Klassieke Zaken Magazine 2022-1 by Klassieke Zaken

Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek / 42e jaargang maart 2022

JOYCE DIDONATO

Het verhaal van een volmaakte wereld

Elisabeth Leonskaja speelt Mozart

Annelien Van Wauwe Flow

Nieuw seizoen Klassieke muziek

S TA R T V E R K O O P 29 MAART T I VO L I V R E D E N B U R G. N L / K L A S S I E K

VRIJDAG 1 APRIL 2022

NATIONALE KOREN ZINGEN HÄNSEL UND GRETEL

SPROOKJESOPERA VOOR DE HELE FAMILIE ( 9+ )

Foto: Annelies van der Vegt

EXCLUSIEVE AANBIEDING

23,99 * 99 14 ,

VOETEN VAN DE VLOER Na het even intrigerende als swingende Crazy Girl Crazy en het prachtige La passione is het verschijnen van een nieuwe cd van de combinatie Ludwig en sopraan annex dirigent Barbara Hannigan niets minder dan een evenement. De onlangs verschenen cd Dance with me sluit enigszins aan bij Crazy Girl Crazy, maar gaat nog een stap verder de wereld van amusement en verleiding in. De dans, van wals tot tango en van slow foxtrot via quickstep naar samba en jive, staat centraal op dit album, dat uitnodigt om eindelijk alle teugels weer eens te laten vieren en de zonnige toekomst tegemoet te dansen. Copacabana, Moonlight serenade, I could have danced all night, Lambada, ze komen allemaal langs en krijgen bij Barbara Hannigan en Ludwig net dat beetje extra. En met even swingende en meeslepende bijdragen van trompettiste Lucienne Renaudin Vary en het Berlage Saxophone Quartet gaan de voeten ook thuis als vanzelfsprekend van de vloer.

DANCE WITH ME BARBARA HANNIGAN, LUDWIG ORCHESTRA e.a. ALPHA 3760014197901 VKZ.NL/22140 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 3 juni.

DEZE MAAND COLOFON 42E JAARGANG, NUMMER 1: MAART 2022 Winkelprijs € 3,25 DIT TIJDSCHRIFT WORDT GEPRODUCEERD DOOR BCM MEDIA te Eindhoven in opdracht van de uitgever Klassieke Zaken, een activiteit van de Stichting Nationale Platenbon, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte

T: 035-6229370 E: info@klassiekezaken.nl HOOFDREDACTEUR Frederike Berntsen

Foto: Sergi Jasanada

(tevens redactieadres).

JOYCE DIDONATO 7

Foto: Marco Borggreve

Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum

LUDWIG & BARBARA HANNIGAN 14

AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE Mischa Andriessen, Marcel Bijlo, Jacqueline Blok-Wouters, Hein van Eekert, Hans Heg, Paul Janssen, Benjamin Rous, Edwin Rutten, Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Eddie Vetter, Noortje Zanen EINDREDACTIE Frederike Berntsen VORMGEVING Marjanne Gielen, Angela van Eck, Patrick Hoogduin, Robin Haarbosch, Fleur Heitling COVERFOTO Sergi Jasanada KLASSIEKE ZAKEN verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 30.000 stuks. Het tijdschrift wordt verspreid via de aangesloten winkels en verstuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden. LEDENADMINISTRATIE BCM MEDIA abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. T: 085 7600237 (lokaal tarief). Bereikbaar: dinsdagochtend en vrijdagochtend van 08.30 - 12.30 uur. www.bcm.nl STOPZETTEN LIDMAATSCHAP Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend

Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden. Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd, kunnen contact opnemen met de uitgever. De in dit magazine besproken cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. De cd’s zijn mogelijk niet

ELISABETH LEONSKAJA 16

Foto: Foto: Merlijn Doomernik

verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden.

Foto: Marco Borggreve

schriftelijk en dient tenminste acht weken voor het

VAN VELDHOVEN & HAVINGA 20

standaard in elke winkel op voorraad, maar zijn te allen tijde door de aangesloten winkels te bestellen. Vraag uw winkelier om advies! Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. © 2022 Klassieke Zaken, een activiteit van de SNP.

Foto: Pentatone

Het volgende magazine verschijnt: 3 juni 2022.

ANNELIEN VAN WAUWE 26

VAN DE REDACTIE

EN VERDER AANBIEDINGEN Voeten van de vloer met Ludwig

10 Brahms Allesomvattende sextetten 11

Wispelwey & Weinberg

Royal Requiem Een treurbox die vrolijk stemt

52 Het Parijs van Louis Vierne INHOUD 7

Het paradijs van Joyce DiDonato

Foto: Maarten van Haaff

ZWARTE DAG

14 Ludwig Dance with me 16 Elisabeth Leonskaja Debuut op 76-jarige leeftijd

FREDERIKE BERNTSEN

18 Nationale Koren Ensemble in residence van TivoliVredenburg 20 Klaartje van Veldhoven & Matthias Havinga Het geloof in muziek

Donderdag 24 februari 2022: een zwarte dag in de Europese geschiedenis. Voor het eerst sinds het einde van WO II wordt met oorlogsgeweld een land in ons werelddeel door een buurland belegerd. Het Balkanconflict was een

26 De flow van Annelien Van Wauwe

etnisch-religieuze burgeroorlog. Dit is anders: Oekraïne

28 Mieczyslaw Weinberg Briljant componist

heeft Rusland niets meer misdaan dan er te zijn.

23 Concertzender Onbekend is Onbemind?

Componisten hebben altijd ambivalent tegenover het fenomeen oorlog gestaan. Het aantal triomfantelijke stukken, van Wellingtons Sieg (Beethoven) tot de Ouverture

RUBRIEKEN

1812 (Tsjaikovski), is groot. Vaak werden dergelijke werken

Colofon

geschreven naar aanleiding van een militaire overwinning.

Van de redactie

Berichten

30 Hans Hegs column 33 In gesprek met

Als nooit tevoren Maar veel dieper graven composities waarin The Pity of War (Wilfred Owen) wordt weergegeven. Brittens War Requiem

34 Klassieke Kinderzaken

en het Achtste strijkkwartet van Sjostakovitsj kerven even

37 Jazz

diep in de ziel als het geluid van de bommen op Charkov.

38 Aanbevolen door 39 De beste klassieke cd’s

Zullen dood en verderf de klassieke muziek tot zwijgen brengen? Of zullen er nieuwe componisten opstaan die ons voorhouden dat oorlog de ultieme crime against humanity

49 Puzzel

is? In 1585 overleed Thomas Tallis. William Byrd herdacht

50 Klassieke Zaken Specialisten

hem in zijn elegie Ye sacred muses, en sloot af met de woorden: Tallis is dead, and Music dies.

OP VERTOON VAN DE LEDENPAS ONTVANGT U EXTRA KORTING

Maar de muziek heeft sindsdien gebloeid als nooit tevoren.

COVERVERHAAL

J OYCE D ID O N AT O

HET VERHAAL VAN EEN VOLMAAKTE WERELD Door Eddie Vetter

Als er één zangeres maatschappelijk geëngageerd is, is het wel Joyce DiDonato. De Amerikaanse mezzosopraan zet zich onder meer in voor de vredesbeweging, voor muziekeducatie, gevangenishervorming en vluchtelingenwerk. Ook met Eden hoopt ze

Foto: Sergi Jasanada

de wereld een beetje beter te maken.

Lees verder op pagina 8

Foto: Sergi Jasanada

COVERVERHAAL

Joyce Didonato: “Met Eden willen we

“Tijdens de pandemie zag ik bloemen uit

was gedaan, losten ze weer op in de

het verhaal van een volmaakte wereld

de grond schieten terwijl de ‘echte’

aarde om de grond te voeden en de

vertellen, een paradijs dat overstroomt

wereld op slot ging. De wonderen bleven

cyclus van leven en dood te voltooien.”

van liefde en schoonheid. Iedereen

maar komen na de lange winterslaap,

heeft weleens een geluksgevoel erva-

om steeds hoger naar de hemel te rei-

“Als ik probeer me te verbinden met de

ren, al was het maar een glimp ervan.

ken. Die bloemen deden niets anders

natuur in plaats van met die harde,

Als ik word meegesleept door muziek,

dan hun lot in vervulling brengen: om te

levenloze wereld van beton en industrie,

krijg ik zo’n gevoel van gelukzaligheid.

bloeien, bijen en vlinders te voeden. Ze

word ik meegevoerd naar een plaats die

Eden is een uitnodiging om terug te

vroegen er niets voor terug. Als het werk

tegelijkertijd lijkt te bestaan in de sterren

keren naar onze wortels, om de perfectie van de natuur te beschouwen en ons af te vragen of we ons wel diep genoeg verbinden met de zuivere essentie van het leven.”

‘Eden is een uitnodiging om terug te keren naar onze wortels’

‘De natuur en de muziek wijzen ons de weg’ kende mysterie van de muziek waarmee

zon, die elke avond de ogen rood weent

we gezegend zijn. Van Händel tot Ives, ze

als ze sterft in de spiegel van de zee,

kunnen ons zoveel leren, net als de natuur.

maar ’s ochtends in oude pracht ont-

Ze kunnen ons leiden en ons helpen in

waakt. In het beroemde ‘Ombra mai fu’,

onze zoektocht, daar ben ik van overtuigd.

ook wel het ‘Largo van Händel’

De tijd lijkt vaak stil te staan als we wor-

genoemd, afkomstig uit zijn opera Serse,

den geabsorbeerd door de harmonie en

zingt ze over een oude plataan die met

de poëzie van goede muziek.”

zijn schaduw steun en verkoeling brengt.

“En daarom is Eden een uitnodiging om

De liefde voor oudere muziek is bij Joyce

een paradijs te creëren, het geluk te

DiDonato opgebloeid toen zij ruim twintig

voeden dat we diep in onszelf kennen en

jaar geleden bij De Nederlandse Opera de

waar we naar verlangen. De geur van

rol van Sesto vertolkte in Händels Giulio

lindebloesem, de schaduw van een oude

Cesare. Van haar lievelingscomponist

boom, de gulheid van het licht van de

zingt ze hier ook een aria uit het oratorium

zon die elke ochtend weer voor ons wil

Theodora, waarmee ze onlangs nog met

schijnen, de pure liefde. Dit is volgens mij

veel succes in Londen heeft opgetreden.

het moment waarop we de wereld en

Maar er klinkt op Eden bijvoorbeeld ook

onze eigen harten moeten voeden en

een kerstliedje van Biagio Marini, slechts

genezen. De natuur en de muziek wijzen

begeleid op de chitarrone. Bij al dit moois

ons de weg. Zullen we de oproep

wordt DiDonato in de watten gelegd door

beantwoorden?”

haar muzikale vertrouwelingen: het ensemble Il Pomo d’Oro onder leiding

Niet voor niets begint de cd met The

van Maxim Emelyanychev.

unanswered question van Charles Ives. Bij hem eindigt de eeuwige vraag van de druïden naar de zin van het bestaan in een veelzeggende stilte. Verrassend is hier dat Joyce DiDonato met haar stem de partij van de solotrompet vertolkt, die aanhoudend vragen stelt en steeds meer en diep in mij. Ik begin me los te maken

afsteekt tegen het (in de woorden van de

van de rommel om me heen en voel me

componist) ‘kosmische landschap’ van

deel van iets groters worden. Maar de

het statische strijkerskoor, dat geheim-

twijfel blijft, vaak in de donkerste uren

zinnig op de achtergrond flonkert als een

van de nacht. Doe ik wel genoeg? De

schitterende sterrenhemel.

waarheid is dat ik het antwoord op die vraag niet weet. De immense verwoes-

Ook de rest van het programma past in

ting die gaande is, overweldigt me. De

het beeld van een aards paradijs waar-

hoop om de wereld te redden lijkt met

over DiDonato wil vertellen. In ‘Ich atmet’

de dag verder weg. Juist daarom zoek ik

einen linden Duft!’ uit Mahlers Rüc-

steun in de muziek.”

kert-Lieder staat de geur van de lindebloesem voor de gelukzaligheid van de

“Ik vertrouw steeds meer op het vol-

liefde. ‘Schmerzen’, een van Wagners

maakte evenwicht, dat verbazingwek-

Wesendonck-Lieder, is een ode aan de

DIVERSE COMPONISTEN EDEN JOYCE DIDONATO, IL POMO D’ORO O.L.V. MAXIM EMELYANYCHEV ERATO 0190296465154 VKZ.NL/22142 € 23,99

Foto: Marco Borggreve

AANBIEDING

23,99 CLUBLEDEN

23,99

ALLESOMVATTENDE SEXTETTEN

16,99

* 99 14,

Johannes Brahms gaf in de vroege jaren zestig van de negentiende eeuw als jonge dertiger zijn visitekaartje af met twee meesterlijke strijksextetten. Hij was daarmee een van de eerste componisten die twee violen, twee altviolen en twee celli bijeenbracht en de weg vrijmaakte voor meesterwerken van onder anderen Dvorák, Tsjaikovski, Korngold en Schönberg. Toch blijven de twee sextetten van Brahms ongeëvenaard. Vooral als ze gespeeld worden door het roemruchte Belcea Quartet, aangevuld met de even veelgeprezen Tabea Zimmermann en Jean-Guihen Queyras, dat de sextetten opnam na een lange Europese tournee. Waar Brahms zijn publiek nog jaren liet wachten op een Eerste symfonie, liet hij in zijn strijksextetten horen hoezeer hij de symfonische taal al beheerste met slechts zes instrumenten. Luister naar het prachtige tweede deel van het eerste sextet of het indringende Adagio van het tweede sextet en raak verslaafd aan deze allesomvattende muziek. Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 3 juni.

BRAHMS STRING SEXTETS

BELCEA QUARTET, TABEA ZIMMERMANN, JEAN-GUIHEN QUEYRAS ALPHA 3760014197925 VKZ.NL/22123

AANBIEDING

23,99 CLUBLEDEN

23,99

16,99

* 99 14,

OVERROMPELENDE WEINBERG Vergeet Dmitri Sjostakovitsj, we hebben Mieczysław Weinberg. Deze in 1996 overleden Pools-Joodse componist vond uiteindelijk domicilie in de Sovjet-Unie, raakte goed bevriend met Sjostakovitsj en had vanwege zijn Joodse achtergrond zijn hele leven problemen met de Sovjetautoriteiten. Het weerhield hem niet een indrukwekkend oeuvre bij elkaar te schrijven. Pas de laatste jaren wordt zijn werk echt ontdekt en het is wachten op het eerste Weinberg Festival in ons land. Ook cellist Pieter Wispelwey is inmiddels voor de muziek van Weinberg gevallen en heeft met Les Métamorphoses, het Belgische orkest dat op moderne instrumenten zo historisch verantwoord mogelijk speelt, een prachtplaat afgeleverd. Juist in het nog niet zo lang geleden ontdekte celloconcertino

WEINBERG CELLO CONCERTINO e.a.

gecombineerd met Weinbergs eigen eigenwijsheid en de invloed van Sjostakovitsj, meesterlijk tot hun recht. Laat u verrassen. En vervolgens overrompelen. Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de c omplete lijst pagina 50. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 3 juni.

Foto: Steven Maes

PIETER WISPELWEY, JEAN-MICHEL CHARLIER, LES MÉTAMORPHOSES O.L.V. RAPHAËL FEYE EVIL PENGUIN 0608917723229 VKZ.NL/22152

en de Fantasie voor cello en orkest komen de Joodse wortels,

BERICHTEN

SPRAAKMAKERS 22 t/m 27 maart Wat heeft Schumann te maken met de intelligentie van bomen? Wat heeft Haydn van doen met fair pay? SPRAAKMAKERS is een gloednieuwe concertserie die klassieke muziek combineert met verhalen van nu. Nederlandse topacteurs combineren prikkelende verhalen over de wereld van nu met bijpassende klassieke muziek. Tegelijkertijd verteld én gespeeld, als een theatraal muziekverhaal. Met meestervertellers als Pierre Bokma en Ramsey Nasr en topensembles als het Ragazze Quartet en Holland Baroque. Info: spraakmakers.net

HET ORAKEL 8, 9 EN 13 APRIL

Het orakel met Ekaterina Levental combineert Via crucis van Liszt met groet god, een dialoog tussen mens en God van Eva Gerlach en Sasja Janssen, in een muziektheatrale performance. Gevangen tussen houvast en doel wil de mens ontsnappen aan het ongrijpbare mysterie, en verbeeldt zich een god naar eigen evenbeeld. Het orakel laat een onvermijdelijke en actuele dialoog

Foto: Jari Schottink

zien, op de kruisweg tussen eeuwigheid en vergankelijkheid.

Info: www.leks.nu/agenda

AANBIEDING

14,99 CLUBLEDEN

9,99

14,99

11,99

GROOTSE KOREN Met Membra Jesu Nostri schreef Dietrich Buxtehude rond 1680 het eerste lutheraanse oratorium. In zeven schrijnende cantates verkent hij het lijden van Christus in zijn laatste uren aan het kruis en bezingt hij met onthutsende precisie de pijn aan diens voeten, knieën, handen, zij, borst, hart en hoofd. Het is dat Johann Sebastian Bach, deels beïnvloed door Buxtehude, zijn meesterlijke passionen schreef, anders was Membra Jesu Nostri ongetwijfeld dé soundtrack voor de paasdagen geworden. Een goed alternatief is het zeker, vooral met deze nieuwe opname van het Luthers Bach Ensemble uit Groningen. Intieme solo’s wisselen af met grootse koren en indringende instrumentale passages. Bach had er een lange reis en de toorn van het kerkbestuur van Arnstadt voor over om de muziek van Buxtehude te leren kennen. Daarbij vergeleken is de aanschaf van deze cd een kleine moeite. Het gevaar is wel dat u net als Bach uw taken verzaakt om naar Buxtehude te blijven luisteren. Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 3 juni.

BUXTEHUDE MEMBRA JESU NOSTRI LUTHERS BACH ENSEMBLE O.L.V. TYMEN JAN BRONDA BRILLIANT CLASSICS 5028421965925 VKZ.NL/2215

SPECIAL

LU DWI G & BARBA R A H AN NI GAN

DANCE WITH ME Door Hein van Eekert

Lekker rondzwieren door de woonkamer: laten we het weer gaan doen. Het nieuwe album Dance with me van orkest Ludwig zorgt voor de juiste muziek, met Barbara Hannigan, het Berlage Saxophone Quartet en Lucienne Renaudin Vary als speciale gasten. Zij brengen de ballroom naar de huiskamer in

Foto: Marco Borggreve

een smakelijke reeks arrangementen.

Wie het nieuwe album van Ludwig afspeelt, wordt meteen bevangen door de sfeer van een danszaal, waar paren zich vol overgave over de vloer bewegen. Het ballroomgevoel – laten we het maar eens zo noemen – inspireerde Ludwig tot een reeks concerten rondom dansmuziek. Het publiek werd daarbij uitgenodigd om de vloer op te gaan. Er delen van het dansen voor het ouder wordende lichaam en speciaal voor Parkinsonpatiënten. Corona en de noodzakelijke maatregelen zetten een streep door een uitvoeringenreeks, maar leidden dan wel weer tot het uitbrengen van Dance with me.

Foto: Annelies va n der Vegt

was ook nog een project over de voor-

Het album is een echte sfeermaker, met behoud van het eigen stempel van

Edward Elgar en Robert Stolz nestelen

voerd met een dansend publiek erbij.

Ludwig. Zo glijden we de balzaal meteen

zich zonder problemen tussen Pablo

Dat is hoorbaar: het orkest verliest zich-

binnen middels de muziek van Glenn

Beltrán Ruiz en Wingy Manone. Speciale

zelf niet in zijn eigen spel, maakt er geen

Miller en de zang van Barbara Hannigan,

arrangementen geven bekende meezin-

instrumentale show van en geeft de

die in Moonlight serenade met haar

gers een dansant karakter: Bill Elliott

luisteraar juist de ruimte om op te staan uit zijn gemakkelijke stoel en door de kamer te dansen. Laat u vooral niet

Rondzwieren door de woonkamer vederlichte hoge noten de trommelvlie-

zorgde er bijvoorbeeld voor dat I could

zen kietelt. Dance with me zit vol verras-

have danced all night uit My fair lady het

singen: Barry Manilows Copacabana dat

karakter krijgt van een zwierige Weense

het leed schildert van showgirl Lola, die

wals, met fraai gespeelde strijkerssoli.

haar geliefde Tony verloor aan een

De onrustige opgewondenheid van het

intense ruzie, doet ons vergeefs wachten

origineel verdwijnt, en Barbara Hanni-

op het stemgeluid van Hannigan. In

gan zingt Elisa Doolittles verlangen om

plaats daarvan zijn er de trompet van

de hele nacht te dansen grotendeels op

Lucienne Renaudin Vary en het Berlage

dromerig intieme wijze. Edward Elgars

Saxophone Quartet. En als de woorden

Salut d’amour roept in de bewerking van

wegvallen, valt ook het schrille contrast

Leo Artok de sfeer op van dat alleraller-

tussen de vrolijke muziek en de bloede-

laatste deuntje voordat de lichten aan-

rige, dieptrieste tekst van dit nummer

gaan en we naar de garderobe moeten

weg en blijft de sfeer opgewekt.

om daarna huiswaarts te keren.

En aan dit repertoire is te zien dat Dance

Dat de vrolijkheid enigszins beheerst

with me niet het zoveelste cross-overal-

blijft en het nooit helemaal wild wordt, is

bum is. Er wordt helemaal nergens van

het gevolg van het feit dat Ludwig deze

het ene genre naar het andere gecrost:

muziek een aantal keren heeft uitge-

tegenhouden.

DANCE WITH ME BARBARA HANNIGAN, LUDWIG ORCHESTRA e.a. ALPHA 3760014197901 VKZ.NL/22140 € 22,99

PROFIEL

E LISA B E TH LE O NSK A JA

DEBUUT OP 76-JARIGE LEEFTIJD Door Eddie Vetter

Elisabeth Leonskaja (76) heeft een exclusief contract getekend bij Warner. De samenwerking begint meteen al bijzonder: een box met zes cd’s waarop zij alle achttien pianosonates van Mozart speelt. Een leven zonder muziek? Ze vindt het ondenkbaar.

Ze wordt tot vervelens toe de ‘grande dame’ van de piano genoemd. Dat doet haar weinig, vertelde Elisabeth Leonskaja onlangs in een interview. “Voor mij is dat net zoiets als wanneer een taxichauffeur “madame” tegen me zegt. Ik ga er echt niet beter van spelen.”

‘Mozart is voor kinderen te makkelijk en voor volwassenen te moeilijk’

bereikte ook Nederland. Toen ze in 1985 in de VARA-matinee samen met het Alban Berg Kwartet het Forellenkwintet van Schubert uitvoerde, schreef de recensent van Het Parool: “Indien kabbelende beekjes piano konden spelen, zouden ze ongetwijfeld klinken als Elisabeth Leonskaja.”

Haar ouders waren Russen, maar ze werd geboren in Tbilisi, de hoofdstad

Nu, vele jaren later, treedt ze nog steeds

van Georgië. Reeds als tiener trad ze

Twee jaar voor zijn dood in 1997 heeft ze

op. Met de laatste drie pianosonates van

voor het eerst in het openbaar op. Ze

nog met hem sonates van Mozart

Schubert. Of de laatste drie van Beetho-

had zoveel talent dat ze werd toegelaten

opgenomen in Griegs bewerking voor

ven. Bij Warner debuteert de 76-jarige

tot het conservatorium van Moskou.

twee piano’s.

met alle achttien pianosonates van

Daar trok ze de aandacht van de

Mozart. Als zij de Sonata facile speelt, die

befaamde pianist Svjatoslav Richter. Ze

Tegen het einde van de jaren zeventig

de componist zelf ‘voor beginners’ heeft

assisteerde hem als hij thuis zijn concer-

was het antisemitisme in de Sovjet-Unie

genoemd, gaan de gedachten onwille-

ten instudeerde. Hij werd haar mentor.

zo virulent dat veel Joodse musici beslo-

keurig uit naar de uitspraak van de

ten te emigreren. In 1978 week Elisabeth

legendarische pianist Artur Schnabel:

Leonskaja uit naar Wenen, waar ze nog

“Mozart is voor kinderen te makkelijk en

steeds woont. Kort na haar emigratie zei

voor volwassenen te moeilijk.” Onder de

ze in een interview: “Gelooft u mij, het

schijnbaar eenvoudige oppervlakte

was geen lichtzinnig besluit om Moskou

gaat een geheimzinnige wereld schuil

de rug toe te keren. Het was werkelijk

die rijk is als het leven zelf. Laat het

zeer zwaar. Maar met muziek en boeken

maar aan Elisabeth Leonskaja over om

kun je overal gelukkig zijn.”

die te openbaren.

Ze vertelde hoe ze in de Sovjet-Unie werd tegengewerkt door de autoriteiten. Dat het beruchte staatsimpresariaat haar maar zelden liet optreden en dat ze dan vaak in de provincie moest spelen op gammele vleugels, en soms niet eens op vleugels maar op slecht gestemde piano’s. Dat een interessante platenproductie in het buitenland aan haar neus voorbijging doordat ze geen uitreisvisum kreeg. En toch bleef ze ook dankbaar aan het land van herkomst, aan de geweldige opleiding die ze er had genoten, waar musici als Heinrich Neuhaus en natuurlijk Svjatoslav Richter het artistiek klimaat hadden gevormd. In het Westen bloeide Leonskaja op. Foto: Marco Borggreve

Kort na haar aankomst trad ze op in de Salzburger Festspiele. Dat was haar

MOZART COMPLETE PIANO SONATAS

ELISABETH LEONSKAJA WARNER 0190296457821 (6CD) VKZ.NL/22143 € 43,99

internationale doorbraak. Haar faam

PODIUM

N ATIO NA LE KO RE N

ENSEMBLE IN TIVOLIVREDENBURG Door Jacqueline Blok-Wouters

Ruim tweehonderd jonge talentvolle zangers, afkomstig uit alle hoeken van Nederland, vormen de Nationale Koren. Ze werken, vaak op uitnodiging van de beste orkesten, samen met wereldberoemde dirigenten als Simon Rattle, Iván Fischer en in het verleden met Bernard Haitink. Dit seizoen zijn de Nationale Koren ensemble in residence van TivoliVredenburg. Een residency in TivoliVredenburg: dit biedt de Nationale Koren de prachtige kans om eigen nieuwe projecten te ontwikkelen. “Het geven van concerten is voor ons echter geen doel op zich, maar zijn cadeaus op ons pad”, aldus Wilma ten Wolde, algemeen en artistiek directeur van de koren. De Nationale Koren bestaan uit vier koren - het Nationaal Kinderkoor, Nationaal Jongenskoor, Nationaal Vrouwen Jeugdkoor, Nationaal Gemengd Jeugdkoor - en een Jong Talentklas. Het instituut biedt zangers tussen de 5 en 29 jaar de gelegenheid om zich muzikaal te ontwikkelen. “Het zijn stuk voor stuk jongeren vol zangvreugd en vuur. Het is onze missie om jong vocaal talent tot bloei te brengen”, laat Wilma weten. Foto’s: Marco Borggreve

Onder artistieke verantwoordelijkheid van Irene Verburg en Wilma maken de zangers hun eigen reis en groei door, individueel. “Het uitgangspunt is dat je zelfstandig moet kunnen musiceren in een koor, ook al zing je in een groep. De ontwikkeling van de zangers is het doel, de koren zijn het middel. Onze concerten

RESIDENCE VAN

zijn dus niet onze doelen, maar cadeaus

werken. “We zingen muziek uit de mid-

innerlijke muzikale voorstelling. In com-

op ons pad.”

deleeuwen tot en met hedendaagse

binatie met veel aandacht voor de

muziek. Klassiek repertoire, maar ook

vocale ontwikkeling geeft dit een speci-

Jonge zangers uit heel Nederland kun-

bijvoorbeeld volksmuziek uit Zuid-Ame-

ale koorklank.”

nen meezingen, want op maar liefst tien

rika met gastdirigent Adrián Rodríguez

plekken in Nederland wordt lesgegeven.

van der Spoel. Het is belangrijk om naast

Alhoewel het geven van concerten niet

Vervolgens komen de zangers eens per

de experts uit ons eigen team gastmu-

hun doel is, zijn de agenda’s van de koren

maand met hun eigen koren bij elkaar.

sici uit te nodigen die hun eigen specia-

goed gevuld. “Ik kijk erg uit naar onze

“Tijdens deze repetities gaan we verder

lisme meebrengen.

projecten in juni en juli. We zingen dan

de diepte in. Bewustzijn van de

twee verschillende programma’s onder

harmonie, tekstbegrip, de vocale

Het ensemble-in-residenceschap van

leiding van Sigvards Klava, artistiek

begeleiding: het zijn allemaal elemen-

TivoliVredenburg brengt de Nationale

leider van het wereldberoemde Lets

ten die een verfijning brengen in het

Koren veel. Denk aan grotere bekend-

Radiokoor. Koormuziek is bij hem in de

musiceren. Verbinden met wat je zingt

heid van de koren en mogelijkheden om

allerbeste handen.” Het ensemble-in-re-

en muzikaal begrip brengen de zangers

nieuwe leerzame projecten te realiseren.

sidenceschap is een geweldige erken-

ontzettend veel.”

“Eerder dit seizoen presenteerden we

ning van ruim 30 jaar Nationale Koren,

een semi-scènische uitvoering van

die boven alles de ontwikkeling van zijn

Wat op de lessenaars belandt is zeer

Purcells Dido and Aeneas. Zo’n productie

zangers vooropstelt.

divers. Zo ook het aanbod van dirigenten

waarin de zangers zingen én spelen

en (gast)docenten waarmee de zangers

helpt hen om de muziek en het verhaal nog dieper te beleven.”

‘Concerten zijn cadeaus op ons pad’

En hoe klinken die Nationale Koren dan? Volgens de nationale pers ‘fabelachtig’, ‘magnifiek’ en ‘fenomenaal’. “We werken aan een flexibele manier van musiceren, die voortkomt uit het zingen vanuit de

CONCERTEN TIVOLIVREDENBURG: 1 APRIL HÄNSEL UND GRETEL 4 JUNI DORT, WO DU NICHT BIST, DORT IST DAS GLÜCK INFO TIVOLIVREDENBURG.NL

INTERVIEW

KL A A R TJ E VAN VE LD H OVE N & MAT T HIA S H AVIN GA

HET GELOOF IN

Door Benjamin Rous

hebben de orgels in veel kerken veel variatie in de zachte stemmen, om die zang goed te kunnen begeleiden. Ik ben nergens echt sterk als ik Klaartje begeleid, maar toch is er superveel dynamische variatie, omdat het orgel die mogeOp hun nieuwe cd Miroir de peine

lijkheden biedt.” Van Veldhoven: “Ik vind

zetten sopraan Klaartje van

het wel heel fijn dat er ook instrumentale

Veldhoven en organist Matthias

stukken op staan, zodat Matthias even

Havinga muziek voor sopraan en orgel

helemaal los kan gaan en kan laten zien

van Nederlandse componisten

wat het orgel in huis heeft.”

centraal. De religieus geïnspireerde composities nodigen uit tot reflectie,

In hun zoektocht naar het juiste repertoire

maar bieden ook troost en genot.

voor de cd kwamen de twee uiteindelijk op composities uit de periode van 1919 tot

Klaartje van Veldhoven vertelt dat de

1955. Van Veldhoven: “We wilden naast

kiem voor de nieuwe cd Miroir de peine,

Andriessen ook een aantal andere com-

die zij samen met organist Matthias

ponisten die te weinig gespeeld en gezon-

Havinga maakte, in haar conservatori-

gen worden een plek geven.” Havinga: “De

umtijd ligt. “Ik hoorde tegen het einde

Tweede Wereldoorlog is in de muziekge-

van mijn studie op een examen iemand

schiedenis echt een keerpunt. Toch blij-

het lied Magna res est amor van Hendrik

ven Nederlandse componisten redelijk

Andriessen zingen. Ik was meteen ver-

behoudend. Andriessen blijft in dezelfde

liefd op dat stuk. Ik dacht toen: dat wil ik

stijl schrijven als voor de oorlog en is dan

ooit nog eens zingen en opnemen. Je

ineens ouderwets. De muziek van Rosy

wacht dan tot het juiste moment zich

Wertheim is superromantisch, Bertus van

voordoet. Ik deed een concert met

Lier zou je ook zo vroeger plaatsen. Alleen

Matthias, en dacht: dat zou te gek zijn. Ik

Henk Badings zou je gematigd modern

greep hem meteen bij de kladden.”

kunnen noemen.”

wachtte gewoon tot ze een organist in

De stukken hebben over het algemeen

het wild zou tegenkomen.”

diepreligieuze teksten. Wat hebben die voor betekenis in een geseculariseerde

“Wat bij het orgel zo tof is, is dat je kunt

tijd? “Magna res est amor is weliswaar

uitpakken, maar dat je ook een onge-

een tekst van Thomas a Kempis en is

looflijke puurheid kunt opzoeken”, vertelt

doordesemd met het christelijke den-

Van Veldhoven enthousiast. Havinga:

ken,” reflecteert Havinga, “maar reikt

“Omdat koorzang zo belangrijk was

veel verder dan dat. Het gaat echt om de

Foto: Merlijn Doomernik

Havinga voegt glimlachend toe: “Ze

MUZIEK

‘Ik was meteen verliefd op dat stuk’ kern van het mens-zijn.” Van Veldhoven: “Miroir de peine gaat óók om een moeder met haar kind en haar worsteling met zijn lijden. Er zitten zoveel thema’s in die universeel zijn, dan hoef je niet per se religieus te zijn om dat in te voelen.” Zware kost? “Je moet er wel een beetje je best voor doen”, geeft Havinga toe. “Een luchtige cd, waarin het allemaal over de lente gaat, kan natuurlijk ook mooi zijn. Maar in dit geval worden vragen opgeworpen. Dat vonden wij mooi, dat het in die zin diepgaande muziek is.” Van Veldhoven: “We hopen mensen die het horen ook wat genot of troost te geven. De cd symboliseert een beetje de moeilijke coronaperiode waar we als artiesten uit komen. Het is denk ik ook wel goed voor een musicus dat zo’n cd een specifieke periode in je leven en carrière weerspiegelt, net zoals de componisten met hun muziek hun tijd weerspiegelen.”

ANDRIESSEN, BADINGS e.a. MIROIR DE PEINE KLAARTJE VAN VELDHOVEN, MATTHIAS HAVINGA BRILLIANT CLASSICS 5028421963044 VKZ.NL/22137 € 9,99

NIEUW op BRILLIANT CLASSICS & PIANO CLASSICS 8 CD

Louis

VIERNE

COMPLETE ORGAN MUSIC Wolfgang Rübsam 96398

PCL10230

96524

96433

2CD

Famous works for piano duo

1CD

Geminiani

Schubert • Saint-Saëns • Ravel • Lutoslawski Rachmaninoff • Zimmermann • Messiaen Jeroen van Veen • Marten van Veen

J. S. Bach

Violin Sonatas Op.1

Goldberg Variations

Igor Ruhadze • Alexandra Nepomnyashchaya

Klára Klára Würtz piano piano

PCL10223

PCL10248

PCL10216

1CD

2CD

Sgambati

Schumann Piano Music

Forgotten Melodies

Gaia Federica Caporiccio

Costanza Principe piano

Mattia Ometto piano

Complete Piano Music Vol. 1

www.brilliantclassics.com www.piano-classics.com

Medtner

ADVERTORIAL

CI CO NIA CO N S O R T

KLASSIEK VOOR EEN BREED PUBLIEK Ciconia proberen we met onze cd’s een verhaal te vertellen. In Rheingold staan

Foto: Jan Hordijk

de sagen en sprookjes van de Rijn cenHet Ciconia Consort heeft onlangs bij

traal en op de cd American Pioneers de

het label Brilliant Classics zijn derde cd,

componisten als pionier in het ontdek-

Rheingold, uitgebracht en de vierde is

ken van het ‘eigen Amerikaanse’ geluid.

alweer in de maak. Steeds hadden we

De inventiviteit en originaliteit van diri-

als ensemble de afgelopen twee jaar in

gent en artistiek leider Dick van Gasteren

plaats van een concertprogramma een

lijkt hierbij onuitputtelijk. Steeds weet hij

plan B klaarstaan, voor de situatie van

weer onbekend repertoire uit alle stijlpe-

een nieuwe lockdown. Achter de scher-

rioden op te diepen en te plaatsen in een

men en zonder publiek mochten we

aansprekende verhaallijn. Met deze

doorgaan. Dus we zijn wat vaker de

thematische benadering proberen wij

studio ingegaan voor radio, televisie en

klassieke muziek toegankelijk te maken

cd-opnames. Het programma De weg

voor een breed publiek, wat ook voor

naar Hollywood met werken van Stra-

Brilliant Classics een belangrijke drijf-

vinsky, Herrmann, Barber en Korngold

veer is. Mede dankzij wereldwijde distri-

werd in maart 2021 opgenomen door de

butie via Brilliant Classics staat Ciconia

NTR en is inmiddels acht keer uitgezon-

ook internationaal in de schijnwerpers.

den op NPO 2 extra. We zijn al met al

Onze cd’s worden gedraaid in Engeland

best trots hoe we met Ciconia de coron-

en Duitsland, en van de VS tot in Austra-

acrisis zijn doorgekomen.

lië en Taiwan, en uit alle hoeken van de

Net als bij de concertprogramma’s van

wereld ontvingen we lovende recensies.

ANTHEIL, IVES e.a. AMERICAN PIONEERS

CICONIA CONSORT O.L.V. DICK VAN GASTEREN BRILLIANT CLASSICS 5028421960869 VKZ.NL/20604 € 9,99

REINECKE, WAGNER e.a. RHEINGOLD KARIN STROBOS, CICONIA CONSORT O.L.V. DICK VAN GASTEREN BRILLIANT CLASSICS 5028421964263 VKZ.NL/22102 € 9,99

Enkele highlights in april en mei

KLASSIEK ZA 9 APR / 19.30 & ZO 10 APR / 14.00

Matthäus Passion

Orkest van de Achttiende Eeuw + Cappella Amsterdam Een eigenzinnige visie op Bachs passie WO 20 APR / 20.30

De droomwereld van Goerner

Gevierde Argentijnse pianist speelt Debussy, Fauré, Schumann DO 12 MEI / 20.15

Jussens versus slagwerk

Arthur & Lucas Jussen + Alexej Gerassimez + Emil Kuyumcuyan Bartók en Bernstein voor twee piano’s en percussie ZO 22 MEI / 20.15

Scottish Chamber Orchestra + Vilde Frang Beethoven 3 + Schumanns vioolconcert

Briljante dirigent Maxim Emelyanychev leidt toporkest

Tickets: muziekgebouw.nl 020 - 788 2000

ADVERTORIAL

18 juni 2022

Dag van de Componist Op zaterdag 18 juni organiseert New Music NOW de eerste Dag van de Componist. Door het hele land klinkt muziek van in Nederland actieve componisten: niet alleen in concertzalen en theaters, maar ook vanaf klokkentorens, op straat en in huiskamers. In TivoliVredenburg in Utrecht klinkt de hele dag nieuwe muziek, Radio 4 verslaat het live. Radio- en tv-reporters doen ook vanuit andere steden verslag. Een dag lang staat nieuwe Nederlandse muziek volop in de schijnwerpers.

Een feest van inspiratie Het is een feest van inspiratie en ontdekking voor alle muziekliefhebbers. Nieuwe muziek is zoveel meer dan avontuurlijke avant-garde. Componisten schrijven niet alleen voor strijkkwartetten en orkesten, maar ook muziek voor carillons, voor amateurkoren, voor theaterproducties en voor harmonie en fanfare. We vieren met de Dag van de Componist de vitaliteit en veelkleurigheid van nieuwe muziek in alle facetten, binnen en buiten, ook bij jou in de buurt. Kom luisteren en ontmoet de componisten en de musici die hun werk spelen! Het complete programma vind je op newmusicnow.nl. Bezoek dit gloednieuwe platform voor nieuwe muziek ook voor artikelen, interviews, luistertips en tientallen video’s met concertregistraties.

Wereldrecord in een bonte stoet De Dag van de Componist komt in het Guinness Book of Records.. Op Utrecht CS onthullen we de Grootste Grafische Partituur Aller Tijden. Die is gemaakt door honderden componisten. De muziek wordt uitgevoerd door een bonte stoet met musicerende kinderen, musici, componisten en voorbijgangers. Onder leiding van Componist des Vaderlands Martin Fondse trekt die stoet met de partituur via Hoog Catharijne naar TivoliVredenburg. Vele tientallen organisaties – podia, festivals en ensembles – werken mee aan de Dag van de Componist. Ze vormen met de componisten een breed netwerk onder de vlag van New Music NOW. De aanleiding voor dit alles is het 111-jarige jubileum van het Genootschap Nederlandse Componisten. Een genootschap met meer dan 300 componisten. Zij schrijven de nieuwe Nederlandse muziek die je uitdaagt, vervoert en optilt. Dat vieren we.

doe mee op

newmusicnow.nl

Van boven naar beneden: Karmit Fadael door Izak de Dreu; Martin Fondse door Krijn van Noordwijk; Bianca Bongers door Réka Szentirmay

INTERVIEW

AN N E LIE N VAN WAU WE

DE FLOW VAN ANNELIEN VAN WAUWE

Foto: Pentatone

Door Paul Janssen

‘Ik heb gemerkt hoeveel yoga voor mijn bestaan als musicus kan betekenen’ bassetklarinet en orkest. Zo gaat het

bassetklarinet. Ik wilde dat als negen-

eerste deel, Pranayama, over de adem-

jarig meisje nadoen op mijn besklari-

haling. “Je hoort de houtblazers echt

net, wat natuurlijk niet ging. Maar daar

Na Belle époque, haar succesvolle

ademen en de strijkers reciteren

is de liefde wel overgesprongen. Het

debuutalbum voor Pentatone dat

bepaalde mantra’s”, legt Van Wauwe de

instrument ligt zo dicht bij de mense-

onder andere goed was voor de Opus

relatie met yoga ten overvloede uit. Het

lijke stem, het wordt echt een verleng-

Klassik Award 2020, komt de

laatste deel, Samadhi, vertegenwoordigt

stuk van jezelf.”

Belgische klarinettiste Annelien van

de hoogste staat die een yogi kan berei-

Wauwe nu weer met een bijzonder

ken, maar voordat het zover is staat

persoonlijk product. Op Flow

meditatie in het tweede deel, Dhyana,

presenteert ze een nieuw werk van

centraal. “Als je het speelt kom je zelf al

Wim Henderickx naast Mozarts

in een tragere, rustigere modus, terwijl

Klarinetconcert en brengt ze beide

het derde deel, Dharana, je weer wakker

werken in verband met yoga.

schudt. Dharana heeft alles met concentratie te maken en Wim Henderickx

Yoga en muziek, zelfs yoga en Mozart.

houdt je bij de les met onregelmatige

Dat schreeuwt om uitleg. “Yoga is een

maatsoorten waarbij Stravinsky’s Sacre

passie van mij waar ik al zo’n jaar of tien

niet ver weg is. In de cadens zet hij ter-

mee bezig ben”, zegt Annelien van

loops de bassetklarinet in de spotlights.”

Wauwe in alle rust. “Ik heb gemerkt hoeveel yoga voor mijn bestaan als

De bassetklarinet, niet te verwarren met

musicus kan betekenen. Dan heb ik het

de nog lagere bassethoorn, is op de cd

over zaken als ademhaling, focus en

Flow die andere schakel tussen het werk

zowel mentale als fysieke controle. Het

van Henderickx en Mozarts Klarinetcon-

leek mij daarom een mooi idee een

cert. Louter Mozart en yoga wekt

nieuw werk te laten schrijven en dat

immers al snel een zweem van zweve-

samen met het door mij meest geliefde

righeid. “Mensen die enige ervaring met

klarinetconcert op cd te zetten.”

yoga hebben, weten dat er heel veel

Als vanzelfsprekend kwam Van Wauwe

vormen zijn, sommige zelfs heel fysiek.

terecht bij de meest vooraanstaande

Daar is niets zweverigs aan”, pareert Van

Belgische componist van dit moment:

Wauwe de suggestie direct. “Ik vond het

Wim Henderickx. “Omdat ik de gelegen-

mooi om Mozart erbij te hebben en de cd

heid te baat wilde nemen ook de filosofi-

Flow te noemen. Dat gevoel dat alles

sche kant van yoga voor het voetlicht te

klopt en vanzelf gaat en dat je tot bijzon-

brengen heb ik Wim gevraagd om zijn

dere zaken in staat bent, heb ik niet

inspiratie te halen uit Sutra, een oud

alleen als ik yoga beoefen, maar ook als

boek met korte aforismen over wat yoga

ik Mozart speel. Het is zulke pure muziek,

inhoudt. Ik heb er een paar elementen uit

het nodigt uit tot die pure flow.”

gekozen en die aan Wim voorgelegd.” Bovendien viel Van Wauwe werkelijk Zo gebeurde het dat de lessen uit de

voor de klarinet door de bassetklarinet.

tweede eeuw voor Christus van de Indi-

“Een van de eerste opnamen die ik

ase geleerde en filosoof Patanjali nu

hoorde was van Sabine Meyer die

klinken in een subjectieve vertaling voor

Mozarts Klarinetconcert speelde op een

DEBUSSY, PIERNÉ e.a. BELLE ÉPOQUE ANNELIEN VAN WAUWE ORCHESTRE NATIONAL DE LILLE O.L.V. ALEXANDRE BLOCH PENTATONE 0827949080869 VKZ.NL/19521 € 22,99

MOZART, HENDERICKX FLOW ANNELIEN VAN WAUWE NDR RADIOPHILHARMONIE O.L.V. ANDREW MANZE PENTATONE 0827949097362 VKZ.NL/22141 € 20,99

BOEK

MIE C Z YSL AW WE IN B E RG

BRILJANT COMPONIST en waar hij inmiddels een gevierd com-

heid en zijn positie in de schaduw van

ponist is, overigens niet zonder proble-

Sjostakovitsj. Tijdens de opkomst van

men met Stalin. Vanaf dat moment, in

het antisemitisme in de Sovjet-Unie

1943, groeit een vriendschap, waarbij

komt ook hij in de gevangenis terecht.

beide componisten al hun werk aan

Het overlijden van Stalin bespaart hem

elkaar voorspelen. Zij doen dat gedu-

een ernstiger lot.

rende 32 jaar en beïnvloeden elkaar diep.

Een tijdlang dreigt hij in vergetelheid te

Op 8 december 1919 wordt in de Joodse

Sjostakovitsj wordt zo beroemd dat

raken, maar recent bloeit de waardering

wijk van Warschau Mieczyslaw Wein-

Weinberg gezien wordt als een tweede,

voor zijn prachtige werk weer op, zeker

berg geboren. Zijn vader is musicus en

mindere versie. Dat blijkt volkomen ten

in Duitsland. In Nederland speelde het

van jongs af aan gaat Mieczyslaw mee

onrechte. Talrijke bekende musici spelen

Quatuor Danel in het Muziekgebouw

naar alle cafés, bruiloften en cabarets

en roemen Weinberg. Maar alles zit

aan ’t IJ, eind 2019, alle kwartetten van

waar zijn vader vioolspeelt. Daar leert hij

Weinberg tegen om door te breken: zijn

Weinberg voor een enthousiast publiek.

het vak van musiceren en improviseren.

Pools-Joodse afkomst, zijn bescheiden-

En de zangeres Ekaterina Levental

Hij gaat naar het conservatorium en verdient zijn geld met viool- en pianospel te midden van het rijke Joodse culturele uitgaansleven. Dan vallen de Duitsers Polen binnen en Mieczyslaw weet, aangemoedigd door zijn ouders, te vluchten. Na een avontuurlijke tocht bereikt hij de Russische stad Minsk waar hij tot zijn grote vreugde zijn opleiding aan het conservatorium kan voortzetten. Dan vallen de Duitsers ook Rusland binnen en weer moet hij, op de dag van zijn afstuderen, vluchten, nu naar Tasjkent. Inmiddels heeft hij een grote bewondering opgebouwd voor de dertien jaar oudere Dmitri Sjostakovitsj. Hij stuurt hem zijn afstudeeropdracht, zijn Eerste Ssymfonie. Sjostakovitsj ziet onmiddellijk dat dit een briljant werk is en nodigt Weinberg uit in Moskou, waar hij woont

Mieczyslaw Weinberg

WEINBERG, SJOSTAKOVITSJ EN STALIN EEN MUZIKAAL TRIO

JAN AUKE WALBURG, 2022 ISBN 9789080716223 € 22,50 HARDCOVER, GEÏLLUSTREERD MET MEER DAN 70 FOTO’S

Dmitri Sjostakovitsj

hoopt na haar Medtner-project zich te

redactie de soliditeit van de informatie

kunnen richten op het prachtige vocale

over Sjostakovitsj en Weinberg. Jan Auke

werk van Weinberg.

Walburg is emeritus hoogleraar psychologie, zijn boeken geven vooral inzicht in

Op 15 maart is het boek Weinberg,

de motieven, gevoelens en omstandighe-

Sjostakovitsj en Stalin - Een muzikaal trio

den van de componist in relatie tot diens

verschenen. Tegen de achtergrond van

muziek. Daarmee zijn deze toegankelijk

het revolutionaire Rusland en de oorlog

voor een breed, geïnteresseerd publiek.

DE VIJFTIEN KWARTETTEN VAN DMITRI SJOSTAKOVITSJ EEN LEVEN IN KWARTETTEN

JAN AUKE WALBURG IN SAMENWERKING MET DANIEL ROWLAND, 2021 ISBN 9789080716209 € 22,50 HARDCOVER, GEÏLLUSTREERD

met Duitsland vertelt dit boek het verhaal van de vriendschap tussen beide componisten en hun worsteling met Stalin en zijn opvolgers. Andere boeken van deze auteur zijn De symfonieën van Gustav Mahler en De vijftien kwartetten van Dmitri Sjostako-

DE SYMFONIEËN VAN GUSTAV MAHLER

vitsj - Een leven in kwartetten, dat hij samen met de internationale topviolist

JAN AUKE WALBURG, 2002 ISBN 9080716219 €22,50 HARDCOVER

Daniel Rowland schreef. Deze boeken zijn gebaseerd op oorspronkelijke historische bronnen en een hedendaagse

UITGEVERIJ: PERFORMABOEKEN INFO: JAWALBURG@HOTMAIL.COM

analyse van de muziekwerken. De musicoloog Leo Samama versterkt met zijn

Jan Auke Walburg

HANS HEG

STRIJDBARE WEL GOED Degenen die worden uitverkoren, door

Doordat Ella van Poucke zo pontificaal

een strenge en regelmatig van samen-

naar buiten trad met haar ongezouten

stelling wisselende jury, worden gehul-

kritiek op de Muziekprijs zal ze voortaan

digd tijdens een prestigieus slotcon-

als die afgewezen celliste te boek staan.

Als – áls ik in dat comité had gezeten,

cert. Meestal in aanwezigheid van de

Was dat wel haar bedoeling? Had ze

zou ik dan ook zo negatief hebben gead-

minister of staatssecretaris van cultuur.

daarvoor niet behoed moeten worden?

viseerd? Wie thuis is in het wereldje van

Mezzo Jard van Nes en pianist Ronald

Al heeft ze natuurlijk het volste recht om

de klassieke muziek zal meteen begrij-

Brautigam behoorden tot de eerste

aan de bel te trekken. Toch heb ik mijn

pen om wie het gaat: celliste Ella van

winnaars. Later volgden onder anderen

twijfels. De afgelopen veertig jaar waren

Poucke. Ze kreeg in november te horen

Janine Jansen en Lavinia Meijer, en de

er veel goeie en soms ook matige win-

dat ze, vlak voor de eindstreep, na bijna

cellisten Pieter Wispelwey en Quirine

naars. Zoals gezegd: de verliezers blijven

drie jaar vervolgstudie, niet in aanmer-

Viersen. Pianist en componist Thomas

in principe anoniem.

king komt voor de Nederlandse Muziek-

Beijer is de laatste in de rij. Deze muzi-

prijs. Een staatsprijs, hier het hoogst

kale duizendpoot kreeg hem onlangs in

Daarom spijt het me des te meer dat ik

haalbare. Vergelijkbaar met een promo-

Groningen.

me bijna gedwongen voel ook de artis-

tie in de wetenschap, las ik ergens.

tieke kant van deze affaire te belichten. Om alle schijn van partijdigheid te ver-

Van Poucke was verbijsterd. En woe-

mijden heb ik Van Pouckes Schu-

dend! Daarom koos ze voor de vlucht

mann-cd eind vorig jaar – na haar publi-

naar voren en trok op 7 december van

citaire klacht – anoniem bij Concerto

leer in de Volkskrant. Leuke primeur. En

gekocht. En heb ik niet, zoals gebruikelijk,

voor Ella een mooi podium om haar

een (gratis) recensie-exemplaar aange-

onvrede kenbaar te maken. Was dat wel

vraagd. Pijnlijke conclusie: eigenlijk heb

verstandig, vraag ik me in alle ernst af.

ik een beetje spijt van die investering.

Het bijzondere van deze prijs is juist dat het niet om een regulier concours gaat.

Met de opzet – alles van Schumann voor

Het is een gesubsidieerd studieproject

cello en piano of orkest op één cd – is

dat uiteindelijk naar een internationale

niets mis. Aan de uitvoeringen ontbreekt

carrière moet leiden.

echter het een en ander. Zoals technisch raffinement, een dwingende visie en

Daarom moeten alle kandidaten eerst

levendige articulatie. Ik kan zo twee

een tentamen afleggen om überhaupt te

andere, oudere opnamen met dit reper-

worden toegelaten. Met hoeveel ‘lof’ je

toire uit mijn platenkast halen die meer

ook bent afgestudeerd aan een Neder-

boeien. Ik vrees dat de adviescommissie

lands conservatorium. Om reputatie-

daar ook over is gevallen. Maar dat haar

schade te voorkomen wordt een afwij-

afwijzing het gevolg is van een vermeende

zing bewust niet bekend gemaakt. Ook

gebrekkige organisatie, lijkt me sterk.

niet aan het eind van de rit. Alles wordt gefinancierd door het rijk. Dat is de prijs!

Dat het te maken kan hebben met het

Bij Van Poucke gaat het om bijna dertigduizend euro.

altijd wat hooghartige, ironische toontje Edgar Moreau

van voorzitter Ad ’s-Gravesande (die Van

COLUMN

VAN POUCKE GENOEG? Poucke het slechte nieuws bracht), daar

Genoeg hierover, want er is ander goed

kan ik me wél iets bij voorstellen. Dat is

nieuws. Verrassend mooi nieuws zelfs.

zijn handelsmerk. Hoe dan ook, voor de

Afkomstig van een Franse collega en

gekwetste Ella is niettemin mooi mee-

leeftijdgenoot van Ella van Poucke.

genomen dat ze haar cd met financiële

Edgar Moreau (27) maakte in september

steun van het Fonds Podiumkunsten

2020, samen met soulmate Michael

(waar de Nederlandse Muziekprijs

Sanderling, in Luzern een buitengewoon

tegenwoordig onder valt), heeft kunnen

inspirerende cd met louter joods ge-

realiseren.

oriënteerde muziek. Het geraffineerd samengestelde programma en de

Voor een beter begrip: eerst nog wat

indringende uitvoeringen roepen zowel

historisch perspectief. Vóór 1980 was er

bewondering, ontroering als emoties op.

alleen een Prix d’Excellence. Ieder conservatorium kon hem naar eigen inzicht

Ernest Bloch (From Jewish life en Rhap-

aan zijn beste leerlingen toekennen.

sodie hébraïque), Erich Wolfgang Korn-

Doordat men numeriek tegen elkaar ging

gold (Celloconcert), Max Bruch (Kol

opbieden (welk conservatorium heeft de

Nidrei) en Maurice Ravel (2 Mélodies

meeste P’s!), devalueerde de muzikale

hébraïques) staan daardoor postuum

waarde van de Prix drastisch. Bovendien

alsnog gezamenlijk op één podium. En

kwam er veel kritiek. Geen wonder dat

het werkt. Vanaf de eerste maten van

het ministerie daarop het prijzenbeleid

Blochs ‘Gebed, Smeekbede en Joods

voor toptalent in eigen hand nam. Goed

gezang’ slepen Moreau en Sanderling

idee. Al komen er ook nog wel eens

junior je mee naar een wereld en een tijd

aanvechtbare beslissingen uit de bus.

waarin de nazi’s het nog niet voor het

SCHUMANN COMPLETE WORKS FOR CELLO ELLA VAN POUCKE, JEAN-CLAUDE VANDENEYNDEN PHION O.L.V. GÜNTER NEUHOLD CHALLENGE CLASSICS 0608917287127 VKZ.NL/22150 € 23,99

zeggen hadden. Korngold schreef zijn Celloconcert, net als zijn Vioolconcert, weliswaar pas na 1945 in Amerika, maar het past perfect in het profiel dat Moreau voor ogen heeft. Een hele cd vol composities die op

Vergelijkbaar met een promotie in de wetenschap

de een of andere manier, en in welke instrumentatie dan ook, verwijzen naar de muzikale aspecten van het aloude Joodse geloof. En daartoe reken ik ook de muzikale bouwstenen die Korngold gebruikte als filmcomponist. Slim van hem dat hij van de grote bazen in Hollywood eiste dat hij het materiaal voor zijn filmscores later ook in ‘eigen’ composi-

KORNGOLD, BRUCH e.a. TRANSMISSION EDGAR MOREAU, LUZERNER SINFONIEORCHESTER O.L.V. MICHAEL SANDERLING ERATO 0190295105105 VKZ.NL/22134 € 22,99

ties mocht verwerken.

RADIO

CO N CE R T Z E ND E R

FELIX BLUMENFELD HERONTDEKT eenkomst die hij met de Poolse pianogigant had. Zijn lijst met werken puilt uit van de etudes, nocturnes en mazurka’s. De muziekgeschiedenis is wreed. De

Misschien is dat de reden waarom we

ene componist wordt wereldberoemd,

Blumenfeld niet meer kennen: heel origi-

terwijl de ander na zijn dood compleet

neel was deze componist niet.

in de vergetelheid raakt. Bij de Concertzender draaien we alle

Maar dat wil niet zeggen dat zijn werk

componisten, de bekende maar zeker

kwaliteit mist. Hoor maar eens hoe de ene

ook de onbekende. Hebt u bijvoorbeeld

hand zich parelend over de toetsen slin-

al eens gehoord van Felix Blumenfeld?

gert, terwijl de andere hand lyrische melodielijnen per strekkende meter laat

In ons programma Onbekend is Onbe-

vloeien. Virtuositeit is bij Blumenfeld altijd

mind? halen we elke twee weken verge-

meer dan vingervlugheid en goedkoop

ten muziekstukken onder het stof van-

effectbejag. Die loopjes, die kan iedereen

daan. Dat kan onbekend werk van een

wel spelen na zoveel jaar les. Maar om de

bekende componist zijn. Kent u bijvoor-

melodie mooi te laten uitkomen binnen

beeld de kamermuziek van operettekei-

die wirwar van noten, daarvoor moet je

zer Jacques Offenbach? Maar vaker

echt een volbloedmusicus zijn.

Felix Blumenfeld

Wij van de Concertzender vinden hem

introduceren we een naam die de meeste mensen niets zegt. Hjalmar Borgström,

Tijdens zijn leven heeft Blumenfeld veel

nog lang niet bekend genoeg. De

bijvoorbeeld. Of Felix Blumenfeld.

volbloedmusici opgeleid. In zijn jaren in

komende weken gaan we veel van hem

Kiev had hij zijn beroemdste leerling:

laten horen: pianomuziek, maar ook

Felix Blumenfeld (1863-1931) werd

Vladimir Horowitz. Horowitz had een

kamermuziek en orkestmuziek. Wij

geboren in wat nu het midden van

groot voordeel dat voor Blumenfeld net

geloven in alle goede muziek, niet alleen

Oekraïne is. Als jongeman ging hij in Sint-Petersburg studeren (bij Rimski-Korsakov). Nadat hij was uitgeleerd,

Onbekend is onbemind?

werd hij zelf leraar aan het conservatorium: eerst in Sint-Petersburg, later in Kiev en Moskou. Maar hij hield het niet

te laat kwam: de opkomst van de gram-

de allerbekendste. Bij ons kunt elke dag

bij het leslokaal. Het grote publiek

mofoonplaten. Wie Blumenfeld bij

weer genieten van uitdagende klassieke

leerde hem kennen als componist, als

leven niet had horen pianospelen, wist

muziek, oude muziek, nieuwe muziek,

dirigent maar vooral als pianovirtuoos.

niet hoe hij geklonken had. Een eeuw

wereldmuziek en jazz. Uit alle hoeken

Hij vierde grote triomfen met muziek

lang stond Blumenfeld uitsluitend

en gaten voor u opgediept!

van vele Russische componisten, niet in

bekend als de leermeester van Horo-

de laatste plaats van hemzelf.

witz. Zijn muziek hield geen repertoire en werd vergeten. Pas de laatste jaren

Net als Chopin had Blumenfeld een

hebben pianisten zijn moeilijke, maar

Poolse moeder. Dat is niet de enige over-

lyrische werken herontdekt.

Tekst Wouter Steenbeek

IN GESPREK MET

M ATA N G I Q UA R TE T

Door Noortje Zanen

Het Matangi Quartet was

om de tweejarige opleiding bij de Strijk-

tweeëntwintig jaar geleden het eerste

kwartet Academie te doen, was dat best

kwartet van de Nederlandse

spannend. Daniel, Nander en ik moesten

Strijkkwartet Academie dat een

er onze conservatoriumstudie voor

intensieve tweejarige voltijdopleiding

stopzetten, dat was een moeilijke keus.

volgde. Een flinke investering, die

Achteraf lijkt het een heel logische

Foto: De Schaapjesfabriek

HET STARTPUNT VAN IETS GROOTS

werd bekroond met de prestigieuze

beslissing, maar toen wisten we natuur-

Moments, waarin we alles kunnen spelen

Kersjes van de Groenekanprijs en een

lijk nog niet dat het kwartet zo’n succes

waar we zin in hebben, met gastmusici

volle concertagenda. Hoe kijken de

zou worden en dat we zo lang bij elkaar

naar onze eigen keus. Het kwartet is nog

kwartetleden terug naar deze

zouden blijven.”

altijd het allerbelangrijkst, het blijft

flitsende start en wat zijn de toekomstplannen?

steeds in beweging en we hopen dat we Sinds de oprichting heeft het kwartet één

dit nog heel lang kunnen volhouden.”

wissel in de bezetting gehad in 2006, “Het begon allemaal met het eindexa-

toen Nander stopte en werd vervangen

men viool van Maria-Paula Majoor”,

door Arno van der Vuurst. Maria-Paula:

vertelt altviolist Karsten Kleijer. “Maar ik

“Dat was wel even slikken, we moesten

kende de andere twee musici al veel

elkaar toen diep in de ogen kijken en

Cd-tip van het Matangi Quartet:

langer”, vult Maria-Paula Majoor aan.

beslissen of we écht door wilden gaan.”

“Een cd die ons allemaal heeft

“Toen ik in september 1999 een paar

Karsten: “Een ander verschil met vroeger

geraakt is Silent Songs van Valen-

musici zocht, hoefde ik niet lang na te

is dat we niet meer met z’n vieren in één

tin Silvestrov. Dit is een prachtig

denken. Violist Daniel Torrico Menacho

huis wonen en repeteren. Nu combineren

bewijs van hoe mooi de muziek

en cellist Nander Cirkel kende ik al heel

we allemaal het kwartet met een gezins-

van Silvestrov is.”

lang, we zaten samen in de jongtalent-

leven thuis. Maar zodra we samen op

afdeling van het conservatorium in Den

tournee zijn, voelt het meteen weer heel

Haag. En Karsten had ik net leren kennen

vertrouwd. Maria-Paula: “We zijn alle vier

tijdens een operafestival in Dordrecht.

heel verschillend, maar de kern van ons

We hadden meteen vanaf de eerste

succes is onze jarenlange vriendschap,

repetitie het besef: hier gebeurt iets

we delen een groot verleden met elkaar.

bijzonders.” Al snel was duidelijk dat het

En nog altijd zijn we heel nieuwsgierig. We

eindexamen niet het einddoel zou zijn,

vertikken het om in een hokje geplaatst

maar het startpunt van iets veel groters.

te worden, we zullen altijd buiten de

Karsten: “Toen we het aanbod kregen

lijntjes blijven kleuren.”

‘Het kwartet is nog altijd het allerbelangrijkst’

Veel dromen hebben de musici al kunnen verwezenlijken. Karsten: “Carnegie Hall stond lang op onze wensenlijst en wat was het geweldig om daar in 2019 op te treden!” Maria-Paula: “En we hebben ook

SILVESTROV SILENT SONGS

SERGEY YAKOVENKO, ILYA SCHEPS ECM 0602498214244 (2CD) VKZ.NL/22155 € 37,99

al vijf jaar onze eigen serie Matangi

KLASSIEKE DAG VAN DE COMPONIST

TER HORST 1&2 STRING QUARTETS HELIKON QUARTET 19 COBRA 87138979048 99 22, € 6 VKZ.NL/2214

De componist gaat zitten. Heeft hij de

Girlpower: Stella, Marieke, Lotus en

eerste noten, een thema in het hoofd?

Renate. Twee violen, altviool en cello.

Heeft zij een spoorboekje met rails vol

Hun wens is nieuw repertoire spelen, dus

blinkend klinkende noten die naar het

componisten aan het werk zetten. Doen!

eindstation leiden of lijden? Of wacht hij

Je weet het niet maar misschien wordt

af wat er komt en dan schrijft de compo-

Maarten ter Horst ooit de Componist des

sitie zichzelf als een parelsnoer. Daarna

Vaderlands en dat is een opstapje naar…

strippen en ordenen.

JETHS HEART THE TELL-TALEE BA NSE,

TASMIN LITTLE, JULIAN H ORKEST RADIO FILHARMONISC e.a. N GA FFI GA O.L.V. JAMES S 0608917290820 SIC AS CL GE LEN AL CH VKZ.nl/22147 € 23,99

Ik wil bij verhalen schrijven altijd ‘het

Cd klassiek

beginnetje vinden’ in een kluwen wol aan

The Tell-Tale Heart. Componist Willem

ideeën, en dan meteen roffelen – met

Jeths.

twee vingers – op de computer. Het

Willem Jeths (62 jaar) was Componist

stroomt. Daarna strippen en ordenen.

des Vaderlands. Hij heeft veel gecompo-

Suggestie voor je spreekbeurt: haal je

neerd, is gelauwerd. Oh… maar dan is het

duim uit de dijk van ideeën en het begint

makkelijk om iets nieuws te maken.

gelijk te stromen*. Daarna strippen en

Ho! Ho! Misschien is het moeilijker om

ordenen.

een grote reputatie te hebben. De gelau-

Hier zijn twee Nederlandse componisten

werde moet zich steeds opnieuw bewij-

en een Nederlandse bassist-componist.

zen. Het lauwerkransje wordt maar zo van het hoofd getrokken.

Cd klassiek

Je zal maar componist zijn….

Introspect. String Quartets 1&2. Helikon

Track #1. Mors aeterna. Dat is Latijn. De

Quartet.

eeuwige dood. De eerste maten. Luister

Maarten ter Horst (34 jaar) is de compo-

en huiver. Diep en donker. Bedenk woor-

nist. Hij moet iets, wil iets, voelt iets,

den voor wat je hoort, want wat je

begint, laat het liggen en…ja, het moet

benoemt, bestaat voor je.

eruit! Aldus Maarten. De aarzeling is net

Hé, welke instrumenten hoor je? Signaal

zo mooi als de overwinning. Zijn eerste

van een trompet? Wat is dat op 7’08”?

grote composities. Het zijn “twee sterk

Vraag om het in de klas te draaien. Tis

autobiografische strijkkwartetten”. Dat

9’27”. Iedereen draait z’n fantasieknopje

was dus zijn ‘beginnetje’. Maar wil ik van

op het hoofd op standje nieuwsgierig.

tevoren weten dat het autobiografisch is?

Daarna bespreken: wat heb je gehoord?

Daarover een volgende keer. De eerste

Voor je het weet krijg je 31 jaar en 4

maten. Intrigerend. Beeldend. Dan weer

CRESCENT

ZKO KOHASHI TONY OVERWATER, AT 472523 917 08 06 JAZZ IN MOTION 99 20, € 8 214 L/2 VKZ.N

soft, dan weer heavy. Veel kleuren en contrasten. Herken je thema’s? Het Helikon Quartet. Jong, nieuwsgierig en maatschappelijk geëngageerd.

Roffelen

KinderZAKEN ...voor kinderen en andere volwassenen

dagen later een mailtje met: “Hé zeg, dat stuk, toen, in de klas, wat vind ik dat eigenlijk geweldig.” Track #2. Een vioolconcert. Ik realiseer mij altijd weer dat elke noot die geschreven, gezongen en gespeeld wordt bar veel werk en taaie doorzetting heeft gekost. De violiste is Tasmin Little. Je hoeft de naam alleen maar drie keer met liefde te zeggen (Tasmin Little, 3x ) en je wilt meer van haar horen. Foto: Foppe Schut

Op 4’09”. Nee hè?! Op 19’06” worden grote klankkleurbrokken naar je toe gegooid. Fantasieknop tolt. Geen houwen aan. Een verraderlijk slot, je houdt je

Maarten ter Horst

adem in. Ja? Nee? Track #3. De titelmuziek van de cd naar het griezelverhaal van Edgar Allan Poe. De zangeres (en hoe!) is de moordenares. Zij wordt thuis verhoord door de

grootheid John Coltrane, #5.

Dit is mijn 50ste stukje in

politie. Zit op een stoel boven de ver-

Ik werd contemplatief*, afdalend en

Klassieke Zaken*.

moorde man onder de vloer. Zij hoort

tegelijk opstijgend. Kan dat? Het is de

Wil je met een videobelletje op mijn

ineens het hart kloppen. Horen de agen-

muziek die dat doet, ik doe niets. Er staan

partijtje komen? Stuur dan een mailtje

ten dit ook? Vraag maar hoe het afloopt.

vier composities op van John Coltrane en

naar edwinrutten@edwinrutten.nl. Dan

De Engelse tekst staat in het boekje.

twee van Tony Overwater. Mooi opgeno-

maken we een afspraak. Alle kinderen

Als jij weet op welke tijd je tellertje staat

men door supertechnicus Frans de Rond.

en andere volwassenen zijn op elk

als je het hart in de muziek denkt te

Elke noot van de bas is te horen. Niks

moment welkom.

horen, dan verloot ik deze cd. Mijn geliefd

geen gewalm. As long as there’s music is

Tzal mij benieuwen of er ‘een andere

Radio Filharmonisch Orkest speelt.

het laatste stuk. En zo is het.

volwassene’ mailt. Schroom niet! Mijn parrot Milo is er ook.

Cd jazz

Suggestie

Crescent. Atzko Kohashi, piano en Tony

Ik ga 17 juni naar de Dag van de Compo-

Iedere mailer krijgt de

Overwater, bas.

nist in TivoliVredenburg in Utrecht. Mis-

intussen felbegeerde

Dit is een duo waarbij je niet zit te wach-

schien kom ik Martin Fondse, de huidige

Klassieke Kinderzaken

ten op slagwerk of blazers. ‘In het klein-

Componist des Vaderlands, tegen!

ste ligt het grootste reeds besloten’, zei

Als jij mij als eerste aan mijn jas trekt,

de filosoof. Japan en Nederland omhel-

krijg je een vers cd’tje.

Nou dág!

zen elkaar muzikaal, weven netten van

Edwin Rutten

noten om elkaar heen. Bekende composities worden hier opgefrist. Crescent is het wassen van de maan. Wassen? Dat is het werkwoord voor het elke twee weken groter en kleiner worden van de maan. En het is de titel van de compositie van saxofoon

konde.

PS. Hoe heet dat ventje

PPS. Contemplatief.

PS. Alle 50 stukjes zijn

met die duim in de dijk?

Nadenkend, mediterend,

na te lezen op

11de mailer stuur ik een

een laagje dieper gaan

www.edwinrutten.nl

dijk van een cd.

in hoofd en hart.

bij LEZEN.

ALTIJD EEN VERRASSING OOK DIT PRODUCT KOOPT U MET DE KLASSIEKE ZAKEN CADEAUKAART

ZIEK VAN KLASSIEKE MU VOOR LIEFHEBBERS

• Verkrijgbaar bij uw Klassieke Zaken specialist • Kies zelf een bedrag tussen € 5,- en € 150,• In delen inwisselbaar • Gratis bijpassende cadeauverpakking met ruimte voor een persoonlijke boodschap

VKZ.NL/215662

De Klassieke Zaken Cadeaukaart is een speciale uitgave van de Nationale EntertainmentCard, de nationale cadeaukaart voor cd’s, dvd’s, games en tickets voor musicals en concerten. Besteedbaar bij winkels (ook online) in heel Nederland. Zie ook www.nationale-entertainmentcard.nl.

JAZZ

OOR VOOR DETAIL Door Mischa Andriessen

zangstem en de zangstem van Anna Serierse als instrument. Knap hoe Sprangers het evenwicht tussen uitersten zoekt. En vindt. Furieus en onverschrokken. Immanuel Wilkins (weer een altsaxofonist) duikt de jazzgeschiedenis in en komt op The

die niet ook componeren. Wat dat aan-

7th hand er tot de tanden toe gewapend

gaat zijn de rollen de afgelopen jaren nogal omgedraaid, want niet zo gek lang geleden moest je jazzcomponisten zoeken met een zaklantaarn. Is dat een goede ontwikkeling? Jazeker. Al blijft het

Foto: RogWalker

Ze lijken haast uitgestorven: jazzmusici

met kennis en kunde uit. Het samenspel van het kwartet is subliem, elke noot een avontuur én een gospel. Weergaloos. Immanuel Wilkins

jammer dat door deze omslag de schone kunst van het improviseren aan

Waar Binney al geruime tijd meedraait,

belang heeft ingeboet, het is heerlijk te

komt de Nederlandse altsaxofonist Mo

constateren dat nu zoveel interessan-

van der Does net kijken. Niettemin levert

tere stukken worden geschreven.

hij met Motet een meer dan volwassen

Meer en meer is ook te merken dat de

plaat af. Blikvanger is de viermansbla-

componerende jazzmusicus zijn muziek

zerssectie die vooral collectief indruk

in toenemende mate vanuit de hele

maakt. Solo’s zijn hier geen uithangbord

band bedenkt en niet alleen vanuit zijn

voor individuele kwaliteiten, maar eerder

eigen instrument. De Amerikaanse alt-

een doordenken op de melodielijnen en

saxofonist David Binney is zo iemand.

harmonische mogelijkheden die in de

Meteen vanaf de eerste tonen van zijn

elegante composities gul worden aan-

nieuwe plaat A glimpse of the eternal is

gedragen. De prachtige klankkleuren van

te horen hoe weloverwogen hij zijn num-

alt- en tenorsax, trompet en (bas)klari-

mers opbouwt. Al voor Binney zelf invalt,

net komen optimaal tot hun recht door

heeft pianist Craig Taborn met een paar

de invoelend spelende ritmesectie onder

subtiel gevarieerde akkoorden duidelijk

leiding van pianist Floris Kappeyne.

THE 7TH HAND

IMMANUEL WILKINS BLUE NOTE 0602438326501 VKZ.NL/22144 € 17,99

gemaakt waar dit album om draait. Binneys nieuwste plaat is een herpositi-

Kika Sprangers, ook jong, ook Neder-

onering. Hij kiest voor minder en zegt

lands en ook altist heeft zich de laatste

Hij kiest voor minder en zegt daardoor meer daardoor meer. De structuur is eenvou-

jaren behalve als gloedvol blazer steeds

diger, de emotionele lading juist groter

meer doen gelden als een onderzoekend

en de zeggingskracht nog sterker. De

en daardoor bijzonder componist. Kort

muziek heeft zoveel rust en ruimte,

na geslaagd werk met het klassieke

zoveel adem, dat ook het kleinste detail

Pynarello is er nu Mind’s eye, een indruk-

tot zijn recht komt en je raakt.

wekkende verkenning van de sax als

A GLIMPSE OF THE ETERNAL DAVID BINNEY e.a. CRISS CROSS 8712474140824 VKZ.NL/22145 € 22,99

GRIEG PIANO SONATA, 14 LYRIC PIECES MATTHIEU IDMTAL PIANO CLASSICS 5029365102391 VKZ.NL/22516 € 20,99 De nieuwe muziekafdeling in Boekhandel Dominicanen is een feestje voor onze klanten. De mooie bovenverdieping, met prachtig uitzicht over de hele winkel en op het middenschip van de kerk, is zowel met de trap als met de lift te bereiken. En eenmaal boven waan je je echt in een andere wereld. Een uitgebreide collectie klassieke muziek – nieuw

De jonge Belgische pianist Matthieu Idmtal wordt door zowel pers als

en tweedehands – popmuziek en jazz. Ook vinyl in alle

publiek geprezen om zijn markante muzikale persoonlijkheid en fijngevoe-

genres is ruimschoots te vinden, evenals documentaires en

lige interpretaties, voortkomende uit zijn liefde voor poëzie. Hij besloot de

arthouse-films. Kom langs in de mooiste winkel van Maas-

helaas weinig uitgevoerde sonate van Grieg op cd te zetten; een op en top

tricht voor het uitgebreide assortiment of bezoek een van

romantisch werk, dat de componist schreef toen hij pas 22 jaar oud was.

de vele concerten en lezingen in onze boekhandel.

Met zijn vrije timing – laat de metronoom maar in de kast – leidt Idmtal ons niet alleen door het schilderachtige Noorse landschap maar ook naar het hart van de gepassioneerde Grieg. Daarnaast speelt hij een aantal lyrische stukken; miniaturen, die ondanks hun muzikale vindingrijkheid vaak een

BOEKHANDEL DOMINICANEN Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043 4100010 www.libris.nl/dominicanen

ongecompliceerd verloop hebben. Matthieu Idmtal: een virtuoze, fijnzinnige poëet! Roger Moens

HÄNDEL HEROES FROM THE SHADOWS NATHALIE STUTZMANN, ORPHEO 55 ERATO 0825646231775 VKZ.NL/22157 € 22,99 Boekhandel Het Colofon (850 m2) is gevestigd in de Arnhemse Bakkerstraat 56. De winkel werd gestart in augustus 2014 met zestig oude deuren op schragen en heel veel voordeelboeken. Inmiddels is de zaak uitgegroeid tot een complete boekhandel met een grote collectie nieuwe boeken, een afdeling tweedehands- en voordeelboeken.

In haar rijke carrière heeft de alt Nathalie Stutzmann veel hoofdrollen

Daarnaast is er een grote afdeling klassieke muziek te

vervuld in opera’s van Händel. Daarbij viel het haar op dat Händel juist voor

vinden met een uitgebreide, bijzondere collectie! Er zijn

de bijrollen de prachtigste aria’s vol dramatiek en schoonheid had gecom-

regelmatig concerten, optredens en lezingen in de winkel.

poneerd. Langzamerhand rijpte het idee om deze karakters uit de schaduw

Het Colofon is altijd in ontwikkeling en is nooit af. Kom je

tevoorschijn te halen en ze op een album in de schijnwerpers te zetten. Het

verbazen!

is een prachtige verzameling geworden van afwisselend virtuoze of juist expressieve aria’s, die de vergelijking met de beroemdste aria’s moeiteloos kunnen doorstaan. Je kunt alleen maar bewondering hebben voor deze componist, die precies wist hoe hij theatrale effecten in muziek tot uitdrukking moest brengen. En net zoveel bewondering voor Stutzmann, die als

HET COLOFON Bakkerstraat 56, Arnhem Tel. 026 3703508 www.hetcolofon.nl

solist én dirigent met haar eigen orkest een topprestatie neerzet! Het album is bij Het Colofon voor een aantrekkelijke prijs verkrijgbaar! Martin Bunninga

CD-BESPREKINGEN HAYDN

MAHLER

Kammerorchester Basel o.l.v. Giovanni Antonini Alpha 3760014196881 VKZ.NL/22108 € 22,99

Chen Reiss, Czech Philharmonic o.l.v. Semyon Bychkov Pentatone 0827949097263 VKZ.NL/22127 € 20,99 ORKEST

NO. 11 - AU GOÛT PARISIEN

SYMPHONY NO. 4

ORKEST Haydn 2032, het is een immens project. In 2014 startte de Joseph Haydn Stiftung Basel samen met Alpha Classics het ambitieuze plan om in 2032, de driehonderdste verjaardag van Haydn, al zijn 107 symfonieën in uitvoeringen op historische instrumenten vastgelegd te hebben. En dat niet alleen: wetenschappelijk onderzoek, live concerten, symposia en meer omringen de gestage stroom cd’s. De muzikale eindverantwoordelijkheid ligt in handen van Giovanni Antonini, medeoprichter van Il Giardino Armonico dat naast het Basel Chamber Orchestra het orkest van dienst vormt. De cd-stroom is inmiddels aangeland bij volume 11 en de verwachtingen die geschapen zijn door de voorgaande cd’s worden weer waargemaakt. Op deze editie staat de ‘goût Parisien’ centraal. Parijs was destijds een van de belangrijkste kunstcentra en tevens de plek waar de internationale waardering voor Haydn begon. Hij schreef de Parijse symfonieën nr. 82 en 87 speciaal voor het Parijse gezelschap Concert de la Loge, terwijl zijn Tweede symfonie de eerste was die in de Franse hoofdstad in druk verscheen en Symfonie nr. 24 de eerste van Haydn die in Parijs werd uitgevoerd. De symfonieën worden uitgevoerd zoals we van Antonini kunnen verwachten: levendig, vol contrast en waar nodig met scherpe humor en diepe melancholie.

Gustav Mahler werd geboren in wat nu Tsjechië is. Voor het Tsjechisch Philharmonisch Orkest onder leiding van chef-dirigent Semyon Bychkov voldoende reden om Mahler maar weer eens op cd te zetten. En niet alleen de onderhavige Vierde symfonie, maar alle Mahlersymfonieën. Dat deed het orkest voor het laatst tussen 1976 en 1982 onder leiding van Václav Neumann op het Tsjechische label Supraphon. Nu draagt het gezelschap zorg voor de eerste volledige Mahlercyclus op het label Pentatone. En als de start met de Vierde symfonie model mag staan voor het geheel, gaan we nog wat beleven. Want al het goede dat er destijds was is nog steeds aanwezig en aangevuld met een nog krachtiger opererende strijkerssectie. Voor Bychkov representeren Mahlers symfonieën de gelaagdheid van het leven zelf, en dus is hij er scherp op dat alle denkbare emoties al in de Vierde symfonie aan bod komen. Zijn streven om alles uit deze Vierde te halen gaat soms ten koste van de grote lijn, maar door de prachtige details en de veelheid aan mooie momenten wint Bychkov met zijn orkest uiteindelijk het pleit. En als sopraan Chen Reiss in deel vier ongecompliceerd Das Himmlische Leben inzet rest er niets anders dan volledige overgave.

PAUL JANSSEN

HAYDN IN PARIJS

DE GELAAGDHEID VAN HET LEVEN

REINECKE, WAGNER e.a.

BEETHOVEN

Karin Strobos, Ciconia Consort o.l.v. Dick van Gasteren Brilliant Classics 5028421964263 VKZ.NL/22102 € 9,99

Boris Giltburg Royal Liverpool Philharmonic Orchestra o.l.v. Vasily Petrenko Naxos 74313415373 VKZ.NL/22121 € 14,99 CONCERT

PIANO CONCERTO NO. 5 e.a.

RHEINGOLD

STRIJKORKEST Bij de titel Rheingold denken we aan Wagners muziekdrama, de opening van de Ring des Nibelungen. En ja, Wagner wordt geëerd op deze aan de Rijn gewijde cd, met de Wesendonck-Lieder door Karin Strobos. Het is verfrissend om Wagner eens door een klare, pure stem te horen. Even puur is de strijkersserenade van Carl Reinecke, de vergeten negentiende-eeuwer van de Leipziger school die bekender is door beroemde leerlingen (Grieg, Janácek, Albéniz, Bruch en zelfs Cornelis Dopper) dan door eigen verdiensten. Zijn fluitmuziek wil weleens hier en daar opduiken, maar deze serenade verrast door de levendige, puntige stijl en aantrekkelijke melodiek. Hetzelfde geldt voor zijn leerling Max Bruch, veel bekender gebleven, maar dan slechts door dat ene vioolconcert. Diens Concert voor strijkers toont aan dat zijn nijvere componeerarbeid toch echt niet vergeefs was. Met deze transparante, aanstekelijke vertolkingen geven de twintig jonge strijkers van Dick van Gasterens Ciconia Consort een mooi visitekaartje af. Bij de Rijn, de rivier die zoveel schrijvers, dichters, schilders en componisten inspireerde, hoort natuurlijk Heinrich Heines Loreley, en dat populaire lied van Friedrich Silcher besluit deze geslaagde cd. Schwärmerisch, vind ik.

In 2021 maakte pianist Boris Giltburg veel indruk met zijn integrale opnames van de complete pianosonates van Beethoven in een Naxos-box van negen cd’s. Zijn Beethovenspel is onstuimig, geraffineerd, stijlvol, poëtisch, waar nodig fel en grimmig, maar altijd integer en binnen de klassieke grenzen waar Beethoven als romantische rebel tegenaan schuurde. Ook in zijn verfrissende opname van het beroemde Vijfde pianoconcert, het ‘Emperor’-concert, legt Giltburg in geanimeerde dialogen met het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra onder leiding van Vasily Petrenko deze kwaliteiten aan de dag. Beide partijen inspireren elkaar met hoorbaar plezier om het enthousiaste en geïnspireerde idioom van de 38-jarige Beethoven in zijn volle glorie over het voetlicht te brengen. Kinderlijk onbevangen, nog niet helemaal uitgebalanceerd maar bijna exploderend van talent en vindingrijkheid klinkt de componist in zijn op dertienjarige leeftijd geschreven jeugdwerk: het Pianoconcert nr. O WoO 4. Dit is een van de eerste werken die Beethoven componeerde, de orkestpartij is helaas verloren gegaan. Haydn en Mozart lieten er duidelijk hun sporen in na, maar uit vele frases in dit driedelige concert komt ook al de eigenzinnigheid van Beethoven naar voren. Giltburg betoont zich de ideale pleitbezorger voor dit frisse en avontuurlijke jeugdwerk van de jonge Beethoven.

GERARD SCHELTENS

WENNEKE SAVENIJE

AANSTEKELIJKE VERTOLKINGEN

IDEALE PLEITBEZORGER

CD-BESPREKINGEN BLOCH, KORNGOLD e.a.

BADINGS, KOETSIER e.a.

Edgar Moreau, Luzerner Sinfonieorchester o.l.v. Michael Sanderling Erato 0190295105105 VKZ.NL/22134 € 22,99 CONCERT

Dana Zemtsov, Anna Fedorova, Phion o.l.v. Shizuo Kuwahara Channel Classics 0723385412229 VKZ.NL/22117 € 23,99

TRANSMISSION

DUTCH HIDDEN GEMS

CONCERT/KAMERMUZIEK

Met zijn nieuwe cd keert de cellist Edgar Moreau terug naar de Joodse wortels van zijn moeder. Uiteraard staat Ernest Bloch op het programma, niet alleen met Schelomo, de Hebreeuwse rapsodie voor cello en orkest die hij op zoek naar zijn identiteit tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft gecomponeerd, maar ook met een bewerking voor cello en orkest van de suite From Jewish life. Net als Bloch heeft Erich Wolfgang Korngold een groot deel van zijn leven in de Verenigde Staten doorgebracht. Er is weinig Joods in zijn compacte celloconcert uit 1946 te ontdekken. Dat ligt anders bij de twee werken die traditioneel in dit kader naar voren worden geschoven: Kol Nidrei van Max Bruch en de Mélodies hébraïques van Ravel in een bewerking voor cello en orkest. Daarin geven gebeden uit de Joodse eredienst de toon aan. Zo heeft Moreau een mooi gevarieerd programma samengesteld met bekende en minder bekende composities. Ze vormen een ideaal voertuig voor zijn intens zangerige spel, vaak melancholiek en zachtjes klagend, zonder pathetische excessen of stereotiep geschmier. Het Luzerner Sinfonieorchester klinkt onder leiding van zijn nieuwe chef-dirigent Michael Sanderling bijzonder geïnspireerd. Moreau had zich geen betere partners kunnen wensen.

Wat is dat toch met Nederlandse muziek: waarom stoppen we die altijd weg? Alleen al vanwege het repertoire is deze cd bijzonder: een verzameling zeldzaamheden van eigen bodem waarvan het onbegrijpelijk is dat het zeldzaamheden zijn. Het is een ontdekking dat er zulke uitstekende werken bestaan voor de meestal zo stiefmoederlijk bedeelde altviool. Het diepgravende concert van Henk Badings, met prachtig langzaam middendeel, hoort absoluut op de concertpodia thuis en ook zijn laatromantische altvioolsonate mag er zijn. Het Concertino voor altviool uit 1940 van Jan Koetsier beleeft hier zijn cd-première. Deze onderschatte, veelzijdige componist en dirigent schreef een voortreffelijk speelstuk waarmee eer valt te behalen. En dan zijn er nog twee mooie ‘fillers’, de melancholieke Pavane van Arne Werkman en een onvervalst salonstuk (Arietta) van Henriëtte Bosmans. Soliste Dana Zemtsov, uit een uitgebreide familie van altviolisten en helemaal vergroeid met dit sonore instrument, speelt met een mooie, grote toon en een diep inzicht. De samenwerking met het fusieorkest van Gelderland en Overijssel (de naam Phion zal ooit wel wennen) onder gastdirigent Shizuo Kuwahara is voorbeeldig en in Badings’ sonate is Anna Fedorova de naadloos aansluitende, gevoelige pianiste. Deze cd moet iedereen horen.

EDDIE VETTER

GERARD SCHELTENS

INTENS ZANGERIG

EEN VERZAMELING ZELDZAAMHEDEN

SALONEN, RAVEL

SCHUBERT

Nicolas Altstaedt, Pekka Kuusisto, Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Dima Slobodeniouk Alpha 3760014196270 VKZ.NL/22112 € 22,99 CONCERT/KAMERMUZIEK

Benjamin Appl, James Baillieu Alpha 3760014198540 VKZ.NL/22110 € 22,99

CELLO CONCERTO e.a.

VOCAAL

Esa-Pekka Salonen is niet alleen als dirigent maar ook als componist geliefd bij menig orkest. Als weinig anderen kent hij de mogelijkheden en onmogelijkheden in de symfonische sector. Daarbij staat hij garant voor toegankelijke muziek die toch niet bedaagd aandoet. Zijn Celloconcert heeft hij gecomponeerd voor Yo-Yo Ma. Het is in 2017 voor het eerst uitgevoerd door de vermaarde cellist en het Chicago Symphony Orchestra. Na een bescheiden zegetocht door de Verenigde Staten heeft het nog in datzelfde jaar Europa bereikt, en daar is Nicolas Altstaedt steevast de aangewezen solist in dit naar verluidt ‘duivels moeilijke’ werk. Hij heeft het voor het eerst onder Salonen in Finland gespeeld. Op deze cd is de Frans-Duitse cellist te horen met het Rotterdams Philharmonisch Orkest. De Rotterdammers geven hem met hun dirigent Dima Slobodeniouk volop de gelegenheid te schitteren in de virtuoze solopartij. Opvallend is vooral het tweede deel, waarin de cello een dialoog aangaat met zijn elektronisch bewerkte dubbelganger. Het ruim 35 minuten durende concert is hier aangevuld met een prachtige opname van Ravels Sonate voor viool en cello. Samen met de violist Pekka Kuusisto verkent Altstaedt op enerverende wijze de wonderlijke klankwereld van Ravel.

Opnamen van Schuberts Winterreise blijven verschijnen. Bariton Benjamin Appl en pianist James Baillieu voegen hun interpretatie toe: een wintertocht van een ongelukkige minnaar wiens greep op de werkelijkheid vervaarlijk is verslapt. Appl staat nogal vooraan in het klankbeeld en heeft daarom de mogelijkheid om de gedachten van het lyrisch ik van de cyclus soms op fluweelzachte toon in te fluisteren, waarbij James Baillieu hem op de piano volgt met een zeer intieme toon. Dat wil niet zeggen dat er dan sprake is van vertedering: er zijn momenten van verraderlijke lichtheid – zowel in het spel van Baillieu als in de zang van Appl – waarin je als luisteraar het gevoel krijgt dat de hoofdpersoon elk moment in een aanval van woede uit kan barsten. De meer troostrijke liederen hebben soms een licht cynische ondertoon, zoals – tegen het einde – in Mut, waardoor elk optimisme verdwijnt en de wereld voor altijd zo koud en donker lijkt te blijven. De spanningsboog die de twee musici creëren, smeedt de liederen tot een eenheid, terwijl het tegelijkertijd verrassend blijft welke kant ze in elk van de opeenvolgende liederen op zullen gaan. Een aangrijpende Winterreise die de zingende hoofdpersoon bijna zichtbaar weet op te roepen.

EDDIE VETTER

HEIN VAN EEKERT

VIRTUOZE SOLOPARTIJ

WINTERREISE

AANGRIJPENDE WINTERREISE

CD-BESPREKINGEN MOZART, HAYDN e.a.

RACHMANINOV

TRENNUNG SONGS OF SEPARATION

DISSONANCE

Asmik Grigorian, Lukas Geniušas Alpha 3760014197963 VKZ.NL/22113 € 22,99

Carolyn Sampson, Kristian Bezuidenhout Bis 7318599926230 (sacd) VKZ.NL/22115 € 23,99 VOCAAL

VOCAAL

Carolyn Sampson heeft zich ontwikkeld van een vooraanstaand oudemuziekspecialiste tot een zangeres die geen bijzonder etiket meer nodig heeft: ze is een prachtige sopraan met een eigen stempel, zoals in de vorige generatie iemand als Helen Donath dat was. En wanneer haar stem uit de speakers vloeit, ben je als luisteraar blij dat ze er is. Met een puntgave dictie en grote vertelkunst brengt ze de twaalf minuten recitatief en arioso van August Herbing (1735-1766): zijn ‘vertelling’ Montan und Lalage. We hangen aan haar lippen omdat ze de spanning van dit voor ons onbekende werk geen seconde laat zakken, terwijl Kristian Bezuidenhout als gedroomde partner het decor van deze ballade in allerlei kleuren schildert op de fortepiano. Het duo brengt een album, getiteld Trennung – songs of separation met minder bekende liederen van tijdgenoten van Mozart en Haydn als Friedrich Gottlob Fleischer en Christian Michael Wolff, naast die van Mozart en Haydn zelf. Van laatstgenoemde klinkt Arianna a Naxos: het sluitstuk van een album dat met enorm veel sfeer langs het thema liefde en scheiding gaat. De opbouw is wondermooi: met de minder bekende stukken gelijkwaardig naast de andere gezet. Bezuidenhout en Sampson brengen een recital dat vanuit de delen één groot, ontroerend verhaal vertelt.

Sopraan Asmik Grigorian is een van de interessantste sopranen op het internationale operatoneel van dit moment. Een veelzijdig bühnebeest dat zich vol overgave in haar rollen stort. De combinatie van operasterren en liedkunst kan nog weleens een ongelukkige zijn: te groot, te veel. Maar Grigorian en Rachmaninov lijken een ‘match made in heaven’; haar donkere, wat omfloerste geluid past ideaal bij de muziek. Rachmaninov is natuurlijk sowieso al een componist die het hart op de tong heeft en het grote gebaar niet schuwt. Zijn romances zijn in zekere zin miniopera’s en daar maakt de sopraan dankbaar gebruik van. Grigorian hoeft zich nergens geforceerd in te houden en heeft een natuurlijk klinkende tederheid wanneer de muziek daarom vraagt, maar overweldigt ook nergens de muziek, al is duidelijk dat ze het vocale en dramatische gaspedaal met gemak kan intrappen. Bovendien is ze een ideale communicator: ook voor wie geen Russisch spreekt is de emotionele boodschap meteen duidelijk. Daarin vindt ze een ideale partner in pianist Lukas Geniušas, die moeiteloos het gevoel achter de vaak complexe noten weet te vinden. Een cd om, zoals de sopraan zelf aangeeft, “met het hart te beluisteren”.

HEIN VAN EEKERT

BENJAMIN ROUS

GROTE VERTELKUNST

LUISTEREN MET HET HART

SÆVARSSON, LEIFS e.a.

J.S. BACH

Carolyn Sampson,

Diverse solisten, koren en orkesten Carus 4009350830462 (6cd) VKZ.NL/22116 € 76,99

DIE PASSIONEN

ICELAND

Choir of Clare College, Cambridge, The Dimitri Ensemble o.l.v. Graham Ross harmonia mundi 3149020943892 VKZ.NL/22126 € 22,99 KOOR

BAROK

Op deze cd vinden twee culturen elkaar. De Engelse koortraditie, geworteld in de eeuwenoude colleges van Cambridge, richt zich op muziek van eigentijdse IJslandse componisten. Het programma begint etherisch met Ad genua van Anna Thorvaldsdóttir (1977), de enige vrouwelijke componist in dit gezelschap. Uit een omfloerste bedding van strijkers en geclusterde stemmen maakt de heldere stem van Carolyn Sampson zich los voor een hypnotiserende meditatie. Dan volgt een rij ascetische korte stukken van componisten als Jón Asgeirsson (1928), Thorkell Sigurbjörnsson (1938-2013) en Tryggvi Baldvinsson (1965), die buiten hun land nauwelijks bekend zijn. Stuk voor stuk mooie, ongehaaste, polyfone muziek, waarin de koude, kraakheldere atmosfeer van het bijzondere eiland hoorbaar wordt gemaakt op een bijna gewichtloze manier. Na een indrukwekkende Elegie voor strijkers van IJslands nationale grootheid Jón Leifs (1899-1968), volgt de plaatpremière door het Clare College Choir van het zevendelige Requiem van Sigurður Sævarsson (1963), opgedragen aan de Covid-19 slachtoffers. Nieuwe Eenvoud op zijn allerbest, waarvan een weldadige, pretentieloze, meditatieve rust uitgaat, net als van het instrumentale slotstuk, een bewerkte song van de rockgroep Sigur Rós. Zo kan zelfs cross-over indruk maken.

Tussen 2009 en 2019 verschenen bij Carus Verlag niet alleen kritische uitgaven van de passionen van Bach, ook bracht men cd’s uit met gerenommeerde ensembles en solisten uit de historische uitvoeringspraktijk die de laatste wetenschappelijke inzichten nauwgezet toepasten. Nu zijn deze opnamen samengevoegd in een box met zes cd’s waarop de Johannes-Passion, de Matthäus-Passion en wat wetenschappers denken dat ooit de Markus-Passion was tot klinken komen. Zo ontfermt de Gaechinger Cantorey zich onder leiding van Hans-Christoph Rademann over de Johannes-Passion, stralen het Kammerchor en Barockorchester Stuttgart onder leiding van Frieder Bernius in de Matthäus-Passion en voeren Amarcord en de Kölner Akademie onder leiding van Michael Alexander Willens de reconstructie van de Markus-Passion uit volgens de visie van Bachvorser Andreas Glöckner. Omdat vooral de recitatieven niet meer achterhaald kunnen worden, besloot Glöckner om de Bijbelteksten gewoon voor te laten dragen. Een mooie oplossing die hier dankzij de acteur Dominique Horwitz extra zeggingskracht krijgt. Natuurlijk zijn er in elke Passion slakken waar we zout op kunnen leggen, maar mede dankzij uitstekende solisten als Elisabeth Watts, Peter Harvey, Hannah Morrison en Sophie Harmsen is dit een waardevolle box met hoogwaardige uitvoeringen van de passies van Bach.

GERARD SCHELTENS

PAUL JANSSEN

EIGENTIJDS IJSLANDS

WAARDEVOL

CD-BESPREKINGEN J.S. BACH

MATTHÄUS-PASSION Julien Prégardien, Stéphane Degout e.a. Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon harmonia mundi 3149020943878 (3cd) VKZ.NL/22125 € 31,99 BAROK Met een relatief klein zangersensemble en zijn orkest Pygmalion heeft Raphaël Pichon een Matthäus-Passion van Bach vastgelegd die vol is van levendigheid, vaart en emotie. Zoals vaak bij Pichon blijft de muziek daarbij zijn natuurlijkheid behouden: de interpretatie trekt niet de aandacht naar zichzelf toe, maar staat in dienst van het werk. Zelfs waar een zanger tegenvalt – Lucile Richardot zingt ‘Erbarme dich’ en haar andere aria’s met strakke, geconcentreerde toon, maar zet de emotionele lading van Bachs muziek in een wat eenzijdig licht – zorgt het orkest voor kleur en emotie. Pichon heeft aan de twee koren en twee orkesten twee solistengroepen toegevoegd (waarvan de leden meezingen in de koorpartijen). De Matthäus-Passion begint

VOL VAN LEVENDIGHEID, VAART EN EMOTIE op het moment dat er eigenlijk geen goddelijk ingrijpen meer is, op het scheuren van de tempel en de aardbeving na. We zien Christus als twijfelende mens, en hij krijgt hier een menselijke vertolking door Stéphane Degout: een warme basbariton, geen groot orgelend basgeluid. Met schitterende bijdragen van Julien Prégardien als de Evangelist en solisten als Sabine Devieilhe, Tim Mead en Reinoud van Mechelen is dit een waardevolle nieuwe Matthäus. HEIN VAN EEKERT

WEINBERG

SONATAS FOR VIOLIN SOLO Gidon Kremer ECM 0028948569434 VKZ.NL/22119 € 22,99

KAMERMUZIEK “Ik put inspiratie uit een grote kookpot, waarin al mijn thema’s liggen te sudderen. Want voor mij is de melodie het allerbelangrijkste. Melodie geeft muziek haar identiteit”, aldus Mieczyslaw Weinberg (1919-1996). Nadat deze Poolse pianist en componist in 1939 uit Warschau was gevlucht voor de nazi’s, studeerde hij in Minsk bij Vladislav Zolotarjov, een leerling van Rimsky-Korsakov en Balakirev. Maar toen de Duitsers Rusland binnenvielen vluchtte Weinberg met vele Joodse kunstenaars en intellectuelen naar Tasjkent. Van daaruit stuurde hij zijn Eerste symfonie op naar Sjostakovitsj, die zo onder de indruk raakte dat hij in 1943 regelde dat Weinberg in Moskou kon komen wonen. Beide componisten raakten goed bevriend. Ze speelden regelmatig partituren op twee piano’s door, inspireerden elkaar en voerden samen hun werken uit bij de verplichte keuringen van de componistenbond. Al eerder nam Quatuor Danel de zeventien strijkkwartetten van Weinberg op. Nu breekt violist Gidon Kremer (1947) een uitzonderlijk geïnspireerde lans voor de drie solosonates, waarmee Weinberg de hoogstaande traditie van Bachs Zes sonates en partita’s voor viool solo en de solosonates van Ysaÿe naar de naoorlogse tijd ‘vertaalde’. Kremer verklankt deze radicaal expressieve solowerken in hun naakte kwetsbaarheid én emotionele diepgang.

RADICAAL EXPRESSIEVE SOLOWERKEN

WENNEKE SAVENIJE

CD-BESPREKINGEN BRAHMS

SCHNITTKE, SILVESTROV, SJOSTAKOVITSJ

STRING SEXTETS Belcea Quartet, Tabea Zimmermann, Jean-Guihen Queyras Alpha 3760014197925 VKZ.NL/22123 € 22,99

Outcast Matangi Quartet PIAS Benelux 0332499128081 VKZ.NL/22124 € 22,99 KAMERMUZIEK

KAMERMUZIEK Vanwege de ongebruikelijke bezetting zijn de twee strijksextetten van Brahms weinig in concertzalen te horen. Opnamen zijn er des te meer van. Vroeger hebben legendarische musici als Pablo Casals, Jasha Heifetz en Yehudi Menuhin wel meegewerkt aan zulke opnamen. Nu heeft het Belcea Kwartet de handen ineengeslagen met de altvioliste Tabea Zimmermann en de cellist Jean-Guihen Queyras. Net als het strijkkwartet behoren zij tot de wereldtop maar hebben ze geen last van sterallures. Integendeel, ze voegen zich prachtig in het subtiele samenspel, dat geen moment doet denken aan een gelegenheidsensemble. Deze musici kunnen de overmacht van een volledig symfonieorkest suggereren maar ook en vooral de intimiteit van de fijnste

kamermuziek tot diep in de ziel laten doordringen. In het eerste sextet is het alsof de lente aanbreekt met een betoverende kleurenpracht. Waar nodig, is de toon fluwelig en de ritmiek elegant, maar er is nooit sprake van mooidoenerij. Steeds blijft er iets van de aardse natuur van volksmuziek meeklinken. Ook in het mysterieuze en wat dramatischer aandoende tweede sextet spreekt Brahms via dit ideale medium recht tot het hart. Kortom: componist en musici hebben elkaar gevonden in de mooist denkbare kamermuziek.

De jongste cd van het Matangi Quartet presenteert drie piketpaaltjes van Sovjet-Russische dwarsigheid die op vergelijkbaar dwarse wijze gespeeld worden. Outcast heet de cd van het kwartet dat al bijna een kwarteeuw meedraait en tegenwoordig genoeg heeft aan de naam Matangi. Het is een passende verzamelnaam voor de drie strijkkwartetten van Dmitri Sjostakovitsj, Alfred Schnittke en Valentin Silvestrov. Alle drie de componisten gingen op geheel eigen wijze hun gang en trokken zich weinig tot niets aan van de muzikale wetten van het Sovjetregime. Matangi kent de eigenzinnige Sovjet-Russische muziek maar al te goed en onderhoudt zelfs persoonlijke banden met Silvestrov, die in 2017 nog artist in residence was van Matangi’s eigen (Unheard Music Festival. Dat engagement maakt het verschil. Het polystilisme in Schnittkes Derde strijkkwartet met citaten uit onder andere Beethovens Grosse Fuge en het Sjostakovitsjthema bij uitstek dat ook in diens Achtste strijkkwartet aanwezig is, klinkt messcherp. Dat even bekende als bij vlagen hartverscheurende Achtste strijkkwartet van Sjostakovitsj rolt bij Matangi uit de luidsprekers als een existentiële zucht en Silvestrovs Eerste Strijkkwartet uit 1974 zingt als een moderne Schubert. Een cd om steeds weer wat nieuws in te ontdekken.

EDDIE VETTER

PAUL JANSSEN

DE AARDSE NATUUR VAN VOLKSMUZIEK

EEN EXISTENTIËLE ZUCHT

J.S. BACH, YSAŸE

SCARLATTI

Jeroen de Groot Zefir 8717774570838 VKZ.NL/22136 € 22,99

Andrea Molteni Brilliant Classics 5029365102339 VKZ.NL/22103 € 20,99

KAMERMUZIEK

PIANO

SONATAS

PURE LIVE II

Het regent de laatste tijd nieuwe opnamen van Bachs sonates en partita’s voor viool solo. Op barokviool, op gewone viool, aangevuld met werken van andere componisten. Jeroen de Groot, oud-student van Herman Krebbers, combineert Bach met twee sonates van Eugène Ysaÿe, de negentiende-eeuwse Belgische vioolvirtuoos die, net als bijvoorbeeld Vivaldi en Paganini, zijn muziek met de viool in de hand componeerde. De cd begint met een arrangement voor viool van Bachs bekende orgeltoccata in d-klein, om de toon vast te zetten. Jeroen de Groot nam de cd op tijdens zelf georganiseerde concerten in Nederland en Italië. Het Pure live, de titel van de cd, is ook echt live: geen geknip, niets overdoen, gewoon alles laten gebeuren. Dat vereist lef, vooral in de muziek van Ysaÿe, waarin de viool wordt benaderd alsof de componist een heel symfonieorkest in gedachten had. Uitzinnig virtuoos, je vergeet gewoon dat een viool echt maar vier snaren heeft, en mooi contrasterend met de intimiteit van Bach. De gestaalde perfectie wordt hier ingeruild voor bijna improvisatorisch vioolspel en de hitte van de strijd is vooral in de muziek van Ysaÿe duidelijk in de opname meegenomen. Dus inderdaad: deze violist heeft lef!

Domenico Scarlatti schreef 550 eendelige klaviersonates, die zowel bij klavecinisten als bij pianisten op het repertoire staan. Als je ze allemaal wilt opnemen heb je zesendertig cd’s nodig. Anders moet je kiezen: gewoon de bekendste stukken opnemen, je persoonlijke favorieten, vroege of juist late sonates. Pianist Andrea Molteni besloot het nu eens heel anders aan te pakken. Naar analogie van Bachs Wohltemperierte Klavier, waarin Bach met vierentwintig preludes en fuga’s alle majeuren mineurtoonsoorten doorloopt, maakte Molteni op zijn nieuwe cd een Scarlattireis door de toonsoorten. Hij begint in A-groot en eindigt in g-klein. Onderweg slaat hij een paar toonsoorten over, want Scarlatti voorzag niet in sonates in alle vierentwintig majeuren mineurtoonsoorten. Dat levert een mooi programma op waarin duidelijk wordt dat ook Scarlatti net als Bach zijn toonsoorten verschillende karakters meegaf. Met de eerste, razendsnelle, sonate laat Andrea Molteni meteen horen waartoe hij in staat is: het lijkt alsof je Vladimir Horowitz Scarlatti hoort spelen (wat hij zeer graag deed). Maar de cd eindigt juist heel ingetogen met een wondermooie sonate in g-klein. De stukken vormen ieder afzonderlijk een wereldje op zich. Een fascinerende reis door Scarlatti’s enorme klavieroeuvre.

MARCEL BIJLO

VIOLIST MET LEF

FASCINERENDE REIS

CD-BESPREKINGEN SAINT-SAËNS, TSJAIKOVSKI

PIANO CONCERTO NO. 2 e.a. Maria Stembolskaya Piano Classics 5029365102476 VKZ.NL/22104 € 20,99

NIEUW NU

ALBUM

PIANO

VERKRIJGBAAR

Maria Stembolskaya is in Nederland niet zo bekend, maar zij heeft toch al op vele concoursen prijzen gewonnen, zoals in 2003 op het gerenommeerde Busoni-concours in Bolzano. Twaalf jaar geleden werd haar debuut-cd bekroond door het gezaghebbende Franse muziektijdschrift Diapason. Ze werd geboren in Azerbeidzjan en studeerde onder meer aan het conservatorium van Moskou. De grote Russische traditie is goed te horen in haar kleurrijke spel. Op deze cd speelt ze curieus genoeg uitsluitend bewerkingen. Heel bijzonder is wel Bizets bewerking van het Tweede pianoconcert van Saint-Saëns. De schittering van het origineel blijft volledig intact. De muziek krijgt zelfs een oppepper in de dollemansrit van de finale, die met de vaardige vingers van Stembolskaya eerder ‘prestissimo’ dan ‘presto’ voorbijvliegt. Al even opwindend is Liszts bewerking van de polonaise uit Tsjaikovski’s Jevgeni Onegin. Zo mogelijk nóg virtuozer: de Concertparafrase op dezelfde opera van Paul Pabst. Dat de pianiste ook prachtig met de toetsen kan zingen, laat ze vooral horen in de bewerking die Boris Borodin (niet te verwarren met de bekende componist) heeft gemaakt van de aria van Dalila uit Samson et Dalila van Saint-Saëns. Maria Stembolskaya: een naam om te onthouden.

M AT A N G I O U T C AST EEN M U Z I KA L E

ODE

AAN

DWA RS LI GG ERS

EEN NAAM OM TE ONTHOUDEN

EDDIE VETTER

S C A N D E Q R - C O D E E N B E ST E L D E C D

J.S. BACH

DAS WOHLTEMPERIERTE KLAVIER - BOOK II Marcel Worms Zefir 8717774570821 VKZ.NL/22135 € 22,99 PIANO

STRING QUARTETS

Vorig jaar bracht pianist Marcel Worms het eerste boek van Bachs Wohltemperierte Klavier uit, hier is boek twee. Zelf had Bach zijn twijfels of er voldoende belangstelling zou zijn voor een publicatie van vierentwintig preludes en fuga’s in alle toonsoorten, maar als er één Bachwerk is geweest waaraan vrijwel iedere componist na Bach zich heeft gelaafd dan is dit het wel: van Beethoven tot Chopin, van Mendelssohn en Schumann tot Harry Bannink, allemaal speelden ze bijna dagelijks preludes en

SCHNITTKE 3 SILVESTROV 1 SHOSTAKOVICH 8

MARCEL WORMS: TERUG NAAR DE BRON

GESIGNEERD ALBUM GELIMITEERD

fuga’s uit dit opus. Marcel Worms is een veelzijdig pianist die, naast talrijke projecten met twintigste-eeuwse muziek, graag teruggaat naar de bron en dan komt hij natuurlijk bij Bach uit. Het is niet toevallig dat pianisten die affiniteit hebben met de nieuwste muziek ook graag Bach spelen. En dan niet de bewerkte Bach als bijvangst van de romantiek, ook niet de barok-Bach die zo dicht mogelijk bij het klavecimbel probeert te komen, maar meer de abstracte Bach, onnadrukkelijk en puur. Iedere prelude en iedere fuga is een wondertje op zich, en Marcel Worms laat dat goed horen. Ook de emotionele rijkdom van deze muziek krijgt alle aandacht. Een mooie uitgave.

V E R K R I J G BAAR V I A M ATA N G I . N L

MARCEL BIJLO

222015 Matangi adv Outcast ½ pag - VKZ.indd 44

23-02-2022 21:52

CD-BESPREKINGEN MEDTNER

J.S. BACH

Mattia Ometto Piano Classics 5029365102230 (2cd) VKZ.NL/22106 € 23,99

Klára Würtz Piano Classics 5029365102308 VKZ.NL/22105 € 20,99

PIANO

FORGOTTEN MELODIES

Nikolai Medtner zit in de lift. Er verschijnen steeds meer opnamen van zijn pianowerk en liederen. Voor wie deze Russische componist (1880-1951) niet kent: hij was een groot pianist, maar leefde nogal teruggetrokken. Zijn laatste jaren woonde hij in Londen, waar een schare bewonderaars hem financieel op de been hield. In zijn pianomuziek is hij een meesterverteller. De gedachte aan zijn vriend Rachmaninov komt op, maar Medtner heeft genoeg eigens om hem niet in termen van andere componisten te hoeven bespreken. Zijn muziek is een mengsel van laatromantiek en contrapuntische vormen, technisch veeleisend en harmonisch gecompliceerd, maar wars van brille en klatergoud. De benaming Vergessene Weisen gaf hij aan een reeks van 20 onderling

GOLDBERG VARIATIONS

verbonden pianostukken (twee sonates plus dansen, canzones, enz.), gebaseerd op melodieën en thema’s die hij door de jaren heen noteerde, vergat, en later terugvond. Alleen al de eendelige Sonata reminiscenza waarmee de reeks opent, is een regelrecht meesterwerk. Thema’s keren terug in andere stukken, want de samenhang binnen de reeks is groot. Mattia Ometto beheerst deze muziek technisch volmaakt, met de focus meer op trefzekerheid dan op intimiteit en lyriek. Ach ja, zo kan het ook.

Bachs leerling Johann Gottlieb Goldberg speelde voor graaf Keyserling door Bach gecomponeerde variaties, in de hoop de slaapproblemen van de graaf wat te verlichten. Bach doorloopt in zijn eenendertig variaties in hoog tempo en in grote afwisseling het hele spectrum aan gemoedstoestanden en muzikale vormen, zonder de aandacht ook maar een seconde te laten verslappen. Je blijft als luisteraar na de tachtig minuten die het stuk duurt altijd weer in verbijstering achter in de stilte die valt nadat het werk besluit met de herhaling van de aria waarop Bach de variaties schreef. De Hongaarse pianiste Klára Würtz benadrukt met haar uitvoering het enorme plezier dat Bach gehad moet hebben bij het componeren ervan. De zwarigheid en het gezwoeg die uitvoeringen van de Goldbergvariaties op de moderne piano nogal eens aankleven, zijn hier volkomen afwezig. Würtz speelt met flair, ze lijkt iedere keer ook zelf weer verrast door wat Bach nu weer uit zijn geniale mouw tovert. Het speelplezier spat uit de toetsen en dus ook uit onze luidsprekers. De opnameklank is trouwens een attractie op zich. De piano staat bij een gemiddeld afspeelvolume levensecht in de huiskamer.

GERARD SCHELTENS

MARCEL BIJLO

MEESTERVERTELLER NIKOLAI MEDTNER

LEVENSECHT IN DE HUISKAMER

J.S. BACH

DIVERSE COMPONISTEN

Jean Rondeau Erato 0190296508110 (2cd) VKZ.NL/22131 € 23,99

Ian Bostridge Cappella Neapolitana o.l.v. Antonio Florio Warner Classics 0190295037079 VKZ.NL/22132 € 22,99 BAROK

TORMENTO D’AMORE

GOLDBERG VARIATIONS

KLAVECIMBEL Niet zo lang geleden hadden sommige klavecinisten wel iets weg van muzikale boekhouders. Trouw aan de partituur en met een koffer vol historisch verantwoorde informatie wijdden zij zich integer aan hun taak. Tegenwoordig doet een jongere generatie wat meer aan zelfexpressie. Jean Rondeau voorop. Zijn visie op Bachs Goldbergvariaties is heel eigenzinnig. Zo speelt hij de aria en de langzame variaties nog trager dan pianisten als Lang Lang en David Fray, trager ook dan in zijn eigen opname uit 2017, die de Nederlandse Bachvereniging op de website All of Bach heeft gezet. Doordat op een klavecimbel tonen minder doorklinken, vallen er gaten in de melodische lijnen van de langzame delen, zelfs met de riante nagalm van de Notre Dame de Bon Secours in Parijs. Rondeau noemt de Goldbergvariaties niet voor niets ‘een ode aan de stilte’: tussen de dertig variaties blijft het ook langer stil dan gewoonlijk. Zijn eigenzinnigheid komt verder tot uiting in een vrije omgang met versieringen en vele ongelijke aanslagen tussen linker- en rechterhand. Maar bij alle verstilling bruisen de snelle delen van vitaliteit en Rondeau neemt mooi de voorgeschreven herhalingen in acht. Met zo’n geweldige klavecinist kan Bach niet lang genoeg duren.

Op Tormento d’amore zingt de Britse tenor Ian Bostridge aria’s van veelal minder bekende Italiaanse barokcomponisten. Bostridge gaat richting de zestig en zingt al bijna dertig jaar professioneel, maar de tand des tijds heeft nog nauwelijks vat gekregen op zijn stem. Nog steeds is er zijn kenmerkende soepele, zoete geluid, dat eigenlijk alleen maar wat rijker en gelaagder is geworden. De klank van de koorknaap is er voorgoed vanaf. Dat werpt zijn vruchten af in de overwegend rustige, introspectieve muziek, waarvoor Bostridge ook geregeld zijn lagere registers moet aanspreken. De warmte en gloed in zijn stem klinken ook in het voortreffelijke spel van Cappella Neapolitana, sinds 2016 de naam van het in 1987 door dirigent Antonio Florio opgerichte Cappella della Pietà de’ Turchini. Alle componisten op de cd verdienen het natuurlijk om gehoord te worden, maar dat blijvende faam soms zeker verdiend is, of op zijn minst verklaarbaar, bewijst een vergelijking van twee versies van Gelido in ogni vena, van Leonardo Vinci en Antonio Vivaldi. De eerste is een aangename aria, de tweede, gebaseerd op het eerste deel van ‘Winter’ uit De vier jaargetijden, een meesterlijke miniatuur van verklankte wroeging en leed.

EDDIE VETTER

BENJAMIN ROUS

EEN ODE AAN DE STILTE

SOEPEL GELUID VAN BOSTRIDGE

CD-BESPREKINGEN HÄNDEL

JENKINS

APOLLO E DAFNE, ARMIDA ABBANDONATA

FOUR-PART CONSORTS Phantasm o.l.v. Laurence Dreyfus Linn 0691062067720 VKZ.NL/22120 € 22,99

Kathryn Lewek, John Chest, Il pomo d’oro o.l.v. Francesco Corti Pentatone 0827949096563 VKZ.NL/22129 € 20,99 BAROK

BAROK

Kan de muziek van Georg Friedrich Händel nog verrassen? Ja dus. Met Apollo e Dafne en Armida abbandonata presenteert Il pomo d’oro twee dramatische cantates uit het eerste decennium van de achttiende eeuw waarin Händel zijn absolute meesterschap toont. Hij schreef beide werken kort na zijn verblijf in Italië van 1706 tot 1709. De componist lijkt er alle wetten en stilistische regels van de tot bloei komende Italiaanse opera te hebben opgezogen. De twee cantates reflecteren de Italiaanse stijl en klinken mede dankzij de inzet van sopraan Kathryn Lewek en bariton John Chest als twee aangrijpende minioperaatjes. Apollo e Dafne is in alles een miniopera waarin het drama op kleine schaal dezelfde aandacht krijgt als in een avondvullende opera. Armida abbandonata is als solocantate een stuk intiemer, maar muzikaal niet minder overtuigend. Dat heeft uiteraard ook alles te maken met de intensiteit waarmee Lewek en Chest zingen, en de enthousiasmerende vertolkingskunst van Francesco Corti’s barokband, maar ook met de componist die Händel nu eenmaal was. We kunnen het hebben over zijn gevoel voor muzikale mode en commercie, maar veel belangrijker is zijn enorme vakmanschap en zijn vermogen om de hoofdrolspelers in zijn drama’s en cantates emotioneel gestalte te geven.

John Jenkins (1598-1678) schreef veel muziek voor het gambaconsort, een ensemblevorm die vooral in Engeland bloeide. Gambaconsorts vond je niet alleen aan het hof of in de Anglicaanse eredienst, maar ook in de huizen van rijke burgers. Daarbij fungeerde het consort zelfs als een soort sociale gelijkmaker, want zowel de heer des huizes als de dienstbode kon er deel van uitmaken. Als je maar goed genoeg speelde om het repertoire aan te kunnen. Phantasm is een van de beste gamba-ensembles van onze tijd. Met deze uitgave, waarop de consorts voor vier gamba’s klinken, hebben de musici alle consortmuziek van Jenkins opgenomen. Jenkins beschikte over een rijk palet aan ideeën. Als een van de eerste componisten legde hij een relatie tussen de toonsoorten van zijn stukken en de gemoedstoestanden die hij wilde uitdrukken. Daarmee was hij zijn tijd ver vooruit. Een echte theoretische basis voor deze manier van componeren zou pas later worden gelegd. Ondertussen laat hij, als een echte renaissancecomponist, het polyfone weefsel kunstig stromen. Hij is een componist met twee gezichten. Phantasm speelt even geweldig als op al hun voorgaande cd’s en alle instrumenten zijn mooi vastgelegd. Een cd om vaak te beluisteren.

PAUL JANSSEN

MARCEL BIJLO

HÄNDELS ENORME VAKMANSCHAP

EEN RIJK PALET AAN IDEEËN

LULLY

PERGOLESI, HAYDN

Le Poème Harmonique o.l.v. Vincent Dumestre Château Versailles Spectacles 3770011431632 VKZ.NL/22118 € 22,99 BAROK

Jodie Devos e.a. Le Concert de la Loge o.l.v. Julien Chauvin Alpha 3760014197840 VKZ.NL/22109 € 22,99 BAROK

LE BOURGEOIS GENTILHOMME

Dit jaar vieren we de vierhonderdste geboortedag van Jean-Baptiste Molière. In Nederland zal dat vrij geruisloos verlopen maar in Frankrijk pakt men natuurlijk flink uit. Le Poème Harmonique zet alvast de toon met een nieuwe opname van Le Bourgeois Genthilhomme, het bekendste van de tien comédies-ballets die Molière schreef samen met die andere Jean-Baptiste: Lully. In 2004 was in Utrecht een geënsceneerde versie van het stuk te zien, compleet met alle gesproken tekst, maar die is nooit op cd verschenen.

Bovendien beschikte Le Poème Harmonique toen nog niet over zo’n omvangrijk barokorkest. Dus was het Molièrejaar een aardige aanleiding om de muziek uit Le Bourgeois Gentilhomme op cd vast te leggen. Het stuk bevat veel balletmuziek die ook los van de gesproken tekst uit te voeren is, en de kleurrijke kostuums moeten we er maar gewoon bij denken. Het is een feestelijke uitgave geworden, met veel toeters, bellen, fluitjes en trommels. Precies zoals je je zo’n avondje aan het hof van de Zonnekoning voorstelt. De geënsceneerde versie uit 2004 was ook onvergetelijk, maar men kon muzikaal nog niet het onderste uit de kan halen. Dat wordt op deze nieuwe cd ruimschoots goedgemaakt.

Net als in de achttiende eeuw kunnen luisteraars niet genoeg krijgen van Pergolesi’s Stabat mater. Maar wat valt er nog toe te voegen aan de indrukwekkende discografie? Zonder de last van de rijke traditie te voelen is Julien Chauvin er met frisse moed tegenaan gegaan. Zijn versie doet splinternieuw aan, energiek verend in de ritmiek en verfrissend door de klankkleuren die zijn ontdaan van alle vergeelde vernis. Indrukwekkend is de bijdrage van het kinderkoor van Radio France, minder geslaagd de malle uitspraak van het Latijn. De vederlichte Belgische sopraan Jodie Devos neigt naar snerpende inzetten die als scheermesjes door de trommelvliezen snijden, maar verder valt er genoeg te genieten van haar sprankelende bijdragen. Haar kristalheldere stem vormt een mooi contrast met het warme geluid van de mezzosopraan Adèle Charvet, die haar carrière trouwens ooit is begonnen in het kinderkoor van Radio France. Onlangs heeft Chauvin met Le Concert de la Loge ook het Stabat mater van Haydn opgenomen, gekoppeld aan diens Parijse symfonieën. In dit geval verenigt hij al even kwiek Pergolesi’s meesterwerk met Haydns Symfonie nr. 49, die achteraf de bijnaam ‘La Passione’ heeft gekregen na een uitvoering in de week voor Pasen.

MARCEL BIJLO

EDDIE VETTER

TOETERS, BELLEN, FLUITJES EN TROMMELS

STABAT MATER, SYMFONIE NR. 49

FRISSE MOED

CD-BESPREKINGEN TELEMANN

FRANSSENS

THE TRIO SONATAS FOR RECORDER AND VIOLA DA GAMBA

PIANO CONCERTO e.a. Ralph van Raat, Phion o.l.v. Otto Tausk Etcetera 8711801017198 (2cd) VKZ.NL/22107 € 22,99

Erik Bosgraaf e.a. Brilliant Classics 5028421963938 VKZ.NL/22101 € 9,99 BAROK

HEDENDAAGS

Na de solosonates en fantasieën, de soloconcerten en de dubbelconcerten zijn nu Telemanns triosonates met blokfluit en gamba aan de beurt. In een van zijn autobiografieën schrijft Telemann dat hij dol is op het componeren van triosonates, omdat in dat genre instrumenten op een gelijkwaardige manier met elkaar in dialoog kunnen gaan. Dat blijkt wel want meestal hebben, in dit geval, blokfluit en gamba exact hetzelfde aantal noten te spelen. En net als op de vorige Telemann-cd’s laten Erik Bosgraaf en de zijnen al die noten weer volop sprankelen en worden al Telemanns geintjes mooi uitgelicht. Erik Bosgraaf heeft zijn vaste ensemble, met daarin gambist Robert Smith en toetsenman Allessandro Pianu, aan zijn zijde en bespeelt hier behalve blokfluiten ook de chalumeau, een voorloper van de klarinet. Robert Smith en Lucile Boulanger bespelen zowel de gewone basgamba als de dessus de viole, het kleinste lid van de gambafamilie dat in Duitsland onder muziekamateurs behoorlijk populair was. In de afsluitende suite voor twee gamba’s en twee chalumeaus, een stuk dat je echt nooit hoort, schuift Carl Rosman aan als tweede chalumeauspeler. Deze cd bewijst maar weer eens, voor zover nog nodig, wat een geweldige componist Telemann is.

Denk je bij een concert meestal aan een nobele wedijver tussen soloinstrument en orkest (zo hebben de klassieken het ons geleerd), voor Joep Franssens zijn solist en orkest één geheel, met de piano als stuwende energiebron. Dit is een bijgewerkte versie van zijn succesvolle pianoconcert uit 2015. Soms lijken golven in het orkest de piano te overspoelen, maar die herneemt toch steeds de leiding. De totale klank is opzettelijk nogal globaal, ondergedompeld in een ruime galm, maar de voelbare energie kent wel degelijk climaxen. Juist de plotse onderbrekingen maken je bewust van de continuïteit in deze muziek. Hints van Bach en Rachmaninov komen op en gaan weer liggen. Ralph van Raat, die in 2015 de première speelde, geeft ook nu dit bijzondere stuk briljant gestalte in nauwe eendracht met het Gelders-Overijsselse Phion. Op de tweede cd speelt Van Raat zeven solostukken, onderling verwant, waarin de transformaties je steeds verder meevoeren. Zoekt u een etiket? Neoromantisch? Postmodern? Minimalistisch? Eclectisch? Allemaal een beetje waar, en toch zo eigen, ondogmatisch en spiritueel als het maar kan. “De drijfveer komt niet uit het hoofd, maar altijd uit het hart”, zegt Joep Franssens. Alsof de muziek ter plekke ontstaat.

MARCEL BIJLO

GERARD SCHELTENS

TELEMANNS GEINTJES UITGELICHT

STUWENDE ENERGIEBRON

HÄNDEL

Sandrine Piau, Les Palladins o.l.v. Jérôme Correas Alpha 3760014197659 VKZ.NL/22111 € 22,99 OPERA

Emöke Baráth, Artaserse o.l.v. Philippe Jaroussky Erato 0190296370601 VKZ.NL/22133 € 22,99

DUALITÀ: OPERA ARIAS

ENCHANTRESSES

OPERA

Enchantresses: enkele vrouwen die Sandrine Piau hier ten tonele voert, zijn tovenaressen. Zoals Alcina, die op haar tovereiland mannen verleidt en hen verandert in stenen of planten, maar hopeloos verliefd wordt op de held Ruggiero. Dan schieten zelfs haar toverkunsten tekort om hem voor zich te winnen. Of de heks Melissa, die geesten uit de hel oproept om haar rivale uit de weg te ruimen. Andere vrouwen zijn ‘gewoon’ gewond in de liefde, verraden door hun minnaars. Zij worden heen en weer geslingerd tussen trots en jaloezie, angst en wanhoop, vaak verteerd door gevoelens van wraak. Händel laat de muziek haar magische werk doen, maar er is een formidabele zangeres voor nodig om de oren te betoveren. De 56-jarige Française heeft zich ontwikkeld van een lichte lyrische sopraan tot een tragédienne die fel dramatisch kan uitpakken. Zingen en acteren zijn bij haar een. Zo snijdt de pijn van Alcina door de ziel en word je meegesleurd in de turbulente gevoelswereld van Cleopatra. Sandrine Piau legt met haar ongelooflijk geraffineerde expressie de rauwe emoties bloot, en Les Palladins van Jérôme Correas tonen zich ware paladijnen in dienst van een zangeres die kan toveren met haar stem.

Emöke Baráth zingt op deze cd dezelfde soort aria’s van Händel als Sandrine Piau in Enchantresses, maar de verschillen kunnen niet groter zijn. Als Piau tovert met haar stem en de hemelpoort zich opent, denk je: er is toch meer tussen hemel en aarde. Als Baráth zingt, keer je terug op aarde, in een wereld vol vlammende hartstochten. Bij haar zijn tovenaressen als Melissa en Alcina mensen van vlees en bloed, Cleopatra een tragische vrouw die haar leed uitschreeuwt. De Hongaarse sopraan zingt niet zo geraffineerd als Sandrine Piau, die de emoties tot de laatste gram doseert. Emöke Baráth is niet bang voor stevige borsttonen en gierende uithalen. Haar interpretaties zijn des te spannender omdat je aanvankelijk je hart vasthoudt. Zal ze niet uit de bocht vliegen? Dat gebeurt gelukkig zelfs niet in halsbrekende coloraturen, ook al zoekt ze de grenzen van de expressie op. Daarnaast kan ze haar grote stem waar nodig intomen voor een intieme zeggingskracht. Zo blijkt weer eens: er zijn meer wegen die naar Händel leiden. Baráth wordt begeleid door het ensemble Artaserse onder leiding van Philippe Jaroussky, die zich nu eens niet als zanger maar als alerte en inspirerende dirigent manifesteert.

EDDIE VETTER

TOVEREN MET DE STEM

DE GRENZEN VAN DE EXPRESSIE

CD-BESPREKINGEN DONIZETTI

HÄNDEL

Sondra Radvanovsky Lyric Opera of Chicago o.l.v. Riccardo Frizza Pentatone 0827949097065 (2cd) VKZ.NL/22128 € 31,99 OPERA

Ana Maria Labin, Dara Savinova e.a. Choeur de Chambre de Namur, Millenium Orchestra o.l.v. Leonardo García Alarcón Ricercar 5400439004375 (3cd) VKZ.NL/22122 € 41,99 OPERA

THE THREE QUEENS

SEMELE

De drie vrouwelijke hoofdrollen in de zogenaamde ‘Tudor-trilogie’ van Gaetano Donizetti – de opera’s Anna Bolena, Maria Stuarda en Roberto Devereux – vormen een formidabele uitdaging voor elke dramatische belcantosopraan. Deze cd, met de slotscènes van de drie opera’s, vormt een mooi aandenken aan de triomfen die de Amerikaans-Canadese sopraan Sondra Radvanovsky er recentelijk mee op het toneel vierde. De live-opname zorgt misschien her en der voor wat kleine schoonheidsfoutjes en haar rijke vibrato dringt zich op cd iets meer op dan live, maar Radvanovsky’s vocale kunnen en haar connectie met de muziek staan buiten kijf: je voelt dat ze de stukken niet zomaar zingt, maar echt doorleeft. Ze weet de frustraties van de afgedankte Anna Boleyn prachtig invoelbaar te maken en toomt haar omvangrijke geluid mooi in voor Maria Stuart die waardig haar einde tegemoet gaat. Maar de rol die haar echt als een handschoen past is die van de gedesillusioneerde Elizabeth I van Engeland in Roberto Devereux. De slotscène uit die opera is niet alleen een vocale, maar ook een emotionele tour de force. Radvanovsky wringt intensiteit tot de laatste druppel uit de muziek; een meer dan vorstelijk besluit van de cd.

Het libretto van Händels Semele is net zo briljant als de muziek: de componist haalt met zijn zetting van de woorden de sluimerende humor naar boven in deze Griekse mythe van de golddigger die het liefje werd van de oppergod. Het fraaie van deze nieuwe opname is dat dirigent Leonardo García Alarcón oog heeft voor de serieuze kant van humor: zo wordt bijvoorbeeld de beschrijving door de godin Iris van het door draken bewaakte paleis waarin Jupiter Semele laat verblijven met ongelooflijke spanning en kleur gespeeld. De subtiliteiten van de tekst zijn aan sommige castleden niet helemaal besteed. Toch leidt dit ook tot interessante interpretaties: Ana Maria Labin is bijvoorbeeld een veel meer dwingende, verwende en krachtige Semele dan haar vakgenoten in andere opnamen, die meer werken met de verleidelijke kant van het karakter. Dara Savinova zingt schitterend in haar dubbelrol als Ino en Juno, mist daarbij soms wat van de humor van die laatste rol maar vermijdt tegelijkertijd overacting. Matthew Newlin is een uiterst subtiele Jupiter en Lawrence Zazzo maakt van versmade minnaar Athamas veel meer dan een zeur aan de zijlijn. Een ietwat ongewone, maar interessante nieuwe opname.

BENJAMIN ROUS

HEIN VAN EEKERT

VORSTELIJK

DE SERIEUZE KANT VAN HUMOR

MOZART

MORRICONE

Elsa Dreisig, Kammerorchester Basel o.l.v. Louis Langrée Erato 0190296411823 VKZ.NL/22130 € 22,99 OPERA-ARIA’S

Marco Serino, Orchestra Haydn di Bolzano e Trento o.l.v. Andrea Morricone Arcana 3760195734957

MOZART X 3

VKZ.NL/22114

€ 22,99

FILMMUZIEK

Onze perceptie van het stemgeluid van de vrouwenkarakters in Mozarts opera’s wordt tegenwoordig meer bepaald door casting directors dan door de muziek zelf. Er zijn veel sopranen – Sena Jurinac, Edith Mathis, Christine Schäfer – die op bepaalde momenten in hun carrière de rol van de page Cherubino in Le nozze di Figaro hebben gezongen, maar de rol wordt de laatste decennia voornamelijk met mezzosopranen bezet. Sopraan Elsa Dreisig zingt Cherubino’s ‘Voi che sapete’ vol schrijnend verlangen op haar nieuwe album Mozart x 3, alsmede Dorabella uit Così fan tutte, een andere ‘mezzorol’, wier ‘Smanie implacabili’ met energieke dramatiek wordt vertolkt. Dreisig zingt drie rollen uit Don Giovanni, Così fan tutte en Le nozze di Figaro en zet elk van de rollen mooi neer, hoewel ze de herinnering aan dieper gravende interpretaties van andere zangeressen niet altijd weet te verdringen. Haar toon is consistent fraai, haar zang uitnodigend. Ze wordt geholpen door het fris spelende Kammerorchester Basel. En waar het fijn is dat ze haar interpretaties niet bij de luisteraar in het gezicht duwt, valt bij de aanvullende aria’s uit Idomeneo, Lucio Silla en La clemenza di Tito op dat er nog ruimte is voor meer inzicht in wie deze karakters zijn. Desalniettemin een zeer fraai album.

Een muzikaal testament van Ennio Morricone. Zo mogen we de cd Cinema Suites for violin and orchestra met violist Marco Serino in de hoofdrol wel noemen. Serino was de afgelopen twintig jaar niet alleen Morricones rechterhand als het gaat om de viool in zijn filmscores, hij werkte ook met Morricone samen aan de vertaling van de beste filmmuziek naar suites voor de concertzaal. In 2020 voltooide Morricone zijn Sergio Leone Suite, de Canone Inverso, de Giuseppe Tornatore Suite, The Mission, de Brian de Palma Suite en de Moses and Marco Polo Suite. De suites bevatten alle onsterfelijke muziek uit rolprenten als Once Upon a Time in the West, Once Upon a Time in America, Cinema Paradiso, The Untouchables en meer. Met de vertaling naar de concertzaal hoopte Morricone de puur muzikale waarde van zijn werk te onderstrepen. Cinema Suites is met dank aan het intense spel van Serino en het werk van het Orchestra Haydn di Bolzano e Trento onder leiding van Morricones zoon Andrea een plaat geworden vol Italiaanse lyriek en dito melancholie, die niet alleen bij de verstokte filmliefhebber een brede glimlach op zal roepen. Zelfs als de thema’s eerder volledig langs u heen zijn gegaan is dit een plaat voor elk moment van de dag.

HEIN VAN EEKERT

PAUL JANSSEN

UITNODIGEND

CINEMA SUITES

MORRICONES MUZIKALE TESTAMENT

HORIZONTAAL 1

ALS ... UIT ZIJN PEN GEROLD

OPERABAS

COMPONIST VAN EEN STABAT MATER

13 DODENASPOT 14 VIOLISTE 16 EERWAARDE MOEDER (RK) 17 THE FATAL HOUR COMES ... APACE (PURCELL) 18 TICKETVERKOOP AAN DE … 20 HERTOGEN VAN … 23 ITALIAANS KOORCOMPONIST 24 SPAANSE RIVIER 26 ...-CHING LAM 27 COMPONIST VAN EEN STABAT MATER 29 ... CHARMING NIGHT (PURCELL) 30 TEKSTSCHRIJVER VAN BACHS PASSIES 31 DOMINEE 32 CIVIS ROMANUS 33 OUDE TESTAMENT 34 ANNO DOMINI 35 ... HARRISON 37 ANTE DIEM 39 ... LEANDER 42 COMPONIST VAN EEN STABAT MATER 45 BIJNAAM VAN EEN HAYDNSYMFONIE 46 DEEL VAN DUITSE OPERA

VERTICAAL 2

DER HIMMEL HAT EINE .. GEWEINT (SCHUMANN)

15 RIGOLETTO IS EEN ... 19 SPAANSE COMPONIST 21 ZOON VAN JAKOB

… NELSON

NAAMGEVER VIOOLCONCOURS

JE N'… PLUS (JOSQUIN)

NAAM VAN MENIG PAUS

DIE … WORTE (HAYDN)

M'AMYE A … DE DIEU (JANEQUIN)

SLOTKOOR PAASORATORIUM VAN BACH

22 NADIEN 25 ALLES MIT GOTT UND NICHTS ... IHN (BACH) 28 MUCH ... ABOUT NOTHING (KORNGOLD) 30 ORA ... NOBIS

10 … ... HERZENS GRUNDEN (JOHANNESPASSION)

32 O ... YOUR HANDS (GIBBONS) 34 ZANGSTUK 36 ... AND DOWNS 37 ... BABA (CHERUBINI) 38 JUBILATE ... (BRITTEN)

12 NON LICET 14 ... ALS PROPHET (SCHUMANN)

OPLOSSING

40 ANNO REGNI 41 MEIN JUNGES LEBEN ... EIN END (SWEELINCK) 43 ANNO SANCTO 44 SINE NOMINE

OPSTUREN NAAR De oplossing van de puzzel kunt u met naam, adres, postcode en w oonplaats voor 29 mei 2022 sturen naar: Klassieke Zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of info@klassiekezaken.nl

Onder de goede inzendingen worden 10 cd's verloot: Favourite sacred masterpieces

PRIJSWINNAARS Prijswinnaars puzzel KZ 5-6 / 2021. Oplossing: Strauss

Naam Mevr. K. Vis Henk Wilts Dhr. Jos Lardinoye Liny Krajenbrink Jan Glas

Plaats Rotterdam Winterswijk Maastricht Amsterdam Kootstertille

De prijswinnaars van puzzel nr. 5-6 ontvangen R. Strauss: Tanzsuite & Divertimento Op. 86 New Zealand Symphony Orchestra o.l.v. Jun Märkl

ALKMAAR Pop-eye/Velvet Music Boterstraat 10 / 072-2200205 alkmaar@velvetmusic.nl

FRANEKER Mollema Music World Voorstraat 11 / 0517-382820 www.mollemamusicworld.nl

SANTPOORT Bredero Boeken Hoofdstraat 234 / 023-538 2061 www.brederoboeken.nl

ALMELO Hilarius Broekhuis Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

GRONINGEN Plato Groningen Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

SCHAGEN Boekhandel Plukker Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl

AMERSFOORT De Algemene Boekhandel Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

HAARLEM Bruno Klassiek Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl

UTRECHT Broese Boekverkopers Oude Gracht 112-B / 030-2335200 www.broese.nl

AMSTERDAM Charles Muziek Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl

HENGELO Boekhandel Broekhuis Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl

VENLO Sounds Recordshop BV Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

Concerto Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu

HOOGEZAND Evelyn Novacek Meint Veringastraat 132 / 0598-392 551 www.evelynnovacek.nl

WIJK BIJ DUURSTEDE Boekhandel Pettinga Markt 12 / 0343-577300 www.boekhandelpettinga.nl

KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD Shop Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl

WINSCHOTEN Hekman Muziek BV Torenstraat 34 / 0597-413 184 www.hekmanmuziek.nl

LEIDEN Plato Leiden Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

ZEIST Kramer en van Doorn Slotlaan 221 / 030-693 3033 www.libris.nl/kramer-vandoorn

COEVORDEN Music & more Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl

Velvet Music Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl

DELFT Muziekhandel Van Buytene Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

LEIDSCHENDAM Paagman Winkelcentrum Leidsenhagein Westfield Mall of, Liguster 36 / 088 338 3838 www.paagman.nl

ZWOLLE Plato Zwolle Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl

DEN HAAG Paagman Frederik Hendriklaan 217 / 088 3383838 www.paagman.nl

MAASSLUIS Mastersound Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

Paagman Lange Poten 41 / 088 3383838 www.paagman.nl

MAASTRICHT Boekhandel Dominicanen Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 www.boekhandeldominicanen.nl

ARNHEM Het Colofon Bakkerstraat 56 / 026-3703508 www.hetcolofon.nl BILTHOVEN Bilthovens Boekhandel Julianalaan 1 / 030 2281014 www.libris.nl/bilthoven

DORDRECHT Dordrecht Klassiek Voorstraat 463 A / 078 612 2169 www.dordrechtklassiek.nl DRIEBERGEN CD ARTLINE Traaij 47A / 0343-521532 www.cdendvd.nl

ZWIJNDRECHT Plantage Hyperion Hof van Holland 63 / 078-6208176 www.plantagehyperion.nl

BELGIE BRUSSEL La Boite a Musique Koudenberg 74 / +32 2 513 09 65 www.laboiteamusique.eu TURNHOUT Muziekhandel Thom van Sas De Merodelei 75 / +32 14 41 2014 www.muziekhandelvansas.be

MIDDELBURG De Drukkerij Markt 51 / 0118 – 886874 www.drukkerijmiddelburg.nl NIJMEGEN Boekhandel Roelants Van Broeckhuijsenstraat 34 / 024-3221734 www.roelants.com

EINDHOVEN Bullit Klassiek Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

Kroese Klassiek Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl

EMMEN Boekhandel Vermeer Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

ROTTERDAM Velvet Music Oude Binnenweg 121a / 010-4134423 www.dedoelen.nl www.velvetmusic.nl

ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

Velvet Music / Donner Coolsingel 129 / 010 3070282 www.velvetmusic.nl

WEBWINKELS Boudisque muziek en film 06 14579618 www.boudisque.nl Klassiek.nl 058-2948700 www.klassiek.nl Muziekhandel Spronk 076-5215213 www.spronk.nl

Winkels met postorderservice.

✔ Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld. ✔ De in dit magazine besproken cd’s zijn niet in iedere winkel standaard op voorraad, maar zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen. Vraag uw winkelier om advies.

Foto: Guy Vivien

EXCLUSIEVEBOXAANBIEDING

39,99 CLUBLEDEN

EEN TREURBOX DIE VROLIJK STEMT

27,99

39,99

32,99

5CD

Een beknopte geschiedenis van koningen, keizers, prinsen en prinsessen van de zestiende tot de vroege negentiende eeuw en een historie van de religieuze muziek ten dienste van deze ‘wereldleiders’ uit vervlogen tijden: Royal Requiem brengt op vijf cd’s acht keer een eerbetoon aan overleden heersers. De zestiende-eeuwse Antoine de Févin betreurt de dood van Anne de Bretagne, de zeventiende-eeuwse Henry Purcell biedt Queen Mary II een roerend afscheid, de achttiende-eeuwse Niccoló Jommelli geeft in Stuttgart de dood van prinses Maria Augusta een klank, en de negentiende-eeuwse Cherubini heet met zijn Requiem de resten van Lodewijk XVI weer welkom in Frankrijk. De overeenkomst tussen al deze componisten is dat ze stuk voor stuk schrijnend mooie muziek schreven, die hier door grootheden als Coro e Orchestra Ghislieri, Le Concert Spirituel, Choeur de Chambre Namur en Vox Luminis uitgevoerd wordt. Bij elkaar vormen de cd’s een treurbox om werkelijk vrolijk van te worden.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 3 juni.

NEUKOMM, JOMMELLI e.a. ROYAL REQUIEM CORO E ORCHESTRA GHISLIERI, LE CONCERT SPIRITUEL e.a. ALPHA 3760014197796 (5CD) VKZ.NL/215662

Foto: Christa Schneider

EXCLUSIEVEBOXAANBIEDING

23,99 CLUBLEDEN

HET PARIJS VAN LOUIS VIERNE

* 99 13, 8CD

23,99

18,99

8CD

De briljante Duits-Amerikaanse organist Wolfgang Rübsam heeft in zijn rijke muzikale leven aardig wat complete orgelwerken opgenomen. Alain, Bach, Mendelssohn, Rheinberger, ze konden allemaal op zijn volle aandacht rekenen. Hoewel het vaak gaat over zijn prachtige Bachvertolkingen, is zijn meesterwerk ongetwijfeld de opname van de complete orgelwerken van Louis Vierne. Rübsam is al vaker geprezen voor het feit dat hij complexe muziek transparanter en eenvoudig te volgen maakt. Dat gaat zeker op voor zijn lezing van de orgelwerken van Vierne. De Fransman die in 1900 organist-titularis van de Notre-Dame in Parijs werd, was beroemd en berucht om zijn improvisaties en was onder andere in zijn orgelsymfonieën een van de architecten van de twintigste-eeuwse orgelmuziek. Rübsam brengt die sfeer meesterlijk tot leven en neemt u acht cd’s lang mee naar het Parijs van het begin van de vorige eeuw, waar Richard Wagner en César Franck elkaar op het dak van de beroemde kathedraal ontmoeten in het werk van Vierne.

VIERNE COMPLETE ORGAN MUSIC

WOLFGANG RÜBSAM BRILLIANT CLASSICS 5028421963983 (8CD) VKZ.NL/22151 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 3 juni.

WORDT U AANGEBODEN DOOR

Klassieke Zaken Magazine 2022-1

Articles inside

Puzzel

In gesprek met

Hans Hegs column

Mieczyslaw Weinberg Briljant componist

Concertzender Onbekend is Onbemind?

Klaartje van Veldhoven & Matthias

Nationale Koren Ensemble in residence

De flow van Annelien Van Wauwe

Colofon

Voeten van de vloer met Ludwig

Elisabeth Leonskaja Debuut op 76-jarige leeftijd

Van de redactie

Brahms Allesomvattende sextetten

Berichten

Het paradijs van Joyce DiDonato

Ludwig Dance with me