ﭘﺎرﺗﯽ ،727ﯾەﻛێﺘﯽ 395و ﺧﯚﺑەﺧﺶ 101ﺷەھﯿﺪ
ﮔﯚڕان ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺑە ژﻧﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رەوا ﺑﯿﻨﯿﻮە ﻟە دوای ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧەوەی ﺑەﺷێﻜﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ژﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان رەﺧﻨە ﻟە ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن دەﮔﺮن ﺑەوەی ﭘەراوێﺰی ﺧﺴﺘﻮون، ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟە ﻛﯚی 31ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮاوە ﺑﯚ ﮔﯚڕان ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ژن داﻧﺮاوە .ﺷﻠێﺮ ﻣەﺣﻤﻮود ،ھەڵﺴﻮوڕاوی دﯾــﺎری ژﻧﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ،دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺑەردەم ھێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎ و ﭘێﮕەی ژن ﻟە ﺑەردەم ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳﯿﺎرداﯾە“.
9
ﺑەﭘێﯽ دواﯾﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎری وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﻛﯚی ژﻣﺎرەی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺷەھﯿﺪ ﻟە ﺷــەڕی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ھەزار و ،223ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە 727ﺷەھﯿﺪ ﺳەر ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون395 ، ﺷەھﯿﺪﯾﺎن ﺳەر ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 101 ،ﺷەھﯿﺪﯾﺶ ﻟە ﺧﯚﺑەﺧﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮوە..
2
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺳﯿﺨﻮڕﯾﯽ ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ھەوﻟێﺮ ﮔﯿﺮان
ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮور ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﻟە ﻗەﻧﺪﯾﻠەوە ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﮔﻮاﺳﺘەوە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ھەدەﭘە ﺷﻜﺎﯾەوە ،ﺋەوەﯾﺶ وەك دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەرووی ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ. ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ھەدەﭘە ﺑە ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧﻦ ،ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﺋەﮔەر ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی دوای ھەڵﺒــﮋاردن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑێﺖ ،ﻛﻮرد ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻟە ﻗەﻧﺪﯾﻠەوە ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﮔﯚڕێﺖ. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 3
ﻧﯿﻮەی ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗەوە
ﭘﯚﺳــﺘە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 120 ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺋﯿﺪارﯾﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﻮەی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧە ﯾەﻛﻼ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺶ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەدەن ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻟە ﺑەردەم ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﺳﻜﺪاﯾە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 5
ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق:
ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﯽ ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﻧەھﺎﺗﻮوە ﺳەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ،ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳە ھەڵﻮاﺳﺮاوەﻛﺎن ،ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت .ﺟﺒﻮوری ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﺑەﻏــﺪا و ھەوﻟێﺮدا ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﻧەھﺎﺗﻮوە“ .ﺋەو ،ﭘێﯽ واﯾە دوای ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ، ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ﻧﺎوﭼە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن، ﭘێﺸﻨﯿﺎز و ﭘڕۆژەی ﻧﻮێﯿﺎن دەﺑێﺖ. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 3
ﻧﺮﺧﯽ ﺷﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن % 50داﺑەزﯾﻮە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺳﯿﺨﻮوڕی ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە دەورووﺑەری ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﮔﯿﺮاون .ﺋەوان ،داﻧﯿﺎن ﺑە ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﻧﺎوە و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛە وﯾﺴﺘﻮوﯾﺎﻧە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرەی ﺟەﻧﮕﯽ دژی داﻋﺶ ﺑﯚ ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﺋێﺮان ﺑﮕﻮازﻧەوە .ﮔﺮووﭘەﻛە ﻟە 7ﻛەس ﭘێﻜﮫﺎﺗﻮوە.
6
16 18
ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎزى:
ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛڕﯾﺎر و ﺧﻮێﻨەری ﮔﯚواری ﺳﺮوە ﺑﻮون
ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەﻻی ﺷﯿﻌەدا ﺑﺎﯾﺎﻧﺪاﯾەوە
ﻣﺎﺟﯿﺪ ﻧﻮوری
واﻗﯿﻌﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺑﻨﻜەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە رۆژھەت ﻧﺎﮔﯚڕدرێ
6
ھەﻧﺪێﻚ ﻣﺎڵﭙەڕ دەﺳﺘﯽ دەڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﺘەوەڕا ﺑەﺳﺘﻮوە
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ دەﺳــﺖ و ﭘێﯽ ﻛﺎﺳﺒﻜﺎراﻧﯽ ﺑەﺳﺘﻮوە ،ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺟﺎران ﺑە ﮔﻮﻟﻠەﯾﺶ دووﻛﺎﻧێﻚ ﺑﯚ ﻛﺮێ دەﺳﺖ ﻧەدەﻛەوت ،ﺋێﺴﺘە ﭼﯚڵ ﻛﺮاون و ﻻﻓﯿﺘەی ﻛﺮێﯿﺎن ﭘێﺪا ھەڵﻮاﺳﺮاوە .ھەرﭼەﻧﺪە ﻛﺮێ ﻧﯿﻮەی ﺟﺎراﻧە ،ﺑەم ﻛەم ﻛەس ھەﯾە ﺳەرﻛێﺸﯿﯽ ﺋەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿە ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺷێﻚ ﻟە دووﻛﺎﻧﺪاران ﺧەرﯾﻜﯽ ﭘێﭽﺎﻧﺪﻧەوەی ﺑﺎرﮔە و ﺑﻨەﯾﺎﻧﻦ. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 13
راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 4
12
رووداوەﻛﺎن ﻟە دەرەوەی ﺷﺎرن و ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺷﺎردا
8
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
231ﻣﻠﯿﺎر و 200ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﮔەﻧﻢ 5 ،ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻨەوەی ﻣﯿﻦ و ﻧﺰﯾﻜەی 10ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﺣەج و ﻋﻮﻣﺮە 289 ،ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸە ﻣﻮڵﻜﺪارﯾﯿەﻛﺎن و ﺗﺮﻟﯿﯚﻧێﻚ و 265ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ھﺎوردەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن ﻛە دەﺑﻮو ﺑەﻏﺪا ﺑﯿﺪاﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻧەﻧێﺮدراوە.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
”وﺷە“ ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺣﺰﺑﯿﯿﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﭘﺎرﺗﯽ ،727
وﺷە /ھەوﻟێﺮ دوای ﺋــەوەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە 40ﻣﯿﻦ ﺳــﺎڵﻮەﮔەڕی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺪا ،زۆری ژﻣﺎرەی ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺷەڕ دژی داﻋﺶ وەك ﺷــﺎﻧﺎزی ﺧﺴﺘە ڕوو” ،وﺷە“ ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا ،ژﻣﺎرەی ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺣﺰﺑﯿﯿﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت. ﺑەﭘێﯽ دواﯾﯿﻦ ﺋﺎﻣــﺎری وەزارەﺗﯽ ھەڵە و ﺑــە ﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﻛــﯚی ژﻣــﺎرەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺷــەھﯿﺪ ﻟە ﺷەڕی ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان دژ ﺑــە ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ھەزار و ،223ﻟەو ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە. ژﻣﺎرەﯾە 727ﺷــەھﯿﺪ ﺳــەر ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻟێﮋﻧەی ﻛﺎروﺑﺎری رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺷــەھﯿﺪان و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون 395 ،ﺷەھﯿﺪﯾﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ،ﺋەو ﺟﯚرە ﺳەر ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷەﯾەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﯾﺎدەﻛەﯾﺪا ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن101 ، ﻛﺮدی ﮔﻮاﯾە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺷــەھﯿﺪی ﺷــەھﯿﺪﯾﺶ ﻟە ﺧﯚﺑەﺧﺸەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺷــەڕی ﺣــﺰب و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داﻋﺶ ﻟە ﺣﺰﺑەﻛەﯾەﺗﯽ ،ﺑە ﺧﺮاپ ﻣەﺣﻤﻮود ﻋﻮﻣەر:
ﯾەﻛێﺘﯽ 395و
ﺧﺮاﭘــە و ﭘەﻟﻜێﺸــﻤﺎن دەﻛﺎت ﺑــﯚ دوورﻛەوﺗﻨــەوە ﻟــە ﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو، ھەروەھﺎ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ھێﺰەﻛﺎن و ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﻜﺮدﻧﯽ ھێــﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ .ﻋﻮﻣەر ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە ﻛە ﺋەو ﮔﻮﺗﺎراﻧە ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ 70و 80دەﺑﯿﺴﺘﺮێ ﻛە دوو ھێﺰی ﺣﺰﺑﯿﻦ و ھەوڵ دەدرێ رێﻚ ﺑﺨﺮێﻨەوە ،ﺑەم ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﻮوە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەو رۆڵە دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە و ﺑﻜﺮێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ. ”ﺋﻮﻣێﺪ دەﻛەم ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەﺷــﺎﻧەی ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟە ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ دەﻛﺮد ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗەواوی ﯾەﻛێﺘﯽ وەك ﺣﺰب ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑﻦ،
ﺋەو ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿەی ﻛە ﺋەوەﻧﺪە ﺷەھﯿﺪی ﭘێﺸﻤەرﮔە ھﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﺧﺮاﭘە و ﺑە ﺟﯚرێﻚ زﯾﺎن ﺑە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﮔەﯾەﻧێ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑﻮوە، ﻟــە ھەﻣﺎن ﻣــﺎوەی ﺷــەڕدا 84 ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑێﺴەروﺷﻮێﻨﻦ و ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەﯾﺶ 17ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺎن ﺳەر ﺑە ﯾەﻛێﺘﯿﻦ. ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﺷــەھﯿﺪ ﺑە
دەزاﻧێﺖ و ﭘێــﯽ واﯾە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ دەﺑێ ﻟەﺳــەر دوورﻛەوﺗﻨەوە ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻣەﺣﻤــﻮود ﻋﻮﻣــەر ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺋەو ﺟﯚرە ﮔﻮﺗﺎرە ﺗەواو ﺣﺰﺑﯿﯿﺎﻧەﯾــە و ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر
ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن ﺑﺎﺷــە ﻟەﺳەر ﺋەوەی ھێﺰێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑەﻧﺎوی ﺳﻮﭘﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێ ،ﺑەم ﺋــەو ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿەی ﻛــە ﺋەوەﻧﺪە ﺷــەھﯿﺪی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھــﯽ
ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە ،ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺧﺮاﭘە و ﺑە ﺟﯚرێﻚ زﯾﺎن ﺑە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺑﮕــﺮە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ دەﺑێﺖ“. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوەش دەﻛﺎت ﻛە دەﻛﺮێ ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨﺮێ ﺑەوەی ھەوڵ ﺑﺪرێ ﺑە رێﻨﻤﺎﯾﯽ ﯾﺎﺧﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە، رێﮕﺮی ﻟــەو ﺟــﯚرە ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿە ﺑﻜــﺮێ و ھﯿﭻ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾەﻛﯽ وا ﻧەﻛــﺮێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﺰب ﺷەھﯿﺪی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە ﺷەھﯿﺪی ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻨﺎﺳێﻨێ ،ﻧەك ﺣﺰﺑەﻛەی. ﻛﻮرد ﻟە ﻣێﮋووی ﺧﯚﯾﺪا ﺑەردەوام ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ داوە و ﺳــﺘەﻣﯽ ﻟــێ
ﺧﯚﺑەﺧﺶ 101
ﻛﺮاوە ،ﺑــەم ھەرﮔﯿﺰ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻧەﺑﻮوە ﻟــەوەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی دۆزەﻛــەی ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ. ﺋەﻧﻮەر ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑﺮﯾﻜﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔەی وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،وەك وەزارەت ھــەر ﺷەھﯿﺪێﻜﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ ﯾﺎن ھەر ﺷەڕێﻜﯽ ﺑەرﮔﺮی
ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــەھﯿﺪ دەﺑێﺖ ،وەك ﺷەھﯿﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەژﻣﺎری دەﻛەﯾﻦ“. ﻋﻮﺳــﻤﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە، وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧــﺎوی ھەر ﺷــەھﯿﺪێﻜﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە وەك ﺷــەھﯿﺪی ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت ،ھﯿﭻ ﺟﯿــﺎﻛﺎری و ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەك ﻟــە ﺷەھﯿﺪی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە
ﺑﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺶ وا ﺑﺎﺷە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە دوور ﺑﮕﺮن ﻟەو ﺟﯚرە ﺑﺎﻧﮕەﺷــﺎﻧە، رەﻧﮕە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺣﺰﺑێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﻦ ،ﺑەم وەك ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻧەﭼﻮوﻧەﺗە ﺑەرەی ﺷــەڕ ،ﺑەڵﻜــﻮ وەك ﻛﻮرد ﺷەڕی ﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە دواﺟﺎردا ﺋەوﯾﺶ رۆڵەی ﺋەو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەﯾە و ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوە“.
ﺋەﻧﻮەری ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن:
ھەر ﺷەھﯿﺪێﻜﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ ﯾﺎن ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷەھﯿﺪ دەﺑێﺖ، وەك ﺷەھﯿﺪ ھەژﻣﺎری دەﻛەﯾﻦ
ﺑەﻏﺪا 43ﺗــــﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗەرزدارە وﺷە /ﺑەﻏﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﭘﺘﺮ ﻟــە 43ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎر ﻗــەرزداری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺟﯚراوﺟــﯚر ،رادەﺳــﺘﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧەﻛــﺮدووە .ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــێﻚ دەڵــێ ﺋەﮔــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە ﺑﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ،دەﺗﻮاﻧــێ ﺳﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت و ﭘﺎرەﻛە ﻟە ﺑەﻏﺪا وەرﺑﮕﺮێﺘەوە ،ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﻛــە ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗەواوی دەﺑﻮوژێﻨێﺘەوە. ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2004وە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳﺎڵﯽ ،2012ﺑە ﺑڕی 455 ﻣﻠﯿﺎر و 400ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎر ﻣﺎﻓﯽ داراﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﺘــﺮۆ دۆﻻر ﺧﻮراوە و ﻟە داھﺎﺗﯽ ﮔﻮﻣﺮﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011 و 2012رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەﻏــﺪا ﻛــﺮا ،ﺑــەوەی ھــەر دەروازەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوری ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ و وﺷــﻜﺎﯾﯽ و دەرﯾﺎﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺘەوە، داھﺎﺗەﻛەی ﺑﯚ ھەﻣــﺎن ﭘﺎرێﺰﮔە ﺑێﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ
ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق:
ﺑڕی 9ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن و 206ﻣﻠﯿﺎر و 856 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻟە ﺑﻮدﺟەی وەزارەﺗﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻛە دەﺑﻮو ﺑە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﺪرێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق دﯾﻨﺎرێﻜﯿﺸﯽ ﻧەداوە. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﻮو داھﺎﺗەﻛەی رەواﻧەی ﺑەﻏﺪا ﻛﺮدووە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ،ﻟە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛﯿﻤەﯾﺶ ﺑڕی 5ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 741ﻣﻠﯿــﺎر و 854 ﻣﻠﯿﯚﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﻞ
دراوەﺗەوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن زۆرﺟﺎر ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟــەی ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ھەڵﺒــﮋاردن داﺑﯿــﻦ ﻛــﺮدووە، ﺑەم دوای ھەڵﺒﮋاردن ،ﭘﺸــﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻧێﺮدراوە ﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺳەرژﻣێﺮی ﺑڕە
ﭘﺎرە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاوە ﻛە ﺑەﻏﺪا ﺋەوﯾﺸﯽ ﻻی ﺧﯚی ﮔﻞ داوەﺗەوە. ھەروەھﺎ ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ دەرﻣﺎن ﭘﺸﻜﯽ ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟــە % 17ﺑــﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧێﺮدراوە. ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﻧەﺟﯿﺐ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەﯾﺨﺎﺗە روو 231 ،ﻣﻠﯿﺎر و 200ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨــﯽ ﮔەﻧﻢ5 ، ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨــﺎر ﺑــﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻨەوەی ﻣﯿﻦ و ﻧﺰﯾﻜــەی 10ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﺣــەج و ﻋﻮﻣــﺮە 289 ،ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨــﺎری ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــە ﻣﻮڵﻜﺪارﯾﯿــەﻛﺎن و ﺗﺮﻟﯿﯚﻧێــﻚ و 265ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎری ھــﺎوردەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن ﻛە دەﺑﻮو ﺑەﻏﺪا ﺑﯿﺪاﺗــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻧەﻧێﺮدراوە.
ﺑەو ﭘێﯿە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو ﻟە ﻧێﻮان ﺳــﺎﻧﯽ 2004ﺑﯚ 2012ﺑﯿﻨێﺮێﺖ و ھێﺸﺘە ﻧەﯾﻨــﺎردووە 27 ،ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 21 ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە. ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺧەرﺟﯿﯿــە ﺳــﯿﺎدﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑــڕی 9ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن و 206ﻣﻠﯿــﺎر و 856ﻣﻠﯿــﯚن زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ:
ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺎرەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧەﻧﺎردووە، ھەﻧﺪێﻚ ﭘــﺎرەی ﺑەﻏﺪاش ﻟەﻻی ھەرێﻤە ﻛــە ﻧەﮔەڕێﻨﺪراوەﺗەوە. ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ دەڵێﺖ ﺑڕی ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرێﻢ ﺑﯿﺪاﺗــەوە ﺑەﻏــﺪا ،زۆر ﻟــەو ﺑڕە
رۆڵﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا زۆر ﻻواز ﺑﻮوە. دﯾﻨــﺎر ﻟــە ﺑﻮدﺟــەی وەزارەﺗﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻋێﺮاق ﻛــە دەﺑﻮو ﺑە ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﺪرێــﺖ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق دﯾﻨﺎرێﻜﯿﺸﯽ ﻧەداوە .ﺟﮕەﻟەﻣە ﻟە ﺑﻮدﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ، ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن ،ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و دەﺳﺘەی ﻧەزاھە و ﭼەﻧﺪ ﺑﻮارێﻜﯽ ﺗﺮ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 106ﻣﻠﯿﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەدراوە. ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ﺑەﻏﺪا ﺑڕی 16ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧەﻧﺎردووە ،واﺗە ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2004ەوە ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑەﻏﺪا 43ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮاردووە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺑﯚ ھەرێﻢ
ﭘﺎرەﯾە ﻛەﻣﺘﺮە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەﻏﺪا ﺑﯿﺪاﺗەوە ھەرێﻢ. ﻟە دواﯾﯿﻦ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق و ھەرێــﻢ ،ھــەردووﻻ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑەوەی ﻟێﮋﻧەﯾەك ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﺮێ ﻟــە ﭼﺎودێــﺮی داراﯾﯽ ھەردووﻻ ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﺮێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋەﮔــەر ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﻻی ﯾەﻛﺘﺮە ،ھەردووﻻ ﺑﯿﮕەڕێﻨﻨەوە، ﺑــەم ھێﺸــﺘە ﺋــەو ﻟێﮋﻧەﯾــە ھەﻧﮕﺎوی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧەﻧﺎوە. ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێ ﻟە دادﮔەی ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﺳــﻜﺎ ﻟــە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت .زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ،دوای ﻛﺮدﻧەوەی دۆﺳﯿە و
ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە دۆﺳــﯿەﻛە ،دادﮔﺎ ﺑڕﯾــﺎری ﯾەﻛﻼﻛــەرەوە دەدا و ھەرﻛﺎﻣێﻚ ﭘــﺎرەی زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﻻی ﺋــەوەی ﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﻧﺎﭼــﺎرە ﭘﺎرەﻛە ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﻣﺎﻣەڵــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺧــﺮاپ ھەژﻣﺎر دەﻛﺎت و دەڵێــﺖ ،ﻛﻮرد ﻟە دوای 2003ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرە زۆرەی ﻻی ﺑەﻏﺪا ﮔﻞ دراوەﺗەوە، ﺑﯚﯾە ﺋەوە واﺗﺎی ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە رۆڵﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا زۆر ﻻواز ﺑﻮوە. دﻛﺘﯚر ﺳەﺑﺎح ﺧﯚﺷﻨﺎو ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﮔەر ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕەڕێﻨﺪرێﺘەوە ،ﺋەوا دەﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷــێﻮﯾەﻛﯽ زۆر ﺧێﺮا ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒﻮوژێﻨێﺘەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺋەﮔەر ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺎرەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺟﯚراوﺟﯚر ﻧەدەﻧﺎرد ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ەوە ﺑە ﯾەﻛﺠــﺎری ﺑﻮدﺟــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی و ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸەوە ﺑە ﭘﭽڕﭘﭽڕ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رەواﻧە ﻛﺮدووە.
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮور ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﻟە ﻗەﻧﺪﯾﻠەوە ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﮔﻮاﺳﺘەوە وﺷە -ھەوﻟێﺮ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ھەدەﭘە ﺷــﻜﺎﯾەوە ،ﺋەوەﯾــﺶ وەك دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەرووی ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ .ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ھەدەﭘە ﺑە ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧﻦ، ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺋەﮔەر ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎی دوای ھەڵﺒﮋاردن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑێﺖ ،ﻛــﻮرد ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻟە ﻗەﻧﺪﯾﻠەوە ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﮔﯚڕێﺖ. ﻟــە 7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو ،ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮔەﻻن ﻛە ﺑە ﻧﺎوە ﻛﻮرﺗﻜﺮاوەﻛەی ھەدەﭘــە دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ ،ﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ % 10ﺗێﭙــەڕ ﺑﻜﺎت و رێــﮋەی % 13ی دەﻧﮕــەﻛﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑــﻜﺎت ،ﺋــەوەش ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔەورەﯾە ﻟەﻣەڕ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑە ﻛﺮاﻧەوەی دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑە رووی ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دادەﻧﺮێﺖ. ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان ﺋەﮔــەر دوای ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛــەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ وﺗەﻛە ﻟەﺑــﺎر ﺑێﺖ و ھەوڵەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳــەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﭼﺎرەﺳــەری ﭼڕﺗﺮ ﺑﻜﺮێﻨەوە، ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻛــﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرەو ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەدەﻧﯽ دەڕوات. ﻧﺎزم ﻋەﺑﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ
”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘەﻛەﻛە ﭘﺘﺮ ﻟە 30ﺳــﺎڵە ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری دەﻛﺎت” ،ﺋەم ﺧەﺑﺎﺗــە رەواﯾە و ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻜﯽ ﺑەش ﺧﻮراوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛــﻮرد وەك ھﺎووﺗﯿﯽ ﭘﻠە دوو ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵ ﻛﺮاوە و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﺸــﯽ ﻟێ ﺳەﻧﺪراوەﺗەوە“. ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن-ﭘەﻛەﻛە و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە، ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﺑﺮدووە، ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔــەر دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ زەﻣﯿﻨەﻛە ﺑڕەﺧﺴــێﻨﻦ، ﻛــﻮردان ﭘﺸــﺖ ﻟــە ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﭼەﻛــﺪاری و روو ﻟــە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەدەﻧﯿــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛەن ،ﺑــەم ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻣﺘﻤﺎﻧە ھەﯾە. ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەدارە ﭘێﯽ واﯾە، ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﭘەﻛەﻛە و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەی و ﺋﯿﻤﺮاڵﯽ
و ھەروەھــﺎ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ھەﯾە ،رێڕەوەﻛە ﺑەرەو رێڕەوێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧە و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧە ھەﻧﮕﺎوی ﻧﺎوە ،دوای ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ % 10ﯾﺶ ﻟەﻻﯾەن ھەدەﭘــەوە ھﺎوﻛێﺸــەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺑەرەو ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣەدەﻧﯽ رەوﺗﯽ ﺧﯚی وەردەﮔﺮێﺖ. ﻋەﺑﺪو زﯾﺎﺗﺮ رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﺋەو ﺧەﺑﺎﺗــە ﭼەﻛﺪارﯾﯿەی ﭘﺘﺮ ﻟە 30ﺳــﺎڵە ﺑەردەواﻣــە ،ﺑەرەو ﺋەوە دەﭼــێ ﻣﺎﻓەﻛﺎن ﺑە رێﮕەی ﺳﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان و ﺋﺎﺷﺘﯽ و دەﻧﮕﯽ ﺷەﻗﺎم ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەﮔــەر ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕەﻧە ﺋەو ﺑﺎوەڕەی ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە و دﯾﺎﻟــﯚگ ﻣﺎﻓــە رەواﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەدەﺳــﺖ دێﺖ، ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎخ و ﭼەﻛﺪاری ﻧﺎﻛﺎت“. ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە دەڵێ” ،ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﺋــەو ﻣﺎﻓە ﺑــە رێﮕەی ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە و دﯾﺎﻟﯚگ و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯿﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێــﺖ ،ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺑﺎﺷﺘﺮە“. زۆرﯾﻨەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ھەدەﭘە ﺑــە ﮔﺮﻧــﮓ و ھەﻧﮕﺎوﻧــﺎن ﺑــﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەزاﻧﻦ ،ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ
ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەﮔەر زەﻣﯿﻨەﺳــﺎزی ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻛــﻮرد ﭼﯿﺘﺮ دەﺳــﺖ ﺑە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەدەﻧﯽ دەﻛﺎت. ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ھەدەﭘە زۆر ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو ،ﻛــﻮرد ﺑە ﻧﺎﭼــﺎری ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﺑﺮدووە، ﺋەﮔەر دەرﻓەﺗﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەﺑــێ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻣەدەﻧﯽ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮێﺖ“. ﻋەﻟــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺋﺎﻣــﺎژە دەدا، ”ﺋەﮔــەر ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﻛﺮاﻧەوە ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﺒﯿﻨێ و ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﺋﺎراوە ﻗﺒﻮوڵ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە زۆر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﭼەﻛﺪاری و ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛــﻮرد ﻧــەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەھەر ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻓەﺗــﯽ وای ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴــێ ،ﭘﺎﺳــﺎوی ﻧﺎﻣێﻨێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﺧﯚی ﺑﮕﯚڕێ و ھەﻣﻮو ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗە ﺳەر ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺟەﻣﺎوەری و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯽ“. ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەدارە، ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ھەدەﭘە دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ % 10ﺗێﻚ ﺑﺸﻜێﻨێﺖ و ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧێﻜﯽ ﺑەھێــﺰی ﻛﻮرد ھەﺑێــﺖ ،ﻟە دوا ھەڵﺒﮋاردﻧــﺪا ﺋەوە ﺑــەدی ھﺎت، ﺑەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘە ﺑەدواوە
دەردەﻛەوێﺖ. ﻋەﻟــﯽ ھێﻤﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت دوای ھەڵﺒﮋاردن و ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ،% 10دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن و ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﭼﯚن دەﺑێ، ﺋەوە دواﺗﺮ دەردەﻛەوێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﺒــﮋاردن و ﺗێﻜﺸﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘە ،ﺧﯚی ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎﻣــﺮازە ﺑﯚ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ“. ﻟــە دوای ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛەی 7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــەوە ،ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑێﻨێﺖ، ﭼﺎﻧﺴێﻜﯽ ﮔەورەﯾﺶ ﻟە ﺑەردەم ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ھەدەﭘــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ھەﯾە ،چ ﺑە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗــﯽ ﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ھێﺰە ﺑﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯽ % 10ﺑــە ”دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺑﺎش“ دادەﻧێﺖ
و ﭘێﯽ واﯾە ﺋﯿﺘﺮ ھەدەﭘە دەﺑێ ﺑە ورﯾﺎﯾﯿەوە و ﺑە رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎف و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت. ﻋەوﻧــﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ھەرﭼەﻧــﺪ ھەدەﭘە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋێﻤە ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﻦ ،ﺑەم ﻛــﻮردن و دەﻧﮕﺪەراﻧــﯽ ﻛﻮرد دەﻧﮕﯿــﺎن ﭘــێ داون و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛــﺪاری و ﻣەدەﻧﯿــﯽ ﻟــەم ﭘێﻨﺎوەدا ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎف و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﺑەردەﺳــﺘﻤﺎﻧﺪا ﺑێــﺖ ،ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺋەوەﯾە ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﺒﻜﯚﺷﯿﻦ ،ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣــﺮازەﻛﺎن ﺑﮕﺮﯾﻨە ﺑەر و ﺳﺎزش ﻟە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻧەﻛەﯾﻦ“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﻣەڕ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﻣەﺑەﺳﺘەﻛەی رووﻧﺘﺮ دەﻛﺎﺗەوە و ﭘێﯽ واﯾە ھــەرﻛﺎت دەرﻓەﺗﯽ
ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﻛﻮرد ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﺮدووە، ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻟە ﻧﺎﭼﺎرﯾﺪا دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻛﺮدووە. ﺋەو دەڵێ” ،ﻛﻮرد ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻛﺮدووە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴﺘە ﻛﻮرد دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﯚ رەﺧﺴﺎوە ﺑەرێﮕــەی ﻣەدەﻧﯿــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ“. ھەدەﭘە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺧﯚی ﻟــە دوا ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺑــەدی ھێﻨــﺎ ،ﻛــە ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ % 10 ﺑﻮو ،ﻟێﺮە ﺑەدواوە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﮔەورەﻛە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺑﯿﻨێﺘەوە ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺋەﮔــەر ﺣﺰﺑە زاڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ زەﻣﯿﻨەﺳــﺎزی ﺑــﯚ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ و ﭼﺎرەﺳەری ﺗەواو ﺑﻜەن ،ﭼﯿﺘــﺮ ﻟەواﻧەﯾە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻛﻮرد ﻟە ﻗەﻧﺪﯾﻠەوە ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺑﮕﻮازرێﺘەوە.
ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت
ﺳەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق:
ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﯽ ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﻧەھﺎﺗﻮوە وﺷە /ﺑەﻏﺪا – راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺳــەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ،ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳە ھەڵﻮاﺳﺮاوەﻛﺎن ،ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت .ﺟﺒﻮوری ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮدا ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﻧەھﺎﺗﻮوە“ .ﺋەو ،ﭘێﯽ واﯾە دوای ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ ،ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ﻧﺎوﭼە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ،ﭘێﺸﻨﯿﺎز و ﭘڕۆژەی ﻧﻮێﯿﺎن دەﺑێﺖ. ﭘێــﺖ واﯾە دۆﺧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑەرەو ﻛﻮێ ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﺖ؟ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺷــەڕێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﺳەرﺟەم ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ و وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ﺑﺎﺟەﻛەی دەدەن، ﺋەﻣەش ﺷــەڕی ﺗەﻧﯿــﺎ ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿە ،ﺷــەڕێﻜە ﭼﯚن ﺑەﺳــەر ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ھﺎت ،ﺋﺎواﯾﺶ ﺑەﺳەر ﻋێﺮاﻗــﺪا ھﺎﺗــﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــەرﺟەم وﺗﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ و وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ ﭘێﺶ ﺋــەوەی رووداوێﻜﯽ ﺗﺮی وەك 11ﺳێﭙﺘێﻤﺒەر روو ﺑﺪاﺗەوە. ﭘێــﺖ وا ﻧﯿﯿە ﺋەﻣە ﺷــەڕی ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨەﯾە و ﻟە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەﺗﺪا ،ﺋەم ﺷەڕە ﺑەﻧﺎﭼﺎری
دەﻛﺮێﺖ؟ ﻣﻦ ﻧﺎڵێﻢ ﺋەﻣە ﺷــەڕی ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨەﯾە ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻋەﺷــﯿﺮەﺗە ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﻟﻮﺗﻜەی دەﺳەﺗﺪا ﺑﻮون ،ﺋێﺴــﺘە ﺑێ دەﺳــەﻻت ﻛﺮاون و ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﭼﻮوﻧەﺗە ﭘﺎڵ داﻋﺶ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە دەﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮﻣﺪاری ﻋێﺮاق ﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەﺳەر ﺳــەرﺟەم ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ وﺗﺪا ﺑەﺑێ ﺟﯿﺎوازی. ﭘێﺖ واﯾە دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق دوای ﻧەﻣﺎﻧــﯽ داﻋﺶ ،وەك ﺟﺎراﻧﯽ ﻟێ ﺑێﺘەوە و ﺳەرﺟەم ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە دەوری ﻣێﺰێﻜﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚدا ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە؟
ﺋێﻤە ﺋێﺴــﺘە ﺷــەڕێﻜﯽ ﮔەورە دەﻛەﯾــﻦ و ﺑەھﯚﯾــەوە زۆر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﮔــەورە رووی داوە و ﻟــەم ﺷــەڕەدا زۆرێﻚ ﻟە ھــﯚزە ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﭼەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧەﯾﺎﻧﺒﻮوە .ھەروەھﺎ ﻟە ﺑﺎﻛﻮرﯾﺶ ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺧﺎﻛەی دەﻛەوﺗە
ﭼﻮارﭼێﻮەی ،140ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺑێﻨێﺖ و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛــەم دۆﺧەﻛــە ﻣەرﺟﺪاری زۆری ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﺒﯿﻨێــﺖ، ﻟەﻻﯾــەن ﻛــﻮرد و ﺷــﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨەوە. ﺑﺎﺳﯽ ﺋەو ﻣﺎدە دەﺳﺘﻮورﯾﯿەت ﻛﺮد ،ﭘێﺖ واﯾە ﻛێﺸــەﻛە ﭼﯚن
ﭼﺎرە دەﺑێﺖ و ڕێﮕەﭼﺎرە ﭼﯿﯿە؟ وەك ﺑﺎﺳــﻢ ﻛــﺮد ،ﺧﺎﻛــﯽ ﻣــﺎدەی 140ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەداﯾە ،ﺑەم ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێ ﺗەﻧﯿﺎ ﻛــﻮرد ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻋەرەب و ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻛﻠﺪاﻧﯽ و ﺋﺎﺷﻮورﯾﺸﯽ ﻟێﯿە و ﻟە رووی ﺋﯿﺪارﯾﯿەوە دەﺑێ ﻣــﺎف ﺑە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑــﺪرێ و ﺑێ دەﺳەت ﻧەﻛﺮێﻦ. دەﺗﻮاﻧﯽ رووﻧﺘــﺮ ﭘێﻢ ﺑڵێﯽ، ﻣﺎدەی 140ی دەﺳﺘﻮری ﻋێﺮاق ﺑەرەو چ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳێﻚ دەﭼێﺖ؟ ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ ھﯿﭻ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑەم دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەڕ ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی زۆر ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛﺮێــﺖ و رەﻧﮕە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ھﺎوﺑەش ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧﻨەوە. زۆرﺟــﺎر ﻟەﻧــﺎو ﺗــەﻻری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەران ﺷــەڕ و دەﻣەﻗﺎڵــێ دروﺳــﺖ دەﺑێ و زۆرﺑەﺷﯿﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەوە ھەﯾــە و ﻻﯾەﻧێﻜﯿﺶ دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە زوڵﻤﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە ﻟە
ﭘەرﻟەﻣﺎن روو دەدەن؟ دەزاﻧــﻢ ﺗﯚ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟــە ﻛﺎر ﻻداﻧﯽ ﺋەﺳﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯿﯿە ،ﺑەم ﻣــﻦ رووﻧﺘﺮ دەﯾڵێــﻢ ،ﺑەﻻداﻧﯽ ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘێﻚ ،ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧەھﺎﺗﻮوە و ﺋێﻤە ﻟە ﺷــەڕداﯾﻦ و ھەر ﭘﯚﺳﺘێﻚ و ﭘﻠەﯾەك ﺑەرﺑەﺳﺖ ﺑێﺖ ﻟە ﺑەرەو ﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﺎ ﻻ ﺑﺪرێﺖ، ﺋەﮔەر ﻣﻨﯿﺶ ﺑﻢ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە. ﭘێﺖ واﯾە ﺋێﺴﺘە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑﻮوەﺗــە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ داﻛﯚﻛــﯽ ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ وت؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ،ﺑــەم دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺷــڵەژاوە و ھەﺳــﺘﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەﺳەر ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗﺪا ﻟە ﺗەﻻری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران
دﯾﺎرە ،ھﯿﻮادارم ﺋەم ﻻﯾەﻧﮕﺮﯾﯿە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑێــﺖ و ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺑــﯚ ﻋێﺮاﻗێﻜــﯽ ھﺎوﺑــەش ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی دەﺳــﺘﻮوردا ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ. ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﻏﺪا ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﺑــەردەوام ھەﯾە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿﻦ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘــێ ھﺎﺗــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚم ﻟــە ﻧﺰﯾﻜــەوە ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺋــەم ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎﻧــە دەﻛــەم و ﭘێﺸــﺘﺎن دەڵێــﻢ ﺑــەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە وەﻓﺪێﻜﯽ ھەرێﻢ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دواﯾــﻦ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت.
ﺑەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧــە وەﻓﺪێﻜﯽ ھەرێﻢ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ دواﯾﻦ ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ھەدەﭘە ﺳەرﻛەوت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻋەﻟﯽ ﻋەوﻧﯽ :ھەرﭼەﻧﺪ ھەدەﭘە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋێﻤە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯿﻦ ،ﺑەم ﻛﻮردن و دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﻛﻮرد دەﻧﮕﯿﺎن ﭘێ داون و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری و ﻣەدەﻧﯿﯽ ﻟەم ﭘێﻨﺎوەدا ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎف و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﺑەردەﺳﺘﻤﺎﻧﺪا ﺑێﺖ ،ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺋەوەﯾە ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﺒﻜﯚﺷﯿﻦ...
3
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ :ﺑەر ﻟە دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ،ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﻧێﻮ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن ﻛﺮد و ﻟەو ﺳﯚﻧﮕەﯾەوەﯾﺶ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دژی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﻧﻮﺟێﻔﯽ دەﻧﮕﯿﺎن دا و ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﺑە ﺑەڵێ دەﻧﮕﯿﺎن ﺑﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﻧﻮﺟێﻔﯽ دا ،ﺋێﻤەش وەك ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑەﺑﺎﺷﻤﺎن ﻧەزاﻧﯽ دەﻧﮓ ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻧە ﺑە ”ﻧەﺧێﺮ“ و ﻧە ﺑە ”ﺑەڵێ“ دەﻧﮕﻤﺎن ﻧەدا.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﺋەﻣﺠﺎرە ﺋەﺳﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﻧێﻮ ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردی ﭘەرﺗەوازە ﻛﺮد
ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەﻻی ﺷﯿﻌەدا ﺑﺎﯾﺎﻧﺪاﯾەوە
ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﻧێــﻮ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾــﺎن ﻛــﺮد و ﻟــەو ﺳــﯚﻧﮕەﯾەوەﯾﺶ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دژی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﻧﻮﺟێﻔﯽ دەﻧﮕﯿﺎن دا و ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﺑە ﺑەڵێ دەﻧﮕﯿﺎن ﺑﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﻧﻮﺟێﻔﯽ دا، ﺋێﻤەش وەك ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑەﺑﺎﺷــﻤﺎن ﻧەزاﻧﯽ دەﻧﮓ ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﺪەﯾﻦ، ﺑﯚﯾــە ﻧە ﺑــە ”ﻧەﺧێــﺮ“ و ﻧە ﺑە ”ﺑەڵێ“ دەﻧﮕﻤﺎن ﻧەدا.
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺳەر ﺑەرەی ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە داﺑەش ﻛﺮد ،ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻛە ھەﻣﻮو ھەوڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺴﺘﺒﻮوە ﮔەڕ ﺑﯚ ﺳەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﺋەﺳﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ،ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ھەرﯾەك ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛێﺶ ﺑﻜەن و ﻟەﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ھەرﯾەك ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن وەﺳﺘﺎﻧەوە و دەﻧﮕﯿﺎن ﻟە دژی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ دا ،ﻟەو ﻧێﻮاﻧەﺷﺪا ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺑێ ﺑڕﯾﺎری ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوە و دژ وەﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑەو ﻛﺎرە ﻣﺎﻧەوە و ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺎن ﻧەدا ،ﺋەﻣەش ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺋــەوە دێﻨێﺘە ﻛﺎﯾەوە ﻛە ﺋﺎﺧﯚ ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە ﻛە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ﺳەﺧﺘﺪان ،ﻛەﭼﯽ ﻛﻮرد ﻟەت ﻟەت دەﻛەن و ﻛﻮردﯾﺶ ﺟﮕەﻟەوەی ﺋﯚﻗﺮەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەﯾە و ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﯾەك ﻧەﺗەوە و زﻣﺎﻧﻦ ،ﻛەﭼﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﯾەﻛﺪەﻧﮓ ﺑﻦ و ﺳــﻮود ﻟەو ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﯾەﻛﺘﺮ ﺑەﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻜﺮدﻧەی ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ،وەرﺑﮕﺮن. رۆژی 28/5/2015ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ 188ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ،داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ 42ەﻣﯿﻦ ﺧﻮﻟﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ ﯾەﻛەم ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎﻧﯽ ﺳــﺎز ﻛﺮد و ﺗێﯿــﺪا دوای ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻚ ﻟەﻻﯾــەن ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﺋﯿﻤــﺰای 21ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳڵﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻮو ،ﺗێﯿــﺪا داوا ﻛﺮاﺑﻮو ﻛە ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻣﻮوﺳڵ ﺑﺴەﻧﺮێﺘەوە، ﻟەﻣﯿﺎﻧەی داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛە ﺋەﺣﻤەد ﻋەﺑﺪو ﺧەڵــەف ﺋەﻟﺠﺒﻮوری وەزﯾﺮی دەوڵەت ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑﺎری
ﻣﻮوﺳڵﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻮو ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳڵ ﻟــە 27ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳڵ ﭘێﻚ دێﺖ12 ، ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻟﯿﺴــﺘەﻛەی ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ و 8ﻛﻮرﺳــﯽ ھــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دوو ﻛﻮرﺳــﯽ ھــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ھﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن و ﻟﯿﺴــﺘە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮن، ﺑﯚﯾە ﺋﯿﻤــﺰای ﺋــەو 21ﺋەﻧﺪام ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە رێﯽ ﺗێ ﻧﺎﭼێ راﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺗێــﺪا ﺑێﺖ، ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟﯿﺴﺘەﻛەی ﻧﻮﺟێﻔﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑــﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەوﺑــﺎرەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋەم ﻛﺎرە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ دەﯾﺎن ﺑەڵﮕە و دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘﯽ ﺑــە وێﻨە و ﺑەڵﮕەی ﺣﺎﺷــﺎھەڵﻨەﮔﺮەوە ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻛــﺮدووە و ﺗێﯿــﺪا ﺑە ﺳەرﺑﺎزاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺎﺷەﻛﺸەﯾﺎن ﭘێ دەﻛﺮێ و ھەﻣەڕ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟە
ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻟە ﻧێﻮ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ھەن، ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﺑەﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻧەﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوەﻛە ﻧەداوە ﻧﻮێﻨــەران، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛەی وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوە ﻛە ھﯚﻛﺎری ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﯚ 12ﺧﺎڵ دەﮔەڕێﻨێﺘەوە. دواﺗﺮ ﺳەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺮﺳــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳــەﻧﺪﻧەوەی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ﺧﺴــﺘە دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿــەوە و ﺑە زۆرﯾﻨەی دەﻧــﮓ ،ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻣﻮوﺳڵ ﺳەﻧﺮاﯾەوە. ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﺖ ﺳەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 21ی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر دەﺑێ ﻟــە رێﮕەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎوە ﺑێﺖ، دواﺗــﺮ رەواﻧــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان دەﻛــﺮێ و ﻟەوێﻮەش دەﻧێﺮدرێﺘــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗــﺎ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﮔەل دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺪەن ،ﺋەو ﻧﻮوﺳﺮاوەی ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﯿﻤــﺰای 21ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ
ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە دەرﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەﺑێ ﺋەواﻧﯿﺶ 7ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن دەﻣێﻨﻨــەوە ،ﺋــەم 21ﺋەﻧــﺪام ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ﻟە ﻛﻮێ ھﺎت.
ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﺟێ دەھێڵﻦ و دزی دەﻛەن ،ھﯚﻛﺎری ﺋەﻣەﯾﺶ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ و ﻓەرﻣﺎﻧــﺪە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﻦ ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەم ﻛﺎرەدا ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ﻟــە ﺋــەو ،ھەوڵﯿــﺎن دا ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﯽ دوور ﺑﺨەﻧــەوە ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﻧە ﻟەﻻﯾەن ﻟێﮋﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻧە ﻟەﻻﯾەن ﻟێﮋﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳڵ ھﯿﭻ ﺗﯚﻣەﺗێﻜﯽ ﺋﺎراﺳﺘە ﻧەﻛﺮاوە، ﺗــﺎ ﺋەﻣــەش ﯾــەﻛﻼ ﻧەﺑێﺘەوە، ﻧﺎﻛﺮێ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە. ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻧﻮﺟێﻔﯽ دەﻛﺎﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێــﺮاق ھەرﭼەﻧــﺪ ﺋێﺴﺘە ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎرە، ﺑەم ﭘێﮕــە و ﻧﻔــﻮوزی ﻟەﻧێﻮ ھێﺰە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑە رووﻧﯽ دەردەﻛەوێــﺖ ،ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﺑەڵﮕەی ورد و ﺑــﺎوەڕ ﭘێﻜــﺮاوی رادەﺳــﺘﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻛــﺮدووە ،ﻧﺎوﺑﺮاو وەك وﯾﺴــﺘﯽ ﮔﯚڵﯽ ﺧﯚی ﻟێ ﺑﻜﺎت و ﺳەرەﻧﺠﺎﻣﯿﺶ ﻟە رێﯽ ﻓﺸﺎرەوە
ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺑــەﻛﺎر ھێﻨﺎ ﺗﺎ ﺑە ﺋﯿﻤــﺰای ﺋــەو داوای ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺑﺨﺮێﺘە ﺑــەردەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ،ھەرﭼەﻧﺪ رێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎرێﻚ ﺋەو ھەﻣــﻮو ﻛﺎرە ﺧﺮاﭘــەی ﺋەﻧﺠﺎم داﺑێﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻟــێ ﺑﺴــەﻧﺮێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﻛەﯾﺴــەﻛەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋﺎراﺳــﺘەی دادﮔەی ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺋــەو 12ﺧﺎڵەی ﻟــە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛەی ﻋەﺑﺎدﯾــﺪا ھﺎﺗﻮون ،ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺮدﻧە ﻟە ﻋێﺮاق، ﻧﺎﻛﺮێ ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺎرێﻜﯿﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە دوورﺧﺴــﺘﻨەوە ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﯾەﺧەی ﺑەرﺑﺪرێــﺖ ،ﻟەوﺑﺎرەوە ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو دەڵێ ،ﺳەرەﺗﺎ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻧﻮﺟێﻔﯿﯽ ﻟەو ﭘﯚﺳﺘە داﻧﺎ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی دژاﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردی دەﻛﺮد ،ﺑەم دوای ﺋــەوەی ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﻟە ﻛﻮرد ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەوە و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ دەرﺑڕی رێﮕەﺧﯚﺷﻜەر ﺑێ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﺋﯿﺪارەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟەﻻﯾەن ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــەوە دژاﯾەﺗﯽ زۆری ﻛﺮا. ﭼﺎودێﺮان دەﺗﺮﺳــﻦ ﻟەوەی ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺷــﯿﻌەی ﻋێﺮاق ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەﻛﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘﺎرێﺰﮔــەی دﯾﺎﻟــە ﺑەﺳــەر ﻣﻮوﺳڵﯿﺸﺪا ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ھەرﭼەﻧﺪ ﺳﻮﻧﻨە زۆرﯾﻨەی ﭘﺎرێﺰﮔەی دﯾﺎﻟە ﭘێﻚ دێﻨــﻦ ،ﺑەم ﺷــﯿﻌەﻛﺎن
ﻟە ﻧێﻮ ﺋەم ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە و ﯾەﻛﺘﺮ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨەی ﺳﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺑﭙﺎرێــﺰی و ﻣﺎف و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟەﻧێﻮ ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەدا وەﭼﻨﮓ ﺑﺨــﺎ و ﺑﺒێﺘە ﯾﺎرﯾﻜــەری ﻟێﺰان
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻛــە ﻟەﻣﯿﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔــﯽ دەﻧﮕــﯽ ﺑــە ”ﺑەڵێ“ داوە و ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ ،ﺋێﻤە وەك ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە
ﺳﯚزان ﺑەﻛﺮ:
ﺋێﻤە ﻟەﺳەر ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﻣﺎف و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﯾە ،ﻛﯚ دەﺑﯿﻨەوە و ﺑەﯾەﻛەوە ﺑڕﯾﺎرێﻚ دەدەﯾﻦ ﺑﯚ ﻗﯚﺳــﺘﻨەوەی وﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ، ﯾــﺎن ﺑــە ﭘەرﺗەوازەﯾــﯽ و ﺑێ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﯿــەوە ھەرﯾەﻛــە و ﺑەﻻﯾەﻛﺪا ﻛەوﺗﻮون ،ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــە ﺧــﯚی ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﻛﯚﻣەڵ دەﺑﯿﻨێﺘەوە ،ﻟە ﻣﺎوەی ﭘێﺸﻮودا ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە، ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن، ﻟە ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑەردەوام دووﭘــﺎت ﻟەﺳــەر ﺋــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﯾەﻛﺪەﻧــﮓ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺖ دەﺑــﻦ ،ﻛەﭼــﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻣﻮوﺳڵ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە، ھەرﯾەك ﻟە ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟەﺳــەر ﻛﯚی ﺋەو ﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﭘەﯾﻮەﺳﺘﻦ ﺑــە ﻣــﺎف و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەﻛﺪەﻧﮓ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺘﯿﻦ ،ﺑــەم ﻟە ﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھەر ﻛەس ﺑﯚ ﺧﯚی ﺋﺎزادە ،ﺋێﻤەش وەك ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەوﺑﺎوەڕەدا ﺑﻮوﯾﻦ ﻛە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوە ﻟە ﻛﺎرەﻛەی ،ﺑﯚﯾــە دەﻧﮕﻤﺎن دا ﺑﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟێ ﺳەﻧﺪﻧەوە. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑــﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑﯚ ﺧــﯚی ﺋــەو ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوەﯾە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ﻧێﻮان ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ و ﻧﻮﺟێﻔﯿﯿــە ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ھەژﻣــﺎر ﺑﻜﺮێ، ﻛــە ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﻟە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﺰﯾﻜە، ﺑﯚﯾە ھەﻧﺪێﻚ دەﻧﮕﯿﺎن ﭘێ داﺑێ و ھەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﻧﮕﯿﺎن ﭘێ ﻧەداﺑێــﺖ ،ﻟە ﻧێﻮ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ
زاﻧﺎ رووﺳﺘﺎﯾﯽ:
ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳەﻛﺎن ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳﺎﻧە ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ راﺳﺘەوﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﯾە ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻋﺎﻣــﺮ ﻣﻮﺟەﻣەﻋــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری دﯾﺎﻟە ﻟە ﻛﺎر ﺑﺨەن و دواﺗﺮ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﻜەن ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری دﯾﺎﻟە. ﻛﻮرد ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق
ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻓﺮەدەﻧﮓ ﻟە ﭘﺮﺳەﻛﺎن ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟەو ﺑﺎوەڕەدان ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳﺎﻧەی ﻛە ﭘەﯾﻮەﺳــﺘﻦ ﺑە ﻛــﻮردەوە، ﯾەﻛﺪەﻧﮓ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺖ ﺑﻦ، ﺑەم ﺑﯚ ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟەﻧێﻮ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗﺎوﺗــﻮێ دەﻛﺮێ ،ﺑەو ﺋﺎﺳﺘە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛﯚی ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﺮﻧﮕﻦ
دژی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﻟــە ﻧﻮﺟێﻔﯽ دەﻧﮕﯿﺎن داوە و ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﻟەﮔــەڵ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳــەﻧﺪﻧەوە ﺑﻮوﻧــە و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ دەﻧﮕﯿﺎن ﻧە ﺑە ﺑەڵێ و ﻧە ﺑە ﻧەﺧێﺮ ﻧەداوە. ﺳــﯚزان ﺑەﻛــﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ
ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ھەن، ﺑﺎوەڕﯾــﺎن ﺑەﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻧەﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﻧﺪﻧەوەﻛە ﻧەداوە. زاﻧــﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﺑەر ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە،
و دەﻛﺮێ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﭘێﻮە ﺑﻜﺮێ ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻛﻮرد، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ دەﮔﺮن ،ﻛﻮرد دەﯾــەوێ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەو ﺑﺎﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە ،دەﻧﮕێﻜﯽ ﺑەھێﺰی ھەﺑێ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻦ، ﻧەﻗﯚﺳــﺘﻨەوەی ﺋــەم ﯾﺎرﯾﯿەی ﻟە ﻧێﻮان ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﺪا دەﻛــﺮێ ،ﺑﯚ ﺧــﯚی دەﻛﺮێ ﺑە ﻟەﻣﭙەرێﻚ ﻟە ﺑەردەم ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛــﻮرد ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﻛﻮرد ﻛﺎﺗێﻚ ﺳﻮود ﻟە ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﯽ ﻧێﻮاﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە وەرﻧەﮔﺮێ ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﺷــﯿﻌە و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺳــﻮود ﻟــە ﻓﺮەدەﻧﮕــﯽ و ﻓﺮەھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻛﻮرد وەردەﮔﺮن، ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺷــﺘێﻚ ﻛــە ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑــێ ﺑــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە. ﺳﯚزان ﺑەﻛﺮ دەڵێ ،ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﻦ ﻟەﺑــﺎرەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی وردﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺋێﻤە ﻟەﺳەر ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە ﻣــﺎف و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﯾە ،ﻛﯚ دەﺑﯿﻨەوە و ﺑەﯾەﻛەوە ﺑڕﯾﺎرێﻚ دەدەﯾﻦ. زاﻧــﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەڵێ ،ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ھەﯾە، ﺑەم ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳــﺎﻧە ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﯾە.
ﺳﻴﺎﺳەت
ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ،دوو ﺷێﻮازی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﻦ ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨەدەﺳــﺘﯽ ﺷــێﻮاز و ﺟﯚری دەﺳــەت ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا .ﻟەﻣە زﯾﺎﺗﺮ ،ﺷــێﻮازی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺗێﻜەوە ،واﺗﺎ ،ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻜەوە ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ھەروەك ﻟە وﺗﯽ ﻓەڕەﻧﺴــﺎدا ھەﯾە. ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ ،ﻟە ﭘەﯾڕەوﻛﺮدﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺎﻧە ﻛەش و ھەوا و ﻣەرﺟﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎك ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ڕۆڵــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ھەر وﺗﯿﻚ .ھەڵﺒەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەدەر ﻧﯿﯿــە ﻟەو ﻛەش و ھەواﯾە ﯾــﺎن ﺋەو ﻣەرﺟە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺘﻤە ،ﺑﮕﺮە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﻮێﺴﺘە ﻟەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟەم ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و رۆڵﯽ ھێﺰی دەرەﻛﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛە ﻟێﺮەدا ﺋەوەﯾە ،ﻛﺎم ﻟەم ﺳێ ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮﯾﻨە ﺑﯚ ﺋێﺴﺘەی دەﺳەت ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا؟ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎس ﻟە ﺟﯚر ،ﺷــێﻮاز ،ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ دەﻛﺮێﺖ ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ھەرﯾەك ﻟەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺎﻧە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﻟە ﺷێﻮازی ﺑە دەﺳەت ﮔﺮﺗﻨەدەﺳــﺖ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﺪا، ﺑەم ھەرﯾەك ﻟەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺎﻧە دەﺑێ ﺑەرﮔﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە ﻟەﺑەر ﺑﻜﺎت ﺑە ﻛەش و ھەوا و ﻣەرﺟﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎﻛەوە. ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻟێﺮە و ﻟەوێ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﮔﻮاﯾە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﻋێﺮاق ﺑﺎﺷە ،ﺑەم ﻣﻦ دەڵێﻢ ﻋێﺮاق ھەﻧﺪە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺟﻮان ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺋﯿﺮەﯾﯽ ﭘێ ﺑﺒەﯾــﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەو ﻛﺎﺗەوەی ﭘەﯾڕەوی ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻧەك ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎردۆﺧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺗﺎك ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا رووﺧﺎوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﺧﻮێﻨﺪن و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە وﺗﺪا ﺗێﻚ ﭼﻮوە ھەروەك دەﺑﯿﻨﺮێﺖ .ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ،ﺋەﻣە ﺋەو ﺷێﻮازەﯾە ﻛە ﺑە ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﺷﯿﺎوﯾﯽ دەزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﺳــەرﭼﺎوە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎن ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﯽ ڕۆڵﯽ ھێــﺰی دەرەﻛﯽ دەﻛــەن ﻟە ﯾەﻛەم رۆژی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺑﮕﺮە ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛەن ﻛە ﻋێــﺮاق وەك وت دروﺳﺘﻜﺮاوەی ھێﺰی دەرەﻛﯿﯿە ،ﻛە واﺗﺎ ﺋێﻤەی ﻛﻮرد وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋێﺴﺘە ،دەﺑێﺖ ھەﻣﯿﺸە ﺋەو ﻛەﻟێﻨە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە زۆرﺟﺎر ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺋەﻣڕۆ ،ﻛێﺸــەی ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﻛــﺮدووە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ دەوروﭘﺸــﺖ .ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ، ﺑﭽﻮﻛﺮدﻧەوەی ﺑﺎزﻧەی ھەڵﺒﮋاردن ﻟە ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﯚن دەﻧﮕﺪەر، ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ،ﺑﯚ ﺗەﻧﯿﺎ 111 ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە ،دەرﻓەت زﯾﺎﺗﺮ دەدات ﺑە ڕۆڵﯽ ھێﺰی دەرەﻛﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆك ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻟەﻣە زﯾﺎﺗﺮ ،ھەر دوێﻨﯽ ﺑﻮو ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەوە ﻛە ﻟە دەرەوەی دەﺳەﺗﺪا ﺑﻮون ،داوای ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﺗﺎﻛﯿﺎن دەﻛﺮد ﻟە دەﺳــەت ،ﺑﺎﺷە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﮔەﯾﺸــﺘﻨە دەﺳــەت ،ﺑﯚ ﺧەرﯾﻜە ﺗﺎﻛە ﻣﺎﻓێﻚ ﻛە 4ﺳﺎڵ ﺟﺎرێﻜە ،ﻟە ﺗﺎﻛﯽ ﻗﯚرخ دەﻛەن؟ وەك راﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺣﺎﺷــﺎھەڵﻨەﮔﺮ ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﯾﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ھەڵﺒﮋاردن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەﺷﺪاری ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜــەن ،ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوی ھەرێﻤﺪا ﺑﻮون، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋێﺰﯾﺪی ،ﺷــەﺑەك ،ﺋەرﻣەن ،ﻛﺎﻛەﯾﯽ ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﻦ ﻛە ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﻧﮓ ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪەن. ﻣﻦ دەﭘﺮﺳﻢ ﺑﯚﭼﯽ و ﻟە ﭘێﻨﺎو ﭼﯽ دەﻧﮕﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜە ﻗﯚرخ دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس دەﺑﻦ؟ ھەرﺳــێ ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛە ﺧﺎوەن ﺧﺎڵﯽ ﺋەرێﻨﯽ و ﻧەرێﻨﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﯾە ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘەی دەﺳــەت ﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﭘەﺳﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘەم ﺑﯚ دەﺳەت ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻟەﺑەر ﺋەم ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵە: ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑەراﺳــﺘەوﺧﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن دەدات ﻟەﻧێــﻮ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردەواری ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك ،ﻛەﭼﯽ ﺑە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ،ﻣﺎﻓﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻗــﯚرخ دەﻛﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋێﺮدراو .ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻦ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﻮێﻨەرﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەی ﺑﯚ ﻧەﺗﻮاﻧﻦ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك ﺑە راﺳﺘەوﺧﯚ .ﻟەﻣەﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ، ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ھەن وەك ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﻧﮓ ﻧﺎدەن ،ﺑەڵﻜﻮ وەك ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻧﮓ دەدەن ﺑە ﺳــەرۆك ،ﺑەم ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺪا ﺋەو ﻣﺎﻓەی ﻧﺎﻣێﻨێﺖ. زۆر ﻟە دەﻧﮕــەﻛﺎن ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺪا ﻣﺎﻓــﯽ ﻧﺎﻣێﻨﯿﺖ. ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەواﻧەی ﻛە ﺧﺎوەن ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﻧﯿﻦ، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻟــە 250ھەزار ﻛەس زﯾﺎﺗﺮە، ﭼــﯚن دەﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك .ﻣﻦ ﻟەو ﺑﺎوەڕەدام ﺋەﮔەر ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھەر ھﯚﯾەﻛەوە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەﯾڕەو ﻧەﻛەﯾﻦ ،ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ھەر دەﺑێﺖ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺑﯚ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑەھﯚی ﻧﺎﻟەﺑﺎرﯾﯽ ﻛەش و ھەوای دەوروﺑەر ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﺎ ﺳەر ﻧﺎﺑێﺖ
ﻧﯿﻮەی ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗەوە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،دووﭘﺎت ﻟە ﺑەردەواﻣــﯽ و ﺑﺎﭘەﻧﺪﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨــە دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻟەﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺑەم ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎن ﻟە ژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚدا ﺑﻮوە ﻧەك ﻗەﻧﺎﻋەﺗﯽ ھەردووﻻ ،ﺑﯚﯾە دەڵێﻦ ﺗﺎ ﺳەر ﻧﺎﺑێﺖ. ﻋەﺑﺪ ﻋﺎرف ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ،ﭘﯚﺳﺖ و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆرن و ﺋــەو دوو ﻻﯾەﻧەﯾــﺶ ﺑەھﯚی ﺳــﻮ و د ﻣە ﻧﺪ ﺑﻮ و ﻧﯿﺎ ﻧە و ە ، دەﺳﺘﺒەرداری ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎن ﻧﺎﺑﻦ. ﺋەو ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑەش ﻛﺮدووە و ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎﯾﺸەوە ﻛــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﯿــﺪارە ﺧﯚﺟێﯿﯿەﻛــە دواﻛــەوت ،ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭘﯚﺳﺖ ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺑەدەﺳــﺘﯿﺎن ھێﻨﺎوە ،دەﺳﺘﺒەرداری ﻧﺎﺑﻦ“. ﺑــەم ﺳــﯿﺮوان ﻛەرﯾــﻢ،
ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟەژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی زۆری ﺟەﻣﺎوەردا ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿــﺎن واژۆ ﻛــﺮد و ﺑە
ﻣەﺑﺪەﺋﯿﯿەوە ڕێــﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮون و ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﯾــەك ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﯾەك ھەﯾە .ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد“،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾــﺎن ﻟە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾە و دەﺷێﺖ ﻟە ﺋەﮔــەری ھــەر ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺗﻮﻧــﺪ ﯾــﺎن ﺑﺎرﮔﺮژﯾﯿەﻛــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾــﺎن ھەڵﺒﻮەﺷێﺘەوە“. ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ،دوای 7ﻣﺎﻧﮓ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
ﺗﻮاﻧﯽ 12ﻛﻮرﺳــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﺶ 15ﻛﻮرﺳﯽ دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜەن. ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕان ﺑــە ﻗەﻧﺎﻋەت ﺑــﻮوە و دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺑــەردەوام ﺑﻮوﻧﯿﺸــﯽ ھەﯾــە. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭼــﺎوڕەش ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﮔــﯚڕان زەﻣﺎﻧەﺗــﯽ ھەﯾــە و دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ،ھەردووﻻﯾﺎن
ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﭼﺎوڕەش:
ﺳەد ﻟە ﺳەد ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﯾﺶ ﺋەﻧﺠﺎم دەدات .ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕان ﻟەوﭘەڕی ﺑﺎﺷﯿﺪان ﻗەﻧﺎﻋەت ﻧەﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾە وەك ﺋەو دەڵێــﺖ” ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾــﺎن ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾــەن دەﺑێــﺖ“ .ﺋــەو دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەو دوو ﻻﯾەﻧە ھێﺸــﺘﺎﯾﺶ ﻟــەرووی
ھەرێﻤــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﺑەﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑەردﻧﯽ ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، دوو ﺳــﺎڵ ﺑــە دوو ﺳــﺎڵ ﺑﯚ ھەرﻻﯾەﻛﯿــﺎن ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﻟە ﺳەرەﺗﺎﺷﺪا و دوو ﺳﺎڵﯽ ﯾەﻛەم، ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﯿﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەدەﺳﺘەوە دەﺑێﺖ .ھەر ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧەدا، دوای ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــﯽ زۆری ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕان ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ،ﻟە ﻛﯚی 33ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ،ﮔﯚڕان
ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪن. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە دوای دوو ﺳﺎڵﯽ ﯾەﻛەم ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺪاﺗــە ﮔــﯚڕان ،ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺳەد ﻟە ﺳەد ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﯾﺶ ﺋەﻧﺠﺎم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن دەدات. ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕان ﻟەوﭘەڕی ﺑﺎﺷﯿﺪان و ﺑەردەواﻣﯿــﺶ داﻧﯿﺸــﺘﻨﻤﺎن ھەﯾــە ﺑەﯾەﻛــەوە و ھەوڵــﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯿﺸﯽ دەدەﯾﻦ“. ﭘێــﺶ ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟەﺳــەر ﺋﯿــﺪارەی
رووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾەك ﻟە )ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻓﻮﺋﺎد ﻣەﻋﺴﻮوم(ـەوە ﺳو و رێﺰ ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــەوەی ﻛە ﺋێﻮە دەزﮔەﯾەﻛــﻦ ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾــﻦ ،ھﯿﻮادارم ﺋەم وەﻣەی ﻣﻦ ﻟە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﻛەﺗﺎﻧﺪا ﺑو ﺑﻜەﻧەوە. ﻟــە ژﻣﺎرە 96ی ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﻛەﺗﺎﻧﺪا ،ﺑەڕێﺰێﻚ ﺑە ﻧﺎوی راﻣﯿﺎر ﺟەواد ،ھەواڵێﻜﯽ دوور ﻟە راﺳــﺘﯽ ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻣﻦ وەك راوێﮋﻛﺎر ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق ﻛﺎر دەﻛەم. ﺑــﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺋێﻮە و ﺧﻮێﻨەری ﺑەڕێﺰ ،ﻣﻦ ھەڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚرام ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺘێﺒــﯽ ”ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻛــﻮرد “2006 – 1918م و ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺑوﻛﺮاوە ﻟە رۆژﻧﺎﻣە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا .ﺑﯚ ﻣﺎوەی 6ﺳــﺎڵﯿﺶ وەك دﯾﭙﻠﯚﻣﺎت ﻟە وەزارەﺗﯽ دەرەوەی ﻋێﺮاق ﻛﺎرم ﻛﺮدووە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟە ﻛﺎری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ دوورم و ﺋەرﻛﯽ ﺧێﺰاﻧﯿﻢ ھەﯾە و ﺋﺎﮔﺎداری ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻢ دەﻛەم .ھەروەھﺎ ﭘێﺶ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﻟە وەزارەﺗﯽ
ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟەوﭘەڕی ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﺑــﻮون ،ﺑەم دوا ﺑــەدوای ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨــە ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺒﻮوﻧەوە ﺑــەرەو ڕۆﯾﺸــﺘﻮون و ﻟە ﺋێﺴﺘەﯾﺸــﺪا ﺋەﮔــەری ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەﺷﯿﺎن ﻟە ﺋﺎراداﯾە. ﻟەﺑــﺎرەی ﯾەﻛﻼﻧەﺑﻮوﻧــەوەی ﺗەواوی ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎﻧەوە ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، رەﻓﻌــەت ﻛەرﯾــﻢ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔــﯚڕان ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛﺮد ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻧەﺑﻮوﻧــەوەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧەوە ھەﯾە. ھــﺎوﻛﺎت ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە و ﭘێﯽ واﺑــﻮو” ،ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾە و ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﭘێــﻮەی ،ھەم ﺑﯚ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان و ھەم ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳﻮودﻣەﻧﺪە“. ﭘﯚﺳﺘە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 120ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺋﯿﺪارﯾﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﻮەی ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە ﯾەﻛﻼ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەدەن ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟە ﺑەردەم ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﺳﻜﺪاﯾە.
دەرەوەی ﻋێﺮاق ،ﺑﯚ ﻣﺎوەی 10ﺳﺎڵ ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻣێﮋوو ﺑﻮوﻣە. ﺑﯚ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋێﻮە و ھەﻣﻮو ﻻﯾەك رای دەﮔەﯾەﻧﻢ ،ﻛە ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق، ﺧﺎوەن ھﯿﭻ ﭘﯚﺳﺘێﻚ ﻧﯿﻢ. داواﻛﺎرم ﻟــە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣە و ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮەﻛەﺗﺎن ،ﺋەﮔەر ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەی ھەواڵەﻛە دڵﻨﯿﺎن و ھەر ﺑەڵﮕەﯾەﻛﺘﺎن ﻻﯾە ﻛە دەﯾﺴــەﻟﻤێﻨێ ﻣﻦ ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎر ﻛﺎر دەﻛەم، ﺑوی ﺑﻜەﻧەوە و ﻟە ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن درێﻐﯽ ﻧەﻛەن. ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ھﯿﻮادارم ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺑە دڵێﻜﯽ ﭘﺎك و رۆﺣﯽ ﻛﻮرداﯾەﺗﯿﯿەوە و دوور ﻟە ﺗﯿﺮ و ﺗﻮاﻧﺞ و زﻣﺎﻧﯽ زﺑﺮ ،ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ. ھﯿﻮادارم ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻦ د .ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻓﻮﺋﺎد ﻣەﻋﺴﻮوم ﻟەﻧﺪەن
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێﺖ
5
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھەژار رەﺷﯿﺪ
ﺳــﯿﺮوان ﻛەرﯾﻢ :ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻟەژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی زۆری ﺟەﻣﺎوەردا ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن واژۆ ﻛﺮد و ﺑە ﻗەﻧﺎﻋەت ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە وەك ﺋەو دەڵێﺖ” ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎن ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾەن دەﺑێﺖ ،ﺋەو دوو ﻻﯾەﻧە ھێﺸﺘﺎﯾﺶ ﻟەرووی ﻣەﺑﺪەﺋﯿﯿەوە ڕێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮون و ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﯾەك ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﯾەك ھەﯾە.
رۆژھەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺳەﻻﺣەدﯾﻦ ﺧﺪﯾﻮی :ﭘەﻛەﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﺎوەڕی ﺑەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋەردۆﻏﺎن ﻛێﺸەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەوە ﻟەﯾﺎد ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﮕە ﻟە ﺋﺎك ﭘﺎرﺗﯽ دەﺳﺎﺗﯽ ﮔﺮﺗﺒﺎﯾە دەﺳﺖ ،ﻟەواﻧەﺑﻮو ﺋەو دەﺳﺘﻜەوﺗﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻣﺴﯚﮔەر ﻧەﺑﻮوﺑﺎن ،رەﻧﮕە رەﺧﻨەی زۆر ھەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺋەردۆﻏﺎن و ﺣﺰﺑەﻛەی....
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادی ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺳﯿﺨﻮڕﯾﯽ ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﮔﺮت وﺷە /ﻛەرﻛﻮوك ﺷــەﻣﺎڵ ﭘﯿﺮان ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾﯽ ﮔﺸــﺘﺒﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﺋێﺮان ﺑەھەﻣﻮو ﺟﯚرێﻚ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادی دوور ﺑﺨﺎﺗەوە و ﭘﯿﻼﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺳــەری ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە رێﮕەی ﺳــﯚزی داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﯾﺎن دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﻜﺮدن ﺑﯚ ﺳەر ﺧﻮﺷﻜەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﯿﻼن ﺑﮕێــڕن ،ﺋێﻤە زۆرﺑەی ﭘﯿﻼﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻤﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳﯿﺸﻤﺎن ﻟێﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە. ﻟەﺑــﺎرەی ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﯚ دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادی ﻟە ﺷەڕی دژ ﺑــە داﻋﺶ ﮔﻮﺗــﯽ” :ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨــﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎزادﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەڕ دژی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،داﻣﻮدەزﮔــەی ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ
ﺋﺎزادﯾــﯽ و ﻧێﻮﺧــﯚی وت، دەﺳﺘﯽ داﯾە زﻧﺠﯿﺮەﯾەك ﭘﯿﻼن ﻟە رێﮕەی دەﺳﺖ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻛەﻧﺎﻧــەوە .ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و ﻟە رێﮕەی ﺳەرداﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕ ،ﺑەﺷــێﻮەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ و دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن
ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” :ﺋەﮔەرﭼﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛــەم ﻟــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەوﺗﻨــە داوی ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﯿﺘﻋــﺎت و رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎزادﯾــﯽ و ﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەڕﯾﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸﺖ ،ﺑەم ﺑە ﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ﺋــەو ﮔﺮووﭘە و ﺳەردەﺳــﺘەﻛەﯾﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﻤەوە ﮔﯿــﺮاون و ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗــﺪا داﻧﯿــﺎن ﺑــە ھەﻣــﻮو ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻧﺎ .ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﻟە 7 ﻛەس ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮون“. ”ﭘﯿﻼﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺋﯿﺘﻋــﺎت ﻛە ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھــەر ﺑەردەواﻣە و دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮔﻮﺷﺎری ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺧەﺑﺎﺗﮕێڕاﻧــﯽ رﯾﺰەﻛﺎﻧﻤــﺎن، ﻧﺎردﻧﯽ ﺑــە زۆری داﯾﻚ و ﺑﺎوك و ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮو ﺑﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەودﯾﻮ ،ﺋەوان
ﺷەﻣﺎڵ ﻣﯿﺮزا:
ﺋەو ﮔﺮووﭘە و ﺳەردەﺳﺘەﻛەﯾﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋێﻤەوە ﮔﯿﺮاون و ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗﺪا داﻧﯿﺎن ﺑە ھەﻣﻮو ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻧﺎ و ﻟە 7ﻛەس ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﺋێﺮان ،ﻛەوﺗﻨــە ھەوڵێﻜﯽ ﭼڕ و ﭘڕ ﺑﯚ ﻛﺸﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧەﺑﺎﺗﮕێڕاﻧﯽ رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎزادﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داﺑڕاﻧﺪﻧﯿــﺎن ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ و رﯾﺰی ﺋەو ﺣﺰﺑە. ﺑﯚ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﯾﺶ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﭘﺎرﺗﯽ
ﻟەﮔەڵ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دەھێﻨﺎ و ﺑەرەﺑەرە ﺑە ھەڵﺴــﻮﻛەوت و ﻗﺴە و ﻗﺴــەﻟﯚﻛﯽ دوژﻣﻨﻜﺎراﻧە، دڵﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳــﺎرد دەﻛــﺮدەوە و ﺑەڵێﻨــﯽ ﭘــﺎرە و ﻣﻮوﭼە و ﺑەڕێﻜﺮدن ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ“.
ﻟە رێﮕەی ﺑﺰواﻧﺪﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ داﯾﻚ و ﺑــﺎوك ﺑەراﻣﺒــەر رۆڵەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺑﺰواﻧﺪﻧــﯽ ھەﺳﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەراﻣﺒەر ﮔﺮﯾﺎن و ﺷــﯿﻮەﻧﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎر ﺑﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەﯾﺎن ،وﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ
ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەرەی ﺷــەڕ و رﯾﺰی ﺋەو ﺣﺰﺑە داﺑﺒڕن، ﺑەداﺧــەوە ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗەﯾﺸــﺪا ﺑــێ زﯾــﺎن ﻧەﺑﻮوﯾﻦ .ﯾــەك ﻟە ﭘﯿﻼﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺋﯿﺘﻋــﺎت راﺳــﺘەوﺧﯚی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ داﻣﻮدەزﮔــەی ﺋﯿﺘﻋﺎت ﺑﻮو ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ،ﺋەوان ﻟە رێﮕەی ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ و ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ و ﺗﯚڕە زۆر و زەوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ،ھەوڵ دەدەن ﺑە ھەر ﺟﯚرێﻚ ﺑﻮوە دڵﯽ ﭘﯿﺸﻤەرﮔە ﺳــﺎرد ﺑﻜەﻧــەوە و داﯾﺒﺒــڕن“ ﺷەﻣﺎڵ ﻣﯿﺮزا وای ﮔﻮت. ﻟە ﺑﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﮔﻮﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ
ﺋﯿﺘﻋﺎﺗــﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ،رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە” :ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە و ھەڕەﺷەی ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە، ﯾﺎن ھەڕەﺷەی دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺳەر داﯾﻚ و ﺧﯚﺷﻜﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛــﺮدووە ،ﯾﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺑەر ﺗەﻣﺎﺣﯽ ﻣﺎدﯾﯽ، ﯾــﺎن ھەوڵﯿﺎن داوە ﺑە ﻗﺴــە و ﻗﺴــەڵﯚك دڵﺴــﺎردی ﻟە ﻧێﻮان ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﺑﻜەن .ھﺘﺪ“. ﺷــەﻣﺎڵ ﻣﯿــﺮزا ﭘێــﯽ واﯾــە:
”ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەوەﯾە ﻛە ﮔﺮﺗﻦ و ﮔﻮﺷــﺎر ھێﻨﺎﻧــە ﺑﯚ ﺗــەواوی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺑﯚﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﯾــﺎن ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾــە ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوەﺷــﯿﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎوﺗﺮﺳــێﻦ و ﭘێﺸــﮕﯿﺮی ﺑﻮو ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﺑــە ﻧﯿﺎزن ﺑێﻨە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دژی ﭼەﺗەﻛﺎﻧﯽ داﻋەش ﺷــەڕ ﺑﻜــەن .ھەڵﺒەت ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧەﺑﺎﺗﮕێڕاﻧــﯽ ،رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ زۆر
ﻟــەوە ﺑەرﺑوﺗــﺮ و ﺑەھێﺰﺗــﺮە ﻛە ﺋەو ﺟــﯚرە ﭘﯿﻼﻧﺎﻧــە ﻛﺎری ﻟێ ﺑــﻜﺎت و ﻻوازی ﺑــﻜﺎت ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ھێﺰێﻜﯽ زﯾﺎﺗــﺮەوە ﻟــە دوو ﻣﯿﺤــﻮەری رۆژاوای ﻛەرﻛﻮوك و ﻣﯿﺤﻮەری ﻣﻮوﺳڵ ﻟە ﺑﺎﺷــﯿﻚ ،ﺑەﺷﺪارە ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕدا و ﺳــەرەڕای ﭘﯿﻼﻧﯽ داﻣﻮدەزﮔەی ﺋﯿﺘﻋﺎت، رۆژ ﻟــە دوای رۆژ ﺋــەو ھﯿﺰە ﻟە ﺑﺎﻛــﺮدن و ﻗەڵەوﺑﻮوﻧﺪاﯾــە ﻟە ھەﻣﻮو رووﯾەﻛەوە.
ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ:
ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە رۆژھەت ﻧﺎﮔﯚڕدرێ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ 7ی ﺣﻮزەﯾﺮان ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دەﺳــەﺗﯽ ﺋەو وﺗەی ﮔﯚڕی ،ﻛﻮرد ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧەدا ﺑە رێﮋەی % 13ی دەﻧﮕەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯽ 80ﻛﻮرﺳﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ .ھەدەﭘە وەك ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ، ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋەو وﺗەدا دەﻛﺎت و ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەھﯚی ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻛە رێﮋەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە % 10ﺑﻮو ،وەك ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧەدا ﺗﻮاﻧﯽ ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘە ﺑﺸﻜێﻨێﺖ و ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜەوێﺘە ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﺑە رای ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﯾەﻛەم ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ دەﻛەوێﺘە ﺳەر ﺷــﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ﺑﺎڵﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻛﻮرد ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و زۆرﺑەﯾﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻟەﻣــەودوا ھەر ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﺧﻮازاﻧــەی ﭘەﻛەﻛــە دەﺑێﺘە ھﯚی ﺳــەرﻛﯚﻧەﻛﺮدﻧﯽ ھەدەﭘە ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە روون ﻧﯿﯿە ھەدەﭘە چ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻚ ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا دەﮔﺮێﺘە ﺑەر و ھەﻣﻮوان ﭼﺎوﯾــﺎن ﺑڕﯾﻮەﺗە ﺋﯿﻤڕاڵﯽ ،ﺑەم ﺋــەوەی رووﻧــە ،ھەدەﭘــە ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧەدا ﺑــە ﭘﻼﺗﻔﯚرﻣێﻜﯽ ﺑــەدەر ﻟــە دروﺷــﻤﯽ ،ﺑﺎﻛﻮر، ﺑﺎﺷﻮور ،رۆژھەﺗەﻛەی ﭘەﻛەﻛە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻛﺮد
و ﺧﯚی وەك ﭘﺎرﺗێــﻚ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪ. د .ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ ،ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﻟەﻣەودوا ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻧﻮێﻨــەری ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە 80ﻛﻮرﺳﯿﯿەوە دەﭼێﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎن ،دەﺑێ ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﻟە ﭘێﺸﻮوی
ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﺑﻜﺎت و دەﺑێ ﻟە رێﮕەﭼﺎرەﯾەك ﺑﮕەڕێﺖ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛە ﻧە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﺎﻧﺘﯚﻧﯿﯿــە و ﻧە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿە، ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑێ ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﺪا ﺟێﮕــەی ﺧﯚی ﺑﺪۆزێﺘەوە“. رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﺋەو ﺑﺎﺳــە دەﭼێﺘە ﻧﺎو ﻣﺎﻓﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە، ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ و واژۆﻛﺮاو
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەك ﻟە ﻧێــﻮان ﭘەﻛەﻛە و ھەدەﭘــە ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟێ ﻧەﻛﺮاو ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﭘێــﻢ واﻧﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺷێﻮازە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﭘەﻛەﻛە ھەﺑێﺖ“. ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﭘەﻛەﻛە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑەو ﺑڕﯾﺎرە دەﺑێ ﻛە ھەدەﭘە ﻟەﻧﺎو ﺗﻮرﻛﯿﺎدا دەﯾــﺪات ،ﺋەوە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜە ﻛە
ﺗەواوی ﺋەو ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛــﺮاوە ﻛە ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراو روو ﺑــﺪات ،ﯾﺎن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﺑێﺘە ﭘێﺶ ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑەی رۆژھەت ﺑەﯾەﻛەوە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎن دەﺑﻦ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘﮋاﻛﺪا
زۆرﺑــەی ﭼــﺎﻻك و ﭼﺎودێــﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژھــەت ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ورووژاﻧﺪووﯾﺎﻧە و ﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا ﺧەدﯾــﻮ ﭘێﯽ واﯾــە” :ﭘەﻛەﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎوەڕی ﺑــەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋەردۆﻏﺎن ﻛێﺸەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەوە ﻟەﯾﺎد ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﮕە ﻟــە ﺋﺎك ﭘﺎرﺗﯽ دەﺳــﺎﺗﯽ ﮔﺮﺗﺒﺎﯾــە دەﺳــﺖ، ﻟەواﻧەﺑــﻮو ﺋەو دەﺳــﺘﻜەوﺗﺎﻧە ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﻣﺴــﯚﮔەر ﻧەﺑﻮوﺑﺎن، رەﻧﮕــە رەﺧﻨــەی زۆر ھەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺋەردۆﻏﺎن و ﺣﺰﺑەﻛەی، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺳەر ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛەی ﺑەراﻣﺒەر ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑەم ﻧﻜﯚڵﯽ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛە ﺋەو ﻛﺮاﻧەوە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و دەﻣﻜﻮﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿﺎ
ﻛــە دەورﯾــﺎن ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە ﻟە دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەو وﺗــەدا ،ھەﻣــﻮوی ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەردۆﮔﺎن ﺑﻮوە“. دوای رووداوەﻛەی ﻛێﻠەﺷﯿﻦ و ﺷەھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ”ﺣــﺪﻛﺎ“ ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﻛەﻛەوە، زۆرﺑەی ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾــﺎن ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﮔەڕاﻧﺪەوە و ﻟە دوای ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛەی ٧ی ﺣﻮزەﯾﺮان ،ھەواڵﯽ رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ھێــﺰی زﯾﺎﺗــﺮی ﭘەﻛەﻛــە ﺑﯚ ﺋــەو ﺳــﻨﻮورە ﺑــو ﺑــﻮوەوە، ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەڵــێ” :ﺋــەو ﺷــەڕە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەﻛــەی زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو ﺗﺎ ﺋەوەی ﻛە ﻟەﺳەر ﻋەرزی واﻗﯿﻌﺪا ھەﺑﻮو ،ﭘێﻢ وا ﻧﯿﯿە ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺑەر ھەڵﺒﮋاردن ﻧەﺑــﻮو زۆر ﺧﯚی ﻟە ﻗەرەی ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻧــەدا ،ﭘێﻢ واﯾە ﭘەﻛەﻛە ﺋــەو رووداوەی ﺑە ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ زۆر ﺟﺪی ﻧەدﯾﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﻟە رادەﺑەدەر زەﻗﯿﺎن ﻛﺮدەوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺣﺪﻛﺎ ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟەو ﺳــﻨﻮوراﻧە ﺑێﺖ و ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺋەو ﺳﻨﻮوراﻧە ﭘﺎوان ﺑﻜﺎت و ﺑە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺧﯚی ﻧﺎوزەدی ﺑﻜﺎت“. ﻟەﺑﺎرەی ﭘــﮋاك ،ﺑﺎڵﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات” :ﭘەﻛەﻛــە دەﯾەوێ ﺑﺎڵﯽ
ﺧﯚی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەھێﺰ ﺑــﻜﺎت و ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺑﺪات، ﻟێﺮە ﻣــﻦ وەك ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻛە ﻟێــﯽ دەڕواﻧﻢ ،ﻟــە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋەﻣڕۆدا ،ھﯿﭽﯿەك ﻟەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑــە ﭘــﮋاك و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗەوە ،ﭼﺎﻻك ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﺗەواوی ﺋەو ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﺮاوە ﻛــە ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراو روو ﺑﺪات ،ﯾﺎن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﺑێﺘە ﭘێﺶ ،ﺑﯚﯾە ﺋــەو ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑەی رۆژھەت ﺑەﯾەﻛەوە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎن دەﺑــﻦ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘﮋاﻛﺪا، دەزاﻧﻦ ﻛــە ﻟە ﺋەﮔــەری وەھﺎ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺪا ﻧﺎﻛﺮێ ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨﺮێﺖ“. دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﻧﺎﻛﺮێ ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﯾﺎﺳــﺎی ﺋێﺮاﻧﺪا ﭼﺎو ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەوەی ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﺑــەدەرە ﻟەو ﭘێﻮاﻧە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺎﻧە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﭘێﻮاﻧەی ھێﺰەوە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەھێﺰﺗﺮە، ﻛﯚﻣەڵﯿــﻚ ﻛﺎری ﺑــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮدووە ﻛــە رەﻧﮕە ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﯽ ﺧﯚش ﻧەﺑێﺖ ،ﯾﺎن ﻟــە رۆژاوادا ﭘەﻛەﻛە ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ھێﺰ ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﻛﺮد“.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ
ﺑﺎﻛﻮور
وﺷە /ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﯚڵ دوای ﺋەوەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯿﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻮون و ﭘﺎرﺗﯽ داد ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﻧﺰﯾﻜەی % 10ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘێﺸــﻮودا ﻛــەم ﺑﺒﻮوەوە، ﭼەﻧﺪ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎوداری ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﻟەواﻧە ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰ ،ﺑە ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﯿەوە ھەواڵەﻛەی ﺑو ﻛﺮدەوە. رۆژﻧﺎﻣــەی ﻧﯿﻮﯾــﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰ ﻧێﻮاﻧﯽ ﻟەﮔەڵ رەﺟەب ﺗەﯾﯿﺐ ﺋەردۆﮔﺎن ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا زۆر ﻧﺎﺧﯚﺷــە و ھەﻓﺘەی راﺑــﺮدوو ،ﺋەردۆﮔﺎن ﻗﺴــەی زۆر ﺗﻮﻧﺪی ﺑەراﻣﺒەر ﺑــەو رۆژﻧﺎﻣەﯾــە ﻛــﺮد و ﺑە ﺳــﯿﺨﻮڕ ﻧﺎوی ﺑﺮدن و ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋێﻮە ﻛێﻦ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەﺧﺮاﭘە
ﺑــﺎس ﻟە ﻣــﻦ و ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﺗﻮرك ﺑﻜەن“. رۆژﻧﺎﻣــەی ﻧﯿﻮﯾــﯚرك ﺗﺎﯾﻤــﺰ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ،ﺧەڵﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼــﻮوە ﺳــەر ﺳــﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕــﺪان و رێﮕەﯾــﺎن ﻧــەدا ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋــەردۆﮔﺎن ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــﯚ وﺗەﻛەﯾﺎن ﺑﮫێﻨێﺖ ﻛــە ﺋەﻣەﯾﺶ ﺧەوﻧﯽ
ﮔەورەی ﺋەو ﻛەﺳە ﺑﻮو .ھەروەھﺎ ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ھەواڵەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺷﻜﺴــﺘێﻜﯽ ﮔەورەﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺋــەردۆﮔﺎن و وای ﻛــﺮد ﻛــە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﯿﺮی ﻟێ ﻧەﻛﺮێﺘەوە و ﺋەردۆﮔﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﺑێﺖ ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺳﯽ ﺋەو ﻻﯾەﻧە ﺑﻜﺎت.
ﺟﮕە ﻟە ﻧﯿﻮﯾــﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰ ،زۆرێﻚ ﻟــە رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی دﻧﯿﺎ، ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟەو ﺷﻜﺴــﺘەی AKP ﻛــﺮدووە و ھەﻣﻮو ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﻛە ﺋەو ﺷﻜﺴﺘە ﺑەزۆری ﺑەﺳەر ﺋەردۆﮔﺎﻧﺪا ﺷﻜﺎوەﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەھێﺰﺗﺮﯾــﻦ دروﺷــﻤﯽ AKP ﻟــەم ھەڵﺒﮋاردﻧــەدا ،ھێﻨﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑﻮو
و ﺑەﻣەﯾﺶ ﺋــەردۆﮔﺎن ﻗﺎزاﻧﺠﯽ دەﻛــﺮد ،ﺑــەم ﺑەﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﮔەﻻﻧەوە،
ﺧەوﻧەﻛەی ﺋــەردۆﮔﺎن ﺑﻮو ﺑە ﻣﯚﺗەﻛە. رۆژﻧﺎﻣەی ﺗﺎﯾﻤﺰﯾــﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﭘێﯽ واﯾە ﺋەم ﺷﻜﺴــﺘە
ﺑەر ﻟە ،AKPﺷﻜﺴــﺘەﻛە ﺑﯚ ﺋەردۆﮔﺎﻧــە و ھــەر ﺋەوﯾﺶ دەﺑێ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﯿەﺗﯿﯿەﻛە ﺑﮕﺮێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ.
ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا
AKPو HDPزۆرﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎﻧﺴﯿﺎن ﺑﯚ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە
وﺷە /ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﯚڵ -ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ دەرەﻧﺠﺎﻣە ﻧﺎﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻮون و ﺋێﺴــﺘەش ﭘﺮﺳــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋــەو وﺗە ،ﻟە رۆژەﭬﺪاﯾــە AK .ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــەو ھەڵﺒﮋاردﻧەدا ،ھەﻣﺎن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺋەﻧﺠێﻼ ﻣێﺮﻛﻞ راوێﮋﻛﺎری ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻟە دوا ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ وﺗەﻛەﯾﺪا ھەﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾە ﭘێ دەﭼێﺖ AKﭘﺎرﺗﯽ رێﮕەﭼﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑەی ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑێــﺖ .ھەڵﺒەت ،ﺋەﮔەری ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان AKﭘﺎرﺗــﯽ و HDPﻟە ھــەر ﭼﻮار ﺣﺰﺑﯽ ﺳەرەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮە. ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەر ﻟــە ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛەوﺗﺒﻮوﻧە ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﺘﺮەوە و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن دەﻛﺮد ،ﻛە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدﺑﻮو و ﺑێــﺰاری ﺑە رووﺧﺴــﺎرﯾﺎﻧەوە دﯾﺎر ﺑﻮو .ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﺮﺳﯿﯿەك ﻛە دەزﮔەی ﻛﯚﻧﻜﺎ ﺑﯚ راﭘﺮﺳــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ داﺑــﻮو% 50 ،ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﺑــەر ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻ ﺑﺒﻮوە ﺗﺎرﯾﻜﺴﺘﺎن .دواﺟﺎر ﺧەڵﻚ ﻟەﺳەر ﺳﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان، ﺗﯚڵەﯾﺎن ﻟە ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدەوە و ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯿﯽ رێــﮋەی دەﻧﮕــەﻛﺎن ﺑەﺟﯚرێﻚ ﺑﻮو ﻛە ﭘﺎرﺗێــﻚ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨێﺖ .زۆرﺑەی ﺧەڵﻚ ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯿﺎن ،وﯾﺴﺘﯿﺎن ھەﻣﻮو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﻣێﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ،ﻛــﯚ ﺑﻜەﻧەوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑﻨﻜەﻓﺮاوان ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﻦ ،ﺗﺎ ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﺗﻮﻧﺪەی ﻧێﻮاﻧﯿﺸﯿﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ. ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان )(AKP
ﻣــﺎوەی 12ﺳــﺎڵ دەﺑێﺖ ھەر ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە و دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﺑــﻮوە ﻛــە ھەرﮔﯿﺰ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﺑﻮوە ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑەم ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﺑــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑە رێــﮋەی ،% 10 ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺮێــﺖ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﻚ
ﻛەوﺗﻮوە ،ھەﻣــﺎن ﺋەو ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﯾە ﻛە ﻟــە ھەڵﺒﮋارﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯽ 2013ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دووﺑﺎرە ﺑﻮوەوە، ﺑﯚﯾــە دەﻛﺮێﺖ AKPﺳــﻮود ﻟە ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺋەﻧﺠێــﻼ ﻣێــﺮﻛﻞ راوێﮋﻛﺎری ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ وەرﺑﮕﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺗــﺎ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2013و ﺑﯚ ﻣﺎوەی 66ﺳﺎڵ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧەﻛﺎن ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠێــﻼ ﻣێــﺮﻛﻞ ،ﭘێــﻚ ھﺎﺗﺒــﻮو ،ﺑەم ﻟــەو ھەڵﺒﮋاردﻧــەدا % 41.5ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮد و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑێﻨێﺖ. ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ وﺗــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ
ﺑﻜﺎت ،ﺑەﻣەﯾﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮا ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ 193ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎﯾــە، ﺑﺒەﺳﺘێﺖ. ﺋێﺴﺘە ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان ) (AKPﻟــە ﺑەردەم ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﺪاﯾە ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑــﯚ ﺋەﻣەﺷــﯿﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺳــﻮود ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ وەرﺑﮕﺮێــﺖ ﻛە ﭼﯚن و ﺑەﭼــﯽ ﺷــێﻮەﯾەك دەﺗﻮاﻧێ ﯾــەك ﻟە ﭘﺎرﺗە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎن ﺑڕوا ﭘێ ﺑﮫێﻨێــﺖ ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟەدوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯽ
دەﻣﯿﺮﺗﺎش ھﺎوﺳەرۆﻛﯽ HDPدەﯾﺎن ﺟﺎر دووﺑﺎرەی ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧﺎﯾەڵﻦ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ﻟــە ﭘﺎرﺗــە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨێــﺖ AK .ﭘﺎرﺗــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو رێﮕەﯾەی ﻟــە ﭘێﺸــە و ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧــەﻛﺎت ،ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑێﻨێ و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺶ ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔەورە دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەم ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەی ﺋێﺴﺘە ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺗێ
631ﻛﻮرﺳــﯿﯿە ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺣﺰﺑێــﻚ ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﯿﺖ ،دەﺑێ 316ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ھەﺑێــﺖ .ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧەﻛﺎن 66ﺳﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو رێﮋەﯾــەی ھێﻨﺎﯾەوە ،ﺑەم ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ 2013دا ،ﺋەو ﺣﺰﺑــە ﺗﻮاﻧﯽ 311 ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻣﺴﯚﮔەر
ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن AKP ،رۆژاﻧــە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧﺪاﯾــە ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛە ﭼﯚن رێﮕەﭼﺎرەﯾەك ﺑﺪۆزﻧەوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەزووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﻦ. ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﯾەﻛەم ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،دەﻛﺮێﺖ ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑێﺖ:
AKPﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟەﮔــەڵ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،CHP ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ﻛــە رێــﮋەی % 25ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر دوای ھەڵﺒــﮋاردن ،ﻛەﻣــﺎل ﻛﻠﯿﭽﺪار ﺋﯚﻏڵﻮ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋێﻤە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﭼﯿﻨە ﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەك ﻟەﮔەڵ AKP دا“. MHPـــﯿﺶ ﻛــە % 16ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ھێﻨــﺎوە ،زۆر ﺋەﺳــﺘەﻣە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ AKﭘﺎرﺗﯿﺪا ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸﻤەرﺟﯽ ﺋەو ﭘﺎرﺗە ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿە و ﺋەوان دەڵێــﻦ ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿــە ﺑەﻧﺎوی ﻛێﺸەی ﻛﻮردەوە .ھەروەھﺎ داوا دەﻛەن دۆﺳﯿەی ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎراﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی AKPﺑﺪرێﺘە دادﮔەی ﺑــﺎی ﺗﺎواﻧەﻛﺎن ،ﻛە ﺋەﻣەﯾﺶ ﺷﺘێﻜﯽ ﻣەﺣﺎڵە ﺑەﻻی AKﭘﺎرﺗﯿﯿــەوە .دەﻣێﻨێﺘــەوە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮔەﻻن )(HDP ﻛە ﺗﻮاﻧﯽ ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﺸﻜێﻨێﺖ و % 13ی دەﻧﮕەﻛﺎن ﺑﮫێﻨێﺖ .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺳەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗﺎش دەڵێﺖ” ،ﺋێﻤە ﻧﺎﭼﯿﻨە ﻧــﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەك ﻟەﮔەڵ AK ﭘﺎرﺗﯿﺪا ،ﺑەم ﻟــە ﻟێﺪواﻧەﻛەﯾﺪا ﺷــﺘێﻜﯽ ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ“ .وەﻛﻮ ﺋــەوەی زۆرێﻚ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘێﯿﺎن
واﯾــە ﺋەﮔــەر AKPﺑﯿــەوێ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﻟەﮔــەڵ HDPدا ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﺑەﯾەﻛــەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨــﻦ ،دەﺑێﺖ ﺑــەر ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە، ھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛە ﺧەوﻧﯽ ﺋەردۆﮔﺎن ﺑﻮو ﺑەﯾەﻛﺠــﺎری واز ﻟێ ﺑﮫێﻨﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ھەﻣﻮو ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و دﻧﯿﺎ ﺷــﺎﯾەدە ﻛــە ﺳــەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗــﺎش ھﺎوﺳــەرۆﻛﯽ HDPدەﯾــﺎن ﺟــﺎر دووﺑﺎرەی ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧﺎﯾەڵﻦ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﮫێﻨﺮێــﺖ ،ھــەر ﺋــەم دروﺷــﻤەﯾﺶ ﺑــﻮو وای ﻛــﺮد ﭼەﭘــەﻛﺎن و زۆرێــﻚ ﻟە ﺗﻮرﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﻧــﮓ ﺑەو ﭘﺎرﺗە ﺑﺪەن. ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی دووەم ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟەﻻﯾەن ھەرﺳــێ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن CHPو HDPو MHPەوەﯾــە ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟــە ﺣﺎڵەﺗێﻜــﺪا دەﻛﺮێــﺖ ﻛە ﺋەﮔــەر AKPﻟەﻣﺎوەی 45رۆژدا دوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻓەرﻣــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــەوە ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨێــﺖ، ﺋــەوﻛﺎت ﺋــەو 3ﭘﺎرﺗــە ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﻦ، ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ زۆر ﻻواز دەﺑێﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗێﭙەڕێﻨﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە
ژﻣﺎرەی ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﮔﺎﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﺧەﻧە ﻧــﺎو ﮔەﻣەﯾەﻛــەوە ﻛە ﺷەرﻣەزاری دەﻧﮕﺪەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻦ و ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﻧەﺑەﻧە ﺳەر. ﺑﯚﯾــە زۆر ﮔﺮﻧﮕــە AKPﺑــە وردی ﺑﯿﺮ ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻧەﯾەڵێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەﺑێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ،ﯾــﺎن دووﺑــﺎرە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺑەﭘەﻟــە ﺑﻜﺮێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﭘێﻜﻨەھێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــەو ﻣﺎوەی ﻛە ﺑﯚی دﯾــﺎری ﻛــﺮاوە ﻛــە 45رۆژە، ﺳــەرۆﻛﯽ وت ﺑــﯚی ھەﯾــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺑەﭘەﻟــە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪات .ﺑﯚ ﺋەﻣەﺷــﯿﺎن ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺑڕﯾﺎر AKPوازھێﻨﺎﻧە ﻟە ھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑەﻣەﯾﺶ ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧــﻦ دەرﮔــەی 3ﭘﺎرﺗــە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧەﻛەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرووی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﻜەﻧــەوە ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت. ھــەروەك ﻟــە ﺳــەرەوەﯾﺶ ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻛﺮد ،دەﻛــﺮێ AKP ﺳــﻮود ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ وﺗﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ وەرﺑﮕﺮن ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ دوو ﭘﺎرﺗــﯽ، ﭼﻮﻧﻜە AKPﭘﺎرﺗێﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﻣﺎوەی 12ﺳﺎڵ دەﺑێﺖ ھەر ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە و ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟــەو رووەوە زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻛەﻣﯽ ھەﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰ ﺑەﺷﻜﺴﺘﯽ AKPﺧﯚﺷﺤﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋێﺴﺘە ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان ) (AKPﻟە ﺑەردەم ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﺪاﯾە ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑﯚ ﺋەﻣەﺷﯿﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺳﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ وەرﺑﮕﺮێﺖ ﻛە ﭼﯚن و ﺑەﭼﯽ ﺷێﻮەﯾەك دەﺗﻮاﻧێ ﯾەك ﻟە ﭘﺎرﺗە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧەﻛﺎن ﺑڕوا ﭘێ ﺑﮫێﻨێﺖ ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت.
7
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ رووﻧﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھەزار و 322رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەدا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﻟەو رێﮋەﯾەدا 487رووداو ﻟە ﻧﺎو ﺷﺎر و 835رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە رێﮕەﻛﺎﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
دەﺳﺖ ﺑەﺳەر 34ﺗﺮێﻠە ﮔەﻧﻤﺪا دەﮔﯿﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﻨﻤﺎﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻟەﻻﯾەن ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎﻧەوە دەردەﻛﺎت ،ﺳﺰای ﺗﻮﻧﺪﯾﺶ ﺑەﺳەر ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﺳــەﭘێﻨێﺖ ﻛە دەﯾﺎﻧەوێ ﮔەﻧﻤﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑەھﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ رەواﻧەی ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎن ﺑﻜەن ،دوای دەرﭼﻮوﻧﯽ ﺋەم ﻓەرﻣﺎﻧەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﻣەﺧﻤﻮور 34ﺗﺮێﻠــە ﻛە ﮔەﻧﻤﯽ ﺗێﺪا ﺑﺎر ﻛﺮاوە ،دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﮔﯿﺮاوە.
ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺷــێﺨە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﻣەﺧﻤﻮور ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 10ﺗﺮێﻠە ﻛە ﮔەﻧﻤﯿــﺎن ھەڵﮕﺮﺗﺒــﻮو ،ﻟە ﺳــﺎﯾﻠﯚی ﻣەﺧﻤﻮور دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاون ،ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﮔەﻧﻤﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾــﺎن ھێﻨــﺎوە و وﯾﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧە ﺑە ﮔەﻧﻤﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﻔﺮۆﺷﻨەوە.
ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ھەن ،ﻟە ﺳــﺎﯾﻠﯚی ھەوﻟێﺮﯾــﺶ دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەر زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 24ﺗﺮێﻠــە ﮔەﻧﻤﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﮔﯿﺮاوە ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺟﯚری ﻟە ﻣەﺧﻤﻮورەوە ھﺎﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﮕﺮێﺘەﺑەر رێﮕﺮی ﺑﻜﺮێ ﻟەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﮔەﻧﻤﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﺑەھﯽ
ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑﻔﺮۆﺷﻨەوە. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﻓەرﻣﺎﻧەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺳــﺰای ﺗﻮﻧــﺪی ﺑەراﻧﺒەر ﺑەو ﻛەﺳــﺎﻧە دﯾﺎرﯾﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻛە دەﯾﺎﻧەوێ ﻓێــڵ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜەن، ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺋەوەی ﮔەﻧﻤﯽ ھەر ﺑﺎرھەڵﮕﺮێﻚ ھــﯽ ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺸــﻮوە ،ﺑــڕی
ﮔەﻧﻤەﻛە و ﺧﺎوەﻧەﻛەی و ﺷﻮﻓێﺮ و ﺑﺎرھەڵﮕﺮەﻛــەش دەﺳــﺘﮕﯿﺮ دەﻛﺮێﻦ و دەدرێﻨە دادﮔە. ﮔەﻧــﻢ ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﺑەروﺑﻮوﻣە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑەرێﻜﯽ ﻓﺮەواﻧﯽ زەوﯾﯿــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ﺑە داﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ داﻧەوێڵــە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﮔەﻧﻢ ﺳﺎڵێﻜﯽ ﺑەﺳەردا ﺗێﭙەڕ ﺑﺒێ و ﺑﻨێﺮدرێﺘە
ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎن ،دوای ﮔﺮﺗﻨەﺑەری رێﻜﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋەو ﮔەﻧﻤە ﻟەﻻﯾەن ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎﻧەوە، ﺋەﮔــەر ﮔەﻧﻤﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑێ ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەك ﺑێــﺖ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﮔەﻧﻤەﻛە ھﯽ ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﺑێ ،ﺗێﻚ دەﭼێ و ﺑەﻛەڵﻜﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و ھﺎڕﯾﻦ و ﺋﺎرد دروﺳﺘﻜﺮدن ﻧﺎﯾەت.
ﻛﺎﻣێﺮای ﺑێﺪار و ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﺧەوﺗﻮو
رووداوەﻛﺎن ﻟە دەرەوەی ﺷﺎرن و ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺷﺎردا وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻧﺰﯾﻜــەی 5ﺳــﺎڵە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺗﯿﮋڕەوﯾﯽ ﻟە رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻛﺎﻣێﺮای ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ، ھەرﭼەﻧﺪ زۆرﯾﻨەی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە رێﮕە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﺪان، ﺑەم زۆرﯾﻨــەی ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن ﻟــە رێﮕە و ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎردان ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺳﻨﻮوردار ﺑێﺖ.
ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009ەوە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﻟە ﻛﺎﻣێﺮای ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﻨﺮان، ﺑەم ﻟــە 2013ﺑەدواوە ژﻣﺎرەی ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ زﯾﺎدﯾﺎن ﻛﺮد و ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﺎﯾەﺧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﭘێ درا ،ﺋەوەش ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯿﮋڕەوﯾﯽ ﻟە رێﮕە و ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا. ﻓــﺎزڵ ﺣﺎﺟــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ دووﭘــﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ،ﻛــە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺋــەو رووداواﻧە ھەﺑﻮوە ﻛــە ﺑەھﯚی ﺗﯿﮋڕەوﯾﯿەوە روو دەدەن. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،زۆرﯾﻨەی ﺋەو رووداواﻧــەی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو رووﯾﺎن داوە ،ﻟــە رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر ﺑــﻮون و رووداوی ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎر ﺑﻮون ،ﺋەوەش ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﻣێﺮا ﻟە ﻧﺎو ﺷــﺎر ﺑﻮون و ﻟە دەرەوەی ﺷﺎردا ﻛﺎﻣێﺮا ﻧەﺑﻮوە“. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ
ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ رووﻧــﯽ دەﻛەﻧــەوە ،ﻛــە ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھــەزار و 322 رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەدا ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاوە، ﻟەو رێﮋەﯾــەدا 487رووداو ﻟە ﻧﺎو ﺷــﺎر و 835رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە رێﮕەﻛﺎﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. زاھﯿــﺮ ﻣﺤەﻣــەد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رێﻜﺨﺮاوی ھﯚﺷــﯿﺎری ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﭘێــﯽ واﯾە، ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﻟەﺳــەر رووداوەﻛﺎن ھەﺑــﻮوە و دووﭘﺎت ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ﺟێﮕﯿــﺮ ﻟــە دەرەوە و ﻧﺎوەوەی ﺷﺎرەﻛﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻛﺎﻣێﺮا ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر رووداوەﻛﺎن ھەﺑﻮوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺷﻮﻓێﺮان وەك ﺗﺎﺳەﯾەك ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﻛﺎﻣێﺮا دەﻛەن و ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻛﺎﻣێﺮا رەت ﺑــﻮون ،ﺧێﺮاﯾﯿەﻛەﯾﺎن زﯾﺎد دەﻛەﻧەوە“. ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 200ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚ ھەوﻟێﺮ ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ھەن ،ﺟﮕە ﻟە ھەزاران ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ
ﺑــێ ﺗﺎﺑﻠﯚ و ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەش ﻛە ﺗﺎﺑﻠﯚی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ھەﯾە و ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێــﻦ ،ﺋەو ژﻣــﺎرە زۆرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﺧﺮاﭘﯿــﯽ رێﮕە و ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑــە ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر دادەﻧﺮێﺖ ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚدا. ھەرﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘــﺎت ﻟــەوە
ﻛﺎﻣێﺮاﯾەﻛــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟە رێﮕە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە. ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ھەوﻟێــﺮ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات، ”ﭘﺎش ﺋــەوەی ﺑﯚﻣﺎن دەرﻛەوت ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺗﯿﮋڕەوﯾــﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺷــﺎردا ھەﯾــە ،ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن دا ﻛﺎﻣێــﺮاﻛﺎن ﺑﺒەﯾﻨــە رێﮕــە دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ
زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻧــﺎو ﺷــﺎر دەﺑﯿﻨﺮێﻦ، ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻟــە رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر ھەﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە رووداوەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر روو دەدەن ،ھەروەك ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﺎﻣێــﺮای ﺟێﮕﯿﺮ ﻟە ﻧــﺎوەوە و دەرەوەی ﺷﺎر داﺑﻨﺮێﺖ“. ﺑە ڕ ێﻮ ە ﺑە ر ا ﯾە ﺗﯿﯿە ﻛﺎ ﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻛﺎﻣێــﺮای ﮔــەڕۆك
دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم زۆرﯾﻨەی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟە رێﮕە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎن روو دەدەن، ﻛــە ﺑەدەﮔﻤــەن ﻧەﺑێــﺖ ھﯿﭻ
ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺗﯿــﮋڕەوی ﻟەو رێﮕەﯾﺎﻧەدا ،ﺑەم ﻛێﺸەﻛە ﺋەوەﯾە ﺷــﻮﻓێﺮان ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن دەزاﻧﻦ و ﻛﺎﺗێﻚ دەﮔەﻧە راﺳــﺖ ﻛﺎﻣێﺮاﻛــە ﺧێﺮاﯾﯿــﺎن ﻛــەم دەﻛەﻧــەوە و ﻛە ﺗێﭙــەڕ ﺑﻮون، ﺗﯿﮋڕەوی دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎﺗەوە“. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی رێﻜﺨــﺮاوی ھﯚﺷــﯿﺎری ھﺎﺗﻮﭼﯚ دووﭘﺎت ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟــە رێﮕەﻛﺎﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﻧێﻮان ﺷﺎرەﻛﺎن دەﻛﺎﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﯾﻨەی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە رێﮕە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا روو دەدەن. زاھﯿــﺮ ﻣﺤەﻣــەد ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەدات” ،ﺑەداﺧــەوە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن
دەﺑەﺳــﺘﻦ و ﻛﺎﻣێﺮای ﺟێﮕﯿﺮ ﻟە رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ﺟێﮕﯿﺮ ﺧێﺮاﯾﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە رێﮕە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت. ﺑەرﭘﺮﺳﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی
ﻓﺎزڵ ﺣﺎﺟﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ:
ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋەو رووداواﻧە ھەﺑﻮوە ﻛە ﺑەھﯚی ﺗﯿﮋڕەوﯾﯿەوە روو دەدەن.
داﺗﺎ
ھەوﻟێﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻛﺎﻣێﺮای ﺟێﮕﯿﺮ ھەﯾە ،ﻛە ﻟە دەروازەی ﭼﻮوﻧە دەرەوەی ﺷــﺎر و دەروازەی ﭼﻮوﻧــە ﻧــﺎوەوەی ﺷــﺎرەﻛﺎن دادەﻧﺮێــﻦ ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﻟە ﺷﺎر دەردەﭼێﺖ، ﻛﺎﻣێــﺮای ﯾەﻛــەم ﻛﺎﺗــﯽ دەرﭼﻮوﻧەﻛــەی ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت و ﭘﺎش ﺋەوەی ﺑــە ﻛﺎﻣێﺮای دووەم دەﮔﺎت ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﻛﺎﺗەی ﻟە ﻛﺎﻣێــﺮای ﯾەﻛەم ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاوە، ﻛﺎﻣێــﺮای دووەم ﺋــەوە دﯾﺎری دەﻛﺎت ﻛە ﺷــﻮﻓێﺮەﻛە ﺗﯿﮋڕەوی ﻛــﺮدووە ﯾــﺎن ﻧﺎ و راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەﻛەی ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت. ﺑــەم وەك ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێــﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﻛﺎﻣێﺮاﯾە ﻧﺮﺧــﯽ زۆرە و ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿــەوە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێ ،ﺟﮕەﻟــەوە ﺋەﮔەر ﻛﺎﻣێــﺮای ﺟێﮕﯿــﺮی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ داﺑﻨــﺮێ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺑەدﯾﺎرەوە ﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە دەﺷﻜێﻨﺮێﺖ و ﺗێﻚ دەدرێﺖ“. ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ ،ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو 250 ھەزار و 665ﺳەرﭘێﭽﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێﺮ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺳــﺰای ﺳەرﭘێﭽﯽ 60 ھەزار دﯾﻨــﺎرە و ﺋەﮔەر ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳــﺰای داراﯾﯽ داﺑﻨﺮێﺖ، داھﺎﺗﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە
ﻣﺎوەی 2014و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮدا ﻧﺰﯾﻜەی 15 ﻣﻠﯿــﺎر و 40ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە، ﺋــەوەش داھﺎﺗێﻜــﯽ زەﺑەﻻح ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. ﺣﺎﺟــﯽ دەڵــێ” ،ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوودا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻓﻠێﻜﺴــﻤﺎن ﻟە ﺷــێﻮەی ﻛﺎﻣێﺮای ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن داﻧﺎ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷﻮﻓێﺮ وا ﺑﺰاﻧــێ ﻛﺎﻣێــﺮای ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ﻛﺎﻣێﺮای ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺗﯿﮋڕەوﯾﯿە ﻧەك ﭘــﺎرە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺧەڵﻚ وا دەزاﻧــﻦ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرە داﻧﺮاون“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرﭼەﻧــﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧــەوە ،ﻛە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ھەﺑــﻮوە ،ﺑــەم ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟەﻣەڕ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ، دەﯾﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ورد ﻧﯿﻦ.
ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ ،ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑە 131ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪان و 961ﺑﺮﯾﻨﺪار دادەﻧێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ 255ﺣﺎڵەﺗﯽ ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪان و 4ھەزار و 183ﺑﺮﯾﻨﺪاری رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻟە ھەﻣﺎن ﻣﺎوەدا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﺋەوەش دەﯾﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ،ﺗەواوی رووداوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮدووە.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
ﮔﯚڕان ﻟە 31ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺑە ژﻧﺎن داوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە دوای ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧەوەی ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ژﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان رەﺧﻨە ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن دەﮔﺮن ﺑــەوەی ﭘەراوێﺰی ﺧﺴــﺘﻮون ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟە ﻛﯚی 31ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮاوە ﺑﯚ ﮔﯚڕان ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ژن داﻧﺮاوە. ﺋﺎﺳــﯚ ﻣەﺣﻤــﻮود ،ﺑﺎژێڕواﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔــﯚڕان دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەﯾــﺎن ھﯿﭻ ﻛﺎت ھێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎی ژﻧﺎﻧﯽ ﭘەراوێﺰ ﻧەﺧﺴﺘﻮوە و ﺑــە ﮔﺮﻧﮕﯿﺸــەوە ھێﻨﺎوﻧەﺗﯿﯿە ﭘێﺸــەوە .ﺋــەو ،ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ژﻧﺎن ﻟە ﭘﯚﺳــﺘە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن وەردەﮔﺮن و ﻟە ﻛێﺒەرﻛێﺪا دەﺑﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﯚ ﺑﺮدﻧەوەی ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن“. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارەی ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ژن ،ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد، ”ﺟﺎرێ ﭘﯚﺳﺘە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗەوە و ھەرﻛﺎت
ﯾــەﻛﻼ ﺑﻮوﻧــەوە ،ﺋێﻤە ﭘﺸــﻜﯽ ژﻧﺎن وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﺪا دەدەﯾﻦ“. ﺑــەم وەك ﻧەﺳــﺮﯾﻦ ﺟــﺎف، ھەڵﺴــﻮوڕاوی ژﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەدات، ژﻧﺒــﻮون ﻟەﻧــﺎو ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﺪا ﺑە ﯾەك ﭼﺎو ﺳــەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەو ھێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧەی ﻟە ﭘﯿﺎودا دەﯾﺒﯿﻨﻦ ،ھﯿﭻ ﻛﺎت ﻟە ژﻧﺪا ﻧﺎﯾﺒﯿﻨﻦ ،ﻛە ﺑە ﺑڕوای ﺋەو ﭘێﭽەواﻧەﻛەی راﺳــﺘە و ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎ و ﺋﯿﺮادەﯾەی ﻟە ژﻧﺪا ھەﯾە، ﻟە ﭘﯿﺎودا ﻧﯿﯿە. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑەداﺧەوە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ڕەﮔەزﯾﯽ ﺑﻮوە ﺑە
ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻚ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﻗﯿــﺎن ﭘێــﻮە ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑــە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺸەوە“. ھــﺎوﻛﺎت ﻣﻮﻧﯿــﺮە ﻋﻮﺳــﻤﺎن، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەوە ﻛﺮدەوە ،دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە 20ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﯚﻣەڵﮕە وﺷﯿﺎر ﺑﻜﺎﺗەوە ﻟە ﭘێﮕە و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ژن. ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ،ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑەردەوام ژﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﮕە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ﻧەك ﺑﯚ ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪن. ﺋەو ﺧﺎﻧﻤــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە رەﺧﻨە ﻟە ﺗــەواوی ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﮔﺮێﺖ ﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻛە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ژﻧەﻛﺎن ﺑەرﻧە ﭘێﺸەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ” ،ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە دەﯾﺎن رێﻜﺨــﺮاوی ژﻧﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە، دەﯾــﺎن ﻛﺎدری ﺑە ﺗﻮاﻧــﺎی ژﻧﯿﺎن ھەﯾــە ﻛــە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن ،ﺑەم ﺋــەوان ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ژﻧەﻛﺎن ﻟە ﭘﯚﺳﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﺪا ﺑەﺷﺪاری ﭘێ ﺑﻜەن“. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ،ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧێﻜﯽ
ﻣﻮﻧﯿﺮە ﻋﻮﺳﻤﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە دەﯾﺎن رێﻜﺨﺮاوی ژﻧﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە ،دەﯾﺎن ﻛﺎدری ﺑە ﺗﻮاﻧﺎی ژﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﺋەوان ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ژﻧەﻛﺎن ﻟە ﭘﯚﺳﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﺪا ﺑەﺷﺪاری ﭘێ ﺑﻜەن
ﺑﻮاری ژﻧﺎن ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت، ﻟەﻧﺎو ﺗەواوی ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ژﻧﺎﻧــﯽ ﺑەﺗﻮاﻧــﺎ ھــەن و ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑەم رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻧﺎو ﺳەرﺟەم ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻗﺴــەی زل دەﻛەن“. ﺑەﻧــﺎز ﺣەﻣەڕەﺷــﯿﺪ ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﯽ ﺑﻮاری ژﻧﺎن ،ﻟــە ﭘەﯾﺠﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ،ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ” ،ﻻی ھەﻣﻮوان ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﻛــە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ژﻧﺎﻧﯽ
ﭼﺎﻻﻛﯿﺎن ﺗێﺪاﯾە و ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﻛــەن“ .ﺋەو ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧــە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەﯾﺶ دەدات” ،زۆرﺟﺎر ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دێﻨە ﺳــەر ﺷﺎﺷەی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن و ﻗﺴــەی زل دەﻛەن و ھﻮﺗﺎﻓــﯽ ﺋەوە ﻟــێ دەدەن ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن ﺑــەدی دێﻨﻦ و ھەوڵ ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ژﻧــﺎن دەدەن، ﺑەم ﺑە ﺑڕوای ﺋەو ،ﻟە واﻗﯿﻌﺪا زۆر ﭘێﭽەواﻧەﯾە“. ﺷــﻠێﺮ ﻣەﺣﻤﻮود ،ھەڵﺴﻮوڕاوی دﯾﺎری ژﻧﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﺑﯚ ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯽ
ﻟە ھﺎوڕێﯿــﺎن و ﺑﺮاﯾﺎﻧﻢ ،ھەروەھﺎ ﺗﺎﻗە ژﻧــە ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازەﻛە دەﻛەم ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە“. ﺋەو ھەڵﺴﻮوڕاوەی ﮔﯚڕان ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ﺋەم ﺑﺮا ﺑەڕێﺰاﻧە ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺎﻧﺪوو ﺑە ﺗﻮاﻧــﺎ و ﺧﺎوەن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺷﺎﯾﺴﺘە و ﭘﺴــﭙﯚڕن ،ﺑەم ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺳــەرﺟەم ﭘﯚﺳﺘە ﺣﺰﺑﯽ و ﺣﻜﻮﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا و ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەش ﻛە دەﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺗێﺪا ھێﻨــﺎوە ،ﻟــە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ﻛﯚی 31
ﭘﯚﺳﺖ ﺗەﻧﯿﺎ 1ﭘﯚﺳﺖ ﺑﯚ ژﻧە“. ﺋەو ،ھێﻤــﺎی ﺑﯚ ﺋــەوەش ﻛﺮد، ”ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ﺑەردەم ھێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎ و ﭘێﮕەی ژن ﻟە ﺑەردەم ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳﯿﺎرداﯾە“. ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ژﻧﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻧﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨﺪرێﺖ، ﺑەڵﻜــﻮ ﻟەﻧــﺎو ﺗــەواوی ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە، ﺋەﻣەش ﻟە ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘﯚﺳــﺘە ﺣﺰﺑﯽ و ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن و ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ.
ﻟە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷﺠﻮاﻧﯽ دەرﻣﺎن ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ
دەرﻣﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺗﯿﻨﺎت دەﺑێﺘە ھﯚی ﻻوازی ﺳێﻜﺴﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷــﺠﻮاﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،دەرﻣﺎﻧــﯽ ﭘﺮۆﺗﯿﻨﺎت ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ و ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﻮاﻟێﻜﺘــﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯿﺶ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو دەرﻣﺎﻧە ﺳــﻨﻮوردار دەﻛەن .ھﺎوﻛﺎت ﭘﺰﯾﺸﻜێﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ھﯚﺷﺪاری ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەوە دەدات ﺋەﮔەر ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ وەرﻧەﮔﯿﺮێﺖ. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺟەﺳﺘەﯾﺎن، روو ﻟــە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷــﺠﻮاﻧﯽ دەﻛەن ،ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺋەو ھﯚﻧەﺷــﺪا دەرﻣﺎﻧﯽ ھﯚﻣﯚﻧﺎﺗﯿﺎن
ﭘێ دەﻓﺮۆﺷــﻦ ﺗﺎ زووﺗﺮ ﻟەﺷﯿﺎن ﺟﻮان دەرﺑﻜەوێﺖ. ھﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﻗﺎرەﻣﺎن ﻓەرﻣﺎن ،ﻟە ﻛﯚرﺳێﻜﯽ ﻟەﺷــﺠﻮاﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻛــﺮدووە و دەرﻣﺎﻧــﯽ ھﯚﻣﯚﻧﺎﺗﯽ
ﮔﯚران ﻋەﺑﺪو ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ دەرﻣﺎن:
وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەو دەﯾﮕێڕێﺘەوە ﻛە ھﺎوڕێﯿەﻛەی ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮﺳــەی ﺑﺎوﻛــﯽ ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﺑﭽێﺘەوە ھﯚڵ و ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﻟە ﻛﯚرﺳﯽ وەرزﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ،
”ﺋەواﻧە وەك ﺗەواوﻛەری ﺧﯚراك ھﺎوردە دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەم ﺑە ﻣەرﺟە و دەﺑێﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دەرﻣﺎن ھﺎوردەی ﺑﻜﺎت و ﻟە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻔﺮۆﺷﺮێﺖ“.
ﺑەھﯚﺷﯿەوە ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﻣەﻣﻜﯽ ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺳﻨﮕﯽ ﭼەوری ﺗێﺪا ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و ﺑەھﯚﺷــﯿەوە وا دەردەﻛەوێــﺖ ﻛە ﺋــەو ﻛﻮڕە ﺧﺎوەﻧﯽ 3ﻣەﻣﻚ ﺑێﺖ. ﻗﺎرەﻣﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوەﯾﺶ دەدات، ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﮔەﻧﺠــﺎن ﻣﺎوەﯾەك ﺑەﺟﯚش و ﺧﺮۆﺷــەوە ﺑەﺷﺪاری ﻛﯚرﺳﯽ ﻟەﺷﺠﻮاﻧﯽ دەﻛەن ،ﺑەم ﭘــﺎش ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ، ﺳــﺎرد دەﺑﻨەوە ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟەو ﻛﯚرﺳــﺎﻧە و ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە
ھﯚی ﺋەوەی ﻛێﺸەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑێﺖ. ﻗﺎرەﻣــﺎن ﻛــە ھــﺎوﻛﺎت ﺧﯚی ﺑەﺷــﺪارە ﻟە ﻛﯚرﺳﯽ ﻟەﺷﺠﻮاﻧﯽ، ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــێ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی دەرﻣﺎﻧــﯽ ﭘﺮۆﺗﯿﻨﺎت وەردەﮔﺮن ،ﭘێﺸــﺘﺮ زۆر وەرزش ﺑﻜەن ﺗﺎ ھەﻣﻮو ﭼەورﯾﯽ ﻟەﺷﯿﺎن دەﺳــﻮوﺗێﺖ و ﭘﺎﺷــﺎن دەﺑێ ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە وەرﺑﮕﺮن ،ﺑەم ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﺑــە ﭘەﻟەن و ﺧێﺮا
دەﺳــﺖ دەﻛەن ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﯚرﺳﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن و ﺑەھﯚﯾەوە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن دووﭼﺎری ﻛێﺸەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دەﺑﻨەوە. ﺋﺎزاد ﻣەﻧﺘﻚ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ،ﻟە ﻣێﮋە ﺋەو دەﺳــﺘەواژە زێڕﯾﻨە ھەﯾە ﻛە دەرﻣﺎن ژەھﺮە و ھەﺗﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧەﺑێﺖ ﺑەﻛﺎر ﻧﺎﯾەت. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋەو ﭘڕۆﺗﯿﻨﺎﻧەی ﻛە ﻟە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷﺠﻮاﻧﯽ دەدرێﺖ ﺑەو ﻛەﺳﺎﻧەی وەرزش دەﻛەن ،زﯾﺎﻧﯽ زۆری ھەﯾە و ﻛﺎرداﻧەوەی زۆری ﻟەﺳــەر ھەﻣــﻮو ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟەش ھەﯾە .ھەروەھﺎ دەﺑێﺘە ھﯚی ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻣێﺘﺎﺑﯚﻟﯿﺰﻣﯽ ﻧﺎو ﻟەش و ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻜﮫێﻨەرە ﻛﺮدارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻟەش ،ﺑەﻣــەش ﻛﺎرداﻧەوەی ھەﻧﻮوﻛەﯾــﯽ و درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ دەﺑێــﺖ و دەﺑێﺘە ھــﯚی ﺋەوەی ﺗــەواو ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺑﻜەوێﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە“. د .ﺋــﺎزاد ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋــەو ﭘﺮۆﺗﯿﻨﺎﻧە ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺸــﯽ زۆر دەﺑێــﺖ، ﺋەﮔــەر ﻟەﺧﯚوە و ﺑــە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑــەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺪرێــﺖ ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﻛﺎرداﻧەوەی ﻟەﺳــەر ﺗﻮاﻧﺎی ﺳێﻜﺴﯽ و ﺧﺴــﺘﻨەوەی وەﭼە. ھەروەھﺎ ﻛﺎرداﻧــەوەی دەرووﻧﯽ و ﺟەﺳﺘەﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﻛەﺳەﻛە و ﺧێﺰاﻧەﻛەی دەﺑێﺖ“.
ﺋەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەو ﭘﺮۆﺗﯿﻨﺎﻧە، زﯾﺎﻧﯽ زۆر ﺑە ﮔﻮرﭼﯿﻠە دەﮔەﯾەﻧﻦ، ھەرﺑﯚﯾە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺑە ﺑێ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺪرێــﺖ .ﺋﺎزاد ﻣەﻧﺘﻚ دەڵێ” ،دەرﻣﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەﺑێ راوێﮋی ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ﻗەدەﻏــە ﺑﻜﺮێــﺖ و ھﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺷــﺠﻮاﻧﯽ ﺑێﻨــە ژێــﺮ رﻛێﻔﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺗﺎ ﭼﺎودێﺮی ﺑﻜﺮێﻦ“. ھــﺎوﻛﺎت ﮔــﯚران ﻋەﺑــﺪو ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﻮاﻟێﻜﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ دەرﻣــﺎن ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎﻧﺪاﯾــە رێﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە دەرﻣﺎﻧﺎﻧە، دەرﺑﻜەن. ﺋەو ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺋەواﻧــە وەك ﺗەواوﻛەری ﺧﯚراك ھــﺎوردە دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑــەم ﺑــە ﻣەرﺟــە و دەﺑێــﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی دەرﻣﺎن ھــﺎوردەی ﺑــﻜﺎت و ﻟە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻔﺮۆﺷﺮێﺖ“. ﻟە وەﻣﯽ ﺋــەوەی ،ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ ﻛە ﻟە ھﯚڵەﻛﺎن دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ؟ ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﻛە ﻟێﮋﻧەﻛﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺑەدواداﭼﻮون ﭘێﻚ ھێﻨﺮاوە ﺗﺎ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەو ھﯚﻧە.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﻟە ﭘﯚﺳﺘە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ژﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاون
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑەﻧﺎز ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ :ﻻی ھەﻣﻮوان ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﻛە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ژﻧﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﺎن ﺗێﺪاﯾە و ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻛەن ،زۆرﺟﺎر ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دێﻨە ﺳەر ﺷﺎﺷەی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن و ﻗﺴەی زل دەﻛەن و ھﻮﺗﺎﻓﯽ ﺋەوە ﻟێ دەدەن ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن ﺑەدی دێﻨﻦ و ھەوڵ ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ژﻧﺎن دەدەن..
9
رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﻣەڕی ﯾﺎرﯾﺰان رەﻧﮕە زۆرﺑەی ﺧەڵﻚ ﺣەزﯾﺎن ﻟێ ﺑێﺖ ﭘﺸــﯿﻠە و ﺳــەگ راﺑﮕﺮن ،ﺑەم ”ﻛەﺗﯽ داﻧﺴﻤﯚر“ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە و دەﯾەوێ ﻟە رێﮕەی ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣەڕ ،ﭼﺎﻧﺴﯽ ﺧﯚی وەك راھێﻨەری ﺋﺎژەن ﺗﺎﻗﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەو ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺣەزی ﻟەوە ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەھﯚی ﮔﯚﺷﺖ و ﺷﯿﺮﯾەوە ،ﻣەڕداری ﺑﻜﺎت” .ﻛەﺗﯽ داﻧﺴﻤﯚر“ ﺋێﺴﺘە 4ﻣەڕی ھەﯾە و ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﻮێﻨێﻜﺪا ﻟەﮔەڵﯿﺪان .ﺋەو ،ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋەﻛﺘەری ھەﯾە و ﻓێﺮی ﻣەڕەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﯾﺎری ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ﺑﻜەن و ﺑەردەوام ﻟە ﭘێﺶ ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی ،ﯾﺎرﯾﯿەﻛە دەﻛەن. ”ﻛەﺗﯽ داﻧﺴﻤﯚر“ دەڵێ” ،ﻣەڕەﻛﺎﻧﻢ ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ھﺎوڕێﯽ ﻣﻨﻦ و ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻢ ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﮕﯚڕﻣەوە .ﻟەﮔەڵ ﻣەڕەﻛﺎﻧﻤﺪا ھەﺳﺖ ﺑە ﺑەﺧﺘەوەری دەﻛەم و ﺧﻮوم ﭘێﯿﺎﻧەوە ﮔﺮﺗﻮوە“” .ﻛەﺗﯽ داﻧﺴﻤﯚر“ ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵە ﺋەو ﻣەڕاﻧەی ﻟەﺳەر ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺑﺎوﻛە ﺗەﻣەن 65ﺳﺎﻧەﻛەی ﻛڕﯾﻮە.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دۆﻻر ﺑﯚ رووﺗﺒﻮوﻧەوە ”ﺋەﻟﻜﯽ دێﭭﺪ“ ﻣﻠﯿﺎردەری ﺑەرﯾﺘﺎﻧــﯽ ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎوی ﻣﺎڵﭙەڕی ”ﺑﺎﺗڵ ﻛﯚم“ ﻟەﺳــەر ﺳﯿﻨﮕﯽ ﺑﻨﻮوﺳێ و ﺧﯚی ﻟە ﭘێﺶ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎدا رووت ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺧەﺗێﻜــﯽ ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری وەردەﮔﺮێ .رۆژﻧﺎﻣەی ”ﺳەﻧﺪی ﺗﺎﯾﻤﺰ“ ،ﺑوی ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ”ﺋەﻟﻜﯽ دێﭭﺪ“ 45ـەﻣﯿﻦ دەوڵەﻣەﻧﺪی
ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾــە .رۆژﻧﺎﻣەی ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎﯾﯽ ”ﻛﻮرﯾﺮە دێﻼﺳــﺮا“ ﺑوی ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛە ”ﺋەﻟﻜﯽ دێﭭﺪ“ ﺳــەرەﺗﺎ 100 ھەزار دۆﻻری ﺑﯚ ﺋــەو ﻛﺎرە داﻧﺎﺑﻮو ،ﺑەم دوای ﺋەوەی ﺧەڵﻜﯽ ﺑــەدەم داواﻛەﯾەوە ﻧەھﺎﺗﻦ ،ﺑڕﯾــﺎری دا ﺑڕی ﺧەﺗەﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺎت و ﻛﺮدی ﺑــە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دۆﻻر .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 160ﻛەس ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﺎن دەرﺑڕﯾﻮە ﻛە ﻟە ﭘێﺶ ﺑﺎراك
ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،ﺧﯚﯾﺎن رووت ﺑﻜەﻧــەوە” .ﺑﺎﺗڵ ﻛﯚم“ ،ﻣﺎڵﭙەڕی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﻣﻠﯿﺎردێﺮە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯿەﯾە. ”ﺋەﻟﻜﯽ دێﭭﺪ“ ﻟەﺑــﺎرەی ﻛێﺒەرﻛێﻜــە و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە” ،ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە و ﻣﻨﯿﺶ ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﻢ ﻟەﮔەڵﺪا ﻧﯿﯿە“.
ﺋەو ﻣﻠﯿﺎردەراﻧەی ﻟە ھەژارﯾﯿەوە ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻦ وازھێﻨﺎن ﻟە ﭘﯿﺸەﯾەك ،رەﻧﮕە ﯾەك ﻟە ﺋەﺳﺘەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋەزﻣﻮون و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەر ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑەو واﺗﺎﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ رووداوی ژﯾﺎن ﺑێﺖ. ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ”ﻣﺎرك ﻛﻮﺑﺎن“ ﺳەرﻣﺎﯾەدار و ﻣﻠﯿﺎردێﺮی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﻮوە ﻛە ﺳﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ،ﭼﯿﺘﺮ وەك ﻓﺮۆﺷــﯿﺎر ﻟە ﺳــﻮﭘەرﻣﺎرﻛێﺖ ﻛﺎر ﻧەﻛﺎت” .ﺟﯽ ﻛﯽ رۆﻟﯿﻨﮓ“ ﯾەك ﻟە ﻧﻮوﺳەرە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو و ﻧﺎودارەﻛﺎن ،ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﭘﯿﺸــەی ﭘێﺸﻮوی ﺧﯚی رازی ﻧەﺑﻮوە .ﺋەو ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەك ﺑﻮوە .ﺷﻜﺴﺘﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯽ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ، دەرﻓەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋەو دوو ﻛەﺳە رەﺧﺴﺎﻧﺪ ﻛە رێﮕە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە. زاﻧﯿﻨﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛەﺳە دﯾﺎر و ﺳــەرﻛەوﺗﻮوەﻛﺎن و ﺋەواﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻮﺷﺴﺖ و ﺗەﻧﮕﮋە ﺑﻮوﻧە، ھﯿﻮا و ﺋﻮﻣێﺪ ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﮔەڕێﻨێﺘەوە .ﻟە درێﮋەی ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗەدا ﺑﺎس ﻟە 6ﻛەس دەﻛﺮێ ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻮوﻧە و ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﻛﺮاون ،ﺑەم ﻧەوەﺳﺘﺎن و ھەوڵﯿﺎن دا و ﺋێﺴﺘە وەك ﻧﻤﻮوﻧەی ﻛەﺳە ﺳەرﻛەوﺗﻮوەﻛﺎن ﻧﺎوﯾﺎن ﻟەﺳەر زاراﻧە. ﻟﯽ ﺋﺎﯾﺎﻛﯚﻛﺎ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻓﯚرد ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﺪا ھەﺑﻮو ،ﺑەم دواﺗﺮ دەﻛﺮا. ”ﻟﯽ ﺋﺎﯾﺎﻛﯚﻛﺎ“ ،ﻛێﺸــەی زۆری ﻟەﮔەڵ ”ھێﻨﺮی ﻓﯚرد“ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەدا ھەﺑــﻮو و ﺟﯿــﺎ ﻟەوەﯾــﺶ ،ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﻛﺮد ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون. ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛﺮاﯾﺴــﻠەر ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ، ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑە ”ﻟﯽ ﺋﺎﯾﺎﻛﯚﻛﺎ“ دا .ﺋەوﻛﺎت ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛﺮاﯾﺴــﻠەر ،ﻟە
ﺳەرەﺗﺎی ﻣﺎﯾەﭘﻮوﭼﺒﻮوﻧﺪا ﺑﻮو. ”ﻟﯽ ﺋﺎﯾﺎﻛﯚﻛﺎ“ ،ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛەی ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮد و ﭘێﺸﻨﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﻟە دەوڵەت وەرﮔﺮت و ﻟەو رێﮕەﯾەوە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﻛﺮاﯾﺴﻠەر“ی ﻟە ﻣﺎﯾەﭘﻮوﭼﺒﻮون و داﺧﺴﺘﻦ ،رزﮔﺎر ﻛﺮد. زۆرﺑەی ﭘێﺸــﻨﯿﺎز و ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯽ ”ﻟﯽ ﺋﺎﯾﺎﻛﯚﻛﺎ“ ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻓــﯚردەوە رەت ﻛﺮاﺑﻮوﻧەوە، ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﻛﺮاﯾﺴﻠەر“ەوە ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮان و ﺋەﻣەش ﺑﻮوە ھﯚی ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە. ”ﻟﯽ ﺋﺎﯾﺎﻛﯚﻛﺎ“ ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 1992ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﻛﺮاﯾﺴــﻠەر“ ﺑﻮو و ھەﻣــﻮو ﺑﺎزرﮔﺎن و وەﺑەرھێﻨەران ﻛﯚﻛﻦ ﺑﻮون ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻛە ﻧﺎوﺑﺮاو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﻛﺮاﯾﺴﻠەر“ی ﻟە ﺷﻜﺴﺖ ،رزﮔﺎر ﻛﺮدووە.
ﺳﺎﻟﯽ ﻛﺮاوﭼﻚ
ﺟە ی ﻟﯿﻨﮓ ﻛﯽ رۆ
ﺋەو ،ﻟە ﭘﯚﺳــﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ دوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی داراﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ”ﺳــﯿﺘﯽ ﮔﺮووپ“ و ”ﺑەﻧﻚ ﺋﺎف ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ“ ﻛﺎری دەﻛــﺮد و ﻟە ﺑﻮاری ﺧﯚﯾﺪا زۆر ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻛێﺸە ﻟەﮔەڵ ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﺷێﻮەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ،ﻟە ﻛﺎر دەرﻛﺮا. ﺳەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟەو ﺳەردەﻣەدا ﺑەرادەﯾەك دﯾﺎر ﺑﻮون ﻛە ﻧﺎزﻧﺎوی ”ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ژﻧﯽ واڵ ﺳــﺘﺮﯾﺖ“ﯾﺎن ﭘێ داﺑﻮو .ﺋەو ﺗﻮاﻧﯿﺒﻮوی ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨێﻚ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑە ژﯾﻨﮕەی ﭘﯿﺎواﻧە ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮو و ﻟەوێﺪا دەرﻓەﺗﯽ ﻛەم ﺑە ژﻧﺎن دەدرا ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘێﺶ ﺑﻜەون .ﻛﺎﺗێﻚ ھەواڵﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ”ﻛﺮاوﭼﻚ“
ﺋــە و ، ﺋێﺴﺘە ﯾەك ﻟە ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺑﻮاری ﺋەدەﺑــﯽ ﻣﻨﺪان و ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔەورەﻛﺎﻧﯿﺸە” .رۆﻟﯿﻨﮓ“ ﺳەردەﻣﺎﻧێﻚ زۆر ھەژار ﺑﻮو و ﺑە دەﺳــﺖ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺧەﻣﯚﻛﯿﯿەوە دەﯾﻨﺎﻧﺪ. ﺋەو ،ﻟە ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﺟﯿﺎ ﺑﺒــﻮوەوە و ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻮو ﻟە رێﮕەی ﯾﺎرﻣەﺗﯽ دەوڵەﺗەوە ،ﻛﻮڕەﻛەی ﮔەورە ﺑﻜﺎت .دواﺟﺎر ﺋەو ﭘﯿﺎوە ،ﺑﻮو ﺑە ﻧﻮوﺳەرێﻚ ﻛە ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳەﻋﺎت ﻟە ﭘێﺶ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺳەرەﯾﺎن دەﮔﺮت ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺑﻜڕن. ”رۆﻟﯿﻨــﮓ“ ﭘێﺶ ﻟــە ﻧﺎودارﺑﻮوﻧــﯽ ،ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر وەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻟەﻧﺪەﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ، ﻛﺎری دەﻛﺮد و ھﺎوﻛﺎت دوور ﻟە ﭼﺎوان ،ﭼﯿﺮۆﻛﯽ دەﻧﻮوﺳــﯽ .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛە ﺑەو ﻣەﺳــەﻟەﯾەی زاﻧﯽ” ،رۆﻟﯿﻨﮓ“ی ﻟە ﻛﺎرەﻛەی دەرﻛﺮد .ﺋەو ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﯾﯽ ”ھێﺮی ﭘﺎﺗێﺮ“ ﺑﻮو و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻣﺎوەی 5 ﺳﺎڵﺪا ،ﺑە ﺳﺎﻣﺎن و ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﺋەﻓﺴﺎﻧەﯾﯽ ﮔەﯾﺸﺖ.
ﺑو ﺑﻮوەوە و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن وەك ”راﺳﺘﮕﯚﺗﺮﯾﻦ دەﻧﮕﯽ واڵ ﺳﺘﺮﯾﺖ“ ﻧﺎوﯾﺎن ھێﻨﺎ ،دەﻧﮕﺪاﻧەوە و رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﮔەورەی ﻟێ ﻛەوﺗەوە ،ﺑەم ﺋەو ﺑڕﯾﺎری داﺑﻮو ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﭘﺸﺖ ﭘەردە ﻧەﺷــﺎرێﺘەوە و ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە راﺳﺘەوﺧﯚ ﻗﺴە ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻚ ﺑﻜﺎت” .ﻛﺮاوﭼﻚ“ دوای ﺋەو دوو ﺷﻜﺴﺘە ،ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﻧەﺑﻮو و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﺑﯚردێﺮ“ی ﻛڕﯾﯿەوە و ﻧﺎوەﻛەی ﺑﯚ ”ﺋێﻠﯿﻮﯾﺖ“ ﮔﯚڕی .ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە، ﺑەرﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺋەو ژﻧﺎﻧەﯾە ﻛە دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ﭘﯿﺸەﯾﺎﻧﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻦ.
واڵﺖ دﯾﺰﻧﯽ
ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”واڵﺖ دﯾﺰﻧــﯽ“ ﻟە رێﮕــەی ﻓﯿﻠﻢ و ﭘــﺎرك و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﯿەوە، داھﺎﺗﯽ ﺳەرﺳــﻮوڕھێﻨەری ھەﯾــە” .واڵﺘێــﺮ ﺋەﻟﯿــﺎس دﯾﺰﻧــﯽ“ داﻣەزرێﻨەری ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ،ﺳــﺎڵﯽ 1919ﻟە رۆژﻧﺎﻣەی ”ﻛﺎﻧﺰاس ﺳــﯿﺘﯽ ﺳﺘﺎر“ دەرﻛﺮا .ﺳەرﻧﻮوﺳەری رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ﮔﻮﺗﺒﻮوﺗــﯽ ﻛە واڵﺘێــﺮ دﯾﺰﯾــﻦ” ،ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﺑﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻻوازن“. واڵﺘێﺮ دوای ﺋەو ﺷﻜﺴــﺘە، ﺳﺘﯚدﯾﯚﯾەﻛﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸــﺘﻨﯽ داﻣەزراﻧﺪ، ﺑەم ﻟەو ﻛﺎرەﺷــﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻮﺷﺴــﺘﯽ ھــﺎت .ﺋــەو، ﺳــەرەڕای ﺋەو ﺷﻜﺴﺘەﯾﺶ، وازی ﻧەھێﻨــﺎ و ﻟەﮔــەڵ ﺑﺮاﻛەی ﺳەرداﻧﯽ ھﯚڵﯿﻮودی ﻛﺮد و ﺳﺘﯚدﯾﯚﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸﻨﯽ داﻣەزراﻧــﺪ و دواﺗﺮ ھەر ﺋەو ﺳﺘﯚدﯾﯚﯾە ،ﺑﻮو ﺑە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺳﺘﯚدﯾﯚی ﻣێﮋووی ھﯚڵﯿﻮود.
راﺑێﺮت رێﺪ ﻓﯚرد ﺋەو ،ﻟە ﺳەرەدﻣﯽ ﻻوێﺘﯿﺪا ،ﻛﺮێﻜﺎرێﻜﯽ ﺳﺎدە و ﻧﺎﺷﺎرەزا ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯿﯽ ”ﺳﺘﺎﻧﺪار ﺋﯚﯾﻞ“ ﺑﻮو. رۆژێﻚ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﻛﺎرەﻛەی ،ﺑﯿﻨﯽ ﻛە ”راﺑێﺮت“ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺳــەرﺧەو ﺷﻜﺎﻧﺪﻧە، ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎری دا ﻟە ﺑﺮی دەرﻛﺮدﻧﯽ ،ﺑﯿﻨێﺮێﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻛە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﺋەﺳﺘەﻣﺘﺮ ﺑﻮو. ﻛﺎرە ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯽ ”راﺑێﺮت“ ﺗەواو ﻧەﺑﻮون و زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺑەھﯚی زﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ،ﻟەﺳەر ﻛﺎر دەرﻛﺮا. ﺋەو ﺷﻜﺴــﺘە” ،راﺑێﺮت“ی ھﺎن دا ﺑە ﺷــﻮێﻦ ﺣەز و ﺧﻮﻟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜەوێﺖ .ﺋەو ،ﺑﻮوە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ زاﻧﻜﯚی ”ﻛﻠﯚرادۆ“ و دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ،ﭼﻮوە ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒێﺘە ﺋەﻛﺘەر .ﺳەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎدا ،وەك ﺋەﻛﺘەر و دەرھێﻨەر، ﺑێ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻦ” .راﺑێﺮت“ ﺳــﺎڵﯽ 1980ﺧەﺗﯽ ﺋﯚﺳــﻜﺎری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ دەرھێﻨەر ،وەرﮔﺮت. ﺋﯚﭘێﺮا وﯾﻔﺮی زۆرﺑەﻣﺎن ”ﺋﯚﭘێﺮا وﯾﻔﺮی“ وەك رووﺧﺴﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ و ﯾەك ﻟە دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮﯾﻦ و ﺳەرﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ ژن ،دەﻧﺎﺳﯿﻦ” .وﯾﻔﺮی“ رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳەﺧﺖ و ﭘڕھەوراز و ﻧﺸــێﻮی ﺗﺎ ﺋەو ﺳەرﻛەوﺗﻨە ،ﺑڕی. ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ و ﻣێﺮﻣﻨﺪاڵﯿﯿەﻛەی ﻛﺎرەﺳﺎﺗﺒﺎر ﺑﻮو و ﺑە ھەژاری دەژﯾﺎ .ﺳــەرەڕای ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﺎﻧە ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ”وﯾﻔﺮی“ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮون و ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﺒێﺘە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺑەﺷــﯽ ھﻮﻧەری زاﻧﻜﯚ. ”وﯾﻔــﺮی“ دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ،ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رادﯾــﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﺪا ﻛﺎری ﻛﺮد ،ﺑەم ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەوﺗﯚی ﺑەدەﺳﺖ ﻧەھێﻨﺎ .ﺋەو ،ﻣﺎوەﯾەك وەك ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــﯽ ”دەﺑﻠﯿﻮ ﺟەی زێــﺪ“ ﻛﺎری ﻛﺮد .ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ”وﯾﻔﺮی“ ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻧێﻮ راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑﺸــﺎرێﺘەوە .ﺳەرﻧﻮوﺳەری ﺑەﺷﯽ ھەواڵﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛە ،ﺑڕﯾﺎری دا ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮەﻛەی ﻟە ﻛﺎر دەرﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﭼﻮﻧﻜــە دەﯾﺰاﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ژﯾﺎن
ﺑە ﺑەﺑێﻜﺎری ﺋەﺳﺘەﻣە ،ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ، ﭘێ دا. ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻟە ﺑەﺷــﯽ ھەواڵ ﺑﯚ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎن ،ھەﻧﮕﺎو ﺑەرەو دواوەوە ﺑﻮو و ”وﯾﻔﺮی“ ﻟەو ﻣەﺳــەﻟەﯾە زۆر دڵﮕﺮان ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛەی ،دۆﺧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو .ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾە ﺑە ﻧﺎوی ”ﺧەڵﻚ ﻗﺴە دەﻛەن“ ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺮا. ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛە ،ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”ﺋﯚﭘێﺮا وﯾﻔﺮی“ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد و دواﺗﺮ وەك ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺎری ﺑەرﻧﺎﻣە ،ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﮔەورەی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد. ”ﺋﯚﭘێﺮا وﯾﻔــﺮی“ ﺑــە دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮﯾﻦ ژﻧﯽ ﺑە رەﮔەز ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺑﯿﺴــﺘﺪا، ﻧﺎﺳﺮاوە.
ھﻮﻧەر
ﺟﯿﺎ ﻟە ﺧﺎن و ﺧﺎﻧﻮوە ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﯿەﻛﺎن، 150ﺷﻮێﻨەوار ﻟە ﻛﯚﯾەدا ھەن
ﺑـــــەڕێﻮەﺑـــــەراﯾــــەﺗﯿﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻛﯚﯾە ﻛە ﺳەر ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ و ﺳــەر ﺑــە وەزارەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ھەرێﻤە ،دەﻛەوێﺘە ﻧﺎو ﺑﯿﻨﺎﯾەی ﻗﺸڵەی ﻛﯚﯾە و ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی ”ﺳەرﻛەوت ﺳﯚﻓﯽ“ﯾە .ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻟە ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾە و ﻗﺸــڵە ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻣــﺎن ﻛــﺮد ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎﻧە ﺑﯿﺨەﯾﻨە ﺑەر رۆﺷﻨﺎﯾﯿەوە. ﺑەﭘێﯽ ﮔﻮﺗەی ﺳەرﻛەوت ﺳﯚﻓﯽ، ﻗﺸــڵەی ﻛﯚﯾە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1869 ﺗــﺎ 1872ﻟەﻻﯾــەن ﻣﯿﺪﺣەت ﭘﺎﺷﺎوە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە .ﻗﺸڵە ﻛە وﺷــەﯾەﻛﯽ ﺗﻮرﻛﯿﯿە و ﺑەواﺗﺎی ﺳەرﺑﺎزﮔە دێﺖ ،ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە دەﺳــەﺗﺪارﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ھەر ﺷﻮێﻨێﻜﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮدﺑێﺖ،
وەك دﯾﺰاﯾــﻦ ﺑە ﯾــەك دەﭼﻦ، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻗﺸــڵەی ﻛﯚﯾەﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەﯾە ﻛە ﻟەﺳــەر 7ھــەزار ﻣەﺗﺮی ﭼﻮارﮔﯚﺷــە دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە و 23ژوورﯾﺸﯽ ﺗێﺪاﯾە. ﺋەو ﻗﺸــڵەﯾە ﻛە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺑەرزی ﻧﺎو ﺷــﺎرۆﻛەﻛە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ،ﻟە دوو ﺑەش ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە، ﺑەﺷــﯽ ﺳــەرەوەی ﻛە ﺷﻮێﻨﯽ ﺋەﻓﺴــەرەﻛﺎن ﺑﻮوە و ﻟە ﭼەﻧﺪ ژوورێــﻚ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەﺷــﯽ
ﺋەو ﻛﻮﻧﺎﻧە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻣەﺗەرێﺰ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاون و ﻟەوێــﺪا ﭘﺎﺳــەواﻧﯿﯽ ﻗﺸــڵەﻛە دەﻛﺮا. ﻟەوەﺗەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﻟە ﻛﯚﻧﺪا دەﺳﺘﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﻛﯚﯾە و داﮔﯿﺮی ﻛــﺮدووە ،ﺋەو ﻗﺸڵەﯾەی ﻛﺮدووەﺗە ﺳەرﺑﺎزﮔە و ﻟﯿﻮاﯾەﻛﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺗێﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮدووە .ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟــە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑەردەوام ﻗﺸــڵە ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺗﺎ ﺳﺎﻧﯽ ھەﺷﺘﺎﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ﻟێــﯽ دەدرا ﺑێ ﺋەوەی ﺑﮕﯿﺮێــﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮرزێﻚ ﺑﻮو ﻟە دوژﻣﺎن دەدرا .ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 1991ی راﭘەڕﯾﻨــﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛەوﺗەوە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﺋﯿﺪارەی ﻛﻮردی. ﺋێﺴــﺘە ﻗﺸــڵە ﺑﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻛﯚﯾــە ﻛــە وەك ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەك ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ .ﺳەرﻛەوت ﺳــﯚﻓﯽ ﻛە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﯾە، ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ،ﻟەوەﺗەی ﺋێﺮە ﺑﻮوەﺗــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻛﯚﯾــە ،ﭘێﺶ ﻣﻦ و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ،ھەوڵﯽ زۆرﻣﺎن داوە ﺑﺎﯾەﺧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺷﻮێﻨە ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺪەﯾﻦ
ﺑەﭘێــﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺷــﻮێﻨەﻛە، ﻗﺸــڵەﯾەﻛﯿﺎن ﺗێﺪا دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و وﯾﺴﺘﻮوﯾﺎﻧە ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﻗﺸــڵەﯾەوە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن، ﺑﯚﯾــە زۆرﺑەی ﺋەو ﻗﺸــﻧەی دروﺳــﺖ ﻛﺮاون ،ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن
دووەﻣﯿﺸــﯽ ﻛە ﻟە ﺧﻮارەوەﯾە، ﺟﯿﺎ ﻟە ﺳــەرﺑﺎزﮔەﻛە ،ھﺎوﻛﺎت ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی ﺗێﺪا ﺑﻮو 4 .ﻗﻮﻟەی ﺗێﺪاﯾــە و و ھەرﭼــﻮار دەوری ﻟە دﯾﻮارێﻜﯽ ﺑەردﯾﻦ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە ﻛە 750ﻛﻮﻧــﯽ ﺗێﺪاﯾە،
ﻛــە ﺑێﮕﻮﻣــﺎن 150ﺷــﻮێﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻛﯚﯾــەدا ھــەن .ﺟﯿﺎ ﻟە ﻗﺸــڵە ﻛــە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗێﺪاﯾــە و ھــﺎوﻛﺎت ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜــﯽ زۆری ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﻤــﺎن ﺗێــﺪا
وﺷﯿﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺳﻮەد ﺑەھﯚی ﺋەو ﺷــەڕەی داﻋﺶ ﻛە ﺳــﺎڵێﻜە ﯾەﺧەﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟە دەرھﺎوﯾﺸﺘەﻛﺎﻧﯽ ،وێڕای ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺳــەرﺟەم ﭘڕۆژە و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە ،ﻟە ﻧﺎوﯾﺸﯿﺎﻧﺪا ﺷﻮێﻨەوار ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺗﻮﺧﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ .وێڕای ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﺎﯾەخ ﺑە ﺷﻮێﻨەوار ﻧەدراوە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 3ھەزار و 150ﺷــﻮێﻨﯽ ﺷﻮێﻨەواری ھەن، ﺑەم ﻛــەم و زۆر ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە .ﻟەﻧﺎو ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەﯾﺸــﺪا 150 ﺷــﻮێﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەوار ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛﯚﯾەن و دەﻣﺎﻧــەوێ وەك رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ،ﻟێﺮەدا ﺑﯿﺨەﯾﻨە ﺑەر ﺋﺎﻣﺎژەوە.
ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋەوﯾــﺶ ﻟــە ھﯚڵێﻜﯽ ﺗﺮداﯾــە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﺎﯾەﺧێﻜــﯽ زۆرﻣﺎن ﺑە ﺷــﻮێﻨە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ داوە ﻛــە ﭘێﻚ دێﻦ ﻟە ﮔــﺮد ،رووﺑﺎر، ﻣﺰﮔەوت ،ﮔﯚڕﺳﺘﺎن ،ﺋﺎش ،ﻗە، ﺧﺎن ،ﺧﺎﻧﻮو و ﻗەﯾﺴەری .ﺑەم ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ،ﺳﺎﺗﻮﻗە
ﭘێﺸــﺎن دراون ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟە ﺷــﯿﻠەﯾﺶ ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە، ھەروەھــﺎ ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾەك ﻟــە ﺷــﯿﻠە ھەﯾە ﻛە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە. ﺟﯿــﺎ ﻟەواﻧــە 70 ،ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛەﻟەﭘــﻮوری ﻟە ﻛﯚﯾــەدا ھەن ﻟەﮔەڵ دوو ﺧﺎن.
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﻧﻮاﻧﺪن، دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺳــﻮود ﻟــەو ﺧﺎﻧﻮوە ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﯿﺎﻧە ﺑﺒﯿﻨــﻦ ﻛە ﻧﻮژەن ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﺷﯿﻠەﯾە. ﺑەﭘێــﯽ ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚﻓﯽ، ﺳــﺎﺗﻮﻗە ﻛــە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯽ )912-1363ی ﭘێــﺶ زاﯾــﻦ( دەﮔەڕێﺘــەوە 13 ،ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ
ﺳﯚﻓﯽ دەڵێﺖ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟێﮋﻧەﯾەك ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺗﺒــﻮون و ﻟەﻧﺎو ﺋەو 70ﺧﺎﻧﻮوەدا 13 ،ﺧﺎﻧﻮوﯾﺎن ھەڵﺒــﮋارد ﻛە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ 4ﺧﺎﻧﻮوﻣــﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻛﯚﯾــە ،ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻣﯿــﻞ ﺋﺎﻏــﺎ ،ﺣﺎﺟــﯽ ﺗەھﺎ، ﻛەﻣﺎل ﺣﺎﺟــﯽ ﻣەﺟﯿﺪ ،ﻟەﮔەڵ ﺧﺎﻧﻮوی ﺑﺎوﻛــﯽ ﻛەﻣﺎل ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺟﯿــﺪ .ﻟەواﻧــە 3ﺧﺎﻧﻮوﯾﺎن ﻧــﻮژەن ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﯾەﻛﯿﺎن
ﻟەﺳــەر دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﺧﯚی ﻛﺎری ﺗێــﺪا ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دﯾﻨﮕــەﻛﺎن و ﮔﻮﻣەﺗــەﻛﺎن، ﺑﯚﯾە ﻛﺎﺗێﻚ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﺳەرداﻧﯽ دەﻛەن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ دەرەوە ،وێﻨــەی دروﺳــﺘﯽ ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﺑەدﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﻛﯚن دەﺑﯿﻨــﻦ .ﻟەوەﯾــﺶ زﯾﺎﺗــﺮ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﻛﺎﺗێﻚ دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە دراﻣﺎﻛﺎن ﺳــﻮود ﻟەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﺑﺒﯿﻨــﻦ ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ﺑێﻨﻦ. ﺳــەرﻛەوت ﺳــﯚﻓﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەوەی ﻛــﺮد ﻛــە ﻟەوەﺗەی ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺑﻮوەﺗە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﻮێﻨەواری ﻛﯚﯾــە ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﺎری ﺑــﯚ ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾە ﻛﺮدووە ﻛە ﺑە ﭼەﻧــﺪ ﺧﺎڵێﻚ ﺑﺎﺳــﯿﺎن دەﻛﺎت :ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﻗﺸڵە و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرك و ﺷــﻮێﻨﯽ وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔەﺷــﺘەوەران ﻛە ﺑﯚ ﺳەرداﻧﯽ ﻗﺸڵە رووی ﺗێ دەﻛەن .ھەروەھﺎ ﻧﻮژەﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــﻮێﻨەواری ﻗەﯾﺴــەرﯾﺎن ﻛە 8ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە ﻛﯚﯾــەوە دوورە ،ﺋەوێ ھﯚڵێﻜﯽ درێــﮋی ﻟێﯿــە و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﮔﻮﻣﺒــەت و دﯾﻨﮕــەی ﺗێﺪاﯾە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ وێﺮان ﺑﻮو .ھﺎوﻛﺎت ﺑــە ﻣﻮڵﻜﻜﺮدﻧــﯽ ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ
ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەرە و ﺋێﻮاراﻧﯿﺶ ﺑﺎﻏەوان ھــﺎوﻛﺎت ﺳــﯚﻓﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ﻛە ﺑەﻧﯿﺎزی ﺋــەوەن ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﻛەﻣــﺎل ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺟﯿﺪ ،ﺑﻜﺮێﺘــە ﮔەﻟەرﯾﺨﺎﻧەی ”ﻛﺎﻛەﻣــەم ﺑﯚﺗﺎﻧــﯽ“ و ﺗێﯿــﺪا ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﻛﺘێﺒــە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﭘێﺸﺎن ﺑﺪرێﻦ وەك ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗــﺎدری ﻛﯚﯾﯽ و ﻣەﻻی ﮔــەورە و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺋــەو ﺳــﻨﻮورە .ﺑــﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەﯾﺶ ﻟەﮔەڵ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ ﻛﺎﻛەﻣەم ﺑﯚﺗﺎﻧﯽ ،ﻗﺴــە ﻛﺮاوە و ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ. ﭘﺎﺷــﺎن ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﺷــﯽ ﺧﻮارەوەی ﻗﺸــڵەﻣﺎن ﻛﺮد ﻛە ژوورێﻚ ﺑــﯚ ﻣﯚزەﺧﺎﻧە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﻟەوێــﺪا دەﯾﺎن ﭘﺎرﭼەی ﺷــﻮێﻨەواری دەﺑﯿﻨﺮێــﻦ وەك ﮔﯚزە ،ﺟــەڕەی ﻧەﺧﺸــێﻨﺮاو، ﺷــەرﺑە ،ﻛﻮﭘە ،ﺋــەو ﺑەرداﻧەی ﺷــﺘﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧﻮوﺳــﺮاوە ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﻣێﮋووﯾﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ھەزاران ﺳــﺎڵ ﺑــەر ﻟە زاﯾﻦ. ﺟﯿﺎﻟــەوەی ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺘﯽ ﺋەو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾە ،ھﯚڵێﻜﯽ زۆر درێﮋ و ﮔەورە ھەﯾە ﻛە ﭘێ دەﭼێ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺷﻮێﻨﯽ
ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻛەﻣﺎل ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺟﯿﺪ ،دەﻛﺮێﺘە ﮔەﻟەرﯾﺨﺎﻧەی ”ﻛﺎﻛەﻣــەم ﺑﯚﺗﺎﻧﯽ“ و ﺗێﯿﺪا ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﻛﺘێﺒە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﭘێﺸــﺎن دەدرێﻦ وەك ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾﯽ و ﻣەﻻی ﮔەورە و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺋەو ﺳﻨﻮورە
ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ ﺗەﻗﺘــەق دوورە. ھەروەھــﺎ ﮔﺮدەﻛەی ﺷــﯿﻠە، 15ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟــە ﻛﯚﯾە دوورە. ﻟــە ﺳــﺎﺗﻮﻗە زۆر ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯽ دۆزراوﻧەﺗــەوە و زۆرﺑەﯾﺎن ﻟــە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەﻣﺎﻧﺪا
ﻣــﺎوە ﻛﺎری ﺗێــﺪا دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺧﺎﻧﻮوی ﺟەﻣﯿﻞ ﺋﺎﻏﺎﯾە. ﻟەﺑﺎرەی ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن و ﭼﯚﻧێﺘﯿــﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ، ﺳــﯚﻓﯽ ﮔﻮﺗــﯽ :ﺑەر ﻟــە ھەر ﺷــﺘێﻚ ،ﺋەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮرد و دەﻛﺮێﺖ ﺑﭙﺎرێﺰرێﻦ ،ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻛە ﻧﻮژەن ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ھەوڵﻤــﺎن داوە
ﻛەﻟەﭘــﻮوری ﻛــە ﻟەﺳــەر رووﺑەری 240ﻣەﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷە دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و ھەروەھــﺎ ﻧﻮژەﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﺧﺎﻧﻮوە. دواﺗﺮﯾــﺶ ﻧﻮژەﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﯽ ﻛەﻣﺎل ﺣﺎﺟــﯽ ﻣەﺟﯿــﺪ ﻛە ﻟەﺳــەر رووﺑەری 500ﻣەﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە.
ﺳــەرﺑﺎزەﻛﺎن ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە دەﯾﺎن ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﯽ ﺗێﺪا دەﺑﯿﻨﺮێﺖ. دواﺗﺮﯾﺶ ﺳــەرﻛەوت ﺳــﯚﻓﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوەی ﻛﺮد ﻛە ﻟەوەﺗەی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ رووی ﺗێ ﻛﺮدوون ،ﺑﻮدﺟەﯾــﺎن ﻧەﻣﺎوە و ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر وەﺳﺘﺎﻧﯽ زۆرﺑەی ﻛﺎرەﻛﺎن.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
رۆﺷﻨﺎﯾﯿەك ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳەرﻛەوت ﺳﯚﻓﯽ :ﺋەو ﻗﺸڵەﯾە ﻛە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺑەرزی ﻧﺎو ﺷﺎرۆﻛەﻛە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ،ﻟە دوو ﺑەش ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەﺷﯽ ﺳەرەوەی ﻛە ﺷﻮێﻨﯽ ﺋەﻓﺴەرەﻛﺎن ﺑﻮوە و ﻟە ﭼەﻧﺪ ژوورێﻚ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەﺷﯽ دووەﻣﯿﺸﯽ ﻛە ﻟە ﺧﻮارەوەﯾە ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﺳەرﺑﺎزﮔەﻛە ،ھﺎوﻛﺎت ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی ﺗێﺪا ﺑﻮو 4 .ﻗﻮﻟەی ﺗێﺪاﯾە و و ھەرﭼﻮار دەوری ﻟە دﯾﻮارێﻜﯽ ﺑەردﯾﻦ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ﻛە 750ﻛﻮﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە..
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
ژﻣﺎرەی ﺋەو ﻣﺎڵﭙەڕاﻧە زﯾﺎد دەﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛڕﯾﺎر و ﻓﺮۆﺷﯿﺎر رۆڵﯽ دەڵ دەﺑﯿﻨﻦ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟە رﻛﺎﺑەرﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ھەﻧﺪێﻚ ﻣﺎڵﭙەڕ دەﺳﺘﯽ دەڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﺘەوەڕا ﺑەﺳﺘﻮوە ھﺎووﺗﯽ ھەر ﻟە رێﮕەی ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەﯾەوە دەﺗﻮاﻧێ ﺑﭽێﺘە ﻧێﻮ وێﺒﺴﺎﯾﺘەﻛە و رێﻜﻼم ﺑﯚ ھەر ﺷﺘێﻚ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺧﻮازﯾﺎرە ﺑﯿﻔﺮۆﺷێﺖ. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺮۆﺳەی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯿﺶ ﺧﯚی ﺧﺰاﻧﺪووەﺗە ﻧێﻮ ﺗﯚڕی ﺋەﻧﺘەرﻧێﺖ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺋﯚﻧﻼﯾﻨەوە .ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻣﺎڵەﻛەﯾﺎن ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ،ﺧﺎﻧﻮو ﯾﺎن ھەر ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑێ ﺋەوەی ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﺎزاڕە ﻗەرەﺑﺎڵﻐەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻜەن ،ھــەر ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺑە ﭼﻮوﻧە ﻧێــﻮ ھەﻧﺪێﻚ ﻣﺎڵﭙەڕی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دەﯾﺨەﻧە روو .ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﻛە ﻧە ﺳەرﺋێﺸــەی ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ ﺑەدواوەﯾە و ﻧە ھﯿﭻ ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺸﯽ ﺗێ دەﭼێﺖ ،ھﺎوﻛﺎت دەڵ و ﻓﺮت و ﻓێڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕﯾﺸﺖ ﻟە ﻛﯚڵ دەﺑێﺘەوە. ﺷــێﺮوان رەﺳــﻮوڵ ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ ﻻﻧﺴــەر ﻣﯚدێﻞ 2010ﺑﻮو ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟــە ھەوﻟێــﺮ دەﻛﺎت ﺑــەو ھﯿﻮاﯾەی ﺑەﻧﺮﺧێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯿﻔﺮۆﺷــێﺖ، ﺑــەم دەڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺑﺎزاڕە ھەر ﻛﺎﻣــەی ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﭘێ ﭘێﺸﻨﯿﺎز دەﻛەن و دوای دوو رۆژ ﺳــﻮوڕاﻧەوە ،ﻧەك ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑﯚ ﻧﺎﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ ،ﻟەﺑەر ﻗﺴــەی دەڵەﻛﺎن ﺧەرﯾﻜە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە
ﻟە ﭘێﺶ ﭼﺎوی ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺳﻮوك و رێﺴــﻮا دەﺑێــﺖ .ﺋەو ﻟەﺳــەر ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻣﯿﺮاﻧــﯽ ھﺎوڕێــﯽ وێﻨەﯾــەك ﻟــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﻧﺮخ و ژﻣﺎرە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺧﯚی دەداﺗە ﻣﺎڵﭙەڕێﻚ ﻛە ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﻛڕﯾﺎر و ﻓﺮۆﺷﯿﺎر ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﺋﺎﺷﻨﺎ دەﻛﺎت. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ھەر ﯾەﻛەم رۆژ ﻛە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺧﺴــﺘە روو ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛەس ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﭘێﻮە ﻛــﺮدووە و ﻟە
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەﯾﺎن ﭘﺮﺳﯿﻮە .ﺷێﺮوان دەڵێﺖ ”رۆژی دووەم ﯾەﻛێﻚ ﻛە ﺣەزی ﭼﻮوﺑــﻮوە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەم، ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮدم و داوای ﻟێ ﻛﺮدم ﻟە ﺷﻮێﻨێﻚ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ“. ﺋەوان ﺑەردەم ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەی ﺋﺎﻛﺎر دەﻛەﻧە ﺷﻮێﻨﯽ ژواﻧﯽ ﺑﺎزاڕەﻛەﯾﺎن و دوای ھەﻧﺪێــﻚ ﻣﺸــﺘﻮﻣڕ ﻛە ﻟە ھەﻣﻮو ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﺪا ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ،دواﺟﺎر ﺑە ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﻛە 400دۆﻻر ﻟە ﺳــەرووی ﺋەو ﻧﺮﺧەﯾە ،دەﻻڵەﻛﺎن ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﯾﺎن ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی ﻛﺮدﺑــﻮو دەﻓﺮۆﺷــێﺖ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘﺎرەی دەڵ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻋەﻗﺪﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﮔەڕاﯾەوە. ﺋــەو وێﺒﺴــﺎﯾﺘەی ﺷــێﺮوان ﻟە رێﮕەی ﺋەوەوە رێﻜﻼﻣەﻛەی ﺑو ﻛﺮدﺑﻮوەوە ،ﻧﺎوی ﻛﻮردﺷﯚﭘﯿﻨﮕە ﻛــە ﻣﺎوەی 3ﺳــﺎڵە داﻣەزراوە و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺎت.
ﻣﺤەﻣەد ﻋەﺑﺎس ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﻮرد ﺷﯚﭘﯿﻨﮓ:
ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوو ﻧﺰﯾﻜــەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﻛەس ﺳــەرداﻧﯽ ﺳﺎﯾﺘەﻛەﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە.
ھەﻣــﻮو ھﺎووﺗﯿﯿــەك ھــەر ﻟە رێﮕــەی ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەﯾەوە دەﺗﻮاﻧێ ﺑﭽێﺘە ﻧێﻮ وێﺒﺴــﺎﯾﺘەﻛە و وێﻨە و ژﻣــﺎرەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚی ﺟێ ﺑﮫێڵێﺖ و رێﻜﻼم ﺑﯚ ھەر ﺷــﺘێﻚ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺧﻮازﯾﺎرە ﺑﯿﻔﺮۆﺷێﺖ. ﻣﺎڵﭙەڕەﻛە ﻟە ﭘﺎڵ ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ،ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺳــﯿﻮدﻣەﻧﺪ دەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ھەﯾە ﻛــە رێﻜﻼﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﻛﺎت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑڕێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﭘﺎرە. ﻣﺤەﻣەد ﻋەﺑــﺎس ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﻮرد ﺷــﯚﭘﯿﻨﮓ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿﺎن ﺋەوەﯾە ﻣﺎڵﭙەڕەﻛەﯾــﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧەڵﻚ ﺑﯿﻨﺎﺳــێﺖ و ﻟــە ﭘﺎڵ ﺋەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەی ﺑەﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ دەﻛــەن ،ﺑﺒــﻦ ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑــﯚ رێﻜﻼﻣــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن .ﺋەواﻧەی رێﻜﻼﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەﻛەن ،ﺑڕی 10ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑــﯚ ھەﻓﺘەﯾەك رێــﻜﻼم دەدەن و ھەر ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ﻓﺮۆﺷﺮا ،ﺋەوا 10ھەزار دﯾﻨﺎرﯾﺶ ﻟە ﻛڕﯾﺎر دەﺳﺘێﻨﺪرێﺖ، ﺑەم ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛە ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﻟەﻻﯾــەن ﻣﺎڵﭙەڕەﻛەوە ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ.
ﺋەم ﻣﺎڵﭙــەڕە ﻟەﻻﯾەن ﮔﺮووﭘێﻜﯽ 10ﻛەﺳــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێﺮﻟەﻧﺪا ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ و وەك ﺧﺎوەﻧەﻛــەی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت، رۆژاﻧە 25ھەزار ﻛەس ﺳەرداﻧﯽ ﺳــﺎﯾﺘەﻛەﯾﺎن دەﻛــەن538 ، ھــەزار ﻻﯾﻜﯿﺎن ھەﯾــە و ﻣﺎﻧﮕﯽ
راﺑﺮدووﯾــﺶ ﻧﺰﯾﻜــەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﻛەس ﺳەرداﻧﯽ ﺳــﺎﯾﺘەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە. ﺋەوە ھەر ﻛﻮرد ﺷﯚﭘﯿﻨﮓ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛڕﯾﺎر و ﻓﺮۆﺷﯿﺎران ﺑە ﯾەﻛﺘــﺮ دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ژﻣﺎرەﯾﺎن ﺧەرﯾﻜــە زۆر دەﺑێﺖ.
ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﯽ دوو، دۆت ﻛــﻮرد و ﺑــﺎزاڕ ﻛﻮرد ﭼەﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﻦ ﻟــەو ﻣﺎڵﭙەڕاﻧە ﻛە ﻟــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯚﻧﻼﯾﻨــﺪا ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿﺎن ھێﻨﺎوەﺗە ﻛﺎﯾەوە. زۆرێــﻚ ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻛە ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ زﯾﺎدەﯾﺎن ﻟــە ﻣﺎڵەوە
ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن ﺷەرﻣە ﺑﯿﺒەﻧە ﺑﺎزاڕ و ﺑﯿﻔﺮۆﺷــﻦ .ﻟەﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەوەی ﻟە ﺳﻮوﭼﯽ ﻣﺎڵەﻛﺎن ﺗﯚز ﻟەﺳەر ﺋﺎﻣێﺮ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ﺑﻨﯿﺸــێﺖ و ﺗێﻚ ﺑﭽێﺖ ،واﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑەدەﺳﺘﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑﮕﺎت ﻛە ﺧﻮازﯾﺎرن ﺑە ﭘﺎرە ﺑﺒﻨە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن .ھﯿﻮا
ﺧﺎﻟﯿﺪی ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﻛــە ﻻﭘﺘﯚﺑێﻜﯽ دەﺳﺘﯽ دووی دێڵﯽ ﻛڕﯾﻮە ،ﮔﻮﺗﯽ ”ھەر ﻟــە رێﮕەی ﺋــەو ﻣﺎڵﭙەڕاﻧە ﺑﻮوﻣەﺗە ﺧﺎوەن ﻻﭘﺘﯚﺑێﻚ“ .ﺋەو ﻛە 150دۆﻻری ﺑــە ﻻﭘﺘﯚﺑەﻛە داوە، ﭘێﯽ واﯾە ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺑە 300دۆﻻرﯾﺶ دەﺳﺘﯽ ﻧەدەﻛەوت.
ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿــﺎ ﺋەﮔــەر ﻟەﻻﯾــەك ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻗەرەﺑﺎڵﻎ ﻛﺮدﺑێﺖ ،ﺋەوا ھﺎوﻛﺎت ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﺑﭽــﻮوك ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛــە ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ھــەر ﻟــەو ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەدا ﺟێﮕەﯾﺎن دەﺑێﺘەوە ﻛە ﺑەدەﺳﺘﻤﺎﻧەوەﯾە.
ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳەر ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛێﺸﺎوە ھﺎووﺗﯽ:
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺗﺎ ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﺑێﺖ ﺑﺎزاڕی ﺧﺮاﭘﺘﺮە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑﺎزاڕی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ دوای ﺋەوەی ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻋێﺮاق ،ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ داﺑەزی و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﻣﺎﻧﮕە ﺳﺴﺘﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳەر ﺑﺎزاڕەﻛەدا ﻛێﺸﺎوە و ﻧﺮﺧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﺑەرزﺗﺮ ﺑﻦ ،ﺋەوا ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﺳﺴــﺘﺘﺮە ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛــە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑەزﯾﻮن .ﺧﺎوەن ﭘێﺸﺎﻧﮕە و دەڵەﻛﺎن دەڵێﻦ ﺋەو ھﯚﻛﺎرەی ﺑﺎزاڕی ﺑەم رۆژە ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻧەﻣﺎﻧﯿﺸﯽ ﺑﺎزاڕەﻛە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻛﺎﺗەوە. ﺑــێ ﭘﺎرەﯾــﯽ و دڵﻨﯿــﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻟــە داھﺎﺗــﻮوی دۆﺧەﻛە ،وای ﻛﺮدووە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻣﺎﻧﮓ ھەر ﻟــە دۆﺧــﯽ ﺳﺴــﺘﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﻤێﻨﻨەوە .دەڵێﻚ ﻛە ﻣﺎوەی 9 ﺳﺎڵە ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ دەﻛﺎت ،ﭘێﯽ واﯾە ﺗﺎ ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ، ﺑﺎزاڕەﻛەش ﻟەوە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧﺎﺑێﺖ. ﺷﺎدﻣﺎن ﻋﻮﻣەر ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺑــﺎزاڕی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆر ﺳﺴــﺘە و ﻟەو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەی ﺋــەو ﻛﺎری ﺗێــﺪا دەﻛﺎت ،رۆژ ھەﯾــە دوو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎدرێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەوە راﻧەدەﮔەﯾﺸﺘﻦ ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﭘــڕ ﺑﻜەﻧــەوە .ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺑﺎزاڕﮔەرﻣﯿﯿەﻛــەی ﺟــﺎران
دەﮔێڕێﺘەوە و دەڵێﺖ ﺋەﮔەر ﭘﺎرە ﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿــﺶ ﻧەﺑﻮواﯾە، ﺋەوا ﻣﺘﻤﺎﻧە ھەﺑﻮو و ﺧەڵﻚ دەھﺎت ﺑە ﻗﯿﺴــﺖ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ دەﻛڕی،
ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻧــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە و ﻧە ﺧــﺎوەن ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑەوە ھەﯾە ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﮕەڕێﻨﺪرێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەی ﻛە ﻧﺮﺧﯿــﺎن ﮔﻮﻧﺠــﺎوە و زۆر ﮔﺮان ﻧﯿﻦ ،ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﻟــە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺷــﺘﺮە .ﺗﯚﯾﯚﺗﺎ ﯾﺎرﯾﺲ ،ﺋﯚﭘﺘﺮا، ﺋەﭬﯿــﯚ ،ﻻﻧﺴــەر و ﺋەﻛﺴــﯿﻨﺖ ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺘﺮە،
ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻓﺮۆﺷــﯽ ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەش ﺑەرێﮋەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە. ھەﻧﺪێﻚ ھﺎووﺗﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺑﺎزاڕ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ زۆر ﺋﺎﺳﺎﻧە، ﺑەم ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋەﺳﺘەﻣە .ھەوراﻣﺎن ﻣﺤەﻣەد ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺑە ﻧﯿﺎزی ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە دەڵێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺑﺘەوێ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑﻜڕی ،ﺑە ﮔﺮان دەﺳــﺘﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﺑــەم ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺑە ھەرزان ﻟە
6ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﻢ ﺑە 255وەرەﻗە ﻛڕی ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﻛەس 200وەرەﻗەﯾﺸﯽ ﭘێ ﻧﺎدات دەﺳﺘﺖ دەردەھێﻨﺮێﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﻋەﻟﯽ ﯾﻮﺳﻒ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ ﺳــﻔﺮی ﻛڕﯾﻮە و ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﻧﯿﺎزە ﺑﯿﻔﺮۆﺷێﺘەوە، دەڵێﺖ ” 6ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﻢ ﺑــە 255وەرەﻗــە ﻛــڕی ،ﻛەﭼــﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻛەس 200وەرەﻗەﯾﺸــﯽ ﭘــێ ﻧﺎدات“. ﺋەو ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ ھەﯾــە دوای دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗــﺮ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەش ﻧــەﻛﺎت ﻛە ﭘێﯿﺎن ﭘﯿﺸﻨﯿﺎز ﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە زۆر ﻻی ﺧەڵﻚ ﮔﺮﯾﻨﮕە و دەﭘﺎرێﺰرێ ،ﭘﺎرەﯾە. ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛە دۆﺧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ و ﺋەوروﭘــﯽ ﻛــە ﻧﺮﺧﯿــﺎن ﻟــە ﺳــەرەوەﯾە ،زۆر ﺧﺮاﭘــە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن
ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو داﺑەزﯾﻮن و ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە 27 ھەزار دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷــﺮا ،ﺋێﺴﺘە ﻛەس ﺑــە 22ھــەزار دﯾﻨﺎرﯾﺶ ﻧﺎﯾﻜڕێﺖ. ﺳــﯿﭭەر ﭘﺎﺑﻠــﯚ ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺟﺎﮔــﻮار ڕێﻨﺠﺮۆﭬەر ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎزاڕی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑە ﺧﺮاپ ھەژﻣﺎر دەﻛﺎت و دەڵێﺖ، ”% 30ی ﺑﺎزاڕﻣــﺎن داﺑەزﯾــﻮە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ ﭼﯿﻨﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪە و ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە 25ھەزار دۆﻻرەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗﺎ 250ھەزار دۆﻻر ﺑەرز دەﺑێﺘەوە“. ﺋەواﻧەی ﻟەم ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ دەﻛڕن ،زﯾﺎﺗﺮ ﭼــەك دادەﻧێﻦ و ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﯾﺶ وازی ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼەك ھێﻨﺎوە ﺟﮕە
ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻗﯿﺴﺖ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯿﺎن ﻛڕﯾﻮە .ﺋێﺴﺘە دۆﺧﯽ ﺋەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﯾﺶ ﺧﺮاﭘە و وەك ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەﻛەن ،ﺟﺎر ھەﯾە ﺑەﭼەﻧﺪ رۆژ ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﭘڕ ﻧﺎﻛەﻧەوە. ﺋەوەی ﺟێﮕەی ﺳەرﻧﺠە ﺋەوەﯾە ﻛــە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﭘﯿﺸﺎﻧﮕە ﮔەوراﻧەی ﻛە ﻟە ﺷــﺎر و ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن ﻟﻘﯿﺎن ھەﯾــە ،داﻧەﺧﺮاون وھــەروەك ﺳــﯿﭭەر ﭘﺎﺑﻠــﯚ ﺧﺴــﺘﯿە روو، ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟە رﻛﺎﺑەرﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە و ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ دەرﮔەی ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەﯾﺎن داﺑﺨــەن و ﻟەﮔــەڵ دۆﺧەﻛــە دەﯾﺒەﻧە ﺳــەر ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔەر ﺗﻮوﺷﯽ زﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑﺒﻨەوە.
ﺳﯿﭭەر ﭘﺎﺑﻠﯚ ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺟﺎﮔﻮار ڕێﻨﺠﺮۆﭬەر:
% 30ی ﺑﺎزاڕﻣﺎن داﺑەزﯾﻮە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ ﭼﯿﻨﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪە.
ﺋﺎﺑﻮوری
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 193ﻣﻠﯿﺎر وەك ﭘێﺸﯿﻨە دراوە ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ
ﻧﻮوری ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺣﻮﺳێﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﯿﻨە ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ:
ﺋەﮔەر ﮔﻮژﻣەی ﭘێﺸﯿﻨەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ دراﺑﺎﯾە ،ﭘێﻮﺳﺘﻤﺎن ﺑە ھﺎوردەی دەرەوە ﻧەدەﺑﻮو. وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﺒﻮوژێﻨێﺘەوە ،ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ھەڵە ،ﺑێ ﭘﻼﻧﯽ و ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا رەﻧﮕــﯽ داوەﺗەوە. ﭘێﺸﯿﻨەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ دەری دەﺧﺎت؛ ﺋەو ﺑڕەی ﺑﯚ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەراﻣﺒەر ﻧﺰﻣﺘﺮە ﻟەو ﺑڕەی ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮو دراوە .ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێ ﭘێﺸﯿﻨەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ،ﻛﺮێﭽﯿﯽ ﻛەم ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺶ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﮔەر ﺋەو ﭘﺎرەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﺑﯚ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﺎﯾە ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھﺎوردەی ﺑەروﺑﻮوم ﻧەدەﺑﻮو. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرﭼﺎوەی ﺧﯚراﻛﯽ ھەرێﻤﻦ. ھــەر ﻟــە ﺧﻮاردﻧەﻣەﻧﯿﯿەوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﻣﯿــﻮە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــەوزەﯾﺶ ﻟــە دەرەوە ھــﺎوردە دەﻛﺮێــﺖ. ھەرﭼەﻧــﺪە ﻣﺎوەﯾــەك ﻟەﻣەوﺑەر وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ،ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﺳــەوزە و ﭘەﺗﺎﺗــە و ھێﻠﻜە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﯚﺑﮋێﻮی، ﺑــەم ﺋەواﻧەﯾﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ وەرزێﻚ ﻟە ﺑــﺎزاڕەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﻦ و ﺳــێ وەرزەﻛەی ﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە دەرەوە ھــﺎوردە ﺑﻜﺮێــﻦ .ﺋﺎﺧــﺮ ﻟەﺑەر ﻛەﻣﯿــﯽ ﻛﯚﮔەی ﺳــﺎردﻛەرەوە و ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯿــﺎن ،ھــەرزوو ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﺑەرەو ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺧﻮارووی ﻋێــﺮاق دەﻧێﺮدرێﻦ. ﺋﺎوھــەوا و ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ
ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ زۆر ﺷــﯿﺎوە و دەﻛﺮا ﺑە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ، رووﺑــەڕووی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑﺒێﺘەوە ،ﻛەﭼــﯽ ڕۆژ ﺑەڕۆژ ﺋەو زەوﯾﯿە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿﺎﻧە ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﻟــێ دادەﭘﭽڕێــﺖ و ﭘەرژﯾﻨێﻚ ﺑە دەوری ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﺣەواﻧــەوە زﯾﺎد دەﺑێﺖ .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﻛﺮدەﯾﯽ ﻛﺎرداﻧەوەی ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻟە ﺑﻮدﺟە و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸﯿﻨە ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧەﺑﻮوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﭘێﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﻛــە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەﯾــﯽ داراﯾﯿەوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013ـەوە وەﺳﺘﺎوە 193 .ﻣﻠﯿﺎر و 818ﻣﻠﯿــﯚن و 113ھەزار و 200
دﯾﻨﺎر وەك ﭘێﺸﯿﻨە دراوە ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻛە 8ھــەزار و 427 ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﻟێﯽ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮون .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا 3ﺗﺮﻟﯿــﯚن و 744ﻣﻠﯿﺎر و 228ﻣﻠﯿــﯚن و 921ھەزار و 150 دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﭘێﺸــﯿﻨەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە و ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە. ﺋــەو ﮔﻮژﻣەﯾــەی ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرە ﻛــە 19ھێﻨــﺪەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵە، ﺑەﻻی ﻣەﺣﻤــﻮود ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣەﺣﻤﻮود ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــﻜﺮﺗﺎرﯾەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎن ،ﻛێﺸەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺑــە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر ﻛەم ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ژﻣﺎرەی ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎن دەدات ﻛە ڕۆژ ﺑەڕۆژ ژﻣﺎرەﯾﺎن زﯾﺎد دەﻛﺎت .ﺋەو دەڵێ ”ﭘێﺸﯿﻨەی ﺧﺎ ﻧﻮ و ﺑــە ر ە ﻧﯿــﺎ ﺗە ﺑﯚ ﺷﺎ ﯾﯿە ﻛﯽ
ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ دراﺑﺎﯾە ،ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟەﺳەر ﭘێﯽ ﺧﯚی ﺑﻮەﺳــﺘێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھﺎوردەی ﺑەروﺑﻮوم ﻧەﺑێﺖ. ﻧــﻮوری ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﯿﻨە ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘێﺸﯿﻨەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ دەدات ﻟە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ، ﺑەم رای دەﮔەﯾەﻧێ ﮔﻮژﻣەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﺑــﯚ وەزارەﺗەﻛەﯾﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ﺑەﺑێ ﺳﻨﺪووق ﻛە راﺳﺘەوﺧﯚ دەﮔەڕێﺘەوە وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ .ﺋەو دەڵێ ”ﺋەﮔەر ﮔﻮژﻣەی ﭘێﺸﯿﻨەی ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑە ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دراﺑﺎﯾە، ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﻮوژاﯾەوە و ﭘێﻮﺳﺘﻤﺎن ﺑە ھﺎوردەی دەرەوە ﻧەدەﺑﻮو“. ﻧﻮوری ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺣﻮﺳێﻦ ﺑﺎس ﻟە ﻛەﻣﯿﯽ ﺑﻮدﺟەی وەزارەﺗەﻛەﯾﺎن
ﻛﺮدووە. ﻟەو ﻻﺷــەوە وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن ﺳێﻜﺘەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑەﮔﺮﻧﮓ ﺑﯚ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری
زاﮔﺮۆس ﻓەﺗﺎح ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن:
ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻮدﺟە ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵە ﻛە دەﺑێ ﭘﻼﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ھەﺑێﺖ. ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻟە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛﺮێﻨﺸﯿﻨﺎن ﭘڕ ﻛﺮدەوە“. ﺑەم وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﭘێﯽ واﯾە
دەﻛﺎت و ﭘێﯽ واﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺑﻮدﺟەی ﺑﯚ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺗەرﺧﺎن
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەزاﻧێﺖ و زاﮔﺮۆس ﻓەﺗــﺎح ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی وەﺑەرھێﻨﺎن
ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧــﺎن دەڵێ، ”ﺋەوﻟەوﯾــەت ﻟــەﻻی وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن ﺳێﻜﺘەری ﺋﺎو و ﺋﺎوەڕۆﯾە ﻛــە ﺑەﻧﺪاوﯾــﺶ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋەو ﺳێﻜﺘەرەﯾە و ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ھەﯾە“. زاﮔــﺮۆس ﻓەﺗــﺎح ﭘێــﯽ واﯾــە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــە ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵە ﻛە دەﺑێﺖ ﭘﻼﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ھەﺑێﺖ. ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺧﺎوەﻧــﯽ زەوﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﭘﯿــﺖ و ﺋﺎوھەوای ﮔﻮﻧﺠﺎوە ﺑﯚ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەروﺑﻮوم ﺳەرﺗﯚﭘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــە ،ﻛەﭼــﯽ ﭼﺎوﻣــﺎن ﻟە دەﺳــﺘﯽ وﺗﺎﻧــە ﺗــﺎ ﺑەرھەﻣە زﯾﺎدەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻨێﺮن ﻛــە ﺑﯚ ﺋەوان ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧە. دوورﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﻟە دواﯾﯿﺪا ھەﻧﺎردەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن وەك ﻓﺸﺎر ﺑﯚ ﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ داﺑﺨﺮێﺖ.
ﻧﺮﺧﯽ ﺷﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن % 50داﺑەزﯾﻮە ﺑەﻛﺮێ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ زۆرێﻚ ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺳەرﻛێﺸﯿﯿە ﭼەﻧﺪﯾﻦ دووﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺗﺎڵ ھەن و ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﻧﻮوﺳﺮاوە ﺑﯚ ﻛﺮێ. ڕۆژ ﺑەڕۆژ ژﻣﺎرەی دووﻛﺎﻧﯽ ﭼﯚڵ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ .ھەرﭼەﻧﺪە ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ 60ﻣەﺗﺮی ﻧﺮﺧــﯽ ﻛــﺮێ ﻧﯿــﻮەی ﺟﺎراﻧە،
% 50ﻧﺮﺧەﻛــەی داﺑەزاﻧﺪووە و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﻟێﯽ ﺑﭙﺮﺳێﺖ. ﻓەرھﺎد دەڵێ ”ﻟــەو ﻣﺎوەﯾە دوو ﺟــﺎر ﺑەﻛﺮێﻢ داوە ،ﺑــەم ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﻣﺎﻧــﮓ ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ﭼﯚڵﯿﺎن ﻛﺮدووە“.
دەدات ،دڵەﺧﻮرﭘــە دەﯾﮕﺮێﺖ، ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺮێﭽﯿﯿەك ﺑێــﺖ و ﺑێﺘە ﻧێــﻮ دووﻛﺎﻧەﻛــەی .ﺋــەو ﺑــە ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧەوە دەڵێ ”ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﻣﺒﯿﻨﯿــﻮە ﺋەوەﻧــﺪە ﻣﻮڵﻜــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑێ ﻧﺮخ ﺑێﺖ“.
ﺧﺎوەن ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ:
ﭘێﺸﺘﺮ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﭘێﻮە دەﻛﺮا ﺗﺎ ﻛﺮێﭽﯿﯿەﻛەم دەرﺑﻜەم و ﻛﺮێﯽ زﯾﺎﺗﺮم ﭘێ ﺑﺪەن ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴــﺘە دوو ﻣﺎﻧﮕە ﭼﯚڵە.
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ دەﺳــﺖ و ﭘێﯽ ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎراﻧﯽ ﺑەﺳــﺘﻮوە ،ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺟــﺎران ﺑە ﮔﻮﻟﻠەﯾــﺶ دووﻛﺎﻧێﻚ ﺑﯚ ﻛﺮێ دەﺳﺖ ﻧەدەﻛەوت ،ﺋێﺴــﺘە ﭼﯚڵ ﻛﺮاون و ﻻﻓﯿﺘەی ﻛﺮێﯿﺎن ﭘێﺪا ھەڵﻮاﺳﺮاوە .ھەرﭼەﻧﺪە ﻛﺮێ ﻧﯿﻮەی ﺟﺎراﻧە ،ﺑەم ﻛەم ﻛەس ھەﯾە ﺳەرﻛێﺸــﯿﯽ ﺋەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿە ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺷێﻚ ﻟە دووﻛﺎﻧﺪاران ﺧەرﯾﻜﯽ ﭘێﭽﺎﻧﺪﻧەوەی ﺑﺎرﮔە و ﺑﻨەﯾﺎﻧﻦ. ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺑﺎزﻧەﯾــﯽ 60ﻣەﺗﺮﯾﯽ ھەوﻟێــﺮ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎﻧــە ﻛــە ﺟــﺎران دووﻛﺎﻧێﻜﺖ ﺑﯚ ﻛﺮێ ﻟێ دەﺳﺖ ﻧەدەﻛــەوت .ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺟﯚراوﺟﯚر،
ﻟەﻣﺒەر و ﺋەوﺑەری ﺷەﻗﺎﻣە ﭘﺎﻧەﻛە ﺑەﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﯾەﻛﺪی دەﺑﯿﻨﺮێﻦ. ﻟەو ﺷــەﻗﺎﻣە ﺷــەو و رۆژی ﺑﯚ ﻧﯿﯿە و زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎت دەڕاﺑەی دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن ھەڵﺪراوﻧەﺗەوە و ﺑەردەوام ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺟﺮﺗﻮﻓﺮﺗﯿﺎﻧە.
ﺑەرﯾﻨــﯽ ﺷــەﻗﺎﻣەﻛە و ھەڵﻜەوﺗەﻛەی ﭘێﮕەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﻮە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺮﺧﯽ زەوی ﻟــە ﻛڕﯾﻦ ﻧﺎﯾــە ،ﺧﯚ ﻛﺮێﺸــﯽ ﺑەراورد ﺑە ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮ زۆر زﯾﺎﺗﺮە. ﺟﺎران ﻟەو ﺷەﻗﺎﻣە ھەر ﺷﺘێﻜﺖ ھەﺑﻮاﯾە دەﻓﺮۆﺷــﺮا و ﺑەزووﯾﯽ ﭘﺎرەﻛەت دەﺳــﺖ دەﻛەوﺗەوە. دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر ﺑە ھەﻣﻮو ﺷەﺳﺘﯿﺪا ﮔەڕاﺑﺎﯾﺖ ،دووﻛﺎﻧێﻜﺖ ﺑﯚ ﻛــﺮێ دەﺳــﺖ ﻧەدەﻛەوت. ﺑەم ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﭘێﭽەواﻧە ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەو ﺷــەﻗﺎﻣەدا دەڕۆﯾﺖ،
ﻛەﭼﯽ ﻛﺮێﭽﯽ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺋﺎوەداﻧﯿﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ژﻣــﺎرە ﺗەﻟەﻓﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻻﻓﯿﺘﺎﻧــەی ﺑﯚ ﻛﺮێ ﺑەﭘێﺶ دووﻛﺎﻧە ﭼﯚڵەﻛﺎن ھەڵﻮاﺳــﺮاوە، ھــﯽ ھەﻧﺪرێــﻦ ﺳــەﻋﺪوﯾە. ﺋەو ﺑەر ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەﯾــﯽ داراﯾﯽ دووﻛﺎﻧەﻛەی ﺑە ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﯾەك داﺑــﻮو ﻛــە دەڵــێ ”ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟــﺎر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﭘێــﻮە دەﻛﺮا ﺗﺎ ﻛﺮێﭽﯿﯿەﻛــەم دەرﺑﻜەم و ﻛﺮێﯽ زﯾﺎﺗﺮم ﭘێ ﺑﺪەن ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴﺘە دوو ﻣﺎﻧﮕە ﭼﯚڵە“. ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﻟــە ھەﻧﺪرێﻦ ﺑەﺳــەر ﻓەرھﺎددا ھﺎﺗــﻮوە .دووﻛﺎﻧەﻛەی ﺋــەو ﺋەوە ﺑــﯚ ﺳــﺎڵێﻚ دەﭼێﺖ ﭼﯚڵە .ﺋەو ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە 10ھەزار دۆﻻر ﺑەﻛﺮێــﯽ داﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە
ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺧﺎوەن دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە ﻻﻓﯿﺘە ﻧەوەﺳــﺘﺎون و ﭘەﻧﺎﯾــﺎن ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑــﺮدووە ﺗــﺎ ﻛﺮێﭽﯿﯿەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﺪۆزﻧــەوە .ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەی ﻓﺮﯾﺎد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﭼەﻧﺪ دووﻛﺎﻧێﻚ ھەن .ﺋەو دەڵێ ”ﻛﺮێﯽ دووﻛﺎﻧە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە % 30 داﺑەزﯾﻮە“. ﺣﺎﺟــﯽ ﻣەﺣﻤﻮودﯾﺶ 5ﻣﺎﻧﮕە دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﭼﯚڵ ﻛــﺮاوە و ﻛﺎﺗێﻚ زەﻧﮕﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧەﻛەی ﻟێ دووﻛﺎﻧﺪارێﻚ:
ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە دووﻛﺎﻧــﺪاران وەﻣﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺣﻤﻮودﯾــﺎن ﻟەﻻﯾە .ﺳــەح ﺟەﻻل ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 60 ﻣەﺗﺮی ﻛﺎری ﻣﯚﺑﯿﻠﯿﺎت دەﻛﺎت. ﺋەو ﺑﺎس ﻟەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەرۆﻛــﯽ ﮔﺮﺗﻮون .ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــﯚ دراوﺳــێﻜەی ﺗەﻧﯿﺸــﺘﯽ دەﻛﺎت ﻛــە دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﺑﯚ ﺧﺎوەﻧەﻛــەی رەت ﻛﺮدووەﺗەوە و دەڵێ ”ﺟﺎران ﺑە ﮔﻮﻟﻠە ﻟەﺳەر 60ﻣەﺗــﺮی دووﻛﺎﻧﺖ دەﺳــﺖ
ﻧەدەﻛەوت ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ھەر ﻟەو ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﭼەﻧﺪ دووﻛﺎن ھەن ﺑﯚ ﻛــﺮێ“ .ﺋەو ﻛــە ﻛﺮێﯿەﻛەی ﻟــە 6ھــەزار و 500دۆﻻرەوە ﺑــﯚی ﻛﺮاوەﺗە 3ھــەزار دۆﻻر، ﻛﺮێﯿەﻛەی ھــەر ﺑﯚ دەرﻧﺎﯾەﺗەوە و دەڵێ ”ﺗﺎ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺧﯚ دەﮔﺮم ،ﺋەﮔەر ﺑﺎزاڕ ھەر ﺑەو ﺷێﻮە ﺑێﺖ ،ﻣﻨﯿﺶ داﯾﺪەﺧەم“. ﻣﺤەﻣەد ﻗﺎﺳﻤﯿﺶ ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻗەﺷــەﻧﮓ ،ﻣەﺧﺰەﻧەﻛــەی ﺑﯚ ﺧﺎوەﻧەﻛــەی ﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە و ھەر ﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێﺖ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯽ ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛەی ﺟێ ﻛﺮدووەﺗەوە و دەڵێ ”ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻛﺮێﯽ دووﻛﺎﻧەﻛەم دەرﻧەھێﻨﺎوەﺗەوە“. ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿەوە، ﺗﺎ دێــﺖ ﺑﺎزاڕ ﺧﺮاﭘﺘــﺮ دەﺑێﺖ و ڕۆژ ﺑەڕۆژﯾــﺶ ژﻣﺎرەی دووﻛﺎﻧە ﭼﯚڵــەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑــﻦ .ﺋەو دووﻛﺎﻧﺪاراﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟە ﻛﺎرەﻛەﯾــﺎن ﺑەردەواﻣــﻦ ،ﺑەﺑێ ﺋﻮﻣێــﺪی ﭼﺎوەڕێﯽ ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ روون دەﻛەن.
ﺟﺎران ﺑە ﮔﻮﻟﻠە ﻟەﺳــەر 60ﻣەﺗﺮی دووﻛﺎﻧﺖ دەﺳــﺖ ﻧەدەﻛەوت ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھەر ﻟەو ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﭼەﻧﺪ دووﻛﺎن ھەن ﺑﯚ ﻛﺮێ.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﭘێﺸﯿﻨەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە 19ھێﻨﺪەی ﭘێﺸﯿﻨەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﮔەﯾەك :ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻛﺮێﯽ دووﻛﺎﻧەﻛەم دەرﻧەھێﻨﺎوەﺗەوە“
13
ﻧەوت
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
د .ﻛﺎروان ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ :ﺋەو ھەﻟﻮﻣەرﺟەی ﭘێﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑﯿﻦ ،ﻟەواﻧەﯾە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﻋێﺮاق ﺑەﺗەواوی دژی ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە و دەﺑێ ھەرێﻢ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟێﻚ ﺑﺪاﺗەوە ،ﺑەﻏﺪا ﺑەردەوام دەﺑێﺖ ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻓﺸﺎرﺧﺴﺘﻨە ﺳەر ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و وﺗﺎﻧەی ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن ﯾﺎن دەﯾﻜڕن...
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﺋﺎﯾﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﻟە رێﮕەی ﺳﯚﻣﯚوە رادەﮔﺮێﺖ؟
ﺑەﻏﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧﺎﺑێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺑێﺖ ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەوت ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮدووە .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت دەدەن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺋەو ﻛێﺸــە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿﺎﻧەی ﺑەﻏﺪا ﻟە ﺑەردەم ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺘﯿﺎن دەﻛﺎت، ﭘــێ ﻧﺎﭼێﺖ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮو ھەوﻟێــﺮ ﺑﺘﻮاﻧێ وەھﺎ ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﺪات. ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ راﺑــﺮدوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛەرﻛﻮوك ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻦ، ﭘﺎﺷــﺘﺮ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە 2015ی ی ﻟە ﺑﻮدﺟــەی 2015
داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت ،ﻟــە دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدووﺷﺪا ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە ﺑڕێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ﻧەوﺗەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە ،رادەﺳﺘﯽ ﺳﯚﻣﯚ ﻛﺮا ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﺑڕە ﭘﺎرەی رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳەرﻛﺮاو
ﻧﺎردووە ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺗــەواو ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﯾﺎن ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧەوت ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە، ﯾــﺎن ﺋــەوەی ﺑەﻏــﺪا و ھەوﻟێﺮ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜەن“. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧﺎدات ،ﻟەو ھەﻟﻮﻣەرﺟەﺷــﺪا ﻛــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ، ﺑﮋارەی ﺑﺎﺷﺘﺮ ھەﯾە. ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﯾەوە دژی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ دەوەﺳــﺘێﺘەوە ،ﺑﮕﺮە ﺋەو ﺧﺎڵە ﻟەوەﺗەی دەﺳــﺘﻜﺮدن
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟە ﺳــەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑەردەوام ﺑێﺖ” ،ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺑەرزﺗــﺮ دەﻛﺮێﺘــەوە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑــەو ﭘﺎرەﯾە ھەﯾە ﺑەﻏﺪا رەواﻧەی دەﻛﺎت ،ھﺎوﻛﺎت ھەرﭼەﻧﺪ ﺑەﻏﺪا ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھەﯾە و ﻟە ﺷــەڕی داﻋﺸــﺪاﯾە، ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ دەﺗﻮاﻧێ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑﻘﯚزێﺘەوە و ﻟە رێﮕەی ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺳﻮﭘﺎوە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﺗﺎ داﻋــﺶ ﭘەﻻﻣﺎری ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪەﻧەوە“. ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا، ﺑﮋارەی ھەرەﺑﺎش ﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳــەر ﺑــﻜﺎت ،ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻧﻮێﯿــە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ،ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺗﺮ ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧێﺖ. ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﺑەﻏــﺪا ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەو ﻛێﺸــﺎﻧەی رووﺑــەڕووی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﺑﻮوﻧەﺗــەوە، ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﻦ ﯾــﺎن ﺋەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ
رێﮕەی ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﻧﺎردە ﻛﺮا. ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ وەرﮔﺮﺗــﻮوە، ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧــەی ﻻﻧﯽ ﻛــەم ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘﯽ ﺑﺎی ﻟە ﺋﯿﺪارەداﻧــﯽ دۆﺳــﯿەﻛەدا ھەﯾە و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە ھــەر ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑێــﺖ ،ﺋەوەﻧﺪە ﺳــەروﻛﺎرﯾﺎن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەﻛەدا ﻧﯿﯿــە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻟــە دوای ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑﻨﻜەﻓﺮاوان ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚی ھێﺰە ﻛﺎرﯾﮕــەرەﻛﺎن ،زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑﺎی ھەرێﻤﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﺎن ھەﯾە. ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧە وای ﻛــﺮدووە، ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ و وﺗﺎن دەﺑەﺳــﺘﺮێﺖ ،ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧەی ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ و وﺗﺎﻧــە داﺑﻨﺮێﺖ. ھەرﭼەﻧــﺪ ﺋــەو ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑەدەر ﻧﯿﯿە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻣــﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺳــەری ﺑﯚ ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەرﯾﺶ ﻛێﺸــﺎوە، ھەﻧﺪێــﻚ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﻧەوﺗﯿﯿەی ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺋەﻧﻘــەڕە ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاوە، ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗــﯽ ﺑەﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋــەدرۆﮔﺎن ،ﻧــەك رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺋﺎﯾــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻛــﺮدووە ﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ داﻣــەزراوەی ﺣﻜﻮوﻣەت و دەوڵــەت ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ،ﺋەوە
ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ:
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﻏﺪا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧەی رووﺑەڕووی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﻦ ﯾﺎن ﺋەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜﺮێﺖ ﻋێﺮاق دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاﯾەوە، ﺑەوەی ﺋەﮔــەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧەﺑێﺖ ،ﻻﯾەﻧەﻛەی ﺗــﺮ دەﺗﻮاﻧــێ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە راﺑﮕﺮێﺖ. ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮوە ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻨێﺮێﺖ. ”وﺷــە“ ﻟە ﺳــەرﭼﺎوە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە زاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رێﮕەی ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی داراﯾﯽ و ﻋــﺎدل ﻋەﺑﺪوﻟﻤەھﺪی وەزﯾــﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ،ﭼەﻧﺪ ﺑﮋارەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ
ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﺑﻮوە ﻟەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﺑەﻏﺪا ﺑــﯚ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت“ ،ﺋەﺳﻜەﻧﺪەر ﻋەﻟﯽ ﺷــﺎرەزای زاﻧﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ وای ﮔﻮت. ﺋەو ﺷــﺎرەزاﯾەی زاﻧﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ
ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدەن ،ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﺑــەرەو ھەڵﻜﺸﺎن دەﭼێﺖ و ﭼﺎوەڕواﻧﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ 2015ﯾﺎن ﺳــەرەﺗﺎی 2016دا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑــﯚ ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ رۆژاﻧە ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە. د .ﻛﺎوان ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿﻠﯽ رۆژاﻧە ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻋێــﺮاق ﻧﺎﻣێﻨێ و دەﺗﻮاﻧێ ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﺑﻮدﺟەی ﺧﯚی داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ھــەر ﺗەﻧﯿﺎ ﻛێﺸــەی ﻟــە ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻧەﺑێﺖ،
ﺑەڵﻜــﻮ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧــﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛێﺸەی ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﻛە دوور ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺷﻜﺴﺘﮫێﻨﺎن ﺑە ھەﻧﺎردە و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﭘﯿﺎدەﯾﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەﺷــەوە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭼﺎودێﺮ و ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾــە ،دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ورﯾﺎﯾﯿەوە ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت. ﺷــﺎرەزا ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟە رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەوە و ﻟــە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﻧﺎﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ،ھەوﻟێﺮ دەﺗﻮاﻧێ ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧەﺑێﺖ و ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ” ،ﺑــەم ﺋەو ھەﻟﻮﻣەرﺟــەی ﭘێﯿــﺪا ﺗێﭙــەڕ دەﺑﯿــﻦ ،ﻟەواﻧەﯾە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﻋێﺮاق ﺑەﺗەواوی دژی ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە و دەﺑێ ھەرێﻢ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟێﻚ ﺑﺪاﺗــەوە ،ﺑەﻏﺪا ﺑەردەوام دەﺑێﺖ ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ
ﻛێﺸەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻓﺸﺎرﺧﺴﺘﻨە ﺳــەر ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ و وﺗﺎﻧەی ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن ﯾﺎن دەﯾﻜڕن“. ﺋەو ﺷﺎرەزا ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە و زۆرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳــەرەڕای ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻟە ھەﻧﺎردەﻛــﺮدن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ﭘێﯿــﺎن واﯾە دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑــە وردی ﺋﯿﺶ ﻟــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﺑﻜﺎت و ﻻﯾەﻧە ﺋەرێﻨــﯽ و ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﺴەﻧﮕێﻨێﺖ ،ﺋەوان دەڵێﻦ، ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺗﻮاﻧــﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿەﻛﺎن و ﺧﺎڵــە ﻻوازەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــەرووی ﺋﺎﺑﻮوری، ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻛە ﺑەھﯚی ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪا و ﺟەﻧﮕــﯽ داﻋﺸــەوە رووﺑەڕووﯾﺎن ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑڕﯾﺎردان ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەﺳﺘەم ﻧﺎﺑێﺖ.
ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛەﯾە ،ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــە ﺗﻮﻧــﺪی رەﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە و دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﻟــەوە دەدەن ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻧــەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﯿﻤﺰای ﻛــﺮدوون ،رەوﺗێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و داﻣەزراوەﯾﯿﺎن ھەﯾە.
رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮاوە ،ﺋــەوەش ﺟﯚرێــﻚ ﻟە ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻟەﻣــەڕ داھﺎﺗــﻮوی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت، ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﻮﻣێﺪی ﮔــەورەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە روو ﺑﺪات ،ﺟﮕەﻟەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺎت ،زۆرﯾﺶ ﻧﺎڕۆﺷــﻦ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەو وﺗــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ
ﻟﻮوﻟە ﻧەوﺗەﻛەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎی دوای ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوەی ﻟێ دەﻛﺮێﺖ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی دەﺳــەﺗﯽ ﺋەو وﺗەدا دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑە ھەر ﺷــێﻮەﯾەك ﺑێﺖ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﻛە ﻟەﻣﺎوەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧێﺘﯿﯿەﻛەﯾــﺪا ،رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺋەﻧﻘەڕە ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮا ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑێﻨێﺖ، ﺋەوەش ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﻮوی رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛەی ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ دروﺳﺖ دەﻛﺎت.
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە، رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮا ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ھەرێــﻢ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾــﺎن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ 50 ﺳــﺎڵە ﻧﺎو ﺑﺮد ،ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨەدا و ﻟــە ﺋﺎﯾﺎری ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﯾەﻛەم ﺑڕە ﻧەوﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە
ﺗﺎﻧەر ﯾﻮڵﺪز وەزﯾﺮی وزەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﻛــﺮدەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت و ﻛﺎری ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﮫێﻨﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە ﺗﺎﻧــەر ﯾﻮڵــﺪز وەزﯾــﺮی وزەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﻛﺮدەوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت و ﻛﺎری ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧﮫێﻨﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە. ﺋــەوەش وەك وەﻣﺪاﻧەوەﯾــەك ﺑﯚ ﺋــەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧەی ﻛە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻧﮫێﻨﯿﯿﺎن ﻟــە ﺑﻮاری ﻧەوﺗﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدووە. ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ 7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2015دەرﯾﺨﺴــﺖ ﭘﺎرﺗەﻛەی ﺋــەردۆﮔﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﺑە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑێﻨێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟــە ﻣﺎوەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧێﺘــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗــەدا،
ﻟەﺳەر ھەڵﭽﻨﯿﻮە. وەك ﭼــﯚن ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــە ﺗﻮﺧﻤﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە دادەﻧﺮێﺖ، ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەﮔەزی ﺳەرەﻛﯿﯿە ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗﻨەدا ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟەوﻛﺎت و ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا رۆڵﯽ ﺑــﺎی ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﺑــﻮوە و ھەﯾــە .ﺋــەوە وای ﻛﺮدووە ھەردوو ﭘﺎرﺗەﻛە ،ﻟە دﯾﻮە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەﺷــﯿﺪا ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜەن. ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ھەﺑێــﺖ ،ﭘــێ ﻧﺎﭼێــﺖ وەھــﺎ
داﻣەزراوەﯾﯽ ھەﯾە ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا، ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛە ﺑەھێﺰﺗــﺮ ﺑــﻜﺎت ،ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺗﺮ و داﻣەزراوەﯾﯽ ﺗﺮ ﻟە ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﺗەك دۆﺳﯿەﻛەدا، ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋەو دۆﺳــﯿەﯾەدا ،ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا وا دەﻛﺎت ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧێﻚ ﻧەﺗﻮاﻧــێ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﺑەﭘێﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺋﺎراﺳﺘەی ﺑﻜﺎت ،ﺑﮕﺮە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ رووﻧﺘﺮ ﺑﺒێﺘــەوە ،ﺋەوەش ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑە ﺧﻮدی دۆﺳﯿەﻛە دەﮔەﯾەﻧێﺖ.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەﻛﺮەم
ﺑﯿﺮﻟﺴﻜﯚﻧﯽ ﯾﺎﻧەی ﻣﯿﻼﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺖ ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﺳــﯿﻠﭭﯿﯚ ﺑﺮﻟﺴــﻜﯚﻧﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾﺎﻧەی ﺋەی ﺳﯽ ﻣﯿﻼﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ، رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﭘێﺸﺎن دا ﻟەﺳەر ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ % 48ی ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧەﻛەی ﺑەﺑێ ﺗﺎﯾﭽﺎﺑﻮﻟﯽ ﻣﻠﯿﺎردێﺮی ﺗﺎﯾﻠەﻧﺪی. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﭬﯿﻨﯿﻨﻔﺴــﺖ ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﺑﯿﺮﻟﺴــﻜﯚﻧﯽ ،ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﺪا ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە دوای 8ھەﻓﺘە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺗﺎﯾﭽﺎﺑﻮﻟﯽ، ﮔەﯾﺸﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﯚﺗﺎ و % 48ی ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧەﻛەی ﭘێ ﻓﺮۆﺷﺮا. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ھەروەھﺎ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﺑﯿﺮﻟﺴــﻜﯚﻧﯽ ھەر ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﯾﺎﻧەی ﻣﯿــﻼن دەﻣێﻨێﺘەوە و ﺑەھﺎوﻛﺎری ﺗﺎﯾﭽﺎﺑﻮل ھەوڵ دەدەن ﺑﯚ وەرزی داھﺎﺗﻮو ،ﯾﺎﻧەﻛە ﺑﮕەڕێﻨﻨەوە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﺎران. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﺑەھﺎی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛەی ﻧێﻮان ﺑﯿﺮﻟﺴﻜﯚﻧﯽ و ﺗﺎﯾﭽﺎﺑﻮﻟﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧەﻛﺮد ،ﺑــەم ﺳــەرﭼﺎوە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەﻛﺎن راﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﺑەھﺎﻛەی ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﺎرێﻚ ﯾﯚرۆ ﺑﻮوە. ﯾﺎﻧەی ﻣﯿﻼن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ 7ﺟﺎر ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﺧﻮﻟﯽ ﯾﺎﻧە ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎی ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2011وە ﻛێﺸــەی داراﯾﯽ ﺗﻮوش ھﺎﺗﻮوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﺎی ﻗەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 250ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە وەرزی راﺑﺮدوودا ﺑڕی 91ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆی زﯾﺎن ﻛﺮد.
رۆﻧﺎڵﺪۆ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﺟێ دێڵێﺖ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺎرﯾﺲ ﺑێڵﯽ وﯾڵﺰی ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵﺪۆی ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯽ و ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ﺟێ دێڵێــﺖ .ﺟﯚﻧﺎﺗﺎن ﺑﺎرﻧﯿﺖ ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﺑﯿڵ ﺋەﺳﺘێﺮەی داھﺎﺗﻮوی ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪەوە و ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺗﺎ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋﺗﺮ ﻟە ﯾﺎﻧەﻛە دەﻣێﻨێﺘەوە .ﺑێ ﺋەوەی ﻛﺎﺗەﻛەی دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ،ﺑﺎرﻧﯿﺖ ﮔﻮﺗﯽ :رۆﻧﺎڵــﺪۆ رﯾﺰی ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﺟێ دێڵێ ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻣەﻧﯽ روو ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧە و ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺗﺎھەﺗﺎﯾە ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەﻛــەدا ﺑﻤێﻨێﺘەوە .ﺑێڵ ﻛە دوو وەرز ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻚ ﻛە ﺑەھﺎﻛــەی 91ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ ﺑﻮو ،ﻟە ﯾﺎﻧــەی ﺗﯚﺗﻨﮫﺎﻣﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ھﺎﺗە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ،ﻟەم وەرزەدا ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺎت و ﺑەﻣەﯾﺶ ﺑﻮوە ﺟێﮕەی ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎن و ھەوداراﻧﯽ ﯾﺎﻧەﻛە و داواﺷﯿﺎن دەﻛﺮد ﺑﯚ وەرزی داھﺎﺗﻮو دەﺳﺘﺒەرداری ﺑﻦ. رۆژﻧﺎﻣە ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛە ﻓﻠﯚرﯾﻨﺘﯿﻨﯚ ﭘێﺮێﺰی ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪ رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ رۆﻧﺎڵﺪۆ دەرﺑڕﯾﻮە و ﺋﺎﻣﺎدەی ﭘێﺸﺎن داوە ﺳەﯾﺮی ﺋەو دەﺳﺘەواراﻧە ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧە ،ﺋﺎراﺳﺘەﯾﺎن دەﻛﺮێﺖ. ﺋــەم ﺑڕﯾﺎرەی ﭘێﺮێﺰ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺑەم دواﯾﯿــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ رۆﻧﺎڵــﺪۆ ھەڵﺒەزﯾﻦ و داﺑەزﯾﻨﯽ ﺗێ ﻛەوﺗــﻮوە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ دوای ﺋەوەی ﺑەﻓەرﻣﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﻣﺎﻧەوەی ﻛﺎرﻟﯚ ﺋەﻧﭽﯿﻠﯚﺗﯽ راھێﻨەری ﭘێﺸــﻮوی ﯾﺎﻧەﻛە ﻛﺮدﺑﻮو .ﭘێﺮێﺰ ﭘێﯽ واﯾە رۆﯾﺸــﺘﻨﯽ رۆﻧﺎڵــﺪۆ ،ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎت و ﯾﺎﻧەﻛەی دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯚ ﺟێﮕﺮﺗﻨەوەی ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧە ،ﭘﺸﺖ ﺑە ﺑێڵ ﺑﺒەﺳﺘێﺖ. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑێﻞ ﺋەوەﯾﺸﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﭘێﺮێﺰ ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی داھﺎﺗﻮودا ،داواﯾەﻛﯽ ﯾﺎﻧەی ﻣﺎﻧﭽﺴــﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی رەت ﻛﺮدﺑﻮوە ﻛە داوای ﻛﺮدﺑﻮو ﺑە ﺑــڕی 150ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ ،ھەردوو ﯾﺎرﯾﺰان ﺑێڵ و ﭬﺎراﻧﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎری ﻓڕەﻧﺴﯽ ﭘێ ﺑﻔﺮۆﺷﻦ.
ﺧﻮاردن، ﻣﯿﺴﯽ ﮔەڕاﻧﺪەوە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﺎراﻧﯽ ر ۆ ژ ﻧﺎ ﻣە ﯾە ﻛــﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟﯿﯚﻧێﻞ ﻣﯿﺴﯿﯽ و ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻨــﯽ ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﯾﺎﻧــەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە ،ﺑەھــﯚی ﭘەﯾڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ﻟەم وەرزەدا ،ﮔەڕاﯾەوە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟــﺎران و ﯾــﺎری دوای ﯾﺎری ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەدا ﺑﻮو. رۆژﻧﺎﻣەی )ﻣﯚﻧﺪۆ دﯾﭙﯚرﺗﯿﭭﯚ(ی ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە ﺑوی ﻛﺮدەوە :ﻣﯿﺴﯽ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم وەرزەدا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺧــﯚی ﻛﺮد و ﺑەم ھﯚﯾەﺷــەوە ﮔەڕاﯾەوە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﺎراﻧﯽ. رۆژﻧﺎﻣەﻛە ﺑوی ﻛﺮدەوە ،ﻣﯿﺴــﯽ ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەم وەرزەی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﺪا ،ﭘﺸــﺘﯽ ﺑە ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﺧﯚراك ﺑەﺳﺘﺒﻮو ﺋەوﯾــﺶ ﺟﻮﻟﯿﺎﻧﯚ ﺑﻮزەری ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﺑــﻮو و ﺗﻮاﻧﯽ ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا 4 ،ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﻟە ﻛێﺸﯽ ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻣﯿﺴــﯽ ﺑەھﯚی داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﻛێﺸــﯿﯿەوە ،ﻟە ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم وەرزەدا ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﻟەﻧێﻮ ﯾﺎرﯾﮕە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو و ھەروەھﺎ دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑە ﺧێﺮاﯾﯿەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﮔﯚڵﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒێﺘەوە. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﺑە ھێﻨﺎﻧەوەی ﻧﻤﻮوﻧەﯾەك ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﺷــێﻮازی رێﺠﯿﻤﻜﺮدﻧەﻛــەی ﻣﯿﺴــﯽ ﻛــﺮد ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە رﯾﻜﻼﻣﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﺪا ﺋەو ﻛﺎﭘﺘﻨەی ھەڵﺒﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺸﻮودا ،داوای ﺧﻮاردﻧﯽ ﻛﺮد و ﺧﻮاردﻧەﻛەﯾﺸﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺮێﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ﺳەوزەوات و ﻣﺎﺳﯽ. ﺳــەرﭼﺎوە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑوﯾــﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛە ﻣﯿﺴــﯽ ﻟە وەرزی راﺑــﺮدوودا ﺑەھﯚی زۆر ﺧﻮاردﻧــﯽ ﭘﯿﺘﺰا ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺧﻮاردﻧە ﺧﯚﺷەﻛﺎن ﺑەﻻی ﺋەوەوە ،ﻛێﺸﯽ ﺟەﺳﺘەی ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر زﯾﺎدی ﻛﺮدﺑﻮو و ھەر ﻟەﺑەر ﺋەﻣەﯾﺶ ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺎت.
ﺑﯚﭼﯽ ﺑﻼﺗەر دەﺳﺘﺒەرداری ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻓﯿﻔﺎ ﺑﻮو؟ ﺟﯚزﯾــﻒ ﺑﻼﺗەری ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ )ﻓﯿﻔﺎ( ﺑﯚ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ،ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯽ دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەﻛەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد. ﺑﻼﺗەر ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿــﺪا رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ: ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەم ﻟە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ، ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻮو. ﺑﻼﺗــەر ﻛﯚﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوو ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻓﯿﻔﺎ ،ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەﺳەر ﺋەﻣﯿﺮ ﻋەﻟﯽ ﺑﻦ ﺣﻮﺳێﻨﯽ ﺋﻮردﻧﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ و ﺑﯚ ﭘێﻨﺠەﻣﯿﻦ ﺟﺎر وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛە ھەڵﺒﮋێﺮدراﯾەوە ،ﺑەم 4رۆژ دوای ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻨەﻛﺮاو، دەﺳﺘﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛە ﻛێﺸﺎﯾەوە.
ﺑﻼﺗەر ﻟە ﻛﯚﻧﮕــﺮە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەﻛــەدا ﮔﻮﺗﯽ :دوای ﺳەرﻛەوﺗﻨﻢ ﺑەﺳــەر ﺋەﻣﯿﺮ ﻋەﻟﯽ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻓﯿﻔﺎ ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛە ،وای ﻟێ ﻛﺮدم دەﺳﺖ ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛە ھەڵﺒﮕﺮم. ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭘێــﺶ رۆژێــﻚ ﭼەﻧــﺪ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن،دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ 7ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەﯾــﺎن ﺑــە ﺗﯚﻣەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑەرﺗﯿﻞ و ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﮔﺮت ،ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳﻮﯾﺴــﺮا دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻛﺮدﺑﻮو ﻟەﺳــەر ھەردوو ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ 2018ی رووﺳﯿﺎ و 2022ی ﻗەﺗەڕ. ﺑﻼﺗەر ﮔﻮﺗﯽ :ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛەم ﺟێ ھێﺸﺖ ﺗﺎ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚ
ﻟەﺳەر ﻓﯿﻔﺎ ﻛەم ﺑﺒێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻦ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ دەزﮔەی ﻓﯿﻔﺎم ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ و ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری ﺟﯿﮫﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ. ﺑﻼﺗەر ھﯿﻮای ﺧﻮاﺳﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ھەڵﺒــﮋاردن ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪرێﺖ ﺗﺎ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻔﺎ و ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭘەﻛﯿﺎن ﻧەﻛەوێﺖ. ﺟێﯽ ﺑﺎﺳە ﻓﯿﻔﺎ ﺑڕﯾﺎری داوە ﻟە ﻧێﻮان ﻣﺎوەی ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو، دووﺑﺎرە ھەڵﺒــﮋاردن ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪاﺗەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی دوای ﻛﯚﺗﺎ ھﺎﺗﻨﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم وەرزەی ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ،ﻧﺎوی ﺋەو ﯾﺎﻧﺎﻧەی ﺑو ﻛﺮدەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻣێﮋووی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا داﻧەﺑەزﯾﻮن ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دووی وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن. رۆژﻧﺎﻣــەی )ﮔﺎردﯾﺎن( ﻧﺎوی ﺋەو ﯾﺎﻧﺎﻧــەی ﺑو ﻛﺮدەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑﯚ ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘﻠە دوو داﻧەﺑەزﯾﻮن و ﺑەم ﺷێﻮەﯾەﯾﺶ رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﻛﺮدن. ﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ :ﺟێﮕەی ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎن ﻧﯿﯿــە ﻛە ھەردوو ﮔەورە ﯾﺎﻧەی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ و ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻣێﮋووی ﺗﯿﭙەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دوو داﻧەﺑەزﯾﻮن ،ﺟﮕە ﻟەو دوو ﯾﺎﻧەﯾەﯾﺶ ،ﯾﺎﻧەی ﺋەﺗﻠەﺗﯿﻚ ﺑﯿﻠﺒﺎو ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دووی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە.
ﺧﻮﻟــﯽ ﺋﯿﺘﺎﻟﯿــﺎ :ﺗﺎﻛە ﯾﺎﻧەی ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دوو داﻧەﺑەزﯾﻮە ،ﯾﺎﻧەی ﺋﯿﻨﺘەر ﻣﯿﻼﻧە. ﺧﻮﻟــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﺘــەرا :دوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1992دا ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 7ﯾﺎﻧەی ﺋەو وﺗە ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﺧﻮارﺗﺮ داﻧەﺑەزﯾﻮن ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ﻟە ﺋﺎرﺳﻨﺎڵ، ﻟێﭭەرﭘﻮول ،ﺋەﺳﺘﯚن ﭬێﻼ ،ﻣﺎﻧﭽﺴــﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪ ،ﺋێﭭەرﺗﯚن، ﺗﯚﺗﻨﮫﺎم و ﭼێڵﺴﯽ. ﻟــە ﺧﻮﻟﯽ ھﯚڵەﻧﺪا ،ﺋەو ﯾﺎﻧﺎﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دووی وﺗەﻛەﯾﺎن ﻧەﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﺑﺮێﺘﯿﻦ ﻟە ﺋەﯾﺎﻛﺲ ﺋەﻣﺴــﺘەردام، ﻓﯿﻨﯚرد ،ﺋﺎﯾﻨﺪھﯚﭬﻦ و ﺋﯚﺗەرﺧﺖ. ﺧﻮﻟﯽ ﻓڕەﻧﺴــﺎ :ﯾﺎﻧەی ﭘﺎرﯾﺲ ﺳﺎن ﺟێﺮﻣﺎن دوای ﺋەوەی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1972ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەك رەت ﻛﺮدەوە،
ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺋەو وﺗە ﯾﺎﻧەﻛەی ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﺳــێ داﺑەزاﻧﺪ و دوای دوو ﺳﺎڵ ،ﯾﺎﻧەﻛە ﮔەڕاﯾەوە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠەﯾەك و ﻟەو ﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەك داﻧەﺑڕاوە. ﺧﻮﻟــﯽ ﭘﻮرﺗــﻮﮔﺎل :ﯾﺎﻧــەﻛﺎن ﺑﺮێﺘﯿﻦ ﻟە ﺑەﻧﻔﯿــﻜﺎ ،ﭘﯚرﺗﯚ و ﺳﭙﯚرﺗﯿﻨﮓ ﻟﯿﺸﺒﯚﻧە. ﺧﻮﻟﯽ رووﺳﯿﺎ :ﯾﺎﻧەی دﯾﻨﺎﻣﯚ ﻣﯚﺳﻜﯚ ﺗﺎﻛە ﯾﺎﻧەﯾە ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دوو داﻧەﺑەزﯾﻮە دوای ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿەت. ﺧﻮﻟﯽ ﯾﯚﻧﺎن :ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﻟەﻣﭙﯿﺎﻛﯚس ،ﭘﺎﻧﺎﺗﯿﻨﺎﻛﯚس و ﭘﺎوك ﺳﺎﻟﯚﻧﯿﻚ. ﺧﻮﻟﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ :ھەرﺳێ ﯾﺎﻧە ﮔەورەﻛەی ﺋەو وﺗە ﻛە ﺑﺮێﺘﯿﻦ ﻟە ﺑێﺸــﻜﺘﺎش ،ﻓەﻧەرﺑﺎﺧﭽە و ﮔەﻟەﺗەﺳــەڕای ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دوو داﻧەﺑەزﯾﻮن.
15
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەو ﯾﺎﻧﺎﻧەی ﻟە ﻣێﮋوودا ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە دوو داﻧەﺑەزﯾﻮن
وەرزش
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺳﺮوە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚواری ﻛﻮردی ﺑﻮو ﻛە ﺗﺎﻗﺎﻧە ﺑﻮو ،ھەﻣﻮو رووﯾﺎن ﺗێ دەﻛﺮد و ﺋێﻤەش ﺑە ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟەم ﮔﯚوارەدا رەزاﻣەﻧﺪی ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧێﻜﻤﺎن وەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎﺑﻮو .وردە وردە ﮔﯚوار و ﺑﭬﯚﻛﯽ ﺗﺮ ﺳەرﯾﺎن ھەڵﺪا و ھەرﻛﺎم ﺗﺎﻗﻤێﻜﯿﺎن ﻧﻮوﺳەر و ﺧﻮێﻨەر ﺑە دوای ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛێﺸﺎ و ﺳﺮوە ﻟە ﺗﺎﻗﺎﻧەﯾﯽ دەرﭼﻮو..
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﺑوﻧەﻛﺮاوەی ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛڕﯾﺎر و ﺧﻮێﻨەری ﺳﺮوە ﺑﻮون ھێڵە ﺳــﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚﭬﺎری ﺳﺮوە ﺋەوەﺑﻮو ﺑﺎﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ دژەﺋﺎﯾﻨﯽ و دژەﺋەﺧﻼﻗﯽ و دژ ﺑە ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺷﺘﯽ ﻟەو ﭼەﺷﻨەی ﺗێﺪا ﺑو ﻧەﻛﺮێﺘەوە وﺷە /ﺳەﻻﺣەدﯾﻦ ﺑﺎﯾەزﯾﺪی ﺋەﺣﻤــەدی ﻗــﺎزی ،ﻧﻮوﺳــەر و ەورﮔێڕ و زﻣﺎﻧﺰاﻧــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دوای ﮐﯚﭼﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ ﺑﻮو ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﭼﺎپ و ﺑوﮐﺮاوەی ﺳەﻻﺣەدﯾﻦ ﺋەﯾﻮﺑﯽ و ﺳەرﻧﻮوﺳەری ﮔﯚواری ﺳــﺮوە ﻟە ورﻣێ ،ﺋەو ﮔــﯚوارە ﯾەﮐەم ﺑوﮐــﺮاوەی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﮐﻮردی ﺑﻮو ﻟە دوای ھﺎﺗﻨەﺳــەرﮐﺎری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋێﺮان و دەوری ﮔﯚواری ﺳــﺮوە ﻟە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻓەرھەﻧﮓ و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ؟ ﭘێﺶ دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﺋەم ﮔﯚوارەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﻓەرھەﻧــﮓ و ﺋەدەﺑﯽ ﻛــﻮردی )ﭼﺎﭘﯽ ﻛﺘێﺐ، داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﯚری ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ، ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر و ﺳﺎڵﯿﺎد و ﮔەڕان ﺑە ﻛﻮردوﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﯚ زۆر ﺑﯚﻧە و ﻓێﺴﺘێﭭﺎڵﯽ ﻛﻮردی و ،(...ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﺶ ﺟﻮوڵەی ﻟــێ ﺑڕاﺑــﻮو .ھێﻨﺪێ ﺑﭬــﻮك ﻟەﻻﯾــەن ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە دەوڵەت ﺑو دەﺑﻮوﻧەوە ﻛە ﺧەڵﻚ ﺑە ھێﻨﺪﯾﺎن ﻧەدەﮔﺮﺗﻦ و ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ،ﺑــەم ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺳــﺮوە ﻟەراﺳﺘﯿﺪا ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺑﻮو ﻛە ﺳــەرﻧﺠﯽ ھەﻣــﻮو ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﻻی ﺧﯚی راﻛێﺸــﺎ و ﺑــە ﺗﯿﺮاژێﻜــﯽ زۆر ﮔەورە ﺑو ﻛﺮاﯾــەوە .ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ رێﻚ و ﭘێﻚ رێﻨﻮوﺳــێﻜﯽ ﻣﯚدێــﺮن و ﻟەﺑﺎر ﭘێﻚ ﺑێﻨﯿﻦ و ﻟــە ﻣﺎوەی ﺋەم 20 ﺳــﺎڵەدا ﻛە ﻣﻦ ﺑەرﭘﺮس ﺑﻮوم، رەوﺗــﯽ وﺗﺎرﻧﻮوﺳــﯽ ،رەﺧﻨەی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺋەدەﺑــﯽ ،رﯾﭙﯚرﺗﺎژ، ﺷــﯿﻌﺮ ،ﺋەﻧﺎﻟﯿــﺰ و ﻟێﻜﺪاﻧــەوە، ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻓﯚﻟﻜﻠﯚر و ﺋەدەﺑﯽ زارەﻛﯽ ،ﺋﺎوڕداﻧــەوە ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻣﯚدێــﺮن ،رێﺰﻣــﺎن و رێﻨﻮوس، ﺷــﯿﻜﺎری و ﺗەﻓﺴــﯿﺮ ،ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻚ ،ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧەوەی زاراوەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﺎدﯾﻨﯽ و ﺳﯚراﻧﯽ و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ھەزاران وﺷــە و زاراوەی دەﮔﻤەن ﭘەرە ﭘێ ﺑﺪەﯾﻦ .ﺋەﻣــە ﺟﮕە ﻟە ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی دەﯾﺎن دﯾﻮان
و ﻛﺘێﺒــﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚر ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ و ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑــﻮو .ﺋــەم ھەڵﺴــﻮوڕاﻧﺪن و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﺑە ﻧﺮخ و ﺑێ ﭘﺴﺎﻧەوەﯾە ،ﻟەم ﻧﺎوەﻧﺪە
ﺑەرھەﻣﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە، ﺳــەدان ﻧﻮوﺳــەر و ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ژۆرﻧﺎﻟﯿﺴﺖ ﻟێﺮەدا ﭘەروەردە ﺑﻮون ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑەرەﯾەﻛﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮی ﻛــﻮردن و ﺑە ﻛﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و وەرﮔێــڕان و رۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬﺎر دەرﻛﺮدﻧــەوە ﺧەرﯾﻜــﻦ .ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣﻮوی ﺑێﭽﻮوی ﭘەرەوازەﺑﻮوی ﺑــﻦ ﺑﺎڵﯽ ﺳــﯿﻤﻮرﻏﯽ ﺳــﺮوە و ھێﻼﻧەی ﺋەم ﻧﺎوەﻧﺪەن ﻛە ھێﻤﻦ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻚ و ﻣﻦ ﺑﯚ ﻣﺎوەی 20ﺳﺎڵ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑﻮوﯾﻦ. ﮔﯚﭬﺎری ﺳﺮوە ﻟە دەﺳﭙێﻜﯽ ﮐﺎرﮐﺮدﻧــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑــە
ﺳــەرﺑﺎری ﺋەو ﮐﯚت و ﺑەﻧﺪەی ﺑﯚی داﻧﺪراﺑﻮو ،ﺑﻮو ﺑە ﮐﯚڵەﮐەﯾەک ﺑﯚ راﮔﺮﺗﻦ و ھێﺸﺘﻨەوەی زﻣﺎن ﻟە رۆژھەت .ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﻣﺎﺳــﺘەری ھەﺑﻮو و ﻟە ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮ ،ﺗەﻧﺰ، وەرﮔێڕان ﮐﺎری ﮐﺮدووە و ﺳــﺎڵﯽ 1936ﻟــە ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟەداﯾﮏ ﺑﻮوە و ﻟە 2015/6/7ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺮد .وﺷە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﮐﯽ ﺑوﻧەﮐﺮاوەی ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﻟەﺳەر ﮔﯚﭬﺎری ﺳﺮوە و ھەﻧﺪێﮏ وێﺴﮕەی ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﻮوﺳەرە دەﺧﺎﺗە ﺑەر دﯾﺪی ﺧﻮێﻨەران. ﺑﻮو ،ﯾﺎﻧﯽ ﺳــەوداﻛە ﺳــﻮودی ھەردوو ﻻﯾەﻧــﯽ ﺗێﺪاﺑﻮو .ﺋەوان دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﻛــﻮرد و ﺑە دﻧﯿﺎ ﺑڵێﻦ» :رژێﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ ﺋێﺮان ﭘێﺸــێﻞ ﻧــﺎﻛﺎت و ﺋﯿﺰﻧــﯽ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی زﻣــﺎن و ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێ داوە ،«..ﺋێﻤەﯾﺶ دەﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ دەﺑێ ﺋەم ھەﻟە ﺑﻘﯚزرێﺘــەوە و زﻣﺎن و ﻓەرھەﻧﮕەﻛەﻣﺎن ﺑﺒﻮوژێﻨێﻨەوە و ﺑە ﺑەرەوە وﺷﯿﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤﺎن ﺑەرز ﺑﻜەﯾﻨەوە .ﺋەم ﻛﺎرە ھەروەك ﻟە ﭘێﺸﺪا ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد ،ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻟێ ﻛەوﺗــەوە و زﻣﺎن و
ﺗﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣــﻦ و ھﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ ﻟەوێ ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺳــﺮوە ﺳــەرﻗﺎﻓڵەی ﻛﺎرواﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣەﮔەری و ﺑﺰاﭬﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھەت ﺑﻮو ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟێ ﻧەﻛﺮا و ﺑﮕــﺮە دژاﯾەﺗﯿﺶ ﻛﺮا ،ھﯚﻛﺎری ﺋەﻣە ﭼﯽ ﺑﻮو؟ وەك ﺑﺰاﻧﻢ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەﺳﺖﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ﺳــﺮوەدا ،ﺣﺰﺑﯽ
ﻓەرھەﻧﮕەﻛەﻣﺎن ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑــە ﺧﯚﯾــەوە ﺑﯿﻨــﯽ و ﺟەﻣﺎوەرێﻜﯽ ﮔەورەی رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ و ﻗەڵەم ﺑەدەﺳﺘﯽ ﻛﻮردی ﺳەری ھەڵﺪا ﻛە ﺋەوەش ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﺋێﻤــە دەﻣﺎﻧﺰاﻧــﯽ چ دەﻛەﯾﻦ و ﺑــﯚ ﻣﺎوەی 20ﺳــﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﻟە ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ دژوار و ﻧﺎﻟەﺑﺎردا ﺋەو ﺋەرﻛە ﮔﺮﯾﻨﮓ راﭘەڕێﻨﯿﻦ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﺑە ﯾەك دوو ﮔﻮﺗﺎر ﺑە ﻧەرﻣﯽ دژاﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑڕی و ﺗــەواو ﺑﻮو ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﻮون ﺑــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻛڕﯾﺎر و ﺧﻮێﻨەرەوەی ﺳــﺮوە و ﺟﺎروﺑﺎر ﺑەﻧــﺎوی ﺟﯿﺎواز وﺗﺎرﯾﺸــﯿﺎن ﺑﯚ دەﻧﺎردﯾــﻦ .زۆر زوو ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ روون ﺑﻮوەوە ﻛــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻓەرھەﻧــﮓ و ﺋەدەﺑــﯽ ﻛﻮردی، رێﻜﺨﺮاوەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻓەرھەﻧﮕــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾﯿە و ھﯿﭻ ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﻟە دژی ﺋەوان ﺑو ﻧﺎﻛﺎﺗەوە .دﯾﺎرە دەوڵەت ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﻧﺎوەﻧﺪەدا ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﺑﻮو، ﺋێﻤەش دەﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ ﺋەوان ﻟە ﺧﯚوە و ﺑەﺧﯚڕاﯾــﯽ ﺋــەم ﻛﺎرە ﻧﺎﻛەن، ﺑەم ﺋێﻤەش ﻗﺎزاﻧﺞ و ﺳــﻮودی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟــە ﺑەرﭼﺎو
ﺋێﻤە ﺑﻮو. وەك ﺑﺎﺳــﺖ ﻛﺮد دەوڵەت ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻧﺎوەﻧﺪەدا رۆڵﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺋﺎﺧﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺳــﺮوە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺮﺷــﺎدی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻮو ﯾﺎ ﺋﯿﺮادەی ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺑﻮو؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽﻧﺎوەﻧﺪێﻜــﯽ ﻟــەم ﭼەﺷــﻨە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ و ھەﺳﺘﯿﺎری وەك ورﻣێ ﺑﯚ ﻛﻮرد ،دەﺑێ ﻟە زۆر ﻓﯿﻠﺘــەر ﮔﻮزەراﺑێ و زۆر ﻻﯾەن و رەھەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻟێ ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮاﺑێﺘەوە. ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋێــﻮە ﮔﯚواری ﺳﺮوە ﻟەﺑەرﭼﯽ داﺧﺮا؟ ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺳﺮوە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚواریﻛﻮردی ﺑﻮو ﻛە ﺗﺎﻗﺎﻧە ﺑﻮو ،ھەﻣﻮو رووﯾﺎن ﺗــێ دەﻛﺮد و ﺋێﻤەش ﺑە
ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟەم ﮔﯚوارەدا رەزاﻣەﻧﺪی ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧێﻜﻤﺎن وەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎﺑﻮو. وردە وردە ﮔــﯚوار و ﺑﭬﯚﻛــﯽ ﺗﺮ ﺳــەرﯾﺎن ھەڵــﺪا و ھەرﻛﺎم ﺗﺎﻗﻤێﻜﯿــﺎن ﻧﻮوﺳــەر و ﺧﻮێﻨەر ﺑە دوای ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛێﺸــﺎ و ﺳﺮوە ﻟــە ﺗﺎﻗﺎﻧەﯾــﯽ دەرﭼــﻮو ،ﺑەم ﺗﺎ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻣــﻦ و ھﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ ﻟەوێ ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺳﺮوە ﺳەرﻗﺎﻓڵەی ﻛﺎرواﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﮔەری و ﺑﺰاﭬﯽ ﻓەرھەﻧﮕــﯽ و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژھەت ﺑﻮو ،ﻛە ﻣﻦ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﺑﻮوم و ھﺎوﻛﺎران ھەرﯾەﻛە ﺑﯚ ﻻﯾەك ﭼﻮون ،ﺳﺮوە ﺗﯿــﻦ و ﺗﺎﻗەﺗــﯽ ﺟﺎراﻧــﯽ ﻧەﻣﺎ، ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ﺗﺎران ﺑو دەﻛﺮاﯾەوە و ﭘﺎﺷﺎن ﮔﻮێﺴــﺘﺮاﯾەوە ﺑﯚ ﺳﻨە. وﺗﺎرەﻛﺎن رووﯾــﺎن ﻟە ﻛﺰی ﻛﺮد و ﻧﻮوﺳــەران ﻟێﯽ ﻛﺸــﺎﻧەوە و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯿﺶ ﺑﻮدﺟەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿــﻦ ﻧەﻛﺮد و ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻣــﺪا ﻧﺎﭼــﺎر ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺎن ﺑە ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ھێﻨﺎ و داﺧﺮا. ﺋــەم ﺟێﮕﻮڕﻛــێ ﭘێﻜﺮدﻧە ﺑﯚﭼﯽ ﺑﻮو ،ﺑﯚﭼــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛە ﻟە ورﻣێ ﺑﻮو ،ﭘﺎﺷﺎن ﭼﻤﺎ ﻟە ورﻣێﻮە ﮔﻮازراﯾــەوە ﺑﯚ ﺗﺎران و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑﯚﭼﯽ ڕۆﯾﺸﺘە ﺳﻨە؟ ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ دەﯾەی ﺷەﺳــﺘﺪاﻣەھﺎﺑــﺎد و ﺑــﯚﻛﺎن و ﻧەﻏــەدە و ﺳەردەﺷــﺖ و ﭘﯿﺮاﻧﺸــﺎر ﻟــە ﻣﻮﻛﺮﯾﺎن زۆر ﻧﺎﺋﺎرام ﺑﻮون ،ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧــﺪ ﺷــەوان دەﻛەوﺗﻨە ﺑەر ﭘەﻻﻣﺎری ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎن .ﭼﻮن ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛــﺮا ﺋەﮔــەر ﺋەم ﻧﺎوەﻧﺪە ﻟە ﻣەھﺎﺑﺎد ﯾﺎن ﺷــﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻣﻮﻛﺮﯾــﺎن داﺑﻤــەزرێ، ﻟەواﻧەﯾە ﺑﻜەوێﺘە ﺑــەر ﭘەﻻﻣﺎر، ﻛﺎرەﻛەﯾــﺎن ﺑﺮدە ورﻣێ .ﻛﺎرێﻜﯽ دروﺳــﺘﯿﺶ ﺑــﻮو ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوێ ﻧﺎﺋﺎرام ﺑﻮو ،ﺋەوەش ﺑەﺟێﯽ ﺧﯚی ﻛە ورﻣێﺶ ھەر ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻧﺎﺳــﺮێ و ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜــﯽ وەھﺎی ﻟــێ ھەﺑێ. ﭘــﺎش ﻣەرﮔــﯽ ﺳــێ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﺎرای ﻟــە ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ ﺟﺎدەدا – ﻣﺎرف ﺋﺎﻏﺎﯾﯽ ،ﺟەﻋﻔەری ﻗﺎزی، ﺳەرﺗﯿﭗ ﻣەﻧﺴــﻮوری -ﺑەدواﯾﺪا ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻦ و رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ھێﻨﺪێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ،وردە وردە ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﺎوەﻧﺪ ﻟە ﻛﻮرﺗﯿﯽ دا و ﺑﻮدﺟەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻟەﻻﯾەن دەوڵەﺗەوە ﺑــﯚ داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮا .ﭘﺎش ﺋەوە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﯾﺎن ﺑــﺮدە ﺗﺎران و ﻟەوێﻮە ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾەوە ﺑﯚ ﺳﻨە. ﺋەوەش ﺑﺎ ﺑڵێﻢ ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرك ﻟە ورﻣێ ﺑەوە رازی ﻧەﺑﻮون ﻛــە ﻧﺎوەﻧﺪێﻚ ﺑە ﻧــﺎوی ﻛﻮرد ﻟە
ورﻣێ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺑﻜﺎت و ﮔەﺷــە ﺑە زﻣﺎن و ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﻛﻮردی ﺑــﺪات ،ﺋەوان دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨە دەﺑێ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﻤەزرێ و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎواوە ﻧﯿﯿــە .ﺋەواﻧە ھﯚﻛﺎری ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی »ﺳﺮوە« ﺑﻮون ﺑﯚ ﺳﻨە. ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﮔﯚﭬﺎری ﺳﺮوەدا ھێڵﯽ ﺳﻮورﺗﺎن ھەﺑﻮو؟ »ﺳــﺮو« ﮔﯚوارێﻜــﯽ ﺋەدەﺑﯽ،ﻓەرھەﻧﮕــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻮو، ھێڵە ﺳﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﺑﻮو ﺑﺎﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ دژەﺋﺎﯾﻨــﯽ و دژەﺋەﺧﻼﻗــﯽ و دژ ﺑــە ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺷﺘﯽ ﻟەو ﭼەﺷﻨەی ﺗێﺪا ﺑو ﻧەﻛﺮێﺘەوە .ﺋەﻣﺎﻧە ﻟەﻻی دەوڵەﺗــەوە ﺑﻮون و ﺳﺎﻧﺴــﯚری ﻗﻮرﺳــﻤﺎن ﻟەم رواﻧﮕەوە ﻟەﺳەر ﺑــﻮو ،ھێڵــە ﺳــﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯿﺮوڕای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮو ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﮔﻮﺷﺎری ھێﻨﺪێﻚ ﻟە ﻣﻮدﯾﺮاﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋەم ﻧﺎوەﻧﺪە، ھەرﮔﯿﺰ ﺑﺎﺳﯽ ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻤﺎن ﺑو ﻧەدەﻛﺮدەوە ،ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ واژە و رێﻜەوەﻧــﺪی وەك »دژی وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗﯿــە« و »ﺗەﺟﺰﯾە ﺗەڵەب« و ﺷــﺘﯽ ﻟەم ﭼەﺷــﻨە ﺧﯚﻣﺎن دەﭘﺎراﺳﺖ و ھەر ﺋەوەش ﺑﻮو ﺑەھﯚی ﭘێﺸــﻮازﯾﯽ ﺟەﻣﺎوەر ﻟە ﮔﯚوارەﻛەﻣــﺎن .دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەﺷــﯽ ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺋەم ﮔﯚوارە ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﻮون ،ﺋــەودەم دوو ﺣﺰﺑــﯽ ﺑەھێــﺰی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺋێﺮان ﺑــﻮون و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات و ﻛﯚﻣەڵە و .ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺳﺮوەﯾﺎن دەﻛڕی و ﺑە وردی دەﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪەوە و زۆری ﻟێ رازی ﺑﻮون. ﺑﺎ ﺋــەو ﻧﮫێﻨﯿﯿــەش ﺑﺪرﻛێﻨﻢ، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھەژار ﺑﯚی ﮔێڕاﻣەوە ﻛە ﺑﺎﺳﯽ ﮔﯚواری ﺳﺮوە ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﺪا
ھﺎﺗﻮوەﺗە ﮔﯚڕێ ،دﻛﺘﯚر ﻣﺤەﻣەد ﺳﺎدﻗﯽ ﺷەرەﻓﻜەﻧﺪی )ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰب ﭘــﺎش دﻛﺘﯚر ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮو( ﮔﻮﺗﺒــﻮوی» :ﻟە ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﮔەڕێﻦ ﺋــەو زﯾﺮەﻛــە و دەزاﻧێ چ دەﻛﺎ« .ﺑەڵێ ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧﺰاﻧــﯽ چ دەﻛەﯾــﻦ و ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی 20ﺳــﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﻟە ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ دژوار و ﻧﺎﻟەﺑﺎردا ﺋەو ﺋەرﻛە ﮔﺮﯾﻨﮕە راﭘەڕێﻨﯿﻦ. ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻮە ﻟەﺑﺎرەی رۆڵﯽ ﺳــﺮوە ،ڕەﺧﻨەی ﺋەوەﯾﺶ ﻟەو ﮔﯚﭬــﺎرە دەﮔﯿﺮا ﻛە ﺑﻮوەﺗە ﻣﯿﻨﺒەرێﻚ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺧــﯚی و ڕێﮕە و ﺑــﻮار ﺑە ﻗەڵەﻣە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن ﻧﺎدا؟ ﻣﻦ وەك ﺳەرﻧﻮوﺳــەری ﺳﺮوەﺋەم ﺑﻮﺧﺘﺎﻧــە ﻧﺎڕەواﯾــە ﺑە درۆ دەﺧەﻣەوە ﻛە »ﺳﺮوە ﻣﯿﻨﺒەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑﻮوﺑێ!« ﺋەوﻛﺎت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھێﻤﻦ ﻟەوێ ﺑﻮو ﻛە زۆرﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻜﯽ دەوام ﻧەﻛﺮد و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ وەﻓﺎﺗﯽ ﻛﺮد ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳەری ﺑــە ﺗﻮاﻧﺎ ،زۆرﺗﺮ ﺷــﯿﻌﺮ و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻚ و ﻓﯚﻟﻜﯚرﯾــﻚ ﺑــو دەﻛﺮاﯾەوە .ﭘﺎﺷﺎن ﻛە ﻣﻦ ﭼﻮوﻣە
ﺋﺎزاد و ﺳــﭙﯽ و .دەﮔەﯾﺸﺘﻦ ﻛە زۆرﺑەﯾــﺎن ﺗەرﺟەﻣــەی ﭘڕ ﻟە ھەڵەی وﺗﺎرە ﻓﺎرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚوارە ﻗﻮرﺳەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻮون. ﻧە ﻟە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﺒﻮون و ﻧە ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺟــﯚرە دەﻗە ﻗﻮرﺳﻘﻨە ﺷێﻮە ﻧﻮوﺳﯿﻨێﻜﯽ ﻟەﺑﺎر و دروﺳﺘﯿﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺎ .ﻟەﺑەر ﺋەوە ھێﻨﺪێﻚ دەﺳﺘﻤﺎن راﮔﺮت ﺗﺎ وﺗــﺎری ﭘﻮﺧﺘەﺗــﺮ و ﺑە ﭘێﺰﺗﺮ ﺑەدەﺳــﺘﻤﺎن ﺑــﮕﺎت .ﺋەواﻧەی ﻟــەو ﺳــەردەﻣەدا وﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺑەر ﻛﺰی و ھەڵــەی زۆر ﺑو ﻧەدەﻛﺮاﯾەوە ،ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾﺎن ﺑــو ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺳــﺮوە ﺑﯚ ﺗﺎﻗﻤێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭘــﺎوان ﻛﺮاوە. ﭘــﺎش ﻣﺎوەﯾەك ﻛــە ﺧﻮێﻨەران و ﻧﻮوﺳــەران ﻟــە ﺑەﺳــﺘێﻨﯽ ﻣﻮدێڕﻧﯿﺘە و ﺗﺎزەﮔەرﯾﺪا ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن وﺗﺎری ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺑﻨێﺮن ،ﺋێﻤەﯾﺶ ﻻﻧﯽ ﻛــەم 20ﻻﭘەڕەﻣﺎن ﺑﯚ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮد ﻛە ﺑەڕای ھێﻨﺪێﻚ ﻟە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﺮوە، ﺋــەم ﻛﺎرە ﺑﻮو ﺑەھــﯚی ﻛﺰی و داﻛەوﺗﻨﯽ ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﮔﯚوارەﻛە، ﺑەم ﻣــﻦ ﮔﻮێﻢ ﺑــەوە ﻧەدەدا و دەراوێﻜــﯽ ھەراوم ﺑەﺳــەر
دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﮔﯚﭬــﺎری ﺳــﺮوە ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە و زﻣﺎن و ﻓەرھەﻧﮕەﻛەﻣﺎن ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑە ﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨــﯽ و ﺟەﻣﺎوەرێﻜﯽ ﮔەورەی رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ و ﻗەڵەم ﺑەدەﺳﺘﯽ ﻛﻮردی ﺳەری ھەڵﺪا ﻛە ﺋەوەش ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﻮو ﺋەم ﻧﺎوەﻧــﺪە وردە وردە ژﻣﺎرەی ﻗەڵەم ﺑەدەﺳــﺘﺎن زﯾﺎدی ﻛﺮد و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺎزەﺗــﺮ ﻛەوﺗە ﻧﺎو ﮔﯚوار. ﻟەو ﺳــەردەﻣەدا ﺟﺎروﺑﺎر وﺗﺎری رەﺧﻨەﯾﯽ و ﻓەﻟﺴەﻓﯽ و ﻣﻮدێﺮن و ﭘﯚﺳــﺖ ﻣﻮدێﺮن ﯾﺎ ﺷــﯿﻌﺮی
ﺋــەم ﺗﺎﻗﻤە ﻟــە ﻧﻮوﺳــەران و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﺪا ﻛﺮدەوە ﭼﻮن ﺑﯚ ﺧﯚم ھەﻣﯿﺸــە ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﻧﻮێﺒﻮوﻧەوە و ھەراوﻛﺮدﻧەوە و ﭘەﻟﮫﺎوﯾﺸﺘﻨﯽ ﻓەرھەﻧــﮓ و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ دﻧﯿﺎی ﻣﯚدێڕن ﺑﻮوم.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد:
ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی رۆڵﯽ وەزﯾﺮی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﮔێڕا ﻟە رۆھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻓەﺗﺎح ﺋەﻣﯿﺮی:
ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی زۆر ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺋەو ﺋەرﻛەی ﺗەواو ﻛﺮد ﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدﺑﻮو وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎزی ،ﻧﻮوﺳــەر و زﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، دوای ﻧﯿﻮ ﺳــەدە ﺧﺰﻣەت ﺑە زﻣﺎن و ﺋەدەﺑﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟە رۆژی 2015/6/7ﺑەھــﯚی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﻣﺎواﯾﯽ ﻟە ژﯾﺎن ﻛﺮد .ﻣەرﮔﯽ ﺋەو ﻧﻮوﺳــەر و زﻣﺎﻧﺰاﻧە ﺑﻮوە ھــﯚی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەدﯾﺒﺎن و ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﻛﻮردی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﮫﺎﺑﺎد، ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﻣﺎوەی زﯾﺎد ﻟە 20ﺳــﺎڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺋەﯾﻮوﺑﯽ ﺑﻮو ﻟە ﺷﺎری ورﻣێ و وەك ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ ،ﻧﻮوﺳــەر و زﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدات” :ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی رۆڵﯽ وەزﯾﺮی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﮔێڕا ﻟە رۆھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە درێﮋاﯾﯿﯽ ﺳەرﻧﻮوﺳﯿﺎرەﺗﯿﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﯚواری ﺳﺮوەدا“. ﻗﺎزی ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑﻮاری ﺟﯿﺎﺟﯿﺎدا ﺑەرھەﻣــﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻧﻮوﺳــەر و رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯽ رۆژھــەت ،ﻓەﺗــﺎح ﺋەﻣﯿــﺮی ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﻛﻮرد ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑوﻛﺮاوەی ﻛەم ﺑﻮوە ،ﺑەو ﭘێﯿەش دەﺑێ ﻟــە ﺑــﻮاری رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا ﻻواز ﺑﻮوﺑﯿــﻦ ،ﻛﺎك ﺋەﺣﻤــەدی ﻗــﺎزی ﻣﺎوەﯾەك دوای ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھێﻤﻦ ﭼﻮو ﺑــﯚ دەزﮔەی ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﺑﻮو ﺑــە ﺳەرﻧﻮوﺳــەری ﮔﯚﭬﺎری ﺳــﺮوە ،دوو ﻻﯾەﻧﯽ ﻟە رادەﺑەدەر ﺑەھێــﺰ ﺑــﻮون ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻻﯾەﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧــﯽ ﺑﻮو ،ﺋەوی
ﺳــێ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻓﺎرﺳﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺑﻮو ﻛــە ﺑەﺧﺘەوەراﻧە ﺗﺎﯾﭗ و ھەڵەﭼﻨــﯽ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻓﺮﯾﺎی ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەﻛەوت“. ﺑــەدران ﺋەﺣﻤــەد ﺣەﺑﯿــﺐ، ﻧﻮوﺳەر و زﻣﺎﻧﺰان ،ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدات: ”ﺳــﺎڵﯽ ،1970دوای ﺋــەوەی ڕاﭘەڕﯾﻨﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﮔەﯾﯿﯿە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ، رێﻨﯿﺴﺎﻧﺴــﯽ زواﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺶ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد .ﻟەم رێﻨﯿﺴﺎﻧﺲ و ﺑﻮوژاﻧەوەﯾەدا ،ﻛﻮردی رۆھەت رۆڵﯽ ﻛﺎرﯾﯿﺎن ﮔێــڕا .ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەژاری ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ رۆڵﯽ ﺳەرەﻛﯽ
ﻛەوﺗــە ﺳــەر .ﺟﮕە ﻟــە ھەژار و ھێﻤــﻦ و ﻗﺰﻟﺠــﯽ ،ﻛەرﯾﻤﯽ ﺣﯿﺴــﺎﻣﯽ و ﻋەﺑﺪوی ﺣەﺳەن زادەﯾﺶ ﺑﻮون ﺑە دوو ﻧﺎودار .ﻟەم زﻧﺠﯿﺮەﯾەدا دوا ﻧــﺎو ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی دێ .ﺑەﻻی ﻣﻨەوە ﺋەﺣﻤەدی ﻗــﺎزی دوا ﻧــﺎو و دوا ﻟﻮوﺗﻜەی ﺑەﺷــﺪارﯾﯿە ﻟــە رێﻨﯿﺴﺎﻧﺴــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا .ھەڵﺒەت ﺋێﺴــﺘە ﻧﻮوﺳــەری ﺗﺮﯾﺶ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ھەڵﻜەوﺗﻮون ،ﺑەم ﻛێﺸەی ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺋﯿﺘﺮ ﻛﺎت
ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻮو. ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﮔﯚﭬــﺎری ﺳــﺮوە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺑە ھەﻣﻮو ﺷێﻮەزارێﻚ ﺑــﯚ دەﭼــﻮو ،ﻛﺎك ﺋەﺣﻤــەد ﺑە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛەی دەﺑﻮو ﺑﯿﺎﻧﺨﻮێﻨێﺘــەوە و ھەڵﯿﺎن ﺳەﻧﮕێﻨێ .ﻟەو دوو ﺑﻮارەدا زۆر ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺳەرﺑﻜەوێﺖ و ﻟە رادە ﺑەدەر ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮدووە“. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎر و ﺧﺰﻣەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﺣﻤــەدی ﻗﺎزی ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت” :ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻗﺎزی ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻧەﺧﻮێﻨﺪراوەﯾە ﻛە دەﺑێ دووﺑﺎرە ﭘێﯿﺪا ﺑﭽﯿﻨەوە ،ﻟەوەی ﻛە ﭼﯿﯽ ﻛﺮد ﻟە ژﯾﺎﻧﯿﺪا .ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺑﻮو ،وەرﮔێڕ ﺑﻮو ،ﻧﻮوﺳــەر و ﺗەﻧﺰﻧﻮوس ﺑﻮو، ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺟــﯚرە ﻟﻮوﺗﺒەرزﯾﯿەك ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋەرﻛﺎﻧەی ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑــەرزدا ﺑەﺟێ ﮔەﯾﺎﻧــﺪ .دواﯾﯿﻦ ﺑەرھەﻣــﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەﺳﺘەواژەی ھﺎوﺑەﺷﯽ
ﻟەﯾﺴــﺖ ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی وێڕای ﭼەﻧــﺪان ﻛﺎری وەك وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺷــەرەﻓﻨﺎﻣە ،دەﺳــﺘﯽ ھەﺑــﻮو ﻟــە داﻧــﺎن و وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻛﺘێﺒﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺶ .ﻟە ﻧێﻮان 70-1980دا ھــەژار و ھێﻤــﻦ و ﺣەﺳــەﻧﯽ ﻗﺰڵﺠــﯽ ﺑﻮوﺑﻮون ﺑــە ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑەرز ﻟــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردی. ﻛــە ﺗﻮﺣﻔــەی ﻣﻮزەﻓەرﯾﯿە ﺑو ﺑﻮوەوە ،دەرﻛــەوت ﻧەﺧێﺮ ﺋەوە ﻧﺎوﭼەی ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧە ﺳــەرﭼﺎوەی دەوڵەﻣەﻧﺪﯾﯿەﻛــە .دەرﻛــەوت رەﺣﻤﺎن ﺑەﻛــﺮی ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار، ﺋەوەﻧــﺪەی وان و زﯾﺎﺗﺮﯾــﺶ دەوڵەﻣەﻧﺪﯾﯽ زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﻟەﻻ ﺑﻮوە“. وەك ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەدات” :ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ،زواﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﻛە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوردا ھەﻟﯽ ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﺑــﯚ ﻟﻮاﺑﻮو ،ﺟێ ﭘەﻧﺠەی ﺷــێﻮە ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨــﯽ ﻧﺎوﺟــەی ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ
ﺑە ﭘێﺶ ﻛەوﺗﻮوە و ﺑەﺷﺪاری ﺑە ﺷێﻮە ﻛﯚﻧەﻛە رۆڵ ﻧﺎﺑﯿﻨﯽ .زواﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﭘێﻮﯾﺴﺘﺘﺮە .ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ،وەك ﮔﻮﺗﻢ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛەی ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﻟﻮوﺗﻜە ،ﺋەوﯾــﺶ ﻟەﺑەر دوو ھﯚ، ﯾەﻛــەم ﻛﯚواری ﺳــﺮوە .دووەم: ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرێﻜﯽ ﮔــەورە ﻟە ﺑﻮاری وەرﮔێڕان“. ﻧﺎﺳــﺮ ﺑﺎﺑﺎﺧﺎﻧــﯽ ،ﻧﻮوﺳــەر و رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس ،ﭘێــﯽ واﯾــە: ”ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺋەﺣﻤــەد ﻗــﺎزی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻓﺮەڕەھەﻧــﺪ ﺑﻮو ،واﺗە ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﯚ دوان ﻟەﺳــەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚت ﺳﻨﻮوردار ﻛەﯾەوە ﺑە ﺗﺎﻗە ﺑﻮارێﻜﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن و ژﯾﺎﻧــﯽ .دەﻛــﺮێ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ وەك ﻧﻮوﺳەر و ڕۆژﻧﺎﻣەوان و رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ ﻟێﻜﺪاﻧەوەﻣﺎن ﻟەﺳەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎزی ھەﺑێ .ﻛە دەڵێﻢ ﻧﻮوﺳــەر،
ﻛﯚی ﺋــەم ﺑەﺷــﺎﻧە دەﮔﺮێﺘەوە: ﺷــﯿﻌﺮ ،رەﺧﻨە ،رۆﻣــﺎن ،ﺗەﻧﺰ، زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ،وەرﮔێڕان ،ﻣێﮋوو و .ﻟە ھەﻣﻮوی ﺋەم ﺑەﺳﺘێﻨﺎﻧەی ﺑﺎﺳﻢ ﻟێﻮە ﻛــﺮدن ،ﺣﺰوورێﻜﯽ ﻣەﺗﻨﯽ ھەﺑﻮوە ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺰوور ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﻮوﻧێﻜﯽ ﺟﺪی و ﺷﻮێﻨﺪاﻧەر“. ”ﻻﯾەﻧــﯽ دووەم رەھەﻧــﺪە ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەﻛەﯾەﺗﯽ .ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻗﺎزی ﻟە ﭘﺎش ﻛﯚﭼﯽ ﻧەﻣﺮ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ ﻟە ﺳﺮوەی ژﻣﺎرە ﭘێﻨﺠەوە دەﺑێﺘــە ﺳەرﻧﻮوﺳــەری ﺋــەم ﮔﯚﭬﺎرە و ﺳــﺮوە دەﻛﺎ ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ،دواﺗــﺮ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧەوە ﻛە ھەﻧﻮوﻛە ﻟەﺳەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺋەدەب و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﻗﺴەﯾﺎن ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻦ ﭘێﯿە“ ﺑﺎﺑﺎﺧﺎﻧﯽ وای ﮔﻮت. وەرﮔێــڕان ﯾەك ﻟــەو ﺑﻮاراﻧە ﺑﻮو ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی رۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺗﯿﺎدا ﺑﯿﻨﯿﺒﻮو و دۆﻧﻜﯿﺸــﯚت ﻛە ﺑە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﺎرە ﻧﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻣەزەﻧﺪە دەﻛﺮێــﺖ ،ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەوە وەرﮔێڕدراوەﺗە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﻓەﺗﺎح ﺋەﻣﯿﺮی ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎری وەرﮔێڕی ﻗﺎزﯾﯿەوە دەڵــێ” :ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﺎﺳــﺘەری ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ھەﺑﻮو و رۆﻣﺎﻧﯽ ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿەوە وەرﮔێــڕاوە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوازە و دﯾــﺎرن ،ﯾەﻛــەم ﻛﺘێﺐ ﻛە ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎم ﺧﻮێﻨﺪووەﺗەوە ”ﻧەوەی ﺋەژدﯾﮫﺎ“ﯾە ﻛە ﺑﺎس ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری وﺗﯽ ﭼﯿــﻦ دەﻛﺎت ،ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﻧــﺪە زۆرن ﻛــە ﻧﺎﻛــﺮێ و ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎوی ھەﻣﻮوان ﺑﮫێﻨﯿﻦ ،ﺑــەم ﻟــە وەرﮔێڕاﻧﺪا زۆر ﻟێﺰان و ﻧﺎوازە ﺑﻮو ،ﺷــﯿﻌﺮ و ﭼﯿﺮۆك و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻟە ﻓﺎرﺳﯿﺸــەوە وەرﮔێڕاوەﺗە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی، ﯾەك ﻟــەوان ”ﻛﺘﻚ و ﻣﺸــﻚ“ی ﻋﻮﺑەﯾﺪی زاﻛﺎﻧﯿﯿە ﻛە ﺷﺎﻛﺎرێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺋەدەﺑﯽ ﻓﺎرﺳــﯿﯿە و ﻗﺎزی ھەر ﺑە ﺷﯿﻌﺮ و ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ
ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻛﺮدووﯾەﺗە ﻛﻮردی“. دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﺑەﺷــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﺣﻤــەدی ﻗﺎزی ،ﺋــەو ﻣﺎوەﯾە ﻟــە ﮔــﯚواری ﺳــﺮوە ﺋەرﻛــﯽ ﺳەرﻧﻮوﺳــەری ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ ﺑﻮو، ﮔﯚواری ﺳﺮوە رۆڵﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە رۆژھەت دەﺑﯿﻨﯽ و ﭘﺎش ﺋەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھێﻤﻦ ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد ،ﻗﺎزی ﺑﻮو ﺑە ﺳەرﻧﻮوﺳەری ﺋەو ﮔﯚﭬﺎرە و وەك ﻓەﺗﺎﺣﯽ ﺋەﻣﯿﺮی ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدات” :ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە دەزﮔەی ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺳــەﺣەدﯾﻨﯽ ﺋەﯾﻮوﺑﯽ داﻣەزرا ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ رێﮕەی ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑە ﻧــەوەی ﻧﻮێ ﻟــە رۆژھەت ﮔﺮﺗە ﺑــەر و ﺋەﺣﻤــەدی ﻗﺎزی ﺗەواوی ﻛﺮد .ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر زﻣﺎن و ﻛﺘێﺐ و ﮔﯚﭬﺎری ﻛﻮردی، ﭼــﻮو ﺑﯚ ﻧــﺎو ﻣﺎڵەﻛﺎن .ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﺑەرەﯾــەی ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ﻛەڵﻜﯿــﺎن ﻟــێ وەرﮔﺮﺗــﻮوە .دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ %٨٠ی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟەو ﺳەردەﻣەدا ﺋەو ﮔﯚﭬــﺎر و ﺑوﻛﺮاواﻧەﯾﺎن ﭘێ دەﮔەﯾﺸﺖ ،ﺋێﺴﺘە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﺒێﺖ ،ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛﻮوردی دەزاﻧــﻦ .ﺋەوەش رۆڵﯽ ﻛﺎك ﺋەﺣﻤەد ﺑﻮو ﻟەدوای ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ ﻛە ﺟێﮕەی ﺋەو ﺑﮕﺮێﺘەوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧــﯚی دەروەﺳــﺘﯽ دەھﺎت .ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەك ﺑﻮو ﻛە دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿــﻦ ﻓﯿﺪاﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆری ﻛــﺮدووە و ﺧەو و ﺧﯚراﻛــﯽ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛە ﺑﺘﻮاﻧێ
ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋــەدەب و ﻧەﺗەوەﻛەی ﺧﯚی ﺑﻜﺎت ،ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﮔەورەﻣﺎن ﻟە دەﺳــﺖ داوە و ﻣﻦ ﺳەرەﺧﯚﺷــﯽ ﻟە ھەﻣــﻮو ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەﻛەم“. ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ ،ﻧﺎﺳﻨﺎوی وەزﯾﺮی رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﺑــە رەوا دەزاﻧــێ و دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﻛــﯚواری ﺳــﺮوە ھێﻨﺪەی ﺋﯿﻨﺴــﺎﯾﻜڵﯚﭘﯿﺪﯾﺎﯾەﻛە. ﺳــەروەﺗێﻜﯽ زواﻧەواﻧــﯽ ،ﻛــە ﻟەوێﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﺑــﻮوە .ﺋەﮔەرﺑێﻮ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑێﺘەوە ﭘێﺸﻜێﺸــﻜﺮدن ،ھێﻨــﺪەی ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯽ ﻗﺎﻣﻮوﺳﯽ )وێﺒﯿﺴﺘەر( ﺑﯚ زواﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ،ﺋەﻣﯿﺶ ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯽ دەﺑێ ﺑﯚ ﻛــﻮردی .ﻟە ﺑﺰاوی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺪا دوو ﺟــﯚر ﻛــەس رۆڵ دەﺑﯿﻨﻦ، ﯾەﻛەم :ﺗﺎﻛە ﻛەس وەك ﻧﻮوﺳەر ﯾﺎن وەرﮔێــڕ ،ﻛە ﺋەﻣﺎﻧە ﺑە ژﻣﺎرە زۆرن .دووەم :ﺋەواﻧــەی ﻛﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەری دەﻛەن ﻟە ﺑﺰاوەﻛەدا. ﺋەﻣﺎﻧە ﺑە ژﻣﺎرە ﻛەﻣﻦ .ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی رۆڵﯽ وەزﯾﺮی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و
زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﮔێڕا ﻟە رۆھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە درێﮋاﯾﯿــﯽ ﺳەرﻧﻮوﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﻛﯚواری ﺳــﺮوەدا .ھەروەھﺎ وەك ﻧﻮوﺳەر و وەرﮔێڕێﻜﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮوش ﺟێ ﭘەﻧﺠەی ھەﺑﻮو .ﺷــﺎﻛﺎری دۆن ﻛﯿﺸــﯚت ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﻛﺎرە ﻣەزﻧﺎﻧەی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردی دﯾﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺎت“. ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﺑﺎﺑﺎﺧﺎﻧــﯽ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﻛﺎرﺗێﻜەری ﺳــﺮوە ﻟەﺳــەر ﭘێﮕەﯾﺎﻧــﺪن و ﺑــەرز ﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺑــە ﺗەﻋﺒﯿﺮێــﻚ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ ،ﻟەم ﺑــﻮارە ﻛﻮرﺗەدا ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێ ،ﺑەم ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎزی دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺳﯿﻤﺎی ﻛــﻮردی ڕۆژھــەت ﺑــﻮوە ﻟە ﺑــﻮاری ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەدﯾﺐ و ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺋەم ﺳەردەﻣەی ﺋێﺴﺘەدا و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﺑە ﺑﺎﺑﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ رۆژھەت ﻧێﻮدێﺮ ﺑﻜﺮێ .ﺋەوەی ﻛــە ﺣەز دەﻛەم ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﺑﺪەم ،ﺟﮕە ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ دەﻗەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧێــﻮ ﺑﮋاردەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚی – ﺑە ﺗەﻋﺒﯿﺮی ﺑﯚردﯾﯚ ﻟــە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ ﻟــە ﻧێــﻮ ﺟەرﮔــﯽ رووداوەﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑــﻮو .ﺋــەو ﮔﯚﺷــﻜﺮاوی ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﻮو ،ﭘﺎﺷﺨﺎﻧە ﻓﻜﺮﯾﯿەﻛەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎ و ﻟــە زﯾﻨــﺪان و ﺗﺎراوﮔەدا ﮔەﺷەوﻧەﺷە دەﻛﺎ و ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ ﺋێــﺮان ،ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺣﺰوور دەﮔﺎﺗە ﻟﻮوﺗﻜە و ﺑەرەﺑەﺑەرە ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ، ﺑــە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ﮔەﻧــﺞ و ﻻوەﻛﺎن و ﺑە ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﻛﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ڕووداوە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺋــەم ﺑەرھەﻣە ﻓﻜﺮﯾﯿە ﺑە ﻧﺮﺧەﻣﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑەش دەﻛﺎت“.
ﭘڕۆﻓﺎﯾﻞ
ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﻛﻮڕی ﻗﺎزی ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻤە ،ﺳــﺎڵﯽ 1936ز ﻟە ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﻣﺎﺳﺘەری زﻣﺎن و ﺋەدەﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﭘەھﻠەوﯾﺪا 4ﺳﺎڵ ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە ﺑﻮوە و ھەر ﻟەوێ دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑە وەرﮔێڕاﻧﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ »ﺷەوێﻜﯽ ﺑێ ﭘﺎﯾﺎن« ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺟﯿﻤﺰ وﯾﻠەری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و ﭘﺎﺷــﺎن ﻧەﺳﻠﯽ ﺋەژدەھﺎ و دۆﻧﻜﯿﺸﯚت و ﭼەﻧﺪﯾﻦ رۆﻣﺎن و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮی وەرﮔێڕاوە .ﺧەﻣﺨﯚری زﻣﺎن و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮوە و ﺑە ﺷــﯿﻌﺮ و ﭘەﺧﺸــﺎن و ﻛﺎری زﻣﺎﻧەواﻧﯽ و وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺋﺎﺳەواری ﺑﯿﺎﻧﯽ وەك ﺋەﻓﺴﺎﻧەی »ﮔﯿﻞ ﮔەﻣﯿﺶ« ﻟە ﺋەﺣﻤەدی ﺷﺎﻣﻠﻮو .ھەروەھﺎ »دۆن ﻛﯿﺸﯚت« ﻟە ﻓﺎرﺳﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ و »دواﻧەی ﺳەﯾﺮ و ﺳەﻣەرە« ﻟە ﻣﺎرك ﺗﻮاﯾﻦ» .ژاﻧﯽ ﮔەل« ﻟە ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺑە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻣﺤەﻣەدی ﻗﺎزی و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و دەﯾﺎن ﺗەﻧــﺰ و وەرﮔێڕاﻧﯽ وﺗﺎر و ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﻮرﺗﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺑﯚ ﻣﺎوەی 20ﺳــﺎڵ ﻟە ﺳــﺮوە و ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ﮔﯚواری »ﻣەھﺎﺑﺎد«دا ،ﺧﺰﻣەﺗﯽ زﻣﺎن و ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮدووە .ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی 7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2015ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﺋەﺣﻤەدی ﻗﺎزی ﻛﺎری ھێﻤﻨﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗەواوﻛﺮد
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻧﺎﺳﺮ ﺑﺎﺑﺎﺧﺎﻧﯽ :ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎزی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻓﺮەڕەھەﻧﺪ ﺑﻮو ،واﺗە ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﯚ دوان ﻟەﺳەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚت ﺳﻨﻮوردار ﻛەﯾەوە ﺑە ﺗﺎﻗە ﺑﻮارێﻜﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن و ژﯾﺎﻧﯽ .دەﻛﺮێ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ وەك ﻧﻮوﺳەر و ڕۆژﻧﺎﻣەوان و رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ ﻟێﻜﺪاﻧەوەﻣﺎن ﻟەﺳەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎزی ھەﺑێ .ﻛە دەڵێﻢ ﻧﻮوﺳەر ،ﻛﯚی ﺋەم ﺑەﺷﺎﻧە دەﮔﺮێﺘەوە :ﺷﯿﻌﺮ ،رەﺧﻨە ،رۆﻣﺎن ،ﺗەﻧﺰ ،زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ،وەرﮔێڕان ،ﻣێﮋوو...
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﻣــﺮۆڤ زۆرﺟﺎر ﺑﯚ ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﯿﺎوەﺗﯽ ﯾﺎن ژﻧێﺘﯿﯽ ﺧﯚی ،ﻟە زۆر ﺑﻮاردا ﺗﺎوی ﺋەﺳــﭙەﻛەی دەدات. ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻟە ﺑﻮارێﻜﺪا وەك ”ﺑﺰﻧﺲ ،ﻧﻮوﺳﯿﻦ، وەرزش و ﺑڕواﻧﺎﻣە“ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە و ﭘێﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێ ﭘێﯽ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ )ﺑەڕاﺳﺘﯽ ژﻧﺎﻧە دەﻧﻮوﺳﯿﺖ ،وەك ژن ﭘــﺎرەت دەﺳــﺖ دەﻛەوێ و ﻗﺎزاﻧﺞ دەﻛەﯾﺖ ،ژﻧﺎﻧە را دەﻛەﯾﺖ، ﺗﯚ ژﻧﺎﻧە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﺖ( ،ﺑﮕﺮە ﺑەردەوام ﻻی ﺧﯚﻣﺎن ژﻧﺎﻧە ،ژﻧﺎﻧﯽ و وەك ژن ﭘێﻜەﻧﯿﻦ و رۆﯾﺸــﺘﻦ و دووان ﺟﻨێــﻮ ،ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە، چ ﺟﺎی ﭼــﺎوەڕوان ﺑﯿــﻦ ﺑﺒێﺘە دەﺳــﺘﻜەوت ،ﺑەم ژﻧــﺎن دێﻦ و ﺑــەردەوام ﭘﯿﺎواﻧــە ﺧﯚﯾــﺎن دەﻧﻮێﻨــﻦ و دەﯾﺎﻧــەوێ ﭘێﻤــﺎن ﺑڵێﻦ ژﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧە رەﻓﺘﺎر و ﮔﻮﻓﺘﺎر ژﻧێﻜﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە .ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﺋەوەﯾــە ﺧﻮدی ﺋەو ژﻧﺎﻧە ﺧﯚﯾﺎن ﭘێ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧﯿﯿە و ﺑﺎوەڕﯾــﺎن ﺑــە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﻟەو ﺑﻮارەدا. ﺑﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ژﻧــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛﺎﻧﻤﺎن
ﺑﻜەم .ﺟﯚری ﻛﻠﯿﭗ و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛە و ﺳــەﻣﺎﻛەی ﺑﻮاری ﻣﻦ ﻧﯿﯿە و ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەزای ﺋەو ﺑﻮارەی ﺑەﺟێ دێڵﻢ ،ﺑەم ﺑﺎ ﻟە ﺟﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪوێﻢ .ﻛﻠﯿﭙــە ﻧﻮێﯿەﻛەی ”ھێﻠﯽ ﻟﯚڤ“ ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوەﺗە ﺟێــﯽ ﺑﺎﺳﻮﺧﻮاﺳــﯽ زۆر ﻛەس. ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻗﺴــەﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەوە ﻛــﺮدووە ﻛە ﮔﻮاﯾە رەﺧﻨەﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ،ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵ و ﻧﺎﺷﺎرەزای ھﻮﻧەری ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧﯽ و ﻛﻠﯿﭙﻦ! ﻣﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎس ﻟە ﺟﻠەﻛﺎﻧــﯽ دەﻛەم .ﺋەوی ژن وێــڕای ﺋەوەی ﻟــە دەرەوەی وت ﮔەورە ﺑﻮوە ،ﻟەﺑﺮی رێﮕﺮی ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﭘﺸﺘﯿﻮان و ھﺎوﻛﺎرﯾﻦ، ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺑﺎوەڕی ﺑە ژﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺧــﯚی ﻧﯿﯿــە و دێﺖ ﺑــە ﺟﻠﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘﯿﺎواﻧەوە دەردەﻛەوێ و ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﺖ .ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣە ﭼﯿﻦ؟: .1دەزاﻧێ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ھەر ژﻧێﻚ ﺑە ﺟﻠﯽ ﭘﯿﺎواﻧەوە دەرﻛەوت، ﺋﺎﻓەرﯾــﻦ و دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯿﯽ ﻟێ دەﻛــەن و ﺑە ھێﻤــﺎی ﻗﺎرەﻣﺎﻧﯽ
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﻧەوت
ﻛﺎك ژن
ﺧەڵﻚ
و ﺑە ﺷــەرەﻓﯽ ﻧﺎو دەﺑــەن .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑێــﺖ ﻟە ھﯿﭻ ﺟێﯿەﻛﯽ دﻧﯿﺎدا ﻧﯿﯿە .ﻟە وﺗێﻜﯽ ﮔــەورەی وەك ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ وێﻨەی ژﻧــە ﻣﺎرێﻨﺰێﻚ ﺑە ﺟﻠﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﻟەﮔەڵ وێﻨەی ھﯿــﻼری دوف و ﺋﯚﭘﺮا و ﺟێﻨﯿﻔەر ﻟﯚﭘێﺰ داﻧﺎﻧﺮێﺖ و ﺑەراورد ﻧﺎﻛﺮێﻦ. ﺋەوی ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺟﻠﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﻟەﺑەرداﯾە ،ﺑە ﺷەرەف ﻧﺎوی ﺑﺒــەن و ﺋەواﻧەی دووەم ﺑە ﺑەڕە و ﺧﯚ ﺑەﻛﺎﻛەر. .2ﺑــﯚ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ژﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛــە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑە ﺧــﯚی ،دەزاﻧێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت و ﺳــﺘﺎﯾﺶ ﺑﻜﺮێﺖ، دەﺑێ ﺧــﯚی ﺑﺪاﺗەوە ﭘﺎڵ ﭘﯿﺎوێﻚ، ﺋەﮔەر ﺑە ﺟﻠﯿﺶ ﺑێــﺖ .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﻤە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﮔەورە ﻣەرزﯾە ﻓەرﯾﻘﯽ رەوان ﺷــﺎدﻣﺎن ھەﯾە ﻛە زۆر ﻟەﻣێــﮋە ھﺎﺗﻮوە ﺑە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺧﺎﻧﻤﺎﻧەوە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﮔﻮﺗﻮوە ،دەﻧﮕێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺸﯽ داﯾەوە ،ﭘێﻢ واﯾە دوای ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑەھﯿﭻ
و
ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە، چ ژن ﺑﯿڵێﺖ چ ﭘﯿﺎو. -٣ﺋەم ﺧﺎﻧﻤە و ھﺎوﺷێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺑەم ﺟﯚرە ﻛﻠﯿﭙﺎﻧەﯾــﺎن ﭘێﻤﺎن دەڵێﻦ ژﻧــﯽ ﭘﯿﺎواﻧە ھەﻣﯿﺸــە رەواﺟﯽ زﯾﺎﺗﺮە و ﭘێﮕەی ﻗﺎﯾﻤﺘﺮ و ﺳــەری ﺑەرزﺗﺮە ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا و ﭘﻠــە ﯾەﻛەﻣــە ،واﺗــە ﺧﯚﯾﺎن دەدەﻧەوە دەﺳﺖ ﺋەو واﻗﯿﻌە ﺗﺎڵەی ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳــﺎڵە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧەﻛﺮاوە. ﺋــەوان دێــﻦ وێﻨــەی ژﻧێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑە ﭼەك و ﻣﯚﻟﯚﺗﯚﭬەوە ﻧﯿﺸــﺎن دەدەن و دەڵێﻦ ژﻧﯽ ﺋﺎزا ﯾﺎﻧﯽ ﺋەم ﺗﺎﺑﻠﯚﯾە. رەﺧﻨەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﻛەس ﺑە ﺧﻮدی ژﻧﺎﻧﯿﺸەوە ،ﻟەوەداﯾە ﻣﺎدەم ژﻧێﻚ ﺋﺎراﯾﺸــﺖ دەﻛﺎت و ژﻧﺎﻧــە ﺟﻞ دەﭘﯚﺷــێﺖ ،ﭘێﮕەی ﻻوازﺗﺮە ﻟە ژﻧە ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﮔەرﯾﻼﯾەﻛﯽ ﺳﺎدەی ﺑێ ﺋﺎراﯾﺸﺖ .ﺋەﻣە دووﺑﺎرە ﺗﯿﺮۆری ﻣەﻋﻨەوﯾﯽ ژﻧە ﺑە ھەردوو ﮔﺮووﭘەﻛەوە. ﺑەم ﻗﺴــﺎﻧە ﺗﯿــﺮ ۆ ر ی
واﻗﯿﻌﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺑﻨﻜەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﮔێڕاﻧەوەی ﺟەﻣﺎوەرێﺘﯽ ﭘێﺸﺎن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوە ﻧﯿﯿــە ﺑە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿﺎﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوەوە ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوەﯾــﺶ ﻧﯿﯿــە ﺑەﺑــێ ﭘــڕۆژەی ﮔــەورەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری؛ ﺳﺎﻣﺎن و ﭘﺎرە ﺑﯚ ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ھەڵﺒڕێﮋێﺖ ،ﺷێﻮازی )ﻣﻮﺳــﻜﺎ( ﻛــە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿﺎ ﺑﯚ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە زەڕووڕەت دەزاﻧێــﺖ ،دادی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧــﺎدات ،ﺷــێﻮازی )ﺳﻮرێﻞ(ﯾﺶ ﻛە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿﺎ ﺑە ﺋەﻓﺴﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻧﺎﺳێﻨێﺖ، دادی ﺟەﻣﺎوەرێﻜــﯽ ﺧﺎﻛﯿــﯽ ﻧــﺎدات ،ﺟەﻣﺎوەرێــﻚ ﻛــە ﻟە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 40ﺳﺎڵە ﺑــە ﻗــەد وزەی ﺑــێ ﺋەﻧﺪازی ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ ﮔــەورە ،ھەﻣﻮو ھەوڵێﻜﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜﯿﯿﺎﻧە دراوە ﺗﺎ ﺗﯚوی دووﺑەرەﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑﭽێﻨﺮێــﺖ و ھــەردوو ﻓﻜﺮی ﺧﺎوێﻨﯿﯽ ﻧەﻗﺸــەﺑەﻧﺪێﺘﯽ )ﻛە دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و واﺗﺎﯾــﯽ ﻣەزﻧﯽ ھەﺑــﻮوە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑــەری( و ﺳــەرﻟەﺑەری ﻓﻜــﺮی ﺧﺎﻛێﺘﯽ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿﺶ ﻧﺎﺷــﺮﯾﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻣﺴﺘەﻓﺎ زۆرﺑەی زۆری ﭘەﯾﺎم و ﺑڕﯾﺎر و ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣە و ﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺷێﻮەزاری ﺋەو ﺷﺎرە دەﻧﻮوﺳﯿﯿەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚی ﻟە دۆﺧﮕەﻟێﻜﯽ ﺳەﺧﺘﺪا ﭘەروەردە ﺑﻮو ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ھێﻨﺪە ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دۆﺧە ﺳــەﺧﺘەﻛەﯾﺎن دەﻛﺮد و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺋــەو ﺳــەردەﻣە دەﺑﻮوﻧــە ﺟﺎش و ﻟێــﯽ ھەڵﺪەﮔەڕاﻧەوە ،ﺋەو ﺑەﺑێ ﻗەﯾﺪوﺷەرت ﻟێﯿﺎن ﺧﯚش دەﺑﻮو، ﺋــەم ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟــە ﻓﻜﺮێﻜﯽ ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەوە ھەڵﺪەﻗﻮڵێﺖ ،ﻓﻜﺮی ﻟێﺒﻮردن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻨﺪا ،ھەر ﺋەو ﻓﯿﻜﺮەش ﺑﻮو ھەﻣﻮو ﺷﯿﻮﻋﯽ و ﻛﺎژﯾﻚ و ﻣﺎرﻛﺲ ﻟﯿﻨﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﯾــەك ﺳــەﻧﮕەری ﺗەﺣەدا و
رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﮔﯿﺮﻛەردا ﻛﯚﻛﺮدەوە ﺑــﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﺑە ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﻣەرداﻧە ،ﺋەﻣەﺑﻮو وای ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ وەك ﻛﺮاﯾﺴــﻜﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﻧەﻣﺴــﺎ ﻛﺮد ،ﺷﯚڕﺷﯽ ﻛﻮرد ﺑە ”ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺧﺎوێﻦ“ ﺑﻨﺎﺳێﻨێﺖ، ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﻛﺎﺗــﯽ دەرﻛەوﺗﻨﯽ راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﭘﺎﺷﮕەزﺑﻮوﻧەوەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ وەك ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﻟــە ﺋﯿﻨﺸــﯿﻘﺎﻗەﻛەﯾﺎن ،ﺋەوﯾــﺶ ﮔﻮﺗــﯽ )ﻛێ رێﮕــەی ﭘﯿﺎوەﺗﯽ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮێــﺖ ﺑــﺎ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﻻی ﺑﺎرزاﻧﯽ (....ﺋەوﻛﺎت ﺋەوﯾﺶ ﺧﯚی ﺑــە رﻛﺎﺑەری ﺋــەو زاﺗە دەزاﻧﯽ ،ﺑەم دواﺟﺎر ﺋەم ﻓﻜﺮە ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﺑﻮوەوە، ﻓﻜﺮێﻜــﯽ وا ﺧﺎﻛﯿﯿﺎﻧــە ﺑﺘﻮاﻧێ ھەﻣــﻮو ﺳــەرۆك ھــﯚز و دەرەﺑەﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــەردەﻣە ﻟەﮔەڵ ﻛﺎژﯾﻚ و ﻣﺎرﻛﺴﯿﯿەﻛﺎن و ﻣﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﭘێﻜــەوە ﻟــە ﯾــەك ﺑﯚﺗەدا ﻧــەرم ﺑــﻜﺎت و ھەﻣﻮوان ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺳەرﺳەﺧﺘﺘﺮﯾﻦ دوژﻣﻨﯽ ﻛﻮرد، ﺗەﯾﺎر ﺑﺪاﺗەوە. زۆر ھەڵەﯾــﻦ ﺋــەم ﻓﻜــﺮە ﺑﺒەﺳــﺘﯿﻨەوە ﺑــە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿﺎ ﯾﺎن ﺑــە رێﺒﺎزێﻜــەوە وەك ﺑﺎوە ﻟــە ﻧــﺎو ﭘﺎرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ )رێﺒــﺎزی ﭘﯿﺮۆزی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻧەﻣﺮ( ﺑێ ﺋــەوەی ﻟەو ﻓﻜﺮەﯾە ﺗێ ﺑﮕەﯾــﻦ ﻛە ﺑﺎرزاﻧﯽ ھەڵﮕﺮی ﭼــﯽ ﺑــﻮوە ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑەﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺪا دﯾﺎر ﺑﻮوە ﻟەﮔەڵ وﯾﺴــﺘﯽ ﺋﺎزاداﻧەی ﺧەڵﻚ و دژ ﺑە ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﺗەﺳــﻜﺒﯿﻦ ﺑﻮوە، ﺗەﻧﺎﻧەت دژ ﺑە ﺧﻮدی وﺷــەی ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿــﺶ ﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﯽ وا ﺑــﻮوە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ﺋەوە ھەڵﻨﺎﮔﺮێﺖ ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼە ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺣﺰﺑﺪا ﺑە ﻧﺎوی ﭘﻠﯚراﻟﯿﺰﻣﯿەﺗەوە، رﯾﺴﯽ رزﮔﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺧــﻮری ،ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘێــﺶ رزﮔﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەﺗــەوە،
ھەﻣﯿﺸــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺗﺎﻛە رێﺒەراﯾەﺗﯿﯿەك ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟە دەرەوەی ﺣﺰب ،ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﻛە ﺋەم راﺳــﺘﯿﯿەم ﺑﯚ ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﻋەرەب ﺑــﺎس ﻛــﺮد ،ﺋەوﯾﺶ دواﺗﺮ ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯿﺪا ﻧﻮوﺳــﯽ )ﺋەﮔەر ﺷــﯿﺎو ﺑێ ﺑڵێﯿﻦ رۆﻣﺎﻧﯽ رووﺳــﯿﺎﯾﯽ ﻟە ژێــﺮ ﭘﺎڵﺘﯚﻛەی ﮔﯚﮔڵــەوە دەرﭼــﻮوە ،رەﻧﮕــە ﺷﯿﺎوﯾﺶ ﺑێ ﺑڵێﯿﻦ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ھﺎوﺳەردەﻣﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻣێﮋووی دەوڵەﺗــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺪا ﻟەژێــﺮ ﺟﺎﻣەداﻧﯿﯿەﻛــەی ﻣەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎی ﺑﺎرزاﻧﯿﯿەوە ھﺎﺗﻮوەﺗە دەر( .ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣــەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1946 ھەر ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑو ﻛﺮاﯾەوە، ﻟە ﭘێﻨــﺎوی ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺑــﻮو ﺗﺎ ﭘﺎرﭼــە ﭘﺎرﭼەﯾــﯽ ﻧﺎو ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻧەھێڵﺮێﺖ و ﺑــﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ داﺧﻮازﯾﯿە رەواﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھێﺰ و وزەﻛﺎن ﯾەك ﺑﺨﺮێــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺰی ﭘەرت و ﺑــو ،ﺧەون و ﺋﻮﻣێﺪی ﭘﭽڕ ﭘﭽڕی ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﺑێــﺖ و ﺋەﻣەش ﺑــە ﻛەڵﻜﯽ ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮی ﺷﯚڕش ﻧﺎﯾەت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ﮔﺸــﺘە ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﺑەش ﺑەﺷەﻛﺎن، ھەرﮔﯿﺰ ﺑــەش ﺑەﺷــەﻛﺎن ﺑە ﻓﺮەدەﺳــﺘﯽ و ﻓﺮەﺑڕﯾــﺎری ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﺎن ﻟە ﮔﺸــﺖ ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋــەم ﻣەودا ﻓﻜﺮﯾﯿــە ﺧــﯚ ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ھەﻣﻮواﻧﯽ دەوێﺖ ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە ﺣەﻗﯿﻘەﺗێﻚ ﻛە ﺑــە ﺑڕوای ﺧﯚﻧﺎﺳــﯿﻨەوە و ﺑــە ﺑﯿﺮێﻜــﯽ ﺧﺎﻛﯿﯿﺎﻧــەی ﻛﻮرداﻧەوە ﭘێﻜەوە ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﻣەزن ﮔﯿﺎﻧﺒەﺧﺖ ﺑﻜەن .ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﺳــەرﻛﺮدەی ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﺧــﺎوەن ﺟەﻣــﺎوەر ﻛــە ﻗەوارەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﻮێﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﺑﻮو ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1995دا ﮔﻮﺗــﯽ )ﺋەﮔەر ﺑﻜﺮێﺖ ھەر ﻣﺎڵێﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺷەھﯿﺪێﻚ ﺑﺪەن ﺑە ﺣﺰﺑەﻛەﻣﺎن، ﺗﺎﭘﯚی ﺋەم ﺷﺎرە ﺑﯚ 100ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮ
ﺑەرەی ﯾەﻛــەم )ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﮔەرﯾﻼ( دەﻛــەن و ﺣﻮﻛﻤﯿﺎن ﺑﯚ دەردەﻛەن ﻛە ﺋەﻣە ﺗەﻓﺴــﯿﺮی ﺋێﻤەﯾە ﺑﯚ ﺑەﺷــەرەﻓﯽ ﺋێﻮە ﻟەوە ﭼﻮوﻧە دەرەوە ﺑە ﺑێ ﺷــەرەﻓﺘﺎن ﺑﺎس دەﻛەﯾﻦ. ﺑﯚ ﺑەرەی دووەﻣﯿــﺶ )ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎراﯾﺸــﺘﻜەر و ﺟﻠﻮﺑــەرگ ژﻧﺎﻧە( دﯾﺴــﺎن ﺗﯿــﺮۆری ﻣەﻋﻨەوﯾﯿە. ﺣﻮﻛﻢ ﺑەﺳــەر ﺋەﻣﺎﻧﺪا دراوە ﻛە ﺧــﯚی ﺑــە ﻛﺎ دەﻛﺎت و ﺋەﮔەر دەﯾــەوێ ﺟێﮕــەی رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﺋێﻤە ﺑێﺖ ،ﻓەرﻣﻮو ﺑﭽﯚرە ﺑەرەی ﯾەﻛەم. ﺑﻮون ﺑەﺳــەرﺑﺎز ﺋەرﻛــﯽ ھەﻣﻮو ﻛەس ﻧﯿﯿە .وت ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ژﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎز ﻧﯿﯿــە و ﺑﻮدﺟە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوان ﻧﯿﯿە ،وت ﺑە ژﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ژﻧﺎﻧە ،ﻧﻮوﺳەری ژﻧﯽ ژﻧﺎﻧە و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ژﻧــﯽ رەﻓﺘﺎر ژﻧﺎﻧە و ﻛﺮێﻜﺎری ژﻧﯽ ژﻧﺎﻧە ﺑەڕێﻮە دەﭼێ و ﭘێــﺶ دەﻛەوێﺖ .ﺗﻜﺎﯾە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛە ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺗێﻚ ﻣەدەن، ﺧەرﯾﻜە ھﯿﭽﻤﺎن ﺑﯚ وێﻨﺎ ﻧﺎﻛﺮێﺖ.
ﻣﺎﺟﯿﺪ ﻧﻮوری
ﻻی ﺋێﻤە دەﻣێﻨێﺘەوە( ،ﺑەم ﻟە ﻓﻜﺮی ﺑﺎرزاﻧﯿﺪا ﺷﺘﯽ وا ﻧەﺑﻮوە، ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﻧەﺗــەوەی ﻛﻮرد ﺑــە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ وێﺴــﺘﮕەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﯿﺒﺮﯾﺎﺋﯽ ﺟەﻣﺎوەر دۆﺳــﺘﺎﻧەی رێﯽ ﭘــێ ﻧەدەدا ،ﺑﯚ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﻣەزﻧەش زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺒەﺧﺸێﺖ، ﺋەﻣە ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮو ﻟەو ﻓﺎﻛﺘەراﻧەی ﻛە ھەر ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوەی زاﻧﯽ ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد ھﺎﺗە ﮔﯚڕێ ،ﻣﯿﻠﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯿﯽ راوەﺳﺘﺎﻧﺪ، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە رووی ﻣﯚڕاڵﯿﯿەوە وﯾﮋداﻧﯽ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋەوەی ﻧەدەﻛﺮد ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﮔەﻟەﻛــەی ﺑە ﭼﺎوی ﺧــﯚی ﺑﺒﯿﻨێــﺖ .ﺋﯿﺘﺮ ﭘﺎش ﺋەوە ،ﺑێ ﺣﯿﺴــﺎﺑﻜﺮدن ﺑﯚ ﭘﺎﺳﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺴــﻜﯚی ﺷﯚڕش، ھەر ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﻣﺎﺷێﻨێﻜﯽ زەﺑەﻻﺣــﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟــﯚژی و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ و ﭘەروەردەﯾــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﺎﻗەﺗﭙﺮووﻛێــﻦ ﺑﯚ ﻣەﺳــﺨﻜﺮدن و ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭼﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺷــﯚڕش ﺑە ﺋﺎﺷــﯽ ﺑەﺗﺎڵ ﻛەوﺗە ﮔەڕ ،ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەراﻣەﺗﯽ ﺟەﻣﺎوەری دڵﺴــﯚزاﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــەﻛە؛ ﺑەڵﻜﻮ ﻛەراﻣەﺗــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺗﺎك ﺑە ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردﯾﺸﯿﺎن ﭘێﻮە ﺑﺮﯾﻨﺪار دەﻛﺮد ،ﻟــە ﺑﺮی ﺋــەوەی ﺋەو ﻣﺎﺷــێﻨە ﺗەرﺧــﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋــەو ھێﺰاﻧــەی ﻛە ﺑــە ﭘﯿﻼﻧە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛــەوە دەرﮔــەی دۆزەﺧﯿﺎن ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــﺮدەوە ،ﺋﯿﺘﺮ ﻧەﺧﺸــەڕێﮋی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﺗەﻗﻠﯿــﺪی ﺗﺎ ﺑە رۆژﮔﺎری ﺋەﻣڕۆﻣــﺎن دەﮔﺎت دروﺳﺖ ﺑﻮو. ﺑــﯚ ﺧــﯚﻻدان ﻟــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە دووﺑﺎرە ﭘێﻨﺎﺳﻜﺮدﻧەوەی ﻓﻜﺮی ﻟێﺒﻮرداﻧــەی ﺑﺎرزاﻧﯿﯿــە ،ﺑەم
ﺳﺴﺘﯿﯿەك ﻟەو رووەوە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﻟە ﺷــﺎرە ﺣەﯾﺎﺗەﻛەدا دروﺳﺖ ﻛﺮد و ھێﺰ و ﻻﯾەﻧﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾــﺎن زاﻧﯽ ﺑــە ﺋﯿﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎی ﺗــﺮەوە ﺋــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﺎﻧە ﭘــڕ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺷــەڕی ﺑﺮاﻛﻮژی و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرەﯾﺶ ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە ﻻﯾەن ﺣﺰﺑە رﻛﺎﺑەرەﻛەی ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ،ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەﻣــﯽ ھەوڵﯽ ﺳــڕﯾﻨەوە و ﭘﺎﻛﺘــﺎوی ﺑﻨﻜــەی ﺟەﻣﺎوەری ﭘﺎرﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە .ﺑەڵێ راﺳــﺘە ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟەو ﺷــﺎرەدا رۆژاﻧــە رووﺑەڕووی ﺳــەﺧﺘﯽ دەﺑێﺘەوە ،ﺑەھﯚی ﺑێﺒەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺟەﻣﺎوەرەﻛەی ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋ ﻟــە ﻣﺎﻓﯽ ﺧــﯚ دەرﺑڕﯾﻦ و رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﺑەﺷــﺪاری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــە ﺳــەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯿﻦ ﻟــە ﺟﺎڕﻧﺎﻣەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬــﺪا ﻛە ﻧەدەﺑﻮو ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﺑە ھەﻣﺎن رﯾﺘﻤﯽ ﺋەوان ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺧــﯚی ﻛﺎرداﻧــەوەی ھەﺑێﺖ، ﺑەم ﻛــە ﺑﻮو ،واﺗــە ﻟە ﻓﻜﺮی ﺑﺎرزاﻧﯿﺪا ﻗﺎڵ ﻧەﺑﻮوە ،ﺋﯿﺘﺮ وردە وردە ﺑﻨﻜــە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗەﺳــﻜﺘﺮ ﺑــﻮو ،ﺋەرﻛــﯽ ھێﺸــﺘﻨەوەی ﺑﻨﻜــەی ﺟەﻣــﺎوەری ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺗﯿﻤێﻜﯽ ﻛﺎر و ﭘﺴــﭙﯚڕ و ﺧﯚﺑەﺧﺘﻜﺎرە ﻟە ﭘێﻨــﺎوی ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻓﻜﺮ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻟێﺒﻮرداﻧەی ﺑﺎرزاﻧﯽ و داﻧﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﯽ ﻧەوەی ﺋێﺴــﺘە و ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺋەو ﺷــﺎرەدا ﺑﯚ ﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ و ھەڵێﻨﺠﺎﻧــﯽ واﻧە ﺑەو ﺟﯚرەی ﻛــە ﻟــە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺳــەرﺟەم ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛە و داھﺎﺗﻮوی ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرددا ﺑﺸــﻜێﺘەوە، ﺋەﻣەش ﺋەرﻛێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺷــﺎرێﻚ ﻛە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی رەﺳەﻧﯽ ﺧەڵﻜەﻛــەی و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﭼﯿــﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﭘــەرت ﭘەرت ﺑﻮوە و ھەڵﻮەﺷــﺎوەﺗەوە و ﺟەﻣﺎوەرەﻛەی ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﺑێ دەرەﺗﺎﻧﻦ.
ﻧەوت و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﻟەوەﺗەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛێﺸە و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دۆﺳﯿەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ﺑﻮوەﺗە ﺟێﮕەی ﺳەرﻧﺞ و ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە. زۆرﯾﻨەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ وەك ھەﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑﯚ ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ،ﻟێﻚ دەدەﻧەوە و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ ﺑە ﺑﻨﺎﻏەﯾەك ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دادەﻧێﻦ ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە دەﺳﺘەواژەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻧــەوت و ﻧەﺗەوە ،ﻧــەوت و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﮔﻮﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺷﯿﻜەرەوەﻛﺎﻧﺪا ﺑەزەﻗﯽ دەرﻛەوﺗﻮوە. ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرەی ﻛە ﺑە ﺧەﺳــﺘﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﻧەوت و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻛﺎت ،ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ دژ و ﭘێﭽەواﻧە ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻧەوت ﻧەك ھەر ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ دروﺳــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑﮕﺮە ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوﺗەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ، ﺟﮕە ﻟە ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھﯿﭻ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەدەﺳﺘەوە ﻧﺎدات. ھەردوو ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﺗێڕواﻧﯿﻦ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﮔﺮێﺪراوی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﻦ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺋەوەﻧﺪە ﭘﺸﺖ ﺋەﺳﺘﻮور ﻧﯿﻦ ﺑــە دﯾﺪﮔەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﺗەك دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﺪا .ﺷــێﻮازی دەرﺑڕﯾﻦ و دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوەی ھەردوو ﺑەرەی دژ و ﭘﺸﺘﯿﻮان ،ﺟﮕە ﻟەو ھەﺳﺘە دوژﻣﻨﻜﺎراﻧەﯾەی ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە و ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﺳــەر ﺟەﻣﺴــەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە، ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە. ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﺑەرەﯾەدا ،ﻛە ﻧەوت وەك ﻛﺎ و ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑەﻻداﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ، دەﻧﮕێﻜﯽ ﻛﺰ ھەﯾە ﻛە ھــەوڵ دەدات ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ واﻗﯿﻌﯽ و ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿﺎﻧە ﺑﯚ دۆﺳــﯿەﻛە ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋەو دەﻧﮕە ﻻوازە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﭘەراوێﺰ دەﺧﺮێﺖ و ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە. ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت وەك ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ داھﺎت، دەﺷێﺖ وەك ھەﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑﯚ ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ﯾــﺎن دەﻛﺮێ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑــەﻛﺎر ﺑێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺳﺎدە و ﺳــﺎﻛﺎر ﻧﯿﯿە و ﻛﺎر و ﺑەرﻧﺎﻣەڕێﮋﯾﯽ ورد و ﭘﺘەوی دەوێﺖ .ﻛەواﺗــە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت و ھێﻨﺎﻧەوەی داھﺎﺗەﻛەی ،ﺑەﺑێ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﯿە. ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋﺎﯾــﺎ داھﺎﺗﯽ ﻧــەوت ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺮاوە؟ ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ﻓﺮەﭼەﺷــﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎت ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻟە ﻓﺮەﭼەﺷﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎت و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﺪا ﺑەﮔەڕ ﺑﺨﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛە ﻟە ﺳێﻜﺘەری ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﺪا ﭼڕ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــەك ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﻧەوت ﻧەك ھــەر ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑﮕﺮە ﻟەرووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟە ﺑەﻛﺎرﺑــەری و ﻧﺎﭼﺎﻻﻛﯿﺪا دەﺧﻨﻜێﻨێــﺖ ،ﻟەوەھــﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەدا ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ،ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاو دەﺑێﺖ. ﻓﺮەﭼەﺷﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎت ،ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎ و ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﻟە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ، ﭘﺸەﺳﺎزی ،ﮔەﺷﺘﯿﺎری ،ﻓێﺮﻛﺮدن و ﺧﻮێﻨﺪن و .ھﺘﺪ ،ھەروەك ﻟەﭘﺎڵ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەﺷﺪا ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﻛە ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟێﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﺮۆﯾﯿەﻛﺎن و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﻛﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە رەﮔەزەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. ﺋەﮔەر ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻧەوت و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺪا ﻛﻮرت ﺑﻜﺮێﺘەوە ،دەﺑێﺖ ﺋەو راﺳﺘﯿﯿەﻣﺎن ﺑﯚ روون ﺑێﺖ ،ﻛە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەﺑێ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﺮۆﯾﯿەﻛﺎن و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﻛﺎردا ﻣﺴﯚﮔەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﭘﺘەو ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ھێــﺰی ﻛﺎری ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە .ﻟە دۆﺳﯿەی ﻧەوت و ﮔﺎزدا ،ﻛە ﺳەرﭼﺎوەی ھەرە ﺑﺎی ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ داھﺎﺗە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ھێﺰی ﻛﺎر و ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﺮۆﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺗەواو ﻻوازداﯾە ،ﺋەوەش ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رەﺧﻨە ﺳەرەﻛﯿﯿﺎﻧەﯾە ﻛە دەﺑێﺖ رووﺑەڕووی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾەﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﻛە ﭘﺎش ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ﻟە دەﺳﺘﻜﺮدن ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ،ھێﺸﺘﺎ ﭘﺮۆﺳەی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎن ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە. ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﺮۆﯾﯿەﻛﺎن و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ھێﺰی ﻛﺎری ﻧەوﺗﺪا، ﻟەو ھەﻟﻮﻣەرﺟە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭘڕ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەﯾەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯿــﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﻧەك ھەر ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧەی ھەﯾە ،ﺑﮕﺮە ﻟە دﯾﻮە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەﺷــﺪا ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﻟە رادەﺑەری ھەﯾە و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھێــﺰی ﻛﺎر ﭘﺎرێﺰراوﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، دەﺷێﺖ ﻟە رێﮕەی ﭘﺎﺷەﻛﺸە ﭘێ ﻛﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﻛﺎر و ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ ھﺎوردەﻛﺮاوەوە ،ﮔﻮرزێﻜﯽ ﻛﻮﺷﻨﺪەی ﺑەرﺑﻜەوێﺖ.
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮور
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
ھەﻓﺘــەی راﺑﺮدوو ﯾــﺎدی رۆژی ژﯾﻨﮕــە ﺑﻮو ﻟە دﻧﯿﺎدا ،ﺋەم رۆژە ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎر ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەو دەوڵەت و ﺷــﻮێﻨﺎﻧە ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ ھەم ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯿﺎن ھەﯾــە ،ھەم ژﯾﻨﮕەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﻟــە ﺧﺰﻣەت ژﯾﻨﮕەی ﻛﯚﻣەڵﮕەداﯾە ،ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺸــﺘﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮێﺪراوی ﻓﺎﺷــﻠﺘﺮﯾﻦ دەوڵەﺗــﯽ دﻧﯿﺎﯾە ﺑەﻧــﺎوی ﻋێﺮاق و ﻟــە ﻛﯚڵﯽ ﻧﺎﺑێﺘەوە و ھەر ﺧــەون ﺑە ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿەوە دەﺑﯿﻨێﺖ .وەﺧﺘێﻚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻣﯿﺸە ﻟە ژﯾﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎردا دەژی، ﺋﯿﺘﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ژﯾﻨﮕە چ ﺑەھﺎﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻟﯚژﯾﻜﯽ ھەﯾە ﻛــە ﻧە ﺧەڵﻚ ﺋەو ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯿەی ھەﯾە ﺗﺎ وﺗەﻛەی ﺑﭙﺎرێﺰێ ﻟە ﭘﯿﺴﺒﻮون ،ﻧە ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ژﯾﻨﮕەﯾﯿەش ھەﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺑێﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑێﺖ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ. ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێــﺰی ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺧﺎﺷــﺎك و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺷــﺎر ﻧﯿﯿە ﻟە ﭘﯿﺴــﯽ و ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻛەرەﺳﺘەی ﺑەﺳــەرﭼﻮو ،ﺗەﻧﯿﺎ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺷﺎر و ﺳﺮوﺷﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜە ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە رێﮕەی ﺧﯚﯾەوە وەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧەڵــﻚ ﻛﺎری ﭘــێ دەﻛﺎت و ﻛەﺷــﻮھەوای ﭘەروەردەﯾــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێــﺰی دەڕەﺧﺴــێﻨێﺖ، ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﻟەﺑﺮی ﺋەو ﻣﺎﺷــﯿﻦ و ھەﻣﻮو ﻛەرەﺳﺘە ﻧﺎﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﻛﺎر دێﺖ ،ﺷەﻣەﻧﺪەﻓەر دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺧەڵﻚ ،ھەروەھﺎ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﯽ رێﻜﻮﭘێﻚ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧە، ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧێ ﺑﺎﺳﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﺑﻜﺎت ﻛە ﺧﯚی ھﯿﭻ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﻧﯿﯿە. ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺷــﺖ ﺑــﯚ دەوڵــەت و ﺷــێﻮازی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪاری ،ﺋەوەﯾە ﻟە ﺳــﺎﯾەی ژﯾﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟێﮕﯿــﺮدا ،ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾــﯽ ھەﺑێﺖ و ﺳﺮوﺷــﺘﯽ وت ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ رزﮔﺎر ﺑــﻜﺎت ،ھەڵﺒەت ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾــﯽ ﺋەوەﯾە ﺧەڵﻚ ﺑەھــﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﻗﯿﻨﯿﺎن ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ ﻧەﺑێﺖ و ﺳﯿﺎﺳــەت داﺑڕێﻨﻦ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋەﻣە ﺋەوﻛﺎﺗە دەﺑێﺖ ﺑﻨەﻣﺎﻛەی ﻟە ﭘەروەردە و ﺧﻮێﻨــﺪن و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﺪا دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﻣە ﺟﮕەﻟەوەی ھەوڵ ﺑﺪات ﻛەڵﻚ ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ راﺑــﺮدوو وەرﺑﮕﺮێﺖ، ﻟەو ھەﻣﻮو ھەﻧەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داون و ﺧەڵﻚ ﺑﺎﺟەﻛــەی دەداﺗــەوە ،وەﺧﺘێﻚ ﺋێﻤە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋــەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﻧﯿﻦ و ھێﺸــﺘﺎ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧــﯚی ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە ﺋﺎﻣــﯚژﮔﺎری دەﻛﺮێــﺖ ،ﭼﯚن دەﺑێﺖ ﺑﺎﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەوێﻮە ﺑﺎﺳﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﻟە ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪاﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﻟە ﻣەﺳــﺮەﻓﮕەراداﯾە ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە وەك ﻧەرﯾﺘێﻜﯽ ﻧﺎﺑەﺟێﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛەﻧﺪاو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﺋەو ﻣەﺳــﺮەﻓﮕەراﯾﯿەی ﭘێﻮﺳﺖ ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﺑەرﻟەوەی ﺧەڵﻚ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑێﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟەو ﻛێﺸەﯾە و ﻟەﺳــەرﯾەﺗﯽ ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﭼﺎرەﺳەری ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﻜﺎت. رێﻜﺨﺮاوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳەﺗە دژی ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەداری ،ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ﻓﺸــﺎرێﻚ دروﺳــﺖ دەﻛەن ﺗــﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ زەﺑەﻻﺣەﻛﺎن ژﯾﻨﮕەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻗــﯚرخ ﻧەﻛەن و ژﯾﺎﻧﯽ ﭼﯿﻨــﯽ ﺧﻮارەوە ﺑﺨەﻧە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە، ﺑەو ﭘێﯿــەی ژﯾﻨﮕەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﮋە، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺳــەدان ﺣﺰﺑﯽ ھەﯾــە ﺑەﻧﺎوی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿەوە ،ﻛەﭼﯽ ﺑڕوای ﺑە رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻜﺎت ھەم ژﯾﻨﮕە ﺑﭙﺎرێﺰێ و ھەم ژﯾﻨﮕەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێ.
ﺋــەوە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺟــﺎر ﻧﯿﯿە و ﻛﯚﺗــﺎ ﺟﺎرﯾﺶ ﻧﺎﺑێــﺖ ﻛە ﻛﻮرد ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜﻮژرێــﺖ، ھەرﻛﺎت ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺧﺎڵﯽ ﺑﻮو ﻟە ھەﻣﻮو ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ و ﻟەﺑــەر ﭼەﻧــﺪ ﺗﻔەﻧﮕێــﻚ و ﻧــﺎن و راﺑﻮاردﻧــﯽ ﭼﯿــﺎ ﺑﻮو ﺑە داردەﺳــﺘﯽ دەوڵەﺗێﻚ ،ھەرﭼﯽ ﺗــﯚ ﺑﯿﺮت ﺑﯚی ﻧﺎﭼــێ دەﯾﻜﺎت. راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﯚ ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧەوەی راﭘەڕﯾﻨەﻛەی ﻣەھﺎﺑــﺎد ،ﺋێﺮان ﺑﯿﺮی ﻟە ﺗﯚڵەﺳەﻧﺪﻧەوە ﻛﺮدەوە ﻟە رۆژھەﺗﯿﯿەﻛﺎن .ﺑﯚ ﺋەﻣەﯾﺶ ﭘەﻛەﻛــەی راﺳــﭙﺎرد .ﺟــﺎرێ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛێﻚ رەﻓﺘﺎر دەﻛﺎت ﻛــە ھﯽ ﺧــﯚی ﻧﯿﯿە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑﺴــﺘێﻚ ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن رزﮔﺎر ﺑﻜﺎت .ﻧﺎﺑێ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎن ﺑﻮەﺳــﺘێ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەو زۆراﻧﺒــﺎزێ و ﺷەڕ ﭘێﻔﺮۆﺷــﺘﻨەی ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎرە دۆڕاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زۆر دەﮔﺮێﺖ ﻛە ﺋێﺮان ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮی ﺋﺎژاوەﮔێڕی ﺑﻜﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿــە ﺑــﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ .ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘەﻛەﻛــە ﻛــە ﺑەدوژﻣﻨێﻜــﯽ ﺳەرﺳەﺧﺘﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ
ﻟە دۆﺧێﻜﯽ وادا ﻣﻦ وەك ھﺎووﺗﯿﯿەك ﺳــەرم ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽھەرێﻢﺑﯚﺋەوﺑﺎﺑەﺗەﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار و ﭼﺎرەﻧﻮووﺳﺴﺎزە دەرﻧﺎﭼێ ﻛە ﺑەﻛﺮدەوە ﭘەﯾڕەوی ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ )ﺗێﻜە و ﭘڕﯾﻜە( دەﻛﺎت و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺧﻨﻜێﻨێﺖ ﻣــﺎڵ و ﺣــﺎڵ و ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﺋێﺮە ﺑﻮوەﺗە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و زێﺪی ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯽ ﻧــەوەی ﻧﻮێﯿــﺎن، ھﯿﭻ ﮔەرەﻧﺘﯿﯿەك ﻧﯿﯿە ﺳــﺒەی، ﺋەﮔەر ﻓــەرزی ﻣەﺣــﺎڵ دۆخ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮوەوە و ﺷــﯿﻌەﯾﺶ رێﮕﺮی ﻟــە ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﻧەﻛﺮد، ﺑﮕەڕێﻨــەوە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن، ﺑﯚﯾــە وەك ھﺎووﺗﯿﯿەك ﮔﻮﺗﯽ، رەﻧﮕە ﺋەوﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻜﺎت ﻣﺎدەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی وەك ﻣﺎدەی
ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ وادا ﻣــﻦ وەك ھﺎووﺗﯿﯿەك ﺳەرم ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑــﯚ ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار و ﭼﺎرەﻧﻮووﺳﺴــﺎزە دەرﻧﺎﭼێ ﻛە ﺑەﻛﺮدەوە ﭘەﯾڕەوی ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ )ﺗێﻜــە و ﭘڕﯾﻜــە( دەﻛﺎت و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺧﻨﻜێﻨێﺖ .ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋﺎﺧﯚ ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە ھەﯾە ،ﯾﺎن ﻛﻮرد وﺗەﻧﯽ :ﺋﺎﺷــﯽ ﻧەزان ﺧﻮا دەﯾﮕێڕێ؟!
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
ﭘەﻛەﻛە ﻧەﺑﻮو.. و ﻟە دواﯾﻦ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ راﺑەرە زﯾﻨﺪاﻧﯿﻜﺮاوەﻛەﯾﺎن ،دەوڵەﺗﯿﺎن ﻟــە ﺋەﺟێﻨــﺪای ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن وەدەر ﻧﺎوە .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە، ﭘەﻛەﻛــەی ﻣﯿﻮان ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻛﺮدووەﺗــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و زۆر ﺑێ ﺷەرﻣﺎﻧە ﺑﺎج و ﺳەراﻧە ﺑە ﺑەڵﮕــەوە ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد وەردەﮔﺮێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺑﯚﭼﯽ رێﮕــﺮی ﻟە ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺗﺮی رۆژھەت دەﻛﺎت ﻛە ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﻣﺎﻓﯽ ﺋەو ﭘﺎرﺗەﯾــە ﻛە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺗێــﺪا ﺑﻜﺎت .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮوەﺗە درێﮋﻛﺮاوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺷﯿﻌەﮔەرای ﺋێﺮاﻧﯽ و ھﺎوﻛﺎری ﺑەﺋﺎﺷﻜﺮا ﻟەم وﺗە وەردەﮔﺮێﺖ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﺸــە ﺧﯚی ﻟە ﭘێﻨﺎوﯾﺎن ﺑەﻛﻮﺷــﺖ ﺑﺪات وەك ﻟەم ﭼەﻧﺪ رۆژەی راﺑﺮدوودا ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن. ھــەر وﺗێــﻚ ﭘﺎرﭼــە ﻧﺎﻧێــﻚ ﺑەﻛەﺳێﻜﯽ ﺑێﮕﺎﻧە ﺑﺪات ،دەﺑێﺖ ﺑەﻗەدەر دوو ﻧــﺎن ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟێ ﺑﻜﺎت .ﺑەﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﯿﻨــﺮاوە ﺋێﺮان ﺑــە ھەﻟﯿﻜﯚﭘﺘەر ﭼەﻛﯽ ﻓڕێ داوەﺗــە ﻗەﻧﺪﯾﻞ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ داراﯾــﯽ ﭘەﻛەﻛە وا ﻟە ﺗــﺎران ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯿە .ﺋێﺮان ﺑەﺋﺎﺷــﻜﺮا دژی ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘەﯾە ﻛە ﻟە ﻧێــﻮان ﺧــﯚی ،ﭘەﯾەدە، ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق ھەﯾــە ﻛە ﺋەوﯾــﺶ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﺑەھﯚی ﺋەو ﺷەڕەوە 500-700ھەزار ﻛەس ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺋــﺎوارە ﺑﺒــﻦ ،ﻛە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮێﻦ ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺑﺒەن ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە .ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﻧﯿــﻮەی ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾەﯾﺶ ﺑێﻨە ژوورەوە ،ژﻣــﺎرەی ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ ﻋــەرەب ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﻛەس ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە، واﺗە % 15-20ی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ھەرێﻢ. ﺋــەم ﺣەﺷــﺎﻣﺎﺗە ﮔەورەﯾە ،ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆرﯾﺎن 10ﺳﺎڵێﻚ دەﺑێ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻗﺎﯾﻢ ﻛــﺮدووە و ﺑﻮوﻧەﺗە ﺧﺎوەن
140ﯾﺶ ﺑﯚ ﮔێڕاﻧــەوەی ﺋەواﻧە داﺑﻨﺮێ ،ﻛە ﺋەوﯾﺶ ھﺎوﺷێﻮەی ﻣــﺎدەی 140ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێ و ﺑــە ﺗێﭙەڕﯾﻨــﯽ ﻛﺎت دەﺑﻨــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و رەﮔەزێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ ﺑﯚ ھەرێﻤەﻛە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋەزﻣﻮون دەرﻛەوﺗﻮوە ﻟــەم ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﻓﺮە رەﻧﮕﯿﯿە ﻣەزەﺑﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛﺎن ﻓﺎﻛﺘــەری ﻧﺎﺋﺎراﻣﯿــﻦ ﻧــەك دەوڵەﻣەﻧﺪی و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﮔــەر ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﺗﺎڵﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و زاﻛﯿﺮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳﻮودە ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮﯾﺎن ھەﺑێﺖ.
و ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾــﺶ ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﯿە .ﺑﯚﯾە ھەوڵﯽ زۆر دەدات ﺑﯚ ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ دەﺳــﺘﻮور و ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﺶ دەﯾﺒﯿﻨﯿــﻦ. ﺋەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘێﮕــە ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﺑــێ ﻣﻨەﺗﯿﯿەی ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا، ﺋێﺮاﻧﯽ ﺗــەواو ﺑێﺰار ﻛــﺮدووە و ﺋﺎﻣﺎدەی ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم دۆﺧە ﻧﯿﯿە .ﺑﯚﯾە رۆژێﻚ ﺑە ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و رۆژێﻚ ﺑە ﻋەﺑﺎدی و ﺋێﺴــﺘەش ﺑە ﭘەﻛەﻛە ،دەﯾەوێ ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﭘەﻛەﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﻛﺎرێﻚ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ﺧﺰﻣەت ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎت ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﺋەﺟێﻨﺪای دەرەﻛﯿﯿــە و ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧــﯽ و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋێﺮاﻧە ﺗﺎ ھەﻣﯿﺸە وەك ﺑﯚﻣﺒێﻜﯽ ﺗەوﻗﯿﺘﻜﺮاو و ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑەھێﺰ ﺑەﻛﺎری ﺑﮫێﻨێﺖ .راﺳــﺘە ھــەدەپ ﻟە ﭘەﻛەﻛــەوە ﻧﺰﯾﻜە، ﺑەم ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ و ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ % 10ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔــەورە دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر رەواﻧﺪﻧەوەی ھەﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺑــﯚ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺑێ
• ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە و ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮون ﻛﺮدووەﺗە ﺑەﯾــەك ﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑەﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ .ﺑﺎﻛﻮر و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،وەك ﻛﺎرﺗێﻜﯽ واﺗــە ھەرﭼەﻧــﺪی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮاو داﯾﻨــﺎوە ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﺑﭽێﺘە ﭘێﺸەوە ،ﺋەوەﻧﺪە ﭘەﻛەﻛە دواﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺸــﯽ رووﺑەڕووی ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺎﻛــﻮرەوە ﭘەراوێــﺰ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗﯿﺸــﯽ دەﺧﺮێﺖ. ﻛــﺮدەوە .ﻛەواﺗــە ﭘەﻛەﻛــە ﻛە ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﺑﯿــﺮ وا ﻧﺎﺑێــﺖ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ﻟــە دەرەوەی ﻟەﺳــەر ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەك ﭼەﻧﺪ درێﮋﻛﺮاوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋێﺮان ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎری ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە و وەك ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﻛﺮدووﯾﺎﻧەﺗــە ﺷــەڕ و ﭼەﻧــﺪ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ رای ﮔﺮﺗــﻮوە. ﻛەﺳێﻚ ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮون ،ﺑەڵﻜﻮ ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﺗﻮوﺷــﯽ ھەﻣــﺎن ﭘێﻮﺳــﺘە ﻗﻮوڵﺘــﺮ ﺑڕواﻧﯿﻨە ﺋەو دەرد ﺑﻮوە .ﺋەﮔﯿﻨﺎ چ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺟﻤﻮﺟﯚڵە دزێﻮاﻧــەی ﺋێﺮان ﻟە دەﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەروەك ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــەرەوە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ ﻛﺮا، ﺑﻨێﺮﯾﺘــە وﺗێﻜﯽ دراوﺳــێ و ﺋێﺮان ﻟە ﺗﯚڵــەی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕەﭘەڕۆی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺑﯚ ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﻮﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻧﺎﻣﻮوس ﻛﺮان ﺑﻜەﯾﺖ .ﺋەﻣە ﻧەك ھەر ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە ﻣەھﺎﺑﺎد و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی رۆژھەت ،ﻛﺎرﺗــﯽ ﭘەﻛەﻛەی ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺷﺘێﻜﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾە و ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎﯾــەوە .واﺗە ﭘەﻛەﻛە ﺧﺰﻣەت ﺑە ﺑەرەوﭘێﺸەوەﭼﻮوﻧﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﻟەرووی ﺳﺎﺳــﯿﯿەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﺳــﺎوﯾﻠﻜە و ﻧەﻓﺎﻣــە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻧﺎﻛﺎت و ﺑﯿﺮﯾﺸــﯿﺎن ﻟەوە ﻧەﻛــﺮدەوە ﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە .ﺗﯚ ﺋــەم رووداوەی دواﯾــﯽ دەﺑێﺘە ﺧﯚت ﻟــە ﺷــەڕی دژ ﺑەداﻋﺶ ﭘەڵەﯾەﻛــﯽ رەش ﺑەﻧێﻮﭼەواﻧﯽ ﺑﯿﺖ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺖ ھەﺑێﺖ ﭘﺎرﺗەﻛەﯾﺎﻧەوە و ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﭘڕ و دەﯾــﺎن ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﺧــﯚی ﻟە ﺷــەرﻣەزارﯾﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﭘﺎرﺗەﻛــەت ھەﺑێــﺖ ،ﺑﭽﯿــﺖ دەﻛﺎت .ﻛەواﺗە ،ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺋێﺮان ﺳــەرﭼﯚﭘﯽ ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛە ﺑﮕﺮﯾﺖ. ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛە ﺑەﭼەﻧﺪ ﻗﺎﺗﯽ ﺋەوەﯾە ،دەرووﻧﻨﺎﺳــﯽ دەڵێ ﺋەوەی زۆر ﭘەﻛەﻛەی ﻛﺮدووەﺗە ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﭘێﺪەﻛەﻧــێ ،ﻛێﺸــەی ﻗﻮوڵﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد و ﭘەﻛەﻛــەی ھەﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ژﯾﻨﮕەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ
ھەﻧــﺪێ ﺟﺎر ﻣﺮۆڤ ﻟــە ﻧێﻮان ﻓﺸــﺎری دوو دژە ھەﺳــﺖ ،ﯾﺎ دوو ھێــﺰ و ﭘﺎڵﻨەری دژﺑەﯾەﻛﺪا ﮔﯿﺮ دەﺧﻮات ،ﻟەﻻﯾەك ﭘﺎڵﻨەری وﯾﮋداﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﻧە ﻛــە داوای ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ و ﺳﯿﻨەﺳــﺎﻓﯽ و ﺳــﯚز و ﺑەزەﯾــﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﺖ ﻟــێ دەﻛﺎت ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﭘﺎڵﻨــەری ﺗــﺮس ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻧەﺗــەوە و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧەﻛەت ،ﻛە ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺑەرەو دەﻣﺎرﮔﯿﺮی و ﺑــێ ﺑﺎﻛﺒﻮوﻧــﺖ دەﺑــﺎت ﻟە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜــﯽ ﻧەھﺎﻣەﺗﯿــﯽ ﻟێﻘەوﻣﺎو و ھەﺗﻮوی دەﺳــﺖ ﺳﺘەم و ﺷەڕ و ﺗﺮس و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن ﻛە ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺗﯚ ھێﻨﺎوە. ﻛﻮرد ﻧەھﺎﻣەﺗــﯽ و دەرﺑەدەری و ﺋﺎوارەﯾــﯽ زۆر ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﺑﯚﯾە رەﻧﮕە ﻟە ھەﻣــﻮوﻻ زﯾﺎﺗﺮ دەرك ﺑە ﻧﺎﺳﯚرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎوارە و ﺑــێ ﻣﺎڵ و ﺣﺎڵ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد وﺗەﻧﯽ ﻛەس ﻟە ﻛﻮﻟێﺮەی ﮔەرم راﻧﺎﻛﺎت ،ﻛەس ﻟەﺧﯚﺷﯿﺪا ﺷﺎر و ﻧﺎوﭼە و ﻣەﻣﻠەﻛەت و ﻣﺎڵ و ﺣــﺎڵ و ژﯾﺎﻧﯽ ﺳــەروەراﻧەی ﺧﯚی ﺑەﺟــێ ﻧﺎھێڵێ و ﺑﭽێ ﻟە وﺗێﻜﯽ ﻏەرﯾﺒﯽ ،زﻣﺎن و ﺧﺎك و داﺑﻮﻧەرﯾﺖ و ھەﺳﺖ ﺟﯿﺎواز و ﺑﮕﺮە ﺗﺎ رادەﯾەك ﻧەﯾﺎر و دژﯾﺶ، ﺑــە ﺋﺎوارەﯾــﯽ و ﻻرەﻣﻠﯽ ﺑﮋی. ﻣﺮۆڤ ﺋەﮔــەر ﺑەﺧﺎوﺧێﺰاﻧەوە ھەﻓﺘەﯾەك ﺑەﻧﺎﭼــﺎری ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﺘﺮﯾﻦ ﻛەﺳﯽ ﺑێ، وەك ﺑﺮا ﯾﺎن ﺧﻮﺷﻜﯽ ،ھەﺳﺖ ﺑە ﻏەرﯾﺒﯽ و زەﺑﻮوﻧﯽ و ﺳﻮوﻛﺒﻮون دەﻛﺎت ،چ ﺟــﺎی ﺋــەوەی ﻟــە ﻣﺎڵێﻜﯽ ﻏەرﯾــﺐ ﺑێ ،ﺑﮕﺮە ﻟەوە ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﻟە ﻣﺎڵێﻚ ﺑــێ ﺑەڕووﻧﯽ
ھەﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ﺳــﺎﺣێﺐ ﻣﺎڵ ﺧﯚﺷﯽ ﻟە ﭼﺎرەی ﻧﺎﯾەت. ﻣﻦ ﻛە ﺑﯿﺮ ﻟە ﺣﺎڵﯽ ﺋەو ﺧەڵﻜە ﻋەرەﺑە دەﻛەﻣەوە ﻛە ﻟە ﺗﺮﺳﯽ زەﺑــﺮ و زەﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾﻔــﯽ و ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﺷەڕێﻜﯽ ﻋەﺑەﺳﯽ ﻧێﻮان ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﻨﺎوە ،ﻟە ﻧﺎﺧەوە ھەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎزار دەﻛەم و دەﭘﺮﺳﻢ ﻣﻨﺪاڵێﻚ، ﭘﯿﺮەژﻧێﻚ ،ﭘﯿﺮەﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﺗﺎواﻧﯽ ﭼﯿﯿە ﺑەو ﺗەﻣەﻧە ﻟە ﻣــﺎڵ و ﺣﺎڵــﯽ ھەڵﺒﻜەﻧێ و ﺋﺎوارەی وﺗێﻜﯽ ﻏەرﺑﯽ ﺑﺒێ و ﺧﻮاﺧﻮاﯾﺸــﯽ ﺑێ ﺟێﯽ ﺑێﺘەوە. وادەزاﻧﻢ ﺋەﻣە ھەﺳــﺘﯽ ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ وﯾﮋدان زﯾﻨﺪووﯾﺸە. ﺑەم ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻛە ﺑﯿﺮ ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺋەو دۆﺧە و دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ﻟێﺸــﺎوە ﮔەورەﯾەی ﺋﺎوارەی ﻋەرەب ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﻣەوە ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك رێﮋەﯾﺎن ﻟە % 10ی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﭙەڕ ﻛﺮدووە ،ﺧەرﯾﻜە ھەﺳﺘﯽ ﻟەﺳەر ﺧﯚﻛﺮدﻧەوە و ﺧەﻣﺨﯚری ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪەی وﺗەﻛەم ﺑەﺳــەر ھەﺳﺘە ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯿە ﺑێ ﻗەﯾﺪ و ﺷەرﺗەﻛەﻣﺪا زاڵ دەﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﺳﺖ دەﻛەم ﺋەﮔەر ﺋێﺴﺘەﯾﺶ دۆﺧەﻛــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە و ھﯿــﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا دەﺑێﺘە ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺟەوھەری و ﯾەﺧەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮێ، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺋﺎﺷﻜﺮا ھەﺳﺖ ﺑە ﺑێﺰاری و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺧەڵﻚ دەﻛﺮێ ﻟەو ﺣــﺰوورە ﮔەورەﯾــەی ﺋەو ﺋﺎواراﻧە ،رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺑەﺳــەر
وێﻨەی ﺷﺎر و ﺷەﻗﺎم و ﻛﯚن و ﺑﺎزاڕ و ﭘﺎرك و ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛــﺮدووە ،ﻛە دەﺷــێ ھەﻣﺎن ھەﺳــﺘﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ ﻟە ﻧﺎو ﺋەواﻧﯿﺸﺪا ﺑەراﻣﺒەر ﺋێﻤە ھەﺑێ و ھﯿﭻ دوور ﻧﯿﯿە ﺑەھﯚی ﭘێﻜﺪا ھەڵﭙﮋاﻧــﯽ دوو ﻣێﺮدﻣﻨــﺪاڵ ﻟەﻣﻼوﻟەوﻻ ﻓﯿﺘﻨەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﺳــەرھەڵﺒﺪات و ﺋﺎﯾﻨــﺪەی وﺗەﻛە ﺑــەرەو ﺋﺎﻗﺎرێﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎر ﺑﺒﺎت. ﺑەﭘێﯽ ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺷﺎﻛﺮ ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒــەران ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ،2015ژﻣــﺎرەی ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﻋەرەب ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 510ھــەزار ﻛەس .ﺋــەم ژﻣﺎرەﯾە ھﯽ ﺑەر ﻟە ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧﯽ دەﯾﺎن ھەزار ﻛەس ﻟــە ﺧەڵﻜﯽ روﻣﺎدﯾﯿــە ﺑەھﯚی ﺷەڕی ﻧێﻮان داﻋﺶ و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻛــە وەك دﯾﻨــﺪار زێﺒــﺎری ﺟێﮕــﺮی ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﯿﺪا ﻟە ﻟە 6-6-2015 ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟە 26-4ەوە 26 ھەزار ﺋﺎوارەی ﺋەﻧﺒﺎر و ﺷــﺎری روﻣﺎدی ﻟەڕێــﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ھەوﻟێــﺮەوە ﮔﻮێﺰراوﻧەﺗەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋــەم ژﻣﺎرەﯾــە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە، ﺋەﮔــەری دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻣﻮوﺳــڵﯿﺶ ﻧﺰﯾﻜــە و ﺑەﭘێــﯽ ﻟێﺪواﻧێﻜــﯽ ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻻدراوی ﻣﻮوﺳــڵ،
19
96
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺳە ﻧﮓ
96
ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ: ﺗێﻜە و ﭘڕﯾﻜە
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20
www.wishe.net
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ژﻣﺎرە ) ، (97ﭼﻮارﺷەم2015/ 6/ 10 ،
ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەردۆﻏﺎن دای ﻟە ﻧﺸێﻮی
ﺧەوﻧﯽ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ،ﺧەوﻧێﻜﯽ زڕە .ﮔەﻻﻧﯽ ژێﺮدەﺳﺘەی ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ھﯿﭽﯿﺎن ﺳﯚزێﻜﯽ ﺑﯚ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑﮕﺮە ھەزاران ﻛﺘێﺒﯽ دﯾﺮۆﻛﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺋەو ﺳەردەﻣەﯾﻠە ﻧﻮوﺳﯿﻮە .دەرﻛەوت رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﻏﺎﻧﯿﺶ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ وەﺷﺎوە ﻧﯿﯿە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەواﻧەی دەڵێﻦ ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎﯾە .ﻣﻦ ھەرﭼەﻧﺪە ﺷــﯿﻜەرەوە و ﭼﺎودێﺮ و ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻛﺎروﺑــﺎری ﺗﻮرﻛﯿە ﻧﯿﻢ وەك ﺋەو ﺳــەﺗﺎﻧەی ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا دەردەﻛەون ،ﺑەم ﺑە ﺗﯿﻼﯾﯿﯽ ﭼﺎو ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻟێﻤەوە دﯾﺎرە ﺋەردۆﻏﺎن ﺑەرەو دۆڕاﻧﺪﻧەوەی ﺳەرﻛەوﺗﻨەﯾﻠﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺧﯚی دەڕوات .ﺗﯚ ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ھﺎﺗﺒﯽ ﺑﯚ دەﺳــەت ،دەﺑێ رێﺰ ﻟە ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﮕﺮﯾﺖ .ﭘێﺶ ﺳێ ﺳــﺎڵ ،ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﭼﯚن ﮔەڕاﻧﯽ دەرەوەی وﺗــﯽ ﻟە ﺧﯚی ﺗێﻚ دا و ھﺎﺗەوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺟﻮێﻦ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳــەت ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەرێﻚ ﺑﺪات و ﺑڵێ ”ﺋێﻮە ﺋﺎژاوەﮔێڕ و ھﯿﭻ و ﭘﻮوچ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﻦ“ .ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ وﯾﺴﺘﺒﻮوﯾﺎن ﺑﺎﺧﭽەﯾەك ﻧەﻛﺮێﺘە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە. ﺑەر ﻟەوەش ،ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕەواﯾﺎﻧە دەﺳﺘﯽ ﺧﺴﺘﺒﻮوە ﻧﺎو ﻛێﺸەی ﻓەڵەﺳﺘﯿﻨەوە .ﺳــەرﻛﺮدەﯾﻠﯽ ﻋەرەب ﺗەﻧﯿﺎ ﺷەرﻣەزارﯾﯿﺎن ﭼﻨﯿەوە ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻛێﺸــەی ﻓەڵەﺳﺘﯿﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎﭼﻨێﺘەوە .ﻓەرﻣــﻮو ،ﯾەك وﺗﯽ ﻋەرەب ﻧﯿﯿە ﺟﮕــە ﻟە دەوڵەﺗﯚﻛەی ﻗەﺗــەر و ھﯿﭻ ﻋەرەﺑێﻚ ﻧﯿﯿە ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻓﻠﻮول )ﺑەزﯾﻮ(ێﻜﯽ ﺋﯿﺨﻮان، ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑە ﺋەردۆﻏﺎﻧەوە ﺧﯚش ﻣﺎﺑێ .ﻣﻦ زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎوی ﺋەردۆﻏﺎن دەھێﻨﻢ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا و ﻛەم ﺑﻮوە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﺋﯿﺨﻮاﻧﯽ ﺗﻮرك ﯾــﺎن ﺋﺎﻛەﭘە ﺑﻜەم ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەردۆﻏﺎن وﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ و ھەوڵﯽ داوە و ﺳەرﯾﺶ ﻛەوﺗﻮوە ﻟەوەی ھەﻣﻮو ﭼﺘێــﻚ ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە .دوای ﺋەوەی دوو ﺧﻮل ﺳــەرۆﻛﯽ وەزﯾﺮان ﺑﻮو و ھەﻣﻮو دەﺳەﺗێﻜﯽ ﻟەﻻ ﺑﻮو ،ﺑﻮوە ﺳەرﻛﯚﻣﺎر و دەﯾەوێ ﮔﺸﺖ ﺋەو دەﺳــەﺗەﯾﻠەی ﻟەﻻی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﻦ وەرﯾﺎن ﮔﺮێﺘەوە و ﺑﯿﺎﻧﺒﺎﺗە ﻻی ﺧﯚی .ﺋەﻣە ﻟە ﮔﺎڵﺘە ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑەوﻻوە، ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە. راﭘەڕﯾﻨﯽ ﮔەﻟﯽ ﺳﻮورﯾە ،ﭘێﺸﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ھەﯾﺴﺎ .ﺳەرﯾﺶ ﻧەﻛەوﺗﺎﯾە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ،ﻧﺎوﭼەﻛەی وا ﺑە ھەزاران ﻛێﺸەی ﺑێ ﭼﺎرەﺳەرەوە ﻧەدەﺋﺎﻧﺪ. ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە ﺣەوﺗﻮوی ﯾەﻛەﻣەوە ،ﺋــەو راﭘەڕﯾﻨەی ﻛﺮدە ﻛﻠﻜەواﻧەی ﭘەﻧﺠــە و ﺳەرﺗﺎﺳــەری رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻛﺮدە داﻋﺸﺴــﺘﺎن. ﻟەﺑەرﺋەوەی ﮔەﻟﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﻟە ﺋﯿﺨﻮان ھەڵﮕەڕاﻧەوە و ﺑە ھەر ﺟﯚرێﻚ ﺑﻮو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛەﯾﺎن ھەڵﮕێڕاﯾەوە ،ﺋەردۆﻏﺎن ﻛەوﺗە ﺟﻨێﻮدان و دەﺳﺖ وەردان و ﻧﺎردﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘەﯾﻞ ﺑﯚ ﻟﯿﺒﯿەی ھﺎوﺳێﯿﺎن” .ﺳﻔﺮ ﻣەﺷﺎﻛﯿﻞ“ وەھﺎ ﻧﺎﯾەﺗە دی ،ﻛە ھەزاران ﻛێﺸە ﺑﯚ دەوروﺑەر ﺑﻨێﯿەوە .ﮔەﻟﯽ ﺗﻮرﻛﯿە ﮔەﻟێﻜﯽ ﻟەﺧﯚﺑﺎﯾــﯽ و ﮔﻮێ ﻧەدەرە ﺑە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﭼەی رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﮔەورەﺗﺮ دەﺑﯿﻨﻦ .ﮔەﻟێﻜﯽ ﻟە ﺳەرەﺧﯚ و ﮔﻮێ ﺑە دﻧﯿﺎدەر ﺑﻮواﯾە ،ﻟە ﺳــﯚﻧﮕەی ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﺋەردۆﻏﺎﻧەوە ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳــﻮورﯾەدا ،ﻧەك ﺳەﺗﯽ دە ﺑﮕﺮە ﺳــەﺗﯽ ﺑﯿﺴﺘﯽ دەﻧﮕﯽ ﻟەم ھەڵﺒﮋاردﻧەدا ﻟێ وەردەﮔﺮﺗەوە. ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿە ﮔەورﺗﺮە ﻟە ﻛێﺸــە .ﺑﻮوەﺗە ﺷــەرﻣەزاری. ﺷــەرﻣەزارﯾﯿەك ﺑە ﺗﻮێڵ و ھەﻧﯿەی ﻣێﮋووی ﺳەﺗەی ﺑﯿﺴﺖ و ﺑﯿﺴﺖ و ﯾەﻛەﻣــەوە .ﺋەردۆﻏﺎن ﺟﮕە ﻟە ﻟﻮورە ﻟﻮور ھﯿــﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﻧەﻧﺎوە ﺑە رووی ﭼﺎرەﺳەری ﺋەم ﻛێﺸــەﯾەدا .ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەم ﻣﺎوەﯾەدا رێﮕەی داوە ﻣەﻻی ﻣﺰﮔەوت ﺑــە ﻛﻮردی وﺗﺎر ﺑﺪات .ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑــﺰاوی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەی ﺗەﻧﯿﺎﯾﯿﺪاﯾە ،ﻛەﭼﯽ ﺋەو ﻛﻮردی ﺑﺎﺷــﻮوری ھێﻨﺎوەﺗە ﺳەر ھێڵ ﺑﯚ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ ﻟە ﺑﺎرەی ﻛێﺸــەی ﺑﺎﻛﻮرەوە .ﻛﻮرد ﮔﻮﺗەﻧﯽ ﮔﻮرﯾﺴﯽ درۆ ﻛﻮرﺗە .ﻟەم رۆژاﻧەدا ،رەش و ﺳــﭙﯽ ﺟــﻮدا دەﺑﻨەوە .ﺑﺎ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺋﺎﺧﯚ ھەوڵ دەدا ھەدەﭘە راﺑﻜێﺸــێﺘە ﻧﺎو دەﺳــەت و ﺋەﻣە ﺑﻜﺎﺗە دەرﭼە و دەﻟﯿﭭەی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﯾﺎن دەﺳــﺖ ﺑە ﺋەﻣڕۆ ﻧﺎ ﺳﺒەی دەﻛﺎﺗەوە ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا .ﻣﻦ ھﯿﭻ ﮔەﺷﺒﯿﻦ ﻧەﺑﻮوﻣە و ﮔەﺷﺒﯿﻦ ﻧﯿﻢ و ﻧﺎﺑﻢ ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ھەﻧﮕﺎو ﺑە رووی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەی ﻛﻮرددا ﺑﻨێ .ﺋەم ﭘﯿﺎوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﻮودێﻜﯽ ھەﯾﺒێ ﺋەوەﯾە ھێﻨﺪە ﻣﻠﮫﻮڕاﻧە و ﯾەك ﺳﺎﯾﺪاﻧە ﺳﯿﺎﺳەت ﻟێ دەﺧﻮڕێ ،دواﺟﺎر ﺧێﺮ ﺑﯚ ﻛﻮرد دەداﺗەوە. ﻟەم ﻣﺎوەﯾەدا زۆر ﺟﺎر ﮔﻮێﻢ ﻟە ﻛﻮردی ﺑﺎﺷــﻮور ﺑــﻮوە دەڵێﻦ ھەدەﭘە ﻟەﺳەر ﺣﺴــێﺒﯽ ﻧﺎوی ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﭼەپ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﯽ ﺗﻮرﻛﺪا ﯾەﻛﯽ ﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەﻣە ﻛﻮرﺗﺒﯿﻨﯿﯿە .ﻛﺎرێﻜﯽ ﭼﺎك و ژﯾﺮاﻧە ،ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮر ﻛﺮدﺑێﺘﯿﺎن ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــە ﻟەﮔەڵ ﭼەﭘﯽ ﺗﻮرﻛﺪا .ﺋەﻣە ﺗﺎﻛە رێﯿەﻛە ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺎﻧە .ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻧﺎوﭼەی ﻋەرەب و ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧەﺗﯿﺪا رێﯿەك ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺋﯿﺴﻼم ﺟﮕە ﻟە ﭼەﭘﺎﯾەﺗﯽ .ﺗﺎ ﺑﺰاوی ﭼەﭘﺎﻧە ﺳەرھەڵﻨەداﺗەوە ،ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻻﺟڵەو ھەر وا دەﺗەﻧێﺘەوە و وەك ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﮔەڕی و ﮔﻮﻟﯽ ﺑە ﻛەﻟەﺷﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑو دەﺑێﺘەوە. ﺑﺰاوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮر ،ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ رژداﻧەی ﺋﺎوێﺖ ﺑەوەی ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘێﻨﺎو ﻣﺎﻓﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿەوە ﮔﻮاﺳﺘﯿەوە ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺋﯿﺴﻼم .ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﻮە ،ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻟەﻣەدا ﺑە دەﺳﺖ دەھێﻨێ. ﻣﻦ ﺷــﯿﻜەرەوە و ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻛﺎروﺑﺎری ﺗﻮرﻛﯿە ﻧﯿﻢ و ﺗﻮرﻛﯿﺶ ﻧﺎزاﻧﻢ، زۆرﺑەی ﺟﺎر ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻻﺷە ﺋەردۆﻏﺎن دەﺧﻮێﻨﻤەوە .رۆژی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛە، ﺋەردۆﻏﺎن دەرﻧەﻛەوت زۆر ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑﻮوم .رەﻧﮕە ﺗﻮوﺷــﯽ ھﯿﺴﺘﯿﺮﯾﺎ ﺑﻮوﺑێ .ﺋەو ﻟە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ ﺑە دەﺳــﺘەوە ﮔﺮﺗﺒﻮو. ﻗﻮرﺋﺎن ﺑە دەﺳــﺘەوە ﮔﺮﺗﻦ ﺟﯚرێﻜە ﻟە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺧﻮاﯾەﺗﯽ و ﺑە ﻧﺎوی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧەوە دەﺳەت رەواﻧﺪن ﺑەﺳەر زەوﯾﺪا ،ﺑەم ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺋەو درۆ و دەﻟەﺳــەﯾەی ﺑە ﭘﺎش داﯾەوە .ﺋﯿﺘﺮ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەردۆﻏﺎن دای ﻟە ﻧﺸــێﻮی .ﺑەم ﻟێﮋﺑﻮوﻧەﯾەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەوﯾﺶ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿەدا ،ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻛەﻟەھﯽ ﺋەم ھﯚﻧﯿﻨەوە ﺳﺎﺧﺘەﭼﯿﯿەی ﺋﯿﺨﻮان ﺑەرەو ﺧﯚﺑەدەﺳﺘەوەدان ﺑە ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە و ﻛﺮاوە و ﻣﺮۆﭬﯿﯿﺎﻧەدا دەڕوات.
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
wishe@wishe.net
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
رۆﺷﻨﺎﯾﯿەك ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾە
11
ﻟە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷﺠﻮاﻧﯽ دەرﻣﺎن ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ
9 ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷﺠﻮاﻧﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،دەرﻣﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺗﯿﻨﺎت ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﻮاﻟێﻜﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯿﺶ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو دەرﻣﺎﻧە ﺳــﻨﻮوردار دەﻛەن. ھﺎوﻛﺎت ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ھﯚﺷــﺪاری ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەوە دەدات ﺋەﮔەر ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ وەرﻧەﮔﯿﺮێﺖ.
ﺋەو ﻣﻠﯿﺎردێﺮەی ﻟە ھەژارﯾﯿەوە ﭘێﮕەﯾﺸﺖ
10