. ³ee®e ieefveceer keÀeJee ³egOoleb$ee®³ee peesjeJej efMeJeepeer cenejepe DeeHeu³eeHes#ee efkeÀl³eskeÀ Heìerves mebK³esves ceesþîee Demeuesu³ee Me$etmewv³ee®ee menpe HejeYeJe keÀjerle Demele. 58

GÊej efJnSleveece ne osMe, meieÈ³eele Þeerceble DeeefCe yeueMeeueer DeMee DecesefjkesÀyejesyej 1955 les 1975 He³e¥le®³ee ³egOoeceO³es J³emle neslee. MesJeìer 20 Je<ee¥Heemetve ®eeueuesu³ee ³ee ³egOoele GÊej efJnSleveece osMe DecesefjkesÀuee njefJeC³eele ³eMemJeer Peeuee DeeefCe l³eebveer osMeeuee SkeÀpetì kesÀues. ³ee HeóerIe& ®eeueuesu³ee ³egOoe®³ee keÀþerCe keÀeUeceO³es efJnSlekeÀeBie (Viyatcong) ®³ee DeefOekeÀeN³eebveer, vesl³eebveer efJnSleveece®³ee mewefvekeÀebvee, efMeJeepeer cenejepe Je l³eeb®³ee mesveeHeleeR®³ee, JeerjieeLee SskeÀJetve l³eeb®³ee ceveele efJeéeeme efvecee&Ce kesÀuee DeeefCe l³eebvee Heéslmeeefnle kesÀues. ³ee®e iees<ìercegUs MesJeìer efJnSleveece®³ee mewefvekeÀebvee efJepe³eeHe´le vesues. ³ee®eHećeeCes, ue@efìve DecesefjkeÀer messves®es vesles efHeÀ[sue ke@Àmìês (Fidel Castro) DeeefCe ®es iegJeeje (Che Guevara) ³eebveer megOoe keÌ³egyee je<ìê®³ee mJeeleb$³e ³egOoeceO³es efMeJeepeer cenejepeeb®³ee ìeefveceer keÀeJee' ³egOo leb$ee®ee GHe³eesie kesÀuee. efMeJeepeer cenejepe KeN³ee efnboglJe mebmkeÀejevegmeej HeÀkeÌle Me$etmewefvekeÀebJej Deeke´ÀceCe keÀjerle Demele DeeefCe keÀOeerner efveoex<e, meeceev³e ueeskeÀ, ceefnuee efkebÀJee ueneve cegueebvee efveMeeCee yeveJele vemele. ogozJeeves DeeÊee®es Ieeyejì DeelebkeÀer vescekesÀ ns®e keÀjle Deensle. n

1700 les 1707 FmeJeer ë-

meve 1700 les 1707 ³ee keÀeUele Deewjbiepesyee®³ee vesle=lJeeKeeueer MekeÌleerMeeueer ceesieue mesvee cejeþîeeb®³ee efJe©Oo ue{le nesleer, ³eeyeÎue HeéfmeOo FeflenemekeÀej ³eogveeLe mejkeÀej cnCeleele - ³ee keÀeUeceO³es ceneje<ìêle ceeie&oMe&ve keÀjCeeje SkeÀner veslee veJnlee, HeCe jeCeer leejeyeeF& ceesefnles ³eebveer leer peeiee Iesleueer. l³eeb®eer He´MeemeefvekeÀ HeéfleYee DeeefCe G®®e keÀesìer®eer veerefleceÊee ³eecegUs l³eeJesUer osMe Ye³eevekeÀ DeMee mebkeÀìeletve Jee®euee. leejeyeeF& Yeesmeues (1675 les 1761) Yeejleeleerue cejeþîeeb®³ee Meener IejeC³eeleu³ee nesl³ee. leejeyeeF& cejeþe meeceép³ee®es mebmLeeHekeÀ efMeJeepeer cenejepeeb®ee Heg$e í$eHeleer jepeejece Yeesmeues ³eeb®eer jeCeer nesleer.

1700 meeueer Heleer®³ee ce=l³etHe½eele, ceesieueebveer cejeþîeeb®³ee leey³eeleerue #es$eeJej leeyee efceUJeC³ee®es pes He´³elve ®eeueefJeues nesles l³ee®³ee efJejesOeele HeéflekeÀeje®eer YeeJevee peeie=le þsJeC³ee®eer peer YetefcekeÀe leejeyeeF¥veer Iesleueer nesleer, leer efveef½ele®e He´Mebmeveer³e nesleer. leejeyeeF& HeéfmeOo cejeþe mesveeHeleer nbyeerjjeJe ceesefnles ³eeb®eer keÀv³ee. meve 1700 ceO³es jepeejece cenejepeeb®³ee ce=l³etveblej leejeyeeF¥veer DeeHeuee Heg$e efMeJeepeer-efÜleer³e ³eeme jepeejece cenejepeeb®ee GÊejeefOekeÀejer DeeefCe mJeleëuee `mebj#ekeÀ' cnCetve Ieesef<ele kesÀues. DeeHeu³ee jep³ee®ee mebj#ekeÀ cnCetve leejeyeeF¥veer Deewjbiepesyee®³ee mesvesefJe©Oo peyeeyeoejer meebYeeUueer. leejeyeeF& Iees[smJeejerceO³es lejyespe nesleer, lemes®e ³egOoHe´mebieer mJeleë®e ³egOoe®eer jCeveerleer le³eej keÀjerle Demes. meve 1705 He³e¥le cejeþîeebveer vece&oe Heej keÀªve YeeueJee Heéblee®³ee keÀener YeeieeJej efve³eb$eCe efceUefJeues. Deewjbiepesyee®es oef#eCe YeeieeJej Deeke´ÀceCe ëmeve 1681 ceO³es efMeJeepeer cenejepeeb®³ee ce=l³etveblej 1 Je<ee&veer ceesieue yeeoMeen Deewjbiepesye mJeleë 500,000 (30,000 nÊeer Je 50,000 Tbì ³eebmen) ®es mewv³e IesTve oef#eCeskeÀ[erue veJeerve íesìer DeeefCe p³eeb®eer leekeÀo keÀceer Deens, DeMee jep³eebvee mebHeefJeC³eemeeþer Heg{s efveIeeuee. ns Kejb lej Deieoer®e SkeÀleHeÀea ³egOo nesles. cejeþîeebveer 26 Je<ex yeneogjerves ue{tve, keÀOeer vesle=lJeeefMeJee³e lej keÀOeer Jesleve ve Ieslee, HeCe je<ì^Jeeoeves He´sefjle nesTve, efJeMeeue cegIeue meeceép³eeuee efouueer®³ee meercesHe³e¥le®e jesKeues nesles. megªJeeleeruee cejeþîeeb®es vesle=lJe mebYeepeer jepes (1681 les 1689 He³e¥le), l³eeveblej jepeejece cenejepe (1689 les 1700 He³e¥le) DeeefCe MesJeìer meve 1700 ®³ee veblej jeCeer leejeyeeF& ³eebveer kesÀues. leejeyeeF& SkeÀ DeMeer Jeerjebievee nesleer keÀer, efpeves DeeHeu³ee Heleer®³ee efveOeveeveblej efkebÀJee veJeerve jepeOeeveer meeleeN³ee®³ee Hee[eJeeveblej megOoe, JesU DeeefCe DeÞet Jee³ee ve IeeueJelee, DeeHeu³ee pevelesceO³es Glmeen Jee{efJeuee DeeefCe Deewjbiepesyeemeceesj SkeÀ keÀ[Jes DeeJneve GYes kesÀues. jeCeer leejeyeeF&®³ee vesle=lJeeKeeueer cejeþîeeb®eer leekeÀo melele Jee{le®e iesueer DeeefCe l³eecegUs Deewjbiepesyeeuee ye®eeJeelcekeÀ HeefJe$ee I³eeJee ueeieC³ee®eer JesU Deeueer. jeCeer leejeyeeF& ³ee ceesefncesceO³es ceeie&oMe&ve keÀjC³eemeeþer, lemes®e mewefvekeÀebvee Heéslmeeefnle keÀjC³eemeeþer melele SkeÀe efkeÀuu³eeJeªve, ogmeN³ee efkeÀuu³eeJej peele Demes. mJeeleb$³e³egOoeceO³es cejeþîeebveer pes ³eMe efceUefJeues, l³eeceO³es jeCeer leejeyeeF&®³ee J³eefkeÌlelJeeuee SkeÀ efJeMes<e mLeeve Deens. jeCeer leejeyeeF&®³ee vesle=lJeeKeeueer cejeþîeebveer 60

yeNneCeHetj, metjle, Yeª®e DeeefCe Heef½ece efkeÀveeN³eeJejerue cegIeueeb®³ee DeeefCe Heesleg&ieeueMeer mebyebefOele Demeuesu³ee Flej mece=Oo Menjeb®ee efJeOJebme keÀªve ìekeÀuee. cejeþîeebveer oef#eCe keÀvee&ìkeÀ HeébleeJej HeCe DeeHeues DeeefOeHel³e mLeeHeve kesÀues. DecesefjkesÀ®³ee YeejleefJe<e³ekeÀ DeY³eemekeÀ HeéO³eeHekeÀ Stanley Wolpert ®es cnCeCes Deens `òKKeveJejerue (oef#eCe YeeieeJejerue) efJepe³e p³ee®³eemeeþer Deewjbiepesyeeves DeeHeu³ee peerJevee®eer 26 Je<ex IeeueefJeueer, ne Kejb lej efJeveeMekeÀejer efJepe³e neslee. Men DeeefCe ceele osC³ee®³ee ³ee KesUeceO³es, ³egOoe®³ee Debeflece 10 Je<ee¥ceO³es l³eeuee 100,000 efpeJeeb®eer efkebÀcele ®egkeÀJeeJeer ueeieueer. meesves Je ©He³es efkeÀleer Ke®e& Peeues Demeleerue ³ee®eer lej ceespeoeo keÀjCesner MekeÌ³e veener, HeÀkeÌle Deboepe®e yeebOelee ³esT MekesÀue. Deewjbiepesyee®ee cegkeÌkeÀece cnCepes peCet keÀener ®eeueleer-efHeÀjleer jepeOeeveer®e Demes. 30 cewueeb®³ee HeefjIeeceO³es lebyet þesketÀve yeveuesues Menj, l³eeceO³es 250 yeepeej, 5 ueeKe efMeefyejeLeea, 50,000 Tbì DeeefCe 30,000 nÊeer.... Demee peeceeefvecee keÀer, Deewjbiepesye 90 J³ee Je<eeamegOoe ³ee meJee¥®es GefÎ<ì mecepet MekeÀle veJnlee...''. ``ceer SkeÀìe Deeuees neslees, DeeefCe ceuee SkeÀ DeveesUKeer cnCetve peeJes ueeieCeej Deens. ceuee veener ceeefnle keÀer, ceer keÀesCe Deens DeeefCe FLes ceer keÀe³e keÀjle Deens'', Demes Je=Oo Deewjbiepesyeeves DeeHeuee Heg$e Deepecemeceesj, meve 1707 ceO³es ce=l³et HeeJeC³ee®³ee DeeOeer keÀener efoJeme keÀyetue kesÀues nessles. ceesieue meceéìe®es Demes cnCeCes nesles keÀer, `ceer KetHe HeeHe kesÀues Deens DeeefCe ceuee veener ceeefnle keÀer ³eemeeþer keÀesCeleer efMe#ee ceePeer Jeeì Heenle Deens.' meve 1691 ceO³es Deewjbiepesyee®es meeceép³e oef#eCe Yeeieeleerue lebpeeJej DeeefCe ef$e®eveeHeuueerHe³e¥le Hemejues nesles. l³eeJesU®³ee Yeejleer³e Feflenemeeleerue ns meJee&le ceesþs meeceép³e nesles. HeCe Jeerj jeCeer leejeyeeF& DeeefCe ¢{efve½e³eer cejeþîeebveer J³eJeefmLeleHeCes ³ee DeekeÀejeuee keÀceer kesÀues nesles. Deewjbiepesyee®³ee ce=l³etveblej HeÀkeÌle 10 Je<ee¥®³ee keÀeueeJeOeerle®e cegIeue meeceép³e efouueerHe³e¥le ce³ee&efole Peeues nesles. meve 1758 He³e¥le cejeþe mewefvekeÀ efouueer, ceguleeve DeeefCe HesMeeJejuee Heesnes®eues. Fbie´pe pesJne Yeejleele Deeues, lesJne les cegIeueebMeer veener, lej mebHetCe& YeejleYej cejeþîeebMeer ue{le nesles. jeCeer leejeyeeF& Yeejleer³e Feflenemeeleerue meJee&le HeéfmeOo ceefnueebHewkeÀer SkeÀ Deens

efMeJe-iebiee (Sivagangai) ³egOo (1780), p³eeceO³es jeCeer Jesuet veeef®e³eej (Velu Nachiyar) ®³ee ceefnuee-mesvesves Fbie´pe mesves®ee HejeYeJe kesÀuee. n

jeCeer Jeerjebievee Jesuet veeef®e³eej (pevce 3 peevesJeejer 1730, ce=l³et 25 ef[meWyej 1796)

ner Jeerj cebiew Jesuet veeef®e³eej jeceveeLeHegjced , leeefceUvee[t®eer jepekegÀceejer nesleer DeeefCe jecevee[ jep³ee®ee jepee ®esuueceglLeg meslegHeleer (Chellamuthu Sethupathi) ®eer SkegÀueleer cegueieer nesleer. leer ³egOo jCeveerleer, nl³eejs ®eeueefJeCes, Iees[smJeejer Je eflejboepeermen ceeMe&ue Deeì&, efmeueceyece (Silambam) ueeþer®³ee ue{eF&ceO³es Heejbiele nesleer. leer efkeÀl³eskeÀ Yee<eebceO³es He´WÀ®e, Got& , Fbie´peerceO³es efJeÜeve nesleer. efle®ee efJeJeen efMeJe-iebiee®³ee jepeeyejesyej Peeuee neslee DeeefCe l³eebvee SkeÀ cegueieer nesleer. SkeÀe ³egOoeceO³es, jeCeer Jesuet®ee Heleer ceglLeg Je[gieveeLe Hesefj³e Gow³e LesJej (Muthu vaduganatha periya Udaiyathevar) efye´efìMe mewefvekeÀ DeeefCe DeekeÀexì®³ee veJeeyee®³ee cegueekeÀ[tve ceejuee iesuee. l³eecegUs jeCeeruee megOoe ³egOoele meeceerue nesCes Yeeie He[ues. leer DeeHeu³ee cegueermen l³eeletve Jee®eueer. Heg{®eer 8 Je<ex leer ef[b[gkegÀue®³eepeJeUerue efJeªHee®eer (Virupachi) ceO³es Heeue³ekeÀejj ieesHeeue vee³ekeÀj (Palayakaarar Gopaala Naayakkar) ³eeb®³ee mebj#eCeele jeefnueer. ³ee ojc³eeve efleves Hegª<e DeeefCe ceefnueeb®eer mesvee mLeeHeve kesÀueer. ceefnuee mesves®es veeJe, efleves DeeHeu³ee oÊekeÀ cegueer®³ee mevceeveeLe& Udaiyaal Demes þsJeues. Fbie´pe Mem$eeieej ve<ì keÀjC³ee®³ee JesUer ner cegueieer Udaiyaal Menero Peeueer nesleer. jeCeerves nuuee keÀjC³ee®³ee GÎsMeeves ieesHeeue vee³ekeÀj ³eeb®³eekeÀ[s ceole ceeefieleueer. meve 1780 ceO³es efleves kesÀJeU DeeHeu³ee ceefnuee mesves®³ee meeLeerves Fbie´pe mewv³ee®ee meecevee kesÀuee. efleves DeeHeueer Hegª<e mesvee DeeefCe ieesHeeue vee³ekeÀj®eer mesvee ³eebvee DeekeÀexì®³ee veJeeyee®³ee mesvesuee jesKeC³eemeeþer HeeþJeues, pees Kejb lej Fbie´pe mesves®³ee 62

ceoleeruee Deeuee neslee. Jesuet veeef®e³eej Fbie´peebMeer ³eMemJeerHeCes ue{ueer. pesJne Fbie´peeb®es Mem$eeieej efle®³ee leey³eele Deeues lesJne jeCeerves SkeÀe DeelceIeeleer nuu³ee®eer ³eespevee DeeKeueer. l³eeHe´ceeCes, SkeÀ efJeéeemet ceefnuee mewefvekeÀ kegÀF&ueer (Kuyili) efnves mJeleëuee lesueele yeg[Jetve Iesleues DeeefCe mJeleëuee Deeie ueeJetve leer Mem$eeieejele iesueer. efle®³ee ³ee yeefueoeveecegUs ³egOoe®eer efoMee®e yeouetve iesueer DeeefCe Jesuet veeef®e³eejves DeeHeu³ee #es$eeJej leeyee efceUefJeuee. cenejeCeer veeef®e³eej meejKes KetHe keÀceer jep³ekeÀlex Deensle p³eebveer DeeHeues jep³e Fbie´peebMeer ue{tve Hejle efceUefJeues. cenejeCeerves ³eeHeg{s 10 Je<ex jep³e kesÀues. Jeerj cebiew Jesuet veeef®e³eej YeejleeceOeerue mJeeleb$³eemeeþer Fbie´peebMeer ue{Ceejer Heefnueer jeCeer nesleer. kesÀJeU ceefnuee mesves®³ee peesjeJej HejkeÀer³e Deeke´ÀcekeÀebvee HejeYetle keÀjCeejer, peieeleerue keÀoeef®ele SkeÀcesJe jeCeer Demesue. 31 ef[meWyej 2008 ceO³es, jeCeer®³ee mevceeveeLe& Yeejle mejkeÀejleHexÀ ìHeeueKeel³eekeÀ[tve efJeMes<e efleefkeÀì keÀe{C³eele Deeues. n

12 meHìWyej, 1897 ®es meejeie{er (DeHeÀieeefCemleeve)®es ³egOo

pej keÀesCeer Demeb cnCele Demesue keÀer, lees ce=l³etuee Ieeyejle veener, lej lees SkeÀlej Keesìb yeesuele Deens efkebÀJee lees SkeÀ Yeejleer³e mewefvekeÀ Deens. pesJne 10,000 meMem$e DeHeÀieeCeebveer nuuee kesÀuee, lesJne 21 MeerKe Yeejleer³e mewefvekeÀ Me$et®³ee 800 peCeeb®³ee ce=l³etuee keÀejCeerYetle þjues. 12 meHìWyej, 1897 ®³ee meejeie{er®³ee ³egOoeceO³es efye´efìMe Yeejlee®³ee 21 MeerKe mewefvekeÀebvee ³egOo ue{C³ee®ee efkebÀJee l³eeletve HeUtve peeC³ee®ee He³ee&³e osC³eele Deeuee. l³eeb®³eeJej 10,000 HeMlegve DeHeÀieeCe pevepeeleeRveer Deeke´ÀceCe kesÀues nesles. efMeKeebveer ³egOoe®³ee cewoeveeletve HeUtve peeC³eeSsJepeer MesJeì®³ee #eCeeHe³e¥le ue{C³ee®ee efve½e³e kesÀuee. Kejb lej meieUs MeerKe mewefvekeÀ Menero Peeues, HeCe l³eebveer, DeeOegefvekeÀ HeeefkeÀmleeve®³ee GÊej-Heef½ece meercespeJeU®³ee eflejen ³esLes l³eeb®³ee 800 Me$et mewefvekeÀebvee þej kesÀues. ³ee MeerKe legkeÀ[er®es vesle=lJe nJeeueoej F&Mej efmebn keÀjle nesles. pesJne meejeie{er ³egOoeleerue mewefvekeÀeb®³ee Meew³ee&®es JeCe&ve efye´efìMe mebmeosceO³es keÀjC³eele Deeues, mebmeo meom³eebveer GYes jentve Jeerj mewefvekeÀeb®³ee yeefueoeveemeeþer mevceeve efouee. meieÈ³ee 21 mewefvekeÀebvee cejCeesHejeble l³eeJesU®³ee meJeex®®e Jeerjlee HegjmkeÀejeves, cnCepes efJnkeÌìesefj³ee ke´Àe@me®³ee meceeve `Fbef[³eve Dee@[&j Dee@HeÀ cesefjì' (Indian Order of Merit) ves mevceeefvele keÀjC³eele Deeues. ne Meew³e& HegjmkeÀej, meO³ee DeeHeu³ee 63

je<ì^HeleeRleHexÀ efou³ee peeCeeN³ee `HejceJeerj ®eke´À' ³ee HegjmkeÀejemeceeve Deens. ns ³egOo cnCepes Yeejleer³e mewv³e HejbHeje, HetJeea (Eastern) mewv³e meY³elee, efyeéfìMe meeceép³ee®ee mewv³e Fefleneme DeeefCe MeerKe FeflenemeeceO³es Heéfleef<þle cnCetve ieCeues peeles. 22-23 meHìWyej, 1918 ®es neF&HeÀe ³egOo ceeveJeer Feflenemeeleerue ceneve ³egOoebHewkeÀer SkeÀ ëHeefnu³ee cene³egOoe®³ee JesUer peesOeHetj Je cnwmetj®³ee cenejepeebveer Fm$ee³eueuee (Heef½ece DeeefMe³ee) HeeþJeuesu³ee Yeejleer³e mewefvekeÀebHewkeÀer DeveskeÀebveer DeeHeu³ee HeéCeeb®es yeefueoeve efoues. HeefjCeeceleë l³eebveer legke&À, pece&veer DeeefCe Dee@efmì^³eeF& ³eeb®³ee meb³egkeÌle mesves®ee HejeYeJe kesÀuee, lemes®e meHìWyej 1918 ceO³es Fm$ee³eue®³ee meceêefkeÀveeN³eeJejerue neFHeÀe Menj cegkeÌle kesÀues. Yeejleer³e mewefvekeÀebveer ns ³egOo HeÀkeÌle leueJeejer, Yeeues DeeefCe Hee³eer ue{ues, HeCe l³eebveer DeeOegefvekeÀ nl³eejebveer, cnCepes yebotkeÀ, ceMeerveieve DeeefCe leesHeÀebveer megmeppe Demeuesu³ee SkeÀe ceesþîee mesvesuee, l³eeb®³ee Iejele Iegmetve ceejues DeeefCe njefJeues. cnCetve®e ¿ee ³egOoe®es, ceneve ³egOoeHewkeÀer SkeÀ Demes efJeMes<e mLeeve Deens. Fm$ee³eue, p³eeuee HetJeea He@uesmìeF&ve cnìueb peele Demes, l³eeJej meve 1516 Heemetve Heg{erue 402 Je<ex legkeÀea meeceép³ee®eer meÊee nesleer. Fm$ee³eue®³ee Jele&ceeve mejkeÀejves, Jeerjieleer HeéHle Peeuesu³ee Yeejleer³e mewefvekeÀeb®³ee mevceevee®es HeéflekeÀ cnCetve, l³eeb®³ee meceeOeeRvee mebjef#ele keÀªve þsJeues Deens. He´l³eskeÀ Je<eea 23 meHìWyej jespeer l³eeb®eer veeJes, Meew³e& DeeefCe l³eebveer kesÀuesues yeefueoeve ³eeb®es mcejCe kesÀues peeles. efMeJee³e, ³ee IeìvesmebyebOeer, MeeUsleerue HeeþîeHegmlekeÀebceO³esner, ceeefnleer®ee meceeJesMe keÀjC³eele Deeuee Deens. n

Yeejle-®eerve ³egOo - jspeebie-uee efKeb[erleerue ³egOo meve 1962 ë ³ee ³egOoeceO³es, 123 HewkeÀer 109 DeefOekeÀejer Je peJeeve ³eebveer Yeejleer³e #es$ee®es j#eCe keÀjleevee DeeHeu³ee HeéCeeb®es yeefueoeve efoues, HeCe l³eeDeeOeer 1200 Hes#ee peemle (keÀener ueeskeÀeb®es cnCeCes Deens keÀer 1700) ef®eveer mewefvekeÀebvee þej kesÀues. ³ee yeefueoevee®³ee IeìvescegUs®e HeéfmeOo keÀJeer HeóerHe ns He´sefjle Peeues DeeefCe l³eebveer SkeÀ Decej ieerle efueefnues ``S cesjs Jeleve kesÀ ueesiees''. meve 1962 ceOeerue 18 veesJnWyejuee, ue[eKe®³ee ®egMetue Ieeìer®³ee, jspeebie-uee efKeb[erceO³es pes Yeejle-®eerve ³egOo Peeues, les cnCepes DeYetleHetJe& meenme, Meew³e& DeeefCe meJeex®®e yeefueoeve ³eeb®eer ieeLee®e nes³e. ns ³egOo mecegêHeeleUerHeemetve 16000 HetÀì Gb®eerJej ue{ues iesues, lesLes Dee@efkeÌmepeve®eer HeeleUer DeeJeM³ekeÀlesHes#ee keÀceer nesleer. jspeebieuee Yeeieeletve JeenCeejer DeefleMe³e Leb[ nJee Debieeuee PeeWyele nesleer. lesLeerue DeJeIe[ jml³eebcegUs Heg{s leesHeÀe vesCes DeMekeÌ³e nesles DeeefCe Yeejleer³e mewefvekeÀebvee leesHeÀebefMeJee³e®e ue{eJes ueeieCeej nesles. mekeÀeU®³ee DebOegkeÀ He´keÀeMeele, ef®eveer mesvee jeFHeÀue DeeefCe ueeF&ì ceMeerveievemen Heg{s efveIeeueer. 123 HewkeÀer 109 Yeejleer³e DeefOekeÀejer DeeefCe peJeeveebveer DeeHeues yeefueoeve osC³eeDeeOeer keÀceerle keÀceer 1200 (keÀenerpeCe 1700 meebieleele) ef®eveer mewefvekeÀebvee kebÀþmveeve Ieeleues. keÀoeef®ele ³ee®e yeneogjer®ee HeefjCeece keÀer keÀe³e, HeCe leerve®e efoJemeebveer, cnCepes 21 veesJnWyej 1962 jespeer ef®eveer mesvesves SkeÀleHeÀea ³egOo efJejecee®eer Iees<eCee kesÀueer. 13 J³ee kegÀceeT yeìeefue³eve®³ee ³eeoJe kebÀHeveer®es vesle=lJe keÀjCeeN³ee cespej Mewleeve efmebn Yeeìer ³eebvee, Me$et®³ee efJe©Oo He´®eb[ meenmeHetCe& ®e{eF& keÀjleevee JeerjcejCe HeéHle Peeues. ³ee yeefueoevee®eer oKeue IesTve Yeejle mejkeÀejves, cejCeesHejeble meJeex®®e Jeerjlee HegjmkeÀej `HejceJeerj ®eke´À' osTve mevceeefvele kesÀues. ³ee yeefueoevee®eer He´sjCee IesTve®e keÀJeer Heóerve ³eebveer Decej ieerle efueefnues - ``S cesjs Jeleve kesÀ ueesiees''. n

meHìWyej 1965 ceOeerue Demeue, GÊej Hebpeeye®es ³egOo 8 les 10 meHìWyej, 1965 He³e¥le Demeue GÊej Hebpeeye®³ee ³egOoeceO³es 3 efoJemeele HeeefkeÀmleeve®es 99 ntve DeefOekeÀ jCeiee[s ve<ì Peeues. ne Yeejlee®ee efveCee&³ekeÀ efJepe³e®e neslee. ³ee jCeiee[s ³egOoeuee, ogmeN³ee cene³egOoeleerue kegÀmke&À®³ee ³egOoeveblej®es, meJe&Þes<þ ³egOoebHewkeÀer SkeÀ ceeveues peeles. Yeejleer³e 10 jCeiee[îeeb®³ee leguevesceO³es, HeeefkeÀmleeveer mesves®es, mebK³esves peemle He@ìve, keÀener Mece&ve DeeefCe ®eHeÀer jCeiee[îeebmen, SketÀCe 99 Hes#ee peemle jCeiee[s ve<ì keÀjC³eele Deeues. ns ³egOo, SkeÀe Yeejleer³e Jeerj mewefvekeÀe®³ee, cnCepes®e `Deyogue nceero'®³ee Meew³ee&&®es mee#eeroej nes³e. Deyogue nceeroves HeÀkeÌle SkeÀe Recoilless je³eHeÀue®³ee ceoleerves Me$et®es 7 jCeiee[s GodOJemle kesÀues. cnCetve, Yeejle mejkeÀejves l³ee®ee meJeex®®e mewv³e mevceeve `HejceJeerj ®eke´À' osTve kesÀuee. HeeefkeÀmleeveer mesvesleHexÀ ³egOoele JeeHejuesues DeefOekeÀlej He@ìve jCeiee[s, ³egOo cewoeveele ve<ì keÀjC³eele Deeues efkebÀJee l³eeJej DeeHeCe leeyee efceUefJeuee. cnCetve ³ee ³egOoeves, ³egOo mLeUeJej `He@ìve veiej' efkebÀJee `He@ìve Menj' efvecee&Ce keÀjC³ee®ee ceeie& yeveefJeuee. n

1971 ®es Yeejle-HeeefkeÀmleeve ³egOo (3 les 16 ef[meWyej 1971)

meve 1971 ë yeebieueeosMe cegkeÌleer

HeÀkeÌle 13 efoJeme ®eeueuesues ns ³egOo `Yeejle-HeeefkeÀmleeve ³egOo' FeflenemeeceO³es meieÈ³eele keÀceer JesU ®eeueuesu³ee ³egOoebHewkeÀer SkeÀ Deens. Yeejlee®ee ne efJepe³e Meeveoej®e neslee. ³ee®es HećegKe keÀejCe cnCepes, DecesefjkeÀe, jepeveweflekeÀ Je ³egOo meeceieér ³ee oesvner ¢<ìerves HeeefkeÀmleeve®es meceLe&ve keÀjle nesleer. ³ee ³egOoeceO³es, Yeejleer³e mesvesves, HeeefkeÀmleeve®³ee meMem$e ouee®³ee 81,000 JeoeaOeejer mewefvekeÀebmen 93,000 HeeefkeÀmleeveeRvee ³egOoyeboer kesÀues DeeefCe 147,570 mkeÌJes. efkeÀceer. #es$e Demeuesu³ee `yeebieueeosMe' uee cegkeÌle kesÀues. 16 ef[meWyej 1971 jespeer, {ekeÀe ³esLes, HeeefkeÀmleeveer meMem$e mesves®³ee HetJeea #es$ee®ee (cnCepes®e HetJe& HeeefkeÀmleeve®ee) keÀceeb[j Yeejleer³e mesvesuee MejCe Deeuee. meceHe&Cee®³ee keÀjejeJejerue me¿ee DeeefCe yeebieueeosMe®³ee ªHeeceO³es SkeÀe veJ³ee osMee®eer efveefce&leer, ³eecegUs ³ee ³egOoe®ee MesJeì Yeejlee®³ee yeepetves KetHe®e HeÝeeJeMeeueer þjuee. HeeefkeÀmleevemeeþer ner ueepe Jeeìsue DeMeer meHeMesue nej nesleer, lemes®e DeeHeu³ee keÀe³ece®³ee mHeOe&keÀ YeejleekeÀ[tve Peeuesu³ee HejeYeJeecegUs l³eeuee ceveesJew%eeefvekeÀ PeìkeÀener yemeuee neslee. HeeefkeÀmleeveves DeeHeueer DeOeea ueeskeÀmebK³ee Je DeLe&J³eJemLes®ee 66

KetHe cenÊJee®ee Yeeie neletve IeeueJeuee neslee, lemes®e l³ee®³ee oef#eCe DeeefMe³eeceOeerue Yet-jepeveweflekeÀ He´efle<þsueener OekeÌkeÀe yemeuee neslee. HeeefkeÀmleeve®³ee ³ee ogo&MesmeejKes GoenjCe, Jele&ceeve FeflenemeeceO³es keÀesþsner efomele veener. uesHeÌìvebì pevejue efve³eePeer, uesHeÌìvebì pevejue Dejes[e ³eeb®³eemeceesj meceHe&Ce keÀjejeJej me¿ee keÀjle Deens. ceeies [eJeerkeÀ[tve GpeJeerkeÀ[s GYes - JneFme De@[efcejue ke=À<Ceve, SDej ceeMe&ue oerJeeve, uesHeÌìvebì pevejue meiele efmebn, cespej pevejue pesSHeÀDeej pewkeÀye (HeÌueeF&ì uesHeÌìvebì ke=À<Cecetleeayejesyej) Dee@ue Fbef[³ee jsef[Dees®es Je³eesJe=Oo yeeleceeroej megjesefpele mesve - GpeJeerkeÀ[s cee³eke´ÀesHeÀesve HekeÀ[uesues. pevejue ceeCeskeÀMeeB®eer Goejlee pesJne Yeejlee®³ee ÒeOeececeb$³eebveer pevejue ceeCeskeÀMee@ ³eebvee {ekeÌ³eeuee peeTve HeeefkeÀmleeve®³ee MejCeeieleer®ee mJeerkeÀej keÀjC³eeme meebefieleues, lesJne pevejue ceeCeskeÀMeeB ³eebveer vekeÀej efouee DeeefCe GoejHeCes meebefieleues keÀer ne mevceeve l³eeb®³ee mesves®es HetJe& #es$ee®es keÀceeb[j uesHeÌìvebì pevejue peieefpele efmebn Dejesje ³eebvee efceUeuee Heeefnpes. n

1971 ®es Yeejle-HeekeÀ ³eg×

ueeWiesJeeue®es ³eg× (4 ef[meWyej les 7 ef[meWyej 1971)

HeeefkeÀmleeveves Yeuesner HetCe& le³eejer keÀªve DeeefCe megmeppe nesTve YeejleeJej nuuee De®eevekeÀHeCes kesÀuee neslee, HeCe lejermeg×e Yeejlee®es oesve mewefvekeÀ keÀeceer Deeues lej HeeefkeÀmleeve®es 200 mewefvekeÀ ceejues iesues. lemes®e HeeefkeÀmleeve®es 34 jCeiee[s DeeefCe 500 Jeenves veä Peeueer, lej Yeejlee®es cee$e HeÀkeÌle SkeÀ®e Jeenve veä Peeues. 120 Yeejleer³e mewefvekeÀebJej 1971 ®³ee 4 ef[meWyejuee 2000 Hes#ee peemle HeeefkeÀmleeveer mewefvekeÀebveer De®eevekeÀ nuuee kesÀuee. HeeefkeÀmleeveer mewv³eekeÀ[s ceesþîee ÒeceeCeeJej oeªieesUe neslee, Yeejleer³e mewv³eekeÀ[s cee$e SceScepeer, Sue16-81 Sced Sced cee@[&me& DeeefCe DeejmeerSue men SkeÀ peerHe SJe{er®e meecegûeer nesleer. Yeejleer³eebkeÀ[s ³eeJesUer SkeÀner meMeðe Jeenve veJnles. efye´iesef[³ej kegÀueoerHe efmebn ®eebogjer ³eebveer HeeefkeÀmleeveer 67

nuu³ee®eer MekeÌ³elee ie=nerle Oeªve Jeefjÿebvee DeefleefjkeÌle ceoleer®eer efJevebleer kesÀueer. HeCe Jeefjÿeb®³ee celes DeMeer ceole Heesnes®eC³eemeeþer keÀceerle keÀceer mene leemeeb®ee lejer DeJeIeer ueeieCeej neslee. l³eecegUs l³eebvee meebieC³eele Deeues keÀer, lesJe{e JesU þeCes ue{Jee efkebÀJee ceeIeej I³ee. efye´ies[er³ej kegÀueoerHe efmebn ®eebogjer ³eebveer þeCes ue{JeC³ee®ee efveCe&³e Iesleuee. HeeefkeÀmleeve®³ee ceoleeruee DeefleMe³e JesieJeeve ®e{eF& keÀjCeejer Hee³eoUe®eer legkeÀ[er DeeefCe 45 DecesefjkeÀve He@ìve ì@keÀ®eerner DeefleefjkeÌle ceole nesleer. lejermeg×e ³ee ue{eF&le Yeejleer³eeb®es ceveesyeue Jee{JeCeeje efveCee&³ekeÀ efJepe³e Peeuee DeeefCe 7 ef[meWyej 1971 uee ns ®eej efoJemeeb®es ³eg× meceeHle Peeues. ³ee ³eg×eceO³es DeejmeerSue men SkeÀ peerHe veä Peeueer. lemes®e oesve Yeejleer³e peJeeve Menero Peeues. lej HeeefkeÀmleeveer mesves®es 200 mewefvekeÀ ceejues iesues. HeeefkeÀmleeve®³ee jCeiee[îeeb®esner KetHe vegkeÀmeeve Peeues. 34 HeeefkeÀmleeveer jCeiee[îeeb®es vegkeÀmeeve Peeues efkebÀJee Yeejleer³e nÎerle mees[tve ÐeeJes ueeieues, lemes®e 500 ntve DeefOekeÀ Jeenves efvekeÀeceer keÀjC³eele Deeueer. ogmeN³ee cene³eg×eveblej®eer ner SkeÀe®e ³eg×eceO³es, SkeÀe®e yeepet®es 34 jCeiee[s leey³eele Iesleues efkebÀJee veä kesÀues, DeMeer SkeÀcesJe Ieìvee Deens. Jej GuuesKe kesÀu³eeÒeceeCes 120 mewefvekeÀ ÒeeCeHeCeeves ueesbiesJeeue þeCes ue{Jele Demeleevee 6 leemeeveblej efceUeuesu³ee DeefleefjkeÌle ceoleer®³ee peesjeJej Je Yeejleer³e efJeceeve ouee®³ee GuuesKeveer³e keÀeceefiejer®³ee mene³³eeves Yeejleer³eebveer HeeefkeÀmleeveeRJej ne efJepe³e ÒeeHle kesÀuee. ueeWiesJeeue®es ns ®eej efoJemeeb®es ³eg×, meve 1971 ®³ee Yeejle-HeeefkeÀmleeve ³eg×ebceOeerue Heef½eceer #es$eeceOeerue meJee&le ceesþe mebIe<e& neslee. ns ³eg×, Dee¬eÀcekeÀ HeeefkeÀmleeveer mesvee DeeefCe meerceej#ekeÀ Yeejleer³e mesvee ³eebceO³es jepemLeeve jep³ee®³ee Lej JeeUJebìe®³ee meercesJejerue ueeWiesJeeue ®eewkeÀerJej ue{ues iesues. efye´ies[er³ej kegÀueoerHe efmebn ®ebogjer ³eebvee ³ee Heje¬eÀceer keÀeceefiejeryeÎue Yeejlee®es ogmejs meJeex®®e HeokeÀ ceneJeerj ®e¬eÀ osTve mevceeefvele keÀjC³eele Deeues, lej HeeefkeÀmleeveves l³eeb®³ee cespej pevejue cegmleHeÀe ³eebvee efve<keÀeUerHeCee Je yespeyeeyeoej keÀeceefiejercegUs efMe#ee kesÀueer. 68

DeeHeu³eeJej Deeke´ÀceCe keÀjCeeN³eebvee Yeejleeves keÀOeer ®eesKe He´l³egÊej efoues Deens keÀe? SKeeÐee efJe<e³ee®eer megªJeele®e ÒeMveeves keÀjCes keÀoeef®ele efJeef®e$e Jeeìle Demesue. HeCe ne He´Mve DeveskeÀJesUe Yeejleer³eebkeÀ[tve®e efJe®eejuee peelees. Yeejlee®³ee Feflenemee®³ee HegmlekeÀele efMekeÀefJeuee peeCeeje Fefleneme HejkeÀer³e Deeke´ÀcekeÀ, l³eeb®es YeejleeJejerue jep³e, ³esLes®e mebHelees. jeCee He´leeHe, í$eHeleer efMeJeepeer cenejepe DeeefCe Dev³e Jeerj ³eesOoîeeb®ee Fefleneme SkeÀe Heeveele mebHelees, DeeefCe cnCetve, Yeejlee®³ee peslesHeoe®³ee keÀLee®e DeveskeÀ efHe{îeebvee ceeefnle veenerle. cegUele peieeceO³es YeejleeSJe{er HejkeÀer³e Deeke´ÀceCes Dev³e keÀesCel³eener osMeeJej, mebmke=ÀleerJej, YetYeeieeJej Peeueer veenerle. keÀe³e keÀejCe DemeeJes ³ee®es? Yeejle ne npeejes Je<ex efJeéeeceO³es Meebleer, meewneo&, mece=Ooer, mebHeÊeer, %eeve DeeefCe efJe%eeve ³ee®ee DeOJe³e&t cnCetve HeéfmeOo neslee. peieeleerue meieÈ³eele pegv³ee mebmke=ÀleerceO³es l³ee®eer ieCevee nesles. npeejes Je<ee¥®ee meueie Fefleneme Demeuesueer JeejeCemeer, ceogjeF& DeeefCe keÀeb®eerHegjcemeejKeer peieele HeéfmeOo Demeuesueer Menjs ³ee osMeeceO³es Deensle. mebmke=Àle DeeefCe leeefceU ³ee He=LJeerleueeJejerue meJee&le Heé®eerve DeeefCe ueesHe ve HeeJeuesu³ee Yee<eebceOeerue HećegKe Yee<ee Deensle. le#eMeeruee, veeueboe, keÀeb®eerHegjce ³eebmeejK³ee DeefleHeé®eerve efJeéeefJeÐeeue³eebveer HetCe& efJeéeele %eeveoevee®es keÀe³e& kesÀues Deens. efnbot efkebÀJee meveeleve Oece&/peerJeveHeOoleer ner %eele peieeleerue meJee&le pegveer HeOoleer/Oece& Deens. ³ee osMeeceO³es®e efnbot , pewve, yeewOo DeeefCe MeerKe Oece& Go³eeme Deeues. osJeer Meejos®³ee ªHeele ³ee osMeeceO³es efMe#eCe, iee³eve, ve=l³e Je DeveskeÀ keÀueeb®ee SkeÀ DeKeb[ He´Jeen Jeenlees Deens. mece=Ooer DeeefCe efJeHegue mebHeÊeer®eer Hetpee ceelee ue#ceer®³ee ke=ÀHeeHe´meeoeves YeejleJe<ee&le kesÀueer peeles. GÊece mLeeHel³e DeeefCe efMeuHekeÀuee Demeuesueer cebefoj, p³eele meesv³ee®³ee cetleea nesl³ee, Dee³egJexo, GHeefve<eo, YeieJeodieerlee ³eebveer HetCe& efJeéeeuee %eeveece=le Heepeues. DeLee&le DeMee mece=Oo YetYeeieekeÀ[s He´l³eskeÀ HejkeÀer³e Deeke´ÀceCekeÀl³ee&®es ue#e peeCes mJeeYeeefJekeÀ nesles; ³esLeerue mebHeÊeer uegìCes ¿ee cegK³e nsletves ³ee YeejleJe<ee&Jej DeveskeÀ Deeke´ÀceCes Peeueer. DeMee®e DeveskeÀ Deeke´ÀceCeebvee ³esLeerue jepeebveer, He´pesves, YeejleJe<ee&ves keÀmes jesKeues ³ee®ee SkeÀ OeeJelee Dee{eJee IesC³ee®ee He´³elve keÀjle Deens. 69

F. me. HetJe& 303 ë ®ebêiegHle ceew³ee¥veer mesu³egkeÀme efvekesÀìej ³ee®ee HejeYeJe kesÀuee mJeleëuee peieppeslee cnCeJeCeeje efmekebÀoj YeejleeceOetve HejeYetle nesTve Hejle iesuee. l³eeves SkeÀ jep³e efpebkeÀues DeeefCe Heg{®³ee efoMesuee lees iesuee keÀer ceeieerue jep³e DeeHeueer meÊee HegveëmLee&efHele keÀjle nesles. ceieOe jep³ee®ee meceéì ®ebêiegHle ceew³e& ne DeefleMe³e MekeÌleerMeeueer meceéì neslee. F.me. HetJe& 305 les 303 ³ee keÀeUele ceieOe meeceép³eeves DeveskeÀ ceesnercee DeeKetve DeeHeu³ee meeceép³eeleerue meJe& Yet-Yeeie Hejle efceUJeuee. efmebkeÀoje®ee mesveeHeleer mesu³egkeÀme efvekesÀìejuee yeeefyeueesve DeeefCe De@veeìesefue³eeHe³e¥le (DeeÊee®ee FjekeÀ, efmeefj³ee Je legke&Àmleeve®ee HeósMe) ceeIeej I³eeJeer ueeieueer. F. me. HetJe& 57 ë meceéì efJeke´Àceeefol³eeves MekeÀeb®es HeeefjHel³e kesÀues. F. me. HetJe& 57 efmeefye³evemed, p³eebvee Yeejleele `MekeÀ' Demes cnìues peeles leer peceele F. me. HetJe& 2 MelekeÀ les F. me. 4 L³ee MelekeÀeHe³e¥le Yeejlee®³ee GÊej Yeeieele mLeeefHele Peeueer. MekeÀebveer pesJne jep³e efJemleejemeeþer ceeUJ³eeceOeerue Gppewve jep³eeJej nuuee kesÀuee, lesJne efJeke´Àceeefol³eeves l³eeb®ee HejeYeJe keÀªve l³eeb®³ee jep³eefJemleeje®³ee DeekeÀeb#eebvee ueieece Ieeleuee. ³ee efJepe³ee®eer KetCe/DeeþJeCe cnCetve èfJeke´Àce mebJeled' megª kesÀues iesues. F. me. 458 ntCe ìesÈ³eebvee DeìkeÀeJe ë- ceO³e DeeefMe³eeleerue efHeÀjleer peceele Demeuesu³ee ntCeeb®³ee ìesÈ³eebveer Jee³eJ³e HeósMeeleerue HeJe&lejebieeb®³ee Keg<keÀer®³ee ceeiee&ves Yeejleele He´JesMe kesÀuee. ³ee Keg<keÀer®³ee ceeiee&®es mebj#eCe Yeejleer³e jepeebveer kesÀues veJnles. lees DeefleMe³e J³emle Demee J³eeHeejer ceeie& neslee. ³ee ceeiee&ves ntCe ìesÈ³eebveer mkebÀoiegHlee®³ee jep³eeJej nuuee kesÀuee. jepee mkebÀoiegHleeves ntCe ìesÈ³eebvee Hejle peeC³eeme Yeeie Hee[ues®e, l³ee®eyejesyej MekeÀebveener HeefMe&³eeHe³e¥le ceeIeej I³eeJeer ueeieueer. F. me. 712 les 776 ëDejye efKeueeHeÀleerJej Yeejleer³e jep³ekeÀl³ee¥veer efceUJeuesues efJepe³e ëF. me. 712 ceO³es efmebOe cnCepes Deelee®³ee HeeefkeÀmleeveceOeerue YetYeeieeJej efJepe³e efceUJeu³eeveblej, Dejye mewv³eeves efmebOet veoer®³ee HetJe& efkeÀveeN³eeJejerue jep³eebJej nuues keÀjC³eeme megªJeele kesÀueer. l³eebvee GÊej Yeejleeleerue Heéflenej jepeJebMeeleerue jepee veeieYeÆ ³ee®³eeefJeªOo HejeYeJe mJeerkeÀejeJee ueeieuee. oef#eCe efoMeskeÀ[tve nuuee ®e{efJeuee, ®eeuegkeÌ³e jepee efJeke´Àceeefol³e (efÜleer³e) ³eeves. ®eeuegkeÌ³e jep³ee®ee mesveeHeleer HeguekesÀMeer ³eeves iegpejeLeceO³es Dejyeebvee OetU ®eejueer. 776 meeueer Dejyeeb®³ee Deejceeje®ee HejeYeJe kesÀuee. meQOeJe Deejceej Je l³ee®ee HećegKe DeiiegkeÀe (He´Lece) ³eebveer ³ee HejeYeJeeveblej Dejyeeb®ee efmebOet veoer®³ee HetJe& efkeÀveejHeÆerj meeceép³eefJemleej keÀjC³ee®ee 70

cevemegyee mees[tve efouee. Heg{s efmebOe He´eblener efpebketÀve efleLes jepeHetle jepeJebMeebveer jep³e kesÀues. F. me. 1030 ë- cegncceo iePeveerves ³egOo ìeUues. ceeUJ³ee®ee jepee Yeespe (F. me. 1010-1055) ³ee®³ee mewv³e DeefOekeÀeN³eebveer cegncceo iePeveeruee DeveskeÀJeej njJeues Je legke&Àmleeveele Hejle peeC³eeme Yeeie Hee[ues. DeveskeÀ cegefmuece FeflenemekeÀejeb®es Demes cele Deens keÀer, mebHetCe& HejeYeJee®³ee Yeerleerves l³eeves keÀOeerner jepee Yeespe®³ee jep³eeJej nuuee kesÀuee veener. HeÀkeÌle uetì keÀªve efveIetve peeC³ee®ee ceeie& Devegmejuee. F. me. 1043 ®³ee DeemeHeeme l³ee®³ee ne@meer, þeCesmej DeeefCe Dev³e Yeeieeleerue ieJnve&me&vee efnbot jepeeb®³ee meb³egkeÌle mewv³eeves njJeues Je jep³es iePeveer®³ee DeKel³eejerletve cegkeÌle kesÀueer. F.me. 1178 ë ®eeuegkeÌ³e jeCeer veeF&keÀerosJeer meesUbkeÀer®eer Meew³e&ieeLee cegncceo Ieesjerves YeejleeJej nuues keÀªve ³esLes jep³e mLeeefHeues F.me. 1192 meeueer Je Heg{erue keÀeUele, HeCe l³ee®³ee YeejleeJej®³ee nuu³ee®eer meg©Jeele 13 Je<ex DeeOeer Peeueer nesleer. peyejomle HejeYeJe HelkeÀjeJee ueeietve Hegvne 13 Je<ee¥veer l³eeves nuuee kesÀuee, HeCe iegpejeleJej ®e{eF& keÀjCes l³eeves ìeUues. keÀesCeer kesÀuee l³ee®ee HejeYeJe? ieesJ³ee®eer ceensjJeeMeerCe DeeefCe ®eeuegkeÌ³e jepeJebMee®eer metve, jeCeer veeF&keÀerosJeer meesUbkeÀer ner®e leer Jeerjebievee. 1178 meeueer cegncceo Ieesjerves YeejleeJej ®e{eF& keÀjC³ee®ee Heefnuee Òe³elve iegpejeleJej nuu³eeves kesÀuee. HeCe efveCee&³ekeÀ ³eg×eceO³es jeCeer veeF&keÀerosJeeRveer l³ee®ee peyejomle HejeYeJe kesÀuee DeeefCe l³eeveblej Hegvne keÀOeerner cegncceo Ieesjerves iegpejelekeÀ[s DeeHeueer vepej JeUJeueer veener. keÀejCe SJe{er onMele Iesleueer nesleer l³eeves veeF&keÀerosJeer®eer.

F.me. 1191 : lejeF&®es Heefnues ³eg× 16 JesUe cenejepe He=LJeerjepe ®eewneveebkeÀ[tve ceesncceo Ieesjer HejeYetle Peeuee. HeCe p³eeuee veeceg<keÀer®ee HejeYeJe cnCelee ³esF&ue Demee 1191 meeueer HelkeÀejeJee ueeieuee DeeefCe Heg{erue keÀeUele, mJeleë®³ee mewv³emeeceL³ee&Jej Yeejleele ÒeJesMe keÀjlee ³esCeej veener ns ue#eele IesTve, l³eeves ³esLeerue ogner DeeefCe efHeÀlegjer®ee ueeYe GþJeuee DeeefCe veblej®e l³eeuee 1192 ceO³es efJepe³e ÒeeHle Peeuee. 1190-91 ceO³es Ieesjerves leyejefnbo (Deelee®ee Yeefìb[e efkebÀJee efmejefnbo) Jej keÀypee kesÀuee. ³ee Ieìvesveblej He=LJeerjepe ®eewneveeves DeeHeues mewv³e ceeb[efuekeÀ jepes DeeefCe efouueer®ee jepee ieesefJebo ³eeb®³ee mene³³eeves leyejefnboJej nuuee ®e{efJeuee. peKeceer 71

DeJemLesle HejeYetle nesTve Ieesjerves ceeIeej Iesleueer. Yeejleer³e HeÀewpeebveer efkeÀuu³eeuee Jes{e Ieeuetve 13 ceefnv³eebceO³es efkeÀuuee cegkeÌle kesÀuee.

F.me. 1310 : jepee keÀevneosJeeb®eer Yeer<ceÒeefle%ee peueesj jep³ee®es jepes keÀevneosJe ³eebveer Yeer<ce Òeefle%ee Iesleueer keÀer, peesJej ³ee legkeÀe¥®ee HejeYeJe keÀªve efnbot kewÀÐeebvee l³eeb®³ee leeJe[erletve mees[Jele veener leesHe³e¥le `peueesj'ceO³es (ceeP³ee jep³eele) ceer HeeCeer efHeCeej veener. DeeefCe l³eebveer leer Kejer keÀªve oeKeJeueer. keÀesCe nesles ns jepee keÀevneosJe DeeefCe keÀesCe ns legke&À? DeueeGÎerve efKeuepeer®es mesveeHeleer TuegKe Keeve DeeefCe vegmejle Keeve ³eebveer ©ê ceneue³e DeeefCe meesceveeLe cebefojeb®eer uetì kesÀueer DeeefCe meesceveeLe cebefojeleerue efMeJeefuebie Yeive keÀªve l³ee®es DeJeMes<e IesTve les efouueerkeÀ[s efveIeeues. efkeÀceeve ueeKeYej efnbotbvee l³eebveer kewÀo kesÀues. meeKeUob[ebveer yeebOetve þsJeuesu³ee, DeVe-Jeðe-efveJeeje ve efceUeuesu³ee DeeHlepeveebHeemetve leeìeletì Peeuesu³ee DeeefCe legkeÀe¥®³ee Del³ee®eejebvee yeUer He[CeeN³ee ³ee kewÀÐeeb®eer DeJemLee efyekeÀì nesleer. ner meJe& HeefjefmLeleer cenejepe keÀevneosJe ³eeb®³eeHe³e¥le Heesnes®eueer DeeefCe l³eebveer leer Yeer<ce Òeefle%ee Iesleerue. efKeuepeer®³ee mewv³eeJej nuuee ®e{Jetve l³eebveer 90,000 efnbotbvee mees[Jeues®e, HeCe Yeive efMeJeefuebiee®es DeJeMes<ener leey³eele IesT peueesj®³ee DeveskeÀ osJeeue³eebceO³es yemeJeues.

F.me. 1415 ë yebieeueer JeeIe - jepee ieCesMe cegeqmuece jep³ekeÀl³ee¥veer ³ee osMeele DeeHeuee meece´ep³eefJemleej kesÀuee. HeCe lejerner keÀener efþkeÀeCeer efJejesOee®eer Deeie Oegcemele®e nesleer. yebieeue®es jepes ieCesMe ns l³eeHewkeÀer®e SkeÀ. efouueer®³ee Meener jepeJebMeeves yebieeue Òeeble DeeHeu³ee jep³eeMeer pees[uee neslee. l³eeuee efJejesOe keÀjle jepee ieCesMe ³eebveer `Meener' mewv³ee®ee HejeYeJe kesÀuee DeeefCe yebieeueuee cegkeÌle kesÀues. 1415 les 1435 ³ee keÀeueeJeOeerle l³eebveer Je l³eeb®³ee JebMepeebveer yebieeueJej jep³e kesÀues.

F.me. 1456 ë ®e¬eÀJ³egne®ee Yeso keÀjCeejs jeCee kegbÀYe jepemLeeve®³ee Feflenemeele efkebÀyengvee Yeejlee®³ee Feflenemeele p³eebvee mevceevee®es mLeeve DemeeJe³eeme nJes Demes jeCee kegbÀYe cesJee[®es jepes nesles. l³eebveer l³eeb®³ee meece´ep³ee®ee efJemleej kesÀuee. l³eecegUs l³ee keÀeUeleerue cegeqmuece megueleeveebvee [esÈ³eeleu³ee kegÀmeUe ÒeceeCes jeCee kegbÀYe KegHele nesles. l³eebveer DeefleMe³e efJe®eejHetJe&keÀ ³eespevee DeeKetve jeCee kegbÀYeebvee eflevner yeepetbveer Iesjues. 72

veeieesjntve ®eeue keÀªve Deeuee Mecme Keeve, lej iegpejelentve nuuee kesÀuee megueleeve kegÀlegyegÎerveves DeeefCe ceeUJ³ee®ee cenccego efKeuepeer eflemeN³ee efoMesves Deeuee. jeCee kegbÀYeebveer Òel³egÊej osleevee Heefnu³eeboe 1456 meeueer veeieesj efpebkeÀues DeeefCe ceie iegpejele®³ee mewv³eeJej Demee Jeej kesÀuee keÀer, mewv³eeleerue Deieoer Lees[s mewefvekeÀ efpeJeble jeefnues. megueleeveeuee DenceoeyeeoceO³es ner yeeleceer osC³eemeeþer

F.me. 1484-1528 : jeCee mebieeb®es ³eg×keÀewMeu³e jeCee kegbÀYeeb®ee veelet, cesJee[®es jepes mebûeeceefmebie pes `jeCee mebiee' ³ee veeJeeves Òeefme× Deensle, l³eebveer DeeÊee®³ee jepemLeeve®ee KetHe ceesþe ÒeosMe cegeqmuece jep³ekeÀl³ee¥Heemetve cegkeÌle kesÀuee. efouueer®ee megueleeve Fye´enerce ueesoer ³ee®ee keÀìesueer DeeefCe leodveblej OeesueHetj®³ee ³eg×eceO³es HetCe& HejeYeJe kesÀuee DeeefCe ceesþe ÒeosMe DeeHeu³ee meece´ep³eeme pees[uee. ceeUJ³ee®ee megueleeve cegnceo efKeuepeer (ogmeje) Deeefce iegpejele®ee megueleeve DemeHeÀ Keeve ³eebveer jeCee mebieeJej meb³egkeÌle nuuee ®e{efJeuee. jepeHetle Iees[oUeves ÒeLece iegpejele®³ee megueleevee®³ee mewv³eeJej nuuee ®e{efJeuee. ne nuuee SJe{e peesjkeÀme neslee keÀer, megueleevee®es mewv³e keÀeHeues iesues DeeefCe Deieoer Lees[s jeefnuesues mewefvekeÀ De#ejMeë mewjeJewje HeUtve iesues. ³eeveblej jeCee mebiee®³ee mewv³eeves ceeUJ³ee®³ee megueleeve cenbceoJej nuuee ®e{efJeuee. megueleevee®es mewv³e ³ee nuu³eeuee leeW[ osT MekeÀues veener. l³eeb®ee HetCe& HejeYeJe Peeuee DeeefCe yengleebMe mewv³e ceejues iesues. ³ee ³eg×eceO³es DemeHeÀ Keeve®ee cegueiee ceejuee iesuee DeeefCe cenbceo peKeceer DeJemLesceO³es HekeÀ[uee iesuee.

F.me. 1556 : nscetves cegIeueebvee njefJeues nscet (nscet efJe¬eÀceeefol³e - nsce®ebê efJe¬eÀceeefol³e) (1556 ceO³es®e ce=l³et) megjer jepeJebMee®ee jepee Deeefoue Meen megjer®ee ceb$eer DeeefCe efnbot mesveeHeleer neslee. 7 Dee@keÌìes. 1556 uee DekeÀyeje®³ee cegIeue mewv³eeuee efouueer®³ee ³eg×ele njJetve l³eeves jep³e efceUJeues Je Òee®eerve efnbot jepeebÒeceeCes mJeleëuee efJe¬eÀceeefol³e ns veeJe OeejCe kesÀues. DeHeÀieeCe, ngcee³egve DeeefCe DekeÀyeje®³ee mewv³eeMeer GÊej Yeejleele Hebpeeye les yebieeue DeMee 22 ³eg×ebceO³es nscetves efJepe³e ÒeeHle kesÀuee, HeCe 1556 ceO³es l³ee®³ee ce=l³etcegUs ceesieueebvee efouueer®es jep³e efceUJeCes megkeÀj Peeues. 73

F.me. 1648-1670 : Deemeeceuee ceesieue meece´ep³eeletve cegkeÌle keÀjCeejs `Denesce' jepes oef#eCesle p³eeÒeceeCes cejeþîeebveer ceesieueebvee ue{e efouee DeeefCe p³ee®ee Fefleneme ueeskeÀebvee %eele Deens Demee®e ceesþe ue{e DeemeececeO³es Denesce jepeebveer efouee, HeCe Depetvener De%eele jeefnuee Deens. (1648-1663) ³ee DeeHeu³ee keÀe³e&keÀeUele Denesce jepee pe³eOJepeefmebie ³eeves yeeoMene Menepeneve®es DeepeejHeCe DeeefCe leKleeJej ³esC³eemeeþer ceesieue ³egJejepeebceO³es megª Demeuesueer jmmeerKes®e ³ee®ee HeÀe³eoe GþJele ceesieueebvee ieesnÊeerceOetve HeU keÀe{e³euee ueeJeuee DeeefCe Heej ceeveme veoer®³ee HeueerkeÀ[®³ee efkeÀveeN³eeHe³e¥le ceeIeej I³ee³euee ueeJeueer. l³eeves {ekeÌ³eeJej HeCe Dee¬eÀceCe keÀªve lees ÒeosMe efpebkeÀuee. ns®e keÀe³e& Heg{s megª þsJeues, Denesce jepes ®e¬eÀOejefmebie (1663-1670) ³eebveer. ceesieueebvee l³eebveer peeieespeeieer Hejemle kesÀues. 2 veesJnWyej 1667 ceO³es ieesnÊeerceOeerue ceesieue efMeyeboer DeeefCe l³ee®ee ÒecegKe FÊeeKegue ne Denesceeb®³ee neleer ueeieues. meF&o efHeÀjespe Keeve ne ieesnÊeerceOeerue ceesieue DeefOekeÀejer Je l³ee®³ee mewv³eeuee Hegvne SkeÀoe DeemeececeOetve mebHetCe& ceeIeej I³eeJeer ueeieueer. ieesnÊeer DeeefCe Heef½ece Deemeece ceesieueeb®³ee leeJe[erletve cegkeÌle keÀjCes ner Denesce jepes DeeefCe HetCe& Yeejleemeeþer DeefYeceeveemHeo Ieìvee Deens. Òeefme× ³eg× pes `mejeF&Ieeì ³eg×' cnCetve Òeefme× Deens les ue{ues iesues ceesieue DeeefCe Denesce jepes ³eeb®³eeceO³es. 1671 meeue®³ee ³ee ³eg×e®es vesle=lJe kesÀues nesles `ueeef®ele ye[HegÀieve' ³eebveer. DeefleMe³e Lees[s mebK³eeyeU Je ³eg×meeceûeer Demeleeveener ueeef®ele ye[HegÀieve ³eebveer DeefleMe³e ngMeejerves jepeveweflekeÀ JeeìeIeeìerÜejs DeefOekeÀ JesU efceUJeuee Je lesefLeue YeewieesefuekeÀ efmLeleer®ee ueeYe GþJele, ceesieue mewv³eeJej ceeveefmekeÀ oyeeJe efvecee&Ce keÀjle, ieefveceer keÀeJee Je Glke=Àä nsjKeel³ee®³ee DeeOeejs peemle MeeqkeÌleMeeueer ceesieueeb®ee efveCee&³ekeÀ HejeYeJe kesÀuee. ³ee ³eg×euee Yeejleer³e Feflenemeeleerue Glke=Àä Je Þesÿ ³eg×ebceO³es ceevee®es mLeeve Deens.

F.me. 1659-1680 : efMeJeepeer cenejepeeb®eer efJepe³e ceeefuekeÀe cejeþer jep³e mLeeHevesmeeþer cejeþîeebveer DeveskeÀ Je<e& ³eg× keÀªve efJepe³e efceUefJeuee. l³ee efJepe³ee®³ee ceeefuekeÀeb®eer meg©Jeele DeLee&le efMeJeepeer cenejepeebveer kesÀueer. cegK³eleë 1659 meeue®³ee ÒeleeHeie[®³ee ³eg×eves. cejeþîeeb®³ee ue{îeecegUs ceesieueeb®³ee DeeefCe 74

Dev³e cegeqmuece jep³ekeÀl³ee¥®³ee Nnemeeuee meg©Jeele Peeueer. 10 veesJnWyej 1659 jespeer efMeJeepeer cenejepeebveer DeHeÀpeueKeevee®ee ÒeleeHeie[e®³ee Hee³eL³eeMeer HejeYeJe kesÀuee. 28 ef[meWyej 1659 meeueer keÀesuneHetj ³esLeerue ³eg×ele cejeþîeeb®³ee Hes#ee leerve Heì ceesþîee DemeCeeN³ee DeeefoueMene®³ee mewv³eeuee cejeþîeebveer veceefJeues. ³ee oesvner ³eg×ele DeeefoueMene®es 7000 mewefvekeÀ ceejues iesues, lej HeÀkeÌle 1000 cejeþs ³eg×ele keÀeceer Deeues. 1661 meeue®es GbyejefKeb[er®es ³eg× Feflenemeele ieepeues. keÀjleueyeKeeve ne ceesieue mejoej 35,000 mewefvekeÀeb®es mewv³e IesTve efveIeeuee. efMeJeepeer cenejepeeb®es mebK³eeyeU nesles HeÀkeÌle 1000 mewefvekeÀeb®es. HeCe ieefveceer ³eg×ele efveHegCe efMeJeepeer cenejepeebveer keÀjleueyeKeeveeuee GbyejefKeb[erle Gleª efoues DeeefCe mJeleë cenejepe Je mesveeHeleer vesleepeer HeeuekeÀj ³eebveer oesvner yeepetbveer efKeb[erle Glejuesu³ee mewv³eeJej nuuee kesÀuee. Keeve efKeb[erle HekeÀ[uee iesuee DeeefCe mebHetCe& HejeYetle Peeuee. DeefleMe³e G®®e opee&®es nsjKeeles, Iees[oUe®eer DeefleMe³e peueo neue®eeue DeeefCe ieefveceer keÀeJ³ee®eer ³eg×efveleer ³eecegUs ³ee ³eg×euee Feflenemeele Devev³emeeOeejCe cenÊJe Deens. 1664 meeue®es megjle ³eg× ë Del³eble Jesieeves neue®eeue keÀjle Del³eble DeveHesef#eleHeCes efMeJeepeer cenejepeebveer megjlesJej ®e{eF& kesÀueer. keÀe³e nesle Deens ns keÀUe³e®³ee Deele l³eebveer lesLeerue ceesieue HeÀewpeoejeuee njefJeues DeeefCe ceesþîee ÒeceeCeeJej ceesieue, Heesle&tieerle Je J³eeHeejer ³eeb®³eekeÀ[tve Keb[Ceer ªHeele mebHeÊeer efceUefJeueer. 4 HesÀye´gJeejer 1670 ë efMeJeepeer cenejepeeb®es mejoej leeveepeer ceeuegmejs ³eebveer DeeHeu³ee ÒeeCee®eer Deengleer osTve efmebnie[ nmleiele kesÀuee. ³ee®es JewefMeäîe cnCepes HetCe& ³eg× neue®eeue DeefleMe³e iegHleefjl³ee efveefye[ DebOeejele keÀªve ie[eJej nuuee kesÀuee. F.me. 1672 meeunsj®es ³eg× ë cejeþîeebveer ceeskeÀÈ³ee cewoeveele ue{tve efpebkeÀuesu³ee ÒecegKe ³eg×ebceOeerue SkeÀ ³eg× Demes meeunsj®es ³eg×e®es JeCe&ve kesÀues peeles. ceesieueebvee ³ee ³eg×ele mebHetCe& HejeYeJe HelkeÀjeJee ueeieuee. mebHetCe& Dee³eg<³e ieefveceer keÀeJ³ee®³ee ceoleerves ceesieue DeeefCe DeeefoueMeener efJe©× ue{e osTve efpebkeÀu³eeveblej efMeJeepeer cenejepeebveer mJeleb$e cejeþer jep³ee®eer mLeeHevee kesÀueer. 1674 ceO³es je³eie[ ns jepeOeeveer®es efþkeÀeCe Ieesef<ele Peeues. HeCe Lees[îee®e keÀeueeJeOeerle 1680 ceO³es efMeJeepeer cenejepeeb®ee ce=l³et Peeuee. l³eeb®ee ue{e í$eHeleer mebYeepeer jepeebveer megª þsJeuee. DeeHeues efouueerleerue efmebnemeve mees[tve mJeleë Deewjbiepesye oef#eCesle Glejuee. DeeOeer mebYeepeer cenejepe, veblej 75

jepeejece cenejepe, jeCeer leejeyeeF& Je ³eeb®es mejoej, ³eeb®³eeMeer Pegbpele Deewjbiepesyeeves DeeHeu³ee GÊej Dee³eg<³eeleerue leyyeue 27 Je<ex (1681 les 1707) oef#eCesle ³eg×eceOes IeeueJeueer, HeCe DeefleMe³e nleeMe DeJemLesle oef#eCesle®e l³ee®ee ce=l³et Peeuee. cejeþe jep³eeves Yeejlee®³ee Feflenemeele Metj, mJeeefYeceeveeves peieC³eemeeþer ue{Ces DeeefCe efpebkeÀCes ³ee®es GoenjCe Ieeuetve efoues. HesMeJ³eeb®eer ³eg×efveleer Je efJepe³e Meent®³ee ce=l³etveblej HesMeJes cejeþe jep³ee®es ÒecegKe ceeveues peeT ueeieues. Yeejleer³e efÜHekeÀuHee®ee ceesþe YetYeeie leey³eele þsJetve cejeþîeebveer 18 J³ee MelekeÀele Fbûepeeb®³ee neue®eeueeRvee ueieece Ieeleuee. 28 HesÀye´gJeejer 1728 HeeueKes[®es ³eg× ë cejeþs mewv³eeves yeepeerjeJe HesMeJes (ÒeLece) ³eeb®³ee DeeefOeHel³eeKeeueer nwêeyeeo®³ee efvepeeceGue-cegukeÀ ³ee®ee HejeYeJe kesÀuee. Glke=Àä ³eg×veerleer®es GoenjCe cnCetve ³ee ³eg×e®ee efveoxMe neslees. l³ee®e keÀeUele l³eeb®es yebOet ef®eceepeer DeHHee ³eebveer cegbyeF& peJeUerue JemeF& ³ee ieeJe®³ee ³eg×ele Heesle&tieerpeeb®ee HejeYeJe kesÀuee. 28 cee®e& 1737 : efouueer®es Heefnues ³eg× cejeþîeebveer ³ee ³eg×eceO³es efouueerleerue ceesieue yeeoMeneuee veceefJeues. l³eebveer cejeþîeebyejesyej keÀjej kesÀuee Je l³eeÒeceeCes ceeUJee (ceeJeU) Òeeble efouee®e, HeCe l³ee®eyejesyej vece&oe DeeefCe ®ebyeU ³eeceOeerue ÒeosMee®es meeje GlHeVe Je 50 ueeKe ©He³es ³eg×e®ee Ke®e& cnCetve efoues. ef[meWyej 1737 YeesHeeU ³eg× ë Heefnu³ee yeepeerjeJee®³ee peueoieleerves neue®eeueer keÀªve ³eg× keÀjC³ee®³ee veerleer®ee HeefjCeece cnCepes ³ee #es$eelener ceesieueeb®eer nej. HeCe ³ee JesUsuee ceesieue mesves®ee keÀCee FlekeÀe cees[uee keÀer veblej les veeoerjMene®³ee YeejleeJej®³ee Dee¬eÀceCeeme leeW[ osT MekeÀues veenerle. 26 cee®e& 1741 ë ef$e®eveeHeuueer®es ³eg× ³ee ³eg×ele cejeþîeebveer jIegpeer Yeesmeu³eeb®³ee vesle=lJeeKeeueer ®eebo meenye ³eeuee MejCeeieleerme Yeeie Hee[ues. 1760 ë Godieerj®eer ue{eF& ë ³ee ue{eF&ceO³es nwêeyeeo®³ee efvepeeceeuee HejeYetle keÀªve cejeþîeebveer efvepeeceMeenerleerue DeveskeÀ efkeÀuues DeeefCe ÒeosMe DeeHeu³ee jep³eele meeceerue keÀªve Iesleuee. 76

11 Dee@iemì 1757 ë efouueer®ee Hee[eJe ë jIegveeLejeJe DeeefCe l³eeb®³ee cejeþer HeÀewpeebveer DeHeÀieeCe jesefnuee veefpeye GÎewuee (Najib-Ud-Davla) ³ee®ee HejeYeJe kesÀuee Je ceesieueeb®eer jepeOeeveer efouueer leey³eele Iesleueer.

F.me. 1709 ë yeboe efmebie yeneotj®ee efJepe³e

yeboeefmebie yeneotj ne MeerKe ³ees×e - mesveeHeleer neslee. meceevee®³ee ³eg×eceO³es ceesieueebvee njJetve l³eeves meceevee Menj leey³eele Iesleues Je 10,000 cegeqmuece ceejues iesues. l³eeHeeþesHeeþ l³eebveer cegmleeHeÀeyeeo DeeefCe meeOeesj (peeieeOeeapeJeU) efpebkeÀues. MeerKeeb®eer efJepe³eoew[ megª®e jeefnueer DeeefCe l³eebveer HebpeeyeceOeerue efmeme-meleuepe ÒeosMe Je ceeuesjkeÀesìuee veneve ner efpebketÀve Iesleues. 12 ces 1710 ceO³es ®eHHejef®ejer®³ee ³eg×ele, JeefPejKeeve ³ee efmejefnbo®³ee ieJnve&juee l³eebveer þej kesÀues DeeefCe ieg© ieesefJebo efmebieeb®³ee DeefleMe³e ueneve Je³ee®³ee oesve cegueeb®³ee ÒeeCeengleer®ee yeouee Iesleuee. oesve efoJemeele efmejefnbo efpebkeÀu³eeJej yeboeefmebie®³ee DeKel³eeefjle meleuepeHeemetve ³ecegvesHe³e¥le®ee ÒeosMe Deeuee. l³eeves peefceveer®eer ceeuekeÀer MeslekeÀN³eebvee efoueer. pesCeskeÀªve l³eebvee mevceeveeves peerJeve peielee ³eeJes. F.me. 1813 ë DeìkesÀ®es ³eg× ë njerefmebie veueJee ³eebveer DeHeÀieeCeebvee njefJeues. DeìkesÀ®es ³eg× ue{ues iesues MeerKe DeeefCe keÀeyegue®ee Meen cegncceo ³eeb®³eeceO³es. MeerKe mewv³e ue{ues efoJeeCe ceeskeÀce ®eeBo DeLee&le cenejepee jCeefpeleefmebieeb®es mesveeHeleer ³eeb®³ee vesle=lJeeKeeueer DeeefCe cegncceoe®es mewv³ee®es vesle=lJe kesÀues nesles DeefPece Keeve DeeefCe l³ee®ee YeeT oesmle cegncceo Keeve ³eebveer. njerefmebie veueJeeves ³ee ³eg×eceO³es ceesþe menYeeie Iesleuee Je MeerKeebveer ns ³eg× efpebkeÀues. ogjeveer DeeefCe yejkeÀPeeF¥®³ee efJe©× MeerKeeb®ee ne Heefnuee efJepe³e neslee. 1815 meeueer iebOeie[®³ee MejyeepeKeeveeves njerefmebie veueJee®³ee DeefOekeÀejeuee DeeJneve efoues HeCe l³eeueener HejeYeJe HelkeÀjeJee ueeieuee. Jejerue ³eg×eb®ee SkeÀef$ele HejeceMe& Iesleuee keÀer, peeCeerJe nesles keÀer, ³ee osMeeceO³es Heje¬eÀce, Meew³e&, osMeÒesce ³ee®eer ceesþer HejbHeje Deens DeeefCe HejkeÀer³e Dee¬eÀcekeÀebvee ³esLeerue jepes Je Òepesves JesUesJesUer ³eMemJeer efJejesOe kesÀuee Deens. ³ee meJe& ³eg×keÀLee HeÀkeÌle efJepe³ee®³ee Deensle pesCeskeÀªve ner peeCeerJe efvecee&Ce JneJeer keÀer, DeeHeCe Je DeeHeues HetJe&pe Heew©<eele, Heje¬eÀceele kegÀþsner keÀceer veJnlees, lej DeeHeu³ee Me$etbHes#ee kewÀkeÀJesUe keÀekeÀCeYej mejme®e neslees. 77

HeefjefMe<ì 3 n

Yeejleeyeensjerue efnbot meece´ep³es

Deeives³e DeeefMe³ee, FjeCe, ceO³e DeeefMe³ee DeeefCe efleyesìceOeerue Yeejleer³e meece´ep³esë-

meeOeejCeleë Demes ceeveues peeles keÀer, Heé®eerve keÀeUeleerue Yeejleer³eebveer Dev³e osMeebJej DeeefOeHel³e ieepeJeues veener, HeCe Kejblej ne iewjmecepe Deens. `®eke´ÀJeleea meceéì' Heoer Heesn®eCes ns Yeejleeleerue jepes Je Jeerj-³eesOoîeeb®es mJeHve Demes. mebHetCe& efJeéeeJej v³ee³eveerleerves jep³e keÀjCeeje, DeeoMe& meeJe&Yeewce jep³ekeÀlee& cnCepes `®eke´ÀJeleea meceéì', DeMeer Heé®eerve keÀeUele ceev³elee nesleer. Fefleneme mee#e Deens keÀer, Deeives³e (oef#eCe HetJe& DeeefMe³eeceO³es) leeefceUvee[tleerue HeuueJe Je ®eesue jepes DeeefCe DeesefjmeeceOeerue MewueWê, keÀcyeg DeeefCe keÀeWef[bC³e ³ee jepeebveer DeMee®e HeOoleer®³ee DeeoMe& meeceép³ee®eer mLeeHevee kesÀueer nesleer. ³ee®e HeOoleerves jepemLeeve®es jepes yeeHHee jeJeU DeeefCe keÀeMceerj®es jepes ueefueleeefol³e cegkeÌleHeer[e ³eebveer Dejye Deeke´ÀcekeÀebvee Yeejleeyeensj De#ejMeë nekeÀuetve ueeJeues. FlekesÀ®e veenerlej l³eeb®³ee osMeele l³eeb®ee Heeþueeie keÀjle, DeHeÀieeefCemleeve, FjeCe DeeefCe ceO³e DeeefMe³eele DeeHeues meeceép³e mLeeHeve kesÀues. 11 J³ee MelekeÀeceO³es meceéì jepeWê ®eesuee Deeives³e DeeefMe³eeceO³es meeceép³e efJemleej keÀjle ®eerveHe³e¥le Hees®euee. DeveskeÀ osMeebJejerue DeeHeues HeÝeglJe DeOeesjsefKele keÀjC³eemeeþer l³eeves DeéecesOe ³e%e kesÀuee. peeieeflekeÀ Fefleneme Demes meebielees keÀer, pesl³eebveer, efpebkeÀuesu³ee jep³eeleerue pevelesJej DeveefvJele Del³ee®eej kesÀues HeCe Yeejleer³e jep³ekeÀlex ³eeme DeHeJeeo þjues. l³eebveer Dev³e osMeebJej jep³e keÀjleevee lesLeerue ueeskeÀebvee iegueece yeveefJeues veener DeeefCe Oeeefce&keÀ DeLeJee JeebefMekeÀ YesoYeeJener kesÀuee veener.

F. me. HetJe& Heefnues MelekeÀ ëleeefceUvee[tleerue HeuueJe jepes Je Deesefjmeeleerue MewueWê jepeeb®es Deeives³e DeeefMe³eeleerue meeceép³e (kebÀyeesef[³ee, Fb[esvesefMe³ee, ceuesefMe³ee, ueeDeesme, c³eeveceej, efmebieeHetj, Lee³eueb[ DeeefCe efJnSleveece) MekeÌleerMeeueer Deejceej DemeCeejer leeefceUvee[tleerue HeuueJe, ®eesue DeeefCe Heb[îee jepeJebMeeleerue jepes lemes®e Deesefjmeeleerue keÀefuebie jepes ³eebveer Fb[esvesefMe³ee DeeefCe efnbo ®eerve efÜHekeÀuHeeJej efnbot jep³ee®eer mLeeHevee kesÀueer. ne HeósMe mLeeefve³e Yee<eebceO³es megJeCe&Yetceer cnCetve HeéfmeOo Deens DeeefCe yejs®e Feflenemele%e ³ee®ee GuuesKe megotj Yeejle efkebÀJee ye=no Yeejle Demee keÀjleele. ye=no YeejleeceO³es efkeÀl³eskeÀ MelekeÀeHetJeea®³ee Yeejleer³e mebmke=Àleer®³ee DeveskeÀ KegCee Dee{Utve ³esleele. GoenjCeeLe& - mLeeefvekeÀ Yee<eebceO³es Dee{UCeejs mebmke=Àle Meyo, Deelee®³ee keÀeUelener efueefnu³ee peeCeeN³ee Yee<eebceO³es Yeejleer³e cegUe#ejeb®es cenÊJe, Yeejleer³e keÀe³eoe Je He´Meemeve J³eJemLes®ee HeÝeeJe, yeewOo efkebÀJee cegefmuece Oece& mJeerkeÀeju³eeJejner Dee{Utve ³esCeeN³ee Yeejleer³e HejbHeje, Yeejleer³e efMeuHekeÀuee Je mLeeHel³eMeem$ee®³ee HeOoleerves yeebOeuesueer Heé®eerve mceejkesÀ, osJeeue³es Fl³eeoer DeeefCe l³eeJej DemeCeejs mebmke=Àle efMeueeuesKe. kebÀyeesef[³ee, Fb[esvesefMe³ee, ueeDeesme, ceuesefMe³ee, c³eeveceej, efmebieeHetj, Lee³eueb[ DeeefCe efJnSleveece ³eebmeejK³ee HetJexkeÀ[erue otjJej®³ee osMeebceO³es Je yesìebJej efnbot meeceép³e Je mebmke=Àleer®ee efJemleej ner SkeÀ peeieeflekeÀ Feflenemeeleerue cenÊJeHetCe& Ieìvee ceeveueer peeles. keÀejCe ³eecegUs peieeleerue ceesþîee HećeeCeeleerue ceeveJemecetne®es Yeei³e DeOeesjsefKele kesÀues. 1500 Je<ex ³ee efnbot meeceép³eebveer ef®eveer meeceép³eefJemleej jesKetve Oejuee. ³ee efnbot jepeebveer mLeeefvekeÀ pevelesuee iegueece yeveefJeC³ee®es, efm$e³eebJej Del³ee®eej DeeefCe efveoex<e ueeskeÀeb®eer nl³ee kesÀu³ee®es, l³eeb®³eeJej DeeefLe&keÀ efveye¥Oe ueeou³ee®es, l³eeb®eer Oeeefce&keÀ

mLeUs efkebÀJee Jee®eveeue³es ve<ì kesÀu³ee®es efkebÀJee l³eeb®³ee mekeÌleer®³ee Oecee¥leje®es SkeÀner GoenjCe FeflenemeeceO³es Dee{Ule veener. Lee³eueb[ DeeefCe kebÀyeesef[³eeceO³es Heé®eerve efMeJeeue³ee®³ee (Preah Vihear) mJeeefcelJeeJeªve Jeeo Deens. Deeives³e DeeefMe³eeleerue He´l³eskeÀ osMeele jecee³eCee®es mLeeefvekeÀ ªHe ¢<ìeslHeÊeerme ³esles. Fb[esvesefMe³ee®³ee je<ìêr³e efJeceevemesJes®es veeJe ìe©[' Deens. ceuesefMe³ee®³ee HebleHeÓeeveebmeefnle mebHetCe& ceb$eerceb[U YeieJeeve jeceeb®³ee HeeogkeÀeb®³ee veeJeeves Heoe®eer MeHeLe Iesles DeeefCe veT megueleeveebHewkeÀer SkeÀ megueleeve je<ì^HeleerHeoe®eer MeHeLener YeieJeeve jeceeb®³ee ®ejCeOegueer®³ee veeJeeves Iesleele. Yeejleer³eeb®eer kebÀyeesef[³eeceO³es meeceép³e mLeeHevee kebÀyeesef[³eeceO³es Yeejleer³eeb®ee He´JesMe Je l³eeb®³ee meeceép³e mLeeHeves®³ee DeveskeÀ keÀLeeoblekeÀLee He´®eefuele Deensle. HeCe ns cee$e efveef½ele DeeefCe SsefleneefmekeÀ¢<ìîee efmeOo Deens keÀer, Yeejleer³e jepeebveer efleLes meeceép³eefJemleej kesÀuee DeeefCe DeveskeÀ MelekesÀ jep³e kesÀues.

keÀcyeg mJe³ebYet kebÀyeesef[³eeceOeerue Kcesj (Khmer) meece´ep³ee®ee mebmLeeHekeÀ keÀcyeg mJe³ebYet ne SkeÀ efJeÜeve Yeejleer³e jepee neslee. l³eeves DeeHeu³ee jep³eefJemleeje®³ee ®e{e³eebceO³es kebÀyeesef[³ee®³ee pebieueebceO³es He´JesMe kesÀuee DeeefCe lesLeerue mLeeefvekeÀ jepeeuee njJetve jepekeÀv³ee `cesj' efn®³eeMeer efJeJeen kesÀuee. l³eeves lees YetYeeie GHepeeT, mece=Oo Je efJekeÀefmele kesÀuee. pee@pe& keÀes[sme (George Coedes 1886-1969) ns efJemeeJ³ee MelekeÀeleerue SkeÀ He´WÀ®e Feflenemele%e nesles. l³eeb®ee Deeives³e DeeefMe³eeleerue HegjelelJeMeem$e DeeefCe FeflenemeeJej efJeMes<e DeefOekeÀej neslee. l³eeb®³ee celeeves Kcesj ns veeJe keÀcyeg DeeefCe cesj (Kambu + Mer = Khmer) ³eeHeemetve efvecee&Ce Peeues Je les Kcesj jepeJebMe cnCetve DeesUKeues iesues. Kcesj ns kebÀyeesef[³ee®es cetU efveJeemeer ceeveues peeleele DeeefCe Deecner jepee keÀcyeg®es JebMepe Deenesle Demee l³eebvee DeefYeceeve Deens.

HegÀveeve meece´ep³e mebmLeeHekeÀ keÀeQef[bC³e

keÀebie lee³e DeeefCe ®et ef³ebie ³ee ef®eveer otleeb®³ee Devegmeej kebÀyeesef[³eeleerue HegÀ³eveHegÀveeve (Funan) jep³ee®eer mLeeHevee Yeejleer³e yeéïeCe keÀeQef[bC³eeves kesÀueer. Heefnu³ee MelekeÀeceO³es keÀeQef[C³e (ef®eveer Yee<esle - Hun Tien) ³ee yeéïeCeeuee mJeHveeceO³es DeeosMe efceUeuee keÀer, cebefojeceOeerue ®ecelkeÀejer Oeveg<³e IesTve veeiejepee®eer cegueieer jepekegÀceej meescee efn®ee ³egOoele HejeYeJe keÀj. l³eevegmeej l³eeves meescee®ee (ef®eveer Yee<esle Lia ye - ‘Willow Leaf’) HejeYeJe kesÀuee Je keÀeueeblejeves efle®³eeMeer efJeJeen kesÀuee. HegÀceeve-HegÀveeve JebMee®eer mLeeHevee keÀªve jep³e mLeeefHeues. ³ee jep³ee®eer veJeerve jepeOeeveer efvecee&Ce kesÀueer DeeefCe `keÀcyegpe' Demes jep³ee®es veecekeÀjCe kesÀues. ³ee meJe& keÀLes®ee SkeÀ JesieUe DeLe&, SkeÀ oblekeÀLeener He´®eefuele Deens. oef#eCe Yeejleeleerue HeuueJe jepeebveer DeeHeu³ee JebMee®³ee cetU keÀLes®³ee ªHeele ³ee keÀLes®ee mJeerkeÀej kesÀuee. keÀeb®eerHegjce®ee Heefnuee HeuueJe jepee ne ®eesuee jepee Je veeiee jepekegÀceejer®ee Heg$e ceeveuee iesuee. Demes ceeveues peeles keÀer, DeMee®e leNns®eer keÀLee kebÀyeesef[³eeceOeerue HegÀveeve jep³ekeÀl³ee¥veer mJeerkeÀejueer Je DeeHeu³ee jepeJebMee®ee mebmLeeHekeÀ cnCetve jepee keÀeQef[bC³e DeefmlelJeele Deeuee. DeHeÀieeefCemleeve Je FjeCeHe³e¥le jep³e efJemleejCeejs cesJee[®es jepes yeeHHee jeJeU (713-810 F. me.) (JeeF&ì Je ®egkeÀer®³ee iees<ìeruee efJejesOe DeeefCe ³eesi³e Je ®eebieu³ee iees<ìeruee ceoleer®eer DeeJeM³ekeÀlee Demeles.) yeeHHee jeJeU ns iesnueesle jepeJebMee®es DeeþJes jepes nesles, l³eebveer cesJee[ jepeJebMee®eer mLeeHevee kesÀueer. l³eeb®ee jep³eieeoer®ee keÀe³e&keÀeue HeÀkeÌle 19 Je<ee¥®ee neslee. (734 - 753 F. me.) HeCe ³ee Lees[îee DeJeOeerle l³eebveer Dee½e³e&®eefkeÀle keÀjCeeje meeceép³eefJemleej kesÀuee. Deepe®³ee jepemLeeveceOeerue ³ee cesJee[ jepeJebMee®³ee jepeeves jepemLeeve®³ee ³egOoebceO³es cenÊJeHetCe& YetefcekeÀe efveYeeJeueer. 81

veJ³eeves mLeeHeve Peeuesu³ee cegefmuece Oecee&®es Deveg³ee³eer efmebOe Heébleeleerue Dejye DeeefCe Jee³eJ³e (GÊej-Heef½ece) Yeejleeleerue jepeHetle jepes ³eeb®³eeceO³es 8 J³ee MelekeÀele DeveskeÀ ³egOoeb®eer ceeefuekeÀe Peeueer DeeefCe cegK³eleë ³ee meJe& ³egOoebceO³es jepeHetle jepeeb®ee efJepe³e Peeuee. 8 J³ee MelekeÀele Dejyeebveer YeejleeJej nuues keÀjC³eeme megªJeele kesÀueer. He´l³e#eele HeefMe&³eeJej DeefOekeÀej efceUJeC³ee®³ee He´³elvee®ee ne Heg{®ee Yeeie neslee. efyeve keÀeefmeceves efmebOe Heéblee®ee jepee oeefnjmesve ³eeuee HejeYetle kesÀues HeCe l³ee®eer Heg{®eer ®e{eF& yeeHHee jeJeU ³eebveer HeÀesue þjJeueer. yeeHHee jeJeUeb®ee ceeje FlekeÀe peyejomle neslee keÀer, HejeYetle efyeve keÀeefmeceuee meewje<ìêceOetve ceeIeej Iesle efmebOet veoer®³ee Heef½ece efkeÀveeN³eeHe³e¥le cnCepes Deelee®³ee yeuegef®emleeveHe³e¥le HeU keÀe{eJee ueeieuee. yeeHHee jeJeUebveer DeeHeuee cees®ee& iePeveerkeÀ[s JeUefJeuee DeeefCe lesLeerue jepee meueerce ³eeme HejeYetle kesÀues. l³eeveblej Heg{s ketÀ®e keÀjle yeeHHee jeJeU Je l³eeb®³ee mewv³eeves kebÀoenj (DeHeÀieeefCemleeve) DeeefCe FjeCeceOeerue Keesjemeve, legjCe Je F&mHeenvemeejKeer Menjs Je Dev³e DeveskeÀ jep³eebJej nuuee keÀªve l³eebvee DeeHeues ceeb[efuekeÀ yeveefJeues. yeeHHee jeJeUebveer Yeejlee®³ee meercee jeKeleevee®e keÀener keÀeUeHegjl³ee ³ee meerceejs<ee FjeCe, DeHeÀieeefCemleeve, iePeveerHe³e¥le vesu³ee.

keÀeMceerj jepes ueefueleeefol³e cegkeÌleHeer[e (724 les 760 F. me.) ueefueleeefol³e cegkeÌleHeer[e cnCepes keÀeMceerj®es DeefleMe³e MekeÌleerMeeueer jepes, HeCe Yeejlee®³ee Feflenemeele efJemce=leerle iesuesues veeJe. ³ee jepeJebMeeves Jee³eJ³e YeejleeJej peJeUHeeme 375 Je<ex cnCepes F. me. 625 les 1003 He³e¥le jep³e kesÀues. Heé®eerve FeflenemekeÀej keÀunCe®³ee `jbpelejbefieCeer' ³ee HegmlekeÀele ueefueleeefol³eeb®es JeCe&ve keÀjleevee cnìues Deens keÀer, l³eebveer meeceép³eefJemleejemeeþer GÊej Yeejle DeeefCe ceO³e DeeefMe³eeceO³es DeveskeÀ ³egOoceesefncee DeeKeu³ee. Yeejleeleerue mebieńeue³e ®eUJeUer®es mebmLeeHekeÀ Þeer. njceve ieesDeslme (Hermann Goetz - 1898-1976) ³eebveer keÀunCeeb®³ee efueKeeCeeuee ogpeesje efouee Deens. keÀunCeeJ³eefleefjkeÌle efleyesìer, ef®eveer DeeefCe legkeÀea keÀLeebceO³es ueefueleeefol³ee®ee ³egOoebceOeerue SkeÀ efJepeslee cnCetve GuuesKe meeHe[lees. meve 715 ceO³es cegncceo efyeve keÀeefmece ³eeves efmebOe Heéble efpebkeÀuee. l³eeveblej 730 meeueer pegvewo ne legke&À lesLeerue jep³ekeÀlee& Peeuee. ueefueleeefol³e DeeefCe ³eMeesJece&ve ³eeb®³ee meb³egkeÌle mewv³eeves ³ee legkeÀe&Jej nuuee kesÀuee DeeefCe DeefleMe³e menpe efveCee&³ekeÀ efJepe³e efceUefJeuee. ³ee HejeYeJee®eer efveMeeCeer cnCetve ueefueleeefol³eeves meJe& legkeÀe¥vee DeeHeu³ee [eskeÌ³eeJej®es DeOex kesÀme Yeeoje³euee ueeJeues. FjeCeer cegefmuece efJeÜeve Je SkeÀ He´Jeemeer `Deue-efye©veer' (973-1048 F. me.) ³ee®³ee efueKeeCeeceO³es ueefueleeefol³ee®ee DeeefCe l³ee®³ee efpebkeÀuesu³ee ue{e³eeb®ee GuuesKe Deens. l³eeves cnìues Deens keÀer, ®ew$e ceefnv³ee®³ee ogmeN³ee efoJeMeer ueefueleeefol³ee®³ee legkeÀe¥Jejerue efJepe³ee®ee GlmeJe efkeÀl³eskeÀ MelekesÀ meepeje kesÀuee peele Deens. Dejyeebvee keÀe³ece®ee Oe[e efMekeÀJeC³eemeeþer ueefueleeefol³eeves l³eebvee mebHetCe& ceeIeej I³ee³euee ueeJeueer DeeefCe l³eemeeþer ceesþîee ³egOoceesefncee DeeKeu³ee. l³eeves ooeamleeve efkebÀJee oo&-osMe (Deelee®ee GÊej HeeefkeÀmleeve®ee Yeeie DeeefCe keÀeMceerj Je F&Meev³e DeHeÀieeefCemleeve) DeeefCe ceO³e DeeefMe³eeleerue ceesþe HeósMe cnCepes DeeOegefvekeÀ keÀeUeleerue `GPeyesefkeÀmleeve', `leeefpekeÀermleeve', òef#eCe efkeÀjefiePemleeve' DeeefCe vew$eÝl³e keÀPeiemleeve ³ee HeósMeebJej efJepe³e efceUefJeuee. efleyesìves keÀeMceerjJej kesÀuesu³ee nuu³eele efleyesìeRvee HejeYeJee®eer ®eJe ®eeKee³euee ueeJeueer. 83

oef#eCe DeeefCe ceO³e DeeefMe³eeceOeerue SkeÀ MekeÌleerMeeueer jepeJeì Demee ueewefkeÀkeÀ ueefueleeefol³eeves keÀeMceerjuee efceUJetve efouee. keÀeMceerj jep³ee®³ee meerceejs<ee l³ee®³ee keÀe³e&keÀeUele HetJexuee efleyesì, Heef½ecesuee FjeCe DeeefCe GÊejsuee legke&ÀmleeveHe³e¥le efJemleeju³ee nesl³ee. ueefueleeefol³e HeÀkeÌle keÀeMceerj®es®e veJns lej Yeejlee®es ceneve mece´eì nesles. jepeWê ®eesue (He´Lece) ë- jep³ekeÀeue 1014-1044 F. me. ³ee®ee Deeives³e DeeefMe³eeceO³es meece´ep³eefJemleej

®eke´ÀJeleer mece´eì jepeWê ®eesue

p³eeb®³ee meeceL³e&Meeueer DeejceejecegUs efnbot Oece& HetCe& DeeefMe³eele Hees®euee, Demes Yeejlee®³ee Feflenemeeleerue SkeÀ ceneve mesveeHeleer DeeefCe meeceL³e&Meeueer jep³ekeÀlee& cnCetve meceéì jepeWê ®eesue HeéfmeOo Deensle. DeeHeues Je[erue cenejepe jepejepee ®eesue ³eeb®³eeveblej 1014 meeueer l³eebveer jepeieeoer meebYeeUueer. l³eebveer yebieeue DeeefCe efyenej®ee jepee ceefnHeeue ³ee®ee HejeYeJe kesÀuee DeeefCe GÊejsuee iebiesHe³e¥le lej Heef½ecesuee mecegêeHe³e¥le meeceép³ee®ee efJemleej kesÀuee. l³ee®³ee efJepe³ee®eer HeleekeÀe Deboceeve, efvekeÀesyeej ner yesìs, ÞeeruebkeÀe, ceeueefoJe, Deeives³e DeeefMe³eeceOeerue ceuesefMe³ee, oef#eCe Lee³eueb[ DeeefCe Fb[esvesefMe³eeHe³e¥le HeÀ[keÀueer. Deeives³e DeeefMe³ee DeeefCe DeefleHetJexkeÀ[erue osMeebHe³e¥le Deieoer oef#eCe ®eerveHe³e¥le l³eeb®es Deejceej Hees®eues. l³eebvee Kcesj jepeJeì (kebÀyeesef[³ee) DeeefCe Lee³eueb[ ³esLetve Keb[Ceer efceUle nesleer. Fb[esvesefMe³eeceOeerue megcee$eeceO³es DeveskeÀ ueeskeÀ mJeleëuee ®eesue cnCeJeleele.

Deeives³e DeeefMe³ee DeeefCe YeejleeceO³es DeveskeÀ He´keÀej®eer osJeeCe-IesJeeCe jepeWê ®eesue®³ee Deejceejer ®e{eF&cegUs Peeueer. ³ee®ecegUs Yeejle DeeefCe ®eerveceO³es jepeveweflekeÀ mebyebOe ¢{ Peeues. Heefnuee Yeejleer³e jepeotle jepejepee ®eesueves ®eerveceO³es HeeþefJeuee neslee. Jeef[ueebHe´ceeCes®e jepeWê ®eesueves F. me. 1033 ceO³es lemes®e 1077 meeueer kegÀueLeeWie ®eesue ³eeves ®eerveyejesyej jepeveweflekeÀ mebyebOe ¢{ keÀjC³eemeeþer Yeejleer³e jepeotle HeeþJeues nesles. leeefceUvee[tleerue J³eeHeeN³eebveer Deeives³e DeeefMe³ee®³ee J³eeHeejeJej IeÆ HekeÀ[ yemeefJeueer nesleer. yecee& DeeefCe 1088 meeueer megcee$eeceO³esner J³eeHeejer mebIe mLeeHeve Peeues. Yeejleer³e FeflenemekeÀej efJn. Deej. jece®ebê efoef#eleej ³eeb®es Devegceeve Deens keÀer, ®eesue keÀe³e&keÀeueeleerue leeefceU J³eeHeeN³eebvee Dee@mì^sefue³ee DeeefCe HeesefuevesefMe³ee®eerner ceeefnleer DemeeJeer. lll

References Appendix -1 : Mind Boggling Wars fought by Israelis https://en .wikipedia.org/wiki/Six-Day_War https://up|oad.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/ Six_Day_War_Territories.svg/260px-Six_Day_War_Territories. svg.png https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Entebbe http://www.cracked.com/articie_19281_the-6-most-amazing-miiitary-raidsaII-time.html http://www.thejc.com/fi|es/i magecache/body_iandscape/ images/23072015-rescue.jpg http://www.thejc.oom/comment-andâ€”debate/essays/140548/entebbereal-story

Appendix-2 : Mind-Boggling Wars fought by Indians http://indiafactsorg/Indian-history-textbooks-are-needed-to-be-rewritten-now/ https://www.facebook.com/notes/indian-air-force-fans/unforgettabIe-battleof-1962-13-kumaon-at-rezang-Ia-by-coI-n-n-bhatia-retd-court/59588601 0448427/ https://en.wikipedia.org/wiki/Rezang_La https://en .wikipedia.org/wiki/Shaitan_Singh https://up|oad.wikimedia.org/wikipedia/en/1/1a/Pattonb.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_AsaI_Uttar http://img.topyaps.com/wp-content/uploads/2013/11/Air-power.jpg http://img.topyaps.com/wp-content/upleads/2013/11/Aftermath.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Scythians https://en.wikipedia.org/wiki/Indo-Scythians https://www.importantindia.com/15774/huns-invasions-of-india/ https://en.wikipedia.org/wiki/Umayyad_campaigns_in_India https://en.wikipedia.org/wiki/Bhoja https://en.wikipedia.org/wiki/Ghazi_Saiyyad_Salar_Masud https://en.wikipedia.org/wiki/Suhaldev https://www.livehistoryindia.com/snapshort-histories/2017/06/13/ naikidevi-the-queen-who-defeated-muhammad-ghori https://en.wikipedia.org/wiki/Mularaja_II https://en.wikipedia.org/wiki/Prithviraj_Chauhan#First_battle_of_Tarain http://www.indiancontents.com/2017/07/battle-of-jalore-love-of-princessfiroza.html

http://hindutva.info/kanhad-dev-the-wall-against-allauddin-khilji-and-theprotector-of-somnath-lingum/ https://en.wikipedia.org/wiki/Raja_Ganesha https://en.wikipedia.org/wiki/Kumbha_of_Mewar https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Khatoli https://en.wikipedia.org/wiki/Rana_Sanga https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Gagron https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Dholpur https://en.wikipedia.org/wiki/Hemu https://en.wikipedia.org/wiki/Battles_involving_the_Maratha_Empire https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Pratapgarh https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Kolhapur https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Umberkhind https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Salher https://en.wikipedia.org/wiki/Velu_Nachiyar

Appendix - 3 : Indian Empires Outside Bharat Ref: The Hinduised States of Indochina and Indonesia (Le etats hindouises d'indochine et d'lndonesie) by George Coedes Ancient history of Hinduised States of Far East (Histoire ancienne des Etats hindouisÃ©s d'ExtrÃ©me-Orient) by George Coedes https://www.hindujagruti.org/news/out/images/1221834995_ manthan_1_500.gif https://books.google.co.th books?id=iDyJBFTdiwoC&pg=PR3&hl=t h&source=gbs_selected_pages&cad=2#v=onepage&q&f=false https//en.wikipedia.org/wiki/Kambu__Swayambhuva https://en.wikipedia.org/wiki/Khmer_people https://en.wikipedia.org/wiki/Queen_Soma https://en. wikipedia.org/wiki/Preah _Thong_ and_Neang_Neak https: //en.wikipedia. org/wiki/Bappa_ Rawal http: //www.ariseindiaforum. org/unsung- -heroes- 3- -laiitaditya -muktapida/ https: //en.wikipedia. org/wiki/Rajendra_Chola__l lll

n[aM`

AZwdmXH m§Mm

Jh- vfuy dksYgVdj FbefpeveerDeefjbie®es efMe#eCe Iesleu³eeJej DeefveuepeeRveer keÌuee@keÌvej efJeb[mejmeejK³ee ceesþîee kebÀHeveerceO³es G®®e HeoeJej®³ee keÀecee®ee DevegYeJe Iesleuee DeeefCe mJeleë®ee Hue@mìerkeÀ ceefMevejer®ee (Plastic Extrusion Machine Manufacturing) J³eJemee³e megª kesÀuee. iee³eve #es$eele SkeÀ ®eebieues iee³ekeÀ, efJeMes<eleë DeYebie iee³ekeÀ cnCetve les Òeefme× Deensle. JeveJeemeer keÀu³eeCe DeeÞeceeleHexÀ leueemejer Yeeieeleerue efHeÀjl³ee oJeeKeev³ee®eer peyeeyeoejer l³eebveer meceLe&HeCes Hesueueer Je ceesKee[îeemeejK³ee otjJej®³ee leeuegkeÌ³eeleerue yesefjmles ³esLeerue Jemeefleie=ne®es þeC³eeleerue ÒecegKe ³ee veel³eeves les keÀe³e& keÀjle Deensle. lll

n[aM`

AZwdmXH m§Mm

Jherh o”kkZ dksYgVdj mene³³ekeÀ Dee³egkeÌle (keÀmìcme) ³ee HeoeJej keÀe³e&jle DemeCeeN³ee Je<ee&peeRveer keÀe@ceme& DeeefCe JeefkeÀueer®ee DeY³eeme kesÀuee Deens. keWÀêer³e DeLe&mebkeÀuHeeceO³es $egìer oeKeJetve l³eebveer keÀjes[es ©He³es Jee®eefJeues ³eeyeÎue efJeMes<e ÒeMeefmleHe$e l³eebvee efceUeues nesles. veJ³eeves Deceueele Deeuesu³ee peerSmeìer keÀe³eÐeemebyebOeele mejkeÀejleHexÀ l³eebveer DeveskeÀ keÀe³e&MeeUe, otjoMe&ve, DeekeÀeMeJeeCeer Fl³eeoeRJej keÀe³e&¬eÀce kesÀues Deensle. keÀLLekeÀ ³ee Meeðeer³e ve=l³eMewueerceO³es DeeHeu³ee ieg© [e@. cebefpejer osJe ³eeb®³ee ceeie&oMe&veeKeeueer ve=l³e DeuebkeÀej Je Sce.S. (keÀLLekeÀ) DeMee oesve HeoJ³egÊej HeoJ³ee l³eebvee efceUeu³ee Deensle. ³ee #es$eeleerue efJeMes<e mebkeÀuHevesmeeþer l³eeb®ee cee. nsceeceeefueveer Je Òeefme× efoioMe&keÀ jepeoÊe ³eeb®³ee nmles melkeÀej Peeuee Deens. iesueer 65 Je<ex DeeefoJeemeer Yeeieele keÀece keÀjCeeN³ee JeveJeemeer keÀu³eeCe DeeÞece ³ee mebmLes®³ee l³ee keÀeskeÀCeÒeeblee®³ee GHeeO³e#ee Deensle. jesìjer keÌueyeceO³es l³ee keÀe³e&jle Deensle. keÀLLekeÀ, JeveJeemeer #es$e, IeìveelcekeÀ DeefOekeÀej, oMeeJeleej, DeeoeRmeejK³ee efJe<e³eebJej l³eebveer uesKeve kesÀues Deens Je J³eeK³eeves efoueer Deensle. lll

uesKekeÀ (jefJe kegÀceej) ³eeb®eer Dev³e HegmlekesÀ

1. eqiuecemesme Dee@HeÀ efnbot peerefve³eme (FbeqiueMe) - ³ee HegmlekeÀeceO³es Òeeef®eve les DeeOegefvekeÀ keÀeUeHe³e¥le®³ee Yeejleer³e DeeefCe DeefveJeemeer Yeejleer³eeb®³ee ³eMeesieeLes®es JeCe&ve Deens. 2. efnbot ÒeefleYee oMe&ve (efnboer) - Jejerue HegmlekeÀe®es ns efnboer Yee<eeblej Deens. leeefceue DeeefCe lesueiet Yee<esceO³es l³ee®es Yee<eeblej GHeueyOe Deens. 3. jecee³eCe DejeTb[ o Jeu[& - ceuesefMe³ee, peHeeve, keÀesefj³ee, ®eerve, eqJnSleveece, kebÀyeesef[³ee, ueeieesme, Fb[esvesefMe³ee, ceuesefMe³ee, Lee³eueb[, ye´ïeosMe (c³eeveceej), HeeefkeÀmleeve DeeefCe FjeCe ³eeb®³ee meceepeeJej Je mebmke=ÀleerJej DemeCeeN³ee jecee³eCee®³ee Deepe®³ee keÀeUeleerue ÒeYeeJee®es JeCe&ve ³ee HegmlekeÀeceO³es kesÀues Deens. 4. efnbot jermepeXme Fve meeTLe F&mì SefMe³ee - Deeives³e DeeefMe³eeJej DemeCeeN³ee Yeejleer³e mebmkeÀleer®³ee ÒeYeeJee®eer Dee½e³e&keÀejkeÀ ieesä ³ee HegmlekeÀele Deens. 5. ³eesie - Yeejle keÀer efJeée keÀes Deveceesue Yesì YOGA - Bharat's invaluable Gift to the world

(efnboer-FbeqiueMe) - peieYejeleerue ³eesiee®³ee ueeskeÀefÒe³elesefJe<e³eer ceeefnleer osleevee®e ³ee HegmlekeÀeceO³es DeveskeÀ jeä^ÒecegKe ne@ueerJet[®es leejs-leejkeÀe, KesU DeeefCe mebieerle #es$eeleerue DeOJe³eg& lemes®e DeveskeÀ ceev³eJej ueeskeÀebveer ³eesieeuee DeeHeu³ee peerJeveele efouesu³ee cenÊJeHetCe& mLeevee®eer ceeefnleerner osles. ÒemleeefJele HegmlekesÀ 1. Fbef[³eepe efjmepexme Fve ìdJeWìer HeÀmì& meW®egjer ³ee HegmlekeÀeceO³es peeieeflekeÀ mlejeJej J³eeHeej, jepekeÀejCe DeeefCe mebmke=Àleer efJe<e³eele, Yeejleer³e DeeefCe DeefveJeemeer Yeejleer³e keÀMee He×leerves keWÀêmLeeveer Hees®ele Deensle, cenÊJeHetCe& YetefcekeÀe yepeeJele Deensle, ³ee®es efJeJes®eve Deens. 2. ûesì Fbef[³eve cegeqmuece : jesue cee@[sume HeÀe@j Fbef[³eve ³egLe ³ee HegmlekeÀeceO³es cegeqmuece meble, mJeeleb$³e³ees×s, mebieerlekeÀej, meeceeefpekeÀ keÀe³e&keÀlex, efJeodJeeve, osMeYekeÌle DeeefCe ÒeMeemekeÀ ³eeb®³ee peerJeve®eefj$eeJej ÒekeÀeMe ìekeÀuee Deens. ³ee meJe& ceev³eJejebveer DeeHeueer ceele=Yetceer DeeefCe ceeveJeles®eer mesJee kesÀueer Deens. 3. JewefokeÀ ce@LecesìerkeÌme Sb[ Fbef[³eepe keÀe@eqvì^y³egMeve Fve ce@LescesìerkeÌme De@v[ mee³evme ³ee HegmlekeÀeceO³es JesokeÀeefueve $eÝ<eer yeesOee³eve les Þeer jeceevegpece DeeefCe [e@. cebpegue Yeeie&Je ³eeb®³eeHeeJeslees DeveskeÀ Yeejleer³eebveer ieefCele #es$eeceO³es efouesu³ee ³eesieoevee®eer ceeefnleer Deens. 4. Fbef[³ee Fm$ee³eue ìgiesoj HeÀe@j ìt LeeTpeW[ F³eme& F.me. HetJe& 500 Je<ee¥ntve DeefOekeÀ keÀeueeJeOeer®es ³ee oesvner osMeeb®³ee mebyebOeeb®es JeCe&ve ³ee HegmlekeÀele Deens.p³et DeeefCe efnbot Oecee&leerue meec³emLeUs, p³et efveJee&efmeleebvee efnbotbveer efouesuee DeeOeej DeeefCe p³et Oeefce&³eeb®es Yeejlee®³ee efJekeÀemeeleerue ³eesieoeve ³ee®eer ceeefnleer HegmlekeÀele Deens. 90