Nr 8 (137) SIERPIEŃ 2014
PISMO BEZPŁATNE
www.wiadomoscihandlowe.pl
ISSN 1643-8787
Nakład: 80 000 egz.
CZY SĄDY ŹLE INTERPRETUJĄ PRZEPISY?
SPÓr PRAWNIKÓW
O OPŁATY PÓŁKOWE Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ma chronić słabszych uczestników rynku – producentów przed władzą silniejszej strony, czyli sieci handlowych. Interpretacja jej zapisów przez sądy może jednak naruszyć fundamenty handlu.
W Monitorze Prawniczym (nr 6/2014) dr Małgorzata Sieradzka zastanawia się, czy wystarczy stwierdzić sam fakt pobrania opłaty „innej niż marża handlowa”, czy też raczej ko nieczne byłoby wykazanie utrudnienia dostępu do rynku wskutek jej pobrania. W tej kwestii można wyróżnić dwa stanowiska: dominuje pogląd, że przesłanka utrudniania dostępu do rynku objęta jest domniemaniem praw nym, czyli wystarczy wykazać, że pobrano od dostawcy dodatkowe świadczenie pieniężne. Sądy przyjmują często, że każdy taki czyn skut kuje utrudnianiem dostępu do rynku i ma nie uczciwy charakter. Jeśli przedsiębiorca uważa,
marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży nie wystarcza do kwalifikacji dane‑ go zachowania jako nieuczciwej konkurencji – podsumowuje autorka. W tym samym Monitorze Prawniczym dr hab. Paweł Podrecki podziela powyższe stano wisko i argumentuje, że dla mniejszych producentów, których nie stać na reklamę,
W handlowej praktyce stosuje się dziesiątki opłat „innych niż marża” pobieranych od dostawców; wiele z nich istnieje „od zawsze” marża opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży – podkreśla prawniczka. Zgodnie z drugim stanowiskiem, utrudnianie dostępu do rynku powinno zostać udowod nione, ponieważ kontrahenci mogą uma wiać się co do różnych opłat, stanowiących ekwiwalent za świadczenia inne niż sama sprzedaż towaru. – Czynem nieuczciwej kon‑ kurencji nie będzie pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży, jeśli nie na‑ stępuje w celu utrudnienia dostępu do rynku. Bowiem samo pobieranie innych niż
F
Sprzeczne stanowiska
że jego działania nie miały takich cech, powi nien to wykazać. To na nim spoczywa ciężar do wodowy! – Automatyzm orzekania w sprawach pobierania opłat innych niż marża handlowa, bez szczegółowego badania konkretnego przypad‑ ku, nie tylko prowadzi do wypaczenia celu jego wprowadzenia. Zmierza też do kwalifikacji jako nieuczciwej konkurencji wszystkich innych niż
Fot. 123R
I
ntencją ustawodawcy było wyeliminowanie praktyki pobierania od dostawców przez wielkie sieci opłat za sam dostęp do półki. Prosty i jednoznaczny zapis art. 15 ustawy: „czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnia‑ nie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez: (…) pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży” stał się przedmiotem interpretacji i sporów między prawnikami, a orzekane na jego podstawie wyroki budzą kontrowersje nawet w środowiskach prawniczych.
Tylko jeden upadły producent napojów energetycznych żąda od dystrybutorów zwrotu opłat marketingowych, których wartość może iść w miliony złotych
korzystanie ze wsparcia dystrybutora czy de talisty może być korzystne: – Z tego powodu generalne założenie, że zakaz pobierania opłat za przyjęcie towarów do sprzedaży, czyli tzw. opłat półkowych, przyczynia się do utrudniania dostępu do rynku, nie zostało potwierdzone badaniami ekonomicznymi. Prawdopodob‑ ny może być natomiast wniosek przeciwny, zgodnie z którym bezwzględny zakaz opłat półkowych może prowadzić do dyskrymina‑ cji mniejszych producentów i niekorzystnych skutków dla konkurencji. Niestety, w orzecznictwie często przesłanka utrudniania dostępu do rynku objęta jest do mniemaniem prawnym. Za typowy przykład niech posłuży cytat z orzeczenia Sądu Ape lacyjnego w Poznaniu z 27 lutego ub.r.: Jeżeli na sprzedawcę, również w formie tzw. umów promocyjnych, zostają nałożone obowiązki dodatkowych świadczeń pieniężnych, należy Dalszy ciąg na stronie 26