ﻟە ھەرێﻤەوە ﻣﻮوﭼە ﺑﯚ ﻧﺎو داﻋﺶ دەﻧێﺮدرێ
554ﺧێﺰان ﺑەھﯚی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ھەڵﻮەﺷﺎون
ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﻣەﺧﻤﻮور ﻧﺰﯾﻜــەی 800ﻛەس ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﻦ، ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸــەوە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە ،دەوام ﻧﺎﻛەن و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاون ،ﺑەﺷێﻜﯿﺸﯿﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺎن ﺑەداﻋﺸەوە ﻛﺮدووە و ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾە ﻟەﻧﺎو داﻋﺸﺪا ﻛﻮژراوە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاوە.
ﺋﺎﺑﻮوری و ﺗﻮاﻧﺎی داراﯾﯽ ﺋەﮔــەر ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش ،ﺋــەوا ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎﯾە، زۆر ﺟﺎر ﺣﻮﻛﻤﯽ ﭘێﭽەواﻧــەی ھەﯾە و ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﯾەﻛﺘــﺮ ھەڵﺪەوەﺷــێﻨێﺘەوە .ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە 6ﻣﺎﻧﮕﺪا 554 ،ﺧێﺰاﻧﯽ ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪووەﺗەوە.
3
13 ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
ﺋێﺮان رێﮕﺮێﻜﯽ ﺳەرﺳەﺧﺘﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﺋەو ﺗﯿﺮۆرە ﻓﻜﺮﯾەی ﮔﯚڕان دەﯾﻜﺎت ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە دڵەڕاوﻛێﻮە
ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن:
ﮔﯚڕان ﺧﯚی دەزاﻧێ ﺗﺮس ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
ﺋێــﺮان ،ﻟە رێﮕەی ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ،دەﯾەوێ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ وەرﺑﮕﺮێﺘەوە و ﻟەو ڕێﯿەﺷــەوە ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺧﯚی دوور ﺑﺨﺎﺗەوە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 3
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ رەﻗەم ﺷﯿﻦ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت راﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ھێﺸــﺘﺎ ﺷــەﻗﺎم و رێﮕەوﺑﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر ﭘڕن ﻟەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧە ”ژﻣــﺎرە ﺷــﯿﻦ“اﻧەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳــێ ﺟﺎر ﺑڕﯾﺎری ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ﻟە دوای دەوام داون و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺑﻜﺎت. ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧە ﻟە ھەر ﻛــﻮێ ﺑﺒﯿﻨﻦ دوای دەوام دەﯾﮕــﺮن .وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑەھﯚی ﻓێڵێﻜﯽ ﺷﯚﻓێﺮی ﺗﺎﺑﻠﯚ ﺷــﯿﻨەوە ،ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗﺎزەی دەرﻛﺮدووە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 7
دﻛﺘﯚر دﻻوەر ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ:
ﻛﻮرد ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺋێﺮان ﻛﺮدووە
دﻛﺘﯚر دﻻوەر ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋﯿﻨﺴﺘﯿﻮﺗﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﯚ ﺗﯚژﯾﻨەوە )ﻣێﺮی( ،ﭘێﯽ واﯾە ﻛﻮرد ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺋێﺮان ﻛﺮدووە .ﺋەو ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎﺗــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ھەﻧــﺪێ وﺗﯽ ﺗــﺮ .دﻻوەر ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ،ﺑﺎس ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﻧﺎوﭼەﯾﯿەﻛﺎن و دەرﻓەت و ھەڕەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﻛﻮرد دەﻛﺎت. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 4
ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﻧﺎڕازﯾﻦ
ﻟە دوای 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧەوە ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە وردی ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺋەﻧﺪام و ﻻﯾﻨﮕﺮاﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻛﺎت و وا وێﻨﺎﯾﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺋەواﻧەی ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﻦ ”ﻧﺎﭘﺎك و ﺧﯚﻓﺮۆﺷــﻦ“ ﺋەوەﯾﺶ دڵەڕاوﻛێ و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ھەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە .رۆﺷﻨﺒﯿﺮێﻜﯽ ﺷﺎرەﻛە ﮔﯚڕان ﺑە ھەڵﻘﻮوی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎزاﻧێ .ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دەڵێ ”ﮔﯚڕان ﺧﯚی ھەﺳﺘﯽ ﺑەوە ﻛﺮدووە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھەراﺳﺎن دەﻛﺎت“ و ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾﺶ ھﯚی ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”ﻓﺮە ﺧﺎوەﻧﯽ“ دەﮔێڕێﺘەوە.
18 19
”ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە 2 دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە“
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎراﻧــﯽ ﻧــەوت و ﺋﺎﺑﻮوری و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺑە ﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨە ﻟە ﺋەدای ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺮن ﻟە ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﻜﺮدن ﻟە ﺗەك دۆﺳﯿەی ﻧەوت و رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ ،ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەھﯚی زەﻗﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ،ﻟە ﺑە داﻣەزراوەﯾــﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 14
ﻓﻠﺲ ﺑە ﻓﻠﺴەﻛەی ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮور
ﻛﯚﭼﯽ وەرﭼەرﺧﺎن
ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺧﯚی رەت دەﻛﺎﺗەوە
ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﻛﺎروﺑﺎری ژﻧﺎن ،ﻧﺎڕازﯾﻦ .ﺋەوان، ﭘەﻧﺠە ﻟەﺳــەر ﺧﺎڵە ﻻوازەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧﺎﻧە دادەﻧێﻦ. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 9
6
”ﺋێﺴﺘە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺟﮕە ﻟە ﺑﯿﻨﺎی ﺑێ رۆح ،ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﻦ“
16
ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە دەﭬەری ﺳﯚران زﯾﺎدی ﻛﺮدووە
9
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ھەواداراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،ﺑﺰووﺗﻨەوە ،ﺷﯿﻮﻋﯽ و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺴﺖ ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧەن ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺗﺎﻧەﯾﺎن ﻟێ دەدرێﺖ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن دەﺷﻜێﻨﺮێ ،ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺶ ﮔﯚڕان ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎت و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ وەك رۆﺑﯚت ﺑەﻛﺎر دێﻨێ ﺑێ ﺋەوەی ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان دەﺑﺎﺗەوە ﻣﺎڵە ﮔەورەﻛە وﺷە/ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھــﯚی ﺋەو ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﯿﯿــە ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯿﯿەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ داوە ،ﺣﺰﺑە ﺳەوزەﻛە ﻟە ﺳەرەوە ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﻠﯿﯿەﻛەﯾە و ﻟە ﺑﻨﯿﺸەوە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺋﺎﺷــﺘﻜﺮدﻧەوە و رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺗﺎ ﺑﮕەڕێﻨەوە ”ﻣﺎڵە ﮔەورەﻛە“. ﻟەوەﺗــەی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی 23 ﺣﻮەزﯾــﺮان ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﯚڕان ،ﯾەﻛێﺘﯽ، ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻟــە دەوری ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳﺎی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﯚ ﻛــﺮدەوە و دواﺗﺮ ﻟــە 19ی ﺋﺎﺑــﯽ راﺑﺮدوو ﭘڕۆژەﻛەﯾــﺎن ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎ، ﻟــەو رۆژەوە دڵەڕاوﻛــە ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺑەم ھﯿــﭻ ﻻﯾــەك وەك ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋەو ﯾﺎرﯾﯿــەدا ﻧﯿﮕەران ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ھەوڵ ﺑﯚ
راﻛێﺸﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﺨﻮاز. ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”وەك ﺣﺰب ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧە ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺟەﻣــﺎوەر ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑــﯚ ﺋێﻤە ﺟەﻣﺎوەری ﮔــﯚڕان ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ﺧەڵﻜﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﻮون و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھﺎوھەڵﻮێﺴﺘﯿﻤﺎن ﻟەﮔــەڵ ﮔــﯚڕان ﻟــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﺪا ،ﺳﯚزی ﻛﯚﻧە ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە“.
ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻛە ﻟەﺳەر داوای ﺧﯚی ﻧﺎوی ﻧﺎﯾەﺗە ﺑوﻛﺮدﻧەوە، ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﮔــﻮت ”ھەﻣﻮو ﺋەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﺎﻧــە ﺑــﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ داھﺎﺗﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــەو ھەڵﺒﮋاردﻧــەدا ﺑﺎﻧﺴــﯽ ھێــﺰ دﯾــﺎری دەﻛﺮێﺘــەوە و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزە ،ﯾەﻛێﺘــﯽ دەﯾەوێ ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤە ﺑﭽێﺘەوە رﯾﺰﺑەﻧــﺪی دووەﻣﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﮔﯚڕان ﺑﺨﺎﺗە ﺟێﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﺧﯚی ﻛە ﭘﻠەی ﺳێﯿەﻣە“. رازﯾﻜــﺮدن و ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﻟەﻻﯾــەن ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺗــﺎزە ﻧﯿﯿــە و ﻟــە ھــەردوو ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ 2009و ،2013ﮔــﯚڕان زۆر ﻧﯿﮕەراﻧﯽ دەرﺑــڕی و ﭼەﻣﻜﯽ ”ﻧﺎﻧﺒــڕاوەﻛﺎن“ی داھێﻨــﺎ ﻛە ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازاﻧە ﺑﻮون ﺑەھﯚی
وازھێﻨــﺎن ﻟە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەﻛﺎر دەردەﻛــﺮان ،ﺑەم ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەﻣــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻣﺎﻓﯽ ﺋــەو ﻧﺎﻧﺒڕاواﻧە ھەﻣﻮوی ھﺎﺗــە ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوە .ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەو ﺋەﻧﺪاﻣــە ﮔەڕاواﻧەی ﺣﺰﺑە ﻧﯿﻠﯿﯿەﻛــەی ﺑــﯚ ﻻی ﺧــﯚی ﻧــﺎو ﻧﺎﺑــﻮو ﮔەڕاﻧەوە ﺑــﯚ ”ﻣﺎڵە ﮔەورەﻛە“. ﺋێﺴــﺘە ﻛێﺒەرﻛێــﯽ ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳەرۆﻛﯽ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﺗﻮﻧــﺪی و ﻧﮫێﻨــﯽ درێﮋەی ھەﯾــە و ﺋەﻣــە ﭘەڕﯾﻮەﺗەوە ﻧﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﺶ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﺪا ھﺎوڕان و دڵﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە.
ﺋەو ﺗﯿﺮۆرە ﻓﻜﺮﯾەی ﮔﯚڕان دەﯾﻜﺎت ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە دڵەڕاوﻛێﻮە
ﺣﺰﺑەﻛﺎن :ﮔﯚڕان ﺧﯚی دەزاﻧێ ﺗﺮس ﺑو دەﻛﺎﺗەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻟــە دوای 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧەوە ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە وردی ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺋەﻧﺪام و ﻻﯾﻨﮕﺮاﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻛﺎت و وا وێﻨﺎﯾــﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺋەواﻧــەی ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﻦ ”ﻧﺎﭘﺎك و ﺧﯚﻓﺮۆﺷــﻦ“ ﺋەوەﯾــﺶ دڵەڕاوﻛێ و ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ھەﺳﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە .رۆﺷــﻨﺒﯿﺮێﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﮔﯚڕان ﺑــە ھەڵﻘﻮوی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎزاﻧێ. ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دەڵێ ”ﮔﯚڕان ﺧﯚی ھەﺳﺘﯽ ﺑەوە ﻛﺮدووە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھەراﺳــﺎن دەﻛﺎت“ و ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾﺶ ھﯚی ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”ﻓﺮە ﺧﺎوەﻧﯽ“ دەﮔێڕێﺘەوە.
ﻟە دوای 19ی ﺋﺎﺑﯽ راﺑﺮدووەوە ﻛــە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛــەی ﮔــﯚڕان ﺑﯚ ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳﺎی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨــﺎ ،ﺋەو ﺣﺰﺑــە ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣە دەﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە ﺑە ”ﺗﯿــﺮۆری ﻓﻜﺮی“ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و دەﺳﺖ ﻟە ﻛەس ﻧﺎﭘﺎرێــﺰێ ،ﺑەوەﯾــﺶ دۆﺧﯽ دەرووﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑە ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺷــڵەژاﻧﺪووە ﺗﺮﺳﯽ ﺑوﻛﺮدووەﺗەوە. ﻋﻮﻣــەر ﻣﺤەﻣــەد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ھەﻣﻮو وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎدا ﺋەو ﺟﯚرە ﭘﺸێﻮی و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯿە ھەﯾە ،ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ ھەﻧﺪێﻚ ﺷﺖ روو ﺑﺪات ،ﺑەم ﻧەﮔﺎﺗە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧــﺮاپ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺷــﺖ رووی ﻧەداوە ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ھەﻧﺪێــﻚ ﺑﺎﺑەت و ﭘﺮس ھەﯾــە ﻧەﯾﻮرووژێﻨﻦ ﻛە ﺑﺒێﺘــە ھــﯚی ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ ﺑﺎری دەرووﻧــﯽ ﺧەڵﻚ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚی ﺑە ﺋﺎﻗﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷﺪا دەڕوات. ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟــە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ، ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﭘﺸــێﻮی و ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﯿﮕﺮﯾﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﺗەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ھەڵﭽﻨﯿﻮە و ﻟە
ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن دەدەن .ﺑە ﺑڕوای ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوەﻛەی ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو” ،ﮔﯚڕان ﺧﯚﯾﺸــﯽ ھەﺳــﺘﯽ ﺑــەوە ﻛــﺮدووە و ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەدا ﺑﺎس ﻟەوە
ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻣﺎﺟﯿــﺪ ﺧەﻟﯿــﻞ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﮔــﯚڕان وەك ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮاز وەك ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەﻛەن ،ﺋەو ھێﺰە ﻧەﺑﻮو % 100 رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردی ﺑێﺖ ،دەرھﺎوﯾﺸــﺘەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و رﻛەﺑەراﯾەﺗــﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮو ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺋەو
ﻋەﺑﺪو وەرﺗﯽ:
ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ و ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺮەﺧﺎوەﻧــﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﻟەو ﺷﺎرە ،ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳەت ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻓﺮە ﺧﺎوەﻧﯿﯿــە ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧەی ﻟێ دروﺳﺖ ﺑێﺖ ﻛﺮاوە“ .ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﺪا ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﻮوە ﻛە زۆر ﺗﻮﻧﺪ ﺑﻮوە، ﺧەڵﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷڵەژان ﻛﺮدﺑﻮو ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو دۆﺧە ﺋﺎرام ﺑێﺘەوە“. ﺋێﺴﺘە ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻚ ﻟەﻧﺎو ﻧﻮﺧﺒەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە ﭘێﯽ واﯾە ،ﻟەوەﺗەی ﮔــﯚڕان ھەﯾە، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەر ﺗەﻧﮕﮋە ﺑەڕێ دەﻛﺎت و ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ھﯚی ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧــەوەی ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن و ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ دروﺳﺖ ﻛــﺮدوون ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ھﯿﭻ ﺑەھﺎﯾەك ﻟەﻧﺎو ﻛــﻮرد .ﺋــەم دۆﺧــەی ﮔﯚڕان ﺧﻮﻟﻘێﻨەرﯾەﺗــﯽ ﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﻧﺎو
ﺑــﻮو ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی وەك ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەﺑەر ﺋەوەﯾﺸــە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ رووی ﺧﻮار و ﺧێﭽﯽ ﻟە ﮔﯚڕاﻧﺪا ﺑەدی ﻛﺮا ﻛﺎﺗێﻚ ھﺎﺗە ﻧﺎو دەﺳەﺗەوە“. ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﺪا، ﻣەﻓﮫﻮوﻣــﯽ ﺧــﯚی وەك ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑەرﺟەﺳﺘە ﻧەﻛﺮد، ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻛە ﻟە دەﺳەﺗﺪاﯾە ﺋــەو ﻣەﻓﮫﻮوﻣــە وەك ﺧــﯚی ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﻧــﺎﻛﺎت .ﻣﺎﺟﯿــﺪ ﺧەﻟﯿــﻞ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻧﺎﺟێﮕﺮی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺋەو ﭘﺸــێﻮﯾەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە، زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﮔەورە ﻛﺮاوە ،ﻟــەرووی واﻗﯿﻌەوە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ،دەﻛﺮێ ﮔﻮﻣﺎن
ﻟــەوە ﺑﻜەﯾــﻦ ھێﺰﮔەﻟێــﻚ ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺑﯿﺎﻧەوێ ﺋەو دۆﺧە ﺑﺸێﻮێﻨﻦ. ھەواداراﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو، ﺑﺰووﺗﻨــەوە ،ﺷــﯿﻮﻋﯽ و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺴــﺖ ﻟەو ﻛەﺳــﺎﻧەن ﻛــە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺗﺎﻧەﯾــﺎن ﻟــێ دەدرێﺖ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن دەﺷــﻜێﻨﺮێ ،ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺶ ﮔﯚڕان ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎت و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ وەك رۆﺑــﯚت ﺑــەﻛﺎر دێﻨێ ﺑێ ﺋەوەی ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﺖ. ﻻی ﺧﯚﺷﯿەوە ﻓﺎرس ﻧەورۆڵﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺑﺎرودۆﺧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛە ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر دەرووﻧﯽ ﻛــﺮدووە، ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن
راﮔەﯾﺎﻧﺪﯾــﺶ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﻟەﺳــەر دەرووﻧﯿــﺎن .ﻧەورۆڵﯽ ﭘێﯽ واﯾە ”ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﺗــﺎزە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧــﺎو دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ، ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧێﻮان ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و دەﺳەت ﻧﺎﻛەن ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە ﻧەﻓەﺳــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ دۆﺧەﻛــەدا دەﻛﺎت ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮدووە ﻟــەرووی دەرووﻧﯿﯿــەوە ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺋﺎرام ﺑﻜﺎت“. ”ﻟەﮔەڵﻢ ﺑﯿﺖ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەوەرﯾﺖ و ﻟەﮔەڵﻢ ﻧەﺑﯽ ﻧﺎﭘﺎك و ﺑێ ﺋﯿﺮادە و ﺧﯚﻓﺮۆﺷﯽ“ ﺋەﻣە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋەو دروﺷﻤﺎﻧەن ﻛە ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازان ﻟە دوای 19ی ﺋﺎﺑەوە ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛەن .ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺷــﺎوی ﻛﯚچ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای 23ی ﺣﻮەزﯾﺮان دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔــﯚڕان ﺋەو
ﻓﺎرس ﻧەوڕۆڵﯽ:
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە ﻧەﻓەﺳﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ دۆﺧەﻛەدا دەﻛﺎت ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﻟــەرووی دەرووﻧﯿﯿەوە ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺋﺎرام ﺑﻜﺎت ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾەی ﮔەڕاﻧــﺪەوە ﺧﺎڵﯽ ﺳــﻔﺮ ﻛە ﻟە ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دوای ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮو ﺑﻮو. ﻋەﺑــﺪو وەرﺗــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد” ،ﻧﺎﺋﺎراﻣــﯽ و ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺮەﺧﺎوەﻧﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﻟەو ﺷــﺎرە ،ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳەت ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻓﺮە ﺧﺎوەﻧﯿﯿە، ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﺋــەو
ﺑﺎرودۆﺧەی ﻟێ دروﺳﺖ ﺑێﺖ“. وەرﺗﯽ ﮔﻮﺗﯽ ”ﭘێﻨــﺞ ﺣﺰﺑەﻛە ﺑە ﭘﻠــەی ﯾەﻛــەم و ژﻣﺎرەﯾەك ﺣﺰب ﻟەﻧﺎو ﺋــەو ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەدا ﺑە ﭘﻠەی دووەم ،ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە دەﻛــەن ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟــە ھەﻣﺒــەر ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳــە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑە ھەﻣﻮو ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەرێﻢ ھەن ،ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻓﺸﺎر ﻟەﺳەر ﮔەﻧﺞ ﺑﯚ ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﻨﯽ وت“.
ﺳﻴﺎﺳەت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﺑەھﻤەن ﻋﻮﻣەر ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﻣەﺧﻤﻮور ﻧﺰﯾﻜەی 800ﻛەس ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸــەوە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە ،دەوام ﻧﺎﻛەن و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاون ،ﺑەﺷێﻜﯿﺸﯿﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺎن ﺑەداﻋﺸەوە ﻛﺮدووە و ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾە ﻟەﻧﺎو داﻋﺸﺪا ﻛﻮژراوە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاوە. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣەﺧﻤــﻮورەوە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2003وە ،ژﻣﺎرەﯾەك ﻛەﺳﯽ ﻋەرەﺑﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟــە داﻣﻮدەزﮔــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺎرۆﻛەﯾە ﻟەﺳەر ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزرێﻨﺮان ،ﻟــە دوای ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸــەوە ﺑەﺷــﯽ ھەرە زۆری ﺋەواﻧــە دەوام ﻧﺎﻛەن و ھێﺸــﺘﺎ ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاون. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻣﺤەﻣەد رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2003وە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣەﺧﻤﻮور ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوریﻣەﺧﻤﻮورﻋەرەﺑﻨﺸﯿﻨﻦ،
ﻧﺰﯾﻜــەی 700ﺗــﺎ 800ﻛــەس ﻛــﺮان ﺑەﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑڕاﯾــەوە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺧﻤﻮور داﻣەزرێﻨﺮان ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭘەروەردەی ﻣەﺧﻤــﻮور 500ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ داﻣەزرێﻨﺮاون“.
ﺋەو رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــەی ﻣەﺧﻤﻮور ﮔﻮﺗﯽ” ،داﻋﺶ ﺑەرﻟەوەی ﺑﮕﺎﺗە ﻣﻮوﺳڵ ،ﻟە دەﺷــﺘﯽ ﻣەﺧﻤﻮور ھەﺑﻮو ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ھەر ﻣﺎون و ﻧﺰﯾﻜەی 60ﮔﻮﻧﺪی ﻣەﺧﻤﻮورﯾﺎن ﻟە ژێــﺮ دەﺳــﺘﺪاﯾە ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــەی ﺳــەر ﺑەو ﮔﻮﻧﺪاﻧەن ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ دەواﻣێﻜﯿــﺎن ﻧەﻛﺮدووە ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن دوور ﻧەﺧﺮاوﻧەﺗەوە“. ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻣﺤەﻣەد ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﺋەواﻧەی ﻛە دوو ﺳﺎڵە دەواﻣﯿﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ،ھێﺸــﺘﺎ ﻓەﺳــڵ ﻧەﻛﺮاون ،ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺑﻮوە و ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺎﻗﺮﺗە ﭼەﻛﺪاری داﻋﺶ ﺑﻮوە و ﻋەدەد دۆﺷــﻜە ﺑﻮوە ،ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺷــەھﯿﺪ ﻛﺮدووە و ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛﻮژراوە، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاوە“. ﺋەو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە دەﻛــﺮد ﻛە ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺗﺮﯾــﺶ ھەﯾــە و ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺧﻤﻮورﯾــﺶ ﺋــﺎﮔﺎدارن ﻛــە
ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺎن ﺑە داﻋﺸەوە ﻛﺮدووە. ھەر ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻋەﺑﺎس ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘــەروەردەی ﻣەﺧﻤﻮور ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003وە ژﻣﺎرەﯾەك ﺧەڵﻚ ﻛە ﺑە رەﮔــەز ﻋەرەﺑﻦ و ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە داﻣەزراون ،ﺋەواﻧــە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧەی ﻛە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ، دەوام ﻧﺎﻛەن ،ﻟەوﻛﺎﺗەوەی داﻋﺶ ھﺎﺗﻮوە ،ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﺋەواﻧە ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەر ھﺎﺗــﻮوە ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ھەوﻟێﺮ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﭘــێ دەدرێﺖ ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻛــە دەواﻣﯿﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ﭘــێ ﻧەدراوە“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەواﻧــەی دەﻛەوﻧە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ داﻋﺸەوە ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘەروەردەی ﻣەﺧﻤــﻮور ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەواﻧەی دەوام ﻧﺎﻛەن ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاون ﭼﻮﻧﻜە ﺑەدەﺳﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿــە ﻧﺎﯾەن ﺑــﯚ دەوام، ﺑﺎرودۆﺧەﻛە واﯾە“.
ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”راﺳﺘە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھەﯾە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳﻨﻮوری داﻋﺶ ،ﺋێﻤە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋەو ﺑــﻮوە ﺑە داﻋﺶ ﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە ،ﺋەواﻧﯿــﺶ رەﻧﮕە ﺗێﯿﺎﻧﺪا ﺑێﺖ داﻋﺶ ﻛﻮﺷﺘﺒێﺘﯽ و رەﻧﮕە ھەﺑێــﺖ ﻻی ﺋــەوان ﮔﯿﺮاﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﺋێﻤــە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋەوان ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەر ھﺎﺗﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻓەﺳڵﻤﺎن ﻧەﻛﺮدوون“.
ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەی دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾە ﺑــﻮوە ﺑە داﻋﺶ ،ﺑەم ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاوە ،ﻋەﺑﺎس ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺗــﯽ ”وا دەڵێﻦ ،ﺑــەم ﺋێﻤە دڵﻨﯿﺎ ﻧﯿﻦ راﺳﺘە ﯾﺎن ﻧﺎ“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺗێﻜڕای ﺋەواﻧەی ﻛە دەوام ﻧﺎﻛەن و ﺋﺎﮔﺎﻣﺎن ﻟێﯿﺎن ﻧەﻣــﺎوە ،ﻧﺰﯾﻜــەی 300ﻛەس دەﺑــﻦ ،ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾــە ﮔەڕاوەﺗەوە
ﺑەﻏــﺪا و ھەﯾﺎﻧە ﻟە ﺑەﺳــڕەﯾە و ھەﺷﯿﺎﻧە ﻟە ﺳﻨﻮوری داﻋﺸﺪاﯾە، ﺑەم ﺋێﻤــە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑە وردی ﻟە ﻛﻮێﻦ“. ﻟەﺑﺎرەی ھەﻣﺎن ﺑﺎﺑەت” ،وﺷــە“ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ھەوڵﯽ دا ﻟێﺪواﻧﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە وەرﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺑــەم وەﻣــﯽ ﻧەداﯾەوە.
ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﺪا ﺑە رووﻧﯽ دەرﻛەوت ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
ﺋێﺮان رێﮕﺮﯾﻜﺎرێﻜﯽ ﺳەرﺳەﺧﺘﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ،ﻟە رێﮕــەی ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ،دەﯾەوێ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ وەرﺑﮕﺮێﺘەوە و ﻟەو ڕێﯿەﺷەوە ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺧﯚی دوور ﺑﺨﺎﺗەوە. دﻛﺘــﯚر ﺳــﻠێﻤﺎن دەرﮔەڵەﯾﯽ، ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺋێــﺮان وەك وﺗێﻜــﯽ دراوﺳــێ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﺪاﯾە ﻛــە ﻋێﺮاق ﺑــە ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە و ﺑﺘﻮاﻧێ ﺋەوەی ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ ﻟە راﮔﺮﺗﻨــﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ھێﺰی ﺧﯚی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑــﺪات .ﺋــەو ،ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛە ھەرﭼەﻧﺪە ﻛﻮرد ﻟەﻻﯾەن ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎوە رێﮕﺮی ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم دەﺑێ ﺋێﺮان ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛەی ﺑە ﺟﺪی وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەی زاﻧﻜﯚ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،راﺳــﺘە ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ
ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﺪا ﻧﯿﻦ ﻛێﺸــە ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد دروﺳﺖ ﺑﻜەن و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــﺶ ﺑەھــﯚی ﻧەوﺗەوە دەﻛﺮێــﺖ رازی ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەم ﺋێــﺮان ﻟــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا دژە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑە وردی ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺘەوە“. وەك ﺷــﺮۆﭬەﻛﺎراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەدەن ،ﻟە ھەﻧﺎوی ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑﯚ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ ﻋێــﺮاق ،دەﻛﺮێ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــێﻚ ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺘەوە و ﻟەواﻧەﯾﺶ ،ﺋەﮔەر ھەڕەﺷــەی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻋێﺮاق و ﺷﺎم رووی ﻟە ﺋێﺮان ﺑێﺖ، ﺋەوﻛﺎت ﺳﻨﻮوری رۆژﺋﺎوای ﺋێﺮان دەﺑێﺘەوە ھەڕەﺷەﯾەﻛﯽ ﺟﺪی ﻟە دژی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋێﺮان و ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ 1336ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ
ﺳــﻨﻮوری ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻋێﺮاق ،ﺑﯚ ﺟﺎری ﭼەﻧﺪەم ﺗﻮوﺷﯽ ھەڕەﺷــەی دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾﯽ ﻟە ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳەرﺑﺎزی دەﺑێﺘەوە .ﺋەوەش ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪاﯾە ﻛە ﻋێﺮاق وەك ﯾەﻛێﻚ ﻟە 6وﺗــﯽ دراوﺳــێﯽ ﺋێﺮان، ﺳــﻨﻮوری ھﺎوﺑەﺷــﯽ دەرﯾﺎﯾﯽ ﻟە ﻛەﻧــﺪاو ھەﯾــە و ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺋەو ﺳــﻨﻮورەﯾﺶ ﺑــە 58ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دادەﻧﺮێ. ﺋەو ھﯚﻛﺎراﻧــەی وای ﻛﺮدووە ﻛە دەرﮔەڵەﯾﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﭘێﺪاﮔﺮﯾــﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘێﮕە و ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا .ﺋــەو دەڵێﺖ” ،ﺋێﺮان ﻟێــﯽ رووﻧە ﺟﮕە ﻟە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻧﯿﯿە ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەدا ﭘێﻮەﻧــﺪی ھەﺑێــﺖ و داﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺮان ﻟە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ
ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ دەﺗﺮﺳــێﺖ و دەﯾەوێ ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑێﻨێﺖ“. ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014و ﻛﺎﺗێﻚ ھەرێﻢ ﻟە ﻟﻮﺗﻜەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑﻮو ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﺪا، ﺑﺎﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێــﺮاق ﺑﻮوەوە ﺑﺎﺳــﻮﺧﻮاس، ﺑــەم ھەر ﺋەوﻛﺎت ،ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋەوان ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎش و ﺗﻮﻧﺪﺗﯚڵ ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﺪا دروﺳﺖ دەﻛەن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟێ دەﻛەن ،ﻛە ﻛﻮرد ﺧﯚی ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﺰاﻧێ و ھەوڵﯽ ﭘﭽڕان و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەدات. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﻣﻮو ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەو رواﻧﮕەﯾەدان ،ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ 2003و ﮔﺮﺗﻨەدەﺳﺘﯽ دەﺳەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﻻﯾەن ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧەوە، ﺋێﺮان ﺑە ھەﻣــﻮو ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛﯿﯿەوە ھەوڵــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯽ ﻧــﺎو ﻣﺎڵــﯽ ﻋێــﺮاق دەدات و ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﯾــەوێ ﻋێﺮاق
ﻟــە ﯾەﻛﺘــﺮی ﺑﺘﺮازێــﺖ .ﺋەﻣە ھــەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻛﺎﺗﯿﯽ ﺋێﺮان ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑﯚﭼﻮون و ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﺋەو وﺗەﯾە ﺑەراﻣﺒەر ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛــﻮرد و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ ﻋێﺮاق، ﺗﺎزەﺗﺮﯾــﻦ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن، ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟــە دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ و ﻓﺸﺎرﺧﺴــﺘﻨە ﺳــەر ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﺑﯚ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑڕﯾﺎر و ﭘێﮕە و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺋەو ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺗﺮﺳﻦ. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ،وەك دﻛﺘﯚر ﯾەﺣﯿــﺎ ﺋەﺣﻤــەد ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋێﺮان دەﯾــەوێ ﺗــەواوی ﺗەﺳــﻔﯿﯿە ﺣﯿﺴﺎﺑﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﻜﺎت و ﺋەو وﺗە وەك ﭼەﻛێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨێﺖ. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺟﮕە ﻟەو ﭘﺮﺳﺎﻧەﯾﺶ، ﺋێــﺮان ﺑە ھﯿﭻ ﺟﯚرێــﻚ ﻧﺎﯾەوێ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەرێﮕــەی
ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە وەرﺑﮕﺮن“ .ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەﯾــﺶ دا ،ﺋێــﺮان ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑــە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿﯿــەوە ﺑەﺳــﺘﻮوەﺗەوە، ھەرﻛﺎت ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەو ﭘێﮕەﯾــەی ﺋێﺴــﺘەی ﻧەﻣﺎ ،ﭘێﯽ واﯾە ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دوور ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە و ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەﺷە ﺑەو ﺟﯚرە ﻓﺸــﺎر ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان دەﻛﺎت. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ،دﻛﺘــﯚر ﺷــەﻓﯿﻖ ﻗــەزاز ﺷــﺮۆﭬەﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋێﺮان ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﺗێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە و دەﺗﻮاﻧــێ زۆر رێﮕــﺮی ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻛﻮرد دروﺳﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەم ﭘێﺸــﯽ واﯾە” ،دوا ﺑڕﯾــﺎر ﻛﻮرد ﺧــﯚی دەﯾــﺪات، ﺑێﮕﻮﻣﺎن وەﺳــﺘﺎﻧەوە ﻟە ﺑەردەم ﺧﻮاﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرددا ﭘەﯾﻮەﺳﺘە ﺑــە ﺑڕﯾﺎری ﻛﻮرد ﺧﯚﯾــەوە و ﺋەو وردﺑﯿﻨﯿﯿەی ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳە و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ
دﻛﺘﯚر ﺷەﻓﯿﻖ ﻗەزاز:
دوا ﺑڕﯾﺎر ﻛﻮرد ﺧﯚی دەﯾــﺪات ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن وەﺳﺘﺎﻧەوە ﻟە ﺑەردەم ﺧﻮاﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرددا ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﻛﻮرد ﺧﯚﯾەوە و ﺋەو وردﺑﯿﻨﯿﯿەی ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳە و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ وا ﮔﺮﻧﮓ ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻛێﺸــە ﻟە ﺷﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﻛەڵﻜەڵــەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و
وا ﮔﺮﻧﮓ ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ“. ﻗەزاز دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەوەﯾﺶ ﻛﺮدەوە، ﺋێــﺮان ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ
ﻧﺎوەڕاﺳــﺘە و ﺋەﮔەر ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا رێــﻚ ﺑﻜەوێــﺖ و ﻛێﺸــەی ﺋەﺗﯚﻣﯿــﯽ ﺧــﯚی ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت ،ﺋﯿﺘﺮ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەرەﻛﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺷــﺘێﻜﯽ زۆر ﺋەﺳــﺘەم دەﺑێﺖ، ﺑــەم وەك دەڵــێ ﺋەوﻛﺎﺗﯿــﺶ ﻣەﺣــﺎڵ ﻧﺎﺑێــﺖ و ھﯚﻛﺎرﯾﺸــﯽ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻣەرﺟﯽ داﻧﭙێﺪاﻧﺎن ﻟە رووی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە، ﺋێﺴــﺘە ﻣەرﺟﯽ دروﺳﺘﻜەر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ داﻣەزراﻧﯽ دەوڵەﺗــﺎن و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ﺳەر رێﮕەی ﻛﻮرد ﻟە ھەر ﺑﺎرودۆﺧێﻜﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە رووی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ دەﺑێ و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ. ﻗــەزاز رای واﯾــە ،ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧــەك ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە داھﺎﺗﻮوی ﻧﺰﯾﻜﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋێــﺮان دەﺑێﺖ .ﺋەو ﺷﺮۆﭬەﻛﺎرە ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﺸﯽ دەزاﻧێ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﭘﯚﺳﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەك، ھەﻟە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﻛﻮرد ﻟەﺑﺎر ﻧەﺑەن. زۆرﯾﻨەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟەو ﺑﺎوەڕەدان ﻛە ﺑﺎرزاﻧﯽ زۆر وەﻓﺎدار و ﭘﺎﺑەﻧﺪە ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد و ﭘێﯿﺎن واﯾــە ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺟﻤﻮﺟﯚڵ و ﻣﺎﻧــﯚڕە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ وەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋەو داواﯾە ،ﺳﻮود ﻟەم دۆﺧە ﺷڵەژاوەی ﻋێﺮاق و رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ وەرﺑﮕﺮێــﺖ و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردان راﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾــﺪا ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ﺧــﯚ و دەﯾﺎﻧــەوێ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ دووری ﺑﺨەﻧەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻧﺎو داﻋﺸﺪان و ﻓەﺳڵ ﻧەﻛﺮاون
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دﻛﺘﯚر ﺳــﻠێﻤﺎن دەرﮔەڵەﯾﯽ” :راﺳــﺘە ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﺪا ﻧﯿﻦ ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد دروﺳﺖ ﺑﻜەن و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــﺶ ﺑەھــﯚی ﻧەوﺗەوە دەﻛﺮێﺖ رازی ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋێﺮان ﻟەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا دژە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑە وردی ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺘەوە“.
3
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺋەﮔەر ﺋێﻤە رواﻧﯿﻦ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤﺎن ﯾەك ﺑﻮواﯾە ،ﺋەوﻛﺎت دەﺑﻮو ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن داﺑﻮاﯾە ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﯽ دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋەﻣڕۆ ﺋەﮔەر دوو ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﻧێﻮ ھەرێﻤﺪا ھەﺑێﺖ ،ﺧەڵﻚ ﺑﯿﺎﻧﻮوی ھەﯾە و دەڵێ ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﯾەك ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺋێﻤە ﻛێﺸەﻣﺎن دەﺑﻮو ﺋەﮔەر ﻟە ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ،ﯾەﻛﯿﺎﻧﻤﺎن ھەڵﺒﮋاردﺑﺎﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ھەﻧﺪێ وﺗﯽ ﺗﺮ
دﻛﺘﯚر دﻻوەر ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋﯿﻨﺴﺘﯿﻮﺗﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﯚ ﺗﯚژﯾﻨەوە:
ﻛﻮرد ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺋێﺮان ﻛﺮدووە وﺷە /ﻛﺎوە ﺟەم – ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن دﻛﺘــﯚر دﻻوەر ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺘﯿﻮﺗﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑﯚ ﺗﯚژﯾﻨەوە )ﻣێــﺮی( ،ﭘێﯽ واﯾە ﻛــﻮرد ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺋێﺮان ﻛــﺮدووە .ﺋەو ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ھەﻧﺪێ وﺗﯽ ﺗــﺮ .دﻻوەر ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ،ﺑﺎس ﻟە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﻧﺎوﭼەﯾﯿەﻛﺎن و دەرﻓەت و ھەڕەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﻛﻮرد دەﻛﺎت. ﻛــﻮرد ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ،ﭘﺸﺘﺌەﺳﺘﻮور ﺑﻮو ﺑە ﭘڕۆژەی ﻧﺎﺑﯚﻛﯚ و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا .ﺋﺎﯾﺎ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﻧﺎوﭼەﯾﯿــەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﺗﺎﯾﺒەﺗەداﯾە؟ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە و ھەﻣــﻮو ﺋــەو ھەﻧﮕﺎواﻧــەی ھﺎﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪەن ،دەﺳﺘﻜەوﺗﻦ، ﺑــەم ﺋەوە ﺑە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەس ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﻧﺎﺑــێ ھەﻣــﻮو ھێﻠﻜــەﻛﺎن ﺑﺨەﯾﻨە ﻧــﺎو ﺳــەﺑەﺗەﯾەﻛەوە. ﺋێﻤــە ﻟــە دۆخ و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ زۆر ﻧﺎﺧــﯚش و دژوارداﯾــﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑە زەﻣﯿﻨەﺳﺎزی دەرەﻛــﯽ و ﺋەوﺟــﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ھەﯾە .ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەرەﻛﯿﺪا ،زۆر رووداو ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﻤﺎﻧﺪا ﺑﻮوە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﭘﺮﺳــﯽ ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی ﺳﻮورﯾﺎ، ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛــە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧــﯚی ھەﺑﻮوە .ﻛــﻮرد ﻗﺎزاﻧﺠﯽ زۆری ﻟەو ﺷێﻮە ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺮدﻧەی ﺋێــﺮان ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﺑــەم ﺧەڵﻚ وا دەزاﻧــێ زﯾﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە .ﺟﺎران ھەر ﭼﻮار دەوڵەت ﻟەﺳەر ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻧﺎﻛﯚك ﺑﻮون ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻧەﺑێﺖ ،ﺋێﺴﺘە ﺋەوە ﻧەﻣﺎوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ھەﺑێﺖ. ﻛەواﺗــە وﯾﺴــﺘێﻜﯽ دەرەﻛــﯽ ﻟەﻻﯾەن زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ﭘەﯾﺪا ﺑﻮوە ﻛە دەﺑێ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردی وەك ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ و ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺷەڕی دژ ﺑە داﻋــﺶ ،ﺑﭙﺎرێــﺰرێ .ﻛەواﺗە ﻛەﺷێﻜﯽ دەرەﻛﯿﻤﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔەر ﺑە ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸﯿﺶ ﺑێ ﻛە وﯾﺴﺘێﻚ ھەﯾە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی. ﺋەو وﯾﺴــﺘە دەرەﻛﯿﯿە ﺧەرﯾﻜە ﺋﺎﻣــﺎدە دەﺑێﺖ ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻣﺎوﯾەﺗﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷەڕی داﻋﺶ وای ﻛﺮدووە ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێ ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻋێﺮاق ﺑﭙﺎرێﺰرێ ﺗﺎ ھێﺰی ھەﻣﻮو
ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧــﯽ داﻋﺶ ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ. ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوە ﺑە ﺗەواوی دەﺗﻮاﻧێ ﭘﺸﺖ ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﺒەﺳﺘێ، ﺑــەم وەك دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺋێﺴــﺘە ﻻﯾەﻧــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘەرەی ﺳەﻧﺪووە .دەﺑﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﭼﯚن ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﻟــە ﻧــﺎوەوە ،ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ھەرﯾەك ﺑەﻻوەوە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەو ﺧەوﻧە دەﻛﺎت .ھەﯾە ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ دەﯾﻜﺎت ،ھەﯾە ﺑە ﺳﺴﺘﯽ دەﯾﻜﺎت ،ھەﯾە ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﯾــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ
ھەﻣﯿﺸــەﯾﯿە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘێﺸﯽ 100ﺳــﺎڵ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ وت و ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــە ﺧەﺗﯽ ھەڕەﻣەﻛــﯽ ﻟــە ﯾــەك ﺟﯿــﺎ ﻛﺮاﻧەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔەر ﺑﺘەوێ ﻛﯚﯾــﺎن ﺑﻜەﯾــەوە ﺳــەر ﯾەك، ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋەوەﻧــﺪە رﯾﺸــەی داﻛﻮﺗﺎوە ﻛــە ﻧﺎﻛﺮێ. ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧێﻮ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 96ەوە ھێڵﯽ وا دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋەوﺟــﺎ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋﺎﺑﻮوری و دەﺳەﺗﺪارﯾەﺗﯿﺸــﺪا ،ﺟێــﯽ ﺧﯚی ﮔﺮﺗــﻮوە .ﺋــەوە وات ﻟێ دەﻛﺎت ﻛە ﺋەﮔەر ﺧەون و ﭘﻼﻧﯽ ﺑەدەوڵەت ﺑﻮوﻧﺖ ھەﺑێﺖ ،دەﺑێ زﯾﺎﺗﺮ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟەﺳەر ﺗەﺑﺎﯾﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدن ﺑﻜەی ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﯚت ﻟەﺳەر دﻧﯿﺎی دەرەﻛﯽ ﻓەڕز ﺑﻜەﯾﺖ .ﺋەﮔــەر ھێﺰی ﻧﺎوﺧﯚی ﺋێﻤە ﺗﯚﻛﻤە ﺑێﺖ ،رەﻧﮕە ﺑﺒﯿﻦ ﺑە دەوڵەت ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻧەﺑﯿﻨە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن. ﺳﻮﯾﺴــﺮا 200ﺳــﺎڵ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﻧەﺑﻮو،
ﺋەﮔەر ھێﺰی ﻧﺎوﺧﯚی ﺋێﻤە ﺗﯚﻛﻤە ﺑێﺖ، رەﻧﮕە ﺑﺒﯿﻦ ﺑە دەوڵەت ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻧەﺑﯿﻨە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ھێﺰێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯿــﺪا دەﯾﻜﺎت. ﻟەﺑــەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ روﺋﯿﺎ و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ھﺎوﺑــەش ،واﻣﺎن ﻟێ ھﺎﺗــﻮوە ﺋێﻤە ﺑــە ﭘﭽڕﭘﭽڕی و ھەﻣەﻻﯾەﻧە ﺳەﯾﺮی ﻣەﺳەﻟەﯾەك دەﻛەﯾــﻦ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﺸــﻤﺎن ﺟﯿــﺎی ﻛﺮدووﯾﻨەﺗــەوە .ﺋــەو ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿــە ﭘەرﺗەوازەﯾﯿــە ﺋەوەﻧــﺪە دوات دەﺧــﺎت ﻛــە ﺋەﮔەر زەﻣﯿﻨــەی دەرەﻛﯿﺶ ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردی ﺳــﺎز ﺑێﺖ ،ﺧﯚت ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﯽ و ﺋەﮔەرﯾﺶ ﺑــە ﭘەﻟە ﻛﺮدت ،ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەك ﻟە ﻧێــﻮان ﺋێﻤە و ﻋێﺮاق ﻟە ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەدا ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﻓﺎﻛﺘەر و ھﯚی ﻟێﻜﺘﺮازاﻧﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻧﺎوەوە ،ﺑە رادەی ﻓﺎﻛﺘەر و ھﯚﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨﻤﺎن ،ﺑە ھێــﺰە .ﺋەﮔەر ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛــﻮرد ﺋﺎﮔﺎداری ﺧــﯚی ﻧەﺑێﺖ، ﺋێﻤــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﻤــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟەﮔەڵ ﺋەو وﺗﺎﻧەی دەروﭘﺸﺖ ﻛە ﺑــە ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ دەﻛەوﻧە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــﯽ ﺗێﻜﺪەر ﻟەﺳــەر ﺑەرژەوەﻧــﺪەی و ﭘــﺎرە و ﺧﺎك، ﺑە رادەﯾەك ﻛــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن
ﻓﺎﻛﺘــەر و ھﯚی ﻟێﻜﺘﺮازاﻧــﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻧﺎوەوە ،ﺑە رادەی ﻓﺎﻛﺘەر و ھﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨﻤﺎن ،ﺑە ھێﺰە.
ﺑەم ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻮو. ﻟە ﻣــەودای ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾەن و درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﺪا ،ھﯿــﭻ ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺑەﺳــەر ھێــﺰە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳەﭘێﻨﺮاوە؟ ﺋەﮔــەر ھێــﺰە ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑەراورد ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺟﯿﺎوازﯾﯽ زەوی و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﻟە ﻧێﻮان ﺋەوەی ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﯿــﺮادەی دەرەﻛﯽ ﭼەﻧﺪ ﻟە ﺳەرﻣﺎن ﻛﺎرﯾﮕەر ﺑﻮوە. ﺋێﻤە ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ زۆر ﺋﺎڵﯚزﯾﻦ و دراوﺳــێﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن زۆر ﺑــێ ﺑەزەﯾﯿﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﻛﺮدووە ،ﺧﯚﺷﻤﺎن ﻟە ﻧێﻮ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺗەﺑﺎ ﻧەﺑﻮوﯾﻨــە .ﺑﯚﯾە ھەر ھێﺰێﻚ ﻟە ﻧێــﻮ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻓێﺮی ھﻮﻧەری ﻣﺎﻧــەوە ﻟە ژﯾﺎن ﺑﻮوە .ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﮕەی ﺋﺎوی و ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮوﯾﻦ ﭘﺎرﺳــەﻧﮕێﻚ ﻟەﮔــەڵ ھێــﺰە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑﭙﺎرێﺰﯾﻦ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﭼﻮﻧﻜــە زاڵ و ﺑەﺋەزﻣﻮوﻧﻦ ،وا ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺋﯿﺰن ﻧــﺎدەن ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ﺑێﻨﯿــﺖ .ﺋەوان ﺋێﻤەﯾــﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ،ﺑەم ﺋێﻤەﯾﺶ ﺋەواﻧﻤﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە .ﺋەﮔەر ﺋێﻤە رواﻧﯿﻦ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤﺎن ﯾــەك ﺑﻮواﯾــە، ﺋەوﻛﺎت دەﺑــﻮو ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن داﺑﻮاﯾە ﻛــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﯽ دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋەﻣــڕۆ ﺋەﮔەر دوو ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟــە ﻧێﻮ ھەرێﻤﺪا ھەﺑێﺖ، ﺧەڵﻚ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ھەﯾە و دەڵێ ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﯾەك ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻟە
راﺳــﺘﯿﺪا ﺋێﻤە ﻛێﺸەﻣﺎن دەﺑﻮو ﺋەﮔەر ﻟە ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎدا، ﯾەﻛﯿﺎﻧﻤﺎن ھەڵﺒﮋاردﺑﺎﯾە .ھﻮﻧەری ﺑەزﯾﻨﺪووﻣﺎﻧــەوە ،وای ﻟە ﻛﻮرد ﻛﺮدووە ﻟێﮫﺎﺗﻮواﻧە و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧە، ﺋەو ﭘﺎرەﺳەﻧﮕە ﺑﭙﺎرێﺰێ .ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧەﺗــەوەی ﺗــﺮ ﻟــە دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﺎﻧەدا ،ﻟــە ھەﻣﻮو رووﯾەﻛەوە ﻟەﻧــﺎو ﭼﻮون ،ﺑەم ﻛﻮرد ﻣﺎوەﺗەوە .ﻛﻮرد ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ دەوروﭘﺸﺘﯽ ﻟە دژی ﯾەﻛﺘﺮ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﯚی ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺋێﻤە دژی ﯾەﻛﺘﺮ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوﯾﻦ ﺑﯚ ﺑەرﻧﺎﻣەی دەرەﻛــﯽ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﮔﻮاﯾــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﭘﺘەوی ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮاﻧــﺪا ھەﯾە ،ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚی ﭘﺎراﺳﺘﻮوە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺑە ﺋێﺮان ﺑڵێ ﻧﺎ .ﺋەوە ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘێﻮەﻧــﺪی و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯿﺸــﺪا ھەر واﯾە ،ﺋەوە ﻟە ﻛێﺸەی داﻋﺸﺪا ﺑە ﺗەواوی دەرﻛــەوت ،ﺑەم ﺋەوە ﺑﯚ ﺣﺰﺑــە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن وا ﻧﯿﯿە و ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن. ﺑﺎﺳﺖ ﻟە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا و ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮد ،ﺋەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﭼﯿﯿە و ﻛــﻮرد ﻟە ﻛﻮێــﺪا ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟێ ﻛﺮدووە؟ ﺋێﻤــە ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻜــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿــﻦ ﻟە ﯾﺎرﯾﯿــە ﮔەورەﻛــەدا .ﺋێﺮان ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﮔــەورەی ھەﯾە ﻛــە ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧﯚی و ﻣﺎﻧــەوەی ﻟــە ژﯾﺎﻧــﺪا .ﻛەواﺗە ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ھەﯾە. ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت، ﺑــﯚ ﺋــەو ﯾﺎرﯾﯿــە ﮔەورەﯾەﯾە ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەو ھەڕەﺷــﺎﻧەی ﻛە ﺧﯚی ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺎت .ﻛﻮرد ﻟەو ﻧێﻮەدا ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟە ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﯿﻨﯿﻮە .ﺋــەو ﻻوازﺑﻮوﻧە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑﻮوە ﻟە رێﮕەی زۆرﯾﻨەی ﺷﯿﻌە ﻟە ﺑەﻏﺪا، ﺋەو ﺷــﯿﻌەﯾەی ﻛە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد دۆﺳﺖ ﺑﻮوە .ﺋەﻣە دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺑێ ھﺎوﺗﺎی ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﯚ ﻛﻮرد ھێﻨﺎﯾە ﻛﺎﯾەوە ،ﺑەﻏﺪای ﭘێ ﻻواز ﺑﻮو و ﻟە
ﺑەراﻣﺒەردا ﭘێﮕــەی ﻛﻮرد ﺑەھێﺰ ﺑﻮو .ﺋێﺮان ﺋەﮔەر ﻧەﺷﯿﻮﯾﺴﺘﺒﺎﯾە ﭘێﮕــەی ﻛــﻮرد ﺑەھێــﺰ ﺑێﺖ، دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻋێــﺮاق ﻻواز ﺑێﺖ، ﻟــە دەرەﻧﺠﺎﻣﺪا ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ﭘێﺸەوە ﻛە ﻋێﺮاق ﻟە ژێﺮ ﺳێﺒەری ﺷــﯿﻌەدا ﺑێﺖ .ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗەی ﺋێﺮان ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ ﭘەﯾڕەوی ﻛﺮد ،ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋــەو دوو وﺗە ﻻواز ﺑﻦ و ﺑە ھﯚﯾــەوە ﻛﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺗێﯿﺪا ﺳــەرھەڵﺒﺪات .ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﭼەﯾــﺶ ،ﭼﺎوﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳــەر ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑﻮو ﻧــەك ﭘﺎرﭼەﺑﻮوﻧــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ .ﺋەوان دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﭘێﺶ ﻟــە ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﺑﮕﺮن و ﻟەو ﻧێﻮەﺷــﺪا ﻛﻮردﯾﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻛە رۆڵێﻜﯽ ﭘﺎرﺳەﻧﮕﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮە .ﺋەﮔەر ﺳەرﻧﺞ ﺑﺪەی ،ﺋێﺮان زۆر ﺑەﻻﯾەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧەﺑــﻮوە ﻛە ﺋﺎﯾــﺎ ﻛﻮرد ﻛﯿﺎﻧێﻜــﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻟە ﻋێﺮاق دەﺑێ ﯾﺎن ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــﻮرد ﭼﯿﯽ دەﺳــﺖ دەﻛەوێ، ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەﻻﯾەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﺑﻮو ﻛە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﺑێﺖ. ﻟە ھﺎوﻛێﺸــە ﻧﺎوﭼەﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا زۆر ﺑﺎس ﻟە ﺋێﺮان دەﻛەی ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە رۆڵﯽ رووﺳــﯿﺎ وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻧﺎدەی؟ رووﺳــﯿﺎ ﻟــە ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﻣﺎوەﯾەك ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛەی ﻟە دەﺳــﺖ داﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑﯚی ﮔەڕاوەﺗەوە .رووﺳﯿﺎ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە رێﮕەی ﺋێﺮاﻧەوە ﻛﺎر دەﻛﺎت. ﺋــەی رووﺳــﯿﺎ ﻟــە رێﮕەی ﭘەﻛەﻛــەوە ھەوڵــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛە ﻧﺎدات؟ رەﻧﮕە ﻟە زۆر ﻻوە ﺧﻮاﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ رووﺳــﯿﺎ و ﺋێــﺮان و ﭘەﻛەﻛــە ﺗێﻜەڵ ﺑــە ﯾەك ﺑﻦ ،ﺑــەم ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە رووﺳﯿﺎ ﻟە رێﮕەی ﭘەﻛەﻛە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی دەﺑﺎﺗــە ﭘێﺶ .رووﺳــﯿﺎ رۆڵێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕــﯽ ھەﺑﻮو ﻟــە رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە زﯾﺎﺗﺮ ﺗێﻜﺸــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە وﺗەدا. رووﺳــﯿﺎ رۆڵﯽ ھەﺑﻮو ﻟەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳەر ﻧەﻛەوێﺖ؟
ﭘێــﻢ واﯾــە ﺋەﮔــەر رۆڵﯿﺸــﯽ ھەﺑﻮوﺑێــﺖ ،زۆر ﻻواز ﺑــﻮوە. رووﺳــﯿﺎ ﺋەوەﻧﺪە ﺑەھێــﺰ ﻧﯿﯿە ﻛە رۆڵﯽ ﮔــەورەی ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ھەﺑێﺖ. ﺑەم ﭬﻼدﯾﻤێﺮ ژێﺮﻧﯚﻓﺴــﻜﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﺒﺮاڵ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧﯽ رووﺳــﯿﺎ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻣﯚﺳــﻜﯚ دەﺑێ ﻟــە رێﮕەی ﭘەﻛەﻛەوە ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺷﺎری دﯾﺎرﺑەﻛﺮﯾﺶ ﺑە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەزاﻧێﺖ. زۆر ﻟــەو زﻟﮫێﺰاﻧــە ﺧەڵﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرەﯾﺎن ﺗێﺪا ﺑﻮوە ﻛە ﻗﺴــەی ﻟەو ﺷــێﻮەﯾەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﻟــە واﻗﯿﻌــﺪا ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋەو ﻛﺎرە ﻧەﻛــﺮاوە .رووﺳــﯿﺎ ﺋەﮔەر راﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﺑﺎ ﻟــە ﻧێﻮەﻧﺪە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﭘﺮﺳــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑــﻜﺎت .ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋــەو ﺟﯚرە ﻗﺴــﺎﻧە ﺑﯚ ﮔﺎڵﺘە ﭘێﻜﺮدن ﺑە ھێﺰە ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧە. ﺋەﮔــەر راﺳــﺘﯿﯿەﻛەت دەوێ، رووﺳــﯿﺎ ﻟە ﻧێﻮ ﻋێﺮاﻗﺪا رۆڵێﻜﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛــﻮرد ،ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە رەوﺗﯽ ﺷﯿﻮﻋﯿﯿەﺗﯿﺶ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﺑﻮوە. ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚﯾﯽ
ﻛە ﻛــﻮرد وەك ﺳــﻌﻮودﯾە ﭘەﻟە ﺑــﻜﺎت .ﺋێﻤە ﺗــﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ﺧﯚﻣﺎن ﯾــەﻛﻼ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﻤﺎﻧﺪاﯾە ﭘﺎرﺳەﻧﮕەﻛﺎن راﺑﮕﺮﯾــﻦ .ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﯚ ﺋێﻤــە ﮔﺮﻧﮕﻦ .ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘەﯾڕەوی ﻛﺮدووە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﭼەﻧﺪ وﺗێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑﺪات ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﻧﺎدات ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷﻮێﻨﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﺋەوان ھەﺳﺘﯿﺎرﺗﺮە .ژﯾﯚﭘﯚﻟﯿﺘﯿﻚ و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺑێ ﻟەوە ﺑﺘﺮﺳێﯿﻦ ﻛە ﭘەﯾﻮەﻧﺪی ﻧێــﻮان ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋێﺮان ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺋێﻤە دەﺑێﺖ .ﻛﻮردﯾــﺶ دەﺑێ ھەوڵ ﺑﺪات ﻛە ﺋێﺮان ﻧەﺑێﺘە ھەڕەﺷــە ﻟە ﺳەرﻣﺎن و ﻧﺎﺑێ ﺋەواﻧﯿﺶ وەك ھەڕەﺷە ﻟەﺳەر ﺧﯚﯾﺎن ،ﺳەﯾﺮی ﺋێﻤە ﺑﻜەن .ﺋێﺮان ﻟەوە دەﺗﺮﺳێ ﻛــە ﺋێﻤــە ﺑﺒﯿﻨە ﺳــەرﭼﺎوەی ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەوان .ﺋەوەی ﺳﻌﻮودﯾە ﻟەﮔەڵ رووﺳﯿﺎ ﻛﺮدی، ﻛﺎر و ﻛﺎرداﻧەوە ﺑــﻮو .ﺋێﻤە وەك ﻛﻮرد دەﺑێ ﺳەﺑﺮ ﺑﮕﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻣەﺳەﻟەﻛە ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ و ﺧﯚﻣﺎن ﻟە ﺳەرﭼﺎوەی ﺑڕﯾﺎری واﺷﻨﺘﯚن ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻜەﯾﻨەوە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺑەرەو ﻛﻮێ دەﭼﯿﻦ. ﯾﺎﻧــﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗێﻨەﮔەﯾﺸﺘﻮون؟ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زۆرﺑەی وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن دﯾﺎر ﻧﯿــﻦ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﻗەﻧﺎﻋەت ﭘێﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﺘﺮﯾــﻦ .ﻣﻦ ﭘێﻢ ﺑﺎﺷــە ﺷــﺎﻧﺪی ھەرێﻢ ﻟە ﭼەﻧﺪ ھەﻓﺘــەی داھﺎﺗﻮودا ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﺎران ،رﯾــﺎز ،ﺋەﻧﻜەڕە و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە رووداوەﻛﺎن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺋــﺎﮔﺎدار ﺑﻦ. ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ،دەﻛﺮێ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻟە ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋێﻤــەش ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻧەﺑﯿﻦ ﻟە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮدن،
ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘەﯾڕەوی ﻛــﺮدووە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﭼەﻧــﺪ وﺗێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑــﺪات ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﻧﺎدات ﻛﻮرد ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑەرەی ﺳــﻮﻧﻨە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋێــﺮان ﻻﭘەڕەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە و رێــﻚ ﻛەوﺗﻮوﻧــە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــﻌﻮودﯾە ﺗﺮﺳﯽ ﻟێ ﻧﯿﺸــﺖ و رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﮔەورەی ﻟەﮔەڵ رووﺳﯿﺎ ﻛﺮد ،ﻟەو ﻧێﻮەدا ﻛﻮرد دەﺑێ ﭼﯽ ﺑﻜﺎت؟ ﻛﻮرد ﻟــە ﯾﺎرﯾﯿەﻛەدا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﮔەورە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺑﺘﻮاﻧێ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿەﻛە ﺗێــﻚ ﺑــﺪات. ﺟﯿﺎ ﻟــەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت
زوو دەﺑﯿــﻦ ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ .ﺋێﻤە زۆر ﺟــﺎر دەڵێﯿــﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿﻦ ،ﺑەم ﻧﺎﺑێ ﺧﯚﺷــﻤﺎن ﺑــە ﻛــەم ﺑﺰاﻧﯿــﻦ و دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڕﯾــﺎر ﺑــە ھێــﺰە ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕﯾــﻦ. دەﺑێ ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا ،ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﯿﻦ ،ﻧەك ﺋەوەی دوای دەرﭼﻮوﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ،ﻛﺎرداﻧەوەﻣﺎن ھەﺑێﺖ.
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﻧێﻮان ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ
وﺷە /ﻧﯿﻘﺎش ﻟــە ھەﻣﻮو ﻛﺎت زﯾﺎﺗــﺮ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەی رەگ و رﯾﺸەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە، ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەر ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ﺳەری ھەڵﺪاوەﺗەوە. ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻋێــﺮاق رووﺑــەڕووی ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟەﮔەڵﯿﺪا وردە وردە رووﺧﺴــﺎری ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــﯽ ﻗﻮوڵ دەردەﻛەوێﺖ ﻟە ﻧێﻮان ﻋەﻟﯽ ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺑﺎی ﺷﯿﻌە ﻟە ﻋێﺮاق و ﻋەﻟﯽ ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ راﺑەری ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺋێﺮان ﻟەﺑﺎرەی دۆﺳێ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧەوە، ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋــەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە رەگ و رﯾﺸــەﯾەﻛﯽ ﻗﻮوڵﺘــﺮی ھەﯾە و درێﮋﻛــﺮاوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻧێﻮان ﻧەﺟەف و ﻗﻮﻣە. ﻟە دﯾﻤەﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﭼەﻧﺪ ھەﻓﺘەﯾەﻛــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەدەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺳەرەﺗﺎﻛەﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑﺎﺷﻮور دەﮔەڕێﺘەوە ﻟەﺳەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﮔەﻧﺪەڵﯽ داراﯾﯽ و داواﻛﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ، وەك ھەﻣــﻮو رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟە 2003وە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە رووﯾﺎن داوە، ﻟەﻣەﯾﺸــﺪا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ دژ ﺑەﯾەﻛە. رەگ و رﯾﺸــەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﻧێــﻮان ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺷــﯿﻌەی”ﻧەﺟەف“ ﻟە ﻋێــﺮاق و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺷﯿﻌەی ﺷﺎری ”ﻗﻮم“ ﻟە ﺋێﺮان ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗﯽ ”وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗێ”ﯾە ،ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻧەﺟەف ﻛە ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ رێﺒەراﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت، ﺑەﺗــەواوی ﺑﯿﺮۆﻛــەی ”وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗــێ” رەت دەﻛﺎﺗــەوە و داوای ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﯾﻦ ﻟــە دەوڵەت و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ دەﻛﺎت ،ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿــﯽ ”ﻗــﻮم“ ﺑەرێﺒەراﯾەﺗــﯽ ﺧﺎﻣەﻧەﯾــﯽ داوای ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ”وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗێ” دەﻛﺎت ﻟە ﻋێﺮاق. وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗێ دەﺳــﺘەواژەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﻮێﯿــە ﻟەﻻی ﺷــﯿﻌە،
ﺑﯿﺮۆﻛەﻛەی ﻟەوەوە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﻓەﻗێ ھەﻣﻮو ﻛﺎروﺑﺎرێﻜﯽ وت ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت ”ﺗﺎ دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋﯿﻤﺎم ﻣەھﺪی” ،ﺋەﻣەﯾﺶ راﺳﺘەوﺧﯚ ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــە ﺑەﻛﺎروﺑﺎری دەوڵەﺗﺪاری. ﺋێﺴﺘە ﻟە زۆر دۆﺳــێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾــﯽ رووﻧﺘﺮ دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭼﯚﻧێﺘﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺶ و ﺋەو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﭼەﻧﺪ ھەﻓﺘەﯾەﻛە ﺳەری ھەڵﺪاوە. ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﺑە“ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ” ﻧﺎو ﺑﺒﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە“ﺧﯚﺑەﺧﺸەﻛﺎن“ ﻧﺎوﯾــﺎن دەﺑﺎت ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟەرێﯽ ﺋەو وﺗﺎرە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎﻧــەی ﻋەﺑﺪوﻟﻤەھﺪی ﻛەرﺑەﻻﯾﯽ و ﺋەﺣﻤەد ﺳﺎﻓﯽ رۆژاﻧﯽ ھەﯾﻨﯽ ﻟە ﻛەرﺑــەﻻ ﺑەﻧﺎوی ﺋەوەوە ﭘێﺸﻜەﺷﯽدەﻛەن. ﻋەﻗﯿﻞ واﺋﯿﻠﯽ ﻛــە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻜﯽ ﺣــەوزەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻧەﺟەﻓــە ﺑە“ﻧﯿﻘﺎش“ی ﮔــﻮت” ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﻣەرﺟەﻋــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻧەﺟەف ﺑەرێﺒەراﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻗﻮم ﺑەرێﺒەراﯾەﺗﯽ ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ، ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــﯽ ﻧەﺑڕاوەﯾە ﻟەﺳــەر دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻛە رێﺒەرێﻚ ﺑﯚ ﺷﯿﻌەی ﺟﯿﮫــﺎن وەك ﺋەوەی ﻟــە دەوڵەﺗﯽ ﻓﺎﺗﯿﻜﺎن ﺑﯚ ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە“. ﺋەوەﯾــﺶ دەڵێــﺖ ”ﻧەﺟــەف ﻛە ﺷــﺎرێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿــە و ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺷــﯿﻌەﯾە ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﻋەﻟﯽ ﻛﻮڕی ﺋەﺑﻮ ﺗﺎڵﯿﺒــﯽ ﺋﺎﻣﯚزا و ﻣێﺮدی ﻓﺎﺗﯿﻤەی ﻛﭽﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺗﯿﺎدا ﻧێــﮋراوە ﻛە ﻋەرەﺑﻦ ،ﺋێﺮاﻧﯿﺶ دەﯾەوێ ﺧﯚی رێﺒەراﯾەﺗﯽ ﺷﯿﻌەی دﻧﯿﺎ ﺑﻜﺎت ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوان ﻋەرەب ﻧﯿﻦ“. ﺋێــﺮان ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛەرەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ
ﻟەﺑەردەﺳــﺘﺪاﯾە ﺗﺎ ﻟــە رێﮕەﯾﺎﻧەوە دەﺳﺖ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاق وەرﺑﺪات، ﻟەﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺮووﭘە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن و ﭘڕﭼەﻛﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﻛە دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ”ﻋەﺳﺎﺋﯿﺐ ﺋەھﻞ ﺣەق“و رێﻜﺨﺮاوی ”ﺑەدر“ و ”ﺳەراﯾﺎ ﺧﯚراﺳﺎﻧﯽ” و ”ﻛەﺗﯿﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﻮ “و ”ﻧﻮﺟەﺑــﺎ“ ،ﺋەﻣﺎﻧــە ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن ﺳەر ﺑەﺧﺎﻣەﻧەﯾﯿﻦ و دان ﺑەوﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯿﺪا ﻧﺎﻧێﻦ. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛەرەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺋێــﺮان ﭘەﻧﺎ ﺑﺮدﻧە ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺷــﯿﻌە ،ﺋەواﻧەﯾﺎن ﻛە ﺑڕواﯾﺎن ﺑە ﺑﯿﺮۆﻛەی ”وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗێ” ھەﯾە ،ﺗﺎ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﺑﻜــەن ،ﺋەوﯾﺶ ﻟەرێــﯽ ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾەﻛەوە ﻛــە ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەی ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯿﯿەوە،ھەروەھﺎﻣﺎوەیﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻟــە ﻧەﺟــەف ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻣەھﺪی ﺋەﺳــﻔﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮد ﺗﺎ ﻟە 4ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد ،ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛەی ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ ھﺎوﻛﺎری داراﯾﯽ ﺑەﺳەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧــﯽ ﺣــەوزەدا داﺑەش دەﻛﺎت و ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاﻗەوە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەدەردەﻛﺎت. ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ”ﮔﺎردی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ” دەﻛﺎت، ﺋەﻣەﯾﺶ ﺋەو ھێﺰە ﻧﻮێﯿە ﺑﻮو ﻛە ﭘﺎش ﺷﻜﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر داﻋﺶ ﺑﯿﺮ ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮاﯾەوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟە ھەردوو ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌە ﭘێﻚ ﺑێﺖ و ھێﺰێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﮔﺮووﭘە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺋێﺮان، ﺋەﻣە رەت دەﻛەﻧەوە و دەﯾﺎﻧەوێ وەك ھێﺰێﻜﯽﺳەرﺑەﺧﯚﺑﻤێﻨﻨەوە. ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ،ﮔﺮووﭘە ﺷﯿﻌە ﺑەھێﺰەﻛﺎن و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺳــەر ﺑەﺋێﺮان ،ھەوڵﯽ ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی دەﺳــﺘﻮور و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ دەدەن ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ،ﺋەو ﮔﺮووﭘﺎﻧە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ھەوڵﯿﺎن دا ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ دژی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑﮕﯚڕن ﺑﯚ
ﺧﻮاﺳﺘﯽھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەیﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺑەم ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ رێﯽ ﻟەوە ﮔﺮت و رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە دەﺳــﺘﻮور و ﭘەرﻟەﻣﺎنھەڵﺒﻮەﺷێﻨەوە. رۆژی 21ی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوو )ﺋﺎب( ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ وەﻣﯽ ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺋێﺮاﻧﯽ داﯾەوە و ﺋەﺣﻤەد ﺳــﺎﻓﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻣەرﺟەﻋﯿەت ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﺋەو ﭘﺮۆﺳــە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿە دەﻛﺎت ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘﯽ داوەﺗێ ،ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧەﯾﺶ دەﺑێ ﺑەﭘێــﯽ دەﺳــﺘﻮور و ﻟەرێﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﺑﻦ“ ،ﺋەﻣەش رووﻧﺘﺮﯾﻦ رەﺧﻨەی ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯿﯿە ﻟەﺳەر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔﺮووﭘە ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺋێﺮان. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻗﺎﺳﻢ ﺳﻮﻟەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻗﻮدﺳﯽ ﺋێﺮان ﺳــەرداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛــﺮد و ﻟەﮔەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداری ﺷﯿﻌە و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا ﻛﯚ ﺑﻮوەوە ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”ﻧﯿﻘﺎش“ ،ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮﻟەﯾﻤﺎﻧﯿﺪا ﻛﯚ ﺑﺒێﺘەوە ﻛە ﺑــﯚ رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﮔﺮووﭘﯽ ﺷﯿﻌەی ﺳەر ﺑەﺋێﺮانھﺎﺗﺒﻮو. ھەرﭼــﯽ ھێﺰ و ﺣﺰﺑە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ ،داﺑەش ﺑﻮون ﺑەﺳەر ھەردوو ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯿﺪا، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻋەﻣــﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ و رەوﺗﯽ ﺳــەدر ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻮﻗﺘــەدا ﺳــەدر و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺑەم دوو ﺣﺰﺑە و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺣﺰﺑﯽ دەﻋــﻮە ،ﻟەﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽدەﻛەن. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﮔﺮووﭘەﻛەی ﺗﺮی ﺣﺰﺑﯽ دەﻋــﻮە ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و رێﻜﺨﺮاوی ﺑەدر و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎ ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﯿﻌە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﺎﻣەﻧەﯾــﯽ دەﻛــەن ،ﺋــەم دوو دەﺳﺘەﯾەﯾﺶ ﺋێﺴــﺘە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﺎﻧە ﻟەﺳەر دۆﺳــێ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿە ﮔﺮﻧﮓ و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارەﻛﺎن ،ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰی ﻟــێ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەﻣەش ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺧﺎڵە ﻗﻮوڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ
ﻧێﻮان ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ و ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ. رۆژی 9ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو )ﺋﺎب(، ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ ﻟە ﺗﺎران ﭼﺎوی ﺑە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛەوت ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﭘﺎش ﺳــێ رۆژ ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ھﺎت ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺧەﺗﺎی ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳڵﯽ ﺧﺴــﺘە ﺋەﺳــﺘﯚی ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ،ﻟەو دﯾﺪارەدا ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ ﺳﺘﺎﯾﺸﯽ زۆری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەڵﻮێﺴــﺘە ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ھێــﺰی ﺑەرﺧﻮدان، ﺷﺎﯾەﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎس و ﭘێﺰاﻧﯿﻨە“. دوو رۆژ دوای دﯾﺪارەﻛــەی ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ رەﺧﻨەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻟە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﮔﺮت و ﻟــە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﺪا ﻛە ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻛﺮدﺑــﻮو ،دەڵێﺖ ”ﺋەو ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻋێﺮاﻗﯿــﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد، ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛــەی ﺋێﺴــﺘەﯾﺎن ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚداﯾە ،ﺋەﮔەر ﮔەﻧﺪەڵﻜﺮدﻧــﯽ داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ داﻣەزراوەی ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻧەﺑﻮاﯾــە ،ﺋەﮔــەر ﺧﺮاﭘﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ دەﺳەت ﻧەﺑﻮاﯾە ،ﺋەوا داﻋﺶ ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ دەﺳــﺖ ﺑﮕﺮێﺖ ﺑەﺳەر ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔەورەی ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا“. ﺋەو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەﯾﺶ ﻛــە ﻟــە رۆژی 31ی ﺗەﻣــﻮوزی راﺑــﺮدووەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەردەواﻣە، ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻧێﻮان ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯿە ،ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ زﯾﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻚ ﻟەرێــﯽ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەوە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﻛــﺮدووە و داوای ﻟە دەﺳــەﺗﺪاران ﻛﺮدووە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن، ﺑەم ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ھەﯾە. ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺋێﺮان ھەوڵﯽ دا ﻟەرێﯽ ﮔﺮووﭘە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧەوە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕێــﺖ و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺒێﺖ ﺑەﺧﻮاﺳــﺘﯽ
ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ، ﺑەم ﺋــەم ﭘﻼﻧە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎ، ﭼﻮﻧﻜە ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﻋەﺑﺎدی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑﯚﯾــە ﺋێﺴــﺘە ﺋێــﺮان رەﺧﻨە ﻟە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎندەﮔﺮێﺖ. رۆژی 9ی ﺋﺎﺑﯽ راﺑﺮدوو ،ﻟﯿﻮا ﺣەﺳەن ﺋﺎﺑﺎدی ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی دەﺳﺘەی ﺋەرﻛﺎﻧﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارە ﺋێﺮاﻧﯿﯿە ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎن ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەھﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﻛﺮێﻦ ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻧﺎ ﻣﻮﺳــﻮڵﻤﺎﻧﻦ“ .ھەروەھﺎ ﺣەﺳەن ﻗﻮﻣﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﭘێﺸــﻮوی ﺋێﺮان ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﯿﺪا ﺑﯚ ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ”ﺗەﺳــﻨﯿﻢ“ی ﺋێﺮاﻧﯽ رۆژی 25ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن،ﭼەﻧﺪﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧەﯾەك و ﻻﯾەﻧــﯽ ﮔﻮﻣﺎن ﻟێﻜﺮاو ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏــﺪاوەن، ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ھێﺮﺷﻜﺮدﻧە ﺑﯚ ﺳەر ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺷﯿﻌە“. ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە رەﺧﻨەی ﮔــﺮت و ﻟــە دﯾﺪارێﻜﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ”ﺋﺎﻓﺎق“ی ﺳەر ﺑەﺣﺰﺑەﻛەی ﻟــە رۆژی 14ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەﻣڕۆ ھێﺮﺷــﯽ دروﺷﻢ و ﺟﻨێــﻮی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران ﻟە دژی رەﻣﺰە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە ﻟەﻻﯾەن رەوﺗێﻜﯽ دژە ﺋﺎﯾﻨەوە“. ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ ﭘەﯾڕەوی ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ دەﻛﺎت و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ دەڵێﻦ ﺑەﺣەﻛﯿﻤﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ رووداوە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛﺎت و دژی ﺟەﻣﺴــەرﺑەﻧﺪی ﺗﺎﯾﻔﯿﯿە و ﺑەردەوام داوای ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻧێﻮان ﺷــﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە دەﻛﺎت ،ھەر ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ، ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺮدن ﻟە ﺷﯿﻌە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎردەﻛەن. ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻧێــﻮان ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ ﻧﻮێ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە
رووﻧﺘــﺮ دەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﺟــﺎران ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﮫێﻨــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯿﺪا ﺑەڕێﻮە دەﭼﻮو ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎﻧەی ﻟەﺳەر ﺑﺎﺑەﺗە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻋەﻗﯿﺪەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮان و دوور ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن. ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺷﻮێﻨﻜەوﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ھەﯾە و ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﻛەس ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە دەﻣﯽ ﺋەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن ﺑەﺑــێ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە رۆژی 3ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ) (2014ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ داوای ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺧﯚﺑەﺧﺸﺎﻧەی ﻛﺮد دژی داﻋــﺶ ،ﺑەھــەزاران ﻛەس ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد ،ﺳﺎڵﯽ 2005ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ داوای ﻟە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد ﺑەﺷﺪاری ھەڵﺒــﮋاردن و دەﻧﮕــﺪان ﺑﻜــەن، ﺧەڵﻜێﻜــﯽ ﺋێﺠــﮕﺎر زۆر ﭼــﻮون ﺑەدەﻣﯿەوە. ھەرﭼﯽﺧﺎﻣەﻧەﯾﯿە،ﻟەﻧێﻮﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺟەﻣﺎوەر و ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗەی زۆری ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﭼەﻧﺪ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﮔەورەی ﻟــە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺷــﯿﻌە ﺑەدەﺳــﺘە ﻛــە ﺑەﺳــەر ﻛﺎروﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﺑﺎدەﺳــﺘﻦ ،ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەداری ﮔەورەی ﻋێﺮاق ھەڵﺪەﺳﻮوڕێﻨێﺖ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﮔــەورە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛــﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺎت ﻟە ﺷەڕی دژی داﻋــﺶ ،ھــەر ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ رووداوێﻚ ﺑﺒﯿﻨێﺖ ﻛە ﺑەﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﻧەﺑێﺖ ،ﺋێﺮان ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎراﺳﺘەوﺧﯚھەڕەﺷەیﻛﺸﺎﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻋێﺮاق دەﻛﺎت. ﭘﺮﺳﯿﺎری ﮔەورە ﻻی ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺋەوەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ ﺳــەردەﻛەوێﺖ ﯾﺎن ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ؟ وەﻣــﯽ ﺋەﻣــە ﻧﺎڕۆﺷــﻨە ،ﺑەم ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺋــەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ھەر ﺑەردەوام دەﺑێﺖ و ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎتﺑەھێﺰﺗﺮە.
ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﻜەن. ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺗەﻧﮕﮋە و ﻛێﺸــەﯾەك ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دێﺘــە ﻛﺎﯾەوە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧەڵﻜــﯽ ھــەژار دەﺑﻨە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ و ﺑﺎﺟــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و ﭘێﻜﻨەھﺎﺗﻨﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەدەن، ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻚ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەو دۆﺧە ﺑێﺰارن و ﺗﺮﺳــﯿﺎن ھەﯾە دﯾﺴﺎن ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻗﻮڕﯾﺎن ﺑەﺳەردا ﺑﻜــەن و ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜەن. ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘێﯽ واﯾە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو ﭘﺮﺳــە زۆر ﮔﺮﯾﻨﮕە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘێﮕەی ﭘﯚﺳــﺘەﻛە ﺑﭙﺎرێﺰرێﺖ .ﺳەﯾﺮان ﺧﯚﺷــﻨﺎو دەڵێ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧەدان ﺑە ﭘﺮﺳەﻛە و ﺑﭽﻮوك ﻛﺮدﻧەوەی ﺑە واﺗﺎی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧــەدان ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧەڵــﻚ دێــﺖ ،ھەر ﺋــەو ﺟﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﯾــﺶ وای ﻛﺮدووە ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی وت ﺑەرەو ھەڵﺪێﺮ
ﺑﭽێﺖ و ﺧەڵﻚ ﺑە ﺗەواوی ھەﺳﺖ ﺑە ﺑێﺰاری ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑــﯚ دەرەوەی وت ﺑﯚ ھەﻣــﺎن ﻛێﺸــە دەﮔەڕێﻨێﺘەوە و دەڵێــﺖ ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﮔەﻧﺠــﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪی ﺑــﻦ ،ﺋەوا ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ ﻟەدەﺳﺖ دەدەن ،ﺑﯚﯾــە رێﮕەی ھەﻧﺪەران ھەڵﺪەﺑﮋێــﺮن و ھەرﭼﯚﻧێﻚ ﺑێﺖ دەﯾﺎﻧەوێ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎن دوور ﺑﻜەﻧەوە و ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜەن. ﺳەﯾﺮان ﺧﯚﺷــﻨﺎو رووی ﻗﺴەی ﻟــە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دەﻛﺎت و دەڵێ ”ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــەﻛﺎن زۆر داﻧﯿﺸــﺘﻮون و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﺎ ﺑێﻦ دوو داﻧﯿﺸﺘﻨﯿﺶ ﻟەﺳەر ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن و ﺑﺰاﻧﻦ ھﯚﻛﺎری ﺋەو ﺑێﻜﺎری و ﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ و ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﯽ و ﺑێ ﺋﺎوﯾﯿە ﭼﯿﯿە و ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێﺖ“.
ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺗﻮوڕەن وﺷە /ھێﻤﺎ ﻧەﺑﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و رﻛﺎﺑەرێﯿە ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳﺘەﻛﺎن ﺗﻮوڕەن و دەڵێﻦ ،ﺳەرەڕای ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗەﻧﮕﮋەی ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮو و ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە دۆﺧەﻛە و ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺑێﻜﺎری ،ﻛﯚچ و ھەژارﯾﯽ ،ﻛەﭼﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ھێﺸﺘە ﻟە دوای ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ. ﮔەﻧﺠــﺎن و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑێﺰارن ﻟەو داﻧﯿﺸﺘﻨە ﺑێ ﺋﺎﻛﺎﻣﺎﻧەی ﻟە ﻧێﻮان ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێ و دۆﺧەﻛــە ﺑە دۆﺧێﻜــﯽ ﺧﺮاپ ھەژﻣــﺎر دەﻛــەن .ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھﺎوژﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﻛــە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرە و ﻟە ﻛﯚﯾــە دەژﯾﺖ ،ﺋــەوەی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﻮزەرێﺖ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﻛەﺳە و ﺧەرﯾﻜە ﺑە ﺣەزی ﺧﯚی ﺑﺎس ﻟە داھﺎﺗﻮوی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ھەر ﺋەﻣــەش وای ﻛﺮدووە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﺮاپ ﺑﯚ ﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺋەو داوا دەﻛﺎت ﺑەھەر ﺷێﻮەﯾەك
ﺑێــﺖ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﮕەﻧــە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ و ﺧەڵﻜﯿــﺶ ﻟەو ﺗەﻧﮕــﮋە ﯾەك ﻟە دوای ﯾەﻛﺎﻧە رزﮔﺎر ﺑﻜەن و ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﮕەڕێﻨﻨەوە .ھﺎوژﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ دەڵێ ”وا ﺗێ دەﮔەم ﺋﯿﺘﺮ ﺧەڵﻚ ﺗێﮕەﺷــﺘﻮون ،ﻛە ﺷەڕی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺧەڵﻚ و ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺷەڕی دەﺳەﺗە“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ،دۆﺧەﻛە ﺗﺎ دێﺖ ﺗﻮوڕەﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺷەﻗﺎم ﺑە دوای ﺧﯚﯾﺪا دێﻨێﺖ .ﺋەو رەﺧﻨە ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮێ و ﭘێﯽ واﯾە، ﻣﯚدێﻠێﻜــﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و
ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ ﺟﻮاﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟە ھەرێﻤﺪا ﻧەﺑﻮوە.
ﺧەڵﻚ ﺑﺎﺟﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﭘێﻜﻨەھﺎﺗﻨﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەدات.
ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﺎ ﺑێﻦ دوو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﺑﻜەن ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧەڵﻚ.
ھﺎوژﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ
رەوەﻧﺪ ﺋەﺣﻤەد
ﺳەﯾﺮان ﺧﯚﺷﻨﺎو
دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﻛﺎﯾەوە، ﺑﯚﯾــە ﺧەڵــﻚ رەﺷــﺒﯿﻦ ﺑﻮون ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ھەر ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن روو دەدات .ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﻚ ﺑەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەﯾﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮون، ﺋێﺴــﺘە دەﻧﮕــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ
دەﺳەﺗﯿﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ. ھــﺎوﻛﺎت رەوەﻧــﺪ ﺋەﺣﻤــەد، ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎری ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردی ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳــﯚران ،ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﺑﯚ دوو ﭼﯿــﻦ داﺑــەش دەﻛﺎت ﻛە ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﻧەﯾﺎری ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــە و ھەﻣــﻮو ﺧــەم و ﭘەرۆﺷــﯿﯿﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە ﺳەرۆك
ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی ﻻﺑﺪرێﺖ ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟەﺑەر ھەر ﻣەﺑەﺳــﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻚ ﺑێــﺖ .ﺋەو رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﯿــﺮی ﺋەوەداﯾە ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە دەوری ﯾەﻛﺘﺮ ﻛــﯚ ﺑﺒﻨــەوە و ﺧﺰﻣەﺗﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ﺳەر ھەڵﺪەداﺗەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮی ﺗێﺪاﯾە ،ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻛﺘێﺒە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧﺎوزڕاﻧﺪﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﺳــﭙﺎردن ﺑــﺪەم ﺑەو ﺳﭙﺎردن ھﺎﺗە ﻻم و ﮔﻮﺗﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻛﺘێﺒە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ھﯚﺑەی ھﯚﯾە ژﻣﺎرەی ﺳﭙﺎردن ﻧﺎدەن ﺑەو ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺣﺰﺑێﻚ ،ﺑەو ﺑێﺖ ﺑە ﯾەﻛێﻚ ،ﺑە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﻧﺎوزڕاﻧﺪن ﺑێﺖ ﯾﺎن ﻗﺴــەﮔﻮﺗﻦ ﻛﺘێﺒــەﻛﺎن ،ﺋەﮔــەر ﻛﺘێﺒێــﻚ ﭘێﺪاﻧــﯽ ژﻣﺎرەی ﺳــﭙﺎردن ﺑە دەﺳــەﺗێﻜﯿﺎن دراوەﺗــێ ﺑﯚ ھﯚﺑەی ﺳﭙﺎردن ھەﯾە و ھەﻣﻮو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــەی ﺋێﻤــە ”ﻟــە ﮔﻮﺗــﯽ ﺋــەو ﻧﯿﯿە. ھﯿﭻ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﻧــەدراوە و دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﻧﺎوزڕاﻧﺪن ژﻣﺎرەی ﺳﭙﺎردﻧﯽ ﭘێ ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯿﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەر روون ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺋەو ﻛﺘێﺒەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــەی ﺑــەم ﻣﺤەﻣــەد ﻋەزﯾــﺰ ﻛەس دەزاﻧێﺖ ﭼﯚن ﺑﻮوە“. و ﺑە دﯾﻜﯚﻣێﻨﺖ ﻛﺮاوە و ھەﻣﻮو رووی داوە و ﺷــﺎﯾەﺗﺤﺎڵﯽ ھەﯾە ﺣەﻗﯿﻘەﺗێﻜە ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵە ﺋــەوەی ﻛە ﺗﯚ ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەﯾﺖ ﺑﺎﺳﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ،ﮔﻮﺗﻢ ﮔﻮﺗﻢ ﻛﺎﻣەﯾــە ﻧﺎوزڕاﻧﺪن ،ﮔﻮﺗﯽ ژﻣــﺎرەی ﺳــﭙﺎردﻧﯽ ﺑﺪەﯾﻨێ، ﻧﺎوزڕاﻧﺪﻧﯽ ﺗێــﺪا ﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﯾﺎﺳﺎ ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ ،ھەر ﻛﺘێﺒێﻚ ﮔﻮﺗﯽ ﺋێﻤە ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯽ و
زۆری ﺑــەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە و و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧەوە ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ و ﻟەﻻﯾەن ﻧﻮوﺳەران ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻋەﻟﯽ ،ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑــەو ﻛﺘێﺒە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەی ﺑەﻛﺮ ﭘێﻨەداﻧــﯽ ژﻣﺎرەی ﺳــﭙﺎردن و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺋەو ﻛﺎرە ﻧﺎﻛەن. ﺑﺪەن ،ﺋەوا ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸە دەﺑﻦ ژﻣﺎرەی ﺳــﭙﺎردن ﺑــەو ﻛﺘێﺒە ھێﻤﺎی ﺑــﯚ ﺋەوە ﻛــﺮد ،ﺋەﮔەر ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛــﺮاوە ،ﺑــەم ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻧﺎوەڕۆﻛــەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﭼﺎپ ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﺑە ھەﻣﺎن دەﻛﺎت. ﺑەﻛﺮی ﻛﻮڕﯾﯿەوە ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﺗێﻨﺎﭘەڕێﺖ ،داﯾﻜﯿﺸﯽ ﺑە ﺳﻮێﯽ و ﺳــﺎڵێﻚ ﺑەﺳــەر ﻣەرﮔﯿــﺪا ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺗﯿــﺮۆر دەﻛﺮێﺖ ﮔﺸﺘﯽ و ﯾﺎﻧەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧەوە ﻛــە دەﻛەوێﺘــە ﻧێــﻮان ﺑﺎﺧﯽ 1994ـﺪا ،ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺑێﺴﺎراﻧﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،ﻟە ﯾەﻛــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ دەﮔﯿﺮێــﺖ و 6رۆژ زﯾﻨﺪاﻧــﯽ 08-1994ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەك ژﻣﺎرەی ﻟێ دەرﭼﻮو ،ﻟە 16- ﮔﯚﭬﺎری ”ﺧــﺎك و ﺧﯚڵ“ ﺑﻮو ﻛە دەﻛﺎﺗــەوە .ﺳەرﻧﻮوﺳــەری ﭘﺮﭼەﻛﺎﻧــﺖ رەﺷــﺘﺮن“ ﺑــو ﺑەﻧــﺎوی ”ﺋــەو ﺷــەواﻧەی ﻟە ﻛﯚﺷــﯿﻌﺮﯾﻜﯽ 34ﻻﭘەڕەﯾــﯽ ﺑەﻛــﺮ ﻋەﻟــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 1993 ﯾﺎن ﻧەداﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﺳﭙﺎردن“. ھﯚﺑەﯾﺶ ﺳەرﭘﺸــﻜە ﻟە ﭘێﺪان
ﺋەو ﭘﺮﺳە دەدەن. دەﻛﺮێ ،ﺑەڵێﻨﯽ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﺳﭙﺎردﻧە ﻗﺴەی زۆرﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەوە رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ژﻣــﺎرە ﻟــە دەﺳــﺘﯽ ﮔﯚڕاﻧﺪاﯾــە و ﺑە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ھەﯾە. وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ژﻣﺎرەی ﺳﭙﺎردن داھﺎﺗﻮو ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە دووﺑﺎرە ﭼﺎﭘﺒﻮوﻧﯿﺪا ﺗێﺒﭙەڕێﺖ ،ﺑﯚ ﭼﺎﭘﯽ ھەر ﻛﺘێﺒێﻚ ﺳــێ ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛﺎن ژﻣﺎرەی ﺳــﭙﺎردﻧﯽ ھەﯾە ،ﺑەم
ﺳﭙﺎردﻧﯽ ﭘێ ﻧەدرێﺖ“. ﺷﺎﯾەن ﺑەوەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ژﻣﺎرەی ﺧﻮێﻨﺪووەﺗەوە و ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻛﺘێﺒــەی ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮم دوور ﺑﺨﺮێﻨــەوە ،ﻣــﻦ ﺋــەو ﺷــﯿﻌﺮ دەﮔﺮن ،ﻟــەو ﻧﺎوەﻧﺪاﻧە رێﮕە ﻟــە ﭼﺎﭘﺒﻮوﻧــﯽ ﻛﺘێﺐ و ”دەﺑێــﺖ ﺋەو ﺑﯿــﺮە ﺗﺎرﯾﻜﺎﻧەی دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻟــە ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺘێــﺐ ،رەت ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧــﯽ و رێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﺟﯚرێﻚ و ﻟەژێــﺮ ھەر ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮە ،ﺑە ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳە ﺑﻜەن .ﭘەرﺧﯽ ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﺑەﻧﯿــﺎزن ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑﯚ ﺋەو
ﻧەدرێﺖ ﺑەوەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ژﻣﺎرەی ﺳﭙﺎردﻧﯽ ﭘێ ﺧﻮێﻨﺪووەﺗەوە و ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﺷﺎﯾەن ﻣﻦ ﺋەو ﻛﺘێﺒەی ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮم ﺣەﯾﺎت ﻣەﺟﯿﺪ ﭘەرﺧﯽ: ﭘێﺸــﺘﺮ و ﻟە ﭼﺎﭘــﯽ ﯾەﻛەﻣﺪا ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿە ﻧﺎدرێﺖ“. ﺑە ﻛﺘێﺒﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺷەھﯿﺪ ﺗﯿﺮۆرن ،ﺑەم ژﻣﺎرەی ﺳﭙﺎردن ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆی و و دێﻨــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻛــە ﻛﺘێﺒﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار دەﻓﺮۆﺷﺮێﻦ ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭼەﻧــﺪان ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺘێــﺐ و ﻟــە ﭘــێ ﻧەدرێــﺖ ،دەﯾﺒﻨﯿــﻦ ﻟە ﺋەﮔــەر ژﻣﺎرەی ﺳﭙﺎردﻧﯿﺸــﯽ ﺋــەو ﻛﺘێﺒــە ﺑــو ﺑﻜەﯾﻨەوە ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋێﻤە ﺑەڵێﻨﻤــﺎن داوە ﻧﺎوەﻧﺪی ﻏەزەﻟﻨﻮوس ﺑﯚ ”وﺷە“ رەوەز ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳﭙﺎردﻧﯿﺸﯽ ﭘێ ﻧەدەن. ﻛﺘێﺒەﻛە ﺋەﮔــەر ھﺎﺗﻮو ژﻣﺎرەی ﺳﻮورن ﻟەﺳــەر ﺑوﻛﺮدﻧەوەی دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﺋــەوان ﻛﺘێﺒە ﺷﯿﻌﺮﯾﯿەﻛە ﺑو ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻧﺎوەﻧﺪی ﻏەزەﻟﻨﻮوس ﻛە ﺑەﻧﯿﺎزە
ﻟێﮋﻧەی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ”وﺷە“ـــﯽ روون ﻛﺮدەوە ،وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺣەﯾــﺎت ﻣەﺟﯿــﺪ ﭘەرﺧــﯽ، ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳەن. ﺑــەوە دا ﺋﺎﻣﺎدەی ھــﺎوﻛﺎری و ﺋەواﻧەوە ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ڕ ێﻮ ە ﺑە ر ا ﯾە ﺗﯿﯿە ﻛــە ی ﺳــﭙﺎردن ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ژﻣــﺎرەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑﺎﺑەﻛــﺮ دڕەﯾــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
داواﻛﺎرﯾﻦ ﻟە ﺧێﺮﺧﻮازان و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﺎن دەﺳﺘﯽ ھﺎوﻛﺎری ﻟە رێﻜﺨﺮاوی ھﯿﻮای ھەژاران ﻧەﺑڕن و ﺑەردەوام ﺑﻦ ﻟە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن، داواﯾﺶ ﻟە ﺧﺎوەن ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ ھﺎوﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛەﻣﺎن ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﻨﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ رزﮔﺎر ﺑﻜەﯾﻦ و ھﯿﻮا ﺑﮕێڕﯾﻨەوە ﺑﯚ ھەژاران و ﺧەﻧﺪە ﺑﺨەﯾﻨە ﺳەرﻟێﻮی ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺑێ ﺑﺎوك..
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﭘﺰﯾﺸﻜێﻚ ﻟە ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 200ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﻛﺮدووە
ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﻟە ﻧێﻮ ژﻧﺎﻧﺪا ﭘەرەی ﺳەﻧﺪووە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﮔﻮڵﺴﺘﺎن وەﻟﯿﯿە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧێﻮ ژﻧﺎﻧﺪا ،ﭘەرەی ﺳەﻧﺪووە .ﭘﺰﯾﺸﻜێﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﺑﻮاری ﺟﻮاﻧﻜﺎری ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻧﺰﯾﻜەی 200ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺑﯚ ژﻧﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدات. ﺳەﯾﺮان ﺗەﻣەﻧﯽ 30ﺳﺎڵە ،ﯾەك ﻟەو ژﻧﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜﺪا دوو ﺟﺎر ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﻟﻮوت و ﻣەﻣﻜﯽ ﻛﺮدووە. ﺋەو ،ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑە ھﯚی ﺷﻜﺴﺘﮫێﻨﺎﻧﻢ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش، ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧەﻣﯚﻛﯽ و دڵڕاوﻛــێ ﺑــﻮوم ،ﺑﯚﯾــە ﺑڕﯾﺎرم دا ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺟەﺳــﺘە و رووﺧﺴﺎرﻣﺪا ﺑﻜەم .ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺸﻢ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛە ﻟە داھﺎﺗــﻮودا ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷﻢ دەﺳــﺖ ﺑﻜەوێ و ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﺑە ﻗﺴﻤەﺗﻢ ﺑێﺖ“. ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﺑﻮاری ﺟﻮاﻧــﻜﺎری ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﻧﺰﯾﻜــەی 200 ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺑﯚ ژﻧﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدات .ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧێﻮ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ، ﺑە دەﯾﺎن ﺳەﻧﺘەری ﻧەﺷﺘەﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧــﻜﺎری ھەﯾــە،
ﺧﺎﻟﯿﺲ ﻗﺎدر:
ھەﻧﺪێ ھﺎووﺗﯽ ﺳــﻜﺎﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪ ﺳەﻧﺘەرێﻜﯿﺶ ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯚڵەت و ﺑڕواﻧﺎﻣەوە ،داﺧﺮاون ﺑﯚﯾە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﻟە ﺣﺎڵەﺗەوە ﺑﻮوەﺗە دﯾﺎردە. رەوەﻧﺪ ﺳــﺎدق ،ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟــە ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری، ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛــە ھەﻧــﺪێ ﻟە ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯿــﺶ ﺟﻮاﻧــﻜﺎری دەﻛــەن ،ﺑــەم رێــﮋەی زۆری ﺳــەرداﻧﻜﺎراﻧﯽ، ﺋــەو ﻛﭽﺎﻧــەن ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﻟﻮوﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋــەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺶ ﺑﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﻨێﺘەوە ﻛــە ”ژﻧﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﭘﯿﺎوان ،ﺑﺎﯾەخ ﺑە ﺟﻮاﻧﯿﯽ
ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﺑﻮوﻧە ،ﺑﯚﯾــە ﺑەردەوام ﻟە رووﺧﺴــﺎر و ﺟەﺳﺘەی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎڕازﯾــﻦ و ﻟــە ھەوڵﯽ ﺋــەوەدان ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻜەن. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە زۆر ﺣﺎڵەﺗــﺪا ﻛەﺳــەﻛﺎن دوای ﺟﻮاﻧﻜﺎری ،ھەﺳــﺘﯽ ﺑﺎوەڕ ﺑەﺧﯚﺑﻮون ﻟە دەرووﻧﯿﺎﻧﺪا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯿﺶ ھــەن دوای ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧــﻜﺎری ﻟــە رووﺧﺴﺎری ﺧﯚﯾﺎن رازی ﻧﯿﻦ ،ﺑﯚﯾە دڵەڕاوﻛێﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن زﯾﺎد دەﻛﺎت و
ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑەن و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻗﻮوڵﺘﺮ دەﺑێﺘەوە و ﺳــەرﺋەﻧﺠﺎم ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺳــﻮوﭼﯽ ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺑەﻧەوە“. ﯾﻮﺳــﻒ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە دەدا ،ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟە ﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕە ھەﯾە و ﺋەوان ﻟــە رێﮕەی رێﻜﻼم و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﭘﺮۆﺳــەی ﺟﻮاﻧﯿﻨﺎﺳﯿﺎن ﺑەرەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﺪا ﺑــﺮدووە ﻛــە ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ﺗەﺷەﻧەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﻟەﻻﯾەن ھەردوو رەﮔەزی ﻛــﻮر و ﻛﭻ ،ﺑە
ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﭽﺎن. ﺧﺎﻟﯿﺲ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟێﮋﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﺑە ﺑەردەواﻣــﯽ ،ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺟﻮاﻧﻜﺎری دەﻛەن. ﺋەو ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ھەﻧﺪێ ھﺎووﺗــﯽ ﺳــﻜﺎﯾﺎن دژی ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪ ﺳەﻧﺘەرێﻜﯿﺶ ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯚڵەت و ﺑڕواﻧﺎﻣەوە، داﺧﺮاون.
ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە رێﮋەﻛــە زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە و ﻟە ھەﻣﻮو ﭼﯿﻦ وﺗﻮێﮋێﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎری زاﻧﻜﯚ و ﺳەرووی ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳﺎڵ، ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﻟﻮوت دەﺑەن“. ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺋەو ژﻧﺎﻧەن ﻛە ژﯾﺎﻧﯽ
ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺎرﻛﯽ ﺷﺎر ﻟە دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺳﺎڵﯽ ،2010ﯾەﻛەم ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﺋەﻧﺠــﺎم درا و ﻧﺎوی ﮔﺮووﭘﯽ ھﯿــﻮای ھەژاراﻧﻤﺎن ﻟە ﺧﯚﻣﺎن ﻧﺎ ﺑەﺋﻮﻣێﺪی ﮔەڕاﻧەوەی ھﯿﻮا ﺑﯚ ھــەژاران و ﻟێﻘەوﻣﺎوان. ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەدا ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێــﻚ ڕێﻜەوﺗﯿــﻦ وەك ﺑﻨەﻣﺎ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ،دواﺗــﺮ ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﮔــﺮووپ ﻓﺮاوان ﺑــﻮو و ژﻣﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎن زﯾــﺎدی ﻛﺮد ،ﻧﻮێﻨەر و ﭘﺎرێﺰەراﻧﻤﺎن ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑــﻮون و ﻛﺎری ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا ،ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﺑەردەواﻣﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﺑﯚ ھﺎوﻛﺎری
و زۆرﺑــەی ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ دەرەوەی وت و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەﻣﺎن، ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺧﯚی ﮔﺮێ دا و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺧﺮاﯾە ﺑەرﺑــﺎس و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺑڕﯾﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑﯚ وەرﮔﯿﺮا و ودواﺗــﺮ ﭘەﯾــڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ رێﻜﺨــﺮاو ﻧﻮوﺳــﺮاﯾەوە و ﻧﺎوی ﮔﺮووپ ﺑەرەزاﻣەﻧــﺪی ﺗێﻜڕای ﺋەﻧﺪاﻣــﺎن ﮔﯚڕا ﺑــﯚ )ڕێﻜﺨﺮاوی ھﯿﻮای ھــەژاران ﺑﯚ ھﺎوﻛﺎری( و ﺑەﻓەرﻣﯽ ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی رێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺧێﺮﺧﻮازاﻧــﯽ دەرەوە و ﻧﺎوﺧﯚوە داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێﺖ .ﻛﺎری رێﻜﺨــﺮاوەی ﺋێﻤــە ،ﻛﺎری ﺧﯚﺑەﺧﺸــﯿﯿە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺑەراﻣﺒــەر ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻛﺎر دەﻛەﯾــﻦ ،واﺗە ھﯿﭻ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎن ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە رەھەﻧﺪی ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﯽ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﺎری ﺧێﺮﺧﻮازی و وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ رەزاﻣەﻧــﺪی ﭘەروەردﮔﺎر ،ﻛﯚﻣەﻛﻤﺎن دەﻛەن و ﺋێﻤەﯾﺶ رادەﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ھەژار و ﻧەدار و دەﻛەﯾﻦ. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت
ﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەﺧﯚش و ھــەژاران و ﻟێﻘەوﻣﺎوان و ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھﺎوﻛﺎری ﺑــە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﭙﯽ ﻋەرﺑەت و ﺑﺎرﯾﻜە .دواﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014و ﻟــە ھﯚڵــﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و ﺑەﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ
ﻛﺮا ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻓەرﻣﯽ. ﻛێ ﺑﻮدﺟــە و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت؟ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺧەڵﻜەوە ﺑﯚ ﺧەڵﻜــە ،واﺗە ﺳــەرﭼﺎوەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎن و
ھــﺎوﻛﺎری ھــەژار و ﻧەﺧــﯚش دەﻛــەن؟ ﻟــە ﭼــﺎو زۆرﯾــﯽ ژﻣﺎرەﯾﺎن و ﺑڕە ﭘــﺎرەی ھەﯾﺎﻧە، ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎوە؟ ﻧﺎوﺑەﻧــﺎو ھــﺎوﻛﺎری دەﮔﺎﺗــە رێﻜﺨــﺮاو ﻟەﻻﯾــەن ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ،
ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ وەك وەزﯾﺮ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن و ﻟەﺳــەر داواﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎن ،ﻧﺎوﯾﺎن ﺑــو ﻧﺎﻛەﯾﻨەوە. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەم ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﻣﻮوﭼــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە ﻧــەك ﭘﺎرەی ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺑەم ﺋەم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە زۆر ﻛەﻣــﻦ و ﻟــە ژﻣــﺎرەی ﭘەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ ﺗێﭙەڕ ﻧــﺎﻛﺎت و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﭘێﻮەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑەڵێﻨﯽ ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەدەن ،ﺋەﮔەر ﭘﺎرەش ﻧەدەن. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرەﺗﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﭼەﻧﺪ ﻧەﺧﯚﺷﺘﺎن ﻛﺮدووە؟ ﺑەھــﯚی ﺑەردەواﻣﯽ ﻟەﻛﺎرﻛﺮدن و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەك ،ﺋﺎﻣﺎری وردم ﻟەﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە ھﺎوﻛﺎری ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟە ﺧەڵﻜﺎﻧــﯽ ﻧەﺧﯚش ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑە ﺑڕ و ﭘــﺎرەی ﺟﯿﺎواز، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻧەﺧﯚﺷــﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﮔﻮرﭼﯿﻠە ھەﺑــﻮوە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧــە ﺑــەﻻی ﻛەﻣــەوە 20ھــەزار دۆﻻری ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ھەروەھﺎ ﻧەﺧﯚﺷﻤﺎن ھەﯾە ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟﮕەری ﻟە ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە و زﯾــﺎد ﻟــە 20ھــەزار دۆﻻرﻣﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿﻦ ﻛــﺮدووە .ھەروەھــﺎ 13ھەزار دۆﻻر ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ و 8 ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷێﻜﯽ ﺗﺮ و 9ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷێﻜﯽ ﺗﺮ و 8ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ھەروەھﺎ دروﺳــﺘﻜﺮدن و ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺧﺎﻧﻮو ﺑﯚ ﻣﺎڵێﻜﯽ
ھەژار و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ و دۆزﯾﻨــەوەی ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﮔەﻧﺠێــﻚ و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎری ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛەﻣﺪەراﻣــەت ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ درێــﮋەدان ﺑەﺧﻮێﻨــﺪن و ﻛەﻓﺎﻟەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑێ ﺑﺎوك ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺷــﯿﺎو ﺑــﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﭙﯽ ﻋەرﺑــەت و ﺑﺎرﯾﻜــە و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺧەڵﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟەﻧێﻮ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن. ﺟﮕە ﻟەوەﯾﺶ ھــﺎوﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ﺧێﺰاﻧﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻛﺮاوە ﺑەﺑڕی ﺟﯿﺎواز .ھەروەھﺎ ﺗﻮاﻧﺮاوە راﭘﯚرﺗﯽ زۆرێﻚ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــەﻛﺎن ﭘێﺸــﺎﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﺑﺪەﯾﻦ ﺑــﯚ ھــﺎوﻛﺎری و راوێﮋﻛﺮدن و دۆزﯾﻨەوەی رێﮕەﭼﺎرەی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚﯾﺎن. داواﻛﺎرﯾﺘﺎن ﭼﯿﯿە؟ داواﻛﺎرﯾــﻦ ﻟــە ﺧێﺮﺧــﻮازان و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﺎن دەﺳﺘﯽ ھﺎوﻛﺎری ﻟە رێﻜﺨﺮاوی ھﯿــﻮای ھەژاران ﻧەﺑــڕن و ﺑــەردەوام ﺑــﻦ ﻟــە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،داواﯾــﺶ ﻟە ﺧﺎوەن ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ ھــﺎوﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛەﻣــﺎن ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﻨﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﭘــێ رزﮔﺎر ﺑﻜەﯾﻦ و ھﯿــﻮا ﺑﮕێڕﯾﻨــەوە ﺑﯚ ھــەژاران و ﺧەﻧــﺪە ﺑﺨەﯾﻨــە ﺳــەرﻟێﻮی ﻣﻨﺪاﻧــﯽ ﺑــێ ﺑــﺎوك ،دڵﻨﯿﺎﺷــﯿﺎن دەﻛەﯾﻨەوە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە رێــﮕﺎی ﺧەڵﻜﺎﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﻣﺘﻤﺎﻧــە و دڵﺴــﯚزەوە دەﮔﺎﺗــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ.
رێﻜﺨﺮاوێﻚ ھﯿﻮا ﺑﯚ ھەژاران دەﮔەڕێﻨێﺘەوە
وﺷە /دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن - رێﺒﯿﻦ ﻣﺤەﻣەد رێﻜﺨــﺮاوی ھﯿﻮای ھــەژاران، ﯾەﻛێﻜە ﻟە رێﻜﺨﺮاوە ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿە ﺷــﺎرۆﻛەی ﭼﺎﻻﻛەﻛﺎﻧــﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و ﺑــە دەﯾــﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯿﺎن ﻟە ﻣﺮدن رزﮔﺎر ﻛﺮدووە و ﺑە ﺳەدان ﻣﺎڵﯽ ھەژار و ﻧە ﺧﯚﺷــﯿﺶ ھﺎوﻛﺎری ﻛﺮاون .ﺋەم رێﻜﺨﺮاوە ﺑە ﺳﭙﯚﻧﺴەری ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧەﻣﺨــﯚر و ﺧێﺮﺧﻮاز ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ .ﺋەﻣﺠەد ﺋەﺳﻌەد ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“ ،ﺑﺎﺳﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛە و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧێﺮﺧﻮازان ﺑﯚ ھەژاران دەﻛﺎت. ﺑﯿﺮۆﻛــەی رێﻜﺨﺮاوەﻛــە ﻟە ﻛﻮێﻮە ﺳەری ھەڵﺪاوە؟ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺑﯿﺮۆﻛــەی رێﻜﺨــﺮاوی ھﯿﻮای ھــەژاران ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2010دەﮔەڕێﺘەوە. ﻟــەو ﺳــﺎﻧەدا ﺳــەرەڕای ھەﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر دەوڵەﻣەﻧــﺪ و ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆرﯾﺶ ﮔﯿﺮۆدەی ھەژاری و ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﻛﻮﺷــﻨﺪە و ﻟێﻘەوﻣــﺎوی ﺑﻮون و ﺑەداﺧــەوە ھﯿــﭻ ﻛــەس و ﺗەﻧﺎﻧەت دەﺳەﺗﯿﺶ ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــە ﺗەواوەﺗــﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت .ﺋەوەﺑﻮو ﺳﺎڵﯽ 2010ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺧەﻣﺨــﯚر ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﯾﺪ ،ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ، ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ھﯚڵەﻧــﺪا ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﻧەروﯾﺞ ،ﺑەﻟﺠﯿــﻜﺎ ،ﻓﯿﻨﻠەﻧﺪا ﺑە ﺷــێﻮەی ﺧﯚﺑەﺧﺸﺎﻧە ﻟە دەوری ﺋــەم ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەوە و رێﻜﻜەوﺗﯿــﻦ ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟە وﺗەﻛەی ﺑﺘﻮاﻧــێ ھﺎوﻛﺎری ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﺑﯿﮕەﯾەﻧێﺘە دەﺳــﺖ ﻧەﺧــﯚش و ﻟێﻘەوﻣــﺎوان ﻛــە
رووﺧﺴﺎرﯾﺎن دەدەن“. رەوەﻧﺪ ﺳﺎدق ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﭘێﺶ 10ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ،زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ رێﮋەی داواﻛﺎری ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎن و ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎی
ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوە و وەك ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێ دەﻛﺎت ،ﺑە ھــﯚی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون و ﺷــﯿﺮدان ﺑە ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ،ﻟە ﺳــﯿﻨﮕﯿﺎن ﻧﺎڕازﯾﻦ و ﺑــە رەزاﻣەﻧﺪی ھﺎوﺳــەراﻧﯿﺎن، ﻧەﺷــﺘەﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧــﻜﺎری ﺑــﯚ ﺳﯿﻨﮕﯿﺎن دەﻛەن. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 170ﺑــﯚ 200ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﻟﻮوت ،ﺳــﯿﻨﮓ و ﻟێﻮ ﻟەﻻﯾەن ﺋێﻤەوە ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺣﺎڵەﺗــﯽ وا ھەﺑﻮوە ﻛە ژﻧــﺎن و ﻛﭽﺎن ﺑە ھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ،داواﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﻗﯿﺴــﺖ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەﯾﻦ“. ﯾﻮﺳﻒ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘﺴﭙﯚڕی ﺑﻮاری دەرووﻧﻨﺎﺳــﯽ ،ﭘێﯽ واﯾە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺟﻮاﻧﻜﺎری دەﺑەن ،ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵڕاوﻛێ و
ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎﻧﮕەوازﻣﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدوون. ھەﻣــﺎن ﺳــﺎڵ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــﺎرۆﻛەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن ﻛﺮا ﺑە ﺑﺎرەﮔەی ﺳــەرەﻛﯽ و ﮔﺮووﭘێﻚ ﻟە ﺧەﻣﺨﯚری ھەژار و ﻟێﻘەوﻣﺎو و ﭘﯿﺎوﻣﺎﻗــﻮن و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ،ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا و ﺑەﻧــﺎوی ﮔﺮووﭘــﯽ ھﯿﻮای ھەژاراﻧەوە دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮون و ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوە و ﻧﺎوەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻨە دەﺳﺖ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺧێﺰان و ھەژار و ﻧەﺧﯚش و ﻟێﻘەوﻣﺎو. ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە ﭼﯚن دروﺳﺖ ﻛﺮا؟ ﺳەرەﺗﺎ ﺣەﻣە ﮔﯚﭘﺎڵە ﮔەﻧﺠێﻜﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧﯿﯿە ﻟە وﺗﯽ ﺳﻮﯾﺪ ﻟە رێﮕەی ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوﻛەوە ،ﺑﺎﻧﮕەوازێﻜــﯽ ﺑــﯚ ھەﻣــﻮو ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎن و ﺧێﺮﺧــﻮازان ﺑــو ﻛــﺮدەوە، ژﻣﺎرەێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺧێﺮﺧﻮاز و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺖ ﺑەدەم ﺑﺎﻧﮕەوازەﻛەوە ھﺎﺗﻦ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ،ﺳەرەﺗﺎ
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﻧﺎڕازﯾﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ - ﮔﻮڵﺴﺘﺎن وەﻟﯿﯿە ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻛﺎروﺑﺎری ژﻧﺎن، ﻧﺎڕازﯾــﻦ .ﺋــەوان ،ﭘەﻧﺠــە ﻟەﺳەر ﺧﺎڵە ﻻوازەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧﺎﻧە دادەﻧێﻦ. ﻛــﻮردە ﻋﻮﻣــەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑــە ژﻧــﺎن، دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻛﺎروﺑــﺎری ژﻧﺎن و ھﺎوﺋﺎھەﻧــﮓ ﻧەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــەی ،وای ﻛﺮدووە رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻧەﺗﻮاﻧﻦ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ،ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر رێﻜﺨــﺮاوی
ﭘەﺧﺸﺎن زەﻧﮕەﻧە:
ھەرﭼەﻧﺪ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ژﻣﺎرەﯾﺎن زۆرە ،ﺑەم ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔــەڵ رێﮋەﻛەﯾﺎن ،ﻛﺎرﯾﺎن زۆر ﻛەﻣــە و ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﯾەك ﺋﺎﺳــﺘﺪا ﻧﯿﻦ و زۆرﺑەﯾﺎن ﻧﺎﭼﺎﻻﻛﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎوﯾﺎن ھەﯾە. ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزراون و ﺗﺎرادەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر دﯾﺎردەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺑەم وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن“. ﻛــﻮردە ﻋﻮﻣــەر زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەردەﮔﺮن و ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﻧﺰﻣﺪاﯾــە و وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە“. ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛــﻮردە ﻋﻮﻣــەر ﻧﯿﯿــە ﻛــە رەﺧﻨــەی ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛﺎروﺑــﺎری ژﻧــﺎن ھەﯾــە .ﺋەو ﮔﻠەﯾﯿە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟە ﻧێﻮ ﺧﻮدی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ھەﯾە. ﺳەردەﺷــﺖ ،ﭼﺎﻻك ﻟــە ﺑﻮاری ﺟێﻨــﺪەری و ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛﺎروﺑــﺎری ژﻧــﺎن ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ھەﻧــﺪێ ﻟــە رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟــە ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ
ھﯚﺷــﯿﺎری ﺧەڵﻚ و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺧێﺰاﻧــﯽ ھەﺑﻮوە، ﺑەم ﮔﻠەﯾﯽ ﺟﺪﯾﺘﺮی ھەﯾە. ﺋــەو ﻛە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻧﺎوی رێﻜﺨﺮاوەﻛەی ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑە
ﻛﻮردە ﻋﻮﻣەر:
ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر رێﻜﺨﺮاوی ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزراون و ﺗﺎرادەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر دﯾﺎردەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺑەم وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن
”وﺷــە“ دەڵێ” ،رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ وەك ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎن ﻟێ ھﺎﺗــﻮوە و ﺑﯚ ﭘــﺎرە ﻛﺎر دەﻛەن و ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﺎرە ﻧەﺑێــﺖ ،ﻛﺎرﯾﺶ دەوەﺳﺘێﻨﻦ ،ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا ﭘﺮﺳﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ھەﺳﺘﯿﺎرە و دەﺑێ ﺑەردەوام ﻛﺎری ﻟە ﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ و وەك ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺳــەﯾﺮ ﻧەﻛﺮێﺖ“. ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﯚی دوو ھەزار و 560 رێﻜﺨﺮاوی ھەر ﭼﻮار ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن257 ، رێﻜﺨــﺮاو ﻟە ﺑــﻮاری ژﻧﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛەن.
وەردەﮔﺮێﺖ. ﺋــﺎرام ﺳــەﻋﺪی ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی رێﻜﺨــﺮاوە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ،ﭘێــﯽ واﯾە ﻛــە ﺋێﺴــﺘە رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻛﺎری ”ﺑﺎش“ﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵــﻚ و دەرﭼﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی داﻛﯚﻛﯿﻜەر ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن ،ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟــە ﻧێﻮان ﺳــﺎﻧﯽ 2013و ،2014زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺑﯚ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﻟە ﺑﻮاری ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎﻧەوە ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮاون ،ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە. راﺑــﻮون ﻣەﻋــﺮووف ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧــەی داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ
ھەڵــەن و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﻧەرێﻨﯿﺪا دەڕوات. ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺧەڵﻜــەوە ﺑەڕێــﻮە دەﭼــﻦ ﻛــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﻧﺰﻣﯿﺎن ھەﯾە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟەﺳــەر ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە رۆڵ ﺑﮕێــڕن .ﺟﯿــﺎ ﻟەوەﯾﺶ، رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن رەﻧﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە“. ﭘەﺧﺸــﺎن زەﻧﮕەﻧە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎی ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﺎﻧﻤﺎن ،ﻟەﮔــەڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ راﺑﻮون ﻣەﻋﺮووﻓﺪا ،ھﺎوڕاﯾە. زەﻧﮕەﻧــە دەڵــێ” ،ھەرﭼەﻧــﺪ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ژﻣﺎرەﯾﺎن زۆرە ،ﺑەم ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔەڵ رێﮋەﻛەﯾﺎن ،ﻛﺎرﯾﺎن زۆر ﻛەﻣە و ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﯾــە ك ﺋﺎ ﺳــﺘﺪ ا ﻧﯿــﻦ
راﺑﻮون ﻣەﻋﺮووف:
رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ھەڵــەن و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﻧەرێﻨﯿﺪا دەڕوات .رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧەڵﻜــەوە ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ ﻛە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﻧﺰﻣﯿﺎن ھەﯾە ﭘێﺸﺘﺮ ھەر ﻛﺎم ﻟەو رێﻜﺨﺮاواﻧە، ﺑﻮدﺟەی دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺳﺎﻧەﯾﺎن ھەﺑﻮو ،ﺑەم دواﺗﺮ رێﻮﺷﻮێﻨەﻛە ﮔﯚڕا و ﺋێﺴــﺘە ھەر رێﻜﺨﺮاوێﻚ ﺑە ﭘێﯽ ﭘڕۆژەی ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮاو، ﺑﻮدﺟــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت
ژﻧﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘێــﯽ واﯾــە ھﯿــﭻ ﯾــەك ﻟــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻛﺎر ﺑﯚ ژﻧﺎن ﺑﻜەن. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا
و زۆرﺑەﯾــﺎن ﻧﺎﭼﺎﻻﻛــﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎوﯾﺎن ھەﯾە .ﺋەوان ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﺋێﺴــﺘەدا دﯾﺪ و ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯿــﺎن ﺑﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟە ﺑﻮاری ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ،ﻧﯿﯿە“.
ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە دەﭬەری ﺳﯚران زﯾﺎدی ﻛﺮدووە
ھەزار و 145ﻛێﺸەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﻻی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳﯚراﻧە وﺷە /ﺳﯚران – ھێﻤﺎ ﻧەﺑﯽ ﻟە ﻣﺎوەی 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳــﯚران ،ھەزار و 145ﻛێﺸەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾە ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻣﺎری 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا 141 ،ﻛێﺸە زﯾﺎدﯾﺎن ﻛﺮدووە .ھەروەھﺎ ﺑەﺷﯽ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺗﺎوان ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﭼەﻧﺪ دزێﻚ ﺑﮕــﺮن ﻛە دزی ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە و دوای ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە، داﻧﯿﺎن ﺑە ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎوە. راﺋﯿﺪ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳﯚران ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺑە ﭘێﯽ ﺋــەو ﺗﻮاﻧﺎﯾــەی ﻟەﺑەر دەﺳــﺘﯽ ﺋێﻤەداﯾە و ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻣﺎدی ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ زۆری ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووﯾﻦ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑەﺷــﯽ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺗﺎوان ،ﺑە ﺷەو و رۆژ ﻟە ﺧﺰﻣەﺗێ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪاﯾــﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــەر و ﻣﺎڵﯿﺎن ﭘﺎرێﺰراو ﺑێﺖ .ﻟە 6ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑﺮدوودا ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەر ﭼﻮار ﺷﺎرۆﭼﻜەی ﺳﯚران ،ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ،ﭼﯚﻣﺎن و رواﻧﺪز 1145 ،ﻛێﺸەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ،ﻟەواﻧە 1103ﻛێﺸە
ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮاون“. ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2014ﻟــە ﺳﻨﻮورەدا 141ﻛێﺸــە زﯾﺎدﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺗﺎواﻧــﯽ دزی و ﻛﻮﺷــﺘﻦ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺳﺎڵﯽ ﭘﺎر ﻛەﻣﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺣﺎڵەﺗــﯽ دزﯾﻜﺮدن
ﻟە 59ﺣﺎڵەﺗەوە ﺑــﯚ 45ﺣﺎڵەت ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ،ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 6 ﭘﯿﺎو ﻛﻮژراون ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ 3 ﭘﯿﺎو ﻛﻮژراون. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧــەی ﻻی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳﯚراﻧە ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ زﯾﺎدی ﻛــﺮدووە. ﺋەﻣﺴﺎڵ 5ﭘﯿﺎو ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە، ﻛەﭼﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﭘﯿﺎو ﺧﯚی ﻛﻮﺷﺘﺒﻮو. ھەروەھــﺎ ﻟــە 6ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوودا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ھــەزار ﻛێﺸــەی ﺗﺮی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاون ﻛــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ وەردان ﻟــە ﻛﺎری دادﮔــە ،ﻓێڵﻜــﺮدن ،رﻓﺎﻧــﺪن، ﺧــﺮاپ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣێﺮی
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدن ،ھەڕەﺷەﻛﺮدن و ﺗﺎواﻧﯽ ﺳەرﺧﯚﺷﯽ دەﺑﯿﻨێﺘەوە. راﺋﯿــﺪ ﻣﺤەﻣــەد ﻋەﻟــﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻟە ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15 رۆژی راﺑــﺮدوودا ،دوای ھەوڵ و ﻣﺎﻧﺪوﺑﻮوﻧێﻜﯽ زۆر ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە 10دز ﻟــە دەﭬــەری ﺳــﯚران ﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو دزاﻧە ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺗﺎون ﺳــەﻧﺘەر ﺑﻮو و ﺑڕی 56ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ و 20ھــەزار دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و ﻛﯿﻠﯚﯾەك زێڕ دزراﺑﻮو .دوای دوو رۆژ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷﯽ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺗﺎوان ﻟە ﺳــﯚران و ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻟێﻜﯚڵەرێﻜــﯽ دادوەری زۆر ﺑــە وردی ﺑــە دواداﭼــﻮون ﺑﻜەن و ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ،دزەﻛە
راﺋﯿﺪ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳﯚران:
دوای ﺋەوەی ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭼﯚﻣﺎن 12 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ دزی ﺟﯚراوﺟــﯚر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮان ،دوای ﺑــە دواداﭼﻮون ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﭼﯚﻣﺎن ،ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺗﻮاﻧﺮا 8 ﻛەس ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ دزی ﺑﮕﯿﺮێﻦ
ﺑﮕﺮن و داﻧﯽ ﻧﺎ ﺑــە ﺗﺎواﻧەﻛەی، ﺑە ﭘێــﯽ ﻣــﺎدەی 443ﮔﯿﺮاوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟەو زێڕ و ﭘﺎرەی ﻛە دزراﺑــﻮو ،ﮔەڕێﻨﺪراوەﺗەوە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــﺶ ﺑەردەواﻣــە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﻛە دزﯾﻮن ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە“. ﻟە ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﺗﺮی دزﯾﻜﺮدن ﻟە ﺑﺎزاڕی زێڕﯾﻨﮕﺮان 80 ،ﻣﺴــﻘﺎڵ زێــڕی ھﺎووﺗﯿﯿــەك دزرا، ﺑەﺷﯽ ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺗﺎوان دوای
ﺑــە دواداﭼﻮوﻧﯿــﺎن ،ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻟە ڕێﮕــەی ﺋــەو ﻛﺎﻣێﺮاﯾــەی ﻛە ﻟــە ﭘێــﺶ دووﻛﺎﻧەﻛــە ھەﯾە، ﺋﺎﻓﺮەﺗەﻛە ﺑﺪۆزﯾﻨەوە ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑە ﭘێﯽ ﻣﺎدەی 444ﮔﯿﺮاوە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵﯽ ﺑەردەواﻣە. راﺋﯿﺪ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳــﯚران ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد ،دوای ﺋەوەی ﻟە ﺳــﻨﻮوری
ﺷــﺎرۆﻛەی ﭼﯚﻣﺎن 12 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ دزی ﺟﯚراوﺟــﯚر ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮان، دوای ﺑە دواداﭼﻮون ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﭼﯚﻣﺎن ،ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺗﻮاﻧﺮا 8ﻛــەس ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ دزی ﺑﮕﯿﺮێﻦ ﻛــە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﺧﻮار 18ﺳﺎڵﯽ ﺑﻮو و 3 ﻟەواﻧە داﻧﯿﺎن ﺑە ﺗﺎواﻧەﻛەﯾﺎن ﻧﺎوە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەردەواﻣە.
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ژﻧﺎن ﭼەﻧﺪ ﻧﮫێﻨﯿﯿەك ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﺳــﯚران ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2014ﻟە ﺳﻨﻮورەدا 141ﻛێﺸە زﯾﺎدﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺗﺎواﻧﯽ دزی و ﻛﻮﺷــﺘﻦ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺳﺎڵﯽ ﭘﺎر ﻛەﻣﯿﺎن ﻛﺮدووە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺣﺎڵەﺗﯽ دزﯾﻜﺮدن ﻟە 59ﺣﺎڵەﺗەوە ﺑﯚ 45ﺣﺎڵەت ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ،ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 6ﭘﯿﺎو ﻛﻮژراون ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ 3ﭘﯿﺎو ﻛﻮژراون.
9
ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە دەﺑێ ﺑە ﺷێﻮەی ﺟﺪﯾﺘﺮ ،ﺑەرەﻧﮕﺎری ﺋەو ﻧەرﯾﺘە ﺑﺒﻨەوە. ﺳەرەڕای ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەﯾﺶ ،ﻛﭽﺎﻧﯽ ﭼﯿﭽﺎن دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ وەك ﺳﺰاﯾەﻛﯽ ﻣﺎدی ،ﺑە ﻣﺎڵﯽ ﻛﭽەﻛە ﺑﺪات. ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ھەر ﭘﯿﺎوێﻚ ،ﻛﭽێﻚ ﺑڕﻓێﻨێﺖ ،دەﺑــێ 30ھەزار دۆﻻری ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭼﯿﭽﺎن ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ دەﻛــﺮدووە و ﺑە ﭘێﯽ ﺷەرﻣەزار ﻛﺮاوە. ﻟەﻻﯾــەن ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺋەو وﺗەﺷــەوە ،ﻧەرﯾﺘــﯽ رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻮوك، راﺑﺮدوودا ﺳــﻜﺎﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻣێﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﭻ ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﭘﯿﺎواﻧەوە رﻓێﻨﺮاﺑﻮون ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎﻧﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە. ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳەدەﯾە ﻛە ﭘﯿﺎوان ﺋەو ﻛﺎرە دەﻛەن ،ﺑەم ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻛێﺸەی رﻓﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑﻮوك ،ﻟە ﻧەرﯾﺘــە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ وﺗﯽ ﭼﯿﭽﺎﻧــە و ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻛﺮدووە. ﭼﯿﭽﺎن ،ﻟە رێﮕەی دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛەوە ،رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯿﺎن ﻗەدەﻏە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﯽ راﺷﺎﺗﻮدی ،ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ھەﻧﺪێ ﺟﺎرﯾﺶ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛە ،ﺑە ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺑﻮوك ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ دەھﺎت. ﺑەم ﺋەو ﻧەرﯾﺘە ﻟە ھەﻧﺪێ ﺣﺎڵەﺗﺪا ،ﻛێﺸەی ﺑﯚ ژﻧﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺮد و ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳەدەﯾە ﻛە ﭘﯿﺎوان ،ژﻧﯽ دڵﺨﻮازی ﺧﯚﯾﺎن دەڕﻓێﻨﻦ، رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻮوك ﻟە وﺗﯽ ﭼﯿﭽﺎن ،ﻟە ﻧەرﯾﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو وﺗەﯾە و
رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻮوك ﻗەدەﻏە ﻛﺮا
ﺑﺎزاڕی ﻗﺎھﯿﺮە ﻟە ھەوﻟێﺮە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015 99/ 9 ، 2015/ ( ژﻣﺎرە
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﺋــەوﻛﺎت ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ زۆر دەﺧەﻧە ﺳــەر ﺑەرھەﻣەﻛە ھــەروەك ﭼﯚن ﺑﯚ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﭼﯿﻨــﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەم ﻛﺎرە دەﻛەن. ﺋەوی ﻟەو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾە ھﯚﻛﺎری راﻛێﺸــﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺧەڵﻜە، ﻟەﻻﯾەك ھەرزاﻧﯿﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎن و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەﻓﺘەی راﺑــﺮدوو 100ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻣﯿﺴــﺮی ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺴــﺘە روو. ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛە ﺑەﺟﯿﺎواز ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕﯾﯿەﻛﯽ زۆرەوە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و ﺗﺎ 12ی ﻣﺎﻧﮓ ،ﺋەوەی ﺑﯿەوێﺖ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﻗﺎھﯿﺮە ﺷﺘێﻚ ﺑﻜڕێ ،ھەر ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﺳﺘﯽ دەﻛەوێﺖ. ﻛــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﭼﻮﻧﻜە ﺑەراﺳــﺘﯽ ﺋــەوەی ﻟە ﺣەزی ﻟــێ دەﻛــەن ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎھﯿﺮە دەﯾﺒﯿﻨﯽ ،ﻟەو ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە ﭼﻮوﻣە زۆرﺑــەی ﺋــەو ﺧەڵﻜــەی ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﺷﺪا ﺧﺮاوەﺗە روو“. ژوورەوە ،وەك ﺋــەوە واﺑﻮو رێﻢ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە دەﺑﯿﻨﺮان ،ﺋﺎﻓﺮەت ﺋەوە دووەم ﺟﺎرﯾەﺗﯽ ﻛە ﻣﯿﺴﺮ ﻟێ ﮔﯚڕاﺑێﺖ و رێﮕەم ﺑە ﺑﺎزاڕی ﺑــﻮون .ﻣﺤەﻣــەد ﻛــە ﻟەﮔەڵ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﻧﮕە ﯾﺎن ﺷــێﺨەی ھەوﻟێﺮ ھﺎﺳــەرەﻛەی ﻟــە ﺑــەردەم دەﻛﺎﺗــەوە .ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﻛەوﺗﺒێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑــە دەﯾﺎن ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻛە 2013ﺋەو وﺗە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ دووﻛﺎن ﺑــە ﻧــﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﺒﻮوە ﺗــﺮی ﻛﺮدﺑﻮوەوە ،ﺑــەم وەك رﯾﺰی ﯾەﻛﺘــﺮ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن روو ،ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻮو و ﺑە زۆرێﻚ ﻟە ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوان ﺑﺎﺳﯿﺎن ﺧﺴــﺘﺒﻮوە روو و ﻛڕﯾﺎراﻧﯿــﺶ ﭘێﻜەﻧﯿﻨەوە ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘێﺸﺘﺮ دوو ﻛــﺮد ،ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﺑــە ﺳــەرﻧﺠەوە ﻟــە دەوری ﺟﺎر ﺳەرداﻧﯽ ﻗﺎھﯿﺮەم ﻛﺮدووە ﻧەﻛﺮد ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە و ﺋێﺴــﺘەش ﻛــە ھﺎﺗﻮوﻣەﺗــە ﭘێﺸــﻮازی ﻟــە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دووﻛﺎﻧﺪاران ﻛﯚ ﺑﺒﻮوﻧەوە. ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە وەك ﺑﺎزاڕێــﻚ ﺋەو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾە ،ھەﺳﺖ ﺑەوە ﺑﻜﺮێﺖ. ﺧﯚی دەردەﺧﺴــﺖ ﻛە ﺟﯿﺎواز دەﻛەم ﭼﻮوﻣەﺗە ﺑﺎزاڕی ﻗﺎھﯿﺮە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗەوﺣﯿــﺪ ﻛە ﻟەو ﺑــﻮو ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ .دەﺗﮕــﻮت وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺋەوی ﻟەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە ھﯚﻛﺎری راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕە ﻣﯿﻠﻠﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﺎھﯿﺮەت زﯾﺎﺗﺮی ﺧەڵﻜــە ،ﻟەﻻﯾــەك ھەرزاﻧﯿﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻮوە و رێﻚ ﻟــە ﻧێﻮ دڵﯽ ھەوﻟێــﺮ داﺗﻨــﺎوە .ﺋﺎﺧﺮ زۆرێﻚ ﺑەرھەﻣەﻛﺎن و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧە. ژﻧﺎن و ﺋــەو ﻛﺎﯾﺎﻧەﯾﺎن ھێﻨﺎوە
ھﺎووﺗﯿﯿەك:
ﭘێﺸــﺘﺮ دوو ﺟﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﻗﺎھﯿﺮەم ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻛە ھﺎﺗﻮوﻣەﺗە ﺋەو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾە ،ھەﺳــﺖ ﺑەوە دەﻛەم ﭼﻮوﻣەﺗە ﺑﺎزاڕی ﻗﺎھﯿﺮە. ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾە ﺟﻮاﻧــﻜﺎری و ﺳەﻋﺎت و ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە روو ،ﮔﻮﺗــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻟەو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەدا
ﻛﺎﻛﺎن ﺑــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرھەﻣﯽ ﻣﯿﺴــﺮی ﺑەراورد ﺑــە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،زۆر ﺑــە ﻛەﻣﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑﯿﻨﺮاوە. ”وﺷــە“ ﺑــﯚ ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ،ﻧﻤﻮوﻧەی
ﺋەﮔەر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧە ھﺎوردەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن، ﺋەوﻛﺎت ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ زۆری دەﺧەﻧە ﺳەر. ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺑە ﺋەﻧﺪازەی ﺋەﻣﺠﺎرە ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﻛﺮاوە. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﻛــە ﻛــﻮرد ﺑﻮو، ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛــە ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەوەداﯾــە ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﻣﯿﺴــﺮ دەﻓﺮۆﺷﺮێﻦ .ﺋەو دەڵێ ﺋەﮔــەر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺋەو ﺑەرھەﻣە ھﺎوردەی ھەرێﻤﯽ
ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎﯾەﻛــﯽ وەرﮔــﺮت و ﻟەﮔــەڵ ﺑــﺎزاڕی ھەوﻟێــﺮ ھەڵﯿﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪن ﻛە دەرﻛەوت ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻟە ﻣﯿﺴــﺮﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ﺧﺮاوﻧەﺗە روو ،زۆر ﻟە ﻛەﻟﻮﭘەﻟە ھﺎوﺷــێﻮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ھەرزاﻧﺘــﺮن .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻗﺎﯾﺸــﯽ ﭘﺎﻧﺘﯚڵﯽ ﭼــەرم ﻛە ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺑــە 15ھــەزار دﯾﻨﺎر
دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ ،ﻟەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە ﺑە 8ھەزار دﯾﻨــﺎر ﺧﺮاﺑﻮوە روو. ھﺎوﻛﺎت ﻓەرش ﺑە ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑــﺎش ﭘﺎرﭼەﯾەﻛــﯽ 1.60ﺑــە 2.35ﻣەﺗــﺮی ﭼﻮارﮔﯚﺷــە ،ﺑە 100دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷــﺮا ﻛــە ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺟــﯚری ﻛﯚﻣﺒﺎرەﻛەی ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەی ﺗــێ دەﭼێﺖ. ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯿﺶ ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿــﺎن ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە ﻛڕﯾﺒﻮو ،ﺑﯚ ”وﺷە“ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎن و ﺟﻮاﻧﯿﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎن دەرﺑڕی. ﺋەﺣﻤــەد ﻣﺤەﻣــەد ﻧﻮێﻨەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی 0ricantall weaves ی ﻣﯿﺴــﺮی ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛــە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێ ﻟەو ﺑەرھەﻣﺎﻧە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻛە ھﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎن و ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﮔﺮان ﺳﺎغ دەﻛﺮێﻨەوە .ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧەڵﻜەﻛەﯾــﻢ ﺧﯚش دەوێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑەو زوواﻧە
ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟﻘێﻚ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەم دەﻛەﻣەوە“. ﻋەﺑﺪو ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﻣﯿﺴــﺮ ﯾەﻛێﻚ ﻟە وﺗە ﮔﺮﯾﻨﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــە و ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو وﺗــە، ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘــەرەی ﺳەﻧﺪووە. ﺟﻮاﻧــﻜﺎری ،ﺑــﯚن ،ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ،ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻧــﺎو ﻣــﺎڵ ،ﺷﻮوﺷــەوات ،ﻛﺘێــﺐ و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و ﻓێــﺮﻛﺎری و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﺎی ﺗﺮ ﻟــەو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾە ﺧﺮاوﻧەﺗە روو .ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەی ﺋەﻣﺠــﺎرە ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺟﺎران ﺋەو ﺷــێﻮازە ﻓەرﻣﯽ و وﺷﻜەی ﭘێﻮە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە و ﺑﻮوەﺗە ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻣﯿﻠﻠــﯽ ﺑــﯚ ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻣﯿﺴﺮی.
ﺋێﺮان 12ھێﻨﺪەی ھەرێﻢ ﺑﯿﻤەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد وەردەﮔﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ھەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ﺑێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﯿﻤەی ﺷﯚﻓێﺮ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ،ﺗەﻧﯿﺎ 25ھەزار دﯾﻨﺎری ﻟێ وەردەﮔﺮێﺖ، ﺑەم ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮور دەﺑێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑﯿﻤــەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن 250 ،دۆﻻر ﺑــﺪەن .ﺧﯚ ﺋەﮔەر ھﺎﺗﻮو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﺑﯿﻤەﻛﺮاوەﻛەت ﻟە ﺋێﺮان زﯾﺎﻧﯽ ﺑەرﻛەوێﺖ ،ﺋەوەﻧﺪەت دێﻨﻦ و دەﺑــەن ،ﻧﺎﭼﺎرت دەﻛەن دەﺳــﺖ ﻟــە ﻗەرەﺑﻮوەﻛەی ھەڵﺒﮕﺮﯾﺖ.
ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻧــﺪ ﺳﻨﻮورێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮاﻧﺪا ھەﯾــە و رۆژاﻧە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرێﻜﯽ زۆر ﺑــەو ﺳــﻨﻮوراﻧەدا ﺗێﭙــەڕ دەﺑﻦ .ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﯿﺘە ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەران، ھێﺸﺘﺎ دﻧﯿﺎ ھەر ﺗﺎرﯾﻚ و رووﻧە و رۆژ ﺗﯿﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺑﺎﺷﯽ ﺑەﺳەر زەوﯾﺪا ﭘەﺧﺶ ﻧەﻛﺮدووە ،ﻟەﻣﺒەر و ﺋەوﺑەر ﭘڕﯾەﺗﯽ ﻟە ﮔەﺷــﺘﯿﺎر و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﺳەرﯾﺎن ﻟە دووی ﯾەﻛﺘﺮ ﻧــﺎوە .رۆژاﻧە ھەر ﻟەﮔەڵ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﻛﺮاﻧــەوەی ﺳــﻨﻮور ،ﺗﺎ ﺋێﻮارە
ﭘەڕﯾﻨەوە ﻧﺎوەﺳــﺘێﺖ .زۆرێﻚ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻛــﺮێ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﺑە ھﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﺷــﺖ دەﻛــەن .ﺑﺎرھەڵﮕﺮاﻧﯿﺶ ﻟەوﻻوە ﺑﻮەﺳــﺘێﺖ .ﻟــەو ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿــە ﺳەرت ﺳﻮڕ دەﻣێﻨێﺖ و ھەﻣﻮو رۆژێﻜﯿﺶ ھــەر ﺋەو ﺷــﺮﯾﺘﯽ ﻓﯿﻠﻤە ﺑە ﻛەم و زﯾﺎد ﻟەو ﺳﻨﻮورە دووﺑﺎرە دەﺑێﺘــەوە .ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﭘﺎﺳــﭙﯚرﺗەﻛەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــەش ﭘەڕی ﺑێ ﭬﯿــﺰە ﻣﺎوە، ﺳــەﻻم ﺣەﺳــەﻧە .ﺋەو ﺑەھﯚی ژﻧﺨﻮازﯾﯿەوە ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ زۆری ﻟە ﺋێﺮاﻧە و ﺳــﺎﻧە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ
ﻋﻮﻣەر رەﺟەب ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ:
ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣﺎﻧــﺪا ھﯿــﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﻣﯚڵەﺗﯽ دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﻧﯿﯿە و ﺋەواﻧەی ھەن ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ. ﮔەﺷــﺖ دەﻛﺎت .ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻧەﭼێﺘە ﺋێﺮان ،ھﺎوڕێ و ﺧﺰﻣﺎﻧــﯽ دێﻨــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺳــەری دەﻛەﻧــەوە .ﻟــەو ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾــە ﺋەوەی ﺑﯚ ﺳــەﻻم و ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿە ،ﺟﯿﺎوازی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯿﻤەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ھــەن ﺑﯿﻤەی ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧە وەردەﮔــﺮن ﻛە ﮔەﺷــﺘﯽ ﺋێﺮان دەﻛــەن ،ﯾەﻛﯿﺎن ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺋــەوی ﺗﺮﯾﺶ ﻟــە ھەوﻟێﺮ .ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێــﻚ 250دۆﻻر وەردەﮔــﺮن .ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎﺗێﻠﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری دەروازەی
ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎﺗێﻠﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران:
ﺑﯿﻤەی ﺷﯚﻓێﺮ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛە داﺧﻠﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﻦ، ﻟــە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ 25ھەزار دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ.
ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەران دەڵێــﺖ؛ ﺑﯿﻤــەی ﺷــﯚﻓێﺮ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛــە داﺧﻠﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﻦ ،ﻟــە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﺗەﻧﯿــﺎ 25ھــەزار دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯿەوە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘێ دراوە و ﺑڕێﻜﯽ ﻟێ دەﺑێﺘە داھﺎت ﺑﯚ ﺋەو وەزارەﺗە. ﺳــەﻻم ﻟــە ﺳــەﻓەرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ دەرﻧەﭼﻮوە و زﯾﺎﻧﯽ ﭘێ ﻛەوﺗﻮوە، ﺑەم وەك ﺧﯚی دەڵــێ ”ﻟەﺑەر زۆرﯾــﯽ رۆﺗﯿﻨﯿــﺎت وازم ﻟــە ﻗەرەﺑﻮوەﻛە ھێﻨﺎ“. ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەو دوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘــﺎرەی دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ وەردەﮔﺮن ،ﺑەم ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺑەﻧﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻛﺎر دەﻛەن. ﻋﻮﻣــەر رەﺟــەب ﺑەڕێﻮەﺑەری
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾــﺎن ھﯿــﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﻣﯚڵەﺗــﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺋەواﻧەی ھەن ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ .ﺑەم دڵﺰار ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ،ﺋــەوان وەك ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎﺗێﻠﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ دەروازەی ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەران ھــﯚﻛﺎری ﺋەو ﺟﯿﺎوازەﯾﯿەی ﺑﯿﻤەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ روون دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 1954دەدات ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە
ژوورەوەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑە ﺷێﻮەی ﻛﺎﺗــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان وﺗﺎﻧــﺪا .ﺋەو ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻋێﺮاق ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺮان ﻧﺎﺗﻮاﻧێ راﺳﺘەﺧﯚ ﻟەﮔەڵﯽ ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﺑﻜﺎت و رێﮕە ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺪات .ﺑﺎﺗێﻠﯽ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ،دەﺑێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑﯿﻤــەی ﺋێﺮاﻧﯽ، دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق وەرﺑﮕﺮێــﺖ .ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺋــەو دڵﻨﯿﺎﯾﯿــە ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەردەﮔﺮێــﺖ ﻛە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﻛــﺮدووە .ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎﺗێﻠﯽ دەڵێ ”ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە، ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ
ﺧﯚﯾﺎن ﺳەﻓەری ﺋێﺮان ﺑﻜەن“. ﻋێــﺮاق ﻟە ﻛــﯚڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﺑێﺘــەوە و دﯾﺴــﺎﻧەوە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ھەڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق و ھەر رۆژە و ﺑە ﺷــێﻮازێﻚ زﯾﺎن ﺑە داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺎت.
ﭘﺎﺷﺨﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ﻟە 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا926 ، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﭼﻮوﻧەﺗە ﺋێﺮان و 5ھــەزار و 237ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺋێﺮان ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻧەوت
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺋێﺮان و ﺷەھﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ھﯚﻛﺎری دەرﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
وﺷە /ﺑەﻏﺪا ﭘﺎش ﻛێﺸﻤەﻛێﺸێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا ،دواﺟﺎر ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﺧﺴــﺘە دواوە ،ﻟەﻻﯾەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوڕاﻧﯿﻦ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو رێﻮﺷﻮێﻨﺎﻧەی وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻮوی ﻧەوت ﭘێڕۆﯾﯽ ﻛﺮدوون ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑﻮوﻧەﺗە رێﮕﺮ ﻟە ﺑەردەم دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوﺗﺪا. ﭘێﺶ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 9ﺳــﺎڵ ﻛﺎﺗێﻚ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوە و داڕﺷــﺘﻨﯽ دەﺳــﺘﻮورێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑــﻮون ﺑﯚ ﻋێــﺮاق ،ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑــە ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻋێــﺮاق ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮون ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺋەو ﻣﺎدە دەﺳﺘﻮورﯾﯿﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗەوە، زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەر ﺑﻮارێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ داڕﺷﺘﻨﯽ دەﺳﺘﻮورەوە ﻛﺎﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮا ﺑێﺖ. وەك ﺋــەوەی دەﺳــﺘﻮوری ﻧﻮێﯽ ﻋێﺮاق دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﺮدووە، ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2007دا ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻋێﺮاق ﮔەڵە و ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮا، ﺑەم ﭘڕۆژەﻛە ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﻮورا ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەﺳﺘﻜﺎرﯾﯿەوە ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﮔەڕاﯾــەوە و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﭘەﺳەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺗﺎ ﻟە 2011دا ،ﺗﯿﻤەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺷەھﺮﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ
ﺟﯿﺎوازﯾــﺎن ﺑﯚ ﻧەوت ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮد ،ﺋەوەش ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮوڵﺘﺮ ﻛﺮدەوە. ھەرﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەردەوام دووﭘﺎت ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻋێﺮاق دەﻛەﻧەوە ،ﺑەم ﻟە رووی ﻛﺮدەﻧﯿﯿەوە ،ھﯿــﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺑﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻟە ﺋــﺎرادا ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوەش ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﮔەورە ﻟەﺳەر ﮔﻮﺗﺎری ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم ﺧﻮﻟەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ، ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﯚ ﮔەڵەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت ﻧەﻧﺮاوە. د .ﺋــەردەﻻن ﻧﻮوردەﯾــﻦ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھﯿــﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑــﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑەﺗەواوی ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮدووە.
ﻛﺎﺗێﻚ ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﺑەرﺑەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻋێﺮاق دەﻛﺮێﺖ ،راﺳﺘەوﺧﯚ ﭘەﻧﺠە ﺑــﯚ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا درێﮋ دەﻛﺮێﺖ ﻟەﺳــەر ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ،ﺑەم ﺋەوە ھەﻣﻮو ھﯚﻛﺎرەﻛە ﻧﯿﯿە. وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﻛﻮردەﻛــە دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻧﺎزاﻧﻦ” ،ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑﯿﺎﻧەوێ ﺑــە زۆرﯾﻨــە و ﻛەﻣﯿﻨە ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﭘەﺳــەﻧﺪ ﺑﻜــەن ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ھەرێﻢ ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋەوەش ﻛێﺸــەی ﺗﺮ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوان ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﯾﺎﺳﺎﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑێﺖ ﻛــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﯾەوێﺖ“. ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﺎن ﻟەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾەی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻋێﺮاق دەﻛﺮد ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮا ﺑﻮو ،ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﭘڕۆژەﻛــە ﺗﺎڕادەﯾەﻛﯽ ﺑــﺎش ﺧﻮاﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﭘڕ دەﻛﺮدەوە ،ﺑەم ﺑە زەﻗﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی 2011دەرﻛــەوت ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﭘڕۆژەﻛەی 2007ﻧﺎﻛەن. ھەرﯾەك ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎڕادەﯾــەك ﺟﯿــﺎواز ﺋﯿــﺪارەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز دەدەن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛە ﻟە ﺷێﻮازی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ھەﯾە. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە ﺑــێ دەﻧﮕﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت ﺋەو رێﻮﺷﻮێﻨﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺣﻮﺳێﻦ ﺷەھﺮﺳــﺘﺎﻧﯽ وەزﯾﺮی ﭘێﺸــﻮوﺗﺮی ﻧــەوت ﭘێڕۆﯾــﯽ ﻛــﺮدوون و ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﻣﯚدێﻠە ﻟە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﯾەك ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ،ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوەﺗەوە. وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟە
ﺳەردەﻣﯽ ﺷەھﺮﺳﺘﺎﻧﯿﺪا ،ﭼەﻧﺪ دەورەﯾەﻛــﯽ ”ﺗەراﺧﯿــﺲ“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧﻮێﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮان، ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەرن ﻟــە ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺳەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا،
ﺑﺘﻮاﻧــێ ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻗەرەﺑﻮواﻧە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺋــەوە ﺟﮕەﻟەوەی زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەدا ﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت داﺑەزﯾﻮە ﻟــە زﯾﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﺷﻜێﺘەوە“. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳە ﺋﺎﮔەدارەی ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ دەﻛﺎت ،ﻛــە رێﮕــﺮی ﻟــە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻋێــﺮاق دەﻛﺎت و زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﺋێﺮان ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەدا ﻧﺎﯾەوێ ﻋێﺮاق ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﭘەﺳەﻧﺪ ﺑﻜﺎت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛە ﺋەﮔەر ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ،دەﺑێﺖ رەواﯾەﺗﯽ ﺑە ﻣﯚدێﻠﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑﺪات، ﻛە ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ﺋێﺮان ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑﺰاﻧێﺖ“. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛەن ،ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ
ﺧــﺮاون و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭘﺮﺳــە ﻻوەﻛﯿﯿەﻛﺎن زەق ﺑﻮوﻧەﺗەوە“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﺧەرﯾﻜــە ﺑــەرەو داڕووﺧﺎن دەﭼێﺖ ،ﻟە ﭘﺎڵ ﺗﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧﻨە ﻟە دوورﺧﺴــﺘﻨەوەﯾﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە دەرﻛﺮدﻧــﯽ وەھﺎ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا زەﺣﻤەت دەﻛەن“. ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕەی ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻟــەو ﺑﺎوەڕەداﯾــە ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻟەم ﺧﻮﻟەی ﺋێﺴــﺘەﯾﺪا ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﭘەﺳەﻧﺪ ﺑﻜﺎت، ﺑــەم وەك ﺋەو دەڵێ” ،ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت ﻛﺎﺗێﻚ دەﺗﻮاﻧﺮێ ﭘەﺳــەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻛە ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دوور ﻧﯿﯿە ﻋێﺮاق ﺑەرەو ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوە و ﻟێﻜﺘﺮازان ﺑﭽێﺖ ،ﻣەﺑەﺳﺘەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﻧﺎﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو
د .زاھﯿﺮ ﻣەﺟﯿﺪ:
ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ،ﻛە ﭘﺮﺳە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺗەواوی ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاون و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭘﺮﺳە ﻻوەﻛﯿﯿەﻛﺎن زەق ﺑﻮوﻧەﺗەوە ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەھﯚی ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﺎﻧەی ﺷەھﺮﺳﺘﺎﻧﯿﯿەوە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧێﻮان ﺑەرداﺷــێﻜەوە ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن دەرﺑــﻜﺎت، ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن دەﺑێــﺖ ھەڵﺒﻮەﺷــێﻨێﺘەوە و ﻗەرەﺑﻮوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەوەﯾﺶ ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ زۆر دەﻛەوێــﺖ و زەﺣﻤەﺗــە
ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاق ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزدا ﺋەوەﻧــﺪە زۆر و ﺋﺎڵــﯚزن، ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧەﺗﻮاﻧێ وا ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺎت. د .زاھﯿﺮ ﻣەﺟﯿﺪ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﯾﺎﺳﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ،ﻛە ﭘﺮﺳە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺗەواوی ﭘەراوێﺰ
ﺑەو دۆﺧەی ﺋێﺴﺘەﯾەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دەرﺑﻜﺎت، ھەﺗــﺎ ﺋەﮔــەر ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەﯾﺶ دەرﺑــﻜﺎت ،ھﯿــﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮدﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﮔــەر دژی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ ﺑێــﺖ ،ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﻧﺎﺑێﺖ“.
ھﯚﺷﺪاری ﺑە ﻟێﮋﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار دەدرێﺖ
”ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻟە ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧەوت ھێﻨﺎوە“ وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎراﻧــﯽ ﻧەوت و ﺋﺎﺑﻮوری و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑە ﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨە ﻟە ﺋەدای ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮن ﻟە ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﻜﺮدن ﻟە ﺗەك دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت و رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەھﯚی زەﻗﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ،ﻟە ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە و ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻟەرووی ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛەرﺗەﻛە ،دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻧەﺑﻮوە. ﻟــە 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2013 ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﻧﻮێــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرز ﻛﺮاﻧــەوە و ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﺪا ﺋﻮﻣێﺪێﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮا ﺑەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەو رووەوە ﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت ،ﺑەم ﭘﺎش دوو ﺳﺎڵ ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﻛﺮدەﻧﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﻧەﻛﺮاوە. ﺑﯿﻼل ﺳــەﻋﯿﺪ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻧــەوت ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮون ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی
ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﺪا ھەﯾە، ﺋەوەﯾــﺶ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەدای ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟێﮋﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮاوە، ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﯾﺎﺳﺎی ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮاوە ،ﻛە ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھﯿﻮا ﻋﻮﻣەر:
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ دەرﯾــﺎن ﺧﺴــﺘﻮوە ،ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﭘێﺸﻜەش ﻛــﺮاون ﻟەﻻﯾــەن ﻟێﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛە ﻟێﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪە ﭘێﺸــﻜەش ﻧەﻛــﺮاون ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەوەﯾــﺶ ھەرﯾــەك ﻟــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺳــەر ﺑــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺋﯿﻤــﺰا ﻛــﺮاون و ﭘڕۆژەﮔەﻟێﻚ ﻧﯿــﻦ ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎﻛﺎن ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﺑەھﺎوﺑەﺷﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاﺑﻦ. ھﯿــﻮا ﻋﻮﻣــەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺑﯿﻤــە ﺑــﯚ ﻣﺎﻓــە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺟەوھەری ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻟێﮋﻧــە ﺑــەم ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎﻧــە،
ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑەﻧــﺎوی ﺑــەرز ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧەوە دەﻛﺮێﻨەوە ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻣﻮزاﯾەداﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗێﺪاﯾە و ھەر ﻻﯾەﻧێﻚ دەﯾەوێ وای ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪات ھــەر ﺋەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟەﺑەر ﮔﺮﺗﻮوە“. ﻟەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﻮەﺳﺖ
ﺟەوھــەری ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻟە ﻟێﮋﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎﻧە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوی ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧەوە ﺑەرز دەﻛﺮێﻨەوە ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻣﻮزاﯾەداﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗێﺪاﯾە
ﺑە ﻧــەوت ﻟەﻻﯾەن ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮاون، ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﯾەك ﭘڕۆژەن ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑە ﯾﺎﺳﺎی رێﮕﺮی ﻟە ﺑەﻗﺎﭼﺎﺧﺒﺮدﻧﯽ ﻧەوت و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻛــە ﺟﺎرێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺟﺎرێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧەوە ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮاوە، ﺋەوەش ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑەو راﺳﺘﯿﯿەی ﻛە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎن دەﯾﺎﻧەوێ زﯾﺎﺗــﺮ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﭙێﻜێﻦ. ﻋﻮﻣــەر رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە،
”ﺋــەو ﺷــێﻮە ﻟــە ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘﺎش دوو ﺳــﺎڵ دەرﻛەوت ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﭘێﭽەواﻧە و ﺧﺮاﭘــﯽ ھەﯾــە ،ﺑــە ﺑەڵﮕەی ﺋــەوەی ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺧﻮﻟﯽ ﻧﻮێﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮاوە و ﺋەوﯾﺶ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ھﯚﻛﺎرەﻛە ﺋەوەﯾــە ،ﻛــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻟەﺳەر ﭘڕۆژەﻛﺎن رێﻚ ﺑﻜەون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەك ﺑەﺑێ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ زۆرﯾﻨەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺮێﺖ“.
ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﻮو ھەر ﻟە دوای 2007ەوە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﯾﺎﺳﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە دەرﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑەم وەك ﭼﺎﻻﻛەﻛە دەڵێ” ،ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟــە ﺑــە داﻣەزراوەﯾــﯽ ﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە و ﺋەﮔەر ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑــەردەوام ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ﺑــﺎش ﻣﺴــﯚﮔەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﻟەوەﺷﺪا ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﻟێﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﻛە ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزەﯾە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەﺑێﺖ“.
ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﯾﺎدی ﯾەﻛەم ﯾﺎرﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە دەﻛﺎﺗەوە
واﯾــﻦ رۆﻧﯽ ھێﺮﺷــﺒەری ھەڵﺒــﮋاردەی ﺋﯿﻨﮕﻠﺘەڕا، ﺗﻮاﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﮔــﯚڵ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ھێﺮﺷﺒەری ﭘێﺸــﻮوی ھەڵﺒﮋاردەی وﺗەﻛەی ﺑﯚﺑﯽ ﭼﺎرﻟﺘﯚن ،ﯾەﻛﺴﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺷــەﻣﻮوی راﺑــﺮدوو ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ،(،(2016 ﭘﺎوﺗﻨﯽ ﺟﺎﻣﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ )ﯾﯚڕۆی 2016 ھەڵﺒﮋاردەی ﺋﯿﻨﮕﻠﺘەڕا ﺑﻮوە ﻣێﻮاﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردەی ﺳﺎن ﻣﺎرﯾﻨﯚ و ﺗﻮاﻧﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛەﯾﺶ ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ 6ﮔﯚڵﯽ ﺑێ وەم ﺑﺒﺎﺗەوە. ھەﮔﺒــەی ﮔﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﺒــﮋاردەی ﺋﯿﻨﮕﻠﺘەڕا ﺑە ﮔﯚڵێﻜــﯽ رۆﻧــﯽ ھێﺮﺷــﺒەری ﯾﺎﻧەی ﻣﺎﻧﭽﺴــﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﯽ 13ﺑە رێﮕەی ﻟێﺪاﻧﯽ ﺳﺰا دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و دواﺗﺮﯾﺶ ھەرﯾەك ﻟە ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎن
،46ﺗﯿﯚ واڵﻜﯚت دوو ﮔﯚڵ رۆس ﺑﺎرﻛﻠﯽ ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﯽ ،46 ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ 68و 78و ھﺎری ﻛﯿﻦ ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﯽ 77 ﮔﯚڵﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد. ﺑە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﮔﯚڵە ،رۆﻧﯽ ﻛــﯚی ﮔﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھەڵﺒــﮋاردەی ﺋﯿﻨﮕﻠﺘەڕا ﻛــﺮدە 49ﮔﯚڵ و ژﻣﺎرەی ﮔﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﭘێﺸﻮوی ھەڵﺒــﮋاردەی وﺗەﻛــەی ﭼﺎرﻟﺘﯚن ﯾەﻛﺴــﺎن ﻛﺮدەوە. 29ﺳــﺎڵ /ﻟە رێﮋەی ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن رۆﻧﯽ 29// ﭘێﺶ ﭼەﻧــﺪان ﺋەﺳــﺘێﺮەی ھەڵﺒﮋاردەی وﺗەﻛــەی ﻛەوﺗــەوە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﮔﺎری ﻟﯿﻨﻜــەر 48ﮔﯚڵ ،ﺟﯿﻤﯽ ﺟﺮﯾﭭەرز 44 ﮔﯚڵ و ﻣﺎﯾﻜﻞ ﺋﯚﯾﻦ 40ﮔﯚڵ.
ﺋەم ﺋﺎﻓﺮەﺗە ھﯚﻛﺎری ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی رۆﻧﺎڵﺪۆ و ﺷﺎﯾﻚ ﺑﻮو
ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ ﺑەڕازﯾﻠﯽ ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ھەردوو ﺋەﺳــﺘێﺮە ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵــﺪۆی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯽ و ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪ و ﺋەرﯾﻨﺎ ﺷﺎﯾﻜﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎری رووﺳﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد. دﯾﺎﻧﺎ ﺳﺎﺗﯿﻠە ﻛە ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ ﺑەڕازﯾﻠﯿﯿە ،ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺋەو ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯿە ﻟە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی رۆﻧﺎڵﺪۆ و ﺷﺎﯾﻜﺪا. دﯾﺎﻧﺎ ﮔﻮﺗﯽ :رۆﻧﺎڵﺪۆ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﭘەﯾﻮەﺳﺖ ﺑﻮوە ﺑە ﻧﺎﺳــﯿﻨﻢ و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵﻤﺪا و ھەروەھــﺎ ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑــە ﻟەش و ﻻرم و ﺧﺎﺳﯿەﺗە ﺋﺎﻓﺮەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﺳەرﺳﺎم ﺑﻮوە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ :ﻟــەو ﻛﺎﺗــەی رۆﻧﺎڵــﺪۆ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﺷﺎﯾﻚ ھەﺑﻮو ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﻟە رێﮕەی ﻛﺎﻣێﺮای ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘەوە ﻗﺴــەﻣﺎن ﻛﺮدووە و ھەﻣﯿﺸە داوای ﻟێ دەﻛﺮدم ﻟە ﺑەردەم ﻛﺎﻣێﺮاﻛەدا ﺧﯚم رووت ﺑﻜەﻣەوە. دﯾﺎﻧﺎ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا ﻟــە ﺟﺎﻣﯽ ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ 2014ی ﺑەڕازﯾﻞ ﭼﺎوی ﺑە رۆﻧﺎڵﺪۆ ﻛەوﺗﻮوە و ﺷــەوێﻜﯽ رۆﻣﺎﻧﺴﯿﺸﯿﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳەر ﺑﺮدووە. دﯾﺎﻧﺎ ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ :دواﺟﺎر ﻛە ﻗﺴــەی ﻟەﮔەڵ رۆﻧﺎڵــﺪۆ ﻛﺮدووە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﭘﺎرﺳــﺎڵ ﺑﻮوە و ﺋەوﻛﺎت ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧــە ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﻛە ﺷﺎﯾﻚ ﺳەرﺟەم ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮە و دوای ﺋەوەﯾﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە. ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗــە ﺑەڕازﯾﻠﯿﯿــە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ﻛە دوای 3ﻣﺎﻧــﮓ ﻟەو وادەﯾە، زاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ رۆﻧﺎڵﺪۆ و ﺷﺎﯾﻚ ﺑەڕەﺳﻤﯽ ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەﺗەوە.
ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﭼﯚن ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ 2006ی ﻛڕی؟ رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﭘەردەی ﻟەﺳــەر ﭼەﻧــﺪ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﯽ ﺗــﺮی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯽ )ﻓﯿﻔﺎ( ھەڵﺪاﯾەوە و ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑە ﭘﺎرە ﻣﺎﻓﯽ ﻣێﻮاﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ 2006ی ﻛڕﯾﺒﻮو. 2006ی رۆژﻧﺎﻣــەی )دەﯾﻠــﯽ ﻣەﯾــﻞ( ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﻟە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2000ﺑــﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەرﻛــﯽ ،2006ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑە ﻣێﻮاﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟــﯽ ،2006 ﭘﺎرە ﺗﻮاﻧﯿﺒﻮوی ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﺳەر ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎی ﺑﺎﺷﻮور ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ﺑﺎس ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛــەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەﻛﺎت و ﺑەم ﺷێﻮەﯾە دەﯾﺨﺎﺗە روو :ﻟە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2000ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣێﻮاﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ،2006ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ، ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ ،2006 ﺑە ﭘﺎرە دەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە دەﻧﮕﺪەران دەﻛڕێﺖ و ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾەﯾﺶ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣێﻮاﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛە دەﺑﺎﺗەوە. زﯾﺎﺗﺮ دەﻧﻮوﺳــێﺖ :ھەردوو وﺗــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎی ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ﭘﺮۆﺳەی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﺪا ﺑە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی 12دەﻧﮓ ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑﻮون ،ﺋەوﻛﺎﺗﯿﺶ ﺳــﯿﭗ ﺑﻼﺗەری ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ )ﻓﯿﻔﺎ( ،ﺑڕﯾﺎری داﺑﻮو ﻛە ﺋەﮔەر ھــەردوو وﺗەﻛە ﻟە دەﻧﮕﺪان ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑﻦ ،ﺋەوا ﺋەرﻛــﯽ ﻣێﻮاﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛە دەدات ﺑە ﭘﺎرزەوﯾﻨﯽ ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎ. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳەرﭼﺎوەﻛە ،ﺋەو ھەوڵەی ﺑﻼﺗەر ﺑﯚ ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەدا دەﻧﮕﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرزەوﯾﻨﯽ ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت و ﻻﯾەﻧﮕﯿﺮی ﺋەوﺑﻦ.
رۆژﻧﺎﻣــەی دەﯾﻠــﯽ ﻣەﯾﻞ ھەروەھﺎ ﺑوی ﻛﺮدەوە :ﻟە دوا ﺳــﺎﺗەﻛﺎﻧﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑە 12دەﻧﮓ ﺑﯚ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ و 11دەﻧﮓ ﺑﯚ ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎی ﺑﺎﺷﻮور ھﺎﺗە ﺑوﻛﺮدﻧــەوە ،دواﺗﺮ روون ﺑــﻮوەوە ﻛــە ﻧﻮێﻨــەری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻧﯿﻮزﻟەﻧﺪا ﭼﺎرﻟﯽ دێﻤﺒﺴﯽ ﺑێ ﺋــەوەی دەﻧﮓ ﺑــﺪات ،ھﯚڵﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺟێ ھێﺸﺘﺒﻮو و ﻟەﮔەڵ ﺧــﯚی ﺟﺎﻧﺘﺎﯾەﻛــﯽ 250ھەزار دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﺑﺮدﺑﻮوەوە. رۆژﻧﺎﻣەﻛە دوای 15ﺳﺎڵ ﻟە ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ رووداوەﻛە ،ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە وﺗﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دەﻧﮕﻨەداﻧﯽ ﺑە ﺑﺎﺷﻮوری ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎ ،ﺋەو 250ھــەزار دۆﻻرەی داﺑــﻮوە ﻧﻮێﻨەرەﻛەی ﻧﯿﻮزﻟەﻧــﺪا و ﺋەوﯾــﺶ راﺳــﺘەوﺧﯚ ھﯚڵــﯽ دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﺟــێ ھێﺸــﺘﺒﻮو و ﻟــە رێﮕەی ﻓڕۆﻛەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﺑەرەو و ﺗە ﻛــە ی ﮔەڕاوەﺗەوە.
ﻣﯚرﯾﻨﯚ 5ﺧەﺗﯽ ژﻣﺎرە ﭘێﻮاﻧەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯿﻨﺲ ﺑەدەﺳﺖ دێﻨێﺖ ﻣﯚرﯾﻨــﯚی ﺟــﯚزێ ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯽ و راھێﻨەری ﯾﺎﻧەی ﭼێڵﺴــﯿﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ،ﻟەﻻﯾەن ﻛﺘێﺒــﯽ ﮔﯿﻨﺲ ﺑﯚ ژﻣــﺎرە ﭘێﻮاﻧەﯾﯿەﻛﺎن 5 ﺧەﺗﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮا. ﻣﯚرﯾﻨﯚی ﭘﺎڵەواﻧــﯽ وەرزی راﺑﺮدووی ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ،ﻟــەم وەرزەدا ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەی ﭼێڵﺴــﯿﯽ ﻟــە ﺧﻮﻟەﻛــەدا ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەش ﮔﯿﻨﺲ ﺧەﺗﯽ ﻛﺮد و ﻧﺎوی ﺧﺴﺘە ﻧێﻮ ﻛﺘێﺒەﻛەﯾەوە. ،2016ﻧﺎوی ﺧﺮاﯾە ﻣﯚرﯾﻨﯚ ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ ﮔﯿﻨﺲ ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ ،2016 ﻧێﻮ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەی ﭼێڵﺴــﯿﺪا ،ژﻣﺎرە ﭘێﻮاﻧەﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯽ
ﺑﻮون ﻟە-: .1ﺧــﺎوەن درێﮋﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎوە ﺑەﺑێ دۆڕان ﻟەﺳــەر ﯾﺎرﯾﮕەی ﺧﯚی ﺋەوﯾﺶ 9 .1 ﺳﺎڵە. .2ﺋەو راھێﻨەرەی ﺧﺎوەن زۆرﺗﺮﯾﻦ دەﺳﺘﻜەوﺗە ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﯾﺎﻧە ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎﻧﯽ .2
ﺋەوروﭘﺎ ﻟەﮔەڵ ھەردوو ﯾﺎﻧەی ﭘﯚڕﺗﯚی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯽ و ﺋﯿﻨﺘەر ﻣﯿﻼﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ. .3ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ راھێﻨەرە 100ﯾﺎرﯾﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﯾﺎﻧە ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺋەﻧﺠﺎم .3 داﺑێﺖ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 49ﺳﺎڵ و 12رۆژدا. .4ﺋــەو راھێﻨــەرەی زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎڵﯽ ﻟــە وەرزێﻜﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻛﯚ .4 ﻛﺮدﺑێﺘەوە ﻟە وەرزی 2004-2005ﻛە 95ﺧﺎڵ ﺑﻮو. .5ﺧﺎوەن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﯽ ﺑەﺑێ دۆڕان ﻟەﺳــەر ﯾﺎرﯾﮕــەی ﺧﯚی ﻟە ﺧﻮﻟﯽ .5 ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﻛە 77ﯾﺎرﯾﯽ ﺑﻮوە. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﺪاﻧــﯽ ﺧەﺗەﻛﺎﻧەوە ﻣﯚرﯾﻨــﯚ ﮔﻮﺗﯽ :ﻛﺘێﺒــﯽ ﮔﯿﻨﺲ ﭼەﻧﺪ ﺧەﺗێﻜﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸــﯿﻢ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ژوورە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛەﻣﺪا ھەڵﯿﺎﻧﻮاﺳﻢ و ﺧﯚﺷﺤﺎڵ ﺑﻢ ﭘێﯿﺎﻧەوە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ :ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ھەرﮔﯿﺰ ﻟەو ﺑــﺎوەڕەدا ﻧەﺑﻮوم رۆژێﻚ ﺑێﺖ ﻧﺎوم ﺑﭽێﺘە ﻧێﻮ ﻛﺘێﺒﯽ ﮔﯿﻨﺴەوە ﺑﯚ ژﻣﺎرە ﭘێﻮاﻧەﯾﯿەﻛﺎن. ﻣﯚرﯾﻨﯚ ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ :ﻛﺘێﺒﯽ ﮔﯿﻨﺲ ﺋەو ﺧەﺗﺎﻧە ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرێﻚ ﻛە ﻟە راﺑﺮدوودا ﺋەﻧﺠﺎﻣﻢ داوە ﭘێﯽ ﺑەﺧﺸــﯿﻮم ،ﺋەﻣە وا دەﻛﺎت ﻟە داھﺎﺗﻮودا زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرە ﺑەﺧﯚم ﺑﺪەم و ﻛﺎری ﮔەورەﺗﺮ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەم. ﺟێﯽ ﺑﺎﺳە ﻣﯚرﯾﻨﯚ وەرزی راﺑﺮدوو ﻟە ﯾەﻛەم وەرزی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ راھێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎﻧەی ﭼێڵﺴﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رۆﻧﯽ ﮔەﯾﺸﺘە ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ھەڵﺒﮋاردەی ﺋﯿﻨﮕﻠﺘەڕا
15
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
دﯾﯿﮕــﯚ ﺋەرﻣﺎﻧــﺪۆ ﻣﺎڕادۆﻧــﺎی ﺋەﻓﺴــﺎﻧەی ﭘێﺸــﻮوی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺋەرﺟەﻧﺘﯿــﻦ و ﺟﯿﮫــﺎن ،ﯾــﺎدی 33ﺳــﺎڵەی ﯾەﻛــەم ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺑە درێﺴــﯽ ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧەی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ﻛﺮدەوە. ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﻟەﺳــەر ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ )ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك( وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺧﯚی ﺑو ﻛﺮدەوە ﻛــە ﻟە ﯾەﻛەم ﯾﺎرﯾﯽ ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1982ھﺎﺗﺒﻮوە ﮔﺮﺗﻦ. ﻟەﺳەر وێﻨەﻛە ،ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی ” 33ﺳــﺎڵ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ﺑەﺳــەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﯾەﻛــەم ﯾﺎرﯾﻢ ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە“. ﯾەﻛــەم وێﺴــﺘﮕەی ﻣﺎڕادۆﻧﺎ وەك ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻜﯽ ﭘﯿﺸەﮔەر ﻟە ﭘﺎرزەوﯾﻨﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ﺑﻮو دوای ﺋەوەی ﻟــە 1982ﻟە ﯾﺎﻧــەی ﺑﯚﻛﺎ ﺟﯚﻧﯿﯚڕزی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻨﯿﯿەوە رووی ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﻛﺮد. ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﯾەﻛەم ﯾﺎرﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەی 4ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە ،رۆژی 4ی 1982ﺑــﻮو ﺑەراﻣﺒــەر
ﯾﺎﻧەی ﭬﺎﻟێﻨﺴﯿﺎ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﻟەو ﯾﺎرﯾﯿەدا ﮔﯚڵێﻜــﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد، ﺑەم ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ﯾﺎرﯾﯿەﻛەی ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ 1-2ﮔﯚڵ دۆڕاﻧﺪ. ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧەدا 36ﯾﺎرﯾﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دا و 22ﮔﯚڵﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ،ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەﻛەدا ﺟﺎﻣﯽ ﺷﺎو و ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺟﺎﻣﯽ ﺳﻮﭘەری ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ، دواﺗﺮﯾﺶ ﻟــە 1984ﯾﺎﻧەﻛەی ﺟێ ھێﺸﺖ. ﻣﺎڕادۆﻧــﺎ 54/ﺳــﺎڵ /دوای ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ،رووی ﻟە ﯾﺎﻧەی ﻧﺎﭘﯚﻟﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﻛﺮد و ﻟە رﯾﺰی ﺋەو ﯾﺎﻧەﯾەﺷﺪا 7وەرز ﯾﺎرﯾــﯽ ﻛــﺮد و دواﺗﺮﯾــﺶ ﮔەڕاﯾەوە ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەی ﺳﭭﯿﻠﯿﯿە درێﮋەی ﺑە ﯾﺎرﯾﻜﺮدن دا. دوا وێﺴــﺘﮕەی ﻣﺎڕادۆﻧــﺎ وەك ﯾﺎرﯾﺰان ،ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەی ﻧﯿﻮﯾڵﺰ ﺋﯚڵﺪ ﺑﯚﯾــەرزی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻨﯽ ﺑﻮو ﭘێــﺶ ﺋەوەی ﻟــە ﯾﺎﻧەی ﺑﯚﻛﺎ ﺟﯚﻧﯿﯚڕز ﻟــە 1997واز ﻟە ﯾﺎرﯾﻜﺮدن ﺑێﻨێﺖ.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەﻛﺮەم
وەرزش
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺳــﯚران ﺧﺎﻟﯿﺪ ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷــﯽ ﺳﯚران :ﮔﻮﻣﺎن ﻟەوەدا ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚﻣەڵﮕە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺑﺎزاڕی ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺋەﻣە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋێﺠﮕﺎر ﻧﺰم ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨەدا ﻛێﺸەﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺧﻮدی ﺧﻮێﻨەرە ﻧەك ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛە ﺑﺎزاڕی ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﺗﺎ رادەﯾەك ﭘەك ﺧﺴﺘﻮوە...
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﻧﯿﻌﻤەت ﻗﺎدری:
درۆﯾە دەڵێﻦ ”ﺑﺎ“ ﺳەرﮔەرداﻧە ،ﺑﺎ ھﺎوڕێﯽ ﺋﺎﮔﺮە وﺷە /ﻣەرﯾﻮان -ﺷﯿﻼن ﺳﺎڵﺤﯽ ﻧﯿﻌﻤــەت ﻗﺎدری ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ھﻮﻧــەری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەوزی ﭼﯿﺎ ،ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺗﯿﻤﯽ ﺷــﺎﻧﯚی ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺷﺎﻧﯚی ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﻟە ﻧﺎوﺷﺎر و ﺋﺎواﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣەرﯾﻮاﻧــﺪا ﺑەڕێﻮە ﺑــﺮدووە ،ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺋەدەﺑﯿﯿﺎﻧە ﺧەﻣﯽ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔێڕێﺘــەوە و دەڵــێ” :ﻛﺎﺗێﻚ ﺧﻮﺷــﻜەﻛەم ”دار ﺷــﯿﻼن“ دەﺳﻮوﺗێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎھﯽ ﺳەرد ھەڵﺪەﻛێﺸﻢ ﺑەڵﻜﻮ ﻓێﻨﻜﯽ ﺑێﺘەوە“. ﺧﯚت دەﻧﺎﺳێﻨﯽ؟ 20ﺳــﺎڵە ﻧﯿﻌﻤەﺗێﻜــﯽﺳەرﺷێﺘﯽ ﺋەم ﺷﺎرەم ،دووﻛەڵﯽ دڵﯽ ﺷــﺎرەﻛەم )ﻣەرﯾﻮان( دڵﯽ ﻣﻨﯽ ﻗﺎﻧﮓ داوە. ﺑﯚﭼــﯽ دەﭼــﯽ ﺑــﯚ ﻛﻮژاﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﮔﺮ؟ ﺋێﻤە ﻧﺎﭼﯿﻨە ﺳــەر ﺋﺎور ،ﺑەڵﻜﻮﺋەوە ﺋﺎورە ﺗەپ دەداﺗە ﺳەر ﺋێﻤە و ﻟەﺷﻤﺎن دەﺳﻮوﺗێﻨێﺖ.
ﻛﺎﺗێ ﺋــﺎﮔﺎدارت دەﻛەﻧەوە ﻛە دارﺳﺘﺎﻧێ دەﺳﻮوﺗێ ،ھەﺳﺖ ﺑە ﭼﯽ دەﻛەی؟ ﻛەس ﺋــﺎﮔﺎدارم ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ،ﻣﻦ ﺧﯚم ﺑەر ﻟــە ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ دەزاﻧﻢ ﻛە ﺋﺎﮔﺮ ﻟە ﻛﻮێﺪا ﭼەﭘﯚﻛﯽ داﻧﺎوە .ﭼﻮﻧﻜە ”دارﺑەڕوارەﻛﺎن“ ﺑﺎﻧﮕﻢ دەﻛــەن” .ﻗﻮوﭼە ﻟﻮوس“ ﻗﯿڕاﻧﺪی ﺑە ﻧﺎو ﺷــﺎردا .ﺑﯿﺮﯾﺸﻢ ﺑﺎزێﻜــﯽ دا ،ﮔﻮﺗﯽ ﭘێﻢ زووﻛە ﺑﺎ
دارێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺴﻮوﺗێﺖ .ﻣﻨﯿﺶ زرێﺒــﺎرم ھەڵﮕــﺮت و ھەﺗﺎ ﻻی دارﮔﯚﯾﮋەﻛەی ﻧﺎوﻣﻼن ڕام ﻛﺮد. ﺑﺎوەﺷﻢ ﻛﺮد ﺑە ﺑﺎی ﺳﻮورﯾﺪا و ﺳەر ﺗﺎ ﭘﺎی رووﺷﺎﻧﺪم. ﺋەﮔەر ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎڵ و ﻧﺎﺧﯚﺷﺖ ﻟە ﺋﺎﮔﺮﻛﻮژاﻧﺪﻧەوەﯾەﻛﺪا ھەﯾە ،ﭘێﻤﺎن ﺧﯚﺷە ﺑﯿﮕێڕﯾﺘەوە ﺑﯚﻣﺎن؟ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ھەڵەﯾــە! وەكﺋەوەﯾە ﺑڵێﯿــﺖ؛ ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺧــﯚش ﻟــە ﻧــﺎو ﭘﺮﺳــەی ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﺗــﺎن ،ﻣــﻦ ﻛﺎﺗێــﻚ
ﺋەواﻧەی ﻧﺎﯾەﻧە ﺳەر ﺋﺎﮔﺮ داواﻛﺎرﯾﯿﺎن ﻟێ ﻧﺎﻛەم ﻛە ﺑێﻨە ﺳــەر ﺋﺎﮔﺮ ،ﺗەﻧﯿﺎ داواﻛﺎرم ﻟێﯿﺎن ” 5ﺧﻮﻟەك “ ﻟەﮔەڵ وﯾﮋداﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻗﺴە ﺑﻜەن ﺧﻮﺷــﻜەﻛەم ”دار ﺷــﯿﻼن“ دەﺳــﻮوﺗێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎھﯽ ﺳەرد ھەڵﺪەﻛێﺸــﻢ ﺑەڵﻜــﻮ ﻓێﻨﻜــﯽ ﺑێﺘەوە. چ ﭘەﯾﺎﻣێــﻚ دەﻧێــﺮی ﺑــﯚ
20ﺳــﺎڵە ﻧﯿﻌﻤەﺗێﻜﯽ ﺳەرﺷێﺘﯽ ﺋەم ﺷﺎرەم ،دووﻛەڵﯽ دڵﯽ ﺷﺎرەﻛەم )ﻣەرﯾﻮان( دڵﯽ ﻣﻨﯽ ﻗﺎﻧﮓ داوە
ﺋــەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧەت ﻛە ﻟــە ﺋﺎﮔﺮ ﻛﻮژاﻧﺪﻧەوەدا ﻟەﮔەڵﺘﺎن؟ ﺑﺒﻮورە ،ﺑــەم ﺋەواﻧە ھﺎوڕێﻢﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ھــەر ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺧﻮدی ”ﻣﻦ“ن .ﻟە ﺧﯚم ﺋﺎزﯾﺰﺗﺮن ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﮔﯚﭼﺎﻧﯽ دارﺳﺘﺎﻧﻦ. چ ﻗﺴــەﯾەﻛﺖ ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەو ھﺎوﺗەﻣەﻧﺎﻧەت ﻛــە ﻧﺎﯾەن ﺑﯚ ﺑەرەﻧــﮕﺎری ﻟــە ﺋﺎﮔﺮەﻛﺎﻧﯽ دارﺳﺘﺎﻧەﻛەﯾﺎن؟ ﺗەﻣەن ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﯿﯿە .ﺗەﻧﺎﻧەتﺗەﻣــەن 13ﺳــﺎڵ ھﺎﺗﻮوەﺗــە
ﺳــەر ﺋﺎﮔﺮ .ﺋەواﻧەش ﻛە ﻧﺎﯾەن، داواﻛﺎرﯾﯿﺎن ﻟــێ ﻧﺎﻛەم ﻛە ﺑێﻨە ﺳــەر ﺋﺎﮔﺮ ،ﺗەﻧﯿﺎ داواﻛﺎرم ﻟێﯿﺎن ” 5ﺧﻮﻟــەك “ ﻟەﮔــەڵ وﯾﮋداﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﻗﺴــە ﺑﻜــەن ،ھــەر ﺋەوەﻧﺪە. ﺋــەم ﺷــﺘﺎﻧە ﻻی ﺗﯚ ﭼﯽ دەﮔەﯾەﻧﻦ؟ -دارﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻮوﺗﺎو :داﯾﻜﯽ
رەﺷﭙﯚش. ﺋﺎﮔــﺮ :ﺑــﯚ ﺋــەوەی ”ﺋﺎﮔــﺮ“ﺋﺎﮔﺮﻣــﺎن ﺑﻜﻮژێﻨﯿﻨــەوە، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﺋﺎﮔﺮی ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ، ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑەﺗﯿــﻦ ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن. ﺑﺎڵەﻧﺪەﯾەﻛﯽ ھێﻼﻧە ﺳــﻮوﺗﺎو:ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﯽ ﺗێﺪا دەﺑﯿﻨﻢ. ﺑﺎ :درۆﯾە! ﺑﺎ ﺳەرﮔەردان ﻧﯿﯿە.ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوﯾﺶ ھﺎوڕێﯽ ﺋﺎﮔﺮە. ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﻗﺴەﯾەﻛﺖ ھەﯾە ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ؟ ﻟێﺮەدا ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎر ﻣەﺣﻜﻮوم دەﻛەم ،ﺋەی ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎر ﺋەﮔەر ﺋێﻮە زاﯾەڵە و ﺷﯿﻦ و رۆڕۆی ﭼﯿﺎ و دارﺳﺘﺎن ﻧﺎﺑﯿﺴــﺘﻦ ،ﺋەوا ﻣﻦ ﻟێﺮەدا ﺗﻮﻧﺪ ھﺎوار دەﻛەم :ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎر ﺋەی ھــﺎوار ﻓﺮﯾــﺎ ﻛەون. دارﺳﺘﺎن رەﺷﭙﯚﺷە ،ﺑەم ھﺎوﯾﻨە ﮔەرﻣە ﺗەرزەی رەش دەﺑﺎرێﺖ.
”ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋێﺴﺘە ﺟﮕە ﻟە ﺑﯿﻨﺎی ﺑێ رۆح ،ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﻦ“ وﺷە/ﺳﯚران -ھێﻤﺎ ﻧەﺑﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﻛﺮدووەﺗە ﺳەرﺟەم ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻛﺘێﺒﯿﺶ ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺑێ ﺑەش ﻧەﺑﻮوە .ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺳــﯚران دۆﺧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻛﺘێﺐ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑﯚ ”وﺷە“ دەدرﻛێﻨﻦ و ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەدەر ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿەی ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ ،ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﺧﻮێﻨەری ﻛﺘێﺐ رووی ﻟە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوە ﻛﺮدﺑﻮو.
ﺳــﯚران ﺧﺎﻟﯿــﺪ ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷــﯽ ﺳــﯚران ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ” :ﮔﻮﻣــﺎن ﻟەوەدا ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚﻣەڵﮕــە ،ﺑــەم ﺑﯚ ﺑــﺎزاڕی ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺋەﻣە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋێﺠﮕﺎر ﻧﺰم ﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨەدا ﻛێﺸــەﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺧﻮدی ﺧﻮێﻨەرە ﻧەك ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛــە ﺑﺎزاڕی ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷــﺎﻧﯽ ﺗﺎ رادەﯾەك ﭘەك ﺧﺴﺘﻮوە ،راﺳﺘە ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾە
ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﻟە ﺟــﯚرەﻛﺎن وای ﻛﺮدووە ﺧﻮێﻨەر ﻧەﺗﻮاﻧێ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧە ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨێـﺖ ﻛــە وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺑﯿﺎﻧﻜڕێﺖ، وەﻟــێ ﺋەﻣە ﻣﺎﻧﺎی ﺋــەوە ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺋﯿﺘــﺮ دەﺳــﺘﺒەرداری ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺑێﺖ و ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﻟەﮔەڵ ﻛﺘێــﺐ و ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑێﺖ ،ﻣﺮۆڤ ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎڵــﻮودەی ﻛﺘێﺐ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە دەﺑێﺖ ،دەﺳﺘﺒەرداری ھەﻣﻮو وﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی دەﺑێﺖ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺋەﻣە ،ﻧەك وﯾﺴﺘﯽ ﻛﺘێﺐ ﻧەﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺑﺨﺎﺗــە ﭘێــﺶ
ھەﻣــﻮو ﺣەزەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەك“. ﺳــﯚران زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە: ”ﺑەداﺧەوە ﻛﺎرەﺳﺎﺗەﻛە ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە ،ﺋەوەﺗﺎ زۆرﺑەی ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺗەﻧﯿﺎ رۆژێﻚ ﺑﮕﺮە ﭼەﻧﺪ ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﺑەﺑــێ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﺑەﺳــەر ﺑــەرن ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەﻣــەدا ﺋــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﻟەﻣەدا ﺳەرﻓﯽ دەﻛەن ،ﺑەﺷﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛﺘێﺒﯽ داﻧﺴﻘە و ﻧﺎﯾﺎب دەﻛﺎت ﻛە دەﻛــﺮێ ﻣﺮۆڤ ﺑﯚ ھەﻣﯿﺸــە ﺑﮕﯚڕن ،وەﻟێ داﺧﯽ ﮔﺮاﻧﻢ ﺑــﯚ ﻛﺘێﺐ ﻛە ﻟە زۆرﺑەی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺗﯚزﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋەﺣﻤەد ﺷﺎﻣﻠﻮی ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﺋێﺮاﻧﯽ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ھەﯾــە ،دەڵێﺖ ”ﺋەﮔەر وﯾﺴﺘﺖ ﺷﺘێﻚ ﺑﺸﺎرﯾەوە ،ﺑﯿﺨە ﺑەﯾﻨﯽ ﻛﺘێﺒێﻜــەوە ﺋﯿﺘﺮ ﮐەس ﻧﺎﯾﺪۆزێﺘەوە“ ﺋەﻓﺴــﻮوس ﻛە ﺋەﻣە راﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺎڵە ﺑﯚ ﺋەم ﻣﯿﻠەﺗەی ﺋێﻤە“.
ﺑەدرﺧﺎن ﻣەﺣﻤﻮود:
ﺋﺎﺧــﺮ ﺋەرﻛﯽ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺑﺒێﺘە ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨەران، ﺑەڵﻜﻮ ﺋەرﻛەﻛەی زۆر ﻟەﻣە ﻗﻮرﺳﺘﺮە
ﻋەﻟــﯽ ﺳــەرﺑﺎز ،ﺧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚراﻧە و وەك ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت” :ﺋەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿــەی ﺑەرۆﻛــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە، ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿــە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑەﺳــەر ﺗــەواوی ژﯾــﺎن ﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە ،ﻛﺘێﺒﺨﻮێﻨﺎﻧﯿــﺶ ”ﺧﻮێﻨــەر“ ﻟــەم ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿە ﺑەدەر ﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﻣﺎدە ﻧەﺑێــﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧــﯽ ﻛﺘێﺒﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜڕﯾﺖ ،ﺑەم دﯾﺴﺎن ﺋەﻣەﯾﺶ ﺋەوە ﻧﺎﮔەﯾەﻧێ ﻛــە ﺑڵێﯿﻦ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــە ھــﯚﻛﺎری ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻧەﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە رێﮕەی ﺗﺮ زۆرە ﺑﯚ دەﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﺘێﺐ، دەﻛﺮێ ﻟە دﻧﯿﺎی ﺋﯚﻧﯾﻦ ﺳﻮود وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﻟــە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑەدوای ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﺳەرﭼﺎواﻧە ﺑﮕەڕێﯿﻦ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎﻧە“. ﺋەو ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎرە ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗﯽ ﮔەﻧﺠﺎن و ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺘێﺐ ﺑە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ھﯚﻛﺎری ﻧەﺧﻮێﻨﺪﻧەوە دەزاﻧێ و دەڵێﺖ: ”ﺑەھﯚی ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿەوە، دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵێﻢ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﺧﻮێﻨــەران ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا دەﺳﺘﯿﺎن ﻟە ﻛﺘێﺐ ھەڵﮕﺮﺗﻮوە، ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧﺮﺧﯽ
ﺳﯚران ﺧﺎﻟﯿﺪ:
”ﻛێﺸەﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺧﻮدی ﺧﻮێﻨەرە ﻧەك ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛە ﺑﺎزاڕی ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﺗﺎ رادەﯾەك ﭘەك ﺧﺴﺘﻮوە“ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧەوە ھەﯾە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛەم دەزﮔە و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺘێﺐ ھەﯾە ﻧﺮﺧێﻜﯽ وا ﺑﺨەﻧە ﺳەر ﻛﺘێﺐ ﺗﺎ ﺧﻮێﻨەر ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺑە ﻛڕﯾﻨﯽ ﻛﺘێﺐ راﺑﮕﺎت“. ”ﻧﺎﺑێﺖ ﺋەوەﺷــﻤﺎن ﺑﯿﺮ ﺑﭽێﺖ، ﺋێﻤــە ﺧﺎوەﻧــﯽ زۆرێــﻚ ﻟــە ﺧﻮێﻨەری ﺗەﻣﺒەڵﯿﻦ ،واﺗە ﺧﯚی ﺑەدوای ﻛﺘێﺐ ﻧﺎﮔەڕێﺖ و ﺋەﮔەر ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿــﺶ ﻧەﺑێﺖ، زۆر ﻛەم ﻛﺘێﺐ دەﺧﻮێﻨێﺘەوە، ھەر ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑەﺳــەر ﺑﺎزاڕی ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷــﯽ دﯾــﺎرە و ﺳــەﯾﺮ دەﻛەﯾــﻦ ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷــﯿﯿەﻛﺎن وەك ﺟﺎران ﺟﻤەﯾﺎن ﻧﺎﯾەت ﻟــە ﺧﻮێﻨەر و زۆرﺟﺎر ﺑە ﭼﯚڵــﯽ دەﺑﯿﻨﺮێﻦ“ ﻋەﻟﯽ ﺳەرﺑﺎز وای ﮔﻮت. ﻣەﺣﻤــﻮود، ﺑەدرﺧــﺎن رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس و ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳﯚران، ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ
ﻛﺮدەوە” :ﺋەم دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ھەرێﻤەﻛەﻣﺎن ﺗێــﯽ ﻛەوﺗﻮوە و رووﺑەڕووی ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺗەﻧﮕﮋە ﺑﻮوﯾﻨەﺗــەوە وەك ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛە وای ﻛــﺮدووە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺟەﻧﮕێﻜﯽ دەرووﻧﯽ ﺑﺒﻨــەوە ﺑەﺟﯚرﯾــﻚ ﻛــەس ﺋﺎﯾﻨﺪەﻛەی ﻧﺎزاﻧێ“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە” :ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘە ﺟﮕە ﻟە ﺑﯿﻨﺎﯾەﻛﯽ ﺑێ رۆح و ﺑێ ھەﺳﺖ و ﺑێ ﻛﺎرﯾﮕــەر ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﻦ، ﻣﻦ وەك ﺧﯚم ﻟەم ﺷﻮێﻨەدا ﺗەﻧﯿﺎ رۆژ ﺋﺎوا دەﻛەم ،ﺋﺎﺧﺮ ﻧﺎﻛﺮێ ﺗﯚ ﻟە ﻧﺎو ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﯿﺖ ﭘێﯽ ﺑڵێﻦ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــە و رۆﺣﯽ ﺗﯿﺎ ﻧەﺑێ و ﺗێﯿﺪا دەﺳــﺘەﻣﯚ ﺑﯿﺖ .ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭼﻮار دﯾﻮارەﻛﺎﻧﯿﺪا رۆژ ﺑﻜەﯾﺘەوە و ﭘڕۆژەﯾەﻛﺖ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەﻣەﯾﺶ ھەﻣــﻮوی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەﻣەﯾە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ھﯿﭻ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻧەﺑﻮوە
ﺑﯚ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەرﻛﯽ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺑﺒێﺘە ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﺘێﺐ و ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨەران ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەرﻛەﻛەی زۆر ﻟەﻣە ﻗﻮرﺳﺘﺮە“. ﺑەدرﺧــﺎن ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪاﻧــە ﺑﺎس ﻟە دۆﺧــﯽ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﯚران دەﻛﺎت و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ و ﻛﯚﻧﻔڕاﻧــﺲ و وۆرﻛﺸــﯚﭘەﻛﺎن ،ﺑــە ھــﯚﻛﺎر دەزاﻧــێ ﺑــﯚ ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەو ﻓەزاﯾەی وەك ﺧﯚی ﺑە ﺑێ رۆح ﻧــﺎوی دەﺑﺎت و دەڵــێ” :دەﺑێ ﺋەم ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ و ﻛﯚﻧﻔڕاﻧــﺲ و وۆرﻛﺸــﯚﭘﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﺑێﺖ ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑێﺖ رۆژاﻧە ﭼەﻧــﺪ ﺧﻮێﻨەرێﻚ ﻛە ﻟە ﭘەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺖ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﺑﻦ ،ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻜەن ،ﺑەداﺧەوە ﺋێﻤە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯿﻤﺎن ھەﯾــە ،ﺑەم ﺑێ رۆﺣــە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺟەﺳﺘەی ﺋەم وﺗە ھەر واﯾە و ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ رۆﺣﯽ ﻧﺎﯾەﺗەوە ﺑەر“.
ﻛﻮﻟﺘﻮور ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ :ﺗﯚ ﺑڵێﯽ ﻧﻮوﺳەر دەﺑێ ﺋەوەﻧﺪە ھەڵﯿﺘﻮﭘەڵﯿﺖ ﺑﺨﺎﺗە ﻧﺎو ﻛﺘێﺒەﻛەی و ﻧﺎوی ﺑﻨێﺖ )وەرﮔێﺮان( .ﯾﺎﺧﻮا ﺋەو ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳەرە ﻗڕﺑﻦ ،ﮔﯚج ﺑﻦ، *وﺗەﯾەك ﻧﺎوی ﺧﺎوەﻧەﻛەی ﻧەﻧﻮوﺳﯽ ،ﺑە دزی دەژﻣێﺮدرێ ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺧﯚت ﺑوت ﻛﺮدەوە ،ﺋەی ﺋەﮔەر وﺗەﻛە ﺑﺸێﻮێﻨﯽ و ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚت ﺑﯚی زﯾﺎد و ﻛەم ﺑﻜەی؟ ﺑەڕای ﻣﻦ ﺋەو ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳەرە ،دەﺳﺘﯽ ﺑﺒڕدرێ ،ﻛێ دەڵێ ﺋەو وەرﮔێڕاﻧﺎﻧەی دەﯾﻜﺎت ،وەك ﺧﯚی وەرﯾﺪەﮔێڕێ...
ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻛﺎﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﺷــێﺖ ھەﺑﻮو ،ﻧﺎوی ﺷــﺎﻛﺮ ﺑﻮو .ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎم و ﻛﻮوﭼە و ﻛﯚﻧﯽ ﺋەم ﺷــﺎرە ،ﻛﺎﻏەزی ﻓڕێﺪراوی ﻛﯚ دەﻛﺮدەوە و دەﯾﺨﻮارد ،ھەڵﺒەﺗە ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮە، ھەوﻟێﺮﯾﯿەﻛﺎن ﺷــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو ﻗﺴەی ﻣﻨﻦ ،ﻧەﺳﻠﯽ ھەﺷﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑﺮدوو ،ﭼﺎك دەﯾﻨﺎﺳﻦ و دەزاﻧﻦ ﻛێ دەڵێﻢ ،ﭼﻮن ﺑە ﻧﺎو و دەﻧﮓ ﺑﻮو ﺧﺎرە ﺷﺎﻛﺮ. ﻣــﺮۆڤ ھەﺗﺎ ﻟــە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺪا ﺑێﺖ، دەﺑــێ ﺑەرﮔــﺮی و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻧﺎوی ﺧﯚی ﺑﻜﺎت) ،ﺳــﺘﯿﮓ داﮔەرﻣﺎن( ھێﻨﺪە ﺑە ﺗﺮﺳــەوە دەﯾﻨﻮوﺳﯽ ،دەﯾﮕﻮت” :ﺑﻮوم ﺑە ﻛﯚﯾﻠەی ﻧﺎوی ﺧﯚم ،زۆر ﺗﺮﺳﯽ ﺋــەوەم ھەﯾە دێڕێﻚ ﺑﻨﻮوﺳــﻢ، ﻧﺎوەﻛەم ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻜﺎت“(1) . ﻧﻮوﺳــەری ﭼﺎك ﺗەﻧێ ﻟەو ﺑﻮارە دەﻧﻮوﺳێ ﻛە ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿەﻛﯽ ﭼﺎﻛــﯽ ھەﯾــە ،ﻧﻮوﺳــەر ﺑــﺎ زﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﺶ ﺑێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﺧﯚی ﺑﺪات ﻟــە ﻗەرەی ﺋــەو ﺑﻮارەی ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻟێﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺗێﻜەوﺗﻨﯽ ﻣﺴﯚﮔەرە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە زﻣﺎن ﺑە ھﺎﻧﺎی ﻧﺎﯾەت. ﻟەﮔەڵ ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و زﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﺪا، ﺋەﺳﭙﺎردەی زاﻧﺴﺘﯽ )ﺋەﻣﺎﻧەﺗﯽ ﻋﯿﻠﻤــﯽ( ﮔەﻟێــﻚ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە ﻟەو دوو ﺧﺎڵەی ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮد .ﺑﯚﭼﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە؟ ﭼﻮﻧﻜە ﺧﻮێﻨەر دەﺑێ دڵﻨﯿﺎﺑێﺖ ﻟــە ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەو ﻧﻮوﺳــەرەی ﻛﺘێﺒەﻛــەی دەﺧﻮێﻨێﺘەوە ،ﻛە
ﺋەم ﻛﺘێﺒــە ﻟە ﻧێﻮ ﺑﯿــﺮ و ھﺰر و ﺋــﺎوەزی ﺧﯚی ﭘەﯾــﺪا ﺑﻮوە و ﺧﻮڵﻘﺎوە ،ﻟە ﭘەﻧﺎی ﺋەو ﺑەرھەﻣە دەﯾەوێ ﭘەﯾﺎﻣێﻚ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺘێــﺐ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ، ﺟﮕــە ﻟەواﻧەی ﺳــەرﭼﺎوەﯾﺎن ﮔــەرەك ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم زۆرێﻚ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺑە ﭘﺸﺖ ﺋەﺳﺘﻮوری ﺳــەرﭼﺎوە ھەﯾە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا. ﻟە ﺑﻮاری وەرﮔێــڕان ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،وەرﮔێــڕ دەﺑــێ ﻛــە ﺑەرھەﻣێﻚ وەردەﮔێڕێﺖ ،ﻧﺎوی ﻧﻮوﺳەری ﺑﺨﺎﺗە روو و ﺑﻨﻮوﺳێ ﺋــەم ﻛﺘێﺒــە ﯾــﺎن ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەﯾە ﯾــﺎن وﺗــﺎرە ،ﺷــﯿﻌﺮە ،وﺗەﯾە، ھەر ﭼﯿﯿەﻛﯽ ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ .ھﺘــﺪ ،ﺧﺎوەﻧەﻛەی ﻓﻧــە ،ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﻟە دەﺳﺖ دەدات و ﺟێﮕەی ﺑﺎوەڕ ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ،ﻟــەﻻی ﺧﻮێﻨەر ﺟێﯽ ﺑﺎوەڕﭘێﻜﺮدن ﻧﯿﯿە. ﺋەﮔــەر ﺋێﻤەﯾــﺶ ﺳــڵ ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻧەﻛەﯾﻨــەوە و ﺑــێ ﺷــەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨﯿــﻦ ،ھەرﭼﯽ ﻛﺘێــﺐ ھەﯾــە ،ھەرﭼــﯽ ﭘێﮕــەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ )ﺳــﺎﯾﺘﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ( ھەﯾە ،داﻧﯿﺸــﯿﻦ ﺳــەرﻟەﺑەری وەرﮔێڕﯾــﻦ ،ﺑێ ﺋەوەی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھﯿﭻ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎن و ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑــﯚ ﺑەرﭼﺎوڕووﻧــﯽ ﺧﻮێﻨــەران و ﺗﻮێﮋەران و رەﺧﻨەﮔﺮان ،ﻛە ﺋەم ﻛﺘێﺒە ﭼﯚن ﻧﻮوﺳــﺮاوە؟ ﺋﺎﻣﺎژە
ﻧەﻛەﯾــﻦ ﻛە ﻓﻧــە ﺑەدﺑەﺧﺖ ﺋەم ﻛﺘێﺒەی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ،ﻣﻨﯿﺶ وەرﻣﮕێڕاوە ﯾﺎن وەك ﺳەرﭼﺎوە ﺑەﻛﺎرم ھێﻨــﺎوە ،ﺋەوە ﺋەوﭘەڕی ﺑــێ ﺋەﻣەﻛﯽ و ﺑــێ وﯾﮋداﻧﯿﯿە!
ﻻﭘەڕەﯾﯽ دەﺑێﺖ ﭼەﻧﺪ ﭘێﮕەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ﺑــﯚ ﮔەڕاﺑێــﺖ؟ ﺑە ﺑەڵﮕــەی ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ﺧﯚی ﻛە ﺑە ﺋﯿﻤێڵ ﺑﯚی ﻧﺎردووە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن
ﻟە ھەﻣﻮوی ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺋەوەﯾە ،ﯾﺎری ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻓﻜﺮ و ﺑﯿﺮ و ھﺰری ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﻜەی ،وﺗــەی ﺧەڵﻜﯽ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧــﯚت ﺑﮕﯚڕﯾﺖ ﺑێ ﺋەوەی وەك ﮔﻮﺗﻤﺎن ﻧﺎوی ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﻨﻮوﺳﯽ ﻣﺎف زەوﺗﻜﺮدﻧە ،ﺑــە ﻓﯿڕۆداﻧﯽ ﻣﺎﻧﺪووﺑــﻮون و ﺷــەوﻧﺨﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻜە. ﺑــﯚ ﺋــەوەی وﺗﺎرەﻛــەم درێﮋە ﻧەﻛێﺸێ و ﺑێﻤە ﺳــەر ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﻛﺘێﺒﺎﻧــەی زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺴــە و رەﺧﻨــە ھەڵﺪەﮔﺮێــﺖ ﻟەوەی ﻧﻮوﺳــﯿﻮﻣە ،ﻛﺘێﺒﯽ )ﺋـــــﺎو و ﺋﺎور(ە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ،وەرﮔێڕاﻧﯽ، ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ،ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ، ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛﺎﻣەﯾﺎﻧە )ھێﻤﻦ ﺧﻮرﺷﯿﺪ( ﺧــﯚی دەزاﻧێﺖ! .ﺋــەو ﻛﺎﺑﺮاﯾە ھەرﭼﯽ رەﻧﺠﯽ ﺧەڵﻜﯽ ھەﯾە ﺑە )ﺋﺎو و ﺋﺎور(ەﻛەی ﻧﻐﺮۆی ﻛﺮدووە و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ .ﻛﺘێﺒێﻜﯽ وەرﮔێــڕاوە ﺑــە ﺣﯿﺴــﺎب ،ﺑە ﺑەڵﮕەی ﺋەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎﯾﺘێﻚ دەری ھێﻨــﺎوە ،ﻛﺘێﺒێﻜﯽ 280
ﺷــێﻮە ﻟە ﭘێﮕەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ دەرﯾﮫێﻨــﺎوە و ﺑﯚی ﻧــﺎردووە، )ﻛەﺳﯿﺸــﯿﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ ،ﻧﻮوﺳەری ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎن ﻛێﻦ().(2 * ﺑوﻛﺮاوەﯾەﻛﯽ ﻟــە ﭘەﯾﺠێﻚ دەرھێﻨــﺎوە ،ﻛــە ﺧﯚﯾﺸــﯽ راﺳﺘﮕﯚﯾﺎﻧە ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﺮدووە! ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە ﻻﭘەڕە )(77 ی ﻛﺘێﺒەﻛــە ”ﺋەم وﺗﺎﻧە ﮔﻮاﯾە!، ھﯽ ﻧﻮوﺳەری ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ )ﺳﺎدق ھﯿﺪاﯾەت(ن ،ﻟە وەﺳﻔﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺋێــﺮان ﮔﻮﺗﻮوﻧﯽ ،ﻟەو ﭘەﯾﺠە وەرﻣﮕﺮﺗﻮون ﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺳــﺎدق ھﯿﺪاﯾەﺗەوەﯾــە ،وەﻟێ وەﺧﺘێ ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﻛﯚﻣێﻨﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛەم ﻛﺮد ،دەﺑﯿﻨﻢ زۆرﺑەی ﻛﯚﻣێﻨﺘﻨﻮوﺳــﺎن ﺣﺎﺷﺎ دەﻛەن ﻟەوەی ﺋەﻣﺎﻧە ﻗﺴــەی
ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻓﻜﺮﯾﯿــە ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﺷﻮێﻦ و ﺷﻮوﻧﺎﺳــەوە و وەك دﻛﺘــﯚر ﻣﺤەﻣەد ﻛەﻣﺎل ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻓەﻟﺴــەﻓە ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻣﺎﻟﺒﯚرن ﻟــە ﭘێﺸــەﻛﯿﯽ ﺋــەم ﻛﺘێﺒەدا دەڵــێ” :ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟەﺑــﺎرەی ﺷــﻮێﻦ ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺷــﻮێﻦ ﺑە ﺷﻮوﻧﺎﺳــەوە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دەﮔﻤەﻧــە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑــە زﻣﺎﻧە ﺋەوروﭘﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەم دواﯾﯿەدا ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرێﺘﯿﯽ ھﺎﯾﺪﯾﮕەردا ﭼەﻧﺪ ﺑﯿﺮﯾﺎرێــﻚ ،ﺑﺎﯾەﺧﯿﺎن ﺑەم ﺑﺎﺑەﺗە داوە“. ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەدات” :دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێــﻢ ﺋــەم ﻧﻮوﺳــﺮاوەی
”رێﺒــﻮار ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ“ ﯾەﻛــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑــە ﻛــﻮردی ﻟەﺑﺎرەی ﺷــﻮێﻦ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺷــﻮێﻦ ﺑە ﺷﻮوﻧﺎﺳــەوە ﻟــە رواﻧﮕەی ﻣﯿﺘــﯚدی دﯾﺎردەﻧﺎﺳــﯿﯿەوە، ﺑــو ﺑﻜﺮێﺘــەوە .ﺟﮕــە ﻟــە رەھەﻧــﺪە ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿەﻛەی ﺋــەم دوو ﭼەﻣﻜــە ،رێﺒــﻮار رەھەﻧــﺪە ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑــﺎس ﻛــﺮدووە و ھەرﺳــێﻜﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺗﯚﻛﻤە ﻛﺮدووە“. رێﺒﻮار ﺳﯿﻮەﯾﻠﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺘێﺒە ﻧﻮێﯿەﻛەﯾەوە رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ: ”ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮێﺮاﻧە دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ: ﺋەﻣــە ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﻧﻮێﯽ ﻣﻨە. ﺑەرھەﻣێــﻚ ﻟــە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾــﯽ ﺑەدەر ﻧﯿﯿــە ،ﺷــﺎرێﻜﯿﺶ ﻛە ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮە ﻟــەوەی ﻣﻦ ﻛﺘێﺒێﻚ ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ رۆﺣﯿﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ ﺑﻨﻮوﺳﻢ“. د .ﺋەﺣﻤــەد ﻣﺤەﻣەدﭘــﻮور ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻣﯿﺘﯚدﻧﺎﺳــﯽ و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە ،ﺑەرھەﻣەﻛــەی ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺑە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ
ﺋەو ﻧﻮوﺳــەرەﺑﻦ ،ﻣــﻦ دوای ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﯿﻨﯿﻢ ھﺘﺪ ،“...ﺋﺎﺧﺮ ﺑــﯚ ﺧﺎﺗﺮی ﺧﻮدا ﻛــەی ﺑوﻛــﺮاوەی ﻻﭘەڕەی ﺧەڵﻚ ﺑە ﺳەرﭼﺎوە دەژﻣێﺮدرێ! ﭼﯚن ﺟێﮕــەی ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾە ،ﺋەم وﺗﺎﻧە ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻧﺎزاﻧــێ و دڵﻨﯿﺎ ﻧﯿﯿە ﻛە ھﯽ ﻧﻮوﺳــەرن ﯾﺎن ﻧﺎ، ﺑوی دەﻛﺎﺗەوە؟ ﺋەﮔــەر ﺋەﻣە ﺟێﮕــەی ﮔﻮﻣﺎن ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋــەی ﭼــﯽ ﺟێﮕەی ﮔﻮﻣــﺎن ﻟێﻜــﺮدن و ﺑــە ھەڵەداﺑﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜە؟ *وﺗە وەك ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺑەﻧﺎوی ﺧﺎوەﻧەﻛەی ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕە ،ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﺑە دەﯾﺎن وﺗــەی ﺗێﺪاﯾــە ﻛــەس ﻧﺎزاﻧێ ﺧﺎوەﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛێــﻦ؟ ﺋەﻣــە ﺟﮕەﻟەوەی ﺑــە دەﯾﺎن ھەڵەی رێﻨﻮوس ﻟــە ﻛﺘێﺒەﻛەدا ھەﯾە، ﺑەدەﯾــﺎن ھەڵــەی رێﺰﻣﺎﻧــﯽ دەﺑﯿﻨــﺮێ ،وﺷــەﯾﻠێﻚ ﻛــە ﺑەراﻣﺒەرەﻛەﻣﺎن ھەﯾە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺋــەو زﻣﺎﻧــﯽ ﺑێﮕﺎﻧەی ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە و ﻛﺘێﺒەﻛەﺷﯽ ﻧﺎو ﻧﺎوە وەرﮔێڕان، * ﻟە ھەﻣــﻮوی ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺋەوەﯾە، ﯾــﺎری ﺑــە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻓﻜﺮ و ﺑﯿــﺮ و ھﺰری ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﻜەی، وﺗــەی ﺧەڵﻜﯽ ﺑە ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚت ﺑﮕﯚڕﯾــﺖ ﺑێ ﺋەوەی وەك ﮔﻮﺗﻤﺎن ﻧﺎوی ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﻨﻮوﺳﯽ، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟــە وێﻨەﻛەدا دﯾﺎرە، ﺋەوەی ﺧﻮێﻨەر ﺑێﺖ ،دەزاﻧێ ﺋەو وﺗەﯾە ھﯽ ﺧﻮا ﻟێﯽ ﺧﯚﺷــﺒێﺖ )د .ﻋەﻟﯽ ﺷەرﯾﻌەﺗﯽ(ﯾە ﻟەﻻﭘەڕە
)(78ی ھەﻣــﺎن ﻛﺘێــﺐ ،ﺋــەو ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ )ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ھەن ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺮﺳــﺎن دەﻣﺮن و ھﯿــﭻ ﺑﺎﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻛﺎوڕ و ﺑەرخ ﺳەردەﺑڕن( ﻟەراﺳــﺘﯿﺪا وﺗەﻛە واﯾە دﻛﺘﯚر ﻋەﻟﯽ ﺷــەرﯾﻌەﺗﯽ دەڵێ” ،دراوﺳــێﻜەم ﻟە ﺑﺮﺳﺎن ﻣﺮد ،ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﺮﺳەﻛەﯾﺪا ﻣەڕﯾــﺎن ﺳــەر ﺑــڕی“) ،(3ﺗﯚ ﺳەﯾﺮی ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿە! ﺗﯚ ﺑڵێﯽ ﻧﻮوﺳــەر دەﺑێ ﺋەوەﻧﺪە ھەڵﯿﺘﻮﭘەڵﯿــﺖ ﺑﺨﺎﺗــە ﻧــﺎو ﻛﺘێﺒەﻛــەی و ﻧــﺎوی ﺑﻨێــﺖ )وەرﮔێــﺮان( .ﯾﺎﺧــﻮا ﺋەو ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳــەرە ﻗڕﺑــﻦ ،ﮔــﯚج ﺑﻦ، *وﺗەﯾــەك ﻧــﺎوی ﺧﺎوەﻧەﻛەی ﻧەﻧﻮوﺳﯽ ،ﺑە دزی دەژﻣێﺮدرێ ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ ﺧﯚت ﺑوت ﻛــﺮدەوە ،ﺋــەی ﺋەﮔەر وﺗەﻛە ﺑﺸێﻮێﻨﯽ و ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚت ﺑﯚی زﯾــﺎد و ﻛەم ﺑﻜەی؟ ﺑەڕای ﻣﻦ ﺋەو ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳــەرە، دەﺳــﺘﯽ ﺑﺒڕدرێ ،ﻛــێ دەڵێ
ﺋــەو وەرﮔێڕاﻧﺎﻧــەی دەﯾﻜﺎت، وەك ﺧــﯚی وەرﯾﺪەﮔێڕێ و ﺑە دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﺑوی دەﻛﺎﺗەوە؟. *ﺟﺎ ﺑە دەﯾﺎن ﻛێﺸــەی ﺗﺮ ھەﯾە ﺋــەو ﻧﻮوﺳــەرە ،ﺑﯚﯾــە دەڵێﻢ ﺷﺎﻛﺮە ﺷــێﺘﯽ ﻛﺎﻏەزﺧﯚر ،ﺋەو ﻛﺎﻏەزاﻧەی ﻛە ﻛﯚی دەﻛﺮدﻧەوە ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ،ﺋەوﯾﺶ ﭼﺎﭘــﯽ ﺑﻜﺮدﺑــﺎن ﻟــەو ﻛﺘێﺒە ﺧﺮاﭘﺘﺮی ﻟێ دەرﻧەدەﭼﻮو. ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ 280 ﻻﭘەڕەﯾﯽ ،ﺑەم ھەﻣــﻮو ﻓﺮت و ﻓێڵە ﺣەوﺳــەڵەی دەوێ! دەی دەی ﻛێ ﺑە ﻛێﯿە؟ (1ھﻮﻧەری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼﯿﺮۆك/ ﺣەﻣەﺳەﻋﯿﺪ ﺣەﺳــەن ﻻﭘەڕە ) ،(6دەزﮔــەی ﺋــﺎراس ﭼﺎﭘــﯽ ﯾەﻛەم .2011 (2وەرﮔێڕ ﻟە ﭘێﺸەﻛﯿﺪا ﺋەوەی درﻛﺎﻧﺪووە. (3وﺗەﻛﺎﻧــﯽ دﻛﺘــﯚر ﻋەﻟــﯽ ﺷەرﯾﻌەﺗﯽ ،و .رێﻜﺎن ﺗەﺣﺴﯿﻦ- ﭼﺎﭘﯽ ﯾەﻛەم.
ﻧﻮوﺳەری ﭼﺎك ﺗەﻧێ ﻟەو ﺑﻮارە دەﻧﻮوﺳێ ﻛە ﺷﺎرەزاﯾﯿﯿەﻛﯽ ﭼﺎﻛﯽ ھەﯾە ،ﻧﻮوﺳەر ﺑﺎ زﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﺶ ﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺧﯚی ﺑﺪات ﻟە ﻗەرەی ﺋەو ﺑﻮارەی ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻟێﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺗێﻜەوﺗﻨﯽ ﻣﺴﯚﮔەرە ،ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە زﻣﺎن ﺑە ھﺎﻧﺎی ﻧﺎﯾەت.
ﺳﺒەی ﻛﺘێﺒﯽ ”دﯾﺎردەﻧﺎﺳﯽ ﺷﻮێﻦ و ﺷﻮوﻧﺎس“ی رێﺒﻮار ﺳﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺑو دەﺑێﺘەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻛﺘێﺒﯽ دﯾﺎردەﻧﺎﺳــﯽ ﺷــﻮێﻦ و ﺷــﻮوﻧﺎس ،ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ دﯾﺎردەﻧﺎﺳﺎﻧەﯾە ﺑﯚ ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑڕﯾﺎرە ﺳﺒەی ﭘێﻨﺠﺸەم ﺑﺨﺮێﺘە ﺑەر دﯾﺪی ﺧﻮێﻨەران.
ﻛﺘێﺒﯽ ”دﯾﺎردەﻧﺎﺳــﯽ ﺷﻮێﻦ و ﺷــﻮﻧﺎس“ ،دوا ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛــﻮرد ،رێﺒﻮار ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯿﯿە و ﻟەﻻﯾــەن ﻧﺎوەﻧــﺪی ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻏەزەﻟﻨﻮوس ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺗﯿﺮاژی ١٠٠٠داﻧە ﭼﺎپ ﻛﺮاوە ،ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺑﺎﺳﻢ رەﺳــﺎم دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻛﺘێﺒەﻛەی ﻛــﺮدووە و ﺑڕﯾــﺎرە ﺳــﺒەی ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەر، ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻏەزەﻟﻨــﻮوس ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨﺮێﺘــە ﺑەر
دﯾــﺪی ﺧﻮێﻨــەران و ھﺎوﻛﺎت ﻟە ھەوﻟێﺮﯾــﺶ ﻟەﻻﯾەن ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯿەوە ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە. دﯾﺎردەﻧﺎﺳﯽ ﺷﻮێﻦ و ﺷﻮوﻧﺎس،
ﺋەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾە ﻟەو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە دەﮔﻤەﻧﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻛﺮدەﯾﯿﺪا ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﻧﻤﻮوﻧەی وەھﺎ وەﺳــﻔێﻜﯽ ﻗەﺑە و ﻗﻮوڵﻢ ﺑەﻻی ﻛەﻣەوە ﻟە ﻓﺎرﺳﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە
دەﮔﻤــەن ﻧــﺎو دەھێﻨێــﺖ و دەﻧﻮوﺳــێﺖ” :ﺋەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾە ﻟەو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە دەﮔﻤەﻧﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻛﺮدەﯾﯿﺪا ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە ،ﻧﻤﻮوﻧەی وەھﺎ وەﺳﻔێﻜﯽ ﻗەﺑە و ﻗﻮوڵﻢ ﺑەﻻی ﻛەﻣەوە ﻟە ﻓﺎرﺳﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە .رێﺒﻮار ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺷــﺎﯾﺎن و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧە دﯾﺎردەﻧﺎﺳﯽ ﻟە ﺋەﺷﻜەوﺗەﻛەی ﺋەﻓﻼﺗــﻮون رزﮔﺎر دەﻛﺎت و ﭼﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەم ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾە ﺑەرەو واﻗﯿﻌﮕەﻟێﻜﯽ ﻛﺮدەﯾﯽ و
رۆژاﻧە دەﻛﺎﺗەوە .ﻟە ﺳــەراﭘﺎی ﻛﺘێﺒەﻛەدا ،ﺷــﻮێﻨﭙێﯽ داﻧﺎﯾﯽ ﺗﯿــﯚری و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮێــﮋەر ﻟەﮔــەڵ ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەﯾﺪا ﺑە ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﻧێــﻮان دﯾﺴــﭙﻠﯿﻨﯽ ،ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەوێﺖ“. رێﺒــﻮار ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ھﯿﭻ ﻛﺎت ھێﻨﺪەی ﺋێﺴﺘە ﺷــﻮێﻦ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺧــﯚی ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺋەﮔەر ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺷﺎر ﺑێﺖ .ﺷﺎر ھەڵﮕﺮی ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە
ﺷــﻮێﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺧﺸﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸــە ﻟــە ﺷــﻮوﻧﺎس. ﻛﺘێﺒەﻛەی ﻣﻦ ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛە ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺷﻮوﻧﺎﺳــﯽ ﺧــﻮدی ﺧﯚﻣﺎن، ﺑﯿﺮەوەرﯾﻤﺎن ،ﻛەﺳــێﺘﯿﻤﺎن، ﻛﺎرەﻛﺘەر و ﺳﺮوﺷﺖ و ﺗەﺑﻊ و ﻣﯿﺰاﺟﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑــە ﺷــﻮێﻨەوە ﺑﺨﻮێﻨﯿﻨەوە، ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺳــەردەﻣێﻜﺪا ﻛە ﺧﻮدێﺘﯽ ﻣــﺮۆڤ دەﭼێﺘە ﻧﺎو ﻣﯚدێﺮﯾﻨﺘە و ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺰاﺳﯿﯚﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﺷﺎﻛﺮە ﺷێﺘﯽ ﻛﺎﻏەزﺧﯚر و ﺋەﻣﺎﻧەﺗﯽ ﻋﯿﻠﻤﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﺋﺎﯾﺎ ﺑڕﯾﺎری ﺧﺴﺘﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵ ھێﻨــﺪە ﺋﺎﺳــﺎﻧە وەك ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛــەن؟ ﻟەراﺳــﺘﯿﺪا ﺑڕﯾﺎر و ﭘﻼﻧێﻚ ھەﯾە ﺑەر ﻟە ﺧﺴﺘﻨەوەی، ﯾــﺎن ﻧﺎ؟ ﺑەﺑێ ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣە داﯾــﻚ و ﺑــﺎوك ﻟــە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎوەی دوای ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﺪا ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﯾەﻛەﻣﻦ. دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑەر ﻟەوەی ﻣﻨﺪاڵﯽ ﯾەﻛەم ﭼﻠەﯾﺸﯽ ﺑﭽێﺖ ،ﯾەﻛﺴەر ھﯽ دووەم و ﺳــێﯿەم و ﺗــﺎ دواﯾﯽ! ﺑﯚﯾە ﺑەر ﻟە ﺧﺴﺘﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵ، دەﺑێــﺖ داﯾﻚ و ﺑــﺎوك ﺑﯿﺮ ﻟەم ﺧﺎﻧە ﺑﻜەﻧــەوە و دواﺗﺮ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەن. .1داﯾﻚ و ﺑــﺎوك ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜەن ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ دروﺳــﺖ و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﻟەﺑــﺎرەی 9ﻣﺎﻧﮕﯽ دووﮔﯿﺎﻧﯽ و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو 9 ﻣﺎﻧﮕە و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ دەرووﻧﯽ و ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ داﯾﻚ و ﻛﯚرﭘە.
ﻧەوت
و
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﺑﺎ ﺑﺒێﺖ ﺧﻮا رزق دەدات .2دەﺑێ ﺑﺰاﻧﻦ ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋــەوان ھــﺎوﻛﺎرە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻣﻨــﺪاڵ ﺑﺨەﻧــەوە و ﺗﺎﻛێﻚ ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛەﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﻜەن ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺋەﮔەر ﻧﺎ ،دەﺑێ ﭼﺎوەڕوان ﺑﻜەن و ﻧﺎﺑێﺖ ﻣﻨــﺪاڵ ﺑﻜەﻧە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەو دۆﺧە.
ﺋێﻤە ﺑﯚﭼﯽ ﺑﯿــﺮ ﻟەوە ﻧەﻛەﯾﻨەوە ﻣﺎدەم ﻣﻨﺪاڵێﻚ ھەﯾە ﻟەﺳەر ﮔﯚی زەوی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋێﻤەﯾە ،ﺑﯚﭼﯽ ﯾەﻛێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﮫێﻨﯿﻨە دﻧﯿﺎوە؟ .3ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ژوور و ﺟێﺨەو و ﺳــەرﺟەم ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛە ،ﻟــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻧــﻮێ ،ﻛﺮێــﻢ و رەﻧﮕﺎوڕەﻧﮓ ﻛﺮدﻧﯽ دﯾــﻮاری ژوورەﻛەی و رازاﻧﺪﻧــەوەی ژوورەﻛــەی ﺑە ﯾﺎرﯾﯽ ﻣﻨﺪاﻧە. .4ھــەر دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﯾــەك ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮی
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﺧەڵﻚ ﭘێﺸﺘﺮ ﻗﺴــەی زۆرﻣﺎن ﻟەﺳەر ﺋــەو ﺧﺎڵە ﻛــﺮدووە ،ﺋەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﯾﺎﻧــەوێ وەك ﻧەﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜــەن ،ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەﻛە ﻧﯿﯿە ،ھەر ﺋەوەﯾﺶ وا دەﻛﺎت ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻛﺎرا ﻟــەو رووەوە ﺑﻜەن ،ﻟێﺮەدا دەﻣﺎﻧەوێ ھەڵﻮەﺳــﺘە ﻟەﺳەر ھەڵەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛە ھەم ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﺷﻜﺴﺘﯽ ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ھێﺰاﻧە و ھــەم ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ھەﯾە. ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ھەﻧەی ﺋەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی وەك ﻧەﯾــﺎری ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ دەرﻛەوﺗﻮون، ﺑەردەوام دووﺑﺎرەی دەﻛەﻧەوە، دەرﺑڕﯾﻨــﯽ ﺳەرﺳــﺎﻣﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ”ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق“ وەك رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻨێﻚ ﻟە ”ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“دا. ﭘێــﺶ دوو ھەﻓﺘــە ،دەرﺑــﺎز ﻣﺤەﻣــەد وەزﯾــﺮی ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﻛــﻮرد و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑەرﻣﯿﻞ و ﻓﻠﺲ ﻓﻠﺲ دﯾﺎرە ،ھﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺟﺎﻧﺘﺎﻛەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯿﯿــە“ .ﺋەو ﻟێﺪواﻧە ﭘﺎش راﭘﯚرﺗە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەﻛﺎن و ﻟێﺪواﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی و ھەﺗﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران
ﺑــەردەوام و ھەﻣﻮو ﺷــەوێﻚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭼﯿــﺮۆك ﺑەر ﻟە ﺧەوﺗﻦ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛە و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻛﺘێﺒــەﻛﺎن ﻟــە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﯿﺪا .ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭼﯿڕۆﻛــﯽ ﻧــﺎو ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﺨﻮێﻨﺪرێﺘەوە ﻧەك ھﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠﯚر
دێﺖ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەﻧﺪام ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ”دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن“دا. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺋــەو وﺗــﺎرە، وەﻣﺪاﻧەوەﯾــەك ﻧﯿﯿــە ﺑﯚ ﺋەو ﺷێﻮە ﻟە ﮔﻮﺗﺎر و ﻟێﺪواﻧە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەوڵێﻜــە ﺑــﯚ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن و دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەی ﻛە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ رای ﮔﺸﺘﯽ ﻟە رێﮕەی زاﻧﯿﺎری ھەڵــەوە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ راﺳــﺖ ﺑەدەﺳﺘەوە ﻧﺎدات. دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟە ﺋەﻧــﺪام ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ھێﺸﺘﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧێﻮان ”ھەرێﻢ“ێﻚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﯽ و رێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ ”ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ“ ﺑــﻜﺎت ،ﺋەو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەھﺎ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﺳﺎدە ﺑﻜﺎت ،ﺋﺎﯾﺎ ”ھەرێــﻢ“ دەﺗﻮاﻧێ ﺑﭽێﺘــە ﻧــﺎو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ”ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ“ ،رەﻧﮕــە ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗە ﻟەﻣەڕ ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن زۆر ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﻮێﻨەرەﻛەی دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺟﯿــﺎوازی ﻟــە ﻧێﻮان ”ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن“ و ”ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ“دا ﺑﻜﺎت ،ﯾﺎن ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﻧەوت ،ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺋــەوە ﺑــﻜﺎت ،ﻣــﺎدام ﻋێﺮاق
راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ،ﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻣﺴﯚﮔەر ﻧﺎﻛەن، ﺑﮕﺮە ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ﺋﺎڵﯚزﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن و زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﻜﺮدﻧﯽ
و ﻧەﻧــە و ﺑﺎﭘﯿــﺮە ﻛــە ﭘڕن ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی. .5دەﺑــێ داﯾــﻚ و ﺑــﺎوك زۆر ﺧﯚﯾﺎن ھﯚﺷــﯿﺎر ﻛﺮدﺑێﺖ و ﻟە ﺑەردەم ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾﺎﻧﺪا دەﻣەﺑﯚڵە و ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷــەی ﺧێﺰاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﻛەن ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﻛﯚرﭘەﯾــﺶ ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووﯾﺎﻧە
ﻛﯚرﭘە ﻟە ﺳــﻜﯽ داﯾﻜﯿﺸــﯿﺪا ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺗﻮﻧڕەﻓﺘــﺎری داﯾﻚ و ﺧێﺰان ﻛﺎری ﺗێ دەﻛﺎت. دوای ﺋەم ﺧﺎﻧــە داﯾﻚ و ﺑﺎوك دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑڕﯾﺎری دروﺳﺖ ﺑﺪەن ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮون ﯾــﺎن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ،ﺑەم ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﺟﮕە ﻟــەم ﺧﺎﻧــە ،ﺋﺎﯾﺎ وێڕای ﺑﻮوﻧﯽ ھەرﯾــەك ﻟەو ﭘێﻨﺞ ﺧﺎڵە ﻟــە داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛــﺪا ،ﺑڕﯾﺎری ﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ دروﺳــﺘە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎوی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟەﺳــەر ﮔــﯚی زەوی ﺑەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﻛﺎت؟ ﺋﺎﯾــﺎ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺗــﺮی زﯾــﺎدە زﯾﺎن ﺑــە ژﯾﻨﮕە ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەو ﺳــەوزاﯾﯿەی ھەﯾــە ﺑەﺷــﯽ ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دەﻛﺎت؟ ﺋﺎﺧﯚ داﯾﺒﯽ و ﻛﻠێﻨﻜــﺲ و ﻗﻮﺗــﻮوی ﻛﺮێﻤﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاڵــە ﭼەﻧــﺪە زﯾﺎن ﺑە ژﯾﻨﮕە دەﮔەﯾەﻧێﺖ و ﭼەﻧﺪ ﻟەو ﺗﺎواﻧــە ﺑەر داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە دەﻛەوێﺖ؟ ﺋﺎﺧﯚ ھەوای
ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺧﺎوێﻦ ﺑەﺷــﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ھەﯾە ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺋەی ﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو زﯾﺎن ﺑــە ڕۆﺣﻠەﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﮔﯚی زەوی ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ؟. ﺋەﻣﺎﻧــە و ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺗﺮﯾﺶ ﻟەﺑﺎرەی ﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵﯽ ﯾەﻛەم ،ﺋــەی داﺧﯚ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵﯽ دووەم و ﺳــێﯿەم ﭼﯽ؟ ﺋەو دەﻣە دەﺑێــﺖ داﯾﻚ و ﺑﺎوك رەﭼﺎوی دۆﺧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﯾەﻛەم ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ و دڵێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮی ﺧﯚﯾــﺎن و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﺘﺮ ﺑﻜەن .دەﺑێﺖ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪﺑێﺘــەوە ،ﺑﯿﺴــﺘﺒێ و زاﻧﯿﺒێــﺖ ﻟەﺑــﺎرەی ﻣﻨﺪاڵ و دەروون و ﺟەﺳﺘەی ﻣﻨﺪاڵەوە. ﺋﺎﯾﺎ ھەڵﮕﺮﺗﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺑێ داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﯾﺎن ﺑێ ﺳەرﭘەرﺷﺖ ﻛە ﺑەھەر ھﯚﯾەك وەك ﻧەداری، ﺷــەڕ و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛــەوە ﺧێﺰاﻧﯽ ﻟە دەﺳــﺖ داوە و ﺑێ ﻻﻧەﯾە ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻟــە ﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﻧﻮێ؟ ﺋێﻤــە ﺑﯚﭼﯽ ﺑﯿــﺮ ﻟەوە
ﻧەﻛەﯾﻨەوە ﻣﺎدەم ﻣﻨﺪاڵێﻚ ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﮔﯚی زەوی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋێﻤەﯾــە ،ﺑﯚﭼــﯽ ﯾەﻛێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﮫێﻨﯿﻨە دﻧﯿﺎوە؟ ﺋەی ﭼﯽ دەﺑێﺖ ﺋەﮔەر ﺋەو ﺑﻜەﯾﻦ ﺑەھﯽ ﺧﯚﻣﺎن؟ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻣﻨﺪاڵ ھەر ﻣﻨﺪاڵ ﻧﯿﯿە؟ ﺋەوە ﺑێ ﻟەوەی ﻟەڕووی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﺸــەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﮔــەورە و ﺷــﻜﯚھێﻨەرە ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳەی ﺑەم ﻛﺎرە ھەڵﺪەﺳﺘێﺖ. دواﺟﺎر دەﻣەوێ ﺑﭙﺮﺳــﻢ ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﺑﻨەﻣــﺎدا ﺑڕﯾﺎری ﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻣﻨــﺪاڵ ﻟەﺑــەر ﺧﺎﺗــﺮی ﺑەردەواﻣﯿﺪاﻧــە ﺑە ژﯾــﺎن ،ﯾﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ وﯾﺴــﺖ و ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚﻣﺎﻧە ﺑەﺑێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو
ﺧﺎﻧەی ﻛە ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد؟ دەﺑێ ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻟەﻣە ﻛﺮدﺑێﺘەوە ﺑەر ﻟە ﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻣﻨﺪاڵ .ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﻤە ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﻣﺎن ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەر وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ زەوی زﯾﺎد ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺑﯿﻜەﯾﻨە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن؟. ﭘێﻢ واﯾــە دەﺑێ ﺋﯿﺘــﺮ ﻛﺎﺗێﻚ ﮔﻮێﻤﺎن ﻟــەو ﻗﺴــەﯾە ﺑﻮو ﻛە دەڵێــﺖ ”ﺑــﺎ ﺑﺒێﺖ ﺧــﻮا رزق دەدات“ ،ﮔﻮێﻤــﺎن ﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﺑﻮار ﻧەدەﯾﻦ ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺑﯿﺮﻣﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەﻧەوە و ﺧﯚﻣﺎن ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەﯾﻦ، ﺋەوﯾﺶ دوای ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ورد.
دەﺑێ ﺋﯿﺘﺮ ﻛﺎﺗێﻚ ﮔﻮێﻤﺎن ﻟەو ﻗﺴــەﯾە ﺑﻮو ﻛە دەڵێﺖ ”ﺑﺎ ﺑﺒێﺖ ﺧﻮا رزق دەدات“، ﮔﻮێﻤﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ و ﺑﻮار ﻧەدەﯾﻦ ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺑﯿﺮﻣﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەﻧەوە و ﺧﯚﻣﺎن ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺋەوﯾﺶ دوای ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ورد.
ﻓﻠﺲ ﺑە ﻓﻠﺴەﻛەی ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺘﻮاﻧێ وەك ﺋەﻧﺪام ﻟە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﮔەورەﯾــە ،ﺑــەم ﺧﻮدی ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەو دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿە، ﺋەوەﻧــﺪەی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوەﯾە ،ﺋەوەﻧــﺪە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑەرﺟەﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗەوە ﻧﯿﯿە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗە ،ﻛەواﺗــە % 100 ﺷەﻓﺎﻓە. ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2008دا، ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧــﯚی ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮون ﻟەو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿە ﻧﯿﺸﺎن دا و ﭘــﺎش ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ راﭘــﯚرت ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و داھﺎﺗەﻛەی ﻟە ﻣﺎوەی 2009دا، ﻟەﻻﯾەن دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛەوە ﺑــە ﺋەﻧــﺪام ﻗﺒــﻮوڵ ﻛــﺮا .ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ دواﺗــﺮدا ،ﺋــەو رەﺧﻨەﯾە رووﺑــەڕووی ﻋێﺮاق ﻛﺮاﯾەوە ،ﻛە ﺑەﺷﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺧــﯚ ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ھەرێﻤﯿﺎن ﺑەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛﺮد ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەم دەرﻛــەوت ﺋــەو ﻓﯚڕﻣﺎﻧــەی دەﺑێﺖ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟــە ﻋێﺮاﻗەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەواﻧــە ﻧەﻛﺮاون. ھــەروەك ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﻟە رێﮕەی زەﻗﻜﺮدﻧــەوەی ﻛێﺸــەی ھەرێﻤەوە ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗە ﮔەورەﯾــە ﭘەردەﭘﯚش ﺑﻜــەن ،ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﯾە. ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ
دواﺗــﺮ ،ھەرێــﻢ ھەوڵــﯽ دا ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻛە داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﺑەﺷێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﻧــەدا ،ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ دواﺗــﺮدا ،ﺋەو ﺑڕە ﻧەوﺗەی ھەرێــﻢ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺳﯚﻣﯚوە ﻓﺮۆﺷــﺮاوە ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە. ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺘﻮاﻧــێ وەك ﺋەﻧــﺪام ﻟــە د ە ﺳﺘﭙێﺸــﺨە ر ﯾﯿە ﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻗﺒــﻮوڵ ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﮔەورەﯾە، ﺑــەم ﺧــﻮدی ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿە، ﺋەوەﻧﺪەی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟــە ﭘﺸــﺘەوەﯾە ،ﺋەوەﻧــﺪە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑەرﺟەﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗەوە ﻧﯿﯿە. ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ داوای ﺋەﻧﺪاﻣێﺘﯽ ﻟە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨــﺎن ﻛﺮد ،ﻟــە راﭘﯚرﺗﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗﺪا ،ﻧﺎوی ﻋێﺮاق ﻟە ﭘﻠــەی )(178ﯾەﻣﯿــﻦ وﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵ ﺑﻮو ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی 180
وﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ،ﺋەو رﯾﻜﯚردەی ﻋێﺮاق ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯿﺪا ،وێﻨەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﺒﺎری ﺑــﯚ ﺟﯿﮫــﺎن دەﮔﻮاﺳــﺘەوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق وﯾﺴــﺘﯽ ﻟــە رێﮕــەی ﺋەﻧﺪاﻣﺒــﻮون ﻟە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ، ﺋەو وێﻨە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨەی ھەﻧﺪێﻚ ﺟﻮاﻧﺘــﺮ ﻧﯿﺸــﺎن ﺑــﺪات و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەﯾﺶ ﺗﺎڕادەﯾەك ﺑەدی ھﺎت ،ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاق و ﻓﺮﯾﻮداﻧﯽ رای ﮔﺸﺘﯽ. راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ،ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻣﺴﯚﮔەر ﻧﺎﻛــەن ،ﺑﮕــﺮە ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﺋﺎڵﯚزﻛﺮدﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﻜﺮدﻧﯽ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ وردەﻛﺎری ﺑــە ﺋەﻧﻘﺴــەت ﺧﺮاوﻧەﺗــە ﺋــەو راﭘﯚرﺗﺎﻧەوە، ﺑەﺑێ ﺋــەوەی زاﻧﯿﺎری داواﻛﺮاو ﺑﻦ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــە ﺋﺎڵﯚزﻛﺮدن و وﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺳەرەداوی زاﻧﯿﺎرﯾﯿە
ﺋەﻧﺪاﻣێﺘــﯽ ﺋــەو دەوڵەﺗــە ﻧﺎﺷــەﻓﺎف و ﮔەﻧﺪەڵەی ﻗﺒﻮوڵ ﻛــﺮد؟ وەﻣەﻛــەی ﺋەوەﯾە، دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﺳــێﻜﻮﭼﻜەﯾەﻛﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧــﯽ ھەﯾــە ،ﻛــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت و ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧﯽ ﭘێــﻚ دێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺎن ﻛــﺮد ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەﺳــەر دوو ﺑــەرەدا داﺑەش ﺑــﻮو ،ﻻﯾەﻧێﻚ رەﺗــﯽ دەﻛــﺮدەوە و ﻻﯾەﻧــﯽ دووەم ،دەوﯾﺴﺖ وەك ھﺎﻧﺪاﻧێﻚ ﺑــﯚ ھەﻧﮕﺎوﻧﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑﻜﺎت ،دواﺟﺎر ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ دووەم ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮا. ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﻛﺎﺗــﯽ راﭘﯚرﺗەﻛــەی ﻋێﺮاﻗﺪا ،ھەﻣﻮو ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﻮو ﻛــە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋــەو راﭘﯚرﺗە ﺋەوەﻧﺪە ﺧﺮاﭘە ،ﺑﺎﯾﯽ ﻓﻠﺴــێﻚ
ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗەﻛەی ﻋێﺮاﻗﺪا، ھەﻣﻮو ﺋەو راﺳﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﻮو ﻛە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەو راﭘﯚرﺗە ﺋەوەﻧﺪە ﺧﺮاﭘە ،ﺑﺎﯾﯽ ﻓﻠﺴــێﻚ ﺋەو داھﺎﺗە زەﺑەﻻﺣەی ﻧەوﺗﯽ ﻟەﺧﯚ ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿەﻛﺎﻧــە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھەﻣﻮو ﺋەوەﯾﺶ ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،داﺗــﺎ و زاﻧﯿــﺎری ﻧﻮێ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜــﻮ ”رووﻧﻜﺮدﻧەوەی رووﻧﻜــﺮاوەﻛﺎن“ە ،ﻟــە ﭘێﻨﺎو ”زﯾﺎﺗﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن“دا. رەﻧﮕە ﻟێﺮەدا ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ دروﺳﺖ ﺑێــﺖ ،ﺋەﮔــەر راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺪا ﻧەﺑﻮون ،ﭼﯚن دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت
ﺋــەو داھﺎﺗــە زەﺑەﻻﺣــەی ﻧەوﺗﯽ ﻟەﺧــﯚ ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﻛە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاﻗــﺪا و ﻟە رێﮕەی ﺑەﻛﺎرﺑەراﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەوە دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ھــەردوو راﭘﯚرﺗﯽ 2009 و 2010دا ،ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 24ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر دەﺧەﻣڵێﻨﺮێــﺖ و ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑە ﻓﻠﺴێﻚ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋەوە ﺟﮕە ﻟەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە ﮔەورەﯾەی ﻟە
وەﺳڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی رەزاﻣەﻧﺪی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧﯽ ،ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە ﺋەﻧﺪام ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮد ،ﺑەم ﺧﻮدی د ە ﺳﺘﭙێﺸــﺨە ر ﯾﯿە ﻛە ﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻋێــﺮاق ھەﺑــﻮو، ﺋەوﯾــﺶ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﮕەی د ە ﺳﺘﭙێﺸــﺨە ر ﯾﯿە ﻛە ﯾە ، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﮔەورەی وەك ﻋێﺮاق ﻟــەرووی ﯾەدەﮔــﯽ ﻧەوﺗەوە، ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔەورە ﺑﻮو ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛە ،ﻛــە ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎت وﺗﺎﻧﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟەرووی ﯾــەدەگ و ﻗەﺑــﺎرەی ﻧەوﺗەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﭘێــﻮە ﻛﺮدﺑــﻮو، ﺑﮕﺮە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺧﯚﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﺪا ﺑﻮو. رەوﺷــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن و راﭘﯚرﺗە ﭘەڕﭘﻮوﺗەﻛﺎﻧﯽ ،ﻧﺎدﯾﺎری ﻣﻠﯿﺎر ﺑە ﻣﻠﯿﺎری داھﺎﺗﯽ ﻧەوت، ﺗــەواو ﭘێﭽەواﻧــەن ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی دﯾﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻓﻠﺲ ﺑە ﻓﻠــﺲ داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق. ﻛەواﺗە ﻣــﺎدام ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻣﺎن ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ھــەروا ﮔەﻧﺪەڵ و ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓە ،ﻛێﺸــەﻛە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎت ،ﺋەوە ﭘەﯾﺎﻣێﻜە ﺑﯚ ﺋەواﻧەی وا ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە ،ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓەت و ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﯿــﺪا ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە ھەﻣــﻮو ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗێﻚ دێﻨێﺖ ،ھەروەك ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﺋەو راﺳﺘﯿﯿەﯾە ﻛە زاﻧﯿﺎرﯾﯿــە ھەڵەﻛﺎن ﺑە ھەر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻛێﺸەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﯚ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت و داھﺎﺗەﻛەی دروﺳﺖ دەﻛەن.
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﻧەھﺎﻣەﺗــﯽ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ، دﯾﺴــﺎن ﺑەﺟﯚرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــﺮدە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێ و ﻧــەوەی ﻧﻮێــﯽ ﻛﻮردی ﺑە دﻧﯿﺎ و دﻧﯿﺎی ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻛﺮد و ﻟەڕووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــەوە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد. ﻛﯚﭼﯽ ﺋەم ﺟﺎرەی دەﯾﺎن ھەزار ﺳــﻮوری و ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﺑە ﻛﻮردی ﭘﺎرﭼــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە، ﺳــەرﺑﺎری ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿە ﻣﺮۆﯾﯿە
ﺳﺎت و ﺳﺎﺑﺎﺗێﻜﯽ ﺋﺎرام و ﺋﺎﺳﻮودە ﻟەو ﺑەھەﺷــﺘەی ﺧەوﻧﯿﺎن ﭘێﻮە ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ژﯾﺎﻧﯿﺎن دەﺑﺎﺗە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺑﯿﺮ و ھەﺳﺖ و ھﯚﺷﯿﺎﻧﺪا ﺑەﺋﺎراﺳﺘەی ﻛﺮاﻧەوە و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و دوورﻛەوﺗﻨــەوە ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﺳڕﯾﻨەوە دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋەوەﯾﺶ ھەﯾە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋەواﻧە ﺑــە ﻧەرێﻨﯿــﺶ رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوێ و ﺋــەو ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﻛــﺮاوە و
ﺋﺎﯾﻼن ﻛﻮردی ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﺋﺎﯾﻼن ﻛە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﯾــﺪا ﻛﺮاوە ﺑە ﺋﺎﻻن و ﻟە دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﯚچ ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ ،ﻟەﮔەڵ ﺧﻮﺷﻚ و داﯾﻜﯽ ﺧﻨﻜﺎن و ﺑﻮو ﺑە ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟێﻜﯽ ﺗﺮی وەك ﻋﻮﻣەری ﺧﺎوەر و ﻣﺤەﻣەد دوڕەی ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ و ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧەﻛەی ﻣﺤەﻣەد ﺑﻮﻋەزﯾﺰی ﺗﻮوﻧﺲ و ﭬﯿﺎن دەﺧﯿﻠﯽ دوای ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮدﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯿــﺎن دەرﻛﺮد ،ﺋــەم ﺟﯚرە ﺳــﯿﻤﺒﻮﻻﻧە، ﺋەﮔەرﭼﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾە و ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﻛەﺳــێﻚ دەﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ،ﺑەم ﻟە ﭘﺸﺘﯿﯿەوە ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەﯾە ﻟە دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان دوو ﺟەﻣﺴەر ﺳــەر ھەڵﺪەدات ،ﺋەوﯾﺶ رۆژﺋﺎوا و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ﻛە ﺑە ﺟەﺳــﺘەی رۆژھەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟﯽ ﺟەﻧﮕــەﻛﺎن دەﻛەن ﺑە ﺳــﯿﻤﺒﻮل و دواﺟﺎر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘێﻮە دەﻛەن. ﺳﯿﻤﺒﻮل ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺧﯚڕﺳﻚ ﻧﯿﯿە ﻧە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت و ﻧە ﻓەزای ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﺳﯿﻤﺒﻮﻟەی وەك ﺋﺎﯾﻼن ﻣﻨﺪاڵە و ﺑﺎوﻛﯿﺸــﯽ ﻧﺎزاﻧێ ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا ﺧێﺰاﻧەﻛەی دەﺧﻨﻜێﺖ و ﺧﯚی رزﮔﺎری دەﺑێــﺖ ،ﻧﺎزاﻧێ ﺑﯚﭼﯽ دەﺑــێ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ھەﻣﻮو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەی ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﯚﭼﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺪا ﺑــەرەو رۆژﺋﺎوا ،ﺑــە ﻓﻠﺘەری ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا دەڕۆن و دەﺧﻨﻜێــﻦ و ﺑﺰر دەﺑﻦ و ﺑێ ﺳەرﺷــﻮێﻦ دەﺑﻦ، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋﺎﯾــﻼن دەﺑێﺘە ﺳــﯿﻤﺒﻮل و ﻣﯿﺪﯾﺎی دﻧﯿﺎ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮە دەﻛــەن ،ﺑﺎوﻛەﻛە ﺋەوەﯾﺶ ﻧﺎزاﻧێ ﺑﯚﭼﯽ دەﺑــێ دوای ﺧﻨﻜﺎﻧﯽ ﻣﻨــﺪاڵ و ژﻧەﻛەی رێﺰی ﻟێ ﺑﮕﯿﺮێﺖ و دەوڵــەت ﻟە دوای دەوڵەت ﭬﯿﺰای ﭘێ ﺑﺪەن و ﺳەرۆك ﻟە دوای ﺳەرۆك ﻧﺎوی ﺑێﻨــﻦ و ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻜەن ،ﻛەﭼــﯽ ﺑەرﻟەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺑەوﺷێﻮەﯾە ﺑێﺖ و ﺧﯚی ﺑﺪاﺗە دەﺳﺖ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەوە ،ﺋەو رێﺰەﯾﺎن ﻟێ ﻧەﮔﺮت ﻛە وێڵﯽ ژﯾﺎن ﺑــﻮو ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧەﻣﺮێــﺖ و ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻟێ ﺗێﻚ ﻧەﭼێﺖ ﺗﺎ ﻛﻮڕەﻛەی ﺑﺒێﺘە ﺳﯿﻤﺒﻮل. ھەﻣﯿﺸــە ﺳــﯿﻤﺒﻮل وەﺧﺘێﻚ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺮێﺖ و ﺑڕﯾﺎڕ ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ دەدرێﺖ ،ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑەﻧﯿﺎزن ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﻛﺎن ﺑﮕﯚڕن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەدەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟە وێﻨەﻛەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ و دەﻧﮕﺪاﻧەوەی دەﺑێﺖ ،ھەروەك ﺋــەوەی ﻋﻮﻣەری ﺧﺎوەر ﻛﺮدی و ﺑــﻮو ﺑە وێﻨە و ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟﯽ ھەڵەﺑﺠــە و دواﺗﺮ ﺳﯿﺎﺳەت و ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﮔﯚڕی ،ﺋﺎﯾﻼن ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺳــﯿﻤﺒﻮﻻﻧەی ﻟــە دوای ﺧﻨﻜﺎﻧﯽ، دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎی رۆژﺋــﺎوا ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺟﺪﯾﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن و ﺑڕﯾﺎری دەرﮔەﻛﺮدﻧەوە ﺑﯚ ﭘەﻧﺎﺑەر دەدەن ،ﺋەو ﭘەﻧﺎﺑەرەی ﻟەﺳەر ﺟەﺳﺘەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا دەﺑﻮو ﺑەﺑێ ﺋەو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾﺎﻧە و ﺑەﺑێ ﺧﻨﻜﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻣﻨﺪاڵە ﺑێ ﻧﺎز و ﺋەو ژن و ﻛــﻮڕ و ﻛﭽە ﺑێ ﺗﺎواﻧﺎﻧــە دەرﮔەﯾﺎن ﺑﻜﺮدﺑﺎﯾەوە و ﺑەﺧﺎﺗﺮی ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛەﯾﺎن ،ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟێﻜﯽ وەك ﺋﺎﯾﻼن دروﺳﺖ ﻧەﻛەن. ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺑﺰر ﻧەﺑﻮون و ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﻤﺒﻮل ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەوێﻮە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻜﯽ ﺗﺮی ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻧﺎو ﮔەﻣەﻛە دەﺑێﺘە ھﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺷــەرﻋﯿەت ﭘێﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﻟەﭘێﻨﺎو ﺳﯿﺎﺳەت ،ﺋەوﯾﺶ ﻛەﺳﯽ ﭘﺸﺖ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻛە ،ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرەﻛەﯾە .ھەروەك ﺋەوەی ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرێﻜﯽ ﺗﻮرك ﻟە دوای ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﺖ ﺷــەڕی 8ﺳــﺎڵەی ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺋێــﺮان ﻛە ﻟە دوای 23ﺳــﺎڵ ،وێﻨەﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺋــەوە ،ﺋەﻣە ﺑﯚ ﺧﯚی ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﻧﺎو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﻛەﯾە، ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟــەو ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرەﯾە ﻛــە ﻧﺎوی ﺧﯚی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ،ﺋەﻣەی ﺋێﺴﺘەﯾﺶ دەﺑﯿﻨﺮێ ھەﻣﺎن ﺗێﮕەﯾە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺟﯿﺎوازی راﮔەﯾﺎﻧــﺪن زۆرە و ﺑﺰر ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەر ﺧﯚی ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ،ﯾەﻛەم ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺎداﺷﺘﯽ ﺑەﺳﯿﻤﺒﻮﻟﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو وێﻨەﯾە وەرﺑﮕﺮێﺖ، دووەم ﺷــەرﻋﯿەت ﺑە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺪات ﻛە واﻗﯿﻌﯿﯿەﺗە.
ﻛﯚچ ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی ﺟﻮوڵەﻛﺮدن ﻟــە ﺑﺎرێﻜەوە ﺑــﯚ ﺑﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ، ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜەوە ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗــﺮ دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺋەﻧﺘﯚﻟﯚﺟﯽ )وﺟﻮدی(ﯾە ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا، ﻣﺮۆڤ ﺑەر ﻟــەوەی ﺑێﺘە وﺟﻮود ﺗﺎ ﺋەو رۆژەی ژﯾﺎن ﺑەﺟێ دێڵێ، ﻟە ﻛﯚﭼێﻜﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﺋﯿﺮادی و ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﻧﺎﺋﯿﺮادﯾﺪاﯾە ،زۆر ﻟــەو ﻛﯚﭼﺎﻧەﯾــﺶ دەﺑﻨە ﺧﺎڵﯽ وەرﭼەرﺧﺎﻧــﯽ ﺟەوھــەری و ﻣێﮋووﯾﯽ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﺒەردا. ﯾەﻛــەم ﻛﯚچ ﯾــﺎن ﻛﯚﭼڕەو ﻛە ﻣــﺮۆڤ ﻟــە ﻣەﻣﻠەﻛەﺗێﻜەوە ﺑﯚ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮی دەﻛﺎت و ﺑەھﯚﯾەوە ﻟە دﻧﯿﺎﯾەﻛەوە ﺑﺎر ﺑﯚ دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯿەﺗﯽ ﻟە ﭘﺸﺘﯽ ﺑﺎوﻛﯿﯿەوە ﺑــﯚ رەﺣﻤﯽ داﯾﻜﯽ، ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﺳﭙێﺮﻣﯽ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەو ﮔەﺷــﺘەدا ﯾﺎوەری دەﻛەن و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﺑەﺧﺖ ﯾﺎوەری دەﺑێ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺎﻧەوە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚچ ﺑﯚﻛﺮاو ﭘــێ دەدرێ و ﺑەوە ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دەرﭼﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﻋەدەﻣــەوە ﺑﯚ وﺟﻮود دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت. دووەم ﻛﯚﭼــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ، ﺋــەم ﺟﺎرەﯾــﺎن ﺑەﺗەﻧﯿﺎﯾە ﻧەك ﺑەﻛﯚﻣــەڵ ،ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯿەﺗــﯽ ﻟە دﻧﯿــﺎی ﺗەﻧــﮓ و ﺗﺎرﯾﻜــﯽ ﻧﺎو رەﺣﻤﯽ داﯾﻜەوە ﺑﯚ ﻧﺎو دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﭘﺎن و ﺑەرﯾﻨﯽ ﺳــەرزەوی، ﺑــەو ﻛﯚﭼــە ﺋﯿﺘــﺮ دەﺑێﺘــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و رەﻗەﻣێــﻚ ﻟەﻧﺎو
ﺋﺎﻣﺎری ﺣەﺷــﺎﻣﺎﺗﯽ ﺳەرزەوﯾﺪا و ﭘــﺎش ،ﯾــﺎن ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ زﻧﺠﯿﺮەﯾــەك ﻛﯚﭼــﯽ ﺑﺎﯾﯚﻟﯚژی و ﺳﯚﺳــﯿﯚﻟﯚژﯾﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ،ﻟە ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣــﺎن و داوﻧەرﯾﺖ و زاﻧﺴــﺖ و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ﺋﺎﻣﺎدە دەﺑــێ ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﻛﯚچ. ﻛــﯚچ ﺣەزی ﻣﺮۆڤ ﺑــﯚ ﮔەڕان و ﮔــﯚڕان و ﻧﻮێﺒﻮوﻧــەوە و ﺑەﺧﺘەوەری ﺑەرﺟەﺳﺘە دەﻛﺎت و ﺑە ﭘﺎڵﻨەر و ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺟﯿﺎواز، ﭼﺎك ﺑێ ﯾــﺎن ﺧــﺮاپ ،ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ رەﻧﮕــە ﻟێﺮەﯾﺸــەوە ﺑێ ﻛﯚچ ﺳــەرەﺗﺎ و ﺳــەرﭼﺎوەی زۆر ﻟە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﻣێﮋووﯾﯿە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑــﻮوە .زۆر ﻟــە ﺷــﯚڕش و راﭘەڕﯾﻨــەﻛﺎن ﺑــە ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕ و ﯾﺎﺧﯿﺒــﻮوەﻛﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮدووە .ﺋەﮔەرﭼﯽ زۆرﺟﺎر ﻛﯚچ رووداوی دڵﺘەزێﻦ و ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﻣﺮۆﯾﯿﺸﯽ ﻟەﮔەڵﺪاﯾە ،ﺑەم ﺋﯿﺘﺮ ﺋەوە ﻗــەدەری ﻣﺮۆﭬە وەك ﭼﯚن ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺋێــﺶ و ژاﻧــﯽ داﯾــﻚ دەﺑــێ، ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺧﻮێــﻦ و ﻓﺮﻣێﺴــﻚ و ﺋﺎھﻮﻧﺎڵە و زرﯾﻜەی ھــەزاران ﻛەﺳــﯽ ﻟێﻘەوﻣــﺎو دەﺑێﺖ. ﻛﯚﭼﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺋﯿﺴــﻼم و ھﺎوەﻧﯽ ﻟە ﻣەﻛﻜەوە ﺑﯚ ﻣەدﯾﻨە وەرﭼەرﺧﺎﻧێﻜــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ و
ﺳە ﻧﮓ
108
ﺳــەرەﺗﺎی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧەﺧﺸــەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑــﻮو ،ﻛە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆﯾﺶ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻣﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﺋــەو رووداوە ﻛﺮاوەﺗــە ﺑﻨﺎﻏەی ﺳﺎڵﻨﺎﻣەی ﻛﯚﭼﯽ. ﻛﯚﭼﯽ ﺗﯿﻤەﻛەی ﻛﺮﯾﺴــﺘﯚﭬەر ﻛﯚڵﯚﻣﺒﺲ ﻟە ﺳەدەی ﭘﺎزدەﯾەﻣﺪا و دۆزﯾﻨەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﺮدە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﻧﻮێﻮە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘەﻻﻣــﺎرە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷــﻜﺮی ﮔەورەی ھێﺰ و وﺗە زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﻛﯚن و ﻧﻮێﺪا، ﻛە رێــڕەوی ﻣێﮋووﯾﺎن ﮔﯚڕﯾﻮە، وەك ﭘەﻻﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻓەﺗﺢ و ھێﺮﺷــﯽ ﺧﺎﭼﭙەرﺳﺘەﻛﺎن و ﺷــﺎوی ﻣەﻏــﯚل و ﺗەﺗﺎرەﻛﺎن و ﭘﺎﺷــﺘﺮﯾﺶ وﺗﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺰﻣــﯽ ﻧــﻮێ ﺑﯚ ﺳــەر ﮔەﻻن و وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھەر دەﭼێﺘە ﺧﺎﻧەی ﻛﯚﭼﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵەوە. ﻛﯚﭼــڕەوی ﻣﻠﯿﯚﻧﯿــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەھﺎری 1991دا، دۆزی رەوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮدە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﺟﯿــﺎواز و ﻧــﻮێ و ﺳــەرەﺗﺎی داﻣەزراﻧﯽ ﻗەوارەی ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردی. ﻛﯚﭼﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵﯽ ﻛﯚﺳﯚﭬﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﺳــﺘەﻣﯽ ﺳﺮﺑەﻛﺎﻧەوە ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﺪا ﺧەوﻧﯽ ﺋەو ﮔەﻟەی ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑەدی ھێﻨﺎ. ﻛﯚﭼــﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵــﯽ دەﯾــﺎن ھــەزار ﻻوی ﻛﻮرد ﺑــﯚ ﺋەوروﭘﺎ ﻟــە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺳــەرﺑﺎری
ﻣەﺳﺮوور ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺗﯿﯚری دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﻛێ ﻟە ﭘﺸﺘﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن؟ ﺑﯚﭼﯽ ﻟەﻧﺎو ﺗﯿﯚرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺗﯿﯚری دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺎﯾەﺧــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻟــە ﺗﯿﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھەﯾە؟ ﺋەم ﺗﯿــﯚرە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە چ ﻣﯿﺘﯚدێﻚ دەدات ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟە دﯾﺎردە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ؟ ﺑﯚﭼــﯽ ﺑــەﻻی ﺋــەم ﺗﯿــﯚرەوە داڕێﮋەراﻧــﯽ ﺑڕﯾــﺎر ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺗەواوﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ وت ھەﯾە؟. ﻟــەدوای دووەم ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەوە ،ﺗﯿﯚرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرەﺑــەرە ﺑــەرەو ﻓﺮاواﻧﺒﻮون و ﻟەﺳــەرﭘێ وەﺳــﺘﺎن دەﭼﻮون و ھەرﯾەﻛــە و ﺋﺎرﮔﯿﯚﻣێﻨﺘــﯽ ﺑەھێﺰﺗــﺮی دەﺧﺴــﺘەروو ﺑــﯚ ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﯿﯚرەﻛــەی .ﺋــەوەی ﺑــەﻻی ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﺟێــﯽ ﺑﺎﯾــەخ ﺑــﻮو ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺗﯿﯚری دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر )De- (cision Making Theoryﺑــﻮو. ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەدا ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﻛﺎری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎت و ﻛﻮﻧﺴﻮڵەﻛﺎن ،ﮔەڕاﻧە ﺑــەدوای ﺧﯚﻧﺰﯾﻜﺮدﻧــەوە ﻟــەو ﺳــەرﭼﺎواﻧەی ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﺑەدەﺳﺘە و ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟــە ﭘﺸــﺘﯽ دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرن ،ﻧــەك ﺗەﻧﯿﺎ داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر. ﺋەم ﺗﯿﯚرە ﭘێﯽ واﯾە ﭘێﻨﺢ ھەﻧﮕﺎو ھەن ﻛــە داڕێﮋەراﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﺑﯚ ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ دەﯾﺪەن.
ﯾەﻛەم ،ﻛێﺸەﻛە دﯾﺎری دەﻛەن، ﺟﺎ ﻟەﻻﯾەن ﻣﯿﺪﯾــﺎ ،ﭘﺎرﺗەﻛەﯾﺎن، ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ،ﯾﺎن ھەر ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺗــﺮی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑﺨﺮێﺘــە روو. دووەم ،ھەوڵ دەدەن ﻟە ﻛﯚﮔەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ وەرﮔﺮﺗــﻦ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﻛــﯚ ﺑﻜەﻧەوە و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻟەﺑــﺎرەوە ﺑﻜــەن. ﺳێﯿەم ،ﻟەم ھەﻧﮕﺎوە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﭘﯚﻟێــﻦ دەﻛــەن و ﭼﺎرەﺳــەر و ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭەﻛﺎﻧــﯽ دەﺧەﻧە روو. ﭼــﻮارەم ،ﺑڕﯾﺎرەﻛــە دەردەﻛەن داودەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻓەرﻣﯽ ﺳــەر ﺑەﺧﯚﯾﺎن .ﭘێﻨﺠەم ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪن و ﻓﯿﺪﺑﺎﻛﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧﺮێ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫﺎﺗﻮو راﺳﺖ ﺑﻮون ﯾﺎن راوێﮋﻛﺎرەﻛﺎن ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە ﺑﭙێﻜﻦ، ھەروەھﺎ ﺷــﻮێﻨەواری ﺑڕﯾﺎرەﻛە دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ. ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮﯾــﻦ و ﺑەھێﺰﺗﺮﯾــﻦ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە .ﻟە ھەﻣﻮو ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا ﯾەﻛەﻣــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺑﻮوە. ﻟەم ﺧﻮﻟەﯾﺸــﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 40%ی دەﻧﮕﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە. ﻟە ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﺎﻧەدا ﺟڵــەوی دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەرێﻢ ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺋەم ﭘﺎرﺗەﯾە. ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ھەرێﻤــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚ
ﻛﯚﭼﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵﯽ ﻛﯚﺳــﯚﭬﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﺳــﺘەﻣﯽ ﺳــﺮﺑەﻛﺎﻧەوە ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﺪا ﺧەوﻧﯽ ﺋەو ﮔەﻟەی ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑەدی ھێﻨﺎ ﺟەرﮔﺒڕەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﻣﺮدﻧــﯽ ﺑێﻨﺎزاﻧــەی ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﺋﺎﻻن ﻛﯚﺑﺎﻧﯿﯽ ﺟﻮاﻧەﻣەرگ و ھەزاران ﺧێﺰاﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻟــەو ﺟــﯚرە، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە دەﺑێﺘــە ﺧﺎڵــﯽ وەرﭼەرﺧــﺎن ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺧەڵﻜەدا ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت وەك ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻣﻮﻓﺎرەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﻗــەدەر ھەر ﺋەو ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿە ﺑــﻮو ﺑە ﻛﻠﯿﻠﯽ ﻛﺮدﻧەوەی دەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺑەﮔەرﻣﯽ ﭘێﺸﻮازی ﻟێﻜﺮدﻧﯿﺎن. ﺗﺎﻣەزرۆﯾــﯽ ﺋەو ﺣەﺷــﺎﻣﺎﺗە ﺑﯚ
ﺋﺎزادەﯾﺶ ھەﺑێ و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺑﺒﻨە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑــﯚ ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑﯚ ﮔﺮووﭘە ﺗﻮﻧﺪڕۆﻛﺎن ﻟەو وﺗﺎﻧە. ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ وەﺳﻔﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﯚﭼە وەك دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ وﺟﻮدی و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﻧەك ﭘﯿﺎھەڵﺪاﻧﯽ، ﭼﻮﻧﻜــە وەك ﮔﻮﺗﻤﺎن دەﺷــێ ھەﻧــﺪێ ﻛــﯚچ وەرﭼەرﺧﺎﻧﯽ ﺧﺮاپ ﺑەرھەم ﺑێﻨێ ،چ ﻟە وﺗﯽ ﻛﯚچ ﻟێﻜﺮاو ﯾــﺎن ﻟە وﺗﯽ ﻛﯚچ ﺑﯚﻛﺮاو.
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
ﺑەﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ،ﺳــﻮﭘﺎ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەرێــﻢ )ﭘﯚﻟﯿﺲ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ھەواڵﮕﺮﯾﯿــەﻛﺎن(، دەزﮔــە ﻛەرﺗﯽ وزە ،داھﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﺒﮋاردن و ﭼەﻧﺪﯾﻦ دەزﮔــەی ﺗﺮی ﻓەرﻣﯽ و ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺋەم ﭘﺎرﺗەوە ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ. ﻟــەو وردﺑﻮوﻧەوەﯾەﻣــﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەم ﭘﺎرﺗە ﻛە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﺋﺎراﺳــﺘە دەﻛﺎت ،دەردەﻛــەوێ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔەﻧﺞ، ھەوێﻨﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧە. ﻣەﺳــﺮوور ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە رێﮕەی ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ و دوای ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی زۆر ﻟەﺑﺎرەی ﻛێﺸە و ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن ،ﺑﯿﺮ ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﺳەر و ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭫ دەﻛﺎﺗەوە .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑەھﯚی ﺑەھێﺰﯾﯽ ﭘێﮕەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە دەﺧﺮێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە ﻟە رێﮕەی دەزﮔە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە و ﺷــﻮێﻨەواری ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻻﯾەن داﻣەزراوەﻛﺎﻧەوە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ. ﺋەم ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ھەﻣﻮو ﺑڕﯾﺎرە داﻣــەزراوەی ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت .وەك دەزاﻧﺮێ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ دەﺳــەﺗﯽ ﺑﺎﯾــە ﻟــە وت. راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ھەواڵﮕﺮﯾﯽ
• ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS ھەرێــﻢ دەﻛﺎت و ﺑڕﯾــﺎر دەدات راﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎراﺳــﺘەوﺧﯚی ھەرێﻤﯿــﺶ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ و راﺳﺘەوﺧﯚ .ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳــەرﺑﻜەوێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟەڕووی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﮕﺮی زاﻧﺴﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ،ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗەﻛەﯾە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺳەرۆك ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر زۆرﺑەی ﺋەو زۆر دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﺎﻧەﺗﺮە و ﮔەﻟﯿﺶ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﺋــەم ﭘﺎرﺗە ﻟە ﺋەﻣە ھەڵﺪەﺑﮋێﺮێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣــەت داﯾﻤەزراﻧــﺪوون ،ﺋەم ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑەھــﯚی ﺋەو دەﺗﻮاﻧــێ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﺶ ﭘەروەردە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿە ﻛﻮرداﻧەﯾەی وەرﺑﮕﺮێﺖ ﻟــە داﻣــەزراوەﻛﺎن .ھەﯾەﺗــﯽ ،ﻧﺎﻛەوێﺘــە ژێﺮﺑــﺎری ﺑەھــﯚی ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھﯿﭻ ھەڕەﺷــە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ھەرێﻤــەوە ،ﻣەﺳــﺮوور ﺑﺎرزاﻧﯽ دراوﺳێﻜﺎن و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺷﻜﯚی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺧﯚی و ﻧەﺗەوەﻛەی ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ .وەك ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗەﻛە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت .ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ھەﻣﯿﺸــە ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﺸــﺎر وەك ﻟﯚﺑﯿــﯽ ﺟﻮوﻟەﻛــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ﻟەﺳەر ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﯾﺎﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت و ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘەﻛەﻛە ﭼەك ﻟەﺳەر ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەم وﺗە ﺑەڕێﻮە دەﺑــﺎت .ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑەﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻣﯿﺤﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕی دژی داﻋﺶ دەوڵەﻣەﻧﺪﯾــﯽ ﭘﺎرﺗەﻛەﯾــەوە، دەﻛﺎت و ﺑڕﯾــﺎری ﺟﻤﻮﺟﯚڵــﯽ ﺋــەم ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎﻛەوێﺘە ژێﺮ ﭘێﺸﻤەرﮔە دەردەﻛﺎت ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھﯿــﭻ ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ ﻟەوەی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ وەرﮔﺮﺗﻦ و ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾــﺎرەﻛﺎن داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك دەدات ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە و ﻣەﺷﻘﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﻛﺎت .ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﮕەی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑێﺖ .ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەرەوەی ﭘﺎرﺗەﻛەی ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺑە ”ﭘﯿﺎوی رۆژە ﺳــەﺧﺘەﻛﺎن ﯾﺎن دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ دەرەوەی ﺑڕﯾﺎرە ﺳەﺧﺘەﻛﺎن“ی دەﻧﺎﺳێﻨﻦ. ﻟە ﺑــﻮاری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ رێﺰ ﻟەو وت ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎن ﺑﺒﺎﺗەوە. ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەی دواﯾﯿــﺪا ،ﺗﻮاﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرە دەﮔﯿﺮێ ﺑڕﯾــﺎری ﺷﻜﺴــﺖ ﭘێﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو و ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ھەﯾە .ﺑﯚ ﻓﺸﺎرەی ﻟەﺳــەر ﭘﺎرﺗەﻛەی ﺑﻮو ﻧﻤﻮوﻧە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑەﻓەرﻣﯽ ﺑﺒﺎﺗە ﺳــەر .ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻣﯿﻮاﻧــﺪاری ﻛــﺮد و ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ھێﻨﺎ ﻟە ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎﺳﺎی وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻟــەم ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ .ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺑەﮔﺮﻧﮕﯿﯿــەوە ﺳــەﯾﺮی ﺋــەم دەﻛــەم ﻟە ﮔــﺮەوی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﯾﺎن دەﻛﺮد.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
108
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮور
ﻛﯚﭼﯽ وەرﭼەرﺧﺎن
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (109ﭼﻮارﺷەم2015/ 9/ 9 ،
ﻣﻠﯿﺎرێﻚ دۆﻻر ﻟە ﺟﻠﯽ ژێﺮەوە
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺋەم ﺋﺎﻓﺮەﺗە ھﯚﻛﺎری ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی رۆﻧﺎڵﺪۆ و ﺷﺎﯾﻚ ﺑﻮو
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
wishe@wishe.net
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
15 10
11
ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻋەﻟﯽ ﭘﻮور: ﻛەس ﻧﯿﯿە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻢ ﻟێ ﺑﻜﺎت