Wapad - 23 Maart 2017 by Wapad

23 MAART 2017

LEES JOU KAMPUS

Wenner van die 2016 ATKV Mediaveertjie vir die beste studentekoerant

MENSEREGTE UITGAWE

WAPAD® IS DIE STUDENTEKOERANT VAN DIE NWU-POTCHEFSTROOMKAMPUS

JAARGANG 71

SMS-LYN 31750 MET WOORD ‘WAPAD' VOOR

WAPAD@NWU.AC.ZA

PHOTO: NWU.AC.ZA

United NWU: Restructuring nearing completion Linzetta Calitz @LinzettaC

Restructuring is a word not many people receive with positivity. According to Louis Jacobs, Director: Corporate Communication of the North-West University (NWU), there is however no reason for students to fret. The restructuring process that is already in its final stage, forms part of the 2015 – 2025 board approved strategy. Restructuring started early last year and works towards a unitary model. As part of the restructuring process, the minister recently signed off on the statute of the university that outlines definitions of staff’s duties. Only when this statute is published in the state newspaper, can positions be modified

accordingly. Upon publication of the statute positions like campus rector can be finalised. According to Jacobs, personnel appointments made at this level are handled by the university board, so it’s yet to be seen. Jacobs said prof Fika Janse van Rensburg, current campus rector of the NWU Potchefstroomcampus (NWU-Puk), will not be able to apply for this position again as he has reached the official retiring age of 65. The reason he was appointed again (on a temporary basis) this year, was to help with a smooth transition in the restructuring process. The university can, however, decide to employ prof Fika in a different capacity, but not for a term-position. To illustrate the unitary model the university now strives for, Jacobs used the example of the eight faculties instead of 15. Each of the eight

Prof Fika Janse van Rensburg, current campus rector will not be able to apply for this position again as he has reached the official retiring age of 65. faculties then have an executive dean who fathers all three campuses’ where their specific discipline is applicable. This ensures that each campus is aligned with the next. Jacobs said the new system doesn’t delay processes, but promotes unity.

One campus might run with an initiative that could work just as well on other campuses, but they run it in isolation – the new structure prevents this from happening. Students don’t have to pay much attention to the process, they aren’t really affected at all, they just continue as usual. Concerning the identity of the university, however, Jacobs said the intention was never to take away any identity within a specific campus. “In my eyes there exists a Potchefstroomcampus, a Vaaldriehoekcampus and a Mafikengcampus.” In other words, it has never been the idea to take away a determined student identity. The idea is to look at what works in one place, and implement it in another – with certain changes, naturally. The campuses are “not the same, it is never

MonArk interview

Sosiale kwessies

going to be the same,” said Jacobs. He doesn’t know where the misconception comes from, but assures “that no one wants to kill anything. We just want to build on what is already there.” Regarding the NWU brand, Jacobs said any changes would be well thought through and has to go through the university board before being implemented. He can’t for example say in 20 years it is still going to be the NWU-Puk, but a sure thing is that whatever choice is made, it will be through the right channels. He once again emphasises the fact that major changes to the NWU-Puk culture is not a reality. “It’s absurd. It’s not the idea at all. There is so much to learn from a place like the Potchefstroomcampus’ and their way of doing, especially among the students.”

Israeli Apartheid Week

Nuus 23 Maart 2017

2 Wapad

Kampus Menings Kon Draakgeld beter spandeer word? Verlede jaar het die Noordwes-Universiteit se Potchefstroomkampus opgraderings ter waarde van R8 miljoen rand aan die Drakenstein Restaurant begin aanbring. Tyrah Jacobs het namens Wapad gaan uitvind hoe studente dink dié geld beter aangewend kon word.

Die drie spanne van Patria manskoshuis wat uitgeblink het tydens debat 2017.

FOTO: COLETTE COMBRINK

Gestruktureerde getwis Alet Janse van Rensburg & Le-Lanie Ludick @aletjvrensburg @le_lanie

Die SR-Kunste debat het gesorg vir groot opwinding onder koshuise tydens die week van 13-17 Maart. Elke koshuis het ten minste een span in die A-liga en B-liga ingeskryf wat gekompeteer het vir die titel van algehele debatwenners 2017. Patria manskoshuis het die mans-A-liga verower en ook as algehele wenners uitgetree terwyl Vergeet-My-Nie se tweede span die voorste B-liga vrouespan was. Die mosies waaroor die spanne moes debatteer is gekies uit ’n reeks mosies oor aktuele sake. ’n Voorbeeld hiervan die finale debat tussen Patria en Excelsior met die mosie: Donald Trump se verkiesing is ’n goeie ding. Elke span kry die mosie ’n uur voordat die debat begin en in daardie uur moet die span relevante navorsing doen en voorberei in die rol van regering of opposisie. Juandre du Toit, Patria se kunste huiskomiteelid, sê dat die mosies meer relevant geword het soos wat die week aangegaan het. “Die gehalte van die debat het verhoog as gevolg van die mosies wat die

debatteerders getoets het om verder te gaan dink,” het Du Toit gesê. Woensdag en Donderdag was die hoogtepunt van die week met die finaal wat oor die twee aande gestrek het. Patria het uitgeblink met drie spanne in die finaal waarvan twee in die B-liga deelgeneem het en een span in die A-liga.

Gelukkig is die regering baie belangriker as ’n vrugteslaai. In die B-liga debat tussen Patria en Excelsior was die mosie: SuidAfrika behoort die huidige regstelsel met ’n jurie-stelsel te vervang. Patria het die idioom “twee koppe is beter as een” hier van toepassing gemaak deur te sê dat twaalf lede van ’n jurie ’n beter uitspraak lewer as een regter. Excelsior het egter redeneer dat die regsopleiding van ’n regter sorg vir beter oordeel as die opinies van twaalf mense wat nie regskennis het nie.

Die vrouekoshuise het hul nie laat afskrik nie en was sterk teenstaanders in die B-liga. In die A-liga het Wag-’n-Bietjie (W’nB) teen die sprekers van Vergeet-MyNie (VMN) te staan gekom in ’n debat met die mosie: ’n twee-party politieke stelsel is meer effektief as ’n multi-party stelsel. VMN het weerstand gebied en aangevoer dat die stelsel nie effektief werk nie, want daar is gehoorlede en selfs die beoordeelaars wat ’n ander opinie het wat nie deur een van die twee partye verteenwoordig word nie. Met dieselfde mosie tussen Patria 2 en Veritas 1 in die B-Liga, het Patria 2 die multi-partystelsel met ’n gesonde vrugteslaai vergelyk, waarop Veritas 1 se sweep bloot geantwoord het “gelukkig is die regering baie belangriker as ’n vrugteslaai”. Die week het elke gehoorlid en debatspreker laat besef hoe ver hul kennis strek oor die aktuele sake waaroor gedebatteer is. Die spanne wat tot die finaal deurgedring het is beslis die erkenning waardig, maar elke span wat deelgeneem het, het bewys dat hulle sprekers van formaat is. Sien ’n volledige tabel van die uitslae op bladsy 9.

NWU revises Social Media Policy Linzetta Calitz @LinzettaC

What you send into the cloud that is the World Wide Web could land you in an institutional disciplinary hearing or even have you meeting a member of the South African Police Service (SAPS). It depends on how outspoken you are and in what manner. As of 17 November 2016 the North-West University (NWU) has a revised social media policy (replacing al previous existing policies) available on the university’s website. Moira Muller, Corporate Communication: Web and Electronic Media at the NWU, said: “If you’re not comfortable to have whatever you’re posting on a great big billboard across a busy highway, you shouldn’t post it on social

media.” The policy isn’t all negative, but here are a few don’ts from Muller as well as Gregory Sekobotsane, Corporate Communication: Social Media Representative: Do not • Speak on behalf of your university. You can’t for example post on the Beeld’s Facebook page and say “I’m speaking on behalf of the NWU…”. According to Muller, “it’s all about the wording”. Sekobotsane said if you feel like commenting, rather say “I’m a student from the NWU and I believe..., [...] there is a difference between your own opinion and what you think we say”. • Speculate or involve yourself in arguments when you do not know the facts and always speak the truth. • Use the NWU brand – logo or colours – to market yourself. Copyright is applicable in this situation, thus, you need the

appropriate permission. • Start a page in the university’s name without consulting the NWU social media forum. Muller said they currently have “over 300 rogue accounts”. Some pages for example haven’t been updated since 2011. People start a page and somewhere along the line, they decide “it’s a bit labour intensive and they abandon it”, she said. • Say things that can cause offense. “Defamation and hate speech can actually land you in legal trouble,” said Muller. Getting tagged in a post can also have its repercussions. If you allow something on your timeline, you automatically agree with what you are tagged in. If you don’t feel comfortable with having your name in it, untag yourself. The university employs the company Brands Eye to monitor its social media activity. Activity is monitored through certain

Die geld kon op die ontwikkeling van die rekenaars gebruik word, want dis nog steeds vyf jaar terug se tegnologie. Sekere rekenaarlokale gebruik regtig rekenaars van vyf, ses jaar gelede so ek dink hulle kon die geld gebruik het om die rekenaars te verbeter en die internetstelsels, hardeware en sagteware ook op te dateer. Rohan Moller, vierdejaarstudent in Bcom internasionale handel en ekonomie

Die biblioteek op die tweede vloer lyk soos ’n kliniese instelling en glad nie soos ’n gemaklike leeromgewing vir studente nie. Die geld kon gebruik word om die tweede verdieping oor te doen sodat dit meer gemaklik kan lyk vir studente.

Anzel van Rensburg, eerstejaarstudent in BA kommunikasie

They could have maybe helped with stuff like accommodation or textbooks. I know I mostly struggle completing my studies because I struggle with textbooks so I think they could have helped certain students that have problems like that.

Tshedi Mokaleng, second-year student in BA governance, politics and law It is an unnecessary spend of money especially in this crisis that we have regarding the tuition fees that have increased. Basically they are just rubbing it in our faces that we don’t have money and they have and is not willing to help us get to where we need to be in the future. How dare the university that I picked over other universities priorities alcohol and having a fun time over my and my fellow students’ education. Lindiwe Thwala, third-year student in BA behavioural science Oorvol rekenaarlokale in die biblioteek begin nou regtig te pla. Voorheen kon mens maklik ’n rekenaar kry, maar nou vandat ek my meesters doen is die oorvol lokaal net frustrerend en ek kan dan nie my navorsing doen nie en vir sommige van ons wat nie vinnige internet by die huis het nie en heeltemal staatmaak op dié rekenaars raak dit nou regtig ’n groot probleem. Christiaan van der Merwe, meestersgraadstudent in meganiese ingenieurswese

key words. For example any post containing the abbreviation “NWU” will be picked up, notifying the university of this activity. Privacy settings do not influence this process. The university also has a profanity filter that automatically hides a

comment containing swearwords. “We’ve got some winners in that [swearword] folder,” said Muller. Someone would have to get quite creative with their swearwords if they wanted their comment to slip through.

Wapad

23 Maart 2017 Nuus

Rape culture – nie nuut in ons midde Alet Janse van Rensburg

hierdie kultuur sluit in blamering van die slagoffer, ontkenning dat verkragting ’n daadwerklike probleem is asook om verkragting as normale seksuele omgang te bestempel binne ’n bepaalde konteks.

@aletjvrensburg

ie Potchefstroom Herald het berig op 3 Maart is ’n 28-jarige vrou na bewering omstreeks twee uur die oggend op die Bult verkrag. Die slagoffer het alleen op die Bult gestap nadat sy by ’n kuierplek was. Die gebeurtenis is ’n ontnugtering vir die Potchefstroomgemeenskap. Danielle Botha, ’n eerstejaar in BSc mikrobiologie, het gesê: ”Ek het al voorheen van ’n kuierplek op die Bult kampus toe gestap saam met ’n vriendin en veilig gevoel. Ek sal dit nie nou sommer weer doen nie.” Erika Botha, ’n eerstejaar in BA kommunikasie, het gesê die insident op die Bult is vir haar heeltemal onaanvaarbaar. Daar is tog diegene wat sal sê dat die slagoffer haarself in ’n hoërisikosituasie geplaas het deur haar optrede. Die siening dat dit “veilig” is om in Potchefstroom op dié manier op die Bult te stap, is, in vergelyking met ander dorpe, meer regverdigbaar as die statistiek in ag geneem word: verlede jaar is 111 verkragtings in Stellenbosch aangemeld teenoor die 85 in Grahamstad en 76 in

rape culture

(noun) a society or environment whose prevailing social attitudes have the effect of normalizing or trivializing sexual assault and abuse.

Geen vrou behoort verkrag te word nie, ongeag haar kleredrag of optrede.

FOTO: MSECND.NET

openbaar het. Die beweging het op sosiale media onder die kenmerkende hutsmerk #RUReferenceList die rondte gedoen. Dié studente het destyds die optog georganiseer omdat

Potchefstroom. Op 19 April verlede jaar het studente van die Rhodes Universiteit in Grahamstad optogte gehou waartydens slagoffers die name van hulle beweerde verkragters op ’n lys

verkragtingskultuur (rape culture), volgens hulle, aan die orde van die dag by Rhodes Universiteit is. Hierdie term verwys na ’n gemeenskap waar verkragting op ’n manier geregverdig word. Optrede kenmerkend aan

Die redenasie dat ’n slagoffer ’n verkragter tempteer en dít uiteindelik tot haar verkragting lei, word sterk teengestaan deur feministiese bewegings. Hulle redeneer geen vrou behoort verkrag te word nie, ongeag haar kleredrag of optrede. Volgens misdaadsyfers is verkragting ’n daadwerklike probleem in Suid-Afrika. Slagoffers van verkragting kan sake by die volgende nommers aanmeld: SAPD: 018 299 7457 Beskermingdienste: 018 299 2211 Bron: Misdaadstatistiek Suid-Afrika

Sanitêre produkte: Scarlet Mary-projek skep bewusmaking Chané Jonker @Chanejonk

Ons lewe in ’n tyd waar basiese benodigdhede soos sanitêre doekies en tampons as luukshede beskou word. Sommige mense kan hierdie luukshede as vanselfsprekend aanvaar terwyl dit vir ander ’n maandelikse stryd is. Hilde Kruger, ’n honneursstudent in grafiese ontwerp, het as haar jaarprojek die Scarlet Mary beweging geloods. Die projek handel oor die bewusmaking van vrouens se maandelikse menstruasiesiklus en spesifiek die vrouens wat nie die nodige sanitêre produkte kan bekostig nie. Kruger het dié onderwerp gekies omdat dit ŉ sensitiewe kwessie is wat vrouens regoor Suid-Afrika aanraak. “Dit is spesifiek vir meisies en vroue

wat te skaam is om daaroor te praat,” het Kruger gesê. As deel van die bewusmaking van die projek het Kruger driehonderd papiervlinders gevou wat in die vrouebadkamers van die kreatiwiteitsentrum (F2) teen die mure opgesit is. Plakkate is opgesit wat jou nooi om ŉ vlinder van die muur af te haal en oop te vou om ŉ geheime boodskap te onthul. Daar is ook ŉ wit kaart teen die muur geplaas waar iemand gedagtes kon meedeel. Kruger het tot op hede met meer as ŉ duisend mense oor die beweging gesels. Sy het in die proses verskeie skole besoek, insluitend Potchefstroom Gimnasium, waar sy ŉ toespraak aan die meisies gelewer het. Verskeie vrouekoshuise op die NoordwesUniversiteit se Potchefstroomkampus (NWU-Puk) is ook besoek. “Die doel is om die groep wat dit kan bekostig

bewus te maak van die ander,” het Kruger gesê. Kruger wil spesifiek daarop fokus om ŉ verskil onder die NWU-Puk studente te maak sodat hulle meer gemaklik is om oor die “taboe” onderwerp te gesels. “Dit is maklik om te vra vir ’n sigaret of ’n lighter, maar nie vir iets wat jy nodig het nie,” het sy gesê. In die tweede fase beplan Kruger om die publiek meer te betrek deur dit moontlik te maak om sanitêre produkte te skenk in bokse wat in die badkamers voorsien sal word. “Ek sien dit as ’n “ons” projek, want elke meisie wat deelneem word deel van die beweging,” het sy gesê. Vir enige verdere inligting oor dié projek kan mense die Scarlet Mary Facebook-blad besoek. facebook.com/thebloodyrebellion

FOTO: VERSKAF

Onbeplande swangerskappe en aborsie: ’n lewensveranderende impak Denise Robertson @Denisemybru

Alhoewel die gesprek oor aborsie beskou word as ’n kontroversiële onderwerp, is dit tog die realiteit waarin vandag se jongmense leef. Onbeplande swangerskappe gebeur daagliks in Suid-Afrika, en die besluit hoe om hierdie situasie te benader kan ’n lewensveranderende impak maak. Volgens die grondwet van Suid-Afrika het elkeen “die reg op liggaamlike en sielkundige integriteit, waarby inbegrepe is die reg op sekerheid van en beheer oor hul eie liggaam”. Die vrou het dus die reg om te kies watter stap sy gaan neem in die geval van ’n ongewenste swangerskap. Volgens die Wage Indicator Foundation het die wet in 1997 verklaar dat vroue die reg het om ’n

TOTAL REPORTED ABORTIONS IN SA

93,600 IN 2016

ACCORDING TO JOHNSTON`S ARCHIVE

aborsie te kry indien sy tussen 13 en 20 weke swanger is en as gevolg van die volgende redes: haar gesondheid is op die spel, die baba is in gevaar van siekte, die swangerskap is ’n produk van bloedskande of verkragting of sy is van mening dat haar finansiële en sosiale omstandighede ’n voldoende rede is vir ’n aborsie. Alhoewel Suid-Afrika toestemming

aan vroue bied om voort te gaan met die aborsie, bly dit steeds ’n moeilike besluit vir jongmense van vandag. Om meer menings in te palm, is studente benader om beter te verstaan hoe daar gedink word oor hierdie kontroversie in die samelewing. Douw Kruger, ’n tweedejaar BA grafiese ontwerp student is van mening dat die keuse van aborsie

nie net die swanger vrou raak nie. “Alhoewel dit grotendeels fisies haar besluit is, voel ek die pa van die kind sowel as familie moet betrokke raak om haar te ondersteun in haar besluit.” Oor aborsie het Chané Cronje, ’n tweedejaar BA kommunikasie student, gesê: “Dit hang alles van konteks af, want indien ’n vrou verkrag is gaan dit die baba se lewe negatief beïnvloed,

aangesien hy/sy die produk van ’n misdaad is.” Volgens Carien Steenkamp, ’n vierdejaar BEd grondslagfase student, is iets soos verkragting “’n geldige rede vir ’n aborsie”. Buiten die feit dat dit ’n vrou aan “die aaklige ervaring” sal herinner, is “die baba nie uit liefde gemaak nie”. Sy en Cronje is egter nie vir aborsie in ander omstandighede nie. Cronje dink daar moet sinvolle redes daarvoor gegee word: “Daar kan nie net besluit word om rond te slaap en in die geval van swangerskap ’n aborsie te kry nie, dit is onaanvaarbaar.” Volgens Steenkamp moet vroue “eerder hulp kry by spesifieke instansies en die regte stappe volg” met behulp van hul ondersteuningstrukture sonder om ’n aborsie te oorweeg. “Die arme baba het nie gevra om daar te wees nie.”

Jong swanger vroue kan verskeie mediese en sielkundige hulp ontvang by ’n groot aantal instansies. In die geval van ’n onbeplande swangerskap: Skakel die Gesondheidsentrum: (018) 299-2211 E16 Skakel InGryp: (018) 299-1777 E14 Niemand hoef alleen deur so ’n situasie te gaan nie.

4 Wapad

Service employees speak up about rights Johané van den Berg & Liezil Huyser @fiore_johane @Liezil8

me [from going where I need to go].’”

he topic human rights has made up much of the public discussion in the last few years, mostly centered on the rights of the newest members of our campus’s population. It is barely an exaggeration to say that first years today can get away with murder. Turning the spotlight away from them for a minute, however, Wapad spoke to several of the full-time service employees of the Potchefstroomcampus, most of whom interact with students and lecturers on a daily basis, to find out what their opinions are on the subject of their human rights. Bongane Hlajwayo, one of the guards working at the main gate, says he doesn’t feel as if his human rights are being met at his workplace. “We find many challenges here,” he said. “[My job is to] stop the students from going through the gate [unchecked] and when I try to stop them, they tell me: ‘My mother and father pays you a lot of money, you are not here to stop

Nuus 23 Maart 2017

a different opinion. “I think that my rights are met in my working environment. Always when I am here, I feel safe, and [whenever] I have a problem, I can go to my bosses, and we can sort it out. I am a single mom, and if I have a problem [with regards to] my son, my supervisor is very understanding. That is something I am very proud of in my work.”

MAGGIE DRIFT

Maggie Drift, a teller in die SS, shares Hlajwayo’s view saying that she is aware of what her rights are, but feels that they aren’t being met. “I don’t think my rights are respected in the work place. Here you have to do what you are told. Even if they call us for a meeting to ask our opinion about something we don’t like, nothing gets done to resolve the problem. I feel that I am not respected or appreciated,” Drift said. Florence Bathobakae, one of the security guards working in the library’s foyer, however, expresses

HILDA SERWALO

Hilda Serwalo, one of the ladies working in Minjonet ladies residence’s cafeteria, expresses satisfaction as well. “I know my rights and I feel that they are being met in my workplace,” she said.

BONGANE HLAJWAYO

Studente minder bewus van regte as werkende mense Arisa Janse van Rensburg & Marianke Saayman @arisabjvr @MariankeSaayman

enseregte is soos eerstejaars in ’n koshuis – irriterend, maar broodnodig. Die woord menseregte het ’n paar jaar gelede die gonswoord op die Noordwes-Universiteit se Potchefstroomkampus (NWU-Puk) geword. Studente se persepsies rondom hierdie onderwerp verskil egter van dié van werkende mense. In die handleiding vir menseregte wat deur die NWU bestuur opgestel is, word al die regte van die student opsommend uiteengesit. Die drie hoofregte waarop die universiteit hul toespits is vryheid, gelykheid en menswaardigheid.

Rouxnè van der Westhuizen, derdejaar BA kommunikasiestudent, het gesê dat sy bewus is van die drie basiese regte, maar nie veel regtig weet van hoe die spesifieke regte op slegs studente van toepassing is nie.

Ek voel ek het meer regte nou in die werksplek, maar ook meer verantwoordelikhede. “Ek weet wel waar om dit te kry indien ’n spesifieke kwessie sou opduik,” het sy gesê. Sy meen ook dat baie studente nie eintlik in hul regte belangstel nie

aangesien dit nie iets is waarmee hulle daagliks te doen kry nie. “As daar meer kwessies was wat hul menseregte bedreig, sou hulle meer geneig wees om te weet hoe hulle hulself kan beskerm,” het Van der Westhuizen gesê. Dié situasie verskil egter in die werksplek aangesien werkende mense geneig is om meer bewus te wees van nie net hul eie nie, maar ook hul medewerkers se menseregte. Alhoewel menseregte in die werksplek gewoonlik baie meer duidelik uitgespel word, gaan dit ook gepaard met ekstra verantwoordelikhede, wat studente nie altyd het nie. Wouter Pienaar, ŉ personeellid van die oorhoofse maatskappy Media24, en joernalis by die Potchefstroom Herald, meen dat sy begrip vir sy menseregte toegeneem het vandat hy

Die NWU bevorder menseregte Anje de Wet @Anje_dewet

ie Noordwes-Universiteit (NWU) poog om studente op die Potchefstroom-, Vaaldriehoek- en Mafikengkampusse meer bewus te maak van menseregte. Die menseregte van studente is baie belangrik vir die universiteit. Dié pogings is verskerp ná gebeure in 2014 toe Beeld berig het dat studente op die Potchefstroomkampus bewegings uitvoer wat lyk soos ’n Nazi-saluut. Die onthullings oor die saluut het gekom kort op die hakke van die skorsing van huiskomiteelede van twee koshuise vir onaanvaarbare praktyke tydens die ontvangs- en bekendstellingstydperk (O&B) van eerstejaarstudente. Die universiteitsraad het daarna ’n ondersoekspan aangestel om die institusionele kultuur van die instelling te ondersoek. Jacques Hugo, adjunkvoorsitter van die studenteraad van die NWUPuk, het gesê daar was ’n groot byeenkoms op die kampus ná 2014 en dat die NWU-Puk aandrang maak op die vestiging en bevordering van

menseregte. “In 2015 is die eerste menseregteopleidingsessies aangebied in die registrasie en orïenteringstydperk (R&O) om bewusmaking te bevorder,” het Hugo gesê. “Die menseregtegids is aan die einde van 2015 opgestel en in 2016 geïmplementeer waarvolgens huiskomiteelede opleiding vir die hele koshuis moet aanbied oor menseregte,” het hy gesê. Hugo het gesê dat menseregtebraaie ook ontstaan het ter voorbereiding van menseregte op kampus. ’n Menseregtebraai is ’n inligtingsessie wat die breër konsep van regte op kampus verduidelik wat afgesluit word met ’n braai. Dit word aan die begin van Januarie gehou voor die R&O-tydperk. Hugo het verder gesê dat die eerste keer wat huiskomiteelede ’n menseregtetoets moes skryf vir die termyn 2016/2017 was. Dit was ter voorbereiding van die toepassing daarvan. Daar is ook ’n ATKV-kamp wat die primarias, primarii en huiskomiteelede vir eerstejaars bywoon ter verdere voorbereiding van die koms van die nuwe eerstejaars.

Die Potchefstroomkampus van die NWU het egter al voor 2014 inisiatiewe gehad om menseregte te bevorder. In 2011 het die Fakulteit van Opvoedingswetenskappe ’n internasionale kongres aangebied oor menseregte, opvoeding en diversiteit. Daar is toe reeds vrae gevra oor praktyke op die kampus wat moontlik teenstrydig kan wees met ’n menseregtekultuur. Studenteproteste het plaasgevind vanweë aspekte soos taal en universiteitskostes wat hul akademiese vordering beïnvloed het. Media24 het in 2015 berig dat die hoof fokus van die NWU-kampusse nie die studentekultuur moet wees nie, maar eerder akademie. Hierdie aspekte vorm deel van die menseregte van die studente. Mensregtedag word op 21 Maart in Suid-Afrika herdenk. Op dié datum in 1960 is 69 mense in die township Sharpeville in die Vaaldriehoek van Gauteng deur die polisie doodgeskiet. Menseregte gaan nog in die toekoms ontwikkel en aangepas word. Die NWU ag menseregte hoog en sien dit as ’n prioriteit.

begin werk het. “Ek voel ek het meer regte nou in die werksplek, maar ook meer verantwoordelikhede,” het hy gesê. Pienaar sê ook verder dat hy nou meer bewus is van die regte van diegene wat saam met hom werk, as wat hy was toe hy nog ’n student was. Waar studente dit dalk nie so

belangrik vind om te weet wat hulle regte is nie, verskil hierdie sentiment by werkende mense. “Dit is nou baie belangriker vir my om my regte te ken want anders kan enige iets gebeur, soos byvoorbeeld afdanking. Sonder om jou regte te ken, sal jy nie weet wat om te doen om jou te beskerm nie,” het Pienaar gesê.

23 Maart 2017

Wapad 5

Nuus

Perspektief: koshuismenseregte na 3 jaar

het Blom gesê. Verder het Cronje gesê dat deelname en koshuistrots afgeneem het vandat eerstejaars nie meer verplig is om koshuisaktiwiteite by te woon nie. Die gevoel is dat dit nie saak maak of die koshuis presteer of nie. Die inwoners is apaties volgens haar.

Erica Harris & Annemarie Hoogenboezem

@EricaL_Harris @annihgbzm

n 2014 het die NoordwesUniversiteit se Potchefstroomkampus (NWU-Puk) drastiese veranderinge ondergaan in terme van die toepassing van menseregtewetgewing in koshuise. Studente wat eerstejaars was in hierdie jaar het hierdie veranderinge eerstehands beleef aangesien hulle die proefkonyne van hierdie nuwe benadering was. Vergeet-My-Nie vrouekoshuis se vierdejaarsgroep bied ’n blik op hul ervaring. Van die veranderinge wat in werking gestel is sluit in die wegval van titels vir seniors, asook inkomtye vir eerstejaars. Eerstejaars word ook oor die algemeen nie meer gedwing om deel te neem aan koshuisaktiwiteite nie. Hulle is boonop onder geen verpligting om hierdie aktiwiteite te ondersteun nie. Olivia Cronje, vierdejaar BSc chemie en fisika student, het gesê dat sy die afskaffing van titels vir seniors in die koshuis as negatief ervaar. Sy is van mening dat die inwoners deesdae

Na hulle eerstejaar hou studente nog steeds aan deelneem, omdat hulle wil; nie omdat hulle gedwing word nie. Koshuisinwoners wat ondersteun tydens een van die sportwedstryde.

vreemdelinge vir mekaar is. “Die titels het ons gedwing om moeite te doen om ons seniors te leer ken,” het sy gesê. Eloise Blom, JOOL HK-lid en vierdejaar BEd Snr/VOO student, meen egter daar behoort geen

onderskeid getref te word tussen eerstejaars en seniors nie. Sy is positief ten opsigte van die veranderinge wat oor die afgelope jare in die koshuis in werking getree het. Blom glo selfs die huidige gebruik vir eerstejaars om HK-lede op hul naam en van aan te

FOTO: VERSKAF

spreek is onnodig. Volgens haar is die redenasie daaragter dat dit help om gesag af te dwing. “Ek hou nie van die idee dat die eerstejaars my op my naam en van moet noem nie. Ek dink daar is ’n beter manier om respek te verdien,”

Bea Steyn, ’n vierdejaar BIng meganiese student, beaam Cronje se opinie en sê dat die algemene mentaliteit onder eerstejaars is, “as ek nie iets wil doen nie, dan hoef ek nie”. Blom gee egter ’n ander perspektief op die saak. Sy reken dat die inwoners wat wel koshuisaktiwiteite ondersteun dit doen omdat hulle regtig wil.

Israeli Apartheid Week – students aim to create awareness Linzetta Calitz @LinzettaC

ith informal banner painting, a movie screening and a guest speaker all the way from Latin America, the Muslim Student Association (MSA) on the North-West University’s Potchefstroom campus showed their support towards Israeli Apartheid Week (IAW) from 6-12 March. According to apartheidweek.org this initiative “is an international series of events that seeks to raise awareness of Israel’s settler-colonial project and apartheid system over the Palestinian people and to build support for the growing Boycott, Divestment and Sanctions (BDS) movement”. Hasan Varachia, a third year chemical engineering student and member of the MSA is the IAW

convener for the Potchefstroom area. He said “we’ve started to normalise” the situation in Israel and Palestine. He compared it to women’s oppression: “Because it has been going on for centuries and our parents did it and our grandparents did it, we normalise it.” According to prof André Duvenhage, research director with the focus area: social transformation, this centuries old conflict provides “legitimate claims” to land from both the Israeli as well as the Palestinian side. One of the main reasons why some South Africans and the rest of the world claim to support this initiative is because of the similarities between South African apartheid and the situation in Israel and Palestine. Duvenhage said one of the similarities included land occupation. With Israel’s very sophisticated

Students’ hands are painted in the colours of the Palestinian flag (left) and students had a movie screening during Israeli Apartheid week (top).

PHOTO: HASAN VARACHIA

military, they usually have the upper hand in conflict situations. Thus, when they have a victory over a certain part of land, Palestinians are forced out and Jewish settlements are erected.

In an interview with SABC News Pedro Ferraracio Charbel, Latin American BDS Coordinator, confirmed Duvenhage’s statement: “Palestinians’ homes are being demolished and Jewish homes are

being built in their place.” Charbel has been in Palestine himself, but said one doesn’t “need to be there to be in solidarity with Palestinians”.

Menseregte: Wat moet studente aangaande hul eie regte weet? Wat weet jy van menseregte? Soek 12 woorde uit die berig uit wat in die woordsoek blok voorkom.

Raynique Meyer & Jaco-Mari Futcher @RayniqueM @JacoMariFutcher

*Antwoorde sal op Wapad se Facebook-blad verskyn.

enseregtedag word sedert 21 Maart 1994 as ’n amptelike publiekevakansiedag erken ter viering van Suid-Afrika se eerste demokratiese verkiesing. Nelson Mandela is op hierdie dag as president ingehuldig. Suid-Afrikaanse landsburgers kyk op dié dag terug na 1960 se Sharpeville-slagting wat 69 mense se lewens geëis het. Die grondwet bied waardes wat die menseregte in ’n diverse omgewing soos die Noordwes-Universiteit (NWU) beskerm. Vir NWU-studente is daar drie grondwetlike waardes wat vir hulle belangrik is, naamlik menswaardigheid, vryheid en gelykheid. Klaus Dieter Beiter, ’n NWU-professor aan die fakulteit regte wat spesialiseer in internasionale beskerming van menseregte, het gesê menseregte “beskerm jou as mens en

student teen dinge wat die staat doen wat hul nie mag doen nie”. Menseregte is ook nie eksklusief tot ’n sekere klas of groep mense nie. “Die basiese waarde wat elke mensereg onderlê is menswaardigheid,” het Beiter gesê. “Aan die een kant is daar die reg tot onderwys wat belangrik is en dan is daar ook die reg op akademiese vryheid. Daar is ’n reg tot basiese onderwys asook verdere onderwys, dit sluit hoër onderwys in,” het Beiter gesê. Beiter meen verder dat akademiese vryheid nie net die reg van dosente is nie, maar ook van studente. “Op ’n sekere vlak het studente die reg om vakke te kan kies en om te kan kies in watter rigting hulle wil beweeg,” het hy gesê. Die Handves van Menseregte in die grondwet omskryf die reg tot verskeie vryhede asook privaatheidsregte. Tradisionele vryheidsregte spesifiseer die reg tot vryheid van geloof, spraak, assosiasie, beweging en beroep. Verder het elke Suid-Afrikaner

die reg om hul kultuur uit te leef en hul moedertaal te praat. “Taalregte is menseregte. Daar is ’n reg op onderwys in jou taal,” het Beiter gesê. Hy voeg by dat die beskik-baarheid en uitvoerbaarheid van die uitoefening van hierdie regte egter binne konteks in ag geneem moet word. Studente het ook persoonlikheidsregte. Dit is die reg om op kampus te loop en aan te trek soos wat die persoon wil en om hulself verbaal en nie-verbaal uit te druk. Beiter beskryf dié reg as “die vryheid om menings te lug op kampus”. Hierdie regte moet egter binne perke beoefen word en naamskending en lasterlike uitlatings moet vermy word. Elke individu het ook die reg om te betoog indien die regte kanale gevolg word in verband met die reëling daarvan. Beiter meen menseregte is egter nie regte sonder grense nie. “Daar is altyd beperkings, maar dit moet proporsioneel wees. Dit mag nie die kerninhoud van jou regte wegneem nie.”

23 Maart 2017

Wapad

Nuus

‘Vroueregte almal se issue’ - #5WomenArtists Marita Herselman @MaritaHerselman

olgens Judy Chicago in Gaurdian is slegs drie tot vyf persent van permanente kunswerke in prominente museums van die Verenigde State deur vrouens. Veilingsdata toon net twee vroue haal die “100 duurste kunstenaars van alle tye”-lys. Dié is maar net ’n paar van die statistieke wat die NWU-Galery op hul mure tydens die #5WomenArtists-veldtog vertoon. Dié globale veldtog beklemtoon vir kunsliefhebbers hoe min hulle eintlik van vrouekunstenaars weet, néé, hoe min hulle toegelaat word om van vrouekunstenaars te weet. Dít los kunsentoesiaste met die vraag of hulle vyf vrouekunstenaars kan opnoem, wat by talle ’n “nee” laat resoneer. “Dit het by my opgekom, ek ken nie so baie van kuns nie, maar selfs al kan ek ’n paar manskunstenaars opnoem, hoeveel vrouekunstenaars ken ons?” het finalejaar in LLB regte, Jeandré Goliath gesê. Christina Naurattel, kurator by die NWU-Galery het gesê

FOTO: RASAAD ADAMS

“vroueregte is nie net vroue se issues nie, dis almal se issues”, aangesien almal vroue in hul lewens het, hetsy ma’s, susters, dogters, of oumas. Volgens Naurattel het mense die wanpersepsie dat feminisme is om kwaad vir die wêreld te wees: “Dit gaan maar net daaroor dat almal equal rights het in die sin dat as ek ’n werk doen, wil ek dieselfde geld as my male kollega kry. Hoekom kan ek nie?” Jeanett Mosala, honneurstudent in rekeningkunde, het gesê om vir

haar te vra of sy al ongelykheid as ’n vrou beleef het, is asof jy vra of water nat is. “Ek dink vroue maak hulself partykeer die meeste aan patriargie skuldig, omdat ons ook op patriargie ingekoop het – ons het ook ingekoop op spesifieke geslagsrolle,” het Mosala gesê. Mosala ervaar dat vroue soms die meeste aandeel aan die slut- en bodyshaming van ander vroue het, omdat “ons voel ons moet mekaar in spesifieke kategorieë plaas en dis

hoe ons ook onsself onderdruk”. Vir Goliath is die kwessie rondom gratis kondome in baie van die publieke badkamers, terwyl dit nie dieselfde geval met sanitêre doekies is nie, een van die teerpunte van geslagsongelykheid. “Ons probeer sê ‘onthouding’, ‘beoefen veilige seks’ en ‘condomize’, maar wat van die regering wat inisiatief neem om te sê ‘daar is meisies hier wat by die huis sit waar [ma’s] van koerante moet gebruik maak om hul jonger dogters...’.”

Goliath het gevra hoeveel van jou menswaardigheid as ma opgeoffer word, omdat jy jou dogter alternatiewe wyses moet leer, aangesien daar nie sanitêre doekies is nie. Naurattel glo vrouegelykheid kan aangehelp word deur vrouekunstenaars te ondersteun of jou besigheid na maatskappye te vat waar vroue in hoë posisies aangestel is – “ons doen in elk geval 80% van die koopwerk in die wêreld, so as ons besluit on gaan nie nou ons geld spandeer by ‘n besigheid wat nie political rights het nie, het ons daai krag”. Sy glo vroue word onderverteenwoordig in wetenskap en tegnologiese velde, weens hul opvoeding. Naurattel het hiermee bedoel dat die speelgoed van kleins af vir vroue vertel hulle gaan ’n ma wees en huis skoonmaak. “‘Ons is nou almal ewe en dis nou fine’ – dit is nie so nie. Daar is nog ’n hele pad om te gaan,” het Naurattel gesê.

Rights I feel righted to which aren’t actual rights right now

H Linzetta Calitz @LinzettaC

erewith a lighter side the righty tighty theme we’ve had going up until now. Rights are of course no laughing matter, but what would a serious matter be without someone attempting to light it up? Here we go then, left or right, we’re not all too sure. Some rights we reckon ought to be more rightfully ours.

The bubble. Guys (and girls and everyone in between), the bubble is a thing to be respected. Not the Puk-bubble of course, but the personal one. You do not need to be in my space unless I gave you a very clear invitation – this happens as rarely as JZ admitting to a mistake. Eating what and where and how we want. So social judgement isn’t the worst thing to have ever happened in our beloved country, but that doesn’t make it any easier to swallow. If I want to stuff my face with a double something burger, leave me be. Save the disapproving look for someone promoting rape culture. Having a gender appropriate hairstyle – not. What even is gender appropriate when it comes to hair? You have an opinion on my do? You can curl right back into the shell you dared try and escape from or roll straight away to your nearest hair salon. The hairdresser might care. Being accepted as well as accepting. It’s really not asking very much, from myself or you for that matter. As long as the acceptance is mutual, we’ll get along like a building on fire. Very idealistic, but hey, a girl can dream. Being completely free of all responsibilities for one whole day. And by free I mean memory loss free. As in I cannot recall even the smallest rock of the mountain of assignments/ presentations/tests I have to do. See, if it’s a universal thing, everyone could be excused. Having one of the following officiated (only one): Mojito Monday, Tequila Tuesday, Wine Wednesday, Thirsty Thursday, Fine Things Friday, Saturday Shots and Mystic Pizza Sunday (who needs alliteration when you can have pizza?).

Some mistakes might be the exception to the rule, but some are really just worth forgetting. Like, I’m sorry I dropped your brand new iPhone 14. Seriously, some people don’t have food... Making mistakes (of whatever nature) and not being constantly reminded thereof. Some mistakes might be the exception to the rule, but some are really just worth forgetting. Like, I’m sorry I dropped your brand new iPhone 14. Seriously, some people don’t have food... Occasionally having the Moaning Murtles about our first world problems. Show me one person who never ever ever complains about their nitty gritty shitties and I’ll bark my love to a Lovers’ Lane tree (or two, because, who needs monogamy). At least we still have trees...

Calling out random strangers when the bastards litter. Sure, you’re free to do it, but imagine if it was required by law. *yells* Hey you, (insert obnoxious sounding name), if you don’t pick up that piece of dignity, I swear to anything holy I’ll call the woman you fear most in the world! Not being judged for guilty pleasures. If I want to listen to Lindsay Lohan’s 2004 album, Over, why not? Just kidding, I didn’t even know the woman sang… but hey, if ol’ Linds gives you some weird nostalgic feeling, I promise I won’t judge.

23 Maart 2017

Kuns & Vermaak

Wapad

Our second album is unapologetic, unsugar-coated and just extremely wacko.

PHOTO: ROSEBANK GAZETTE

MonArk’s Eugene Coetzer and Deon de Klerk doing what they love most: performing.

MonArk: not just a one album wonder Denise Robertson @Denisemybru

ne of South Africa’s favourite pop bands climbed to the top in an instance when their first album was released in 2014. MonArk has not ceased to impress the public with edgy, unique and fresh music. Although MonArk is well-known all over the country, their home remains here in Potchefstroom. With their show at Toro on the 23rd of March in mind, Eugene Coetzer (lead vocalist) and Deon de Klerk

(bassist) shared a sneak peek on how Monark made it this far and what to expect in the future. Firstly, De Klerk explained where their original band name came from. “In the 80’s there was a superhero called ‘Monark Starstalker’, which was very cool and like a retro superhero.” According to them, this was their inspiration for the name of the band. Coetzer said that it was a complicated journey to get the album up and running in 2014. “We didn’t follow the normal path by performing here and there to

build ourselves up, but rather just started as a fresh new band; so there was a lot of expectation on us to really impress South Africa.” Without a doubt MonArk impressed the country with their first single, ‘Smiling’, which made it to 5FM’s top 3. “Our favourite song to perform is definitely ‘Smiling’ as it has a special and emotional connotation to it,” said de Klerk. Furthermore, MonArk received two nominations for awards in 2015. Their first album NEGATIVES was nominated for the Best Pop Album in South Africa, and their

single ‘Build it Up’ was nominated for the Record of the Year. Coetzer and De Klerk elaborated on how amazing the award ceremony was: “It was a crazy experience and a culture shock to the music industry in South Africa. We were totally blown away by the massiveness of the music in the country.” MonArk is currently recording their second album which will be released in May this year with a pre-taste of the releasing of their new single at the end of March. “It is insanely exciting, because our second album is unapologetic, unsugar-coated and just extremely

wacko,” said Coetzer. According to MonArk, the show on the 23rd of March is an event that Potchefstroom is not familiar with. “It is going to be really special and different with great quality music and just a creative space to have a lekker time,” said de Klerk. This event is however not the only local event where MonArk will steal hearts in 2017. They will also be performing at the Big Prims Show, Toeka-Makiti and the Beerfestival in August.

Jou Ma Se Potch gebore uit verlange na ou musiektoneel beman en derdejaarstudent in BEd tegnies, meen Jou Ma Se Potch is ’n “uitstekende catchy frase” en dat hulle as plaaslike kunstenaars ander dromers kan aanmoedig om aan te sluit.

Marita Herselman @ MaritaHerselman

Jou Ma se Potch is ’n titel wat “in the spur of the moment” oor ’n paar drankies opgekom en toe “gestick” het, omdat dit baie aandag trek en die idee van nostalgie beaam, “die ou Potch, jou ma se Potch”, het een van die hooforganiseerders en meestersstudent in Engelse letterkunde, Jaco du Plessis (Frankie), vertel. Eddie Hyde, ook ’n hooforganiseerder en derdejaarstudent in BA Engels en antropologie, het gesê dié platform is uit frustrasie gebore: “Ek en Frankie het gesien hoe Potchefstroom se kreatiewe kultuur in duie stort met die vergaan van Memphis en die verkorporatisering van Aardklop.” Jou Ma se Potch is ’n kunstenaarsplatform wat poog om die hele Potchefstroom betrokke te kry, met die hoop dat Potch weer “as die kuns- en kultuurmekka van

’n Gemeenskap van kreatiewe mense wat mekaar wil help. Eddie Hyde and Jaco du Plessis, hooforganiseerders.

die Transvaal” bekend word, het Hyde gesê. Video’s van plaaslike kunstenaars word gereeld vir hul YouTube-kanaal opgeneem en akoestiese optredes, soos Local Chords, by plaaslike kuierplekke aangebied. Potch-kunstenaars is in hul noppies oor dié geleentheid om hul kuns te deel.

FOTO: DESIGN OROHA

Annelu le Roux, derdejaar in BA kommunikasie en ook ’n musikant het gesê: “Die kunstenaars kry die geleentheid om by verskeie sosiale plekke in Potch op te tree, wat Potchefstromers ook die geleentheid gee om ons musiek te hoor.” M.G. Burger, ’n musikant wat ook met tye vir hulle die klank

Hyde, self ’n musikant, het gesê Jou Ma se Potch skep vir hom ’n platform om sy kuns op sy terme, sonder sensuur en sonder verwagtinge uit te leef. Du Plessis meen mense kan nie kuns inperk deur te sê iemand is ’n kunstenaar of nie of hulle musieksmaak te oordeel nie, dus hoef die kunstenaars nie aan seker vereistes te voldoen om by Jou Ma se Potch betrokke te word nie. “Ons wil net hê iemand moet dit

doen vir die liefde daarvan,” het Du Plessis gesê. Du Plessis en Hyde was ongeveer die afgelope vier jaar betrokke by ’n soortgelyke platform, Ritmies Liries, maar fokus nou op Jou Ma se Potch – baie van Ritmies Liries se stigterslede het uit Potch verhuis. Du Plessis sê hierdie is “basies Ritmies 2.0”, met ’n naam met meer “oemf”. Hulle vra geen ingangsfooi vir vertonings nie en wil dit so hou, aangesien die doel van die platform is om kunstenaars te bevorder en nie ’n besigheid te beman nie. Jou Ma se Potch bestaan tans onder andere uit die organiseerders, musikante, onderskeie klankmanne, ’n grafiese ontwerper en videoredigeerder. Hyde beskryf Jou Ma se Potch as “‘n gemeenskap van kreatiewe mense wat mekaar wil help, en wat wil sien hoe die ander mense ook floreer.” Sy droom is om die “anderster kinders weer uit hulle grotte te lok”.

23 Maart 2017

Kuns en Vermaak

Celebrating women in the arts at NWU Gallery

the year to rather focussing on audience development. Seminars will be hosted to educate both art enthusiasts and the casual visitor to the gallery.

Le-Lanie Ludick @le_ludick

he month of March is dedicated to address the gender imbalance in the arts especially on International Women’s day celebrated on the eight of this month. The NWUPuk Gallery is partnering with the National Museum of Women in the Arts in America to host the #5WomenArtists campaign. This campaign is launched to highlight women in the arts who are underexposed and do not receive the acknowledgment they deserve. The imbalance is not only in terms of payment, but also in the exposure when male and female artists are compared. According to the Art Newspaper, 27% of solo exhibitions in America went to female artists over 6 years. There is no difference in the amount of work that is set aside to create artworks worthy of exhibiting, but the presentation of the artworks contradicts this statement. The following words by American feminist artist Judy Chicago “their

Wapad

Join in the campaign and accept the challenge to name five women artists by the end of March.

PHOTO: NWU GALLERY FACEBOOK

achievements have been written out of history” is displayed among other info-graphics and passionate quotes emphasising the unfairness towards female artists.

The partnering galleries from around the world focuses on changing these statistics. The NWU-Puk Gallery specifically focuses on South African women’s

art during this month’s exhibition. Christina Naurattel, curator of the gallery, places emphasis on the gallery that has shifted its focus from many exhibitions throughout

“We encourage people to follow us on social media, NWU-Puk Gallery, to join in the campaign and accept the challenge to name five women artists by the end of March,” said Naurattel. The exhibition will be available for viewing to the public until the end of March in the NWU-Puk Gallery next to the Ferdinand Postma Library.

Rome is dalk nie in ’n dag gebou nie, maar dié dramastukke is wel! Carla-Marie Myburgh @carlainkgedagte

Vier skrywers, vier regisseurs, vier produksies en sestien akteurs in 24 uur. Vrydagmiddag, 9 Maart, om vyf uur het al die Uurglas deelnemers vir die eerste keer ontmoet. Spanne is ingedeel en daarna kon die pret begin. Elke skrywer het twee rekwisiete, ’n onderneming (wat as ’n borg opgetree het) en ’n karakter lukraak uit ’n hoed getrek. Met hierdie verrassingselemente uit die hoed en ’n gegewe ruimte, kon die

skrywers klokslag om sewe uur begin om ’n storielyn te ontwikkel. Deur die nag het hulle gewoeker en gewerskaf om teen seweuur die Saterdagoggend die teks gereed en afgerond aan die beoordelaars te e-pos. Na ’n spanningsvolle nag vir beide die skrywers en die regisseurs, het almal mekaar weer agtuur Saterdagoggend ontmoet en om nege uur kon die akteurs uiteindelik begin repeteer. Soos blits is rolle toegeken, woorde geleer, verhoogplasings gedoen en vriende gemaak. Om half drie, is daar ’n tegniese kleedrepetisie

in die Noordwes-Universiteit se Potchefstroomkampus se POK-saal gehou. Die laaste repetisies en veranderinge is aangebring en daarna was dit net grimering, adrenalien en show time! Uurglas teater is ’n unieke konsep wat gesorg het vir pure genot en puik gehalte produksie in slegs vier en twintig uur. Die ADK (Akademie vir Dramakuns) het beslis hul tiende bestaansjaar behoorlik gevier. Danksy David Rees wat gehelp het met die beoordeling, het die pryse van die aand onderskeidelik gegaan aan: Beste produksie (– And Action) die beste aktrise (Aneri Smith), die beste akteur (Marnus Haasbroek), die beste regisseur (Charleen Colling) en die beste skrywer (Carla-Marie Myburgh). Daar word uitgesien na wat die ADK vir die toekoms, nie net van Potchefstroom se drama nie maar vir die land, gaan beteken. Met

Wilmien en Carla-Marie in aksie.

hul takke landswyd, is hulle beslis deurlopend besig om die land se

FOTO: CHANÉ JONKER

drama standaard te verhoog en innoverend te bly vernuwe.

Leefstyl 23 Maart 2017

Wapad

Leefstyl

Voel soos ’n model op ’n studentebegroting

Bianca Stevens @bee_the_bibi

eisies, meisies, as jy kyk is jou maandelikse geld al weer op sonder om iets daarvoor te wys. ’n Koffie by Die Akker saam met ’n vriendin om met die nuutste skindernuus op te vang en daardie mooi bloesie op uitverkoping wat jy net nie kon los nie. Al wat nou oor is, is die perfekte gegrimeerde gesig wat jy op jou Instagram-blad sien.

Die sneeuwitjie rooi wange is lankal iets van die verlede. Die oplossing: Essence – ’n kosmetiese produk wat afkomstig is van die VSA. Dit is nie net bekostigbaar nie, maar ook word dit nie getoets op diere nie. Jy hoef dus nie skuldig te voel oor die hasie wat

FOTO: LIFEPLUSMAKEUP

moet ly vir jou om jou soos ’n model te laat voel nie. Hier volg ’n paar produkte wat jou fotogereed sal laat voorkom met ’n natuurlike gevoel. Essence se soft touch mousse

(R79.95) sal jou uitkyk op onderlaag verander. Dit is sag op jou vel, lyk natuurlik en is gepas vir daaglikse gebruik. Die bruin Quattro eyeshadow 05 to

die for (R64.95) is perfek, nie net vir jou ooglede nie, maar jy sal ook jou wenkbroue kan vul met die skakerings van bruin wat jou haarkleur die beste pas. Ons almal is nie gebore met wimpers wat langer is as Lovers’ Lane nie. Daarom kom Get Big lashes volume curl mascara (R49.95) handig te pas om die illusie te skep. Die sneeuwitjie rooi wange is lankal iets van die verlede, tog wil ’n mens ’n bietjie kleur op jou wange sien. Die Matt touch blush, 10 peach me up (R54.95) is ’n baie ligte blosser wat

dieselfde, maar meer natuurlike, effek sal lewer. Laaste maar definitief nie die minste nie is die Matt Matt Matt Lipstick 02 Perfect Match (R49.95). Lipstiffie is op die einde van die dag die produk wat jou hele voorkoms saamtrek. Hoe donkerder die skakering hoe meer selfversekerd sal jy voorkom. Al die bogenoemde produkte uitsluitend die onderlaag sal ongeveer ses maande hou afhangend van die gebruik en sal jou R 300 uitwerk. Die onderlaag sal jy egter elke maand of twee moet vervang.

’n Smaaklike ete binne minute Maryke Hamman @d3e6a0787525477

Aandete hoef nie altyd baie moeite te wees om gesond en geballanseerd te wees nie, dit hoef ook nie uit twominute-noodles te bestaan nie. Met ’n fraksie meer moeite kan jy ’n lekker ete sonder verwyte geniet. Lasagna in ’n koppie: Bestanddele: • ’n Kwart koppie pasta (of 2 velletjies pasta lasagna) • ’n Driekwart koppie water • 1 teelepel olyfolie (of enige ander kookolie) • 4 eetlepels geblikte of vars tamaties en uie • 4 eetlepels roomkaas

• 3 eetlepels rou spinasie • 1 eetlepel chedder kaas Metode: 1. Plaas die pasta, water en olie in ’n groterige mikrogolfbestande koppie. 2. Mikrogolf vir 3 – 4 minute totdat die pasta sag is. 3. Gooi die oortollige water af. 4. Sit die pasta in ’n ander bakkie. 5. Smeer 1 teelepel tamatie en uie onder-in die koppie. Daarna volg ‘n lagie pasta in die koppie, daarna spinasie en dan roomkaas. Herhaal die volgorde en gooi die cheddar kaas heel bo-op en mikrogolf vir 2 – 3 minute. Haal uit en geniet. Mikrogolfoond Kaaskoek in ’n koppie: Bestanddele:

• 2 eetlepels suiker • 2 eetlepels suurroom • 3 eetlepels roomkaas • ’n Agtste teelepel suurlemoensap • ’n Kwart teelepel vanielje geursel • 1.2 geklitste eier • 1 wafer-koekie Metode: 1. Roer die suiker, suurroom, roomkaas, suurlemoensap, geursel en eier saam tot gemeng. 2. Mikrogolf vir 1 minuut. Maak die mikrogolfoond-deur oop vir 20 sekondes. Mikrogolf weer vir 45 sekondes. 3. Haal uit en laat 10 minute afkoel. 4. Plaas in die vrieskas vir 2 ure. 5. Bedien met die wafer-koekie bo-op gekrummel.

Maklike mikrogolf koek in ’n koppie Alta Grundlingh @altaG100

Soms kry jou soettand die oorhand en jy probeer alles in jou kaste bymekaar skraap om ’n soet dingetjie aan mekaar te slaan, maar dit proe net eenvoudig nie soos jou ma se tuisgebak nie. Wapad het die perfekte oplossing vir al jou nageregprobleme. Hierdie mikrogolftreffer bevat minimale bestanddele, wat nie jou sak gaan ruk nie, en slegs ŉ paar minute van jou besige skedule gaan steel. Die vinnige sjokoladekoek is een van daardie gooi-net-by-resepte, waar al die bestanddele in ŉ koppie gemeng word en tjop-tjop in die mikrogolf gebak word. Hierdie stoute soetdingetjie gaan perfek saam met ’n lekker fliek of episode van jou gunsteling reeks, of kan bloot net gebruik word om jou vriende te beïndruk of selfs net te spog op jou nuwe WhatsApp status.

Bestanddele: • 3 eetlepels meelblom • 3 eetlepels suiker • 2 eetlepels kakao • ’n Kwart teelepel bakpoeier • ’n Knippie sout • 3 eetlepels melk • 3 eetlepels olie • 5ml Vanilla geursel Metode: 1. Gooi die meelblom, suiker, kakao, bakpoeier en sout in ’n koppie (gewone

koffiebeker) en meng goed met ’n vurk. 2. Voeg die melk, olie en vanilla geursel by. 3. Meng tot glad, maar moenie oormeng nie. 4. Mikrogolf op hoog vir 90 sekondes en laat staan dan vir 2 –3 minute. Addisionele opsies: Voeg sjokolade skerfies by die mengsel voor dit gebak word. Bedien met room of roomys. Sprinkel versiersuiker oor na die tyd.

FOTO: ALTA GRUNDLINGH

FOTO: GREATIST

Debat uitslae Die week van 13-17 Maart was tyd vir hewige debat op die NWUPuk, en dit het nie teleurgestel nie. Daar moet wel altyd iemand wen, en daardie uitslae volg hier: A-liga: Mans: 3. Veritas 2. Excelsior 1. Patria Vrouens: 3. Eikenhof 2. Heide 1. Vergeet-My-Nie Beste spreker mans: 3. Derde spreker Veritas 2. Eerste spreker Excelsior 1. Derde spreker Veritas Beste spreker vrouens: 3. Derde spreker Heide 2. Eerste spreker Heide 1. Tweede spreker Vergeet-MyNie Algehele uitslae: 3. Veritas 2. Excelsior 1. Patria

B-liga: Mans: 3. Patria 2 2. Veritas 1. Patria 1 Vrouens: 3. Heide 2. Wag-’n-Bietjie 1. Vergeet-My-Nie Beste spreker mans: 3. Derde spreker Veritas 2. Sweep Patria 1 1. Derde spreker Patria 1 Beste spreker vrouens: 3. Eerste spreker VergeetMy-Nie 2. Sweep Wag-’n-Bietjie 1. Sweep Vergeet-My-Nie Algehele uitslae (B-liga): 3. Patria 1 2. Wag-’n-Bietjie 1. Vergeet-My-Nie

Wapad 10

23 Maart 2017 Redaksioneel

Wapad

Hoofredaksie

HOOFREDAKTEUR: Heinz Schoeman-Struwig NUUSREDAKTEUR: Linzetta Calitz KUNS-, VERMAAK- EN LEEFSTYLREDAKTEUR: Annemarie Hoogenboezem FOTOREDAKTEUR: Marianne Steyn TEKSREDAKTEUR: Colette Combrink SOSIALEMEDIA-BESTUURDER: Marné Coetzee UITLEG: Tayla de Beer ADVERTEER BY ONS: E-pos wapad@nwu.ac.za of bel 083 284 1100 WAPAD-KANTOOR: 018 299 2875 FACEBOOK: www.facebook.com/Wapad TWITTER EN INSTRAGRAM: @NWUWapad Het jy iets om te sê? Skryf vir ons en stuur dit aan wapad@nwu.ac.za. Dalk verskyn jy in die volgende Wapad. Die volgende uitgawe verskyn 18 Mei as gevolg van Aprilvakansie en semesterweek. Tot dan, besoek ons Facebook-blad vir die varste nuus en lekker leesgoed.

Redaksioneel

Regte-uitgawe: doen wat reg is vir die regte redes Wapad se besluit om menseregte die tema van dié uitgawe te maak is op die volgende redes gebaseer: • Menseregtedag val in dieselfde week as hierdie uitgawe; • Die vierde en vyfde bladsy is deur honneursstudente in Joernalistiek gedoen met die tema menseregte; • Menseregte is belangrik. Punt. Hoekom ons met die honneursstudente in Joernalistiek werk: Ons sien dit as ’n poging om gesprek te skep tussen Wapad as ’n instansie en die res van die NWU. Dit kan op ons tweede redaksionele-blad ook gesien word, waar daar twee politieke berigte op versoek van hul fakulteit geplaas is. Wat menseregte vir my beteken:

Eenvoudig, bly etiek en integriteit iets baie relevant in die mediawêreld, maar ook in my persoonlike lewe. Die Fleur-de-lis is ’n simbool wat vir my baie betekenis dra. Jy sal die simbool altyd aan my regterhand se ringvinger sien. Omdat die Fleur-de-lis in verskeie kontekste gebruik word, het dit baie verskillende betekenisse vir verskillende mense. Aangesien dit op ’n lelie gebaseer is, simboliseer dit reinheid. Die ring is effe groot vir my en elke keer wat ek hom moet herstel, herin(g)ner dit my om die regte ding te doen. Relevansie: Hoe doen mens die regte ding met suiwer bedoelinge? Waar karma nie vir jou tel nie, want jy soek nie iets terug nie? Ek wil nie goed doen om goed

te kry nie. Dis nie 2006 se Justin Timberlake ‘What Goes Around Comes Around’ nie. Dit moet uiters suiwer wees. Ek daag jou uit om goed te doen sonder om iets te verwag. Want in my opinie, goed wees is iets om elke dag na te streef.

Tot volgende keer. xoxo LaventelHeinz en span Regstelling op vorige uitgawe se berig “Sulke sukkelende Pukke”, CUT is inderdaad nie Cape-Town University of Technology nie, maar eerder Central University of Technology. Ons is moeë sulke sukkelende subs.

Menseregte: die hoeksteen vir die toekoms Le-Lanie Ludick @le_lanie

uise word gebou na aanleiding van waar die hoeksteen gelê is. Daardie hoeksteen sal bepaal hoe reguit of skeef die struktuur gaan wees wanneer dit voltooi word. Hierdie spreekwoordelike hoeksteen is ook die verwysing in ons land se grondwet waarvolgens alles regeer moet word. Die handves van regte word beskryf as die hoeksteen van demokrasie in Suid-Afrika. Dit is die regte wat vrylik aan elke landsburger toegeken word sodat jy daarvolgens kan lewe en die geleenthede benut wat die regte vir jou bied. Ongelukkig is daar gemeenskappe in Suid-Afrika waar daardie hoeksteen nooit gelê is nie. Daar word nie geleenthede gebied in hierdie gemeenskappe nie en een van die fundamentele regte – onderwys – is nooit vir die langtermyn aan hulle gebied nie. Artikel 29 in die Handves van Regte gee aan elke persoon in SA die reg tot basiese onderwys, maar in byvoorbeeld die Oos-Kaap word daardie mensereg geskend omdat kinders nie behoorlike onderwys ontvang nie. Die Zandise Junior Primary School is een van vele skole in daardie gebied wat nog klas onder ’n boom het. Die skool ontbreek van die mees basiese behoeftes wat benodig word vir kwaliteit onderwys byvoorbeeld handboeke en genoeg onderwysers. Die ontbrekende behoeftes reflekteer in die slaagsyfer

van 2016 waar die Oos-Kaap die slegste gevaar het met ’n 63.3% slaagsyfer. Dit bewys dat die basiese behoeftes waaraan nie voldoen is nie, baie nagevolge vir die langtermyn inhou.

Die regte in die Handves is interafhanklik van mekaar en as die een reg weggeneem word sal die ander reg daaronder ly. Onderwys is die belangrikste reg vir elke landsburger en sonder onderwys sal dit onmoontlik wees om ’n toekoms

vir jouself te verseker. Dit bied die geleentheid vir jou om deel te word van ’n populasie wat ’n bydrae kan lewer tot die ekonomie en ingeligte besluite maak oor jou toekoms. Artikel 22 is die reg op vryheid van bedryf, beroep en professie wat beskryf hoe elke landsburger die reg het om ’n professie te kies. Indien Artikel 29 nie geleenthede bied in ’n kind se lewe nie het dit ’n effek op hul ander regte soos Artikel 22, omdat hulle nie die vaardighede het om hierdie reg dan te gebruik nie. Die regte in die Handves is interafhanklik van mekaar en as die een reg weggeneem word sal die ander reg daaronder ly. Generasie na generasie sal die nagevolge daarvan voel tensy gelyke geleenthede aan elkeen gebied word. Indien die hoeksteen nie gelê is nie sal die res van die gebou nooit voltooi word nie.

Reaksie op Prof E du Plessis & Me Feldhaus se brief 'n Punt gaande immigrantemisdaadsyfers: Geagte Prof. du Plessis & Me. Feldhaus. In u opiniestuk in die 10 Maart 2017 uitgawe van die Wapad waar u reageer op die artikel "VSA speel die 'Trump card'", verwys u na studies wat vind dat ’n groei in immigrasie nie bydra tot ’n toename in misdaad nie. Maar in teenstryd met u stellings, staan die amptelike statistieke soos deur Duitsland se Federale Kriminele Polisie Kantoor (FKPK) deurgegee in Oktober van 2016 en die vorige jaar. Die statistieke wat hulle verskaf dui aan dat immigrante oor 140 000 misdade gepleeg het in slegs die eerste ses maande van die jaar. Hierdie is ’n groei van ongeveer 40% in vergelyking met die vorige jaar (2015) se syfers. Volgens die statistieke wat dieselfde kantoor uitgebring het, het immigrante 200 000 misdade gepleeg in die hele 2015. Hierdie is egter die konserwatiewe statistieke. Die Gatestone Instituut dui aan dat die verslag wat die FKPK opgestel het, slegs opgelosde misdade vermeld. Statista (die Duitse organisasie vir statistieke) dui aan dat slegs ongeveer die helfde van alle aangemelde misdade in ’n gegewe

jaar opgelos word. Ons kan met redelikheid verneem dat hierdie persentasie egter baie laer is met so ’n enorme groei in misdaad. Maar self al gebruik ons hierdie getalle net so, kan ons steeds verneem dat die werklike aantal misdaad wat deur migrante in Duitsland alleen in die jaar 2015 gepleeg is, ongeveer 400 000 is. Hierdie getal styg dus na ongeveer 560 000 vir die hele 2016. Dit mag dalk wees dat binne normale omstandighede ’n styging in immigrasie nie lei tot ’n verhoging in misdaadsyfers nie, maar ons kan almal saamstem dat die huidige situasie waarin Duitsland spesifiek en Europa in die algemeen hulself vind nie normaal is nie. Dit is duidelik, soos hierdie statistieke aandui, dat daar ’n enorme styging in die misdaad syfers in Duitsland is, en dat immigrante die primêre bydraers tot hierdie styging is. Dit slaan my stom dat mense, selfs wanneer hulle deur sulke duidelike statistieke gekonfronteer word, steeds kan aandring dat enige suggerasies dat immigrante (in Duitsland letterlik in hul miljoene) in groot mate kan bydrae tot ’n styging in misdaad fantasie is en geen basis in die werklikheid het nie. ’n Stomme Leser Gideon Roos

23 Maart 2017

Redaksioneel

Political Accountability: Denied

Wapad

“It’s a luscious mix of words and tricks that let us bet when we know we should fold.”James Mercer Mariska Kuit

hat happened? The Gauteng Department of Health, under the management of former MEC for health, Qedani Mahlangu, transferred approximately 1300 psychiatric patients from Life Esidimedi to at least 27 NGOs (Non-Governmental Organisations). As a result of patients being moved without proper planning and to unlicensed and ill-equipped facilities about 100 psychiatric patients died. The Minister of Health instructed the Health Ombudsman, Dr Makgoba, to investigate the circumstances surrounding these deaths. Dr Makgoba released his report containing damning findings on the first of February 2017. How did it happen? In this case (as is with all government related conduct) a distinction between Public Office Bearers and State Administration which constitutes Public Service Officials is necessary. Public Office Bearers (elected in accordance with a system of democratic government) have different powers and functions from public service officials. Public Office Bearers are responsible for participation in policy processes and are accountable to the respective legislatures and the public whereas public service officials are, in

contrast, responsible for executing legislation and policies. It must also be remembered that although these have to be distinguished they cannot be separated as the one is dependent on the other and vice versa.

Loyalty – rather than an ability to deliver – has been rewarded among Public Office Bearers and public servants and there has been no climate of accountability. The decision to transfer patients in itself was not illegal as this is provided for as part of the Deinstitutionalisation policy. Deinstitutionalisation is the corner stone of the Mental Health Care Act (2002) and as such the Gauteng Marathon Mental Health Project (GMMHP) was launched to deinstitutionalise mentally ill patients into community based care. It is undoubtedly clear that the decision itself was not the problem but rather the

MARISKA KUIT

implementation thereof. Further investigations revealed more discrepancies in stewardship – such as the fact that the licensing process was unlawful. Unauthorised officials signed documents without proper delegation: NGOs were issued with licences without being properly inspected for compliance and no screening criteria was followed, as prescribed. The Premier stated on various occasions that the executive council was not consulted in this matter. Opinion Political and administrative

accountability boils down to the obligation of Public Office Bearers and government officials to act in the best interests of society and when disobedience is exhibited Public Office Bearers and officials should face the consequences of their misconduct. As seemingly uncomplicated as this seems, political accountability in practice is rigorously more challenging to accomplish than accountability of officials under employment law. The state and all of its departments and official bodies have to follow labour legislation, like all other employers as per Labour Relations Act and the Constitution.These legislations clearly stipulates that every person, irrespective of how wrong/illegal the conduct was, has the right to a fair disciplinary process. This, not unnecessarily so, complicates the matter of accountability. This is also the reason why many disgruntled citizens seem to think that nothing is being done to apprehend the guilty party(s).Or why it seems that no one is being held accountable. There is an urgent need to review healthcare legislation(s) to harmonise and align different spheres of government. Centralisation of certain functions and powers of certain pieces of legislation (like MHCA) must revert back to the National Health Minister. This just confirms that both the public and the government

realise that the health system is in need of reform towards a more unified solution driven system. Good policies that are inadequately implemented, or not implemented at all. This coupled with weak or no managerial capacities to oversee implementation lead to poor results. There has been insufficient political oversight and leadership to manage underperformance in the Gauteng Department of Health. There has also been a stubborn tendency to retain incompetent senior staff. As a result, for many years, loyalty – rather than an ability to deliver – has been rewarded among Public Office Bearers and public servants and there has been no climate of accountability. A more efficient public sector requires the political determination to solve the problem of capacity, to deliver public services, and to change the culture of the public service from one that is oriented towards security of employment and reward for loyalty to one focused on accountability and delivery of services to the public, in which competence and performance are both expected and rewarded. Without concerted efforts to change national thinking on accountability, South Africa will become a country that is not just a product of its past, but one that is continually unable to either address the health problems of the present or to face future challenges.

Van wettige protesaksie na verbreekte vryheid en totale wanorde “There may be times when we are powerless to prevent injustice, but there must never be a time when we fail to protest” – Ellie Wiesel Táni S. Du Toit

Daar ontstaan ŉ verskil tussen regverdige protes en wanordelikheid. In die geskiedenis van Suid-Afrika vorm protes ŉ groot deel daarvan, daarom is daar voorsiening gemaak in die grondwet vir die reg tot protes. Volgens artikel 17 van die Handves van Menseregte (1994), word die reg om te protesteer soos volg beskryf: “Vergadering, betoging, linievorming en petisie (almal het die reg om vreedsaam en ongewapen te vergader, te demonstreer, om plakkaatbetoging en petisies voor te lê)”. Die einde van die tweede semester in 2015 was ’n totale malhuis, laat eksamens, afgebrande geboue, en eindelose geweld. Die #feesmustfall protes het oorgeneem op die meeste van Suid-Afrika se universiteite en het ’n negatiewe uitwerking op verskillende vlakke gehad. Alhoewel almal die reg het om te protesteer, moet dit nie ander se reg tot universiteitsonderrig verbreek nie. Studente het die reg om te protesteer, maar binne die wet. Die ironie agter #feesmustfall, is dat die erkenning van die probleem ander probleme laat ontwikkel het. Die Wet op Vryheid van protes (11 van 1994) verduidelik die grense

en voorwaardes van protes soos volg: “Die belang van nasionale veiligheid van openbare veiligheid, voorkoming van wanorde of misdaad, die beskerming van die gesondheid of morele waardes, of die beskerming van die regte en vryhede van ander.” Hierdie wet word oortree met die optrede van #feesmustfall.

Meer geld word spandeer om wanorde onder beheer te kry, en om afgebrande geboue reg te maak. In 2016 het #feesmustfall verder beweeg en uitgebrei na gratis onderrig op tersiêre vlak. Die wanorde en geweld van protes het aanbeweeg na 2016, waar studente tot in die middel van Desember moes eksamen skryf. Die onrus het universiteite meer as drie weke onderbreek en het veroorsaak dat die werk van die studente nie op datum was nie. Daar ontstaan verskillende probleem met die

TANI S. DU TOIT

vertraging van die semester, meer as net studente wat laat graad vang. Daar ontstaan ’n tekort aan

werkers in sekere poste omdat die kwalifiseerders nie klaar kon maak met hul graad nie. Daar onstaan dan

’n gaping in die ekonomie, omdat daar ’n werkerstekort is wat reg gekwalifiseerd is. #Feesmustfall het nie in 2016 agter gebly nie, maar deur gedruk na 2017 se registrasiegelde. Registrasiegelde van die Tshwane Universiteit van Tegnologie (TUT) het die nuwe teikenmark geword van gewelddadige protes. Op 15 Februarie 2017 het studente wat betoog het die vooringang van die universiteit geblokkeer. Hierdie het veroorsaak dat klasse nie kon voortgaan nie. Weereens was ander studente se reg tot onderrig verbreek. Alhoewel die universiteitsgelde meer as ŉ arm en been kos, moet daar orde geskep word. Meer geld word spandeer om wanorde onder beheer te kry, en om afgebrande geboue reg te maak. Universiteite moet in ag neem dat die fooie onsaglik duur is en probeer om tot ’n oplossing te kom, maar met die proteste word die fokus van die studente se finansies af weggeneem en die fokus word geskuif na die beheer van die gewelddadige protesaksies. Protes het verander vanaf ontevredeheid en opstanding na gewelddadige optrede en woede. Suid-Afrikaners moet opstaan teen wat verkeerd is, maar nie daardeur meer probleme veroorsaak nie.

Sport 23 Maart 2017

FOTO: SASPA

NWU-Pukke sal hul skopwerk moet opskerp vir 27 Maart se Varsity Cup-wedstryd.

Een laaste kans vir die Pukke Dennis Delport @Delportdennis

ndien die NWU-Pukke enigsins verder ŉ sê wil hê in vanjaar se Varsity Cup-toernooi sal hulle Maandag, 27 Maart, ŉ bonuspunt oorwinning moet behaal wanneer hulle teen Tuks te staan kom. Dit kom nadat die Universiteit van die Vrystaat se Shimlas nié Maandagaand ’n bonuspunt oorwinning teen die NMMU se Madibaz kon behaal nie. Die eindtelling was 23 – 7 in die Shimlas se guns. ’n Bonuspunt oorwinning sou twee dinge verseker het: • ’n Plek vir Shimlas in die halfeindstryd. • Die amptelike uitskakeling van die NWU-Pukspan uit vanjaar se

Varsity Cup toernooi. Die Shimlas het tans 23 punte op die punteleer, maar het reeds agt wedstryde gespeel wat beteken hulle speel nie op 27 Maart nie. Tuks, wat Maandagaand met 51 – 23 geseëvier het teen die Ikeys van die Universiteit van Kaapstad, sal ook iets hê om voor te speel in Maandag se Potchefstroomwedstryd – die versekering van die nommer een posisie op die punteleer. Indien Tuks dan in die halfeindstryd wen, sal dit hulle van ’n Pretoria tuiseindstryd verseker. Pukke sal moet uithaal en wys indien hulle die onmoontlike wil moontlik maak en die Tuksspan klop. Basiese foute van die span en swak dissipline sal heel eerste uitgeskakel moet word. Die span se skopwerk sal ook moet verbeter.

Elke punt kan waardevol wees, nie net in Maandag se wedstryd teen Tuks nie, maar ook in die uitkloprondtes indien hulle deurdring.

Pukke gaan Maandag soveel as moontlik ondersteuning by die Fanie du Toitsportgronde benodig. UJ het ook Maandag ’n plek in vanjaar se halfeindstryd bespreek toe hulle met 28 – 23 teen Wits in Johannesburg gewen het. Dié

span het ook nog die geleentheid om bo op die punteleer te eindig indien hulle die Maties Maandagaand met ’n bonuspunt in Stellenbosch kan klop en Tuks in Potchefstroom verloor. Die Maties, wat Maandagaand 73 – 44 met CUT afgereken het, sal die nommer een posisie op die punteleer kan verseker indien hulle UJ Maandagaand klop en die Pukke teen Tuks wen. Pukke gaan Maandag soveel as moontlik ondersteuning by die Fanie du Toit-sportgronde benodig. Hulle moet in die 16:45 wedstryd teen Tuks vier drieë druk én wen om deur te dring na die halfeindstryd. Die span het onlangs slegte vertonings gehad, maar hierdie wedstryd beloof om goeie rugby op te dis, veral met alles wat op die spel is.

Taylor Swift en vuil sokkies: agter koshuiskrieketliga skerms NJ Gelderman @GeldermanNJ

Senwes Park het gasheer gespeel vir die eindstryd van die koshuiskrieketliga waar Veritas en Patria mekaar die stryd opgesê het. Dié wedstryd was ook die voorskou vir die Momentum eendagwedstryd tussen die Highveld Lions en Cape Cobras. Ten spyte van akkurate en gedissiplineerde boulwerk van Veritas se aanvangsboulers het Patria as oorwinnaars uit die stryd getree nadat hulle Veritas se totaal van 84 nagejaag het. Patria het met sewe paaltjies gewen. Wapad het in ’n onderhoud met een van die verloorspan se boulers, Renier Bouwer, ’n derdejaarstudent in BCom

bedryfsielkunde, meer uitgevind oor wedstrydvoorbereiding en ander interessanthede.

Taylor Swift se ‘Wildest Dreams’. Ek voel ek kan deur ’n muur hardloop wanneer ek na haar luister. Bouwer, ook bekend as “The Viper”, was besonders opgewonde oor die feit dat die eindstryd op

Senwes Park gespeel is. “Dit was obviously ’n groot eer om op hierdie veld en voor so ’n groot crowd te speel, dit skep regtig ’n gevoel van mededingendheid en dit maak die ervaring net soveel meer spesiaal.” Watter liedjie luister jy voor enige wedstryd? Taylor Swift se ‘Wildest Dreams’. Ek voel ek kan deur ’n muur hardloop wanneer ek na haar geluister het. Enige vreemde bygelowe waarvan ons moet weet? Ek verkies om met vuil sokkies te speel. Vir een of ander rede gee dit my meer selfvertroue. Ek back myself glad nie in skoon kouse nie. Sal jy jou droommeisie eerder na ’n krieketwedstryd of fliek toe vat? Ek sal verseker my droommeisie

baie meer wil bederf – Griekse Eilande vir ’n langnaweek. Ek’s maar ’n romantikus. Wat is jou gunsteling oomblik in jou krieket geskiedenis? My 4 paaltjies wat ek in ’n ry gevat het in graad vyf. My ma was so trots sy het vir my ’n PlayStation 2 gekoop. Hoe het jy dit hanteer toe julle die eindstryd verloor het? En hoe het jy daaroor gekom? Dis nooit lekker om te verloor nie, veral nie ’n finaal teen Patria nie. ’n Mens waardeer maar net die geleentheid en dink terug aan al die ongelooflike oomblikke van die seisoen. Die hele span het dit verskriklik geniet en dis seker maar die belangrikste.

Muurbalkoshuisliga Marianne Steyn @marianne_steyn

In die finale van die muurbalkoshuisliga was dit Wag-ŉ-Bietjie A en Patria A wat hulle opponente laat bontstaan het. In die stryd tussen Patria en Excelsior moes die nommer drie spelers die wedstryd bepaal. Patria se nommer twee het die eerste wedstryd 3 – 0 gewen. Daarna het Excelsior se nommer een 0 – 3 met sy opponent afgereken. Toe Patria se nommer vier egter met ’n 3 – 0 wen van die veld afstap moes Patria se nommer drie net een stel wen vir Patria om die goue medaljes te ontvang. Die wedstryd was dus vroeg in die laaste rondte in Patria se sakkie, ongeag die wen wat Excelsior se nommer drie aangeteken het. Volgens Daryll Alexander, Patria se nommer een, het hulle lekker gespeel. Alexander het gesê “Excelsior se nommer een was nog altyd die beter speler, maar dit was ŉ tight game”. Die vroue van Wag-ŉBietjie A het met Bellatrix A afgereken in húlle finaal. Beide spanne het twee rondtes gewen, maar Wag-ŉ-Bietjie kon op die einde van die dag die meeste punte bymekaar maak. Marnel Redelinghuys, nommer een van Wag-ŉBietjie, het gesê iets soos ’n koshuisliga moet pret wees en dit is presies wat dit was.