وەزﯾﺮی داراﯾﯽ داھﺎت ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻜێﻚ ﭘەﯾﺪا دەﻛﺎت
ﺳەودای ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﭘەﻛەﻛە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑێﺖ ﺟەﻣﯿــﻞ ﺑﺎﯾﻚ ھﺎوﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺎ ﺟﭭﺎﻛێﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﻛەﺟەﻛە( ،ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﺳەودای ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ھەﯾە و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺳەوداﻛەش، رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە .ﺑﺎﯾﻚ ،رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھەﻧﺪێ دەﺳــﺘﻜەوﺗﺪا ،ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺎران ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە.
ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ و ﺷﺎرەزا و ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزﯾــﺮی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑــﯚ ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑەﻛﺮدﻧــەوەی ژﻣێــﺮەی ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿە و ﺳﺎﻧە ﻟەﺳەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑە ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺎت.
6
3
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑڕﯾﺎر دەدات ﻟە ھەرﯾەك ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺳەﺗﺎن ﻛﺮێﻜﺎری ﻧەوت ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزەوە دوور دەﺧﺮێﻨەوە ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎن ﺑە رەزاﻣەﻧﺪی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرە و ﺋەوان دەﺳەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 14
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
”وﺷە“ ﻧﺎوی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن داﯾﻤەزراﻧﺪوون
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑە 6ﻣﻠﯿﯚن ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨە و ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ 5ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە
ﺋﺎﯾﺪن ﻣەﻋﺮووف:
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە
ﺋﺎﯾﺪن ﻣەﻋﺮووف ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻛەﺳــﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑﯚﯾــە ﻛﻮردﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛەﺳێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ و ﺧﺎوەن ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﺑەھێﺰ ھەﯾــە .ﺋەو ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“دا دەڵێ” ،ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە و زۆر ﺑﺎش و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻴە“. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 5
ﻟە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا وەﺑەرھێﻨﺎن زﯾﺎد دەﻛﺎت دۆﺧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺑــڕی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﻟەوﻛﺎﺗەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳــﺖ ﺑە وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاوە. دواﯾﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺋەوە دەردەﺧەن ﻛە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەراورد ﺑە ﭘﺎرﺳــﺎڵ % 93 ،و ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ 2013زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 97داﺑەزﯾﻮە .ﺑەم ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺧﺎڵﯽ ﮔەﺷﺒﯿﻨﺎﻧەﯾﺶ دەﺧەﻧە روو ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮاوە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺳﺎڵ ﺗﯚڵەی ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 12
دەزﮔەی زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺧەت دەﻛﺎت
ﺑەﭘێﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺋەو ﻧﺎواﻧەی ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﯾﻤەزراﻧﺪوون ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو راوێﮋﻛﺎری ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ھەن و ھەﯾﺎﻧە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ،ﺟﯿﺎ ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەی ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری وەردەﮔﺮن و دﯾﺴﺎن ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە.
2
16 18
ﻣﺤەﻣەد رەﻣەزاﻧﯽ:
وەرﮔێڕ دەﺑێ وەك ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻟەﻧﺎو دەﻗەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ
ﺑﺎرزاﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەك دەﺧﺎﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﺑﺎﺑەﻛﺮ زێﺒﺎری
ﻛﺎﻣﯿﻞ ﺑەرزﻧﺠﯽ
ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻟە وﺗﺎری ﻗﺎﻋﯿﺪە و دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ
ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺋەرﺷﯿﻔﯽ ﺣەﺳەن زﯾﺮەك ﻟە ھەڵەﺑﺠەﯾە
8
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دەﺳﺖ ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﻛە دەﻛﺎت
وەك ﭘێﺰاﻧﯿﻨێﻚ ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەی 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەزﮔەی زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣەڵ ﺧــەت دەﻛﺎت ﻛە ﺑێﮕەرد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳەوز ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛﺮدوون. ھەواڵێﻚ ﻟە ل 2
راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 4
3
دەﻻﻛێﻜﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺑە ﺷێﻮەی ﺧﯚی رێﺰ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزان دەﮔﺮێﺖ
8
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ھەﯾﺎﻧە ﺑە 6ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨە و ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ 5ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە
”وﺷە“ ﻧﺎوی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن داﯾﻤەزراﻧﺪوون وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺑەﭘێﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺋەو ﻧﺎواﻧەی ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﯾﻤەزراﻧﺪوون ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﺑەرﭼــﺎو ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ھەن و ھەﯾﺎﻧە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە، ﺟﯿﺎ ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾەی ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری وەردەﮔــﺮن و دﯾﺴــﺎن ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە.
ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻟﯿﺴﺘە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯿﺪا 2009 ﺗﺎ ،2013ﮔــﯚڕان ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﺑــﻮو دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــە ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری زۆر ﻛەڵەﻛە ﻛﺮدووە و زۆرﺟﺎرﯾــﺶ ﺑە ژﻣﺎرە و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﭼەی ﺳــﺎڵ، ﺋــەو ﺑﻮدﺟەﯾەی دەﺧﺴــﺘە روو ﺑــﯚ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت دەڕوا. ﺑەم ﻟەو ﻟﯿﺴﺘەدا ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑێﺖ ﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺟﯿﺎ ﻟەو ژﻣﺎرە زۆرەی راوێﮋﻛﺎر ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەﯾەﺗﯽ 83 ،ﻛەﺳﯽ داﻣەزراﻧﺪووە
ﻛــە 69ﯾــﺎن ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ و 14 ﻛەﺳﯿﺶ ﺑەﺷــێﻮەی ﮔﺮێﺒەﺳﺖ، ﻟەو ﻧﺎواﻧەدا 10داﻧەﯾﺎن ﺑە رووﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوە راوێﮋﻛﺎر ﻛــە ﻣﻮوﭼە و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗﯿــﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە دەﮔﺎﺗە 6ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر ،ﺟﯿــﺎ ﻟەوەی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘێﺸﻮو ﺑﻮوﻧە و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر وەردەﮔﺮن و ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ 5ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرﯾﯿﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە. دوو ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ 2017ﺋەم ﺧﻮﻟەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘــێ دێﺖ و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ژﻣﺎرەﯾەك راوێــﮋﻛﺎر و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺑﺎرە ﻗﻮرﺳەﻛەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ
ﻛــە ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟــەی ھەرێﻢ ﻛەڵەﻛە ﺑﻮوﻧە ،ﻟەوەﯾﺶ ﺳــەﯾﺮﺗﺮ ﺋەوەﯾە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ”ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﭼــە و ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎزات“ی ﭘﻠــە ﺑﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺑﯿﺮ ﺧــﯚی ﺑﺮدووەﺗــەوە ﻛە وەك ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧــﺪەی ھەڵﺒــﮋاردن ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دەھێﻨــﺎ ،ھەرﭼەﻧﺪە 3 ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮ دووەم ﺳﺎڵﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋەم ﺧﻮﻟەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗەواو دەﺑێﺖ ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﻧﯿﯿە ﺑﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟــە ی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەﮔەر ﻧﯿﺎز ھەﺑێﺖ.
دەزﮔەی زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەم ﭘﺸﻮوەدا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺧەت دەﻛﺎت ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر وەردەﮔﺮن وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻟەم دوو ﻣﺎﻧﮕەدا ﻛە ﭘﺸــﻮوی ھﺎوﯾﻨەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ھەﻣــﻮو ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن وەردەﮔﺮن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دۆﺧﯽ ھەرێــﻢ ﻟە رووی داراﯾﯿەوە زۆر ﺳــەﺧﺘە و ﺑە ﻣﻮوﭼەی ﺋــەو دوو ﻣﺎﻧﮕەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻛــە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 776 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر دەﻛﺎت ،زۆر ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﭘڕ دەﻛﺮێﺘەوە.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وەك ﭘێﺰاﻧﯿﻨێــﻚ ﺑەراﻣﺒەر ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەی 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەزﮔــەی زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣــەڵ ﺧــەت دەﻛﺎت ﻛە ﺑێﮕەرد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوز ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛﺮدوون. رۆژی 23ی ﺣﻮزەﯾــﺮان ھەرﯾەك ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ 57ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﮔــﺮێ دا ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﭼــﻮار ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎ ﺑﯚ ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳﺎی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەوەﯾﺶ درزی ﺑــێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯿﺎن ﺧﺴــﺘە ﻧێﻮ
ﻻﯾەﻧەﻛﺎن. ﻻھﻮور ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دەزﮔــەی زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ، وەك رێﺰﻟێﻨﺎﻧێــﻚ ﺑــﯚ ژﻣﺎرەﯾەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﻛــە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﻟەﺳەر داوا و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺑێﮕــەرد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ،ﺧەت دەﺑەﺧﺸــێﺘە ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻛە ﻟە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧەﺗﻜﺮاوەﻛﺎن ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە و ﺋەوی ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە.
ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ” د ە ﺳﺘﻨﯿﺸــﺎ ﻧﻜﺮ د ﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎن ﺑە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚن ﻧەﺑــﻮوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﺑﻮوﻧە ﻛــە ﺑێﮕەرد ﭘێﯽ ﺑــﺎش ﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻣﻮو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧەﺗەﻛــەی وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە، ﻟە ﻛﯚﻣەڵ ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﻻ ﻣەروان و ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯿﺶ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ھەڵەدﻧﯽ ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاﺑﻮون ﺑﯚ ﺧەﺗﻜﺮدن“. ﻟەﺑﺎرەی ﺟــﯚری ﺧەﺗەﻛە، ﺳەرﭼﺎوەﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ”ﺧەﺗەﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە دەﻣﺎﻧﭽە و ﻛﺷﻨﻜﯚﻓێﻚ و ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿەوە ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧە ﻛﺮا“.
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﭘێﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚ ،ﺳــﺎﻧە دوو ﭘﺸــﻮوی دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ ھەﯾە ﻛە ﯾەﻛەم ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ﭘﺸــﻮوی زﺳﺘﺎﻧە و ﻟە 1ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم/ ﯾەﻧﺎﯾەر دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و ﻟە 1 ﺋﺎدار/ﻣﺎر ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ دێﺖ .ﭘﺸﻮوی دووەﻣﯿﺶ ﻟــە 1ی ﺗەﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿﯚ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و ﻟە 1ﺋەﯾﻠﻮول/ ﺳێﭙﺘێﻤﺒەر ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دێﺖ. ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ”وﺷــە“ ﺑــﯚ ﺋــەم دوو ﻣﺎﻧﮕەی ﭘﺸــﻮوی ھﺎوﯾﻨــەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛە ﭼەﻧﺪ
رۆژێﻜە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە، 111ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﺑە ﻣﻮوﭼەی 8 ﻣﻠﯿﯚن ﺑﯚ دوو ﻣﺎﻧﮕە ﭘﺸــﻮوەﻛە دەﻛﺎﺗە ﯾەك ﻣﻠﯿــﺎر و 776ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ .ﺋەوە ﺟﯿﺎ ﻟەو 57 راوێﮋﻛﺎرەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 6ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻣﻮوﭼە وەردەﮔﺮن و ﺋەﮔــەر ﺋەواﻧﯿﺶ ﺳــﻮود ﻟەو ﭘﺸﻮوە وەرﺑﮕﺮن و ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ھەژﻣﺎر ﺑﻜﺮێ ،ﺑــﯚ دوو ﻣﺎﻧﮓ دەﻛﺎﺗــە 684ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ،ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻣﻮوﭼەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و راوێﮋﻛﺎراﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەم ﭘﺸﻮوی
ھﺎوﯾﻨەدا ،دوو ﻣﻠﯿﺎر و 460ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر دەﻛﺎت. ﺋــەوەی ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دەﻛــﺮێ ھەرﯾەك ﻟــەو 111ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە، ﻟەﻛﺎﺗــﯽ دروﺷــﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەڵﺒــﮋاردن ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑــﻮوە ﻟــە رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎزات و ﻣﺎﻧەوەﯾــﺎن ﻟــە ﺑــەرەی ﺧەڵﻚ، ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎت و ﺑەﺷێﻜﯽ دروﺷــﻤﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﭼەی ﭘﻠــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﻧﺎدادﭘــەروەری ﻟــە ﻣﻮوﭼــەدا، ﻧەﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ دەﻧﮕﺪان ﻟەﺳەری. ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛــەم/ دﯾﺴــێﻤﺒەری 2014ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎن ﻟەﺳــەر داواﻛﺎرﯾﯿــەك ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺟــﯚری ﻻﻧﺪﻛﺮۆزەر ”وەﻧەوﺷە“ ﺑﯚﯾﺎن و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ رەزاﻣەﻧــﺪی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﺶ ﻟەﺳــەر دا ،ﺑــەم ”وﺷــە“ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺟەﻣــﺎوەر ﺗﯿﻨﯽ ﺳــەﻧﺪ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا، ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯿﺎن ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪەوە. ﺋەوەی ﻟەﻻی ﭼﺎودێﺮان ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺋەوەﯾە ،ﺑﯚﭼﯽ ھەﻣﻮو ﻟﯿﺴﺘەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ھەڵﺒﮋاردن ھەوڵ دەدەن ﺳﯚزی ﺧەڵﻚ ﻓﺮﯾﻮ ﺑﺪەن و ھەﻣﻮو ﺳﺎزﺷــێﻚ دەﻛەن ﺑﯚ ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ دەﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ، ﺑەم ﻛــە دەﮔەﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و دەﻣﯿــﺎن ﻟە ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎزات دەدات، ﺧەڵﻜﯿﺎن ﺑﯿﺮ دەﭼێﺘەوە؟. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣﯿﺪاﯾە و ﺳــێ ﺧﻮﻟﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﻛﺮاون ﻛە 333 ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر دەﻛﺎت ﺑە ﻣﻮوﭼەی 6 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻛە ﺑﯚ ھەر ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯿﺎن ﯾەك ﻣﻠﯿــﺎر و 998ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ دەﻛﺎت .ﺟﯿــﺎ ﻟەو ژﻣﺎرە زۆرەی راوێﮋﻛﺎر ﻛە ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎن داﻣەزراون و دواﺗﺮ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﻛﺮاون.
ﺳﻴﺎﺳەت
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻛەرﻛﻮوك دەﺳــﺖ ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﯾەﻛﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ دەﻛﺎت /وەك ﭘﺸﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ /ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر داوای ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛــﺮد و رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﻧــەدرا ،ﺑــەم ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ، ﭘڕۆژەﻛــە دەﺧﺮێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە. ھەﻓﺘــەی راﺑﺮدوو ”وﺷــە“ ﻟە راﭘﯚرﺗێﻜــﺪا ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان وەك
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻗەﯾﻮاﻧﯽ ھەﯾــە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛﺎر ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺋەواﻧﯿــﺶ رێﮕەﯾﺎن ﭘێ
ﺑﺪرێ ﭘﺎوﮔەی ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ،ﺋەﻣە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەدا
ﺑە ﺑﯚﻧەی ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺑەﻧﺰﯾﻦ ،ﺑە رووﻧــﯽ دەرﻛەوت ﻛە ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑەوە داﺑــﻮو” ،ﻧەﺑﻮون و ﻛەﻣﯿﯽ
ﺑەﻧﺰﯾﻦ ،ﺑــﯚ ﻛەﻣﯿــﯽ ﭘﺎوﮔە دەﮔەڕێﺘەوە“. ”وﺷــە“ ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺧﺴــﺘە روو ﻛــە ﺑﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە، ﮔﯚڕان ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێــﻚ داوای ﻟە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳــێ ﺟﺎرﯾــﺶ داوای ﻟــە وەزﯾــﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﭘێ ﺑــﺪەن ﭘﺎوﮔە دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﺑەم داواﻛﺎﻧﯿﺎن رەت ﻛﺮاﻧەوە. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭘــﺮس ﻟە ﮔــﺮدی زەرﮔەﺗــە ﻣەﻛﯚی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﮔﯚڕان ،ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ و ﮔــﯚڕان ،رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻛﺮاوە ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ )ﻓــﺎڕووق ﮔﺮووپ( ﻟە
ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﮔﯚڕان ،رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻛﺮاوە ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ )ﻓــﺎڕووق ﮔﺮووپ( ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻛەرﻛﻮوك ،ﭘﺎوﮔەﯾەﻛﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ﻧﺰﯾﻚ ﻛەرﻛــﻮوك ،ﭘﺎوﮔەﯾەﻛﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯽ ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺑەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە دەﺳــﺖ ﺑــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەﻛﺮێﺖ“. ﻟەﺑــﺎرەی ھــﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﯚ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾــە ،ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﮔﻮﺗﯽ
”ﮔﯚڕان ﺣەزی دەﻛﺮد ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھێﺮۆﺧــﺎن ﺗێــﻚ ﺑﺸــﻜێﻨێ و رێﮕەی ﭘێ ﻧەدرا، ﻟــە ھەوﻟێﺮﯾﺶ ھــەر ﻧەدەﻛﺮا، ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎر درا ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻛەرﻛﻮوك دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ“.
”ﭘﺎرەﻛە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران دەﮔێڕدرێﺘەوە“
وەزﯾﺮی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺋەھﻠﯽ ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ -رێﺒﯿﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ و ﺷﺎرەزا و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزﯾﺮی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑەﻛﺮدﻧەوەی ژﻣێﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە و ﺳﺎﻧە ﻟەﺳەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑە ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺎت. ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺳەرﺟەم ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻧﺎﭼــﺎر دەﻛﺮێــﻦ ژﻣێﺮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺋەھﻠــﯽ )ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ﺑﻜەﻧەوە و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەو ﺑﺎﻧﻜەوە وەرﺑﮕﺮن. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﺋەﺣﻤــەد ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھەﻧﮕﺎوﯾــﺎن ﻧﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺳــەرﺟەم وەزارەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە رێﮕــەی ﺑﺎﻧﻜــەوە ﻣﻮوﭼە وەرﺑﮕﺮن و ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷﺪا ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەھﻠﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴﺘﯽ. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻟــەو ﺑڕﯾﺎرەدا ﺳێ ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎن ھەﯾە ،ﯾەﻛەم: ﺋەواﻧــەی دوو ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ھەﯾە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێــﺖ، دووەم :ﭘﺮۆﺳەی ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ھﺎوﺷێﻮەی وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﺑە ﺳﯿﺴــﺘەم ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺳــێﯿەم: ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺘﻮاﻧێ ﻣﻮوﭼەﻛەی
وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﺑەﺑێ وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــە ﻛﺮدﻧەوەی ژﻣێﺮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺑﻜﺮێﻦ. د .ﺷــێﺮوان ھﺎدی ﭘﺴــﭙﯚڕی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳــﺎ و راﻣﯿــﺎری زاﻧﻜــﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە،
و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜﯽ ﺳەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ،دەﺑێﺖ ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﺮدﻧەوەی ژﻣێﺮە ﺑﺎﻧﻜﯿﯿەﻛەﯾﺪا ﺑڕی 5ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﺪات و ﭘﺎﺷﺘﺮ وەك ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑڕی ) (0075.0ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻣﻮوﭼەﻛەی ﺑە ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛە ﺑﺪات. د .ﺋﺎﻻن ﺑەھﺎﺋەدﯾﻦ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەﺗﺎڵە و % 100ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﻟە دەرەوەی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەرﺑﻜﺎت و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ژﻣێﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەھﻠﯿﺪا ﺑﻜەﻧەوە و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﻮوﭼەﻛەﯾﺎن وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ“. ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕەی ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﺑەﭘێــﯽ
ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑەﺗﺎڵــە و % 100 ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﻟە دەرەوەی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەرﺑﻜﺎت و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ژﻣێــﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەھﻠﯿﺪا ﺑﻜەﻧەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟــە ﺑﺎﻧﻜێﻜــﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﮔەر ﺋەو ﺑﺎﻧﻜە ﺋﯿﻔﻼﺳﯽ ﻛﺮد ،ﭼﯚن ﻣﺎﻓﯽ ﺋێﻤە دەﮔێڕدرێﺘەوە“. ﺑەﭘێــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەھﻠﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ
ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻼك ،رێــﻜﻜﺎری ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺟﮕە ﻟەو ﭘﺎرەﯾەی وەك ﺧﺎﻧەﻧﯿﺸــﻨﯽ ،ﯾﺎن ﺋەﻧﺪاﻣێﺘﯽ ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯿــەﻛﺎن و ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەی ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران دەﮔێڕدرێﺘــەوە ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ھﯿﭻ ﭘﺎرەﯾــەك ﺑە ھﯿﭻ
ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﺑﮕێڕێﺘــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﭘﺎﺑەﻧﺪ دەﺑێﺖ ﺑــە دەواﻣەﻛەی و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﭘﺎﺑەﻧــﺪ دەﺑێ ﺑــەوەی ﺗــەواوی ﻣﻮوﭼەﻛەی ﺑﺪات“. ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑــە وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿــﺪا ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن وەردەﮔﺮن ،ﺑەم ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛەی وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ھــﯚﻛﺎری ھەڵﺒﮋارﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔێڕێﺘــەوە ،ﻛە ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ داﺗﺎﺑەﯾﺲ و ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮون و ھەر ﻛەﺳــێﻚ دەﺗﻮاﻧێ ﯾەك ژﻣێﺮەی ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﻮوﭼەﯾەك وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﻟــە ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿــﺪا ﻛــە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳــﺎ و راﻣﯿﺎری زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺋﺎراﺳــﺘەی وەزﯾــﺮی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ و ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻨﯿﺎن ﻛــﺮدووە، ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟــە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﺮدووەﺗەوە. وێﻨەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﻣەﻛــە دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا روون ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧە وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ و ﻧە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان دەﺳەﺗﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ھﯿﭻ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻚ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜــەن ژﻣێــﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺋەھﻠﯿــﺪا ﺑﻜەﻧەوە، ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺮدﻧەوەی ژﻣێﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧە و ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی
ﻣﺎف و ﺋەرﻛێﻜﯽ دوو ﻻﯾەﻧەﯾە. ﻟــەو ﻧﺎﻣەﯾەدا ﺋــەوەش ھﺎﺗﻮوە، ﺋەﮔــەر ﻛﺮدﻧــەوەی ژﻣێــﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟەو ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەدا ﭼەﻧﺪ ﺋەرﻛێــﻚ ﺑﺨﺎﺗە ﺳــەر ﺑﺎﻧﻜەﻛە، ھێﺸﺘﺎ ﺷــﯿﺎوی ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدﻧە، ﺑەم ﻟە ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛەی وەزﯾﺮی داراﯾﯿــﺪا ھﯿﭻ ﺋەرﻛێﻚ ﻟەﺳــەر ﺑﺎﻧﻜەﻛە دﯾﺎری ﻧەﻛﺮاوە. ﭘﺴﭙﯚڕەﻛەی ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن دووﭘﺎت ﻟە ھەﻣﺎن ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە دەﻛﺎﺗــەوە ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻧﺎﻣەﻛەدا ھﺎﺗــﻮوە و زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﻛﺮدﻧــەوەی ژﻣێﺮە ﻟــە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەھﻠــﯽ ،ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﯾــە و ﻧﺎﻛــﺮێ ھﯿــﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺮێ ژﻣێﺮەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەھﻠﯿﺪا ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋــەوە ﻧەك ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ،ﺑﮕﺮە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەھﻠﯿﺪا ﻣﻮوﭼە وەرﺑﮕﺮن ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑــە ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛﺎر ﻟەﮔــەڵ ﺧﺎوەﻧﻜﺎرەﻛەﯾــﺎن رێﻚ ﻛەوﺗﻦ، ﻧــەك ﺋــەوەی ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻜﺮێﻦ و
ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا ﺑﺴەﭘێﻨﺮێﺖ“. ﻟــە ﻧﺎﻣەﻛــەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳــﺎ و راﻣﯿﺎرﯾﺪا ھەڵﻮەﺳﺘە ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری دەﺑێ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەدا ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﺑە ﺑﺎﻧﻜــە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛەی ﺑﺪەن و رووﻧﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی دﯾﺎری ﻛــﺮاوە ﻟە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎدا ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە زۆرﺑــەی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎدا ﺑــڕی ) (0010.0وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﺑەم ”ﺋەو رێﮋە زۆرەی ﻟەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑەﺷێﻮەی ﻧﺎﭼﺎری داﻧﺮاوە ،ﺟﮕە ﻟە ﺳﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮ ،ھﯿﭻ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەك ھەڵﻨﺎﮔﺮێﺖ“. د .ﺋﺎﻻن ﺑەھﺎﺋەدﯾﻦ ﭘﺴﭙﯚڕەﻛەی ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرە دەورووژێﻨێﺖ” ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﻛﺮدﻧــەوەی ژﻣێــﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ و ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑەو ھﯚﯾەوە
دەﻛﺮێﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ژﻣێﺮەﯾە ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿــﺪا ﻧەﺑێﺖ و ﺑﯚﭼﯽ ﻟــە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺑێﺖ، ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەی ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران دەﮔێڕدرێﺘەوە، ﺳــﺎﻧە ﻣﻠﯿﺎران دﯾﻨﺎر دەﻛﺎت، ﺑﯚﭼــﯽ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧﯚی ﻧەﺑێ و ﺑﯚﭼﯽ ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑڕوات“. وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﺑە ﻛﺮدﻧــەوەی ژﻣێــﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜــﯽ ﺋەھﻠﯿﺪا ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ دوو ﻣﻮوﭼــە دادەﻧێﺖ ،ﺑــەم وەك ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧﺎﻣــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳﺎدا دووﭘﺎت ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺟﮕە ﻟەوەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿە” ،ﺋەﮔەر وەزارەﺗﯽ داراﯾــﯽ دەﯾەوێ ﺑەو ﺑڕﯾﺎرە دوو ﻣﻮوﭼەﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەو رێﻜﺎرە ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﮔﯚڕان دەﺳﺖ ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﻛە دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑە ﻛﺮدﻧەوەی ژﻣێﺮەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺋەھﻠﯿﺪا ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ دوو ﻣﻮوﭼە دادەﻧێﺖ ،ﺑەم وەك ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧﺎﻣەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳﺎدا دووﭘﺎت ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺟﮕە ﻟەوەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە..
3
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
زاﻧﺎ روﺳــﺘﺎﯾﯽ :ﺋەم ھەوڵە ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺧﺎوەن ﺷﺎرەزا و ﺑەﺗﻮاﻧﺎ ﺑﯚ ﺋەم ﭘﯚﺳﺘە ھﺎﺗﻮوە ،ﺋێﻤە ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەم ﺟﯚرە ھەوﻧە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻛﻮردە ﻟەﻧﺎو ﭘﯚﺳﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺑەھەوڵێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری دەزاﻧﯿﻦ و رێﮕە ﻧﺎدەﯾﻦ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﺑﺎرزاﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەك دەﺧﺎﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﺑﺎﺑەﻛﺮ زێﺒﺎری
ﻛﻮرد ھەڕەﺷەی ﻛﺸﺎﻧەوە ﻟە داﻣەزراوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺎت وﺷە /ﺑەﻏﺪا ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﭘەردە ﻟەﺳەر ھەوڵێﻜﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻی ﻋێﺮاق ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت .ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮردە. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛﻮرد دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﺋەو ھەوڵەی ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ ،ﻛﻮرد ﺑــە ﺗەواوی ﻟــە داﻣەزراوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺸێﺘەوە. ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ ،2004ﻛﻮرد رێﮋەی % 21ی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﭘێﻚ دەھێﻨﺎ ،ﺑەم دوای ھﺎﺗﻨە ﺳــەر
ﻣﺎوەﺗەوە .دواﯾﯿﻦ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﺎﯾﺶ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەدەﺳﺘﯽ ﻛﻮردەوە ﺑﻮوە ،ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﻋێﺮاﻗە،
ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان رەزاﻣەﻧﺪی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺣەﻣەﻋەﻟﯽ ﻧﯿﺸــﺎن ﻧــەداوە .ﻟــە ﺋەﮔــەری داﻧﺎﻧــﯽ ﺣەﻣەﻋەﻟــﯽ ﻟەﺟێــﯽ زێﺒﺎری، ھێﺸــﺘﺎ دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە ﺑــەوەی ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮردێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەو ﭘﯚﺳﺘە دادەﻧﺮێ ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘەش ﻟە دەﺳﺖ ﻛﻮرد دەردەﭼێﺖ. ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑــﺪو ﺑڕﯾﺎردەری ﻟێﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ھەوڵێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە
ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛەﺳێﻚ ﺷﯿﻌە ﻣەزەب ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﻋێﺮاق داﺑﻤەزرێﻨﻦ دەﺳــەﺗﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ وەك ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﮔﺸــﺘﯽ ھێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﻋێﺮاق ،رۆژ ﺑەرۆژ رێﮋەی ﻛﻮرد ﻟە رﯾﺰی ﺳﻮﭘﺎی ﺋەو وﺗەدا روو ﻟە ﻛەﻣــﯽ دەﻛﺮد .ﺋێﺴــﺘە رێﮋەی ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﯚ ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟە رێــﮋەی % 1ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە. ﺋــەو ﻛەﻣەﺑﻮوﻧەوەﯾــە ،ﭘﯚﺳــﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮردﯾﺸﯽ ﻟە ﻧێﻮ رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎدا ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە .ﻟە ﻛﯚی ﭘﺘﺮ ﻟە 50ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﺎ ،ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺋﯿﺪاری ﻛە ﻟە 10ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺎت ،ﻟــە وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺑەرﮔــﺮی ،ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرددا
ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺷﯿﻌەﻛﺎن دەﯾﺎﻧەوێ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻟــە دەﺳــﺖ ﻛﻮرد دەرﺑﮫێﻨﺪرێﺖ. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە داﻣەزراوە ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑەﻛــﺮ زێﺒﺎری ﺗﺎﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــﺎی ﻛﻮردی ﻟــە داﻣــەزراوە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﻟەﺳەر داوای ﺧﯚی ،ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮد .ﻛــﻮرد ،ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ ﻓەرﯾــﻖ ﺋەﻧــﻮەر ﺣەﻣەﻋەﻟــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﺷــﻮێﻨﮕەرەوەی زێﺒــﺎری دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ
ﺑەدەﺳﺖ ﻛﻮردەوە ﺑێﺖ ،ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان و ھەروەھﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ﺑەﮔﮋ ﺋەو ھەوڵەدا ﭼﻮوﯾﻨەﺗەوە و رێﮕە ﻧﺎدەﯾﻦ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە ﻟە دەﺳﺖ ﻛﻮرد ﺑﭽێﺖ“. ”ﺋەﮔەر دواﺟﺎر ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺳــەرﺑﮕﺮێ و ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘەﯾﺶ ﻟە ﻛﻮرد وەرﺑﮕﺮﻧەوە، وەك ﻛﻮرد ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﺧﯚﻣﺎن ﻟە داﻣەزراوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق رادەﮔەﯾەﻧﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ رێﮋەی ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮﭘﺎ % 21ﺑﯚ % 1 داﺑەزﯾﻮە ،ﻋەﺑﺎدﯾﺶ ﺋەو % 1ـﺶ ﻧﺎھێڵێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەوﻛﺎت ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺋــە و ﺑﮋاردە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەی
ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ھەﯾە ،ﻧەﻣﯿﻨێ و ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو داﻣەزراوە ﺳەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەﻛﺎن دەﺷــﻜێﺘەوە“ ﻋەﺑﺪو ﮔﻮﺗﯽ. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ﻋێــﺮاق ﻟەﻧــﺎو ﻛﻮردﯾﺸــﺪا ﭘﺸــﻜﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑەم ﻓەرﯾــﻖ ﺋەﻧــﻮەر ﺣەﻣەﻋەﻟــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﻋەﺑــﺪو ﮔﻮﺗــﯽ، ”ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﺋەوەی ﻟەم ﭘﺮﺳــە ﺑــە ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﺒێــﺖ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟەوەی وەرﮔﺮﺗﻨەوەیﭘﯚﺳﺘەﻛەﯾەﻟەﻻﯾەن ﻛﻮردەوە، ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛــﯽ ﺋەو ﺟــﺎ
ﻛــﻮردە ﻟەﻛﺎم ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەﺑێ ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﭘﺮﺳەﻛە وەك ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺳــەﯾﺮ ﻛــﺮاوە ﻧەك ﺣﺰﺑﯿﯿﺎﻧە“. زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” ،ھەﻣﻮو ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا دژی ھــەر ھەوڵێﻜﯿــﻦ ﻛە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ﻟە دەﺳــﺖ ﻛﻮرد دەرﺑێﻨێﺖ ،ﺋێﻤە ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﺑە ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮرد دەزاﻧﯿﻦ و رێﮕەﯾﺶ ﻧﺎدەﯾﻦ ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ وەرﯾﺒﮕﺮێﺖ“. رۆﺳﺘﺎﯾﯽ ،ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴﺘەروو، ﺋەم ھەوڵە ﺑــە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛەﺳێﻜﯽ
ﺧــﺎوەن ﺷــﺎرەزا و ﺑەﺗﻮاﻧﺎ ﺑﯚ ﺋەم ﭘﯚﺳــﺘە ھﺎﺗﻮوە ،ﺋێﻤە ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەم ﺟﯚرە ھەوﻧە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻛــﻮردە ﻟەﻧﺎو ﭘﯚﺳــﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺑەھەوڵێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری دەزاﻧﯿــﻦ و رێﮕــە ﻧﺎدەﯾــﻦ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێــﺖ .رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ ﻛﻮردی ﻟەم ﭘﺮﺳــەدا دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە. ﺑﺎﺑەﻛــﺮ زێﺒــﺎری ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“رەﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ھﯿﭻ ﻟێﺪواﻧێﻚ ﻟەﺳــەر ﺋەم ﭘﺮﺳە ﺑﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەی ﮔﻮت ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮردە و دەﺑێ ﻛﻮرد ﺑێ و رێﮕە ﻧەدرێ ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺑﭽێﺖ.
ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ﺑەوەی ﺗﺎ ﺑﯚﯾﺎن ﺑﻜــﺮێ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻛە ﭘﺸــﻜﯽ ﻛﻮردە ،ﺑە ﺷﯿﻌەﯾەك ﺑﺪرێﺖ. ﺷﺎﺧەوان ﺑە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ دەڵێ” ،دوای ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ زێﺒــﺎری ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﻛــﻮرد دەﻣﻮدەﺳــﺖ ﺷﻮێﻨﮕەرەوەی ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەﻛەی زێﺒــﺎری دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮد ،ﺑــەم ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼــڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛەﺳێﻚ ﺷــﯿﻌە ﻣەزەب ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﻋێﺮاق داﺑﻤەزرێﻨــﻦ ،رێﮕــە ﻧەدەن ﺑﯚ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﻼن ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ دادەﻧێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻧﯿﺎزە ﭘﻼﻧﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ 5ﺳﺎﻧە ﺑــﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،داﺑﻨێﺖ و ﺋێﺴــﺘەش دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ،ﻛﺎرە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە .ﺳەرەڕای ﺋەو ھەوڵە ،ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﺑﻮاری ﭘﻼﻧﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی و ﺋﺎﺑﻮوری ،ﭘێﯽ واﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛێﺸەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﺪا ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدەﻧﯿﯿە. ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﻟــە ﺑەردەﺳــﺘﺪاﯾە و دەﯾەوێ ﺑەرەﻧــﮕﺎری ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﺒێﺘەوە ،ھﺎوﻛﺎت ﻣەﺑەﺳــﺘێﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھەﻣﺎن ھەﻧــﮕﺎو ﺑﮫﺎوێﮋێــﺖ ،ﺑــەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻋێﺮاق ﺑەدووری دەزاﻧێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەﻏﺪا ﻟەو ھەوڵ و ھەﻧﮕﺎواﻧەی ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ. ﺋەردەﻻن ﻧﻮورەدﯾــﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﻧەزاھە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑە ﺋەﺳﺘەﻣﯽ دەزاﻧێ ﻟەم دۆﺧە ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿەی ﻋێﺮاق ﻛە ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺳەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑﻮوری ﭘێﯿــﺪا ﺗێﭙەر دەﺑێﺖ، ﺑﺘﻮاﻧــﺮێ ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێ .ﺋەو، دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ،زۆرﯾﻨەی ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ
ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﺑە دەﯾﺎن دۆﺳﯿەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻻی دەﺳﺘەی ﻧەزاھەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــە ،ﺑــەم ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﯾەﻛﻼ
ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺋــەردەﻻن ﻧﻮورەدﯾــﻦ ﺑــە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﭘێﻢ واﻧﯿﯿە ﻟــە دۆﺧێﻜﯽ وەك ﺋێﺴــﺘەی ﻋێــﺮاق ،ﺣﻜﻮوﻣەت
ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو“.
ﺋەردەن ﻧﻮورەدﯾﻦ:
ﭘێﻢ واﻧﯿﯿە ﻟە دۆﺧێﻜﯽ وەك ﺋێﺴﺘەی ﻋێﺮاق، ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟە ﻧەھێﺸﺘﻦ و ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟە ﻧەھێﺸﺘﻦ و ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿــﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ، ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑــێ ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺑﮕﺮە ﺗەﻧﺎھﯿﺪا
ﺋەو ﻛﺎراﻧە ﺑﻜﺮێﻦ“. ھەرێﻤﯿﺶ دەﯾەوێ وەك ﺑەﻏﺪا ﺑﻜﺎت ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﺣﻤــەد ﺋەﻧــﻮەر
ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ داوای ﻟە دەﺳﺘەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدووە رەﺷﻨﻮوﺳﯽ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺑــﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋەوەی ﻟــە ﻋێﺮاق ھەﯾە ،ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜەن. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەو داواﯾەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە رەﺳﻤﯽ ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑــەم دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻟەﮔەڵ رێﻜﺨــﺮاوی ،UNDPدەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ ﭘﻼﻧەﻛە ﻛﺮدووە. ﺋەﺣﻤەد ﺋەﻧﻮەر ﺑە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ھەوڵ دەدەﯾﻦ 4ﺗﺎ 5ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮ رەﺷﻨﻮوﺳــەﻛە ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘەﺳــەﻧﺪی ﺑﻜﺎت، ﺋەﮔــەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻛــﺮد ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﻧﮕﯽ
ﭘێ ﺑﺪرێﺖ“. ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە ﺑﯚ ﻣﺎوەی 5ﺳﺎڵ دەﺑێ )ﺳﺎﻧﯽ 2016ﺗﺎ .(2021 ﺑڕﯾــﺎر واﯾــە ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ رەﺷﻨﻮوﺳــەﻛە ،ﻟێﮋﻧەﯾــەك ﻟە دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ،دەﺳەﺗﯽ دادوەری ،ﭼﺎودێــﺮی داراﯾﯽ و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﺪرێﺖ. ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ دەڵێ” ،ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧــە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە دەﺑێﺘــە ﺑﻨەﻣﺎی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﯚ 5
ﺑەرﺑەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﻼﻧەﻛە ﺷــﺎرەزاﯾەك ﻟە ﭘﻼﻧﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی و ﺋﺎﺑــﻮوری ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺪا ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ،ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎﺗێــﻚ دەﮔﺎﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن، ﻛەﻣﺘەرﺧﯽ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ. د .ﻣﺤەﻣەد رەﺋﻮوف ﺷــﺎرەزا ﻟە ﭘﻼﻧــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﻼﻧــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﺪا ﻻوازە .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەھﯚی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﻼﻧەﻛــەوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛــەس راﭘێﭽﯽ دادﮔە ﺑﻜﺮێﻦ ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرزدان،
ﺋﯿﺘــﺮ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎر ﻧﺎوێﺮن دەﺳــﺖ ﺑﯚ دۆﺳﯿەﻛە و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘﻼﻧەﻛە ﺑﺒەن“. ﺋەو ،ﭘێﯽ واﯾە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم دﯾﺎردەﯾــە ،دەﺑێ دوو رێﮕە ﺑﮕﯿﺮێﺘە ﺑــەر ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە دەﺑێ ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜﯽ ﺧﯚﻧەوﯾﺴﺖ ﺑﮕەﻧە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ و ﺋەﮔەر ھەوڵەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛــەس و ﺧەڵﻜــە ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺑەﻻﯾﺎﻧــەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺎن و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗەﯾﺎن ﻟە ﻧﺎﺳــﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻻوە ﮔﺮﻧﮓ ﺑێــﺖ .ھەﻧــﮕﺎوی دووەﻣﯿﺶ، ﺋەوەﯾە ﻛــە دەﺑێ ھﯚﺷــﯿﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋەوەﻧﺪە رەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە ﻛە ﺧەڵــﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﺎن ھەﺑێ ﺑە داﻣــەزراوە ﺷــەرﻋﯿﯿەﻛﺎن و دادﮔەﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﻜﺎر و ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی دۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن.
ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ:
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە دەﺑێﺘە ﺑﻨەﻣﺎی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﯚ 5ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو
ﺳﻴﺎﺳەت
ﺑەڵێ ﺑێ زﺣﻤەت ﭘەﻛەﻛە ﺑڕۆ دەرەوە
ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﯾﺪن ﻣەﻋﺮووف ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻛەﺳﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑﯚﯾە ﻛﻮردﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛەﺳێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ و ﺧﺎوەن ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﺑەھێــﺰ ھەﯾە .ﺋەو ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“دا دەڵێ” ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺋێﺴﺘەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە و زۆر ﺑﺎش و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻴە“. ﺋێﻮە وەك ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﭘێﺘــﺎن واﯾە دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛێﺸەی ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎن ،ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ؟ ﻟە ﺋێﺴﺘە و ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ دووﭘﺎﺗﻤﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە دەﻣﺎﻧەوێ ﺑﺒﯿﻨــە ھﺎوﻛﺎر و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەك ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺋەﻧﺠﺎم ﺑﮕﺎت ،ﻧﺎﻣﺎﻧەوێ ﺑﺒﯿﻨە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛێﺸــەﻛە ﯾﺎ ﻻﯾەﻧﮕﺮی ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺗەواﻓﻮﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ
ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟەم ﺳــﺎﺗەدا ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸەﯾە ﺑە ﺳــﺎزان ﻟە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑــﮋاردە دەزاﻧﯿﻦ، ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەداﯾە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﻧﯿﻦ ھﯿــﭻ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێ ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دۆﺧێﻜــﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎرداﯾﻦ، ھەروەھﺎ ﺷــەڕی دژ ﺑە داﻋﺶ و ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻛێﺸــەداﯾﻦ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ھەرێﻢ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە ،ھــەر ﻛﺎﺗێــﻚ دۆﺧەﻛە
ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﭘەﯾﻮەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ﺑە ﺣﺰﺑێﻚ ﯾﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو، ﺋەم ﭘﺮﺳە ھەﺳﺘﯿﺎرە و راﺳﺘەوﺧﯚ ﭘەﯾﻮەﺳﺘە ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘێﺘﺎن واﯾە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە ﻣﺎﻓــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك ﺑە راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﺧەڵﻚ وەرﺑﮕﺮﻧەوە ،ﯾﺎن داواﻛﺎرﯾﯽ ﭼﻮار ﺣﺰﺑەﻛــە ﺑﯚ دەﺳــﻜەوﺗﯽ ﺗﺮە و
ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮوەوە ،زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە ﺑﺎس ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﯾﺎن ھەر ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜﺮێﺖ. واﺗە ﺋەوەی ﭼــﻮار ﺣﺰﺑەﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدەن ﻛﺎﺗەﻛــەی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە؟
ﺋێﻤە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە، ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿە دەﯾﺎﻧەوێ ﺑەم رێﮕەﯾە ﻟە ﭘﺎرﺗﯿﯽ وەرﺑﮕﺮن؟ ﻧﺎﺑــێ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﺳــەﯾﺮی ﺋــەم ﭘﺮﺳــە ﺑﻜﺮێ، ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ﺑە ﺣﺰﺑێﻚ ﯾﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ،ﺋەم ﭘﺮﺳە ھەﺳــﺘﯿﺎرە و راﺳﺘەوﺧﯚ ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ،ﺑﯚﯾــە ﻟێــﺮەدا دەﺑێ ﺑەوردی ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ ﺑﻜــﺮێ ،ﭘێﺸــﻤﺎن واﯾــە ھەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋﺎزادە ﭼﯚن ﺳــەﯾﺮی ﺋــەم ﭘﺮﺳــە دەﻛﺎت ﯾــﺎ ﺑﯿﺮی ﻟــێ دەﻛﺎﺗــەوە .وەك
ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﻛﺎﺗەﻛــە ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە ،ﻗﺴەﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﺎت و دۆﺧێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ھەﯾە ،دەﺑێ ﺋەوەﺷــﻤﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﺑێ ﺋەو ﺳﺎﺗە ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎوەی ﺋێﺴــﺘە ﺗێﯿﺪاﯾﻦ، ﺑﯚﻣﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾە دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻣەوە ھەر ﺳــﺎﺗێﻚ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﻮو ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﺑﺎس ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﯾﺎن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑێﺘە ﻛﺮدن. ﺑەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﭘێﯽ ﺑﺎﺷــە ﺳﯿﺴﺘەم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن ﺑێ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ دەﺳــەﺗﯽ ھەﺑــێ ﯾــﺎن ﺑێ دەﺳەت؟
ﺋێﻤە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ دەﻛەﯾــﻦ ،ﺋــەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە، ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿە .ﻧﺎﭼﻤە ﻧﺎو وردەﻛﺎرﯾﯽ ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ،ﭼﻮﻧﻜە دەﻣﺎﻧــەوێ وەك ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑﺒﯿﻨە ھﯚی ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛە، ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن وەك ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵــﺪا ﺑﻜــەن ،ھەروەھــﺎ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ھەﺑێ ﺗــﺎ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــە رزﮔﺎر ﺑﻜﺮێ .دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻣەوە ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺋێﺴــﺘە ھەﯾــە ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿــە و ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ زۆر ﺑــﺎش و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە ،ھەروەھﺎ ﻓﺮەوان و ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻧﺎوﯾﺪا ﺟێﮕەﯾﺎن ﺑﻮوەﺗەوە. ﭘێﺘــﺎن ﺑﺎﺷــە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾــەن ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎﻧەوە ﺑێﺘە ھەڵﺒﮋاردن ﯾﺎ ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن؟ ھەردوو ﺷــێﻮاز ﺑﺎﺷــە ،ﺑەﻧﺪە ﺋێﺴــﺘە وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﯾﺎن ھﺎووﺗﯿﯿەك ﻗﺴە دەﻛەم ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەرۆﻛێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە ﺑێﺘــە ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺋــەوﻛﺎت ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰی دەﺑێ و دەﺗﻮاﻧــێ ﭘﺘﺮ ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﺑــﻜﺎت و ﺑﺒێﺘــە ﻓﺮﯾــﺎدڕەس و ﻟەرووی ﭘێﮕەی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﺸەوە ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰﺗﺮی دەﺑێ و ﻟە دەرەوەﯾﺶ ﺑە ﭼﺎوێﻜﯽ ﺑەڕێﺰﺗﺮ ﺳــەﯾﺮ دەﻛﺮێ .ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻛەﺳــﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑــە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎ و ﺧــﺎوەن ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﺑەھێــﺰ ھەﯾە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ ﺑﯚﭼــﻮون و ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﭼﯿﯿە ﻟەﺑــﺎرەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەرێــﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ ﻧەوﺗﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، ھەرێﻤــﯽ دواﺗــﺮ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑڕﯾــﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﻧﺎو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻤــە ﻟەﺑــﺎرەی ﻛەرﻛﻮوﻛەوە، ﺑەھەرێﻤﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﺷــﺎرەﯾە، ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘەﯾﺶ ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘــڕۆژەی ﻟــەم ﭼەﺷــﻨەﻣﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮدووە ،ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوﺗﯿﺸــەوە ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟەم ﻣەﺳەﯾەﻟە ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ، ﺋــەوەی ﺑەﻻﻣﺎﻧــەوە ﮔﺮﻧﮕــە ﺋەوەﯾە ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺷــەﻓﺎف ﺑێ و ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی رێﻮﺷــﻮێﻨە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑێﺖ. ﺋەﮔــەر راﭘﺮﺳــﯽ ﺑێﺘــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان ،ﺋێﻮە وەك ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەﻧﮓ ﺑــەوە دەدەن ﻛە ﻛەرﻛﻮوك ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﭘێﻢ ﺑﺎﺷە ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻟە ﺧﻮدی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺮێ ﺑﺎﺷﺘﺮە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﻧــﺪە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻢ ،رەﻧﮕــە ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺸــﻢ ﻧەﺑــێ ﺑەﻧﺎوی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿەﻛﺎن وەم ﺑﺪەﻣەوە. ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدی دەﻛﺮێ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑﯚ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺳەرﻧﺠﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻧﯿﯿە؟ ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــە ﺑــەراورد ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻟەﻣەوﺑــەر ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮداﯾە ﻟە ﻧێــﻮان ﻧەﺗەوەی
ﺗﻮرﻛﻤــﺎن و ﻛﻮرد ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەﯾــﺶ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن زۆر ﺑەﮔەورەﯾﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑێﺖ ،ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ھەڵەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە زۆرﯾﻨــەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻢ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ھەر ﮔﯚڕاﻧێﻚ ھەﺑێ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﺳــەرﺟەم ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟێﯿە رەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻧەﺗەوەی ﺳــێﯿەم و ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧەﺗــەوەی دووەﻣە ،ﺑﯚﯾە ﺧﺎوەن ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿەﻛﯽ زۆرە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋێﺴــﺘە ﺗێﺒﯿﻨﯿﻤــﺎن ھەﯾە ھﯿﭻ ﮔﯚڕاﻧێﻚ ﻟەﻧﺎو ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮور ﻛە ﭘەﯾﻮەﺳﺖ ﺑﺒێ ﺑە ﺗﻮرﻛﻤﺎن، ﻧەﻛﺮاوە. ﻟــە ﻛﻮێــﺪا دەﺗﺎﻧــەوێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑﺒێﺖ؟ ﻟــە ﺳــەرووی ھەﻣﻮوﯾﺎﻧــەوە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﻤﺎن دەﻛــﺮد زﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ وەك زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺑێﺘە ﻧﺎﺳﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﻛــﺮاوە ،داواﺷــﻤﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. ھەروەھﺎ ﻟە ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ رەﻣــﺰ و ھێﻤﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻧەﺗــەوەی ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟەﺧﯚ ﺑﮕــﺮێ ،ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﺶ وەك ﻧەﺗەوەی دووەم ﻧﺎوی ﻧەھﺎﺗﻮوە. ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑــە ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺳــﺘﻮور ﺑە داﯾﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن دێﺘــە ھەژﻣﺎرﻛﺮدن و رەھەﻧﺪی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺸﯽ ھەﯾە.
ﻣﺎوەﯾەﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﻟەﻣەوﺑەر ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮداﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﻧەﺗەوەی ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻛﻮرد ،ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەﯾﺶ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن زۆر ﺑەﮔەورەﯾﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﻟە ﭘﺎش داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺳەر ﭼﻮار دەوڵەت ﯾﺎن ﺑەﺳەر ﭘێﻨﺞ دەوڵەت ﻛە ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﯚر ﻧﺎوی دەھێﻨﺮێﺖ ،ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﻣﺎ ﺟﮕە ﻟە ﭼﻮار دەوڵەت ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ ﺑەﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋێﺮان و ﺋەرﻣﯿﻨﯿﺎ. ﺋەوەی ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﯿﺮی ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺎﯾەوە ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ،ﻛﻮرد ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛەوﺗەوە ﺑﻮون ﻟەﺳەر زەﻣﯿﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ھەرزوو ﻛﯚﻣــﺎری ﻣەھﺎﺑﺎدﯾﺶ ﻟەﻻﯾەن دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ زﻟﮫێﺰ و دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەﻧﺎو ﺑﺮا ،ﻟەوێﺸەوە ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻗەوارەﯾەك ﺑەﻧﺎوی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردان ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﻮرد ﻟە زەﻣﯿﻨﯽ ﺋەو ﺧﺎﻛەی ﺑەﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳەﺗێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدەوە ﺑەﻧﺎوی ﺧﯚی ﻛە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧﺮا ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ﻟە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺟﮕە ﻟە ﭼﻮار ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ دەوڵەت ،ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧﺎوی ھەﺑێﺖ ،ﺟﮕە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .دﻧﯿﺎﯾﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﻮار ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ ﻧەﺗەوە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﻧﺎﺳێﺖ ،واﺗﺎ ﺗﺎ ﻛﻮرد ﺳﻨﻮور و ﺳﯿﺎدەی ﺧﯚی ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﻧەھێﻨێﺖ و ﺋﺎی ﻟە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﻧەﺷەﻛێﺘەوە ،ھﯿﭻ ﻣﺎڵێﻚ ﻟە زەﻣﯿﻨﯽ واﻗﯿﻌﺪا ﻧﯿﯿە ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوەی ھەﯾە ﺋﺎی ﭼﻮار ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ دەوڵەت و ﻧەﺗەوە ”ﺋەرﻣەن ،ﺗﻮرك ،ﻋەرەب ،ﻓﺎرس“ ﺑەم ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋووی ﭘﺎرﭼەﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺑەﺳەر ﺋەو ﭼﻮار ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ دەوڵەﺗە ،ﻛﻮرد ﺑﯚ ﯾەك ﺳﺎﺗﯿﺶ دەﺳﺘﯽ ﻟە ﺧﺎﻛەﻛەی ﺧﯚی ﺑەرﻧەدا و ﺟﯚرەھﺎ ﻣﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدەوە ،ﻛەﭼﯽ ﺑﯚ ﯾەك ﺳﺎﺗﯿﺶ دەﺳﺘﯽ ﻟە ﺧەوﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺑەرﻧەدا ،ھەر ﻟە ﺧەﺑﺎت ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی دەوڵەﺗێﻚ ﺑەﺳﻨﻮور و ﺳﯿﺎدەی ﺧﯚی ﻟەﺳەر ﺧﺎﻛﯽ ﺧﯚی دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﻟێﺮەدا ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺋەوەﯾە ،ﺋەرێ ﻛەﺳێﻚ ﯾﺎن ھێﺰێﻚ دەﺳﺖ ﻟە ﺧەوﻧﯽ ﺳﻨﻮور و ﺳﯿﺎدەی ﺧﯚی ﺑەر ﺑﺪات ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮوری ﻧەﺧﺸەی ﺳﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚ، دەﺑێﺖ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﺎﻣە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﺎﻣە ﻣﺎڵ ﺑێﺖ؟. .1ﭘەﻛەﻛــە ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوودا ﻟەوﺳــەری رۆژﺋﺎواوە ﺗﺎ ﺋەوﺳــەری رۆژھەت ،ﻟەوﭘەڕی ﺑﺎﻛﻮرەوە ﺗﺎ ﺋەوﺑەری ﺑﺎﺷﻮور ،ﻛە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺧﺎﻛە ﺑەﻧﺎوی ﭼﻮار ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ دەوڵەت ﻛﺮاوە ،ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻣﺎڵﯽ ﻣﻨە، ﺗەراﺗێﻦ دەﻛﺎت و رێﺰ ﻟە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎﯾەﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﮔﺮێﺖ ﻛە ﻟە ھەوڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎڵێﻜﻦ ﺑﯚ ﻛﻮردان ،ﺳــەرەﺗﺎ ﺑەﻧﺎوی دەوڵەﺗێﻜﯽ ﮔەورە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗەواوی ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردان ،ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺳﻮود ﻟە ھەﺳﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﺋەو ﻛﻮردە ﺑێ ﻣﺎڵە وەرﺑﮕﺮن و ﺑەدەﯾﺎن و ﺳەدان و ھەزاران ﻛﻮردﯾﺎن ﺑە ﻛﻮﺷﺘﻦ دا ﻛە ﺋێﻤە ﭘێﯽ دەڵێﯿﻦ ﺷەھﯿﺪ ،ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﻣﺎڵێﻜﯽ ﮔەورەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﺎوەن ﺳﻨﻮور و ﺳﯿﺎدە ،ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻟە زاری ﮔەورە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺟﺎ چ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳﻮورﯾﺎ و ﻗەﻧﺪﯾﻞ و ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑﮕﺮە ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﯿــﺎن ﻧﺎوێﺖ و رەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺑەڵﻜﻮ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮوەﺗە ﻓﺸــە و ﮔﺎڵﺘەﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺳەر زاری ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺗﻮرك و ﻓﺎرس و ﻋەرەب ﭘێﻜەﻧﯿﻨﯿﺎن ﭘێ دێﺖ ،وەك ”دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺋﯿﻜﺴﭙﺎﯾەر ﺑﻮوە ،دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ﻓڕێ داوەﺗە ﺗەﻧەﻛەی ﺧﯚڵەوە و ﺳﯚران و ﺑﺎدﯾﻨﯽ ﻧﺎﺑﻦ ﺑە ﻧەﺗەوە ،ﺋێﻤە ﻧﺎﻣﺎﻧەوێ ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان داﺑەش ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺟﯚرەھــﺎ ﻟێﺪواﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە رۆژاﻧە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑڕﯾﺎردەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛە ﮔﻮێﺒﯿﺴﺖ دەﺑﯿﻦ ،ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺋەوەﯾە ﭘەﻛەﻛە ﻟەﮔەڵ ﻛﺎﻣە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺪاﯾە ﻣﺎڵﯽ ﺋەوە؟ .2ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑێﺸﻜﭽﯽ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ھەﯾە ﻛە دەڵێﺖ ”ﺗﻮرك ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﯾە ،ﻋەرەب ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﯾە ،ﻓﺎرس ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﯾە، ﺑەس ﻛﻮرد ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەرێ ﮔەﻟﯚ دەﺑێﺖ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﮔەڵ ﻛﺎﻣە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ﻛە ﻣﺎڵﯽ ﺋەوە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﯾﺎن ﻓﺎرس ﯾﺎن ﺗﻮرك؟ .ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی دواﯾﯽ ﻛە ﻛﻮرد ﺧەرﯾﻜە دەﮔﺎت ﺑە دوورﯾﻨەوەیرەﻧﺞوﺧەﺑﺎتوﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ،ﭼەﻧﺪھێﺰێﻜﯽﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛە دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﭘەﻛەﻛەﯾە ،ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺧﯚ و دژی ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻟە ﻣێﮋﯾﻨەی ﻛﻮرد و ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﻮردە وەﺳــﺘﺎوﻧەﺗەوە ،ﻟە ژێﺮ ﺑﯿﺎﻧﻮوی دەوڵەت دەزﮔەﯾەﻛﯽ داﭘڵﯚﺳێﻨەرە و دژی ﺋﺎزادﯾﯿە ،ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺑەرەی دژاﯾەﺗﯿﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی و ﭘﺎﺳەواﻧێﺘﯽ ﺳﻨﻮوری ﺳﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚ و ھەر رۆژە ﺑــە ﺋﺎوازێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە دژاﯾەﺗﯿــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻛە ﻣﺎڵﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧە ،ﻟە ﺧەو ھەڵﻤﺎن دەﺳﺘێﻨێﺖ ،ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻣﺎڵﯽ ﺋێﻤەﯾە ،ﺑەم ﺋەرێ ﭘێﻤﺎن ﻧﺎڵێﯿﺖ ﻟە ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﺗﯚ ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋەرەب و ﻓﺎرس و ﺋەرﻣەن و ﺗﻮرﻛﯽ ﺑﯿﺖ ،ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێ ﺗﯚ ﻟە ﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان ﺑﯿﺖ؟ .3ﺑەڵێ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی دژاﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ”ﺳــﯚراﻧﯽ و ﺑﺎدﯾﻨﯽ ﻧﺎﺑﻦ ﺑە ﻧەﺗەوە ،ﺋێﺰﯾﺪی و ھەوراﻣﯽ و زازاﻛﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿــﻦ ،دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺗەﻧەﻛەی ﺧﯚڵــەوە ،دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺋﯿﻜﺴﭙﺎﯾەر ﺑﻮوە“ ،ﻓەرﻣﻮو ﺑﯚ دەرەوە ﻟە ﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان .ﻟە ﺳەروﺑەﻧﺪی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺗﺎﻛە ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮرداﻧە ،ﺑەﻓەرﻣﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان ،ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردان ،ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺳﻨﻮور و ﺳﯿﺎدەی ﺋەو ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەی ﻛﻮردان ،دەﺑێﺖ ﭼﯚن دژی ﺋــەو دەوڵەﺗﺎﻧە ﺑﯿﻦ ﻛە دژی ﺧﻮاﺳﺘﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﻦ؟ ﺋﺎوھﺎﯾﺶ دژی ﺧﻮاﺳﺘﯽ ھەر ﮔﺮووپ و ھێﺰێﻚ ﺑﯿﻦ ﻛە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان، دژاﯾەﺗﯽ ﻛــﻮرد دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﭘەﻛەﻛە ﺑە راﺳــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ دژی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان ﻧﯿﯿە و ﻟەو ﻟێﺪواﻧﺎﻧەﯾﺪا ﻣەﺑەﺳﺘﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋەو ھێﺰە ﻧﯿﯿە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺎ ﺑﻔەرﻣﻮوێ ﺑﭽێﺘەوە ﺋەو ﺷﻮێﻨەی ﺗێﯿﺪا ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردان ﺳــەری ھەڵﺪاوە ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺋەوێ و ھەوڵﺪان ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎڵێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،وەﻟێ ﺋەﮔەر واﯾﺶ ﻧﯿﯿە ،ﻧﯿەﺗﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋەوان ﺋەو ﻟێﺪواﻧﺎﻧەن ،ﺑﻔەرﻣﻮون ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑڕۆﻧەوە ﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﺧﯚﺗﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەرﯾﻜە ﺋەو ﺑەﺷەی ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردان دەﺑێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردان.
ﻛﻮرد ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛەﺳێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ و ﺧﺎوەن ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ﺑەھێﺰە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رێﻜﺎن ﺳەﺑﺎح
ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە ﻟەﺑﺎرەی ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ،ﺑەھەرێﻤﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرەﯾە ،ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘەﯾﺶ ﭘێﺸﺘﺮ ﭘڕۆژەی ﻟەم ﭼەﺷﻨەﻣﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە ،ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯽ ﻧەوﺗﯿﺸەوە ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟەم ﻣەﺳەﯾەﻟە ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ ،ﺋەوەی ﺑەﻻﻣﺎﻧەوە ﮔﺮﻧﮕە ﺋەوەﯾە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺷەﻓﺎف ﺑێ...
5
رۆژھەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
”ﻧﺎﺑێ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘﮋاك ﻟە ﻧێﻮ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺷﺎﺧﺪا ھەڵﺒﮋێﺮدرێﺖ و دەﺑێ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑێﺖ .دەﺑێ ﭘﮋاك ﻟە ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳﺖ و ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا، ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﻓﻜﺮ و ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑێﺖ .ھێﺰە ﭼەﻛﺪاری ﭘﮋاك ﺳەر ﺑە ھێﺰی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔەل ﺑێﺖ )واﺗە ﺑﺎڵﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘەﻛەﻛە( .ﻧﺎﺑێ ﭘﮋاك ھﯿﭻ داھﺎﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەﺑێﺖ .ﻟە ﭘەﯾڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯿﺪا ﺑﺎس ﻟە رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻧەﻛﺮێﺖ“
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﺳەودای ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﭘەﻛەﻛە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑێﺖ
ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە وﺗــەدا و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا. ﭘەﻛەﻛــە ﻛــە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە داﯾــﻚ ﺑــﻮوە ،زۆری ھــەوڵ دا ﺧــﯚی ﺑﺨﺰێﻨێﺘە ﻧــﺎو رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ
وﺷە /ﻛﺎوە ﺟەم ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ ھﺎوﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺎ ﺟﭭﺎﻛێﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﻛەﺟەﻛە( ،ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﺳــەودای ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ھەﯾە و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺳــەوداﻛەش ،رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە .ﺑﺎﯾﻚ، رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ھەﻧــﺪێ دەﺳﺘﻜەوﺗﺪا ،ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺎران ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە. ﭘێﺶ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﭘﮋاك( ،ﺳەودا ﻟە ﻧێــﻮان ﭘەﻛەﻛــە و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە و ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات )ﭘەﯾەدە( ،ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻣەڵەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە. ﺑﺎﯾﻚ ،ﻟــە دۆڵﯽ ”ﻣﺎرا“ ﻧﺎﺳــﺮاو ﺑە ”ﺷــەھﯿﺪ ھــﺎروون“ ،ﭘﯿﻼﻧە ﻧﻮێﯿەﻛەی دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮد .ﺳﺎڵﯽ ،2003ﻛێﺸــەی ﻧێﻮان ﻓەرھﺎد ﺋﯚﺟەﻻن )ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻن( و ھەﭬﺎڵ ﺟﻮﻣﻌــە )ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ(، ﮔەﯾﺸﺘە ﺗﺮۆﭘﻜﯽ ﺧﯚی .ﺋەوﻛﺎت، ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﯚﺟــەﻻن داوای رﯾﻔﯚرﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﭘەﻛەﻛەدا دەﻛﺮد و ﺟەﻣﯿﻞ
ﺋێﺮان ﻟەﺳەر ﭘەﻛەﻛەی ﻛﺮدە ﻓەرﻣﺎن ﻛە دەﺑێ ،ﭘﮋاك ﻟە ﭼﯿﺎی ﺟﺎﺳﻮﺳــﺎن و ﺑەرزاﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻗەﻧﺪﯾــﻞ ﺗﺎ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ﺑﻜﺸــێﺘەوە و ﺳﻮﭘﺎی ﺋێﺮان ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان رۆژھەت و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە، رێﮕە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت.
رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دادەﻣەزرا، ﻟە ﻛﯚی ھەﻣﻮو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە، ﺗەﻧﯿــﺎ 16ﻛەﺳــﯿﺎن رۆژھەﺗﯽ ﺑﻮون .ﺋەﻧﺪاﻣە رۆژھەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ،ﻟــە ﺟەﻣﯿــﻞ ﺑﺎﯾﻜﯿﺎن دووﭘــﺎت ﻛﺮدﺑــﻮوەوە ﺋەﮔــەر دژاﯾەﺗﯿــﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘﮋاك ﺑﻜﺎت ،ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻛﺎرداﻧەوەﯾﺎن دەﺑێﺖ و دەﭼﻨە ﺑﺎڵﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻﻧەوە.
”ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ و ﺑﺎڵەﻛــەی ،دژاﯾەﺗﯿﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﮋاﻛﯿﺎن ﻛﺮد ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻟــە رێﮕەی ﺋــەو ﺣﺰﺑەوە دژاﯾەﺗﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ﺑﻮو ھﺎوﻛﺎری ﻧﺰﯾﻜﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛەوە ھەﺑﻮو“ ﺑﺎﯾﻜﯿﺶ ﺑــە ﺗــەواوی ھێﺰەوە، دژاﯾەﺗﯽ دەﻛﺮد. ھەر ﻟەو ﺳەروﺑەﻧﺪەدا ،ﺋﯚﺟەﻻن داوای داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺑﯚ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد و ﻟەو ﻧێﻮەﺷــﺪا ﭘێﺸﻨﯿﺎزی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﮋاﻛﯽ ﺑﯚ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ و دۆڕان ﻛﺎﻟــﻜﺎن )ﻋەﺑﺎس( ﻛەوﺗﻨە دژاﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەی ﺋﯚﺟەﻻن. ﭼەﻧــﺪ ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﯾەﻛــەم ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﭘﮋاك ﻛە ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑەﺳــﺘﺮا ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ﻛــە ”ﺟەﻣﯿــﻞ ﺑﺎﯾﻚ و ﺑﺎڵەﻛەی ،دژاﯾەﺗﯿﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﮋاﻛﯿــﺎن ﻛﺮد و ھﯚﯾەﻛەﯾﺸــﯽ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﺣﺰﺑــەوە دژاﯾەﺗﯿﯽ ﺋێــﺮان ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳــﺎڵ ﺑﻮو ھﺎوﻛﺎری ﻧﺰﯾﻜﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛەوە ھەﺑﻮو“. ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﭘــﮋاك ﺑــﯚ
ﻛﺸﺎوەﺗەوە ،ﺟێﮕﯿﺮ ﺑێﺖ و رۆڵﯽ ”ﭘﺸﺘێﻨەی ﺗەﻧﺎھﯽ“ ﺑﺒﯿﻨێﺖ. ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﭘەﻛەﻛە ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋێﺮان، ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺟﻤﻮﺟﯚڵــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات و ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎن ﺑﻮوە،
ﺟەﻣﯿــﻞ ﺑﺎﯾــﻚ ،داوای ﺋەﻧﺪاﻣە رۆژھەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮد، ﺑەم ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻣەرﺟێﻚ. ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾــﻚ ﺋەواﻧە ﺑﻮون، ”ﻧﺎﺑــێ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘــﮋاك ﻟە ﻧێﻮ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺷــﺎﺧﺪا ھەڵﺒﮋێﺮدرێﺖ و دەﺑێ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑێﺖ .دەﺑێ ﭘﮋاك ﻟە ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳﺖ و ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا ،ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﻓﻜﺮ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑێﺖ. ھێــﺰە ﭼەﻛﺪاری ﭘﮋاك ﺳــەر ﺑە ھێﺰی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔەل ﺑێﺖ )واﺗە ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘەﻛەﻛە( .ﻧﺎﺑێ ﭘﮋاك ھﯿﭻ داھﺎﺗێﻜــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەﺑێﺖ .ﻟە ﭘەﯾڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯿﺪا ﺑــﺎس ﻟە رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻧەﻛﺮێﺖ“. ﻛﯚﻧﮕــﺮەی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘﮋاك ﻟە 31ی ﺋــﺎداری 2004ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ھﺎت ،ﺑەم ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رەﺳــﻤﯽ رۆژی 4ی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدە رۆژی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺋەو
ﻣەرﺟێﻜــﯽ ﺗﺮی ﺋێــﺮان ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﭘەﻛەﻛە ﻟەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﭘــﮋاك ﻟێﯽ ﻛﺸﺎوەﺗەوە ،ﺟێﮕﯿﺮ ﺑێﺖ و رۆڵﯽ ”ﭘﺸﺘێﻨەی ﺗەﻧﺎھﯽ“ ﺑﺒﯿﻨێﺖ
ﺣﺰﺑــە4 .ی ﻧﯿﺴــﺎن ،رۆژی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟەﻻن رێﺒەری ﺑەﻧﺪﻛﺮاوی ﭘەﻛەﻛەﯾە. ﻣﺎﻧﮕێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﺗێﭙەڕی و ﭘەﻛەﻛە ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘــﮋاك ﻧەﻛﺮد و 45 رۆژ دوای داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە، ﻟە ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﯽ ﺳــەر ﺑە ﭘەﻛەﻛە ،زۆر ﺑە ﺳــﺎدەﯾﯽ و ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ ،ﺋەو ھەواڵە ﺑو ﺑﻮوەوە. ﺟەﻣﯿــﻞ ﺑﺎﯾﻚ 6 ،ﻣﺎﻧــﮓ دوای داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘــﮋاك ،ھەﻣــﻮو ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﺣﺰﺑەدا ﺳەﭘﺎﻧﺪ و داوای ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮد. ﻟــە 24ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ،2004 ﭘﮋاك ﭘﻠﯚﻧﯿﯚﻣﯽ ﺑەﺳــﺖ و دوای ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ ،ﻟێﻜﺘــﺮازان ﻟــە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەدا رووی دا .ﻟەو 16رۆژھەﺗﯿﯿەﻛەی ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘﮋاك ﺑﻮون 13 ،ﻛەﺳــﯿﺎن وازﯾﺎن ﻟەو ﺣﺰﺑە ھێﻨﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﺣﺎﺟــﯽ ﺋەﺣﻤــەدی ،ﺋەﺳــەد ﺗەھﻤﺎﺳــﺒﯽ )زاﮔﺮۆس( و ﺋﺎراس ﺋﻮروﻣﯿــە ،ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﮋاك و ﭘەﻛەﻛەدا ﻣﺎﻧەوە. دوای ﺋەو ﻟێﻜﺘﺮازاﻧە و ﻟە ھەﻣﺎن
ﺳــﺎڵﺪا ،ﭘﮋاك ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑەﺳــﺖ و ﺗێﯿﺪا ﺑڕﯾــﺎری دا ﻛە ھێﺰی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﻧﺎو ﻗﻮوﯾﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻨێﺮﻧەوە. ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﺋەﻧﺪاﻣــە رۆژھەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﯾەﻛەم ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﭘﮋاك ﻛــە دواﺗﺮ ﻟــەو ﺣﺰﺑە ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە ،وەك ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎران ھەوڵﯽ ﻛﻮﺷــﺘﯿﺎن دراوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾەك ﻟەواﻧە ﺑﺮﯾﻨﺪارﯾــﺶ ﺑﻮوە .ﺋەوان، ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد ،ﺑەم ﻟەﺑەر ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺳــەر ژﯾﺎﻧﯿﺎن، ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﻧﺎوﯾﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎواﻧە ،دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛﺮدەوە ﻛــە ”ﺑڕﯾــﺎری ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛەی ﭘــﮋاك ﺑــﯚ رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ھێﺰ ﺑــﯚ ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ و ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ھەﺑــﻮوە و ﺧــﯚڵ ﻟــە ﭼــﺎوی ﺧەڵﻜﻜﺮدن ﺑﻮو“. ﺋەوان ،ﺑﺎس ﻟە ﺷێﻮەی ﭘەروەردە ﻟە ﻧێﻮ ﭘــﮋاك و ﭘەﻛەﻛەدا دەﻛەن ﺑــەوەی ﺑەردەوام ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دووﭘــﺎت دەﻛەﻧەوە ﻛە
”ﺋێﻮە ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﻦ )ﺟێﮕﺮەوە(“. ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﯾەﻛــەم ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﭘﮋاك دەڵێ” ،ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەوان ﻟــە ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿــﭫ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛە ﺋێﻤــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺟێــﯽ ھەﻣﻮو ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ رۆژھەت ﺑﮕﺮﯾﻨەوە و ﺑﯿﺎﻧﺴڕﯾﻨەوە .ھەر ﻟەﺑەرﺋەوەﯾﺶ ﺣﺎﺟــﯽ ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﺋەﺣﻤەدﯾﺎن ﻛﺮدە ﺳﻜﺮﺗێﺮ .ﺋەوان دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺣﺎﺟــﯽ ﺋەﺣﻤەدی
ھﺎوﻛﺎری و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ﮔڵﯚﭘﯽ ﺳەوزی ﺗﺎران ھەﺑﻮو. ﭘﯿﻼﻧەﻛــە ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮا و ﺳﻮﭘﺎی ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳــەد ﻟە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﺸــﺎﯾەوە و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﭘەﻛەﻛە )ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات( ﺑێ ھﯿﭻ ﺗەﻗەﯾەك ،ﺷﻮێﻨﯽ ﺋەواﻧﯽ ﮔﺮﺗەوە. ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﻛﺎرەدا ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ھەﻧﺪێ ﻣەرﺟﯽ ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛە ھەﺑﻮو. ﺳــەرﭼﺎوە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ﭘەردە ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻣەرﺟﺎﻧە ﻻ دەدەن .ﺋێﺮان ﻟەﺳەر ﭘەﻛەﻛەی
ﺋێﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛە ﺑە راوێﮋی ﺋێﺮان، ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯚڵ ﻛﺮدووە و ھێﺰی ﭘﮋاﻛﯿﺎن ﺑەرەو ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺟﻮوﻧﺪووە و ﭘﯿﻼﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺷــەڕی ﻧێﻮان ﭘﮋاك و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن داڕﺷﺘﻮوە ﭘێﺸﺘﺮ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە زۆر ﺑــﺎش دەﯾﺎﻧﻨﺎﺳــێ و دەﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺑﺎﺷﯽ دژاﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜﺎت“. ﺳەوادێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛﺎﺗێﻚ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﮔﺮﺗــەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺎران وەك ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ دﯾﻤەﺷﻖ، ﻛەوﺗەﺧــﯚ و ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟەو
ﻛﺮدە ﻓەرﻣــﺎن ﻛە دەﺑێ ،ﭘﮋاك ﻟە ﭼﯿﺎی ﺟﺎﺳﻮﺳﺎن و ﺑەرزاﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻗەﻧﺪﯾــﻞ ﺗــﺎ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣــەران، ﺑﻜﺸــێﺘەوە و ﺳــﻮﭘﺎی ﺋێــﺮان ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان رۆژھەت و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ،رێﮕە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﻣەرﺟێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋێﺮان ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﭘەﻛەﻛە ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﭘﮋاك ﻟێﯽ
ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ ﻟە وﯾﻜﭙﯿﺪﯾﺎ ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ ) – 1951ﺋەﻻزﯾﻎ( ،ﻧﺎﺳﺮاوە ﺑە ﺟﻮﻣﻌە و ﯾەك ﻟە داﻣەزرێﻨەراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾە .ﺑﺎﯾﻚ ﻟە ﯾەﻛەم ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﭘەﻛەﻛە )ﺳﺎڵﯽ (1978ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﺎی ﭘێ درا و ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 1995وەك دووەم ﻛەﺳﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە دەﻧﺎﺳﺮا. ﺋەو ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1990ﺑەﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی ”ﻣەﻋﺴــﻮوم ﻛﺮﻛﻤﺎز“ ﺑﻮو .ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿﺎﻛە ﻟــە دۆڵﯽ ﺑەﻗﺎ و ﻟە ژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا ﺑﻮو .ﺑﺎﯾﻚ ،ﺳﺎڵﯽ 1995ﺑﻮو ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺑﺎڵﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘەﻛەﻛە. دوای ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ،ﻛێﺸە ﻟە ﻧێﻮان ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘەﻛەﻛەدا دروﺳﺖ ﺑﻮو. ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ و ﻣﻮراد ﻗەرەﯾن ﻛەوﺗﻨە ﺑەرەﯾەك و ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻن ،ﻧەزﻣەدﯾﻦ ﺗﺎش و ﻛﺎﻧﯽ ﯾەڵﻤﺎز ﻛەوﺗﻨە ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە و دواﺗﺮ ﺋەو ﺳێ ﻛەﺳە ﻟە ﭘەﻛەﻛە ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە. ﻟەوﻛﺎﺗە ﺑەدواوە ،ﺑﺎﯾﻚ و ﻗەرەﯾن ﺑە ﯾەﻛەوە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾﺎن دەﻛﺮد ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎھﯚز ﺋەردەن ﺑﻮو ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە ،ﭘێﮕەی ﺑﺎﯾﻚ ﻟە ﻻوازﯾﯽ دا. ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﺑﺎﯾﻚ وەك رێﺒەرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ رۆڵﯽ دەﮔێڕا و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﭘەﻛەﻛە و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑﻮو. ﺑﺎﯾﻚ وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺳــەر ﺑە ﻛێﺸە دەﻧﺎﺳــﺮێ و ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرە ﺑە ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 300ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ..1980ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟــەﻻن ،رەﺧﻨەی ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ ھەﺑﻮوە .دەﮔێڕﻧەوە ﻟە ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﻛە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ”ﺑﺎﯾﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﺣەزی ﻟە ھێڵﯽ ﭘﺸﺘەوەی ﺑەرەی ﺷەڕە ﻧەك ﻟە ھێڵﯽ ﭘێﺸەوە“.
ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ دزە ﺑﻜەﻧەوە ﻗﻮوﯾﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﺎری راﺑﺮدوودا، ﺷــەڕ ﻟە ﻧێــﻮان ھێﺰێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺋێــﺮان و ﭘەﻛەﻛە ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﻛێﻠەﺷــﯿﻦ رووی دا .ﻟــەو ﺷەڕەدا ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﺷــەھﯿﺪ و 3ی ﺗﺮ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون. ﭘەﻛەﻛــە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛــە دەﺑــێ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﺑــە ﺋﺎﮔﺎداری و ﭘﺮﺳــﯽ ﺋــەوان ،ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑێﺖ .ﭘەﻛەﻛــە و دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑە ﻧێﻮاﻧﮕﯿﺮﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﻧــەوە و ﻟەو رۆژەدا دووەم ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻛــﺮا، ﭘﮋاك ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ”ﺗﻮﻧﺪ“ی ﺑو ﻛــﺮدەوە و ﺗێﺪا ھــەر دوو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺑە ”ﺋەﺣﺰاﺑﯽ زەرد“ و ”ﭘﺎﺷﻜﯚی ﺑﺎرزاﻧﯽ“ ﻧﺎو ھێﻨﺎن. ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ﻛە ”ﭘەﻛەﻛە ﺑەو ﻛﺎرەی دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷﯚك ﺑﻮو و ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﺋەﮔــەر دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺟﻮوڵەﯾﺶ ﺑــﻜﺎت ،دەﭼێﺘە ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﻛە ﭘﮋاﻛﯽ ﻟێﯿە .ﭘەﻛەﻛە ﻧﺎﯾەوێ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان رۆژھەت و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ھێﺰی رۆژھەت ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷەڕ ﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ﺋەواﻧﺪاﯾە .ﺋێﺴﺘە ﭘەﻛەﻛە ﺑە راوێﮋی ﺋێﺮان ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯚڵ ﻛﺮدووە و ھێﺰی ﭘﮋاﻛﯿﺎن ﺑەرەو ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺟﻮوﻧــﺪووە و ﭘﯿﻼﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺷەڕی ﻧێﻮان ﭘﮋاك و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن داڕﺷﺘﻮوە“.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ
”وﺷە“ زاﻧﯿﺎری ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە داﺧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ MHPو AKPوەردەﮔﺮێﺖ
دوای ﺋــەوەی ﭼﻮار داﻧﯿﺸــﺘﻦ و ﭼﻮار ﺟﺎر دەﻧﮕــﺪان ﻟە ھﯚڵﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋەﻧﺠﺎم درا ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭼﻮارەﻣﺪا ﻛە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺗێﺪا ﻛﺮاMHP ، ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮو دەﻧﮓ ﺑــە )دەﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﻜﺎل( ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑﺪات ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒێﺘە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑﯿﺎﻧﻮوەﻛەﯾﺸﯽ ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﺋەوان ﻧﺎﭼﻨە ﻧﺎو ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜەوە ﻛە HDPی ﺗێﺪا ﺑێﺖ، ﻟەﺑەرﺋــەوەی HDPدەﻧﮕــﯽ ﺑە دەﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾــﻜﺎل دا ،ﺑﯚﯾە MHPﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك دەﻧﮕــﯽ ﻧەدا و ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺶ دەﻧﮕﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﺮاوەی ھەڵﺒــﮋاردن AKPﻟە ھەﻣﻮوﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو و )ﻋﯿﺴﻤەت ﯾڵﻤﺎز( ﺑﻮو
ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺋەم ھەڵﻮێﺴﺘەی MHPوای ﻛﺮد ﭼﺎودێﺮان درك ﺑــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻧﮫێﻨﯿﯿﺎﻧــە ﺑﻜەن ﻛە ﻟــە ﻧێﻮان ﺋــەو دوو ﭘﺎرﺗەدا ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت. ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی وای ﻛﺮد ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ AKPﺑێﺖ، MHPﺑﻮو. ”وﺷــە“ ﭼەﻧــﺪ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان
ﺧەڵﻚ ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻧﮫێﻨﯿﯿﺎﻧە ﻧەزاﻧێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧﺎﻛەن ،ﺗﺎ ﺳەرۆﻛﯽ AKPﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧەﻛﺎت. 3ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ MHPﭼﯿﯽ ﻟێ ﺑەﺳەر دێﺖ؟ MHPﺟﮕە ﻟە ﻣەرﺟﯽ ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎن ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳەری 3 ،ﻣەرﺟﯽ
ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻛە ﻧﻮﻋﻤﺎن ﻛﻮرﺗﻮﻟﻤــﻮش ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻛﺮدووە ،ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻧﺎوی ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿە ﺑﯚ ﻧﺎوێﻜﯽ ﺗﺮ ھــەردوو ﭘﺎرﺗــﯽ MHPو AKP دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﻮوە ﻛــە ﺋﺎﻣﺎژەن ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت، ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن و ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ% 90 ،ی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ھﺎﺗــﻮوە و ﺗەﻧﯿــﺎ دەﯾﺎﻧەوێ
دۆﺳــﯿەﻛەﯾﺎن ﺑﭽێﺘە دادﮔەی ﺑﺎی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،رادەﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻛﯚﺷﻜﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان و ﺋەردۆﮔﺎﻧﯿــﺶ ﻟەﻣەودوا ﺑەﮔﻮێﺮەی دەﺳﺘﻮوری ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت ،ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە ﻛﺮاوە .ﺑــەم ﭘێ دەﭼێﺖ AKPﺗەﻧﯿــﺎ ﻣەرﺟــﯽ ﯾەﻛەم و ﺳــێﯿەم ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺎت و ﻣەرﺟﯽ دووەم ﻛــە رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــە ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان ،ﺑــە ھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺟێﺒەﺟــێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺑﯚ ﺋەﻣەﯾﺸــﯿﺎن MHP ﻧەرﻣــﯽ ﻧﻮاﻧﺪووە ،ﺑــەم AKP رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻮە ﺑەوەی ﺋەو ﭼﻮار وەزﯾﺮەی ﺗێﻮە ﮔﻼﺑﻮون ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،دۆﺳــﯿەﻛەﯾﺎن ﺑﻨێﺮﻧە دادﮔەی ﺑــﺎی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟەوێ دادﮔــە دۆﺳــﯿەﻛەﯾﺎن ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﺗــﺮی ھەﺑــﻮو ،ﺋەﮔــەر ﭘﺎرﺗﯽ ﺑــﺮاوە ﺋەو ﻣەرﺟﺎﻧــە ﺟێﺒەﺟێ ﺑــﻜﺎت ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن دەﭼﻨــە ﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەوە .ﻣەرﺟﯽ ﯾەﻛەم ﺋەو وەزﯾﺮاﻧەی ﺳــەر ﺑە AKPن ﻛە ﺗێﻮە ﮔﻼﺑﻮون ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن AKPرێﮕەی ﻧەدا
ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﺑەرەو ﻛﻮێ؟ MHPھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺑڕوای ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺑﻮوە و ﻣەرﺟﯽ ﺳەرەﻛﯿﺸــﯽ
و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرﮔﯿــﺰ ﺋــەو ﻛﺎرەﺳﺎﺗەﻣﺎن ﻟە ﯾﺎد ﻧەﭼێﺖ“. )وەﻟﯽ ﺋﺎﻏﺎ ﺑﺎﺑە( ﺟێﮕﺮی ﺟەھەﭘە ﺑەڵێﻨﯽ ﺑە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﻧﺎوﺑــﺮاو دا ﻛــە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دووﺑﺎرە ﺋەو دۆﺳــﯿەﯾە دەﻛەﻧەوە و ﺑە دوای ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺋــەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەدا دەﮔەڕێﻦ و دەﯾﺎﻧﺪەﻧە دادﮔە. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” :ﺋﺎزاری ﺋێﻮە ﺋﺎزاری ھەﻣﻮوﻣﺎﻧــە ،ﺑەڵێﻦ ﺑــێ ﺋێﻤە ﺑەردەوام ﺑﯿﻦ ﺑﯚ ﮔەڕان ﺑە دوای ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺋــەو ﺗﺎواﻧەﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا و ﺧەڵﻜﯽ ﺑێ ﺗﺎواﻧﯿﺎن
ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮد .ﺋێﻤە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺋــەو دۆﺳــﯿەﯾە دەﻛەﯾﻨەوە و ﻟــەوێ ﺑــە ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺗﺎواﻧﺒﺎران دەدۆزﯾﻨەوە“. ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەوﻛﺎت ﺳــەرﻛﯚﻧەی ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯿەی ﻛﺮد و ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻛــە ﺋــەو ھﯿــﭻ ﺋــﺎﮔﺎی ﻟە ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــەر ﮔﻮﻧــﺪی ﻧﺎوﺑﺮاو و ﺋــەوەی ﺋــەو ﻛﺎرەی ﺋەﻧﺠﺎم داوە ،ﻧﺎوێﻜﯽ ﺧــﻮازراو ﺑﻮوە ﺑە
ﺑﯚ ھﺎﺗﻨە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﻟەﮔەڵ ،AKPﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎﻧــﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە داﺧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺋــەو دوو ﭘﺎرﺗەدا ﺑﺎس ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛﺮاوە و ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻛە ﺋەو ﭘﺮﺳە درێﮋەی ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻛە ﻧﻮﻋﻤﺎن ﻛﻮرﺗﻮﻟﻤــﻮش ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻛﺮدووە ،ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻧﺎوی ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿە ﺑــﯚ ﻧﺎوێﻜــﯽ ﺗﺮ، ھەروەھﺎ ﺑﯚ ﻟەﻣــەودوا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﮔەڵ ﻗەﻧﺪﯾﻠــﺪا ﻧەﻛەن ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳە ،ﺑەڵﻜﻮ راﺳــﺘەوﺧﯚ HDP ﺑﻨﺎﺳــﻦ .ﺑﯚ ﺋەﻣەﯾﺸــﯿﺎن MHP ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﻧەﻛﺮدووە و ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە ﺟﺎرێ ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﺎدەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﭘﺮﺳێﻜە ﺋەوان ﻟە ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﺪا ﺑەڵێﻨﯿﺎن ﺑە ﺧەڵﻚ داوە ﺋەﮔەر ﺑﭽﻨە ﻧﺎو دەﺳــەت، ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ دێﻨﻦ .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﮔﻮﺗەﺑێﮋی
AKPﺑەﺷﯿﺮ ﺋەﺗﺎﻻی ﺑە دەوڵەت ﺑﺎﺧﭽەﻟﯿﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ،ﻛە ﺋەوان ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك دەﺳــﺘﺒەرداری ﺋەو ﭘﺮﺳە ﻧﺎﺑﻦ ﺗﺎ ﺋەوەﯾﺶ ﻧەﺑێﺘە ﻛێﺸە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﻨﻜەی ﺟەﻣﺎوەرﯾــﯽ AKPزۆر ﺣــەز دەﻛــەن و ﭘێﯿﺎن ﺑﺎﺷــە ﻟەﮔەڵ MHPدا ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑﺒەﺳﺘﻦ ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺋەﻛﻤەﻟەدﯾﻦ ﺋﯿﺤﺴﺎن ﺋﯚﻏڵﻮ ﺑﯚ ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزﯾﺮی دەرەوە ﺋەﻛﻤەﻟەدﯾﻦ ﺋﯿﺤﺴﺎن ﺋﯚﻏڵﻮ ﻛە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا رﻛﺎﺑــەری ﺋەردۆﮔﺎﻧﯽ دەﻛــﺮد ،ﻟەﻻﯾــەن MHPەوە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﯚﺳــﺘﯽ وەزﯾــﺮی دەرەوە وەرﺑﮕﺮێــﺖ و AKPﺑەﻣــە رەزاﻣەﻧﺪﯾــﯽ دەرﺑڕﯾﻮە .ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﺋﯿﺤﺴــﺎن ﺋﯚﻏڵﻮ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆك و ﺑەرﭘﺮﺳە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﺪا ﻛﺎری ﻛــﺮدووە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﺑەھێــﺰی ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ﻛﺎﺗﯽ ﺋێﺴﺘە زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﺋەو وەزﯾﺮ ﺑێﺖ
و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺳﻮورﯾﺎ و ﻣﯿﺴﺮ ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟەوﭘەڕی ﺧﺮاﭘﯿﺪاﯾە. ﺟﮕە ﻟە ﺋﯿﺤﺴﺎن ﺋﯚﻏڵﻮ ،دەوڵەت ﺑﺎﺧﭽەﻟﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ MHPﯾﺶ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﺑﯚ ﺋەو ﺋﯚﭘەراﺳﯿﯚﻧە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﯾﺸﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﻧﯿﺎزە ﺑﯚ ﻧﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺪات، ﺋەو رۆڵﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑﺒﯿﻨێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺑﺎﺧﭽەﻟــﯽ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﻛە ﺋەو دەﺗﻮاﻧێ ﺑــڕوا ﺑە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻧــﺪام ﻟە ﻧﺎﺗــﯚ ﺑﮫێﻨێﺖ ﻛە ﺋەو ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪەن، ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚ ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑەﺑێ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﻧﺎﺗﯚ، ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﺋــەوەی ﻣﺎوەﺗەوە ﻛــە ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﮫﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﺪرێــﺖ ،ﭘﺮﺳــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە MHPﺑڕﯾﺎری ﻧەداوە ﻛە ﺑە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎوی ﺋەو ﭘﺮﺳە ،ﺑێﺘە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە.
ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯽ ﺑﺎﺷﺒﺎﻏﻠەر ﭘەﻛەﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دا ﯾﺎن ﻣﯿﺘﯽ ﺗﻮرك؟
وﺷە /ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ ﻟە 5ی ﺗەﻣﻮوزی ﺳﺎڵﯽ 1993 ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﭘەﻛەﻛە( ،ھێﺮﺷــﯽ ﻛﺮدە ﺳــەر ﮔﻮﻧﺪی ﺑﺎﺷﺒﺎﻏﻠەر ﻛە ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎری ﺋەرزﻧﺠﺎﻧە و ﻟــەوێ 33ھﺎووﺗﯿــﯽ ﺑــێ ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺖ .دوای 22ﺳــﺎڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾﺎدی ﺋەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەی ﻛــﺮدەوە و ﭼەﭘﻜە ﮔﻮڵﯽ ﻟەﺳەر ﮔﯚڕی ﻛﻮژراوان داﻧﺎ.
ﺑﺎﺷــﺒﺎﻏﻠەر 223ﻛﻢ ﻟە ﺷــﺎری ﺋەرزﻧﺠﺎﻧــەوە دوورە و ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﯾﺎدﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو
ﻛﺎرەﺳﺎﺗەﯾﺶ ،ﺟێﮕﺮی ھەردوو ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋەﻛەﭘە و ﺟەھەﭘە ،ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻣەراﺳــﯿﻤەﻛەﯾﺎن ﻛﺮد و وﺗەی ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑﻮو و ﺋەو ﻛﺎرەﺳﺎﺗەﯾﺎن ﺑــە ﺋﺎزارێﻜﯽ ﮔــەورە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەﺳﻒ ﻛﺮد. )ﻣﺤەﻣــەد ﻣــﻮش( ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻛەﭘە ﻟە وﺗەﯾەﻛﺪا ﮔﻮﺗﯽ” :ﺋەم ﺋﺎزارەی ﺋەﻣڕۆ ﯾﺎدی دەﻛەﯾﻨەوە ،ﺑە وﺷــە دەرﺑڕﯾﻦ دڵﻤﺎن ﺋﺎو ﻧﺎﺧﻮاﺗەوە .ﻟێﺮە زﻣﺎن ﻻڵ دەﺑێــﺖ و ﭼــﺎوەﻛﺎن ھﯿﭻ ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ و وﺷــەﻛﺎن ﻟە ﻗﻮرﮔﻤﺎن ﮔﯿﺮ دەﺧﯚن و ﻧﺎﯾەﻧــە دەرەوە. ﺋﺎزارەﻛــە ﺋــﺎزاری ھەﻣﻮوﻣﺎﻧە
”)ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن( ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽﻛﻮردﺳﺘﺎنﺋەوﻛﺎتﺳەرﻛﯚﻧەی ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯿەی ﻛﺮد و ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻛە ﺋەو ھﯿﭻ ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﺋﯚﭘەراﺳﯿﯚﻧێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــەر ﮔﻮﻧﺪی ﻧﺎوﺑﺮاو و ﺋەوەی ﺋەو ﻛﺎرەی ﺋەﻧﺠﺎم داوە ،ﻧﺎوێﻜﯽ ﺧﻮازراو ﺑﻮوە ﺑە ﻧﺎوی ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ دورﮔﻮن“ ﻧﺎوی ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ دورﮔﻮن و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋێﻤــەوە ﻧﯿﯿە و ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ﺳەرﻛﯚﻧەی دەﻛەم“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ )) MHPدووەم ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋــەو وﺗەﯾە، وەك ﺳــﯿﻨﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎڵﺘﻮوﻧﯽ ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ) (AKPﻛﺮد. ﺋەﻣەﯾﺶ دەری ﺧﺴــﺖ ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺋــەو دوو ﭘﺎرﺗەدا، رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧﮫێﻨﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت. رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﭼەﻧﺪ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە داﺧﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو دوو ﭘﺎرﺗــە دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﻮوە و دەری دەﺧــەن% 90 ،ی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘێ ھﺎﺗﻮوە.
7
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
% 90ی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﻧێﻮان MHPو AKPﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ھﺎﺗﻮوە
ﺑﺎﻛﻮور
زۆرێﻚ ﻟە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛە ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯿەﻛە، ﻣﯿﺘﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘەﻛەﻛــەی ﭘێ ﻟەﻛەدار ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەم ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺑە ھێﺰ ھەﯾە دڵﻨﯿﺎﯾە ﻟــەوەی ﭘەﻛەﻛە ﺋــەو ﻛﺎرەی ﺋەﻧﺠــﺎم داوە و ﻣﯿــﺖ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺎری ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە دژی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻧﺎﻛﺎت .ﺋەوﻛﺎت ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺳــەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ﻛﺮاﯾەوە و 20 ﻛەس ﺧﺮاﻧە زﯾﻨﺪاﻧــەوە و داوا ﻛﺮا ﻟە ﺳــێﺪارە ﺑﺪرێــﻦ ،ﺑەم
دوای ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛــﯽ ورد دەرﻛــەوت18 ،ﯾﺎن ﺑێ ﺗﺎواﻧﻦ و ﺋﺎزاد ﻛــﺮان ،ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﻛەس ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ھەر ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەن. ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن، ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەﻛــﯽ زوودا 100 ﭼەﻛﺪاری ﭘەﻛەﻛــە ﭘەﻻﻣﺎری ﮔﻮﻧــﺪی ﺑﺎﺷــﺒﺎﻏﻠەرﯾﺎن داوە و ﺳــەرەﺗﺎ ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﻣﺰﮔەوت و ﻟەوێ ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرھێﻨﺎوە و 29ﭘﯿﺎوﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە ،ﭘﺎﺷﺎن ﺋﺎﮔﺮﯾﺎن ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛە ﺑەرداوە و 4 ﺋﺎﻓﺮەت ﻟەﺑەر ﺋەو ﺋﺎﮔﺮە ﺳﻮوﺗﺎون و ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە. ﺋەوەی ﺟێﮕەی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﻛﺮدﻧە، ﻟــەو ھێﺮﺷــەدا 33ھﺎووﺗﯿﯽ ﺳــﭭﯿﻞ ﻛــﻮژران و 214ﺧﺎﻧﻮو و ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و ﻣﺰﮔــەوت ﺳــﻮوﺗێﻨﺮان .واﺗــە ﮔﻮﻧــﺪی ﺑﺎﺷــﺒﺎﻏﻠەر ﺑەﺗەواوی وێﺮان ﻛــﺮا و ﺑﻮو ﺑە ﺧﯚڵەﻣێﺶ، ﺑــەم دوای ﺋــەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە، ﮔﻮﻧﺪەﻛــە دووﺑــﺎرە ﺋــﺎوەدان ﻛﺮاﯾــەوە و ﺋێﺴــﺘە ژﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑەردەواﻣە و ﺳﺎﻧە ﺧەڵﻜەﻛەی ﯾــﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ 1993دەﻛەﻧەوە.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻋﺎﺷﻘەﻛەی ﺣەﺳەن زﯾﺮەك ﺋەرﺷﯿﻔێﻜﯽ ﮔەورەی ﻻی ﺧﯚی ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
رﯾﻜﯚردەرەﻛەی ﺣەﺳەن زﯾﺮەك ﻟە ھەڵەﺑﺠەﯾە
وﺷە /ھەڵەﺑﺠە -ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺳــﯿﺮوان زﯾﺮەك ،ﺋەو ﭘﯿﺎوەی ﻛە ﻋﺎﺷــﻘﯽ دەﻧﮕﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻛﯚﭼﻜﺮدوو ﺣەﺳەن زﯾﺮەﻛە و ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﻟە ﻛﯚڕ و ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەڵێﺘەوە ،ﻟە ﻣﺎڵ و دووﻛﺎﻧەﻛەﯾﺪا ﺋەرﺷــﯿﻔێﻜﯽ ﮔەورەی ﺣەﺳەن زﯾﺮەﻛﯽ ﻛﯚ ﻛﺮدووﺗەوە .ﺋەرﺷﯿﻔەﻛە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﯚراﻧﯽ و وێﻨە و ﻛﺘێﺐ و ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎدﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ،ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ. ﺳــﯿﺮوان ﻋﻮﻣەر ،ﺳــﺎڵﯽ 1975 ﻟــە ھەڵەﺑﺠــە ﻟە داﯾــﻚ ﺑﻮوە و ﺳــەرەﺗﺎی ﺋﺎﺷــﻨﺎﺑﻮوﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺳەن زﯾﺮەك ﺑﯚ ﺳﺎﻧﯽ ھەﺷﺘﺎﻛﺎن دەﮔەرێﺘەوە. ﺋــەو ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1989ەوە دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﺎﻧــﯽ ﺣەﺳــەن زﯾﺮەك و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣــە و راﭘﯚرﺗە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﺎﻧە ﻛﺮدووە ﻛە ﻟەﺳــەر
ﺣەﺳــەن زﯾــﺮەك ﻧﻮوﺳــﺮاﺑێ، ﻛــﯚم ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻻی ﺧﯚم ﺋەرﺷﯿﻔﻢ ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻟەو ﻛﺎرە ﺑەردەواﻣﻢ“. ﺳــﯿﺮوان ﻋﻮﻣەر ،ﺳــەرداﻧﯽ زۆرﺑەی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻛﺮدووە ﻛە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣەﺳەن زﯾﺮەﻛﺪا
ﺳەرداﻧﯽ ”راﺑە ﺧﺎن“ دوا ﺧێﺰاﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪدا ،ﻛﺮدووە. زﯾﺮەﻛەﻛــەی ھەڵەﺑﺠــە ،ﻟــە زۆرﺑــەی ﺑەرﻧﺎﻣــە و ﯾﺎدﻛﺮدﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺣەﺳــەن زﯾﺮەﻛﺪا، ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻮوە و ﺋەرﺷﯿﻔێﻜﯽ ﮔەورەی
ﺳﯿﺮوان زﯾﺮەك:
ﺋەﮔەر وﺷەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﺳەر ﺣەﺳــەن زﯾﺮەك ﻧﻮوﺳﺮاﺑێ ،ﻛﯚم ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻻی ﺧﯚم ﺋەرﺷــﯿﻔﻢ ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻟەو ﻛﺎرە ﺑەردەواﻣﻢ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻛﯚﭼﻜﺮدوو ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاون .ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔــەر وﺷــەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﺳــەر
ھەﺑﻮوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭼﻮوەﺗە ﺋێﺮان و ﭼﺎوی ﺑە ﺧــﺰم و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛەوﺗﻮوە و ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮﯾﺶ
ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪەی ﻻﯾە ،ﺑەم ﮔﻠەﯾﯽ ﻟــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار دەﻛﺎت ﻛە ”ھﯿﭻ“ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﺎﻛەن. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ وﯾﺴــﺘﻢ ﻟــە ﺑﺎﺧــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھەڵەﺑﺠە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ وێﻨە و ﺑەرھەﻣﺎﻧﯽ ﺣەﺳەن زﯾﺮەك ﺑﻜەﻣەوە ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ھﺎوﻛﺎر ﻧەﺑﻮون“. 174ﻛﺎﺳــێﺖ ،ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﺋﺎھەﻧﮕﺎﻧەی ﻟە رادﯾﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا، ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن و ﺗــﺎران ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاون ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑﯚﻧە و
ﺋﺎھەﻧﮕﺎﻧەی ﻣﺎن ﻛە ﻟە ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون و 76ﺑەﻛﺮەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺳــەن زﯾﺮەك، ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺋەرﺷــﯿﻔﯽ ﺳﯿﺮوان ﻋﻮﻣەردان. ﺋەو دەڵــێ 816 “،ﮔﯚراﻧﯽ و 108 وێﻨەی ﺣەﺳەن زﯾﺮەﻛﻢ ﻻﯾە ﻛە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛــەس ﻧەﯾﺒﯿﻨﯿﻮە، 18ﻛﺘێﺒﯿﺸــﻢ ﻻﯾە ﻛە ﻟەﺳــەر ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻧﻮوﺳﺮاون“. ﺳــﯿﺮوان ﻋﻮﻣەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮی دەﮔﻤەﻧــﯽ ﻻﯾــە ،ﺋەوﯾــﺶ 23 ﺑەﻛــﺮە و ﺋــەو رﯾﻜﯚردەرەﯾە ﻛە ﺣەﺳــەن زﯾﺮەك ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە .ﺣﻮﺳێﻨﯽ ﺑﺮای ﺣەﺳەن زﯾﺮەك ،رﯾﻜﯚردەﻛەی ﺑە ﭘﯿﺎوێﻜﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ھەڵەﺑﺠەی داوە ،دواﺗﺮﯾــﺶ ﺳــﯿﺮوان ﺋەو رﯾﻜﯚردەرەی ﻟێ وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻋﺎﺷــﻘەی دەﻧﮕﯽ ﺣەﺳــەن زﯾــﺮەك ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪەی ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑەم وەك ﺧﯚی دەڵــێ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺧەﺗێﻜﯽ رێﺰﻟێﻨﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﭘێ
ﻧەداوە. رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯽ ﻟە ﻛﺎری ﺳﯿﺮوان ﻋﻮﻣــەر دەﻛﺎت و ﺑــە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧــﺎوازەی دەزاﻧێ ،ﺑەم دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەو ھەوڵە ﺋــﺎﮔﺎدار ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە” ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎن دەدا“. ﻓەرھﺎد ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺑــە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺋێﻤە وەك وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻟــە ھەﯾﻜەﻟــﯽ ﺗــﺎزەی وەزارەﺗەﻛەﻣﺎﻧﺪا ،زﯾﺎﺗﺮ ﮔﺮﻧﮕﯿﻤﺎن ﺑەو ﻛەﺳﺎﻧە داوە و ھەوڵ دەدەﯾﻦ ﻛە ﺋــەو ﺟﯚرە ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑە دﯾﺎر ﺑﺨەﯾــﻦ و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾﺎن ﭘﯿﺸــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە رێﺰ ﻟە ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ“. ﺣەﺳەن زﯾﺮەك
ﺣەﺳــەن زﯾﺮەك ﻧﺎوی ﺗەوای ”ﺣەﺳەن ﻋەﺑﺪو“ﯾە و ﺳــﺎڵﯽ 1921ﻟە ﺷﺎری ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە .زﯾﺮەك ﻟە رێﻜەوﺗﯽ 26/6/1972ﻟە ﺷﺎری ﺑﯚﻛﺎن ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮﺷﻨﺪە ﻛﯚﭼﯽ دوای ﻛﺮدووە.
ھەڵەﺑﺠە ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻣﻮﺳڵﻤﺎن و ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن
دەﻻﻛێﻜﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺑە ﺷێﻮەی ﺧﯚی رێﺰ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزان دەﮔﺮێﺖ ﺳﯿﺮوان زﯾﺮەك:
ﺑڕﯾﺎرم داوە ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻧەﺧﯚش و ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ،ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﺳەرﯾﺎن ﺑﯚ ﭼﺎك ﺑﻜەم. وﺷە /ھەڵەﺑﺠە – ﺳەﻻم ھﺎﻧەدەﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ و ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﻟەو دەﭬەرە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺷەو و رۆژﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋﺎﻣﺎدەی زۆرﺑــەی ﺑﯚﻧــە و ﺋﺎھەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ دەﺑــﻦ .ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە دەﻻﻛێﻜﯽ ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ھەڵەﺑﺠە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزاﻧﺪا ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﺟﯿﺎواز رێﺰ ﻟەو ﻣﺎﻧﮕە و ھﺎوﺷﺎرﯾﯿە ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﮔﺮێﺖ. ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﻣێــﮋوو و ﻟــە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠەدا، ﭘەﯾڕەواﻧــﯽ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ وەك ﺟﻮوﻟەﻛــە ،ﻣەﺳــﯿﺤﯽ، زەردەﺷﺘﯽ ،ﻛﺎﻛەﯾﯽ و ﻣﻮﺳڵﻤﺎن ﺑە ﯾەﻛەوە ژﯾﺎون .ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎﻛەﯾــﯽ و ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﺎن ﻟــەو ﺷــﺎرەدا ﺑەﯾەﻛەوە دەژﯾﻦ و ﻟە ﺳەردەﻣﯽ دەﺳــەت و ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ وەك ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺋەﻧﺴﺎر ﺋﯿﺴﻼم ،ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮودا، ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﺋــەو دوو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾە ،ﺑەردەوام ﺑﻮوە. ﺋێﺴــﺘە رۆژ ﺑــەرۆژ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻛﺎﻛەﯾﯽ و ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ﭘﺘەوﺗﺮ دەﺑێ و ﺗەﻧﺎﻧەت ژن و زﻧﺨﻮازﯾﺸــﯿﺎن ﻟــە ﻧێﻮدا ھەﯾە.
ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻣﺎوەی 8ﺳﺎڵە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺟﯿــﺎواز دەﻛﺎت و وەك ﺧﯚﯾﺸــﯽ دەڵێ ،دەﯾــەوێ ﻟەو رێﮕەﯾەوە رێﺰ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزان و داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑﮕﺮێﺖ. ھەڵــﯚ ﻧــﺎدر ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳەرﺗﺎﺷــﺨﺎﻧەی ”ھﺎﻣﻨﯚ“ﯾــە و ﻣﺎوەی 8ﺳــﺎڵە ،ھەﻣﻮو ﯾەﻛەم رۆژی ﻣﺎﻧﮕــﯽ رەﻣــەزان ،ﺑــە ﺧﯚڕاﯾــﯽ ﺳــەری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭼﺎك دەﻛﺎت .ﺋەو ،ﺳــﺎڵﯽ 1969 ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی ھﺎورﯾﯽ ﺳــەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠە ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘە ﺧێﺰاﻧﺪارە و ﻣﺎوەی 20 ﺳﺎڵە ﻛﺎری دەﻻﻛﯽ دەﻛﺎت. ﺋەو دەﻻﻛە ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی رۆژی ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزان ﭘــﺎرە ﻟــە ھﯿــﭻ ھﺎووﺗﯿﯿەك
وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ ،ﻟە رۆژاﻧﯽ دواﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﻧﯿــﻮەی ﻧﺮﺧــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو، ﺳەری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭼﺎك دەﻛﺎت. ﺋێﺴﺘە ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﯿﺪارﯾﯽ ھەڵەﺑﺠە 4 ،ھــەزار دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺳەر دﯾﺎری ﻛﺮدووە. ھەڵﯚ ﻧﺎدر ﺑە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ دەڵێ” ،راﺳﺘە ﻣﻦ ﻟەﺳەر ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿــﻢ ،ﺑەم ﺧﻮاﭘەرﺳــﺘﻢ. ﺋێﻤە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﺪا دەژﯾﻦ ﻛە زۆرﯾﻨەی زۆری ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧە و وەك ﺧﯚﯾﺸﻢ ﭘێﻢ واﯾﯿە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻟە ھەر ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻧﺰﯾﻜە .رﻟﺴــﺘە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزان ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﻤەﯾــﺶ رێﺰی ﻟێ ﺑﮕﺮﯾﻦ .ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻛﺎﻛەﯾﯽ و ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ،وای ﻛﺮدووە ﻛە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن ﺧﯚش ﺑﻮێ و ﻣﻨﯿﺶ ﺑەﭘێﯽ ﺗﻮاﻧﺎ و ﻛﺎری ﺧــﯚم ،ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺋەو ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧە دەﻛەم“. ھەڵﯚ وەك ﺧــﯚی دەڵێ ،ﺑڕﯾﺎری داوە رەﻣەزاﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ، ﻟــەو ﻛﺎرەی ﺑــەردەوام ﺑێﺖ و ﺋەﮔەر ﺑﯚﯾﺸﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺧﺰﻣەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺎت و داواﻛﺎرﯾﺸە ھەﻣﻮو
ﻻﯾەﻧێﻚ رێﺰ ﻟە ﺑﯚﭼﻮون و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﮕﺮن. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺑڕﯾــﺎرم داوە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻧەﺧــﯚش و ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ،ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﺳــەرﯾﺎن ﺑﯚ ﭼﺎك ﺑﻜەم .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑە ھەر ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑێﺘە دووﻛﺎﻧەﻛەم، ﺋﺎﻣﺎدەم ﺑﭽﻤە ﻣﺎڵەﻛەی و ﻟەوێ ﺳەری ﺑﯚ ﭼﺎك ﺑﻜەم“. ﺣﺎﺟــﯽ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿــﻦ، ﺗەﻣەﻧــﯽ 70ﺳــﺎڵە و ﺳﺎ ﻧێﻜە
داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ھەڵەﺑﺠەﯾــە .ﺋﯿﺴــﻼم و ﺑﯚﻧە و ﺋﺎھەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەو ﺷــﺎرە ژﯾﺎوم و ﺑە ﺑﯿﺮم دێﺖ، ﻧەﻣﺒﯿﺴﺘﻮوە و ﻧەﻣﺒﯿﻨﯿﻮە رۆژێﻚ ﺋەو ﭘﯿــﺎوە وەك ﺧــﯚی دەڵێ ،ﮔﺮﺗﻮوە. ﻛﺎ ﻛە ﯾﯿــە ﻛﺎ ن ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەوەﻧﺪەی ﻟە رۆژان ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺑــێ ڕێﺰی ﯾــﺎن ﻗﺴــەﯾەﻛﯿﺎن ﺑەردەوام رێﺰﯾﺎن ﻣﻦ ی ﮔە ێﺰ ر ﭘﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋﯿﺴﻼم ﻛﺮدﺑێﺖ. ﻟــە ﺋﺎﯾﻨــﯽ ھەڵەﺑﺠە دەﻛەوێﺘە 80 ﺋەوان ،ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻦ و ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی ﺑﺎﺷــﻮوری رۆژھەﻻﺗﯽ ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎرۆﻛەی ھەڵەﺑﺠە و ﺗێﻜەوﯾــﻦ و ﺷــﺎرەدێﻜﺎﻧﯽ ﺧﻮرﻣﺎڵ ،ﺳــﯿﺮوان و ﺑﯿﺎرە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە .رووﺑــەری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠە ،ھەزار و 590ﺑەردەوام رێﺰﯾﺎن ﻟە ﻣەﺗــﺮ دووﺟﺎﯾە ،ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی 120ھەزار ﺋﺎﯾــﻦ و ﻣﺰﮔەوت ﻛەس دەﺑێــﺖ .ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵەﺑﺠەﯾﺶ ﻧﺰﯾﻜەی و ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە .ﺧەڵــﻚ 450ﻣﺎڵــﻦ ﻛە زێﺪﯾــﺎن ،ﮔﻮﻧﺪی ھــﺎوارە ﻟە ﻧێﻮان ﺋﺎزادە ﻟەﺳــەر ھەر ھەڵەﺑﺠــە و ھەوراﻣﺎن .ھەڵەﺑﺠە ،ﺳــﺎڵﯽ 1889 ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕێﻚ ﺑێﺖ“. ﺑﻮوەﺗە ﺷﺎرۆﻛە و ﻟە 13/3/2014ﺷﺪا ﺑﺮﯾﺎری ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚ دەرﭼﻮوە.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
ﻟە ﻋەﻗﺒە ،ﺗەﻧﯿﺎ ژﻧە ﮔەﺷﺘﯿﺎرەﻛﺎن ﺳﻔﻮور ﺑﻮون رەﻧﮕە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺳەدان ﺟﺎر ﺳــەﯾﺮی ﻧەﺧﺸەی دەرﯾﺎی ﺳــﻮورﻣﺎن ﻛﺮدﺑێﺖ ،ﺋــەو دەرﯾﺎﯾەی دوو ﻟﻘــﯽ ﮔەورەی ﺑەرەو ﺳــەرەوە ﻟێ ﺟﯿﺎ دەﺑێﺘەوە ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑەدرێﮋی 163 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دەﮔﺎﺗە ﻣﯿﺴــﺮ و ﺳــەر دەرﯾﺎی ﺳﭙﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ، ﻟﻘﯽ دووەﻣﯽ دەرﯾﺎﻛە ﺑەرەو ﺑﯿﺎﺑﺎن و دۆڵﯽ ﻋەرەﻓەی ﻧێﻮان ﺋﻮردن و ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑەرز دەﺑێﺘەوە .ﻟەو ﻟﻘەی دەرﯾﺎی ﺳﻮور و ﺳەر ﻛەﻧﺪاوی ﻋەﻗﺒە ﯾﺎن ﻛەﻧﺪاوی ﺋﯿﻼت )دوو ﻧﺎوی ھەﯾە(، ھەﺗﺎ ﻧەﭼﯿﺘــە ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﯾﺎن ورد و ﺑﺎش ﻟە ﻧەﺧﺸــەﻛەی ورد ﻧەﺑﯿﺘــەوە ،ﺑــﺎش ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻟە ھەڵﻜــەوت و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻛەﻧﺪاو و ﻟﻘەﻛە ﺳــەر دەرﺑﻜەﯾﺖ .ﺋەوﺟﺎرە و ﻟەو زﺳﺘﺎﻧە ﺑﯚ دوورﻛەوﺗﻨەوە ﻟە ﺑەﻓﺮ و ﺷــەﺧﺘەﺑەﻧﺪی ﺳــﻮﯾﺪ ،ﺑڕﯾﺎرم دا ﺑﭽﻤە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛەی ﺷﺎری ﻋەﻗﺒە و )ﺗﺎﻻﺑﯿﯽ(. ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﻟە ﻛەﺷــێﻜﯽ ﭼﺎوەڕوان ﻧەﻛﺮاو، ﺑەﻓﺮێﻜﯽ ﺋەﺳﺘﻮور ﻟە ﺑﯿﺎﺑﺎن و ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮردن ﺑﺎرﯾﺒﻮو ،ﺑﯚﯾە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە زۆر ﺋﺎوەدان ﻧەﺑﻮو ،دەرﯾﺎﻛە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆری ﺑﯚ ﻣەﻟەواﻧﯽ و ﭼﻮوﻧە ﺑﻦ دەرﯾﺎ و ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺎ و وردەﻣﺎﺳﯽ و ﮔﻮڵ و ﻗەوزە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ دەرﯾﺎی ﺳــﻮور ،ﻛە زۆر ﻧﺎزدارن و دەرﯾﺎﻛەﯾﺶ ﺑەوە ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﻟێ ﻧەﺑﻮو .ﻛەﻧﺎرەﻛەی ﺳــەر ﺷــﺎرەﻛە ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺋﺎوەداﻧﯿﯿەﻛەی ﻋەﻗﺒە درێﮋە ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎوﭼە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛە ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﭘﻮﺧﺘﺮ ﺳﺎز ﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎرەﻛەی ﺳــەر ﻛەﻧﺎرەﻛە واﺗە ﻋەﻗﺒە ،ﻛەﭘﺮەﻛﺎن، ﺑەﻟەﻣەﻛﺎن ،ﮔﺎزﯾﻨﯚ و ﺳــێﺒەر و ﻛﯚﺷﻜەﻛﺎن ،ﺳﺎدە و رووت و ھەژاراﻧــە دەردەﻛەوﺗﻦ و ھﯿﭻ ﻣەرﺟﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﺎن ﭘێﻮە ﻧەﺑﻮو. ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛەﻧﺎر و ﺷﯚﺳــﺘەﻛەی ﺳــەر دەرﯾﺎ ﺳﺘﻮوﻧێﻜﯽ زۆر ﺑەرز ،ھەﺗﺎ ﭼﺎوت ﺑڕ دەﻛﺎت ﺑەرز داﻧﺮاوە ،ﻟەﺳــەرووی ﺳــﺘﻮوﻧەﻛە ﺋﺎﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻋەرەﺑﯽ دەﺷەﻛێﺘەوە ،ﻛە ﺧەوﻧﯽ ﺷــەرﯾﻔﯽ ﻣەﻛﻜە ﺑﻮوە ﺑﯚ دەوڵەﺗﯽ ﻋەرەﺑﯽ ،دﯾﺎرە ﺋﺎﻛەﯾﺶ ﺑﯚ وەﺳﺘﺎن و دەرﻛەوﺗﻨە ﺑەڕووی ﺋﺎ ﺷﯿﻨەﻛەی ﻟەوﺑەری ﻛەﻧﺎرەﻛە ﻟە دﯾﻮی ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ،ﻟەﺳەر ﻛەﻧﺎرە ﺟﻮان و ﮔەورە و زۆر ﺋﺎوەداﻧەﻛەی ﺷﺎری ﺋﯿﻼﺗﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﻟەﺳەر دﯾﻮارﺑەﻧﺪێﻚ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و ﺑەرز ﻛﺮاوەﺗــەوە ،رەﻧﮕﯽ ﺋﺎﻛەی ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺷﯿﻨﯽ ﺋﺎوەﻛە ﺋﺎوێﺘە ﺑﻮوە! ﺷــﺎرەﻛە ﺋەوەﻧﺪەی دووﻛﺎن و ﺑــﺎزاڕ و ﻛەﭘﺮ و ﺟەﻣەﻟﯚن و ﻣﺰﮔەوت و ﺷﯚﺳــﺘەی ﺷــﻜﺎو و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺗەڵﺦ و ﺑﯚرەی ﺗێﺪاﯾە ،ﺋەوەﻧﺪە ﺑﺎﺧﭽە و ﺳــﯿﻤﺎی ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ ﺗێﺪا ﻧەﺑﻮو! ﺷﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺑێﮕﺎﻧە و ﮔەﺷﺘﯿﺎرەﻛﺎن ﺑﺎزاڕی ﺋﺎزادە و ﺋەوﯾﺶ ﻻﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﺎری ﺋﯿﻼﺗە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑﺎزاڕی ﺋﺎزادە و ﻛﺎ و ﻛەﻟﭙەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎرەﻛە ﺑﺎﺟﯽ ﻟەﺳەر ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛە ﻟەوەداﯾە ،ﻣﯿﻮان و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭼﯽ ﻟەو ﺷﺎرە ﺑﻜڕن؟ .دﯾﺎرە ﻛە ھﯿﭻ ﻧﺎﻛڕن! ﺋەوان ھﺎﺗﻮون ﻟەﺳەر ﻛەﻧﺎرەﻛە ﻣەﻟەواﻧﯽ ﺑﻜەن و ﺳەرداﻧﯽ ﺷﻮێﻨە ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜەن، ﻟەﻧﺎو ﻟﻢ و ﻗﻮوﻣە ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ دۆڵﯽ روم ،ﻟەﺳــەر ﺗەﭘﯚڵﻜــەﻛﺎن ھەڵﺒەزوداﺑەز ﺑﻜەن و ﺗﺎم ﻟە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟﻤەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮن. ﻣﻦ دوو رۆژ ﻟەو ﺷﺎرە ،ﻛﯚن ﺑەﻛﯚن ،زۆرﯾﯽ دووﻛﺎﻧەﻛﺎن، ﺷﻮێﻨەوارﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻛﯚﺷﻜەﻛەی ﻣەﻣﺎﻟﯿﻚ ،ﻛە دواﯾﯽ دەﺑێﺘە ھەوار و ﺑﺎرەﮔەی ﺷەرﯾﻔﯽ ﻣەﻛﻜە ﺳﻮوڕاﻣەوە ،ﺋەوەی ﻛە دەﮔﺎﺗە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ دەﺳەﺗﯽ ﭘێ دەﺑەﺧﺸێﺖ و ﻟەو ﻛﯚﺷﻜە ﺋﺎﻛﻨﺠﯽ دەﺑێﺖ .ﺷﻮێﻨەوارەﻛەی ،دﯾﻮارە ﺑە ﺑەرد و ﻗﺴڵەﻛەی ﻣﺎوە ،ﭼەﻧﺪ دﯾﻨﮕە و ﺳﺘﻮوﻧﯽ ﺑەﭘێﻮە ﻣﺎوە ،ﻟەو ھەوارەدا دەﺳەﺗﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾەﺗﯽ و ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺋﺎڵ ﺋەﻟﺸﺮﯾﻒ دادەﻣەزرێﻦ. دوو رۆژ ﻟەو ﺷﺎرەدا ﮔەڕام ،ھەﺳﺘﻢ دەﻛﺮد ،ﺟﻮوڵەی ژﻧﺎن، ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﮔەرم ﺑــﻮو ،ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟە دووﻛﺎن و ﻧﺎو ﭘﺎﺳــەﻛﺎن زۆر ﺑﻮو ،ﺑەم ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺳەرﭘﯚﺷﯽ ﺗەواوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺎن ﭘﯚﺷــﯿﺒﻮو .ﻣﻦ ﻟەو ﺷﺎرە دوو رۆژ و ﺑﯚ ﻣﺎوەی 6 ﺳەﻋﺎت ﺳــﻮوڕاﻣەوە ،ژﻧێﻜﯽ ﺳﻔﻮور ﺟﮕە ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛەم، ﻛە وێﻨــەی ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن دەﮔــﺮت ،ژﻧەﻛەی ﺧــﯚم و ﭼەﻧﺪ ﮔەﺷﺘﯿﺎرێﻜﯽ ﺑێﮕﺎﻧەم ﺑﯿﻨﯽ. ﺋــەوەی ﺑﭽێﺘە ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺷــﺎرە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛە، ﺑەردەوام رووﺑەڕووی ﺋﯿﻼت دەﺑێﺘەوە ،ﭘﺮﺳﯿﻤﺎن ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﭼﯚﻧە ،ﮔﻮﺗﯿﺎن زۆر ﺋﺎﺳﺎﻧە ﺑە ﺗﺎﻛﺴﯽ دەﭼﯿﺘە ﺳەر ﺳــﻨﻮورەﻛە ،ﻟەوێ ﭬﯿﺰا و ﻣﯚر ﻟە ﭘﺎﺳﭙﯚرﺗەﻛەت دەدەن ،ﻟە ﺳــەﻋﺎت 7ی ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎ 7ی ﺋێﻮارەﯾﺶ ﻛﺮاوەﯾە ،ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟەو ﺧﺎڵە زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە ،ﻟەوێ و ﻟە ﺋﻮردن ﻟە دوو ﺧﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺋﺎودﯾﻮ ﺑﻮون ﺑﯚ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ھەﯾە ،دەﺳﺘە دەﺳــﺘەش ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯿﺶ ﻟەﻧﺎو ﺷﺎرەﻛە و ﻟەﺳــەر ﻛەﻧﺎرەﻛە دەﺑﯿﻨﺮان. ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻟێﻮە ﻧﺰﯾﻜە ،ﻟەواﻧەی ﺷﺎری ﭘێﺘﺮا، دۆڵﯽ رۆﻣﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ ،دەرﯾﺎی ﻣﺮدوو ،ﻣەزاری ھﺎروون و ﻟﻮت ﭘێﻐەﻣﺒەر.
ﻛﯚﭼﯽ ﺑە ﻟێﺸﺎوی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻛﯚﭼﯽ ﺑە ﻟێﺸــﺎوی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و رۆژﺋﺎوا ،دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻓﯿﺪراﺳﯿﯚﻧﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 3ھەزار ﮔەﻧﺞ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻛﯚچ دەﻛەن. ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘەﯾــﺞ و ﺋەﻛﺎوﻧﺘــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﻗﺎﭼﺎﺧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﭘەﯾﺠﺎﻧەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﮔەﻧﺠﺎﻧە دروﺳــﺖ دەﻛەن ﻛە دەﯾﺎﻧەوێ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێ ﺑێڵﻦ و ﺑــﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ
ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋﯿﺘﺮ ھﯿــﭻ ﺑﺎﻛێﻜﻢ ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻣﺎوە ،ﻧە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﺴﺘێﻚ زەوﯾﻢ و ﻧە ھﯿﭻ“. ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و دواﺗــﺮ ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺳەرﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەك:
”دەﺑێ ﺗەﻟﺒەﻧــﺪی ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾــﺎ ﺑﺒڕﯾــﻦ ،دواﯾﯽ ﻟە ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾﺎوە ﺑﯚ ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ و ﭘﺎﺷﺎن ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ“ ﻛﯚچ ﺑﻜەن. ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿــەﻛﺎن ﺑە ﺑڕی ﺟﯿﺎواز ﻟەﮔەڵ ﮔەﻧﺠەﻛﺎن رێﻚ دەﻛەون، ﻧﺮﺧﯽ وﺗێﻚ ﺑــﯚ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ و ﺷــێﻮازی ﺑﺮدﻧﯿﺎن دەﮔﯚڕێﺖ ،ﺑﯚ ﻓڕەﻧﺴﺎ 8-9ھەزار دۆﻻر ،ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ 7-8ھــەزار دۆﻻر ،ﺳــﻮﯾﺪ 8-9 ھــەزار دۆﻻر و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ 9-10 ھــەزار دۆﻻر ﻟە ھەر ﻛەﺳــێﻚ وەردەﮔﺮن. ﺋﺎرام ﺋەﺣﻤەد ﻟەﮔەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە ھﺎوڕێﻜﺎﻧــﯽ ﻛــە ﺑڕﯾــﺎری ﻛــﯚچ ﺑــەرەو ﺋەوروﭘﺎﯾــﺎن داوە ،ھەﻣــﻮو ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛــەی ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺑڕﯾﻮەﺗــەوە، زەﻧﮕــﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەﯾەﺗــﯽ ﻛــە ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘێﻮە ﺑﻜﺎت و ﺑڕوات. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،وەك ﺑێﮕﺎﻧەم ﻟەم وﺗــەدا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﺎﻓە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﻢ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ
ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟەﻧێﻮ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ،ﺑە ھەﻟﻮﻣەرﺟێﻜﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﮔﻮﺗﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﭘڕن ﻟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی. ﻟەزﮔﯿــﻦ ﺳــﻠێﻤﺎن ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ھەوﻟێــﺮە و دەڵــێ16” ،
ﭬﯽ(ﯾەﻛــەی ﻣﻨﯽ ﻟــەﻻ ﻧەﺑێﺖ، ﻛﺎر ﻧﯿﯿــە ،ﺋــﺎو ﻧﯿﯿــە ،ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﻧﯿﯿە ،ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﯿﯿە و ﺳــەرﺑﺎرﯾﺶ ﺑەرﭘــﺮس و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ھەوڵﺪان ﺑــﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺷەڕﯾﺎن ﻟەﺳەر ﭘﯚﺳﺖ و ﻛﻮرﺳﯿﯿە“. ﻟەدوای ﺧﯚﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﻮردەوە، ﺑﯚ ﺟــﺎری دووەﻣــە ﻛﯚﭼﯽ ﺑە ﻟێﺸــﺎوی ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت، ﺳــﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗــەﻛﺎن ﺑەھــﯚی ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە و ﺋێﺴــﺘەش ﺧەرﯾﻜە ھەﻣﺎن ﺑــﺎرودۆخ ﺧﯚی دووﺑﺎرە دەﻛﺎﺗەوە. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿﺎﻧەی ﮔەﻧﺠــﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ دەﺑﺎت، ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە، ﺋەوان ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ﭘﺎش 11 ﺳەﻋﺎت ﺑە ﭘێ رۆﯾﺸﺘﻦ ،دەﮔەﻧە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾﺎ. ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛــە رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، ”دەﺑێ ﺗەﻟﺒەﻧــﺪی ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾــﺎ ﺑﺒڕﯾــﻦ ،دواﯾــﯽ ﻟە ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾﺎوە ﺑﯚ ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ و ﭘﺎﺷــﺎن ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ“. ھەرﭼەﻧــﺪ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﭘێﻨــﺎو راﻛێﺸــﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧەڵﻜﺪا دەﯾﺎﻧەوێ وای ﻧﯿﺸــﺎن ﺑــﺪەن ﻛــە ﻛﯚﭼﺒــەرەﻛﺎن ﺑە
”وەك ﺑێﮕﺎﻧــەم ﻟــەم وﺗەدا، ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﺎﻓە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﻢ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋﯿﺘﺮ ھﯿﭻ ﺑﺎﻛێﻜﻢ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻣﺎوە ،ﻧە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﺴﺘێﻚ زەوﯾﻢ و ﻧە ھﯿﭻ“ ﺳــﺎڵ ﺧﻮێﻨــﺪم ،ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛەم ﺑﺎﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــە ،ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەت داﻣەزراﻧﺪن ﻧﯿﯿــە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻧەﻣﺎوە )ﺳــﯽ
ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﺑە ﺷﻮێﻨﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ دەﮔەﯾەﻧــﻦ ،ﺑەم ھەر ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا ،ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ
ﮔەﻧﺠﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺑێ ھﯿﻮا و ﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮون ،ﮔەﻧﺠێﻜﯽ زۆری ﺋێﺰﯾﺪی و ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺋﺎﺷﻮوری و ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌە ،ﻟە ھەرێﻤەوە ﺑەرەو وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ ھەڵﺪێﻦ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣە ﻟەو دۆﺧەی ﺑەﺳەر وﺗەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ژێﺮ ﺋﺎو ﻛەوﺗﻨﯽ ﻛەﺷﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻟە ﻛەﻧﺎراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻛە ﺑەو ھﯚﯾــەوە 12ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﻨﻜﺎن، ﺋــەوە ﺟﮕەﻟــەوەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ھﯚﺷــﺪاری دەدەن ،دوای ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎش، ھﯿﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﺪراﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳەراﻧﺴەری ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑﺮدوو ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻛﯚﭼﯽ ﮔەﻧﺠﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮدووە و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە 3ھــەزار ﻛــەس ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻛﯚچ دەﻛەن .ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﻓﯿﺪراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدات ،ﻟە 35ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا، ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 300ھەزار ﻛەس ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑــەرەو وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا و ﺋەوروﭘﺎ ﻛﯚﭼﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﻋەﺑــﺪو ،ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻓﯿﺪراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﭘەﻧﺎﺑــەران ﻟﻘﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﮔەﻧﺠﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺑێ ھﯿــﻮا و ﺋﻮﻣێــﺪ ﺑﻮون، ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ زۆری ﺋێﺰﯾــﺪی و ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋﺎﺷﻮوری و ﺳﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە ،ﻟە ھەرێﻤــەوە ﺑەرەو وﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێ ھەڵﺪێﻦ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛەﻣە
ﻟەو دۆﺧەی ﺑەﺳــەر وﺗەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە“. ﺑەﭘێﯽ راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻛــە ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ﺑوی ﻛﺮدەوە، ﺑەھــﯚی ﺟەﻧــﮓ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ژﻣﺎرەی ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا 60ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳﯽ ﺗێﭙەڕ ﻛﺮدووە ،ﻟەواﻧەﯾﺶ 16ﻣﻠﯿﯚﻧﯿــﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎن. ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧــﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑــﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺧەرﯾﻜە دەﺑێﺘە دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﺑــو ،ﺋەوان ﺑەرەو ﭼﺎرەﻧﻮوﺳێﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎر ﻣﻞ دەﻧێﻦ ،ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﺋێﺴــﺘە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗﺎ ﻧﯚرەﯾﺎن ﺑێﺖ و ﺑــەرەو ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾﺎ ﻛﯚچ ﺑﻜەن. ﭼﺎودێــﺮان و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﮔﺮﻧﮕــﯽ دەزاﻧــﻦ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ رێﻮﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺑەﭘەﻟە ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﻜــﺮدن و رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟەو ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو دﯾﺎردەﯾە ﻟەﺑــەر ﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ دﯾﺎردەﻛە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔەورە ﺑە دوای ﺧﯚﯾﺪا دێﻨێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
1ﻟە 2
رێﮕەی ﻣەرگ ﺟﻤەی دێﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷێﺮزاد ھەﯾﻨﯽ
ﺑەﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗێﻜﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﻛە ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ﺑوی ﻛﺮدەوە، ﺑەھﯚی ﺟەﻧﮓ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا 60ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳﯽ ﺗێﭙەڕ ﻛﺮدووە ،ﻟەواﻧەﯾﺶ 16ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎن.
9
ﺋەو ﺳەﮔە ھەزار وﺷە دەﻧﺎﺳێﺘەوە
رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو ﺳەﮔە ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﺳەﮔەﻛەی دەﺗﻮاﻧێ ھەزار و 22وﺷە ﻟەﺑەر ﺑﻜﺎت و ﺑﯿڵێﺘەوە. ”ﺋﺎﻟﯿﺴﺘﯚن رﯾﺪ“ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳەﮔێﻜە ﺑە ﻧﺎوی ”ﭼﯿﺴێﺮ“ .ﺋەو ژﻧە ﻛە ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻟەﺳەر زەﯾﻨﯽ ﺋﺎژەن ﻧﻮوﺳﯿﻮە ،ﺑە ﺋﺎژاﻧﺴﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎی راﮔەﯾﺎﻧﺪووە” ،وﺷەﻛە ﻟەﺳەر ﻻﭘەڕە دەﻧﻮوﺳﻢ و ﻟە ﭘێﺶ ﭼﺎوی ﺳەﮔەﻛە دادەﻧێﻢ و ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﺑێ ھﯿﭻ ھەڵەﯾەك و زۆر ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ،ھەﻣﻮو وﺷەﻛﺎن دەڵێﺘەوە“. ”ﺋﺎﻟﯿﺴﺘﯚن رﯾﺪ“ ﺑﺎس ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳەﮔەﻛەی دەﻛﺎت و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﭼﯿﺴێﺮ“ ھەﻣﻮو وﺷەﻛﺎن دەﻧﺎﺳێﺘەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ دەﻣە
ﭘﺸﯿﻠەﯾەك داوی 16ﺳﺎڵ ﮔەڕاﯾەوە ﻟە ﺷﺎری ﻣﯿﻮﻧﯿﺨﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ،ﭘﺸﯿﻠەﯾەك دوای 16ﺳﺎڵ ﻟە رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ،ﮔەڕاﯾەوە ﻣﺎڵەوە .ﺋەو ﭘﺸﯿﻠەﯾەك ﺳﺎڵﯽ 1996 ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﺧﺎوەﻧەﻛەی رۆﯾﺸﺖ و ﺋﯿﺘﺮ ﻧەﮔەڕاﯾەوە ،ﺗﺎ ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﭘﯿﺸــﻠەﻛە ﻟە دارﺳﺘﺎﻧێﻚ ﺑە دوورﯾﯽ 40ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﺧﺎوەﻧەﻛەی ،ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرێﻜەوە دۆزراﯾەوە .ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﺑﯿﻨﯿﯿﺎن ﻛە دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﭘﺸﯿﻠەﻛە ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە رەواﻧەی ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﭬێﺘەرﻧەری ﺋﺎژەن ﻛﺮا .دواﺟﺎر ﻟەﻻﯾەن ﺗﺎﺗﯚی ﭘﺸﺖ ﮔﻮێﯽ ﭘﺸﯿﻠەﻛە، ﺧﺎوەﻧەﻛەی دۆزراﯾەوە .ﺋەو دەڵێ” ،ﺳەرەﺗﺎ ﭘﺸﯿﻠەﻛەم ﻟە دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺧﺮاﭘﺪا ﺑﻮو ،ﺑەم رۆژ ﺑەرۆژ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑە ﮔەڕاﻧەوەی زۆر ﺧﯚﺷﺤﺎڵﻢ“.
”دێﻨــﺶ ﺋﺎﭘﺎدھﺎﯾــﺎ“ ﻛــە ﺧەڵﻜــﯽ ھﯿﻨــﺪە 48 ،ﺟﺎر ﻧﺎوی ﭼﻮوەﺗــە ﻧێﻮ ﻛﺘێﺒﯽ ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﮔﯿﻨﺴــەوە .ژﻣﺎرە ﭘێﻮاﻧەﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﯿﺎوە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛەﻟﻮﭘەل ھەﯾە ﻛــە ﻟە ﻧێﻮ دەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺟێﯽ ﻛﺮدووە. ﺋــەو ،ﺟﺎرێــﻚ 92ﻗەڵەم، 79ھێﺸــﻮو ﺗﺮێ 12 ،ﻣﯚم و 5ﺗﯚﭘــﯽ ﯾــﺎری ﮔﯚڵﻔــﯽ ﻟە ﻧێــﻮ دەﻣــﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺟێ ﻛﺮدووەﺗەوە. ”دێﻨﺶ ﺋﺎﭘﺎدھﺎﯾﺎ“ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﺴــﺘە و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەھــﯚی ﺋــەو ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿەوە، ﻧﺎزﻧــﺎوی ”دەم ﮔەورە“ﯾﺎن ﭘــێ داوە .ﺋەو ،ھﯿــﻮادارە ھەﻣﻮو ژﻣﺎرە ﭘێﻮاﻧەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﻜﺮدﻧــەوەی ﻛەﻟﻮﭘەل ﻟە ﻧێﻮ دەﻣﺪا ،ﺑــە ﻧﺎوی ﺧﯚی ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە دەڵێ” ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 201ەوە راھێﻨﺎﻧــﻢ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﺎرە ﻛﺮدووە.
ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﭬﯿﺪﯾﯚﯾەﻛﺪا ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻛە ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ 70 ﻗەڵەﻣﯽ ﻟە ﻧێﻮ دەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺪا
ﺟێ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻣﻨﯿﺶ ﺑە ﺟﺪی راھێﻨﺎﻧﻢ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﺎرە ﻛﺮد .ﺋەوﻛﺎت ھەﺳﺘﻢ
ﭘێ ﻛﺮد ﻛە ﻣﻦ زۆر ﻟەو ﭘﯿﺎوە ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿە ﻟێﮫﺎﺗﻮوﺗﺮم“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑﯚ ﺋەوەی دەﻣــﻢ ﮔەورەﺗــﺮ ﺑێــﺖ، راھێﻨﺎﻧﯽ ﯾﻮﮔﺎ و ﭘﺸــﻮودان دەﻛــەم .ھەروەھﺎ ﺑەردەوام ﻣﺎﺳــﻮﻟﻜەﻛﺎﻧﯽ دەﻣــﻢ ﻣەﺳــﺎج دەدەم ﺑــﯚ ﺋەوەی وەك ﻻﺳــﺘﯿﻜﯿﺎن ﻟێ ﺑێﺖ. ﺳــەرەﺗﺎ ﺗەﻧﯿﺎ دەﻣﺘﻮاﻧﯽ 50 ﻗەﻟەم ﻟە ﻧێــﻮ دەﻣﻤﺪا ﺟێ ﺑﻜەﻣــەوە ،ﺑﯚﯾــە 9ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧــﻢ ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەم ،ﺑەم ھەﻣــﻮو ﺟﺎرێﻜﯿﺶ ﺑەھﯚی ﺋەو ﻛﺎرەﻣەوە ،ﻟێﻮ و ﭘﻮوك و دەﻣﻢ ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﺎزار دەﺑﻦ“. ”دێﻨــﺶ ﺋﺎﭘﺎدھﺎﯾﺎ“ ﭼێﮋی زۆر ﻟە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾــﯽ دەﺑﯿﻨــێ ،ﺑﯚﯾە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﺑــﯚ دەم و ﺷــەوﯾﻼﻛﯽ ﻛــﺮدوەە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺗێﺪا ﺟێ ﺑﺒێﺘەوە.
ﺳﻨﺪووﻗێﻚ ﻟە ژێﺮ ﭘەﯾﻜەری ”ﺳێﺮواﻧﺘێﺲ“ دۆزراﯾەوە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆژاﻧە و ﻛﺘێﺒﯽ ”ﺳــێﺮواﻧﺘێﺲ“ دوای 200ﺳــﺎڵ ،ﻟە ژێــﺮ ﭘەﯾﻜەری ﺋەو ﻧﻮوﺳــەرە ﻟە ﺷﺎری ﻣﺎدرﯾﺪری ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎدا دۆزراوﻧەﺗەوە .ﭘەﯾﻜەرەﻛەی ”ﺳێﺮواﻧﺘێﺲ“ ﺳــﺎڵﯽ 1834ﻟە ﺷــﺎری ﻣەدرﯾﺪ داﻧﺮاوە و ﻛﺎﺗێﻚ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺋەو ﺷﺎرە دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﭘەﯾﻜەرەﻛە ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﮕﻮازێﺘەوە ،ﻟــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻜﺪا داوای ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛــﺮد .ھەر ﻟــەو ﻛﺎﺗﺎﻧەدا ﻛە ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﻟــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﭘەﯾﻜەرەﻛەﯾﺎن دەﻛﯚڵﯿﯿەوە ،ﺳﻨﺪووﻗێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﻨﯿﻨﯽ رەﺷﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﯿەوە ﻛە ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ دوو ﺳــەدە ﻟەﻣەوﭘێﺶ دەﮔەڕێﺘەوە. ﻟە ﻧێﻮ ﺳــﻨﺪووﻗەﻛەدا 5داﻧە ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ دۆﻧﻜﯿﺸــﯚت ﻛە ﺳﺎڵﯽ 1817ﭼﺎپ ﻛﺮاوە ،دەﻓﺘەرێﻜﯽ ﺳﺎڵﯽ ،1834ﭼەﻧﺪ رۆژﻣێﺮ و رێﺒەری ﮔەﺷﺖ ،دەﺳﺘﻨﻮوس و ﭼەﻧﺪ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺗێﺪاﺑﻮو. ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەی دۆزراوﻧەﺗــەوە ،زﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ﭘێ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە و ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی زﯾﺎﺗﺮ ،رەواﻧەی ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﺷﺎری ﻣەدرﯾﺪ ﻛﺮاوە.
ﺋەو ژﻧە ﻧﺎوداراﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﭼﻮوﻧە ﺧﻮازﺑێﻨﯽ
ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺑە ﭘێﯽ داﺑﻮﻧەرﯾﺖ ﻟە زۆرﺑەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑﺎوە ﻛە ﭘﯿﺎو ﺑﭽێﺘە ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ژن ،ﺑەم ھەﻧﺪێ ژن ﻟەو ﻧەرﯾﺘەﯾﺎن ﻻ داوە .ھەﻧﺪێ ﻟە ژﻧە ﻧﺎودارەﻛﺎن ،ﺧﯚﯾﺎن ﭼﻮوﻧەﺗە ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ھﺎوژﯾﻨﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺎن، ﺋەواﻧەی ﺧﻮارەوە ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟەو ژﻧﺎﻧە.
ﺑﺮﯾﺘﻨﯽ ﺳﭙێﺮز
ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻛە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ، ﺑەم ﺑﺮﯾﺘﻨﯽ ﺳــﭙێﺮز ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧﺎوداری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014دا ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟە ”ﻛﻮﯾﻦ ﻓێﺪرﻻﯾﻦ“ ﻛﺮد .ﺋەوان ﻟە ﮔەﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﺪا ﻛە ﻟە ﻧﯿﻮﯾﯚرﻛەوە دەﭼﻮون ﺑﯚ ﺋێﺮﻟەﻧﺪا ،ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮون .ﻣﺎوەﯾەك دوای ﺋەو ﮔەﺷﺘە ،ﺑﺮﯾﻨﺘﻨﯽ ﺳﭙێﺮز ﺋەڵﻘەﯾەﻛﯽ ﺋەڵﻤﺎﺳﯽ ﻟە ﭘەﻧﺠــەدا ﺑﻮو و دەﻧﮕﯚﯾەك ﺑو ﺑــﻮوە ﻛە ﮔﻮاﯾە ﺧﯚی ﺋەڵﻘەﻛەی ﻛڕﯾﻮە.
ﭘﯿﻨﻚ
”ﺋەﻟﯿﺴــﯿﺎ ﻣﯚر“ ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ”ﭘﯿﻨﻚ“ ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﺳەﯾﺮی ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻮارﯾﯽ دەﻛﺮد و ﻟە ﻧﺎﻛﺎو ﺑﯿﻨﺮا ﻛە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ ﺑەدەﺳﺘەوەﯾە و ﻟەﺳەری ﻧﻮوﺳﺮاوە ”زەﻣﺎوەﻧﺪم ﻟەﮔەڵ دەﻛەی؟“ .ﺋــەو ،ﺗﺎﺑﻠﯚﻛەی ﺑــﯚ ”ﻛێﺮی ھﺎرت“ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻧﺎوداری ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻮاری ﺑەرز ﻛﺮدﺑﻮوەوە. ﺳــەرەﺗﺎ ”ﻛێﺮی“ ﭘێــﯽ واﺑﻮو ﺋەوە ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﺎڵﺘەﯾە ،ﺑﯚﯾە درێﮋەی ﺑە ﻛێﺒەرﻛێﯿەﻛە دا ،ﺑەم دواﺗﺮ ”ﺋەﻟﯿﺴــﯿﺎ ﻣﯚر“ رﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻟە ﺧﻮارەوەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛە ﻧﻮوﺳﯽ و ﮔﻮﺗﯽ ”ﺑەراﺳــﺘﯿﻤە“” .ﺋەﻟﯿﺴﯿﺎ ﻣﯚر“ و ”ﻛێﺮی ھﺎرت“ 6ﻣﺎﻧﮓ دواﺗﺮ زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻛﺮد.
ﺟﻨﯿﻔێﺮ ھﺎدﺳﯚن
”دێﭭﯿﺪ ﺋﯚﺗﺎﻧﮕﺎ“ ﻟە ﺟەژﻧﯽ 27ﺳﺎڵەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا، ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟە ”ﺟﻨﯿﻔێﺮ ھﺎدﺳﯚن“ ﻛﺮد .ﺋەو ،ﭘێﯽ واﺑﻮو ﻛە دەﺑێ ”ﺟﻨﯿﻔێﺮ ھﺎدﺳﯚن“ﯾﺶ ھەﻣﺎن ﻛﺎر ﺋەزﻣﻮون ﺑﻜﺎت. دواﺗﺮ ”ﺟﻨﯿﻔێﺮ ھﺎدﺳﯚن“ ﻟە ﺟەژﻧﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ”دێﭭﯿﺪ ﺋﯚﺗﺎﻧــﮕﺎ“دا ھەﻣﺎن ﻛﺎری ﻛﺮد .ﺋەو ،ﺋەڵﻘەﯾەﻛﯽ ﻛڕی و ﻟە ﺟەژﻧەﻛەدا ،ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ” ﺋﯚﺗﺎﻧﮕﺎ“ی ﻛﺮد و ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟێ ﻛﺮد.
ھﺎل ﺑێﺮی
”ھﺎل ﺑێﺮی“ ﺳﺎڵﯽ 1992ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟە ”دێﭭﯿﺪ ﺟﺎﺳﺘﯿﺲ“ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﺳــەﺑەﺗە ﻛﺮد .ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺋەو دوو ﻛەﺳە 3 ،ﺳﺎڵﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ و دواﺗﺮ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە. ﺋێﺴــﺘە ”ھﺎل ﺑێﺮی“ ﻟەﮔەڵ ”ﺋﯚﻟﯿﻮێــﺮ ﻣﺎرﺗﯿﻨێﺰ“ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﺋەﻣﺠﺎرە ”ﻣﺮاﺗﯿﻨێﺰ“ ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟە ”ﺑێﺮی“ ﻛﺮد. ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟەو دوو ﻛەﺳــە ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺋەوان ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﺎن ھەﯾە.
ﻛﺮﯾﺴﺘﯿەن ﺑێﻞ
ﻛﺎرە ﺳەﯾﺮ و ﺳــەﻣەرەﻛﺎﻧﯽ ”ﻛﺮﯾﺴﺘﯿەن ﺑێﻞ“ ﻟە ﻛەس ﺷــﺎراوە ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻛﺎﺗﯿﻚ ﺋەو ﻟە ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺗﻮﯾﺘــەردا ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟە ”دێﻜﺲ ﺷــﭙﺎرد“ ﻛﺮد ،زۆرﺑەی ﺟەﻣﺎوەری ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەر ﺳﻮڕﻣﺎن ﺑﻮون. ﺋەوان ﭘێﺸﺘﺮ دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛە ﺑەم زوواﻧە ﻧﯿﺎزی زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟەو ﻛﺎﺗەﯾﺪا ﻛە ﻛەس ﭼﺎوەڕوان ﻧەﺑﻮو ،ﻟە ”ﺑﯚرﻟﯽ ھێﻠﺰ“ زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮو و ﺳﻮێﻨﺪﯾﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ ﺧﻮارد ﻛە ﻟە ﺧﯚﺷــﯽ و ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻦ .ﺋەوان ﺋێﺴﺘە ﻛﭽێﻜﯿﺎن ھەﯾە.
ﺑێﻠﯽ ﭘﺎﯾﭙﺮ
”ﺑێﻠﯽ ﭘﺎﯾﭙــﺮ“ ﺋەﻛﺘەر و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵﯿﺪا ،ﻟەﮔەڵ ”ﻛﺮﯾﺲ ﺋﺎﯾﻮاﻧﺰ“ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮو و دوای 6 ﻣﺎﻧﮓ ،ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟێ ﻛﺮد .ﺑێﻠﯽ ﭘﺎﯾﭙﺮ ﻛە ﻟە ﻓﯿﻠﻤﯽ Doc- tor Whoرۆڵﯽ ﮔێڕاوە ،ﻟە ﻻس ﭬێﮕﺎس ﻟەﮔەڵ ”ﻛﺮﯾﺲ ﺋﺎﯾﻮاﻧﺰ“دا زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻛﺮد. ﺋەوان دوای 3ﺳــﺎڵ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺎن ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھێﻨﺎ، ﺑەم ﺋێﺴﺘە دوو ھﺎوڕێﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﯾەﻛﺘﺮن.
ﺋێﻠﯿﺰاﺑێﺖ ﺗﯿﻠﯚر
”ﺋێﻠﯿﺰاﺑێﺖ ﺗﯿﻠﯚر“ ﺑە درێﮋاﯾــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ 7ﺟﺎر زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻛــﺮدووە و ﺟﺎرێــﻚ ﺧﯚی ﭼﻮوەﺗــە ﺧﻮازﺑێﻨــﯽ ﭘﯿﺎوە دڵﺨﻮازەﻛەی. ﺋــەو ،ﺳــﺎڵﯽ 1952ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟە ”ﻣﺎﯾــﻜڵ واﯾڵﺪﯾﻨﮓ“ ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎوداری ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻛﺮد .ﺋەوان دوای 5ﺳﺎڵ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ،ﺑﻮوﻧەﺗە ﺧﺎوەﻧﯽ دوو ﻛﻮڕ. ”ﺗﯿﻠﯚر“ دواﺗﺮ ﻟە ”واﯾڵﺪﯾﻨﮓ“ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە و ﺳﺎڵێﻚ دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﻛەش ،ﻟەﮔەڵ ”ﻣﺎﯾﻚ ﺗﺎد“دا زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻛﺮد.
ژاژا ﮔﺎﺑﻮور
”ژاژا ﮔﺎﺑﻮور“ ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎوداری ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ھﯚڵﯿﻮود ،ﻟە ﻧێﻮ ﺋەﺳــﺘێﺮەﻛﺎﻧﯽ ھﯚڵﯿﻮوددا ﺧﺎوەﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ژﻣﺎرەی زەﻣﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧە. ﺋەو ﺑــە درێﮋاﯾﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ 9 ،ﺟــﺎر زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻛﺮدووە و ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ،ﺧﯚی ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻟە ﭘﯿﺎوە دڵﺨﻮازەﻛەی ﻛﺮدووە” .ﻛﻨﺮاد ھﯿﻠﺘﻦ“ و ”ﺟﯚرج ﺳﺎﻧﺪێﺮز“ ﻟە ﻧێﻮ ﺋەو 9 ﻛەﺳەدان ﻛە ”ژاژا ﮔﺎﺑﻮور“ ﺧﺎوزﺑێﻨﯽ ﻟێ ﻛﺮدﺑﻮون.
ھﻮﻧەر
ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺑﯿﻨەر ﻣﺎﺑێ ﺑەردەوام دەﺑﯿﻦ ،ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ ﺑڕی و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ھﺎوﭘﯿﺸــەم ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻜﯿﺶ ﺑەردەوام ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺳــﺘﺎﻓەﻛە ﺷەوﻧﺨﻮﻧﯿﻤﺎن ﻛﺮد ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎوەی 7ﻣﺎﻧﮕە ﺑەردەواﻣە.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﻣﺤەﻣەد ﻣﯿﺮان ﺑــﺎرزان ﺳــﻨﺠﺎوی دەرھێﻨــەری ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯽ ”ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم“ ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮﯾــﻦ و ﭘڕﺑﯿﻨەرﺗﺮﯾﻦ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺷــﯚﯾە و درێﮋﺗﺮﯾــﻦ ﻣــﺎوەی ﻟــە ھﻮﻧــەری ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە دوای ﺟەژن ،ﺷــێﻮازی ﺑەرﻧﺎﻣەﻛــە دەﮔــﯚڕن ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯿــﺶ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــﺎن ﺗێــﺪا دەﻛﺮێ .ﺑﺎرزان ﺳﻨﺠﺎوی ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا ﭼەﻧــﺪ ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛــﯽ ﺧــﯚی و ﺑەرﻧﺎﻣەﻛــەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت و ﯾــەك ﺑــە ﯾــەك رۆڵﯽ ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەزﻣــﯽ ﺑەزم ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨێﺖ.
دەرھێﻨەری ”ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم“ ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﺷێﻮاز و ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم دەﮔﯚڕدرێﻦ ﺑــﺎرزان ﺳــﻨﺠﺎوی ﻛێﯿە و ﭼﯿﺖ ﺧﻮێﻨﺪووە ،واﺗە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛە ﺑە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ دەﻛەی؟ ﻛﻮڕێﻜﯽ ھەوﻟێﺮی ﻟە دەﺷــﺘﯽ ھەوﻟێــﺮ ﻧﺎوﭼەی ﺳــﻨﺠﺎو ،ﻟە ﻣﺎڵﺒﺎﺗێﻜــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1982ﻟــەو ﻣﺎڵــەی ﺋێﺴــﺘە ﻟێــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوﯾﻦ ھﺎﺗﻤــە دﻧﯿــﺎوە ،ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺷەھﯿﺪ ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﺳﻨﺠﺎوی ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﻢ ﺑﻮوە و رێﮕەﺧﯚﺷﻜەر ﺑﻮوە ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧــﻢ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺑﻜــەم ،ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻣﻨﺪاڵێﻚ ﺑﻮوم ﻟە ﭘﯚﻟﯽ ﺷەﺷــەﻣﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﺋەو ھﺎﻧﺪەرێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﻢ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻦ ﺑە ﺑﻮاری ھﻮﻧەری. ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺷــەرﻣﻢ دەﻛﺮد، ﺑەم ﺋەو ھەﻣﯿﺸــە ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ دەﻛﺮدم ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚی ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺑﻮو ،ﻓێــﺮی ﻛﺮدم ھﻮﻧەر ﻟەﭘێﻨﺎو ھﻮﻧەر ﺑﻜەم ،ﻧەك ھﻮﻧەر ﻟەﭘێﻨﺎو دەﺳﻜەوت. ﺑەﺷــﯽ ﺷــﺎﻧﯚی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﻢ ﺗەواو ﻛﺮدووە، دواﺗــﺮ ﺑﻮوم ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ،ﺑەم دوو ﻣﺎﻧﮓ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﺗﯿﻢ ﻛﺮد و ﮔەڕاﻣەوە ﻛﯚﻟێﮋ و ﻣﻮوﭼەﻛەم وەﻻ ﻧــﺎ ،ﭼﻮﻧﻜــە ھﻮﻧــەرم ﻻ ﭘﯿﺮۆز ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ھﻮﻧەرﯾﺸﻢ وەرﮔﺮت. ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم دەرﻛــەوت وزەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ھﻮﻧەرﯾﺖ ھەﯾە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋێﺴﺘە دەردەﻛەوی؟ ﻟێﺮەدا ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ )ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم( دەردەﻛــەوێ ،ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺋــەو ھﻮﻧەرەی زۆرﺑەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﺑەﺷــێﻜﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ﻟێﯽ ﻧﺎڕازﯾــﻦ ﻟە ﭘڕۆﮔﺮاﻣــﯽ )ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم( ،ﺋەوان ﻟە ﺧەﯾﺎڵێﻜﺪا دەژﯾﻦ وا دەزاﻧﻦ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺳەدەی رێﻨﺴﺎﻧﺲ و وﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵﻜە ﻟەﺳــەر ﺗەﺧﺘەی ﺷﺎﻧﯚ، ﺋــەو زەﻣەﻧە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘێ ھﺎت، ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭼێﮋ ﺑە ﺑﯿﻨەر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
و ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮواﻧﯽ ﺷــﺎﻧﯚ ﺑﺒەﺧﺸﯽ، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑە ھەر ﺷــێﻮەﯾەك ﺑێﺖ، ھﻮﻧەرەﻛەی ﻣــﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ھﻮﻧەری ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯿە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەﻧﺪە ﺧﺴﺘﻨەﺳەر ﻟێﻮی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧە و ھﯿــﭻ ﻣەﺑەﺳــﺘێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﻧﯿﯿە.
ھﯚﻧــﺮاوەی ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ھــﯽ ﺧﯚﻣــە ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﻣﻦ ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻧﯿﻢ ،ﺑەم زۆرﺟﺎر ﺑﯚ ﺧﯚم ﺷﯿﻌﺮی ﺋﺎزادم ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ،ﺋەﻣە زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەو ﺳــەردەﻣەی ﺧﯚﻣەوە ھەﺑﻮوە ﻛــە ﻟە رێﮕەی ﻓەﯾﺴﺒﻮوك ﺷــﯿﻌﺮم دەﻧﻮوﺳﯽ،
ﭘێﺶ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم 12ﺳﺎڵ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺟﺪﯾﻢ دەﻛﺮد و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺸﻢ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ ،ﺑەم ﻧەﻧﺎﺳﺮام ﭘێﺶ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم 12ﺳﺎڵ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺟﺪﯾﻢ دەﻛﺮد و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺸــﻢ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ ،ﺑەم ﻧەﻧﺎﺳﺮام، 3ﻣﺎﻧﮓ ﭘﺮۆﭬــەم دەﻛﺮد ﺑﯚ دوو رۆژ ﻧﻤﺎﯾﺶ ،ﺑــەم ھﯚڵەﻛﺎن ﭘڕ ﻧەدەﺑﻮون ﻟە ﺑﯿﻨــەر ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﺑە ﻛﺎرﺗــﯽ دەﻋﻮەﺗﻨﺎﻣە و رێﻜﻼﻣــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەر و رێﻜﻼﻣﯽ رادﯾﯚﯾﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﻣﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮد. راﺳــﺘە ﺟﺎران ھﻮﻧەر ﺑﯚ ﻗەزﯾﯿەك ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺳــەردەﻣﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎﯾە و ﺧەڵﻚ ﻟە رێﮕەی ﺷــﺎﻧﯚ و ﺷــێﻮەﻛﺎری و ﺷﺎﻧﯚی ﺟﺪﯾﯿــەوە ﻧﺎﺗﻨﺎﺳــێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە رێﮕــەی ھﻮﻧەرێــﻚ دەﺗﻨﺎﺳــێ ﺑــﯚ ﺧەڵﻚ ﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﻣﻨﯿﺶ دەرﻛەوﺗﻢ ﺑەو ﻛﺎرەی ﺋێﺴﺘەم و ﻧﺎﺳﺮام. ﻣﺎﻧــﺎی ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﻟە ﻛﻮێﻮە ھﺎﺗــﻮوە؟ ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﻛێ دەﯾڵێﺖ و ﺗێﻜﺴﺘەﻛەی ھﯽ ﻛێﯿە؟ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم واﺗﺎﻛەی ﻟە ﺧﯚﯾەوە ھﺎﺗــﻮوە )ﺑــەزم( وﺷــەﯾەﻛە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە رووداوێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﯾﺎن ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾﺎن ﺋﺎﺑــﻮوری روو دەدات ،دەڵێ ﺑەزﻣﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮد، ﺑەزم ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﻣﻦ ﭘێﺖ ﻧﯿﺸﺎن ﺑــﺪەم ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋێﻤە ﺑە ﺷــﯚ ﻧﯿﺸﺎﻧﺖ دەدەﯾﻦ.
ﺑەم ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﻛەﻧﺎڵــﯽ Kurd- Maxﮔﻮﺗﯿﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳەری ﺳــﺎڵ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛــە داﺑﺒەزێ، ﺑﯚﯾــە ﻣﻨﯿــﺶ ﺋەو ﺷــﯿﻌﺮەم ﺑﯚ داﻧــﺎ ،ﺋﺎوازەﻛــەی ھــﯽ زﯾﺮەك ﺣەﻣەدەﻣﯿﻨە. ﻟــە دوای ﭘەﯾﺪاﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛەی ﺋێﻮە ،زۆر ﺷﺖ رووی دا ،ﻟەواﻧە ﺑەرﻧﺎﻣەی ”ﺣەﻣﻜﯚ ﺷﯚ“ وەﺳﺘﺎ ،ﺑﯚ؟ دەﻣەوێ ﺧﻮێﻨــەر ﺑﺰاﻧێ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻛەس و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﺮ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەزﻣﯽ ﺑــەزم ﻟە ﻛﺎﺗﯽ وا دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﺣەﻣﻜﯚ ﻟە ﭘێﺶ ﺋێﻤــەوە ﭼەﻧــﺪ ﺣەڵﻘەﯾەﻛــﯽ ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋەم ﭘڕۆژەﯾە ﺑە راﺳــﺘﯽ ﭘڕۆژەﯾــەك ﺑﻮو ھﯽ Kurdmaxﺑــﻮو ،ﺑــەم ھﻮﻧەر ﻣﻮڵﻜﯽ ﻛەس ﻧﯿﯿە ،ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ھﻮﻧەری ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﺎﯾە و ﺋێﻤە ھﺎﺗﯿﻦ و ﺋەو وەﺳﺘﺎ ،ﺑە راﺳﺘﯽ ﻧﺎزاﻧﻢ ﺑﯚ. ﺑﯚﭼﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ دەرھێﻨەراﻧﯽ ھﺎوﭘﯿﺸەت ﺗﯚﯾﺎن ﺧﯚش ﻧﺎوێ؟ ﻣﻦ ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە رﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿﻢ دەﻛــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺘﻤﺎﻧــەم ﺑە ﺧﯚﻣــە ،دواﺗــﺮ ھەﻣــﻮو ﻛﺎت ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو و ﻟــە ﮔەڕەﻛــە ھەژارﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎن دەردەﭼﻦ ﻧەك ﺋــەو ﮔەڕەﻛﺎﻧەی ﺑە ﭼﯿﻨﯽ ﺑﯚرﺟﻮازی ﻧﺎﺳــﺮاون، ھەﻧﺪێﻚ دەرھێﻨەرﯾﺶ ھەﯾە 30
ﺑﯚ 50ﺳﺎڵە ﺧﺰﻣەت دەﻛﺎت ،ﭘێﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷــە ﺑﺒﯿﻨێ ﻣﻦ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻢ ،ﺑەﻻی ﻣﻨەوە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە ،ھەﻣﻮو ﻛﺎت ﻟە ﺟﯿﮫﺎن ﺋــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ھەﯾــە ،ﺑەم ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەﯾە ﺑﯚ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﻧەﺑێﺖ. ﺋەو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛــە دەﯾﻜــەن ،دەﻗــﯽ ﻧﻮوﺳﺮاون ﯾﺎن ﻗﺴەی ﺑﺎزاڕی؟ ﻧەﺧێﺮ ھەﻣﻮو ﻗﺴەﻛﺎن ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺑﯚ داﻧﺮاوە و ھەﻣﻮو ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎن ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻟــە ﭘﺸــﺘە ،ﺋێﻤە ﺋێﺴــﺘەﻛە 3ﺳﯿﻨﺎرﯾﺴــﺘﯿﻦ ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن دەﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ﻣﻦ و ﺋﻮﻣێﺪ ﻛەﻣﺎل و ﺋەﺣﻤــەد رەﺋﻮوف و ﭼﻮارەﻣﯿﻦ ﺳﯿﻨﺎرﯾﺴــﺘﯿﺶ ﻟەواﻧەﯾــە ﺑێﺘە ﻧﺎوەوە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋﺎﺳــﯚی ﺟەﻣﺎل ﻣﻮﺧﺘﺎرە ،ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑەزﻣــﯽ ﺑەزم ﺷــﯚ و ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯿە، ﺋەﻛﺘــەران زۆر ﺟــﺎر دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە دەق دەرﺑﭽﻦ ،ﻟێﺖ ﻧﺎﺷــﺎرﻣەوە زۆرﺑەی ﺟــﺎر دەردەﭼﻦ ،ﺑەم ھەﻣﻮوی ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھﻮﻧەری دەﺑێﺖ ﭼﯚن ﺗﻮاﻧﯿﺖ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ )ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ﭘێﻜەوە ﻛﯚ ﺑﻜەﯾﺘەوە؟ ﺋەﮔەر ﺋێﻤــە ﺑە وﯾﮋدان ﻗﺴــە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑــەر ﻟە ﻣــﻦ ﻛﺎری ﺗﺮ ﻛﺮاوە .ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ ﻛﺎری ﺗﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﭘێﻜەوە ﺑﻮوﻧە ،ﺑەم ﺋەوەی ﻣﻦ ﻓﺮاواﻧﺘﺮە ،ﻣﻦ ﺧەون ﺑەوە دەﺑﯿﻨﻢ ﻟــە داھﺎﺗــﻮودا ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑﺎدﯾﻨﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﺑەﺷــﺪاری ﭘێ ﺑﻜەم و ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. دەرھێﻨــەرەﻛﺎن دەڵێــﻦ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﺷﺎﻧﯚﯾە؟ ﺣەز دەﻛەم ﺑﺰاﻧﻦ ﺋەﮔەر ﺑﺎرزان ﺳــﻨﺠﺎوی ﺷــﺎﻧﯚ ﺑــﻜﺎت ،ﻟەو ھەوﻟێﺮە ﻟە ھەﻣﻮوان ﺑﺎﺷــﺘﺮ و
ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﺷــﺎﻧﯚ دەﻛﺎت و دەﺷﺰاﻧﻢ ﺷــﺎﻧﯚ ﭼﯿﯿە ،ﺑەم ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ﺷﯚی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﯿە، ﺷﺎﻧﯚ ﻧﯿﯿە. ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛﺎری ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛەی ﺋێﻮە ﻛﺮدووە؟ ﺳــەرەڕای ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و داﭘەﯾﻨﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺧەڵــﻚ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەژﯾــﻦ ﺧەڵﻚ ﺗﺎﻗەﺗــﯽ ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯿﺶ ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﺷﺎﻧﯚ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑﻠﯿﺘﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﺑە 10ھــەزار دﯾﻨﺎرە و ھﯚڵەﻛﺎن ﭘڕن ﻟە ﺑﯿﻨەر ،ﺋەوەﯾﺶ ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛەﯾە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺧﯚت، ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻧﻤﺎﯾﺸﯿﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﯾــﺎن ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ؟ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﻣێﮋوو و ﺑﺰاوی ھﻮﻧەری ﻟەو ﺷﺎرە ﻛە ﺑەردەوام ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﯿﺎدا ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟەﻧــﺎو ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑەزﻣﯽ ﺑــەزم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﻛێ ﻟە
ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳەﺧﺘﯽ ﺑڕی و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ھﺎوﭘﯿﺸــەم ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻜﯿﺶ ﺑەردەوام ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺳــﺘﺎﻓەﻛە ﺷەوﻧﺨﻮﻧﯿﻤﺎن ﻛﺮد ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎوەی 7ﻣﺎﻧﮕە ﺑەردەواﻣە. ﭘــڕۆژەی داھﺎﺗﻮوم ﺷــﺎﻧﯚﯾەﻛﯽ ﺟــﺪی دەﺑێﺖ ،ﺗێﻜﺴــﺘەﻛە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺧﯚﻣە و رەﻧﮕە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزﻣﯿﺶ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑﻜەم، رەﻧﮕــە ﻟــەدوای ﺑەزﻣــﯽ ﺑەزم ﺑێﺖ ،ﺋەﻣەش وەﻣێﻚ دەﺑێ ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﺑﺎﺳﯽ ﻣﻦ دەﻛەن. ﻟەم دۆﺧــەدا ﻛە ھەﻣﻮوان ﺳﺘﺎﺷﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﻛەن ،ﺋێﻮە ﭼﯿﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛەن؟ ﻟە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﺪاﯾە ﭼەﻧﺪ ﺣەڵﻘەﯾەك ﺑــﯚ ﺑــﺮا ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﺧﯚڕاﯾــﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻛﺎﺗەﻛەی دﯾﺎری ﺑﻜەم. ھﯿﭻ ﻛﺎت ﺑێﺰار ﺑﻮوی ﻛە ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜەﯾﺘەوە واز ﻟە ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﺑێﻨﯽ؟ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑێﺰار دەﻛﺮێ و ﺑێــﺰار دەﺑێﺖ ،ﺋەوەی
ﭘڕۆژەی داھﺎﺗﻮوم ﺷــﺎﻧﯚﯾەﻛﯽ ﺟــﺪی دەﺑێﺖ ،ﺗێﻜﺴــﺘەﻛە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺧﯚﻣە و رەﻧﮕە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزﻣﯿﺶ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑﻜەم، رەﻧﮕە ﻟــەدوای ﺑەزﻣــﯽ ﺑەزم ﺑێﺖ ،ﺋەﻣەش وەﻣێﻚ دەﺑێ ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﺑﺎﺳﯽ ﻣﻦ دەﻛەن. ﻛێ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮوی ﺑەﯾەك ﭼﺎو ﺳــەﯾﺮ دەﻛەم ،ﺋەوە ﺑﯿﻨەر ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر دەدا. ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﺗﺎﻛەی ﺑەردەوام دەﺑێ؟ ﺋــەی ﭘڕۆژەی داھﺎﺗﻮوت ﭼﯿﯿە؟ ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﺑﯿﻨــەر ﻣﺎﺑــێ ﺑەردەوام دەﺑﯿــﻦ ،ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم
ﻣﻦ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە، ﯾەﻛەم ﻛﺎرﻣە ﺑێــﺰار ﻧەﺑﻮوﻣە و ﺑەردەواﻣﯿﺶ دەﺑﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆر ﺋﺎﺳــﻮودەم ﻟەﮔەڵ ﺳﺘﺎﻓﯽ ﺧﯚم، ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺪا ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﺋــﺎوا ﺟﻮاﻧﻢ ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە. ﻧــﺎوی ﭼەﻧــﺪ ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم دەﺑەﯾﻦ ،ﭘێﻨﺎﺳەﯾﺎن
ﺑﻜە وەك دەرھێﻨەرێﻚ؟ * ﺋەﺣﻤەد رەﺋﻮوف :ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەم ﻛــﻮرد ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻗەدری ﻧەزاﻧﯿﻮە. * ﻋﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ وەﺳــﺘﺎ ﻣﺤەﻣــەد: ﻣێﮋوو ﻏــەدری زۆر ﻟێ دەﻛﺎت؟ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ژﯾــﺎن ﻓێــﺮی ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛــﺮدووە ،ﺋەوەی ﻟە ﻋﯿﺮﻓﺎن دەﺑﯿﻨﺮێ ،ﺑــڕوا ﺑﻜە ﻟە زۆر ﺋەﻛﺘەری ﻧــﺎودار ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێ، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋەﻛﺘەری ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﺎﯾە. * ﺧﺎﺗــﻮو ﺳــﺎﻣڕەﻧﺪ :ﺟﻮاﻧﯿــﯽ ﺋــەو ﻛﭽــە ﻟەوەداﯾــە ﯾەﻛەم ﺋەزﻣﻮوﻧﯿەﺗــﯽ ،ﺑــەم ﺑــە ﺟﻮرﺋەﺗەوە رۆڵ دەﺑﯿﻨێ ،ﻣﻦ ﺑە ﺋەﻛﺘەرە ﺑە ﺟﻮرﺋەﺗەﻛەی ﺑەزﻣﯽ ﺑەزﻣﯽ دەﻧﺎﺳﻢ. * رێﺒــﻮار رەﺣﯿــﻢ :رۆﺣــﯽ ﻛﻮردەوارﯾﯿــە ،ﺋەﻛﺘەرێﻜــە ﻟە ھەﻧﺎوی ﻛــﻮردەواری ھﺎﺗﻮوەﺗە دەرەوە. ﺑێﯿﻨــە ﺳــەر ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺗﺎﯾﺒەت ،ﺧێﺰاﻧﺪاری؟ ﺑەڵێ ﺧێﺰاﻧﺪارم و ﻛﭽێﻜﻢ ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی )ﺑﺎرﯾﻦ(. ﻣﺎڵــەوە رازﯾــﻦ ﺑــەو ﻛﺎرە ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯿە؟ ﺑەڵێ رازﯾﻦ و ھەﻣﯿﺸە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﻤﻦ و رێﮕﺮ ﻧﯿﻦ. زاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە ﻟە وەرزی ﺑەھﺎردا دڵﺖ ﺗﻮﻧﺪ دەﺑێﺖ ،ﺑﯚ؟ ﺑــەر ﻟــە ﺑەھــﺎر و ﻟــە ﺑەھﺎردا ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﻢ ﻧﺎﺧﯚﺷە ،ﺧەڵﻜﯽ ﻟەو وەرزە دڵﯽ ﺧﯚﺷە ،ﺑەم ﻣﻦ ﺑەھﯚی ﭼەﻧﺪ رووداوێﻜﯽ ﺧﯚم ﭘێﻢ ﻧﺎﺧﯚﺷــە، ﺣەز دەﻛەم ﺑﯚ ﺧﯚم ﺑﻤێﻨێﺘەوە و ﻧﮫێﻨﯽ ﺑێﺖ. ﺳــﻮﭘﺮاﯾﺰﺗﺎن ﭼﯿﯿــە ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨەری وﺷە؟ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە رای دەﮔەﯾەﻧﻢ ﻟە دوای ﺟەژﻧەوە ﺷێﻮازی ﺑەزﻣﯽ ﺑــەزم دەﮔﯚڕﯾﻦ ،ﺟﻮاﻧﯿﯽ ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم ﻟەوەداﯾــە ﻛە ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎن ﺟێﮕﯿــﺮ ﻧﯿــﻦ و ﺑــەردەوام ﻟە ﮔﯚڕاﻧﺪا دەﺑﻦ.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﻟە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ 2015دا ﻛێﺮﭬﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑەرز دەﺑێﺘەوە
ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﻧﺰﯾﻜــەی 42ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاوە.
ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ % 7ی ﭘﺎر و % 2.5ی ﭘێﺮارە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن دۆﺧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺑڕی ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮدووە ﻟەوﻛﺎﺗەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﺑە وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاوە .دواﯾﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺋەوە دەردەﺧەن ﻛە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەراورد ﺑە ﭘﺎرﺳﺎڵ % 93 ،و ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ 2013زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 97داﺑەزﯾﻮە .ﺑەم ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺧﺎڵﯽ ﮔەﺷﺒﯿﻨﺎﻧەﯾﺶ دەﺧەﻧە روو ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮاوە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺳﺎڵ ﺗﯚڵەی ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی دواﯾﯿــﻦ ﺋﺎﻣــﺎری وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ﺳــەرﺟەم ﺑڕی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﮔﺎﺗــە 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر .ﺋــەوەش ﺋەم راﺳــﺘﯿﯿە دەردەﺧــﺎت ﻛە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎوەﯾە ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳــەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەوەﺗەی ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006 دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ﺑــە ﻗەﺑﺎرەی 4ﻣﻠﯿﺎر و 236ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻟە
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮا .ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی داﻋﺶ ھێﺮﺷــﯽ ﻧەﻛﺮدﺑﻮوە ﺳەر ﻋێــﺮاق ،دۆﺧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎش ﺑﻮو و ﻟە رەوﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﺳــﺎن دەﭼﻮوە ﭘێــﺶ ،ﺑەم
داﻋــﺶ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وای ﻛــﺮد ﮔەﺷــەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺟﻮوڵە ﺑﻮەﺳﺘێﺖ .ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺳــﺎڵەﻛە ﻧــەك وەﺑەرھێﻨﺎﻧێﻜﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻧەﻛــﺮا ،ﺑﮕــﺮە زۆرێﻚ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎن ﭘﺎﺷەﻛﺸــەﯾﺎن ﻛــﺮد ،ھــەر ﺋــەوەش وای ﻛﺮد ﭘﺸــﻜﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ﺗەﻧﯿﺎ 225ﻣﻠﯿﯚن ﭘﺸــﻜﯽ دۆﻻر ﺑێــﺖ ﻛە رێﮋەی % 5.31ی ﮔﺸــﺘﯽ
ﻧەژاد ﺟەﻻل ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن:
ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 2015ﻟە ھﯽ 2014ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ
وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺳــﺎڵەی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە. ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ﺑــەراورد ﺑە ،2013زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە % 76داﺑــەزی .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013دا ﻣﯚڵــەت ﺑە 129ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن دراوە ،ﺑەم ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014ژﻣﺎرەی ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑﯚ 85 ﭘڕۆژە داﺑەزی .ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﺧﺪر ﺑەڕێﻮەﺑەری زاﻧﯿﺎرﯾﯽ دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟە ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ، ﺗەﻧﯿــﺎ 5ﭘــڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻓەرﻣﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﭼﻨــە ﻧێﻮ ﺋﺎﻣﺎرەﻛەﯾﺎﻧــەوە ﺗﺎ ﺑــە ﺗەواوی ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧەﻛﺮێﻦ و ﻧەﭼﻨە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە. ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو دۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺑــەراورد ﺑــە 2013ﻟە 12 ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻرەوە ﺑﯚ 4ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر
داﺑەزی .ﻧەژاد ﺟەﻻل ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﺋەﻣﺴﺎڵ دۆﺧەﻛــە ﺑەرەو ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ رۆﯾﺸــﺘﻮوە .ﺋــەو دەڵێﺖ ”راﺳــﺘە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑڕێﻜﯽ ﻛەم وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻛەی ﭬﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﭘڕۆژەﯾــﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە و ﺋەﮔــەر ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوا ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛە ﭘێﭽەواﻧە دەﻛﺎﺗەوە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﺋﺎﻣــﺎرەی ﻛە ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺧﺴﺘﯿە روو ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە 168ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﭘڕۆژەﯾﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ، ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزارن و ﻟەواﻧەﯾــﺶ 40ﭘڕۆژە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاون ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 7 ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر 60 ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻣەرﺟــﺪار ﻛــﺮاون .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ
ژﻣﺎرەی ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧەی ﭼﻮوﻧەﺗە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە5 ، ﭘڕۆژەن ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﻧﺰﯾﻜەی 300 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﺑڕی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟــە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑــەم ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەك ﺑەﺳەر داﻋﺶ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪن ﻟەﮔــەڵ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ، ھــﯚﻛﺎرن ﻟە ﺑەﺟﻮوڵە ﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛەرﺗــﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ﺑﯚﯾــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺟﻮوڵەﯾە ﻟــە ﻧﯿــﻮەی دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ
ﺑــەرەو ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑــﺮدووە و ﺳــەرﻧﺠﯽ وەﺑەرھێﻨەراﻧــﯽ دووﺑﺎرە ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی راﻛێﺸــﺎوە. ﻧەژاد ﺟەﻻل دەڵێــﺖ ”ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 2015ﻟە ھﯽ 2014 ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ“. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006ەوە ﺗﺎ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻗەﺑﺎرەی 41ﻣﻠﯿﺎر و 651ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛــﺮاوە ﻛە 9 %ی ھﺎوﺑەش% 77 ،ی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ و % 13.75ی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻮوە و ﺋەﮔەر ھــﯽ ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸﯽ ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ،ﺋەوا ﻟە 42ﻣﻠﯿﺎر ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە.
ﺋەﻣﺴــﺎڵ 168ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﭘڕۆژەﯾﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ،ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزارن. دەردەﻛەوێﺖ. ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧــﺪن ﻟەﮔەڵ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێــﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﻏــﺪا ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوت، ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﻦ ﻛە ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ،دۆﺧــﯽ ھەرێﻤﯽ
وەﺑەرھێﻨــﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻦ ﺑــە ﺳــﺎڵﯽ 2015و دەڵێﻦ راﺳــﺘە ﻧﯿــﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﺎڵەﻛە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛەم ﺑﻮوە ،ﺑــەم ﻧﯿﻮەی دووەم ﺋەﮔەر ﻧﯿــﻮەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺋەوا رێﮋەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2015ﻧﺰﯾﻚ ﺑە دوو ھێﻨﺪەی ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 2014ﺑەرز دەﻛەﻧەوە.
ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻧﯿﻮەﭼڵﯽ ﻛﺎر دەﻛەن وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ. ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ- ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳــەر ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺗەﮔﮋەی داراﯾــﯽ و ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ ﻟە دەرەوەی وت، ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە ،ھەر ﺋەوەش وای ﻛــﺮدووە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ﺋەو ﺷﺎرە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھێڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن راﺑﮕﺮن و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە رۆژاﻧە 44ھەزار ﺗﯚﻧﯽ ﺑﯚ 22 ھەزار ﺗﯚن ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە. ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێــﺖ ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ 4 ﻛﺎرﮔەﯾە ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﻛﺎرﮔﺎﻧە ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕ ﻧﯿــﻮەی ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯿﺎن وەﮔەڕ دەﺧەن و ﺑەھﯚی ﺑــێ ﺑﺎزاڕﯾﯿﺎن ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﻛﺎر ﺧﺴﺘﻮوە. ﻣﺤەﻣــەد ﺟەﺑــﺎر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﻛﺎرﮔــەی ﻣــﺎس ﺳــێ ھێڵﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ھەﯾە ،ﯾەﻛێﻜﯽ ﻟــەﻛﺎر ﺧﺴــﺘﻮوە ،ﻛﺎرﮔــەی ﺗﺎﺳــڵﻮوﺟە ﻛە ﺧــﯚی ﺧﺎوەﻧﯽ دوو ھێڵــە ،ﯾەﻛێﻜﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎت و % 50ی ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ دەﺧﺎﺗــە
ﻣﺤەﻣەد ﺟەﺑﺎر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رۆژاﻧە 44ھەزار ﺗﯚن ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾﺎن ﺑەرھەم دەھﯿﻨﺎ ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑﯚ 22ھەزار داﺑەزﯾﻮە. روو ،ھــﺎوﻛﺎت ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ دەﻟﺘﺎ و ﺑﺎزﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾــەك ھێڵﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾﺎن ھەﯾە. ﭘێﺸﺘﺮ ھەر ﭼﻮار ﻛﺎرﮔەﻛە رۆژاﻧە 44ھــەزار ﺗــﯚن ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾــﺎن ﺑەرھەم دەھێﻨﺎ .ﺑﺎزﯾﺎن و ﺗﺎﺳڵﻮوﺟە ﺑە ھەردووﻛﯿﺎن رۆژاﻧە 21ھەزار ﺗﯚن ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾﺎن ﺑەرھەم دەھێﻨﺎ، ﻛﺎرﮔەی ﻣــﺎس 18ھەزار ﺗﯚن و ﻛﺎرﮔــەی دەﻟﺘﺎﯾﺶ 5ھەزار ﺗﯚن ﺑەرھەﻣﯽ رۆژاﻧەی ﺑﻮو .ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺳﺴﺘﺒﻮوﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟەﻻﯾەك و ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ دەرەﻛــﯽ ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ،رێﮋەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎرﮔﺎﻧەی % 50ﻛــەم ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺑە ھەﻣﻮوﯾــﺎن رۆژاﻧــە 22ھــەزار ﺗﯚن ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ ﺑەرھەم دەھێﻨﻦ. ﺋــەو ﺑــڕە ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾەﯾﺶ ﻛە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەرھەم دێــﺖ ،زۆر زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚﯾــە رەواﻧەی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق دەﻛﺮێﺖ. ﺋــەو ﺟــﯚرە ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾــەی ﻟە
ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەرھەم دەھﯿﻨﺮێﺖ، ﻟە ﺟــﯚری ﺟﯿــﺎوازە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾە رﻛﺎﺑەرﯾﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردە دەﻛﺎت. ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻣﺤەﻣــەد ﺟەﺑــﺎر ﻛﺎرﮔەﻛﺎن ﺳــێ ﺟﯚر ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ ﺑەرھــەم دەھێﻨــﻦ ،ﻟەواﻧــە ﭘﯚرﺗﻼﻧﺪی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﭘﯚرﺗﻼﻧﺪی ﻣﻘﺎوم و ﺳــﯿﻤﺘﻮ ﻛە ﺳــﯿﻤﺘﯚ ﻟە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻨﯿﺎﻧە و ﺑە ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﺋەوروﭘــﯽ ﺑەرھــەم دەھێﻨﺮێﺖ. ﺋەو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ ﻛەم ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚی دەرەﻛــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﺸﯽ داﺑەزاﻧﺪووە، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚ زۆر ﻟە ھﯽ دەرەﻛﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮە.
ﻛﺎرﮔەی ﺗﺎﺳڵﻮوﺟە ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﺎرﮔە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006ەوە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻓڕەﻧﺴــﯽ ﺳــﭙێﺮدراوە .ﺋﺎوێــﺰە ﻏەرﯾــﺐ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ
ﺋﺎوێﺰە ﻏەرﯾﺐ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
داھﺎﺗــﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚی ﺗﺎﺳــڵﻮوﺟە ﻟە ھەرﺳێ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە، ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە 4ﻣﻠﯿﺎر و 183ﻣﻠﯿﯚن و 660ھەزار دﯾﻨﺎر.
ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻻﭬﺎرﺟﯽ ﻓڕەﻧﺴــﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ،ڕۆژاﻧە 1000ﺗــﯚن ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ دەدات ﻛە % 43ی ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ% 37 ،ی ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ و % 20ﯾﺸﯽ ﺑﯚ دھﯚﻛە. ھــەر ھﺎووﺗﯿﯿــەك ﻣﯚڵەﺗــﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎی وەرﮔﺮﺗﺒێﺖ، ﺋەوا ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻛﺎرﮔەﻛە ﻟێﮋﻧەﯾەﻛــﯽ داﻧﺎوە ﻛە ﺑــﯚ ھــەر ﺗﯚﻧێﻚ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ60 ، ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺳﺘێﻨێﺖ .ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﻛﯚی داھﺎﺗﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ﺗﺎﺳڵﻮوﺟە ﻟە ھەرﺳێ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە
ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 4ﻣﻠﯿــﺎر و 183 ﻣﻠﯿﯚن و 660ھەزار دﯾﻨﺎر. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،داھﺎﺗﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ﻓﺮۆﺷــﺮاو ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەم 410ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ،ﻣﺎﻧﮕﯽ دووەم ﻧﺰﯾﻜــەی 505ھــەزار، ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳێﯿەم زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 282ھەزار دﯾﻨﺎر ،ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼﻮارەم دوو ﻣﻠﯿﺎر و 393ﻣﻠﯿﯚن و ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘێﻨﺠەﻣﯿﺶ ﻧﺰﯾﻜــەی 593ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە. ﺋــەوان ﺋێﺴــﺘە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ داﺑەزاﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و
ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾﺶ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑەﺳــەر ﺑێﻨﻦ و ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی 5ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ﯾەﻛەﻣﯿﺎﻧﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە ،ﺑﺘﻮاﻧﻦ زووﺗﺮ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ وەرﺑﮕﺮﻧەوە. ﺑەرھەﻣــﯽ ﻛەﻣﯿــﯽ و زۆرﯾــﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ، ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺳــﺘﺮاوەﺗەوە ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وەك ﺋــﺎردی ﻧﺎﻧەواﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــە ﻛە ﺗﺎ ﻧﺎﻧﺨــﯚری زﯾﺎﺗﺮی ھەﺑێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەوﯾﺮی زﯾﺎﺗﺮﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﺑﺸێﻠﺪرێﺖ.
ﻛەﻧﺎڵە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ رێﻜﻼم وەردەﮔﺮن و دۆﺧﯿﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮە. زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ ﻟە ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔە.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﺑێ رێﻜﻼﻣﯽ ﺳەری ﻛەﻧﺎڵە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن دەﺧﻮات 11ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ داﺧﺮاون ﺟﻮﻧﺪﯾﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوە و ھەڵﭽﻨﯿﻮە ﻧێﻮﺧﯚﯾﯿــەﻛﺎن ﻛەﻧﺎڵە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺗەﻧﮕﯽ ﺑە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ،ﺑە ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑە داﺧﺴــﺘﻦ ﻛﺮدوون و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﻟە ﻗەڵەﻣــﯽ دەدات و دەڵێ ،ﭼەﻧﺪ ﭘەﻟەﻗــﺎژەدان .ﺋەوان ﻛە ھەﻣﻮو ھﯿﻮاﯾەﻛﯿﺎن ﺑە رێﻜﻼﻣە ،ﺋێﺴــﺘە ﺟﺎر ﻟــە ﻛەﻧﺎڵــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە ﻧﺮﺧﯽ رێﻜﻼم ﻟەو ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﺎﻧە ﻧﯿﻮەی ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮاوﯾﻨەﺗەوە ﻧﺎﺑێ ﭘەﺧﺸﯽ ﺟﺎراﻧە ،ﻛەﭼﯽ ﺑەﺟﯚرێــﻚ رێﻜﻼﻣﯿﺎن ﻛەم ﺋــەوان ﺑﮕﻮازرێﺘــەوە ،ﺑەم ﺋەو ﺑﻮوەﺗەوە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﺮێﯽ ﺑﯿﻨﺎﻛەﺷــﯿﺎن دەڵێ ”ﺋەﺳــﺘەﻣە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﻧﺎھێﻨﻨەوە. ڕێﮕﺮی ﻟەوە ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻣەﻻ ﻣەزھەر ﺧﻮراﺳﺎﻧﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺗﯽ ﭬﯽ ﺳﺮوﺷﺖ:
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە رووی رێﻜﻼﻣەوە دۆﺧﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛەم ﺑﺎﺷە. ﺑــەر ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋی داراﯾــﯽ ،رۆژ ﺑــەڕۆژ ﻛەﻧﺎڵــە ﻧێﻮﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن زﯾﺎدﯾــﺎن دەﻛــﺮد و ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﮔەﯾﺸــﺘﺒﻮوە 70ﻛەﻧﺎڵ، ھەﻓﺘە ﻧەﺑﻮو ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛەی ﻣﺎڵەوە ﺳێﺮﭼﺖ ﻛﺮدﺑﺎﯾە ،ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑە ﻟﯚﮔﯚ و ﻧﺎوی ﺗﺎﯾﺒەت ﻧەﺑﯿﻨﯿﺖ .زۆرێﻚ ﻟەو ﻛەﻧﺎﻧە ﺟﮕە ﻟە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎن، وەك ﭘﯿﺸــەﯾەك ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﺑەﺟﯚرێﻚ ﺳەرﻧﺠﯽ ﺑﯿﻨەر ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚﯾﺎن رادەﻛێﺸــﻦ ﺗﺎ زۆرﺗﺮﯾﻦ رێﻜﻼﻣﯿﺎن ﺑﯚ ﺑێــﺖ و داھﺎﺗێﻜﯽ ﺑﺎش دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜەن .ﺋەوان ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﭘــەروەردە ،ﻣﻨﺪان، رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ھەواڵ ،ﺳﯿﺎﺳەت،
ﺋﺎﯾــﻦ ،ھﻮﻧــەر و ﺋﺎﺑــﻮوری ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون .ﺧﯚ ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ دووﮔﯚڵﯿﯽ ﻧێﻮان دوو ﯾﺎﻧەی ﻧﺎودار ھەﺑێﺖ، زۆرێﻜﯿــﺎن دەﺑﻨە وەرزﺷــﯿﯽ. ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺑﻮارەﻛەﯾــﺪا ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻛەﻧﺎڵــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑە ژێﺮﻧﻮوس ﯾﺎ ﺑە دۆﺑﻼژی ﻛــﻮردی دەرﺧﻮاردی ﺑﯿﻨەرﯾﺎن دەدەن .ﻟەو ﻧێﻮەدا ﺑەﺑێ ﮔﻮێﺪاﻧە ھﯿﭻ رێﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺎﻓێﻚ، ﻛﯚﭘﯿﻜــﺮدن دەﻛﺎت و ھەرﭼــﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛەﻧــﺎڵ ﭘێﯽ ﺑﺎش ﺑێﺖ، ﻟەو ﻛەﻧﺎﻧە ﺑــوی دەﻛەﻧەوە. ﺧﯚ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑــە زووﻣﻜﺮدن ﻟﯚﮔﯚی ﭘﯿﺸﺎﻧﺪەرﯾﺶ دەﭘەڕێﻨێﺖ. ﺋەوەﯾﺶ ھەڵﮕﻮرد ﻋەﺑﺪﻟﻮەھﺎب
ﺋێﺴــﺘە ﺑەﭘێﭽەواﻧــەی ﺟﺎران، ژﻣــﺎرەی ﻛەﻧﺎڵــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن ﻛــەم دەﺑﻨــەوە .ﺋﺎﺧﺮ ﺋــەوان ھەﻣﻮو ھﯿﻮاﯾەﻛﯿــﺎن رێﻜﻼﻣە و دۆﺧــﯽ ھەرێﻤﯿــﺶ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟەواﻧﯽ ھﯿﻮاﺑڕ ﻛﺮدووە .ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻻی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوە 59ﻛەﻧﺎڵــە و ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛــەی ھەڵﮕــﻮرد ﻋەﺑﺪﻟﻮەھــﺎب رای دەﮔەﯾەﻧــێ ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻟــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەداﯾــە .ﺋەو ﮔﻠەﯾﯽ ﻟە زۆرێﻚ ﻟە ﻛەﻧﺎڵــەﻛﺎن ھەﯾە ﺑەو ﭘێﯿەی ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺑﺎﺟﯽ ﺳﺎﻧەﯾﺎن ﻧﯿﻦ و ﺑﯚﯾــەش دەڵــێ ”ﺋەﮔەر ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻦ ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑەداﺧﺴﺘﻨﯿﺎن
دەﺑﯿﻦ“. ﻓﺎرس زوﺑێﺪ ﺧﺎوەﻧﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﻛەﻧــﺎڵ Dﺑــە ﻧﺎﭼــﺎر ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛەی راﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەو دەڵێﺖ ”ﻟــەو دۆﺧــەدا ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوە داوای 10ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻟێ ﻛﺮدم و ﻣﻨﯿﺶ ﭘەﺧﺸــەﻛەم راﮔﺮت“. ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، ﺑﺎﺟــﯽ دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﭘەﺧﺸﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 20 ،ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎرە و ﻧﺎوﭼەﯾﯿﺶ 10ﻣﻠﯿﯚﻧە و ﺳﺎﻧەﯾﺶ ﯾەك ﻟەﺳەر ﭼﻮاری ﺋەو ﺑــڕە وەردەﮔﯿﺮێــﺖ .ﺋەوە ﺑﯚ ﺧﺎوەن ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎن ﺋەﺳﺘەﻣە، ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﺑەر ﺑێ رێﻜﻼﻣﯽ ﻛﺮێﯽ ﺑﯿﻨﺎﻛەﺷﯿﺎن ﭼەﻧﮓ ﻧﺎﻛەوێﺘەوە. ﻧەﻛﺘــەل ﻋەﺑــﺪو ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋەﺳﺘێﺮە ﺗﯽ ﭬﯽ ﻛە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻜﯽ ھەﻣەڕەﻧﮕــە ،ﺑــﺎس ﻟــە ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ دەﻛﺎت ﻛە
ﻧەﻛﺘەل ﻋەﺑﺪو ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەﺳﺘێﺮە ﺗﯽ ﭬﯽ:
ﺋێﻤە و زۆرﺑەی ﻛەﻧﺎڵە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن ﻗەرزدارﯾﻦ و ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺮێﯽ ﺑﯿﻨﺎ دەدەﯾﻦ. ﺑەھﯚی رێﻜﻼﻣەوە ﺧێﺮی ﺑﺎﺷﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋــەو ﻛە ھﺎوڕێﯽ زۆرێﻚ ﻟە ﺧﺎوەن ﻛەﻧﺎڵە ﺗەﻟەﻓﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮە و ﻟــە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺋﺎﮔﺎداری دۆﺧﯿﺎﻧە ،دەڵێ ”ﺋێﺴﺘە زۆرﻣﺎن ﻗەرزدارﯾﻦ و ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺮێــﯽ ﺑﯿﻨﺎ دەدەﯾــﻦ“ .ﻧەﻛﺘەل ﻋەﺑــﺪو ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ”ﺋێﺴــﺘە ﺑڕﯾــﺎری داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛەم داوە“. ﻧﺮﺧﯽ رێﻜﻼم ﻟە ﺗﯽ ﭬﯿﯿەﻛەوە ﺑﯚ ﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازە و ﭘێﺸﺘﺮ ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺧﻮﻟەﻛێﻚ ھەزار دۆﻻر ﺑﻮوە ﺑﯚ ﯾەك ﻣﺎﻧﮓ ،ﺋێﺴﺘە 200دۆﻻرە. ﺑﯚﯾــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﺧــﺎوەن ﺗﯽ ﭬﯿﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەردەوام ﺑﻦ ،دوو
دوو دەﭼﻨە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛەوە .ﺋﺎزاد ﻋەﺑﺪو ﺧﺎوەﻧﯽ ﺗﯽ ﭬﯽ ھﻮﻧەری و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋﺎ دەڵێ ”ﺋێﺴﺘە رێﻜﻼم ﺑە دوو وەرەﻗە دەﻛەﯾﻦ، ﻛەﭼــﯽ 3ﻣﺎﻧﮕــە ﻟــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧــﯚم ﻛﺮێﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــە دەدەم“. ﺋەو ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەﯾەﻛــەوە ﺑﯿﻨﺎﯾەﻛﯿــﺎن ﺑەﻛﺮێ ﮔﺮﺗﻮوە. ﺑــەم ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺗــﺎ ڕادەﯾەك دۆﺧﯿﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮە و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣەزھەر ﺧﻮراﺳــﺎﻧﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺗﯽ ﭬﯽ ﺳﺮوﺷــﺖ دەڵێ ”ھەرﭼەﻧــﺪە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھەﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە رووی رێﻜﻼﻣــەوە
ھەڵﮕﻮرد ﻋەﺑﺪﻟﻮەھﺎب ﺟﻮﻧﺪﯾﺎﻧﯽ:
ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ﻟە ﻛەﻧﺎڵە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮاوﯾﻨەﺗەوە ﻧﺎﺑێ ﭘەﺧﺸﯽ ﺋەوان ﺑﮕﻮازرێﺘەوە
ﺑﺎزاڕی ﺷەواﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﭘﺸﻮو ﺳﻮار دەﻛﺎت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺑﯚﻧەی ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزان ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜﯽ ﻣﺎوە و ﺷــەواﻧە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺟﻤەﯾﺎن دێﺖ ﻟە ﻛڕﯾﺎر .ﺑەم وەك ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ھەﻣﻮو ﭘﯿﺸەﻛﺎن ﻟە ﺧێﺮەﻛەی ﻧﺎﺧﯚن ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ دەﺳﺘﯽ ﻛڕﯾﺎراﻧﯽ ﺗەﻧــﮓ ﻛﺮدووە و زۆرێﻜﯿــﺎن ﺑێ ﭘﺎرە ﻟەو ﺑــﺎزاڕە دێﻦ و دەﭼﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺑە ﻗەرز ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﻮێ دەﻛەﻧەوە. ﺷــەواﻧە دوای ﺑەرﺑﺎﻧﮓ ،ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ﺋەﮔەر ﺑﺘەوێ ﺑــەرەو ﺑﺎزاڕی ﮔــەورەی ھەوﻟێﺮ ﺑﭽﯿﺖ ،دەﺑێﺖ ﭼەﻧﺪ ﺗەﻛﺴﯿﯿەك راﺑﮕﺮﯾﺖ ،ﺋﺎﺧــﺮ زۆرﯾﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺑﻜەوﻧــە ﻗەرەﺑﺎڵﻐــﯽ ﺗﺎﻗــەت ﭘڕووﻛێﻨــﯽ ﭘەﻧﮕﺨــﻮاردووی دەورەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﻗــەت 30 .ﻣەﺗﺮی ﺳــەرەﺗﺎی
ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەﻛەﯾــە .روو ﻟــە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ دەﻛەﯾــﺖ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە و ﺳــەرﯾﺎن ﻟە دووی ﯾــەك ﻧﺎوە. ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ڕۆژ ،دەﺳﺘەڕاﺳﺘﯽ ﺷــەﻗﺎم و ﮔەراج و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳەر ﺷﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻟێ وەﺳﺘﺎوە و ﺟێﮕەی ھﯿﭽﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺗێﺪا ﻧﺎﺑێﺘەوە .ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ دەﭼﯿﺘە ﻧێﻮ ﺑــﺎزاڕی ﮔــەورەی ھەوﻟێﺮ،
ﻟەﺑــەر ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ ﭘﺸــﻮوت ﺗﻮﻧﺪ دەﺑێﺖ .ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا دەﯾﺎن ﻛەس ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣە ﺗەﺳــﻜەﻛﺎن دێﻦ و دەﭼﻦ .ژن دەﺳﺘﯽ ﻣێﺮد و ﻣﻨﺪاڵﯽ دەﮔﺮێﺖ ﺗﺎ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ھەڵﻨەﺑڕێﻦ. ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﺑەﺑێ وﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚت، ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﺧەڵﻚ ﺑەرەو ﻛﯚﻧێﻜﺖ دەﺑەن ﻛە ﻧﺎﺗــەوێ ﺑﯚی ﺑﭽﯿﺖ. دەﭼﯿﺘــە ھەرﻛﻮێ دەڵێﯽ ھەﻣﻮو داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟێﺮەن .ﺋەوەی ﺑەڕواڵەت دەﯾﺒﯿﻨﯽ ،رێﮕەی ﺋەوەت ﭘێ ﻧﺎدات ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜەﯾﺘەوە ﺋەواﻧە ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤێﻜــﻦ ﺗەﻧﮕﮋەﯾﯽ داراﯾﯽ ﺑڕﺳﺘﯽ ﻟێ ﺑڕﯾﺒﻦ .زۆرﯾﺎن زەرﻓێﻜﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎ
ﻛڕﯾﻨــﻦ ،ﺑــەم ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە .ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﻛە ﺟﯚرەھﺎ ﭘﯿﺸــەی ﺗێﺪا ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺳــﺎن زۆرێﻚ ﻟە دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن ﭼﯚڵــﻦ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ ﻟە ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﻦ .ﻟەﻧێــﻮ ﺋەواﻧﯿــﺶ
ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻣﻨﺪان. ﺋەﺣﻤەد ﺋﯿﺤﺴــﺎﻧﯽ ﺷﻮوﺷەوات ﻓــﺮۆش ﺷــەواﻧە دووﻛﺎﻧەﻛەی دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑــەم ﻛڕﯾﺎر ﺑەﻛەﻣﯽ رووی ﺗێ دەﻛەن .ﺋەو دەڵێ ”ﭘﺎرە ﻛەﻣــە و ﺧەڵﻜﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ رووﯾﺎن ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔــە“ .ﻛەﻣێﻚ ﺋەو ﻻﺗﺮ ﺣﻮﺳێﻦ ﻓەﻻﺣﯽ ﺑەھﺎرات ﻓﺮۆش ﻟەﺑــەر ﺑــێ ﻛڕﯾﺎری ﺳــەرﻧﺠﯽ ڕێﺒــﻮاران دەدات و دەڵــێ ”ﻟــە ﺟەژﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ دەﻓﺮۆﺷﺮا ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ واﻧﯿﯿە“. ﻟە ﺳەرەوەﯾﺶ ﻋەزﯾﺰ ﺣەﻣە ﺷێﺨە ﺟﺎﻧﺘﺎی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دەﻓﺮۆﺷــێﺖ و ﺋەوﯾﺶ ﺑﺎزاڕی ﺑﺎش ﻧﯿﯿە .ﺋەو ﻛە ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ زۆری ﻟە دەرەوە ھێﻨﺎوە، دەڵێ ”ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەوە ﺗﺎ ﯾەﻛﯽ ﺷەو ﺋەﮔەر دوو ﺟﺎﻧﺘﺎ ﺑﻔﺮۆﺷﻢ“. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەوان ،ﻣﺴــﺘەﻓﺎ رێﺪار ﻛــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دەﻓﺮۆﺷــێﺖ .ﻟە ﻓﺮۆﺷﯽ رازﯾﯿە. ﺣەﯾﺪەر ﺟەﻣﯿﻠﯽ ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﯽ وەك ﺋەو ﺟﻠﻮﺑەرگ ﻓﺮۆﺷــێﺖ و دەڵێ ”ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜە ﺑﺎزاڕ ﺑﺎﺷە و ﺧێﺮی ﻛەم ﻟەﺳەر ﺋەﺷﯿﺎﻛﺎﻧﻤﺎن
ﺋەوەی ﺑەڕواڵەت ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺷەواﻧەی ھەوﻟێﺮ دەﯾﺒﯿﻨــﯽ ،رێﮕەی ﺋەوەت ﭘێ ﻧﺎدات ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜەﯾﺘەوە ﺋەواﻧە ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤێﻜﻦ ،ﺗەﻧﮕﮋەﯾﯽ داراﯾﯽ ﺑڕﺳﺘﯽ ﻟێ ﺑڕﯾﺒﻦ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
دادەﻧێﻦ“ .ﻣﺤەﻣەد ﺷەھﺪی ﭘێو ﻓﺮۆﺷــﯿﺶ ﻟە ﻓﺮۆﺷــﯽ رازﯾﯿە و دەڵێ ”ﻛﺎﻛﺎﻧﻢ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿﺎن ﺑﺎﺷە و ﻛڕﯾﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤﺎن ھەﯾە“. ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛەی ﺋەوان ﻗەرەﺑﺎڵﻐﺘﺮ ﭘﯿﺸــەﻛەی وەﺳﻔﯽ ﺳــەﺣە.
دۆﺧﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛە ﺑﺎﺷــە ﻛە ﻧﺮﺧﯽ دەﻗەﯾــەك ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕێﻚ 500 ھــەزار دﯾﻨﺎرە“ .ﺟﮕــە ﻟەوەﯾﺶ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣەزھەر ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ”ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛەم ﺧﯚﺑەﺧﺸﻦ“. ﻟەوﻻﺷەوە ﻣﺤەﻣەد ﻋەزﯾﺰ ﻛە 3 ﻣﺎﻧﮕە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺗــﯽ ﭬﯽ ﻟە ﺑﻮاری وەرزﺷﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ،ﭘەﺧﺸــﯽ دەﺳﺖ ﭘێ ﻧەﻛﺮدووە و دەڵێ ”ﭼﺎوەڕێﯽ ﺑﺎﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو دۆﺧەم“. ڕەﻧﮕە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻋەزﯾﺰ درێــﮋەی ﺑﻜێﺸــێﺖ و ﺋێﺴــﺘە ﻛەﻧﺎڵە ﻧﯿﻮﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﻧێﻮ ﻟﯿﺘــەی ﺗەﻧﮕﮋەﯾــﯽ داراﯾﯽ و ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﮔﯿــﺮۆدە ﺑﻮون، دەرﺑﺎزﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟەﺑەر ﺑێ رێﻜﻼﻣﯽ ،ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە رێﻜﻼﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن.
ﺋێﺴــﺘەی وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻛﺎﻣــەران و ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﺑــﯚ ﺟەژن ھﯿﭽﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﻛڕﯾﻮە و ﺋەوەﻧﺪەﯾــﺶ ﺑەﻻﯾــەوە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە .ﺑــﯚ ﺋەو ژن و ﻣێــﺮدە ﺗەﻧﯿﺎ دڵﺨﯚﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺟﮕەرﮔﯚﺷەﻛﺎﻧﯿﺎن
ﺟﻠﻮﺑەرگ ﻓﺮۆﺷێﻚ:
ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜە ﺑﺎزاڕ ﺑﺎﺷە و ﺧێﺮی ﻛەم ﻟەﺳەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﻤﺎن دادەﻧێﯿﻦ. ﺋــەو ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻣﻨﺪان دەﻓﺮۆﺷێﺖ ،ﻛﺎرەﻛەی ﻟە ھﺎوﺳێﻜﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮە و ھەرﭼەﻧﺪە ﻓﺮۆﺷﯽ ﺋێﺴﺘەی ﻧﯿﻮەی ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺟەژﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوە .ﺑــەم دەڵێﺖ ”ﺟــەژن ﺋەﮔــەر رۆژێﻜﯿﺸــﯽ ﺑﻤێﻨێــﺖ ،ﺧێﺮی ﺑــﯚ ﺋێﻤە ھەر دەﺑێﺖ“. ﻟــەو ﺑــﺎزاڕەدا ﻛﺎﻣــەران ﻛەرﯾﻢ دەﺳــﺘﯽ ﻛــﭻ و ﻛــﻮڕە ﻧــﯚ و ﯾﺎﻧــﺰە ﺳــﺎڵﯿﯿەﻛەی ﮔﺮﺗــﻮوە و ھﺎوﺳەرەﻛەﯾﺸﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەی ﻣﻨﺪاڵە ﯾەك ﺳﺎڵﯿﯿەﻛەی ﭘﺎڵ دەدات .ﻟەو دووﻛﺎن ﺑﯚ ﺋــەو دووﻛﺎن ﺑەدوای ﺟﻠﻮﺑەرﮔێــﻚ دەﮔەڕێﺖ ﻛە ھەم ﻟەﮔەڵ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑێﺘەوە و ھەﻣﯿﺶ ﺑە دڵﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑێﺖ .ﻛﺎﻣەران ﻛەرﯾﻢ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ﺟﺎران ﻛە ﻧﯿــﻮەی ﻣﺎﻧﮓ ﺗێﭙەڕ دەﺑﻮو ﭼﺎوەڕێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﻛەی ﺑﻮو، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھﯽ دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ
ﮔﺮﻧﮕــە .ﻛﺎﻣــەران ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻧەﻛــەی ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﻧەﺑێﺖ و ﺑــﯚ ﺟــەژن ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻧﻮێ ﺑﭙﯚﺷــﻦ 600 ،ھــەزار دﯾﻨــﺎری ﻗــەرز ﻛــﺮدووە .ﺋەو ﺑــەو ﭘﺎرەﯾە دڵﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﯽ رازی ﻛﺮد و ﺑە دڵﺨﯚﺷــﯽ ﺑەرە و ﻣﺎڵ ﮔەڕاﻧەوە. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻛﺎﻣەراﻧﯿﺶ ھﺎوﺑەﺷﯽ دڵﺨﯚﺷﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ،ﺑەم ﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەی ﺋەو ،ﻛﺎﺗﯿﯿە و ﺑﯿﺮی داﻧەوەی ﻗەرز ﻟەﺳــەر ﺳــەرﯾﻦ ﭼﺎوەڕێﯿەﺗﯽ ﺗﺎ ﺧەوی ﺑﺰڕێﻨێﺖ. ﻛﺎﻣەران ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﯿە و ھﺎوﺷــێﻮەی ﻟــەو ﺑــﺎزاڕە زۆرە ،ﺑــە دەﮔﻤەن ﺧێﺰاﻧێﻚ دەدۆزﯾﺘەوە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﺑێﺖ. ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻛە ﻣﻮوﭼەﯾــەك ﻟە ﮔﯚڕێﺪا ﻧﯿﯿە ،ڕەﻧــﮓ ﺑێﺖ ﺟەژن زۆرێﻜﯽ ﻗەرزدار ﻛﺮدﺑﻦ.
ﻧەوت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑڕﯾﺎر دەدات
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﺳەﺗﺎن ﻛﺮێﻜﺎری ﻧەوت ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوور دەﺧﺮێﻨەوە
”ﻛێﺸــەی ﮔەورەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟە دھﯚك ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت رێﮕە ﻧﺎدەن ،ﺳەرداﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ“
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -رێﺒﯿﻦ ﻟە ھەرﯾەك ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺳــەﺗﺎن ﻛﺮێﻜﺎری ﻧــەوت ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزەوە دوور دەﺧﺮێﻨەوە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،دەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎن ﺑە رەزاﻣەﻧﺪی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرە و ﺋەوان دەﺳەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺑەھﯚی ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺋــﺎب و ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2014ەوە ﺑﯚ ﺳــەر ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، زۆرﯾﻨــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔــەڕان و ھەڵﻜەﻧﺪﻧﯿــﺎن راﮔﺮت ،ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﻟەﮔــەڵ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗــەوە، ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺳﺴﺖ ﺑﻮون ،ﺑەوەش ﺳــەﺗﺎن ﻛﺮێﻜﺎری ﻧەوت ﻟە ھەرﯾەك ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ،دھــﯚك ،ﮔەرﻣﯿــﺎن و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗەوە ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن دوور ﺧﺮاﻧەوە. ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎﺳــﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧــەوت ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە ،ژﻣــﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟــە ھــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﺪا، ﺑەرێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر داﺑەزﯾــﻮە و ﻟەواﻧەﯾــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە )(% 50ی
ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دوور ﺧﺮاﺑﻨەوە. ”ﭘﺎﺳــﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋﯿﺸــﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە ﯾﺎن ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﺴــﺖ ﺑﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﺧﺴــﺘﻨەﮔەڕی
ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی 7ھــەزار و 438 ﻛﺮێــﻜﺎر ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺑــﻮاری ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾــﺎن ﻛﺮدووە و )(% 63ی ﺋــەو رێﮋەﯾە ﻛﺮێﻜﺎری ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﺑــﻮون ،رێﮋەﻛــە ﺑــە ﺧﺴﺘﻨە ﭘﺎڵﯽ ژﻣﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑﻮاری ﻧەوت ھەڵﺪەﻛﺸێﺖ ،ﺑەم وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎری ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑــﻮاری ﻧەوﺗﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧەﻛﺮدووە. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘــﯽ ھەوﻟێــﺮی
ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھــﯚﻛﺎری دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوردارﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن دەﮔێڕﻧــەوە ،ﺋــەوان دەڵێــﻦ ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە ﻛﺎﺗﯿﯿــە و ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوە ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن ،ھێﺰی ﻛﺎری ﻧەوت ھەڵﺪەﻛﺸێﺘەوە. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﺑﻮاری ﻧەوت ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﮔﺮێﺪراوی ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﻮاری ﻧەوﺗە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ
ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎﺳﻢ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت:
ﭘﺎﺳﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋﯿﺸﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە ﯾﺎن ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﺴﺖ ﺑﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﺧﺴﺘﻨەﮔەڕی ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﻛﺮێﻜﺎران ﻧﯿﯿە ﺋــەو ژﻣــﺎرە زۆرەی ﻛﺮێــﻜﺎران ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑــە ﻧﺎﭼﺎری ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن دوور دەﺧەﻧــەوە“، ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎﺳﻢ وای ﮔﻮت. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﻓەرﻣﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗــﺎ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەﻣــﯽ ،2014
ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوت ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ھەر ﺧﯚم زاﻧﯿﺎرﯾﻢ ﻟەﺳــەر ﻧﺰﯾﻜەی 600ﻛﺮێﻜﺎری ﻧەوت ﻟە ھەوﻟێــﺮ ھەﯾە ،ﻛە ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗەوە دەرﻛﺮاون“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوت و
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ، ﺋێﻤە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧــە وا دەﻛﺎت ژﻣــﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت داﺑﻜﺸێﺖ“. ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،ﻟە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳــﻨﻮری ھەوﻟێﺮ ،ﺋەﮔەر ﺧﺮاﭘﺘﺮ
ﻧەﺑێﺖ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻧﯿﯿە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دھﯚك ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا رێﮕەﯾﺎن ﻧﺎدەن ﺳەرداﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﻜەن. ﺳــﺪﯾﻖ رەﻣــەزان دەﺳــﺘەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟە دھﯚك ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﻛێﺸەی ﮔەورەی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە دھﯚك، ﺋەوەﯾە ﻛــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت رێﮕە ﻧﺎدەن ،ﺳەرداﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋــەوان ﺑەﻧﺎوی وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەوە رێﮕﺮی دەﻛەن“. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟە دھﯚك ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯿﺎن ﻟەﻣەڕ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧــەوت ﻟە دھﯚك ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧــەوت ﻟە دھﯚك ،ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــەن ﻟە وێﺴــﺘﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺰﯾــﻦ و وێﺴــﺘﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﮔﺎز ﺋﯿﺶ دەﻛەن، ﺑەم ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران ﻧﯿﯿە. رەﻣەزان زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻧﺎزاﻧﯿﻦ
ﭼەﻧــﺪ ﻟــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوت دوور ﺧﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر ﻛﺮێﻜﺎرێــﻚ دەرﺑﻜﺮێ و ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﻤە ﻧەﻛﺎت ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەدواداﭼــﻮون ﻟە دۆﺳــﯿەﻛەی ﺑﻜەﯾﻦ و ﺗﯚﻣﺎری ﺑﻜەﯾﻦ“. راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺳەرﺗﺎﺳــەرﯾﯿە و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺋﯿﺪارەی ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮدووە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە ،دووﭘﺎت ﻟە ھەﻣﺎن ﺑﺎرودۆخ دەﻛەﻧەوە. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧــەوت ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ،
ﺑەﻛﯚﻣەڵ ﻛﺮێﻜﺎران دەردەﻛەن، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ﺋەو دوو ﻣﻮوﭼەﯾەش ﺑە ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎن ﻧﺎدەن ،ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺧﺎوەﻧﻜﺎر دوای ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑە ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺪات. ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎﺳــﻢ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻟﯿﺴــﺘێﻚ ﺑﯚ ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە دەﻛەن ﻛە دەﯾﺎﻧــەوێ دەرﯾــﺎن ﺑﻜــەن و ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎری دەﻛــەن ،دوای رەزاﻣەﻧﺪﯾــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر ،ﻛﺮێــﻜﺎرەﻛﺎن دەردەﻛﺮێــﻦ و ﻣﻮوﭼــەی دوو ﻣﺎﻧﮕەﻛەﺷﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ“. ”وﺷە“ ھەوڵﯽ زۆری دا ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎر و دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺟێﮕﺮەﻛەی ﺑﻜﺎت ،ﺑەم وەﻣﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەداﯾەوە.
”ﻛەرﻛﻮوك ﺋﻮﻣێﺪێﻜﯽ ﺑە ﺑەﻏﺪا ﻧەﻣﺎوە“
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ وﺷە /ﻛەرﻛﻮوك رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻣەڕ ﭘﺮﺳﯽ ﻧەوت و ﺑﻮدﺟە ،ﻟە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺗەواوﯾﯽ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑەﻏﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧﯿﯿە و ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺎﻧەی ﻧەوت ﻛــﺮدووە ،ﭘێ دەﭼێــﺖ ھەر ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ﺑەﺷێﻮەی ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻔﺮۆﺷﺮێﺖ.
ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ 2014 ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻧــەوت و ﺑﻮدﺟــە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯿــﺎن ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮد، ﺑەﭘێﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە، دەﺑــﻮو ﺑەﻏﺪا % 17ی ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻨێﺮێــﺖ و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ رۆژاﻧە 250 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و 300 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە رێﮕەی ﺳــﯚﻣﯚوە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت. رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ھﺎوﺷــێﻮەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ،ﻛێﺸــەی ﺗێ ﻛەوت، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ھەرێﻤــﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛﺮد ﺑەوەی ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوە ﺑە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑــڕە ﻧەوﺗــﯽ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﺳــەرﻛﺮاو ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن
دووﭘــﺎت ﻟەﺳــەر ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێ، ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻨێﺮێﺖ. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە، ﺳــەرﺑﺎری ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑــە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە رێﮕەی ﺳﯚﻣﯚوە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿــە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدووە. زﯾﺎﺗــﺮ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛە ﺑەھﯚی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮدووە ﺑﯿﺮ ﻟە رێﮕەی ﺗﺮ ﺑﻜﺎﺗەوە ﺑﯚ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﻻﻧﯽ ﻛــەم داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﭼــەی
ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران“. رێﮕەﻛــەی ﺗــﺮ ﻟــە ﺑــەردەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﺪا ،ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧــەوت ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮان ،ﺑە ﻓەرﻣﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧەوت زﯾﺎد ﺑﻜﺎت ،ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑڕە ﻗەرزاﻧەوە ﻛە ﺑەھﯚی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟەی 2014ەوە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﯿەوە دروﺳﺖ ﺑﻮون ،ﺑەھﯚی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ داﻧەوەی ﺋــەو ﻗەرزاﻧــەی ﻛە ﻟە 2014دا ﻛەڵەﻛە ﺑﻮون ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎرەی ﭘێﺸــﻮەﺧﺖ ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت“. ھەرﭼەﻧــﺪ ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛــەدا وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘﺎﺑەﻧﺪ دەﻣێﻨێﺘــەوە ﺑــەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﻛــﺮاوە ،ﺑەم وەك ﻟە ﻟێﺪواﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەردەﻛەوێــﺖ، ﺟﮕە ﻟە ﺋەﮔــەری رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ،ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەك ﻟــە ﺑەردەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛــەم ﻧەﻣﺎوە و ھەرێﻢ ھەﻧﮕﺎو ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺗەواوی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧێﺖ،
ﭘێ دەﭼێﺖ ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺋﯿــﺪارەی ﻛەرﻛــﻮوك، ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ. ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﻓەرﻣــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﺪا ﻟەﮔەڵ ﻣﺎڵﭙەڕی ﻓەرﻣﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮدووە” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﺑڕﯾــﺎری داوە ﺋەﮔــەر ﺑەﻏﺪا ﺑــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻛەرﻛﻮوك ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوا ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿــﺶ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮدﺟەی ﺋەم ﺷﺎرە و ﭘﺎرەی ﭘﺘﺮۆدۆﻻرﯾﺶ ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت“. ﻟە ﺳەرەﺗﺎی 2014ەوە ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە رێﮕەی ﻟﻮوﻟــەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك-ﺟەﯾﮫــﺎن ﺑەھــﯚی ﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوەی ﻟﻮوﻟەﻛە و ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻟەﻻﯾــەن داﻋﺸــەوە ،وەﺳــﺘﺎ و ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە رێﮕەی ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﺧﯚﯾــەوە ،دەﺳــﺘﯽ ﺑە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮد. ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرەی ﭘﺘﺮۆدۆﻻر و داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی
ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە ،ھەوڵێﻚ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە ھەﯾە ،ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﺷــﺎرەﻛە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە ﻟە دوا ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺧﯚﯾﺪا ﻛە دوو ھەﻓﺘە ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﺳــﺎز ﻛﺮا ،ﺑەﻛﯚی دەﻧﮕــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑڕﯾﺎری دا دوا ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧــەوە ﺑە ﺑەﻏﺪا ﺑﺪات. ﻓﻮﺋﺎد ﺣﻮﺳــێﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘــﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر ھەر ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻜﻤﺎن ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺮێﺖ، ﺗﺎوﺗﻮێــﯽ دەﻛەﯾــﻦ و ﺑڕﯾــﺎری ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر دەدەﯾﻦ“. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋﯿــﺪارەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚداﯾە ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪای ﻛــﺮدووە و ﺋــەوان ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑەڵێﻨﯿــﺎن داوە ،ﺑــەم ﺋﯿﺪارە و ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺗﺎ ﺳەر
ھەر ﭼﺎوەڕوان ﺑــﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﻏــﺪا ﺑەڵێﻨــﯽ زۆر دەدات و ھﯿﭽﯿﺶ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺎت“. ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوودا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﻛەرﻛﻮوك داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت، ﻟە ﻛەرﻛﻮوك وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ، دەرﯾﺎﯾەﻛﯽ ﻧــەوت ھەﯾە ،ﺑەم ﺗەﻧﮕﮋەی ﮔەورەی ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ھەﯾە ،ﭼەﻧﺪ وێﺴﺘﮕەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﺷــﺎرەﻛەدا ھەن ،ﺑەم ﻛﺎرەﺑﺎی ﺗەواوﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻛەرﻛﻮوك ﺗەﻧﺎﻧەت ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ھەﯾە ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵە داوا دەﻛەن ﺑﯚ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﮕﻮازرێﺘــەوە ،ﺑەم ﻧەﻛــﺮاوە ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧــە ﺋﯿﺪارە و ﺧەڵﻜــﯽ ﺷــﺎرەﻛەی ﺑەراﻣﺒەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑەﺗەواوی ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﻛﺮدووە. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﻟێﮋﻧــەی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی
ﻛەرﻛــﻮوك زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ”ﺳــەرﺑﺎری ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا، ﺑەم ﭘێﻢ واﻧﯿﯿــە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﻛــﺮداری ھەﺑێــﺖ ،ﻟەواﻧەﯾە ھەرﭼەﻧــﺪ ھەﻓﺘەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﭼــﺎوەڕوان ﺑﻜەﯾﻦ و ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﺑڕﯾﺎری ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻦ“. ﻟەﺑــﺎرەی ھەﻧﺎردەﻛــﺮدن و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻟە رێﮕەی ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻧﺎوﺑﺮاو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەﮔەر ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻜﻤﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤەوە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﺑﯚ ﺑێــﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺋەوەی ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺑێﺖ رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر دەدەﯾﻦ ،ﻟــەو ﺑﺎوەڕەدام ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەدەﺳﺖ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﺳﻮودێﻜﻤﺎن ﻟێ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە“.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەﻛﺮەم
دﯾﯿﮕﯚ ﻛﯚﺳﺘﺎت ﺑە دﺷﺪاﺷە ﺑﯿﻨﯿﻮە؟!
دوای ﺷﻜﺴﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ﻟــە ﯾﺎرﯾﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺟﺎﻣــﯽ ﻛﻮﭘﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەراﻣﺒــەر ھەڵﺒﮋاردەی ﭼﯿﻠــﯽ ،ﻟﯿﯚﻧێﻞ ﻣﯿﺴــﯿﯽ ﻛﺎﭘﺘﻦ و ﺋەﺳــﺘێﺮەی ھەڵﺒــﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿــﻦ، رەﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧــﯽ ﭘﺎ ڵە و ا ﻧﯿە ﺗﯿﯿە ﻛــە وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﺷــەﻣﻮوی راﺑــﺮدوو ھــەردوو ھەڵﺒﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿــﻦ و ﭼﯿﻠﯽ ﻟە ﯾﺎرﯾﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ﺑﺎﺷــﻮور )ﻛﻮﭘﺎ ،(2015رووﺑەڕووی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ،(2015 ﯾەﻛﺘــﺮ ﺑﻮوﻧــەوە ،دوای ﯾەﻛﺴﺎﻧﺒﻮون ھەردوو ھەڵﺒﮋاردە ﺑەﺑــێ ﮔﯚڵ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و زﯾﺎدﻛﺮاودا ،ھەڵﺒﮋاردەی ﭼﯿﻠﯽ ﺑە ﻟێﺪاﻧﯽ ﺳﺰای ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ 4-1ﮔﯚڵ ،ﯾﺎرﯾﯿەﻛەی ﺑﺮدەوە و ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺟﺎر ﻟە ﻣێــﮋووی ﺧﯚﯾﺪا ﺑــﻮوە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺟﺎﻣەﻛە. ﻟێﮋﻧەی رێﻜﺨەری ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯽ
رەﻧﮕە ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﻣﺎﯾﻮێﺪەر ﺑﺴﺘێﻨﺮێﺘەوە ﺷــﯿﻤﺎﻧە دەﻛــﺮێ ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﭘﺎڵەواﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﯾﺎرﯾﯽ ﻣﺸــﺘەﻛﯚڵەی ﻛێﺸــﯽ ﻗﻮرﺳــﺪا ،ﻟە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻓﻠﯚرﯾــﺪ ﻣﺎﯾﻮێﺪەر ﺟﯚﻧﯿﯚر ﺑﺴﺘێﻨﺮێﺘەوە. ﺳــەرﭼﺎوە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑوﯾــﺎن ﻛــﺮدەوە :ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻣﺸــﺘەﻛﯚڵەی ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﻣﺎﯾﻮێــﺪەری ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗەوە ﺋەﮔەر ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗــﯽ داھﺎﺗــﻮودا ﭘﺎﺑەﻧــﺪی رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟێ دەﺳﺘێﻨێﺘەوە. ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺳــﺰای 200ھــەزار دۆﻻری ﺑەﺳەر ﻣﺎﯾﻮێﺪەر ﺳەﭘﺎﻧﺪﺑﻮو و ﺋﺎﮔﺎدارﯾﺸﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛە دەﺑێﺖ ﻟە 3ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا ﭘﺎرەی ﺳــﺰاﻛە ﺑﺪات، ﺑەم ﺋــەو ﭘﺎڵەواﻧەی ﺟﯿﮫﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﺎﻧەت ھﯿﭻ وەﻣێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەی ﻧەداوەﺗەوە. ﺑەﻣــەش ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻣﺸــﺘەﻛﯚڵەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﭘەﯾﺎﻣێﻜــﯽ ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯚ ﻣﺎﯾﻮێﺪەری ﻧﺎردووە و ﺗێﯿﺪا ﺋــەوە ﺧﺮاوەﺗە روو ﻛە ﺋەﮔەر ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺗﯽ داھﺎﺗﻮودا ﭘﺎﺑەﻧــﺪی رێﺴــﺎﻛﺎن ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋــەوا
ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﭘﺎڵەواﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟێ دەﺳﺘێﻨﺮێﺘەوە. ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛە ھەروەھﺎ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮدووە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻧﺎﺳــﻨﺎوەﻛە ،ﺗﯿﻤﯚﺳﯽ ﺑﺮادﻟﯽ ﺟﯚﻧﯿــﯚر وەك ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﻛێﺸﯽ ﻗﻮرس دەﻧﺎﺳێﻨێﺖ. ﺟێﯽ ﺑﺎﺳــە ﻣﺎﯾﻮێــﺪەر ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﯾﺎرﯾﯽ ﺳــەدەدا ﺑﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﻛێﺸــﯽ ﻗــﻮرس ،ﺗﻮاﻧﯽ ﺑەﺳەر ﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﯿﺎوی ﻓﻠﭙﯿﻨﯽ زاڵ ﺑێﺖ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻧﺎﺳﻨﺎوەﻛەی ﺑﻜﺎت.
ﺋﺎﯾﺎ دەزاﻧﯽ ﭘێﺮﻟﯚ ﻟە ﻧﯿﻮﯾﯚڕك ﺳﯿﺘﯽ ﻣﻮوﭼەﻛەی ﭼەﻧﺪ دەﺑێﺖ؟ ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﭼەﻧــﺪ رۆژی داھﺎﺗــﻮودا ،ﭘێﺮﻟﯚ ﺑەﻓەرﻣﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەی ﻧﯿﻮﯾﯚڕك ﺳــﯿﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﺋﯿﻤــﺰا ﺑﻜﺎت و ﯾﺎﻧەی ﯾﯚﭬﺎﻧﺘﯚﺳــﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﺟێ ﺑێڵێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەی )ﺗﻮﺗﻮ ﺳــﭙﯚڕت(ی ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﺑوی ﻛﺮدەوە :ﭘێﺮﻟﯚ ﻣﻮوﭼەی ﺳــﺎﻧەﻛەی ﻟە ﯾﺎﻧەی ﻧﯿﻮﯾﯚڕك ﺳــﯿﺘﯽ ،ﺑﺮﯾﺘﯽ
دەﺑێﺖ ﻟە 10ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ ،ھەروەھﺎ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛەﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮێﻜە ﻟەﮔەڵ ﺋەﮔــەری ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوەی ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮﯾﺶ. ﭘێﺮﻟﯚ 36/ﺳــﺎڵ /ﻟە 2011ﺑەﻓەرﻣﯽ ﻟە ﯾﺎﻧەی ﺋەی ﺳــﯽ ﻣﯿﻼﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯿﯿەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾﺎﻧەی ﯾﯚﭬﺎﻧﺘﯚﺳەوە ﻛﺮد و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەﺷﺪا ھەرﭼﻮار ﺳﺎڵ ﻟەﺳەرﯾەك ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯽ
ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎی ﻟەﮔــەڵ ﯾﺎ ﻧە ﻛــە ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ و وەرزﺷﯽ راﺑﺮدووﯾﺶ ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﺟﺎﻣﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎی ﺑﺮدەوە.
زێﺪان ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪی ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﭘێ دەﮔﺎت زێﻨەدﯾﻦ زێﺪاﻧﯽ ﺋەﻓﺴــﺎﻧەی ﭘێﺸﻮوی ﻓڕەﻧﺴﯽ ،ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﯿەوە ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪ و ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎراﺳﺘە دەﻛﺮێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەی )ﺋﺎس(ی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ﺑوی ﻛــﺮدەوە :ﻓﻠﯚرﻧﺘﯿﻨﯚ ﭘێﺮێــﺰی ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾــﺪ ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوە دەﮔەﯾەﻧێﺘە زێﺪان ،ﺋەﮔــەر ﻟە وەرزی
داھﺎﺗــﻮو ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﻛﺎﺳــﺘﯿﺎ )ﺗﯿﭙــﯽ دووەﻣﯽ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ( ﺑﮕەﯾەﻧێﺘە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دووی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ،ﺋەوا ﭘﯚﺳﺘﯽ راھێﻨەری ﺗﯿﭙەﻛەی ﻟێ دەﺳﺘێﻨێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ،ﭘێﺮێﺰ ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ﺟێﮕﺮەوەی زێﺪاﻧﯿﺸﯽ دﯾﺎری ﻛﺮدووە ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﭬﯿﻜﺘﯚر ﻓێﺮﻧﺎﻧﺪﯾﺰی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪە.
زێﺪان وەرزی راﺑــﺮدوو ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەی ﺑﭙێﻜێ و ﺗﯿﭙﯽ ﻛﺎﺳﺘﯿﺎ ﺑﮕەﯾەﻧێﺘەوە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دووی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ،ﺑەم ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎﻧەﻛە ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھەﻟێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﭘێ دا و ﺋەﮔەر ھەر ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوا ﺑەﯾەﻛﺠﺎری ﻟە ﯾﺎﻧەی ﺷﺎھﺎﻧە دوور دەﺧﺮێﺘەوە.
ﺧەﺗەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻣﯿﺴــﯿﯿەوە، ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری ﻟێﮋﻧــەی ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛــە ﺧەﺗەﻛــەی ﺑەھﯿــﭻ ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻧەدا و ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛەﻣەﻛﺎﻧﺪا ،ﺧەﺗەﻛە ھەر ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﻣﺎﺑﻮوەوە. ﺟێﯽ ﺑﺎﺳــە ﻣﯿﺴﯽ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﯾﺎرﯾﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردەی وﺗەﻛەی ﻟە ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛەدا رەﺗﯽ ﻛﺮدﺑــﻮوەوە ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛە وەرﺑﮕﺮێﺖ ،دوای ﺋەوەی ھەڵﺒﮋاردەی وﺗەﻛەی ﺑە دوو ﮔﯚڵ ﺑەراﻣﺒەر ھەڵﺒﮋاردەی ﭘﺎڕاﮔﻮای ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑﻮو.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﻮﭘﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﻣﯿﺴــﯽ ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑەم ﺋەو ﺋەﺳﺘێﺮەﯾەی ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧەی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ رەﺗﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﺧەﺗەﻛە وەرﺑﮕﺮێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺎن ﻛﺮد ﻛە ﺑەھﯚی دڵﺘەﻧﮕﯽ ﻣﯿﺴــﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردەﻛــەی ،رەﺗــﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧــﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛــە وەرﺑﮕﺮێﺖ. دوای رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ
15
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
دﯾﯿﮕﯚ ﻛﯚﺳــﺘﺎی ھێﺮﺷــﺒەری ھەڵﺒﮋاردەی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ و ﯾﺎﻧەی ﭼێڵﺴﯿﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ،ﻟە وﺗﯽ ﻛﻮێﺖ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻟە ﯾﺎرﯾﯿەﻛﯽ ھەﭬﺎڵﯿﻨﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاوی ﻋەرەﺑﯽ ﻛﺮد. ﭘێﺶ دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛە ﻛﯚﺳﺘﺎ ﺑە ﭘﯚﺷــﯿﻨﯽ دﺷﺪاﺷە ھﺎﺗە ﻧێﻮ ﯾﺎرﯾﮕە و ﻟەﻻﯾەن ھﺎﻧﺪەراﻧەوە ﺑە ﭼەﭘڵەڕێﺰان ﭘێﺸــﻮازﯾﯽ ﻟێ ﻛﺮا .ﻟە ﯾﺎرﯾﯿەﻛەدا ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاوی ﻋەرەﺑﯽ ﻟە ﯾﺎرﯾﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺑﭽﻮوﻛﻜﺮاوەی ﻧێﻮ ھﯚڵەﻛﺎن ،ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﺗێﺪا ﻛﺮد و ﺗﯿﭙێﻜﯿﺎن درێﺴــﯽ ﯾﺎﻧەی ﭼێڵﺴﯽ و ﺗﯿﭙێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن درێﺴــﯽ ﯾﺎﻧەی ﻧﯚﺗﻨﮕﮫﺎﻣﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻟەﺑەر ﻛﺮدﺑﻮو. ﻛﯚﺳﺘﺎ ﭘێﺸەواﯾەﺗﯿﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﯾﺎﻧەی ﭼێڵﺴﯽ ﻛﺮد و ﺗﻮاﻧﯽ ﺗﯿﭙەﻛەی ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ 7ﮔﯚڵﯽ ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﺳەرﻛەوێﻨێ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚی 5ﮔﯚڵﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛەی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد.
ﺑﯚﭼﯽ ﻣﯿﺴﯽ ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻛﻮﭘﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی رەت ﻛﺮدەوە؟
وەرزش
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻣﺎﻧﺎﻛﺮدﻧەوە ﻟﯚی ھەرە ﻧﺰﻣﯽ زﻣﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨێﺖ .زﻣﺎن دوو ﻟﯚﯾە ،ﻟﯚی وﺷــە ﺑە وﺷەﯾە ،ﺋێﻤە ﻛە دەڵێﯿﻦ ﭘەرداخ واﺗﺎ ﭘەرداخ، ﻛﺘێــﺐ واﺗــﺎ ﻛﺘێﺐ .ﺑەم ﺋەوەی ﻛە زﻣﺎن دەوڵەﻣەﻧــﺪ دەﻛﺎت ،ﻟﯚی وێﻨەﮔەرﯾﯿە .ﻟە ﻟﯚی وێﻨەﮔەرﯾﺪا ﺋێﻤە ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟﻤﺎن ھەﯾە ﺷﻮﺑﮫﺎﻧﺪﻧﻤﺎن ...ھەﯾە ،ﻛە ﺋەواﻧە زﻣﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪ دەﻛەن.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﻣﺤەﻣەد رەﻣەزاﻧﯽ:
وەرﮔێڕ دەﺑێ وەك ﻧﻮوﺳەرێـــ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ-ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻣﺤەﻣــەد رەﻣەزاﻧــﯽ ،وەرﮔێڕ و ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨــەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ دۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘەی وەرﮔێڕان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﺪەﺳــەﻧﮕێﻨێﺖ و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :وەرﮔێڕاﻧﯽ ھﻮﻧەری و ﺑﺎش ﺑەﻻی ﻣﻨەوە ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻣﻮﻣﺎرەﺳــە و راھێﻨﺎن ﺑێ ﺑﯚ ﻓڕﯾﻨﯽ ﻧﻮێ ،ﺑﯚ داھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﻮێ“ .ھﺎوﻛﺎت ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی ﺳﺎدەﻛﺮدﻧەوەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا رەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﻟە زﻣﺎﻧﯽ رۆﻣﺎن و ﭼﯿﺮۆﻛﺪا ﻛﺎرﻣﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﺴﺘﺮاﻛﺘە ،ﻛﺎرﻣﺎن ﺑە وﺷەی ﻣﺎﻧﺎﯾﯽ و دەﺳــﺘەواژەی ﻣﺎﻧﺎﯾﯽ و ﺳــﯿﻤﺒﻮل و ﺋﺎﻣﺎژە ھەﯾــە ،ﻛە ﺋەواﻧە دەرھﺎوێﯿﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ زﻣﺎﻧﯽ رۆﺑﯚﺗێﻜﻤﺎن ﺑﯚ دەﻣێﻨێﺘەوە“.
ﺋﺎﺳﺘﯽ وەرﮔێڕان ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻟەﭼﺎو ﭼەﻧﺪ دەﯾە ﻟەﻣەوﺑەر ﻛە ژﻣﺎرەی وەرﮔێــڕ و ﭼﺎﭘﺨﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﻮو ،ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ ﺋەﮔــەر ﺑــﺎس ﻟــە 5دەﯾــەﻟەﻣەوﺑەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﺎو ھەﺑــﻮو ﻟە ﺑﻮاری وەرﮔێڕاﻧﺪا ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەر ﺑﻮون ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ ﻛﺎری وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﺣەﺳــەن ﻗﺰڵﺠﯽ ﻛە ﺧــﯚی ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس ﺑﻮو ﻛﺎری وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻛﺮدووە ﯾﺎن ﻋەﺑﺪو ﺣەﺳــەﻧﺰادە و ﻟە ﺑﺎﺷــﻮورﯾﺶ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯿﺨﯚف و ﺑەرھەﻣە ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رووﺳﯿﺎم ﺑەرﭼﺎو دەﻛەوت ﻛە دەﻛﺮاﻧەوە ﻛﻮردی، ﺟەﻻل دەﺑﺎغ ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی وەردەﮔێــڕا ،ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋەو وەرﮔێڕاﻧﺎﻧە ﺋەﮔەرﭼﯽ ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻛەم ﺑﻮو ،ﺑــەم زۆر رێﻜﻮﭘێﻚ ﺑﻮون و ﻻم واﯾە ﻟە ﺑﻮاری دەﻗﯽ ﻛﻮردﯾﯿــەوە وەك ﺑەھﺎﯾەك ھەر دەﻣێﻨﻨەوە ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەوڵ و ﺗەﻗەﻻ ﻟە ﺑﻮاری ﺟﯚراوﺟﯚردا ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺋێﺴــﺘە رەوﺗێﻜﯽ ﺟــﻮان ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ و دەﻗە وەرﮔێــڕاوەﻛﺎن زۆر ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ دەﭼــﻦ و ﺋەواﻧەی ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور دەﻛﺮێﻦ ﺗﺎﻣــﯽ ﻛﻮردﯾﯿﺎن زۆر ﻛەﻣﺘــﺮە و زﯾﺎﺗــﺮ ﺗﺎﻣﻮﭼێﮋی ﻋەرەﺑﯿﯿﺎن ھەﯾە ،رێﺰﻣﺎﻧەﻛەﯾﺎن ھەﺳﺖ دەﻛەی ھەﻣﺎن رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿــە .ﺋەﮔەرﭼــﯽ دژی ھﺎﺗﻨﯽ وﺷەی ﺑێﮕﺎﻧە ﻧﯿﻢ ﺑﯚ ﻧﺎو زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ،ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜەی ﺷﺎﻋﯿﺮە ﻛﻼﺳﯿﻜەﻛﺎﻧﻤﺎن وﺷــەی ﻋەرەﺑﯽ و ﻓﺎرﺳــﯿﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑــﺮدووە ،ﺋەوەﻧﺪە ﺟﻮان
ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ﺑﺮدووە ﻛە وﺷــەﻛە ﻛﻮردێﻨﺪراوە ،ﺑــەم رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﺑێﮕﺎﻧــە زﻣﺎﻧەﻛەﻣــﺎن ﺧــﺮاپ دەﻛﺎت ﮐﺎﺗێــﮏ ﻟــە رێﮕــەی وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻧﺎﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧە و دەﻣﺴــﺎردەوە ﺑێﺘە ﻧــﺎو زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە .ﺷــﻜﻮر ﻣﺴــﺘەﻓﺎ وەرﮔێڕێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﺑەﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻮو، ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺧﯚی ﻓێﺮی ھەﻣﻮو زاراوە ﺗﻮرﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد، ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ و ﻗەرﻗﯿﺠﯽ و ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵﯿﯿەوە وەرﮔێڕاﻧﯽ دەﻛﺮد” ،ﺗەﻧەﻛە“ و ”ﺋەﻓﺴﺎﻧەی ﭼﯿــﺎی ﺋﺎﮔﺮی“ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﺷــﺎر ﻛەﻣﺎل زۆر ﺑــە ﺟﻮاﻧﯽ و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧە ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــﻮردی ،ھەروەھــﺎ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯿﺰ ﺋﺎﯾﺪﻣﺎﺗﯚﻓﯽ وەرﮔێڕاوە ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻛﻮردﯾﯿەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر رەﺳــەﻧﯽ دەﻛﺎر ﻛﺮدووە، ﺑەم داﺧﯽ ﮔﺮاﻧــﻢ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻧﻮوﺳەر و ﺷﺎﻋﯿﺮەﻛﺎﻧﻤﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﯽ ﻛــەم دەزاﻧﻦ ،ﺧﯚزﮔە
ﺑــەم ھﯿــﻮام دەﺧﻮاﺳــﺖ ﺑەرھەﻣﯽ وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻟە ﺑﻮاری رۆﻣﺎن و ﭼﯿﺮۆﻛــﺪا زۆر ﺑﻮواﯾە ﻟەﺑەرﺋەوەی رۆﻣــﺎن و ﭼﯿﺮۆك دەﺗﻮاﻧﻦ زﻣﺎن ﻟﻮوس ﺑﻜەن. واﺗــﺎ ﭘێﺪاﮔﺮﯾﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەوەﯾــە وەرﮔێــڕان دەﺑێ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿەوە ﺑﻜﺮێﺖ؟ دەﺑــێ زﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ وﻓﺎرﺳــﯽ و ﻋەرەﺑــﯽ ﺑەردەﯾﻦ، ﺋێﻤە ﺑﯚ وەرﮔێــڕان دەﺑێ روو ﺑﻜەﯾﻨە زﻣﺎﻧــە ﺋەوروﭘﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻛە ﺑەﺷــﯽ ھەرە زۆری ﺑەرھەﻣە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەو زﻣﺎﻧەﯾە. ﺋــەو رۆﻣﺎن و ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘە وەردەﮔێڕدرێﻨە ﺳەر زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ،ﻟــەرووی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ دەق و ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿەوە ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﯿﺖ؟ ﺋەواﻧەی ﺑــە ﭼﯿﺮۆك و رۆﻣﺎنﻛﺮاون ،ﻛێﺸەﯾەﻛﻢ ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،چ ﭼﯿﺮۆﻛە ﻛﻼﺳﯿﻜەﻛﺎن و چ ﺋەواﻧەی ﮔﯚﺗﯿﻚ و ﺳﯿﻤﺒﯚﻟﯿﻚ و رۆﻣﺎﻧﺘﯿﻜﻦ .ﺑــەم ھەﻧﺪێﻚ وەﮔێڕان دەﺑﯿﻨــﻢ ﻛە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ھﯚڵەﻧﺪی و ﺳﻮﯾﺪﯾﯿەوە .ﻛﺮاون ﻛــە وەرﯾــﺎن ﻧەﮔێڕاوەﺗــەوە، ﺑەڵﻜــﻮ ﻣﺎﻧﺎﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻣﺎﻧﺎ ﻛﺮدﻧەوە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﻧﺰﻣە، ﻣﺎﻧﺎﻛﺮدﻧەوە ﻟــﯚی ھەرە ﻧﺰﻣﯽ زﻣﺎن ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨێﺖ .زﻣﺎن دوو ﻟﯚﯾە ،ﻟﯚی وﺷە ﺑە وﺷەﯾە، ﺋێﻤە ﻛە دەڵێﯿﻦ ﭘــەرداخ واﺗﺎ ﭘەرداخ ،ﻛﺘێﺐ واﺗﺎ ﻛﺘێﺐ .ﺑەم
ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ھﻮﻧەرﯾﺖ ﺋﺎﻓﺮاﻧــﺪ ،دەﺑێ ﻟە ﺧەوی ھﻮﻧەرﯾﺪا ﺑﯿﺖ ،زۆر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە ﺋەﮔەر ﺧەﺑەرت ﺑێﺘەوە ،ﺋەﮔەر ﺧەﺑەرت ﺑﻮوەوە و ﺑﯿﺮت ﻟە ﺗەﻛﻨﯿــﻚ ﻛﺮدەوە ،ﻛﺎرەﻛەت ﺧﺮاپ دەﺑێ ﻛەﺳﯽ وەك ﺷــێﺮزاد ﺣەﺳەن ﻛە ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــێﻜﯽ ﺑەﺗﻮاﻧﺎﯾە و زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ﺑەﺟﻮاﻧﯽ دەزاﻧێــﺖ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ زﻣﺎﻧﯽ زاﻧﺴــﺖ و رەﺧﻨــە و زاﻧﺴــﺘە ﻣﺮۆﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە،
ﺋــەوەی ﻛە زﻣــﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪ دەﻛﺎت ،ﻟــﯚی وێﻨەﮔەرﯾﯿــە. ﻟــە ﻟــﯚی وێﻨەﮔەرﯾــﺪا ﺋێﻤە ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﻤﺎن ھەﯾە ﺷﻮﺑﮫﺎﻧﺪﻧﻤﺎن ھەﯾــە ،ﺋﺎﻣﺎژەﻣــﺎن ھەﯾــە، ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺋەدەﺑﯽ و ﻣێﮋووﯾﯽ و
ﺋﺎﯾﻨــﯽ ،ﺋﯿﺪﯾﯚﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە و دەﺳــﺘەواژەﻛﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﺋەواﻧە زﻣﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪ دەﻛەن. ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻣﯿﺪﯾــﺎ و ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﻛﺮاوەﺗە
ﺑــەردەوام ﻟەﻻﯾەن ﻧەوەی ﺋێﻮە ﻛە ﺷﺎرەزاﯾﯽ و ﺋەزﻣﻮوﻧﯿﺎن ﻟە زﻣــﺎن و رێﺰﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ھەﯾە ،ﻧەوەی ﺗــﺎزە ﺑە ﻛﻮردی ﻧەزان ﺗﺎواﻧﺒــﺎر دەﻛەن ،ﺑەم
ﺋەواﻧەی ھەوڵ ﺑــﯚ ﺑەﺗﺎڵﮑﺮدﻧەوەی زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﻟە ﺗﻮێ ﻣﻌﺮﯾﻔﯿﯿەﮐەی دەدەن،زڕە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی دەھــﯚﻛﺎری ﻧەزۆﻛﯽ ﺑێ دەﺳەﺗﻦ ،ﺗﺎ ﺋەو ﺟێﮕەﯾەی ﮔﺎ ﺑەدەﻧﮕــﻢ ﺑڕوات ﻣﻦ دژی ﺋەو رەوﺗە ﺧەﺑﺎت دەﻛەم. ﺑــﺎو ﻛە ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋەوەی ﻛەس ﻟێﯽ ﺗــێ ﻧﺎﮔﺎت ﺋەو ﻟﯚﯾە ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿﯿەی زﻣﺎن ﻛە ﺋﺎﻣﺎژەت ﭘێ دا ﺑــەﻛﺎر ﻧﺎھێﻨﺪرێﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە دروﺳﺘە؟ ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻟەزﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار و ﺑێ دەﺳەت و ﻧەزۆﻛﻦ ،ﺋەواﻧە ھێڵێﻜﯿﺎن داﻧﺎوە ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردی ﻻدێﯿﯽ و ﻛﻮردی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛە ﺋەوە ھەڵەﯾە و زاﻧﺴﺘﯽ ﻧﯿﯿە. ﺋــەم رۆژاﻧــە رۆﻣﺎﻧێﻜﺘﺎن ﺑەﻧــﺎوی ”ھــەرا و ﺗﻮوڕەﯾﯽ“ ﻟە وﯾﻠﯿﺎم ﻓﯚﻛﻨــەر ،وەرﮔێڕاوە ﻛە وەك ﺧــﯚت ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەﻛــەی 3 ،ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻣەﻧــﺖ ﻟەﺳــەر داﻧــﺎوە ،ﺋــەو رۆﻣﺎﻧە ھﯽ 90ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەرە و ﻟە ﭘﻠەی ﺷەﺷــەﻣﯽ 100رۆﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪاﯾە ،ﺑﯚﭼﯽ دوای ﺳــەدەﯾەك ﺋــەو رۆﻣﺎﻧە دەﻛﺮێﺘە ﻛﻮردی ،ﺋەوە ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺋەوەﯾە ﻟە وەرﮔێڕاﻧﺪا ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﻧﺰم و ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﺪاﯾﻦ؟ ﻟەو ﺳــەردەﻣەدا ﻛە رۆﻣﺎﻧﯽ”ھەرا و ﺗﻮوڕەﯾﯽ“ ﻧﻮوﺳﺮاوە ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ رووﺳﯿﺎ و ﭼﯿﻦ و ﺑەﮔﺸﺘﯽ رۆژھەت، وﺗﺎﻧــﯽ ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوار ﺑﻮون، ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ ﺗﺎ ﺋەو رادەﯾە ﺑﻮو ﻛە ﻧەﯾﺎﻧﺪەزاﻧــﯽ ﺑﺨﻮێﻨﻨەوە و ﺑﻨﻮوﺳــﻦ ،ﻟەو ﺳەردەﻣەدا ﻛێ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﻟەو ﺋﺎﺳﺘەدا زاﻧﯿﺒﺎﯾە و ﺋەو رۆﻣﺎﻧەی وەرﮔێڕاﺑﺎﯾە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی؟ واﺗﺎ ھﯚﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە.
ﺋێﻮە ﺑــەو ھەﻣــﻮو ﺋەزﻣﻮوﻧەوە ﺑەرھەﻣــە ﻛﻼﺳــﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەﯾەك ﻟەﻣەوﺑەری رۆژاوا وەردەﮔێــڕن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا زﻣﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەی رۆژاوا ﮔﯚڕاﻧﯽ زۆری ﺑەﺳــەر ھﺎﺗﻮوە و دەﺳﺘەواژە و وﺷــەی ﯾەﻛﺠﺎر زۆری ﺑﯚ زﯾﺎد ﺑﻮوە ،ﭘێــﺖ واﻧﯿﯿــە ﺋێﻮەﯾﺶ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﻦ ﻟــە ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ھێﺸﺘﻨەوە و ھﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻧەوە ﺗﺎزەﯾە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەوە راﺳــﺘە ،ﻟێﺮەداﻧﺎﭼﺎرم ﺑێﻤە ﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەت. دەﺳــەت و ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی دەﺳەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﺑﻮارەدا ﺧەﻣﺴﺎرد ﺑﻮوە .ھەر ﻟە ﻣێﮋوودا واﺑﻮوە ﻛە ﻧﻮوﺳەران ھەژار و دەﺳﺘﻜﻮرت ﺑــﻮون ،ﺑەڵــێ رەﻧﮕــە ﺋەﮔەر ﻛەﺳﺎﻧﯽ وەك ﺧەﺳﺮەو ﺟﺎﻓﻤﺎن زۆر ﺑﻮوﺑﺎﯾــە ،ﺑــەم زﻣﺎﻧــﯽ رۆژاواﯾﯿﺎن ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ زاﻧﯿﺒﺎﯾە، ﺑێ ﻣﻨەت ﺑﻮوﺑﺎن ﻟە دەﺳەت، دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻛﺎر ﺑﻜــەن ،ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی ﻣێــﮋوو ﺑﻜــەی ،ﻟە ﺋەوروﭘــﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﺶ ﺋەو ﮔﺮﻓﺘﺎﻧە ھەﺑﻮون ،ﭬﯿﻠﯿﺎم ﻓﯚﻛﻨەر ﺑەﺧەﯾﺎڵ ﺑــﻮوە ﺑە رۆﻣﺎن ﺑەڕێ ﺑﭽێﺖ ،ﺑــەم ھﯚڵﯿﻮود ﻓﺮﯾﺎی ﻛەوﺗــﻮوە و ﻓﯿﻠﻤﻨﺎﻣــەی ﭘێ ﻧﻮوﺳﯿﻮە و دەوڵەﻣەﻧﺪی ﻛﺮدووە و وای ﻛﺮدووە ﺑێ ﻣﻨەت ﺑێ ﻟە دەﺳــەت و داﻧﯿﺸێ دەﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼﯿﺮۆك و رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ. ﺑەم ﺋەوە ﻟەﻧﺎو ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ
ﻛــﻮرددا ھــەر ﻟە ﻣێــﮋووەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھــەر ھەﯾە، ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛە ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺋەو زﻣﺎﻧﺰاﻧە ﺑــە ﺋەزﻣﻮوﻧﺎﻧەی وەك ﺋێﻮە ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێ ﺟﯚرێﻚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەزاﻧﻦ ﻟە ھەﻣﺒەر ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺳەدەی راﺑــﺮدوو ،ﺋێﻮە 3ﺳــﺎڵﯽ ﻛﺎر و ﺗەﻣەﻧﺘﺎن ﺑﯚ ھــەرا و ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﺗەرﺧــﺎن ﻛــﺮد ،ﺧــﯚ دەﻛﺮا رۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﻧﻮێ و ﺳــەردەﻣﯽ ھەڵﺒﮋێﺮن ﺑﯚ وەرﮔێڕان ،ﺑﯚ ﺋەوە ﻧەﻛﺮاوە؟ ﻧﺎ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﮔەر ﺑﺎﺳﯽ ﺧﯚم ﺑﻜەم ،ﻣﻦ ﺗﯚﻣﺎرێﻜﻢ ﻟە ﻧﺎوی رۆﻣﺎﻧە ھەرە ﺑﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی 21ﭘــڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛــە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھــﯽ 2014ن و ﺧﺴــﺘﻮوﻣەﺗە ﺑەرﻧﺎﻣەوە ﻛە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜەم و وەرﯾﺎن ﺑﮕێڕﻣەوە ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی. ﺋێﺴﺘە وەك ﺳــەدەی راﺑﺮدوو ﻧﯿﯿە ،ﺋێﻤە دەزاﻧﯿــﻦ ﻟە دﻧﯿﺎدا ﭼــﯽ ھەﯾــە و چ ﺑەرھەﻣێــﻚ ﮔﺮﻧﮕە ،دەزاﻧﯿﻦ ﻛﺎرە ﭘﯚﺳــﺖ ﻣﯚدێﺮﻧەﻛﺎن ﭼﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘە ﻟەﻧﺎو ﺧﻮێﻨــەری ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا .ﻣﻦ 13رۆﻣﺎﻧﯽ ھــەرە ﺑﺎش و ﻧﺎوازە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻧەﻛــﺮاوە ،ﻛــﯚم ﻛﺮدووەﺗەوە و ﭘﻼﻧــﻢ ھەﯾە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜەم ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ھﯿﭻ ﺷﻮێﻦ و ﻛەﺳێﻚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻢ ﻟێ ﻧەﻛﺎت، ھــەرە ﻧﺎوەﻧﺪە ﺑﺎﺷــەﻛەﻣﺎن ﻟە رۆژھــەت ”ﻏەزەﻟﻨﻮوس“ە، ﺑەم ﻣﻦ 3ﺳــﺎڵ ﻟــە ﺗەﻣەﻧﻢ ﺑﯚ رۆﻣﺎﻧێــﻚ داﺑﻨێﻢ ،ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎی ﺋــەوەی ﻧﯿﯿە ﻧﺮﺧێﻜــﯽ وام ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﭘێﯽ ﺑەردەوام ﺑﻢ. واﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﯿﻨە دەروازەﯾەك
چ ﻟــە ﻛﺎری ﮔﯚﺗﯿﻜــﺪا ،چ ﻟە ﻛﺎری رۆﻣﺎﻧﺘﯿﻚ و ﻛﻼﺳــﯿﻜﺪا، وەرﻧەﮔێــڕدراون ﺑــﯚ ﻛﻮردی. ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەو زﻣﺎﻧﺎﻧــە ﻧﺎدﯾﺎرە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا .ﺑەرھەﻣﯽ ﭘﯚﺳــﺘﻤﯚدێﺮن ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ زﻣﺎﻧــەﻛﺎن و ﺷێﻮازەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ،ﺑەم ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ دەﻛﺎت .ﺗﯚ ﭘەﯾﮋەﯾەﻛﺖ ﻟە ﺑەردەﻣە ﺑــە 30ﭘﻠﯿﻜﺎﻧەوە، ﺗەﻧﯿﺎ 3داﻧەی ﺳــەرەوە و ﯾەك دوو داﻧەی ﺧــﻮارەوەت دﯾﺎرە، ﺋەی ﻟــەو ﺑەﯾﻨــەدا ﺋێﻤە ﭼﯽ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺋێﻤە زﻣﺎﻧــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﻤﺎن ﻧﯿﯿە، زۆرﺑەی ﺋەو رۆﻣﺎﻧﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘە وەردەﮔێڕدرێﻨــەوە ،ﻣــﻦ ﭘێﻢ زﻣﺎﻧــﯽ ﭼﯿﺮۆك ﻧﯿــﻦ ،ﻻم واﯾە وەرﮔێڕ دەﺑێ وەك ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻟەﻧــﺎو دەﻗەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ .ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿە ﺋێﻤە ﭼﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟە 32دداﻧەﻛەﻣﺎﻧــﺪا ،ﺋێﻤە دوو ﺑﯚ ﺳێ دداﻧﻤﺎن ھەﯾە ،ﺋەی ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ؟ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﻟــە ﺧﯚﺗــﺎن دەﻛەﻣەوە ،ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿە ﺑەڕای ﺋێﻮە ﭼﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﺎﺷە؟ داﺧﯽ ﮔﺮاﻧــﻢ ،دڵﻨﯿﺎم ﻟە ھەرﭼﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 10 وەرﮔێــڕی ﺑەﺗــەواو ﻣﺎﻧﺎﻣﺎن دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێ .ﻣﺎﻧﺎﻛەرەوەﻣﺎن ھەﯾە ،ﻣﺎﻧﺎ دەﻛەﻧەوە .ﺟﯿﺎوازی ﻣﺎﻧﺎﻛــەرەوە و وەرﮔێڕان وەك ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧە واﯾە ﻟەﮔەڵ ﺳــەﯾﺎرەﯾەﻛﯽ ﻣﺎرﺳــﯿﺪس، ھەردووﻛﯿــﺎن ﺗﺎﯾەﯾــﺎن ھەﯾە و دەڕۆن ،ﺑــەم ﺋــەو ﻟە ﻛﻮێ و ﺋەﻣەﯾــﺎن ﻟــە ﻛــﻮێ ،واﺗــﺎ
وەرﮔێڕاﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻣﻮﻣﺎرەﺳــە و راھێﻨﺎﻧە ﺑﯚ ﻓڕﯾﻨﯽ ﻧﻮێ و ﺑﯚ داھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دﯾﺴــﻜﯚرس ﻟە ﻧێﻮان ﻧــەوەی ﻧﻮێ و ﻧەوەی ﭘێﺸﺘﺮ ،ﭘێﺖ واﯾە ﺋەو ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿە ﻟە ﻧەوەی ﺋێﻮەدا ھەﺑێﺖ ﻛە ﺑێﻦ و ﺑەرھەﻣە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕێڕن و ﺑﺒﻦ ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑﯚ ﺋەو ﻧەوە ﮔەﻧﺠە ،ﺑەڕای ﺋێﻮە ﻛﺎری ﺋەواﻧﯿﺶ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺎﻛﺎت؟ ﺑەڵــێ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن .ﻣــﻦ ھﯿﭻﮔﺮﻓﺘێﻜــﻢ ﻧﯿﯿە ﻟــە داھێﻨﺎﻧﺪا، ﺋەﮔەر ﺑێﻤە ﺳــەر ﺑﺎﺳﯽ ﺧﯚم، ھﯿــﭻ ﺳــﻨﻮورێﻜﻢ ﺑــﯚ ﺧﯚم داﻧەﻧــﺎوە ،ﻛﺎﻣــە زﻣــﺎن ﻧﻮێﯿە دەﺳــﺘﯽ ﺑﯚ دەﺑــەم ،ﺋەوە وەك ﺑﺎﺳــﺖ ﻛﺮد ھﺎﻧــﺪەر دەﺑێ ﺑﯚ ﮔەﻧﺠــﺎن ،ﺑــەم ﮔﺮﻓﺘێﻜﻤﺎن ھەﯾە .ﻟــەو رۆژەوەی ﺗﺎﻣێﻼ و دۆﻧﻜﯿﺸــﯚت ﺑو ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳــەﺗﺎن رۆﻣﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە ﻛە زﻣﺎﻧەﻛەﯾﺎن زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە
وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺋێﻤە ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛەﯾە، ﻟەﺑەرﺋــەوەی وەرﮔێڕەﻛــە ﻧﺎﺑێﺘــە ھﺎوڕێ ﻟەﮔــەڵ دەق، ﺗێﻜەڵ ﻧﺎﺑێــﺖ ،ﻧﺎﺗﻮێﺘەوە ﻟەﻧﺎو دەﻗەﻛــەدا و دەﻗەﻛە ﻟە رۆﺣﯽ ﺋەودا ﻧەﺗﻮاوەﺗەوە ،ﻧەﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو ﻓەزاﻛەوە ،ﺋێﻤە دەﯾﺎن رۆﻣﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە ﺧەﺗﯽ ﻧﯚﺑڵﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﻟەﺑەرﭼــﯽ ﺋــەو ﺧەﺗﺎﻧەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە؟ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــەدا زﻣﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﭼﯚن دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە؟ ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری و ﻣﯿﻌﻤﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ھﻮﻧــەری ﺗﯿﺎداﯾــە ،ﺗــﯚ ﺋــەو ﻣﯿﻌﻤﺎرﯾﯿە دەﺑێ وەرﺑﮕێڕﯾﺘەوە. ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻟــە ھﻮﻧــەری وەرﮔێڕان ﻛــﺮد ،ﻟە وەرﮔێڕاﻧﺪا زﻣﺎﻧﯿــﺶ ﻛﯚڵەﻛەﯾەﻛــﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﭘێﺖ واﯾە دەﺑێ زﻣﺎن ﻟە وەرﮔێڕاﻧﺪا ﭼﯚن رۆڵ ﺑﺒﯿﻨێﺖ؟
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ـــــــﻜﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻟەﻧﺎو دەﻗەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ وەك دﯾــﺎرە زﻣﺎﻧﯽ ”وﺷــە ﺑەوﺷە“ ﺑﯚ دوو دەﺳــﺘە دەﺑێﺖ، ﺋەواﻧەی ﻛە زاﻧﺴــﺘﯽ رووﺗﻦ، وەك ﺑﯿﺮﻛﺎری و ﻛﯿﻤﯿﺎ و ﻓﯿﺰﯾﺎ و ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎن و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی، ﻟﯚی زﻣﺎﻧﯽ ”وﺷە ﺑە وﺷە“ ﯾﺎن
ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ،زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺧﯚی ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر دەوڵەﻣەﻧﺪە ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﻛــێ ﻛەڵﻜﯽ ﻟــێ وەردەﮔﺮێ. ﻣﯚﺳﯿﻘﺎرێﮏ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛەﻣﺎﻧﯽ
ﺋەﮔــەر زﻣﺎﻧﯽ ھﻮﻧــەری و رۆﻣﺎن ﺑﮫێﻨــﯽ و ﭘﺎﻛﯽ ﺑﻜەﯾەوە ﻟە ﺋﯿﺪﯾﯚم و وێﻨە ﺳﺎزی و وێﻨەﮔەری ،ﺋەو زﻣﺎﻧە وەك ﻣﺎﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﮔە ﺑەﺗﺎڵ دەﺑــێ ﻟە ھەﻣﻮو ﭼێﮋێﻜﯽ ھﻮﻧەری دﯾﺘڕاڵ ﺑﯚ ﺋەواﻧە ﺑەﻛﺎر دێﺖ .ﺗﯚ ﻟەو زﻣﺎﻧەدا ﻛــە ﮔﻮﺗﺖ ﺋﺎو ھەر ﻣەﺑەﺳــﺘﺖ ﺋﺎوە ،ﺑەم ھەر ﺋەو ﺋــﺎوە ﻛە ھﺎﺗﯿﯿە ﻓەزای ﺷــﯿﻌﺮ و ھﻮﻧەر و رۆﻣﺎﻧــەوە ،دەﺗﻮاﻧێ ﺳــﯿﻤﺒﻮل ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺷﯚردﻧەوەی ﮔﻮﻧﺎە ،ﺳــﯿﻤﺒﻮل ﺑێــﺖ ﺑﯚ ﻧﺎو ﻣﻨﺪاڵﺪاﻧــﯽ داﯾــﻚ ،دەﺗﻮاﻧــێ ﺳــﯿﻤﺒﻮل ﺑێﺖ ﺑﯚ ژﯾﺎن ،ﻟەوێﺪا ﺋﯿﺘــﺮ ﻟﯚﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی زﻣﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە .ﻟﯚی وێﻨەﮔەری زﻣﺎن ﯾﺎن زﻣﺎﻧﯽ وێﻨەﺳﺎزی دەرﯾﺎﯾەﻛﯽ ﺑێ ﺳﻨﻮوری ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﺋەدﯾﺒﺎﻧﯽ داھێﻨەر ﻛە ﺑەﺷــﻮێﻦ ﺗﺎزەﮔەرﯾﯿەوەن، ﺋەدﯾﺒــﺎن و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﺑەھــﺮە .ﻟــە ﺑــﻮاری رۆﻣﺎﻧﺪا .ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺋەو زﻣﺎﻧە ﺳەروﻛﺎرﻣﺎن ھەﯾە .ﻟەو زﻣﺎﻧەدا ﺋﺎﻣێﺮ و ﻛەرەﺳﺘە ﯾەﻛﺠﺎر زۆرە، ﺋﺎﻣێــﺮە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن وەك ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ وێﻨەﻛێﺸﯽ ﻛە ﺳەﺗﺎ 99ی رەﻧﮕەﻛﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺋﺎﻣﺎدەن، ﻟە ھﻮﻧەردا ﺗﯚ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ”وﺷە ﺑە وﺷە“ ﻛەڵﻚ وەردەﮔﺮی ،ﺋﺎوﯾﺶ ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺋﺎو ﺑەﻛﺎر دەﺑەی ،ﺑەم ﻟە ھﻮﻧەری ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻣڕۆ ،چ ھﻮﻧــەری ﻣﯚدێﺮن و چ ﭘﯚﺳﺖ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺶ ،ﮔێڕاﻧەوە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ،ﮔێڕاﻧەوە ﮔﺮﻧﮕە و ﺗــﺎ دﻧﯿــﺎ دﻧﯿﺎﯾــە رۆﻣــﺎن ﮔێڕاﻧەوەی ﺗﯿﺎدا دەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﻟــە ﮔێڕاﻧەوە، ﭼﯚن ﮔێڕاﻧەوەﯾە ،واﺗﺎ ﺋﺎﻓﺮاﻧﺪﻧــﯽ زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﻧﻮێ ،زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭼﯿﺮۆك و رۆﻣﺎن. زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﺎﻧەی ﺗﯿﺎدا ھەﯾە ﻛە ﺋﺎﻣﺎژەت ﭘێ دان؟ ﭘﺘﺎﻧﺴــﯿەل ﯾــﺎنﺗﻮاﻧﺎی ﺷــﺎراوەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺋﯚﻗﯿﺎﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﺑــێ ﺳــﻨﻮورە ،ھﯿــﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﻤــﺎن ﻧەﺑێ ﻟەوەی ﻛــە ﻛﺎﻣــە رۆﻣــﺎن و ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﭘێﭽەوﭘﻮوچ و ﭘــڕ وردەﻛﺎرﯾﯿــە، دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــەواو ﺳــەرﻛەوﺗﻮو و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧە ﺑﯿﮕﻮازﯾﻨەوە
ﭘێﯿە ﻛە دەﺳﺘﻜﺮدی ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ وەﺳﺘﺎﯾە ،ﺑەم ﻣﯚﺳﯿﻘﺎرەﻛەﯾە ﻛە دەﺗﻮاﻧێ داھێﻨﺎﻧﯽ ﭘێ ﺑﻜﺎت. ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜــە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻟە داﯾﻚ دەﺑێﺖ ﻛە ﻧﯿﺎزی ﺳــﺎدەﻛﺮدﻧەوەی زﻣﺎن و ﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧەوەﯾەﺗــﯽ ﻟەو ﻟﯚﯾە ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿﯿــە ﻟەژێــﺮ ﭘﺎﺳــﺎوی ﺋەوەی ﺧەڵﻚ ﻟێــﯽ ﺗێ ﺑﮕﺎت، رای ﺋێﻮە ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭼﯿﯿە؟ ﺋــەوە دەﺑێﺘــە زﻣﺎﻧێﻜــﯽﭘﺎﺳــﺘﯚرﯾﺰە ،ﺋەﮔــەر زﻣﺎﻧــﯽ ھﻮﻧــەری و رۆﻣــﺎن ﺑﮫێﻨﯽ و ﭘﺎﻛــﯽ ﺑﻜەﯾەوە ﻟــە ﺋﯿﺪﯾﯚم و وێﻨە ﺳــﺎزی و وێﻨەﮔەری ،ﺋەو زﻣﺎﻧە وەك ﻣﺎﺳﺘﯽ ﻛﺎرﮔەی ﻟێ دێــﺖ ،ھﯿﭻ ﺗــﺎم و ﻟەزەﺗێﻜﯽ ھﻮﻧەری ﻧﺎﻣێﻨێﺖ .ﺋێﺴــﺘە ھەر ﺋەو ﻧﻮوﺳەراﻧە ﻛە ﺑﺎس ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻻدێﯿﯽ دەﻛــەن ،دەﺑێ ﺑﺰاﻧﻦ، ﻛﯚی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ وﯾﻠﯿﺎم ﻓﯚﻛﻨەر ﻻدێﯿﯿﺎﻧەﯾــە ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻧﻮوﺳــﺮاوە و ﻓﯚﻛﻨــەر ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳــﺖ زۆر ﺑە ﺧەﺳﺘﻮﺧﯚڵﯽ ﺑەو زﻣﺎﻧە ﻗﺴەی دەﻛﺮد ،ھەر ﺋەو زﻣﺎﻧە ﻻدێﯿﯿەﯾە ﺧەﺗــﯽ ﻧﯚﺑڵــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺋەواﻧە ﺑەﺑڕوای ﻣﻦ
زڕە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی دەھﯚﻛﺎری ﻧەزۆﻛﯽ ﺑێ دەﺳەﺗﻦ ،ﻗﺴەم ﻟەﺳەر ﻛەﺳــەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر رەوﺗــﯽ ھەڵە دەﻛــەم ،ﺗــﺎ ﺋــەو ﺟێﮕەﯾەی ﮔﺎ ﺑەدەﻧﮕــﻢ ﺑــڕوات ﻣﻦ دژی ﺋەواﻧە ﺧەﺑﺎت دەﻛــەم ،ﺋەواﻧە دوژﻣﻨﺎﻧــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﻦ، دەﯾﺎﻧــەوێ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ھەﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘﯽ زﻣﺎﻧﯽ ”ﺳﭙﺮاﻧﺘﯚ“ ﻻواز ﺑﻜەن. ﺋــەو ﺳــﺎدە ﻛﺮدﻧەوەﯾەی زﻣــﺎن ﻧﺎﺑێﺘــە ھﯚی ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺞ ﻟێﯽ؟ ”ھﺎرﺑێﺮت رای“ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽھەﯾــە ،دەڵێ ﻣﻨــﺪاڵ دەﺑێ ﻟە ﻓێﺮﮔەوە و ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺎڵﯽ ڕا ﻓێﺮی ھﻮﻧەری ﺑﻜەن و زەوﻗﯽ ﺑﺎر ﺑﮫێﻨﻦ ،ﺋﺎﻣێﺮە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻨﺎﺳــێ و ﺑﺰاﻧێ ﻛﺎﺗێﻚ ﮔەورە دەﺑــێ ،ﺑەردەﻧﮕێﻜﯽ ﻛﺎرزان و ﻟێﮫﺎﺗــﻮوی ﺑەرھەﻣﯽ ھﻮﻧەری ﺑێﺖ ،دەﺑێ ﺋێﻤە ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﭘﻼن داﺑﻨێﯿــﻦ ﺑــﯚ راھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی زﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮ و ﭼﯿﺮۆك و ھﻮﻧەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻨﺎﺳﻦ. ھەژﻣﻮوﻧێﻚ ﺑەﺳەر ﻓەزای ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا ھەﯾە ﻛە دەﯾەوێ زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪ و ﺷــﺎر ﻟە ﯾەك ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋــەو ﻧﻮوﺳــەراﻧەی ﺷﺎرەزان ﻟە زﻣﺎﻧﺪا ،ﺑﯚﭼﯽ دێﻦ ﻣﻠﮑەﭼﯽ ﺋەو ﺋﯿﺮادەﯾە دەﺑﻦ ﺑﯚ ﺳﺎدەﻛﺮدﻧەوەی زﻣﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯽ؟ ﺋــەو رەوﺗــە ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ وﺋەﻣەرﯾﻜﺎدا ﻧﯿﯿــە ،ﻟەوێ زﻣﺎن ﻧﻮێ ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑەم زﻣﺎﻧﯽ وێﻨەﮔــەری ھێــﺰی زﯾﺎﺗﺮی وەرﮔﺮﺗﻮوە ،واﺗﺎ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﭘڕ ﻟﯚ. ﺋێﻤە ﺋەﮔەر ﭼــﺎو ﻟێ دەﻛەﯾﻦ، ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە وﺷــەﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧێﻚ ﺋﺎﺑﺴــﺘﺮاﻛﺖ و ﻣﺎﻧﺎﯾﯿﻦ، ﻛﯚﻧﻜﺮﯾــﺖ ﻧﯿﻦ ،ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ رۆﻣﺎن و
ﭼﯿﺮۆﻛــﺪا ﻛﺎرﻣﺎن ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﺴﺘﺮاﻛﺘە ،ﻛﺎرﻣﺎن ﺑە وﺷەی ﻣﺎﻧﺎﯾﯽ و دەﺳــﺘەواژەی ﻣﺎﻧﺎﯾﯽ و ﺳــﯿﻤﺒﻮل و ﺋﺎﻣﺎژە ھەﯾە ،ﻛە ﺋەواﻧە دەرھﺎوێﮋﯾﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ زﻣﺎﻧﯽ رۆﺑﯚﺗێﻜﻤﺎن ﺑﯚ دەﻣێﻨێﺘەوە. ﯾــەك ﻟــەو رەﺧﻨﺎﻧەی ﻟە ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی دەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺋەوەﯾە ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﺗﯿﺎﯾﺪا ھەوڵ دەدرێﺖ ﺗەﻛﻨﯿﻚ و ﻓﯚڕم ﺑﭙﺎرێﺰرێﺖ و ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە دەﻗﯽ ﻗﻮوڵ و ﻣەﻋﺮﯾﻔﯽ ﺑەرھــەم ﻧەﯾــەت ،ﺗەﻛﻨﯿﻚ ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﮔﺮﻧﮕــە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ دەﻗێﻜﯽ ﺋەدەﺑﯿﺪا؟ ﺋێﻤــە ﺗەﻛﻨﯿﻚ ﺑﯚ ﺋــەوە ﻓێﺮﻧﺎﺑﯿــﻦ راﺳــﺘە و راﺳــﺖ ﺋەو ﺗەﻛﻨﯿﻜە دووﭘﺎﺗــە ﺑﻜەﯾﻨەوە، دەﺑێ ﺗەﻛﻨﯿﻚ ﻟەﻧــﺎو ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺑﺘﻮێﻨﯿﻨــەوە و ﻟەﺑﯿــﺮ ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﺑﺒەﯾﻨەوە و ﺗێﻜەڵ ﺑە ﻧەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﻛەﯾــﻦ ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﺖ ﺋﺎﻓﺮاﻧﺪ، دەﺑێ ﻟە ﺧەوی ھﻮﻧەرﯾﺪا ﺑﯿﺖ،
زۆر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە ﺋەﮔەر ﺧەﺑەرت ﺑێﺘەوە ،ﺋەﮔەر ﺧەﺑەرت ﺑﻮوەوە و ﺑﯿــﺮت ﻟە ﺗەﻛﻨﯿــﻚ ﻛﺮدەوە، ﻛﺎرەﻛەت ﺧﺮاپ دەﺑێ .زۆرﺟﺎر ﻟە رۆﻣﺎن و ﭼﯿﺮۆﻛﺪا ھەﺳﺖ ﺑە ﻧﺎﻧﯽ ﺳﺎرد دەﻛەﯾﻦ ﻟە ﺗەﻧﻮوردا، ﻟەوێﺪا دەﺑﯿﻨﯿــﻦ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ﯾﺎن ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯿﺮی ﻻی ﺗەﻛﻨﯿــﻚ ﺑﻮوە ،وەرﮔێڕاﻧﯽ ھﻮﻧــەری ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــەی ﺑــﯚ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸﺎﻧﯽ ﺑــﺪات ﺑەرھەﻣــﯽ ﮔــەورە و ﺗەﻛﻨﯿﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯚﻧــە ،ﺋەﮔەر ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺑێﺖ و ﻻﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧﯿﯿــە ،وەك ﺗﯚڵﺴــﺘﯚی ﻟە ﻛﺘێﺒــﯽ ”ھﻮﻧەر ﭼﯿﯿــە“دا دەڵــێ” :ﺑەرھەﻣێﻚ ﻛــە ﻻﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوە ﺑێــﺖ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔەر ﻟــە ﺑەرھەﻣە رەﺳــەﻧەﻛە ﺑەھێﺰﺗــﺮ ﺑێــﺖ، ھێﺸــﺘﺎ دەﺑێ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەوەوە ﺑڕوات ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻻﺳــﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧەوەﯾــە“ .وەرﮔێڕاﻧﯽ
ھﻮﻧــەری و ﺑــﺎش ﺑــﯚ ﺋەوەﯾە ﮐەﻣﻮﻣﺎرەﺳە و راھێﻨﺎن ﺑێﺖ ﺑﯚ ﻓڕﯾﻨﯽ ﻧﻮێ ،ﺑﯚ داھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﻮێ. ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﺷــﻮێﻨێﻚ ھەﯾە ﺑەﻧــﺎوی ”وەزارەﺗﯽ ﺋﯿﺮﺷــﺎد“ ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺳﺎﻧﺴــﯚر دەﺧەﻧە ﺳەر ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋەدﯾﺐ و ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ رۆژھــەت ،ﺋەوەﯾﺶ ﺟﯚرێﻚ ﻧﯿﯿــە ﻟــە دەرھﺎوﯾﺸــﺘﻦ و ﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧــەوەی زﻣــﺎن ﻟــەو ﺗﻮێﯿە ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿﯿە ﻛــە ﺋێﻮە ﺑە ﻛﯚڵەﻛەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣﺎن و دەﻗە ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەزاﻧﻦ؟ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﻮرﺗــە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ”دوو ﺷــﻮو“م وەرﮔێــڕاوە ،ﻟەوێﺪا ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ ﻛﺎراﻛﺘەرەﻛــە دەوڵەﻣەﻧــﺪە ﻛە ﻟەﮔــەڵ ژﻧە دەوڵەﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮە ﭘێﻮەﻧﺪی و ﻛەﯾﻨﻮﺑەﯾﻨێﻜــﯽ ھەﯾە ،ﻣێﺮدی ژﻧەﻛە ﺑــﯚ ﺋەرﻛێﻚ دەﻧێﺮدرێﺖ ﺑــﯚ ﺋەﻓﺮﯾﻘــﺎ ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛﺎﺑﺮا ﻟە ﻣﺎڵ ﻧﯿﯿــە و ژﻧەﻛەی ﺳــﻜﯽ ﭘــڕ دەﺑێﺖ ،ﺗــەواوی ﺗــەوەری ﭼﯿﺮۆﻛەﻛە ﻟەﺳــەر زۆڵﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﻟە ﮔﯚﭬﺎری ﺳﺮوە ﺑو ﻛﺮاﯾەوە ،ﺋەو رﺳﺘەﯾە د ە ر ھﺎ و ﯾﺸــﺘﺮ ا ﺑﻮ و ﻛــە ﻧﻮوﺳــﺮاوە، ژﻧــە ﻣێﺪەﻛــەی ﻟە ﻣــﺎڵ ﻧەﺑــﻮو ﻛە ﺳــﻜﯽ ﭘــڕ ﺑــﻮو، ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎری ﭘێﺪ ا ﭼﻮ و ﻧــە و ە ی ﮔﯚﭬﺎری ﺳــﺮوە ﻟە ﺳەﻗﺰ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو، ﻓﺎرﺳــەﻛﺎن ﻛــە ﭼﺎودێﺮی ﮔﯚﭬﺎری ﺳــﺮوە ﺑــﻮون و دەﺑــﻮو ﮔﯚﭬﺎرەﻛە ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻓﺎرﺳﯽ و ﺑﯿﺨﻮێﻨﻨەوە ﻛە ﺳــەرۆﻛەﻛەﯾﺎن ﺋﯿﺴــﻔە ﻧﺪ ﯾﺎ ر ی ﺳــێﻦ ﺣﻮ ﻣەﺷﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮو و ﺋــەوﻛﺎت ﭘێﯿﺎن
دەﮔﻮت ﺳــەﻟﻤﺎﻧﯽ ﻣﮫەﻧﺪﯾﺲ ﺣﻮﺳێﻨﯽ ،ﻟەو ﺳﯿﻤﯿﻨﺎرەدا ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون ،ﻟە ﭘﺸﺖ ﺗﺮﯾﺒﯚﻧەوە ﭘێﻢ ﮔﻮﺗﻦ :ﺳﺎﻧﺴﯚری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﺟێﮕەی ﺧﯚی ،ﺑﯚ ﺋــەوە ﮔەردﻧﺘﺎن ﺋــﺎزاد ﺑێﺖ، ﺑەم ﺳﺎﻧﺴــﯚری ﺳێﻜﺴﯽ ﺑە ﺑڕوای ﺋێــﻮە چ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ھەﯾە، ﺑە ﺳﺎﻧﺴﯚرﻛﺮدﻧﯽ رﺳﺘەﯾەك ﻟەو ﭼﯿﺮۆﻛەدا ،زۆڵێﻜﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﺣەڵﺰادە ﻛە ﺋەوە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ درۆﯾە ،ﺋەوان ﻟە ﻗﻮرﺋﺎن واوەﺗﺮ رۆﯾﺸﺘﻮون ،ﻟە ﺋﺎﯾەﺗێﻜﺪا ھەﯾە ﻛە دەڵێ ﻟە ﺑەھەﺷــﺖ ﺣﯚرﯾﺖ دەدەﻧــێ ،ژﻧﺎﻧــﯽ ﭼﺎوڕەﺷــﯽ ﻣەﻣﻚ ﻗﯿــﺖ .ﻛەواﺗﺎ دەﺑێ ﺑﭽﻦ ﻗﻮرﺋﺎﻧﯿﺶ ﺳﺎﻧﺴﯚر ﺑﻜەن .ﺋەوە ﻟە ھەﻣــﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﻟە زاﻧﺴﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺪا ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﻣەﻣــﻚ ھەﯾە ﻛــە ﻟــە ﺋێﺮان ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺮاوە ﺑە ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﺳــﻨﮓ .ﺋەواﻧە زێﺪەڕۆﯾﯿﻦ ﻛە ﺑەداﺧەوە ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا ھەﯾە. ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن ھەﺳﺘﯿﺎن ﭘــێ ﻛــﺮدووە ﻛــە زۆرﯾــﺎن زێﺪەڕۆﯾﯽ ﻛﺮدووە و ﺗﺎزە ﺑﯚﯾﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﻧﺎﺑێﺖ و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚی داﻧﺎوە .ﺋێﺴــﺘە ﻧﻮوﺳــەر ﻟە ﺋێﺮان دەﺳﺖ ﺑﯚ ﻗەڵەم دەﺑﺎ، ﺷــەﯾﺘﺎﻧێﻚ ﺑەﻧﺎوی ”ﺋﯿﺪارەی ﺋﯿﺮﺷــﺎد“ ﻟە ﻣێﺸﻜﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﻛە ﺑﯚی ﺳﺎﻧﺴــﯚر دەﻛﺎت .ﺋﺎﺧﺮ ﻧــﺎوی رۆﻣــﺎن ﮔﻮزارﺷــﺘە ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛــە ،رۆﻣﺎﻧﯽ ﻧــﺎن و ﺷــەراﺑﯽ ﺋﯿﻨﯿﺎﺗﺴــﯿﯚ ﺳﯿﻠﯚﻧێﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﺤەﻣەد ﻗﺎزی وەرﯾﮕێڕاوە ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ،دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوەﻛەی ﺑﮕﯚڕن ،ﺋــەو ﻧﺎن و ﺷــەراﺑە، ﺋﺎﺧﺮ ژەﻣﯽ ﻋﯿﺴــﺎی ﻣەﺳﯿﺤە، ﻟە ﺗەﻋﺰﯾﯿەﻛەی ﭘﺎﺋﻮﻟﺪا ﺑﺎوﻛﯽ دەڵێ ،ﺑﺨﯚن ﻟــەو ﻧﺎﻧەی ﻛە ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ دەﻧﻜــە ﮔەﻧﻤەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﺑﺨﯚﻧەوە ﻟەو ﺷــەراﺑە ﻛە ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دەﻧﻜە ﺗﺮێﻜﺎن دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە .ﺋێﻤە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﺎن و ﺷەراب ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﻧﺎن و ﺳﺮﻛە .ﺋەوەی ﻛە ﺳﺎﻧﺴﯚر ﭼﯿﯿە ،دەﺑێ ﺧﻮێﻨﺪەوار ﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﮐە ﻧﻮوﺳەر ﻟە ﺋێﺮان دەﺳﺖ ﺑﯚ ﻗەڵەم دەﺑﺎ ،ﺷەﯾﺘﺎﻧێﻚ ﺑەﻧﺎوی ”ﺋﯿﺪارەی ﺋﯿﺮﺷﺎد“ ﻟە ﻣێﺸﻜﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رۆﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎن و ﺷەراﺑﯽ ﺋﯿﻨﯿﺎﺗﺴﯿﯚ ﺳﯿﻠﯚﻧێﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﺤەﻣەد ﻗﺎزی وەرﯾﮕێڕاوە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ،دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوەﻛەی ﺑﮕﯚڕن ،ﺋەو ﻧﺎن و ﺷەراﺑە ،ﺋﺎﺧﺮ ژەﻣﯽ ﻋﯿﺴﺎی ﻣەﺳﯿﺤە ،ﻟە ﺗەﻋﺰﯾﯿەﻛەی ﭘﺎﺋﻮﻟﺪا ﺑﺎوﻛﯽ دەڵێ ،ﺑﺨﯚن ﻟەو ﻧﺎﻧەی ﻛە ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دەﻧﻜە ﮔەﻧﻤەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ﺑﺨﯚﻧەوە ﻟەو ﺷەراﺑە ﻛە ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دەﻧﻜە ﺗﺮێﻜﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە...
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ھەر ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەك ﻛە ﭼﺎرەی ﭘێ ﻧﯿﯿــە و ﻟە زﯾﺎد ﻟە ﺟێﮕەﯾەﻛــﺪا ﻗﻮﻓڵ دەﺑێﺖ و دەﻛەوێﺘە ﻛﯚﻧێﻜﯽ ﭼەﭘەﻛەوە، روو دەﻛﺎﺗە ﻣﺎڵﯽ ﺣەﻻو .ھەﻣﻮو ﻋﺎﺷﻘێﻜﯽ ﻓێڵﺒﺎز و ﻧﺎﯾﻠﯚﻧﯽ ،دوای ﺧەڵەﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣەﻋﺸﻮوﻗەﻛەی و ﻓﺮﯾﻮداﻧﯽ دەڵێــﺖ ”ھەر ﺋەوەم ﻛە ھەم ،ھﺎدەو ھــﻮوە ،ﺑﭽﯚ ﺑﯚ ﺣەﻻوی ﺑﺎس ﺑﻜــە و ﻻی ﺋەو ﺋەم ﻗﺴﺎﻧە ﺑﻜە و ﺳەرﯾﺶ ﺑﻜە ﺑە ﻛﯚﺷﯿﺎ و ﺗێﺮ ﺑﮕﺮی“. ﻛەم ﻛەس ھەﯾە رووی ﻟە ﺣەﻻو و ﻣﺎڵەﻛــەی ﻧەﻧﺎﺑێــﺖ ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧــەی رووﯾﺎن ﻟــەو ﻛﺮدووە و ﺑە ﻓﺮﯾﺎدڕەس ،ﺷــﯿﻜەرەوەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﯾﺎﺳﺎداﻧەر و ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺎن داﻧﺎوە، ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻧەﺑﻮون ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن رووﯾﺎن ﻟەو ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﺎڵﯿــﺎن ﭘێﻮە ﻧــﺮاوە ،دەرﻛﺮاون و ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﯿﺴــﺎﺑﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ﻧێﺮدراون ﺑﯚ ﺋەوێ ،ﺋەﻣە ﺑﯚ؟.
ﻧەوت
و
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﻟە ﺣەﻻوەوە ﺑﯚ ﺳﺎزان ﭘﺎڵﻨﺎن ﺑە ﺧەڵﻜەوە ﺑﯚ ﻻی ﺣەﻻو ﺋەم ھﯚﻛﺎراﻧەی ھەﯾە: ١ـ ﺣــەﻻو ژﻧــە و ژﻧﯿﺶ ﻟەﻻی ﺋێﻤە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋەوەﻧــﺪە زاﻧﺎ و داﻧﺎ ﺳەﯾﺮ ﻧەﻛﺮاوە ﺗﺎ ﺋەم ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜە ﺟﯚراوﺟﯚر و ﻛێﺸە ﺳﻮور و زەردەی ﺑــﯚ رەواﻧــە ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەﮔەر ﺳــەرﻧﺞ ﺑــﺪەن ھەﻣﻮو ﻛەﺳــە رەﺗﻜﺮاوەﻛﺎن ،ﻛێﺸــە ﭼﺎرە ﻧەﻛﺮاوەﻛﺎن و ﺷﺘە ﻗﻮرس و ﻋﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻓــڕێ دەدرێﻨە ﺑەردەم ﺣەﻻو .ﻟێﺮەدا ﺣەﻻو وەك ﺣﺎوﯾەی ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەم ھەﻣﻮو ﺷﺘە زﯾﺎدە و ﭼﺎرەﻧەﻛﺮاوە ،وەك ﻣەﺧﺰەﻧﯽ ﮔﺮێﻜﻮێﺮە و ﻛەﺳــە ﻻﺧﺮاو و ﻧەوﯾﺴﺘﺮاوەﻛﺎن ﺳەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ. ٢ـ ﻛــﻮرد ،ﺋــەم رۆڵــەی ﻛە داوﯾەﺗﯽ ﺑــە ﺣــەﻻو ﻟەﺧﯚوە ﻧﯿﯿە ،ﺋەوان ﻟەو رۆڵــە زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﺣــەﻻو ﻧــﺎوەﻛﺎن رەوا ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ. ﺳەرﺟەم ﺣەﻻو ﻧﺎوەﻛﺎن دواﺟﺎر ﺑە ﺋەﻗڵ ﻛەم و ﻻواز و ﻧﻮﻗﺴــﺎن
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﺧەڵﻚ ﻧێــﻮان رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮا ،وەك ﭼﺎوەڕوان دەﻛــﺮا ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺑەﺑێ ﻛێﺸــە ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺎت ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ وﯾﺴــﺘێﻜﯽ ﻛﺮداری ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﺑﯚ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺗەواو ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧﯿﯿە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿەی رووﺑەڕووی دەﺑێﺘەوە، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑﻮدﺟەﯾە ،ﺗەﻧﮕﮋەﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ 2014و ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎرەی ﭘێﺸــﻮەﺧﺖ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ھەﯾە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ دەﺑێﺖ وەك ﻗەرز ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑﯿﺪاﺗەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری، ﻧﺎﯾەوێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﯾەوێ ﯾﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮدووە ،ﺋەو ﭘﺎرەﯾە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. ﭘێ دەﭼێﺖ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﮋارەی ﺑەردەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺖ ،ﺋەو ھەوڵە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ﺗﺎﻗــﯽ ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی وردﯾــﺶ ﻟە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛڕﯾﻨــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮاوە ،ھەرﭼەﻧــﺪ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﻟەﮔــەڵ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺑــﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2015ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﺑەﺷێﻮەی ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ،ﺑەم ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺸﺪا ﺗێﻜڕای ﻧەوﺗﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮاوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن رادەﺳﺘﯽ ﺳﯚﻣﯚ ﻧەﻛﺮاوە. ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻻﯾەﻧە ﺑەﺷﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھێــﺰە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻛﯚدەﻧﮕﯽ
ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾﺎری ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷێﻮەی ﺳەرﺑەﺧﯚ ھەﯾــە ،ﭘێ دەﭼێــﺖ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟــەو رێﮕەﯾــە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﯾەوێ ﭘﯿــﺎدەی ﺑــﻜﺎت ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﻟە ﺗێﻜــڕای ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧەی ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺳﺎز ﻛﺮاون، دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوە ﻟــە ﮔﺮﺗﻨەﺑەری رێﮕــەی ﺗــﺮ ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــەﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەو ﻧێﻮەﻧﺪەﺷــﺪا ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە. ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾــﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪات ،ﻟەﻻﯾەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺳەت ﻟە ﺳەت دڵﻨﯿﺎ ﺑێــﺖ ،ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛڕﯾﺎری ﺑەردەواﻣﻦ و ﻛﺎﺗﯽ ﻧﯿﻦ .ﺑڕﯾﺎری ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە، ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳــﺎدە ﻧﯿﯿە و ﺟﮕە ﻟە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ،ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳەر ھەوﻟێﺮ و ﻛﺎرەﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دادەﻧێﺖ. ﻟە ﺑﺎری ﻛﺮدەﻧﯿــﺪا ،ﻧەوت ﺧﺎڵﯽ ھەرە ﺑەھێــﺰی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا و ﺑەﺷــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ھــﯚی ﺑەردەواﻣﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟــەو ﻧێﻮاﻧەدا ﭘێﻚ دێﻨێــﺖ .ﻟەواﻧەﯾە ﺑــە ﭘﭽڕاﻧﺪﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ و داراﯾﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺗەواوی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺎن ﺑێﺖ و ﻣﺎﻧەوەی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﻟە ﺑەﻏﺪا وەك زﯾﺎدە و ﻧﺎﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەك دەرﺑﻜەوێﺖ. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺑەﻏﺪا ،ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚﯾــﺎن ﺑــﯚ ھەرێﻤەﻛەﯾــﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﻧەﻛــﺮدووە ،ھەﻣــﻮو ﺋــەوەی ﺑەدەﺳــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوەﯾــە ،ﺟﮕــە ﻟــە ﺗﻮاﻧﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە
دێﻨــە ﺋەژﻣﺎرﻛﺮدن و ﻛەﺳــﯽ ﺋﺎوھﺎﯾﺶ دﯾﺎرە ھەر ﺋەم رۆڵەی ﭘێ دەدرێﺖ .ﺋەوان ﻛﺎﺗێﻚ دەڵێﻦ ”ﺑﭽﯚ ﺑﯚ ﺣەﻻوی ﺑﺎس ﺑﻜە“ ﺋﯿﺘﺮ دەﺳﺘﯿﺎن ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺷﻮوﺷﺘﻮوە و ﻧﺎﯾﺎﻧــەوێ ﭼﺎرەی ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾە ھەڵﯽ دەدەﻧە ﺋەو ﺣﺎوﯾەﯾەوە ﻛە ﻧﺎوﯾﺎن ﻟێﻨﺎوە ﺣەﻻو. ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳێﻚ رەواﻧەی ﻻی ﺋەو دەﻛەن ،ﭼﺎوەڕێــﯽ ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەو ﻛەﺳــە ﻧﺎﻛــەن و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺑﺰاﻧﻦ داﺧــﯚ رۆژێﻚ دێﺘەوە ﯾﺎن ﻧﺎ! وەك ﭼﯚن ﻧﺎﺷــﯿﺎﻧەوێ ﺑﺰاﻧﻦ داﺧﯚ ﺣــەﻻوی ﺑﯿﻨﯽ ﯾــﺎن ﻧﺎ؟ داﺧﯚ ﺣەﻻو رای ﭼﯽ ﺑﻮو و ﭼﯿﯽ ﮔــﻮت؟ .ﺋەوان ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕﯾﺎری ﺧﯚﯾــﺎن داوە و دەزاﻧــﻦ ﺣەﻻو ﺟێﮕەی ﺷﺘە ﺗﯚز ﻟەﺳەر ﻧﯿﺸﺘﻮو و ﻻﺧﺮاوەﻛﺎﻧە. ﺳﺎزان وەك ﻛﭽە ﮔەورەی ﺣەﻻو ﺋێﺴﺘە ﺧەرﯾﻜە رۆڵﯽ ﺣەﻻو ﻛﺰ دەﺑێﺖ و ﺳەری ﻛەﻣێﻚ ﺳﻮوك دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺳــەرەی ﺳﺎزاﻧﯽ
ﻛﭽﯿەﺗــﯽ! ھەﻣﻮو ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻓﺎﺷــﯿﻠەﻛﺎن ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﯾﺎﺳﺎ ﺗێﻜﺪەرەﻛﺎن ،وەزﯾﺮە ﺷڕەﺧﯚر و ﺧﺮاﭘەﻛﺎراﻧﯽ ﺳەرﺟەم ﻛﺎﯾەﻛﺎن ﺑە ﻛﺎﯾەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺸەوە ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن ھەﻣــﻮو ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﭼــﺎرەی ﺑﻜەن ،ﺑــەم رووﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﺳــﺎزان .ﺳﺎزاﻧێﻚ ﻛە ﻧــەك رۆڵﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻟــەم ھەﻣﻮو ﭼەوﺗــﯽ و ﭼەوێڵﯿﯿــەدا ،ﺑﮕﺮە ﺗەواو ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾە ﻟەم ھەﻣﻮو دۆﺧە ﻧەﺧﻮازراوە و ﺋێﺴــﺘە ﺑە ھەﻣﻮو رووﯾەﻛﯿﺎﻧەوە ھﺎﺗــﻮون و ﭘێﯽ دەڵێﻦ ”وەرە ﺳــﺎزان ،ﺑﺴﺎزێ“، ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧەوە ﺳﺎزان ﻟەﺳەر ﭼﯽ و ﺑە چ ﻣەرﺟێﻚ ﺑێﺖ ﺑﺴﺎزێﺖ؟. ﺋــەو ﻛە ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ھﯿــﭻ ﻧﯿﯿە و دەﺳﺘﯽ ﻟە ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەم ھەﻣﻮو دﯾﻮارە درز ﺗێﺒﻮوەدا ﻧﯿﯿە ،ﭼﯚن ﺑﺴــﺎزێ و ﺋەم ھەﻣــﻮو ﭘﯿﻨە و ﭘەڕۆﯾە ﭼﯚن ﺑﻜﺎت؟ ﺑەﺑێ ﺋەوەی
ﻛﺎﻣﯿﻞ ﺑەرزﻧﺠﯽ
ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﻧەوە ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــﺎزاﻧﯿﺎن ﺳــﺎزان ﺑﯚ ﺧــﯚی ﻧەﺳــﺎزاﺑﻮو، ﺋﯿﺘﺮ ﺋێﺴــﺘە ﭼﯚن ﺑﺴــﺎزێﺖ؟، ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮە واز ﻟە ﺳﺎزان ﺑێﻨﻦ و روو ﺑﻜەﻧــەوە ﻻی ﺣــەﻻو، ﺣەﻻو ﺧەرﯾﻜە ﻣەﺧﺰەﻧﯽ ﺷﺘە ﺧــﺮاپ و ﻻﻛەوﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەواو ﭘــڕ دەﺑێﺖ ،ﺋــەو دوای ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﺷــﺘەﻛﺎن و ﻛەﺳەﻛﺎن ﺗــﺎ ﺑﻨﻤﯿﭽﯽ ژوورەﻛــەی ﺑەرز ﺑﻮوﻧەوە ،ﻟە دەرەوە و ﻟە ﺑەردەم ﺋەو ﻣەﺧﺰەﻧەدا دەوەﺳــﺘێ و ﻟە دووری دوورەوە ﻛەﻣێﻚ ﻧەوت و ﭼەرﺧێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ھەڵﺪەدات. ﻧە ﺣەﻻو و ﻧە ﺳﺎزاﻧﯽ ﻛﭽﯿﺸﯽ ھەڵە راﺳــﺘﻜەرەوە ﻧﯿﻦ ،ﻛﺎری ﺋەوان ﺷــﺎردﻧەوەی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﺮاپ و ﻛەﯾﺴــﯽ ﻋﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿە، ﻟﻮﺗﻒ ﺑﻜــەن ﺑەڕێﮕەی ﺧﯚﺗﺎﻧﺪا ﺑﮕەڕێﻨەوە.
ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧەوﺗﺪا ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﺑێﺘــەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿــە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﻛﻮرد ﺧﯚﯾﺎن دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ،ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺸــﺪا، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ھﺎوﻛﺎری ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻧەﻛــﺮدووە ،وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ، ﺋــەوەش ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾــە ،ﻟەﺑﺎری ﺳــەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎھﯿﺸﺪا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺸﺘﯽ ﺑە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑەﺳﺘﻮوە ،ﻧەك ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ. ﻟــە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ راﺑﺮدووﯾﺸــەوە ﻛﺎﺗێﻚ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ھەڵﮫﺎﺗﻦ، ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛەرﻛﻮوك
ﻟە ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﺋەﻣڕۆدا ،ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻟەﻣەڕ ﺑڕﯾﺎری ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــەوە ھەﯾە، ﻟەرووی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەدا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮون و ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿەﻛﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ،ھەروەك ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺸﺪا، ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە ﺑــە ﻗﯚﻧﺎﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﯽ داراﯾــﯽ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﻟەﻻﯾــەك ﺑەھﯚی ﮔﺮﺗﻨﯽ رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە، ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووەوە ﭘﺎرەی ﭘﺘﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑڕاوە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەی
ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﻓﺸﺎر ﻟەﺳەر ﺋﯿﺪارە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك دادەﻧێﺖ ،ﺋەوە وا دەﻛﺎت ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜەن ،ﻛە ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑﺪەن ،ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻗﯚﻧﺎﺧەﻛە ﺗێﭙەڕ ﺑﻜەن و ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎراﺳﺖ ،ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ،ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧﺎﻧە ﺑەدەﺳــﺖ ﻛﻮردەوەن، ھەرﺋەوەش وای ﻛﺮد ﻟە ﺗەﻣﻮوزی راﺑﺮدوودا ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﺳەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ داﺑﺒڕن. ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەﯾﺶ ،ﺑڕﯾﺎردان ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﺑڕﯾﺎردان ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﺗەواو ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﺑێﺖ ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ﺑﺪات.
داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮدووە. ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﻓﺸــﺎر ﻟەﺳەر ﺋﯿﺪارە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛــﻮوك دادەﻧێــﺖ ،ﺋــەوە وا دەﻛﺎت ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜەن، ﻛە ﺋەﮔــەر ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑﺪەن ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻗﯚﻧﺎﺧەﻛە ﺗێﭙــەڕ ﺑﻜەن ،ﻟەوەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑﮕەن، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴﺘە ،ﺗەﻧﯿﺎ دەروازەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك، ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺋەوەش ﺋەو ﺧﺎڵەﯾە، ﻛــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛەرﻛﻮوك ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێ دەدات.
ﻟەو رووەوە ﺧﺎڵﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ورد و ﺟﺪی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارە و ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﻜﺎت ،ﺋﯿــﺪارە و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ،دەﺑێ ﺑەﺗەواوی ﻟە ﺑەھەﻧــﺪ وەرﮔﺮﺗﻦ و ﺑﺎﯾــەخ ﭘێﺪاﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ دڵﻨﯿﺎ ﺑــﻦ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﻗﯚﻧﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ،ﻛە ﺋﯿﺪارەی ﺷﺎرەﻛە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ،ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﻧــە ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮدووە و ﻧــە راوێﮋێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﺮاوە ،ﺑﮕﺮە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ وەك ﺑەﺳەردا ﺳەﭘﺎﻧﺪن دەرﻛەوﺗﻮون. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ دەﺗﻮاﻧــێ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺋﯿﺪارەی ﺷــﺎرەﻛە ،ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﺪات ،ﺑڕﯾﺎری ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﻟەﺳەر ﺋﯿﺪارەی ﺷــﺎرەﻛە و ﺑڕﯾﺎری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗەﻛــە و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻟە دەﺳــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ دەﺑێــﺖ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ،دەﺑێــﺖ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑــە ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﮕﻮازرێﺘەوە. ﺑڕﯾﺎری ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻟــە ﺑڕﯾﺎری ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ﻗﻮرﺳــﺘﺮ ﻧﯿﯿە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﺷــﺎرەﻛە ﺑــﻜﺎت ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﻗﯚﺳﺘەوە ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت و ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺷــﺎرەﻛە داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت ،دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﻟــە رێﮕەی ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ھــەم ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ،ھەم ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﭘﺎرەی ﭘﺘﺮۆدۆﻻر و ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ﺷﺎرەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ.
ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻟە وﺗﺎری ﻗﺎﻋﯿﺪە و دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دروﺳــﺘﺒﻮون و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ، ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ دوور و درێﮋی ھەﯾە و ﺋەم ﮔﺮووﭘﺎﻧە ﺳﻮودﯾﺎن ﻟە ﻧﺎﺷﺎرەزاﯾﯽ ﺧەڵﻚ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﻟە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم و ﯾەﻛەم ھەﻧﮕﺎو ﺑە ﺗەﻛﻔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺗەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺧﻮاﻧﺎﺳــﯽ و ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە دەدەن ﺑە ﺧﯚﯾــﺎن و ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺗەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺗەرﯾﻚ دەﻛەن. ﻟە ﻣﺎوەی 30ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ و ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ رێﻜﺨــﺮاوی ﺗﻮﻧــﺪڕۆ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە رێﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿــﺪە ،ﺋەم ڕێﻜﺨﺮاوە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺳێﻨﺘﺮاڵﯿﺰم ﻟە ﺑڕﯾﺎر و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭘەﻟﯽ ھﺎوﯾﺸﺖ ﺑەرەو ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺋﺎﺳﯿﺎ، ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻓەرﯾﻘﯿﺎ .ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەڵﮕە و دۆﻛﯿﯚﻣێﻨﺘەﻛﺎن، ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻗﺎﻋﯿﺪە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ”وەزﯾﺮﺳــﺘﺎن“ ﻟە ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن و ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺷــﺎﺧﺎوی و ﻻﮔﯿﺮﯾﯽ ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ،ھﺎوﻛﺎر ﺑﻮون ﺑﯚ ﮔەﺷــەی ﻗﺎﻋﯿﺪە و ﺗﻮاﻧﯽ ﻟەوێﻮە ﭘــەل ﺑﮫﺎوێﺖ ﺑەرەو وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ”دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺷﺎم“ ﺷﺎری ”رەﻗە“ی ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ وەك ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺘﯽ ﯾەﻛەم و ﺷﺎری ﻣﻮوﺳڵﯽ وەك ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ دووەم دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮدووە و ڕێڕەوی ﺷﺎرە ﺳﻮﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻟەﻻﯾەن دەﺳــەﺗﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﺷــﯿﻌەوە دووﭼﺎری ﻓﺸﺎر و ﺋﺎزاردان ﺑﻮون ،ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﻣﺎﻧەوە و ﺑەردەواﻣﯿەﺗﯽ. ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﻓﺎﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﻗﺎﻋﯿﺪە ﻟە ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧەوە ﺑەرەو ﻋێﺮاق و ﺟەزﯾﺮەی ﻋەرەﺑﯽ ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ھﺎوﺳﻨﻮوری ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان و ﭼﺎوداﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﻋﯿــﺪە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ و ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻟﯚﺟﺴﺘﯿﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا و دﯾﺎری ﮔەﻣەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑﻮون ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﻋﯿﺪە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا داﻋﺶ ﺳــﻮودی ﻟە ﺷﭙﺮزەﯾﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﭘەرﺗەوازەﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﻛﺮۆﻛﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻗﺎﻋﯿﺪە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە دژاﯾەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻟێﺪاﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﺋەواﻧەی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑــﻮون ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧەوەی ﺧەﻻﻓەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵــەت و ﭘەﻟﮫﺎوﯾﺸﺘﻦ ﺑەرەو ﻛﯿﺸﻮەرەﻛﺎن و ﺳڕﯾﻨەوەی ﺳەرﺟەم ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ھەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﻗﺎﻋﯿﺪە و داﻋﺶ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە رۆڵ و دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەم ،ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﺑﻦ ﻻدﻧﯽ راﺑەری ﻗﺎﻋﯿﺪە وەك ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎی رۆﺣــﯽ و ﺑﺰوێﻨەری رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﻟە رێﮕەی وﺗــﺎری ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮاوی ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿــەوە ﻛە رێﻨﻮێﻨﯽ ﺳــەرﺟەم ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛەی دەﻛــﺮد ،ﺑەردەوام و ﻟەﮔەڵ ھــەر ﻛﺮدەوەﯾەﻛﺪا ﯾﺎن ﻟە ﺑﯚﻧــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﺪا دەردەﻛەوت و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ھەﺑﻮو ﻟەﺳەر رووداوەﻛﺎن ،ﺑەم ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ رێﻜﺨﺮاوی داﻋﺶ ﻛە د .ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺑەدرﯾﯿە ،زۆر ﺑە دەﮔﻤەن دەردەﻛەوێﺖ و ﻛەﻣﺘــﺮ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑە دەوروﺑەرەﻛــەی ھەﯾە ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﺑﻦ ﻻدن ﻛــە ﻟەﻧــﺎو رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ دەردەﻛەوت. ﺟﯿﺎ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻣەزەﺑﯽ ﻛە رێﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە ﻟەﺳــەر ﻣەزەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨەﯾە و ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﭘێڕەوی ﺋﯿﻤﺎم ﺋەﺣﻤەدی ﻛــﻮڕی ﺣەﻧﺒــەڵ و زﯾﻨﺪووﻛــەرەوەی ﻓﺘﻮاﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺒﻦ ﺗەﯾﻤﯿﯿە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ ،ﺑــەم ﻟە رووی وﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ھﯿﺞ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان وﺗﺎری ﺳــﯿﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋێﺮان و ﻗﺎﻋﯿﺪە ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺮاﻧﯿﺶ دروﺷــﻤﯽ ﻣﺮدن ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە .ﺑﯚ رووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺧﻮێﻨەر دەﺗﻮاﻧێ ﮔﻮێ ﻟــە وﺗﺎرەﻛﺎﻧﯽ راﺑەری ڕێﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە ﺋﻮﺳﺎﻣە ﺑﻦ ﻻدن و ﺟێﮕﺮەﻛەی ﺋەﯾﻤەن زەواھﯿﺮی ﺑﮕﺮێﺖ. دژاﯾەﺗﯽ ھەردوو رێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯽ ﻗﺎﻋﯿﺪە و داﻋﺶ ﺑﯚ ﺧەڵﻚ و ﺟەﻣﺎوەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ھەردوو رێﻜﺨﺮاوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەﯾە و ﻟە راﺑــﺮدوودا و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەﻣﻮو ھەوڵێﻜﯿــﺎن داوە ﺑﯚ وێﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﻨﺪەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻛﻮرد ﺑە رەوا دەﺑﯿﻨﻦ و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻣﻮرﺗەد ﻧﺎو دەﺑەن ،ﺑﯚﯾــە ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼﻮارﺟێﻮەی ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻻی ھەر ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮردەوە ،ﺧەوﻧﯽ دوژﻣﻨﺎن ﻟەﻧﺎو دەﺑﺎت و ﺑەرەو داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەت ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﻣﺎن دەﻛﺎﺗەوە.
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺸــﯽ ﺗێﻚ دا و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دەﭬــەری ﺑﺎدﯾﻨــﺎن ﻧﺎڕەزاﯾﯿــﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻟەو داﻧﯿﺸــﺘە دەرﺑڕی و دﯾﻨﺪار دۆﺳــﻜﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەو ھﯚﯾەوە دەﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﺎر ﻛێﺸﺎﯾەوە. وەك دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە دﯾﻤەﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﺪا ھــەردوو ﻟﯿﺴــﺘﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳﺎزان دەردەﭼێ و ﺑەﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑــە )زۆرﯾﻨــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ( ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی درێﮋﻛﺮدﻧــەوەی وادەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ درێﮋ دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻟــە ﺳەرووﯾﺎﻧەوە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺋەو ﻛﺎرە ﺑەﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﺎزان و ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾەﺗﯽ زۆرﯾﻨە و رووداوەﻛــە ﺑە)ﻛﻮدەﺗﺎﻛــەی 29ی ﺣﻮزەﯾﺮان( وەﺳﻒ دەﻛەن. ﭘــﺎش دوو ﺳــﺎڵ دﯾﻤەﻧەﻛــە ﭘێﭽەواﻧــە دەﺑێﺘــەوە ،ﺋــەم ﺟﺎرەﯾــﺎن ﯾەﻛێﺘــﯽ دەﭼێﺘــە ﭘــﺎڵ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺟــﺎران ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﭘﺎرﺗــﯽ دەﻛەﻧە ﻛەﻣﯿﻨــە و ھــەوڵ دەدەن ﺑەﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــە ھەﻣــﺎن ﺑﻨەﻣﺎی )زۆرﯾﻨــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ( ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺑەدەر ﻟە ﺋﯿﺮادەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜەﻧە ﯾﺎﺳــﺎ و ﺋەﻣﺮی واﻗﯿﻊ ،ﺋەم ﺟﺎرەﯾﺎن ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺎرەﻛەی ﺋەوان ﺑە ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎی ﺳــﺎزان و
ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾەﺗﯽ زۆرﯾﻨە و رووداوەﻛــە ﺑــە )ﻛﻮدەﺗﺎﻛەی 23ی ﺣﻮزەﯾﺮان( وەﺳﻒ دەﻛﺎت. راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی چ ﺋــەوەی ﻟــە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2103ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەزۆرﯾﻨــە ﻛﺮدی و چ ﺋــەوەی ﭼــﻮار ﻟﯿﺴــﺘەﻛە ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2015ﻛﺮدﯾﺎن، ھەوڵﺪاﻧﯽ زۆرﯾﻨە ﺑــﻮون ﺑﯚ ﺧﯚ راﭘﺴــﻜﺎﻧﺪن ﻟە ﻛﯚﺗﯽ ﺳﺎزان ﻛە ﻟەو ﺳــﺎﺗەدا ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە ،ھەردووك ﻟە ﺟەوھەردا ﯾەك ﺷــﺖ ﺑــﻮون ،ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﻟــەو رووەوە ھــەردووك دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺷــﻠﯚق ﻛــﺮد و ﮔﺮژﯾﯿﺎن ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﺪا دروﺳﺖ ﻛــﺮد و ﺑەﺑڕوای ﺑەﻧــﺪە ،ﺋەﮔەر ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑﻨەﻣﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ زۆرﯾﻨە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮوﺑــﻦ ،ﺑەم ﺑەﭘێــﯽ ﺑﻨەﻣﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺗەواﻓﻮﻗﯽ )ﻛﻮدەﺗﺎی ﺳﭙﯽ( ﺑﻮون. ﺋەﮔــەر ﺳــﺎزان ﻟــە رواﻧﮕەی ﺑﻨەﻣﺎی زۆرﯾﻨەوە ﻛە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾە ،ﻧەﻓﺮەت ﺑێ ،ﺋەوا ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﺑەرﮔەی ﺋەو ﺟﯚرە ﻟە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻧﺎﮔﺮن، رەﺣﻤــەت و ﺗەوﻗــﯽ ﻧەﺟﺎﺗە و ﻧﺎدﯾﺪەﮔﺮﺗﻨﯽ ،رﯾﺴەﻛﺎن دەﺑﻨەوە ﺑە ﺧــﻮری و ﻛﻮرد ﮔﻮﺗەﻧﯽ )دۆ و دۆﺷــﺎو ﺗێﻜەڵ دەﺑﻦ( ،ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺎرەﺳﺎﺗە و ﻧﺎﺑێ رێﮕە ﺑەرووداﻧﯽ ﺑﺪرێﺖ.
ﺷەڕێﻜﯽ ﺗﺮی ﺳەرﺑﺎر ﻧﺎوﭼەﻛە وەك ھﺎﺗﻨﯽ ﺷەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﮔەرﻣﺎ دەﻛﻮڵێ ،ﺋەم ﻛﻮﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺷەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﺗﯿﮋﺗێﭙەڕ ﻧﺎﺑێﺖ و ﺳﺎرد ﺑﺒێﺘــەوە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺋەﮔــەر ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن ﺑێﺖ ﺑەﺷــەڕی ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭼەﻛﺪاری ﻧەﺑێﺖ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧﺎﯾەت ،ﺷــەڕێﻜﯽ ﺗﺮی ﺳــەرﺑﺎری داﻋﺶ ﻟە ﺋﺎراداﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛــﻮرد زﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺎت، ﺋەوەش ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەك ﻟەﺳــەر ھەﯾﻤەﻧەی دوو ﺣﺰﺑﯽ ﺑﺎدەﺳــﺖ و ﺧﺎوەن ﺑڕﯾــﺎر و ﺑﻨﻜەی ﺟەﻣﺎوەری ﻟە ﺗەواوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ”ﭘﺎرﺗﯽ و ﭘەﻛەﻛە“ن ،ﺋــەم ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿە رۆژ ﺑەرۆژ زەﻣﯿﻨەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺷــەڕە دواﺧﺮاوەﻛە ﺑﯚ ﺧﯚش دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ھەڕەﺷەﻛﺮدن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺑەرەﯾەﻛﺪاﯾە چ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و چ ﻟــە دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ ھێﺸــﺘﻨەوەی ھەﯾﻤەﻧــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧــﯚی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺑــەم ﭘێ دەﭼێــﺖ ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺋەوەش ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺑﺎﻛﻮر و رۆژﺋﺎوا و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪاش ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻟەﺧﯚ ﺳــﺎزان ﺑێﺖ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻜﺎن ،ﺋەوەی ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﺘﺮە ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾە ﺑــە ﻻی ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ،ﺋەوەش ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەﺳــﺘﻮورﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــە ،ﺑەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜــەی ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە زۆر ﻧﺰﯾﻜــە ﭼەﻛﺪارﯾﺸــﯽ ﺗێ ﺑﻜەوێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘەﻛەﻛە ﺋەوەﻧــﺪەی ھێﺰێﻜە ﺑڕوای ﺑە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﭼەك ھەﯾــە ،ﺋەوەﻧﺪە ﺑڕوای ﺑەو ﺳــﺎزاﻧە ﻧﯿﯿە ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ دەﯾﻜﺎت، ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑێﺖ زەﻧﮕێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ھەﯾە ﻛە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺷــەڕێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺳەرﺑﺎری ﺷەڕی داﻋﺶ. ﺑﻮوﻧــﯽ دوو ﺑەرەﯾﯽ ﻛــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێــﺮان ھەم ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و ھەم ﻟەﻧﺎو ھێﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن دروﺳﺘﯿﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻛﺮدووە ھەر ﺋەﮔەرێﻚ ﺑﯚ ﺷــەڕ ھەﺑێﺖ ﯾەﺧەی ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺑﮕﺮێﺖ ،ﺋەﻣەش ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﯿە ﺋەﮔەر ﺋــەم ھﯚﻛﺎراﻧە زەﻣﯿﻨەی ﺷــەڕ ﺧﯚش ﻧەﻛەن ،ﺋەوﯾﺶ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟە دەﺳەﺗﺪارێﺘﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەردوو وﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ،ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾﺶ ﻟە ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻨەﻛﺮاو ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ﻛە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟــە ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە داﮔﯿﺮ دەﻛﺎت ،ھﯚی ﯾەﻛەﻣە ﺑﯚ ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷەڕ وەك ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ھەﯾﻤەﻧە و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻨﻮورێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ،ھەروەھــﺎ ﮔەﻣەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﮔﺮێﺪاﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ وەك ﭘﺮدێﻚ ﻟەو ﻧێﻮاﻧە ﻟە دوای ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و داﺑڕاﻧــﯽ ﻋێﺮاق وەك ﻟﯿﻨﻜێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ ﮔﺮێﻜﻮێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﭘەﻛەﻛەﯾە. ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﭘەﻛەﻛە ﺋەوەﯾە ھەﻣﯿﺸــە وەك دژە ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﯚی و وەك دژە ﻛﻮرد ﺗەﻣﺎﺷﺎی دەﻛﺎت ،ﻧﻤﻮوﻧەش رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو داوا ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﯾە ﺑەﻧﺎوی دەوڵەﺗەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘەﻛەﻛە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ھێﺰ ﺑﻮو ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟە ﭼﻮارﭘﺎرﭼەﯾﯽ و دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺮد ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﺋــەو داواﯾە رەت دەﻛەﻧەوە، ﺋەﻣــەش ﻛﺎرداﻧەوەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ﻛە ھێﺰێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﻛــﻮردەوە و ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎس ﻟە ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻗەوارەی دەوڵەت ﺑﻜﺎت، ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەم ﮔﻮﺗــﺎرە ﺑەر ﻟەوەی ﺑــەدژی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﺰاﻧێ ،وای ﺗەﻣﺎش ﻛﺮدووە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﺋێﺮان ﺋەو ﻣﺎﻣەڵە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ھەم ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﻛە ﭘﺎرﭼەﯾەﻛە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھەم ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەﻛەن ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟە ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺗﺮە ﺑەﻧﺎوی ”ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ ،ﻛەﭼﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺪا ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳەرﻧەﮔﺮﺗﻦ و ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت و ﻟە ھەوڵﯽ ﺋەوەدان ﺑەﺷــەڕ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە داواﻛەﯾﺎن ﺑێﻨﻦ.
رەﻧﮕە ﻻی ھﯿــﭻ ﺧﻮێﻨﺪەوارێﻚ ﺷــﺎراوە ﻧەﺑێ ﻛە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و رەﺳــەن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ زۆرﯾﻨەﯾــە ،ﻛە ﺗێﯿــﺪا ﺋەو ھێﺰ ﯾــﺎن ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەی زۆرﯾﻨەی دەﻧﮓ ﺑەدەﺳﺖ دێﻨێ، ﮔەﻣەﻛە دەﺑﺎﺗەوە و ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﻜﺮدن ﺑەدەﺳﺖ دێﻨێﺖ. ھەرﭼﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺳﺎزان )ﺗەواﻓﻮق(ـە ،دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿەﻛﯽ ﻟــەرزۆك و )ﺧﺎﺗﺮاﻧە(ﯾــە ،ﻛــە ﻧﯿﻮە ﺑەﻧﯿﻮە ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﺑﻨەﻣﺎی زۆرﯾﻨــە و رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ھێﺰ و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ واﻗﯿﻌە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﻟەﺳەر داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن دەﺑەﺳــﺘێ .ﺋــەم ﺟﯚرەﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟــەو وﺗﺎﻧەدا ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێ ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێــﻮان ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ھەﺳــﺘﯿﺎرە و ﺑــێ ﻣﺘﺎﻧەﯾﯽ ﺑەﺳــەرﯾﺪا زاڵە و دەﺷــێ ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺑﻨەﻣﺎی زۆرﯾﻨە ﺳــەر ﺑﻜێﺸــێ ﺑﯚ ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ھێــﺰ ﯾﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەك ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن. واﺗە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺳﺎزان زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺴــە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛەﻣﯿﻨە و دۆﺧێﻜە زۆرﯾﻨــە ﺑەﻧﺎﭼــﺎری و رەﻧﮕــە ﭘــﺎش ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺎڵﯽ ﺷــەڕ و ﻛﻮﺷــﺘﺎر و ﯾەﻛﺘﺮ ﺳــڕﯾﻨەوە ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ﻓﺮﺳەﺗێﻚ دەﮔەڕێ ﺧﯚی ﻟەو ﺑﻨەﻣﺎی ﺳــﺎزاﻧە راﺑﭙﺴــﻜێﻨێ و ﺑەﻧﺎوی ﺑﻨەﻣــﺎی زۆرﯾﻨەوە ،ﻛە
ﺑﻨەﻣﺎی رەﺳــەﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﺳــەرﭼﺎوەی ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗە، دەﺳــەﺗﯽ دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑڕﯾــﺎر ﻗﯚرخ ﺑــﻜﺎت .ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸﻮو )ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ( ﻧﺎوﺑەﻧﺎو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑەوە دەﺗﺮﺳــﺎﻧﺪ ﻛە ﺋەﮔەر واز ﻟە ﻣﻨﺠڕی ﻧەھێﻨﻦ دەﺳﺘﺒەرداری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗەواﻓﻮﻗﯽ دەﺑێﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ زۆرﯾﻨە ﭘێﻚ دێﻨێ. ﺑەم ﭘێﯿە )ﺑﻨەﻣــﺎی زۆرﯾﻨە( ﺋەو ﮔﻮرزە ﻛەﻣەرﺷﻜێﻨەﯾە ﻛە دەﺷێ ھەر ھێﺰێﻜﯽ زۆرﯾﻨە ﺑەڕووی ﺋەو ھێﺰەﯾﺪا ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە دەﺑێﺘە ﻛەﻣﯿﻨە. ھێــﺰە زۆرﯾﻨــە و ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﻧﻤﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺗەواﻓﻮﻗﯿﯿە ،وا ﺑــە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ وادا ﺗێﭙەڕ دەﺑﻦ .ﺑﺎ ﺳــەرﻧﺞ ﻟەم دوو دﯾﻤەﻧــەی ﺧﻮارەوە ﺑﺪەﯾﻦ، ﻛــە ﺑەﻧــﺪە –وەك ﻧەرﯾﺘﯽ ﺧﯚم ﻟە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ رووداوە رۆژاﻧە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎن -ﺗﯚﻣﺎرم ﻛﺮدوون: دﯾﻤەﻧــﯽ ﯾەﻛــەم29-6-) : :2013دوای ﭼەﻧــﺪ ھەﻓﺘەﯾەك ﻣﺸــﺘﻮﻣڕ ﻟە ﻧێﻮان دەﺳــەت و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ﺧﯚﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧــەوەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەی 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﺋەﻣڕۆ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەزۆرﯾﻨــەی دەﻧﮕﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ )ﭘﺎرﺗــﯽ
ﺳە ﻧﮓ
100
و ﯾەﻛێﺘــﯽ( ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻟﯿﺴــﺘەﻛەﯾﺎن ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮد و ﻣــﺎوەی وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯿﺎن ﺗــﺎ 20-8-2015درێﮋ ﻛﺮدەوە .ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ دەﻧﮕﺪان ﭘﺸــێﻮی دروﺳﺖ ﺑﻮو ﻛﺎﺗێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻣﺎﯾﻜﯽ ﺑەردەم ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﺎن ﻻدا ﺗــﺎ ﻧەﺗﻮاﻧــێ ﺑﯿﺨﺎﺗە دەﻧﮕﺪاﻧەوە و ﺑﻮﺗڵە ﺋﺎوﯾﺎن ﮔﺮﺗە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن(. دﯾﻤەﻧــﯽ دووەم23-6-2015) : ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرﯾــەك ﻟە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣــەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻟەﺑﺎرەی ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﺧﺴﺘە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﺎرەوە ،ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﭼﻮوﻧــە دەرەوە و ﻟەﺑەرﺋــەوەی 56ﺋەﻧــﺪام ﺋﺎﻣﺎدە ﺑــﻮون ﻧﯿﺴــﺎب ﺗــەواو ﺑــﻮو و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻛــﺮا .ﺋــەم ﻛﺎرە ﮔﺮژی ﺧﺴــﺘە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ھەردوو ﺑــەرە ،ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ﺋــەو ﻛﺎرەی ﺑە ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺟــﯚرە ﻛﻮدەﺗﺎﯾەك ﻟێﻚ داﯾەوە ﺑﯚ ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەﺟێﻨﺪای ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﻟەڕێــﯽ زۆرﯾﻨــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﺑەدەر ﻟە ﺳــﺎزاﻧﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن.، ﺋــەو ھەﻧــﮕﺎوە ﻣﺎڵــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
ﺳﺎزان و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ دەﺗﺮﺳــﻢ ﺳﺎزان ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺗێﻜەڵﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑێﺖ و ﺑەھﯚی ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﻣێﮋووەﻛەی و ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ،ﺑﺒێﺘە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ وت و ﭼﯿﺘــﺮ ﺧەڵﻚ دڵﯽ ﺑەوە ﺧﯚش ﻧەﺑێﺖ ﻛــە ھەڵﺒــﮋاردن ھەﯾە و ھــەر ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێﻚ ﺋەو ﻻﯾەﻧــەی ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺑێﺘە ﭘێﺸەوە و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ وت ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت. ﺳﺎزان چ ﻣﺎﻧﺎﯾەك ﺑﯚ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و زۆرﯾﻨە و ﻛەﻣﯿﻨە دەھێڵێﺘەوە؟ ﭼﯚن وەﻣــﯽ ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ دەداﺗــەوە ﻛە ﺑــە 244ھەزار دەﻧﮕــەوە دەﺑێﺖ زەﻗەی ﭼﺎوی ﺑێﺖ ﺑﯚ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر؟ ﭘﺎرﺗﯽ ﭼﯚن رووﺑــەڕووی ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ دەﺑێﺘەوە ﻛە ﺑەزۆرﯾﻨەی ﺳــﺎدە ) 38ﻛﻮرﺳــﯽ( ﻛە زۆر ﺋﺎﺳــﺎن دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺑە ﻛﯚﺗــﺎﻛﺎن و ﯾەك دوو ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺎﺑﯿﻨە ﭘێﻚ ﺑێﻨێﺖ و ﻛێ دەﯾﮕﻮت ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە؟ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗــﺮ ھەن. دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺗەواﻓﻮﻗــﯽ وەك ﭼﻮارەم ﺟﯚری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑﯚ وﺗێﻜﯽ وەك ﻋێﺮاق ﺗﺎڕادەﯾەك ﺳــﻮودی ﻟــێ ﺑﯿﻨــﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧە دوو ﻧەﺗــەوەی ﺳــەرەﻛﯽ و ﻧە ﻛەﺷێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وەك ﻋێﺮاق ﻟە ﺋﺎراداﯾە ،ﻛەﭼﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾــﺎن ﻟــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ھێﻨﺎوەﺗــە ﻛﺎﯾــەوە ،ﺋەوﯾــﺶ
ﭘێﻨﺠەم ﺟﯚری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە ﻛــە دەﻛــﺮێ ﻧــﺎو ﺑﺒــﺮێ ﺑە ”دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﻋەﺷﺎﯾەری“!! دوو ﺳــﺎڵ ﺋەم ﭘﯚﺳــﺘە ﺑﯚ ﺗﯚ، دوو ﺳــﺎڵﯽ دواﺗﺮ ﺑﯚ ﻣﻦ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭼەﻧﺪﯾﺶ ﭼەﻧەﺑﺎزﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە ﻟەدوای ھەڵﺒﮋاردﻧەوە ،ﻛﺎﺗەﻛەی ﻧﯿﻮە ﺑەﻧﯿــﻮە .ﻣﺎدام ھەر وای ﻟێ ھﺎت ،ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑــﺎداش ﺑــە داﺷــێﻚ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﯾﺎرﯾﺪەدەرەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﭘﺎرێﺰﮔــە ﺑەم ﺟﯚرەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ داﻧﺮاون. ﺑەراﺳــﺘﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑێــﺰی ﻟە ھەرێﻤــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘەوە .ھەرﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺗــەﻛﺎن ﺑەﺧــﯚی ﺑــﺪات و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ﺑــﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرﺗەﻛەی و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ دەﺳــەت ،ﻛەﭼﯽ دوای ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ،دەﺑێ ﺑێﺘە ﺳەر ﻣێﺰێﻜﯽ ﺑﯚﮔەﻧﯽ ﻋەﺷﺎﯾەری و ﺑﺎﺳﯽ دەﺳەﺗﺪارﯾەﺗﯽ ﺋەﻣﺒەر و ﺋەوﺑــەری دێﮕەڵــە ﺑــﻜﺎت. ﻣﯿﻠﻠــەت ﺗــەواو وەرس ﺑﻮوە و ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳﯽ زۆر ﺑەﻛەﻣﯽ دەﺑﯿﻨــﺮێ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە .وا ﺑــڕوات و ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﺑێ ﺷــەرﻣﺎﻧە ﭘﯿﻼن ﺑﯚ ﯾەك داﺑڕێﮋن و ھەرﭼﯽ ﺧﺮاﭘە ﺑە ﯾەﻛﯽ ﺑﻜەن ،ﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﻛــەم دەﺑــێ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﺑــەر ﺗﯿﻨــﯽ ﺋــەو ﮔەرﻣــﺎ و
ﺗــﯚز و ﺧــﯚڵ و ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەی ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎن ،ﭼﯚن ﺑڕواﻧێﺘە ﺋەم ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧە و ﭼﯿﯿﺎن ﭘێ ﺑڵێﺖ؟ ﺧﻮاﻧەﺧﻮاﺳﺘە ،ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜەﻧەوە ﻛە ﺑــﯚ ﻛێﯽ دەﻛــەن و ﺑﯚﭼﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧێﻚ ﺑە ﻛﻮﺷﺖ دەدەن ﻛــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮ ﻟــە ﮔﯿﺮﻓﺎن ﭘڕﻛﺮدن و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﻜەﻧەوە و ھەﺳﺘﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ و ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە ﺋەﺟێﻨﺪای ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﻧەﺑێ ﭼﯽ. ﺋــەو ھەﻣــﻮو ھﺎﺷــﻮھﻮش و ﺟﻨێﻮداﻧە ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ دەزاﻧﻦ ﻟەﺑەر ﭼﯿﯿە؟ ﻟەﺑەر ﺟﯚری ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﯚری ﺳﯿﺴــﺘﻢ ﻟە دەﺳــﺘﻮور ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷــەو و رۆژێــﻚ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜــﯽ دەﺳــەﺗﺪارﯾەﺗﯽ ﺑﮕــﯚڕێ ﻟە ھەرێﻢ ،دواﺗــﺮ ھەﻣﻮوﯾﺎن ھەر ﺑڕواﯾﺎن ﺑە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ھەﯾە .ﻧــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ وﺗێﻜﯽ دواﻛەوﺗــﻮوە ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ و ﻧــە ﻓڕەﻧﺴــﺎ ب ﻧﯿﻤﭽــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ و ﻧە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ .ﻛێﺸەی ﺋێﻤە ﺳﯿﺴــﺘﻢ ﻧﯿﯿە ،ﻛێﺸــەی ﺋێﻤە ﺋێﻮەن دەﺳەﺗﺪاران ،ﺋێﻮە ﻟە ژﯾﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﭘێﺶ داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯽ ﻋێﺮاق ﮔەورە ﺑﻮون و ﻛﺎرﺗﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﺑــڕوا ﺑﻜــەن ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻛەﺳﯿﺘﺮ ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﻜەن .ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻣﺎﻧەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ﺗەواوﺑــﻮون ﻟەﮔەڵ ﺋەم ﺧﻮﻟەی
• ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛەی ﻛێﺸــەﯾە؟ ﻛێ دوژﻣﻨــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺑﻮون و دەﺗﻮاﻧێ وەﻣﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳــﺎرەم ﺳــەﻧﮕەرێﻜﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﺎن ﻟێ ﺑﺪاﺗــەوە ،ﺗﻮﺧﻮا ﺧــﯚت ﺑﺎوەڕ ﮔﺮﺗﻮوﯾﻦ ،ﺋەوﯾــﺶ ﺑڕﯾﻨﯽ ﻧﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯚت ﺑێﻨە ﺋﯿﻨﺠﺎ وەم ﺑﺪەوە“ ﻣﯿﻠﻠەﺗــە .ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛێﺸــەی ﺳەرۆك ﻟەﻻﯾەن ﻣﻦ ،ﺗﯚ و ﺋێﻮەوە ﺗﺮ ﻟــە رۆژھــەت ،ﺑﺎﻛــﻮر و ھەڵﺒﮋێﺮدرێﺖ ﯾﺎن ﺑە ﺳــﻮڵﺤﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﻮوی ﻋەﺷــﺎﯾەری ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛە ﻟەﺑەر ﻛﻮردﺑﻮوﻧــە ،ﺑەم ﻛﻮرد ﻧەك ﻟەواﻧەﯾە ،ﺑﮕﺮە ﺳەد ﻟەﺳەد ﺧــﯚی ﺗێــﯽ ﻧــﺎﮔﺎت و دێﺖ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﺧﺸــﯿﺶ و ﺋەﻣﻼ ﺳــەرﺑﺎری ﺋەﻣﺎﻧەﯾﺶ ﻛێﺸەی و ﺋــەوﻻ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤەﻛە ﺗﺮ دەﺧﻮڵﻘێﻨــێ .ﻟەﻣﻼوە ﺋێﺮان دەﯾﺎﻧﻜڕێــﺖ؟“ ﺑﺎ ﺳــﯚزدارﯾﯿﺎﻧە ﺧەﺗێﻜــﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﻧەڕواﻧﯿﻨە ﭘﺮﺳــەﻛە و دژاﯾەﺗﯽ ھەرﻛﺎت ﺑﯿــەوێ ﭘەﻛەﻛە ﺑﯚی ﻛەﺳــێﻚ و ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەك ﺑەﺳەر ھەڵﺪەﻛﻮﺗێﺘە ﺳەر ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎراﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن زاڵ ﻧەﻛەﯾﻦ ﻛە رۆژھەت و ھــەرﻛﺎت ﺑﯿەوێ ھەرﭼﯽ ﺧﺮاﭘﯿــﺶ ﺑێﺖ ﺑڵێﯿﻦ دەﺑێ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺋﺎﻏﺎﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺑﺒەﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗــﺎ ﻓێﺮی ﺑﺎﺷە. ﻛێ ﺑەرﭘﺮﺳە ﻟە ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﺎن ﺣﻜﻮوﻣــەت و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑــﻜﺎت! ﻟــەوﻻوە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﺋﺎژاوەﯾەﻛــﯽ ﻟەﻣــەی ﺋێﺴــﺘە ﺳــەﻧﮕەرە ﻟەﮔــەڵ ﭘەﯾــەدە و ﮔەورەﺗــﺮ؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ھەﻣــﻮو ﺑەردەواﻣﯿــﯽ ﺋــەم ھەﻧــەی ﭘﺎرﺗــەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺧﯚﻣــﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﭼﻮارەﻛــەی 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯿﺎن ﮔەورەﻣــﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺗﺎ ﻟێﻤﺎن ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻧەﻗەوﻣێ ،ھەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧﺎﻛەﯾﻦ. ﻧــە ﺑــە ﺑﻮﻧﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻣﺎوەﯾــەك ﭘێﺶ داﻋــﺶ و ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻮون و ﻧە ﺳەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨﯿﺸﯽ ،ﻛەﺷێﻜﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑــﯚ داوە .ﺗــﯚ ﻟە ﭘﺮ ﻟــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ دروﺳــﺖ ﺷەڕدا ﺑﯿﺖ ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺑﻮو ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻛە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻟە ﺧﯚﯾــﺎن و ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷﯿﺪاﯾە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻛﯿﺸﻮەر ﺗﺮﯾــﺶ ﻛــە ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟەوﻻﺗــﺮەوە ،ﻛەﭼــﯽ ﺋێﻤــە ﺑﺎوەڕی ﻧەدەﻛﺮد و ﺋﯿﺮەﯾﯿﺸــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ 50ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟێﻤﺎﻧەوە ﭘێ دەﺑﺮدن ،ﺑــەم ﺋەﻣە زۆری دوورە و ﺑەﻧﯿﻮ ﺳــەﻋﺎت دەﮔﺎﺗە ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ و ﺋێﺴــﺘە دەﺳﺘﯿﺎن ﻟە ﻧێــﻮ ﺟەرﮔــەی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەوە ،ﯾەﺧەی ﯾەك ﮔﯿــﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ،ﻋەرەﺑەﻛﺎن و ﻧەﯾﺎراﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑە ﺑﻨﯽ ﺳﻤێڵ و ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ھەر ﻟــە ﺋەزەﻟەوە ﭘێﯿﺎن ﭘێﺪەﻛەﻧﻦ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
100
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮور
ﺳﺎزان.. ﻧەﻓﺮەت و رەﺣﻤەت
وﺗﺎر
www.wishe.net
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ژﻣﺎرە ) ، (101ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 8 ،
ژﯾﺎن ﺑێ ﺋێﻮە ﺑە ﺋەﺳﺘەم رادەﺑﺮێ
ﻣﺮۆڤ ﻟــە دەﻣﯽ ﻣﺎڵﺌﺎواﯾﯿــﺪا ﺧەﺟﺎڵەﺗﯽ دەﯾﮕــﺮێ .ﻧﺎزاﻧێ ﭼﯚن ﭘێﺰاﻧﯿﻨــﯽ ﺧﯚی ﭘێﺸﻜێﺸــﯽ ﺋەواﻧە ﺑــﻜﺎت ،ﻛە ﺑــە ﮔەرﻣﯿﯿەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮو .ﻣﻨﯿﺶ ﺋەﻣڕۆ وﺷــەﯾەﻛﻢ ﺑﯚ ﻧﺎﯾەﺗە دۆزﯾﻨەوە ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﺳەرﻧﻮوﺳــﯿﺎری )وﺷــە(ی ﭘێ ﺑﻜەم .ﺳــەرﺑﺎز ﺳــﺎڵﺢ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻜﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯿﯿە .ﭘﯿﺸەﯾﯽ ﻧەﺑﻮاﯾە ،دوو ﺳﺎڵ و ﺋەوەﻧﺪە ﻛﺎﺗە ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﺪا ھەڵﯽ ﻧەدەﻛﺮد .ﻟە رووی ﻛەﺳﺎﻧﯿﺸەوە ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺋﺎﻛﺎر ﺑەرز و ھﺎوەڵێﻜﯽ ﺑە وەﻓﺎﯾە .ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑە ﯾەﻛەوە ﻛﺎرﻣﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋەو دەﻣەش ،ﻛە ﺋەم رۆژﻧﺎﻣەﯾــەی دەرﻛﺮد داوای ﻛﺮد ﭘﺸــﺘﯽ ﺑﮕﺮم ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋەﺳــﺘﻮوﻧێﻚ .ﻟەوەڕا ،ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﺑە ﺟێﯽ دێڵﻢ ھەﺳــﺘێﻜﯽ ﻧﺎﺧﯚش دام دەﮔﺮێ .ﺋەو ھەﺳــﺘەی ،ﻛە ﭘﺸﺘﯽ ﺳەرﺑﺎزم ﺑەرداوە .ﻟەﺑەرﺋەوە ،ﭘێﺸﯽ ھەﻣﻮو ﻛەس داوای ﻟێﺒﻮورﯾﻦ ﻟەو دەﻛەم ،ﭘﺎﺷــﺎن ﻟەواﻧەش ،ﻛە ﺣەﻓﺘﺎﻧە ﻟە ژواﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻣﻨﺪا ﺑﻮون .ھﯿﻮای ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑﯚ ﺳــەرﺑﺎز و ھﺎوەڵەﯾﻠﯽ وی دەﺧﻮازم. ﻣﺎڵﯿﺎن ﺋﺎوا ﺑێ ،ﻛە دوو ﺳــﺎڵ و ﺋەوەﻧﺪە ﻣﺎوەﯾە درز و دەﻟﯿﭭﯿەﻛﯿﺎن ﭘێ دام ﻟێﯿەوە ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺪا ﺑﻜەم. وەك ھەر ﻛﻮردێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﻣﻨﯿﺶ ﮔــەل و وﺗﯽ ﺧﯚﻣﻢ ﺧﯚش دەوێ و دوور ﻟە وان ژﯾﺎﻧﻢ ﺑە ﺋەﺳﺘەم رادەﺑﺮێ. زۆر ﺟﺎران ﻟەﮔەڵ ﻛﺎك ﺳەرﺑﺎزدا دادەﻧﯿﺸﯿﻦ و ﺳەرﺳﺎﻣﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﻛــﻮردەواری دەردەﺑڕﯾﻦ .دەڵێﯿﻦ :ﮔەﻟێﻜــﯽ دﻟﯚﭬﺎﻧە ،ﺟﻮاﻣێﺮ و ﭘﯿﺎو و ﺑە وەﻓﺎﯾە ،ھەﻣﻮو ﺧەون و ﺧەﯾﺎڵێﻜﯽ ﺋەوەﯾە ھەﻟﯽ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﺑﯚ ھەڵﻜەوێ .ﮔەﻟێﻜە دەﺷﺰاﻧێ ﭼﯚن ﺳــﻮود ﻟە ھەل و ﺑﻮاری ھەڵﻜەوﺗﻮو وەرﮔﺮێ ﻟە ﭘێﻨﺎو دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەھەﺷﺘێﻚ ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺪا .ﻓەرﻣﻮون ﺑﺒﯿﻨﻦ ﺋەوەی ﺑﯚ ﻛﻮرد ھەڵﻜەوﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨەش ھەڵﻜەوﺗﻮوە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا .ﺋەوان ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺑەھەﺷﺘەﻛەی ﻛﻮرد ،ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯿﺎن رۆﻧﺎوە ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا .ﺑەﻻی ﻣﻨەوە ھﯿﭻ ﻟەوە ﺧﯚﺷــﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻣﺮۆڤ ھەل و ﺑــﻮاری ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ ﺑﻠﻮێ .ﺋەم ﮔەﻟە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺪا ھێﻨﺪە ﻧەرم و ﺑەڕێﺰە، رۆژاﻧە ھەزار ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﺸــﯽ ﻟێ ﺑﺒﯿﻨێ ،ﻟێــﯽ دەﺑﻮورێ و ھﯿﻮای ﺑﺎﺷــﺒﻮوﻧەوە وەﻻ ﻧﺎﻧێ .دەﺑﻮو ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﻛﻮڕﻧﯚ ﺑﯚ ﺋەم ﮔەﻟە ﺑﺒﺎت و ﺑەردەوام ﻟە ﭘێﺸﯿﺪا ﺑﭽەﻣێﺘەوە. ﺑە داﺧەوە ،وا ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳەر ﺷــڵەژاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﺗێ ﭘەڕی و ھەرواش زﯾﺎﺗﺮ دەﺷڵەژێ .ﺳﺎڵێﻚ ﺑەﺳەر ﺗەﻧﮕﮋەی ﺷەڕی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﺳﻮوڕاﯾەوە و ھەر ﺑەردەواﻣﯿﺸە .دەﻣﺪەﻣﺎﻧەی راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﺷــەڕە ﻣﻨﺪاڵەی ﻧﺎوەﺧﯚ ﻟەوﻻوە ﺑﻮوەﺳــﺘﻦ ،ﺋەوەی دوو ﺳــێ ﺣەوﺗﻮوی راﺑﺮدوو ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا رووی دا ﻛﻮردەوارﯾﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ راﭼڵەﻛﯿﻦ ﻛﺮد .راﺳــﺘە ﭘێﺶ ﺋەو رووداوەش ھﺎوﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻠەﯾﯽ و ﺳــﻜﺎی زۆر ﺑﻮو ﺑەم ھﯿﻮای ﻧەﺑڕاﺑﻮو .ﻟەو رووداوەوە ،ھﯿــﻮا ﺑە ﺟﺎرێــﻚ ﭘﻮوﻛﺎوەﺗەوە .ﺋێﺴــﺘە دەﻣﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮردێــﻚ ﺑﺮێﺘﯿﯿە ﻟە ﺗەڵەﯾەﻛــﯽ ﺗەﻗﯿﻮ .رووداوەﻛــەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜە ﺟێﯽ ﺑە ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟێﮋ ﻛﺮدووە. ﺑە ﻧەﺧﺘﯽ و ﭘﻮﺧﺘﯽ ،ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی ﻛەوﺗﻨە دوو دۆڵﯽ ﺟﻮداوە .ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﭘێــﻮە رەﻧﮕە دەﻧﮕﯿﺎن ﺑﺎش ﻧەﮔﺎﺗــەوە ﯾەك ﻟەﺑەرﺋــەوەی درز و ﻗەڵﺸــﺘﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ﺑەرﯾﻨﺘﺮ دەﺑێﺘــەوە .ﺧﯚزﮔە ﭼــﯚن ﭘێﻨﺎﺳــەی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردەوارﯾــﻢ ﺑﯚ ﻟﻮا، ﺋﺎوەھﺎش ﭘێﻨﺎﺳەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەم ﺑﯚ ﺑﻠﻮاﯾە .ﻣﺨﺎﺑﻦ ﻧﺎﻟﻮێ. ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧەﯾەی ﻟە ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن و راﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ھەﻣﻮو ﻛﻮن و ﻛەﻟەﺑەرێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا رۆژاﻧە دێﺘە دﯾﺘﻦ ،ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔەل و وﺗەوە ﻧﯿﯿە .ﮔەﻟێﻜﯽ داﻣﺎوی دۆﺷــﺪاﻣﺎوە ﺋەم ﮔەﻟە ،ﺑﻮوەﺗە ﺗەﻣﺎﺷــەﻛەرێﻜﯽ ﻗڕوﻗەﭘــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧەﯾەك ،ﻛە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛەﺳﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەﮔەڕێ .ﻛﯚﻣەڵێﻚ ،ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺧەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ژن و ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪان. ﻣﻠﻤﻼﻧەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﯚڕا ﺑﯚ ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗــﺮ .ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻣﻞ ﺷــﻜﺎﻧﺪن و ھەڵﺪێﺮاﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد .ھەزار ﭘﯿﻨە و ﭘەڕۆﺷــﯽ ﺑﻜەی ﺗﺎزە ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺗﺎزەﯾە ﺑــەری ﻟێ ﻧﺎﯾەﺗە ﮔﺮﺗﻦ. ﺗﯚ ﮔﻮێ ﻟــەم ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨەﯾﻠە رادێﺮە ،ﻛە رۆژاﻧــە دەﯾڵێﻨەوە” :ھەرێﻢ دەﺑێﺘــەوە ﺑە دوو ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛەی ﭘێﺸــﺎن ،دەﺑێﺘەوە ﺑە ﺷــەڕی ﻧﺎوەﺧﯚ ،ﻻﯾەﻧەﯾﻞ دەﺳــﺘﯽ دەرەﻛﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ رادەﻛێﺸــﻨەوە ﺑﯚ ﻧﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧــەی ﺧﯚﺑەﺧﯚﯾــﯽ“ .زۆر ﭼﺘﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەڵێﻨــەوە .ﮔەﻟێﻜﯽ داﻣﺎوی دۆﺷﺪاﻣﺎوە ﺋەم ﮔەﻟە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ وا رۆڵەﻛﺎﻧﯽ رووﯾﺎن ﻛﺮدەوە ھەﻧﺪەران .ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻜﯽ ﮔەورە ﺑەﺳەر ﻣﺮۆﭬﺪا ﺑێﺖ ﺋەوەﯾە ھﯿﻮای ﻟە وﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﺒڕێ. ﻣﻦ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﻢ ،رەﺧﻨەﮔﺮم ،ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧە دەدوێﻢ. دوای ﺋەم ھەﻣﻮو ﺗەﻣەن و ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﯾە ،ﺷەرﻣە ﺑﯚ ﻣﻦ ﻟە راﺳﺘﯽ ﻻ ﺑﺪەم ﯾﺎن ﺑﯚ ﻻﯾەﻛﯽ ﻻر ﺑﻜەﻣەوە .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەرﭼﯽ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردەوارﯾﻢ ﺑە ﺑﺎش زاﻧﯿﺒێ ﮔﻮﺗﻮوﻣە و ﻧەﺷﭙﺮﯾﻨﮕﺎوﻣەﺗەوە ﻟە ھﯿﭻ. ﺑــﯚ ﺧﻮاش ،ﻛەس ﻟە ﮔﻮڵ ﻛﺎڵﺘﺮی ﭘێ ﻧەﮔﻮﺗــﻮوم ،ﺑەم ﻟێﺮە ﭘێﻮە ﭼﺘێﻚ ﻧﺎﻣێﻨێ ﺑﺸێ ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻦ .رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﯾەﺗﯽ ﻛﺎرێﻜە ﻟە ﻛﮋ و ﺑﺎی روون و زەڵﺪا ھەﻟﯽ ﺑﯚ ھەڵﺪەﻛەوێ .ﻟێﺮەوە ﻛﮋ و ﺑﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرەو ﻟێڵــﯽ و ﺗەﻣﺘﻮﻣﺎن دەﭼێﺘەوە و درز و دەﻟﯿﭭەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧەش ﻛەم دەﺑﻨەوە .ﻛﺎرەﺳﺎﺗەﻛەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘێﭽێﻜﯽ دﯾﺮۆﻛــﯽ ﺑﻮو .رەﻧﮕە ﭘﯿﻨە و ﭘەڕۆﯾەﻛــﯽ ﺑﻜەﻧەوە وەك ﮔﻮﺗﻢ ،ﺑەم ﺗﺮازاﻧﯽ ﮔەورەﻛە ﻟەوێ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ھەی ﻣﺎڵﯿﺎن ﺑڕﻣێ .ﻣﺨﺎﺑﻦ ﺑﯚ ﮔەﻟێﻜﯽ وا ﺧﺎوێﻦ ،ﻟە ﺑﺎﺗﯽ ﺋەوەی ﺑە ﺧەﺟﺎڵەﺗﯿﯿەوە ﺳــەری ﺑﯚ داﻧﻮێﻨــﻦ ،ﺑەردەوام ﻣﯚﻣﯽ ھﯿﻮاﯾەﻟــﯽ دەﻛﻮژێﻨﻨەوە .ﺑﯚ ﻣﻦ ﭼﯽ ﺗﺮ ﻗﺴە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەﻣﺎ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺑێ ﺋێﻮە ژﯾﺎن ﺑە ﺋەﺳﺘەم رادەﺑﺮێ.
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
Wishe ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
wishe@wishe.net
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ”ﺑەزﻣﯽ ﺑەزم“
11 Reklam
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20
Heftenameyekî sîyasî giştîye
ھﻮاوی ﻟﻪ ﺗﺎزهﺗﺮﯾﻦ ﺑﻪرھﻪﻣﯿﺪا ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﯽ ﺟﯚری Pی ﺧﺴﺘﻪ ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ 8 P8 ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ رێﻮڕهﺳــﻤێﻜﺪا ﻟﻪ ﺷــﺎری ھﻪوﻟێﺮ ﻛﻪ ژﻣﺎرهﯾﻪﻛﯽ زۆر ﻟﻪ ﺑﺮﯾــﻜﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ﺋﺎده ﺑﻮون ،ﺋﻪﺷﺮهف ﻓﻪواﺧﺮﺟﯽ ﺟێﮕﺮی ﮔﺮووﭘﯽ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ )ھﻮاوی دﯾﭭﺎﯾﺲ( ﺑﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ "ﺋﻪم ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻪ ﺑﻪ ﭼﻮار رهﻧﮓ دهﺧﺮێﺘﻪ ﺑﺎزاڕهوه ﻛﻪ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪ :رهﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ )زﯾﻮی ،زێڕﯾﻦ ،رهش و ﺧﯚڵﻪﻣێﺸﯽ". ﺋﺎﻣــﺎژهی دا "ﺋﻪو ﻣﯚﺑﺎﯾﻠــﻪ ﺋﺎﻣێﺮهﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﯚرێﻚ ﺟﯿﺎ دهﻛﺮێﺘــﻪوه ﻛﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهﯾﻪﻛﯽ ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ ھﻪﯾﻪ ﺑﻪ ﺋﻪﺳــﺘﻮوری 1.5ﻣﻠﻢ و ﺑﻪﺳــﺘﺮاوهﺗﻪوه ﺑﻪ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎﺷﻪوه، ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﯽ 8pﭘﺮۆﺳێﺴﻪرێﻜﯽ ھﻪﺷﺖ ﻧﺎوﻛﯽ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺟﯚری ﻛﯿﺮﯾﻦ ."930 ﺋﻪﺷــﺮهف ﻓﻪواﺧﺮﺟﯽ رووﻧﯽ ﻛﺮدهوه "رووﭘﯚﺷﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﭘﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوه، ﺋﻪوهﯾﺶ وا دهﻛﺎت ﭘێﻜﮫﺎﺗﻪی ﺋﺎﻣێﺮهﻛﻪ زۆر ﭘﺘﻪو ﺑێ.