ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﯾەﻛێﺘﯽ داﺑەش دەﻛﺎت ﺑەھــﯚی ﺳــەﺧﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻜﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەردوو ﺟێﮕﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮ و ژﻣﺎرەﯾــەك ﺳــەرﻛﺮدەی دﯾــﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ، ﻻرﯾﻨەﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻣﺎﻧــەوەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی رادەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺋەوەﯾﺶ ﺗﺮﺳﯽ ﻛەرﺗﺒﻮوﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە دڵﯽ ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ و ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎﯾﺶ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﺧﯚی ﻟە ﯾەﻛﺪەﻧﮓ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﺣﺰﺑەﻛە و ﺗﺮﺳــﯽ ﺗﺮازاﻧﯽ ھەﯾە.
داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﻧەوت 850ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﺑێﺖ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛــﺪا ﻟەﮔەڵ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺗەﻟەﻓﯚﻧەوە ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻣﺎﻧﮕﯽ ،7 ھەرێﻢ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە و ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﺑڕەﻛــەی ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﻣﺎﻧﮕــﯽ 4و 5ﺑێﺖ ،ﺋەوا داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗەﻛە 800ﺗﺎ 850ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﺑێﺖ
3
5
ھﯿﻮا ﻣﯿﺮزا ﺳﺎﺑﯿﺮ:
ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻟێﻜﺘﺮازان دەﻛﺮێﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
”وﺷە“ ﺋﯿﻤﺰای ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﺳەر ﮔﺮێﺒەﺳﺘە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
ﻟە 42ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوﺗﯽ 40ﯾﺎن ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮدووە
ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎڵﯽ ھێﺰ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎﺑەت ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﻟە ﺗﯚﻛﻤەﯾﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺘﯽ و ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻣەﺗﺮﺳﯽ و ﺗەﺣەدا دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧەوە. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 2
ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ:
دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺗێﻜﯽ ﺑﺪەﯾﻦ ﻋەﻟــﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺋەﻣﯿﺮی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨێﻜﯽ دۆﺳــﺘﺎﻧەدا ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛــﺮدووە ﺋەﮔەر ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــەم دۆﺧەدا ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﯾﺎن ﺑﺨﺎﺗە ﺳەر ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە 500ﻛەس ھەوﻟێﺮ ﺗێﻚ ﺑﺪەن .رۆﺷﻨﺒﯿﺮێﻚ ﺋەو ﺟﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەواﻧە ﺑە ﻧﺎﻟﯚﺟﯿﻜﯽ دەزاﻧێ و ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ زاﻧﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﺶ دەڵێ ”ﺋەﮔەر ﺑﺎﭘﯿﺮ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨەی ﻛﺮدﺑێ ،ﻣﺎﯾەی ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن ﻧﯿﯿە“ ،ﺑەم ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە رەت دەﻛﺎﺗەوە ﺑەوەی ﺋەﻣﯿﺮەﻛەﯾﺎن ”ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﻟەو ﭼەﺷﻨەی ﻧەﻛﺮدووە“. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 5
5ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ھەڵﻜﺸﺎوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە 7ﻣﺎﻧﮕﺪا 5ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە .ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿﺶ دﯾﺎردەی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﺑە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر دەزاﻧﻦ. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 8
ﻣﯚڵەﻛﺎن داھﺎﺗﯿﺎن زۆرە و ﺑﺎج ﻧﺎدەن
ھەرﭼەﻧﺪ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ،ﻣﺎوە ﻣﺎوە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ،ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﺋﺎﮔەداری ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿە، ﺑەم ”وﺷــە“ ﻟەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧەدا ﻛە ﺗێﻜڕای ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪووە ،دەری دەﺧﺎت ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی ﺗێﻜڕای ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون.
14
2 18
ﺋەﻛﺮەم ﺳﺎڵﺢ
ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە ﭘﺎی ﭼﯽ؟
ژﻣﺎرەی ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﭼﺎوەڕووی ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﻧﯿﯿە
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻧەوﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﺗﺎﻧﻜەری ﯾەﻛێﺘﯽ
ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھێﻤﻦ ﻟە ﺧەﻓەﺗﺎن ﻣﺮد
ﻣﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﺟﻤــەی دێﺖ ،ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە رێﮕەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاون و ھﯿﭻ ﺑﺎﺟێﻚ ﻧﺎدەن .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــێﻚ ﭘێﯽ واﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺑﻮو ﺑﺎج ﻟەواﻧە ﻧەﺳﺘێﻨێ ﻛە ﺳﻮود ﺑە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ دەﮔەﯾەﻧﻦ، ﻧەك ﺋەواﻧەی ﺑﻮوﻧەﺗە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣﯽ دەرەﻛﯽ. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 12
راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 13
17
ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷەﻗﺎم ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿﯿە ﺑێﻜﺎرەﻛﺎن ھەﯾە
6
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن روو ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ زێڕ دەﻛەن
13
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ھﯿﻮا ﻣﯿﺮزا ﺳــﺎﺑﯿﺮ :ﺑەداﺧەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﺮﻓﺖ و ﻛێﺸەی ﺗﺮﺳــﻨﺎك رووی ﺗێ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺷەڕی داﻋﺸەوە ﺑﯿﮕﺮە ﺗﺎ ﺗەﻧﮕﮋە و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛەﻣﯿﯽ ﺑﻮدﺟە و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺑێﻜﺎری و ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻓﯿﺪراڵ ،ﻟە ھەﻣﻮوی ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﺘﺮ ﺋەم دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ﺗەﺑﺎﯾﯽ و ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﯾەك ھەڵﻮێﺴﺘﯿﯿەﯾە ﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧەوە ﺑﯚی دروﺳﺖ ﺑﻮوە
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ھﯿﻮا ﻣﯿﺮزا ﺳﺎﺑﯿﺮ:
ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە ﭘﺎی ﭼﯽ؟ ﺋەﻛﺮەم ﺳﺎڵﺢ ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻟە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋەم ھەرێﻤەی ﻟەﻣــەڕ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﯿﺮ دەﻛەﻣەوە ،ﺗێ ﻧﺎﮔەم ﺋەم ﺧەڵﻜە ﺑﯚ ﺑەرﺑﻮوﻧەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ و ﺑەردەوام ﺧەرﯾﻜﯽ ﺧﯚﺧﻮاردن و ﯾەﻛﺘﺮ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋەﻣە دەﻛەن و ﺑﯚ ﻛێﯽ دەﻛەن و ﺳــﻮودی ﭼﯿﯿە؟ .ﺋﺎﯾﺎ ﻟەم دﻧﯿﺎﯾەدا ﻣﯿﻠﻠــەت ھەﯾە ھێﻨﺪەی ﻛــﻮرد ﺑە ﺑﺎی دوژﻣﻨــﺪا ھەڵﺒﺪا و ﺧەرﯾﻜﯽ ﺧﯚ ﻧﺎﺷﯿﺮﻧﻜﺮدن و ﺟﯿﺎوازی و ﯾەﻛﺘﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدن ﺑێﺖ؟ ،ﻟە ھەﻣﻮوی ﺳــەﯾﺮﺗﺮ زۆرﯾﻨەی ﺋــەم ﻣﯿﻠﻠەﺗە ﺑﻮوە ﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺷــﺮۆﭬەی رووداوەﻛﺎن دەﻛﺎت ،ھەر ﺑەوەﺷەوە ﻧەوەﺳــﺘﺎوە و دەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺑﺎﺑەﺗﯽ وا دەﺑەن ،ﻟەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺋەواﻧەی ﻛە ﻟەرووی زاﻧﺴﺘﯿﯿەوە ﻟێﯽ ﺷﺎرەزان ﯾﺎن ﺋەزﻣﻮوﻧﯿﺎن ﺗێﯿﺪا ھەﯾــە ،رەﻧﮕە ﻟە ھەﻧﺪێ ﺑﻮاردا ﻟە ﭘەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ ﺗێﻨەﭘەڕن. ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧﯿﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﻧــەوت و وزە، دەﺳﺘﻮور و ﯾﺎﺳــﺎ ،ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎ ،ﻟەم وﺗەی ﺋێﻤــەدا ﺑﻮوﻧەﺗە ﭘەﻧﺪ ،ﺋەوەﻧﺪە ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﻟــێ ﭘەﯾﺪا ﺑﻮوە. ھەﻧﺪێــﻚ ﻛەس ﻛە دوو ﻛﺘێﺐ دەﺧﻮێﻨﻨــەوە ،ﭘەﻟەﯾﺎﻧە ﭼﯚن ﻟەﺳەر ﺷﺎﺷــەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن دەرﺑﻜەون ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻛە ﺑڕﯾﺎری داوە ﺷﺎﺷــەﯾﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەﻻﯾەوە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﻟەو ﭘﺮﺳەی ﻗﺴەی ﻟەﺳــەر دەﻛﺮێ دەزاﻧێ ﯾﺎﺧــﯚ ﻧﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﺟــﺎر دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻣﯿﻮاﻧەﻛە ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﻧﯿﯿە و ھەوڵ دەدات ﻛەﺷﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛە ﺗێﻚ ﺑﺪات ،ﺗﺎ ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﻗﺴەﻛەر و ﺷﺎرەزا و ﺋﺎزا وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﻗﺎڵە ﻗﺎڵەﯾﺸــەوە ﺧەڵﻚ ﻓﺮﯾﻮ ﺑﺪات ﺑەوەی ﻗﺴەی ھەﯾە ،ﺑەم رێﮕەی ﭘێ ﻧﺎدەن ﺑﯿﻜﺎت. ﻟــەوە ﺧﺮاﭘﺘــﺮ ﺋەوەﯾە ﺋــەم ﭘەﺗﺎﯾە ﻧەك ﺗﺎك ،ﺋــەم ﭘەﺗﺎﯾە ﻧــەك ﺗﺎك، ﺑﮕــﺮە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑﮕــﺮە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ھــەر ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ھــەر ﻛەﻧــﺎڵ و ﺳــﺎﯾﺘێﻚ ﻛەﻧــﺎڵ و ﺳــﺎﯾﺘێﻚ ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛەﯾــﺖ، ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛەﯾــﺖ ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋــﺎرەزووی ﺑەﭘێــﯽ ﺋــﺎرەزووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺷــﺎراوە ﻟێﻜﺪاﻧــەوە ﺑﯚ ﺷــﺎراوە ﻟێﻜﺪاﻧەوە ﺑﯚ رووداوەﻛﺎن دەﻛﺎت، ﺑﮕﺮە ﺑە دوای ﻧەﯾﺎرێﻜﺪا رووداوەﻛﺎن دەﻛﺎت دەﮔــەڕێ ﻗﺴــە ﺑــە ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردی ﯾﺎﺧﯚ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎت و ﺑە ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە ﺑﯚی ﺑو ﺑﻜەﻧەوە .ﯾــﺎن زۆرﺟﺎر ﺧﯚﯾﺎن ﺑەدواﯾــﺪا دەﮔەڕێﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷﺎﺑﺎش وەرﺑﮕﺮن .ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﺋەم ﺟﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺋەﮔەر ﺑەﺧﯚداﭼﻮوﻧەوەی ﺗﯿﺪا ﻧەﻛﺮێ ،ﻛﻮرد ﺑەرەو ﻛﺎرەﺳــﺎت دەﺑﺎت .ﺟﺎ ﺋــەوﻛﺎت ﺋەواﻧەی ﺋﺎﮔﺮی ﻓﯿﺘﻨــە ﺧﯚش دەﻛەن، ﻛﻮرد ﮔﻮﺗەﻧﯽ ﺋەو )ﻗﺴــە زﻟﯽ ﺑێ ھﻮﻧەر(اﻧە ھەرﯾەك ﺑﯚ وﺗێﻚ را دەﻛەن و دەﺑێﺖ ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ھەژار ﺑﺎﺟﯽ ﺋەو ھەﻟﭙەرﺳﺖ و ﺑﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﺎﻧە ﺑﺪات ،ﺑﯚﯾە ﺋەرﻛﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻧەﻛەوﻧە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﺧەڵﻜﺎﻧە و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗەﺳﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺑە دﯾﺪﯾﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﺑﻜەن و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯿﺎن ﺑە ھﻮﺷــﯿﺎرﯾﯿەوە ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی دەﮔﻮزەرێ ،ﺟﮕە ﻟە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻛەس ﺳﻮودی ﻟﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨێ .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟەم رەوﺷە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﺋﺎراﻣﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻟێ ﺳــەﻧﺪراوەﺗەوە و ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺗێﻚ ﭼﻮوە و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﺷــێﻮاوە ،ھەرﻛﺎت ﺳەﯾﺮی ﺗﯽ ﭬﯽ دەﻛەن، ھەﺳﺖ ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﺷەڕ و ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەﻛەن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دۆﺧەﻛە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗێﻨەﭘەڕﯾﻮە، ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚ ﺋەم ھەﻣﻮو ﮔﺮژﯾﯿە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﺋﺎراﺳﺘە دەﻛﺮێﺖ؟. ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﻟە ﭘێﻨﺎو ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺷﺎﯾﺎن و ﺋﺎرام ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﺶ ﺧەڵﻚ ﺑەرەو ژﯾﺎن ھﺎن ﺑﺪات ﻧەك ﮔﺮژی ،ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﺧەڵﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﻟــێ وەردەﮔﺮێﺘەوە و ﺳــەﯾﺮﯾﺎن ﻧﺎﻛﺎت ،وەك ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﺑە ﺗەﻣەﻧــەی ﻟەم ﻣﺎوەﯾەدا ﺑەھــﯚی ﻛﺎرێﻜەوە ﺑﯿﻨﯿــﻢ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛەی ﻟەﺳــەر ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ھﯿﻨﺪی داﻧﺎﺑﻮو ،ﺑﯚم ﺑﻮو ﺑە ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋﺎﺧﯚ ھﯿﻨﺪی دەزاﻧێ ﯾﺎن ﺑﯚ دەﺑێ ﻛﻮرد ﺳــەﯾﺮی ﻛەﻧﺎڵﯽ ھﯿﻨــﺪی ﺑﻜﺎت؟ ﭘێﻢ ﮔﻮت ﻟە ھﯿﻨــﺪی ﺗێ دەﮔەﯾﺖ؟ ﮔﻮﺗﯽ ﻧﺎ ،ﺑەم ﺑێــﺰار ﺑﻮوم ﻟە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻛﻮردی ،ﭼﻮﻧﻜە ھەرﻛﺎت ﺳەﯾﺮی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ ﻛﻮردی دەﻛەم، ﺑێ ھﯿﻮا دەﺑﻢ ،ھەر ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺳەﯾﺮ دەﻛەم ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ و ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿە ،ﺋەوﯾﺶ ﺟﮕە ﻟە ﺧەم ھﯿﭽﯽ ﺗــﺮی ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻣﻨﯽ ھﺎووﺗــﯽ ،ﺑﯚﯾە ھﯿﻨﺪﯾﯿەﻛە ﺑەﻻﻣەوە ﺑﺎﺷﺘﺮە.
ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻟێﻜﺘﺮازان دەﻛﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎڵــﯽ ھێﺰ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎﺑــەت ﺑــﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﻟــە ﺗﯚﻛﻤەﯾــﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺘﯽ و ﯾەﻛڕﯾــﺰی ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﺗەﺣــەدا دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧەوە.
ھﯿﻮا ﻣﯿﺮزا ﺳﺎﺑﯿﺮ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ،ﺟێﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧە ﺑﯚ ھەﻣﻮو دڵﺴﯚزێﻜﯽ ﺋەم ھەرێﻤە ﻛە ﺋــەم ﺑﺎرودۆﺧــەی ھەرێﻢ ﯾەﻛڕﯾــﺰی و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺘﯽ دەﺧﻮازێــﺖ ،ﻧەك ﺟﯿــﺎوازی و ﺧﯚﺳــەرﻗﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑە ھەﻧﺪێ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺗــﺮەوە ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ﺳــﺎﺗﯽ ﺋەوەﻣﺎن ﻧﯿﯿە .دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﺋەﮔەر ﺳــﺎزان و ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻟێﻜﺘﺮازان دەﻛﺮێﺖ“. ﺋێــﻮە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەم دۆﺧــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێــﯽ ﻛەوﺗﻮوە ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺑەداﺧەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﮔﺮﻓﺖ و ﻛێﺸــەی ﺗﺮﺳــﻨﺎك رووی ﺗێ ﻛــﺮدووە، ﻟە ﺷــەڕی داﻋﺸــەوە ﺑﯿﮕﺮە ﺗﺎ ﺗەﻧﮕﮋە و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛەﻣﯿﯽ ﺑﻮدﺟە و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺑێﻜﺎری و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻓﯿــﺪراڵ ،ﻟە ھەﻣﻮوی ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﺘﺮ ﺋەم دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺗەﺑﺎﯾــﯽ و ﯾەﻛڕﯾــﺰی و ﯾــەك ھەڵﻮێﺴــﺘﯿﯿەﯾە ﻛە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧەوە ﺑــﯚی دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺧەرﯾﻜە ﺋەم دەﺳﻜەوﺗە ﺑەھــﯚی ﺟﯿــﺎوازی ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﺎﺑەﺗﯽ دەﺳــﺘﻮور و ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ و وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﻟە دەﺳــﺘﯽ دەدات ،ﺑــە ﺑــﺎوەڕی ﺋێﻤــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎڵــﯽ ھێﺰﻣﺎن و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎﺑەت ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﻟە ﺗﯚﻛﻤەﯾﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺘﯽ و ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ھەڕەﺷە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧەوە. ﭘێﺘــﺎن واﯾــە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــەن ﻛﺎﺗێــﻚ ﺷــەڕ ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﺑەردەواﻣە و ﻟێﺮە ﺧەرﯾﻜﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯿﻦ؟
ﺋەوە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜە روو ﻟە ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت و ﺟێﯽ ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧﯿﺸە ﺑﯚ ھەﻣﻮو دڵﺴــﯚزێﻜﯽ ﺋــەم ھەرێﻤە ﻛە ﺋــەم ﺑﺎرودۆﺧــەی ھەرێﻢ ﻛە ﯾەﻛڕێــﺰی و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺘﯽ
و ﺧﯚﺧەرﯾﻜﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﺑــە ﯾەﻛﺘــﺮ و ﻟــە ﺧەﻣﺎﺑﻮوﻧــﯽ ھەﻧــﺪێ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑﯽ و دەﺳﺘﺨﺴــﺘﻨﯽ ھەﻧــﺪێ رای ﺟەﻣــﺎوەری و ﺣﺰﺑــﯽ ،وا دەﺑﯿﻨــﻢ ﺋەو دروﺷــﻤﺎﻧە و ﺋەو
ﺋێﻤە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷەﺷﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﻤﺎن دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘﻮورە ﺑــﯚ ھەرێﻢ و ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە ﻟە رێﮕەی ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە دەﺧﻮازێــﺖ ،ﻧەك ﺟﯿــﺎوازی و ﺧﯚﺳــەرﻗﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑە ھەﻧﺪێ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺳﺎﺗﯽ ﺋەوەﻣــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ واﯾە ﺋەوﻟەوﯾەﺗــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛەﻣــﺎن رەﭼﺎو ﺑﻜەﯾــﻦ و ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ واز ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧــﯚی و ﺣﺰﺑﯽ ﺑێﻨێــﺖ ﻟەﺑەر ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔﺸﺘﯽ. ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑﯿﺮ ﻟە دەوڵەت ﺑﻜەﻧەوە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧێﺮا ﺑﻜﺮێ ،ھﯚی ﭼﯿﯿە ﭘﺮﺳﯽ ﺗﺮ دەھێﻨﺮێﺘە ﭘێﺸــەوە و ﭘﺮﺳە ﮔﺮﻧﮕــە ﻧەﺗەوەﯾﯿــەﻛﺎن دوا دەﺧﺮێﺖ؟ ﺑــەم ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺷــێﻮاز و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــەی ﻻﯾــەن و ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾــﺎن ﺑﯚ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ھﺎوﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﻧێﻮدەڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن
دەﺳﺘﻮور ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺋێﺴــﺘە و داھﺎﺗــﻮوی ھەرێﻢ و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛﯚﻛــﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەوە، ﻟەﺑەرﺋەوە ﮔەﺷﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑەوەی ھەرێﻢ ﺑﺒێﺘە ﺧﺎوەن دەﺳﺘﻮوری ﺧﯚی
داواﯾﺎﻧە ﻧﺎﮔەﻧــە ﺋەﻧﺠﺎم و زﯾﺎﺗﺮ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ﺑەردەم ﺟەﻣﺎوەردا ﺷەرﻣەزاری دەﻛەن و ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە دەﺳﺖ دەدەن. ﭘێﺘــﺎن واﯾــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻟــێ ﺑﻜەوێﺘــەوە و ﭘﺮﺳــﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت؟ ﺋێﻤــە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟــە دوای 23/6/2015 دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾەﻛﻤﺎن ﺧﺴﺘە روو و ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮد ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳــﺎزداﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘێﻨــﺞ ﻗﯚڵﯽ و ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺳﺎزاﻧێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤﺮاﻧﯽ ﻟە ھەرێﻢ و وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ ،ﺋێﺴــﺘە داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﺳــﺎزداﻧﯽ ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوەوەﯾــە دەﻛەﯾــﻦ و ھەوڵەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑەردەواﻣــە ،ﺋەﮔەر ﺳــﺎزان و ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻟێﻜﺘﺮازان دەﻛﺮێﺖ. ﺋێــﻮە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺟﯿﺎ ﻟەو ﭼەﻣﻜﯽ ﺳــﺎزاﻧەی ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن داوای دەﻛەن ،ﭘێﺘﺎن واﯾە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﯚ ﺋــەم دۆﺧە ﭼﯿﯿە رووﻧــﯽ ﺑﻜەﯾﺘــەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ﯾﺎن
ﻧﺎ؟ ﺋەﮔەر ﻧەﻣێﻨێ ﭼﺎرەﺳــەری ﺗﺮ ﭼﯿﯿە؟ ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە ھەﻣﻮو ﻛێﺸە و ﮔﺮﻓﺘێﻚ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭼﺎرەﺳەری ﺑــﯚ ﺑﺪۆزرێﺘــەوە و ﺗێﯿــﺪا ﻟە رێﮕــەی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﮕەﯾﻨە ﺳﺎزان ﺋەﮔەر ﺋﯿﺮادە و ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﺎزان ھەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە زۆر ﮔﺮﻧﮕە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن رەﭼﺎوی ھەﺳﺘﯿﺎری ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﻏەی ھەرێﻢ و ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ورد ﺑﯚ ﺋەوﻟەوﯾﺎﺗﯽ ﺋێﺴﺘەی ھەرێﻢ و ﻛێﺸە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. دەﻛــﺮێ ﺋــەو رێﮕەﭼﺎراﻧە ﺑﺨەﻧە روو ﺑﯚ رای ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛە ﭼﺎرەﺳــەرەﻛە ﭼﯚﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی وەك ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەك ﺑﻜەوێﺘە ﻧێﻮان ھەردوو ﺋﺎراﺳﺘەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﯾﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﮔەﻟــەوە ﻛــە دوو ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳەرﺳەﺧﺘﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و ﭼﺎرەﺳەر دﯾﺎر ﻧﯿﯿە؟
ﺑڕﯾــﺎری دا ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﺒێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەر ﭼﯚﻧێﻚ ﺑێ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەی ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﺑێﺘە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو دﯾﺪار و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ھەوڵﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑە ﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺖ؟ ﺋێﻤــە ﻟــە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺑــەو دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿە ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺋەرﻛﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھەڵﺴــﺎﯾﻦ و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑەردەواﻣﯿــﻦ ﺑــﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨــﺞ ﻗﯚڵــﯽ ﺑــەو ھﯿﻮاﯾەی ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑێﺘەﺑەر و ﺳــﺎزان ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ و ھەرێــﻢ ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە و ﻛێﺸــﺎﻧە رزﮔﺎر ﺑﻜەﯾﻦ. دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘە رەﺷﻨﻮوﺳــێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ دەﺳﺘﻮور ﺑــﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻨﻮوﺳــﺮێﺘەوە ﺑــەو ﭘێﯿــەی
ﺋێﻤە ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑەو دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿە ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺋەرﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھەڵﺴﺎﯾﻦ و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑەردەواﻣﯿﻦ ﺑــﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨﺞ ﻗﯚڵﯽ ﺑەو ھﯿﻮاﯾەی ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑێﺘەﺑەر ﺋێﻤــە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷەﺷﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﻤﺎن دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﻮورە ﺑﯚ ھەرێﻢ و ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە ﻟە رێﮕەی ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ،ﻟەم رواﻧﮕەوە وا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھەﻣﻮو ﺑﯚﭼﻮون و راﻛﺎن ﺟێﮕەی ﻗﺴە ﻟەﺳــەرﻛﺮدن و ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەرێﻨﯿﻦ ،ﺑە ﺷــێﻮەﯾەك ﺑەرژەوەﻧﺪی ھەرێﻢ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺑێﺖ و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺑێﺖ. ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ
ﺑــەردەوام ﮔﺮﻓﺘــﯽ دەﻛەوێﺘە رێ ،ﭘێﺘــﺎن واﯾــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا رەﺷﻨﻮوﺳەﻛە ﺑﻨﻮوﺳﺮێﺘەوە؟ دەﺳــﺘﻮور ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺋێﺴــﺘە و داھﺎﺗﻮوی ھەرێﻢ و ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﮔەﺷــﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑــەوەی ھەرێــﻢ ﺑﺒێﺘە ﺧﺎوەن دەﺳﺘﻮوری ﺧﯚی و ﻟێﮋﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە داﻧﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﻮور ﺑە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
داھﺎﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت 850ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﺑێﺖ ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ:
ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﭘﭽڕێﻨﯿﻦ وﺷە /ﺑﺎز ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺗەﻟەﻓﯚﻧەوە ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻣﺎﻧﮕﯽ ،7ھەرێﻢ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە و ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﺑڕەﻛەی ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﻣﺎﻧﮕﯽ 4و 5ﺑێﺖ ،ﺋەوا داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗەﻛە 800ﺗﺎ 850ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﺑێﺖ ،ھﺎوﻛﺎت ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻚ دەﻛﺎت ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎردﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ھەرێﻢ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا و ﺑەﻏﺪاﯾﺶ ﻧەك ھەر ﺑەﭘێﺸێﻠﻜﺎری رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﭘێﺸێﻠﻜﺎری ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی 2015ی ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛﺎت، ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺸــﺎﻧەوەی ﻛﻮردﯾﺶ ﻟە ﺑەﻏﺪا دوای ﻧەﻧﺎردﻧﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻧﺎوﺑﺮاو دەڵێ ،ﺋێﻤە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﭘﭽڕێﻨﯿﻦ و ﻟە رووی دەﺳﺘﻮوری و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿەوە ﺳەر ﺑە ﻋێﺮاﻗﯿﻦ. ﭼﻮوﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﻣﺎوەﯾەﻛە دەﻧﮕﯚی ﭼﻮوﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ھەرێــﻢ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑــو ﺑﻮوەﺗەوە ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ دووﺑﺎرە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﻛﺮدﻧــەوە ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏــﺪا ،ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوت و ﻧﺎردﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ،ﺑەم ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێ ،ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ھەرێﻢ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺋەو دۆﺧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺋﺎراداﯾە ھەﺑێﺖ، ﺟﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﺑێ ﯾﺎن ﻟێﻚ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﯾﺎن ھەر ﺷێﻮەﯾەك
ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دزەﯾــﯽ دەڵــێ ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ 7ﺗەﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿﯚوە ھەوﻟێﺮ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻧەوت ھەﻧــﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫــﺎن دەﻛﺎت، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەﯾــﺶ دەﻛﺎت ،دوای رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﯾەك و دوو و ﺳێ ،ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێــﻢ ﺗﻮاﻧﺎی ھەﻧــﺎردەی ﺋەو ﺑڕەی ﻧەﺑﻮو ﻛە ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺟێﮕﯿﺮ ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮار و ﭘێﻨﺞ و ﺷەﺷــﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋەو ﺑڕەی ﻟە ﯾﺎﺳﺎ دﯾﺎری ﻛﺮاوە ،ﺑە زﯾﺎدەوەﯾﺶ رادەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳــﯚﻣﯚ ﻛﺮاوە ،ﻛەﭼــﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻢ ﺑەﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨەﻛە ﻛە ﻟە ﻧێﻮ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەﯾﺶ ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاوە،
ﻛﺎﺗﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻨەوەی ﭘﺎرەﻛە ﺑــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﺎﺗە ،ﺑەم ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﭘﺎرەﻛە دەﮔﺎﺗەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎوی ﻟێ دەﻧﺮێ ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺑێ ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﺑﺮاوە ﺑﻦ و ﻟە ﺳﻮودی ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﺑێﺖ.
ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا. ﻟەﺑﺎرەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧــەوت ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﮔەﯾﺸﺘﻨەوەی داھﺎﺗەﻛــەی ﺑــﯚ ھەرێﻤــﯽ
ﺷﺎﻧﺪی ھەرێﻢ ﻧﺎﭼێﺘە ﺑەﻏﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋەﻣە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە، ﻧەوت ﺑــە ﺗﺮاﻧﺰێﺖ ﺑــە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا دەڕوات و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛڕﯾــﺎری ﺋەو ﻧەوﺗە ﻧﯿﯿــە ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ دەﮔﺎﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟەوێ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛەی دەﻛﺮێ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑڕەﻛەی ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮێ و ﻟەﺳــەر ﺑڕ و ﺟﯚرەﻛەی و ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺋﯿﻤﺰای ﻟەﺳــەر دەﻛﺮێ و ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﻧەوﺗەﻛە ﺑــﺎر دەﻛﺮێ و دەڕوات ،ﭘﺎﺷــﺎن ﭘﺎرەﻛــەی رەواﻧەی ﺑﺎﻧﻜێــﻚ دەﻛﺮێ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻛﺎت ھەﯾــە ،ﺑــەم دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﻓﺮۆﺷﺘﻨەﻛە، داھﺎﺗەﻛــەی دەﮔەڕێﻨﺮێﺘــەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺮاوی ھەرێﻢ ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا ﺗەﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿــﯚ، ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەوﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە و رادەﺳﺘﯽ ﺳﯚﻣﯚی ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەرھەم و ﺑڕ و ﭘﺎرەﻛەی ﭼەﻧــﺪ دەﺑێ و ﻛەی دەﮔﺎﺗەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،راﺳﺘە ﺋێﻤە ﻟە 1/7/2015ەوە راﺳﺘەوﺧﯚ ﻧــەوت ھەﻧــﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫــﺎن دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەﮔــەر ﺑڕی ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﻣﺎﻧﮕەدا ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﺑڕی ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﺑێ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ 5و 6ی ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯿــﺶ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ھەﻣﺎن ﻧﺮخ ﺑێﺖ ،ﺋەوا ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داھﺎﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻧەوﺗﯽ ﻟــەو ﻣﺎﻧﮕەدا 800ﺗــﺎ 850ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر دەﺑێــﺖ ،ھەرﭼەﻧــﺪە رۆژ
دوای رۆژﯾﺶ ﺑڕی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ زﯾﺎد دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە رەﻧﮕــە ﻟەو ﺑڕەﯾــﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ، ﺑــەم ﻛﺎﺗﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻨەوەی ﺑە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە وەﻛﻮ ﺋﺎﻣﺎژەﻣﺎن ﭘێ دا ﺋەﻣــە ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە
ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێﻮە دەﻛﺎت ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮاوی ھەﯾە ﻛە ﻣﻮوﭼەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧە ،ﺋەﻣﯿﺶ ﺧﺸــﺘەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ و ﺑەﺳــەر دەزﮔەﻛﺎن داﺑــەش دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەی ﺗﺮﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮان وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎن و
ﻗﻮﺑــﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و رێﺒﺎز ﺣەﻣﻼن و ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯽ ﭘﺎرەی ﻧەوت دەﺟﻮوڵێﻨﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛﺎﺗــە ،ﺑەم ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﭘﺎرەﻛــە دەﮔﺎﺗەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺟﻮوڵە ﭘێﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،دوای ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ،ﭘﺎرەی ﻧەوﺗەﻛە ﻟە ﺑﺎﻧﻜێــﻚ دادەﻧﺮێﺖ، ﺋەو ﭘﺎرەﯾەﯾــﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺋﯿﻤﺰای ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و رێﺒــﺎز ﺣەﻣﻼن وەزﯾﺮی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯽ وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﻮوڵــەی ﭘــێ دەﻛﺮێــﺖ و دەﮔەڕێﻨﺮێﺘــەوە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دوای ﮔەﯾﺸﺘﻨەوەﺷﯽ ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ
ﺑەڵێﻨﺪەران رێﻚ دەﺧﺮێﺖ. ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻟــە رۆژی 2/12/2014ﺷــﺎﻧﺪی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە دواﺗﺮ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮا .دواﺗﺮﯾﺶ ﻧێﺮدراﯾە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی 2015ی ﻋێﺮاق ﺧﺎڵە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺟێﮕﯿــﺮ ﻛــﺮا ،ﻛە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎﺑەﻧــﺪ دەﻛﺎت رۆژاﻧە 300ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﻛێﻠﮕــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و 250ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳــﯚﻣﯚوە ھەﻧــﺎردە ﺑــﻜﺎت ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺑەﻏﺪا رێﮋەی 17 %ﺗەواوەﺗــﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﺑە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼﻮار و ﭘێﻨﺞ و ﺷەﺷﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑڕی ﺗەواوی ﻧەوت ﺑەﮔﻮێﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە رادەﺳﺘﯽ ﺳﯚﻣﯚ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺑەﻏﺪا ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻧەﻧﺎرد ،دەﺑﻮو ﻟە 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ،ﺑەﻏﺪا 6ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﺑﻨێﺮێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚی ﺋەو 6ﻣﺎﻧﮕەدا ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 800ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر رەواﻧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧەك ھەر ﭘێﺸێﻞ ﻛﺮاوە ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی 2015ش ﭘێﺸێﻞ ﻛﺮاوە.
3
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدات ،ﺑەﭘێﯽ ﺑڕی ﺧەﻣڵێﻨﺮاوی ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻛە ﻟە ﻧێﻮ ﯾﺎﺳــﺎی 2015ﺑە 119 ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺧەﻣڵێﻨﺮاوە ،ﺋەﮔەر % 17ی راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻨێﺮدرێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ و 200ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺑﮕﺎﺗە ھەوﻟێﺮ. ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەڵێ ،ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼﻮار و ﭘێﻨﺞ و ﺷەﺷــﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑڕی ﺗەواوی ﻧــەوت ﺑەﮔﻮێﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە رادەﺳــﺘﯽ ﺳﯚﻣﯚ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺑەﻏﺪا ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻧەﻧﺎرد ،دەﺑﻮو ﻟە 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ،ﺑەﻏﺪا 6ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ھەوﻟێــﺮ ﺑﻨێﺮێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚی ﺋــەو 6ﻣﺎﻧﮕەدا ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 800ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر رەواﻧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧەك ھەر ﭘێﺸــێﻞ ﻛﺮاوە ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏــﺪاوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی 2015ش ﭘێﺸێﻞ ﻛﺮاوە. ﻛﺸﺎﻧەوەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟەﺑﺎرەی ﻟێﺪواﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﺷــﯿﻌە ﻛــە داوای ﻛﺮدﺑــﻮو ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەﻏﺪا ﺟێ ﺑﮫێڵــﻦ و ﺑﮕەڕێﻨــەوە ھەوﻟێﺮ و ﺑەردەواﻣﯽ داوا و وﯾﺴﺘﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ داﻧﻮﺳﺘﺎن و ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە، دزەﯾﯽ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺑﯚ ﻣﻮزاﯾەدەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻗﺴەی ﻟەم ﭼەﺷﻨە دەﻛﺎت و ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﻟەﺳــەر ﻧﯿﯿە ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆڵــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری
ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯿڵێــﻦ ،ﺋێﻤە ﺑﭽڕاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﻧەﻛﺮدووە و ﺋــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﯾﺶ ﻧﺎﺑﭽڕێﻨﯿﻦ ،ﺑەﺷێﻜﯿﻦ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە رووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و دەﺳﺘﻮورﯾﯿەوە و ﺑﻮوﻧﻤــﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﺑێﺖ ،ﻟە 12ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾﺶ زۆر داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ھەﺑــﻮوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮاوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘێﺸــێﻞ ﻛــﺮاوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘەراوێــﺰ ﺧــﺮاوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ دوا ﺧﺮاوە ،ﺑەم ﻧﺎﺑێ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەش ﺑێﺖ ،ﻛە ﺋەﮔەر ﺷﺘێﻚ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋﯿﺘــﺮ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑێﻨێﺘەوە ﺳــەر ﺳﻔﺮ .ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ھەﺑێ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ھەردووﻻ ﺑێﺖ، ﺋەوا ﺑﺎﺷە .ﺋەﮔەرﯾﺶ ﻧەﺑﻮو ،ﺋێﻤە ﺑــەردەوام دەﺑﯿﻦ ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ،ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣــﺎرە 5ی ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎﺑەﻧــﺪ دەﻛﺎت ﺑــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻢ. ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﭼە ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎن ﻣﺎوەﯾەك ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕﯾﺎری ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﭼەی 3ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛە و وەزﯾﺮ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ وﺗﯽ دەرﻛﺮد، ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﮔﻮﺗﯽ ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ 3و 4ی ﺳــﺎڵﯽ 2014 ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﻮدﺟــەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕا ،ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی دا،
ﺑەﻏــﺪا ﻟە 6ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر، ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ و 800ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺎردووﯾﻦ ﻋێﺮاق و رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ﻋێﺮاق ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﻧــﻮێ ،ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەی ﻟەوێﻦ ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﻚ ﭼــﻮون و وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەوێﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧەی ﺋەم ﻗﺴــﺎﻧە دەﻛەن ،ﺑﺎ
ﻣﻮوﭼەی ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎن % 50ﻛەم ﻛﺮاﯾــەوە و ﺧەرﺟﯿﯽ وەزارەت و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻛەم ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻏﺪا داوﯾەﺗــﯽ ،ﺋێﻤە ﺳﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەﻣﺎن دا و ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا.
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردن و راﭘﺮﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﺋەﺳﺘەﻣە ﺋێﺴﺘە ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ھﯿﭻ ھەڵﺒﮋاردﻧێﻚ ﺑﻜﺮێﺖ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ھەﻧﺪرێﻦ ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردن و راﭘﺮﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋەﺳﺘەﻣە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ھﯿﭻ ھەڵﺒﮋاردﻧێﻚ ﺑﻜﺮێ .ھەﻧﺪرێﻦ ﻣﺤەﻣەد ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ،ﺑﺎس ﻟــە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧەﻛەی و ﻛﯚﺳﭗ و ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒــﮋاردن و راﭘﺮﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ،چ ﭘێﺸﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ھەﯾە؟ ھەڵﺒــەت ﺋــەو رێﻮﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻦ ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛە ،ھەﻧــﮕﺎو ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿــﺪا ﻧــﺮاوە .دەﺳــﺘﻮوری ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛە داﻧﺮاوە ﻛە ﺋەﻣە ﺧﺎڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو ،ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك داوا ﻛﺮاوە ﺑﯚ راﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن ﻛــە ﭼﺎوەڕواﻧﯿــﻦ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﯚﻣﺎن داﺑﯿﻨــﯽ ﺑﻜﺎت ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛەﯾﺶ ﺗەواو ﺑﻮوە. ھەروەھﺎ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ رەزاﻣەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﻦ ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑێﻨە داﻣەزراﻧﺪن. ھﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەﻛەﺗﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜــﺮێ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑێﻨــە داﻣەزراﻧﺪن ،ﺋﺎﯾــﺎ ھﯚﻛﺎر ﺋەوەﯾە ﻛﺎرەﻛە و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﺗﺎن ﻗﻮرﺳــە و ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ دەوێ ﺗﺎ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێ ،ﯾــﺎن ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دوای داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ،ﺋێﻮەﯾﺎن ﭘﺸﺘﮕﻮێ
ﺧﺴﺘﻮوە؟ ﻟەو ﺑــﺎوەڕەدا ﻧﯿﻢ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛە ﺑــە دەﻧﮕــﯽ ﺳــەرﺟەم ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎن داﻣەزراوە ،واﺗە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺳﻮور ﺑﻮون ﻟەﺳەر دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛە .ﮔﺮﻓﺘەﻛە ﻟەوە
رووﻧﻤــﺎن ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەﻣﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮاوە و ھەروەھﺎ ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾﺸــﻤﺎن ﺑﯚ داﻧەﻣــەزراوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ راﭘﺮﺳﯿﺶ ﺑﻜﺮێ ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺑەو ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ و ﻣﺎوە ﻧﺰﯾﻜە ،ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎدرێﺖ ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒــﮋاردن و راﭘﺮﺳــﯽ ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎردا دروﺳــﺖ ﺑﻮو .ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧەﻛە دروﺳﺖ ﺑﻮو ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014ـەوە ھﯿﭻ ﺑــڕە ﺑﻮدﺟەﯾەك ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەھﺎﺗﻮوە ،ھەروەھﺎ ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯚ ﺋەو ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧە ﻟە ھﯿﭻ ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﻧەھﺎﺗﺒﻮو ،ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەﯾە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن
رێﻜﺎن ﺳەﺑﺎح
ﭘەﻛەﻛــە وەك رێﻜﺨﺮاوێــﻚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣــﺎی ھەڵﺘەﻛﺎﻧــﺪن و ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە داﻣەزراﻧﺪووە ،ﺑەﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە دروﺷﻤﯽ ﭘەروەردەی ﺋﯿﺪۆﻟﯚژﯾﯽ ﺋەو ﭘﺎرﺗــە ﻛە دەڵێــﺖ ”ﺗﺎﻛﯽ ﺋﺎزاد ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻻی ھەڵﺪەوەﺷــێﻨێﺘەوە“، ﭘەﻛەﻛــە ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەدارە“ .رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨﺎﻏەﯾە داﻣەزراﻧــﺪووە ،ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ ﻛﺎت رێﮕە ﺑــەوە ﻧﺎدات ﺗــﺎك ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەو رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە دەﻛﺎت ،ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺧێﺰاﻧــﺪا ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ،واﺗــﺎ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧێــﺰان و ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺧﯚی ﺑەھێﺰ دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ﺋەﻣە ﺳەﺗﺎن ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑەردەﺳــﺖ ھەﯾە ﻛە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧێﺰان، ﺑە ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ھﺎوﺳــەران ﺑﯚ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻦ. ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــە ،ﭘەﻛەﻛە ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕــە ﺑە
ھەﺑﻮوە ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ و ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺸــﻤﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑﯚ راﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن. ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺑەﻛﺮێﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑﯿﻨﺎ و رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﻦ، دواﺗﺮ دەﺳــﺖ ﺑــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران دەﻛەﯾﻦ ،ﭘﺎﺷــﺎن دەﺳــﺖ ﺑە ﻣەﺷــﻖ ﭘێ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ. ﺳﻮودﺗﺎن ﻟە چ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻚ ﯾــﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ وﺗــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ھەرێﻢ؟ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی ﯾﺎﺳــﺎی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ
ﺋﺎزادﯾــﯽ ﺗــﺎك ﻧــﺎدات ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑــﮋی ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑێﺖ ﺑــەو ژﯾﺎﻧە ﺑەﻧــﺎو ﺋﺎزادەی ﺋەوان ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﭼەﻛــﺪاری و ﺟﭭﺎﻛﯽ دﯾﺎری دەﻛــەن ﻛــە ھەﻣــﻮوی ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯽ ﭘەﻛەﻛەدا ﮔەڵــە دەﺑێــﺖ ،ﺑــە ﻧﻤﻮوﻧە: ﭘەﻛەﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕە ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ھﯿﭻ ﻛﺘێﺒێﻚ ﻧــﺎدات ﺟﮕــە ﻟــە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺟــەن و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﻟەﻧﺎو رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ. .1ﻟە ھــەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﭘەﻛەﻛە دەﺳەت ﺑێﺖ ،ﺋﺎزادی ﻧﯿﯿە ،ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﺋﯿﺪۆﻟﯚژی ﺋەو ﭘﺎرﺗە ،ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ دﻧﯿﺎ رەت دەﻛﺮێﻨەوە ،ﯾﺎن ﺑە ﺟﯚڕێﻚ ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن دەڵێﻦ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻣﺮۆﭬﯽ ﻟە راﺳﺘﯽ ﺧﯚی دوور ﺧﺴﺘﻮوەﺗەوە ،ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە ،ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ و ھﯿﭻ ﻣﺮۆﭬێﻚ ﻟــە رواﻧﮕەی ﭘەﻛەﻛەوە ﻟە راﺳــﺘﯽ ﻧﺎژﯾﺖ ،ﺑﯚﯾە ﭘەﻛەﻛە ھەڵﮕﺮی ﺑەدەﯾــﺎن ﻧﺎوی ﺟﯚری رێﻜﺨﺴــﺘﻨە ﻛە ھەﻣﻮو ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣــﺎی ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧــﯽ
ھەرێــﻢ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻧﯿﯿــە ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﺳــﺎی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺑەم ﻟــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻻﯾەن ﭘەرەﻣﺎن ﭘێ داوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﻟــە ھەرێﻢ و ﺟﯿﺎوازە ﻟەﮔەڵ ھﯽ ﺑەﻏــﺪا .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻧﺎوەﻧﺪی داﺗــﺎﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜە و ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗﯿﺶ ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﻟﯿﺴﺘﯽ دەﻧﮕﺪەران
و ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەران ﻟەو ﻧﺎوەﻧﺪە ﻧﯿﯿە .ﺋێﻤــە ﭘێﻤﺎن ﺑــﻮو ﺋەواﻧە ﻟەﯾەك ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﻛﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﻟە داھﺎﺗﻮوﺷﺪا ﺑەرووﻧﯽ ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧە دەﺑﯿﻨﺮێ ﻛە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﺳــﻮودی ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﺒﮋاردن و ﺧێﺮاﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺪاﯾــە. وێــڕای ﺋەوەﯾﺶ ﺳــﻮودﻣﺎن ﻟە ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺳﻮودﯾﺸــﯽ ﻟــێ وەردەﮔﺮﯾﻦ ﺗﺎ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧێﻜﯽ وا دروﺳــﺖ ﺑﺒێ ﻛە ﺑﺒێﺘــە ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﺑەﭘێﯽ دواﯾﯿﻦ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻮە ،ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒــﮋاردن و راﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛەی ﭼﯚن دەﺑێﺖ؟ وەك ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧێﻚ دەﺳــﺘەﯾەك ھەﯾە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﺎران ﻛە ﺋەواﻧە وەك ﯾﺎﺳــﺎداﻧەرن و ﻟەژێﺮ ﺋەواﻧﺪا ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەڵﺒﮋاردن، دوای ﺋــەو ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەش ﭘێﻨﺞ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە ھەﯾە ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ،داراﯾﯽ، راﮔەﯾﺎﻧﺪن ،ﻛﺮدارەﻛﺎن و داﺗﺎﻛﺎن ﻛە ﺋەﻣەی دواﯾﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟەو ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەی ھەرێﻢ داﻣەزراوە. ﺑﯚﭼــﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎرەﮔە و ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەﻛﺎن و داﻣەزراﻧﺪﻧﺘــﺎن دەﺳــﺖ ﭘــێ ﻧەﻛﺮدووە؟ وەك ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد ﮔﺮﻓﺘﯽ داراﯾﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋﯚﻓێﺴﯽ ﺳــەرەﻛﯿﻦ و ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺪاﯾﻦ ،ﭘﺎﺷﺎن دەﺳﺖ ﺑە
داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﯚﻓێﺴﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن و ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟە رێﮕەی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ھەﻧﮕﺎو ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯿﻨﺎ و ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ دوای ﺋەو دەﻧێﻦ. ﺋەﮔــەر ﺑﻮدﺟەﺗﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێ ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑــە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﺒﻦ ﺑﯚ راﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ھەڵﺒﮋاردن و راﭘﺮﺳﯽ؟ ﺋەﻣــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸــە ،ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردن و راﭘﺮﺳﯽ ﻟــە ھەرێﻢ ﺗــﺎزە دادەﻣــەزرێ، ﺳەرەﺗﺎ دەﺑێ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ داراﯾﯽ ﺑﻜــﺮێ ،دواﺗﺮ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی داﻣەزراﻧﺪن و ﭘﺎﺷﺎن ﻣەﺷﻘﻜﺮدن، ھەﻣﻮو ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏﺎﻧەﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﻛﺎﺗە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘە دەﺳﺖ ﺑەرێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋﯚﻓﯿﺴەﻛﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ و ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮓ ﺗەواو ﺑێﺖ ،رەﻧﮕە داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺶ دوو ﺗــﺎ ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑێــﺖ ،ﻣەﺷــﻘﻜﺮدﻧﯿﺶ دەﻛﺮێ ﺧﺸــﺘەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ داﺑﻨــﺮێ ،واﺗە ﻛﺎﺗﻤﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2017دەﺑــێ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺧێﺮاﺗــﺮ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەﯾﺶ زۆرﯾﻨــەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر دێﻨە داﻣەزراﻧﺪن، ﺋەواﻧە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑەﺋەزﻣﻮون و ﻣەﺷﻖ ﭘێﻜﺮدن ھەﯾە. ﻟــەم دۆﺧەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋێﻮە دەﺗﻮاﻧﻦ چ رۆڵێﻚ ﺑﺒﯿﻦ وەك ﭼﺎرەﺳــەر ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻣﺎوەﯾەك دﯾﺎری ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋەوەی ھەڵﺒﮋاردن ﺑﻜﺮێ ،ﻛــەی دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﯿﻜەن
ﭘەﻛەﻛە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﺑﯚ ﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕە رێﻜﺨﺴــﺘﻦ داﻣەزراﻧــﺪووە، ﻟەژێــﺮ ﻧــﺎوی ﺟﯿــﺎواز وەك ﻟە رۆژﺋﺎواﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﭬﺪەم و ﭘەﯾەدە ،ﺑﺎﺷﻮوری ﭘەﭼەدەﻛە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺋﺎزاد ﺑﺎﻛﻮر ﻛەﺟەدە و ھەدەﭘــە ،ﻟە رۆژھەت ﻛﯚدار و ﭘﮋاك ،ﻟــە ﺋەوروﭘﺎﯾﺶ ﻛەﻧەﻛە ھﺘﺪ. ﺋەم رێﻜﺨﺴﺘﻨﺎﻧە ھﯿﭻ زەﻣﯿﻨەی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە ،دەﺑێ ھەﻣــﻮو ھێﺰێﻚ ﻟەژێــﺮ ﭼەﺗﺮی ﺋــەو رێﻜﺨﺴــﺘﻨﺎﻧەدا ﺑﮋﯾﻦ ،ﺗﺎ رادەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ھێــﺰی ﭼەك! دەﺑێــﺖ ﺧەڵﻚ ﻧﺎﭼﺎر ﺑێﺖ ﻟەژێﺮ ﺋەو ﭼەﺗــﺮەدا ﺑێﺖ ،وەك ﺋەوەی ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ،ھﯿﭻ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧێﻚ ﻧﺎﺑێـﺖ ﻟــە دەرەوەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎزاد ﺑێﺖ ،ﻛە ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﺗەﭬﺪەم، ﯾــﺎن ھﯿــﭻ ھێﺰێــﻚ ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە دەرەوەی ﯾەﭘەﮔە ﺑێﺖ ﯾﺎن ھﯿﭻ ﭘﺎرﺗێــﻚ ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ﺗــەك ﭘەﯾەدە ﺑێﺖ ﻟــە دەرەوەی ﺑەﯾﻌەﺗﺪان ﺑە ﻛەﺟەﻛە .ﺑــە ﻧﻤﻮوﻧە وﺗﺎرەﻛەی ھﺎوﺳــەرۆﻛﯽ ﺗەﭬــﺪەم ﻛە ﻟە ﻣﯿﺘﯿﻨﮕێﻜــﺪا ﻟە ﺑەردەم ﺧەڵﻜﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋەوەی رازی ﻧﯿﯿــە ﺑە ﯾەﭘەﮔە و ﭘەﯾــەدە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﮔەل
ﺋەوﺳــﺎ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺗەﭬﺪەﻣە ،ﺑﺎ ﺑڕوات و ﺋەو ﺧﺎﻛە ﺟێ ﺑێڵێﺖ“. .2ﺑــێ ﺳــﻨﻮورﯾﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﻛﺎری ﭘەﻛەﻛەی ﻛﺮد ،ﭘەﻛەﻛە ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮەی رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻛە ﭼﯚن ﺳــﻮود ﻟە دەﻣﺎﻣﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ وەردەﮔﺮێﺖ ھەﺳﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﻮرد ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺑەﻛﺎر دێﻨێــﺖ ،ﺋەواﯾﺶ ﺳــﻮودی ﻟە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﻧەﺗــەوەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەرﮔﺮت ،ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەش ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺳــﻨﻮورێﻚ ﺑﯚ ﺧﯚی داﻧﺎﻧێــﺖ .ﻧﯿەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧە ﻟەژێﺮ ﭼەﺗــﺮی ﺧﯚﯾــﺪا ،ﺑﯚﯾــە ھﯿﭻ ﺑەھﺎﯾەك ﻧە ﺑﯚ ﺋﺎ و ﻧە ﺑﯚ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴﺎی ﺋەو ھەرێﻤە دادەﻧێﺖ، ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ھەرێﻢ و ﺧﺴــﺘﻨە ژێﺮ ﭼەﺗﺮی ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﺧﯚی ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻛﺎرﻛﺮدﻧێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە ﺑــﯚ ﭘەﻛەﻛــە ﻟە
ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚﯾە ﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﮔەڵ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑــﺎوەڕی ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺳەر ﺋەرزی واﻗﯿﻊ ﺑﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﯾﻌەﺗﺪاﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧە ﺑە ﭘەﻛەﻛــە و ﻟەژێــﺮ ﭼەﺗﺮی ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی ﺋــەو ﭘﺎرﺗــە ،وەك ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮان ھەدەپ و ﭘەﯾەدە و ﭘــﮋاك و ﭘەﭼەدەﻛە، ﺋــەوەی ﺗﺮ ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛــە ﻧﺎﭼێﺘە
ﺋەﮔــەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ؟ رۆڵ ﻟــەوە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﺗــﺮس و دڵەڕاوﻛێﯿﺎﻧەی ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﺒــﮋاردن ھەﺑﻮو، دووری دەﺧەﯾﻨــەوە و دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺑەھەﻣﻮو ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻻﯾەﻧێﻚ دەدەﯾﻦ ﻛە ﭘﺮۆﺳەی ھەڵﺒﮋاردن ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕــە و ﻟە دەﺳﺘێﻜﯽ ﺋەﻣﯿﻨﺪاﯾە. ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ راﭘﺮﺳﯽ ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﺋێﻮە ﺑێﻨە راﺳــﭙﺎردن ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﺧێﺮاﺗﺮدا راﭘﺮﺳﯽ ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەﺳــەر ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ”ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدای ﺳــەرۆك ﻟەﻧــﺎو ﺧەڵﻚ ﺑێﺘە ھەڵﺒــﮋاردن ﯾﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎن؟ ﯾــﺎن ھــەروەك ھەڵﺒﮋاردﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺎت و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯽ زۆری دەوێﺖ؟ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ،ﺋێﻤە ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ داواﻣــﺎن ﻟــێ ﻛﺮا ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەم وەﻣﻤﺎن داﻧەوە ﺑەوەی ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟەم ﻣﺎوەﯾەدا ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿﺎﻧــە ﺑﻜەﯾــﻦ و
ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛــە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەﯾﻦ، رووﻧﻤــﺎن ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەﻣﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ ﻧەﻛﺮاوە و ھەروەھــﺎ ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾﺸــﻤﺎن ﺑﯚ داﻧەﻣــەزراوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ راﭘﺮﺳﯿﺶ ﺑﻜﺮێ ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺑەو ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ و ﻣﺎوە ﻧﺰﯾﻜە ،ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎدرێﺖ. ﺋــەی دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﻋێــﺮاق ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛەی ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﺑﻜــەن و ﺋــەوان ھەڵﺒﮋاردن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﺒەن؟ ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 4رێﮕە ﺑەھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻧﺎدات ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ﻟەﺳەر ھەر ھەڵﺒﮋاردن و راﭘﺮﺳﯿﯿەك ﻛە ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ. ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻛــە ھەﻣﻮوﺗﺎن ﻟە رێﮕەی ﺣﺰﺑەوە داﻧﺮاون ،ﭼﯚﻧە؟ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن زۆر ﺑﺎﺷــﻦ، ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﺳــﻮورن ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪەﯾــﻦ و ﺑەﻧﺪە زۆر دڵﺨﯚﺷــە ﺑەوەی ھەﻣﻮو ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ وەك ﺗﯿﻤێﻚ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺖ ﻟە ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردن ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەﯾﻦ.
ﮔەرﯾﻼﯾــەك ﻛــە ﭼــەك ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺗﻮرك ﯾﺎن ﻛﻮرد ﯾﺎن ھەر ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺗﯚڵــەی ﭘەﻛەﻛەﯾە ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ،واﺗﺎ ﺑﯚ ﮔەرﯾﻼ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﯿﯿە ﺋەو ھێﺰە ﻛﻮردە ﯾﺎن ﺗﻮرك ،ﺑﯚﯾە ﺑەردەوام ﺋەو ﭼەﻛەی ﭘەﻛەﻛە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﺑەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﻧەﺗەوەی ﻛــﻮرد ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭼەﻛەﻛــەی ﭘەﻛەﻛــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﻧەﺗەوەﯾەك دەﺑێﺖ، ﺋەﻣەش ﻟە راﺑﺮدوودا رووی داوە، ﺑﯚﯾە ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺳەر ھەﻣﺎن ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە داﻣەزراوە ﻛە ﻟە ﯾەك ﺋﺎ و ﯾەك ﻧەﺗەوە و ﯾــەك ﺧﺎﻛﯽ و ﯾەك دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﯽ ﻟەﺳەر
ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋەو ﺋﺎراﻣﯽ و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿەی ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﺳــﻮودی ﺑــﯚ ﭘەﻛەﻛە ھەﺑــﻮوە و دەرﻓەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﯚ ڕەﺧﺴﺎﻧﺪووە ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ .ﺑﯚﯾــە دەﺑێ ﭘەﻛەﻛە ﺋــەوەی ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑێﺖ و ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺑێﺘە ھﯚی ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋــەو دەرﻓەﺗﺎﻧەﯾﺶ ﻟە دەﺳﺖ ﻧەدات. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺳﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ و ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺳــﻮودﮔەﯾﺎﻧﺪن و رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵــﻚ و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑێــﺖ .ﺟﮕــە ﻟەوەﯾﺶ ﭘەﻛەﻛە ھــەر ﻧﯿﺎزێﻜــﯽ ﺗﺮی ھەﺑێــﺖ ،ﺟێﯽ ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧﯿﯿە و ﺧــﯚی زﯾــﺎن دەﻛﺎت .ﭘەﻛەﻛە ﺳﻨﻮوری ﺧﯚی ﻧﺎزاﻧێ و ﺳﻨﻮور ﺑﯚ ﺧەڵــﻚ دادەﻧێــﺖ .ﭘەﻛەﻛە ﺧﯚی ﺑــە ﺧﺎوەن ﻣــﺎڵ دەزاﻧێ و ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻣﯿــﻮان دەزاﻧێ .ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑﺎﻛــﻮرە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﯾەك ﺑﺴﺖ ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رزﮔﺎر ﺑــﻜﺎت .ﺋــەم زێﺪڕۆﯾﯽ و ﻛەڵەﮔﺎﯾﯿــەی ﭘەﻛەﻛــە ﺟێﯽ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﯿﯿــە و رۆژێــﻚ دێﺖ ﺳﻨﻮورﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﻨﺮێﺖ.
ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﭘەﻛەﻛە دەﺳەت ﺑێﺖ ،ﺋﺎزادی ﻧﯿﯿە ،ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﺋﯿﺪۆﻟﯚژی ﺋەو ﭘﺎرﺗە ،ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ دﻧﯿﺎ رەت دەﻛﺮێﻨەوە ﺧﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەوە. ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗــﺎك ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﭘەﻛەﻛەوە دەﻛﺎت ،ﺋﯚﭘﮋﻛﺘﯿﭭﯽ ﺑەﭼەﻛﺪارﺑﻮوﻧﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋەو ﭘﺎرﺗە ،ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺗﯚڵەی ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﻛﺎدﯾﺮی ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵ واﺗﺎ ﺑــە ﮔەرﯾﻼﺑــﻮون دەﮔﺎت، ﺋەوەش رﻗﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺗــەواوی داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻣەدەﻧﯿﺒــﻮون ،ﺑﯚﯾــە ھــەر
ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاوە ﻛە ﭘەﻛەﻛەش ﯾەك ﺋﺎ و ﯾەك رێﺒەر و ﯾەك دﯾﺮۆك و ﯾەك ﭘﺎرﺗە ،ﺋەوەی ﻟە دەرەوەی ﺋەوە ﺑێﺖ ،ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە رەت دەﻛﺮێﺘەوە. .3ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﯾﻜﺎت، ﻟەﺳــەر رێڕەوێﻜﯽ ﺑــﺎش ﻧﯿﯿە و زﯾﺎن ﻟــە دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد دەدات و دەﺑێﺘە ﻣﺎﯾەی
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ:
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺋەﻣﯿﺮی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨێﻜﯽ دۆﺳﺘﺎﻧەدا ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮدووە ﺋەﮔەر ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەم دۆﺧەدا ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﯾﺎن ﺑﺨﺎﺗە ﺳــەر ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە 500ﻛەس ھەوﻟێﺮ ﺗێﻚ ﺑﺪەن .رۆﺷﻨﺒﯿﺮێﻚ ﺋەو ﺟﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەواﻧە ﺑە ﻧﺎﻟﯚﺟﯿﻜﯽ دەزاﻧێ و ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ زاﻧﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﺶ دەڵێ ”ﺋەﮔەر ﺑﺎﭘﯿﺮ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨەی ﻛﺮدﺑێ ،ﻣﺎﯾەی ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن ﻧﯿﯿە“ ،ﺑەم ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗەوە ﺑەوەی ﺋەﻣﯿﺮەﻛەﯾﺎن ”ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﻟەو ﭼەﺷﻨەی ﻧەﻛﺮدووە“. ﺑەﭘێﯽ ﭼەﻧﺪ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛە دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون، ﻋەﻟــﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺋەﻣﯿــﺮی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﺑــەر ﻟە ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزان، ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨێﻜﺪا ﻟەﮔەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﻛەﺳــێﻚ ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرﯾﺸــﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑــﻮوە ،ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ”ﭘﺎرﺗﯽ ﭘﺎڵەﺳــﺘﯚی زۆرﻣﺎن ﺑﺨﺎﺗە ﺳەر، دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑــە 500ﻛەس دۆﺧﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺑﺸــێﻮێﻨﯿﻦ و ﺗێﻜــﯽ ﺑﺪەﯾﻦ“. ﺋەﻧــﻮەر ﺣﻮﺳــێﻦ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و رۆژﻧﺎﻣــەوان ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﺋەو ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدەواﻧــە ﺑەھــﯚی ﺋەوەﯾــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ رۆژھەﺗﯿــﻦ و ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن زۆر ﻧﺎﻟﯚﺟﯿﻜﯿﯿە .ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”ﺑەداﺧەوە ﺋێﻤــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜــﯽ رۆژھەﺗﯿــﻦ و ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻤﺎن زۆر ﻧﺎﻟﯚﺟﯿﻜﯿﯿــە ،ﺋەوەی ﻛەﺳــێﻚ
ﯾﺎن ھێﺰێﻚ ﺑﯿەوێ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪات ﺑەم ﺷــێﻮەﯾەی ﺧﯚی دەﯾەوێ ،ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ زۆر ﻧﺎﻟﯚﺟﯿﻜﯿﯿە“. ﺑە ﺑڕوای ﺋەﻧﻮەر ﺣﻮﺳــێﻦ ﻧەك ھێﺰێــﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑــە 500ﻛەس ﺷﺎرێﻚ ﯾﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪات، ﺑەڵﻜــﻮ وەك ﮔﻮﺗــﯽ ”ھێﺰێﻚ ﺑە
ﻛەﺳــێﻚ ﯾﺎن ھێﺰێﻚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺸێﻮێﻨێﺖ“. ﺣﻮﺳــێﻦ ﻧﻤﻮوﻧــەی وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ دێﻨێﺘەوە ﺑەوەی ھەﻣﯿﺸــە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەم ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە .رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”وﺗﺎﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻋێﺮاق و ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﻟە راﺑﺮدوودا ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە دوای ﺳــﺎڵﯽ 1991ـەوە ،ﺑە ﻣﻠﯿﺎرەھﺎ دۆﻻرﯾﺎن ﺧەرج ﻛﺮدووە ﺑە ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎی ھەر ﭼﻮارﯾﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە دۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺸێﻮێﻨﻦ، ﺑﯚﯾە ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ھەڕەﺷەﯾەﻛﯽ ﺳــﺎدە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿــﭻ ﺟێﮕەﯾەك ﺑﮕــﺮێ ،ﺋەﻣەش ﻣﺎﻧــﺎی وا ﻧﯿﯿە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﻓــﺖ ﻧﯿﯿە،
ﻛەﺳــێﻚ ﺋەﮔەر ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑڕوای ﺑە ﭘﺮۆﺳەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑڕواﺑﻮون ﺑە ﺋﺎزادی و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧﯽ ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧﯽ ﭘﺘﺮی دەوێ ﻧــەك ھەڕەﺷــەﻛﺮدن ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دۆﺧەﻛە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ ﻛەﺳﯿﺸــەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎراﻣﯽ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێــﻚ ﺑــﺪات، ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺧەڵــﻚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زۆری داوە و ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑﻜﺎت
ھەروەھﺎ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﺳﻜﺎ و ﮔﻠەﯾﯿــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﺗێﻜﺪان ﻧﺎ“. ﻗﺴــە ھەڕەﺷــە ﺋﺎﻣێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ ﻟەوێﻮە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗــﻮوە ﻛــە ھەوﻟێﺮ ﺷــﺎری
ﭘﺎرﺗﯿﯿە و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﻟەﺳــەر ﭘﺎرﺗﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺎت، ﺋەﻣەﯾــﺶ دوای ﺋەوەی ﺑەھﯚی ﯾﺎﺳﺎی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻛﯚﻣەڵ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ،ﻟە 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ راﺑﺮدوو ﭘﺎرﺗﯿﯿــﺎن ﻧﯿﮕەران ﻛﺮد ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﯾەﻛــەم ﺑﯚ ھەﻣــﻮاری ﭼﻮار ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ. ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ واﯾــە ﻛــە، ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﮔــەڵ ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺑﺎوەڕﺑﻮون ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێﺖ .دﻛﺘﯚر ﺑﻮﺧﺎری ﻋەﺑﺪو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە روو” ،ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ، ﺑــە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﻟەﮔەڵ ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺑڕواﺑﻮون ﺑــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێ و ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎراﻧەﯾﺶ ﻧﯿﯿە ،ﻛەﺳێﻚ ﺋەﮔەر ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑڕوای ﺑە ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑڕواﺑﻮون ﺑە ﺋﺎزادی و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧــﯽ ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧــﯽ ﭘﺘﺮی دەوێ ﻧــەك ھەڕەﺷــەﻛﺮدن ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دۆﺧەﻛە“. ”ﺋــەم ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەواﻧە ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﯽ ﻻی ﺧەڵﻚ ﺑەراﻣﺒەر
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺗێﻜﯽ ﺑﺪەﯾﻦ
ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت، ھﯿﻮادارم ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻗﺴــەی ﻧەﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﻛﺮدﺑێﺘﯽ ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﻧە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧــﯚی و ﻧەك ﺧەڵﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﺨﻮاز و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛەن و ﻟــە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھێﺰە ﺷﯚڕﺷﮕێﺮەﻛەی ،زۆر ﺑە دوورە“ ﻋەﺑﺪو وای ﮔﻮت. ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2001ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺧــﯚی ﻟــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﯾەﻛﺒﻮوﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە 2009 ﺗــﺎ 2012ﺑە ﭼﻮار ﻛﻮرﺳــﯿﯿەوە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑــﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﺑە ژﻣﺎرەﯾــەك وەزﯾﺮ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ و ﻛﺎرﮔێــڕی ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺷــﺪارە
و ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧــﺪ و ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯿﺎن ﻟە راﺑﺮدوو ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛە ﺗﻮﻧﺪڕۆ ﺑﻦ. ﺑــەم ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەك ھەر ﺟﯚرە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ دزەﻛﺮاوی ﻟەو ﭼەﺷــﻨە ﺑەﻧﺎوی ﺋەﻣﯿــﺮی ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺎن ،رەت
دەﻛﺎﺗــەوە .رێﺒــﻮار ﺣەﻣەد ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ ”ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺋێــﻮە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛــەن ،ھەڵە و ﻧﺎدروﺳﺘە ،ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە راﺑﺮدوو و ﺋێﺴﺘەﯾﺸــﺪا ھەﻣﯿﺸە ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺋــەم زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە رەت دەﻛەﯾﻨەوە ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎ دروﺳﺘە“. وﺗەﺑێﮋی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ:
”ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺋێﻮە ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن، ھەڵە و ﻧﺎدروﺳــﺘە ،ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە راﺑﺮدوو و ﺋێﺴﺘەﯾﺸﺪا ھەﻣﯿﺸە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺋــەم زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە رەت دەﻛەﯾﻨەوە ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎ دروﺳﺘە“.
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﺑە ﭘەﻟە ﮔەﯾﺸﺘە ﻻی ﯾەﻛێﺘﯽ
ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﯾەﻛێﺘﯽ داﺑەش دەﻛﺎت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺳــەﺧﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎن ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەردوو ﺟێﮕﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮ و ژﻣﺎرەﯾەك ﺳەرﻛﺮدەی دﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻻرﯾﻨەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەی رادەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺋەوەﯾﺶ ﺗﺮﺳﯽ ﻛەرﺗﺒﻮوﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە دڵﯽ ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ و ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎﯾﺶ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﺧﯚی ﻟە ﯾەﻛﺪەﻧﮓ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﺣﺰﺑەﻛە و ﺗﺮﺳﯽ ﺗﺮازاﻧﯽ ھەﯾە. ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی دوو ﺋﺎراﺳــﺘەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرۆك ”ﺑە دەﻧﮕــﯽ ﮔەل ﯾﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن“ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤەﻛە، داﺑەش ﺑﻮوە ﺑەﺳەر دوو ﺑەرەدا، ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان دوای 6ﺳــﺎڵ داﺑڕان ،ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻟەو ﺑەرەی ﺧﺴﺘﻮون ،ﺑەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﻻی ھــەردووﻻ ﮔﻮﻣﺎﻧــﺎوی دەردەﻛەوێ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە 20ی ﺋــﺎب وادەی ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿە ﻟەو ﭘﯚﺳﺘە. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﻛە ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە دەﺳﺘﯽ ﻛەوﺗــﻮوە ،ھەﻓﺘــەی راﺑﺮدوو ھەرﯾەك ﻟە ”ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ
و ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ“ ﺟێﮕﺮاﻧــﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ و ھەرﯾەك ﻟە ”ﺟەﻋﻔەر ﺷــێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ، ﺳــەﻋﺪی ﺋەﺣﻤــەد ﭘﯿــﺮە و ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭼﺎوەڕەش“ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ژﻣﺎرەﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ،ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺑڕﯾــﺎردەری ﯾەﻛێﺘﯿﯿﺎن ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺋەوان ”ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﮔﻮﻧﺠــﺎ دەزاﻧﻦ ﺑﯚ ﺑەردەواﻣﯽ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی و ھﯿﭻ ﻛەس ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺟێﮕﺮﺗﻨەوەی، ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەو ﭘﺮﺳەدا ﻧەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨﺮێﺖ“. ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣــەی ﺳــەرﻛﺮدە دﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ھێﺮۆﺧﺎن ﺑەﺗﻮﻧﺪی ﻧﯿﮕەران دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە
ﺑەﭘێــﯽ ﮔﻮﺗەی ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھێﺮۆﺧــﺎن ﺑــە ﺗەﻟەﻓــﯚن ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵ دەﻛﺎت و داوای رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻟــێ دەﻛﺎت .ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺟێﮕﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵێ ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺳــەﺧﺘﺪاﯾە و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ھــەروەك ﻟە راﺑــﺮدوودا ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ دەﺳــەﺗﯽ ﺧــﺮاپ ﺑــەﻛﺎر ﻧەھێﻨﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺧەڵﻚ ﻧﯿﮕــەران ﺑﻜەن و ﺑﺎرزاﻧﯽ
ﺑەدﯾﻠﯽ ﻧﯿﯿە ﺋێﺴــﺘە و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ رووﻧە“. ﺋــەم ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەی ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻛەﻧﺎڵــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەوە دەﮔﺎﺗە ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان و ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﺪا ﻟەﮔــەڵ ھێﺮۆﺧــﺎن ،ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧﯚی دەﮔەﯾەﻧێﺘە ژﻧە دەﺳﺘڕۆﺷﺘﻮوەﻛەی ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ و دەڵــێ ”ﺋێﻮە ﺑەڵێﻨﺘــﺎن دا ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێﻜەوە ﺑﯿﻦ ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﺪا ،ﺑەم ﻧﯿﮕەراﻧﯿﻦ ﻟــەوەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﺗﺎﻧــﺪا ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﯾەﻛﺪەﻧﮓ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھێﺮۆﺧﺎن ﺑە ﺗەﻟەﻓﯚن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ دەﻛﺎت و داوای رووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻟێ دەﻛﺎت .ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺟێﮕﺮی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵێ ”ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺳەﺧﺘﺪاﯾە و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ھەروەك ﻟە راﺑﺮدوودا ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ دەﺳەﺗﯽ ﺧﺮاپ ﺑەﻛﺎر ﻧەھێﻨﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺧەڵﻚ ﻧﯿﮕەران ﺑﻜەن و ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑەدﯾﻠﯽ ﻧﯿﯿە ﺋێﺴﺘە و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ رووﻧە“.
5
ﺑﻦ“. ﺳــەرﻛﺮدە ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ دۆﺧــﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ دڵەڕاوﻛــە ﻛــﺮدووە، دوێﻨێ ﺳێﺸــەم ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑە ﭘەﻟە ﺧﯚی ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺪا ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻛﺮد ،دواﺗــﺮ ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا ﻧﻮێﻨەری ھەردوو ﺣﺰب ،دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدەوە. ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی
ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ،ھەر ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە دوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەی 23ی ﺣﻮەزﯾﺮاﻧﯽ راﺑﺮدووی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــە ”ﮔەﻟەﻛﯚﻣە“ ﻧــﺎوی ﺑــﺮد ،زۆر ﺗەﻧﮕــﮋە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻧــﺎو رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن .ھەﻣﺎن رۆژ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﺑﺎدﯾﻨــﺎن ،ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿــﺪا دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛﺮدەوە ﻛە ”ﭼﻮوﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾــﻦ ﭼﯿﺘــﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺑﺎدﯾﻨــﺎن ﻧﺎﭼﻨــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی واوە“. ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی رووداوەﻛــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە دڵەڕاوﻛــەدا ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ﺋﺎﺧــﯚ ﭼــﯚن ﺑەرﮔــﺮی ﻟە ﭘڕۆژەﻛــەی ﺑﻜﺎت ﻛە داوای ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮدﺑﻮو ،ﯾﺎن دەﺳﺖ ﺑە ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾەوە ﺑﮕــﺮێ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە دﯾﻨﺪار دۆﺳﻜﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو، رۆژی دوای 23ی ﺣﻮەزﯾــﺮان
دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی ﺧﯚی ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو راﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﺑــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺘﺮ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺷــﻮورای ﺣﺰﺑەﻛــەدا ،رۆژی ﯾەﻛﺸــەﻣﯽ راﺑﺮدوو ﭼﺎرەﺳــەر ﻛــﺮد و رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛــە ”ﺑﺰووﺗﻨەوە ﻟەﮔەڵ رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟــە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن“. ﺋێﺴــﺘە 22رۆژ ﻣــﺎوە ﺑــﯚ ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ وادەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە 20ﺋﺎﺑــﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﺑەم ھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳــەر و رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﻟە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە ،ھەردوو ﺑەرەﻛە دووﭘــﺎت ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎ دەﻛەﻧــەوە ،ﺑەم ﻟە ژێﺮەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوﯾﻦ و دﯾــﺪاری ﻧﮫێﻨــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﺑڕﯾﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺋﺎراداﯾە.
رۆژھەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﻛﻮردان ﺑە ﭘێﻮەرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻣﺎﻧﺎدار ﺑەﺷﺪاری ﻟە ھەڵﺒﮋاردن ﻧﺎﻛەن ،ھەڵﺒەت ﺑەدەر ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ،ﺑەڵﻜﻮ ھەروەك ﺋﺎﻣﺎژەم ﭘێ ﻛﺮد ،ﭘﺮﺳﯽ ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ و ﺑﺎﺑەﺗﮕەﻟﯽ ﺗﺮی وەك ﺷﺎرﭼێﺘﯽ ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا زاڵە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەردوو ﺷﺎری ﺳەﻗﺰ و ﺑﺎﻧە ﺑەﯾەﻛەوە ﯾەك ﻧﻮێﻨەرﯾﺎن ھەﯾە و ﺳەردەﺷﺖ و ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎرﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ،ﺋەو ﺷﺎراﻧە ھەرﯾەﻛە و ھەوڵ دەدەن ﻧﻮێﻨەری ﺷﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻨێﺮﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ھﯿﭻ ﭼﺎو ﻧﺎﺑڕﻧە ﺳەر ﭼەﻧﺪاﯾەﺗﯽ...
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
7ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻣﺎوە ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن و ﺑﺎزاڕی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺟﻤەی دێﺖ ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن 290
ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ :ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە رۆژھەت زﯾﺎﺗﺮ ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼەﮔەرێﺘﯿﯿە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ھێﺸــﺘﺎ 7ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻣــﺎوە ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮﻟــﯽ دەﯾەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﺑــەم زﯾﺎد ﻟــە دوو ﻣﺎﻧﮕە ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺋەو وﺗە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺗﻮﻧﺪﺋﺎژۆﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺷــﻮورای ﭼﺎودێﺮی ﺋەو وﺗە دەردەﺑڕن. ﻟە ﺳــێ ﺧﻮﻟﯽ راﺑﺮدوودا ،ﻛﻮرد ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە دەﻧﮕﺪاﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرﻛﯚﻣﺎرﯾﺪا 72ﻟە ﺳــەدی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺣەﺳەن رۆﺣﺎﻧﯽ دا و ﭘﺎش ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری روﺧﺎﻧﯽ ھﯿﭻ ﯾەك ﻟەو ﺑەڵێﻨﺎﻧەی ﺑەﺟێ ﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻟە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ﻛﻮردی داﺑﻮو .ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ
ﻛﻮردﯾﺶ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت ﭘێــﯽ واﯾە ،ﻛــﻮرد ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن دەﻛﺎت و رۆﺣﺎﻧﯿــﺶ ﺑە ﻧﻮێﻨەری رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازەﻛﺎن ﻧﺎزاﻧێ ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا. د .ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ ،ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﻛﻮرد ﻟە رﯾﻔﯚڕﻣﯿﺴﺘەﻛﺎن ﻧﺎڕازی ﻧﯿﻦ،
ﺑەڵﻜﻮ ﻟە دەوڵەﺗﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ ﻧﺎڕازﯾﻦ، ﺗەﻧﺎﻧــەت رﯾﻔﯚڕﻣﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە ﺋەدای دەوڵەﺗــﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ دەرﺑڕﯾﻮە، راﺳــﺘە رۆﺣﺎﻧــﯽ ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازەﻛﺎن ﺑﻮو ﺑە ﺳەرﻛﯚﻣﺎر و ﺋەﮔەر ﺋەوان ﻧەﺑﻮواﯾەن ھەرﮔﯿﺰ رۆﺣﺎﻧﯽ ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﺑەم دواﺗﺮ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﻧﮕــﺪەران و رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت“. ﺧەدﯾــﻮ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە رواڵەﺗێﻜﯽ ﺧێڵەﻛﯿﯿﺎﻧە وەﺳــﻒ دەﻛﺎت و دەڵــێ” :ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ رەﻧــﮓ و ﺑﯚﻧێﻜﯽ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼەﮔەرێﺘﯿــﯽ ھەﯾــە و ﺧەڵﻚ
زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﺑــﺮی ﺋەوەی ﺑــەدوای ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﺗﻔﯚرﻣﯽ ﻧﻮێﻨەرەﻛﺎن ﺑﻜەون ،رەھەﻧــﺪە ﺧێڵەﻛﯿﯿەﻛە ﻟەﺑەرﭼﺎو دەﮔﺮن“. ”ھەڵﺒــەت ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺧﻮﻟــﯽ ﺷەﺷــەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە ﻛــە ﺗێﻜڕای ﺋــەو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪاﻧــەی ﻟەﻻﯾــەن رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازەﻛﺎﻧەوە ﭘﺎڵێﻮراﺑﻮون ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮕﯿﺎن ھێﻨﺎﯾەوە و ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺋێﺴــﺘە ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردن ،ﺑــەم ﺑەدەر ﻟەوەی ﻛە ﺧەڵﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﭘێ دەﻛﺎت ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﺳەرە و ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋﺎﺧﯚ ﻟە ﻻﯾەن ﺷــﻮورای ﭼﺎودێﺮﯾﯿەوە رێﮕە ﺑەو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪە رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازاﻧە دەدەن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﭙﺎڵێــﻮن ،ﺑەو ﺟﯚرەی دەﺑﯿﺴﺘﺮێﺘەوە ﻟەﻧﺎوﺧﯚدا ﭘێ ﻧﺎﭼێ رێﮕەﯾــﺎن ﭘێ ﺑﺪرێﺖ“ ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ وای ﮔﻮوت. ﻟــە رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺧﯚﯾﺎن وەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺳەرﺑەﺧﯚ ﭘێﻨﺎﺳــە دەﻛــەن و ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن دەﭘﺎڵێــﻮن، ﺧەدﯾﻮ ﺋەواﻧە ﺑــە دەﻣﺎﻣﻜﺪار ﻧﺎو دەﺑﺎت و دەڵێ” :ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی
ﺑەﻧــﺎوی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻨﺎﺳــە دەﻛەن ،راﺳﺘﮕﯚ ﻧﯿﻦ ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻣﺎﻣﻜێﻜــە ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﺳــەر ﺑــە دەﺳــەﺗﻦ .ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻣﯿﺸــە ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھــەن ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــەو ﺗﺎﺑﻠﯚﯾە ﭘێﻨﺎﺳــە دەﻛــەن و ﻛﺎﺗێــﻚ دەﭼﻦ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،زۆرﺑەﯾﺎن دەﭼﻨــە ﻧﺎو ﺋەو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﺎﻧەی ﺳــەر ﺑــە ﺗﻮﻧــﺪڕەوەﻛﺎن و دەﺳەﺗﺨﻮازەﻛﺎﻧﻦ“. ﺑەم ﺳەرﺑﺎری ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧﺎﻧەی ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﺑﻮوە و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺗەﻧﯿــﺎ دەﻣﺎﻣﻜــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺎن ﭘﯚﺷــﯿﻮە ﺑــﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﻧﮓ ،ھﺎوﻛﺎت ﺷــﻮورای ﭼﺎودێﺮﯾﺶ رێﮕە ﻧەدا رﯾﻔﯚڕﻣﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙﺎڵێﻮن، ﺋﺎﯾﺎ رێﮋەی ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا دێﺖ؟ د .ﺧەدﯾــﻮ ﭘێﯽ واﯾــە” :ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا دﯾﺴﺎن ﻛﻮردان دەﭼﻦ ﺑــﯚ دەﻧﮕــﺪان ،ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻛﻮردان ﺑە ﭘێﻮەرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻣﺎﻧﺎدار ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ھەڵﺒﮋاردن ﻧﺎﻛــەن ،ھەڵﺒــەت ﺑــەدەر ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری، ﺑەڵﻜﻮ ھــەروەك ﺋﺎﻣﺎژەم ﭘێ ﻛﺮد،
ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن
ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎن
ﻣﯿﺎﻧڕەوەﻛﺎن
رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎن
ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ
ﭘﺮﺳــﯽ ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ و ﺑﺎﺑەﺗﮕەﻟﯽ ﺗﺮی وەك ﺷــﺎرﭼێﺘﯽ ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا زاڵە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەردوو ﺷــﺎری ﺳــەﻗﺰ و ﺑﺎﻧــە ﺑەﯾەﻛــەوە ﯾەك ﻧﻮێﻨەرﯾﺎن ھەﯾە و ﺳەردەﺷﺖ و ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎرﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ،ﺋەو
ﺷﺎراﻧە ھەرﯾەﻛە و ھەوڵ دەدەن ﻧﻮێﻨەری ﺷــﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻨێﺮﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ھﯿﭻ ﭼﺎو ﻧﺎڕواﻧﻨە ﺳەر ﭼەﻧﺪاﯾەﺗﯽ و ﭼﯚﻧێﺘﯿﯿﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻛە ﺋﺎﺧــﯚ ﺋەو ﻧﻮێﻨەرە ﺷــﯿﺎوی دەﻧﮓ ﭘێﺪاﻧە“.
ﻣڵﯚزﻣەی ﺑێﻜﺎری ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳەر رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛێﺸﺎوە
ھەر ﺷﺎرە و ﺷەﻗﺎﻣێﻜﯽ ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿﯿە ﺑێﻜﺎرەﻛﺎن ھەﯾە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ،دوو ﻟەﺳــەر ﺳــێﯽ ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪان ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑێﻜﺎرن و ﭘﺸﻜﯽ ﺷــێﺮی ﺋەو رێﮋەﯾەش ﺑەر رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەوﺗﻮوە. وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎری ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟــە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎری ﺧﯚﯾــﺪا ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە رێﮋەی 39.5ﻣﻠﯿــﯚن ھﺎووﺗﯿﯽ ﺑێﻜﺎر دەﻛﺎت ﻛە ھﯿﭻ دەرەﺗﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی رۆژاﻧەﯾﺎن. رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛــە ﻧەزاﻧﺮاوە ﺋەو رێﮋەﯾە ﺑە چ ﺷێﻮەﯾەك ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧەﯾﺎن ﺑەڕێ دەﻛەن. ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛــەی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎردا ھﺎﺗﻮوە ﻛــە رێﮋەی ﺋەو ﭘﯿﺎواﻧەی ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻛﺎردان 31 ،ﻣﻠﯿﯚن و 145ھەزار و 531ﻛەﺳــﻦ ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە 11ﻣﻠﯿﯚن و 925ھەزار و 992ﻛەس ﺑێﻜﺎرن و 20ﻣﻠﯿﯚن و 219ھەزار و 539ﭘﯿﺎو ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛەن. ھﺎوﻛﺎت رێــﮋەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻛﺎر 32 ،ﻣﻠﯿﯚن و 252ھەزار و 90 ﻛەﺳﻦ ﻛە ﻟە ﻛﯚی ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە، ﺗەﻧﯿﺎ 4ﻣﻠﯿﯚن و 100ھەزار ﻛەس ﻛﺎر دەﻛەن ﯾﺎن ﺑەﺷﻮێﻦ ﻛﺎرەوە وێڵﻦ ،ﭘێ دەﭼــێ دوو ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪﻧﺪا ﺑــﻦ و 27
ﻣﻠﯿﯚن و 962ھــەزار و 562ژن ﺑێﻜﺎرن. ﺋەو رێﮋەﯾــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و زاﻧﻜــﯚﻛﺎن ﺑــە ﺑێــﻜﺎر ھەژﻣﺎر ﻧﺎﻛﺮێﻦ و دەﭼﻨە ﻧﺎو ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ﻛە ﺑە ﺷﻮێﻦ ﻛﺎردا دەﮔەڕێﻦ. ﺋــەوە ﺋﺎﻣﺎری ﻛﺎری ﺳــەرﺟەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــە و ﻟــەو رێﮋەﯾەﺷــﺪا ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ و ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘﺸﻜﯽ ﺷــێﺮ ﺑەر ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەوێ
و ﺑەر ﻟە ﮔەﻣــﺎرۆ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ﺋێﺮان ،رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەردەوام ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی ﻛﺎر و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﮋێﻮی رۆژاﻧەدا ﺑﻮوە. ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ
رێﮋەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻛﺎر 32 ،ﻣﻠﯿﯚن و 252ھەزار و 90ﻛەﺳــﻦ ﻛە ﻟە ﻛﯚی ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾە ،ﺗەﻧﯿﺎ 4ﻣﻠﯿﯚن و 100ھەزار ﻛەس ﻛﺎر دەﻛەن
ﺋێﺮان ﺋــەو ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗە وەك ﺳﺰاﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھێﻤﺎ دەﻛەن و ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەردەوام ﺑە دﯾﺪێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رواﻧﯿﻮە و ﺑەھــﯚی وﯾﺴــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ رۆژھــەت ،وەك ﺳــﺰاﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەرووی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﺎرﮔێڕﯾﺸــەوە ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﭘەراوێﺰەوە. ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛــەی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎردا ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ رێﮋە ﺑــەر دەرﭼﻮواﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺑەم ﭘێ دەﭼێ
ﺋــەو رێﮋە ﻛەﻣــە زۆرﺑــەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاﺑێﺖ. ﻣﻮﺧﺘﺎر ﯾﻮﺳــﻔﯽ ،داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ﺳــﻨەﯾە و ﻣﺎﺳــﺘەری ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﻟە زاﻧﻜــﯚی ﺗﺎران وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﯾﻮﺳﻔﯽ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ: ”ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ھﯿــﭻ دەرﻓەﺗێﻜــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ،زۆرﺑەی ﺋەواﻧــەی زاﻧﻜﯚ ﺗــەواو دەﻛەن، ﻟە ﻣﺎڵــەوە دادەﻧﯿﺸــﻦ و ھﯿﭻ ھﯿﻮاﯾەﻛﯿﺎن ﺑــە دۆزﯾﻨەوەی ﻛﺎر ﻧﺎﻣێﻨێﺖ“. ﯾﻮﺳــﻔﯽ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە: ”ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە ھەزاران ﺧەون و ﺋﺎواﺗەوە روو ﻟــە زاﻧﻜﯚ دەﻛەن و ﺳــەرﺑﺎری ﺧەرﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ھەﻣــﻮو ﭘﺎرەﯾــەی ﻛە ﺑﯚ ﻛﯚرﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛــە ،ھﯿــﭻ ھەﻟێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾــﺎن ﺑﯚ ﻧﺎرەﺧﺴــێﻨﺪرێﺖ و ﺋێﺴﺘە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ﻛــە ﮔەﻧﺞ ﺑــڕوای ﺑــە زاﻧﻜﯚ و ﺧﻮێﻨﺪن ﻧەﻣﺎوە“. ”ﻟە ﺳﻨە ﺷەﻗﺎﻣێﻚ ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی ”ﻣەﯾــﺎن ﺋﯿﻘﺒﺎڵ“ ،ﺋێﻤــە ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿﯿە ﺑێﻜﺎرەﻛﺎن ﻧﺎوی دەھێﻨﯿﻦ ،رۆژاﻧە دەﺗﻮاﻧﯽ زۆرﺑەی ﺋەو ﮔەﻧﺠﺎﻧەی ﺑێﻜﺎرن و زاﻧﻜﯚﯾﺎن ﺗەواو ﻛﺮدووە، ﻟەو ﺷەﻗﺎﻣە ﺑﯿﺎﻧﺪۆزﯾﯿەوە ،ﻛە ﺑەو ﺷەﻗﺎﻣەدا ﭘﯿﺎﺳە دەﻛەم ،ﺗﻮوﺷﯽ دەﯾﺎن و ﺳــەدان ﻛــەس دەﺑﻢ ﻛە ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘﯚراﯾﺎن ﺗەواو ﻛﺮدووە“ ﻣﻮﺧﺘﺎر ﯾﻮﺳــﻔﯽ وای ﮔﻮوت. ﻋەﻟــﯽ ﺋەﺳــﻧﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑﺎی ﺷﻮورای ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﺎر ،ھــﯚی ﺑێــﻜﺎری ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ دەرﭼﻮوی زاﻧﻜﯚی ﺑﯚ ﻟﻮوﺗﺒەرزی و ﺷــەرﻣﻜﺮدن ﻟــە ﻛﺎری ﺑﺎزاڕ وەﺳــﻒ ﻛﺮدووە ،ﺋەﺳﻧﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ﮔەﻧﺠﺎﻧە ﻧﺎﺑێ ﺷــەرم ﻟە ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﮔﻮﺗﯽ ﺋەوان ﺑەھﯚی
ﻟﻮوﺗﺒەرزﯾﯿﺎﻧەوە ،ﻧﺎﭼﻦ ﻛﺮێﻜﺎری و ﭘﯿﻨەﭼێﺘﯽ ﺑﻜەن. ﺷــەھﺎب ﻣﺤەﻣەدزادە ﻣﻘەدەم، داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎدە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣــەی دﻛﺘﯚراﯾە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻟە وەﻣﯽ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ: ”ﺋەوەی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑﺎی ﺷــﻮورای ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﺎر ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛﺎت ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﻧﺎو ﺋێﺮاﻧﺪا ﮔﻮﺗﺮاوە و ﻟە ھﯿﭻ ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەو ﺟﯿﮫﺎﻧە ﻧەﺑﯿﺴــﺘﺮاوە ﺑە ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻛە ﻧﺰﯾﻚ ﺑە ﭼﻮار دەﯾەی ﺗەﻣەﻧﯽ ،ﺑەو ھەﻣﻮو ﺧەرﺟﯿﯿەوە ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﺪا ﺑەڕێ ﻛﺮدﺑێﺖ و دﻛﺘﯚرا ﯾﺎن ﻣﺎﺳﺘەری ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎﺑێــﺖ ،ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﻛﺎری ﭘﯿﻨەﭼێﺘــﯽ و ﻛﺮێــﻜﺎری ﺑﻜﺎت“. دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﺑﺎ ﺋەﺳﻧﯽ ﺑێﺘــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘﯿﺎﺳــەﯾەك ﺑەﻧــﺎو ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ”ﺷــﺎﭘﻮور“ی ﻣﮫﺎﺑــﺎد ﺑــﻜﺎت و ﺑﺒﯿﻨێ ﻛە ﻧﺎوی ﺷەﻗﺎﻣﯽ دﻛﺘﯚرا ﺑێﻜﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێ ﻧــﺮاوە ،ﺋەو ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ دەزاﻧێ ﻛە ھﯿﭻ ھەﻟێﻜﯽ ﻛﺎر ﻟەو وﺗەدا ﻧەﻣﺎوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﻛﺮێﻜﺎری ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋەوﯾﺸﻤﺎن دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێ“.
وﺷە /ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺷــﺎری ﺋﺎدﯾەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 80ﮔەﻧﺠﯽ ﺋەو ﺷــﺎرە ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ داﻋﺸــەوە ،ﺑەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ﺋەو رێﮋەﯾە ﺑە ﻧﺎڕاﺳــﺖ دەزاﻧﻦ و ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 200ﮔەﻧﺞ ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو داﻋﺸەوە ﻧەك .80 ﺋﺎدﯾەﻣــﺎن ،ﺑــە ﺷــﺎرێﻜﯽ ﻣﻮﺣﺎﻓﯿﺰﻛﺎر ﻧــﺎوی دەرﻛﺮدووە و زۆرﺑــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾەن ،ﺑﯚﯾە ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﺣﺰب و ﮔﺮووﭘــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دەﻛەن .ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋﺸــﯿﺶ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﮔﺮووﭘﺎﻧەی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺎرە دەﭼﻨە رﯾﺰﯾەوە. ﻟە ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزادەوە ﺑﯚ داﻋﺶ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﺋﺎدﯾەﻣــﺎن 250 ،ھەزار ﻛەﺳــە و زۆرﺑەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧەﻛەﯾﺸــﯽ ﻣﻮﺣﺎﻓﯿــﺰﻛﺎرن ،ﺑەم ﻛەﺳــﯽ ﺳــەﻟەﻓﯿﯽ زۆری ﺗێﺪاﯾــە و ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺋەوان ﺧەڵﻜﯿﺎن ھﺎن داوە ﺗﺎ ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﺣﺰﺑﻮ .ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺋەو ﺷــﺎرە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻧــﺎوی 18 ﻛەس دەدات ﻛە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو داﻋﺶ، ھەروەھــﺎ 62ﮔەﻧﺠﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە
ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﭼﻮوﻧەﺗە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑەم دﯾﺎر ﻧەﻣــﺎون و ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮێﺖ ﻟەﻧﺎو داﻋﺸﺪا ﺑﻦ. ”وﺷــە“ زاﻧﯿﺎری وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺳﺎڵﯽ ﭘﺎر ﻟەﻧﺎو ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎری ﺋﺎدﯾەﻣﺎن ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا داواﯾﺎن ﻟــە ﮔەﻧﺠــﺎن ﻛﺮدووە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﺳــﻮﭘﺎی ﺋﺎزادی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﻜەن ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد ،ﺋەوﻛﺎت ﺑە ﺳەدان ﻛــەس ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻮوﺳــﯽ و زۆرێﻚ ﻟــەو ﮔەﻧﺠﺎﻧەﯾﺶ ﭼﻮوﻧە ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺑەم ﭘﺎﺷﺎن دەرﻛەوت
ﻛە ﺋــەوان ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋــﺶ و ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزادەوە ﻧەﻛﺮدووە. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﻧﺎو داﻋﺶ دەﺑﺎت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿــﯽ ﺋــەو
ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺷﺎری ﺋﺎدﯾەﻣﺎن
زۆرﺑەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی دەﭼﻨە ﻧﺎو داﻋﺶ ،ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 20ﺑﯚ 25ﺳﺎڵﯿﻦ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮔەﻧﺠﯿﺶ ﻟەم ﺷــﺎرەﻛەی ﺋەواﻧﺪا دەﭼﻨە ﻧﺎو داﻋﺸــەوە ﻛە ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە 200ﮔەﻧﺠﻦ
ﺷﺎرە دەﺳــﺘﯽ ﺑﺎی ھەﺑﻮوە ﻟە ﻧﺎردﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎو داﻋﺶ. ﺋەو ﻣەﻻﯾە ﺑە ﻧﺎوی )ش.س( ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2009دا ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاوە و ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺋــﺎزاد ﻧەﻛﺮاوە .ﺑە ﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەو ﻣەﻻﯾە ﻟەﺳــەر ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕەواﻧە دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاوە و ﺧەڵﻜﯽ ھﺎن داوە ﺑﯚ ﺋەوەی ”ﺟﯿﮫﺎد“ ﺑﻜەن. ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــە ﺋﺎزاد ﻛﺮاوە ،ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟە ﺋﺎدﯾەﻣﺎن ﻣﺎوەﺗەوە و ﭘﺎﺷــﺎن ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو داﻋــﺶ .ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەر ﺋــەوە ﻣەﻻﯾەﯾە ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ھەﯾە و دەﯾﺎﻧﮫێﻨێﺖ ﺑﯚ ﻧﺎو داﻋﺶ.
زۆرﺑەی ﺋەواﻧەی دەﭼﻨە ﻧﺎو داﻋﺶ ﮔەﻧﺠﻦ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎر ﺋﺎدﯾەﻣﺎن ﻛە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨە و ﺣەزی ﻧەﻛــﺮد ﻧﺎوی ﺑﮫێﻨﯿﻦ، ﻟە رێﮕــەی ﺗەﻟەﻓﯚﻧەوە ھەﻧﺪێﻚ زاﻧﯿﺎری ﭘێ داﯾﻦ. ﺋەو ﺑﺎﺳﯽ ﻟە ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ﻛﺮد ﻛە 7ﻣﺎﻧﮓ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﭼﻮوەﺗە ﻧــﺎو داﻋﺶ و ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ﺷــەڕێﻜﺪا ﺑﺮﯾﻨــﺪار دەﺑێﺖ و دەﯾﮫێﻨــﻦ ﺑﯚ ﻏــﺎزی ﻋەﻧﺘﺎب. ﻛﺎﺗێﻚ داﯾﻜﯽ دەزاﻧێ ﻛﻮڕەﻛەی ﻟە ﻏﺎزی ﻋەﻧﺘﺎﺑە ،ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻟێ ﺋــﺎﮔﺎدار دەﻛﺎﺗەوە و دەﺳــﺘﮕﯿﺮ دەﻛﺮێﺖ .ﺑەم دوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ
ﻛــەم ﻟــە ﭼﺎﻛﺒﻮوﻧــەوەی، دووﺑــﺎرە دەﭼێﺘەوە ﻧﺎو ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ داﻋﺶ. ﺋەو ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨە ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻛە داﯾﻜﯽ ﺋــەو ﻛﻮڕە ﮔەﻧﺠە ﺧﺰﻣﯽ ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﺋــەوە و دوو رۆژ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە ،داﯾﻜﯽ ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﻛە ﺑە ﺗەﻟەﻓﯚن ﻗﺴــەی ﻟەﮔەڵ ﻛﻮڕەﻛەﯾــﺪا ﻛــﺮدووە و ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗــﻮوە” :داﯾە ﺗﯚﯾــﺶ وەرە ﺑﯚ ﻻی ﻣﻦ و ﺋێﺮە وﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣە ﻧــەك ﺋەو ﺷــﻮێﻨەی ﺗــﯚی ﻟێ دادەﻧﯿﺸﯿﺖ“ ﺋەو ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺮد ﻛە زۆرﺑەی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی دەﭼﻨە ﻧﺎو داﻋــﺶ ،ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ 20ﺑﯚ 25ﺳﺎڵﯿﻦ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮔەﻧﺠﯿﺶ
ﻟەم ﺷﺎرەﻛەی ﺋەواﻧﺪا دەﭼﻨە ﻧﺎو داﻋﺸــەوە ﻛە ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە 200 ﮔەﻧﺠﻦ. ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﮔﻮﺗــەی ﺋــەو، ﮔەﻧﺠێﮕﯽ زۆر ﺋێﺴــﺘە ﺷﺎرﯾﺎن ﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە و ﺑــە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋــەوەی ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑــەم ﺋــەوان ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧــﺎو داﻋﺶ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ دەزاﻧێﺖ ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا رای ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ و دەڵێﺖ ﺋەوان ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻦ .ﺋەو دەڵێ” ،ﺑﺎﺷە ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻦ ﺑﯚﭼﯽ وا ﺳــﺎڵێﻚ دەﺑێ دﯾﺎر ﻧﯿﻦ و ﺑە ﺳــەرداﻧﯿﺶ ﻧﺎﯾەﻧەوە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن“.
ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺑەردێﻚ 3ﭼﯚﻟەﻛە دەﻛﻮژێﺖ وﺷە /ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ ﻟــە دوای ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی دەرﺋـــــــەﻧﺠـــــــﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ، دەرﻛــەوت ﻛــە ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان )ﺋەﻛەﭘــە( ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﭼﺎر دەﺑێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘﺎرﺗە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت .ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەﯾــﺶ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋــەردۆﮔﺎن و ﺋەﻛەﭘــە ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەردۆﮔﺎن ﭘێﮕــەی ﻻواز دەﺑێــﺖ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﺎوەﺧــﯚ و دەرەوەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋەﻛەﭘەﯾــﺶ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــەی ھەﯾەﺗﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﯿﭙێﻜێﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﺋﯚﭘەراﺳﯿﯚﻧە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿە، ﺑــە ﺑەردێــﻚ 3ﭼﯚﻟەﻛــە دەﻛﻮژێﺖ .ﭘﯿﺸــﺎﻧﯽ دەدات ﻛــە دژی داﻋﺸــەPKK ، دەﻛﺎﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺗﺎ رای ﮔﺸﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﭘــێ ﺑﺠﻮوڵێﻨێﺖ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﭘێﻚ ﻧﺎھێﻨێﺖ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺧﺎﺗــە ﻧــﺎو ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘەوە. ﻟەوەﺗــەی داﻋــﺶ ﺑﻮوەﺗــە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻛﯚﺑﺎﻧێ و ﺷﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و رای ﮔﺸــﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــەردەوام رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﮔﺮﺗﻮوە ﺑــەوەی ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺟﺪی دژی داﻋﺶ ﻧەوەﺳــﺘﺎوەﺗەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻦ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺸﯽ داوە.
ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑو ﻛﺮاﺑﻮوەوە ﻛە ﺋەردۆﮔﺎن ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ ﺧەوﻧﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﮔﯚڕ دەﻧﺮێﺖ
ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﯾەوێ ﺑە دﻧﯿﺎ ﺑڵێﺖ ﻣﻨﯿــﺶ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿــەم ﻛە ﺑــﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ داﻋﺶ دروﺳﺖ ﺑﻮوە و رۆژاﻧە ﺑە ﻓڕۆﻛەی ﺟەﻧﮕــﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯿﺎن دەﻛــەم ،ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﭘەﻛەﻛەش دەﻛﺎﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ. ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﺎر ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــو ﻛﺮاﺑﻮوەوە ﻛە ﺋــەردۆﮔﺎن ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧﯿﯿــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔەر دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ ﺧەوﻧــﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﮔﯚڕ دەﻧﺮێﺖ، ﺑﯚﯾە ھەﻣــﻮو ھەوڵێــﻚ دەدات ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێــﺖ ،ﻟەوێﺪا
ھەدەﭘە وەك ﺑﺎڵێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ PKKﻧﯿﺸﺎﻧﯽ رای ﮔﺸﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــﺪات ﺗﺎ ﺋەم ﺟﺎرەﯾــﺎن ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﺸﻜێﻨێﺖ و ﺋەﻛەﭘەﯾﺶ ﻟەﻻﯾــەك ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨێــﺖ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە دەﺳــﺘﻮور ﺑﺨەﻧە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە. ھەر ﻟــە دوای 7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧەوە، ھەدەﭘە ﺋــﺎﮔﺎداری ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻮو و ﺑەردەوام ھەوڵﯽ دەدا PKKﻟــە ﺧــﯚی دوور ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻧەھێڵێﺖ ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﺶ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪات، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەﻛەﭘە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺑﻮو PKKﭘەﻻﻣﺎرﯾﺎن ﺑﺪات و ﭘﺎﺷﺎن ﺑڵێﺖ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳەریPKK ، و ھەدەﭘە ﺗێﻜﯿﺎن دا ﻧەك ﺋەﻛەﭘە.
ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛــەی ﭘﺮﺳــﻮس رای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرد و ھەدەﭘە ﺟﻮوﻧﺪ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻚ وای ﺗێﮕەﯾەﻧﺮا ﻛە ﺋەﻛەﭘە ھﺎوﻛﺎری داﻋﺸــﯽ ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧــﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت رای ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾﺶ دژی ﺋــەردۆﮔﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەﺳــﺘﺎﻧەوە و ھەﻣــﻮو داوای دەﺳــﺘﺒەﺟێ ﻟێﺪاﻧﯽ داﻋﺸﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮد .ﺑەم ﺋەﻛەﭘە ﭼﺎوەڕوان ﺑــﻮو PKKﭘەﻻﻣﺎرﯾــﺎن ﺑﺪات ﺗﺎ ﻟــەو رێﮕەﯾەوە ﺷــەرﻋﯿﯿەت ﺑە ﺧﯚی ﺑﺪات ﺑە ﺑەردێﻚ 3ﭼﯚﻟەﻛە ﺑﻜﻮژێــﺖ .ﯾەﻛــەم ﺑــﯚ دﻧﯿﺎی ﺑﺴەﻟﻤێﻨێﺖ ﻛە ﺋەوﯾﺶ دوژﻣﻨﯽ داﻋﺸــە و ﺋەوەﺗــﺎ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧــﯽ دەﻛﺎت ،دووەم ﺟﻮوﻧﺪﻧﯽ رای
ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەوەی ﭘەﻛەﻛە دوو ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﻮﺷﺘﻮوە و ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺘﯽ ﺷﻜﺎﻧﺪووە و ﻟە ﺗﯚڵەی ﺋەو دوو ﭘﯚﻟﯿﺴەﯾﺶ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺎت .ﺳێﯿەم دەﯾەوێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەم ﺷــەڕەوە ﺧەرﯾــﻚ ﺑﻜﺎت و ﻣــﺎوەی 45رۆژ ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘێ ﺑێﺖ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﺨﺎﺗە ﻧــﺎو ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە ﻛــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ھەڵﺒﮋاردﻧەﯾﺶ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەﻛەﭘە دەﺑێﺖ. ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳﯚﺳــﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻟەﺳەر ﺋەو ﺋﯚﭘەراﺳﯿﯚﻧەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دژی داﻋــﺶ و ﭘەﻛەﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ داوە ،رەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧــﺪ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﮔﺮێــﺖ و ﭘێﯽ واﯾــە ﻟێﺪان ﻟە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﺋەو ﺷﺎرەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داﻋﺸﯽ ﻟێﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ
ﺑﺎﻛﻮور
داﻋﺶ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﺗﺎﻧــە ،ﺑەم ﻟە ﭘەﻛەﻛە ﭘێﭽەواﻧەﯾــە .ھەروەھﺎ ﺋﺎﻣﺎژە دەدات ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەوان ﺑــە ﭘەﻛەﻛەﯾــﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﻼﻧﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮرووژێﻨێﺖ ﭘەﻻﻣــﺎری ﺳــەرﺑﺎزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﺪات و ﻟــەو رێﮕەﯾەﺷــەوە ﺷەڕ ھەڵﺒﮕﯿﺮﺳــێﻨێ و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛە ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺑە ﺷەڕ وەﻣﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧەداﺗەوە. ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ دوو ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ھەڵەﯾەك ﺑﻮو ﻛە ﻧەدەﺑﻮو ﭘەﻛەﻛە ﺑﯿﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜە ﻟــەو رێﮕەﯾــەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ
رێﮕە ﺑﯚ ﺧــﯚی ﺧﯚش دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧــﯚی ﻟە ﭘەﻛەﻛە ﺑﺪات و ﺷﺘێﻚ ﻧەﻣێﻨێﺖ ﺑە ﻧﺎوی ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺖ .ﺋەوەﯾﺸﯽ ﻟە ھەﻣﻮوی ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﺘﺮە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەوە دەﯾەوێ ﻟە رێﮕەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯽ ﻣەھەﭘەوە، داواﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە دژی ھەدەﭘە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن و ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﻟە ژێﺮەوە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺪا ﺑﺨەﻧە ﭘﺎڵ و وەك ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﭘێﺸﺘﺮی ﻛﻮردی ،دای ﺑﺨﺎت .ﻟە ﺋێﺴﺘەﯾﺸەوە دەوڵەت ﺑﺎﺧﭽەﻟﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی واژووە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟە دادﮔەی دەﺳــﺘﻮورﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ داوای داﺧﺮاﻧﯽ ھەدەﭘە ﺑﻜﺎت.
”ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ دوو ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ھەڵەﯾەك ﺑﻮو ﻛە ﻧەدەﺑﻮو ﭘەﻛەﻛە ﺑﯿﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەو رێﮕەﯾــەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ رێﮕــە ﺑﯚ ﺧﯚی ﺧﯚش دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚی ﻟە ﭘەﻛەﻛە ﺑﺪات و ﺷﺘێﻚ ﻧەﻣێﻨێ ﺑە ﻧﺎوی ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺖ“
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
داﻧﺎ ﺷــﻮاﻧﯽ :ﺧﯚﻛﻮژﯾﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دۆﺧێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە و دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی ﺋەو رەوﺷە ﻧﺎڕﯾﻚ و ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎوەی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺑﻜەن.
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﭘﯿﺎوان ھەڵﺪەﻛﺸێﺖ
ﻟە 7ﻣﺎﻧﮕﺪا 5ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﮔﻮڵﺴﺘﺎن وەﻟﯿﯿە ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﭘﯿــﺎوان ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ھەڵﻜﺸــﺎوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە 7ﻣﺎﻧﮕﺪا 5ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە .ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿﺶ دﯾــﺎردەی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﺑە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر دەزاﻧﻦ. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری رێﻜﺨﺮاوی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو65 ، ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﺑــﻮوە و زۆرﯾﻨــەی ﺋەوان ﺑە ﭼەك ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺎن ﺑە ژﯾﺎﻧﯿﺎن ھێﻨﺎوە .ﺟﮕەﻟەوەی 15ﻛەس ﺑــە ﭘــەت و 3ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﺑە رێﮕەی ﺧﻮاردﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧەوە، ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە. ﺑﻮرھــﺎن ﻋەﻟــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺣﺎڵەﺗەﻛە رۆژ ﺑــە رۆژ ﭘەرە دەﺳــﺘێﻨێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی 7ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا 40 ،ﭘﯿﺎو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە و ﺋەوەﯾﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەﯾە ﻛە ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە“. دﯾــﺎردەی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗــﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رێﮋەی ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮژی دادەﻧﺮێﺖ، ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﻟەﻻﯾەن رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣــﯽ راﮔەﯾەﻧــﺮاون ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ
ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن-ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛــﻮوك -ﭼەﻛﯿﺎن ھەﯾە ،ﺋەوەش زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻟەﺳەر ﭘێﻨﺠﯽ ﺗێﻜڕای داﻧﯿﺸﺘﻮوان ﭘێﻚ دێﻨێﺖ.
ﺋەﻧﻮەر ﻗﺎدر ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن:
ھەرﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 16ی ﺳــﺎڵﯽ 1993ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﺑە رێﮕەی ﻣﯚڵــەت ﭘێﺪاﻧەوە رێﻚ دەﺧﺎت ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و دەزﮔە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﯾﺎﺳــﺎﻛەﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدووە ﺋەﻧﻮەر ﻗــﺎدر ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟێﮋﻧەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، دان ﺑەوەدا دەﻧێﺖ ،رۆژاﻧە ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭘێﻮە دەﻛﺮێﺖ. ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھەرﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 16ی ﺳﺎڵﯽ 1993 ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﺑە رێﮕەی ﻣﯚڵەت ﭘێﺪاﻧــەوە رێﻚ دەﺧــﺎت ،ﺑەم
ﺑﺎوەڕ ﯾەﺣﯿﺎ
دەڵێــﻦ: ﻓﯿﺰﯾﺎﻧﺎﺳــەﻛﺎن رەﻧﮕەﻛﺎن ﻟە ﺗﺎرﯾﻜﯿﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەی رووﻧﺎﻛﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑێﻨە ﻧﺎو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ”ﺑﯿﻨﺮاو“ەوە .ﻣﻦ ﻛە ﻟەم ﺗﺎرﯾﻜﺴﺘﺎﻧەدا ھﯿﭻ رووﻧﺎﻛﯿﯿەك ﺷــﻚ ﻧﺎﺑەم ،ﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەم ھەﻣﻮو رەﻧﮕە ﺳەرﺳــﺎﻣﯽ ﻛــﺮدووم! ﻣﻦ ﻛــە ﻟــەم ﻣەﻣﻠەﻛەﺗەدا ﻧە ﺧﯚرێﻚ ﮔەرﻣﯽ ﻛﺮدووﻣەﺗەوە و ﻧە ﺑﺎراﻧێﻚ ﺗــەڕی ﻛﺮدووم ،ﭘێﻢ ﻧﺎڵێﻦ ﺋەم ھەﻣــﻮو ﭘەﻟﻜەزێڕﯾﻨە ﺣەرﺑﺎڕەﻧﮕــە درۆزﻧﺎﻧــە ﭼﯿﻦ؟ ﻣﻦ ﺗێ ﻧﺎﮔەم ،ﺑﯚ دەﺑێ ﮔﺸــﺖ رەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم رەﻧﮕﺎڵەﯾــە ﺋﺎژەڵڕەﻧــﮓ و دەﻋﺒﺎﻧﯿــﮕﺎ و ﺋەھﺮﯾﻤەﻧڕوو ﺑﻦ؟. ﻣەوﻻﻧﺎ ﻛە دەڵێ) :ھەرﻛەﺳــێ ﺋﺎﮔﺎﺗﺮە رووزەردﺗﺮە( ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟــەم رەﻧﮕــە دێﺰاﻧــەی ﺋێﻤە ﻧﯿﯿــە .ﺧﯚ ﺋەﮔەر وا ﺗەﻓﺴــﯿﺮی ﺑﻜەن ،ﺋــەوا دڵﻨﯿﺎم ﺟەﻻﻟەدﯾﻦ دەﯾﮕﻮت :ھەرﻛەﺳێ ﺑێ رەﻧﮕﺘﺮە ﺋﺎﮔﺎﺗﺮ .ﺋﺎﺧﺮ ﻟێــﺮە ﻟە زەرد واﯾە ھەﻣﻮوﻛــەس زەردە .ﻣەﮔــەر ﯾەﻛێﻜــﯽ ﻟێ راﺳــﺖ ﺑێﺘەوە و ﺑڵێ :زەردە زەردە وا راوە ،زەردە دزە ،زەردە زۆر زۆر دزە .دڵﻨﯿﺎم ﺋەم زەرداﻧــە ﻣەﻧﺎﻋەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ و دەزﮔە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﯾﺎﺳﺎﻛەﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدووە“. ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﯾﺎﺳــﺎی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،رێﮕە ﺑە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﻧﺎدات ﻟە دەرەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭼەك ھەڵﺒﮕﺮێ، ﺑەم ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛە دووﭘﺎت دەﻛەﻧەوە ،ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە دەﺑێ ﻟە ﺑﻨەڕەﺗەوە ھەڵﺒﻮەﺷــێﻨﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺑﯚ 23ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮوﺑێ ،ﺋەﻣڕۆ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﮔﯚڕاوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ
)ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧێﻜﯽ زەرد( داﻣەزرێﻨﻦ ،ﺋﺎﺧﺮ راﯾەك ﭘێﯽ واﯾە ﻛە رەﻧﮓ زەردی وت ﺧەﺗﺎی زەرداوە ،ﻟــەﻻی ھەﻧﺪێﻜﯿــﺶ وەﻟﻌەﻛﺴﻮﺳــەﺣﯿﺢ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﺑــێ ﺑەدﯾــﻞ و ھەﻣﯿﺸــە ﺑﺎوە. ھەروەك ﮔﻮﺗﺮاوە ھەﻣﻮو ﻗﺎﻧﻮوﻧێ ﺋﯿﺴﺘﯿﺴــﻨﺎی ھﺎ ﺗﯿﺎ ،ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ زەردەواڵەﺷﺪا ﻛﺎرﺗﯽ زەرد ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﺴــﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻛﺎرت ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﺑە ھەڵەداوان ﭘێﺴــﺘﯽ زەردت ﺗێﻜــەوی ﺧﻮێﻨــﯽ ﺳــﻮورت دەﻛﺎ و دەﺑێﺘــەوە ﺑە ﻻﺷــەﻧێﮋ ..ﺋــﺎااای زەردەواڵەی ﺧﻮێﻨﻤﮋ(( ﺗﯚ ﭼﻮوزاﻧﯽ ﺳــﻨﮕﯽ ﺋێﻤە ﭘڕ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺋﺎﯾەﺗەﻟﻜﻮرﺳﯽ! ﺗــﯚ ﭼﻮوزاﻧــﯽ ھەرﯾەﻛەﻣــﺎن ﻟــە دﯾــﻜﺎرت ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوﯾﺘﺮ ﻧﯿﯿﻦ ﺑەراﻣﺒەرت. ﻗەﺳﺘﻤە ﻣﻨﯿﺶ وەك ﻧﺎﻟﯽ ﭘڕ ﺑە زەرداوا ھﺎوار ﺑﻜەم و ﺑڵێﻢ: رەﻧﮓ زەردی ﻋﺎﺷﻘﯿﯽ ﺑﻦ، ﻧەك زەردڕۆ و ﺷەﻗﯽ ﺑﻦ ھەﭬﺎﻧێﻜــﯽ ﺗﺮ ھــەن ﺗەﻧﯿﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺳەوز دەﺑﯿﻨﻦ ،دۆﻻری ﺳــەوز دەﯾﯿــەن ﺑــﯚ ﻓەﺗﺎﺣﯽ ﺳەوزەواری و ﻧﺎﯾﯿەن ﺑە ﻣﻨﺪاڵﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﺋەﮔەر ﺑﭙﺮﺳﯽ ﺧﯚ ﺟﻠﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەش ھەر ﺳەوزە،
ﻧﺎﻛﺎت رێﮕەی ھﯿﭻ ھﺎووﺗﯿﯿەك ﺑﺪرێﺖ ﻟــە دەرەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ، ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﭼەﻛﯽ ھەﺑێﺖ. ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﻟــە ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان دادەﻧﺮێﺖ، ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘﯿﺎوان دەڵێ، ”ﻟە 7ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا 5ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە“ ،ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەرێــﻢ ﺑــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ و ﺑــەرزی و ﻧﺰﻣﯽ ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻرﯾــﺶ ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺑﺎرودۆﺧەﻛەی ﺧﺮاپ ﻛﺮدووە. ﺳــﻠێﻤﺎن ﺳــﻮور ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﮔەڕﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕی دۆﻻرەﻛەی ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑەھﯚی ﺑەرزی و ﻧﺰﻣﯿــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ دۆﻻرەوە ﻟــە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا 15 ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەرﯾەﻛە و ﺑڕی 50ﺑﯚ 60دەﻓﺘــەر دۆﻻر زﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە“. ”وﺷــە“ ،ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧە ﻗﺴــەی ﻛﺮد ﻛە زﯾﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 50دەﻓﺘــەر دۆﻻری ﺑەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺑــەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻧﺎوی ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺋەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻟە ﻣﺎوەی ﯾــەك ھەﻓﺘــەدا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 50 دەﻓﺘــەر دۆﻻر زﯾﺎﻧــﻢ ﻛــﺮد و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻣﺎﯾەﭘﻮوﭼﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚم راﮔەﯾﺎﻧﺪووە“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن وەك ھەر ﺋﯿﺸێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەم وﺗەدا ﺗەﻧﮕﮋەواﯾﯿە و ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺧﯚت ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﯿــﺖ ،ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻓﯿﺎﯾەﻛﯽ دۆﻻر دەﯾﺎن ﻛەﺳــﯽ وەك ﻣﻦ ﺋﯿﻔﻼس دەﻛەن“. ﺑە ﺑڕوای ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳﺎﻧﯿﺶ ،دۆﺧﯽ دۆﻻر ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻋێــﺮاق و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺮێﺖ. ﻧەرﻣﯿﻦ ﻣەﻋﺮووف ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی
زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس، ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋــەوە ﻛﺮد ،ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ دۆﻻر ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــەو ﺑﺎرودۆﺧەوە ھەﯾە ﻛە ﻋێﺮاﻗﯽ ﺗێ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺑەھﯚی ﺷەڕی داﻋﺶ و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗەوە ،ﺋەو ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﺑەردەوام دەﺑێﺖ. ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ھەڵەدﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺟﮕە ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻧﺎوﺧﯚ ٥ ،ھەزار ﻛەس ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ ﭘــێ دراوە“، ﻟــە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﺑەﺷێﻚ ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ
ﺑﻮرھﺎن ﻋەﻟﯽ:
ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی 7ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا 40 ،ﭘﯿﺎو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە و ﺋەوەﯾﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەﯾە ﻛە ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دووﭘﺎت ﻟەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە دەﻛەﻧەوە ،ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﭼەك ھﯚﻛﺎر و ھﺎوﻛﺎری ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. داﻧﺎ ﺷﻮاﻧﯽ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و دەﺳﺘەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺧﯚﻛﻮژﯾﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دۆﺧێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە و دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی ﺋەو رەوﺷــە ﻧﺎڕﯾﻚ و ﻧەﮔﻮﻧﺠــﺎوەی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ﻛــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت
ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺑﻜەن“. ﻟەﭘﺎڵ دﯾﺎردەی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻛــە ﺑەھﺎﻧﺪەرێﻜــﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮژی دادەﻧﺮێﺖ ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻣﺎﯾەﭘﻮوﭼﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺳەرﻣﺎﯾەدارەﻛﺎن، ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟە ﺳەر ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮژی ھەﺑﻮوە، وەك ﺋەوەی ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘﯿﺎوان ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ،ﺑە ”ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺋﺎﺑﻮوری“ ﻧﺎودەﺑﺎت.
رەﻧﮕە رەﻧﮕەﻛﺎن رەﻧﮓ ﻛﻮێﺮ ﺑﻦ دەڵێﻦ )) :و رﻓﻌﻨﺎ ﺳــﻮزھﻢ ﻓﻮق ﺳــەوز (( ،ﺗﻮﻣــەس ﻣەﻻﻛەﯾﺎن ھــەر ﺋەوﻧە ﻟە ﻗﻮرﻋﺎﻧــﯽ ﭘﯿﺮۆز ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﻛــە ﭘەڕۆﯾەﻛــﯽ ﺳــەوزی ﺗێﻮە ﭘێﭽێ ،ﻣەﻻﯾەك ﺧــﯚی ﭘــێ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻧەﻛﺮێ، ﻗەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺑﻜﺎ .ﺋﺎﺧﺮ ﮔەر ﻟەﺟﯿﺎﺗﯽ ﻗەﺳــەم ﺑە ﺳــﻮﻟەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨﯚن ،ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﺳــﻮڵﺘﺎﻧە ﻗﻮرﺋﺎن ﺑەدەﺳﺘەﻛە ﺑﻜﺮداﯾە ﻛە دەﯾﮕﻮت) :ﺳەﯾﺮﻛەن، ﺑە ھــەوڵ و ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺧﻮدا ﺑە ﻛﻮردی ﻗﺴــە دەﻛﺎت(، ﺋێﺴﺘێ ﺋەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﻧﯿﺎن دەﻛەوﺗە ﻧێــﻮ ﻧەوﺗەوە .ھــەی داﻣﺎو! ﺧﯚ ﺳــەوزەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﭘﯿﺎوەﺗﯿﯿﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە ﺋەﮔــەر ﺑﯿﺎﻧــەوێ ﻧە)ﻣﺎم( ﺑﻨێــﮋن و ڕێــﮋەی ﺳــەوزاﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎد ﺑﻜــەن ،ﺋﺎﺧﺮ ﯾەﻛــێ ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەوز ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑەردەوام وە ھەوەﺳــﯽ ﺧﯚی ﻛﺎر دەﻛﺎ .ﺋەھﺎ ﻧﺎﺑﯿﻨﯽ ﺧەﯾﺎر ﭼﯚن ھەﺳــﺘﺎوە؟ )ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻧﺮﺧــﯽ دۆﻻرە ﻟە ﺑﺎزاڕدا(. رەﻧﮕێﻜــﯽ ﺗﺮﻣــﺎن ھەﯾــە ﭘێﯽ دەڵێﻦ ﺷــﯿﻦ ،ﻣﻦ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﺑە رەﻧــﮓ ﻛﻮێﺮ دەزاﻧــﻢ .ﺋﺎﺧﺮ ﺳــەوز و ﺷــﯿﻦ ﻟێﻚ ﻧﺎﻛەﻧەوە!
ھەر ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﺑڵێﻦ ﺳــەوزێﻜﯽ ﺷــﯿﻨﺒﺎوە .زاﺗەن ﻟێﺮە ھەر ﺷﯿﻦ ﺑﺎوە ،ﺷﯿﻦ ﺑﯚ ﺷﯿﺮﯾﻦ و واوەﯾﻼ ﺑﯚ ﻟەﯾﻼ ھەﻣﻮوﻣﺎﻧﯽ ﻓێﺮی ﺷــﯿﻦ و واوەﯾﻼ ﻛﺮدووە .ﺋەو ﺟﯚرە ﺷﯿﻨە ﺷﺘﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟێ ﺷﯿﻦ دەﺑێ ،وەﻟێ ﺋەم ﺷﯿﻨە ھﯿﭽﯽ ﻟێ ﺷﯿﻦ ﻧەﺑﻮوە و ھــەر ﺷــﯿﻦ و واوەﯾﻼﯾەﺗﯽ، ﺋﺎﺧــﺮ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﻣەڕدا ﺷــﯿﻦ ﺑﻜەﯾﺖ و ﻟەﮔەڵ ﮔﻮرﮔﺪا ﻧﺎن ﺑﺨــﯚی .ﺧﯚت ﺳــەرۆﻛﯽ دز ﺑﯿــﺖ و ﺑە ﻗﺎﻓڵەﯾــﺶ ﺑڵێﯽ ﺋێﻤە ھﺎوﺑە)ﺷــﯿﻦ( .ﺷﯿﻨەﻛەی وﺗﯽ ﺋێﻤە ھێﺸــﺘﺎﯾﺶ ﺑﺎوەڕی ﺑــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻧﯿﯿــە و ھەر ﺷەﻗﻮەﺷــێﻨەﻛەی ﺟﺎراﻧــە و وادەزاﻧــێ )ﺷــﯿﻦ ﻓــﯚ( دەﻛﺎ! ﻣــﻦ دڵﻨﯿﺎم داﻣــﺎوە ﺋەﮔەر دڵﯽ ﺗەﻧﺎﻧەت ھێﻨﺪەی ﻟﻮوﺗﯽ ﮔەورە ﺑﻮواﯾە ،ﻗەت ﭘەﻧــﺎی ﻧەدەﺑﺮد ﺑﯚ ﺗەور وەﺷــﺎﻧﺪن...ﺋﺎﺧﺮ ﻟﻮوت و دڵ ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﭘێﻜەوە ھەﯾە ،ﻟﻮوت ﺗﺎ ﺑﭽﻮوك و ﺗەﺳﻚ ﺑێ ھەﻧﺎﺳەداﻧﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮە، ﺗــﺎ ھەڵﻤﮋﯾﻨﯽ ھــەوا ﺑﺎش ﻧەﺑێ ﻟێﺪاﻧﯽ دڵ ﻛﺎری ﻟەﻧﮕە .ﻛەﭼﯽ ﻻی ﺋێﻤــە ﻟﻮوﺗــﺖ ھێﻨــﺪەی ﮔــﺮدی ﭘﯿﺮۆزﯾﺶ ﺑێﺖ ،دڵﺖ ﻟە ﺗەورێﻚ رەﻗﺘــﺮە .ﺑەس ھەر ﺋەم
ﻧﯿﯿە ،زۆری ﺗﺮ ھەن ﺷﺘﯽ زﻟﺘﺮ و ﮔەورەﺗﺮﯾﺎن ھەﯾە و ﺳﻮودﯾﺸﯿﺎن ﻟێ ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە .ﺟﺎ ﮔەر وﯾﺴــﺘﺖ ﺑڵێﯽ ﻛﺶ ﻣەﻟﯿﻚ ،ﺑەﻻری ﻣەﭼﯚ، ﺋﺎﺧﺮ ﺋەﻣە ژﯾﻨﻮارە ﻧەك ﺷەﺗﺮەﻧﺞ، ﺑــەدەم رێﮕەوە ﮔــﻮڵ ﻣەﭼﻨە و ﻟــە ﺷــﯿﻦ و ﺑﯚڵەﺑﯚڵﯿﺶ وەڕس ﺑﻮوﯾﻦ. ﻣﻦ ﺑــە ﺗەﺑﯿﻌەت ﺣــەزم ﻧە ﻟە ﻗﺎوەﯾە ﻧەك ﻗﺎوەﯾــﯽ .ﺣەزرەﺗﯽ ﻧﺎﻟﯽ ﮔﻮﺗەﻧﯽ) :ﯾــــەك رەﻧـﮕـﻢ و ﺑـــێ رەﻧـﮕـــﻢ و رەﻧـﮕﯿـﻦ ﺑـەھەﻣـــﻮو رەﻧـــﮓ( ،ﺧەڵﻜﯽ ﺧﺎﻛﯿﻢ ﺧﯚش ﮔەرەﻛە ،ﻗﻮڕاوی ﻧﺎ ،ﻗــﻮڕاو دەﺧﯚم ﺑەس ﻗﻮڕاو ﻧﺎ.. ﺋەﮔەر دەﺷﭙﺮﺳــﯽ :ﺋﺎﺧﺮ ﻗﻮڕی ﻛــﻮێ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑــە ﺳــەرﻣﺎﻧﺎ؟! دەڵێــﻢ :ھﯿــﭻ ﻗﻮڕێــﻚ دادﺗﺎن ﻧﺎدات ،ﺟﮕە ﻗﻮڕی ﺑەردەرﮔەی ﺧﯚﺗﺎن .ھەی ﻗﻮڕم دا ﺑە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻗﻮڕەﯾﺸــﯿﯿەﻛﺪا ﻛە ﻗﻮڕﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﮔﯿﺮاوەﺗــەوە و ﻧﺎزاﻧێ ﭼﯚن ﺑﯿﻜﺎ وەﺳــەری ﺧﯚﯾﺪا .ﺑﺎ ﭘێﺘﺎن ﺑێﮋم: ﻗﻮڕاوی ﺋەم دەﭬەرە ،زۆر ﺧﯚﺷﺘﺮە ﻟــە دۆﻧەری ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺳﺒﻮوﺳــەی ﻓﯿﺮﻋەوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿﺴﺮێ ..ﺋﺎﺧﺮ ﻗﺎوەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮە ھەر دەﻣە ﺳــەر ﺑە ﺷﻮێﻨێﻜﻦ، ﺋــەوان زوو زوو ﺷــﺎڵە ﻛێﻮﯾﯿە
ﻗﺎوەﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن دادەﻛەﻧــﻦ، ﺧﯚزی ﻛە ﺋــەو ﺑەرﮔﯽ )ﻛێﻮی( ەﯾﺎن ﻓــڕێ دەدا ،دەﺑﻮوﻧەوە ﺑە ﮔﻮێﺰی ھﯚراﻣﺎن ،ﺑەم ﺋەﻣﺎن ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوەڕا ﻗﺎﭼﺎﺧﻦ ،ھەر رێﻚ دەڵێﯽ ﻛێﻮی ڕزﯾﻮن. ﺟﺎ ﻣﻦ دڵﻨﯿﺎم دڵﺪار زﯾﻨﺪوو ﺑﺎﯾە: ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ )ﺋــەی رەﻗﯿﺐ( ،ﺋەی ﺑﻮرﺗﻮﻗﺎﻟﯽ دەﻧﻮوﺳﯽ .ﭘﺮﺗەﻗﺎڵ ﺗﺎ ﭘﺎﻛﯽ دەﻛەی ھەﻣﻮو دەﺳــﺘﺖ دەﻛﺎ ﺑە ﺋﺎو ،ﻛەﭼﯽ ﭘﺮﺗەﻗﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻻی ﺋێﻤــە ھێﻨﺪ ﺗﻮﻧــﺪڕەون، ﮔەر ﻧﯿەﺗــﯽ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧﯿﺎﻧﺖ ھﺎﻧﯽ، ھەﻣــﻮو دەﺳــﺘﺖ دەﻛــەن ﺑە ﺧﻮون! ﺋﺎﺧﺮ ﺟﯿﻨﺎﺳــێﻜﯽ ﻧﺎﻗﺲ ﻟە ﻣەﻋﺒێﻦ ﺟﻠە ﭘﺮﺗەﻗﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺎن و داﻋﺸــﺎ ھەس .ﭘﺮﺗەﻗﺎڵ ﻛێﺸەی ﺋەوەﯾە درﻋێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ھەﯾە و ﻧﺎواﺧﻨﯽ ﭘەﻧﭽەرە ،ﺋﺎﺧﺮ ﭼــﻮن ﻟە ژوورێﻜﺪاﯾــە و ﻧﯿەﺗﯽ ھﯿﭻ ﭘەﻧﺠــەرە ،ﺑﯚﯾە ھەر ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺖ و ﻧﺎﺑﯿﻨێ ﭼەن ﭘەﻧﺪەرە. ھﯚۆۆۆ ﭘﯿﺎوی ﺑﭽﻮوك ..دڵﻨﯿﺎﺑە وە داﻧﯿﺸﺘﻦ ﮔﯚرە ﻧﺎﺑﯽ. ھێێێﯿﯽ ﭘﺮﺗەﻗﺎڵﯽ ﮔﺰﮔﻞ ..ﺗﺎﻛەی ﭼﺎو ﻟە ﺧــﯚش داﻛەﻧە دەﻛەی! ﺗﺎﻛــەی ﺑەرﮔــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺖ ھێﻨﺪ ﺧــﯚش دادەﻛەﻧﯽ! ﺋﺎﺧﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻧﺘەڵﯚس ﺑﯚ
ﺳﺮوودی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دەﻧﯿﺸﻨەوە. ﺋﯿﺘﺮ ﺗەواو ﺗﺎﻗەﺗــﻢ ﭼﻮو ،ﭼﯿﺘﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮەی ﺑێ دن ﻧﺎﻛەم، ﺗەڵﻌــەت ﺗﺎھﯿــﺮ ﮔﻮﺗەﻧﯽ) :دڵﯽ ﺗﻮێﻜڵە ﭘﺮﺗەﻗﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺟﺎدە رادەﮔــﺮم ،ﻛە ﻟە ﻣﺎڵــﯽ ﺗﺎﻣەوە دەرﻛﺮاون(. راﺳﺘە ﺑە ﺋەﻟﻮاﻧەوە ﺟﻮاﻧﯿﻦ ،ﺧﯚ ﻛەس ﺣەز ﻧﺎﻛﺎ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ رەش ﺑﻜﺎ ﺗەﻣﺎﺷﺎ ،داﯾﻢ ﻟە ﯾەﻛڕەﻧﮕﯿﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺣﺎﺷﺎ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳﭙﯽ و ڕەش ھەﻧە ﻟە ﻧﺎو ﺷﻠەی داﻋﺸﯽ ﺗەڕەﻣﺎﺷﺎ. ﺑەڵێ ﺗەﻧﯿﺎ رەﻧﮕەﻛﺎﻧﻦ ﻛە دەﺗﻮاﻧﻦ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی دﻧﯿﺎﻣﺎن ﭘﯿﺸﺎن ﺑﺪەن .،ﺑەم ﺋەم رەﻧﮕﺎﻧەی ﻻی ﺋێﻤە ھﯿﭽﯿــﺎن رەﻧﮕﯽ ﺟﻮاﻧﯿﯽ ﻧﺎدەﻧەوە ،رەﻧﮕە ﺑەﺟێﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﺋەم رەﻧﮕﺎڵەﯾە ﺑﻮوﺑێﺘە ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ..ھێﻨﺪە دەڵێﻢ: ﺋەی رەﻧﮕﯽ ﻧﺎﺷﺮﯾﻨﯽ ،ﻗەت ﭘێﻢ ﻣەڵێ ﻟەﻗﯿﻨﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﺖ وەك ﻋەدەم ،ﺗﯚ ﯾەك ﭘﺎرﭼە ﻟە ﻗﯿﻨﯽ رەﻧــﮓ ﺑێ ﺣەرﺑــﺎ رەﻧﮕﯿﻦ ﺑﯽ، ﺑەس ﻟە ﺣەرﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﻗەت ﺳــﺎﺑﯿﺖ ﻧەﺑﯿﻨﺮاوی ،ﺗﯚ ﻟە ﺟﻨﺴﯽ ﻟەﻗﯿﻨﯽ.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
ﭘەﺧﺸﺎن زەﻧﮕەﻧە:
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەﻣﯽ رووﻧﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﻣﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﮔﻮڵﺴﺘﺎن و ﻛﺎوە دەﺳﺘەی ﺑﺎی ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﺎﻧﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دەﯾەوێ ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜﺪا ،ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑە رووﻧﯽ ،دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺋەو ﻛﭻ و ژﻧە ﺋێﺰﯾﺪی و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿﺎﻧەی دﯾﻠﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ داﻋﺶ ﺑﻮوﻧە ،ﻣەﺣﻜﻮوم ﺑﻜﺎت .ﭘەﺧﺸــﺎن زەﻧﮕەﻧە ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەو دەﺳﺘەﯾە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ھەر ﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا ﻧﺎﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻧﺎردووە و داوای ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮدوون .ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺑﺨﺮێﺘە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﺎری ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ،ﺑەم زەﻧﮕەﻧە ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەﻣﯽ رووﻧﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە. دەﺳــﺘەی ﺑــﺎی ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﺎﻧﻤــﺎن ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘــڕۆژەی ﺑﯚ ھــﺎوﻛﺎری و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺋﺎواراﻧــەی ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﯚ ﻧﺎوەﻧــﺪ و رێﻜﺨــﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻧــﺎردووە ،ھەروەھــﺎ ھــەوڵ دەدەن ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺸــﺘﺎن ﻟەﺳەر دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﭽﺎن و ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟــە ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ،ﺑﺨﻮێﻨﺪرێﺘەوە، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەوڵەﻛﺎﻧﺘﺎن ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو و دوای رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ، دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑەو ﻛﺎرە ﻛﺮد .ﺋێﻤە داﻣەزراوەﯾەﻛﯿــﻦ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﻧەك ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ،ﺑــەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ،ﺋێﻤە ﺋــەو ﻛﺎرەﻣﺎن ﻛــﺮد .رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣــﻮو داﻣﻮدەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕی .ﺋێﻤە ﻟە 10ی ﺋﺎﺑﯽ راﺑﺮدوودا ،ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــﺎس ﻛﺮد ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﭽﺎﻧــﯽ دﯾﻠــﯽ ﺑەردەﺳــﺘﯽ داﻋــﺶ .ھەروەھﺎ ﭘڕۆژەﺷــﻤﺎن ﺑــﯚ رێﻜﺨــﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن و ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــﺎس دەﻛﺮد ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺋــﺎوارە و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن .ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧەدا ،ﻧﺎﻣەﻣــﺎن ﺑﯚ زۆر ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻧﺎرد ،وەك ﺋەﻧﺠﯿــﻼ ﻣێــﺮﻛﻞ راوێــﮋﻛﺎری ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ،ﺋەﻧﺠﯿﻠﯿﻨﺎ ﺟﻮﻟﯽ ،ﭘﺎﭘﺎ، ﺷــﺎژن ﺋەﻟﯿﺰاﺑێــﺖ و ﻣﯿﺸــێﻞ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺧﺎﻧﻤﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ
و دۆﺧــﯽ ژﻧــﺎن و ﻣﻨﺪاﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ روون ﻛﺮدﻧەوە. ﺋــەوان وەﻣــﯽ ﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن داﯾەوە؟ ھەﻧﺪێﻚ ﻟەواﻧە وەﻣﯿﺎن داﯾﻨەوە، ﻟەواﻧە ﺋەﻟﯿﺰاﺑێﺘﯽ ﺷﺎژﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ. ﺋــەو ﻟــە وەﻣەﻛەﯾــﺪا دەڵێ، ﻣﻦ ﺑەﭘێﯽ ﻋﻮرﻓﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ھﯿــﭻ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﻜەم،
ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻋەرەﺑﯽ ﺷﺘێﻜﯽ زۆر ﺷــەرﻣﻨﺎﻧەی دەرﻛﺮد و ھەﻧﺪێ ﺧەڵﻚ ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﻮون ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻻی ﺧﯚﯾﺸﻤﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﻮو، ﺑەم ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﻟــەوە ﻧەﻛﺮدەوە ﻛە ﺋەو ﻛــﭻ و ژﻧﺎﻧــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻦ و ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەرھﺎوﯾﺸــﺘەی ﺑەدواوەﯾــە. ﺋێﻤە دواﺗﺮ و ﭘــﺎش رەزاﻣەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﻤﺎن ﻧﻮوﺳﯽ و داواﻣﺎن ﻛﺮد ﻛە دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی و ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ،دەﺑێ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﺪا زۆر ﺑە رووﻧﯽ، ﻣەﺣﻜﻮوم ﺑﻜﺮێﺖ .ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﭼﻮوﯾﻨە ﺑەﻏﺪا و ﻟەﮔەڵ ﺳــەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ھەﻧــﺪێ ﻟــە ﻛﻮﺗﻠە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛــﯚ ﺑﻮوﯾﻨەوە و ﭘــڕۆژەی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﻜﺮا
ﻧﺎﻣەﻣﺎن ﺑﯚ زۆر ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻧﺎرد ،وەك ﺋەﻧﺠﯿﻼ ﻣێﺮﻛﻞ راوێﮋﻛﺎری ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ،ﺋەﻧﺠﯿﻠﯿﻨﺎ ﺟﻮﻟﯽ ،ﭘﺎﭘﺎ ،ﺷــﺎژن ﺋەﻟﯿﺰاﺑێﺖ و ﻣﯿﺸێﻞ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺧﺎﻧﻤﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و دۆﺧﯽ ژﻧــﺎن و ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ روون ﻛﺮدﻧەوە ﺑﯚﯾە رەواﻧەی وەزارەﺗﯽ دەرەوەم ﻛﺮدووە. ﺋــەی ﺧﺎﻧﻤــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ؟ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە ﻧﯿﻮﯾــﯚرك ﺑﻮوﯾﻦ، ﻛﻮﺗﻠــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯿﻨﯽ و ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎﻣەﻛەﻣﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻣﯿﺸێﻞ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،ﻗﺴــەﻣﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻛﺮدن. ﮔﻮﺗﻤﺎن ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەﻣﻤﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەﻻﯾﺎﻧەوە ﺳــەﯾﺮ ﺑﻮو ،ﺳەرەڕای ﺋەوەش ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەﻣﯽ ﻧەﺑﻮوە. ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ وت و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ دژ ﺑە ﻛﭽﺎن و ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﭼﯚن ﺑﻮوە؟ ﺑەداﺧــەوە ﻛە ﺑــێ دەﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ زۆر ھەﯾە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋەو ﻛﭽﺎﻧە و دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﻜﺮدن ﻟە ﺳەرﯾﺎن،
ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸــﻤﺎن ﻧﺎرد ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﻛەﺷــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەو ﺷــﺘە ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﺑﯿﺮ دەﺑﺎﺗەوە ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﺳﯿﺎﺳەت ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا دەﻛﺮێﺖ.
ﻛــﺮدن و داوای ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻤﺎن ﻛﺮد .ھەروەھــﺎ داواﻣﺎن ﻛﺮد ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق زۆر ﺑە رووﻧﯽ و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﯽ ﻣەﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺑﻜﺎت. ﺋێﻮە ﭘڕۆژەﻛەﺗــﺎن رەواﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮدووە ،ﻛﺎرداﻧەوەی ﺋەوان ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾەﻣﺎن ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸﻤﺎن ﻧﺎرد ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﻛەﺷــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋــەو ﺷــﺘە ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﺑﯿــﺮ دەﺑﺎﺗەوە، ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﺳﯿﺎﺳەت ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا دەﻛﺮێﺖ. ﭘڕۆژەﯾەﻛﺘــﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿە ﺧێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ھەﺑﻮو ،ﺋەو ﭼﯿﯽ ﻟێ ھﺎت؟ ﻟە ھەﻓﺘــەی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑــە ژﻧــﺎن ﻛە ﻟە ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو ،ﭘڕۆژەﯾەﻛﻤــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮد ﺑە ﻧــﺎوی ”ﻛﯚڵ ﻓﯚر ﺋەﻛﺸــﻦ“ .ﺋێﻤە ﭘێﻤــﺎن واﺑﻮو ﺟﯿــﺎ ﻟــەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻛە ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﻛﺮێ، ژن و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ھەﻧــﺪێ ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﺧێﺮا ﻟــە ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﺧﻮێﻨــﺪن ،ﺗەﻧﺎھﯽ و ﻣەﺳــەﻟە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ھەﯾە .ﺋەو
ﭘڕۆژەﯾەﻣﺎن ﺑﯚ زۆر ﺷــﻮێﻦ ﻧﺎرد و ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﻤــﺎن ﻟــە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭼــﻮار وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەﻧــﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ،ﭘێــﻚ ھێﻨــﺎ. ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻟەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەدا ﺑﻮون ﻛە ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەن ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﻜەن. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ دەرﻧەﺑڕﯾﻮە؟ ﺷﺘێﻜﻤﺎن ﺑﯿﺴﺖ ،دوو ﻻﯾەن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﻮو ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﻤﺎن ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧــﺪا ھەﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﻛﺮاوە .ﻧﺎوی ﺋەو دوو ﻻﯾەﻧە ﻧﺎھێﻨﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺸــﺘە زووە. وەﻣﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺋێﻮە ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﺋێﻤە ﻟــە رێﮕــەی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی دەرەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ،ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛەﻣﺎن ﺑــﯚ وەزارەﺗــﯽ دەرەوەی ﻋێﺮاق ﻧــﺎرد و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻧﺎردﯾــﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﻮﯾﯚرك ،ﺑــﯚ ﻧﻮێﻨــەری ﻋێﺮاق ﻟــە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن. ﺋێﻤە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳــﺎﻧەی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ژﻧــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮوﯾــﻦ ،ھەﻣﻮو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑــﯚ ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮد .ﭘڕۆژەﻛە ﮔەﯾﺸﺘە ﻟێﮋﻧەی ﺳێﯿەﻣﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ. وەﻣﯽ ﺋەوان ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﺋێﺴﺘە ﻧﻮێﻨەری ﻋێﺮاق ﻟە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺑــەردەوام ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ وەﻣەﻛە دەﻛﺎت و رۆژاﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤــﺎن ﻟەﮔەڵﯿﺪا ھەﯾە و ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎﻟە. ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻮو ﭘڕۆژەﻛەی ﺋێﻤە ﻟــە ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺑﺨﺮێﺘە ﺑەردەﻣــﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘــێ ﻧﺎﭼێــﺖ ﻛە ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺮێــﺖ .زۆر وت ھەﯾــە ﺑــە دەﯾﺎن ﺳــﺎڵە ﭘــڕۆژەی ﻟەو ﺷــێﻮەﯾەﯾﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەﻣﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﭘێﯿﺎن
دەﺑێ ﻟە رێﮕەی وەزارەﺗﯽ دەرەوەی ﻋێﺮاﻗــەوە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑەردەوام ﺑﯚ وەﻣــﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەی ﺋێﻤە ھەﺑێﺖ. راﺳﺘﯿﯿەﻛە ﺋﺎواﯾە و ﺧەﺑﺎت و ﭘﺸﻮودرێﮋﯾﯽ دەوێ و ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ﮔﻮﺗﯿــﻦ ﻛــە ﺧﯚﺗــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺷــﺎﻧﺪﻧﯽ وﺗﺎن ﻟــە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺋەوە ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮوﻣﺎن دەزاﻧﯿﻦ ﺋێﺴــﺘە ﺑــﺎری داراﯾﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺮاﭘە. ﺋێﻤە ﻟە ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﻟەﮔەڵ ﺷــﺎﻧﺪی وﺗﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﯾﻨــەوە و ﭼﺎوﻣﺎن ﺑە زەﯾﻨــەب ﺑەﻧﮕﯚرا ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺳــەرۆﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣەﺳــەﻟەی دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ،ﻛەوت. ﻗﺴــەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛــﺮد و ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛەﻣﺎن ﺧﺴﺘە ﺑەردەﺳﺘﯽ، ﺋەوﯾﺶ ﺑەڵێﻨﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﭘێ داﯾﻦ و ﮔﻮﺗﯽ ﻛە دێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن .دوای ﻣﺎوەﯾەك ھﺎﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﯽ. ﺳــەرەڕای ھەﻣــﻮو ﺋــەو ھەوﻧە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ داھﺎﺗﻮو ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛە دەﺧﻮێﻨﺪرێﺘەوە ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛە ﺳەرﻛەوﺗﻮو دەﺑﯿــﻦ ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋێﻤە وازی ﻟێ ﻧﺎھێﻨﯿﻦ. ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛە دوودڵﯽ؟ ﭘێﺖ واﯾە ﻟەﺑەر ﺳەرﻗﺎڵﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــە ﯾــﺎن ھەﻧﺪێ وت ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﺋەو دۆﺳﯿەﯾە ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﻧﺎ ،ﺑــەم دەﺑــﻮو ﺑەﻏــﺪا زﯾﺎﺗﺮ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻛﺮدﺑﺎﯾﻦ. ﺋەﮔەر ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵــەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧەوە ﺑﺨﻮێﻨﺪرێﺘەوە، چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﻟەﺳــەر دۆﺳﯿەی ﺑەﺟێﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ؟ ﺋێﻤە ھەﻧــﺪێ ﺟﺎر ﺑــە ﻋﺎﺗﯿﻔە ﻛﺎر دەﻛەﯾــﻦ و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧە ﺑﯚ ﻣەﺳەﻟەﻛﺎن ﻧﺎﭼﯿﻦ .ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ
ﺑﺎی ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧﺮا ،ﻛەﭼﯽ ﻧﺎوی ﺋێﻤــەی ﺗێﺪا ﻧەﺑﻮو ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺗﺎﻛە ﻧﺎوەﻧﺪی رەﺳــﻤﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــە ﻟە ﺑﻮاری ژﻧــﺎن .ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ راﺑــﺮدوو ﻛە ﻟێﮋﻧەﻛە داﻣــەزرا ،ﻧﺎﻣەﻣﺎن ﻧﺎرد و ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻣﺎن ﻛــﺮد ﭼﯚن دەﺑێ دەﺳــﺘەی ﺋێﻤە ﻟــە ﻟێﮋﻧەﻛەدا ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش وەم ﻧﯿﯿــە .ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێﺪاﮔﺮی دەﻛﺮد ﻛە دەﺑێ ﺋێﻤەش ﻟە ﻟێﮋﻧەﻛەدا ﺑﯿــﻦ ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﻢ، ﺋﺎﮔﺎم ﻟە ﻛﺎری ﻟێﮋﻧەﻛە ﻧﯿﯿە. ﭼــﯚن دەﺑێ دەﺳــﺘەی ﺋێﻮە و ﻟێﮋﻧەﻛــە ﺑــﺎی ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﺋﺎﮔﺎداری ﻛﺎروﺑﺎری ﯾەﻛﺘﺮ ﻧەﺑﻦ؟ ھــەر ﺋەوەﻧــﺪە ﺋــﺎﮔﺎدارم ﻛــە ﺳەﻓەرﯾﺎن ﻛﺮد و ﭼﻮوﻧە دادﮔەی ﻋەدﻟﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺑەم ﻟەوێ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە ﺑﻮون ،ﭼﻮﻧﻜە ﻋێﺮاق ﻟەو دادﮔەﯾەدا ﺋەﻧﺪام ﻧﯿﯿە. ﺋەواﻧﯿﺶ ﻣﺎﻧــﺪوو دەﺑﻦ و ﻛﺎری
ﻣﻨــﺪاڵ و ژن و دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دەدرێ ،ھەﻣﻮوﯾــﺎن دەﺑﻨە ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﺑەﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن. ﺋــەو ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧەﯾﺶ ﻻی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە دادﮔەی ﻋەدﻟــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە، ﺋەوە ھەﻧﺪێ زەﺣﻤەﺗە. دەﺑێ ﭼﯽ ﺑﻜــﺮێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛەﺗــﺎن ﺑﺨﺮێﺘە ﻧﺎو ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﺎری ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧەوە؟ دەﺑــێ ﻟــە رێﮕــەی وەزارەﺗﯽ دەرەوەی ﻋێﺮاﻗەوە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑــەردەوام ﺑــﯚ وەﻣــﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەی ﺋێﻤــە ھەﺑێﺖ. راﺳــﺘﯿﯿەﻛە ﺋﺎواﯾــە و ﺧەﺑﺎت و ﭘﺸﻮودرێﮋﯾﯽ دەوێ و ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە. ﺑەﭘێــﯽ دواﯾﯿــﻦ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەردەﺳــﺘﯽ ﺋێﻮە ،ژﻣــﺎرەی ﺋەو ژﻧﺎﻧــەی ﻻی داﻋﺶ دﯾﻠﻦ ،ﭼەﻧﺪ ﻛەس دەﺑﻦ و ﭼەﻧﺪﯾﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﻮوە؟ ﺳــەرووی 3ھــەزار ﻛەس ﻻی داﻋﺶ دﯾﻠــﻦ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ھەزار و 800ﻛــەس رزﮔﺎرﯾــﺎن ﺑﻮوە و ﻧﯿﻮەی زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ژن و ﻣﻨﺪاڵﻦ. ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﻟە دەﺳــﺖ داﻋﺶ رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﻮوە، ﺳــﻜﺮﭘڕن ،ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەواﻧە و ﻛﯚرﭘەﻛەﯾﺎن ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟
ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛە ﺳەرﻛەوﺗﻮو دەﺑﯿﻦ ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋێﻤە وازی ﻟێ ﻧﺎھێﻨﯿﻦ. ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن ،ﺑەم ﻣﻦ ﺋێﺴﺘە ﺋﺎﮔﺎداری ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋەو ﻟێﮋﻧەﯾە ﻧﯿﻢ. ﺑﺎ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳەر ﭘﺮﺳﯿﺎری ﭘێﺸــﺘﺮﻣﺎن ،ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﺋێــﻮە ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە ،چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﺳەر دۆﺳــﯿەی ﺑەﺟێﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ؟ ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋێﻤــە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﻟەﺑــﺎرەی دۆﺳــﯿەی
ﺋێﻤــە ﭘڕۆژەﯾەﻛﻤﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧــﺎردووە ﻛە ﭼﯚن ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳﻜﭙڕﯾﺪا ﺑﻜﺮێﺖ .ﺳﻜﭙڕی ھەﯾە ﻛە ﻟە ھەﻓﺘە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﺪاﯾە و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﺋەﺳــﺘەم ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﺳــﻜﭙڕی ھەﯾە ﻛە ﺑﯚ ﻟەﺑﺎرﺑــﺮدن ﻧﺎﺑێﺖ .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧﯚی ﻛە ﭼﯚن ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧەدا ﺑﻜﺎت.
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
دەﺳﺘەی ﺑﺎی ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﺎﻧﻤﺎن ﭼﺎوەڕێﯽ وەﻣﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭘڕۆژەﯾەﻛﻤﺎن ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎردووە ﻛە ﭼﯚن ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻜﭙڕﯾﺪا ﺑﻜﺮێﺖ .ﺳﻜﭙڕی ھەﯾە ﻛە ﻟە ھەﻓﺘە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﺪاﯾە و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﺋەﺳﺘەم ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺳﻜﭙڕی ھەﯾە ﻛە ﺑﯚ ﻟەﺑﺎرﺑﺮدن ﻧﺎﺑێﺖ .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوەی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺋەﺳﺘﯚی ﺧﯚی ﻛە ﭼﯚن ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧەدا ﺑﻜﺎت.
9
رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
”وﺷە“ ﻟەﻧﺎو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯽ ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﻟە ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ
وﺷە /ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2000دا ،دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾﯽ ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯽ دەﺑێ ﻟەﻻﯾەن ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚﻛەوە .روون ﻧﯿﯿە ﭘﻼﻧەﻛە ﭼﯚن و ﻟە ﻛەﯾەوە ﺳەری ھەڵــﺪاوە ،ﺑــەم ﻟەو ﺳــەرەﺗﺎﯾەدا، ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﻧﻮوﺳەر و رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯽ ﮔەورەی ﺗﻮرك و ﺧــﺎوەن ﺧەﺗﯽ ﻧﯚﺑڵــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ،ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی 7 ﺳــﺎڵ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﻛەﻣﺎل )ﻛﺎرەﻛﺘــەری ﻧﺎو رۆﻣﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯽ( دەﻛﺎت و ﺑە ﻣﺎوەی 8ﺳﺎڵﯿﺶ رۆﻣﺎﻧەﻛەی دەﻧﻮوﺳێﺖ. ﺋــەو ﺑﯿﻨﺎﯾــەی ﭘﺎﻣﯚك ﺋێﺴــﺘە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەی ﺗﯿﺎدا ﻛﺮدووەﺗەوە ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ھﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻛەﻣﺎل ﺑﻮوە .ﻗﺎﺗﯽ ﭘێﻨﺠەﻣﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺑﻮوە ﻛە ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﺑــﯚ ﻣﺎوەی 7ﺳــﺎڵ و ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛە ﻛەﻣﺎﻟﯽ ﺗﯿﺎ ﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﮔﻮێﯽ ﺑﯚ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛەی ﮔﺮﺗﻮوە و ﺋەوﯾــﺶ ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑــەو رۆﻣﺎﻧــەی ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺑــە )ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾــﯽ( ﺧﻮێﻨﺪووﻣﺎﻧەﺗەوە .ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﯿﺘە ﻗﺎﺗﯽ ﭘێﻨﺠەم و ﺑﯿــﺮ ﻟە دﯾﺪاری 7ﺳــﺎڵﯽ ﻧێﻮان ﻛەﻣﺎل و ﭘﺎﻣﯚك دەﻛەﯾﺘــەوە ،ﺟەﺳــﺘەت ﮔﺮژ دەﺑێﺖ 7 .ﺳــﺎڵ ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﻗﺴەﻛﺮدن و ﻧﻮوﺳﯿﻦ. دوا ﺑــەدوای ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺎﻣــﯚك رۆﻣﺎﻧەﻛــەی، ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەﻛﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﻧﺎوەوە ﻟە ﺷﺎری ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺑەﯾﺌﯚﻏڵــﻮ دەﻛﺎﺗــەوە .ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە، ﭘﺎﻣــﯚك ﻣــﺎوەی 15ﺳــﺎڵ ﺑــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەوە ﺧەرﯾﻚ ﺑــﻮوە ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە دەﺑــێ ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﻟە ﺳــﺎڵﯽ
1997ەوە ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛەﻣــﺎل-دا ھەﺑﻮوﺑێ و ﺗﺎ دواﺟﺎرﯾﺶ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2000ەوە دەﺳﺖ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛەی دەﻛﺎت. ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﻟە ﺷﺎری ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﺑﭽﯿﻨە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯿــەوە ،ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛــە دەﻛــﺮێ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە زﯾــﺎد ﻟە
ﺟﺎرێﻚ ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋەواﻧەی رۆﻣﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯿﺎن ﺧﻮێﻨﺪﺑێﺘــەوە و ﺑﭽﻨــە ﺋــەو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﮔەڕان و ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەدا دووﭼﺎری راﭼڵەﻛﯿــﻦ و ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﻟە رادەﺑەدەر دەﺑﻦ ،ھەﻣﯿﺸە ﺳەرﯾﺎن ﻟــە ھێﺰ و ﺗﯿﻨﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ
ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧەی ﺧەرﯾﻜﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﮔﺮﺗﻦ و ﮔەﺷــﺘﯽ دەرﯾﺎﯾﯽ ﺑﻮون. وردﺑﻮوﻧــەوە ﻟەو ﻛﯚﻧەی ﭘﺎﻣﯚك ﺑﯚ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەی ھەڵﯿﺒﮋاردووە ﺟێﮕەی ﺳەرﻧﺞ ﺑﻮو ،ﻛﯚﻧەﻛە ﻟە ﻧﺰﻣﺎﯾﯿەوە ﺑەرەو ﺑەرزی دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ دەﻛــﺮد ،ﺑەﺟﯚرێــﻚ ھەﺗﺎ ﺑﭽﻮوﯾﺘﺎﯾەﺗە ﺳــەرەوە دەرﯾﺎت
ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﯿﺘە ﻗﺎﺗﯽ ﭘێﻨﺠەم و ﺑﯿﺮ ﻟە دﯾﺪاری 7ﺳﺎڵﯽ ﻧێﻮان ﻛەﻣﺎل و ﭘﺎﻣﯚك دەﻛەﯾﺘەوە ،ﺟەﺳــﺘەت ﮔﺮژ دەﺑێﺖ 7 .ﺳﺎڵ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﻗﺴەﻛﺮدن و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻛەﻣــﺎل و ﺗﻮاﻧــﺎی ﻧەﺑــﺮاوەی ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك دەﺳﻮوڕﻣێﺖ :ﺋﺎﺧﯚ ﺑەراﺳــﺖ ﺋــەوەی دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ واﻗﯿﻌﯿﺪاﯾە؟ رۆژی دووﺷــەم ،ﻟــە ﺳــﻮڵﺘﺎن
ﺋەﺣﻤــەدەوە ﺑــەرەو ﺑەﯾﺌﯚﻏڵﻮ، دوای 20ﺧﻮﻟــەك رۆﯾﺸــﺘﻦ، ﮔەﯾﺸﺘﯿﻨە ﺑەﯾﺌﯚﻏڵﻮ .ﺗەﻛﺴﯿﯿەﻛە ﺑە ﻛﯚﻧێﻜﯽ ﺑﺎرﯾﻜﺪا ﺳەرﻛەوت، ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﯚﻧەﻛە ﻛەوﺗﺒﻮوە ﺳــەر دەرﯾﺎ ،دەﯾڕواﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﺷــﯿﻨﺎﯾﯽ دەرﯾــﺎ و ﺋــەو ﭘﺎﭘﯚڕ و
ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﻟێ دەردەﻛەوت، ﺋــەو ﻛﯚﻧــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻧﯿﻮەی دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑﻮون ،ﻗﺎوەﺧﺎﻧە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ،ﮔەﻟــەری و ﭼەﻧﺪ
دووﻛﺎﻧێﻜــﯽ ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓﯽ و ﭼەﻧﺪ داﻧەﯾەك ﻟە ﻓﺮۆﺷﯿﺎراﻧﯽ ﻛەرەﺳﺘە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺑــەو واﺗﺎﯾەی دەﺗﻮاﻧــﺮا ﻟەو ﻛﯚﻧەدا ﺳــﯿﻤﺎی ﺗــەواو ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﺑﺒﯿﻨﯿــﺖ و ﻟەو ﺳﯿﻤﺎﯾﺎﻧەﺷــەوە ھەﺳﺖ ﺑﻜەﯾﺖ ﻟە ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵﯿﺖ.
ﻧێﻮاﻧﯽ وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗەﻛﺴــﯿﯿەﻛە و رێﻨﻤﺎﯾﯿــﺪەری ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛــە و ﺧــﻮدی ﺑﯿﻨــﺎی ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە 10ﻣەﺗــﺮ ﺑﻮو ،ﻟــەو دوورﯾﯿەوە ﺑﯿﻨﺎﯾەﻛــﯽ ﺟەرﮔﯿﻤﺎن ﺑﯿﻨﯽ ،ﺑە ﮔەورەﯾﯽ ﻟێﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاﺑﻮو )Ma- (sumieyt muzesiزۆر ﺑــە ﭘەﻟە ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە ﺑەردەﻣﯽ ،ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن داﺧﺮاوە ،ﻛﺎﺗێﻚ رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺧﻮێﻨﺪەوە زاﻧﯿﻤﺎن ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە رۆژاﻧــﯽ دووﺷــەم ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ھەﻓﺘەﯾەﻛــﺪا رۆژی دووﺷــەﻣﻤﺎن ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە ،ﺋەو رۆژەی ﺋێﻤەﯾﺶ ﭼﻮوﯾﻦ دووﺷەم ﺑﻮو. رۆژی دواﺗــﺮ ﭼﻮوﯾﻨــەوە. ﺑﯿﻨﺎﯾەﻛــﯽ ﺟەرﮔــﯽ ،روﻛــﻦ،
رووﺑەرەﻛــەی 100ﻣەﺗﺮ دووﺟﺎ و رێﺴــﺎﯾەك ﻟــە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەدا ھەﯾە ،ھەرﻛەﺳــێﻚ ﺑــە رۆﻣﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯿەوە ﺑﭽێﺖ ﺑەﺑێ ﺑەراﻣﺒەر دەﻛﺮێﺘە ژوورەوە، ﺋەﮔــەر ﻧﺎ ﯾﺎن دەﺑێ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەوێ ﻛﺘێﺒەﻛە ﺑﻜڕﯾﺖ ،ﯾﺎ ﺑە ﺑﺮی 25ﻟﯿﺮە دەﭼﯿﺘە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەوە. ﺋێﻤــە رۆﻣﺎﻧەﻛەﻣﺎن ﭘــێ ﻧەﺑﻮو، ﺑﯚﯾە ﺑڕی ﭘﺎرەﻛەﻣﺎن دا و ﭼﻮوﯾﻨە ژوورەوە ،ﺑــەم ﺑەداﺧــەوە ﺗەﻟەﻓﯚن و ﻛﺎﻣێــﺮای ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاف ﻟەﻧﺎو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛــەدا ﻗەدەﻏەﯾە، ھەرﭼەﻧﺪە ﺋێﻤە ﻗﺴەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە ﻛﺮد و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯿﯿەﻛەﻣﺎن ﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﻓﯚﺗﯚی ﻧﺎوەوەی ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛــە ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﺑەم ﺑێ ﺳــﻮود ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ھەﻧﺪێ ﺷﺖ ﻟەﺳەر ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە ﺑڵێﯿﻦ. ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛــە ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑــﻮو ﻟە ﺑﯿﻨﺎﯾەﻛــﯽ ﭘێﻨــﺞ ﻗﺎﺗــﯽ .ﻗﺎﺗﯽ ژێﺮزەﻣﯿﻨﯿﯿەﻛــەی ،ﺗــەواوی ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚرھــﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﺑﻮو ﺑــە زﯾﺎد ﻟــە زﻣﺎﻧێــﻚ ،ھەڵﺒەت ﺑەداﺧەوە ﺟﮕە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی، ﻟەﮔەڵ ﭘﯚﺳﺘﻜﺎرﺗﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە، ﭼەﻧﺪ ﻛﺘێﺐ و ﻓﯚﺗﯚﯾەك ﻟەﺑﺎرەی
ﺷــﺎری ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ .ﺷــێﻮازی داﻧﺎن و رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛە ھﻮﻧەرﻛﺎرﯾــﯽ ﭘێــﻮە دﯾــﺎر ﺑﻮو، ﺑەم ﺑــەو ﺳــﯿﻤﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿە ھەﻣﯿﺸــەﯾﯿەوە ﻛــە ھەﻣــﻮو ﻛﻮوﭼە و ﻛــﯚن و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵﯽ ﭘێ دەﻧﺎﺳﺮێﺘەوە.
ﻗﺎﺗﯽ دووەﻣﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺟﮕەراﻧە ﺑﻮون )ﻓﻠﺘەری ﺟﮕەرە( ،ﻛە ﻓﻮﯾﺴﻮون ﻛێﺸــﺎوﻧﯽ و دواﺟــﺎر ﻛەﻣــﺎل ھەﻣﻮوﯾﺎﻧﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﺗەواوی ﺋەو ﻓﻠﺘەراﻧە ﻟە ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ
دوو ﻣەﺗﺮ ﺑــە دوو ﻣەﺗﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮاﺑﻮون .ﺑــە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوە ﻟە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛــە و ﺳــەرﻧﺠﺪاﻧﯿﺎن ،ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺳــﻮوراوی ﻟێــﻮی ﻓﯿﻮﺳــﻮﻧﺖ ﺑــە زۆرﺑەی ﻓﻠﺘەرەﻛﺎﻧەوە دەﺑﯿﻨــﯽ .ﺋەوەی ﻟەﻣــەش ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺘﺮ ﺑﻮو ،ﺋەوەﺑــﻮو ﻛە ﻟەﺳــەر ھەر ﺟﮕەرەﯾــەك ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺟێﮕەﯾەﺷﯽ ﻟەﺳەر دﯾﺎری ﻛﺮاﺑﻮو ﻛە ﺟﮕەرەﻛەی ﺗﯿﺎدا ﻛێﺸــﺮاوە. ژﻣﺎرەی ﺟﮕەرەﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە 4213ﺟﮕەرە .ﻟەو ﻛﺎﺗەدا ﺗەﻧﯿﺎ دەﻛﺮێ ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜەﯾﺘەوە ﺋەﮔەر ھێﺰی ﻋەﺷــﻖ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺋــەوە ﺑە ﻣــﺮۆڤ ﺑــﻜﺎت 4213 ﻓﻠﺘــەری ﺟﮕەرە ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑﯚ ھەر داﻧەﯾەﻛﯿﺸــﯿﺎن ﺑﺰاﻧێ ﻟە ﻛﻮێ ﻛێﺸﺮاون و ﻻی ﺧﯚی ﺑﯿﺎن ﭘﺎرێﺰێﺖ. ﻗﺎﺗﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟە ﭼﺎﭘﺘەری )(1ی رۆﻣﺎﻧەﻛەوە ھەﯾە ھەﺗﺎ ﭼﺎﭘﺘەری ) (51ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮاون .ﻟەوێﺪا ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟــەو ﭼﺎﭘﺘەراﻧەی رۆﻣﺎﻧەﻛەدا ﺑــﺎس ﻛﺮاﺑێﺖ و ﻟەو ﻗﺎﺗەدا ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻣﺮۆڤ ﺳــەری ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﺷﺘە ﺳــەﯾﺮ و ﺳەﻣەراﻧە دەﺳــﻮڕﻣێﺖ .ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﯾﺎ ﺳﯿﺎﻗﯽ ﺷﺘەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو رۆﻣﺎﻧەﻛە، ﯾﺎﺧــﻮد ﭘەرەﮔﺮاﻓێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ و ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻧﻮوﺳﺮاون. ﻗﺎﺗﯽ ﭼﻮارەم ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟە ﭼﺎﭘﺘەری )(52ی رۆﻣﺎﻧەﻛەوە ﺑﺎس ﻛﺮاون ﺗﺎ ﭼﺎﭘﺘەری ) ،(79ﺗەواوی ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە ﻟەو ﻗﺎﺗەدا ﺑە ﺷێﻮاز و دﯾﺰاﯾﻨێﻜﯽ زۆر ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺶ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮاون. ﻗﺎﺗﯽ ﭘێﻨﺠەم و ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﻗﺎﺗــە ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە .ﺋەﺳــﺘەﻣە ﻛەﺳێﻚ رۆﻣﺎﻧەﻛــەی ﺧﻮێﻨﺪﺑێﺘــەوە و
ﺋــﺎرەزوو ﻧــەﻛﺎت ﻟــەو ﻗﺎﺗەﯾﺎن داﺑﻨﯿﺸــێﺖ ،ﺑەدەم ﺧﻮاردﻧەوەی ﭼــﺎ و ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺟﮕــەرەوە ﺗﺎ ھەﻣــﻮو رۆﻣﺎﻧەﻛــە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﺧﻮێﻨێﺘــەوە ﻧەﯾەﺗــە دەرەوە. ﻟــەوێ ،ﺷــﻮێﻨﯽ ﺣەواﻧــەوەی
ﻛەﻣﺎل ھەﯾە ،ﺳﯿﺴــەم و ﻣێﺰێﻚ، ﻗﺎﺗﯽ ﺧەوەﻛــەی ،ﺋﺎوێﻨەﯾەك ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯽ ژوورەﻛەﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوە. ﻟەﮔەڵﯿﺪا دەﺳﺘﻨﻮوﺳــﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾــﯽ ،ﻛە ﺑێ ﺋەﻧــﺪازە زۆرە و ﺑەﺧەﺗێﻜﯽ زۆر ﻧﺎﺧﯚش ﻛــە ﺧەﺗﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭘﺎﻣﯚﻛە ،ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮاون .ھﺎوﻛﺎت ھەﻣﻮو ﺋەو ﻗەڵەﻣﺎﻧەﯾﺶ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮاون ﻛە ﭘﺎﻣﯚك ﺋەو رۆﻣﺎﻧەی ﭘێ ﻧﻮوﺳﯿﻮن و ژﻣﺎرەﯾﺎن 259ﻗەڵەﻣە.
ﻟە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەدا ،ﺟﮕە ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺑﺎﺳﻜﺮاوی ﻧﺎو رۆﻣﺎﻧەﻛە و ﯾﺎدﮔﺎری ﻓﻮﯾﺴــﻮون و ﻛەﻣﺎل، دەﺗﻮاﻧﺮێ ھەﺳــﺖ ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ 50 ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘەی ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﺑﻜﺮێ .ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻓﯚﺗﯚ و ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛە ﺑﯚ ﺋەو ﺳەردەﻣە دەﮔەڕێﻨەوە. داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15ﺳــﺎڵﯽ ﭘێ ﭼﻮوە و ﺑڕی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆی وﯾﺴﺘﻮوە ﺗﺎ ﺗەواو ﺑﻮوە. ﻟە ﻗﺎﺗﯽ ﭘێﻨﺠەﻣــەوە دووﺑﺎرە ﺑە ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧەوەی ھەﻣﻮو ﻗﺎﺗەﻛﺎﻧﺪا ھﺎﺗﯿﻨــەوە ﺧــﻮارەوە ،ﭼەﻧــﺪ ﭘﯚﺳــﺘەرێﻜﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﻛەﻣــﺎن ﻛڕی .ﺑــە ﻛﯚﻧە ﺗەﺳــﻜەﻛەدا ھﺎﺗﯿﻨەوە ﺧــﻮارەوە رووە و دەرﯾﺎ. ﻛــﭻ و ﻛﻮڕێﻜﻤﺎن ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﯚﻧەﻛــە ﺑﯿﻨــﯽ ،ﻛﭽەﻛــە ﺟﮕەرەﯾەﻛــﯽ ﺑەﻟێــﻮەوە ﺑﻮو و ﻛﻮڕەﻛەﯾﺶ ﻗﺴەی ﺑﯚ دەﻛﺮد ،ﺑﯚ ﺳــﺎﺗێﻚ ﺑﯿﺮم ﻟەوە ﻛﺮدەوە ﺋﺎﺧﯚ ﻛەﻣﺎل ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﻓﻠﺘەرە ﺟﮕەرەﯾە ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر وەك ﺋەو ﻛﻮڕە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﻟەﺳــەر ﻟێﻮی ﻓﻮﯾﺴــﻮون ﺑﻮوە و دەﺳــﺘﺒەﺟێ دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺟﮕەرەﻛــە ھەڵﯿﮕﺮﺗﺒێــﺖ ..ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە رۆﺧﯽ دەرﯾﺎ ،ﭼەﻧﺪ ﺳەد ﻣەﺗﺮێﻚ ﺑەﭘێ ﺑەﺗەﻧﯿﺸــﺘﯿﺪا رۆﯾﺸــﺘﯿﻦ. دواﺗﺮ ﺑــەرەو ﻧﺎو ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ ﭼەﻧﺪ ﺷەﻗﺎﻣێﻜﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﮔەڕاﯾﻨەوە.
ھﻮﻧەر
ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑﺎدی ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﮔێڕێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑﺎدی دەرھێﻨەری ﻧﺎوداری ﻛﻮرد ،ﭼﯿﺮۆﻛﯽ دڵﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﮔێڕێﺘەوە .ﺋەو ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﯾەﻛەم ﻛﭻ ﻛە ﺧﯚﺷﯽ وﯾﺴﺘﻮوە، ﻛﭽێﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە .ﻗﻮﺑﺎدی ،ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧەی ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ،ھەر ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻛﭽێﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮورﯾﯿەوە ﺗﺎ ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ رۆﻛﺴﺎﻧﺎ ﺳﺎﺑﯿﺮی. ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑﺎدی ﻧﺎوێﻜﯽ دﯾﺎری ﻧێﻮ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە .ﺋەو، وەك ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ،ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﻛﺮدووە و ھەر ﻛﺎﻣەﯾــﺎن ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺧﯚی ھەﯾە. ﻗﻮﺑــﺎدی ،ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧە ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ دەدرﻛێﻨێ، ھەر ﻟە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯽ ﻛﭽێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺗــﺎ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯽ رۆﻛﺴﺎﻧﺎ. ﮔﻮﻣﺎن ﻟەوەدا ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑﺎدی ،ﺗﺎﻗﺎﻧــە دەرھێﻨەرێﻜﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻛﻮردﯾﯿــە ﻛــە ﻗﯚﻧﺎﻏﮕەﻟێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﺪا ﺑڕﯾــﻮە .ﺋێﺴــﺘە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ،ﻟە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ وەك ”ﺋﯚﺳﻜﺎر و ﻛﺎن“ ﻧﯿﺸﺎن دەدرێﻦ و ﻟەﮔــەڵ ﮔــەورە دەرھێﻨەر و ﺋەﻛﺘەراﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﯽ ﺑﻮاری ﺳﯿﻨەﻣﺎ ،ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت. ﻗﻮﺑــﺎدی ،ﺑــە ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﮔﻮڵﺒﺎخ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و دوا ﻛﺎرﯾﺸﯽ ”وەرزی ﻛەرﻛــەدەن“ ﺑﻮو .ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿە ،ﻟێﺮەدا زۆر وردەﻛﺎرﯾــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﯽ و ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕە ﭼەﺳــﭙﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳــەﻟەی ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ دەﺧﺎﺗە روو. ﺑەھﻤەﻧــﯽ ﻗﻮﺑــﺎدی ﻟــە زاری ﺧﯚﯾــەوە دەڵێﺖ ،ﺳــﺎڵﯽ 1969 ﻟە ﺷــﺎری ﺑﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژھەت ﻟە داﯾﻚ ﺑــﻮوە .ﺋەو، ﺳــﺎڵﯽ 1990دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑــە ﻛﺎری ھﻮﻧەر و ﺳــﯿﻨەﻣﺎ و ﻛﻮرﺗــە ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﮔﻮڵﺒﺎﺧــﯽ ﺑەرھەم ھێﻨــﺎوە ،ﭘﺎش ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﻛﺎری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻛــﺮدووە ﺗﺎ ﮔە ﯾﺸــﺘﻮ و ە ﺗە و ە ر ﮔﺮ ﺗﻨــﯽ ﭼە ﻧﺪ ﯾــﻦ ﺧەت ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوەی وت. ﻟە ﺑــﺎ ر ە ی ﺑە ر د ە و ا ﻣــﯽ ﻛﺎ ر ە ﻛﺎ ﻧﯿﺸﯽ
ﻟە ﻣــﺎوەی ﺋــەو 25ﺳــﺎڵەدا، ﻗﻮﺑــﺎدی ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻛﺎری ﻣــﻦ ﭘەﻧﺠەرە دروﺳﺘﻜﺮدﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﮔﯚﺷــەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﺟﯿﮫﺎن ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد ﺑﺒﯿﻨێــﺖ .ﻣﻦ ﺑــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﻢ ﺗەﻧﯿــﺎ دەﻣەوێ ﻣەﺳﯿﺠێﻚ ﺑﻨێﺮم .ﺑەردەواﻣﯿﺶ دەﺑــﻢ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەم )ﭘەﻧﺠەراﻧــە( ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎردودۆﺧەﻛــە وام ﻟێ دەﻛﺎت ﺑەردەوام ﺑﻢ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ،ﻟە ﻧێﻮان ﺳﺎڵﯽ 2004ﻓﯿﻠﻤﯽ )ﻛﯿﺴەڵەﻛﺎن دەﻓڕن(ـﻢ دەرﻛﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻧەﮔﯚڕاوە ﻟە ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻛە ﻟەﺳــەر ﺳــﻨﻮور دەژﯾﻦ“. ﺑەھﻤــەن ﻗﻮﺑﺎدی ،ﻟــە ﺑﺎرەی ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿــﯽ ﺧﯚﯾــەوە، ﺑﺎس ﻟــە ﻧﺎڕەﺣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ دەﻛﺎت و دەڵێﺖ” ،ﻣﻦ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوم ،ﯾەﻛﺴەر ﻓڕێ دراﻣە ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ 17 - 16ﺳﺎڵﯽ و ﻟەو ﺑڕواﯾەدام ھەﻣــﻮو ﻛﻮردێﻜﯿﺶ ھەروا ﺑﻮوﺑێﺖ ،وەك ﭼﯚن ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﻤﺎن ﻧەﺑﯿﻨﯽ و ھەﺳﺘﻤﺎن ﺑــە ﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛــﺮد، ھــەر ﺑەو ﺟﯚرەﯾــﺶ ﮔەﻧﺠﯽ و ھەرزەﻛﺎرﯾﻤﺎن ﻟــە ﭘێﻨﺎو
ﻗﻮوﺗــﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑەڕێ ﻛﺮد“. ھــەر ﻟــەو ﺗەﻣەﻧــەدا ،ﻗﻮﺑﺎدی ﻋﺎﺷــﻖ دەﺑێﺖ ،ﺑەم ھەﺗﺎ ﯾەك ﺳــﺎڵ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە و ﻧەﯾﻮێﺮاوە ﺗەﻧﺎﻧــەت وﺷــەﯾەك ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەی ﺑﮕﯚڕێﺘەوە. ﭼﯿﺮۆﻛەﻛەﯾﺸﯽ ﺑەم ﺟﯚرەﯾە ﻛە ﺋەو ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرە دەﯾﮕێڕێﺘەوە، ”ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻣﻦ ﺑە رەﻧﺠەوە ﺑــﻮو .ﻣﻦ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵﯽ ﺣەزم ﻟە ﻛﭽێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑﺎﺷﻮور ﻛﺮدﺑﻮو ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﺋەوان ھەڵﮫﺎﺗﺒــﻮون ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژھــەت ،ﺑــەم ﻧەﻣﺪەوێﺮا ﻗﺴەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەم .ﯾەك ﺳﺎڵ ﻟــە ﭘەﻧﺎﯾەك دەﭼﻮوﯾــﻦ ﺑەﻻی ﯾەﻛﺪا ،ﺑەم ﻟە ﺗﺮﺳــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ و رژێﻤــﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻧەﻣﺎﻧﺪەوێﺮا ﻗﺴــە ﻟەﮔەڵ ﯾــەك ﺑﻜەﯾﻦ .ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺸﺪا ھەر ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ رازی دڵ ﺑــە ﯾەﻛﺘﺮی ﺑڵێﯿــﻦ .دوای 10ﺳــﺎڵ ﯾەﻛﺘﺮﯾﻤﺎن ﺑﯿﻨﯿﯿەوە، ﺋــەوﻛﺎت ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــە ﯾەﻛﺘﺮﯾﻤﺎن
دوای ﺋــەو ﻛﺎراﻧــەی ﻟەﮔەڵ ﺋەﻛﺘەری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪا ﻛﺮدووﻣﻦ، ﺋێﺴــﺘە ﻣﻦ راھﺎﺗﻮوم و ﭼێﮋ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﺑﯿﻨﻢ ﻛــە ﺋەﻛﺘەر ﻧﯿﻦ و ﻣﻦ ڕۆڵﯿﺎن ﭘێ دەدەم ﮔﻮت ﺧﻮاﺣﺎﻓﯿــﺰ و ﻧە ﺋەﭬﯿﻨێﻚ، ﻧە ھەﺳﺘێﻚ ﻧەﻣﺎﺑﻮو .ﺑەراﺳﺘﯿﺶ ﻣــﻦ ﺋەﭬﯿﻨﺪارێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧەﺑﻮوم، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﭬﯿﻨﯽ ﻣﻦ ھەﻣﯿﺸــە ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﺑﻮوە“. ﺑــەم ﺑەھﻤەﻧــﯽ ﻗﻮﺑــﺎدی ﺗــﺮی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘێﻜﯽ ھەﺑــﻮو ﺑــە ﻧــﺎوی رۆﻛﺴــﺎﻧﺎ، ﺧﯚ ﺷە و ﯾﺴﺘﯿﯿە ﻛە ﺷــﯿﺎ ن ﺑەم ﺟــﯚرە ﺑــﻮو ﻛــە ﻗﻮﺑﺎدی دەﯾﮕێڕێﺘەوە” ،رۆﻛﺴﺎﻧﺎم ﻟە ڕێﯽ ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ژاﭘﯚﻧﯿﯿەوە ﻟە ﺋێﺮان ﺑﯿﻨﯽ .ﺋەوﻛﺎت ﺣﺎڵﯽ رۆﻛﺴــﺎﻧﺎ زۆر ﺧــﺮاپ ﺑــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە رژێﻢ زۆر ﺋﺎزاری دەدا وەك رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻚ .ﻣــﻦ ﭘێﻢ ﮔــﻮت ﭘەرﺗﻮوﻛێﻚ ﺑﻨﻮوﺳــە .ﺋەﻣــە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2007دا ﺑــﻮو. ﭘەرﺗﻮوﻛەﻛــەی زۆر ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑــﻮو. ﺑەراﺳــﺘﯽ ﻣــﻦ ھەر
ﻧەﻣﺪەزاﻧﯽ ﻛە رۆﻛﺴﺎﻧﺎ ﺷﺎﺟﻮاﻧﯽ داﻛﯚﺗﺎ ﺑﻮوە .دواﯾــﯽ ﻛە ﮔﯿﺮا ﻟە ﺋێﺮان ،ﻟە رێﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎوە ﺋەوەم ﺑﯿﺴــﺖ .ﻣــﻦ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﻢ ھەرﮔﯿﺰ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺟﻮاﻧﯽ ﯾــﺎن زﯾﺮەﻛﯽ ھەڵﻨەﺑــﮋاردووە. ﺷــﺘەﻛە ھەڵﻜەوت ﺑــﻮو ،ﺋێﻤە ھەردووﻛﻤﺎن ﻧﯿﺎزﻣــﺎن ﺑە ﯾەك ﺑﻮو“. ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑــﺎدی ھەر ﺑەھﯚی ﻋەﺷــﻘﯽ رۆﻛﺴــﺎﻧﺎوە ،ﻟەﻻﯾەن دەوڵەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەوە ﺋﺎزاری زۆر دەدرێﺖ ،ﻟەو ﻛﺎﺗەﺷﺪا ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑــﺎدی ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋەو رژێﻤە دەﻧﻮوﺳێﺖ ،ﺗێﯿﺪا دەڵێﺖ، ”ﻟە 31ـﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﺪا ﻛە رۆژی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧﻢ ﺑﻮو ،رۆﻛﺴﺎﻧﺎ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدم و ﮔﻮﺗﯽ ﻟەﺑەر ﺟەژﻧــﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﺖ دێﻢ ﺑﯚ ﻻت ﺗــﺎ ﺑڕۆﯾﻨــە دەرەوە ،ﺑەم ﻧەھﺎت .ﺗەﻟەﻓﯚﻧﻢ ﺑﯚ ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەی ﻛﺮد داﺧﺮاﺑــﻮو ،ﯾەك دوو رۆژێﻚ ﻧەﻣﺰاﻧﯽ ﭼﯽ رووی داوە .ﭼﻮوم ﺑﯚ ﻣﺎڵەﻛەی ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﻠﯿﻠﯽ ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن ﭘێ ﺑــﻮو ،دەرﮔەﻛەم ﻛــﺮدەوە و ﭼﻮوﻣــە ژوورەوە، ﺑەم ﻟــەوێ ﻧەﺑﻮو ،ﻟــە دوای دوو رۆژ ﺗەﻟەﻓﯚﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻛﺮدم و ﮔﻮﺗــﯽ :ﺑﻤﺒﻮورە ﺋﺎزﯾــﺰم ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮوم ﺑڕۆم ﺑــﯚ زاھﯿﺪان .ﻣﻨﯿﺶ ﺗﻮوڕە ﺑــﻮوم و ﮔﻮﺗﻢ :ﺑﯚﭼﯽ ﭘێﺖ ﻧەﮔﻮﺗﻮوم؟ ﮔﻮﺗﻢ ﺑــﺎوەڕ ﻧﺎﻛەم، دووﺑــﺎرە ﮔﻮﺗﯽ :ﺑﺒــﻮورە ﺋﺎزﯾﺰم ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــﻮوم .ﺗەﻟەﻓﯚﻧەﻛە ﭘﭽڕا و ﭼﺎوەڕێــﻢ ﻛﺮد ﺑــﯚم ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑــەم ﻧەﯾﻜــﺮدەوە .ﭘﺎش ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟە دوای ﺋەوەی ﺑە ھەﻣﻮو ھﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧــﯽ زاھﯿﺪاﻧــﺪا ﮔەڕام ﻧەﻣﺪۆزﯾﯿەوە ،ﭘﺎﺷﺎن ﺑﺎوﻛﯽ ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻢ :ﮔﯿﺮاوە“. وەك ﺋــەو ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرە ﮔﻮﺗﯽ، دەوڵەﺗــﯽ ﺋێــﺮان ھەردەﻣــە و ﺑــە ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾــەك زﯾﻨﺪاﻧﯿــﯽ رۆﻛﺴــﺎﻧﺎﯾﺎن درێــﮋ دەﻛﺮدەوە، دەﻣێــﻚ ﺑــە ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺷەراب و دەﻣێﻜﯿﺶ ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺳــﯿﺨﻮڕﯾﻜﺮدن ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﺗــﺎ دواﺟــﺎر ﺣﻮﻛﻤﯽ 8ﺳــﺎڵ زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﺳەﭘﺎﻧﺪ.
وەك ﻗﻮﺑــﺎدی ﺧــﯚی رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﻟە ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﺋﺎﻣێﺰدا ﻟە رۆﻛﺴــﺎﻧﺎ، ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ” ،رۆﻛﺴــﺎﻧﺎ ﻟەو ﻗﺴــﺎﻧە ﭘﺎﻛﺘﺮ و ﺑێ ﺗﺎواﻧﺘﺮە .ﻣﻦ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵە دەﯾﻨﺎﺳﻢ ﺑﯚﯾە ﺋەم ﻗﺴﺎﻧە دەﻛەم .ھەﻣﯿﺸە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮوە ﻧەك ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗــﺮ .ﺋﺎﺧﺮ ﭼــﯚن دەﻛــﺮێ ﻛەﺳــێﻚ ﻛە ھەﻧﺪێــﻚ رۆژ ﻟەﺑەر ﻣﻦ ﻧەﺑﻮواﯾە ﻧەدەھﺎﺗــە دەرەوە ،ﻛەﺳــێﻚ ﻛــە وەك ژاﭘﯚﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەدوای ﺷــﺘەﻛﺎﻧﺪا دەﮔــەڕا و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑــە زەﺣﻤــەت ﺧەرﺟﯿﯽ ژﯾــﺎن و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دەردەھێﻨﺎ، ﻛەﺳــێﻚ ﻛە دەرﮔە ﺑــە دەرﮔە ﺑــە دوای دڵﺴــﯚزێﻜﺪا دەﮔەڕا ﻛــە ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﭘــێ ﺑﻨﺎﺳــێﻨێ ﺗــﺎ ﻛﺘێﺒەﻛەی ﺑو ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﺳﯿﺨﻮڕی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﺑﻜﺮێﺖ؟“. ﭘێــﺶ ﺋــەوەی رۆﻛﺴــﺎﻧﺎﯾﺶ ﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺑەﻧﯿﺎز ﺑﻮوە ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺑــەم ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑــﺎدی رێﮕﺮی ﻟــێ ﻛﺮدووە و ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﺗــﺎ ﻓﯿﻠﻤە ﻧﻮێﻜەی ﺗەواو دەﺑێﺖ ،ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﺑــەردەوام رەﺧﻨە ﻟــە ﻗﻮﺑﺎدی
ﻣﻦ ھەر ﻧەﻣﺪەزاﻧﯽ ﻛە رۆﻛﺴﺎﻧﺎ ﺷﺎﺟﻮاﻧﯽ داﻛﯚﺗﺎ ﺑﻮوە .دواﯾﯽ ﻛە ﮔﯿﺮا ﻟە ﺋێﺮان، ﻟە رێﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﺋەوەم ﺑﯿﺴﺖ دەڵێﺖ ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘﺮﺳەﻛە راﺳﺘە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗێﭽﻮوﻧەوە ھەﯾە، ﺑەم دەﺷــڵێﺖ ﺋــەوە ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳەﻛە ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،دوای ﺋەو ﻛﺎراﻧەی ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻛﺘــەری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪا ﻛﺮدووﻣﻦ ،ﺋێﺴﺘە ﻣﻦ راھﺎﺗﻮوم و ﭼێﮋ ﻟە ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﺑﯿﻨــﻢ ﻛــە ﺋەﻛﺘەر ﻧﯿــﻦ و ﻣﻦ ڕۆڵﯿﺎن ﭘــێ دەدەم. ﻣﻦ ﻟــەو ﻛﺎﺗەوەی دەﺳــﺘﻢ ﺑە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻢ ﻛﺮدووە ،ﭘﺎرەم ﻧەﺑــﻮوە ،ﻟــە ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺳﻮودم وەرﮔﺮﺗﻮوە و دەﺳﺘﻢ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻢ ﻟە ﺧﻮﺷــﻚ و ﺑﺮاو دراوﺳــێﻜﺎﻧﻢ وەردەﮔﺮت و ﻟەوﻛﺎﺗەوەﯾﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻓێﺮ ﺑﻮوم ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚﺷﺘﺮ ﻛﺎر ﺑﻜەم“.
ﻣﻦ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﻢ ھەرﮔﯿﺰ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺟﻮاﻧﯽ ﯾــﺎن زﯾﺮەﻛﯽ ھەڵﻨەﺑﮋاردووە .ﺷﺘەﻛە ھەڵﻜەوت ﺑﻮو ،ﺋێﻤــە ھەردووﻛﻤﺎن ﻧﯿﺎزﻣﺎن ﺑە ﯾەك ﺑﻮو دەﮔﯿﺮێ ﻛــە ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯿﺪا ﭘﺸﺖ ﺑە ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دەﺑەﺳﺘێﺖ ﻛــە ھﯿــﭻ ﺷــﺎرەزاﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟە ﻓﯿﻠــﻢ و ﺷــﺎﻧﯚ و دەورﮔێڕاﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە ،رەﺧﻨەﮔــﺮان دەڵێﻦ ﻛە ﻗﻮﺑﺎدی ﻧﺎﯾــەوێ ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﺪات ﺑەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﻛﺎری ﻟەﮔەڵ دەﻛەن .ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ھەرﭼەﻧﺪە ﺑەھﻤەﻧــﯽ ﻗﻮﺑﺎدی
ﺋێﺴﺘە ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑﺎدی ﺑﻮوەﺗە دەرھێﻨــەر و ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوداری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻓﯿﻠﻤﺴﺎزﯾﺸﯽ ﺑە ﻧﺎوی )ﻣﮋ ﻓﯿﻠﻢ( داﻣەزراﻧﺪووە ،ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ھەﻣﯿﺸە ﻟە ﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــەن ﻛە ﭘــڕ ﺑﯿﻨەرن و ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﺘەوەﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﭽە ﻛﻮردەﻛەی ﺑﺎﺷﻮور و ﻋەﺷﻘە ﺑە ﺋﺎزارەﻛەی رۆﻛﺴﺎﻧﺎ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻣــﻦ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوم ،ﯾەﻛﺴــەر ﻓڕێ دراﻣە ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ 17 - 16ﺳــﺎڵﯽ و ﻟەو ﺑڕواﯾــەدام ھەﻣﻮو ﻛﻮردێﻜﯿﺶ ھەروا ﺑﻮوﺑێﺖ ،وەك ﭼﯚن ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﻤﺎن ﻧەﺑﯿﻨﯽ و ھەﺳــﺘﻤﺎن ﺑە ﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮد ،ھەر ﺑەو ﺟﯚرەﯾﺶ ﮔەﻧﺠﯽ و ھەرزەﻛﺎرﯾﻤﺎن ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻗﻮوﺗﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑەڕێ ﻛﺮد“.
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺋەﮔەر ﻣﯚڵﯿﺶ ﺑﻦ ،ﺋەوا 10ﺳﺎڵ ﻟە ﺑﺎﺟﺪان دەﺑەﺧﺸﺮێﻦ. ﺑێﻜﺎرێﻚ :ﻟەﮔەڵ 12ی ﺗﺮ ﻟە ھﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ دەرﻛﺮاﯾﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﻣﯚڵەﻛﺎن داھﺎﺗﯿﺎن زۆرە و ﺑﺎج ﻧﺎدەن
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻣﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺑﺎزاڕﯾــﺎن ﺟﻤــەی دێــﺖ ،ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە رێﮕــەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاون و ھﯿــﭻ ﺑﺎﺟێﻚ ﻧﺎدەن. ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــێﻚ ﭘێﯽ واﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺑﻮو ﺑﺎج ﻟەواﻧە ﻧەﺳــﺘێﻨێ ﻛە ﺳــﻮود ﺑە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﻧەك ﺋەواﻧەی ﺑﻮوﻧەﺗە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣﯽ دەرەﻛﯽ. ﺗﺎ 10ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺷﺘێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﻣﯚڵ ﻧەﺑﻮو و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ھەر ﻟە ﺑﺎزاڕە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن ،ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ رۆژاﻧەی ﺧﯚﯾــﺎن داﺑﯿــﻦ دەﻛــﺮد .رژاﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ داراﯾﯽ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺷــێﻮەی ژﯾﺎن، ھﯚﻛﺎر ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵ ﻣﯚڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﻦ .ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑە دەﯾﺎن ﻣﯚڵ ھەن ﻛە ﺑﻮوﻧەﺗە ﻣەڵﺒەﻧﺪێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ
ﺑﺎزاڕﻛــﺮدن ﺑــﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە. ﻟە ﻣﯚڵەﻛﺎن ﻛڕﯾﺎر دەﺗﻮاﻧێ ﺳەری ﻣــﺎر و ﻣێﺮووﯾــﺶ ﺑﺪۆزێﺘەوە، ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔەوە ﺑﮕــﺮە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺧــﯚراك و راﯾــەخ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ .ﺷــێﺮوان ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻛە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻓﺘﺎﻧــەی ﻣﺎڵەﻛەی ﺧــﯚی ھەر ﻟــە ﻣﯚڵ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺋــەوەی ﺑــە ﻧێﻮ ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ
ﺗــﺮدا دووﻛﺎن ﺑە دووﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻢ و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ داﺑﯿﻦ ﺑﻜەم و دواﺗﺮ ﺑە ھﯿﻼﻛــﯽ ﺑﮕەڕێﻤەوە ﻣﺎڵەوە ،وام ﭘێ ﺑﺎﺷە ﻣﺎﻧﮕێ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺳــەرداﻧﯽ ﻣــﯚڵ ﺑﻜەم“. ﺋەو ﻛە دەﺳــﺘﯽ دوو ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﮔﺮﺗﺒﻮو و ﻟەﮔەڵ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﺑــە ﺑــﺎزاڕی ﻣﺎﺟﯿــﺪی ﻣﯚڵــﺪا دەﺳﻮوڕاﯾەوە ،ﺋەوەی ﺧﺴﺘە روو ﻛە ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﯚراك ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮە ،ﺑــەم ﻧﺮﺧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺗێﯿﺎﻧﺪا ﮔﺮاﻧە. ﻣﯚڵــەﻛﺎن ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺑﺎزاڕە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺳــﯿﻤﺎﯾەﻛﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎن ھەﯾە، زۆر ﺟﺎر ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ﺳــﻮودی ﻟێ وەردەﮔﺮن .ھﯿﻤﺪاد ﺣﻮﺳــێﻦ ﻛە ﻟەﮔەڵ ھﺎوڕێﻜەی ﻟە ﻣﯚڵەﻛە ﭘﯿﺎﺳــەی دەﻛــﺮد ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑــﯚ
داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻣﺎڵەﻛەی ﭘﺸﺖ ﺑە ﻣﯚڵ و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﺑەﺳــﺘێﺖ .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ھەر ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن ﺑﺎﺷﯽ و ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺗﯚ ﺑﯚت ھەﯾە ﻣﺸــﺘﻮﻣڕ ﻟەﮔەڵ دووﻛﺎﻧــﺪار ﺑﻜەﯾﺖ و ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺷــﺘەﻛە ﺑﻜڕی ،ﺑەم ﻟەو ﺑﺎزاڕاﻧــە ﻧﺮﺧــەﻛﺎن دﯾﺎرﯾﻜﺮاون. ﺧﺎڵﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻣﯚڵــەﻛﺎن ﺋەوەﯾە ﻛەرەﺳــﺘەی ﺧﯚراك ﺑە ﺧﺎوێﻨﯽ داﻧــﺮاون و ﻛڕﯾﺎر ﻣﺎﻓــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ھەﯾە.
ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ زۆرێﻚ ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺳــﻮودەﻛەش ﺑەﺳەر ﺳەرﺟەم دووﻛﺎﻧﺪارەﻛﺎﻧﺪا داﺑەش دەﺑێﺖ، ﺑەم ﻟە ﻣﯚڵــەﻛﺎن زۆر ﺟﺎر ﯾەك ﻛــەس ﺧﺎوەﻧﺪارﯾﯿەﺗﯽ ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﮔــەورە دەﻛﺎت و ھەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر وەﺑەرھێﻨەرێﻜــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺳﻮودە دەﻛﺎت ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﺑﺎﺟێﻚ ﺑﺪات. دﻛﺘــﯚر ﻋەﺑــﺪو ﺣﻮﺳــێﻦ ﻛە ﻟــە ﺑﻮاری ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑــﻮوری، ﺳەرﻣﺎﯾەی ﻣﺮۆﯾﯽ و وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ھەﯾە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﯚڵــەﻛﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە و ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻣﯚڵﯽ ﮔــەورە و ﺑــﺎزاڕی ﻣﯿﻠﻠﯿﯽ ھەن ﻛە ھەر ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن ﺧەڵﻜﯿﻚ ﺳەرداﻧﯽ دەﻛەن .ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳە ﻟە وﺗﺎن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺑﺎزاڕ و ﺑــﺎج ھەﯾە، ﺑــەم ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﺎج ﻟەو ﻣﯚﻻﻧە ﻧﺎﺳــﺘێﻨﺪرێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻗﺎزاﻧﺠێﻜــﯽ زۆرﯾــﺎن دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ. ﺋــەو ﭘێﯽ واﯾە ﻧﺎﻛــﺮێ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺑﺎزاڕاﻧــە ﻟەوەﯾﺘﺮ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﻟە ﻣﯚڵەﻛﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﭼﺎودێــﺮی ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ و
زاﻧﯿﺎر ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺎﺟەﻛﺎن:
زۆرﺑــەی دەوڵەﻣەﻧــﺪەﻛﺎن ﻣﯚڵەﺗــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە و ﭘﺸﺘﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﺟﺪا ﺷﻜﺎﻧﺪووە.
ﺑێﻜﺎری ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘەرە دەﺳﺘێﻨێﺖ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ژﻣﺎرەی ﺑێﻜﺎران ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆژ ﺑــە رۆژ زﯾﺎد دەﻛﺎت، ﻟەﻻﯾەك ﺋەواﻧــەی ﻛﺎرﯾﺎن ھەﯾــە ﺑەھﯚی راوەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎن، ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دەدەن و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺑە ھەزاران ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن دەردەﭼــﻦ و دەﭼﻨە ﭘﺎڵ ژﻣﺎرەی ﺑێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە. ﻣﺤەﻣەد رەﺋﻮوف ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮوری:
ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ھــﯚﻛﺎرن ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو دۆﺧە و ﻟە راﺑﺮدوودا ھﯿﭻ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤەﯾﺎن داﻧەڕﺷﺘﻮوە ﺗﺎ ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﻟﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ھەﺑێﺖ. زەھﺮا ﺣەﯾــﺪەری ﻛە دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﯾــە و 3ﺳــﺎڵە زاﻧﻜﯚی ﺗەواو ﻛﺮدووە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە داﻣەزراﻧــﺪن ﻧﺎوی ﻧەﮔەڕاوە ،ﺑڕﯾﺎری دا ﺑە ﺳــەﻋﺎت واﻧــە ﺑڵێﺘەوە ،ﻛەﭼﯽ ﭘﺎرﺳــﺎڵ ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﭽﻮوﻛەﯾﺸــﯽ ﻟە دەﺳﺖ دا و ﺑە ﻧﺎﭼﺎر ﻟە ﻣﺎڵەوە داﻧﯿﺸﺘﻮوە. زۆرن ﺋەواﻧەی ھﺎوﺷێﻮەی زەھﺮا ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ داوە. ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی
”وﺷــە“ ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﺎر و دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ، ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ھﺎووﺗــﯽ ﻛﯚ ﺑﺒﻮوﻧەوە ﻛە ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﻛﺮاﺑــﻮون .راﺳــﺘﮕﯚ ﻋەﻟــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو دەرﻛﺮاواﻧــە ﺑﻮو و ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﺋﯿﺸــﻢ دەﻛﺮد ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺷﺎرەزاﯾﯿﺸــﻢ ھەﺑﻮو ،ﻛەﭼﯽ ﻟەﮔەڵ 12ی ﺗﺮ ﻟە ھﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ دەرﻛﺮاﯾﻦ“ .ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺋەوەﯾە ﺑــﺎزاڕی ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﭼــﺎرە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﺋــەو دەرﻛﺮاواﻧــە ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن رازی ﻧﯿﻦ و دەڵێﻦ ﺋێﺴﺘە ﺧﺎوەﻧﻜﺎرەﻛﺎن ﻓێﺮی ﺋەوە ﺑﻮون ﻛە ﻛﺮێــﻜﺎرە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن دەرﺑﻜــەن و ﻟە ﺑﺮی ﺋــەوان ﺑە ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼــە ﻛﺮێــﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ داﺑﻤەزرێﻨــﻦ .ھەروەك راﺳــﺘﮕﯚ ﺑﺎﺳﯽ ﻛﺮد ،ﻛﺮێﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﺑــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی 300دۆﻻر ﻛﺎر ﺑﻜﺎت. دەرﭼﻮواﻧﯽ زاﻧﻜﯚ دەﺳﺘﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎر ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ دەﺑﯿﻨﻨــەوە و ﺋەﻣەﯾﺶ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ھەڵەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛە وای ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ھەر ﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن ﺗــەواو ﻛﺮد ،ﺋەوا داﯾﺎﻧﺪەﻣەزرێﻨــﻦ و ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی داﻣەزراﻧﺪن ﻧﯿﯿە ،دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو دەرﭼﻮواﻧە ﺑە ﻛﻮێ دەﮔﺎت. ﻣﺤەﻣــەد رەﺋــﻮوف ﺷــﺎرەزای ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﭘێﯽ واﯾــە ،ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ھــﯚﻛﺎرن ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو دۆﺧــە و ﻟــە راﺑــﺮدوودا ھﯿﭻ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤەﯾﺎن داﻧەڕﺷﺘﻮوە ﺗﺎ ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﻟﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن ھەﺑێﺖ .ﺋەو رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر داﻣــەزراون ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرە
وەردەﮔﺮن و ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺪەن. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﺎر و دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺑە ”وﺷە“ دراوە ،ﻟە ﻣﺎوەی 4ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻛە دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ ﺗێﻚ ﻧەﭼﻮوﺑﻮو ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ 726ھﺎووﺗﯿﯽ ﺑێﻜﺎر ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014 ژﻣــﺎرەی ﺑێﻜﺎراﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜــەی 4ھــەزار و 400ﻛەس ﺑەرز ﺑﻮوەوە .ھەر ﺑە ﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛە ﻟــە 6ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015دا ،ﻧﺰﯾﻜەی 800ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ
ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە و رۆژ ﺑەرۆژﯾﺶ ژﻣــﺎرەی ﺑێﻜﺎران زﯾﺎد دەﻛﺎت ﻛە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳﺘەرﯾﺎن ھەﯾە. رێــﮋەی ﺑێــﻜﺎری ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ،زۆر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﻛە ﺑێﻜﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەر ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەرۆﻛﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎرە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎﻧەﯾﺶ ﻛە ھﺎﺗﻮون ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ﻟەﺑﺎرﺑﺮدﻧﯽ ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺑێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻧەﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟــﯚری ﻛﺎرەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازن و ﺑێــﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎدە
ﺑەﺳــەرﻧەﭼﻮوﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﻟــە ﺑــﺎزاڕە ﻣﯿﻠﻠﯿﯿەﻛﺎن ﺋەو ﭼﺎودێﺮﯾﯿە ﻧﯿﯿە و زۆرﺟﺎر ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺧﺮاپ ﺑەﺳەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا ﺳــﺎغ دەﻛﺮێﺘەوە. ھەڵﺒــەت ﻣﯚڵەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻓێڵ ﻟــە ھﺎووﺗﯽ دەﻛەن و
ﻟە ﺑﺎﺟﺪان دەﺑەﺧﺸﺮێﻦ. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ،ﺋەﮔەر ﻣﯚڵێــﻚ ﻟە رێﮕــەی وەﺑەرھێﻨﺎن دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮاﺑێــﺖ ،ﭼەﻧــﺪ ﺟﯚرێــﻚ ﺑﺎج دەدات ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﺑﺎﺟــﯽ ﻋەﻗﺎرات دەدا و ھەﻣــﻮو ﺋــەو دووﻛﺎن و
دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺪو ﺣﻮﺳێﻦ ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس:
ﺑەﺧﺸﯿﻨﯽ ﺑﺎج ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨەرێﻚ ﺑﺎﺷە ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﯾﺎن ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨــﮓ وەﺑەرھێﻨــﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺑﯚ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺳﻮودە. ھەﻣــﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە دووﻗﺎت ﺑە ﺧەڵﻚ دەﻓﺮۆﺷﻦ. راﺳــﺘە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــﺎزادە ،ﺑــەم ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــەﻛە ﭘێﯽ واﯾە ﻧﺎﻛﺮێ ﻣﯚڵەﻛﺎن ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﻦ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛەﯾــﺎن و ھﯿــﭻ ﺑﺎﺟێﻜﯿﺎن ﻟــێ ﻧەﺳــﺘێﻨﺮێﺖ .ﺋــەو دەڵێﺖ ”ﺑەﺧﺸﯿﻨﯽ ﺑﺎج ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨەرێﻚ ﺑﺎﺷە ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﯾﺎن ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨــﮓ وەﺑەرھێﻨﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺑــﯚ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺳﻮودە“. ﺋەﻣــە رای زاﻧﯿــﺎر ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯿﺸە. ﺋــەو دەڵێــﺖ داﻧﺎﻧﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎ و ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣﯽ دەرەﻛﯽ ﺑە ھﯚی ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن ھﯿﭻ ﺳــﻮودێﻜﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑە ﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ،ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺋەﮔەر ﻣﯚڵﯿﺶ ﺑێﺖ ،ﺋەوا 10ﺳﺎڵ
ﻧﯿﻦ ﺋەو ﻛﺎراﻧە ﺑﻜەن. ﻛەرﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﺑەﻛﺎرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﺎر و دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014دا 750ﻛﺮێﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە 469ﻟەواﻧە ﺋﺎﻓﺮەت ﺑــﻮون و وەك ﺧﺰﻣەﺗﻜﺎر
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەﯾﺶ ﻛە ﻟە ﻣﯚڵەﻛەدا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺋــەوا ﺑﺎﺟﯿــﺎن ﻟێ دەﺳــﺘێﻨﺮێﺖ .زاﻧﯿــﺎر ﻣﺤەﻣەد دەڵێﺖ ”زۆرﺑەی دەوڵەﻣەﻧﺪەﻛﺎن ﻣﯚڵەﺗــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﯾــﺎن ھەﯾە و ﭘﺸــﺘﯽ ﺋێﻤەﯾــﺎن ﻟــە ﺑﺎﺟﺪا ﺷﻜﺎﻧﺪووە“. ھــەرۆ ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋﯿﺪاری ﻣﺎﺟﯿﺪی ﻣﯚڵ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە روو ﻛە ﺳەرﺟەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎن و ﻣﺎرﻛێﺘەﻛەﺷــﯽ ﺑەﻛﺮێ داوە و ﻟــەم رووەوە ھﯿﭻ ﺑﺎﺟێﻚ ﻧﺎدات .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ﺑﻮوﻧﯽ رﻛﺎﺑەری ﺑﺎزاڕی ﻣﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرم ﻛﺮدووە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚﯾە روو ﻟە ﻣﯚڵەﻛﺎن دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﮔەڵ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨێﻚ ﯾﺎری دەﻛەن و ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﻟە دەرەوەی ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﺧﯚش ﺗێﭙەڕ دەﻛەن.
ﻛﺎر دەﻛەن .ﻟە 3ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ 190ﻛﺮێــﻜﺎری ﺗﺮ ھﺎﺗﻮون ﻛە 154ﻟەواﻧە ﻣێﯿﻨەن. رۆژ ﺑــەرۆژ ﺑێــﻜﺎری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەرە دەﺳﺘێﻨێﺖ و ھێﺸــﺘﺎ ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ روون ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻛﺎردا ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﺑﻮون.
ﻟە 6ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015دا، ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 800ﺑێﻜﺎری ﺗﺮ ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە.
زێڕﻧﮕﺮێﻚ :ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﯾەك ﻣﺴﻘﺎڵ زێڕی ﻋەﯾﺎر 21ﺑە 190ھەزار دﯾﻨﺎرە
5ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮە ﻧﺮﺧﯽ زێڕ ﺋەوەﻧﺪە داﻧەﺑەزﯾﻮە
ھەوﻟێﺮ /وﺷە .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ 5ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮ دەﺑێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺮﺧﯽ زێڕ ﺗﺎ رادەی ﺋەم رۆژاﻧە داﻧەﺑەزﯾﻮە .ﺋەو داﺑەزﯾﻨە ﭘﺎرەدار و ﺑێ ﭘﺎرەی ﻟە ﺑەردەم ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ زێڕﻧﮕﺮان ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە و زۆرﯾﺎن ﺋەوە ﺑــە دەرﻓەت دەزاﻧﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﻧەدەن ،ﺑە ﻗەرزی ﻣﻮوﭼــەی ﻣﺎﻧﮓ ،ﺧﯚی ﺑﯚ ﻗەرزدار دەﻛەن .ﺟێﮕﺮی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی زێڕﻧﮕﺮاﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺶ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ 10 ،ﺳﺎڵە ﻓﺮۆﺷﯽ زێڕ وەك ﺋێﺴﺘە ﻧەﺑﻮوە. ﺑــﺎزاڕی ﮔــەورەی ھەوﻟێــﺮ، ﺟەرﮔەی زێڕﻧﮕﺮاﻧە و زۆرﺗﺮﯾﻨﯽ ﻟــەوێ ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .دوور ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و دۆﺧﯽ ﻧﺎھەﻣﻮاری ﺋێﺴﺘەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺑە ژن و ﭘﯿﺎوەوە ﻟە ﺑەردەم ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەی زێڕﻧﮕﺮان ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ﺳەر ﺑەھەر زێڕﻧﮕﺮێﻜﺪا دەﻛەﯾــﺖ ،ﭘڕن ﻟــە ﺧەڵﻚ و زێڕ ﺗﺎﻗﯽ دەﻛەﻧەوە .ﺋەﮔەر ﭘﺎرﭼەﯾەك زێڕت ﺑەدڵ ﺑێﺖ ،ﻧﺎﺑێ ﻛڕﯾﻨەﻛەی دوا ﺑﺨــەی ﺋﺎﺧــﺮ داﺧــﻮازی ﺋەوەﻧــﺪە زۆرە ،رەﻧﮕە دەرﻓەﺗﯽ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮت ﻧەﺑێﺖ. دووﻛﺎﻧﺪاران ﺑە ﺋەﺳــﺘەم ﻓﺮﯾﺎی ﻛێﺸــﺎﻧﯽ زێــڕ و وەﻣﺪاﻧەوەی ﻛڕﯾﺎران دەﻛەون. ﺋــەوەی ﻟــەو ﺑــﺎزاڕە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧﺖ دەﻛﺎت ،ﻟەو ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯿــەدا ﻛڕﯾﺎری ﺑە ﻟێﺸــﺎوی زێڕە. ﻟە ﭘﻠﯿﻜﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ
ﺳــﯿﺮوان ﻛە ﺑــﯚ ﻧێــﻮ ﻛﯚﻧﯽ زێڕﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺑﺎزاڕی ﮔەورە ﺳــەر دەﻛەوﯾــﺖ ،ﻟە دەﺳــﺘە ﭼەﭘﺖ دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﻛﺎرزان ﺑﺎرزاﻧــە، ﺋەو ﺑﺎس ﻟــە داﺧﻮازﯾــﯽ زۆری ﺧەڵــﻚ ﻟەﺳــەر زێــڕ دەﻛﺎت و دەڵێ ”ﺑﺎزاڕﻣﺎن زۆر ﺑﺎﺷــە و زێڕ وەك ﺟﺎران ﻟەﻧێــﻮ ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە“ .ﺑــڕوای زێڕﻧﮕﺮﯾﺶ ﻛەﻣێﻚ ﻟەوﻻﺗﺮ دەڵــێ ”ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﻓﻮوﻟــە“ .ﺋــەوە ﮔﻮﺗــەی زۆرێﻚ ﻟــە زێڕﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺋــەو ﺑﺎزاڕەﯾە ﻛە دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘڕی ﻛڕﯾﺎرن. ﺑەﮔﻮﺗــەی زێڕﻧﮕﺮان ﻟە 2009ەوە ﻧﺮﺧﯽ ﯾەك ﻣﺴــﻘﺎڵ زێڕی ﻋەﯾﺎر
21ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە 210 ھەزار داﻧەﺑەزﯾــﻮە و ﺑەردەوام ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەدا ﺑﻮوە ﻛە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﻧﺮﺧــﯽ 330ھەزار ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﯾەك ﻣﺴﻘﺎڵ زێــڕی ﻋەﯾﺎر 21ﺑــە 190ھەزار دﯾﻨــﺎر دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ و ﺷــﻮان ﻣﺤەﻣەد ﻗەدزەﯾﯽ ﻟە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی زێڕﻧﮕﺮان ﻛە ﺑــەردەوام ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﺮﺧﯽ زێڕە ﻟە ﺟﯿﮫﺎن ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺎت ﺗــﺎ ﻣﺎوەﯾــەك ﻧﺮﺧﯽ زێڕ ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘەدا ﺑﻤێﻨێﺘەوە .زێڕﻧﮕﺮ ﺷﻮان ﻣﺤەﻣەد ﻗەدزەﯾﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھــﯚﻛﺎری داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ زێڕ دەدات ﻛــە ﻟە ﺟﯿﮫﺎن ﻧﺮﺧەﻛەی داﺑەزﯾﻮە و ﺑە ھﯚﯾەوە ﺧﻮاﺳﺘێﻜﯽ زۆر ﻟەﺳــەر زێڕ ھەﯾە .ﺋەو دەڵێ ” 10ﺳﺎڵ دەﺑێ زێڕﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺎزاڕی ھەوﻟێﺮ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە“. زێــڕ ﺋێﺴــﺘە ﺑــﺎزاڕی ﮔەرﻣە و ﺟﯿﺎ ﻟە ﭘــﺎرەدارەﻛﺎن ،ﻟەو ﺑﺎزاڕە ﺋەﺣﻤە ﻋەﺑــﺪو و ﺧێﺰاﻧەﻛەی
ﺷﻮان ﻣﺤەﻣەد ﻗەدزەﯾﯽ ﻟە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی زێڕﻧﮕﺮان:
10ﺳــﺎڵ دەﺑێﺖ زێڕﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺎزاڕی ھەوﻟێﺮ ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘە ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە.
ﻛــە ھەردووﻛﯿــﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﻦ و دوو ﻣﺎﻧﮕــە ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ زێڕ ﻟــەو ﺑﺎزاڕەدان .ﺋەوان دەڵێﻦ ﻧﺎﯾﺎﻧــەوێ ﺋەو دەرﻓەﺗە ﻟە ﻛﯿﺲ ﺑﺪەن .ﺋەﺣﻤەد ﭘﺎرﭼەﯾەك زێڕی ﻻی ھــﺎوڕێ زێڕﻧﮕﺮەﻛەی ﺑــﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻛڕﯾــﻮە و دەڵێ ”ﻧﯿــﻮەی ﭘﺎرەﻛەﯾﻢ ﻧــەداوە و ﻟە ﻣﻮوﭼەﻛەم ﻗەرزەﻛەم دەدەﻣەوە“.
زاﻧﺎ ﻏەرﯾﺒــﯽ زێڕﻧﮕﺮﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﺑــﺎزاڕی ﺑﺎﺷــﯿﯿﺎن دەدات ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ زێڕ و دەڵــێ ”زۆرێﻚ ﻟــەو ﻛڕﯾﺎراﻧەی دەﯾﺎﻧﻨﺎﺳﯿﻦ ،ﺑە ﻗەرز زێڕ دەﻛڕن“. ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ زێڕﻧﮕﺮ ﺳــەﻻم ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﻤﺴــﻢ ﻛە ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ زێڕ دەﻛﺎت .ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ ”ﻧﺮﺧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﯽ زێڕ ﻟە 2009ەوە ﯾەك ﺋﯚﻧﺴــە واﺗە )6.5
ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﻤﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ھﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎرێﻚ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە“. رۆﺳــﺘﯽ ھﯚﻛﺎری ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟە ﺟەژﻧﺪا، ﺑﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەﻛﺎن داﻣﻮدەزﮔــە ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧــﺪا دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ،ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن. داﺑەزاﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ
ﺗﺮە .ﺋەو دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎران ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە ﺑەھﯚی زۆرﯾﯽ دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان و ﺧﻮاروو و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق و دوای ﺋەوﯾــﺶ ھەوﻟێــﺮ و ﺋﯿﻨﺠﺎ دھﯚك دێﺖ. ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛە رۆﺳﺘﯽ ﺑە زۆرﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻟە ﺟەژﻧﺪا دڵﺨﯚﺷە ،ﺑەم ﺋەوە دڵﯽ ﺧﺎوەن ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧە و ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮی ﺧــﯚش ﻧەﻛــﺮدووە، ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﺳەر ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی داھﺎﺗﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە. ﻟــە 90ژوورەﻛــەی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەی ﺋەﺳــﺘێﺮەی ھەوﻟێﺮ ﻛە ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ 60ﻣەﺗﺮی ھەڵﻜەوﺗﻮوە، ﻟــە ﺟەژﻧــﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ 7ژوورﯾﺎن ﺑەﻛﺮێ ﭼﻮوە .ﭘﺎﺳــەوان ﺣەﺳەن ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﺋــەو ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﯾە دەڵــێ ”ﻟەو رۆژاﻧەدا 4ژووری ﺗﺮﻣــﺎن ﮔﯿﺮاﺑﻮو ،ﺑەم ﺋەوﯾﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ 3رۆژ ﺑﻮو“ .ﺋەوان ﻟەﺑەر ﺑــێ ﻣﯿﻮاﻧﯽ ،ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛەم ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛە ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە، ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەوان دروﺳﺖ ﻛﺮدووە
ﻣﺴــﻘﺎڵ( ﻟە 700دۆﻻرەوە ﺑەرز ﺑﻮوەوە ﺑﯚ 1900دۆﻻر ،ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﻧﺮﺧەﻛەی ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو داﻧەﺑەزﯾﻮەﺗــەوە“ .ﺳــەﻻم ﻛە ﺑەھــﯚی ﻛﺎرەﻛەﯾــەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﻟە دەرەوەی ھەرێﻤە ،ﺑﺎس ﻟــە ھەرزاﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ زێڕ دەﻛﺎت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑە ﺑــڕوای ﺋەو ﻟە ھەﻣــﻮو ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎن ھەرزاﻧﺘﺮە .ﺋەو دەڵێ ” ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە
ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﻓﺮۆﺷﯽ زێڕ ﺑەﺷێﻮەی ﺋێﺴﺘە ﻧەﺑﻮوە“. ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺑــێ ﭘﺎرەﯾﯽ، ﻧەﺑﻮوەﺗــە ڕێﮕﺮ ﻟــە ﻛڕﯾﻨﯽ زێڕ و ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر رووی ﻟە ﺑﺎزاڕی زێڕﻧﮕــﺮان ﻛــﺮدووە و رەﻧﮕە ﻟە ﻧێﻮﯾﺸــﯿﺎﻧﺪا ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ھەﺑﻦ ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوو ﻟەﺑەر ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ،ھەرﭼﯽ زێڕی ﺧێﺰاﻧﯿﺎن ﺑﻮو ﻟێﯿﺎن ﻛﺮدﻧەوە و ﻓﺮۆﺷﺘﯿﺎن.
ژﻣﺎرەی ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﭼﺎوەڕووی ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﻧﯿﯿە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋﺎﻣﺎری ﺗەواوﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑەﭘێﯽ ﮔﻮﺗەی دەﺳــﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ﺑەھــﯚی ﮔﺮﺗﻨەﺑەری ﺑەرﻧﺎﻣەی داڕێﮋراوی دەﺳــﺘە ﺑﯚ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ،ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟە ﭘﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە .ﻛەﭼﯽ ﺧﺎوەن ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟە ﺑــێ ﺑﺎزاڕﯾﯿﺎن ھــﺎوار و رۆڕۆﯾﺎﻧە و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺧﯚزﮔە ﺑە ﭘﺎر دەﺧﻮازن. ھەوﻟێــﺮ ﻧﺎزﻧــﺎوی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﭘێﻮە ﻧەھﺎت و ﭘێــﯽ ﻟە ﭼــﺎو ﭼﻮو .ﺑــەر ﻟەو ﻧﺎزﻧــﺎوە ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺧێــﺮا ﻧﺎوی ﭼﻮوە ﻧــﺎو ﻧﺎوان و ﺧەڵــﻚ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻜەوە رووی ﺗــێ دەﻛــﺮد .ﺋــەوﻛﺎت ﺳــەرت ﺑە ھەر ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﯾەﻛﺪا دەﻛﺮد ﺟــێ ﻧەﺑﻮو ﺷــەو ﺗێﯿﺪا ﺑﻤێﻨﯿﺘەوە .ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻗەرﺑﺎڵــﻎ ﺑــﻮون و ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ
ﻛﺮێــﻜﺎرەوە ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﭘێﺖ راﺑﮕــەن .ﺧﯚ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﺑەرﻧەدەﻛەوت ،ﺑەم ﺷەڕی داﺳەﭘﺎوی داﻋﺶ ﺋەواﻧەی ﭘێﭽەواﻧە ﻛﺮدەوە. ﺋﺎﺧﺮ ﻛﺎﺗــێ ھەرێﻤێــﻚ ﻟەﮔەڵ ﺗﻮﻧﺪڕەوﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻟە ﺷەڕدا ﺑێﺖ ،ﺋەﺳﺘەﻣە ﭼﺎوەڕێﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧەﯾﺶ دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻟە زﻧﺠﯿــﺮە ﻛﯚڕﺑەﻧﺪێــﻚ ﻟەﮔەڵ
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ و دﯾﺎرﺑەﻛﺮ و ﺗﺎران ،ھەوڵﯽ داوە ﺋﺎراﻣــﯽ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑە دەرەوە ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــﻜﺎت و ھﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ داوە ﺗــﺎ ﮔﺮووﭘﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮫێﻨﻦ. ﻧﺎدر رۆﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ھەرێﻤــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت، ﺳــەرەﺗﺎی ﻧﯿــﻮەی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑە رێﮋەی % 60ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە، ﺑەم ﻟە ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزاﻧﺪا ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ﺑــە ﺑەراورد ﺑــە ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزاﻧﯽ ﭘﺎر .ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ دروﺳــﺖ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە و ﻧﺎدر رۆﺳﺘﯽ دەڵێ ”ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧەوە
ﻧﺎدر رۆﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار:
ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑە رێﮋەی ،% 60 ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە.
ﻧﺎدر رۆﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار:
ﻟە 90ژوورەﻛەی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەی ﺋەﺳﺘێﺮەی ھەوﻟێﺮ ﻛە ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ 60ﻣەﺗﺮی ھەڵﻜەوﺗﻮوە ،ﻟە ﺟەژﻧﺪا ﺗەﻧﯿﺎ 7ژوورﯾﺎن ﺑەﻛﺮێ ﭼﻮوە. و ﺑە ﻧﺎﭼــﺎری ﮔﺎزێﻜــﯽ زۆر ﺑﯚ 7 ژوور دەﺳــﻮوﺗێﻨﻦ .ﻟەوﻻﺷــەوە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەی رۆﯾﺎڵ ﭘس دەڵــێ ”ﺑﯚﻧــەی ﺟەژن و ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﺋێﻤە ﭘێ ﻧەﺑﻮوە و ﻟەﮔەڵ رۆژاﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﺑــﻮو“ .ﺋەو ﺑەﭘێــﯽ ﺑﺎزاڕی ﺧــﯚی دەڵێ ”ﭘﺎر زۆر ﻟە ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو“ .ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗــﺮ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــەی دەرﯾﺎﯾﺶ ھەﻣﺎن دۆﺧﯽ رۆﯾﺎڵ ﭘﺳﯽ ھەﯾە. ﻻوﯾﻦ ﺟەوھەر ﻟــەو ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﯾە دەڵــێ ”ﻟــەو رۆژاﻧــەدا ژﻣﺎرەی ﻣﯿﻮاﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن زﯾﺎدی ﻧەﻛﺮدووە ﻛە ﻟە ﭘەﻧﺠەی دەﺳﺖ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺎت“. ﺟﮕــە ﻟــە ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــەﻛﺎن، ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻧﺎﺑﯿﻨــﻦ .ﺳــەﺑﺎح ﻣﺤەﻣــەد ﻟە ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﻛﯚﺷــﻜﯽ رەﺷﯿﺪ دەڵێ ”ﺋــەوەی دێﺘە ﺋێﺮە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛەﯾە و ﻣەﮔەر ﺑە دەﮔﻤەن ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ“ .ﺋەو ﻛە ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﮔەﺷــﺘﯿﺎرێﻜﯽ زۆر رووی ﺗێ دەﻛﺮد ،ھﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﺑﯚﻧەی ﺟەژن ﻟەﮔەڵ ﭘێﺶ رەﻣەزان ﻧﺎﺑﯿﻨێﺖ.
ﻟــەو ﻧێﻮاﻧەدا ﺗــﺎ رادەﯾەك دۆﺧﯽ زوﺑێــﺮ ﺗﯚﻓﯿﻖ ﻟە ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ”ﻣەﺣﺎر“ ﺑﺎﺷــە و ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻜە ھەﻧﺪێﻚ ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛەی ﺋەوﯾﺎن ﻗەرەﺑﺎڵﻎ ﻛــﺮدووە .زوﺑێﺮ دەڵێ ”ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻛەﻣێﻚ ﺑﺎزاڕم ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻮوە“ .ﺑەﭘێﯽ ﻣەزەﻧﺪەی دەﺳﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،دۆﺧﯽ ھەوﻟێــﺮ زۆر ﻟــە دھﯚك ﺑﺎﺷــﺘﺮە و ﺋەﮔــەر ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧە و ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ھﺎوارﯾﺎن ﻟێ ھەﺳﺘﺎﺑێﺖ ،ﺋەی دەﺑێ ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺋەوان ﭼﯚن ﺑێﺖ؟ .ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﺋەوان ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼﺎﻧﺴﯽ ﺑــﻮو و ﻟــە راﮔەﯾەﻧﺪراوێــﻚ ﻛە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑوی ﻛﺮدەوە ،ھﺎﺗﻮوە ﻟە رۆژاﻧﯽ ﺟەژﻧﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 15ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺑﯚ ﭼــﻮوە و داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﭼە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە 4 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻧﺎوزەد دەﻛﺎت. ﺋێﺴــﺘە ﻟە زۆرێﻚ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻧﺮﺧــﯽ ﻣﺎﻧەوە ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﺟﺎراﻧە ،ﺑەم وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ، ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﺳــەد ھێﻨﺪەی ﺟﺎراﻧە.
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن روو ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ زێڕ دەﻛەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺟەژﻧﯽ راﺑﺮدوو دۆﺧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو.
13
ﻧەوت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻟە ﻛﯚی 42ﮔﺮێﺒەﺳﺖ 40ﯾﺎن ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮدووە
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﻧﺰﯾﻜەی ﺗێﻜڕای ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-رێﺒﯿﻦ ھەرﭼەﻧﺪ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ،ﻣﺎوە ﻣﺎوە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛەن ،ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﺋﺎﮔــەداری ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ”وﺷە“ ﻟەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧەدا ﻛە ﺗێﻜڕای ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪووە ،دەری دەﺧﺎت ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی ﺗێﻜڕای ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون. ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﻟە 17ی ﺗەﻣﻮزی 2002د .ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت/ﺋﯿﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ/ ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟەﻧەڵ ﺋﯿﻨێﺮﺟﯽ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗﯽ ﺗەﻗﺘەق ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد. ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯿــﺪا، ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﻛێڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ھەردوو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ /ﺋﯿــﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ/ ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘﻮﻟﺨﺎﻧە و ﺷــﺎﻛەل ﻛــە ﻟە 14ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ 2003ﻟەﻻﯾەن ﻓەرەﯾﺪوون ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدر ﺳەرۆﻛﯽ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ /ﺋﯿﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون و دواﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ وەك رەزاﻣەﻧﺪی )ﺋﯿﺪارەی ﺑﺎﻛﻮری ﻋێﺮاق( ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. دوای ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەم و ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــەوەی ھــەردوو ﺋﯿﺪارەی ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە 22ی ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2006ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎوی ھەرﯾــەك ﻟە ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻋﻮﻣــەر ﻓەﺗﺎح ﺑﯚ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد ،ﺑەم دوای ﻧﺰﯾﻜەی 3ﻣﺎﻧﮓ ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗە و ﻟە 4ی ﺋﺎﯾــﺎری 2006دا ،ﻋﻮﻣــەر ﻓەﺗﺎح ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﺑەﻧــﺎوی ﺳــەرۆﻛﯽ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ /ﺋﯿﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”وێﺴﺘێﺮن زاﮔﺮۆس“ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻛێڵﮕەی ﻛﻮردەﻣﯿﺮ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدووە. ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟە ﺋﯿﺪارەی ھەوﻟێﺮ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﺳەر ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗﯽ ﻛــﺮدووە، ﻛە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەرﺑﯿﻞ و ﺗﺎوﻛێ دەﮔﺮێﺘەوە و ﻟە 25ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2004ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت /ﺋﯿــﺪارەی ھەوﻟێﺮ/ ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮدوون. ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﻟە ﻣــﺎوەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﭘێﻨﺠەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﺠﺎر وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ
ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻚ ھﺎت. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007دا ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮا ،ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧﻮێ و ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﻛﺮد. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007 ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﺳــەر 14ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﺮدووە ﻛــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ )ﺋەﯾــﻦ ﺳــﻔﻨﯽ ،ﺋﺎﻛﺮێ-ﺑﺠﯿﻞ، ﺋەﺗﺮووش ،ﺑﺎزﯾــﺎن ،ھەوﻟێﺮ ،ﻣەﻻ ﺋﯚﻣــەر ،ﻣﯿــﺮان ،ﺳەرﺳــەﻧﮓ، رۆﭬﯽ ،ﺷێﺨﺎن ،ﺑﺎﻛﻮری ﺳەﻧﮕﺎو، ﺷﯚڕش ،ﺳەرﺗﺎ و ﺳﻨﺪی ﺋﺎﻣێﺪی( دەﮔﺮێﺘەوە ،ﻟە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 2008 و 2009دا 12 ،ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە ،ﻛە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ )ﺑــەردەڕەش ،دھﯚك، ﻗــەرەداخ ،ﻗﻮﺷــﺘەﭘە ،ﺗﯚﭘﺨﺎﻧە، ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــەﻧﮕﺎو ،ﻋەرﺑەت، ﭼﯿﺎﺳﻮرخ ،ﺑەراﻧﺎن ،ﺑەرﺑەھﺮ ،ﺗﺎزە و ﺷێﺦ ﺋﺎدی( دەﮔﺮێﺘەوە. ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧە ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەوراﻣــﯽ وەزﯾــﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾــﺎن ﻋﻮﻣــەر ﻓەﺗــﺎح ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ”ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە و ﭘێﻨﺞ ﺋەﻧﺪام ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێﺖ ،ﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺟێﮕﺮەﻛــەی، وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن، داراﯾــﯽ و ﭘﻼﻧﺪاﻧــﺎن دەﮔﺮێﺘەوە و ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە دەﺳــەﺗﯽ ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ھەﯾە. ﻛﯚی ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﺎﻧەی ﻟە دوای ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﻟەﻻﯾەن ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﯾﺎن ﻋﻮﻣەر ﻓەﺗــﺎح ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون، ﻟە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧەﻛەﯾﺪا ھﺎﺗــﻮوە) ،ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ،وەك ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻛێڵﮕەی ﺋەﯾﻦ ﺳﻔﻨﯽ ﻛە ﻟە 8ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2007ﻋﻮﻣەر ﻓەﺗﺎح ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮدووە. ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﭘێﻨﺠەﻣــﺪا، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز، ﺑەﺳەر ﺳــێ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و دوو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داﺑەش ﺑﻮوﺑﻮو، ﻋﻮﻣەر ﻓەﺗﺎح ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺷــﻮاﻧﯽ وەزﯾــﺮی ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن و ﺑﺎﯾﺰ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ و دوو ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯽ وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە
ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮون. ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺷەﺷەم ﭘﺎش ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە 2009دا ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺷەﺷــەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ د .ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺟێﮕــﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻚ ھﺎت. د .ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛەﯾــﺪا ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺋﯿﻤﺰای ﻟەﺳــەر 9ﻛێڵﮕەی ﻧﻮێــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻟــە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ” ،ﺳــﻮﻟێﭭﺎﻧﺎ، دﯾﻨﺎرﺗــە ،ﻧﺎوەﻧﺪی دھﯚك ،ھەرﯾﺮ، ﭘﯿﺮەﻣەﮔﺮوون ،ﺳەﻓﯿﻦ ،ﻗەدزێ، ﺷەﻛﺮۆك و ﮔەرﻣﯿﺎن(. ھەر ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻧﺰﯾﻜەی ﺗێﻜڕای ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯽ و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﭘێﻨﺠەم ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاﺑــﻮون ،ﭘــﺎش ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە و ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوە ،دووﺑﺎرە ﻟەﻻﯾەن د .ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺋﯿﻤﺰا و ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧە ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ )ﺋەﯾﻦ ﺳﻔﻨﯽ ،ﺋﺎﻛﺮێ- ﺑﺠﯿــﻞ ،ﻋەرﺑەت ،ﺷــێﺦ ﺋﺎدی، ﺋەﺗﺮووش ،ﺑەراﻧــﺎن ،ﺑەردەڕەش، ﺑەرﺑەھﺮ ،ﺑﻨەﺑﺎوێ ،ﭼﯿﺎﺳــﻮورخ، دھﯚك ،ھەوﻟێــﺮ ،ﻛﻮردەﻣﯿﺮ ،ﻣەﻻ ﺋﯚﻣەر ،ﻣﯿﺮان ،ﭘﻮﻟﺨﺎﻧە ،ﻗەرەداخ، ﺳەرﺳــەﻧﮓ ،ﺳــەرﺗﺎ ،ﺷﺎﻛەل،
ﺷﯚڕش ،ﺳﻨﺪی ﺋﺎﻣێﺪی ،ﺗەﻗﺘەق، ﺗﺎوﻛێ و ﺗﯚﭘﺨﺎﻧە( دەﮔﺮێﺘەوە. ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﯿﻤﺰای ﻟەﺳەر 40 ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ھەﯾە ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ ﺗﺎ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺷەﺷــەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ 42 ،ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە. ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯿﺪا، ﺑەﻧــﺎوی ﺋﯿــﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﺳەر ﭼﻮار ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛــﺮدووە ،ھــەروەك ﻟە ﻣــﺎوەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﭘێﻨﺠەﻣــﺪا، ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز ﻟــە ﻧێﻮان 3ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و 2ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﻚ دێﺖ ،ﺑە رێﭙێﺪاﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﻟەﺳەر 26ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺗﺮ ﻛﺮاوە. ﻟە ﻣﺎوەی ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺷەﺷەﻣﺪا ،د. ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﺳەر 9ﻛێڵﮕەی ﻧﻮێﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﺮدووە، ﺳەرﺑﺎری ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧەوەی 26 ﻟەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ھەردوو ﺋﯿــﺪارە و ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەم ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮاﺑﻮون ،ﺑەوەش ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯽ ﺗﺎ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺷەﺷەم ﺋﯿﻤﺰای ﻟەﺳــەر ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ 40 ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﺮدووە ﻟە ﻛﯚی 42ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗﯽ ﻟەﺳەرﺗﺎﺳەری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا.
”ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜەن“ وﺷە /ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿــﻮەی ﺗەﻣەﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛــەی ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێﺖ و ھێﺸــﺘﺎ ﺑەﺗەواوی ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮاوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ دووﭘﺎت ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻋێﺮاق ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻧێﺮێﺖ ،ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮاری ﯾﺎﺳــﺎ و ﻧەوت دووﭘﺎت دەﻛەﻧــەوە ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑــەم ﻟە دوای 31ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣەوە دەﺗﻮاﻧﺮێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜﺮێﺖ.
ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دێﻨێﺘە ﭘێﺶ“. ﻧﻮورەدﯾﻦ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﻋێﺮاﻗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﯾﺎن ھەردوو ﻻﯾەن ﺳــەت ﻟە ﺳــەت ﭘﺎﺑەﻧــﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑﻦ ،ﯾﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜەن“. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﯾﺎﺳــﺎ و ﻧــەوت دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ،ﺋەو
د .ﺋەردەﻻن ﻧﻮورەدﯾﻦ:
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﻋێﺮاﻗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﯾﺎن ھەردوو ﻻﯾەن ﺳەت ﻟە ﺳەت ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑﻦ، ﯾﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑەھــﯚی ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑە رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻛــﺮدووە و ھﺎوﻛﺎت ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺑەردەم ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟەﺑﺎرەی ﻧەوت و ﺑﻮدﺟەوە. د .ﺋــەردەﻻن ﻧﻮورەدﯾــﻦ
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﭘﺎﺑەﻧــﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە و رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێــﺖ” ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔــەر ﺑەﻏﺪا ﺑﻮدﺟــە ﻧەﻧێﺮێﺖ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﭘڕۆژەﻛﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺟﮕەﻟەوەی ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻣﺎﻓﯽ داراﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﺪات و ﺋەوەش ﻛێﺸەی ﮔەورەﺗﺮ
رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟــە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ھەﯾە ،ﺑﻮوەﺗــە ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی 2015ی ﻋێــﺮاق ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ 2015ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ھﯿــﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜﺮێﺖ. د .ﻛﺎوان ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚری ﯾﺎرﯾﺪەدەر و ﺳەرۆﻛﯽ ﺑەﺷﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻟە ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳﺎ و راﻣﯿﺎری زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ 2015ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا دەﺑێ ﻟەﮔەڵ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە
ﺑڕۆن ،ﻛــە ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەدا دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە و ﻟە رووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟــە دەرەوەی ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەدا ﺑﻜەن. ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻛە ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەﻛەی ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــە ،زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ ”ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧــﻦ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﭘێﺸــﻮو ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ،ﺑەﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﭘێﺸﻮو ،ھەوﻟێﺮ دەﺗﻮاﻧێ ﺑڕێﻚ ﻧەوت ﺑەﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ ،دەﻛﺮێ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑڕە ﻧەوﺗە ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺑەھــﯚی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەرێــﻢ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﮔــەورەی داراﯾﯽ ﺑﻮوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺳــەرﺑﺎری ﺷﺎﯾﺴﺘە د .ﻛﺎوان ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ:
د .زاھﯿﺮ ﻣەﺟﯿﺪ:
ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ و ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺎ 31ی ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی 2015ﺑﻨەﻣﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﻧﯿﯿە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت، ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑەﻏﺪا ﺗﻮﻧﺪﺗــﺮ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون ﺑە رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەﻛەی. د .زاھﯿﺮ ﻣەﺟﯿﺪ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﯾﺎﺳﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە ،ﺗﺎ 31ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟــەی 2015 ﺑﻨەﻣﺎی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ داھﺎﺗﻮو ﻧﺎﺑــێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﺎس ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﺧﯚی ﻟە
ﻓﺮۆﺷﯽ ﻧەوت ﺑﻜﺎت. ﻣەﺟﯿﺪ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ،دەﺑــێ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو زﯾﺎﻧﺎﻧە داﺑﻨﺮێﺖ ﺑەﺳەر ﻛﻮرددا ھێﻨﺮاوە، دەﺑــێ ﻻﯾەﻧــﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﻜﺎری ﻛــﻮرد ﺳــﻮور ﺑێــﺖ ﻟەﺳــەر داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوە، ھﺎوﺷــێﻮەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە % 5ی ﺑﻮدﺟەی ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﻮێــﺖ ،ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﻧﺪەی
ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ 2015ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا دەﺑێ ﻟەﮔەڵ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺑڕۆن ،ﻛە ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەدا دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە
زﯾﺎﻧﯽ ﺑەرﻧەﻛەوﺗﻮوە“. ﺋەو ﺷــﺎرەزاﯾﯿەی ﺑﻮاری ﯾﺎﺳــﺎ و ﻧەوت ،دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕی ھەﻧﺎردەی رۆژاﻧە ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﺑە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔەورە دەزاﻧــێ و ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛﺎت ،ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ داھﺎﺗﻮودا ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺗێﻜڕای ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﯾﺎن ﺳــﺎڵ دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷێﻮەی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛێﺸەی ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ دێﺘە ﺋﺎرا و ﻛﯚﺳــﭗ ﻟە ﺑەردەم ھەﻧﺎردەدا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ. د .زاھﯿــﺮ ﻣەﺟﯿــﺪ ھــەروەك ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﺋەﮔــەر ﻟەﮔــەڵ ﻋێﺮاق رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺳــﻮور ﺑێﺖ ﻟەﺳەرﺋەوەی ﺑەﺷە داھﺎﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ داﺑﻨﺮێﺖ، ﻧــەك ﻟــە رێﮕــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە رەواﻧەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە.
وەرزش
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەﻛﺮەم
رۆﻧﺎڵﺪۆ ﻓێڵ ﻟە ھەواداراﻧﯽ دەﻛﺎت
ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەﻛەی ﻣﯿﺴﯽ دزرا ﺋــەو ﺑــەردە ﺑﻨﺎﻏەﯾــەی ﻟﯿﯚﻧێﻞ ﻣﯿﺴــﯿﯽ ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻨﯽ و ﺋەﺳﺘێﺮەی ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧەی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ﻟە وﺗــﯽ ﮔﺎﺑﯚن ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎرﯾﮕەﯾەك ﻟەو وﺗە داﯾﻨﺎ ،ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧەﻧﺎﺳەوە ھﺎﺗە دزﯾﻦ. رۆژﻧﺎﻣەی )ﻣﯚﻧﺪۆ دﯾﭙﯚرﺗﯿﭭﯚ(ی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ﺑوی ﻛــﺮدەوە ،ﺋەو ﺑــەردی ﺑﻨﺎﻏەﯾەی ﻣﯿﺴــﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎرﯾﮕەی )ﺑﯚرت ﮔﯿﻨﺘﯿــڵ( ﻟە وﺗﯽ ﮔﺎﺑــﯚن داﯾﻨﺎ ﻛە ﺑڕﯾــﺎرە ﻣێﻮاﻧﺪارﯾــﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣــﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎی 2017ﺑﻜﺎت ،ھﺎﺗە دزﯾﻦ. رۆژﻧﺎﻣەﻛە ھەروەھﺎ ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛە دزەﻛە ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺎﺑﯚﻧﯿﯿە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﮔەڕاﻧــەوەی ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەﻛە، داوای ﭘﺎرەی ﻛﺮدووە. دزەﻛە ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەﻛــە داوای ﺑــڕی 4500ﯾــﯚرۆی ﻟــە دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﮔﺎ ﺑــﯚ ن ﻛﺮدووە.
ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا ﻛە ﺋــەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــەی دزەﻛــە داوای دەﻛﺎت ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺴــﯽ و داﻧﺎﻧﯽ زۆر ﻛەﻣە، ھەرﭼەﻧﺪە ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔﺎﺑﯚن داھﺎﺗێﻜﯽ ﮔەورە و ﺋەﺳﺘﻮور دەﺑێﺖ. ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە رۆژﻧﺎﻣە ﻓڕەﻧﺴــﯿﯿەﻛﺎن رەﺧﻨەی ﺗﻮﻧﺪﯾﺎن ﻟە ﻣﯿﺴــﯽ ﮔﺮﺗﺒﻮو و ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛــە ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ داوەﺗﻨﺎﻣــەی ﻋەﻟــﯽ ﺑﯚﻧﮕﯚ ﺋەﻧﺪﯾﻤﺎی ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﮔﺎﺑﯚن ،ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧە ﻟە ﺳەرۆﻛێﻜﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر. ھەروەھﺎ ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﺧﺴﺘﺒﻮوە ﭘﺎڵ ﻣﯿﺴﯽ ﻛــە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻟــە ﺋﺎھەﻧﮕﯽ
ﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎرﯾﮕەﻛــەدا ،ﺑڕی 3،5ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆی وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺑﺎڵﯚێﺰﺧﺎﻧــەی ﮔﺎﺑﯚن ﻟە وﺗﯽ ﻓڕەﻧﺴــﺎ ،دوێﻨێ ﭼﻮارﺷــەم ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑو ﻛﺮدەوە و ﺗێﯿﺪا رەﺗﯽ ﻛﺮدەوە ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ داﺑێﺘە ﻣﯿﺴﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎرﯾﮕەی ﺑﯚرت ﮔﯿﻨﺘﯿڵ. ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛــەدا ھﺎﺗﺒﻮو ”ﻛﯚﻣﺎری ﮔﺎﺑﯚن ھەﻣﻮو ﺋــەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﮔﻮاﯾە ﭘﺎرەی داﺑێﺘە ﻟﯿﯚﻧێﻞ ﻣﯿﺴــﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻟە رۆژاﻧﯽ 17و 18ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا ﻟە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎرﯾﮕەی ﺑﯚرت ﮔﯿﻨﺘﯿڵ.
ﻣﯚرﯾﻨﯚ ﻟە ﺷﺘێﻚ دەﺗﺮﺳێﺖ
رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵﺪۆی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯽ و ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ، ﺑەﺷێﻮەی ﺟﯿﺎ ھەوڵ دەدات دڵﯽ ﻣﺎرﮔﻮت رۆﺑﯽ ﺋەﻛﺘەری ﺷــﯚخ و ﺷەﻧﮓ و ﻧﺎوداری ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەی )ﻣﯿﺮۆر( ﺑوی ﻛﺮدەوە :رۆﻧﺎڵﺪۆ ﺑەم دواﯾﯿە ﻻﯾﻜﯽ ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﻣﺎرﮔﻮت ﻟەﺳــەر ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ )ﺋﯿﻨﺴــﺘﮕﺮام( ﻛﺮدووە و ﺑەﭼەﻧﺪ رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەوڵ دەدات دڵﯽ ﺋەو ﺋەﻛﺘەر ﺷــﯚخ و ﺷــەﻧﮕە ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ. ﻟەوەﺗــەی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋەرﯾﻨﺎ ﺷﺎﯾﻜﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎری رووﺳــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟەﮔەڵ رۆﻧﺎڵﺪۆ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەواڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧە ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧــﺪان ﺋﺎﻓﺮەت ﻟــە ﻻﭘــەڕەی رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺑو ﻛﺮدﻧــەوە ،ﻧﻮێﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﻣﺎرﮔﻮﺗﯽ ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﯿە. رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ﺑوی ﻛــﺮدەوە ﻛە ھەﻟــﯽ رۆﻧﺎڵﺪۆ ﻟە ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دڵــﯽ ﻣﺎرﮔﻮت ﺗــﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ﻻوازە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەو ﺋەﻛﺘەرە ﺋێﺴــﺘە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑەﻧﺎوی ﺗﯚم ﺋەﻛﯿﺮﻟﯽ. ﻣﺎرﮔﻮت 25/ﺳــﺎڵ /ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎری ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﺑﻮو ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎودار وﻟﯿﺎم ﺳــﻤﯿﺖ ،ﺳەرﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎرﯾﺸــﯽ رۆڵﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑﻮو ﻟە ﻓﯿﻠﻤﯽ )ﮔﻮرﮔﯽ وڵ ﺳــﺘﺮﯾﺖ( ﻟەﮔەڵ ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎوداری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻟﯿﯚﻧﺎردۆ دی ﻛﺎﺑﺮﯾﯚ. رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛــە رۆﻧﺎڵﺪۆ ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎری ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﺋەﻟﯿﺴــﯿﺎ ﺗﯿﺪﯾﺸﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗــەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی دەﻧﮕﯚی ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﺑەر ﻟە ﯾﺎرﯾﯿەﻛەی ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘێﺶ ﻛﯚﺗﺎی ﺧﻮﻟﯽ ﯾﺎﻧــە ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑەراﻣﺒــەر ﯾﺎﻧەی ﯾﯚﭬﺎﻧﺘﯚس ،ﺑەم ھەواڵەﻛە ھەر ﺑەﺷــێﻮەی دەﻧﮕﯚ ﻣﺎﯾەوە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮا.
رۆﻧﺎڵﺪۆ ھەوڵﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دڵﯽ ﺋەو ﺋﺎﻓﺮەﺗە دەدات
ھەرﭼەﻧﺪە ﺟﯚزێ ﻣﯚرﯾﻨﯚی راھێﻨــەری ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟــﯽ و ﯾﺎﻧــەی ﭼێڵﺴــﯿﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰی ھەﯾە و ﺑەﻛەﺳــێﻜﯽ ﺳەرﺷــێﺖ و ﭼﺎوﻧەﺗﺮس ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺑەم وەك ھەر ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺗﺮ ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻜﯽ ﻻواز ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﺪا ھەﯾە و ﺷﺘێﻚ زۆر دەﯾﺘﺮﺳێﻨێﺖ. ﻣﯚرﯾﻨــﯚ ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﺪا ﻟەﮔــەڵ وارﮔــەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ )ﺗﻮﺗﻮ ﻣﯿﺮﻛﺎﺗﯚ(ی ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﮔﻮﺗﯽ: ﺋەو ﺷــﺘەی ﻛە ﻟە دﻧﯿﺎ زۆر ﻟێﯽ
دەﺗﺮﺳــﻢ ﻣﺮدﻧە و داوا ﻟە ﺧﻮای ﮔەورەﯾﺶ دەﻛــەم ﺑەم وادەی ﻣﺮدﻧﻢ ﻧﺰﯾﻚ ﻧەﻛﺎت. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ھەﻣﯿﺸــە ھــەوڵ دەدەم ﻟــە ﻣﺎڵﺒــﺎت و ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻢ ﻧﺰﯾﻚ ﺑــﻢ و ﻧﺎﻣەوێ ﺑەﯾەﻛﺠــﺎری ﻟێﯿــﺎن دوور ﺑﻜەوﻣەوە ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺳەر ﺋێﺴﻚ ﻟە ﻣﺮدن دەﺗﺮﺳﻢ. راھێﻨەری ﭘێﺸﻮوی ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑﯚ ﺋــەوە ﻟە داﯾﻚ ﺑــﻮوە ﺗﺎ ﺗﺎﻣﯽ
ﻣﺮدن ﺑﭽێﮋێ ،ﺑەم ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﯿﺮ ﻟە ﻣﺮدن دەﻛەﻣەوە ،زەﻧﺪەﻗﻢ دەﭼێﺖ و ﺗﺮس داﻣﺪەﮔﺮێﺖ. ﻣﯚرﯾﻨﯚ ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە راھێﻨەرە ھەر ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەﯾﺶ دا ﻛە ھەرﮔﯿــﺰ ﻧﺎﭼێﺘە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺑە ﻣــﺮدن ﺑەﺗەواوی ﻟە ﻣﻨﺪاڵ و ﺧێﺰاﻧەﻛــەی دوور ﺑﻜەوێﺘەوە، ﺋﺎواﺗﯿﺸــﯽ ﺧﻮاﺳــﺖ ﺧــﻮای ﮔــەورە ﺗەﻣەﻧــﯽ درێــﮋ ﺑﻜﺎت ﺗــﺎ ﮔەورەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﭼﺎوی ﺧﯚی ﺑﺒﯿﻨێﺖ.
ﭘێﺪرۆ ﺑە 30ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ دەﭼێﺘە ﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﭘێﺪرۆ رۆدرﯾﮕﯿﺰی ھێﺮﺷــﺒەری ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧەی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ،ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﯾﺎﻧەی ﻣﺎﻧﭽﺴــﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە. رۆژﻧﺎﻣەی )ﺋﺎس(ی ﻣەدرﯾﺪی ﺑــوی ﻛــﺮدەوە ،ﺷــﯿﻤﺎﻧە زۆرە ھەﻓﺘــەی داھﺎﺗــﻮو ﯾﺎﻧــەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە ﺑەﻓەرﻣــﯽ دەﺳــﺘﺒەردارﺑﻮوﻧﯽ ﭘێــﺪرۆ ﺑــﯚ ﯾﺎﻧەی ﻣﺎﻧﭽﺴﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪ راﺑﮕەﯾەﻧێ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ،ﯾﺎﻧــەی ﻣﺎﻧﭽﺴــﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪ ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا ﺑەﻓەرﻣــﯽ داواﯾەﻛﯽ ﺑە ﺑەھﺎی 30ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ﻛﺮدووە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﻜﺮدن ﻟەﮔەڵ ﭘێﺪرۆ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻟﻮﯾــﺲ ﺋێﻨﺮﯾﻜــﯽ راھێﻨــەری ﯾﺎﻧــەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە ﻟە
ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑڕﯾﺎری ﻣﺎﻧــەوە ﯾــﺎن ﺟێﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﭘێﺪرۆ ﻟە دەﺳــﺖ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﺑەم ﺋەوان ﺋﺎوات دەﺧﻮازن ﺑﯚ وەرزی داھﺎﺗﻮوﯾﺶ ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەﻛەﯾﺎن ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﭘێــﺪرۆ وەرزی راﺑــﺮدوو ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﻨﺮﯾﻜــﯽ راھێﻨەرەوە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ رێﮕــەی ﭘێ ﻧەدرا ﻟــە ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾﺎﻧەﻛــە ﺑەﺷــﺪار ﺑێــﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ھەرﺳــێ ھێﺮﺷــﺒەری ﺑەﺗﻮاﻧــﺎی ﯾﺎﻧەﻛە ﻣﯿﺴــﯽ و ﻧﯿﻤﺎر و ﺳﻮارێﺰەوە. ﺟێﯽ ﺑﺎﺳــە ﭘێــﺪرۆ ﻟە 2008وە وەك ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ 2008وە ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە ﯾﺎرﯾﯽ دەﻛﺎت و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەﺷــﺪا 318ﯾﺎرﯾــﯽ ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەﻛە ﺋەﻧﺠــﺎم داوە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ 98 ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت.
) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ، ژﻣﺎرە ))103 103
ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵــﺪۆی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟــﯽ و ﺋەﺳﺘێﺮەی ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ،ﻟە ﺳــەرﺟەم وێﻨە ﺑە ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧەﻛەی، ﻓێڵ ﻟــە ھەوداراﻧــﯽ دەﻛﺎت و ﺑﯚ ﺋــەوەی درێﮋﺗﺮ ﻟــە ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﺗﯿﭙەﻛــەی دەرﻛــەوێ ،ﻟەﺳــەر
ﭘەﻧﺠەی ﭘێﯿەﻛﺎﻧﯽ رادەوەﺳﺘێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەی )دەﯾﻠــﯽ ﻣەﯾــﻞ(ی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﭼەﻧﺪ وێﻨەﯾەﻛﯽ رۆﻧﺎڵﺪۆی ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑو ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﯚﻣەڵ ﻟەﮔــەڵ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﺗﯿﭙەﻛەی ﮔﯿﺮاوە و ﻟە ﺳــەرﺟەم وێﻨەﻛﺎﻧﺪا دەردەﻛەوێ ﺋــەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧە ﻟەﺳەر ﭘەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﯽ راوەﺳﺘﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە
ﺳــەرﺟەم ﯾﺎرﯾﺰاﻧەﻛﺎن درێﮋﺗﺮ دەرﻛەوێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا ﻛە ﻟەم وێﻨﺎﻧەدا ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ رۆﻧﺎڵﺪۆ دەردەﻛەوێ ﻛە ﺣەز ﺑە ﺧﯚدەرﺧﺴﺘﻦ دەﻛﺎت و ھەﻣﯿﺸە ﺣەز دەﻛﺎت ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺑەرزﺗﺮ ﻟە ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوڕێﯽ دەرﻛەوێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺋەو ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ژﻧﺎن رۆڵﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺑﻮوﯾﺘە ژﻧێﻜﯽ ﺳــﻮﻣﺒﻞ ﻟەﻧﺎو دەﺳــﺘە ﺑﮋارەﻛەی ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ ،ﻛەﺳﯿﺶ ﻣەزﻧﺪەی ﻧەدەﻛﺮد ،ﺋەو ژﻧە ﻧﺎﺳــﻜە ﻧەرﻣە ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ﭘێﺸــەﻧﮕﯽ ﺑﮋارێﻜﯽ دژوار .ﺋەو ﺑە ﺗەﻣەن ھێﺸــﺘﺎ ﮔەﻧﺠە و ﺋﺎزاﯾﺎﻧە ﻛﯚﺷﺶ و ﺧەﺑﺎت دەﻛﺎت دژ ﺑە ﺗﻮﻧﺪﻛﺎری ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی و ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﻮوس و ﺷەرەف ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ وﺗﺎری ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ھەﺳﺘﯿﺎرە ﻟە رۆژﻧﺎﻣە و ﮔﯚﭬﺎرەﻛﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە..
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﺷێﺮزاد ھەﯾﻨﯽ
ژﻧە ﻧﻮوﺳەر و رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯽ ﺗﻮرك ﺋﺎﻟﯿﻒ ﺷــەﻓەق ،ﺑﻮوەﺗە راﺑەری رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ ،ﭘﺎش ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺑوﺑﻮوﻧەوەی رۆﻣﺎﻧﯽ )ژﻧە ﺑﯿﮋﯾﯿەﻛەی ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ( ﺋەو ژﻧە دەﻛەوێﺘە ﺑەر ﺗﯿﺸﻜﯽ ﻧﺎﺳﯿﻦ و ﻧﺎوداری ،ﺋەوەش ﭘﺎش ﺋەوەی دادﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﻮرك ﺑە ﺟﻨێﻮدان و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدن ﺑە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺗﻮرﻛﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎری دەﻛەن ،ﺗێﺪا ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛــە ﺑﻮوەﺗــە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەك ﺑــﯚ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﻛﯚﻣەڵﻜــﻮژی ﺋەرﻣەﻧــەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺟەﻧﮕﯽ
ﺑﯿﮋﯾﯿەﻛــەدا ،ﺑﺎس ﻟــە ﻛﯿﮋێﻜﯽ ﺋەرﻣەﻧــﯽ ﻛﯚﭼﺒــەر دەﻛﺎت، ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛــەی ﻟــە وﺗەﻛــەی ﺑەرەو وﯾﻼﯾەﺗە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛﯚﭼﯿــﺎن ﻛﺮدووە ،ﻟە دەﺳــﺖ و ﻟە ﺗﺮﺳــﯽ ﻗڕﻛﺮدن و ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا راﯾﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەم ﺋەو ﻛﯿــﮋە دەﮔەڕێﺘەوە ﺗﺎ رەﭼەڵەك و ھەواری ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی ﺑﺪۆزێﺘەوە ،ﻟەدوای ﺳەوداﺑﻮون ﻟە ﻣێﮋووی ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ ،ﻟە رەگ و رﯾﺸەی ﺧﯚی دەﮔەڕێﺖ. ﻟە رۆﻣﺎﻧﯽ )ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺋەﺳﭙێﯿەﻛە( دا ھەﺳــﺖ دەﻛەﯾــﻦ ،ﺋێﻤــە
ﺋﺎﻟﯿﻒ دەﺑێﮋێﺖ :ﻣﻦ ژﻧێﻜﻢ ﺧەﯾﺎڵێﻜﯽ ﺑەھێﺰم ھەﯾە .ﺋەوەش ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮەﯾە ﺑﯚ ﺋەو دەﺳــﺘەواژەی ﻛە ﮔﻮﺗﺮاوە )ﺋێﻮە ﻗﺴــەی ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ دەﻛەن!( .رەﻧﮕە ﺧەڵﻜەﻛەش راﺳﺖ ﺑﻜەن .ﻣﻦ ﭘەرێﺸﺎن و ﺳەرﮔەرﻣﻢ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا. ﺗــﯚ ﮔﻮﺗﻮوﺗــە ﻧﯿــﮕﺎ و راﻣﺎﻧــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــە دژ ﺑەﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ داﭘﯿــﺮەم ،واﻧە و ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ زۆر ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﻓێــﺮ ﻛﺮدووم ،ﻟە وەﻣﺪا ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ: ﻣﻦ ﻛەﺳێﻜﻢ ﺷەﯾﺪای وردەﻛﺎری و ﻧﯿﺸــﺎﻧە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﻢ .زۆر ھەﺳــﺘﻢ ﻟــە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو رادەﮔــﺮت ،زۆرﺗــﺮ ﺟﯿﺎوازﯾﯿە وردەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺋﯿﻤــﺎن و ﺋﺎﯾﻨﻢ دەدۆزﯾﯿەوە ،ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﻻی ﺋەو زۆر ﺑﭭە و ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺑﻮوە ،ﺧﻮدا ﺑەردەوام ھێﻤــﺎ و ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﯾﻦ ﺳــﺰا ﺑــﻮوە .ﺋەوەش ﻟێﻜﺪاﻧــەوە و ﺷــﺮۆﭬەﯾەﻛﯽ ﺗەﺳــﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨە ،ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺗﺮس و ﺳﺰاوە دەﺑﯿﻨێﺖ .ﻣﻦ زۆر ﺑە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺣەﯾﺮاﻧﻢ ،ﺋەوان ﻟە زاﻧﯿﺎری زارەﻛــﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪن ،زۆر ﻟەﺳەر ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻣﯿﻠﻠﯽ دەزاﻧﻦ، ﻟــە ﺋەﻓﺴــﺎﻧە و ﺳــﯿﺤﺮی ژﯾﺎن زۆر ﺷــﺎرەزان ،ﻣﻦ دەﺧﻮازم ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە دەوڵەﻣەﻧــﺪەی ژﯾﺎن ﺑﻜەﻣە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎ و ﺷﻜﯚداری ﺋەدەب. دوور ﻟــە ژاوەژاو و دەﻧﮕﯚﯾەﻛﯽ زۆرەوە رۆﻣﺎﻧەﻛــە زۆر ﺑــو دەﺑێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷــﯿﺎوی ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺑــﻮو ،رۆﻣﺎﻧەﻛە داڕﺷــﺘﻨەوە ﻟــەڕووی زۆر ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ رەھــﺎی ھەﺑﻮو ،ﻟــە ﮔێڕاﻧەوەدا زۆر ﺑەﺳــەﻟﯿﻘە ﺑﻮو ،ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﺑﻮوﺑــﻮوە ﻧﺎﻣەﯾــەك ،ھەﻣﻮو رای ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ ﺳــەرﻗﺎڵ و ﺳــەرﮔﺮان ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﭘەرﺳــﺘە ﺗﻮرﻛــەﻛﺎن. ﻧﻮوﺳــەرەﻛە ﺑــە داﻧﻮﺳــﺘﺎن و ﺋﺎوێﺘەﺑــﻮون ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ و ھﺎﻣﻮﺷــﯚﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚرﺋــﺎوا و ﺧﯚرھەت، ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ زۆری ﻟەو ﻛﻮﻟﺘﻮور و زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە وەرﮔﺮﺗــﻮوە، ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﻛﺮدووە ،ﻟــە رۆﻣﺎﻧﯽ ژﻧە
دەﮔەڕێﯿﻨــەوە ﻧــﺎو ﺳــﺎﻧﯽ رووداﻧــﯽ ﺋەﻓﺴــﺎﻧەی )ھەزار و ﯾــەك ﺷــەوە( ،ﭼﯿﺮۆﻛەﻛە ﺑﺎس ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﮔەورە و ﺷﺎﻧﺎز دەﻛﺎت ﻛە زووﺗﺮ ﻛﯚﺷﻜێﻚ ﺑﻮوە ﻟەﻻﯾەن ﻣﯿﻮاﻧێﻜﯽ رووس ،ﺑــﯚ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﻗەﯾﺴەری ﻟە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ وەك ﻗەرەﺑﻮوﯾەك ﺑﯚ ﻛﯚﻧە ھﺎوﺳــەرەﻛەی دروﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە. ﺋﺎﻟﯿــﻒ دەﺑێﮋێــﺖ :ﻣﻦ ژﻧێﻜــﻢ ﺧەﯾﺎڵێﻜﯽ ﺑەھێــﺰم ھەﯾــە. ﺋــەوەش ﺗــﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮەﯾە ﺑﯚ ﺋەو دەﺳــﺘەواژەی ﻛــە ﮔﻮﺗــﺮاوە )ﺋێﻮە ﻗﺴــەی
ﺋﺎﻟﯿﻒ ﺷەﻓەق ﻗەﯾﺪەﻛﺎن دەﺷﻜێﻨێﺖ ﻣﺎﯾەﭘــﻮوچ دەﻛــەن!( .رەﻧﮕــە ﺧەڵﻜەﻛەش راﺳــﺖ ﺑﻜەن .ﻣﻦ ﭘەرێﺸــﺎن و ﺳــەرﮔەرﻣﻢ ،ﻛە ﻧﯿﮕەران دەﺑﻢ ،ﻛە ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻧﺎزاﻧــﻢ چ ﺑڵێــﻢ! ﻛــەی و ﭼﯚن ﻗﺴــەﻛﺎﻧﻢ ﺑﻜەم ،ﻛــە ﻟە ﻧﯿﮕﺎی ﺧەڵﻜەﻛــە دەﺗﺮﺳــێﻢ ،ﯾﺎن ﻛە دەﻣــەوێ ﺧﯚم وا ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪەم ﻧﺎﺗﺮﺳێﻢ و ﻟە ﻧﯿﮕﺎی ﭼﻮاردەورەم ﭘەرێﺸــﺎن ﻧﯿﻢ ،ﯾﺎن ﻛە دەﻣەوێ ﺧﯚم ﺑە ﻛەﺳــێﻚ ﺑﻨﺎﺳــێﻨﻢ ،ﻛە دەﻣەوێ ﺑﯿﻨﺎﺳﻢ ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ،ﻣﻦ ﻛەم و ﺑەدەﮔﻤەن ﺧﯚم دەﻧﺎﺳــﻢ و زاﻧﯿﺎرﯾﻢ ﻟەﺳــەر ﺧﻮدی ﺧﯚم ﻻوازە ،ﯾــﺎن ﻛە راﺑــﺮدوو رۆﺣﻢ دەﺑﺮژێﻨێﺖ ،ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ دان ﺑەوەدا ﺑﻨێــﻢ ،ﻛە ﺋﺎﯾﻨﺪەم ﻟــەو رۆژاﻧەم ﭘﺮﺷﻨﮕﺪارﺗﺮ ﻧﯿﯿە ،ﯾﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺑەرﺟەﺳﺘە ﺑﻜەم ،ﻛە ﺗێﺪا رۆﻧﯿﺸﺘﻮوم ،ﯾﺎن ﺋەو ﻣﺮۆﭬەی ﻟە ﺳــﺎﺗێﻜﺪا ھﺎﻣﻮﺷﯚی دەﻛەم .ﻟەو دەﻣﺎﻧەﯾە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺋــەو ﺑەرﯾﻦ و ﻓﺮاوان و ﺋﺎﺳﯚﻛەی ﺳﯿﺤﺮاوی و ﺑەﭘﯿﺘە. ﺋەو ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ژﻧــﺎن رۆڵــﯽ ھەﺑــﻮوە ،ﺑﻮوﯾﺘە ژﻧێﻜﯽ ﺳــﻮﻣﺒﻞ ﻟەﻧﺎو دەﺳــﺘە ﺑﮋارەﻛەی ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ ،ﻛەﺳﯿﺶ ﻣەزﻧــﺪەی ﻧەدەﻛﺮد ،ﺋــەو ژﻧە ﻧﺎﺳــﻜە ﻧەرﻣــە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺑﺒێﺘە ﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﺑﮋارێﻜﯽ دژوار .ﺋەو ﺑە ﺗەﻣەن ھێﺸــﺘﺎ ﮔەﻧﺠە و ﺋﺎزاﯾﺎﻧە ﻛﯚﺷــﺶ و ﺧەﺑــﺎت دەﻛﺎت دژ ﺑە ﺗﻮﻧﺪﻛﺎری ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﻮوس و ﺷــەرەف، ﭼەﻧﺪﯾﻦ وﺗﺎری ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ھەﺳــﺘﯿﺎرە ﻟــە رۆژﻧﺎﻣە و ﮔﯚﭬﺎرەﻛﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻮە، ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺑﯚ زەﻧﺠﯿﺮە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ،ﻛــە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻣﯚرﻛﯽ ﺋــەو ﺧەﺑــﺎت و ﻛﯚﺷﺸﺎﻧەی ﭘێﻮە ﺑﻮوە.
ژﻧە ﺳــﯚزاﻧﯿﯿەﻛەی ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺗﮋﯾﯿــە ﻟە ﺟﯚﺷــﯽ دژﺑەﯾــەك ﻟەﻧــﺎو ﺗﻮرﻛﯿــﺎ :ﺋەو ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧﺎو دادﮔــەﻛﺎن و ﺧەﺗﻜﺮدن و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ھەزارەھﺎ ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﺧﻮێﻨــەری رۆﻣﺎﻧەﻛە ﭘڕﯾەﺗــﯽ ﻟە ﭼﯿﺮۆك و ﺑەﺳــەرھﺎﺗﯽ ﺧەﻣﻨﺎك و دژوار و ﺗﺮﺳــﻨﺎك و ﮔﺎڵﺘەﺟﺎرﯾﯽ و ﻧﺎوی ﻧﺎوە ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ. ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــﯽ دوو ﻣﺎڵﺒﺎﺗــﯽ ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ورووژاﻧــﺪووە، ﺗــﻮرك و ﺋەوی ﺗﺮﯾــﺎن ﺋەرﻣەﻧە، ﺗێــﺪا ﭘﯿــﺎوەﻛﺎن ﻧەﻓﺮەﺗﻜﺮاو و دوورەﭘەرێﺰن .ﺋﺎﻟﯿﻒ ﺷەﻓەق ﻟە رۆﻣﺎﻧەﻛەی )ﭼﻞ ﺑﻨەﻣﺎی ﻋﯿﺸﻖ( ﺑە دەﺳﺘەواژەﯾەﻛﯽ ﺷەﻣﺴﺪﯾﻨﯽ ﺗەﺑﺮﯾــﺰی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھێﻨــﺎوە ﻛە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ: ﻛە ﺋﺎﮔﺮ ﺷــەﯾﺪا و ﻋﺎﺷــﻘﯽ ﺋﺎو دەﺑێﺖ ،ﻛەون و ﺑﻮون دەﮔﯚڕێﺖ. ﻟە راﺳﺘﯿﺪا رۆﻣﺎﻧﯽ ژﻧە ﺑﯿﮋﯾﯿەﻛەی ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ ﺑەرﺟەﺳﺘەی دوو زەﻣﺎن و دوو ﺷﻮێﻨﯽ ﺗەواوﻛەرن: ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻟە ﺷــﺎری ﻗﻮﻧﯿە ﻟە ﺳەدەی ﺳــێﺰدەم روو دەدات، دووەﻣﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە و ﻟە ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾەﻛە. ﺋﺎﻟﯿــﻒ وردەﻛﺎرﯾــﯽ و ﺟﯿﺎوازی ﺋﺎﯾﻨــەﻛﺎن دەﭘﺸــﻜﻨێﺖ ،ﺗێــﺪا ھەﺳــﺖ دەﻛﺎت ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺋــﺎﻛﺎرەوە ﺟﯿــﺎوازن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻟــە ﺟەوھەردا ھــەر ﯾەﻛﻦ و ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﺷــﯿﺎوی ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ھەﺳﺘﯿﺸــﯽ ﺑــە ﺑﯚﮔەﻧﯽ رۆژﮔﺎرەﻛــە ﻛــﺮدووە ،ﻛە ﭼﯚن ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﻧــﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﺎن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێــﻮان ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن زۆر ﺑﻮوە ،ھەﻣﻮوﯾﺶ ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ
رۆﺣﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە زۆرﺗــﺮ روو ﻟــە ﺟﻮاﻧــﯽ و ﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژﮔﺎرەﻛﺎن دەﻛەن. رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻋﯿﺸــﻖ رۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺋﺎوێﺘەﯾــە و داڕﺷــﺘﻨەﻛەی ﻓﺮە رﯾﺸەﯾە ،رووداو و ﺑەﺳەرھﺎﺗەﻛﺎن ﻟەﻧﺎوﯾــەك و ﺗێﻜەڵە ،ﻧﻮوﺳــەر ﻛﯚﺷﺸــﯽ ﻛﺮدووە ﺑﭽێﺘــە ﻧﺎو ﺑﻨﭽﯿﻨــە و ﺳــﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﭬﯿﻦ، ﺑﻮارێﻜە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﻋﯿﺸﻖ. دەﻛﺮێ ﺑەو رۆﻣﺎﻧــە ﺑڵێﻦ ،ﺋەوە رۆﻣﺎﻧــە ﻟەﻧــﺎو رۆﻣــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە رووداو و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﻧــﺎو رووﺑەرێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿە، ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﭼەﻧــﺪ ھــەواری دوور و ﻟــە ﯾەﻛﺘــﺮ ﺗــﺮازاون، ﺳەردەﻣەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋێﺴﺘە و ﭼەﻧﺪ ﺳەدەﯾەﻛﯽ راﺑﺮدووە ،ﻛەﺳەﻛﺎن ﺑەرەﭼەڵەك ﺑﯚ ﺳــەر ﭼەﻧﺪ رەگ
ھەﻣﻮو ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮم ﺑﻨﺎﺳﻦ و ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ ﺑﻦ، ﺋەواﻧــەی ﻟــە دوای دەرﭼﻮوﻧﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ ﻋﯿﺸــﻘﺪا ﻛــە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻣﺎرﺳﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2009ی زاﻧﯿﯿﺪا دەرﭼــﻮوە ،ﻣﻨﯿــﺎن دۆزﯾﻮەﺗەوە ﻟەوەﯾﺎن ﺗﺎﻣێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دەﺑﯿﻨﻦ، ﺑەوەش ﻟە داھﺎﺗــﻮودا ﺑەردەوام ﭘەرۆﺷــﻢ دەﺑــﻦ و ﭼﺎوەڕواﻧــﻢ دەﻛەن. ﺋﺎﻟﯿﻒ ﺷەﻓەق ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ: ﭘــﺎش ﺋــەو راﻣــﺎن و رازاﻧەی ﻟەﺳــەر ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی رۆﻣﺎﻧﯽ ﻋﯿﺸــﻘﻢ دەرﭼــﻮون ،ﺑﯿــﺮم ﻟەوە ﻛــﺮدەوە ﺋﺎوڕێــﻚ ﻟە دواوە ﺑﺪەﻣــەوە ،ھەﺳــﺘێﻜﻢ ﻟە ﺧﯚم راﮔﺮت ،ﺳــەرەﻧﺠﻢ داﯾە ﻗﯚﻧﺎﺧە ﮔﻮزەرەﻛﺎﻧــﯽ دواوەم ،دﯾﺎرە ﻛە زۆر ﺑﺎﺑەت و دﯾﻤــەن ﮔﻮزەرﯾﺎن
ﺋﺎﻟﯿﻒ وردەﻛﺎرﯾﯽ و ﺟﯿﺎوازی ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن دەﭘﺸــﻜﻨێﺖ ،ﺗێــﺪا ھەﺳــﺖ دەﻛﺎت ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺋﺎﻛﺎرەوە ﺟﯿﺎوازن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻟــە ﺟەوھەردا ھەر ﯾەﻛﻦ و ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﺷﯿﺎوی ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻧﯿﯿە و ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ دژﺑەﯾەﻛﻦ، ھەروەھﺎ ﻛﺎرواﻧەﻛەش ﻟەﺳــەر دوو ھێڵــﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺧﯚرھەت و ﺧﯚرﺋــﺎوا و ھەﻧــﺪێ ﮔﺎﭬﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ واﻗﯿﻌﯽ و دوورە واﻗﯿﻌﯿﺶ رێ دەﻛەن .ﺋەو ﻟەﺑﺎرەی ﺣەﻟﻮاﯾە ﻛﺎﻏەزﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ: ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﻟەﻧﺎو دڵﻤﺪا ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﭘﺎﯾەداری ھەﯾە ،ﺋەوەﯾﺶ دەﻛﺮێ ﺑﺒێﺘە ﭘێﻨﺎﺳەﯾەك ﺗﺎ ﺧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﻢ
ﻛــﺮدووە .دەﻛﺮێ ﺋــەو ﻛﺘێﺒە، ﺑــە ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەی داﺑﻨێــﻢ، ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎر ﭼەﻧــﺪ ﺑڕﮔەﯾەك ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ دەﺧﻮێﻨﻤەوە، ﺳەرﺳــﺎم دەﺑﻢ ،دەﺣەﭘەﺳــێﻢ، دەﻣەوێ زۆرﺗﺮ ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﺰاﻧﻢ، ﻣﻦ دەﭘﺮﺳــﻢ ﺑﺎﺷــە ﻣﻦ ﭼﯚن ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺋەواﻧە ﺑﻨﻮوﺳﻢ؟ ﺑەردەوام ﺋــەو ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨە ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﻣﺪا دەﻛەن ،دەﭘﺮﺳﻢ ﺑﺎﺷە ﻣﻦ دەزاﻧﻢ و دەﺗﻮاﻧﻢ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺎﻧە
رﯾــﺰ ﺑﻜەم و ﺑﻨﻮوﺳــﻢ؟ ھەﻧﺪێ ﺟــﺎر ،ﭼەﻧﺪ ﺑڕﮔەﯾەﻛــﻢ ھەر ﻟە ﺑﯿﺮﻧەﻣﺎوە ﻛە ﻣﻦ ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣە ،ﺑڕوا ﻧﺎﻛەم! ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺋﻮﺗﻮﮔﺮاﻓــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﻢ، ﻛــە رووﺑــەڕووی ﺧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﻢ دەﺑﻤەوە ،زۆرﺟﺎر ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﺑــەردەم دادەﻧێﻨەوە و ھێڵﯿﺎن ﻟە ﺑــﻦ داﻧﺎوە ،ﺑڕﮔــەی زۆرم ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دەﻛەن. ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﻣﻦ ﺋەو ﻗﺴەﻣﺎن ﺑەدڵ ﺑﻮو ،زۆر دڵﺸﺎدم ﺑەو ھﻮﺷﯿﺎرﯾﯿە. دﯾﺎرە ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛەم ﺑﯿﺮم ﻟەﻛﻦ ﺧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﻢ ﺑﻮوە ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺑﻮوە ﻟــەو ﻛﺘێﺒەدا ﺷــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺑﯿﺮ ﺑﮫێﻨﻤەوە. دﯾﺎرە ﺋﺎﻟﯿﻒ ﺷەﻓەق ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧﯽ ﻧەﺑﻮوە ،ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻧەﺑﻮوە ﺑﺰاﻧێ ﻛەﺳــەﻛﺎن ﺑەرەو ﻛﺎم ﺋﺎﻗــﺎر رێ دەﻛــەن ،وەك ﺋەﻧﺪازﯾﺎرێﻜــﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎو ﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووە ،ﻧەﺧﺸەﺳــﺎزی ﻧەﺑﻮوە ﺗﺎ ﺑﺰاﻧێ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛە ﭼﯚن دەردەﭼــێ و رووﻛﺎری ﭼــﯚن دەﺑێﺖ. دوا رۆﻣﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻟﯿــﻒ ﺷــەﻓەق، رۆﻣﺎﻧــﯽ ﺷــەرەﻓە ﻛە ﺑــﺎس ﻟە ﺧێﺰاﻧێﻜــﯽ ﻛــﻮرد دەﻛﺎت، دەﮔەﻧە ﺋەوروﭘﺎ ،ﻟەﺳەر ﺷەرەف ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛە ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەر دێﺖ، ھێﻤﺎ و دەﻧﮓ و ﻧﺎو و ﺳەرﺑﺮدەی ﻛــﻮردی زۆری ﺗێﺪاﯾە ،ﺋەوەش ھەڵﻮەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ دەوێﺖ .ﺋەو ﺑﯚ رۆﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە و ﻟەﺳەر ﻛﻮرد ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ﺋەو رۆﻣﺎﻧە ﻟــەو رۆژاﻧە ﺑەﻧﺎوی ﺷــەرەف ﺑە ﻛﻮردی ﺑو دەﺑێﺘەوە ،ھﯿﻮادارم ﺑﯿﺨﻮێﻨــەوە و راﻣﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ.
ﺋﺎﻟﯿﻒ ﺷەﻓەق ﻟە ﺷــﺎری ﺳﺎﻧﺴﺘﺮاﺑﯚرﮔﯽ رووﺳــﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1971ی زاﯾﻨﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،داﯾﻜﯽ ﻟەوێ ﻟە ﺑﻮاری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﯽ ﻛﺎری ﻛﺮدووە و ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﯚڕی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯽ ﺑﻮوە ،ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﻟە ﻧێﻮان ﻣەدرﯾﺪ و ﻋەﻣﺎن و ﻛﯚڵﻦ ﺳــﻮوڕاوەﺗەوە ،دواﯾﯽ ﮔەڕاوەﺗــەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻟەوێﻮە ﺑەرەو ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن ﻛﯚچ دەﻛﺎت ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﺗﯽ و واﻧەﺑێﮋی ﻟە واﻧەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و رەﮔەزەﻛﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺋﺎﯾﺮزوﻧﺎ دەﺑﯿﻨێﺖ .ﯾەﻛەم رۆﻣﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﺎوی )ﭘﯿﺎوە ﺳــﯚﻓﯿﮕەرەﻛە(ﯾە ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 27ﺳــﺎڵﯿﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1998ی زاﯾﻨﯽ ﺧەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻣەوﻟەوی ﭘێ دەﺑەﺧەﺷﻦ .ﻟە رۆﻣﺎﻧﯽ )ﺋﺎوێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە(دا ﺑﺎس ﻟە ﺑﺎﺑەت و دﯾﺎردەی دادﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻓﺘﯿﺶ ﻟە ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﻗێﺰەوەﻧﯿﯿەوە ﻟە ﺳەدەی ﺣەﭬﺪەم ﻛﺮاوە، ﻧﺎوی ﺗﺎواﻧەﻛﺎن دێﻨێﺖ ،ﻟەﺳەر ﺋەو رۆﻣﺎﻧەﯾﺶ ﺧەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﺗﻮرك ﺑەدەﺳﺖ دێﻨێﺖ .ﻟە ﺳﺎڵﯽ ٢٠٠٠ی زاﯾﻨﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﺑەﻧﺎوی )وردﺑﻮوﻧەوە( دەﻧﻮوﺳــێﺖ ،ﻟە ﺑەھﺎری ﺳــﺎڵﯽ 2004ی زاﯾﻨﯿﺪا ﺋﺎﻟﯿﻒ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠەﻣﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی دەﺑێﺘەوە ،ﺋەوﯾﺶ رۆﻣﺎﻧﯽ )ﻗەدﯾﺴﯽ ﯾەﻛەم ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎن(.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺑﻮوﻛﯽ ھێﻤﻦ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ:
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ھێﻤﻦ ﻟە ﺧەﻓەﺗﺎن ﻣﺮد وﺷە /ﻣﮫﺎﺑﺎد-ﺳەﻋﺪوون ﻣﺎزوﭼﯽ ھێﻤﻦ ﻟە ﭼﺎو ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھﺎوﭼەرﺧﯽ ﺧﯚی ﺳــﯿﻤﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯿﺘﺮی ﺑە ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەﺧﺸــﯿﻮە ،ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﺑە ﺗەواوی ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮی ھێﻤﻨەوە دﯾﺎرە .ﻋﺎﯾﺸە ﺷەﻣﺴەدﯾﻨﯽ ،ھﺎوﺳەری ﺗﺎﻗە ﻛﻮڕەﻛەی ھێﻤﻦ ،ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەدا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎﻋﯿﺮە ﻧەﺗەوەﯾﯿە دەدات و ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳەوار و ھەﻧﺪێﻚ ﻟە دەﺳﺘﻨﻮوﺳەﻛﺎﻧﯽ ھێﻤﻦ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯿﯿەوە دەڵێ” :ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﻛﺮدە ﺑﻨﻜەﯾەك ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻛەﻟﻮﭘەل و دەﺳﺘﻨﻮوﺳەﻛﺎﻧﯽ ،زۆر دڵﺨﯚش ﺑﻮوم ،ﺑﯚ ﺧﯚم ﺷﺘﻮﻣەك و ﺋﺎﺳەواری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎم راﮔﺮﺗﺒﻮو و دەﻣﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺋﺎوای ﺑﺴﭙێﺮم“. ﺑــﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھێﻤﻨﺖ ﻛەی ﺑﯿﻨﯽ؟ ﻣــﻦ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎمﻟە ﺳــﺎڵﯽ 78ﻛﺎﺗــﯽ ﮔەڕاﻧەوەی ﻟە ﻋێﺮاق را دﯾــﺖ ،ﺑەر ﻟەودەﻣﯽ ﭼﺎوم ﭘێﯽ ﻧەﻛەوﺗﺒﻮو .ھەرﭼەﻧﺪ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺑﺎﺑﻤﯽ ﻟە ﺷەرەﻓﻜەﻧﺪی دەﻛﺮد ،ﺑﺎﺑﻢ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ،ﺧﺎڵﯚزا و ﭘﻮورزا ﺑﻮون ،ﺑەم ﺑە ﻧﺎﺷــﻮﻛﺮی ﻧەﺑــێ ژن و ﻛﭽــﯽ ﺋﺎﻏــﺎوەت و ﺷــێﺨﯽ ﺧﯚ ﭼﺎوﯾﺎن ﺑە ﻣﯿﻮاﻧﺎن ﻧەدەﻛەوت ،ﺋێﻤەﯾﺶ ھەم ﺷێﺦ ﺑﻮوﯾﻦ و ھەم ﺋﺎﻏﺎوەت .ﻧێﻮﻣﺎڵﻤﺎن زۆر ﻟە دﯾﻮی ﻣﯿﻮاﻧــﺎن دوور ﺑﻮو. ﻣﻦ ﺳــﺎڵﯽ 70ﺑﻮوم ﺑــە ﺑﻮوﻛﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﻟەﮔەڵ ﺳەﺣﯽ ﻛﻮڕی زەﻣﺎوەﻧﺪم ﻛﺮد. ﺑەھــﺎری 78ﺑــﻮو ﺧەﺑــەری ﮔەڕاﻧەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھﺎت ،ﺋەودەم ﺋێﻤە ﻣﺎڵﻤﺎن ﻟــە ﮔەڕەﻛﯽ ﺧڕێﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎد ﺑﻮو .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە ﮔەڕاﻧەوەدا ﻟە ﺳەردەﺷــﺘێ ﻟە ﻣﺎڵە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣەﻻ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮی ﺳﭙێﮫﺮەدﯾﻦ ﻻﯾﺪا ﺑﻮو .ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺑﯚ ﭘێﺸــﻮازی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە ﺗﺎﻗەدارێ ﻛﯚ ﺑﺒﻮوﻧەوە، ﺋێﻤەﯾﺶ وێڕای ﺧﺰم و ﻛەﺳﻮﻛﺎر ﻟەوێ ﺑﻮوﯾﻦ ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺳەر ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﺳەردەﺷــﺘێ را وەڕێ ﻛەوﺗﺒــﻮو ،ﺑەم ﻧﺰﯾﻚ ﺳــەﻋﺎت 5ی دواﻧﯿﻮەڕۆﯾــە ﮔەﯾﺸــﺘەوە. ﻟە ﮔەرﻣــەی ﺋەو ﭘێﺸــﻮازﯾﯿەدا ﻛﺎك ﺳــﺎڵەی ﺣەﻣــەدی ﺋﺎﻏﺎی ﻛە ﺋﺎﻣﯚزای ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﭘﯿﺎوێﻜﯽ زۆر ﻗﺴــە ﺧﯚش ﺑــﻮو ،ﻋەرزی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻛﺮد ،ﻛﺎﻛە ﺑﻮوﻛەﻛەت دەﻧﺎﺳــﯿﯿەوە؟ ﺋەوﯾﺶ ﻓەرﻣﻮوی ﭼــﯚن ﺑﻮوﻛﯽ ﺧﯚم ﻧﺎﻧﺎﺳــﻤەوە، دەﺳــﺘﯽ ﺧﺴﺘە ﺳەر ﺳــەرم و ﻓەرﻣﻮوی ﺋەوە ﺑﻮوﻛﯽ ﻣﻨە. ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو 8ﺳــﺎڵەدا ﻛە زەﻣﺎوەﻧﺪﺗﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺎك ﺳەﻻح ﻛﺮدﺑﻮو ﺗﺎ ﮔەڕاﻧەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھێﻤــﻦ ،ھﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺘﺎن ﻟەﮔەڵﯿﺪا ھەﺑﻮو؟ ﻧﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ واﻣﺎن ﻟەﮔەڵﯽﻧەﺑــﻮو .ﺗەﻧﯿــﺎ ﺟﺎرێﻚ ﺳــﺎواك ﺳەﺣﯽ ﺑە ﺷﻮێﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎدا ﻧﺎرد. ﺋەودەم ﺗﺎزە زەﻣﺎوەﻧﺪﻣﺎن ﻛﺮدﺑﻮو. ﻟەﮔەڵ ﻛﺎك ﺗەھﺎی ﺋﺎﻣﯚزای ﭼﻮون ﻟە ﻗەدزێ ﭼﺎوﯾﺎن ﭘێﯽ ﻛەوﺗﺒﻮو و ﮔەڕاﺑﻮوﻧەوە .ﭘﺎﺷﺎن ﺑﺎﺳەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺳــﺎواك ﮔێڕاﺑــﯚوە و ﺋەواﻧﯿﺶ دەﺳﺘﯿﺎن ﻟێ ھەڵﮕﺮﺗﯿﻦ.
ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەی دووری و ﺋﺎوارەﯾﯿەﯾــﺪا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﻣﺎڵێ ﭼﯚﻧﯽ ﯾﺎد دەﻛﺮا؟ ﺑەراﺳــﺖ ﭼﯚن ﭘﯿﺎوێﻚ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی؟ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەﻣﯿﺸــە ﯾــﺎدیﺑەﺧێﺮی ﻟێ دەﻛﺮا ﻟە ﻧێﻮ ﺧێﺰان و ﺧەڵﻜــﯽ ﺗــﺮدا ،ﺋﺎوارەﯾــﯽ و دوورﯾﯿەﻛەی ﺳەﺧﺖ ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﻤە ﺗەﺣەﻣﻮﻟﻤﺎن دەﻛﺮد .رەﻧﮕە ﺑــﯚ ﻣــﻦ زۆر ﺳــەﺧﺖ ﻧەﺑﻮوﺑێ ﭼﻮﻧﻜــە ﻣــﻦ ھــەر ﻧەﻣﺪﯾﺒﻮو. ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋێﻤە ﺳــێ ژﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮو، ﺑێ ﻟە ﺧەﺳــﻮوم ﺧﻮﺷــﻜێﻜﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺶ ھەر ﻟە ﻣﺎڵێﺪا ﺑﻮو. ھەرﺳێﻚ ﻧێﻮﻣﺎن ﻋﺎﯾﺸە ﺑﻮو .ﺋێﻤە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﻤﺎن ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻧەﺑﻮو وەك ﭘﯿﺎوی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺖ .ﭼﻮﻧﻜە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻧێﻮﺑەدەرەوە ﺑﻮو، ﻛەﻣﺘﺮ وەﺑــەر ﻣﺎڵێ دەﻛەوت ﯾﺎن ﻣﯿﻮاﻧﯽ ھەﺑﻮو ﯾﺎ ﻟــە ﻣﯿﻮاﻧﯽ ﺑﻮو. ﺧەڵــﻚ ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑﻮو دەﺑــﻮو ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ وەدی ﺑێﻨێ. ھەﺗﺎ ﻛەی ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھێﻤﻦ ﻟەو ﺧﺎﻧﻮوەدا ژﯾﺎن؟
ﺑەراﺳــﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﺑــﻮو و ﺑﺎوەڕﯾﺸﯽ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ژن ھەﺑﻮو. ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵﺪا ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ﺑﯚ وێﻨە چ ﭼێﺸــﺘێﻜﯽ ﭘێ ﺧﯚش ﺑﻮو؟ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺑێ ﻋەزاب ﺑﻮو،ﻗەت ﺋﯿﺸــﺘﯿﺎی ھﯿﭻ ﭼێﺸﺘێﻜﯽ ﻧەدەﻛــﺮد .ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﺎﯾﻨﺠﺎﻧﯽ ﭘێ ﺧﯚش ﻧەﺑﻮو! دەﺳــﺘﺎوی ﻣﻨﯽ ﭘێ ﺑەﻟەزەﺗﺘﺮ ﺑﻮو ﻟە ھﯽ ﺧەﺳــﻮوم. ﺟﺎرﺟﺎرە دەﯾﻔەرﻣﻮو رۆڵە ﻣەھێڵە ﭘﻮورت ﺑەﻻی ﭼێﺸﺘەﻛەدا ﺑێ ﺑﯚ ﺧﯚت ﻟێﯽ ﺑﻨێ .ﻣﯿﻮاﻧﯿﺸﯽ زۆر ﺑﯚ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑﻮو. دوای چ ﻣﺎوەﯾــەك و ﻟە ﻛﻮێ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﺗﺎن ﯾەﻛﯽ ﮔﺮﺗەوە؟ دوای 20رۆژ ﺗــﺎ ﻣﺎﻧﮕێﻜــﯽ ﻟەﺷﯿﻼﻧﺎوێ ”ﺋەو ﮔﻮﻧﺪەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ
ﺳﺎڵﯽ 58دەﮔەڵ ھﺎﺗﻨەوە ﺋەرﺗەش و ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺶ رۆﯾﺸــﺖ ،ھــەر ﻣــﻦ دە ﻣﺎڵێﺪا ﻣﺎﺑﻮوﻣــەوە ،دوای ﺷــﺎردﻧەوەی ﻛﺘێﺐ و ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﭼﻮوﻣــە ﻣﺎڵە ﭘﻮورە ﻧﻮﺳــﺮەت و ﺳەﯾﺪ ﺑﺎﯾﺰی .ﺋﯿﺪی ﻣﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎم ﻧەدﯾﺘەوە و ﭼﻮوﻣەوە ﻣﺎڵە ﺑﺎﺑﻢ ﻟە ﺷەرەﻓﻜەﻧﺪی ﭘڕش و ﺑو ﺑﻮوﯾﻦ. ﺋــەو ﻣﺎوەﯾەی ﻟە ﺷــﺎری ﻟە دەوری ﯾەك ﺑﻮون ﻛێ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی دەﻛﺮد؟ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ داﯾﻤــە دەوری ﭘڕ ﺑﻮو ﻟە ﺧەڵﻚ ،ﺑەم ﻣــﻦ ﻧەﻣﺪەزاﻧﯽ ﻛێﻦ .ﻟەﺑــەر ﻣێﺮدەﻛەم ﺧﯚم ﻟەو ﺟﯚرە ﻛﺎراﻧە ﻧەدەدا .دەﻧﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻛەﺳــێﻚ ﻧەﺑﻮو ﭘێﺸﯽ ژن ﺑﮕﺮێ،
ھێﻤﻦ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە“ ﺗەواوی ﺑﻨەﻣﺎڵە ﯾەﻛﻤﺎن ﮔﺮﺗەوە .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺷﯿﻼﻧﺎوێﯽ زۆر ﭘێ ﺧﯚش ﺑﻮو. ﻛــەی ھﺎﺗﻨەوە ﻧﺎو ﺷــﺎر و ﺧﺎﻧﻮوﺗﺎن ﻛڕﯾﯿەوە؟ ﺳــﺎڵﯽ 59ﻟە وەرزی زﺳــﺘﺎﻧﺪاﻛڕﯾــﺎن .ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻣەﺳــﻜەن 30 ھەزار ﺗﻤەﻧﻤﺎن ﭘــﺎرە ﺧەواﻧﺪﺑﻮو، دواﺗــﺮ 300ھــەزار ﺗﻤەﻧﻤــﺎن وام ﺑﯚ ھﺎﺗــەوە .ﺋــەودەم ﺋﺎﻏﺎی ﻛﺎوﯾــﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﺎﻧــﻚ ﺑﻮو، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ دەﯾﻔەرﻣﻮو ﻣﻦ ﺋەو واﻣە وەرﻧﺎﮔﺮم ﻗﯿﺴﺘەﻛەم ﺑﯚ ﻧﺎدرێﺘەوە. ﻗﯿﺴــﺘەﻛەی ﻣﺎﻧﮕێ 1000ﺗﻤەن ﺑﻮو ،واﺑــﻮو ﺋﺎﻏﺎی ﻛﺎوﯾﺎن ﺑەزۆری ﺑەﺳــەر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی داﺳــەﭘﺎﻧﺪ و ﻓەﺗــﺎح ﺧﺎﻧﯽ ﺋەﻣﯿــﺮی ﺑﻮو ﺑە
ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ داﯾﻤە دەوری ﭘڕ ﺑﻮو ﻟە ﺧەڵﻚ ،ﺑەم ﻣﻦ ﻧەﻣﺪەزاﻧﯽ ﻛێــﻦ .ﻟەﺑەر ﻣێﺮدەﻛەم ﺧﯚم ﻟەو ﺟــﯚرە ﻛﺎراﻧە ﻧەدەدا .دەﻧﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻛەﺳێﻚ ﻧەﺑﻮو ﭘێﺸﯽ ژن ﺑﮕﺮێ ،ﺑەراﺳﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑﻮو و ﺑﺎوەڕﯾﺸﯽ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ژن ھەﺑﻮو
ﭼﺎوﺳــﺎﻏﯿﺎن و وەدوای ﺧﺎﻧــﻮو ﻛەوﺗﻦ .ﻣەﺣﻤﻮود ﺑــەگ ﻧﺎوێﻚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی ھەﺑﻮو، ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﻟە ﻛﯚﻧﯽ ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎد ﺑــﯚ دۆزﯾﻨــەوە و ﻛڕﯾﺎن. ﻣﻨﯿﺶ زۆرم ﭘــێ ﻧﺎﺧﯚش ﺑﻮو ،ﺗﺎ دەھﺎﺗﻢ و دەﭼــﻮوم دووﻋﺎﯾەﻛەم ﻟەو ﻛﺎﺑﺮاﯾە دەﻛﺮد .ﺑەزﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺳەﺧﺖ و ﺑێ وەﺳﯿﻠە ﻣﺎڵﻤﺎن ﮔﻮێﺰﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ ﺑﯿﺮەوەرێﻜﯽ ﺧﯚﺷــﻢ ﻟــەو ﺧﺎﻧﻮوە ﻧﯿﯿــە .ﺋەو ﻛﺎت ﺟێﮕەﻛەی ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ زۆر ﻧﺎﺋەﻣﻨﯿﺶ ﺑﻮو ،ھەر ﺑﯚﻣە ﻧەدەﺑﻮو. ﺧﺮاپ ﻛڕدراﺑﻮو. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﺷﯿﻼﻧﺎوێ ﭼﯿﯽ دەﻛﺮد؟ ﭘێﻤەڕەﻛــەی ”ﺧﺎﻛەﻧــﺎس“ﻟەﺳەر ﺷــﺎﻧﯽ دادەﻧﺎ و دەﭼﻮو ﺑﯚ ﻧﺎو ﺑﺎغ و ﻟەوێ ﺧﯚی ﺳــەرﮔەرم دەﻛﺮد .ﺋەﮔەر ﻟــە ﻣﺎڵێﺶ دەﺑﻮو داﯾﻤە دەوری ﭘڕ ﺑــﻮو ﻟە ﺧەڵﻚ، ﺑێ ﻟە ھێﻨﺪێﻚ ﻟە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎن و دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ھەﻣﻮو دەھﺎﺗﻨە ﺳەرداﻧﯽ. ﺋــﺎﮔﺎداری ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑﻮون ،ﻗەت ﺷﯿﻌﺮی ﺑﯚ دەﺧﻮێﻨﺪﻧەوە؟ زۆر ﻛــەم ﺷــﯿﻌﺮی ﺑــﯚ ﺋێﻤەدەﺧﻮێﻨﺪەوە ،ھەر ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دەﺧﻮێﻨﺪەوە ﻛە دەھﺎﺗﻨە دەوری و داواﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮد .ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯽ زۆر ﺑێ ﻣەﺑﺎﻻت ﺑﻮو .زۆر ﺑﺎﺑەﺗﯽ دەﻧﻮوﺳﯽ دەﻛەوﺗە دەﺳــﺘﯽ ﺋەم و ﺋەو ﻟێﯽ ﻧەدەﭘﺮﺳﯿەوە. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻛﺘێﺒﯽ دەﺧﻮێﻨﺪەوە؟ چ ﻛﺘێﺒێﻜــﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەدەﺳــﺘێﻮە دﯾﻮە؟ ھــەر ﺋەوەﻧــﺪەی دەزاﻧﻢ زﯾﺎﺗﺮﻛﺘێﺒﯽ ﻛﻮردی ﺑەدەﺳــﺘەوە ﺑﻮو ﻧەﻣﺪەزاﻧــﯽ چ دەﺧﻮێﻨێﺘەوە .ﻣﻦ ھــەر ﺧەرﯾﻜﯽ ﭼێﺸــﺘﻠێﻨﺎن و ﻣﯿﻮان ﺑەڕێﻜﺮدن ﺑﻮوم .دەﺑﻮو زۆر ﺷﺖ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻓێﺮ ﺑﻮوﺑﺎم ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﻢ ﻧەﺑﻮو ﺋەو ﺳەردەﻣﯽ ﻛﭽﯽ ﺷــێﺦ و ﺋﺎﻏﺎی ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺑﭽﻨە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە. ﺗﺎ وەﺧﺘﯽ رۆﯾﺸﺘﻦ ﺑﯚ ورﻣێ، ﺋێﻮە ھەر ﻟە ﻣەھﺎﺑﺎد و ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﺧﯚﺗﺎﻧﺪا ﺑﻮون؟ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧەﺑــﻮو ﻛــەﮔەڕاﺑﻮوﯾﻨەوە ﻣەھﺎﺑﺎد ،ﺷەوێﻜﯽ ھﺎﺗﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋەﻣﻨﯿﯿەت راﮔﻮێﺰﺗە ﺷــﯿﻼﻧﺎوی.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺘێﺒﯽ ﻛﻮردی ﺑەدەﺳﺘەوە ﺑﻮو ﻧەﻣﺪەزاﻧﯽ چ دەﺧﻮێﻨێﺘەوە .ﻣﻦ ھەر ﺧەرﯾﻜﯽ ﭼێﺸﺘﻠێﻨﺎن و ﻣﯿﻮان ﺑەڕێﻜﺮدن ﺑﻮوم .دەﺑﻮو زۆر ﺷــﺖ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻓێﺮ ﺑﻮوﺑﺎم ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﻢ ﻧەﺑﻮو ﺋەو ﺳەردەﻣﯽ ﻛﭽﯽ ﺷێﺦ و ﺋﺎﻏﺎی ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺑﭽﻨە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە
17
ھــەر ﻣﻦ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە ﻣﺎڵێ ﺑﻮوﯾــﻦ ،دەو ﺟەﻧﮕەﯾﺪا ﻣﻦ ﺧﯚم ھەڵﻜﺮدﺑﻮو دوو ﻓەرﺷــﯽ ﺗﺎزەﻣﺎن ﻛڕﯾﺒــﻮو دەﮔەڵ ﺧﯚﻣﯿــﺎن ﺑەرم. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻛە ﺋﺎﮔﺎی ﻟەو ﺣەوﻟەی ﻣﻦ ﺑــﻮو .زۆر ﻟەﺳــەرەﺧﯚ ﮔﻮﺗﯽ ﺷــەﻣﭽەﯾەك و ھێﻨﺪێﻚ ﻧەﻓﺘﻢ ﺑﯚ ﺑێﻨە ،ﺳەرم ﺳــﻮڕﻣﺎ و ﭘﺮﺳﯿﻢ ﺑﯚ ﭼﯿﺘە ﻣﺎﻣە؟ ﻓەرﻣﻮوی ھەر ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻣﺎڵە ﺋﺎور ﺗێﺒــەر دەدەم .ﺋەﺗﯚ ﻓەرﺷــﺖ ﺑﯚ ﭼﯿﯿە؟! ﻣﺎڵﻤﺎن ھەر ﺑێ دەﺳــﺖ ﻟێﺪان ﺑەو ﺷــەوە ﺑﯚ ﻣﺎوەی 6ﻣﺎﻧﮕﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸــﺖ. ﺑــە ﻻﻧﺪەوێﺮێﻜﯽ ﺷــڕ ،ﺑێ ﭼﺮا ﺑﺮدﯾﺎﻧﯿﻨەوە ﺷﯿﻼﻧﺎوێ .دواﺗﺮ ﻣﺎڵە ﭘﻮورە ﻧﻮﺳــﺮەت و ﺳــەﯾﺪ ﺑﺎﯾﺰ و ﺳەﯾﺪ ﺣﻮﺳێﻦ و وان ھەﻣﻮو ﺋﺎوارە ﺑﻮون و ھﺎﺗﻨە ﺷﯿﻼﻧﺎوێ .ﺋێﻤە ﺑێ ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﺎت و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻟەو ﻣﺎڵە ﺑﻮوﯾﻦ و ﺋەو ھەﻣﻮوە ﻣﯿﻮاﻧەﺷﻤﺎن ھەﺑﻮو .ژﯾﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺳەﺧﺖ ﺑﻮو. ﺑەراﺳﺘﯽ ﻧەدەﺑﻮو ﺑەﺷﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە ژﯾﺎن ﺋەوە ﺑﻮاﯾــە .ﺑەم ﺧﯚی ﮔﻠەﯾﯽ ﻧەﺑﻮو ،ھەﻣﯿﺸە دەﯾﻔەرﻣﻮو دەﮔەڵ ﺗەواوی ﺋەو ﻧﺎڕەﺣەﺗﯿﺎﻧە، ﺑەوە ﺧﯚﺷﺤﺎڵﻢ ﻛە دەﮔەڵ ﻣﺎڵ و ﺧێﺰاﻧﯽ ﺧﯚﻣﻢ. ﺋێــﻮە چ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﮔەڕاﻧەوە ﻣەھﺎﺑﺎد؟ ﺳــﺎڵﯽ 82ﮔەڕاﯾﻨــەوە ،ﺑەمﺧەزوور و ﺧەﺳﻮوم ﻟەوێ ﻣﺎﻧەوە. ﻣﺎم ﻋەﻟــﯽ ﺑﺎﻏەواﻧﻤﺎن ﺑە ﺧﯚی و ژﻧەﻛەﯾەوە ﻟە ﺷــﯿﻼﻧﺎوێ ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﻣﺎڵ و ﺑﺎﻏەﻛە دەﺑﻮو. ﺑﯚﭼﯽ ﻣﺎڵەﻛەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﺗﺎن ﻟە ﺷﯿﻼﻧﺎوێ ﻧەﭘﺎراﺳﺖ؟ ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﻧﻮێﻜﺮدﻧــەوەﻧەدەﺑﻮو .زۆر ﻛــﯚن ﺑﻮو دەڕووﺧﺎ. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺶ ﺑەﺧﺸﯿﺒﻮوی ﺑە ﻣﺎم ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﻏەوان .ﺋەوﯾﺶ ﺗێﻜﯽ داوە و ھەر ﻟە ﺟێﮕەی وی ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺳﺎز ﻛﺮد. ھێﻤــﻦ ﻛــەی ﮔەڕاﯾەوە ﻧﺎو ﺷﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد؟ ھەڵﺒەت ﺑەر ﻟــەوەی ﺑێﺘەوە ﺑﯚﻣەھﺎﺑﺎد ،ﺑەﯾﻨێــﻚ دەﮔەڵ ﭘﻮورم ﭼﻮوﻧە ﻻﭼﯿﻦ ﻻی ﺧﺰﻣﺎﻧﯽ ﺋەوێ. ﻟە ﺟەﻧﮕەی ﭘﺎﻛﺴــﺎزی ﻻﭼﯿﻨﺪا، ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺋﺎﻏــﺎ ﻣەﻧﮕــﻮڕەﻛﺎن ﻧﺎﺳــﯿﺒﻮوەوە ،ﺑــەم دەﻧﮕــﯽ ﻧەﻛﺮدﺑــﻮو ،دواﺗﺮ واﺑــﻮو ﺑەدزی ھﺎﺗەوە ﻣەھﺎﺑﺎد و ﻟــە ﻣﺎڵە ﭘﻮورە ﻧﻮﺳــﺮەﺗﻢ ﺑﻮو ،ﺑــەم ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﺰﻣــﺎن راﭘﯚرﺗﯽ ﻟــێ داﺑﻮو .ﻛە
ﺧەﺑەرﻣــﺎن زاﻧــﯽ ﻛﺎك ﺳــەح وەدوای ﻛەوت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷﺘﻮﻣەك و ﺳــﯿﮕﺎری ﺑﯚ ﺑەرێ ،ﺑەم ھەر ﻧەﯾﺪﯾﺘەوە ،ﻣﺎوەﯾەك ﻧەﻣﺎﻧﺪەزاﻧﯽ ﻟە ﻛﻮێﯿە. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ چ ﺳــﯿﮕﺎرێﻜﯽ دەﻛێﺸﺎ؟ زﯾﺎﺗــﺮ ﺗﻮون و ﭘەڕی دەﻛێﺸــﺎ.ھەڵﺒــەت ﻧەﯾﺪەﻛێﺸــﺎ ﺑەﺑــﺎی دەﻛﺮد! ﺳــﯿﮕﺎرەﻛەی ھەڵﺪەﻛﺮد و دەﺳــﺘﯽ دەﻧﺎﯾە ﺑەر رووﻣەﺗﯽ، زۆر ﺟﺎران ﻻﺟﺎﻧﮕﯽ ھەڵﺪەﭘڕووزا. وەﺑﯿﺮت ھێﻨﺎﺑــﺎوە دەﯾﻔەرﻣﻮو ﺗﯚ وەك دڵﯚﭘــەی وای ﻟێﺖ ﺗێﻚ دام، ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑێﺸــەﻣﺎﯾﺎن ﺑــﯚ دەھێﻨﺎ ﺧەﺳﻮوم ﺑە ﮔﻮو و ﻣێﺨەك ﺑﯚی ﺧــﯚش دەﻛﺮد ،ﺟﻐﺎرەﺷــﻤﺎن ﺑﯚ دادەﮔﺮﺗەوە. دوای چ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﺋێــﻮە ﺋﺎﮔﺎداری ﺷﻮێﻨﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺑﻮون؟ ﺣەوﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﭘێ ﭼﻮو ﺧەﺑەری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھﺎت ،ھەر ﻛە ﻟەو ھﯚﺗێﻠە ھﺎﺗە دەر ،ﺧﺎوەرێﻜﯿﺎن ﻧﺎرد ﺑە ﺳێ ﭼﻮار ﻧەﻓەران ﻣﺎڵەﻛەﯾﺎن ﭘێﭽﺎوە و ﺋێﻤەﯾــﺶ دەﮔــەڵ ﻛەوﺗﯿﻦ و ﭼﻮوﯾﻨە ورﻣێ .ﺋــەو ﭘﯿﺎوەی ﻣﻦ ﻧەھﺎت ﻟەﮔەڵﻤــﺎن ،ﮔﻮﺗﯽ دﻧﯿﺎ و ﻋﺎﻟەم ﺳەر ﻟێﻚ دا ﻧﺎﯾەم ﺑﯚ ورﻣێ، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ زۆرﯾﺸﯽ داوا ﻛﺮد وەﻣﯽ ﻧــەداوە .ﻟــە ﻓﻮﻟﻜــەی ﻣەھﺎﺑﺎد ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧﺎﺧــﯚش ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮوﯾﻦ. ﻟــەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻛێ ھﺎﺗﻮﭼﯚی
ﻣــﻦ 4ﺗﺎ 5رۆژ ﺑــﻮو ﻟە ﻣەھﺎﺑﺎدﺑــﻮوم ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑﺎﻏﭽەﻛﺎﻧــﯽ ﺣەوﺷەی وەرد داﺑﯚوە ،ﺑەﺗەﻣﺎﺑﻮو ﻣﻦ ﺑﭽﻤەوە ﮔــﻮن داﺑﭽێﻨﯿﻦ. ﺳەﺣﯿﺸــﯽ ﺑەدوودا ﻧﺎردﺑﻮوم، داﺧەﻛەم ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻤەوە ﺧەﺑەری ﻣەرﮔــﯽ ھــﺎت ،ﺋێﻤــە ﺑــە ﭘﯿﺮ ﺗەرﻣەﻛەﯾەوە ﭼﻮوﯾﻦ ،ھێﻨﺎﻣﺎﻧەوە ﻟە ﺣەﺳﺎری ﻣﺎڵە ﭘﻮورە ﻧﻮﺳﺮەت ﺷﻮوﺷﺘﯿﺎن .ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﺎﯾە ﻗەﺑﺮﯾﺎن ﺑــﯚ ھەڵﻜەﻧﺪﺑﻮو ،ﻧەھﺎرﯾﺎن ﺳــﺎز ﻛﺮدﺑــﻮو .ﺑــەم ھێﻨﺪێﻚ ﻛەس ﻟێﺮە ﻧەﯾﺎﻧﮫێﺸﺖ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺑەرﻧەوە ﺋەوێ .ﺧﺰﻣﺎن دڵﯿﺸــﯿﺎن ھێﺸﺎ. ﻣەرﮔێﻜﯽ ﺑێ وادە ﺑﻮو ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻧە ﻧەﺧﯚش ﺑﻮو ،ﻧە ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ وای ھەﺑﻮو ،ﺑە ھەﻣﻮوﯾەوە 65ﺳــﺎڵ ﺑﻮو .ھێﻤﻦ ﺑــە ﺧەﻓەﺗﺎﻧەوە ﻣﺮد، ﺧەﻓەﺗﯽ ﻧەﺗــەوە و وﺗەﻛەی و ﺧەﻓەﺗﯽ ﺗﯿﺮ و ﺗﺎﻧەی ﺑێ ﺗەﻣﯿﺰان ﻣــﺮد .ھەرﭼەﻧــﺪ زۆری وەدەر ﻧەدەﺧﺴــﺖ ،ﺑەم ﻣﻦ ﺋﺎﮔﺎم ﻟێ ﺑﻮو دەﺧﯚی دەڕﺷﺖ. ﻟەﮔــەڵ ﻛﺎك ﺳــەح ﻗەت ﺑﯿﺮﺗﺎن ﻟــەوە دەﻛــﺮدەوە ﭼﯚن ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ راﮔﺮن؟ ﭘێﻜــەوە ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻧەﻛﺮدﺑــﻮوەوە ،ﺑەم ﺳــەح ﺑﯚ ﺧﯚی داﯾﻤە دە ﺣەوﻟﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوە و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳەواری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎدا ﺑﻮو .ﻛﺘێﺒﯽ ﭼەﭘﻜە ﻧێﺮﮔﺰﯾﺸــﯽ ﭼﺎپ ﻛﺮد .ﺋەودەم ﭼﯿﺘﺮ ﻧەدەﻛﺮا. ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻣﺎڵﯽ
زۆر ﻛەم ﺷﯿﻌﺮی ﺑﯚ ﺋێﻤە دەﺧﻮێﻨﺪەوە، ھەر ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دەﺧﻮێﻨﺪەوە ﻛە دەھﺎﺗﻨە دەوری و داواﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮد ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛــﺮد ،ﻟــە ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛەس دەھﺎت ﺑﯚ ﻻی؟ ﻧــﺎ ﻛەﺳــﯽ وام وەﺑــەر ﭼﺎوی ﻧەھﺎﺗــﻮوە ،ھەر ﻣﻮرﺗــەزا ﻧﺎوێﻚ دەھــﺎت .دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﻧﺎوی ﻣﻮرﺗەزا ﻧەﺑﻮوە ،ﺑــەم واﯾﺎن ﭘێ دەﮔﻮت. ﻛﺎك ﻓــﺎڕووق ﻛەﯾﺨﻮﺳــﺮەوی و ھﺎوﻛﺎراﻧــﯽ ﺗﺮی دەھﺎﺗــﻦ .ﺟﺎر ﺟﺎرﯾﺶ ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪی ﺣﯿﺴــﺎﻣﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەژارﯾﺶ دەھﺎﺗﻦ ﺑﯚ ﻻی. ﺑەرەﺑەرە ﻟە ﻣەرﮔﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﯿﻨەوە ،ﺗــﯚ ﭼﯚﻧﺖ وەﺑﯿﺮ دێ؟
ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾە ﭼﯚن داﻧﺮا؟ ﭘﺮﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮاوە؟ ﺳەرداﻧﯽ دەﻛەی؟ ﻣﻦ ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫﺎﺗﻨﯽ ﺋــەو ﻧﺎوەﻧﺪە زۆر دڵﺨﯚش ﺑــﻮوم ،ھەر ﺑﯚ ﺧﯚم ﺷﺘﻮﻣەك و ﺋﺎﺳــەواری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎم راﮔﺮﺗﺒﻮو و دەﻣﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺋــﺎوای ﺑﺴــﭙێﺮم .ﭘﺮﺳــﯿﺎن ﭘێ ﻛــﺮدم ،ﻛﺎك ﺋەﺣﻤەدی ﺑەﺣﺮی، ﺳەرﻧﻮوﺳــەری ﮔﯚﭬــﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻗﺴــەی ﻟەﮔەڵ ﻛﺮدم .ﺋەو ﺑەھﺎرە ﻣﯿﻮاﻧﻢ ھﺎﺗﺒﻮو داواﯾﺎن ﻛﺮد ﺑﯿﺎﻧﺒەم و ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﻨﻜەی ھێﻤﻨﯿﺎن ﭘێ ﺑﻜەم ،ﺋەوەﻧﺪەﯾﺶ ھــەر ﺑەزﯾﺎد ﺑێﺖ ،دەﻛﺮا ﻟەوە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
دﯾــﺎردەی ﻛــﯚچ ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻛەﻧەدا و ﻟەوێﺸــەوە ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ ،ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎوە ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﺳــﻜەﻧﺪەﻧﺎﻓﯽ و ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻨەوە ﺑﯚ رۆژﺋﺎوا ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە، ﺑەڕێﮋەی ﺟﯿــﺎواز و ھﯚی ﺟﯿﺎﺗﺮ .ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوەی زووﻣﯽ دەﺧﺮێﺘە ﺳــەر ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﯚﭼــﯽ ﭘﯿﺎواﻧە ﺑەﺑێ ﺋەوەی رووﻧﺎﻛﯽ ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ﻛﯚﭼﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ و ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە ﯾﺎن ﺋەواﻧەی ھﺎوژﯾﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻣﺮدوون .ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎن ﺑــەدواوە ،ژﻧﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧێــﺰان و ھﺎوژﯾﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﯚﭼﯿﺎن دەﻛــﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔەرﭼﯽ ژﻣﺎرەﻛەی ھێﻨﺪە ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ و ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﺪاﻧﯿﺎن ﺑەﺑێ ﭘﯿﺎو ﻛﯚچ دەﻛەن. ﻛﺎم ژﻧﺎﻧە ﻛﯚچ دەﻛەن و ﺑﯚﭼﯽ ﻛﯚچ دەﻛەن؟ ﺋەو ژﻧﺎﻧــەی ﻛﯚچ دەﻛــەن ،ژﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوەوەن ﻟە ھﺎوژﯾﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﯾﺎن ﻣێﺮد ﻣﺮدوو و ﻛەم ﻛەﻣﯿﺶ ژﻧﺎﻧﯽ ﺑێ ھﺎوژﯾﻦ و ﻛﺎرﻛەر ﻟە دەرەوەی ﻣﺎڵ ﻟەو ﻛﯚﻣەڵەﯾــەدان .ﭘێﻢ واﯾە ﻣەرج ﻧﯿﯿە ھەﻣﻮو ژﻧێﻚ ھەڕەﺷەی ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ﺋەوﺟﺎ ﻛﯚچ ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜە ژﻧﺒﻮون ﺧﯚی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ھەڕەﺷەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ژﻧەﻛە و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺶ.
ﻧەوت
و
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﭼەوە.. ﺗﻮاﻟێﺖ و ﺳﯚﺷﯿﺎل .1ﻛﺎﺗێﻚ ژﻧێــﻚ دەﭼێﺘە دەرەوە ﺑﯚ ﺑﺎزاڕﻛــﺮدن و ،ﻟەﻧــﺎﻛﺎو دەﻛەوێﺘە ﺳﻮڕی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەوە ،ﺑەم ﺗﻮاﻟێﺘێﻜﯽ ﭘﻮﺧﺘە ﺷﻚ ﻧﺎﺑﺎت ﻟە ﺑﺎزاڕدا ﺗﺎ ﺧﯚی ﺧﺎوێﻦ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺳﺎﻧﺘﯽ ھەڵﺒﮕﺮێﺖ، ﺋەﻣە دەﺷــێ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﻛﯚﭼــﯽ ژن .واﺗە :ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺧﺎوێﻦ. .2ﻛﺎﺗێــﻚ ژن دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ﻟە ﻧێﻮان ﻛێﺸــە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ و ژﯾﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ ﻧﻮێﺪا ﮔﯿﺮ دەﺧﻮات .ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻧێــﻮان ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻻی ﺑﺎوﻛﯿــﺎن و ﺧﯚﯾﺪا ھەراﺳــﺎن دەﺑێﺖ .ﻛﺎﺗێﻚ ھﺎوﺳەری ﭘێﺸﻮوی ﻟێــﯽ ﻧﺎﮔەڕێــﺖ ﺋﺎﺳــﻮودە ﺑﮋی و ﺟەرﮔەﻛەی ﺧﯚی دەﻛﺎﺗەوە ﺑەﮔﮋدا و دژی ﺑــەﻛﺎری دێﻨێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﮔەر ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﻛﻮڕ ﺑێﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ژن ﺑﯚ ﻛﯚچ ﻧەﻛﺎت؟. .3ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﺎڵﯽ ﺑﺎوﻛﯽ رێﮕەی ﻧﺎدەن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﮋی و ﻣﺎڵﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚی ھەﺑێﺖ ،ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋەوەی ﺋﺎﺑڕووﯾﺎن دەﭼێﺖ ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺧﺎوەن داھﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺑێﺖ .ﺋەﮔەر ﻧﺎ ،دەﺑێﺖ ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺎوێﻜەوە ﺑﭽێﺘەوە ژێــﺮ دەﺳــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە دووان و ﺳﯿﯿﺎن ﻛە ﺑﺎوك و ﺑﺮا و زاوا و زۆرﺟﺎر دوورﺗﺮﯾﺸﻦ. .4ﻛﺎﺗێﻚ ژﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑــﻮوەوە و ﻣێﺮد ﻣــﺮدوو ،ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ھﯿﭻ ﺣﯿﺴــﺎﺑێﻚ ﺑــﯚ ﺑﮋێﻮﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯽ
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﺧەڵﻚ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎن و ﺋێﺴﺘە ﻟﻮﻟــەﻛﺎن ،ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎن دەﮔﻮازﻧــەوە .ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﺧەدا دروﺳــﺖ ﺑﻮو ،ھێﺸــﺘﺎ ﻟﻮﻟــەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﻧەﻛێﺸﺮا ﺑﻮو ،ھێﺰێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ھەﻧﺎوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺗــە دەرەوە و دوو ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻟەﺳــەر ﺗﺎﻧﻜــەرەﻛﺎن داﻧﺎ ،ﻛێ ﺷــﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧە و ﻧەوﺗەﻛەی ﺑﯚ ﻛﻮێ دەﭼێ؟ ﮔﯚڕان ھەر ﺧــﯚی وەﻣﯽ ھەردوو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەی داﯾەوە ،ﺷﻮﻓێﺮەﻛە ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە و ﻧەوﺗەﻛە ﺑــﯚ ﭘﺎرﺗﯽ دەﮔﻮازێﺘــەوە .ﺋــەوە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺎﻧەی ﻧەوت ﺑﻮو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا .ﻛﺎرﻛﺮدﻧەﻛەی ﺋەو ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺋﯿﺸﻜﺮدن ﺑﻮو ﻟەﺳــەر راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺷــﻮﻓێﺮەﻛە ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم و ﺑــە ﺧﺎوەﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﻧەوﺗەﻛە ﺑەﭘﻠەی دووەم ،ﻧﯿﻮ ﺋەوەﻧﺪە ﺋﯿﺸــﻜﺮدن ﻧەﺑﻮو ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﺧﯚی. ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﮔﯚڕان ھەوڵﯽ ﺑــﯚ دەدا ،ﺑەدﯾﮫﺎت ،ﮔﯚڕان ﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەو رێﮕەﯾــەوە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛﯽ ﻓﺮەوان ﻟە ﺟەﻣــﺎوەری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻛێﺶ ﺑــﻜﺎت ،ﺋەواﻧەی رازی ﻧەﺑﻮون ﻟە ﺣﺰﺑێﻜﺪا ﺑﻤێﻨﻨەوە ،ﻛە ﻟە ”ﺷﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻧﻜەری ﻧەوﺗﯽ دزراو“، زﯾﺎﺗﺮﻧﯿﯿە. ﻟە ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ و وەك ﺧﯚﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﺋەو وێﻨەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﮔﯚڕاﻧەوە زﯾﺮەﻛﺎﻧە ﺋﯿﺸــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﺮا ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑە ﺋــﺎﮔﺎ ھﺎﺗﻨــەوە ،ﻧەك ﺋەواﻧەی دەﻣێﻚ ﺑﻮو ﻟە ژێﺮ ﭘەرﭼەﻣە ﻧﯿﻠﯿﯿەﻛەدا ﭘﺸﻮوﯾﺎن دەدا ،ﺋەواﻧەش ﻟە ژێﺮ ﺳــێﺒەری ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﺎﺑﻮوﻧــەوە ،ھەﻣﺎن وێﻨەﯾﺎن ﻟە ﻛﻦ
ﺑﺒﻮو ﺑە ﯾەﻗﯿﻦ. ﺋەو ﻟێــﺪوان و ﮔﻮﺗﺎراﻧەی ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوو ﻟە زاری ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ و دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت ﻟێــﺮەو ﻟەوێ ﻟــە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــەوە ﺑودەﻛﺮێﻨــەوە، ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑەو وێﻨەﯾــەوە ھەﯾە، ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ وەك ھەوڵێﻚ ﺑــﯚ رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەو وێﻨەﯾە، ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەوە دەﻛﺎت ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿە، ﺑﮕﺮە ﻧەوت و ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎن ﺋﯽ ﭘﺎرﺗﯿﻦ! ﻟێﺪوانوراﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛﺎﻧﯽﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺋﯿﺸــﻜﺮدﻧە ﻟەﺳەر رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺋەوەی ﺋەوان ﺷﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻧﯿﻦ، ﺟﮕە ﻟــە ﺧﯚﺑێﺒــەری ﻛﺮدﻧێﻚ ﻟە دۆﺳﯿەی ﻧەوت ،ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻧﯿﯿە ﻟە ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەﻛە ﺧﯚی، ﺑﮕﺮە ﭘەﯾﺎﻣەﻛە ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە و ھەڵﻮەﺳــﺘەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﺧﻮدی دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻧﯿﯿە. ﺋەو ھەوڵەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، ھﯿﭻ ﻛﺎت ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ وەك ﺋەوەی ﮔﯚڕان ﺑەدەﺳــﺘەوە ﻧﺎدات ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﮕەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ھەﻣــﺎن ﭘێﮕەی ﺋەوﻛﺎﺗەی ﮔﯚڕان ﻧﯿﯿە ﻛە ﯾﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗەوە دەﻛﺮد. ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ وا ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﺑﺪزێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﭘــﺎڵ ﭘﺎرﺗﯿــﺪا ھﺎوﺑەﺷــﯿﯿەﻛﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻟــە ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی ﺗێﻜڕای ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽھەﯾە. ﯾەﻛێﺘﯽﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽﻧەكھەرﺑەﺷێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻟــە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت ،ﺑﮕــﺮە ﯾەﻛەم ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدەﻧﯽ ﺋەو ﭘڕۆﺳــەﯾە، ﺑە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮوە،
ﺧﯚی و ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ و ﭘﺎرەی زﯾﺎدە ﻧﺎﺧﺮێﺘە ﺳــەر ﻣﻮوﭼەﻛەی و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری )ﺳﯚﺷﯿﺎل ﺳێﺮﭬﺲ( ﻧﯿﯿە ،ﺋﯿﺘﺮ ژن ﺑﯚ را ﻧەﻛﺎت؟. .5ﻛﺎﺗێــﻚ دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو ژﻧە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــەرﭘەﻧﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎداﺗــێ و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻛﺮێﯿەﻛﯽ ﻛەﻣﯿﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﻧﺎﭼﺎر دەﺑێﺖ ﺑــە ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻣﺎڵﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ،ﺋەﻣە ﺋەﮔەر ﻣﺎڵە ﺑﺎواﻧﯿﺸــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺋەی ﺋەﮔەر ﻧەﯾﺒﻮو؟. .6ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﯿﺘﺮ ﺗﺎﻧە و ﺗەﺷــەری ﻛﯚﻣەڵﮕەی دێﺘە ﺳــەر و ﻟە ژﻧەوە ﻧﺎوەﻛــەی دەﮔﯚڕێﺖ ﺑــﯚ ﺑێﻮەژن و ﺑێ ﭘەردە و دەﺳﺘﯽ دوو و ﺑەرﻣﺎوە. ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ دەﯾەوێ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻣێﺮدە ﻛﯚﻧەﻛەی ﺑە ﺑﻮﺧﺘﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﻟە دژی ﻧﺎﯾەڵێﺖ ﺑﺤەوێﺘەوە ﯾﺎن ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ وەردەﮔﺮێﺘەوە. .7ﻛﺎﺗێﻚ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی دەﻛﺎﺗەوە و ﻣێﺮدی دووەم ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی ”ﺑێﻮەژﻧە“ و ”ﺗﺎﻧە ﻟە ﻛﯚڵە“ ﺑە ھەﻣﻮو ﺟﯚرێﻚ ﺧﯚی و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺮاپ ﺑــەﻛﺎر دێﻨێﺖ و ﻣەرﺟﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ ﻟەﺳەر دادەﻧێﺖ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺎﺗەوە ﺑە دۆزەخ. ٨ـ ﻛﺎﺗێﻚ دەﯾەوێ ﺳەﻓەری ﺟێﯿەك ﺑﻜﺎت ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑەﺑێ ھﺎوەڵﯽ ﺑﺎوك و ﺑﺮا و ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺑﻮاری ﻧﺎدەن.
.9ﻛﺎﺗێــﻚ دەﯾەوێ ﻣــﺎڵ ﺑﮕﺮێﺖ ﺑەﻛﺮێ و ﺧﺎوەن ﻣﺎڵ دەڵێﺖ ”ﻣﺎڵ ﻧﺎدەم ﺑە ژﻧــﯽ ﺑێ ﭘﯿﺎو ﺑڕۆ ﮔەورەت ﺑێﻨە“. .10ﻛﺎﺗێﻚ ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ژﻧێﻜﯽ ﺗەﻧﯿــﺎی ﺧﺎوەن ﺋﯿــﺮادەی ﺧﺎوەن داھﺎﺗﯽ ﭘێ ﮔەورە ﻧﯿﯿە و ھەﻣﯿﺸە دەﯾەوێ ﻗﺴــەی ﺋەو وەرﻧەﮔﺮێﺖ و داوای ﺑﺎوك و ﺑــﺮا و ﮔەورەی ﻟێ دەﻛﺎت ،ﺋەم ژﻧە چ ﻛﺎری ھەﯾە ﻟەو وﺗە ﺧﯚﺑﭽﻮوﻛﻜﺮدﻧەوە و رازﯾﺒﻮون ﻧەﺑێﺖ ﺑەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە؟. .11ﻛﺎﺗێﻚ ژﻧێﻚ ،داﯾﻜﯽ ﺳێ ﻛﭽﯽ زﯾﺮەﻛــﯽ ﺧﺎوێﻨە ،ﺑــەم ھەر ﺑە وەﺟﺎﺧﻜﻮێــﺮ و ﺑێ ﻧەوە ﻧﺎو دەﺑﺮێﺖ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﻮڕی ﻧﯿﯿە و ﺑەردەوام ھەڕەﺷــەی ﻟــێ دەﻛﺮێــﺖ ژﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﺑێﺘەوە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚ روو ﻧەﻛﺎﺗە ھەﻧﺪەران؟ .12ﻛﺎﺗێﻚ ژﻧێﻚ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺳﻜﯽ دووەم و ﺳێﯿەﻣﯽ ﻛﭽە و ﭼﺎوەڕێﯽ ﻛﻮڕ ﺑــﻮون ،ﺑە زۆر ﭘێﯽ ﻟەﺑﺎر دەﺑەن ﯾﺎن ﺗەﻗــﯽ دەدەن ،ﺑﯚ ﻛێﯽ ﺑﺎس ﺑﻜﺎت ﻛە ﻧێﺮﯾﻨــە ﯾﺎن ﻣێﯿﻨەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚرﭘە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘﯿﺎوەوە ھەﯾە ﻧەك ژن؟! ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚ ﻧەڕوات؟ ١٣ـ ﻛﺎﺗێــﻚ ژن ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺧﯚی ﺟﯿﺎﺑﻮوەﺗــەوە و رازی ﻧەﺑــﻮوە ﺑەو ژﯾﺎﻧــەی ﻛــە ھەﯾﺒــﻮوە ﻟەﮔەڵ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ،ﺑــەم ھەر ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ؛ ﺗەﻗﺪراو و ژﻧﯽ ﺧﺮاپ،
ﻣﺎﺟﯿﺪ ﻧﻮوری
ﭘەﻣﭙﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ راﻧەﻛﺎت؟ ١٤ـ ﻛﺎﺗێــﻚ دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﭘﯿﺎوێــﻚ و دووان رەت دەﻛﺎﺗەوە و ﺋەوان دەﻛەوﻧە ﺑﻮﺧﺘﺎن و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ و ھەڕەﺷە ﻟێﻜﺮدﻧﯽ و زۆر ﻧﻤﻮوﻧەش ھەﺑﻮوە ﺑە ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ژﻧەﻛە ﺗەواو ﺑﻮوە. ١٥ـ ﻛﺎﺗێﻚ ژﻧێﻜﯽ ﺗەﻧﯿﺎی ﺑێ ﺑﺎوان ﻧەﺧﯚش دەﻛەوێــﺖ ،ﻟەﻻﯾەﻛەوە ﻛــەس ﻧﯿﯿە ﺑێﺖ ﺑــەﻻی ﺧﯚﯾەوە و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ! ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘەرﺳــﺘﺎری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻧەﺧﯚش و داﯾەﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧــەی داﯾﻜﯿﺎن ﻧەﺧﯚﺷــە، ﺧﺮاﭘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھﺎﺗﻨە ﻧــﺎوەوەی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری دواﻛەوﺗﻮو ﺑﯚ ﻧﺎو ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘﻤە ﻛە ﺑﻮار ﻧﺎدات ﭘﯿﺎوێﻚ ﺋەﮔەر ﻣێﺮد ،ﺑﺎوك ،ﺑﺮا ﻧەﺑێﺖ ﻟەﻻی ژﻧەﻛە ﺑێﺖ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﺋەﮔەرﯾﺶ وا ﺑێﺖ ھــەر ﺑﻮار ﻧﺎدەن ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی ﻗﺎوﺷــﯽ ژﻧﺎﻧە و ﻧﺎﺑێﺖ ﭘﯿﺎوی ﺗﯿﺎدا ﺑێﺖ!. ﺋەﻣﺎﻧە و دەﯾﺎن ھﯚی ﺗﺮ ﭘﺎڵﻨەر ﺑﻮون ﺑﯚ ﺋەوەی ژﻧﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺟێ ﺑێڵﻦ و ﺑەدوای ﺟێﯿەﻛﯽ ﺳەﻻﻣەت و وﺗێﻜﯽ ﺧﺎوەن ﯾﺎﺳــﺎدا ﺑﮕەڕێﻦ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن و ﻛﭽەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑەس وەك ﺋەوەی ژن ھــەر ﮔﺮﻧﮕﯿﺶ ﻧەﺑێﺖ ﻛەس ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻧــﺎﻛﺎت! وەك ﺑڵێﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﮔﺮﻧﮓ ﻧەﺑﻮوە ،ﺋێﺴﺘە ﺑﯚ ﻛﯚﭼﯿﺎن ﮔﺮﻧﮓ ﺑێﺖ؟.
ﻧەوﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﺗﺎﻧﻜەری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوﯾــﺶ ﺧــﯚی ﻟــە ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ/ﺋﯿــﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟەﻧەڵ ﺋﯿﻨێﺮﺟﯽ ﺗﻮرﻛﯽ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗﯽ ﺗەﻗﺘەق دەﺑﯿﻨێﺘــەوە ،ﻛە ﻟە 17ی ﺗەﻣــﻮزی 2002ﻟەﻻﯾــەن ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاوە. ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻣــﺎوەی 2003ﺗــﺎ 2006و ﭘێﺶ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﭘێﻨﺠەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت )ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە( ﻻﻧﯽ ﻛەم ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﺳــەر 3ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﺮدووە، ﻛە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ )ﺷﺎﻛەل ،ﻛﻮردەﻣﯿﺮ و ﭘﻮﻟﺨﺎﻧە(دەﮔﺮێﺘەوە،ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻛەل و ﭘﻮﻟﺨﺎﻧــە ﻟەﻻﯾــەن ﻓەرﯾﺪوون ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر و ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟە 14ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ 2003ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛێڵﮕەی ﻛﻮردەﻣﯿــﺮ ﻟە 4ی ﺋﺎﯾﺎری ،2006ﺑــە ﺋﯿﻤﺰای ﻋﻮﻣــەر ﻓەﺗﺎح وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ/ ﺋﯿﺪارەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاوە. ﻋﻮﻣــەر ﻓەﺗــﺎح ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەی ﺑەﻧﺎوی ﺋﯿــﺪارەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدووە ،ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی 3ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺸــﺘﺮ )22ی ﺷــﻮﺑﺎت( ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ﻧــﺎوی ﺑﯚ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەم ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮا ﺑﻮو. ﻛەواﺗە ﻻﻧــﯽ ﻛەم 4ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﺧــﯽ ﺋﯿﺪارەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﺎوەی 2002-2006 ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون ،ﻟەھەﻣﺎن ﻣﺎوەدا ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ھەوﻟێﺮ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﻛێڵﮕەی ﻧەوت ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدووە ،ﻛە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎوﻛێ و ﺋەرﺑﯿــﻞ دەﮔﺮێﺘــەوە و ﻟە 25ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2004ﻟەﻻﯾەن ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون.
ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەﻣــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﻻﯾــەن ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺮا ،ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ھــەن ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﺧــەدا ،ﻟەﻻﯾەن ﻋﻮﻣەر ﻓەﺗﺎح ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاون ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻛێڵﮕەی ﺋەﯾﻦ ﺳﻔﻨﯽ ﻟە 8ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2007دا ،ﺋەوەش ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﺑﻮو ،ﻛە ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮاودەﺳەﺗﯽﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوت ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز ﺳﭙێﺮدرا. ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــە ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﺎﻧەی ﻟە ﻣﺎوەی ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەم ﻟەﻻﯾەن ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮاون ،ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ )رێﭙێﺪراوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﺋﯿﻤﺰای ﻛــﺮدوون ،ﻟەو ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾەدا، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز، ﻟــە 3ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ )ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ داراﯾﯽ و ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن( ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دوو ﺋەﻧﺪاﻣﯽﭘﺎرﺗﯽ)ﺳەرۆﻛﯽﺣﻜﻮوﻣەت و وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن( ﭘێﻜﺪەھــﺎت و ﺑــەوەش زۆرﯾﻨەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮوە. ﻟەﻣــﺎوەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺷەﺷــەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ،ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺮا، ﺧﻮدی ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺟێﮕﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﺳەر 9ﻛێڵﮕەی ﻧﻮێﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻛــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ )ﺳﻮﻟێﭭﺎﻧﺎ ،ﻧﺎوەﻧﺪی دھﯚك ،دﯾﻨﺎرﺗە، ھەرﯾﺮ ،ﭘﯿﺮەﻣەﮔــﺮوون ،ﻗەدزێ، ﺳــەﻓﯿﻦ ،ﺷــەﻛﺮۆك و ﮔەرﻣﯿﺎن( دەﮔﺮێﺘەوە. ھــەر ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا ،ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ ﻧﺰﯾﻜەی ﺗێﻜــڕای ھەﻣﻮو ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ،
دوای ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە و ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوە ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ )ﺋەﯾﻦ ﺳــﻔﻨﯽ ،ﺋﺎﻛﺮێ-ﺑﺠﯿﻞ ،ﻋەرﺑەت، ﺷــێﺦ ﺋﺎدی ،ﺋەﺗــﺮووش ،ﺑەڕاﻧﺎن، ﺑــەردەڕەش ،ﺑەرﺑەھــﺮ ،ﺑﻨەﺑﺎوی، ﭼﯿﺎﺳــﻮورخ ،دھــﯚك ،ھەوﻟێــﺮ، ﻛﻮردەﻣﯿــﺮ ،ﻣەﻻ ﺋﯚﻣــەر ،ﻣﯿﺮان، ﭘﻮﻟﺨﺎﻧــە ،ﻗەرەداخ ،ﺳەرﺳــەﻧﮓ، ﺳەرﺗﺎ ،ﺷــﺎﻛەل ،ﺷﯚڕش ،ﺳﻨﺪی- ﺋﺎﻣێﺪی ،ﺗەﻗﺘەق ،ﺗﺎوﻛــێ ،ﺗﺎزە و ﺗﯚﭘﺨﺎﻧە(ﻟەﺧﯚدەﮔﺮێﺖ. ھەرﻛﺎم ﻟەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﺎﻧەی ﻧەوت ﻛە ﻟە دوای دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە 2007ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮاون ،چ ﺋەواﻧەی ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﯾﺎن ﺋەواﻧەی ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﺋﯿﻤﺰای ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدوون ،ھــەر ﺑەﻧﺎوی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ )رێﭙێﺪراو ﯾﺎن ﻟەﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋەو ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿە و ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەﺑێ رەزاﻣەﻧﺪی ﻛﯚی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە ﺋﯿﻤﺰای ﻟەﺳەر ﺑﻜﺎت. دوای ھەﻣﻮو ﺋــەو ﺑەڵﮕە و داﺗﺎﯾﺎﻧە، ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺧــﯚی ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑێﺒەری ﺑﻜﺎت، ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺑﺎی ﺣﺰﺑەﻛە دەﺑێﺖ وەﻣﯽ دڵﻨﯿﺎﻛــەرەوە ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺪات، ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﺘﯽ ﺷــەرﯾﻜێﻜﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺋﯿﻤﺰای ﺳــەر ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛێڵﮕﺎﻧە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭼﯿﺪا؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ھەﻣﺎن ﺋەو ﮔﻮﻣﺎﻧە ﺗﯚﺧﺘﺮ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە و ﺑەس.
ﺑﯚ ﺋەوەی رووﻧﺘﺮی ﺑﻜەﻣەوە؛ ﺋەﻣە ﻧە ﺗﯿﯚری ﮔەردﯾﻠەﯾە ﻟە ﻓﯿﺰﯾﺎدا، ﻧە ﭘێﻜﮫﺎﺗﻨﯽ ﺧﺎﻧەﯾە ﻟە ﺑﻮاری ﺑﯿﯚﻟﯚژﯾﺎدا ،ﻧە ﮔەڕاﻧەوەی ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە ﺑﯚ ﺳەر ژﻣﺎرە و رەﮔەزە ﻣﺎدی و رواڵەﺗە ھەﺳﺖ ﭘێﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ دەﺳــەت ﺑە ﻣەﻋﺮﯾﻔەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺳەرێﻜەوە ﻏەرﯾــﺰەﻛﺎن ﻧەﺑﻨە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﺎڵﻨەری ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە ھﺰرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ دەﺳەﺗﺨﻮاز و ﻟە ﺳەرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﺗﯚڵە و ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ دڵڕەﻗێﺘﯽ و دﻧەداﻧﯽ ﻣﺎﻓﺨﻮراوان ﺑــﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ،ﯾﺎن ﻓﺮﯾﻮداﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﺑﻨە ھﺎﻧﺪەری ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨەﺑەری رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﮕەرﯾﯽ ،ﻣەﻋﺮﯾﻔەﯾە ﻛە دەﺗﻮاﻧێ وا ﻟە دەﺳــەﺗﺪارێﻚ ﺑﻜﺎت ﻟە ﮔﺮێﯽ ﺧﯚﺑەزﻟﺰاﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎری ﺑێﺖ و ﻟە ژێﺮ ﭼﻨﮕﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﻧﯚﺳﺘﺎﻟﯿﮋﯾﯿﺎﻧەی رەھﺎ ﻛە ﺑە ﻧﺎوی ھەﻗﯿﻘەﺗەوە دەدوێﺖ ،دەرﺑﺎزی ﺑێ و ﺧﺎﻛڕاﯾﯿﺎﻧە و ﺑە ﻛﺮدەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯽ دﻧﯿﺎی رێﻚ و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑێ دەﺳەﺗێﻚ ﺑﻜﺎت. ھەر ﻣەﻋﺮﯾﻔەﺷــە رێﮕە ﺧﯚش دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺑە ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧەوە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰم و دەرﻓەﺗﯽ ﺧﺎوەن ﺷﻜﯚﯾﯽ و ﮔﺮﺗﻨەدەﺳﺘﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ھەﻣــﻮوان ﺑەو ﭘێﻮاﻧە )دﯾﻜﺎرت(ﯾەی ﻛــە )ﺟﻮاﻧﯽ و ﻣﯚراڵ و ﺋەﻗڵ( ﻟێﻚ دەﺑەﺳــﺘێ ﻓەراھەم ﺑێﺖ ،ھەﻣﺎن ﺷــﺖ ھەر رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ دەﺳەﺗە ﺑە ﻣەﻋﺮﯾﻔەوە وا ﻟە ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﮕەرﯾﺶ دەﻛﺎت، ﻟە ﮔﺮێﯽ ﺧﯚﺑەﻛەﻣﺰاﻧــﯽ ﻛەوﯾﻜﺮاو و ﻗەﺑﺎرەی وەھﻤﯽ ﮔﺰﮔﻠێﺘﯽ و ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ ﺧەﯾﺎڵﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی رزﮔﺎری ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﻟەﺑــﺎر و ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧە ﺑﮕەڕێﺖ ﻛە ﻟە ﺳــەرووی واﻗﯿﻌەوە ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾەوە ﺑێﺘەوە ﻧــﺎو ﺑﺎزﻧەی ﮔەﻣەی ﺧﯚﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ھێﺰ و وزەی وردەﻛﺎراﻧەی ﺋەﻛﺘﯿﭭﺒﻮوی ﻛﺎﯾەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ڕەوای ﺧﯚی. ﻛەواﺗە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەوە ،وەك رەﭼەﺗەﯾەﻛﯽ دەرووﻧﺸﯿﻜﺎری ﻟێ دێﺖ و ﺋــەو ﮔﺮێ دەرووﻧﯿﯿﺎﻧە ﯾــەﻛﺎ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﻻی ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن، ﻛﺮاوﻧەﺗــە ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﭘﯿﺎدەﻛــﺮاوی رۆژاﻧــەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﯾﺎڵ و ﺷﻤەﻛﺨﯚر ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋەوەی دەﺳەﺗﺪارﯾﯽ ﻻی ھەر ﻣﺮۆﭬێﻚ ﻛە ﺑەھﯚی ﺑﺎرودۆﺧێﻜەوە ﭘێﯽ ﮔەﯾﺸﺘﺒێ ،ﺋەزەﻟﯽ ﻧﺎﺑێﺖ، ھەروەھﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋەوەش ﻛە ﻛەﺳــﯽ ﺑێ دەرەﺗﺎن و ژێﺮدەﺳﺘە و ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﻜﺮاو ،ھەﻣﯿﺸە ﺑە ﻣﯿﺮات ﻧەوەی ﻛﯚﯾﻠە و ژێﺮدەﺳﺘە ﻧﺎﺧﺎﺗەوە ،ﺋەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﺗﺮادﯾﺴــﯿﯚﻧێﻠە دواﻟﯿﺰﻣەی ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟە ھەردوو ﺟەﻣﺴــەرەوە ﺑەﺷێﻚ ﻟە راﺳﺘﯽ و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺳﺎﺧﺘەﯾﯽ ﺗێﺪاﯾە ،دﯾﻮێﻚ ﻟە ﺧەﯾﺎڵ و دﯾﻮێﻜﯽ ﺗﺮی راﺳﺘەﻗﯿﻨەﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە، ﺑەم ﺑەﺷــێﻮەی ﺟﯚراوﺟﯚری وەھﻤﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە دەﻟﻜێﻨﺮێﻦ و دواﺗﺮ ﺑﯚ وﯾﺴﺖ و ﻣەراﻣﯽ ﻧەﺳﺘﯿﯿﺎﻧەی ﺑﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ھەردوو ﺟەﻣﺴەر ،ﺋﺎراﺳــﺘەی دﯾﻤەﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺷﺘەﻛﺎن دەﺷێﻮێﻨﻦ. ﺗەﻧﺎﻧەت راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧﺪاﯾە ﺑە ﺟﯚرێ دەﻻﻻﺗەﻛﺎن ﻧﻐﺮۆ ﺑﻜەن ﻛە ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﺎرﮔەﯾەﻛﯽ دەﻻﻟﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑﻮو ،ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺑەﺗﺎڵ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ وەھــﺎدا ھﺎووﺗﯿﯿﺎن وەك ﺑﯿﻨــەر و وەرﮔﺮێــﻚ دەﻛەوﻧە ﺑــەردەم ﻧﻮاﻧﺪﻧــﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﻛەرﻧەﭬﺎڵﯿﯿﺎﻧەی ﮔەﻣەی ﻧێﻮان ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﻟەو ﮔەﻣەﯾەدا ﻋەﻗڵﯽ رۆﺷــﻨﮕەری ﻟەﺑﺎر دەﺑﺮێ و ﺑﯿﻨەر دەﺧﺮێﺘە ﻧﺎو ﻓەﻟەﻛﯽ ﺋەو وێﻨﺎﻧەی ﻟە رواﻧﮕەی ﺋەﭘﺴــﺘﻤﯚﻟﯚژی و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ﮔﻮﺗەزاری ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑﺸــێﻮێﻨﻦ ،ﺑﻜەراﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻟەو ﮔەﻣەﯾەدا دەﺗﻮاﻧﻦ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧــە وەھﻤﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺨەﻧە ﻗﺎڵﺒﯽ راﺳﺘﯿﯿەوە ،ﯾﺎن ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی راﺳﺘﯽ و ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﻗﯿﻘەت ﺑە وەھﻢ ﺑﻜەن ،ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﺑﯿﻨــەر وزە و ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەﯾﺎن ﻧەﻣێﻨێ ھــەردوو وێﻨەﻛە ﻟە ﯾەﻛﺘﺮی ﺟﻮدا ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺋەوەی ﻟە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺸــﺪا دەﻧﯚﺷێﺖ ،ھەر ﺑە ﻧەﻓەﺳﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻗﺴﺎن دەﻛﺎت ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەدا وەڕﺳــﺒﻮوﻧﯽ ﺟەﻣﺎوەر دەﮔﺎﺗە ﺗﺮۆﭘﻚ وەك ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ،ﺑە رادەﯾەك ﻟە ﺳﺎﯾەی ھەڵﻮێﺴﺘﯽ رەﺧﻨەﯾﯽ ﺋﺎڵــﻮودە ﺑــە دوای ﺣەﻗﯿﻘەﺗﺪا ،ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎﻣێﻨێﺘــەوە ﺧﯚی ﺑە دۆزﯾﻨەوەی وێﻨە راﺳﺘەﻗﯿﻨەﻛﺎﻧەوە ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻜﺎت. ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ،رێﻜﺎوڕێﻚ ﺋەو ﭘەﺗﺎ ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛەﯾە ﻛە راﮔەﯾﺎﻧﺪن ،ﺑﻮوەﺗە ﻣەﯾﺪاﻧێﻜﯽ ﺋەﻛﺘﯿﭭﻜﺮاو ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﯿﺪﯾﯚﻟﯚژی و ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ دژ ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﯚ ھەرەﺳﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ،دﯾﺎردەی ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋی ﺋەﻛﺮۆﺑﺎﺗﯿﻜﯽ و ﮔەﻣەی زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی رادﯾﻜﺎﻧە؛ ﭘەراوێﺰێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﯚ زۆر ﺑڵێﯽ ﮔﺸﺘێﻨﺮاو و ﭼەﻧەﺑﺎزێﺘﯽ رۆژاﻧەی ﺳەر ﺷﺎﺷەﻛﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻛەس ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﺘەوە ﺑە ﭘێﻮەری ﺋەﻧﮕێﺰەﯾﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿەوە وا ﺑە ﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﻛەﺳﯽ ﺑەراﻣﺒەری ﭘەﺳﻨﺪ ﺑﻜﺎت. زۆرﺑڵێﯽ ھەﻣﻮوان ﻟە دژی ھەﻣﻮوان ،ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﻛﯚﺗﻮﺑەﻧﺪی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ﺑــﯚ دﯾﺎﻟﯚگ و ﻟێﻚ ﺣﺎڵﯿﺒﻮون ،ﭼەﻧەﺑﺎزێﺘﯽ رۆژاﻧەی ﺧەڵﻚ ﺑە ﺷــێﻮازی ﻧەﯾﺎراﻧە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺗەﻧﮕﮋە و ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﺑەرﺑەﺳﺘﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻟەﺳــەر ﭘﺮاﻛﺴﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ھﺰری رەﺧﻨەﯾﯽ و داھێﻨﺎن و ﭼﺎﻛﺴﺎزی ،ﭼەﻧەﺑﺎزێﺘﯽ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨەی )ﺋﯚﻛﺘﺎﭬﯿﯚﺑﺎز(ەوەﯾە ﻛە ﭘێﯽ واﯾــە ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ وا ﻟە ﻣﺮۆڤ دەﻛﺎت ،ﻟە ﭘﻠﯚراﻟﯿەت ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒێﺘەوە ﯾﺎن ﻟەو ﺗەﻧﯿﺎﯾﯿەی ﺗێﯿﺪا ﮔﯿﺮی ﺧﻮاردووە رزﮔﺎری ﺑێﺖ ،ﺗﻮوڕەﺑﻮون و ﺟﻨێﻮداﻧﯽ ﺑێ ھﻮودەی ﺋﺎﺷﻜﺮای ﺳەر ﻣﺎﯾﻜەﻛﺎن ،زۆرﺑەی ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردی ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزی ﺧﯚﺑەزﻟﺰاﻧﯽ وا ﻛە ھﯿﭻ رۆڵﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ دﯾﺎﻟﯚﮔﯽ رەﮔــەزی ﻣﺮۆﭬﺎﻧە و ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﯾەﻛﺘــﺮ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑەﺟێ ﻧەھێوە، ﺋەﻣە ﻧﺎو دەﻧێﻢ ﭘەﺗﺎی ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ.
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ﻟێﻜﯽ ﺑﺪاﺗەوە، ﯾﺎن ﻛێﺸــە ﺑﺨﻮڵﻘێﻨێ و ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺗێﻚ ﺑــﺪات ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎﻛﺘﺮە .ﺳەرﺟەم رژێﻤە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو و ﺋێﺴــﺘە دەﺳــﺘﻮورﯾﺎن ھەﺑــﻮوە و ھەﯾە و دەﻗﯽ ﺟﻮاﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھﺎووﺗﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﺑەم ﺋەو دەﻗﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەرەﻛەﺑﯽ ﺳەر ﻛﺎﻏەز ﺑﻮون و ﺋەوەی ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮوە ﺋﯿﺮادەی دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر و ﺣﺰﺑﯽ ﺑﺎدەﺳــﺖ ﺑﻮوە .ﻋێﺮاق ﻟە 2005ەوە ﺧﺎوەﻧﯽ دەﺳــﺘﻮورێﻜﯽ ﻧﻮێﯿە ﻛە دەﻗﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﺑەم زۆر ﻟەو دەﻗﺎﻧە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەر ﻗﺴەی رووﺗﻦ و ﻛﺎرﯾﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە، زۆرﯾﺸــﯿﺎن ﻗﺎﺑﯿﻞ ﺑە ﺗەﻓﺴــﯿﺮی دژﺑەﯾەﻛﻦ و ھەرﻻﯾەك ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚی راﭬەﯾﺎن دەﻛﺎت. ھەر ﺑەڕاﺳﺖ چ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاق ﻟەڕێﯽ ﺋەو دەﺳــﺘﻮورەوە ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮاوە؟! ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺑە ﮔەرﻣﯽ ﺑﺎس ﻟە رۆڵ و ﭘێﮕەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻟە رەﺷﻨﻮوﺳﯽ دەﺳــﺘﻮوری ھەرێﻢ ﻟــە ﺋﺎراداﯾە، ﻣﺸــﺘﻮﻣڕێﻚ ﻟــە ﻧێﻮان ھــەردوو ﺟەﻣﺴــەری ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﻟە ﺋﺎراداﯾــە و ھەرﻻﯾەك ھــەوڵ دەدا ﮔﯚڵێﻚ ﻟــە ﺑەراﻧﺒەر ﺗﯚﻣــﺎر ﺑﻜﺎت، وەك ﺋەوەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ دەﻗێــﻚ ﺋﯿﺘﺮ ﻛێﺸــەﻛە ﺑﺒڕێﺘەوە. ﺑەﻧﺪە ﭘێﻢ واﯾە ﺋەو ﺷەڕە ﺷەڕێﻜﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎ و ﻛﻮﺷﻨﺪەﯾە .ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻟەو
رووەوە ھەرﻻﯾەك ﺑەﻧﺎوی )زۆرﯾﻨە( ﯾەﻛەوە ﻗﺴــە دەﻛﺎت ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪاﯾە و ﺋەو زۆرﯾﻨەﯾە –وەك ﻟە ﺳەرەوە ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮد -ﺑێ دەﻧﮕە و ﺋﺎﮔﺎی ﻟــەو ھەراﯾە ﻧﯿﯿە، ھەروەھــﺎ ﺣــﺰووری ﻋەﻓەوﯾﯿﺎﻧە و رێﮋەﯾــﯽ و ﺋﺎزاداﻧــەی ﺋﺎﯾــﻦ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە ﺑﯿﺴــﺖ و ﺋەوەﻧﺪە ﺳــﺎڵەی راﺑﺮدوو ﭼــﯚن ﺑﻮوە ﭘﺎش داﻧﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮورەﻛەﯾﺶ ھەروا دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﻧە داﻧﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﺑە ﺳەرﭼﺎوەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن دەﺗﻮاﻧــێ و دەﻛــﺮێ ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەﺳەر ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ ﺑــﻜﺎت و ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﺑﻜﺎ ﻛــە ﻧەﯾﺎﻧەوێ ،ﻧە داﻧەﻧﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑە ﺳەرﭼﺎوە دەﺗﻮاﻧێ و دەﻛﺮێ ﺧەڵﻚ ﻟە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻋەﻓەوی و رێﮋەﯾﯽ و ﺑﯚﻣﺎوەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺋەرك و ﻧەرﯾﺘە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎنرووتﺑﻜﺎﺗەوە،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﯾﻦ ﺑﻮوەﺗە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺟەوھەری ﻟە ھﺰر و ھەﺳــﺖ و ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺑە ﭘەرەﮔﺮاﻓێﻜﯽ دەﺳﺘﻮور ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧﺎﻛﺮێﺘە دەرەوە. ﻛﻮﺷﻨﺪەﯾﺸــە ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋەو دەﻣﺎرﮔﺮژﯾﯿە دۆﺧێﻜﯽ ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﯽ وا دەﺧﻮڵﻘێﻨێ ﻛە ھەر ﻟە ﺋێﺴﺘەوە دەﺳــﺘﻮورەﻛە ،ھﺎوﺷێﻮەی ﺋەوەی ﻋێﺮاق ،ﻧەك ﻧﺎﺑێﺘــە دەرﻣﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧﯚی دەﺑێﺘە ﺳەرﭼﺎوەی دەرد و دا و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﺋﺎراﻣﯿﯽﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻛﻮرد ﺑە ﻛﻮرد ﺑﻜﻮژن ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﺗﯚڕاﻧﯿﯿە ﺗﻮرﻛەﻛﺎن ھەﯾە دەڵێ )ﻛﻮرد ﺑە ﻛﻮرد ﺑﻜﻮژن( ،ﺋەﻣە ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺗﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻛە ﺋێﺴــﺘە دەوڵەﺗﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛەڵﻜﯽ ﻟێ وەردەﮔﺮێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی دوژﻣﻨﯽ ﻛﻮردە ،رێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەك دژی ھێﺰێﻚ و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺳﯿﺴــﺘﻢ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ دوژﻣﻨﺎن ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺟﯿﺎواز .ﻛﻮرد ﺑە ﻛﻮرد ﻛﻮﺷﺘﻨە. ﻛﻮرد ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧێﻮان دوو ﭘڕۆژەی ﭘڕ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ ﺗێ ﻛەوﺗﻮوە ﺟﮕە ﻟە ﺧﯚی ھﯿﭻ ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ زﯾﺎﻧﯽ ﻟێ ﻧﺎﻛﺎت ،ھەرﭼﯽ ﭘڕۆژەی ﺗﻮرﻛﯿﯿە ﻛە درێﮋەﭘێﺪەری ﭘڕۆژەﻛەی ﺋەﺗﺎﺗﻮرﻛە ﻛە ﻟە ﺳــەدەی 12ﻟە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑەرەو ﺑﯚﺳﻨە و ھەروەھﺎ ﭘڕۆژەی ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻛە ﺋێﺴــﺘە دەﺳــەﺗﯽ ﻧﻮێ ﮔەرەﻛﯿەﺗﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮی ﺑﻜﺎت و ﺑە ﻛﻮردەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜﺎت .ﭘڕۆژەﻛەی ﻓﺎرس و ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺋەوەﯾــە ﻟە ھەﻣﺎن ﭘﻨﺘــﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﮔەرەﻛﯿــﺎن ﺑﻮو ﺑﮕەﻧــە ﺋەوﭘــەڕی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜﻦ دەﮔەن و ﭘێﮕەی ﺷﯿﻌەﮔەرێﺘﯽ و ﺋێﺮاﻧﯿﭽێﺘﯽ دەﭼەﺳﭙێﻨﻦ ،ﺋەوەی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﮔﻮزەرێﺖ ﺑە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەن. ﺋەو ﮔەﻣە ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨەی ﺋێﺴﺘە ﻛﻮردەﻛﺎن ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوی دەﺳﺘﻮور ﻋﯿﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺗﺎك ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ، ﺳﯿﺴﺘﻤەﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ و ھﺘﺪ دەﯾﻜەن ،ﮔەﻣەﯾەﻛە ﻟــە دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی ﻣێــﮋوو دەﭼێ ﻛــە ھەﻣــﻮو ﭘﻨﺘــەﻛﺎن دﯾﺎرن ﻛــێ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﺳــﯿﻜﯚﻻرﻛﺮدن و ﻛێﺶ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺋﺎﯾﻨﯿﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘﻮورەوەن ،ﻟەوێﻮە ھەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺑەھەﻣﻮو ھێﺰە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ،ﭼﯚن ھەم ﺋەو ﻣێﮋووە دووﺑﺎرە دەﻛەﻧەوە و ھەم ﺋەﺟێﻨﺪای ﺋێﺴﺘەی دوژﻣﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن ،ﺋەﻣە دەﯾﺴــەﻟﻤێﻨێ ﻛﻮرد ھەر ﺧﯚی دژاﯾەﺗﯽ ﺷﯚڕﺷەﻛەی و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی ﻛﺮدووە ،ﻛەواﺑﻮو راﺳﺘە ﻛﻮرد ﺑە ﻛﻮرد دەﻛﻮژرێ. دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋە ﻟەﻻﯾەن ھەردوو ھێﺰ و ﺣﺰﺑﯽ ﺳــەرەﻛﯽ )ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ( ﺋەوەی ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووە ﻛــﻮرد ھێﻨﺪە ﻟە ژێــﺮ ھەژﻣــﻮون و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎن ﻛە ﺑەﺷﻜﺴﺘﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ژێﺮ دەﺳــەﺗﯿﺎن ،ﺑە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەواﻧﯿﺘــﺮ ﺗەواو دەﺑێﺖ ،ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﻮورە و ﻟە ﭘﺸﺘﯿﯿەوە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎرﺗﺮ ھەﯾە ،ﺗەﻧﮕﮋەﯾەك ﻧﯿﯿە ﺑﯚ دەرﭼﻮون ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،واﺗە ﻟە رێﮕەی دەﺳﺘﻮورێﻜەوە ﮔﺮێﻜﻮێــﺮەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻟەوێﻮە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن راﺳﺘەڕێ ﺑﻜﺮێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻓﻜﺮەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن دﯾﺎرن ﻛە ﻋەﻗڵﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﭘﺸــﺘەوە ﻧﯿﯿە ،ھێﻨﺪەی ﺷەڕێﻜﯽ ﺑەوەﻛﺎﻟەﺗە ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﺑﯚ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻛﻮرد ﺑە ﻛﻮرد ﺑەﻛﻮﺷﺘﺪاﻧە. ﺳﺴــﺘﻜﺮدن و ﺑێ ﺑەھﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی ھەردوو دەزﮔــە ﺷــەرﻋﯽ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﻛﺘﯿﭭﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﻣەﻛﺘــەب ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا و ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟــە رێﮕەی ھەردوو ﺣﺰﺑﯽ ﺑﺎدەﺳــﺘەوە، ﺑەﺑێ ﺣﯿﺴﺎﺑﻜﺮدن ﺑﯚ ﻣﻮﺷــەڕﯾﻊ و ﺣﺎﻛﻢ و ﭘﯿﺎوە ﺷﺎرەزاﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮورﻧﺎﺳﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ، ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺗﺮی ﻓەﺷــەل ﭘێﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧە ﺗەﻣەن 25ﺳــﺎڵﯿﯿەﯾە ،ھەروەھﺎ ﺳــﻮوﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻛﻮردە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻧﺎوﺧﯚ ،ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا ﺟﮕە ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ،ھەردوو ﺣﺰﺑەﻛە ھێﺰی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار و دەﻧﮕﯽ ﻧەﺷﺎزﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑەراﻣﺒەر ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن دەوەﺳﺘﻨەوە و ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ﺋەوە دەﻛەن ھێﺰی ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﻦ ،ﺋەﻣەﯾﺶ دﯾﺴــﺎن ﻧەك ھەر ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ دەزﮔە و ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺷەرﻋﯿﯿەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻛﻮردە ﺑە ﻛﻮرد.
ﺑﺎﺑەﺗﯽ دەﺳــﺘﻮور ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺗەواو دەﺳــﺘەﺑﮋێﺮاﻧە )ﻧﻮﺧﺒەوی(ﯾــە و ﺟــەدەل و ﻣﺸــﺘﻮﻣڕەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺋــەو ﻧﻮﺧﺒەﯾەداﯾە )ﺑەﭘﻠــەی ﯾەﻛــەم ﺋەواﻧــەی دەﯾﻨﻮوﺳﻨەوە و ﺑەﭘﻠەی دووەﻣﯿﺶ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛــەم ﻟە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨەوار ﻛــە ﺑﺎﯾەخ ﺑــەو ﺑﺎﺑەﺗە دەدەن( ،ھەرﭼﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە، ﻛە ﻻﻧﯽ ﻛەم 99%ی ﺟەﻣﺎوەر ﭘێﻚ دێﻨﻦ ،ﻛــﻮرد ﮔﻮﺗەﻧــﯽ) ،ﺗەﻗەی ﺳــەرﯾﺎن دێ( و ﻟــەو ﻣﺸــﺘﻮﻣڕە ﻧﺎﺣﺎڵﯿــﻦ .ﺋەﻣــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺗﻮێــﮋی ﺧﻮێﻨــەوار و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﻮوﺳــەر و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯿﺶ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﻛە را و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﻧﮕﺪاﻧــەوە و رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟەﻣﺴــەرە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﻟێﮋﻧەی ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی دەﺳﺘﻮورە و وەك ﻛــﯚرس ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺣﺰب ﯾــﺎن رەوﺗەﻛەﯾﺎن دەڵێﻨــەوە .واﺗە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟەﺳەر دەﺳﺘﻮور ﺗەﻧﯿﺎ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧێﻜﯽ رۆﺗﯿﻨﯿﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜێﻜﯽ ﮔەﻣەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە ﻧــە زﯾﺎﺗﺮ ،ﻧــەك ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ھﯚﺷــﯿﺎراﻧەی ﻣﯿﻠﻠﯽ ﻟە دەﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮورەﻛە. ﻟــە 2005ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﻛەس ﻟە ﻋێﺮاق دەﻧﮕﯿﺎن ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﻮور دا ﺑە )ﺑەڵــێ ﯾــﺎن ﻧەﺧێﺮ( و ﺋــەو ﺑەڵێ رێﮋەﯾﯿە ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﺑەو دەﺳﺘﻮورە ﺑەﺧﺸﯽ ،ﺑەم ﺋﺎﺧﯚ ﭼەﻧﺪ ﻟە ﺳەدی
ﻧەك ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،ﺑﮕﺮە ﻧﻮﺧﺒەی ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ رەﺷﻨﻮوﺳﯽ دەﺳــﺘﻮورەﻛەﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪﺑﻮوەوە و ﭘﺎش ﺋەوە ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن دا؟! ﺋﺎﺧﯚ رێﮋەی ﭼەﻧﺪ ﻧــەك ﻟە ﺧەڵﻜــﯽ ﻋەواﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﮕﺮە ﻟە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎراﻧﯿﺶ ﻛە رۆژاﻧە ﻗﺴەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻛــﺮدووە و ﻛﺎرﯾﺎن ﭘێــﯽ ﺑﻮوە ،رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ دەﺳﺘﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺧﻮێﻨﺪووەﺗــەوە ،ﻛــە ﻟــە ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﺸﺘﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮا؟. ﺑڕوام واﯾــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر زۆر ﻛەﻣﯿﺎن. ﻛەواﺗــە ﺧﯚھەڵﻜێﺸــﺎﻧﯽ ھــەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧێــﻮ ﻟێﮋﻧەی دەﺳــﺘﻮوری ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﺟﺎ ھەر ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎ و رێﺒﺎزێﻜﯽ ھەﺑێــﺖ( ،ﺑەوەی ﺋەﮔەر دەﺳــﺘﻮور وا ﺑﻨﻮوﺳــﺮێ ،ﯾﺎن وا ﻧەﻧﻮوﺳــﺮێ ،ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﻗﺒﻮوڵ ﻧــﺎﻛﺎت( ،ﻟەﮔــەڵ رێﺰم، درۆﯾەﻛﯽ ﺷﺎﺧﺪار دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــﯽ ھەرە ھەرە زۆری ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنﻟەدەﺳﺘﻮورەﻛەﺑێﺋﺎﮔﺎﯾە و رەﻧﮕە ﺑەﺋﺎﮔﺎﯾــﺶ ﺑێ ﻟێﯽ ﺣﺎڵﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺷەڕی ﺟەﻣﺴەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﻟێﮋﻧەی ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی دەﺳﺘﻮور و دەرەوەی ﻟێﮋﻧەﻛە ﺷەڕی ﻧﻮﺧﺒەی رەوﺗە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و )ﺧەڵﻚ( وەك ﻣﻘﺎش و دەﺳﻜەﻻ ﻟەو ﺷەڕەدا ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ.
ﺳە ﻧﮓ
102
ﺟــﺎرێ ﺑەﻻی ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺑەﻻی ﻋەﻗڵﯽ ﺳﺎﻏﯿﺸەوە ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ھەر ﺷﺘێﻜﺪا ﺋەو ﺋەﻧﺠﺎﻣەﯾە ﻟێﯽ دەﻛەوێﺘــەوە ،ﯾﺎن ﺋەو زﯾﺎﻧەﯾە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەﻛەوێﺘەوە .ﺑەدەر ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﺑەھﯚی ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ وادەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﺰ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ ،ﻛــە ﺋەوﯾﺶ ﻛێﺸــەﯾەﻛە زادەی ھەﻟﻮﻣەرﺟێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﻧــەك ﺑەﺗەﺣﺪﯾــﺪ زادەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەﺳــﺘﻮور ،ﻟە 24ﺳــﺎڵﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤﺪارﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮور ﻧەﺑﻮوەﺗــە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ وا ﮔــەورە ﺑﯚ ﮔەل و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺘﺮ ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﺑێﺖ ،ھەروەھﺎ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯿﺸﯽ ﮔەرەﻧﺘﯽ ﻧەﺑﻮوە ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸە ﺟﯚراوﺟﯚراﻧەی ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ،ﭘﺎش داﻧﺎﻧﯿﺸﯽﻧﺎﺑێﺘەﮔەرەﻧﺘﯽ. ﺑﻮوﻧﯽ دەﺳــﺘﻮور ﮔﺮﻧﮕــە ،ﺑەم ﻟە ﺑﻮوﻧــﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧەﯾە دەﺳــﺘﻮور ﻟە واﻗﯿﻌەﻛەدا دروﺳﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﯾﺎن ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەﯾە ﭼﺎرەﺳەر ﯾﺎﺧــﯚ دروﺳــﺘﯿﺎن دەﻛﺎت .ﺋەﮔەر دەﺳــﺘﻮورێﻚ زەﻣﯿﻨە و ﮔەرەﻧﺘﯿﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻧەﺑــێ ،ﯾﺎن ﺑﻮاری ﺗەﻓﺴــﯿﺮی دژﺑەﯾەﻛــﯽ ﺗێﺪا ﺑێ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ھەرﻻﯾــەك ﺑﺘﻮاﻧێ
ﺷەڕ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﺎﻣﯿﺎﻧە؟ ﻟە دوای ﮔﺮﺗﻨەدەﺳــﺘﯽ دەﺳەت ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎك ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﻟە ﺳﺎڵﯽ ،2002 ﭼﯿﺘﺮ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەو ﭘــﺮدەی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽﺳﯿﺎﺳﯽوﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧﯿﯿە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑﺒێﺘە ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ھێﺰ و ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺑﺎرودۆﺧەﻛﺎن ھەﺑێــﺖ .ﺑەﭘێﯽ ﺋەو رێﺒﺎزە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﻛە ﭘﻨﺠﯽ ﻟەﺳەر ﺗﯿﯚری ﻗﻮوﯾﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺋەﺣﻤەد داود ﺋﯚﻏڵﯚ ﭼﺎﻧﺪووە ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧﺪە ﺟﯿﯚ-ﺳﯿﺎﺳــﯽ – ﺟﯿﯚﭘﯚﻟەﺗﯿﻜﯽ ،ﺟﯿﯚ-ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و ﺋەو ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑەﺧﯚﻛﺮدﻧــە ﻣێﮋووﯾﯿەی ھەﯾﺒﻮوە ،دەﺗﻮاﻧێ زۆر ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﺒێﺘە ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە، واﺗــە رۆڵﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺋﺎﺳــﯿﺎی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ،ﺋەوروﭘﺎ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎوﺋەﻓﺮﯾﻘﺎ ﭘێﻜەوە .ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە ﻟە ﻣﺎوەی 15 ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻮوە ﺋــەو ﻧﺎوەﻧﺪەی ھێﺰ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا. ﺋەرﮔﯿﻮﻣێﻨﺘﯽ ﺋــەم ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧەﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘﺎﺷﻜﯚﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺷەڕی ﻋێﺮاق ﻟە 2003و دواﺗﺮ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺷەڕی داﻋﯿﺸﯿﺶ دﯾﺴﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧەﻛەوﺗــەوە ژێﺮﺑــﺎری ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ .ﺋێﺴــﺘە ھﺎوﻛێﺸەﻛە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﮔﯚڕاوە ،ﺋــەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﺎوەڕێﯽ دەﻛﺮد ﻟە دوژﻣﻨﯽ دوژﻣﻨﻢ دۆﺳــﺘە ،ﺗەواو ﺑــﻮو ،وەك دەڵێﻦ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا دۆﺳﺘﺎﯾەﺗﯽ و دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯽ ﺗﺎ ﺳــەر ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﺎ ﺳــەر ھەﯾە ،ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﺗﺎ ﺋێﺮە ﺑﻮو .دەرﻛەوت داﻋﺶ ﺑەراﻣﺒەر ﭘەﻛەﻛە و ﭘەﯾەدە ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎ و ﺋێﺴﺘە ﭘەﯾەدە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەﯾــﺶ رزﮔﺎر دەﻛﺎت ﻛە ﻛﻮردﻛەﻣﯿﻨەﯾەﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا.
ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺑەردەم ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﮔەورەﯾە و دەﺑێﺖ ﺧﯚی ﻟێﯿﺎﻧﺪا دەرﺑﺎز ﺑــﻜﺎت .ﯾەﻛەم ،ﺗــﺎ 23ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺑەردەوام ﺑﻮون ﻟەﺳەر ﺑﺎوەڕھێﻨــﺎن ﺑــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ھەڵەی ﻛە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دۆﺳﺘێﻜﯽ ﺳەرﺳەﺧﺘﯽ داﻋﺸە ،ﻣﻦ ﺳــﺎڵﯽ ﭘﺎر ﻟە وﺗﺎرێﻜﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋەرﮔﯿﻮﻣێﻨﺘﻢ ﺧﺴــﺘە روو ﻛە ﺑﯚﭼــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺷــەڕی داﻋﺶ ﻧﺎﻛﺎت .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەوﻛﺎﺗە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟە وت ھەﺑﻮو ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋــەو ﺳــﻨﻮورە ﮔەورەﯾــەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﮔــەڵ داﻋﺶ ،ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷــەڕێﻜﯽ ﮔەورە دەﻛﺮد و ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺋﺎك ﭘﺎرﺗﯽ زﯾﺎﻧﯽ زۆری دەﻛﺮد .ھەروەك ﺑﺎﺳﻢ ﻛﺮد ﻟە ﺳەرەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻟەوەداﺑﻮو ﻛە داﻋﺶ رێﮕﺮی ﻟە ﺣﺎﻛﻤﺪارﯾﯿەﺗﯽ ﭘەﯾــەدە ﺑﻜﺎت ﻟــە رۆژﺋــﺎوا .ھﺘﺪ. دووەم ،رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋێــﺮان و 5+1و دەﺳﺘﻜﺮاوەﯾﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﯿﯿە .ﺳــێﯿەم ،ﻟــە ﺋەﮔەری ﺑەردەواﻣﯽ ﺷــەڕی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و داﻋﺶ و ھﺎوﻛﺎت ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺋــﺎك ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﻧﻮێ ﻟە ﻣﺎوەی 45رۆژەﻛە و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺖ،دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽﺋﺎكﭘﺎرﺗﯽﻛەم دەﺑێﺘەوە.ﭼﻮارەم،دەﺳﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی ﺷــەڕی دەوڵەت ﻟەﮔــەڵ ﭘەﻛەﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻟەﺳــەر داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔەﺷەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ) (GDPدەﺑێﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﭼﺮﻛەﺳﺎﺗﯽﯾەﻛەﻣﯽﭘﺮۆﺳەیﺋﺎﺷﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەﺳــەدان ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻛﺮد ،ﯾﺎ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷەڕی ﻟەﮔــەڵ ﭘەﻛەﻛــە ﺳــﺎﻧە 3ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺧەرج دەﻛــﺮد ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری وﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ.
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق • ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS ﺑﯚﭼﯽ ﭘەﻛەﻛەی ﺑﯚردوﻣﺎن ﻛﺮد؟ ﻟەراﺳــﺘﯿﺪا ھﯿﻮای ﺋەوە ﻧەدەﺧﻮازرا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺷەڕ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑەم ﺋەوەی HDPﻛﯚی ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﺑــﯚ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،ﭘەﻛەﻛە ﺑەﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ دوو ﺳــەرﺑﺎزی ﺗﻮرك ﺗێﻚ و ﭘێﻜﯽ داﯾــەوە .ﺋەﻣە ﺋەوەﻣﺎن ﭘــێ دەڵێﺖ ﻛــە ﭘەﻛەﻛــە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧﺎﯾەوێ ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺳەر ﺑﮕﺮێﺖ .ﺑەراﺳﺘﯽ ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺶ ھەر ﭘەﻛەﻛە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻛﺮدووە، وەك ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن ﻟە 22ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە ھەڵﯿﺎﻧﻜﻮﺗﺎﯾە ﺳــەر ﺑﻨﻜەی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋەﻓﺴــەرێﻜﯿﺎن ﻛﻮﺷﺖ و ﭼەﻧﺪیﺗﺮﯾﺎنﺑﺮﯾﻨﺪارﻛﺮد،ﺗﻮرﻛﯿﺎوەك ﭘەرﭼەﻛﺮدارێﻚ ﻛەوﺗە ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﭘەﻛەﻛە دەڵێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺘﯽ ﺷﻜﺎﻧﺪووە. ﭘەﻛەﻛــە ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 1984ەوە ﺑەردەواﻣە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی .دەﺑێ ﻟە ﺧﯚی ﺑﭙﺮﺳــێ ﺑەو ھەﻣﻮو ﺷــەھﯿﺪ و زﯾﺎﻧەی داوﯾەﺗﯽ ﻟەھەر ﭼﻮارﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎنھﯿﭻ. ﺋەﭘﺪەﯾﺘﻜﺮدﻧەوەیﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ -ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻣێــﮋە ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺧﯚﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺸــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺑەﻻی ھەﻣﻮوان ﻛە داﻋﺶ ﺳﻨﻮور ﻧﺎﻧﺎﺳێﺖ و دۆﺳﺘﯽ ﻛەس ﻧﯿﯿە .ﺋﻮردن ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەﻋﺴــﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﻟەﮔەڵ داﻋﺸﻦ، ﻛەﭼﯽ ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﭼﯿﯿﺎن ﺑە ﻣەﻋﺎزی ﺋﻮردﻧــﯽ ﻛﺮد .داﻋــﺶ ﻻواز ﺑﻮوە ﻟە
رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﭘەﯾەدە .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ،ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻧﮫێﻨﯽ ﻟە ﺋﺎراداﯾە ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺶ ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﺷــﺘﻦ ﻛﺎرﺗەرەوە ﺧﺮاوەﺗە روو ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو دﯾﺪارە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوو ﻛﺮدی .ﺋەﻣە وا دەﻛﺎت داﻋﺶ ھێﺮﺷێﻜﯽ ﮔەورەی ﺑﻜﺮێﺘە ﺳــەر و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەﻣﺠﺎرە وەك ﺗەﻣﺎﺷﺎﻛﺎرﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە،ﻟەراﺑﺮدووﯾﺸﺪا ﺗﻮرﻛﯿﺎ رێﮕەی ﺑەﭼﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﻛﯚﺑﺎﻧــێ و ﺣەواﻧەوەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﺋــﺎوارەی رۆژﺋﺎوا ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و دواﺗﺮ ﭘێﺪاﻧﯽ ﭼەك ﺑەﻧﮫێﻨــﯽ ﺑەھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﻟێﺮەدا ﮔﯚڕاﻧــﯽ دﯾﺎر ﺑەﺳەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ھﺎﺗﻮوە، ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﻨﻜەی ﺳەرﺑﺎزی ﺋﯿﻨﺠەرﻟﯿﻚ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەواﯾەﻛﯽ ﺋﺎرام ﻟەﺳەر ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ- ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەﻣە ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻣەﯾﺴــەر ﻧﺎﺑێ ﻟەﺑەر ﺋێﺮان و رووﺳﯿﺎ وەك دوو ﻛﺎرەﻛﺘەری ﺋەﻛﺘﯿﭫ و ﺋﺎﻣﺎدە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ .دواﺗﺮ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھﺎرﯾﻜﺎری ﻟێﺪاﻧــﯽ داﻋــﺶ و ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﭘەﯾەدە و ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻚ ﻛﺮدەوە. زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەراﺳــﺘﯿﺪا ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوو ﻟەﻻﯾەن ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺋەوە ﺑەﭘەﻛەﻛە راﮔەﯾەﻧــﺮاوە ﻛە ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﭼﯚڵ ﺑــﻜﺎت ،ﺋێﻤە دەزاﻧﯿﻦ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زۆری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮوە ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ھﺎووﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەدەﺳﺘﯽ ﺧﻮدی ﭘەﻛەﻛە ﺧﯚی ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮون ،ﭘەﻛەﻛە ﺑﺎج و ﺳەراﻧە ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﻤە وەردەﮔﺮێﺖ،
ﭘەﻛەﻛــە ھێــﺮش دەﻛﺎت و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘەرﭼەﻛﺮداری دەﺑێﺖ و ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷەھﯿﺪ دەﺑــﻦ و رەز و ﺑﺎﻏــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﻤە دەﺳﻮوﺗێﻦ و ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﻤە زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪ دەﺑێــﺖ .ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﭘەﻛەﻛــە ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎﯾەﻛﯽﭘﻮوﭼە،.ﭘەﻛەﻛەﺧﺎوەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚی ﻧﯿﯿە، ﺋەﮔەر واﻧﯿﯿە ﺑﯚﭼﯽ ﻛﯚﭘﺘەری ﺋێﺮاﻧﯽ دێ ﻟە ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﭼەك ﻓــڕێ دەدات ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛە ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑەﭘﺮﺳــﯽ داراﯾﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺗﺎران دادەﻧﯿﺸێﺖ ،ﺑﯚﭼﯽ ﭘەﻛەﻛە رێﻚ ﻟــە دوای روواوەﻛﺎﻧﯽ ﻣەھﺎﺑﺎد ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳــەوە ھەﺑﻮو ،ﭘەﻛەﻛە ﭼەﻧﺪ رۆژ دواﺗــﺮ ھێﺮﺷــﯽ ﻛﺮدە ﺳــەر ﭼەﻛــﺪارە ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھەت و ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺷــەھﯿﺪ ﻛﺮد .ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﺑەﺑێ ﺑەراﻣﺒــەر ھﺎوﻛﺎری ﺑەﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﺑەﺧﺸــێ ﻟە ﺑﻮاری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا .ﺑﯚﭼــﯽ ﭘەﻛەﻛــە دەرﻓەت ﺑــە HDPﻧﺎدات ﺗﺎ ﺑەردەوام ﺑێ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ .ﭘەﻛەﻛە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﻟە ﺑەردەم دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ،ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﻛﻮردی، ﺑەرەوﭘێﺸەوەﭼﻮوﻧﯽﭘﺮۆﺳەیﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ. دەﺑێ ھەوﻟێﺮ و ﺋﯿﻤﺮاﻟﯽ ھەوڵ ﺑﺪەن ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﺒێﺘەوە ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭘەﻛەﻛە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەم ﺷەڕە ﺑەزﯾﺎﻧﯽ ھەرﭼﻮار ﭘﺎرﭼەﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋێﺮاﻧــە .ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەم رووداوە ﺷــەﻗﺎزﻟﻠەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪە ﺑەﺑﻨﮕﻮێﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ،ﺑەم ﭘﺮﺳەﻛە ﺑەردەوام دەﺑێ و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاﭘﯿﺶ ﻧﺎﻛﺎﺗە ﺳــەر ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
102
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮور
دەﺳﺘﻮوری دەرد ﯾﺎن دەرﻣﺎن؟!
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ژﻣﺎرە ) ، (103ﭼﻮارﺷەم2015/ 7/ 29 ،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
wishe@wishe.net
”وﺷە“ ﻟەﻧﺎو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾﯽ ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﻟە ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ
10
ﺑەھﻤــەن ﻗﻮﺑــﺎدی ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە )وﺷە( دەﮔێڕێﺘەوە
رۆﻧﺎڵﺪۆ دڵﯽ ﺋەم ﺋﺎﻓﺮەﺗەی دەوێ
11
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
15