ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA
LEŚNE SYMBOLE
li po prostu żywe w czasie zimy, postrzegano jako ponad normalnie silne i te właśnie symbolizowały nadzieję na przetrwanie czasu obumierania. CHOINKA I PODŁAŹNICZKA
Las przychodzi do ludzi, a światy się przenikają. Nadchodzi mrok i chłód. Ziemia i przyroda jakby zamierały, nie dając specjalnej obietnicy, że ten stan przeminie. To, co zakryte i tajemnicze, staje się mimo wszystko bardziej zauważalne w świecie spowitym ciemnością.
Trudno też zaprzeczyć, że od ostatnich jesiennych świąt otoczenie przypomina, że my, żyjący, nie jesteśmy wolni od tego, co było przed nami i tego, co przyjdzie po nas. Otwiera się czas cichego wyczekiwania na światło, które ma przynieść nadzieję na odzyskanie utraconych sił. Wspomnienie życia, witalności i urodzaju zachowane jest w różnorakich symbolach, które pojawiają się coraz częściej w świątecznym otoczeniu. Nietrudno zgadnąć, że jednym z nich jest drzewo.
44
Wiele źródeł podaje, że pierwsze dowody na włączenie choinki do świętowania Bożego Narodzenia sięgają XV wieku, gdy cech piekarzy podarował udekorowane drzewko szpitalowi we Fryburgu. W 1509 r. w twórczości Lucasa Cranacha Starszego pojawia się symboliczne drzewo życia ozdobione świeczkami, natomiast z Alzacji pochodzi pierwsza informacja o choince w jej oficjalnej bożonarodzeniowej odsłonie zaprezentowanej na Place Kléber w Strasburgu.
TERESA MARCINÓW
wroclife.pl nr 1/2021
Ten symbol o wielu znaczeniach towarzyszy różnym kulturom od wielu wieków. Oznaczał zdrowie, życie, trwanie, długowieczność, rodzinę, macierzyństwo, mądrość, szczęście, bezpieczeństwo i dobrobyt. W czasach chrześcijańskich na sile zyskało znaczenie odradzania i przemijania, które uosabia drzewo życia – w nim umieranie i śmierć stają się nowym początkiem. Wzrost i upadek sił fizycznych utożsamiano często z symbolami świata roślin. Te, które pozostawały zielone, czy-
W Polsce choinka pojawia się na początku XVIII wieku, prawdopodobnie za sprawą urzędników pruskich, którzy zamieszkiwali Pomorze, Warmię, Mazury i Śląsk. Zwyczaj ten przeniknął najpierw do wyższych warstw społecznych, natomiast wśród chłopstwa popularny był tzw. podłaźnik (lub podłaźniczka). O ile choinkę zna każdy, o tyle z podłaźniczką nie jest tak łatwo i jej wygląd może stanowić zagadkę. Jest to przyozdobiony jabłkami i orzechami wieniec z gałęzi drzew iglastych (jodła, świerk, sosna) zawieszany przy suficie lub stropie. Ten leśny symbol życia miał wpływ na początkowe usytuowanie choinki, ponieważ wieszano ją czubkiem w dół – tak, jak to czyniono z podłaźniczką. SYMBOLE O MAGICZNYM ZNACZENIU
Świat natury symbolicznie wyrażał cechy tak ważne, że miały niemal magiczne znaczenie. Jabłko to z jednej strony niechlubna pamiątka grzesznej natury człowieka, ale także symbol zdrowia
