ﻟە 300ﯾﺎﺳﺎی ﭘەرﻟەﻣﺎن 200ی ﺑﯚ وەزارەﺗەﻛﺎن ﺑﻮوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەرووی ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎﻧەوە ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﭼﺎودێﺮی ﻛﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼﺎﻻﻛﺘﺮە ،ﺑەم زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﻟەوەﺗەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﯿەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘەﺳەﻧﺪی ﻛــﺮدوون ،ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــە و ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻨﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺧەڵﻚ ﺑﻮوە .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی 14ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا 300ﯾﺎﺳﺎی ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮدووە ﻛە 200ی ﺑﯚ وەزارەﺗەﻛﺎن ﺑﻮوە.
5
ﺑەرﭘﺮﺳێﻚ ﻧﺎھێڵێﺖ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﭘــڕۆژەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺧێﺮﺧــﻮازی ﻛــە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ وەﺑەرھێﻨەری ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺧێﺮﺧﻮازی ﺑﻮو ،ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا. ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻟەﻻﯾەن دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن و ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەوە زەوی ﭘێ دراوە ،ﺑەم ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳێﻜەوە رێﮕﺮی ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺮاوە.
8
ﺑڕﯾﺎرە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮودا ”ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻦ“ ﺑﺒەﺳﺘێﺖ ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺟﻮوڵە ﺑەو دۆﺧە ﺳﺴــﺘە دەدرێﺖ ﻛە ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەی ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﻛﺎت و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی 14ی ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺶ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎندەﻛﺮێﺖ. ھەواڵێﻚ ﻟە ل 2
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﺧﯚﯾﺪا دەﭼێﺘەوە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە و دووﻛﺎﻧﺪاران ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻠﯿﺎران دﯾﻨﺎر ﻟە ﺧەڵﻚ دەدزن
ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 400ھەزار دەﻧﮕﺪەری ﻋەرەﺑﯽ ھەﯾە
ﭘﺎرێﺰﮔﺎری داھﺎﺗﻮوی ھەوﻟێﺮ ﻋەرەب دەﺑێﺖ
زۆرﺑەی ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑە 250دﯾﻨﺎر دوو ﺳــەﻣﻮون دەﻛﺮێﺖ و ﺋێﻮاراﻧﯿﺶ ﺑە 500دﯾﻨﺎر 5ﺳەﻣﻮون دەﻛڕێﺖ ،ﺋەﻣە ﻣەﺗەڵێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻋەﻟﯽ .ﺋەو دەڵێﺖ ،ﻟەوەﺗەی ﺑﯿﺮﻣە 10 ،ﺳەﻣﻮون ﻛﺮاوە ﺑە ھەزار دﯾﻨﺎر ،ھﯿﭻ ﺟﺎرێﻚ ڕێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮوە ﺳەﻣﻮوﻧﻔﺮۆﺷەﻛە 3ﺳەﻣﻮون ﺑە 250دﯾﻨﺎر ﺑﺪات. ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺳەﻣﻮوﻧێﻚ ﻟە ﺑﺎزاڕدا ﺑە 100دﯾﻨﺎر داﻧﺮاوە ،ﺑەم ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺎرەی وردە ﻟە ﺑــﺎزاڕەﻛﺎن و ﻧەداﻧەوەی وردە ،زۆرێﻚ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑێﺰار ﻛﺮدووە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 9
ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرۆﻛﯿﺎن ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ دەوێﺖ
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭘــﺎت ﻟە ﮔﺮﻧﮕــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﻧەوە ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرۆﻛێﻜﯽ ﺑەھێﺰی دەوێ ﻧەك ﺳەرۆﻛێﻚ ﺑﺨﺮێﺘە ژێﺮ ﻣﻮزاﯾەدەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﻟﯿﺴﺘە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 4
ﺳەدان ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺳﻮﻧﻨە دەﺑﻨە ﺷﯿﻌە ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003ـــەوە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﺎرە ھەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺷــﯿﻌەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑﻮوە ،ﺑە ﺷــﯿﻌەﻛﺮدن ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﮔەﯾﺸــﺘە ﻟﻮﺗﻜە و ﺳەدان ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺳەرﺑﺎزی و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ ﻟە ﺳﻮﻧﻨە و ژﻣﺎرەﯾەك ﻛﻮردﯾﺶ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮاون ﯾﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن داوە ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﭘﯚﺳﺖ ﯾﺎن ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﭘﻠەﯾﺎن ،ﻣەزەﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺷﯿﻌە ﺑﮕﯚڕن. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 3
ﺟﮕــە ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﻋەرەﺑێﻜﯽ زۆر ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛەی ھەوﻟێﺮ ﻛﺮدووە .ڕێﮋەﯾﺎن ﺑە ڕادەﯾەﻛە ﺋەﮔەر زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻧەزاﻧﯽ ،ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﮔەڕەﻛﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﺗەڵ دەﺑﯿﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗێﯿﺎﻧﺪا ﺑەﺋﺎﺳﺘەم ﻛﻮردێﻚ دەﺑﯿﻨﯿﺘەوە .ھەڵﺒەت ﺋەو ﺧێﺰاﻧە ﻋەرەﺑﺎﻧە ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ﻧﯿﺎزی ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ زۆرﯾﺎن ﻟەﻧێﻮ ﺧﺎﻧﻮوی ﺑەﻧﺎوﻛﺮاوی ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ و ﻟەﺳەرەﺧﯚش ﻓﯚڕﻣﯽ ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛﯿﺎن دەﮔﻮازﻧەوە ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ھەڵﺒﮋاردن ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮓ ﺑە ھەڵﺒﮋێﺮدراوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪەن.
2
16 18
ﻛﻮرد ﭘێﮕەی ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻧﯿﯿە ﻋــﺎدل ﭼﺎوﺷــﯿﻦ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ،ﻛــﻮرد ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻛەﻣﯿﻨەﯾە و ﻋەرەﺑﯽ ھﺎوردە زۆرﯾﻨــەی رێﮋەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﭘێﻚ دێﻨێﺖ .دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮردا ﻛﻮرد ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 14
ﻋەﻟﯿﺌەﺷﺮەف دەروێﺸﯿﺎن:
ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﺘێﺐ ﻟەﻧﺎو دەﭼێﺖ ﻛە ﺷﺘێﻜﯽ ﻟەو ﺑەﻧﺮﺧﺘﺮ ﺑﺨﻮڵﻘێﺖ زﯾﺮەك ﻛەﻣﺎل
دەزاﻧﻦ ﺳەواف ﻛێﯿە؟
ﭘێوی ﻛﭽە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن دەﺑێﺘە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻟﯚﮔﯚی زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ھێﻨﺎ و دووﻛﺎﻧﺪاران ﭼﺎﻛﯽ دەﻛەﻧەوە
8
ﻋﺎدل ﭼﺎوﺷﯿﻦ:
12
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑڕﯾﺎری ﮔﺮﺗﻨﯿﺎن دراوە
13
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ھەر ﻋەرەﺑێﻚ ﻓﯚڕﻣﯽ ﺧﯚراﻛەﻛەی ھەوﻟێﺮ ﺑێﺖ ،ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﺑﻜﺎت و دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻋێﺮاق و ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن و ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ“
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﺧﯚﯾﺪا دەﭼێﺘەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺑڕﯾﺎرە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮودا ”ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻦ“ ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺟﻮوڵە ﺑەو دۆﺧە ﺳﺴــﺘە ﺑﺪرێﺖ ﻛە ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەی ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﻛﺎت و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی 14ی ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺶ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺮێﺖ. ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ”وﺷە“ی
راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟــە دوا ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯿــﺪا ﻛە رۆژی ﺷــەﻣﻮوی راﺑﺮدوو ھﺎﺗە
ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪان ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺳــەر ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛــﺮا و ﺑڕﯾــﺎرە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮودا ﺋەو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴە ﺑێﺘە ﺑەﺳﺘﻦ“. ﻟەﺑﺎرەی ﺷــێﻮازی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴە ،ﺳەرﻛﺮدەﻛەی ﭘﺎرﺗــﯽ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ”ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەﻛە ﺑــﯚ ﺑــە ﺟﻮوڵەﺧﺴﺘﻨەوەی ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ
ﭘﺎرﺗﯽ و رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﺑﺎری داراﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﻛــە ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿەوە ﻛێﺸــەی ﺗێ ﻛەوﺗﻮوە و ﻛﺎری ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳﺴــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋەو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴە ھﯿﭻ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﺎﮔﯚڕدرێ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــێﻮازی ﻛﺎری رێﻜﺨﺴــﺘﻦ ﻛﺎرا دەﻛﺮێﺘەوە“. ”ھــەر ﻟــە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەﻛەدا
ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی داھﺎﺗــﻮوی ﭘﺎرﺗﯽ و وادەﻛەی دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دەﻛﺮێﺖ و ﭘەﯾــڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰب ﺋەو دەﺳەﺗەی ﺑە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ داوە“ ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﭘﺎرﺗﯽ وای ﮔﻮت. ﭘﺎرﺗﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەﻣــﯽ 2015ی ﻧەداوە و ﻛﺎدراﻧــﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺳەﺧﺘﯽ داراﯾﯿﺪان.
ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 400ھەزار دەﻧﮕﺪەری ﻋەرەﺑﯽ ھەﯾە
ﭘﺎرێﺰﮔﺎری داھﺎﺗﻮوی ھەوﻟێﺮ ﻋەرەب دەﺑێﺖ! وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺟﮕە ﻟە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ،ﻋەرەﺑێﻜــﯽ زۆر ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛەی ھەوﻟێــﺮ ﻛﺮدووە .ڕێﮋەﯾﺎن ﺑە ڕادەﯾەﻛە ﺋەﮔەر زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻧەزاﻧﯽ ،ﻟە ھەﻧﺪێــﻚ ﮔەڕەﻛﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﺗەڵ دەﺑﯿﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗێﯿﺎﻧﺪا ﺑەﺋﺎﺳــﺘەم ﻛﻮردێﻚ دەﺑﯿﻨﯿﺘەوە .ھەڵﺒــەت ﺋەو ﺧێﺰاﻧە ﻋەرەﺑﺎﻧە ﭘــێ ﻧﺎﭼێﺖ ﻧﯿﺎزی ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ زۆرﯾﺎن ﻟەﻧێــﻮ ﺧﺎﻧﻮوی ﺑەﻧﺎوﻛﺮاوی ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ و ﻟەﺳــەرەﺧﯚش ﻓﯚڕﻣﯽ ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛﯿﺎن دەﮔﻮازﻧەوە ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ھەڵﺒﮋاردن ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮓ ﺑە ھەڵﺒﮋێﺮدراوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪەن. ﺑەﯾﺎﻧﯽ زووە و ﻣەرﯾﻮان ﺳەﻋﯿﺪ دەﯾــەوێ ﺑﭽێــﺖ ﺳــەﻣﻮوﻧﯽ ﺣەﺟــەری و ﻣﺎﺳــﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺳــەوزەواﺗﯽ ھــﺎوردەی دەرەوەی ھەرێــﻢ ﻻی دووﻛﺎﻧــﺪارە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﮔەڕەﻛەﻛــەی ﺑﻜڕێﺖ .ﻣەرﯾﻮان ﺋەوﻛﺎﺗــەی دەﻧﮕﯽ ﻟە ﺷﯿﺸــﯽ دەرﮔــەی دەرەوەی ﻣﺎڵــەوە ھەﺳــﺘﺎﻧﺪ ،ﭼﺎوی ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ دراوﺳێﻜەی ﻛەوت ﻛە ﻟە ﭘێﺶ دەرﮔەﻛــەی وەﺳــﺘﺎﻧﺪﺑﻮوی. ﺋەو ﺑە ﺑﯚڵەﯾــەك ﻟەﺑەر ﺧﯚﯾەوە دەﯾﮕــﻮت ”ﺋﺎﺧﺮ ﭼــﻮار ﺟﺎرم ﭘێ ﮔﻮﺗﯽ ڕێﮕــەی ﻣﻦ ﻣەﮔﺮە، ﺋــەو ﻛﺎﺑﺮاﯾــە دەڵێــﯽ ﻛﻮردی ﺗێ ﻧــﺎﮔﺎت“ .ڕاﺳﺘﯿﯿەﻛەﯾﺸــﯽ دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ ﻣەرﯾﻮان ﻛﻮردی ﺗێ ﻧﺎﮔەن ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوان ﻋەرەﺑﻦ و ﻟەو ﺷﺎرە ﺗﺎزەﯾەی ﻧێﻮ ھەوﻟێﺮ ﻛە ﮔﻮاﯾە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون دروﺳﺖ ﻛﺮاوە؛ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧﺎﻧــﻮوی ﺑەﻧﺎوﻛﺮاوی ﺧﯚﯾﺎﻧــﻦ و ﺑە دەﮔﻤــەن ﻣﺎڵە ﻛﻮردێﻚ دەدۆزﯾﺘەوە .ھەرﭼەﻧﺪە ﻣەرﯾﻮان وا ھەﺳﺖ دەﻛﺎت ﻣﺎڵﯽ ﻟــە ﻓەﻟﻮوﺟە ﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺋەو ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻟە ﺷــﺎری زێڕﯾﻨﯽ ھەوﻟێــﺮە ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ھەزار ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻋــەرەب ﻧﺎوﯾﺎن ﻻی ﻣﺤەﻣــەد زراری ﻣﻮﺧﺘﺎری ﺋەو ﺷﺎرەﯾە. ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﺎری زێڕﯾﻦ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺧێﺰاﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﻮو ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮی ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ﺑە ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن ژﯾــﺎن دەﻛەن .ﺑەﭘێــﯽ دواﯾﯿﻦ ﺋﺎﻣــﺎری وەزارەﺗــﯽ ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەران 600 ،ھەزار ﻋەرەب ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮن.
ﻋﻮﻟﯿﺎ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەزاز ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ 101ھەزار ﺧێﺰاﻧﯽ ﻋەرەب ھەن ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن ڕۆژاﻧە ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە. ﻋﻮﻟﯿﺎ ﺣﻮﺳــێﻦ دەڵــێ ”ڕۆژاﻧە ﻧﺰﯾﻜــەی 300ﺧێــﺰان ﺑﯚ ﺧﯚ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﺳەرداﻧﻤﺎن دەﻛەن“. ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋــەو ﻧﻮێﻨــەرەی
ھەﻧﺪرێﻦ ﻣﺤەﻣەد ﺳﺎڵﺢ:
ھەر ﻋەرەﺑێﻚ ﻓﯚڕﻣﯽ ﺧﯚراﻛەﻛەی ھەوﻟێﺮ ﺑێﺖ ،ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﺑــﻜﺎت و دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﺟﯿــﺎوازی ژﻣﺎرەی ﻛەﺳﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن دەدات ﻛە ﻟە ﺧێﺰاﻧێﻜەوە ﺑﯚ ﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازە، ﺑەم دەڵێﺖ ”ﺑە ﭘێﯽ ﻣەزەﻧﺪە و ﭘێﻮەری ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺧێﺰاﻧێﻚ 6ﻛەس داﻧﺮاوە، زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 606ھــەزار ﻋەرەب ﻟە ھەوﻟێﺮن“. ھەرﭼەﻧــﺪە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋﺎﻣﺎری دروﺳﺘﯽ ژﻣﺎرەی ﻛەﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە،
ﻣﺤەﻣەد زرار )ﻣﻮﺧﺘﺎری ﺷﺎری زێڕﯾﻦ:
”ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم ﻓﯚڕﻣﯽ ﭘێ داوﯾﻦ ﺗﺎ ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻧﺎوﻧــﻮوس ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛﯿﺎن ﻟــەﻻی وەﻛﯿﻠەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ وەرﺑﮕﺮن
ﻋﻮﻟﯿﺎ ﺣﻮﺳێﻦ ﺑەزاز:
ﺑەم ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو ﺳــﺘﺎﻧﺪاردەی ڕێﻜﺨــﺮاوە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳەرژﻣێﺮی ﻛەﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺧێﺰان داﻧــﺮاوە ،ﺋەﮔەر ھــەر ﺧێﺰاﻧێﻚ ﺟﮕە ﻟە داﯾﻚ و ﺑــﺎوك ،ﺗەﻣەﻧﯽ دوو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﺒێﺘە 18 ﺳــﺎڵ؛ ژﻣــﺎرەی دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﻋەرەب ﻟــە ھەوﻟێﺮ دەﻛﺎﺗە 404 ھــەزار .ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾــەش زۆر زﯾﺎﺗــﺮە ﻟە دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺮاوەی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮو .ﺋەو ﺣﺰﺑــە ،ﻟــە دواﯾﯿﻦ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا ﺑە 355ھەزار دەﻧﮓ ،ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەی ﺑﺮدەوە. ھەڵﺒەت ھەوﻟێﺮ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺗﺎڵﯿﯽ ﺑــێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی و دەﻧﮕﺪاﻧﯿﺎن ﺑە ﻋەرەب ﺋەزﻣﻮون ﻛﺮدووە .ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2005دا ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻋەﻧﻜﺎوەی ھەوﻟێﺮ 15ھەزار ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﺋەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﺋەﯾﺎد
ﻋــەﻻوی داوە .ﺋــەوەش دەری دەﺧﺎت ھەرﮔﯿﺰ ﻟــەو ﻋەرەﺑﺎﻧە ﭼــﺎوەڕواێ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ دەﻧﮓ ﺑە ﻛﻮرد ﺑﺪەن. ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮓ دەدەن !! ﺑە ﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ 18ﺳــﺎڵﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﺋﺎزاداﻧە ﻟە ھــەر ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەك ﺑێــﺖ ،ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ھەﯾە. ھەر ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،دەﻧﮕــﺪەر دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯚ ھــەر ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەﻛﯽ ﻋێــﺮاق ﻛە ﺑﯿەوێــﺖ ﻧﺎوەﻛەی ﺑﮕﻮازێﺘەوە و ﻟەوێ دەﻧﮓ ﺑﺪات، ﺑــەم ﺑەھــﯚی زۆری ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛەی ﻋێﺮاق و ﺗﺮﺳﯽ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ دﯾﻤﻮﮔﺮاﻓﯿﯽ ﺧەڵﻚ، ﻟــە دوو ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ڕاﺑﺮدوو، ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕﯾﺎری دا دەﻧﮕﺪەر ﺗەﻧﯿﺎ دەﺑێ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺧﯚراﻛەﻛــەی دەﻧﮓ
ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ 101ھەزار ﺧێﺰاﻧﯽ ﻋەرەب ھەن ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن ڕۆژاﻧە ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە ﺑﺪات. ھەﻧﺪرێــﻦ ﻣﺤەﻣــەد ﺳــﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن دەدات، ﺑەوەی ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ 2005دا زۆر ﺧەڵــﻚ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛەوە دەﭼﻮوﻧــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺗﺎ دەﻧﮕﯽ ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗە زﯾﺎد ﺑﻜﺎت. ھەﻧﺪرێــﻦ ﻣﺤەﻣــەد ﺳــﺎڵﺢ ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﭘﺸﺖ ﺑە ﻓﯚڕﻣﯽ ﺧﯚراك دەﺑەﺳﺘێﺖ و دەڵێ ”ھەر ﻋەرەﺑێﻚ ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺧﯚراﻛەﻛەی ھەوﻟێــﺮ ﺑێﺖ ،ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟــێ ﺑﻜﺎت و دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق و ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەﻛﺎن و ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ“. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن درﻛﯽ ﺑەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﻛﺮدووە و ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻓﯚڕﻣﯽ ﺧﯚراﻛﯽ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔﺮﺗﻮوە، ﺑەم زۆرێــﻚ ﻟــە ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻓﯚڕﻣﯽ ﺧﯚراﻛﯿﺎن ھەوﻟێﺮە. دارا دزهﯾــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚراك ﻟە ھەوﻟێﺮ ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﻋەرەﺑەﻛﺎن داوای ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺧﯚراك ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ دەﻛەن ،ﺑەم ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾــﺎر ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەﯾﺎن ڕاﮔﯿﺮاوە .ﺟﮕــە ﻟەو ﻋەرەﺑﺎﻧەی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــەوە ڕەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎن ﭘێ دراوە .ﺋــەو دەڵێ ”ھەﻧﺪێﻚ ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھەﯾــە ﻛە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ڕەزاﻣەﻧﺪی دەھێﻨﻦ و
ﻓﯚڕﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﻮازﻧەوە“. ﺟﮕــە ﻟــەوە ﺋێﺴــﺘە ھەوڵێﻚ ھەﯾە ﺑﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛــﯽ ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﺑﯚ ﻻی ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ وەﻛﯿﻠێﻚ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ. ﺑــﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ ﻣﻮﺧﺘﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺗــﺎ ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻧﺎوﻧﻮوس ﺑﻜەن. ﻣﺤەﻣەد زرار ﻣﻮﺧﺘﺎری ﺷــﺎری زێﺮﯾﻦ دەڵێ ”ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم ﻓﯚڕﻣﯽ ﭘێ داوﯾﻦ ﺗﺎ ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﻧﺎوﻧﻮوس ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛﯿﺎن ﻟــەﻻی وەﻛﯿﻠەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ وەرﺑﮕﺮن“. ﺟێﮕــﺮی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەوﻟێــﺮ ھێﺮش ﺧﯚﺷــﻨﺎو دەڵــێ ”ﺋەو ﻓﯚڕﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛەوە ﻧﯿﯿە“. ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺋەو ﻓﯚڕﻣﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﺧێﺰاﻧە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧەوە ﭘڕ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و دەﺳﺖ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون ،زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺳــەر ﻧﺰﻛﺘﺮﯾﻦ وەﻛﯿﻠﯽ ﺑەﺷە ﺧﯚراك ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﺑە ﻧﺎو و ژﻣﺎرە ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﯽ وەﻛﯿﻠەﻛەوە ﺗێﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. ﺋێﺴــﺘە ڕۆژﺑــەڕۆژ ﻣەرﯾــﻮان ﺳــەﻋﯿﺪ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﺷﻨﺎی ﻛﻮﻟﺘﻮور و ژﯾﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ دەﺑێــﺖ ﻛــە ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛﯿﺶ ﻓێﺮی زﻣﺎﻧەﻛەﯾــﺎن ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋــەو ﺗﺮﺳــﯽ ﺋــەوەی ھەﯾە، ڕەﻧﮕە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ و ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﺑﺎرە ﺑﺒێﺘەوە.
ﺟێﮕﺮی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ )ھێﺮش ﺧﯚﺷﻨﺎو(:
”ﺋەو ﻓﯚڕﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛەوە ﻧﯿﯿە“
ﺳﻴﺎﺳەت
وﺷە /ﺑەﻏﺪا ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003ـــەوە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﺎرە ھــەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــە ﺷــﯿﻌەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑﻮوە ،ﺑە ﺷﯿﻌەﻛﺮدن ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﮔەﯾﺸــﺘە ﻟﻮﺗﻜە و ﺳەدان ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺳەرﺑﺎزی و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ ﻟە ﺳﻮﻧﻨە و ژﻣﺎرەﯾەك ﻛﻮردﯾﺶ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮاون ﯾﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑڕﯾﺎن داوە ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﭘﯚﺳﺖ ﯾﺎن ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﭘﻠەﯾﺎن ،ﻣەزەﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺷﯿﻌە ﺑﮕﯚڕن. ﻣــەزەب ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺧــﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟە وﺗێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﻔﯿﯽ وەك ﻋێﺮاق ،ﭘێﺶ ﺳﺎڵﯽ 2003و ﻟەدارداﻧﯽ ﺳەدام ﻟە ﺷﯿﻌەوە ﺑﯚ ﺳﻮﻧﻨە ﺑﻮو ،ﺑەم دوای ﺋەوەی ﺷﯿﻌە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﮔﺮﺗە دەﺳﺖ ،ھەﻣﺎن ﺳﺘەﻣﯽ ﺳﻮﻧﻨەی دووﺑﺎرە ﻛﺮدەوە ،ﺑﯚ ﺋێﺴﺘە ﺳﻮﻧﻨە و ﻛﻮرد دەﺑﻨە ﺷﯿﻌە. ﺑەﭘێﯽ راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﻧﮫێﻨﯽ ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺗﯿﻤێﻜﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋﻮﺳﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺴــﺘەی ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە و وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺳەرﺟەم ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەی ﺳﻮﻧﻨە ﻧێــﺮدراوە ﻛە ﻟە ﻋێﺮاق ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑﺎﯾﺎن ھەﯾە، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻣەزەب ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳــەدان ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﺑﯚ ﺷﯿﻌە ﻛﺮاوە. ﺋەو راﭘﯚرﺗــە ﺗﺎﯾﺒەت و ﻧﮫێﻨﯿﯿە ﺑــﯚ ژﻣﺎرەﯾەك ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﺷــﯿﻌەﯾﺶ دزەی ﻛﺮدووە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێــﻚ دەﻛﺎت، ﻛە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼــﺎر ﻛﺮدووە ﺑــﯚ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺑێﻜﺎرﻧەﺑﻮوﻧﯿﺎن ،ﻣەزەﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن
ﺑﮕﯚڕن ،ﺋەوەﯾﺶ ﺑە ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ”ﺗﺮﺳﻨﺎك“ ھەژﻣﺎر ﻛﺮاوە و دەڵێ ”ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳەر ﻛﯚی ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨەی وت دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو دﯾﺎردەﯾە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی رێﮋە و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻟەﻧﺎو رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ھەواڵﮕﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮدووە“. ﺷﻮان ﻣﺤەﻣەد ﺗەھﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺑەرﮔﺮی و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﺸﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ ”ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2003و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ دووﺑﺎرە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ،ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ رێﮋەﯾﯽ
ﻟە ﻧێــﻮان ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە ﭘﺎرێﺰرا ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2004ـــەوە وردە وردە ﺋەو ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا ھﺎت ،ﺑەڕادەﯾــەك ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006و 2007دا ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯿەﻛە ﺑە ﺗەواوی ﺗێﻚ ﭼﻮو و ﺑﺎﻧﺴەﻛە ﺑە ﻻی ﺷﯿﻌەدا ﺷﻜﺎﯾەوە ،ﺋێﺴﺘە ﺳﻮﻧﻨە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە % 10و ﻛﻮردﯾﺶ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە % 2ی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻚ دێﻨﻦ“. ﺑە ﺑڕوای ﺗەھــﺎ دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺷﯿﻌەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺑەﭘێﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ داڕێــﮋراو ﺑــﻮوە ﻛــە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﭘێﯽ واﯾە ”ﺷﯿﻌە ﻟەوەدا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮون“. ﻛێﺸەی ﺗﺎﯾﻔﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار و ﺣەﺷﺪی ﺷــﯿﻌﯽ ﻛە 100ھەزار ﭼەﻛــﺪاری ﺷــﯿﻌەی ﺑەﺑــێ راھێﻨــﺎن ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﻛﯚﻣەڵﻜــﻮژی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨە دەﻛــەن ،ﺑﯚﯾــە ﭘﺎرێﺰﮔە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﻣﻮوﺳڵ ،ﺳەﺣەدﯾﻦ ،ﺋەﻧﺒﺎر و دﯾﺎﻟە دەﯾﺎﻧەوێ ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەن و ﺳﺘەﻣﯽ ﺷﯿﻌە ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛەن. ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺑەرﮔﺮی و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،دووﭘﺎت ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ دﯾــﺎردەی ﻣەزەب ﮔﯚڕﯾــﻦ دەﻛﺎﺗەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ”دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە و روو ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە“ .ﺑــەم رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻛﻮرد ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﻟەو ﺣﺎڵەﺗە ﻛﺮدﺑێﺘەوە و ﺑەڵﮕە ﺑﯚ ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ژﻣﺎرەی ﻛﻮرد ﻟە ﻧﺎو ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق دێﻨێﺘەوە. ”زاﻧﯿﺎری دروﺳــﺖ و وردﻣــﺎن ھەﯾە ﺑەوەی ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003ـــەوە ﺑە ھەزاران ﻛەس ﻟە ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻣەزەﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺷﯿﻌە ﮔﯚڕﯾﻮە،
ﺋەواﻧە دوو ﺑەﺷــﻦ ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺋــەو ﻋەرەﺑە ﺳﻮﻧﻨﺎﻧە ﻛە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ دەﺳەﺗﺪارێﺘﯽ ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻨﺪا ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﺎﯾﺎن ھەﺑﻮوە و ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎن ﺑﻮوە ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن ﺑﻤێﻨﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻣەزەﺑﯿﺎن ھەﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﺳــﺎن ﻧەﺑﻮوە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺷﯿﻌە ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨﻦ. ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن ﺋەواﻧە ﺑﻮوﻧە ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ 2003ـــەوە ھﺎﺗﻨە ﻧﺎو ﺳــﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ھەرزوو ھﺎوﺷێﻮەی ﻛﻮرد ﻛەوﺗﻨە ﺑەر ھەڕەﺷــەی دەرﻛﺮدن ،ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧﯿﺶ ﻣەزەﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔﯚڕﯾﻮە ﺗﺎ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻤێﻨﻨەوە“ ﻋەﺑﺪو وای ﮔﻮت. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﺳــﻮﻧﻨﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟەﻧﺎو ﺳــﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ھەواڵﮕﺮی و ﺗەﻧﺎھﯿﺪان ﻣەزەﺑﯿﺎن ﺑﯚ ﺷــﯿﻌە ﮔﯚڕﯾﻮە ،ﺑەم ﻧﺎﻛﺮێ ﻧﺎوی داﻧــە ﺑە داﻧەﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێ، ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﮕەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺳﻮوك دەﺑێﺖ و رەﻧﮕە ژﯾﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑﻜەوێﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮرد ﻟە ﻛﻮێﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳەداﯾە
ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو
زاﻧﯿﺎری دروﺳــﺖ و وردﻣﺎن ھەﯾە ﺑەوەی ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003ـــەوە ﺑە ھەزاران ﻛەس ﻟــە ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﻣەزەﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺷﯿﻌە ﮔﯚڕﯾﻮە
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﺳەدان ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺳﻮﻧﻨە دەﺑﻨە ﺷﯿﻌە ﺷﻮان ﻣﺤەﻣەد:
ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2003و ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ دووﺑﺎرە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ،ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ رێﮋەﯾﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد، ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌە ﭘﺎرێﺰرا و ﭼەﻧﺪ ﻟەو ﻓەرﻣﺎﻧﺪە و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧەی ﻟە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﺪا ﺑﻮوﻧەﺗە ﺷــﯿﻌە؟ ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﻟێﮋﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔﺮی ﮔﻮﺗﯽ ”ﻛــﻮرد ﻛەﻣﺘﺮ ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﺮدووە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەﻧﺎو ﻓﯿﺮﻗەی زەھەﺑﯽ ﻟــە ﺑەﻏﺪا ،ﻟە ﻛﯚی 400 ﻛﻮرد ﺗەﻧﯿﺎ 4ﻛەﺳﯿﺎن ﻣﺎون ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ دەرﻛﺮاون، ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺸــﯽ ﺋەوەﯾە ﺋەواﻧە ﻣەزەﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﮔﯚڕﯾﻮە“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺳــﺎڵﯽ 2007رێﮋەی ﻛﻮرد % 7ی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘــێ دەھێﻨﺎ ،ﺋێﺴــﺘە رێﮋەی ﻛــﻮرد ﻛەﻣﺘــﺮە ﻟــە ،% 2ﻟە ﻧﺎو داﻣــەزراوی زاﻧﯿﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە ﻛﯚی 250ﻛﻮرد ﺋێﺴﺘە 3 ﻛەﺳﯿﺎن ﻣﺎون ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﻛﻮردی ﻓەﯾﻠﯿﻦ ﻛە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻣەزەﺑﯿﺎن ﺷﯿﻌەﯾە ،دﯾﺎردەﻛە ﺗﺮﺳﻨﺎك و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە ﻟە ﻋێﺮاق و ﻟە ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﺪاﯾە“. ﻓﺎزڵ ﺑــەرواری ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻓﯿﺮﻗەی زەھەﺑﯽ ﻋێﺮاق ﻛﻮردێﻜﯽ ﺳﻮﻧﻨەی ﺧەڵﻜﯽ دھﯚﻛە و ﻟە وێﻨەﯾەﻛﺪا ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﻣەزارﮔەﯾەﻛﯽ ﺷﯿﻌە و ﺑە ﭘێڕەوی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺷﯿﻌە ﻧﻮێﮋ دەﻛﺎت.
ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳێﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە دھﯚك:
داﻧﻮﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯽ دھﯚك دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛەﻧەوە وﺷە /دھﯚك ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دەﭬەری ﺑﺎدﯾﻨﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﻟــەم ھەﻓﺘەﯾــەدا داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ﺧﯚﺟێﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛەﻧەوە. ﻣﺤەﻣەد ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑەرواری ﻛــە ھﺎوﻛﺎت ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی 3ی ﺋەو ﺣﺰﺑەﯾە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“دا ﮔەﺷــﺒﯿﻨﯽ ﺧﯚﺷــﯽ ﻧﯿﺸﺎن دا ﺑەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەدا ﺑﻜــەن و دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﻻﯾەﻧێﻚ ،ﺑەﭘێﯽ ﺑﻨەﻣﺎ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن دەﺑێﺖ. ﺋێﺴــﺘە دۆﺧﯽ ھەﻣەﻻﯾەﻧەی ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﻟە چ ﺑﺎرێﻜﺪاﯾە؟ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺷەڕی داﻋﺶ و ﺗﯿﺮۆرەوە ،ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ھەﺳﺘﯿﺎردا ﺗێﺪەﭘەڕێ .ﺳــەرﺑﺎری ﺋەو دۆﺧە، ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ دۆﺧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك وێڕای ھﺎﺗﻨﯽ ﺳــەدان ھەزار ﺋﺎوارە رووﯾﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﻛﺮدووە ،ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮە، ﺑﯚﯾە ﭘێﻢ واﯾە ﺋﯿــﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔە ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎ رادەﯾەك ﺑەﺑﺎﺷــﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدا ،ﭘێﻮەﻧﺪی ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺪاﯾە. ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻟــە ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺋﯿﺪارە و ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺳــەر ھێڵﯿﻦ و ھﺎوﻛﺎر و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﻦ ﻟە ﺷەڕی ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن .ﺋەوەﺷﻤﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﺑێﺖ ﻛە ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﺋﺎوارەﯾە ،ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ﻟەﺳەر ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
رۆڵﯽ ﺋێﻮە وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــەوە ،ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﺋﯿــﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔە و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ھەوڵﯽ داوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﻜﺎت و ﻛﺮدووﺷــﻤﺎﻧە. ھەروەھﺎ رۆڵﻤﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺳەرداﻧﯽ ﻣﯿﺤﻮەرەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺰاﻧێ ﻛە ﺑەﺑێ ﺟﯿﺎوازی ﺋێﻤە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەوان دەﻛەﯾﻦ. ﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ،ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﺟێﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺑە ﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺖ؟ ﻟە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا ﭘﺎرێﺰﮔﺎری دھﯚك ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﻤــەی ﻛــﺮدووە ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ ﺑﯚ ھەﻣﺎن ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺳەرداﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ھێﺰێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﺮدووە ،رێﻚ ﻛەوﺗﻮوﯾﻦ ﻟەم ھەﻓﺘەﯾەدا وﺗﻮێﮋ و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﻧﺎوەﺧﯚی دھﯚﻛﯿﺶ ﺑەﺷــﺪار ﺑﺒﻦ. ﺋێﻤە ﻣەﺑەﺳﺖ و ﺋﺎرەزووﻣﺎن ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧە ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﺧﯚﺟێﯽ. ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ﻧﺎوەﺧﯚی دھﯚك ﯾەﻛﻼ ﺑﺒێﺘەوە؟ ﺋێﻤە دڵﮕﺮاﻧﯿــﻦ ﺑە دواﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳــە و ﺑە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری دھﯚﻛﻤــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛە دەﻣﺎﻧەوێ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ دھﯚك ﺑﻜەﯾﻦ. ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻦ ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ؟
ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﮔەﺷــﺒﯿﻨﯿﻦ ،ﮔەﺷﺒﯿﻨﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﺑەڵێﻨﯽ دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧەﻛﺎﻧەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ .داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻣﺎﻓﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن دەﺑێــﺖ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ دووەم ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ھێﺰی ﺑﺮاوەﯾە و ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﻛﺮدەﻧﯿﻤﺎن ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ژﻣﺎرەﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ھەﯾە ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﻧﺎوەﺧﯚی دھﯚك دەﻛﺎت و ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘێ دەدرێﺖ. ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﻟە ﺷــێﻮازی ﻛﺎری ﺋێﺴﺘەی ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك رازﯾﯿە؟ ﺋێﻤە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻛﺮدەﻧﯿﻤﺎن ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــە ﻧەﻛﺮدووە، ﺑەم ژﻣﺎرەﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣــﺎن ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــە ھەﯾە ﻛە ﺑەﺳــەر ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻮوﻧە ،ﺋەوان ﻟەو رێﯿــەوە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻜە ﭘﺎرێﺰﮔﺎر دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮوە، دۆﺧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺋــﺎراوە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﺋﺎوارەﻛﺎن، ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻢ و ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن و ﺷــەڕی ﺗﯿﺮۆر ،ﺳــەرﺑﺎری ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەش ﻧﺎﻛﺮێ ﭘــڕۆژەی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻛە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ھەﯾە
ﭘێﺸــﻜەش ﻧەﻛــﺮێ ،ﺑﯚﯾە داواﻣــﺎن ﻛﺮدووە ﻧﺎﺑێ ﺋــەم دۆﺧە ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘێﺸﻨﯿﺎزﻣﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺋەم ﭘﺮﺳەوە ﺑە ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔە داوە ،ﺋەﮔەر ﺑەﺷﺪارﯾﺸﻤﺎن ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔە ھەﺑێــﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەوڵ دەدەﯾﻦ ﺋەو ﮔﺮﻓﺘﺎﻧەی ﻟەم ﺑﻮارەدا ھەﯾە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋەوﻛﺎﺗﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ھەر دۆﺧێﻚ ﺋەرێﻨﯽ ﯾﺎﺧﯚ ﻧەرێﻨﯽ ،ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ دەﮔﺮﯾﻦ. دوای ھﺎﺗﻨﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺋﺎوارە ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،ھەﻧﺪێﻚ دەﻧﮓ ﺑﯿﺴﺘﺮا ﻛە داواﯾﺎن دەﻛﺮد ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯽ ﺋەو ﺋﺎواراﻧە ﻧەدرێ ﻛە ﻣﻮﺳــڵﻤﺎن ﻧﯿﻦ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻣەﻻ ھەﺑﻮو ﺑﺎﺳــﯽ ﺣــەرام و ﺣەڵﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺎن ﻟە ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺷەﻧﮕﺎل دەﻛﺮد ،ھەوڵ و ﻛﯚﺷﺸﯽ ﺋێﻮە ﭼﯽ ﺑﻮوە ﺑﯚ رووﻧﻜﺮدﻧەوەی دﯾﺪی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەم ﭘﺮﺳﺎﻧە؟ رۆڵــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﺷــەڕ ﻟە دژی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن و رێﻜﺨــﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋﺶ ،روون ﺑــﻮوە .ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ھــەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺷەڕێﻜﯽ ﻓﯿﻜﺮی ﻟەﮔەڵ ﻓﯿﻜﺮی ﺗﻮﻧﺪەڕەوی داﻋﺶ ﻛــﺮدووە .دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺋێﻤــە ﯾەﻛەم ﻻﯾەن ﺑﻮوﯾﻨە ﺋەم ﭘﺮﺳەﻣﺎن ﺑﯚ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺎن روون ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻓﺘﻮاﻣﺎن داوە ﻟە رێﯽ د .ﻋەﻟﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە ،ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔە و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ھەوڵﯽ داوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﻜﺎت و و ﻛﺮدووﺷــﻤﺎﻧە .ھەروەھﺎ رۆڵﻤﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺳەرداﻧﯽ ﻣﯿﺤﻮەرەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺰاﻧێ ﻛە ﺑەﺑێ ﺟﯿﺎوازی ﺋێﻤە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەوان دەﻛەﯾﻦ.
3
ﻗەرەداﺧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە دﻧﯿﺎ ،ﺑەوەی ھەر ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەك ﻟەﺑەرﮔﺮﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﺧــﺎك و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎﻧﯽ و ﺷەرەﻓﯽ ﻧەﺗەوەﻛەی ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دەدات ،ﺷەھﯿﺪە .ﺋەم ﮔﺮووﭘە ﺗﻮﻧﺪڕەو و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧە ،دژی ﺋﯿﺴــﻼم و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﻦ .ﺋەوەی ﺋەو ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧە دەﯾﻜەن، دژی ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣە ،ﺑﯚﯾە ھەوڵﻤﺎن داوە ﻟەرێﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘﺘﺮ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺑﻜەﯾﻦ .ھەر ﻟەم ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﺑەردەوام ﺳەرداﻧﯽ ﻣﯿﺤﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﻣﺎن ﻛــﺮدووە و ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ و ﺧﯚراﻛﻤﺎن ﭘێ ﮔەﯾﺎﻧﺪوون ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدن ﻟــە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛــە ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺷەرەف و ﺧﺎك و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻤﺎن دەﻛﺎت.
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﻟە ﺑەﺷﯽ ”ﻣﺎﻓە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن“ی ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻟە ﺷێﻮەﻛﺎن ﻟە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ ،رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣە و ﺟﺎڕﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺧﻮازراون ،ﺑەم ﻟەﻻﯾەك ﭼﺎودێﺮان دەڵێﻦ ﺑە ﻻوازی ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺑەھﯚی ﺋەوەی دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﻛﯚك ﺑێﺖ ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳەر ﺗێﻜڕای ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﻜﺮێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
”ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﺳەرۆك دەﻛﺮێﺘە ﻣﻮزاﯾەدەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر“
ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرۆﻛﯿﺎن ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ دەوێﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺗﯚﻣﺎ:
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﻧەوە ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرۆﻛێﻜﯽ ﺑەھێﺰی دەوێ ﻧەك ﺳــەرۆﻛێﻚ ﺑﺨﺮێﺘە ژێﺮ ﻣﻮزاﯾەدەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﻟﯿﺴﺘە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن. ﻟێﮋﻧەﯾــەك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺳﺎزان ﺑﯚ ﺧﺴــﺘﻨە ڕاﭘﺮﺳﯽ ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛــﺮێ ﮔەرﻣﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸــﺘﻮﻣڕ ﻟەﺳــەر ﺷــێﻮازی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ روو ﺑﺪات، ﺑەو ﭘێﯿــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ”ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ھەڵﺒــﮋاردن ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﮔــەل“ داﺑەش ﺑﻮوە، ﻟــەو ﻧێﻮاﻧــەدا ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە. ﺳﺎﻟﻢ ﺗﯚﻣﺎ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾﺎری ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﻟــە رواﻧﮕــەی ﺋەواﻧەوە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑــﮋاردە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــەرﺟەم ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺷــەرەﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﭘێ ﺑﺒڕێ ﻛە رۆڵﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿﺎن ﻟە ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ھەرێﻤﺪا ھەﺑــﻮوە ،ﺋەوەﯾە رێــﻚ ﺑﻜەون ﻟەﺳــەر ﭘێﺪاﻧــﯽ ﺋــەو ﻣﺎﻓە ﺑە ﮔەل ﻛە ﺧﯚی ﺳــەرۆﻛەﻛەی ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚ دﯾﺎری ﺑﻜﺎت. ﺗﯚﻣﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ راﻓﯿﺪەﯾــﻦ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺑەﻧــﺪە ﭘێﺸــﺘﺮ و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻣەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑێﺖ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ وا دەﺧﻮازێ ﭘەرە ﺑە ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑــﺪات دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەت ﻟــەو رووەوە و ﺳــەرۆﻛێﻜﯽ ھەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳە ھەﺳــﺘﯿﺎرەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە
ﻛەرﺧﯽ ﺋﺎڵﺘﯽ ﺑەرﻣﺎخ:
ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ
ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ دەﺑێﺘە
ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ راﺳﺘەوﺧﯚ
ﺳــەرۆﻛﯽ ھەﻣــﻮو ﺗﺎك،
ﺑێــﺖ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ
ﮔــﺮووپ
ﭘێﻜﮫﺎﺗــە
وا دەﺧــﻮازێ ﭘــەرە ﺑــە
ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻢ ،ﺑﯚﯾە
ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿەت ﺑﺪات ھەرێﻢ ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە، ﺳەرۆﻛێﻜﯽ ﺗەﺷﺮﯾﻔﺎﺗﯽ دێﻨێﺘە ﺑەرھــەم ﻛە رەﻧﮕە ﺑــﯚ دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧەﺑێﺖ. ”دەﺑێــﺖ ﺋەوەﻣﺎن ﻟــە ﺑﯿﺮ ﺑێ ﻛە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮔﺮﻧﮕە، ﺋەﮔەر ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑێﺘە ھەڵﺒــﮋاردن ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ و ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﭘێﮕــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ھەرێﻢ ﻧﺎﻣێﻨێ ﺟﺎ ﺋەو ﺳــەرۆﻛە ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺑێﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەر رۆژێﻚ دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑﯿﺎﻧــەوێ ،دەﺗﻮاﻧﻦ داوای ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳەرۆك ﺑﻜەن ﺑێ ﺋــەوەی ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ﻟە دەﺳﺘﺪا ﺑێﺖ و ﺋەو ﭘﺮﺳــەﯾﺶ دەﺑێﺘە ﻣﻮزاﯾەدە و
ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎن ﮔﻮاﯾە ﮔﺮﻧﮕﻦ ،ﺑﯚﯾە داوای ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﺳەرۆك دەﻛەن“ ﺗﯚﻣﺎ وای ﮔﻮت. ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ، ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ،ﺋەرﻣەن و ﺳــﺎﺑﯿﺌە ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚ ﺟﻮاﻧەﻛــەی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەﻣﯿﺸە وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﻟــەو رووەوە ﺳەرﺳﺎﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەردەﺑڕن ﻛە ﻟەم ﻧﺎوﭼە ﺋﺎڵﯚزەی دﻧﯿﺎدا ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﻟەو ھەرێﻤە ﺑە ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎزادی دەژﯾﻦ. ﻛەرﺧﯽ ﺋﺎڵﺘﯽ ﺑەرﻣﺎخ ﺳەرۆﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ،ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ دەزاﻧێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە رووی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەوە ﺳەرۆﻛێﻚ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
و
ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑێﺘە ھەڵﺒﮋاردن ﺑێﺘــە ھەڵﺒﮋاردن ،ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺋەوە ﺑێ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋێﺴﺘە و داھﺎﺗــﻮوی ﺋــەو ھەرێﻤــە ﺑﻜﺎت ،دەﺑێ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑێﺘــە ھەڵﺒﮋاردن. ﺑەرﻣــﺎخ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا ”ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧــەوێ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــەرۆﻛێﻜﯽ ﺑەھێــﺰ ﺑێــﺖ و ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺋﯿــﺪارەی ﺋــەم دۆﺧە ھەﻣەﻻﯾەﻧــەی ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﺑﺪات و ﺗﻮاﻧﺎی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋێﺴــﺘە و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴﺘە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜــەوە ﺑێﺘە ھەڵﺒــﮋاردن، ﺋــەوە ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺳﯿﺴــﺘﻤە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ژﻣﺎرەﯾەك
وﺗﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﺋەوروﭘﺎ ﭘێڕەوی دەﻛەن“. وﺗﺎﻧﯽ وەك ﻓەڕەﻧﺴــﺎ و ﻧەﻣﺴﺎ ﻛە دوو ﻧﻤﻮوﻧەی ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﻦ ﻟــە دﻧﯿــﺎدا، ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯿــﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﺳــەرۆﻛﯽ وﺗەﻛﺎن راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ﮔەﻟەوە ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﻧﮫێﻨﯽ دێﻨە ھەڵﺒﮋاردن. ”ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ دەﺑێﺘــە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەﻣﻮو ﺗﺎك ،ﮔﺮووپ و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ، ﺑﯚﯾە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑێﺘە ھەڵﺒــﮋاردن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ راﺑــﺮدووی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘێﻮەر وەرﺑﮕﺮﯾﻦ، ھﯿﭽﯿﺎن ﻟە % 70ی ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗﺮی
دەﻧﮕﯽ ﻧەداوە ،ﻛەواﺗە % 30ی دەﻧﮕــﺪەر ﻧﻮێﻨەری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺳــەرۆك ﺳەرۆﻛﯽ ھەﻣﻮو وﺗەﻛەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑێﺘــە ھەڵﺒﮋاردن و ﺳــەرۆﻛﯽ % 30ـــەﻛەﯾﺶ دەﺑێﺖ ،ﺧــﯚ ﺋەﮔەر ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧﯿــﻮەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران دەﻧﮓ ﺑە ﺳــەرۆﻛەﻛە ﻧــەدەن ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺳەرۆﻛە ھەڵﺒﮋێﺮدراوەﻛە دەﺑێﺘە ﻧﻮێﻨــەری % 35ی ﺧەڵﻚ ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺑێــﺖ“ ﺋﺎڵﺘﯽ ﺑەرﻣﺎخ وای ﮔﻮت. ﺑەرﻣﺎخ ﻛــە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟێﮋﻧەی ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوە ﻛە ﻧەﺧﺮاﯾــە راﭘﺮﺳــﯿﯿەوە ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ”ﺋەﮔەر ﺳــەرۆك ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑێﺘــە ھەڵﺒﮋاردن ،ﺑــێ ﮔﻮﻣﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮ و ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﺶ دەﺑێ ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەو ﺳــەرۆك ﺑەھێﺰە ھەﯾە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑــﯚ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎﻧﺴــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــە ھﯿﭻ ﺳــەردەﻣێﻜﺪا دووﭼﺎری ﺑەﺷﺨﻮران و ﺳﺘەم ﻧەﺑﻦ.
ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺗێﺪا ﻻوازە
”ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻋێﺮاﻗە“ وﺷە/ھەوﻟێﺮ-رێﺒﯿﻦ ﭼــﺎﻻﻛﺎن و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣــﺮۆڤ ،رەﺧﻨە ﻟە ﭘڕۆژە دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮن و دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە، رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە دەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژە دەﺳﺘﻮورەﻛەدا رەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻻوازﯾﺎن ھەﯾە، ﺷﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺶ ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق دادەﻧێﺖ. دەروازەی دووەم ﻟــە ﭘــڕۆژەی ھەرێﻤــﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﯚ ”ﻣﺎﻓە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن“ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە، ﻛە ﺑەﺳــەر ”ﻣﺎﻓە ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن“” ،ﻣﺎﻓــە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن“ و ”ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن“ داﺑــەش ﻛﺮاوە و ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ 18ﺗﺎ 38دەﮔﺮێﺘەوە، ﺑــەم ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ،ﻟــە ﭘــڕۆژەی دەﺳــﺘﻮورەﻛەدا ﻛێﺸــە ﻟەﻣەڕ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬەوە ھەﯾە. ﺷــﻮان ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻣﺎﻓﭙــەروەر و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ھەر دەﺳﺘﻮورێﻚ ﭼەﻧﺪ ﭼەﻣﻜەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺗێــﺪا رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﺑێــﺖ ،ﺋەوەﻧــﺪە وەك دەﺳﺘﻮورێﻜﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە و ھﺎوﭼەرخ ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی ﭘێڕۆﯾﯽ ﻛﺮدن ﻟە ﺑﻨەﻣﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن
ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺖ و ﺑە ﮔﺮﻧﮕــﯽ دەزاﻧێﺖ ﻟــە ﭘڕۆژە دەﺳﺘﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑە وردی و راﺷــﻜﺎوی دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە ﺑﻜﺮێﺘەوە. ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿــﺪا ،ﺑە ﻧﺎﭼــﺎری دەﺑێﺖ ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘﻮورەﻛەی دەﺳــﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑﮕﻮﻧﺠێﻨێﺖ ،ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛێﺸــە و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻟــە دەﻗەﻛﺎﻧﯿــﺪا ھەﯾــە و ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەش ﻟە ﭘڕۆژە دەﺳﺘﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دووﺑﺎرە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﺳــﺎﺑﯿﺮ زﯾﺎﺗــﺮ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ”دەﺳﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬەوە ھەﯾە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣﺎدەی دژﯾــەك و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﺋەو ﻣﺎﻓﺎﻧــەی دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻟەﺳــەر ﻟێــﻮاری
ﮔــﯚڕدان ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﺪا ھﺎﺗــﻮوە ،ﻛــە ﻧﺎﺑێﺖ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﭘەﺳــەﻧﺪ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭘێﭽەواﻧەی ﺑﻨەﻣﺎ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷەرﯾﻌەت و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑێــﺖ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﮔــەورە ﻟــە ﻧێــﻮان ﺷەرﯾﻌەﺗﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا ھەﯾە“. دووﺷەﻣﯽ راﺑﺮدوو 13ی ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ 2015ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ”ﻟێﮋﻧــەی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن“ی ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد ،ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﺎزان ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەی دەﺳــﺘﻮور و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ راﭘﺮﺳﯽ ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﻛە و ﭘێ دەﭼێﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺑﺨﺮێﺘە راﭘﺮﺳﯿﯿەوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەﺑێﺖ ﮔﻮﻧﺠﺎوی و ﻛﯚﻛﺒــﻮون ﻟەﮔــەڵ ﺑﻨەﻣــﺎ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق دروﺳــﺖ ﺑێﺖ ،ﺋەوەش ﻣﺎﻧــﺎی ﺋەوەﯾــە ﻛە ﻟــەرووی ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬــەوە، ﯾﺎﺳﺎداﻧەری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رەﭼــﺎوی ھەﻣﻮو ﺋــەو ھەﻧە دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻟە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە.
ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو رەﺧﻨﺎﻧــەی ﻟــە ﭘڕۆژە دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەوە ھەﯾــە ،وەك ﭼﺎﻻﻛە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛە دەڵــێ” ،ﻟە ﭘڕۆژە دەﺳــﺘﻮوری ھەرێﻤــﺪا ﻣﺎﻓــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﺗﯚﻛﻤە ﻧﯿﯿە و زۆر ﺑە ﻓﺮاواﻧﯽ و ﺳﺎﻛﺎری ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﺮێ ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟەﺳەر چ ﺑﻨەﻣﺎ و رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ دەﭘﺎرێﺰرێﺖ“. ھﯿﻤﺎن رەﻣﺰی ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﭘێﯽ واﯾــە ،ﻟە ﭘڕۆژەی دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑە راﺷــﻜﺎوی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﺎﻓــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﮔﺮەﻧﺘــﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوەش دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎش ﺑە ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەدات“. زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﻣﺎدە و ﺑڕﮔﺎﻧەی ﻟە ﺑەﺷﯽ ”ﻣﺎﻓە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن“ی ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺷــێﻮەﻛﺎن ﻟە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ، رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــە و ﺟﺎڕﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ
ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﺧــﻮازراون ،ﺑــەم ﻟەﻻﯾــەك ﭼﺎودێــﺮان دەڵێﻦ ﺑە ﻻوازی ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺮاوە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﺑەھﯚی ﺋەوەی دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ﻛﯚك ﺑێﺖ ،ﻧەﺗﻮاﻧــﺮاوە ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳــەر ﺗێﻜــڕای ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺷــﻮان ﺳــﺎﺑﯿﺮی ﻣﺎﻓﭙــەروەر دەڵــێ” ،ﻟــە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗــﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣﺎﻧە ھەﯾە ﻛە ﻋێﺮاق رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر داوە و دەﺑێ ﻟە ﭘڕۆژە دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪی ھەﻣــﻮو ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣﺎﻧــە دەﺑێــﺖ ﻋێــﺮاق رەزاﻣەﻧــﺪی ﻟەﺳــەر داوە و ھــﺎوﻛﺎت ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣﺎﻧــەش ﻛــە ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﻋێــﺮاق رەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر دەدات و ﺋــەوەش ﮔﺮﻧﮕــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە دەﺳــﺘﻮورەﻛە دەﺑەﺧﺸێﺖ“. ﺟﮕە ﻟە دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ و ﺟﺎڕﻧﺎﻣە
و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﻟە ﻣﺎدەی 37ی ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە” ،ﺳەرﺑﺎری ﺋەو ﻣﺎﻓﺎﻧــەی ﻟەم دەﺳــﺘﻮورە و ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا ﺑﯚی دەﺳــﺘەﺑەر ﻛــﺮاون ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻛەڵﻚ ﻟــەو ﻣﺎﻓﺎﻧــەش وەرﺑﮕﺮێﺖ ﻛە ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــە ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣە، ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣــە و ﺟﺎڕﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮێــﺪراوی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــﺪا ھﺎﺗﻮون و ﻋێــﺮاق ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎوﯾﺎﻧــەوە ﯾﺎن ﭘەﺳــەﻧﺪی ﻛﺮدوون“ ،ﺋەوەش وەك ھەوڵێﻜــە ﺑــﯚ دەرﻧەﭼﻮون ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەی دەﺳــﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻋێــﺮاق دﯾــﺎری ﻛﺮدووە. د .ﺷــێﺮﻛﯚ رەﺷــﯿﺪ ﺷــﺎرەزای ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، دەﺳــﺘﻮوری ھەرێﻢ ﺑە ﻧﺎﭼﺎری دەﺑێ ﺧــﯚی ﺑــە ﭼﻮارﭼێﻮەی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ﮔــﺮێ ﺑــﺪات ،ﺋەوەش ﻛێﺸــەﯾەﻛە ﻟە ﺑەردەم داڕێﮋەراﻧﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەو
ﻛێﺸــﺎﻧەی ﻟەﻣەڕ ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟــە ﭘڕۆژەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﺳــﺘﻮوری ھەﯾە ،ھەﻣــﺎن ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧەن ﻟە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮون ،وەك ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ﻛە ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙە ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەرﯾﻌەت و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ دەﻛﺎت و ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەش ﻟە ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دووﺑﺎرە ﻛﺮاوەﺗەوە“. زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــەوەش ﺋــەو ﺷــﺎرەزا ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿە ﭘێﯽ واﯾــە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻧــە ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣــە، ﺟﺎڕﻧﺎﻣە و ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﮔﺮێﺪراو ﺑــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬەوە ھەن ﻛە ﻋێﺮاق ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە و ﺑەوەش ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘــڕۆژەی دەﺳــﺘﻮورەﻛەﯾﺪا، ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭘێﺪاﮔﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻜﺎت و ”ﺋەوەش ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ، ﻛــە وەك ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق دەردەﻛەوێﺖ“.
ﺳﻴﺎﺳەت
ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەوەﺗەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﯿەوە ﻟە 1992ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ، ﺳەﺗﺎن ﯾﺎﺳﺎ و ﺑڕﯾﺎری دەرﻛﺮدووە، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی 14ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا 2014 - 2000ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻧﺰﯾﻜــەی 300 ﯾﺎﺳﺎی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮاون، ﺑەم زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 200ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮون. ﻟــە ﻣــﺎوەی 2000دا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 19ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە، 15ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﻮون .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2001دا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 19 ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە 13 ،ﻟەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧە راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2002دا 16ﯾﺎﺳــﺎی دەرﻛﺮدووە، 15ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﻧە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﻮون .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003دا 23 ﯾﺎﺳــﺎی دەرﻛــﺮدووە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ داﻣــەزراوەﻛﺎن ﮔــﺮێ دراون. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2004دا ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 48ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە ﻛــە ﻧﺰﯾﻜەی 30ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ داﻣەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2005دا ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ﯾﺎﺳﺎی دەﻛﺮدووە و ھەردوو ﯾﺎﺳﺎﻛە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ داﻣەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2006 دا 20ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣــەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007ﯾﺸــﺪا 39ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛــﺮدووە 21 ،ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣــەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2008دا 18ﯾﺎﺳــﺎی دەرﻛﺮدووە و 10ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ داﻣــەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009ﯾﺸﺪا 10ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە و ﺗەواوی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ داﻣەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2010دا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 17ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە و 10ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣــەزراوەﻛﺎن ﺑﻮون. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011دا 22ﯾﺎﺳــﺎی دەرﻛــﺮدووە 13 ،ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮون .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ
ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛەروێﺸﻜﯽ ﺣﺰب و ﻛﯿﺴەڵﯽ ﺧەڵﻚ
ﻟە 300ﯾﺎﺳﺎی ﭘەرﻟەﻣﺎن 200ی ﺑﯚ وەزارەﺗەﻛﺎن ﺑﻮوە
2012ﯾﺸﺪا 17ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە و 11ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑﻮون .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2013دا 19ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛــﺮدووە 12 ،ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮون .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﯾﺸــﺪا 9ﯾﺎﺳﺎی دەرﻛﺮدووە و 8ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮون. ﻟەﻧــﺎو ﺋــەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەﺷــﺪا ﻛە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ و ﻓەرﻣــﯽ دەرﻛــﺮاون، ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ھە ﻣﻮ ا ر ﻛﺮ د ﻧــە و ە ی ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮن، ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻛە وەزارەت ھەﯾە ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﺎرێﻚ و دووﺟــﺎر ﯾﺎﺳــﺎﻛەی ﺑﯚ ھەﻣــﻮار ﻛﺮاوەﺗەوە. ﺋﺎراﺳــﺘەی ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﻟە ﻣــﺎوەی 23ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﭘەرﻟەﻣــﺎن ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳەت ﺑەﮔﺸﺘﯽ رێﻚ ﺑﺨﺎت. ﭘڕۆژە زۆر و ﯾﺎﺳﺎ ﻛەم ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەدوو رێﮕــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،ﯾــﺎن ﻟە رێﮕەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧەوە ﯾﺎن ﻟە رێﮕەی ژﻣﺎرەﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ھــەر ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك
ﻟەﻻﯾەن 10ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەوە ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑەوەش رەوﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ وەردەﮔﺮێﺖ. دەﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘــﺎش وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻛﺎرﻧﺎﻣــەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن رێﻚ دەﺧــﺎت و ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەدات ﻛﺎم ﻟــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾــﺎن ﺑــﯚ دەﻛﺮێــﺖ و دەﺧﺮێﻨــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻛﺎری
داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە. ﻟــە ﻣــﺎوەی ھــەر ﺧﻮﻟێﻜــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﯾﺎن ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەوە ﭘێﺸــﻜێﺶ ﻛﺮاون ،ﺑــەم ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮاون. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2008دا ،ﻧﺰﯾﻜەی 30 ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛــﺮاون و ﻟەو رێﮋەﯾەدا 18ﯾﺎﺳــﺎ ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮاون .ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻧەﻛﺮان ،ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ زاﻧﯿﺎری، ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی ﺣﺰﺑەﻛﺎن،
ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﺎﺟــﯽ داھــﺎت، ﻗەدەﺧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ و .ھﺘﺪ ﺑەرﭼﺎو دەﻛەون. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە، ﺋــەو ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧﺎﻛﺮێــﻦ ﯾــﺎن ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯿﺎن درەﻧﮓ دەﺧﺮێﻦ ،ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەﯾﺎن ﻛــە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺧەڵﻜەوە ھەﯾە .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران دەڵێﻦ ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺧەڵﻜەوە ھەﯾــە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــەرﻛﺎرن، دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺑﻮوە. ﻋەﺑﺎس ﻓەﺗــﺎح ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﻟﯿﺴﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﻋێﺮاق دەرﻛﺮاون ،ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﺎن ﭘێ ﻛﺮاوە و ﺑــەرﻛﺎر ﺑﻮون ،ﺑەم داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەﺑﻮوە“. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﺪا رووﺑەڕووی دەﺑێﺘەوە ،ﭘﺎﺑەﻧﺪێﺘﯽ داراﯾﯿە ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ، ﻛە وەك ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت” ،ﺋەﮔەر ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾﺎﺳﺎﯾەك دەرﺑﻜﺎت و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەھﯚی ﺑﺎرودۆﺧــﯽ داراﯾﯿــەوە ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺟێﺒەﺟێــﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﺳــەرﺑﺎری
ﺋــەوەی ﻟەﺳــەر ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑە ﺧﺮاپ دەﺷــﻜێﺘەوە ،ﯾﺎﺳﺎﻛەش ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺑێﺖ“. ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭼﺎودێــﺮان و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧــەوە ،ﻛە ﻛﯚی ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺑــﯚ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەرﺑﻜﺮێﻦ ،ﭘﺎﺑەﻧﺪی داراﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ ﻧﺎﻛەن.
ﻛﺎﻣەران ﺋەﯾﻮوب ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە، ”ھەﻣــﻮو ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪێﺘــﯽ داراﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ ﻧﺎﻛەن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺑﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەڵە و ﮔﺮووﭘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە ھەﯾــە ،ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑەھﯚی ﻻوازی ﭘێﮕەﻛەی ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە دەﺳــەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭘەﺳەﻧﺪﯾﺎن ﺑﻜﺎت“. ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو
ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻛﺮاون و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧەڵﻜەوە ھەﯾە ،ﻟەﻻﯾەن دەﺳــەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻧەﻛﺮاون ،ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺶ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو رووەوە ھەﯾە. د .ﻛەﯾﻮان ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﮔﺮﻧﮓ ھــەر دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﯿﯿــە ،ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــە ﭘﯿﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧە، ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎران رەﺧﻨەی ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﯾﺎﺳــﺎی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ و ھــەروەك ﯾﺎﺳﺎی دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ ﻣﺎﻓــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﻛە دوو ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕﻦ و ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮاون ﯾــﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون“. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە، ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە دەرﻛﺮدﻧــﯽ ھەر ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﺪا دەﺑێــﺖ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەوە ﺗﻮاﻧﺎی ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەی ھەﺑێﺖ” ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﯾﺎﺳــﺎ دەرﺑــﻜﺎت و ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾﺎن داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻧەﻛەن“. ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﭘەﺳﻨﺪ ﻧﺎﻛﺮێﻦ ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮاون ،زۆرﺑەﯾﺎن ﻟەﻻﯾەن
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -رێﺒﯿﻦ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەرووی ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎﻧەوە ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﭼﺎودێﺮی ﻛﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼﺎﻻﻛﺘﺮە ،ﺑەم زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەوەﺗەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﯿەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘەﺳــەﻧﺪی ﻛﺮدوون ،ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧە و ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻨﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺧەڵﻚ ﺑﻮوە، زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــەوەش ﺗێﺒﯿﻨــﯽ زۆرﯾﻨــەی دەﻛﺮێــﺖ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەوە ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺮێــﻦ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘەﺳەﻧﺪ ﻧﺎﻛﺮێﻦ.
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧەوە ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮاون ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻨﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﻟەﻻﯾــەن ژﻣــﺎرەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەوە ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮاون، ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاون. ﺋەﮔــەر ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛــەی ﻋەﺑﺎس ﻓەﺗﺎﺣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑــە ﺑﻨەﻣﺎ ﺑﮕﯿﺮێــﺖ ،دەﻛﺮێــﺖ ﺑەﺷــێﻜﯽ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺋــەوە ﺑﮕەڕێﺘەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا داﻣەزراوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە زۆرﯾﻨەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﮔەڵە دەﻛﺮێﻦ. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ھــەر ﺧﻮﻟێﻜﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎ ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎﻛﺎن ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮێﻦ ،ﺳــەرەڕای ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ زۆرێــﻚ ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ،ﺑەم ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ زۆرﺟﺎر ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە رێﮕەی ﮔەڵەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧەوە ﻣﻮزاﯾــەدەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﺳــەر ﯾەﻛﺘﺮدا دەﻛەن ﯾــﺎن دەﯾﺎﻧــەوێ ﻟــەو رێﮕەﯾەوە ﺳەرﻧﺠﯽ ﺟەﻣﺎوەر ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﻛێﺶ ﺑﻜەن. ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺮاوە ،ﺟﮕە ﻟەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺑــﯚ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑــەم وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوز دەڵێ” ،ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺋەﮔەر ﻟە ھــەر ھەﻓﺘەﯾەﻛﺪا ﯾﺎﺳــﺎﯾەك دەرﺑﻜﺎت ،ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا دەﺗﻮاﻧێ 48 ﯾﺎﺳﺎ دەرﺑﻜﺎت ،ﻛە ﺋەوەش ﻟەرووی ﻛﺮدەﻧﯿﯿــەوە زۆر زەﺣﻤەﺗە ،ﺑەو ﺣﺎڵەﺷەوە ﺋﯿﺸﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻧﯿﯿە و ﺑﮕﺮە ﻟە زۆر ﺑﺎردا ﭼﺎودێﺮی و ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎن ﮔﺮﻧﮕﺘﺮن“. ﭼﺎﻻﻛــە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛــە ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەوە ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺮێﻦ ،ﺑــە ھەر ﭘﺎﺳــﺎوێﻜەوە ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛە ﺑە ﻻوازی دەﺳــەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋــەو دەڵــێ” ،ھﯚﻛﺎرەﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﮔﺮﯾﻤﺎﻧــە ھەڵﺪەﮔﺮێــﺖ ﯾﺎن ﺋــەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻻوازن و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿــﺎن ﺗێﺪاﯾــە و ﺗﻮاﻧــﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە، ﯾﺎن دەﺳەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ﻟە ﺧﻮار دەﺳــەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوەﯾە و ھــەردوو ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەﻛەش ﻣﺎﻧﺎی ﻻوازی ﭘێﮕــەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە ھﺎوﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﯾەﻧێــﺖ و ھــەردوو ﺣﺎڵەﺗەﻛەش ﺑە زەﻗﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،زۆرﯾﻨــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻟە ﻛﺎدﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘێﻚ دێﻦ و ﻛە دەﭼﯿﻨە ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺸــەوە ،ﻟــەرووی رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿەوە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮ ﻟە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣــﺰب دەﺑﯿﻨــﻦ ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت زﯾﺎﺗــﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﭘڕۆژە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰب ﺑﻦ ﻛە ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﺎن ھەﯾە“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ھەﻣﻮو ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪێﺘﯽ داراﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ ﻧﺎﻛەن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺑﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەڵە و ﮔﺮووﭘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑەھﯚی ﻻوازی ﭘێﮕەﻛەی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دەﺳەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭘەﺳەﻧﺪﯾﺎن ﺑﻜﺎت“.
5
رۆژھەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻗﺎدر ورﯾﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن” :ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷﺎزدەﯾەﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑەوە ھەﯾە و ﭘێﻢ واﻧﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟەﺳەر رەوﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ھەﺑێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷﺎزدەﯾەم دەﻛﺎت ﻗﺎدر ورﯾﺎ :ﺧﯚﺷﺘﺮ دەﺑﻮو ﺑەر ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮە ﯾەﻛﻤﺎن ﮔﺮﺗﺒﺎﯾە ،ﺑەم دەﺑێ ﭘێڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾﻦ ﻣﺤەﻣەدﺳﺎڵﺢ ﻗﺎدری :ﺑﺎ ﺋێﻤە ﻓەﺧﺮ ﺑەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧە ﻧەﻓﺮۆﺷﯿﻨەوە و ﺋێﺴﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛەﻣﺎن ﻧەھﺎﺗﻮوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دۆﯾﻨێ ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪراوێﻜﺪا راﭘﯚرﺗﯽ ﭘﻠﯿﻨﯚﻣﯽ دوازدەﯾەﻣﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ﻛە ﻛﯚﻣﯿﺘەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷﺎزدەﯾەم ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﯾەﻛﯽ ﺑەﻓﺮاﻧﺒﺎرﯾﺶ داوا دەﻛﺎت ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﺑﻮەﺳﺘێﻨﻦ. ﻧﺰﯾﻜەی ﺳﺎڵێﻜە ھەردوو ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ھﺎوﺑەﺷــﺪان ﺑــﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە و ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺟﯚراوﺟــﯚر ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧە وەﺳــﺘﺎون ،دواﺗﺮ ﻟە ژێﺮ ﻓﺸــﺎری ﻛەﻣﭙﯿﻨێﻚ ﻛە ﭘێــﻚ ھﺎﺗــﻮوە ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎن و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯿﺎن ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼــڕ ﻛﺮدەوە و ھﯿــﻮای ﺋەوەی ﻟــێ دەﻛــﺮا ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ﺑﮕەن و ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮا ﺑەر ﻟە ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷﺎزدەﯾەم ،ﯾەك ﺑﮕﺮﻧەوە. دواﺟــﺎر ﻟــە ﭘﻠﯿﻨﯿﯚﻣــﯽ دوازدەﯾەﻣﯽ ”ﺣــﺪك“دا ،ﺑڕﯾﺎر درا ﻛﯚﻣﯿﺘەﯾــەك ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷﺎزدەﯾەﻣﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨــﺪرێ و ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەڵێ: ”ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن
روو ﺑــﺪات ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﺋێﻤە دەﺑێ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﮕﺮﯾﻦ“. ﻗــﺎدر ورﯾﺎ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﺪا ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ: ”ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷﺎزدەﯾەﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، زﯾﺎﺗــﺮ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑــەوە ھەﯾە و ﭘێﻢ واﻧﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی
ﻟەﺳــەر رەوﺗــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ھەﺑێﺖ“. ﻣﺤەﻣەدﺳﺎڵﺢ ﻗﺎدری ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟــە ھەوﻟێﺮ ،ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻜﻨەھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” :ﺑﺎ ﺋێﻤە ﻓەﺧﺮ ﺑــەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧەﻣﺎن ﻧەﻓﺮۆﺷﯿﻨەوە ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺋێﺴﺘە وەﺧﺘﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛەﻣﺎن ﻧەھﺎﺗﻮوە و ھەوڵﯽ ﺋێﻤە ﺋەوەﯾە ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻟە دۆﺧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﺒەﺳﺘﺮێ، ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘﻠﯿﻨﯿﯚﻣێﻚ ﺑەر ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ،ﺋەو ﭘﺮﺳــە دەھێﻨﯿﻨە ﺑەرﺑﺎس و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑەم ﺟﺎرێ ﻛﺎﺗﯽ
داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﻤﺎن ھەﺑێﺖ و زۆر ﺟﺪﯾﺸــﯿﻦ ﻟەوەی ﻛە ﻟەﮔەڵﯿﺎن داﺑﻨﯿﺸﯿﻨەوە و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ وەﻣﯽ ﺋەواﻧﯿﻦ و ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭘﻠﯿﻨﯿﯚﻣﯿﺎن ھەﺑﻮوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەﻣﻤﺎن ﻧەدراوەﺗەوە
ﻧەھﺎﺗﻮوە و ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋێﻤەش ﻟــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە ،ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ھﺎوﺑەش ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎن ﺋــەوە ﺑــﻮوە ﻛە ﭘێﺶ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﯾــەك ﺑﮕﺮﯾﻨەوە، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑﭽﯿﻨە ﻧــﺎو ﻛﯚﻧﮕﺮە ،ﺋەوە ﺋــﺎرەزووی ﺋێﻤەﯾــە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻛﺮد ﺑﺎ ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﻛﯚﻧﮕﺮە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ دوا ﺑﺨﺮێﺖ و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ“. ﻗﺎدری ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘە روو ﻛــە ھەوڵــﯽ ﺟﺪﯾﯿــﺎن داوە ﺑــﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻨەوەی دووﺑــﺎرە ﻟەﮔــەڵ ﺣــﺪﻛﺎ و ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” :داواﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﻤــﺎن ھەﺑێﺖ و زۆر ﺟﺪﯾﺸﯿﻦ ﻟەوەی ﻛە ﻟەﮔەڵﯿﺎن داﺑﻨﯿﺸــﯿﻨەوە و ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ وەﻣﯽ ﺋەواﻧﯿﻦ ﻛە ﭘﻠﯿﻨﯿﯚﻣﯿﺎن ھەﺑــﻮوە و ھێﺸــﺘﺎ وەﻣﻤﺎن ﻧەدراوەﺗــەوە ،ھﯿﻮادارﯾــﻦ ﺑەر ﻟە ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮە ،ﺑﮕەﯾﻨە ﺋەﻧﺠﺎم و ﺑەﯾەﻛــەوە ﺑﭽﯿﻨە ﻧﺎو ﻛﯚﻧﮕﺮە و ﺋێﺴــﺘەش ﻛە ﺋەوان ﻛﯚﻣﯿﺘەﯾﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە ،رەﻧﮕە ﺳــﺎغ ﺑﻮوﺑﻨــەوە ﻛــە ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﮕــﺮن و ﺋــەوەش ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە و ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻟە رەوﺗﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎن ﻧــﺎﻛﺎت ﺋەﮔەر
ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺟﺪی ﺑﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ھەﺑێﺖ“. ﻧﺎﺳــﺮ ﺑﺎﺑﺎﺧﺎﻧــﯽ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ”ﯾەﻛﯽ ﺑەﻓﺮاﻧﺒﺎر“ داوا ﻟــە )ﺣــﺪك( دەﻛﺎت ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾــﯽ ﺷــﺎزدەﯾەﻣﯿﺎن ﺑﻮەﺳــﺘێﻨﻦ و دەڵــێ” :ﺋەﮔەر ﺣــﺪك ﮔﻠەﯾﯽ ﺋــەوەی ھەﯾە ﺣــﺪﻛﺎ وەﻣﯽ ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧەداوﻧەﺗەوە ،ﺑﺎ ﺋەوان ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوە ﺑﻜەن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو داﻧﯿﺸﺘﻨەی دواﯾﯽ ﭼﯿﯽ ﻟێ دێﺘەوە ﻛە ﻟەﻻﯾەن ”ﺣﺪﻛﺎ“وە ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﻛﺮاوە و ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣﯿﺘەﯾە ﺑﻮەﺳﺘێﻨﻦ“.
ھﺎوﻛﺎت ﻗــﺎدر ورﯾﺎ ھﯿﻮای ﺋەوە دەﺧﻮازێ ﻛــە ﺑەر ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷــﺎزدەﯾەم ،دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ﯾــەك ﺑﮕﺮﻧــەوە و وەك ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەﻛﺎت” :ﺧﯚﺷــﺘﺮ دەﺑﻮو ﺑەر ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷــﺎزدەﯾەم، ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە رووی داﺑﺎﯾــە و ﺑەﯾەﻛەوە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻣﺎن ﺑەﺳﺘﺎﯾە، ﺑــەم ﺋێﻤــە دەﺑێ ﭘێــڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣــﺰب ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﭘێڕەوەش دەﺑێ 4ﺳﺎڵ ﺟﺎرێﻚ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﺒەﺳﺘﯿﻦ ،ﻣەﺑەﺳﺘﻤﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﯾە“. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە
ﻗــﺎدری دەڵــێ” :ﺋێﺴــﺘە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺟﺪﯾﻤﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺷﺎﻧﺪی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﻜﺎری ﺣﺰب ﺑــﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە ﻛــﺮدووە و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ وەﻣــﯽ ﺋەواﻧﯿﻦ، ھﯿﻮادارﯾــﻦ ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەﻧەوە و ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﻛﯚﺳﭙﺎﻧەدا زاڵ ﺑﯿﻦ ﻟەوەی ﻛە ﺑەھەر ھﯚﯾەك ﺳﺎردوﺳــڕی دروﺳﺖ ﺑﻮوە ﻟەﻻی ھﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﻣﺎن“. ﺑەﭘێﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﺰب ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﻟە دوو ﺧــﻮل زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚی ﺑﯚ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺑﭙﺎڵێﻮێﺖ، ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﮔەر ﺧﯚﭘﺎوﺗﻨەوەی ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﻛە ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ دوو ﻛﯚﻧﮕﺮەی ”ﺣﺪك“ ﺑﻮوە ،ﻗﺎدر ورﯾﺎ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە: ”ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰب، رەﻧﮕە ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ﺑێﺘە ﺳەر رێﮕە ﺑﯚ ﺧﯚ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧەوەی ،ﺑەم ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑە و دەﺗﻮاﻧێ ﺋەﮔەر ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ زاﻧﯽ ،ھەﻣــﻮو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﯿەك ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨێﺖ“.
ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﭼﻮوﻧەوە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ
ﺑە ﭼەﮐﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺷەڕی داﻋﺶ دەﮐەﯾﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺷــەڕی داﻋﺸەوە ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮون و دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﮔﻮێﺮ ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺸﺎﻧﺪەوە ،ﺋێﺴﺘە ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺑﺎﺷــﯿﻚ ،ﻟــە ﮔﻮﻧﺪی ﻛﺎﻧﯽ ﻏەزاڵ ھێﺰەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻛﺎﻣﯿــﻞ ﻧﻮوراﻧﯿﻔــەرد ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان، ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﺋێﻤە ﻟەﺳەر داوای ﺧﯚﻣﺎن ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﻣﺎن ﻛﺮد ﺑﭽﯿﻨە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ و ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ژێﺮ ﻧــﺎوی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،رەزاﻣەﻧﺪﯾﻤــﺎن وەرﮔــﺮت و ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــە ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﺑەﺷﺪارﯾﻦ“. وەك ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەﻛﺎت: ”ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 70 ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻣﺎن ﻟەو ﻣﯿﺤﻮەرەدا ﺋﺎﻣﺎدەﯾە و ﻟە ﻣــﺎوەی ﺋەو ﻣﺎﻧﮕەدا
ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑەﺷــﺪاری ﺷەڕی راﺳــﺘەوﺧﯚﻣﺎن ﻛــﺮدووە دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺑەم زﯾﺎﺗﺮ ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑەھﯚی ھێﺮﺷﯽ داﻋﺸەوە ﺑﻮوە ﻛە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺳەر ﺋەو ﺧﺎڵــەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤەی ﺗﯿﺎدا ﺟێﮕﯿﺮ ﻛــﺮاوە و ﺋێﻤە ﻟەوێ ﺑەرﮔﺮﯾﻤــﺎن ﻛــﺮدووە و راوﻣﺎن ﻧﺎون“. ھــەر ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ھێﺮﺷــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺳەرﺟەم ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﺰﯾــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮد و رەواﻧەی ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕﯾﺎن ﻛﺮدن ،ﺑەم دوای ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻚ ،ﺑــە ﻓەرﻣﯽ
ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮاﻧــەوە ھێﺰەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ ﺑﻜﺸــێﻨﻨەوە ،ﻧﻮوراﻧﯽ ﻓەرد رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﺋێﻤــە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ھێﺮﺷﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﮔﻮێڕ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوﯾﻦ و ﺗﺎ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﮔﻮێڕی ﺳەر ﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﻣەﺧﻤﻮور ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی
ھەوﻟێﺮ ،ھێﺰەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧەﻛﺸﺎﻧەوە، دوای ھێﺮﺷﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﻣﯚڵﮕەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺋــەو ﺧﺎڵەی ﺑﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤە دﯾﺎری ﻛﺮاﺑﻮو، زۆر دوور ﻛەوﺗﺒﻮوەوە ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺷــەڕ و ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﭘێﺸڕەوی ﻛﺮدﺑﻮو“.
ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺸﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ دەڵێ” :ﺳەرﻟەﻧﻮێ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣﯿﺤﻮەرەﻛە ﻛﺮد و داواﻣﺎن ﻛﺮد ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــەوە ﭘێ ﺑﺪەن ،ﻟە وەﻣﺪا ﺳﻮﭘﺎﺳﯿﺎن ﻛﺮدﯾﻦ و ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﯿﻦ ،ھەرﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە
ﺋێﻮە ھەﺑﻮو ،ﺋﺎﮔﺎدارﺗﺎن دەﻛەﯾﻨەوە و ﺋێﻤەش ﮔەڕاﯾﻨەوە ﺑﯚ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن“. ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺑﺎﺷــﯿﻜە و وەك ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی رێﺒەراﯾەﺗﯿﯿــﺎن ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەﻛﺎت” :دوای ﮔەڕاﻧەوەﻣــﺎن ﺑــەردەوام داواﻣﺎن ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛﺮدووە رێﮕەﻣﺎن ﭘێ ﺑﺪەن ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕ و ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺟێﮕﯿﺮﻣﺎن ﺑﻜەن، ﺗــﺎ ﺋەوەی ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوودا وەﻣﯿــﺎن داﯾﻨەوە و ﮔﻮﻧﺪی ﻛﺎﻧﯽ ﻏەزاﻟﯿﺎن ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮدﯾﻦ“. ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﭼەك ﺣﺰﺑەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ﺷــەڕ
دەﻛەن و ﺳەﯾﺪ ﻛﺎﻣﯿﻞ ﻧﻮوراﻧﯿﻔەرد ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە ﺑە ﭼــەك و ﺗەﻗەﻣەﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ﻟەو ﻣﯿﺤــﻮەرە ﺑەرﮔﺮی دەﻛەﯾﻦ و ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟﯚﺟﺴﺘﯿﻜﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿﺶ ﻧەﻛﺮاوﯾﻦ“. ﻧﻮوراﻧﯿﻔەرد ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﺷــەڕی دژی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﺪا، ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﺷــەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارێﻜﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە و ھﯚﻛﺎری ﺋەوەی ﻛە ﻟە راﮔەﯾەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟەو ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧەﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺘﻮوە رێﻜﻼم ﺑەو ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدﻧــەوە ﺑﻜەن ﻛە ﺑەﻻی ﺋەواﻧەوە ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺮۆزە.
”ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە ﺑە ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ﻟەو ﻣﯿﺤﻮەرە ﺑەرﮔﺮی دەﻛەﯾﻦ و ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟﯚﺟﺴﺘﯿﻜﯽ و ﺳەرﺑﺎزی ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿﺶ ﻧەﻛﺮاوﯾﻦ“
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ
ﺑﺎﻛﻮور
دەﻧﮕﯿﺮ ﻣﯿﺮ ،ﻛﺎﺗێﻚ دەﺳــﺘﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ AKPﻛێﺸﺎﯾەوە و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺧﯚی ﺑﯚ HDP دەرﺑڕی و ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻛە ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە رزﮔﺎر ﺑﻜﺎت ،ﺳەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗﺎﺷە ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ AKPﻟە ﻣەرﺳﯿﻦ ،دەﻧﮕﯿﺮ ﻣﯿﺮ ﻟە ﭘێﺸﺒڕﻛێﯿەﻛﯽ ﺳەﺧﺘﺪاﯾە.
HDPو AKPﻟە ﺷﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺷەڕێﻜﯽ ﻗﻮرﺳﯿﺎن ﻟە ﭘێﺸە ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ ــ ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﯚڵ دوای ﺋەوەی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮔەﻻن ) (HDPﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ 7ی ﺣﻮزەﯾﺮان ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑڕﯾﺎری دا وەك ﭘﺎرت ﺑﭽێﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەو وﺗــەوە ،ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺎرەﻛﺎن دﯾﺎری ﻛﺮدووە و دەﯾەوێ ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﻛە ﺋەو ﭘﺎرﺗﯽ ھەﻣﻮو ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ﻧەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﻛﻮردی .ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر HDPدا ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ) (AKPدەﯾەوێ ﻟەﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ دەﻧﮓ ﺑﮫێﻨێﺖ و وەﻛﻮ رەﻗﯿﺒێﻜﯽ ﺳەرﺳەﺧﺘﯽ HDPﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﺴەﻟﻤێﻨێﺖ. ﺋﺎﻣەد ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ HDPو AKPﯾەﻛﻼ دەﻛﺎﺗەوە ﺷــﺎری ﺋﺎﻣــەد ﻟە ﻛــﯚی 550 ﻛﻮرﺳﺒﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ 11 ،ﻛﻮرﺳﯽ ﺑەردەﻛەوێــﺖ ،ﺋەﮔــەر HDP ﺑﯿەوێ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﺸــﻜێﻨێﺖ ،ﻟە ﻛﯚی ﺋــەو 11 ﻛﻮرﺳﯿﯿە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە 8ﻛﻮرﺳﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ژﻣﺎرە ﯾەﻛﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋﺎﻣەد ﻛە ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﺑﺎﻟﻮﻛﺎﻧــە .ھــﺎوﻛﺎت AKPﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻧەھێڵێــﺖ HDPـ 10 %ی دەﻧﮕــەﻛﺎن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﻟــە ﺋﺎﻣەد ﺑەھێﺰﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی دﯾﺎری ﻛﺮدووە ﻛە ﺟــەودەت ﯾڵﻤﺎزە. ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ھــەردوو ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﭘێﮕەی ﮔﺮﻧﮕﯿــﺎن ﻟەو ﺷــﺎرەدا ھەﯾە و ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧــﺪەی ھەڵﺒــﮋاردن ﻟــەو ﺷــﺎرە ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﺒﯿﻨێﺖ. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ھﻮدا ﭘﺎر )PAR- (HUDAﻛــە ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﻛﻮردﯾﯿە و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەﯾە و رﻛﺎﺑەرێﻜــﯽ ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﺷــەڕ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑەرﭘﺎ ﺑﻮوە و ﭼەﻧﺪاﻧﯿﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﻛﻮﺷــﺘﻮوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﺷــﺎری ﺋﺎﻣەد ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛــﺮدووە ﻛە وەك ﺋەﻧــﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑــێ ﻻﯾەن دەﯾﺎﻧــەوێ ﺑﭽﻨــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ،ﺑەم ھﻮداﭘﺎر ﺑەﻧﮫێﻨﯽ ﻟەﮔەڵ AKPﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و رێﻚ ﻛەوﺗﻮون ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی دەﻧﮕﯽ
HDPﻛﺎﻧﺪﯾﺪﯾﺎن ھەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھﻮداﭘﺎر ﺧــﺎوەن ﺟەﻣﺎوەرێﻜﯽ زۆرە ﻟــە ﺋﺎﻣــەد و زۆرﺑەی ﺋەو ﺟەﻣﺎوەرەﯾﺸــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﻦ. ھﻮداﭘﺎر ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011ﻟەﻻﯾەن رەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋــەردۆﮔﺎن ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،داﻣــەزراوە و ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗــە ،ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ھەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛﻮردەﻛﺎن و راﻛێﺸــﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮو ﺑەﻻی ﻓﻜﺮی ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە HDP ﺷەڕێﻜﯽ ﻓﻜﺮی ﺳەﺧﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ھﻮدا ﭘﺎردا دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و دەﯾەوێ ﺟەﻣــﺎوەری ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﺑــەﻻی ﺧﯚﯾــﺪا راﺑﻜێﺸــێﺖ و ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ زۆ ﺑە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣەد دەدات.
ھەڵﺒﮋاردﻧەﯾﺶ HDPﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﻟــە ژﻣــﺎرە ﯾەﻛﯽ ﻟﯿﺴــﺘەﻛەی ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﻟەﯾﻼ زاﻧﺎﯾە .ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا AKPﻋەﺑــﺪو ﺋﺎﺗﺎڵﯿﺎی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛــﺮدووە ،واﺗــە ﻟەﯾــﻼ زاﻧــﺎ و ﻋەﺑﺪو ﻛێﺒەرﻛێﯿەﻛﯽ ﺳەﺧﺖ دەﻛەن ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻛﺎﻣﯿﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ دەﻧﮓ ﺑــﯚ ﭘﺎرﺗەﻛەﯾﺎن ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە .ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ HDPﻟەو ﺷﺎرە ،ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ دوو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪە و زﯾﺮەﻛﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗەﯾﺶ ﻟەوەدا ﺑﻮو ﻛە ﻟەﯾﻼ زاﻧﺎی ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺷــﺎرەدا ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮد و ﻟەﺳــەر ﺋﺎﻣەد ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﻧەﻛﺮد ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﯾﻼ زاﻧﺎ ﻟــە ﺋﺎﻏەردا ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺟەﻣــﺎوەری ﺑەھێــﺰی ھەﯾە. ﻟەﯾﻼ زاﻧــﺎ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺸــﯽ داوای ﻛﺮدﺑﻮو ﻟەﺳەر ﺋەو ﺷﺎرە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔــەر HDP ﺑﯿــەوێ % 10ی دەﻧﮕــەﻛﺎن ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑەھێﺰ و ﺧــﺎوەن راﺑﺮدووی ﭘﺎك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻜﺎت ﻛە زاﻧﺎ ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە. HDPدەﯾەوێ ﻟە ﺑﺎﺗﻤﺎن 3 ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ دەرﺑﭽێﺖ ﺷــﺎری ﺑﺎﺗﻤﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺑــە 4ﭼﻮار ﻛﻮرﺳــﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺧەڵــﻚ دەﻛﺎت.
ﺷﺎرەزاﺗﺮﯾﻦ و ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻟــە ﻧێﻮان HDPو AKPدا ﺑﯚ ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن داﻧﺮاوە و ھەردوو ﭘﺎرت دەﯾﺎﻧەوێ ﻣﺘﻤﺎﻧەی دەﻧﮕﺪەری ﻛﻮرد ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜەن ﺷەڕی ﻟەﯾﻼ زاﻧﺎ ﻟە ﺷﺎری ﺋﺎﻏەر ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮی ﺷــﺎری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻏەردا HDP ،ﺗﻮاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ﻟە دەﺳﺘﯽ AKPدەرﺑﮫێﻨێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ﺋەم
ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا HDP ﺗﻮاﻧﯽ دوو ﻛﻮرﺳــﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەوە دەردەﺧەن ﻛــە HDPﺗەﻧﯿﺎ دوو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﻟەو ﺷﺎرەدا دەردەﭼێﺖ و دوو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛــەی ﺗﺮﯾــﺶ ﯾەﻛﯿﺎن ﺑــﯚ ھﻮداﭘــﺎرە و ﺋەوی
ﺗﺮﯾﺶ ﺑﯚ .AKP 6ﻣﺎﻧﮓ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە ،ﺷەڕێﻜﯽ ﺳەﺧﺖ ﻟە ﻧێﻮان HDPو ھﻮداﭘﺎر رووی دا ﻛــە ﺑــﻮوە ھــﯚﻛﺎری ﺋەوەی 4ﭼﻮار ﻻﯾەﻧﮕﺮی ھﻮدا ﭘﺎر ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﺪەن ،ﺑﯚﯾە ﺋــەم ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻛێﺒەرﻛێﯿەﻛﯽ ﺳەﺧﺖ ﻟە ﻧێﻮان ھﻮداﭘﺎر و HDP داﯾــە ﻧــەك ،AKPﭼﻮﻧﻜە HDP دەزاﻧێ ﻛە AKPﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﻟــە ﺑﺎﺗﻤﺎﻧﺪا ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮدووە، ﺑﯚﯾە ﭼــﺎوی ﺑڕﯾﻮەﺗە ﺟەﻣﺎوەری ھﻮداﭘــﺎر ﻛە زۆرﺑەﯾــﺎن ﺑەھﯚی ﻓﻜﺮی دﯾﻨﯿﯿەوە ﺷــﯚراوﻧەﺗەوە و دەﯾەوێ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺋەوان ﺑﺒــﺎت و ﺑﺒێــﺖ ﺑەﺧﺎوەﻧــﯽ 3 ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ وەك ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔەورە ﺑﯚ HDPدەژﻣێﺮدرێﺖ. 6ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛەی ﻣﺎردﯾﻦ ،ﻧﯿﻮە ﺑە ﻧﯿﻮەﯾە ﺷﺎری ﻣﺎردﯾﻦ ﺑەردەوام ﻟە ﻧێﻮان HDPو AKPﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﺳەﺧﺘﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە و دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﻛە ﺟەﻣﺎوەری ھەردوو ﭘــﺎرت ﻧﯿﻮە ﺑەﻧﯿﻮەﯾە .ﺑﯚ ﺋەم ھەڵﺒﮋاردﻧەﯾﺶ ﻣﺎردﯾﻦ ﺑە 6 ﻛﻮرﺳﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻛﺎت HDP .دەﯾــەوێ ﻟــە ﻛﯚی ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎن 4 ،ﻛﻮرﺳﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚ ﺋەوەی
ﺑﺘﻮاﻧــێ ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﺗﻮرﻛەﻛﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەر ﻟەھەر ﺷــﺘێﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧەی دەﻧﮕﯽ ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﮫێﻨێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻣﺎردﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە AKPﺑەرێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛەم ﻟە ﺧﻮار HDPداﯾە و دەﯾەوێ ﺑﯚ ﺋەم ھەڵﺒﮋاردﻧەﯾﺶ 4ﻛﻮرﺳﯽ ﺑﮫێﻨێــﺖ و HDPﺑﺨﺎﺗــە دوای ﺧﯚﯾەوە. ﻧــﺎوی ﻣەدﺣەت ﺳــﻨﺠﺎر ﻟەﻧﺎو ﻟﯿﺴــﺘﯽ ،HDPﯾەﻛــەم ﻧﺎوە و ﻛێﺒەرﻛێ ﻟەﮔەڵ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛەی AKPدەﻛﺎت ﻛــە ﺋﯚرھــﺎن ﻣﯿﺮﺋﯚﻏﻠــە .ﺋﯚرھﺎن ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻛە 4ﺳﺎڵ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە ،ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺑە ﻧﺎوی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﯚﻣــەڵ داﻣەزراﻧﺪ و دواﺗــﺮ دادﮔەی دەﺳــﺘﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﭘﺎرﺗەﻛەی داﺧﺴــﺖ و ﺋﯚرھــﺎن ﻟەﮔــەڵ 36ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﺗەﻛــەی ،ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﻟێ ﻗەدەﻏە ﻛﺮا و دواﺟﺎر ﺳــﺎڵﯽ 2014دووﺑــﺎرە ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﭽێﺘەوە ﻧــﺎو دﻧﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳــەﺗەوە ،ﺑەم ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن AKPی ھەڵﺒﮋارد و دەﯾەوێ ﻟە ﻣﺎردﯾﻦ 4ﻛﻮرﺳﯽ ﺑﯚ ﭘﺎرﺗەﻛەی ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ،ﺑەم HDPﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو ﭘﻼﻧەی داﯾﻨﺎوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧێ زﯾﺎﺗﺮ % 10ی دەﻧﮕــەﻛﺎن ﺑﮫێﻨێــﺖ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﻣﺎردﯾﻦ 4ﻛﻮرﺳﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ﻛە ﺋەﻣەﺷﯿﺎن ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوە.
ﺷﺎرە ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت. ﺷــﺎﻧﻠﯽ ﺋﻮرﻓــﺎ ﺑە 12ﻛﻮرﺳــﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻛﺎت، HDPﻟــە ھەڵﺒــﮋاردن 2011 ﺗﻮاﻧــﯽ ﻟەو 12ﻛﻮرﺳــﯿﯿە ،دوو ﻛﻮرﺳﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮی ھەﻣﻮوی ﺑــﯚ AKPرۆﯾﯽ، ﺑﯚﯾــە ﺑــﯚ ﺋەﻣﺠﺎرەﯾــﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــەی HDPدەﯾﺎﻧــەوێ ژﻣﺎرەی ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دوو ﻛﻮرﺳــﯿﯿەوە ﺑﯚ 4ﻛﻮرﺳﯽ ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە. دﯾﻠــەك ﺋﯚﺟــەﻻن ،ﻛﭽــﯽ ﺧﻮﺷــﻜﯽ ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﻧﺎوی ﻟە ﻟﯿﺴــﺘەﻛەدا ژﻣﺎرە دوو و ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪەﻣﯿﺮﯾﺶ ژﻣﺎرە ﯾەﻛﯽ ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻣﺤەﻣــەد ﺋﯚﺟــەﻻن ،ﺑــﺮای ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﻟە ﭘەﯾﺎﻣێﻜﺪا دژی ﺋەوەﺑﻮو ﻛە دﯾﻠەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم دﯾﻠەك وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێــﻮە دەﻛﺎت ،ﺑەھﯿــﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺋﯚﺟەﻻﻧﯽ ﺧﺎڵﯽ داوای ﻧەﻛﺮدووە ﻛە ﺋەو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻜەن، ﺑەڵﻜﻮ HDPﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺗﻮاﻧﺎ و ﭘێﮕەی ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ﺋﻮرﻓﺎدا ﺋەوی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮدووە. ﺋەﮔەر HDPﺑﺘﻮاﻧێ 4ﻛﻮرﺳــﯽ ﻟە ﻛﯚی 12ﻛﻮرﺳــﯽ ﻟە ﺷﺎﻧﻠﯽ ﺋﻮرﻓﺎدا ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔەورەﯾــە و ﭼﺎﻧﺴﯿﺸــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑێــﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی وەك ﭘــﺎرت ﺑﭽێﺘــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە.
ﺷﺎﻧﻠﯽ ﺋﻮرﻓﺎ ،ﭘﺸﺖ ﻟە ﻛﻮرد و روو ﻟە AKP ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014دا ﻛﺎﺗێﻚ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪەﻣﯿﺮ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ھەڵﺒﮋارد و ﺳەرەڕای ﺋەوەی دەرﻧەﭼﻮو ،ﺑەم HDPھەﺳﺘﯽ ﻛﺮد ﻛە دەﻧﮕﯽ ﻟەو ﺷﺎرەدا ﺑەرەو ﺑەرزﺑﻮوﻧەوە دەﭼێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ﺋەﻣﺠﺎرەﯾــﺎن ﻛﭽﯽ ﺧﻮﺷــﻜﯽ ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟەﻻﻧــﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﻛﺮدووە و دەﯾــەوێ ﻟە رێﮕەی ﺋەوەوە ،دەﻧﮕﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو
وان ،ﻟە ﻧێﻮان داﻣەزرێﻨەری AKPو ھﺎوﺳەرۆﻛﯽ HDP HDPھەﻣﯿﺸــە ھەوڵــﯽ داوە ﻛــە ﻟــە ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﯾەﻛەم ﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺑەردەوام ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا AKPرەﻗﯿﺒێﻜﯽ ﺳەﺧﺘﯽ HDPﺑﻮوە و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺧﯚی ﯾەﻛەم ﺑﻮوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺷﺎری وان ﺋەﮔەرﭼﯽ ھــەردوو ﭘﺎرت وەك ﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣﯿﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﺑــەم AKPدەﻧﮕﯽ ﻟە ﭘێﺸەوەی HDPﯾە.
ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2011دا HDP ،ﻟە ﻛﯚی 8ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺷــﺎری وان ،ﺗﻮاﻧﯽ 4ﻛﻮرﺳــﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜﺎت4 ، ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛەی ﺗﺮﯾــﺶ AKP ﺑﺮدی ،ﺑــەم ﺑﯚ ﺋەم ھەڵﺒﮋاردﻧە وەﻛﻮ ﺳﺎری ﺳﻮرەﯾﺎ ﺋﯚﻧﺪەر ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە ﻛﺮد ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە 5ﻛﻮرﺳﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜەن. HDPﺑــﯚ ﺋەوەی 5ﻛﻮرﺳــﯽ ﻟە ﺷــﺎری وان ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑــﻜﺎت، ﺳــەرەﺗﺎ وﯾﺴــﺘﯽ دەﻧﮕﯿﺮ ﻣﯿﺮ ﻣﺤەﻣﻤەد ﻓــﻮرات ،ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟە داﻣەزرێﻨــەری AKPو ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾــﺶ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﺑﻮو ،ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻜﺎت ،ﺑــەم ﺋەوی ﺑﯚ ﺷــﺎری ﻣەرﺳــﯿﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮد و ﻟە ﺑﺮی ﺋەو ﻟە ژﻣﺎرە ﯾەﻛﯽ ﻟﯿﺴﺘەﻛەﯾﺪا ﻓﯿﮕەن ﯾﻮﻛﺴــەك داﻏﯽ داﻧﺎ ،ﻛە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ھﺎوﺳەرۆﻛﯽ HDPﯾە و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﻟە ﺷﺎری واﻧﺪا ھەﯾە. دەﻧﮕﯿﺮ ﻣﯿﺮ ،ﻛﺎﺗێﻚ دەﺳــﺘﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ AKP ﻛێﺸﺎﯾەوە و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺧﯚی ﺑــﯚ HDPدەرﺑــڕی و ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻛە ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــە رزﮔﺎر ﺑــﻜﺎت، ﺳــەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗﺎﺷە ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ AKP ﻟە ﻣەرﺳــﯿﻦ ،دەﻧﮕﯿــﺮ ﻣﯿﺮ ﻟە ﭘێﺸﺒڕﻛێﯿەﻛﯽ ﺳەﺧﺘﺪاﯾە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋەو ﭘﻼﻧــەی HDP داﯾﻨﺎوە ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﻧﮓ ﻟە ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﺋەﮔەر وەك ﺋەوەی ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮدووە، ﭼﻮوﻧﯽ ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن وەك ﭘﺎرت زۆر ﺋﺎﺳﺎن دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﺑــﻮو ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑێــﺖ ﺷــﺎرە ﺗﻮرﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻓﺮﯾــﺎی HDPﺑﻜەون ﺗﺎ % 10ی دەﻧﮕەﻛﺎن ﺑﮫێﻨێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﻧﻜەرە و ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﯚڵ. 7ی ﺣﻮزەﯾــﺮان وەﻣﯽ ھەﻣﻮو ﺋــەو ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ و ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە دەداﺗەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ورد ﻟەﺳەر دەﻧﮕﯽ HDPو AKPﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛێﺸەﯾە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە وەزﯾﺮی ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻛﺮدووە و وەزﯾﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ داﻧﯽ ﺑەوەدا ﻧﺎوە ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﻮوە ،ﺋەو زەوﯾﯿەی ﺑﯚ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾە داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە و ﺋەﮔەر دادﮔە ﻧﺎھەﻗﯽ ﻧەﻛﺎت ،ﺋەوا ﻣﺎف ﺑە دﻛﺘﯚر دﻟێﺮە و دەﺑێﺖ ﺑﯿﺪرێﺘەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﭘێوی ﻛﭽە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن دەﺑێﺘە ﻟﯚﮔﯚی زاﻧﻜﯚی ﺷﺎھﺎﻧە وﺷە /ھەوﻟێﺮ – راﻣﯿﺎر ﺟەواد دوای ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳەر ﻋێﺮاق و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەی ﻛــﻮردە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﻧﻮوس و ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەر و ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ،ﺳەرداﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەﻛەﯾﺎن ﻛﺮد ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔێڕاﻧەوەی ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﭽە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻛە ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە ڕﻓێﻨﺪراون. ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ ﻓﯚﺗﯚﯾﯽ ﻟە ﺷــﺎری ﻟەﻧﺪەﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑــە ﻧــﺎوی )ﭘێــوی ﻛﭽە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻟەﻧﺪەن(، ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ دەزﮔەی ﺟﯚن ﺳﻤﺲ ﺑــﯚ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ، ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەك ﺑﯚ ﺋەو ﻓﯚﺗﯚﯾﺎﻧە ﻛﺮاﯾەوە . ﺋــەم ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓــەری
وێﻨﺎﻧــە ﻛﻮردێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑە ﻧﺎوی ﻓەﻻح ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ وێﻨــەی ﭘێوی ﻛﭽە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە .ﺋــەو ﺑە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻣــﻦ ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەر ﻧﯿــﻢ ،ﺑەم ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ڕووداوەﻛــە ﺑﻮوم و ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﻣــﻦ ﺋەوەﯾــە ﻛە ﻧەك ھــەر ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘێوەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە داﻋﺶ ﺑە
ﺑەھﺎﺗﺮن“. دوای ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﻛە، ﻓﯚﺗــﯚﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻧﻮوﺳــەر و ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣێﻨﺘﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻧﻮوﺳﺮاوە و ﺑە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯽ دﻛﺘﯚر ﺑﺮاﯾﺎن، ﻟە ﻣﺎوەی داھﺎﺗﻮودا ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﺑــو دەﻛﺮێﻨەوە ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن. ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎرﯾﺸــﯿﺪا ،زاﻧﻜﯚی ﺷــﺎھﺎﻧەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺋــەم ﭘﯿواﻧــەی ﻛــﺮدووە ﺑە دﯾﺎرﯾــﯽ ﺳــﺎﻧەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــە ﺳــەرﻛەﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛــە ﺑــە ﭘﻠــەی ﯾەﻛــەم دەردەﭼﻦ ﯾﺎن داھێﻨﺎﻧێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن.
وەﺑەرھێﻨﺎن ،ﺷﺎرەواﻧﯽ و دادﮔﺎ زەوﯾﯿەﻛەی ﭘێ دا و ﺑەرﭘﺮﺳەﻛە ﻧەﯾﮫێﺸﺖ
ﺑەرﭘﺮﺳێﻚ ڕێﮕﺮی ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯽ دەﻛﺎت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﭘڕۆژەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺧێﺮﺧﻮازی ﻛە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ وەﺑەرھێﻨەری ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺧێﺮﺧﻮازی ﺑﻮو ،ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا .ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺳەرەڕای ﺋەوەی زەوﯾﺸﯿﺎن ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﻮو ،ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜەوە رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮاوە. ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ،ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 120 ﻣەﺗــﺮی و ﻟەﺳــەر زەوﯾﯽ ژﻣﺎرە ) 3 / 5398ك 76ﻛﻮﻧە ﮔﻮرگ( ﺑە رووﺑەری 5ھــەزار ﻣەﺗﺮ دووﺟﺎ، ﺑڕﯾﺎر واﺑﻮو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺧێﺮﺧﻮازی ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑﺮی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە، ﭘﺎرﻛﯽ ﻟێ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە. دﻛﺘــﯚر دﻟێــﺮ ﺷــﯿﻨە ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﺑﯚ ڕۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﭘڕۆژەﻛەی ﯾەﻛەم ﭘــڕۆژەی ﺧێﺮﺧﻮازی ﺑﻮو ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ،ﺑەﺷــێﻮەی وەﺑەرھێﻨﺎن و دوورﻛەوﺗﻨەوە ﻟە ﻛﺮێﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە و ﺑﺎﺟﯽ دەراﻣەت
و ھێﻨﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ﺑە ﺑێ ﮔﻮﻣﺮگ ﻛە ﺑە ھﯚﯾەوە ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ زۆر دادەﺑەزاﻧﺪ. ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﺑەﻧﯿــﺎز ﺑﻮو ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻦ
دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧــە ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻛە 24ﺳــەﻋﺎت ﻛﺮاوە ﺑێﺖ ،ﻣﺎﻧەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﺶ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ رەﻣﺰی و ﺗﯿﺸــﻜﮕﺮﺗﻦ ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑێﺖ .ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛەدا ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺷەھﯿﺪ و ھەﺗﯿﻮ ﺗﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳﺎڵﯽ ﺑە ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەﮔەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑێﺖ ﺗﺎ 22ﺳﺎڵﯽ ،ھەروەھﺎ ﻛەﺳﯽ
ﺑەﺳــﺎﭼﻮو ﻟە ﺗەﻣەن 65ﺳﺎڵ ﺑەﺳەرەوە و ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ھــەژار ﺑێﺖ و داﯾﻜﯽ ھەﺗﯿﻮ ،ﺑە ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن دﻛﺘﯚر دﻟێﺮ و 40ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەی دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ھﺎوڕێــﯽ، 50 ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﻗەرەوێڵەﯾــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣﯚدێﺮن دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﺑەﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺋﻮردﻧــﯽ ﻛــە ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن داﺑــﻮو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن ﺑﻜەن و ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﺋــەوان ﺑﮫێﻨــﻦ .ﻧﺰﯾﻜــەی 40 ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ و ﺳــەرﻣﺎﯾەدار ،ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون ﻟــە ﭘڕۆژەﻛە و وەك ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش 6ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚ
ﻛﺮدﺑﻮوەوە. دﻛﺘــﯚر دﻟێــﺮ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑەداﺧەوە ﻣﺎڵﯽ ﺑەرﭘﺮﺳێﻚ ﻟە زەوﯾﯿەﻛە ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮو و ﻧــﺎڕازی ﺑﻮو ﻛە زەوﯾﯿــەك ﺑەراﻣﺒەر ﻣﺎڵﯽ ﺑﻜﺮێﺘە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﭼﻮوە ﺷﺎرەواﻧﯽ و ﺳــﻜﺎی ﺑەرز ﻛﺮدەوە و ﭘﺎش 10ھەﻓﺘــە ﻟــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە، ﻣــﺎف دراﯾە ﻣﻦ ،دﯾﺴــﺎن ﻻی دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺳﻜﺎی ﻛﺮد و دﯾﺴــﺎن ﻣﺎف ﺑە ﻣﻦ درا. ﭘﺎﺷــﺎن رێﮕەی دادﮔەی ﮔﺮﺗە ﺑەر و ﻟەوﯾﺶ ھــەر ﻣﺎف ﺑە ﻣﻦ درا و ﺷﺎرەواﻧﯿﺶ راﺳﭙێﺮدرا ﻛە ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ زەوﯾﻢ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەم ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳە ﭼﻮوە دادﮔەی ﺗەﻣﯿﺰ ،ﺑەداﺧەوە ﺑە ﻧﺎوی ﺋەوەی ﺋەو زەوﯾﯿە ﻟە ”ﺋــەرزی واﻗﯿﻊ“ ﻧەﻣﺎوە ،داواﻛەﯾﺎن ڕەت ﻛﺮدەوە، دواﺗــﺮ ﻟە دادﮔە ﺑڕﯾﺎر درا ﻛە ﻣﻦ ھﯿﭻ ﻣﺎﻓێﻜﻢ ﺑەﺳــەر زەوﯾﯿەﻛە
ﻧﯿﯿە و
داواﻛەم دۆڕاﻧﺪ“. ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەو زەوﯾﯿە ﻟەﻻﯾەن دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﯚ ﻣــﻦ داﺑﯿﻦ ﻛﺮا و ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺑــﯚی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮدم و ﺗﻮاﻧﯿــﻢ ﺷــەش ڕێﮕــە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟە ﺷﺎرەواﻧﯽ ،دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن و ﺷﻮێﻨەوار وەرﺑﮕﺮم“. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑﯚ ﻛێﺸەﻛەﯾﺸــﯽ دﻛﺘﯚر دﻟێﺮ ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺮد ،ﺑەم ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺑــە ﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳﺎ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛێﺸەﯾەك ﭼــﻮوە دادﮔە ،ﺋەوان دەﺳــﺖ
وەرﻧﺎدەﻧە ﻛﺎری دادﮔە. زوڵﻔــە ﻣەﺣﻤــﻮود ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا، ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە ﺋەﮔــەر ﺑﻜﺮاﯾە، ﺑــە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺧێﺮﺧﻮازی ﻟە ﻋێــﺮاق ھەژﻣﺎر دەﻛــﺮا و ﺳــﻮودێﻜﯽ زۆری دەﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەی ھەﯾﺎﻧﺒﻮو ،ﺳﻮودێﻜﯽ زۆری دەﮔەﯾﺎﻧــﺪە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮﺧﻮازی دەﺑﻮو. زوڵﻔــە ﻣەﺣﻤــﻮود ﮔﻮﺗــﯽ، ”ﻛﺎﺗێﻚ دﻛﺘﯚر دﻟێﺮ ﺳەرداﻧﯽ ﻛﺮدم ،ﻛێﺸــەﻛە ﻟە دادﮔە ﺑﻮو، ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘەﯾڕەوی ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﻛﺎرێﻚ ﭼﻮوە دادﮔە ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دەﺳﺘﯽ ﺗێ وەرﺑﺪات و دەﺑێ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری دادﮔە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺋەﮔەر ﺋــەوان ﺑەر ﻟەوەی ﻛێﺸەﻛەﯾﺎن ﺑﭽﻮاﯾەﺗە دادﮔە ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﺑﻜﺮداﯾە ،ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑﻮو“. ﻟێﮋﻧــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە وەزﯾﺮی ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻛﺮدووە و وەزﯾــﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ داﻧــﯽ ﺑەوەدا ﻧﺎوە ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﻮوە ،ﺋەو زەوﯾﯿەی ﺑﯚ ﺋــەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾە داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە و ﺋەﮔــەر دادﮔە ﻧﺎھەﻗﯽ ﻧەﻛﺎت ،ﺋەوا ﻣﺎف ﺑە دﻛﺘﯚر دﻟێﺮە و دەﺑێﺖ ﺑﯿﺪرێﺘــەوە .ھﺎوﻛﺎت وەزﯾــﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛە ﺑــەو ھﯚﯾەی دۆﺳــﯿەﻛە ﻟە دادﮔەﯾە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دەﺳﺘێﻮەردان ﺑﻜﺎت. زوﻟﻔــە ﻣەﺣﻤــﻮود ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑەو ھﯚﯾەی زەوﯾﯿەﻛە ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿەﻛــە ﻧەدرا ،وەزﯾﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺑەڵێﻨﯽ ﭘــێ دام ﻛە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ زەوﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺎت“.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻛە ﺑڕﯾﺎر ھەﺑﻮو ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻟەﮔەڵ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێﯿﺎن دەدرا ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛەس وەری ﻧەدەﮔﺮت ،دەھﺎﺗﻦ ﻟەم ﺑﺎزاڕە ﺑە زﯾﺎن دەﯾﺎﻧﻔﺮۆﺷــﺘەوە ﺗﺎ وای ﻟێ ھﺎت زۆرﺟﺎر ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻣەﻗﺎڵە ڕووی دەدا
رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ھەڕەﺷەی ھەڵﻮێﺴﺖ وەرﮔﺮﺗﻦ دەﻛەن وﺷە /ھەڵەﺑﺠە -ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەڵێﻨﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑەﺟێ ﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﭼﺎﻻﻛﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯿﯽ ﺋەو ﺳــﻨﻮورە ،ھەڕەﺷەی ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ”ﺟﺪی“ دەﻛەن. رێﻜەوت ﺣەﻣەرەﺷﯿﺪ ،وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﯾەﻛــەم رۆژی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا، ﯾەﻛەم ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﺎرﯾﯽ ﺧﯚی ﻛﺮد و ﻟە ھەڵەﺑﺠــە ﺑەڵێﻨﯽ ﺑە ﺧەڵﻚ دا ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی 3ﻣﺎﻧﮕﺪا، ﻛێﺸــە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەڵەﺑﺠە ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺎت ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪ رۆژ ﺑەﺳەر ﺳێ ﻣﺎﻧﮕەﺷﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺶ وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە. ﻧﺎﺳﯿﺢ ﻋەﺑﺪوڕەﺣﯿﻢ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﭘێﺸــﻮوی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﯽ ھەڵەﺑﺠــە ،ﭘێﺶ ﺳــەرداﻧﯽ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﺳﻨﻮورە ،ﭘەردەی ﻟەﺳەر ﻛێﺸــە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ھەڵەﺑﺠە ﻻ دا .ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرە ،ﻟە ﻧﺎﻣەﯾەﻛﺪا ﺑــﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەڵەﺑﺠە ،ﺋەوەی ﺑﻦ ﺑەڕەی ھێﻨﺎﯾە ﺳەر ﺑەڕە. ﻧﺎﺳــﯿﺢ دوای ﺋەو ﻧﺎﻣەﯾەی ،ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻰ ﺧﯚی ،ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺋــﺎو ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾەوە .ﻧﺎوﺑــﺮاو ﺑە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ“ ،ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﯽ ھەڵەﺑﺠە ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾەوە ،ﺑەم ﻧﺎﺳﯿﺢ ﺋەو ﺑﯿﺎﻧﻮوە رەت دەﻛﺎﺗەوە و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻟەﺑەر ”ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎن“ ﺑﻮوە .داوای ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺳــەر وەزﯾــﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺷﺎرەزوور ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە. ﻧﺎﺳــﯿﺢ ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻛەﺳــێﻜﯿﺎن ھێﻨﺎوەﺗە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣﻦ ﻛە ھەر ﻛﻮردﯾﺶ ﻧﺎزاﻧێــﺖ“ .ﺋــەو ،ﺑــﺎس ﻟــە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ
ﺳﻨﻮورەﻛەی دەﻛﺎت و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ﻧەﺧﯚش ھەﺑﻮوە ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ھەڵەﺑﺠەوە ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داوە. ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻧﯿﯿە و ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﻟــە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑەﺷــﺎﻧەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﯽ ھەڵەﺑﺠە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەﺳێﻚ ﺋێﺸﻜﮕﺮ ﺑﻮوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛــە ﺑﯚ ھەر ﺷەوێﻚ ﺋێﺸــﻜﮕﺮی 120 ،ھەزار دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﭘــێ دەدرێﺖ .ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ،ﺳەرەڕای ﻛەﻣﯿﯽ دەرﻣﺎن“. ﻧﺎﺳــﯿﺢ ﻋەﺑﺪوڕەﺣﯿﻢ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻮوﻧەﺗــە ﺷــﻮێﻨﯽ راوﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەﺧﯚش و ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﻟە ﺋێﻮاراﻧﺪا، ﻟە ﻧﯚرﯾﻨﮕەی ﺧﯚﯾﺎن دەﯾﺎﻧﺒﯿﻨﻦ و ﭼﺎرەﯾﺎن دەﻛەن“. ﻛێﺸــە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑە ﻻی ھﻮﻧەر ﺟەﻋﻔەر، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺷﺎرەزوور” ،ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە“ و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﯾەﺧــەی ھەﻣﻮو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە.
ﺋــەو ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵــێ “،ژﻣــﺎرەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕﻣﺎن ﻛەﻣە .ﺋێﺴــﺘە 30 ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕﻣﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﺑە 90ﭘﺰﯾﺸﻚ ھەﯾە و وەزارەﺗﯿﺶ دەڵێ داﻣەزراﻧﺪن ﻧﯿﯿــە .ھەﻧــﺪێ ﭼﺎرەﺳــەر و ﺋﺎﻣێﺮی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە درێﮋﺧﺎﯾەﻧــەﻛﺎن ،ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳﺎڵێﻜە ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دەرﻣــﺎن و ﺑﻮدﺟە ﻧﯿﯿە .ﺋێﻤەش وەك ھەﻣﻮو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛێﺸــەی ﻛەﻣﯿﯽ دەرﻣﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە“. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ 60ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺗەﻧﺪرووﺳﺘﯿﯽ
ﺷﺎرەزوور ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﻮو ،ﺑەم دوای ﺳــەرداﻧەﻛەی وەزﯾــﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﯚ ھەڵەﺑﺠە ،ﺑﯚ 100 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر زﯾﺎد ﻛﺮا .ﺳەرەڕای ﺋەوەش ،ھﻮﻧــەر ﺟەﻋﻔەر دەڵێ، ”دﯾﺴﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮدﺟەﻛە ﻛەﻣە“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺷــﺎرەزوور ،رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەﺧــﯚش ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆر ﺑــێ و دەڵێ ﺑە ﻣﺎﻧــﮓ دەﮔﯚڕێــﺖ .ﺋــەو ،وەك ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﺎس ﻟە 4ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو دەﻛﺎت و دەڵێ ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا 120 ﻛەس رەواﻧەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮاون و ﺋەﻣەش ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮوە. 3ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە 6 ،ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻧﺰﯾﻜــەی 30
ﺑﻨﻜەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺷﺎرەزوور ھەﯾە. ﻓەرھــﺎد ﻗــﺎدر ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەدواداﭼﻮون ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵەﺑﺠــە، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە داوای داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ، دەرﻣــﺎن و ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺑەرﻛەوﺗﻮواﻧﯽ ﭼەﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺎن ﻟــە وەزﯾــﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە .ﻧﺰﯾﻜەی 8ﺳــﺎڵە ﻛﺎر ﻟەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾە دەﻛﺮێ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺗەواو ﻧەﻛﺮاوە. ﻓەرھﺎد دەڵێ” ،ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﯽ
ھەڵەﺑﺠە ﺑە رادەﯾــەك ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﻧەﺧﯚﺷــەﻛﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮوﻧە ،ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧەﺧﯚش ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە. رۆژاﻧە ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛە ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﻋەرەﺑﻦ ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧەﺧــﯚش رەواﻧەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮێﻦ“. ﺋــەو ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻣــﺎوەی ﺑەڵێﻨەﻛــەی وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗــەواو ﺑــﻮوە و ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی داھﺎﺗــﻮودا ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەردەﺑڕن.
ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە و دووﻛﺎﻧﺪاران ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻠﯿﺎران دﯾﻨﺎر ﻟە ﺧەڵﻚ دەدزن وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت زۆرﺑــەی ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿــﺎن ﺑە 250دﯾﻨــﺎر دوو ﺳــەﻣﻮون دەﻛﺮێﺖ و ﺋێﻮاراﻧﯿﺶ ﺑە 500دﯾﻨﺎر 5ﺳــەﻣﻮون دەﻛڕێــﺖ ،ﺋەﻣە ﻣەﺗەڵێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻋەﻟﯽ .ﺋــەو دەڵێﺖ ،ﻟەوەﺗەی ﺑﯿﺮﻣە 10 ،ﺳــەﻣﻮون ﻛــﺮاوە ﺑە ھەزار دﯾﻨﺎر ،ھﯿــﭻ ﺟﺎرێﻚ ڕێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮوە ﺳەﻣﻮوﻧﻔﺮۆﺷــەﻛە 3ﺳــەﻣﻮون ﺑە 250دﯾﻨﺎر ﺑﺪات. ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺳــەﻣﻮوﻧێﻚ ﻟە ﺑﺎزاڕدا ﺑە 100دﯾﻨﺎر داﻧﺮاوە ،ﺑەم ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرەی وردە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن و ﻧەداﻧەوەی وردە ،زۆرێﻚ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑێﺰار ﻛﺮدووە.
ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻧەداﻧــەوەی وردە ﻟەﻻی ﺟەﻣﺎل ڕەﺷــﯿﺪ ﻛێﺸەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺧــﯚی دەڵێﺖ ،ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﺋــەو ورداﻧە ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻟێﻜﯽ ﺑﺪاﺗــەوە ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜــﺪا ﺑەﻻﯾەﻧﯽ
ﻛەﻣەوە 60ھەزار دﯾﻨﺎری ﺑەﻓﯿڕۆ دەﭼێﺖ ،ﺑێ ﺋەوەی ھەﺳﺘﯿﺸــﯽ ﭘێ ﺑﻜﺎت. ﺟەﻣﺎل دەڵێﺖ” ،ھەر ﻟە دووﻛﺎﻧﯽ ﻻﻛﯚﻧەوە و ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺑﺴــﻜﻮﯾﺖ
و ﻧەﺳــﺘەﻟە ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛــەم ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەم، ھەﻣﻮوی ﺑــە زﯾﺎن دەﻛڕم ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێــﻚ ﻣﻨﺪاڵەﻛــەم ﺣــەزی ﻟە ﻧەﺳــﺘەﻟەﯾەﻛە ،دەزاﻧــﻢ ﺋــەو ﻧەﺳــﺘەﻟەﯾە ﺑــە 400دﯾﻨــﺎرە، ﺋەﮔــەر دوو داﻧەی ﺑــﯚ ﺑﻜڕم ﺋەوا 200دﯾﻨﺎرم زﯾﺎﻧــە .ﺑﯚ ﺑەﻧﺰﯾﻨﯿﺶ ھــەر ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾەﯾە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺗﺎﻧﻜﯿــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿﻠەﻛەم ﭘڕ دەﻛەم ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ وردەوە زﯾﺎﻧﻢ ﭘــێ دەﮔﺎت ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻟە ھەﻓﺘەﯾەك زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺟــﺎر ﺑەﻧﺰﯾــﻦ دەﻛەﻣە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەم“.
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس:
ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺎرەی دراو، ﻧەﺧﺘﯿﻨەﻛەی ﭘﺎﺷــﻜەوﺗەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋێﺮاﻗە ﺣﺎﺟﯽ ﺗﺎھﯿﺮ ﻟە ﺑــﺎزاڕی دۆﻻر ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻛﺎر دەﻛﺎت .ﺋــەو ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﭘﺎرەی وردەی ھەﯾە ﻟە ﻣﺎڵەوە ﻓڕێﯽ داوە و 500دﯾﻨﺎرﯾﻦ .ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی داﺑەﺷــﯽ ﻛﺮد و ﺋێﺴــﺘە ﺑەھــﯚی ﻣﺎﻣەڵەﻧەﻛﺮدن ﭘێــﻮەی ﻣــﺮدووە ،ﻟــە ﻣــﺎوەی ڕاﺑﺮدووﯾﺸــﺪا ﻟە ﺑﺎزاڕ ﻛێﺸﺮاﯾەوە و ﺋێﺴــﺘەش ﻛــەس ﺑــەﻛﺎری ﻧﺎھێﻨێﺖ“. ﺣﺎﺟﯽ ﺗﺎھﯿــﺮ ڕووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە، ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻛە ﺑڕﯾــﺎر ھەﺑﻮو ﺋەو ﭘﺎرەﯾــە ﻟە ﺑــﺎزاڕ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﭘێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﻟەﮔەڵ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێﯿﺎن دەدرا ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻛــەس وەری ﻧەدەﮔﺮت ،دەھﺎﺗﻦ ﻟــەم ﺑﺎزاڕە ﺑە زﯾﺎن دەﯾﺎﻧﻔﺮۆﺷــﺘەوە ﺗﺎ وای ﻟێ ھﺎت زۆرﺟــﺎر ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن
دەﻣەﻗﺎڵە ڕووی دەدا“. ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻛە ﻧەﺧﺘﯿﻨــەی وردە ،ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە و ھﯚﻛﺎرﯾﺸــە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەوﺳﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەردەوام ﺑێﺖ. ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻛێﺸــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘــﺎرەی دراو ،ﻧەﺧﺘﯿﻨەﻛــەی ﭘﺎﺷﻜەوﺗﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋێﺮاﻗە، ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻧﯿﺶ ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ زۆر ﺳەﻗەﺗﯽ داراﯾﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەی ﺋەم وﺗە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت و ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا ھەﯾە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋێﺴﺘە ﺑﺎس ﻟە دەرﻛﺮدﻧــﯽ دراوی 50و 100ھەزاری دەﻛﺮێﺖ ﻛە دەﺑﻮو ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﻛﺎر ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧەوەی دراوە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن ﺑﻜﺎت“. ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳە ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەوروﭘﺎ ،ھەﻣﻮو
ﺟﯚرە دراوێﻜﯿﺎن ھەﯾە و ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﭘێﻨﺎو ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺮخ و ھەوﺳﺎن، ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧﯽ ڕۆژاﻧــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دراوە ﻛﺎﻧﺰاﯾﯿەﻛﺎن ﺑەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ھﺎﺗﻮﭼﯚش ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەﯾە و ﻟە ﺳﯚﭘەرﻣﺎرﻛێﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮە و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺎر دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو دراوە ﺑﭽﻮوﻛﺎﻧە ﺑەردەوام ﺑێﺖ و ﻟە ڕێﮕەی ﻧﺮﺧەوە ھەوﺳﺎﻧﯿﺎن ڕاﮔﺮﺗﻮوە“. ﻟە ھەرێﻢ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﭽﯿﺖ ﺑﻨێﺸﺘێﻚ ﺑﻜڕی ،دەڵێﺖ 3داﻧە ﺑە 250دﯾﻨﺎر ﻛە ﻟەواﻧەﯾە ﻟەو ﻧﺮﺧەش ھەرزاﻧﺘﺮ ﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﺋەو دراوە ﻧﯿﯿە ،ﻣﺎﻣەڵە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺧﯚی ﺳەﭘﺎﻧﺪووە. ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟــە ھەرێﻢ ﺋــەو ﺧەﻣﺨﯚرﯾﯿە ﻧﯿﯿە ﺑﯚ دراوەﻛە ،ﺑﮕﺮە زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــەﻛﺎن و ﺳــﯚﭘەرﻣﺎرﻛێﺘە ﮔەورەﻛﺎن ﺣــەز دەﻛەن ﺑە دۆﻻر ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑﻜەن.
ﻧﻮوری ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت :ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو دراوە ﺑﭽﻮوﻛەﯾﺸەوە ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺳــەر دراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ وەك 250دﯾﻨﺎری و 500دﯾﻨــﺎری و 1000دﯾﻨﺎری، ﺋەﻣەﯾــﺶ ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ﻟەت و ﻛﻮﺗﺒــﻮون و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەو دراواﻧــە و دڕاﻧﯿــﺎن .ﺑﯚﯾە زۆرﺟﺎر ﻛە ﺑﺘــەوێ ﻟەﮔەڵ ﺷــﯚﻓێﺮێﻜﯽ ﺗەﻛﺴﯽ ﺑﭽﯿﺘە ﺟێﮕەﯾەك ،ﻧﺎڵێﺖ ﺑە 3ھەزار ،ﺑەڵﻜﻮ دەڵێﺖ 5ھەزار دﯾﻨــﺎر ،ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی دراوە ﮔەورەﻛﺎن ﺧﻮاﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﺳەرە. ﻛﺎﺗێــﻚ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێــﻚ ﻣﻮوﭼــە وەردەﮔﺮێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﺷــەدەﯾەك ھەزاری ﭘێ ﺑﺪرێــﺖ زۆر دڵﮕﺮان دەﺑێﺖ ،ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێﻮە ﻧﺎﻛﺮێﺖ دڵﮕﺮاﻧــە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر ﺷــﺘێﻚ ﺑﻜڕێﺖ ﺑە 7ھەزار دﯾﻨﺎر ،ﺧــﺎوەن دووﻛﺎﻧەﻛە ھەر 7 ھــەزار دﯾﻨﺎرەﻛەی ﺑەﺗﺎك ھەزاری ﻟــێ وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﭘێﯽ ﺧﯚﺷــە 5 ھەزارﯾﯿەك و دوو ھەزارﯾﯿەﻛﯽ ﭘێ ﺑﺪات ،ﺋەﻣــەش ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟــە وت ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ دراوﯾﺸەوە“.
ژﻣﺎرە )) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑەڵێﻨەﻛەی ﺧﯚی ﺑﯚ ھەڵەﺑﺠە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮد
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
5 رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
800ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ دۆزﯾﻨەوەی ژن
ﻣﻠﯿﺎردێﺮێﻜﯽ ﭼﯿﻨﯽ 800 ،ھەزار دۆﻻری ﺑە ﺋﺎژاﻧﺴێﻜﯽ دۆزﯾﻨەوەی ھﺎوﺳەر دراوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟە ﺳەراﻧﺴەری وﺗەﻛەﯾﺪا ،ژﻧﯽ دڵﺨﻮازی ﺧﯚی ﺑﯚ ﺑﺪۆزﻧەوە .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 320ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ،دﯾﺎری ﻛﺮاون. ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻣﻠﯿﺎردێﺮەﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ژﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺧﯚی ﻛﺮدووەﺗە ﻣەرج و ﺋەﻣەش ﭼﺎﻧﺴﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮاو ﻛەﻣﺘﺮ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟەﺑﺎرەی ﺧﯚﯾەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮدووە ﻛە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە ژێﺮ 50ﺳﺎڵە ،ﺣەزی ﻟە ﯾﺎری ﮔﯚڵﻔە و ﯾەك ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﻧﺎﺳﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻨە. ھەرﭼەﻧﺪە ﺋﺎژاﻧﺴەﻛە 320ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺧﺴﺘە ﻛێﺒەرﻛێ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧە ﺑەدڵﯽ ﻣﻠﯿﺎردێﺮە ﭼﯿﻨﯿﯿەﻛە ﻧەﺑﻮوﻧە.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﭘەﯾﻜەری ﻛەوﺗﻮو
ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻛﺎﺗێــﻚ دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮو رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺋﯿﻤــﺰا ﺑﻜﺎت، ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪەران دژ ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت ،ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻛﯿەﻓﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎﯾﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮد. ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ﻛە دژی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ رووﺳﯿﺎ و ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎ ﻟەﺳەر ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻮﻣﺮگ ﺑﻮون ،ﭘەﯾﻜەری ﭬﻼدﯾﻤﯿﺮ ﻟﯿﻨﯿﻦ ،رێﺒەری ﺷﯚڕﺷﯽ رووﺳﯿﺎﯾﺎن رووﺧﺎن و ﺷــﻜﺎﻧﺪﯾﺎن .ھەر ﺑەو ھﯚﯾەﺷەوە ﻟە زۆرﺑەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎدا .ﭘەﯾﻜەری ﻟﯿﻨﯿﻦ ،رووﺧﺎﻧﺪرا.
ﺳــﺎڵﯽ 2011ﺷﯚڕﺷــﮕێڕاﻧﯽ ﻟﯿﺒﯿﺎ ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑﺎب ﻋەزﯾﺰﯾەی ﻣﻮﻋەﻣەر ﻗەزاﻓﯿﯿﺎن ﻟە ﭘەﯾﻜــەری ﺳﯿﺴــﯿﻞ رۆدز ،ﻟــە ﺷــﺎری ﺗەراﺑﻠﻮوس ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮد .ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ،ﻟەو دەﮔﻤەن ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﺑﻮو ﻛە دوای ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗﯿﺶ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﻣﻮﻋەﻣەر ﻗەزاﻓﯿﺪا ﺑﻮو. داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ،دواﺑەدوای ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺋــەو دﯾﻤەﻧﺎﻧەی ﺑو ﻛﺮدەوە ﻛە ﺧەڵﻚ ﺳــەری ﭘەﯾﻜەری ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﺒﯿﺎﯾﺎن ﺷﻜﺎﻧﺪﺑﻮو و ﻟەﺳەر زەوی ،ﺑە ﺷەق ﻟێﯿﺎن دەدا. ﻛﯿﭗ ﺗﺎوﻧﯽ ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎی ﺑﺎﺷﻮور، ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﻻ درا. ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛــە ﭘەﯾﻜەرەﻛە، ھێﻤﺎﯾەﻛە ﻟە زوڵﻢ و ﺳــﺘەﻣﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺳــﭙﯽ ﭘێﺴﺘﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﭘەﯾﻜەری ﻓﻠﯿﻜﺲ دزرژێﻨﺴــﻜﯽ ،داﻣەزرێﻨەری ﯾەﻛەم ﺑە رەش ﭘێﺴﺘﺎن. ھێﺰی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﻓﯿﯿەت ﻧﺎﺳﺮاو ﺑە ﭼﻜە ،ﺳﺎڵﯽ 1991ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﻟﯚﺑﯿﺎﻧﻜﺎی ﻣﯚﺳﻜﯚ ،ﻻ درا. رووداوەﻛــە دواﺑــەدوای ﻛﻮدەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺳــەرﻧەﻛەوﺗﻮو دژی ﻣﯿﺨﺎﺋﯿﻞ ﮔﯚرﺑﺎﭼﯚف ،رێﺒــەری ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﻓﯿەﺗﯽ ﺟﺎران ،رووی دا. ﭼﻜە ،ﯾەك ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ”ك گ ب“ﺑﻮو .ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪە ﺳــﺎڵﯽ 2003ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯽ وﯾﻼﯾەﺗــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺑە درێﮋاﯾﯽ دەﺳــﺘەﺗﺪارﯾەﺗﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم ،ﻛﺎری رﻓﺎﻧﺪن، ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺷــﺎری ﺑەﻏﺪا و دەوڵەﺗﯽ ﺳــەدام ﺋەﺷﻜەﻧﺠەدان و ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ھەزاران ﻛەﺳﯽ ﻛﺮدووە. ﺣﻮﺳــێﻨﯿﺎن رووﺧﺎﻧﺪ ،ﺧەڵﻚ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺷﺎرەﻛەدا ،ﺋﺎھەﻧﮕﯿﺎن ﮔێڕا. ﺳــﺎڵﯽ 2013ﭘەﯾﻜــەری زەﯾﻨەدەﯾــﻦ زێــﺪان ،ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ھەوڵﯿــﺎن دا ﻛــە ﭘەﯾﻜەری ھەڵﺒﮋاردەی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎری دۆﺣەی ﮔەورەی ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑڕووﺧێﻨﻦ، ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻗەﺗەر ،ﻻ درا .ﭘەﯾﻜەرەﻛە ،ھﯽ ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑﻮو ﻛە زێﺪان ﺑــەم ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ،دواﺗﺮ ﺳــەرﺑﺎزاﻧﯽ ،2006ﺑە ﺳــەر ﻟە ﻣﺎرﻛﯚ ﻣﺎﺗﺮاﺗــﺰی ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻟە ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2006 ﺳﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭼﻮوﻧە ﭘﺎڵﯿﺎن و ﺑە ھەڵﺒﮋاردەی ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎی دا. ﻛﺮێﻦ ،رووﺧﺎﻧﺪﯾﺎن. ﭘەﯾﻜەرەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﯾﻜەرﺗﺎﺷــێﻜﯽ ﺟەزاﺋﯿﺮی دروﺳــﺖ ﻛﺮاﺑﻮو و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ھەﻓﺘەﯾەك ﺑەﭘێﻮە ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە رەوﺗێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆی ﻣﻮﺳڵﻤﺎن ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﻧﯿﺸــﺎن دا .ﺋەوان دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﭘەﯾﻜەرەﻛە ،ﺑﺮەو ﺑە ﺑﺖ ﭘەرەﺳــﺘﯽ دەدات. ھەﻧﺪێ ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮﯾﺶ دووﭘﺎﺗﯿﺎن دەﻛﺮدەوە ﻛە ﺑــﺮەو ﺑە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دەدات و ﺟﻮان ﻧﯿﯿە.
ﻛﭽە ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﯿﯿەﻛە ھەرای ﻧﺎﯾەوە
ﯾەﻛەم ژن ﻛە ﭼﻮوەﺗە ﺟەﻣﺴەری ﺑﺎﻛﻮر
ژﻧێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﻟە رێﮕەی ﺳﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆرەوە ﻛە ﻟە ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﯾەوە ﺑﯚی ﺑەﺟێ ﻣﺎﺑﻮو ،ﺑە ھﯿﻮای دێﺮﯾﻨﯽ ﺧﯚی ﮔەﯾﺸﺘﻮوە و ﺋەوﯾﺶ ،ﮔەڕاﻧە ﻟە ﺟەﻣﺴەری ﺑﺎﻛﻮر .ﺋەو ژﻧە ،دوای ﻣﺮدﻧﯽ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1920دا ،ﭼﻮوەﺗە ﺋەوروﭘﺎ و ﺳﺎڵﯽ ،1996ﯾەﻛەم ﺳەﻓەری ﺧﯚی ﺑﯚ ﺟەﻣﺴەری ﺑﺎﻛﻮر ﻛﺮدووە. ﻧﺰ ﯾﻜــە ی ﺋەو ،ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﮔەﺷــﺘەﻛەﯾﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﺳەرﻗﺎڵﯽ دۆزﯾﻨەوەی ﺷﺘﯽ ﻧﻮێ و وێﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﺋﺎﯾﺎن ﻋەﻟﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎری ﺑﻮوە .ﺋەو ژﻧە ،ﺳــﺎڵﯽ 1928ھەوڵﯽ زۆری دا ﺑﯚ ﺋەوەی ”رۆﺋﺎل ﺋﺎﻣﯚﻧﺴﯚن“ ﻧﺎوداری ﺟﻠﻮﺑەرگ ،ﻟە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەی ”ﺋﺎدﯾﺎﻟە“ی ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧە. ﺑێ ﺳەر و زاﻧﺎی ﻧەروﯾﺠﯽ ﻛە ﻟە ﺟەﻣﺴەری ﺑﺎﻛﻮردا ﻟــەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﺰاﻧﻦ ﻛــە ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟە ﻧﺎو ﺷﻮێﻦ ﺑﻮو ،ﺑﺪۆزێﺘەوە .ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەدا ،ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﯾە ﯾﺎن ﻧﺎ. ژﻧە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون ،ﺑەم 14ی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوو ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺋەو ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎرە ﻛــە ﺗەﻣەﻧﯽ 23ﺳــﺎڵە ،رۆژی 14ی ﺑە ھﯚﯾەوە ﺧەﺗﯽ ﻟە ﭘﺎﺷﺎی ﺳــﭙﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎرە ،ﻟە ﻧێﻮ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺋﺎﺑﺎدی ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﺪا ،ﮔﯿﺮا. ﻧەروﯾﺞ وەرﮔﺮت .ﺋەو ﺳﺎڵﯽ 500ھەزار دۆﻻر ﻟە ﺟﺎﻧﺘﺎی ﺋەو ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎرەدا ﺑﻮوە ،ﺋەوە ﭘێﭽەواﻧەی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر 1995ﺑﻮو ﺑە ﯾەﻛەم ژن ﻛەﺳــێﻚ ﻛە ﮔەﺷــﺖ دەﻛﺎت ،رێﮕەی ﭘێ دراوە ﺗەﻧﯿﺎ 10ھەزار دۆﻻر ﺑە ﺷێﻮەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺒﺎﺗە ﻛە ﺑە ﻓڕۆﻛە ،ﭼﻮوەﺗە دەرەوەی ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن. ﺟەﻣﺴەری ﺑﺎﻛﻮر. ﺋﺎﯾﺎن ﻋەﻟﯽ ،ﺗﯚﻣەﺗەﻛە رەت دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێ ،ﭘﺎرەﻛەی ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﺎﻧﻮو و زەوی ﺑەدەﺳﺖ
ھێﻨﺎوە و ﺋﺎﮔﺎداری ﺑڕﯾﺎر و رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻣﺮك ﻧەﺑﻮوە. داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﺗﯚﻣەﺗەﻛە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﯾﺎن ﻋەﻟﯽ ﺳﺎغ ﺑێﺘەوە ،ﺑە ﺗﺎواﻧﯽ ﺑﺮدﻧەدەرەوەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘﺎرە ﻟە ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن 14 ،ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺑەﺳەردا دەﺳەﭘێﻨﺪرێ و رووﺑەڕووی ﺳﺰای ﻣﺎدﯾﺶ دەﺑێﺘەوە. ﭘﺎرێﺰەراﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎرە ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﯿﯿەﻛە ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ھەﻓﺘەدا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮون ،ﺑەم داواﯾﺎن ﺑﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ﻛەﻓﺎﻟەت ،رەت ﻛﺮاﯾەوە. ﺋﺎﯾــﺎن ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 16ﺳــﺎڵﯿﯿەوە ﭼﻮوەﺗە دﻧﯿﺎی ﺟﻠﻮﺑەرگ و زۆر ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﻧﺎزﻧﺎوی ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ و ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎری ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎﻧﯽ ﭘێ درا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋەوەش دەﻛﺮا ﻛە ﻧﺎوﺑﺮاو وەك ﻧﻮێﻨەری وﺗەﻛەی ﻟە ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﺷﺎﺟﻮاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜﺎت. ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋەوەن ﻛە ﺑﺰاﻧﻦ ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﻧێﻮ ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەدا ،ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋﺎﯾﺎن ھەﯾە ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮاو و دﯾﺎر ،ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن. رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎﻧﯽ ﺑوی ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎرەﻛە ،ﻟە ژوورێﻜﯽ راﺧﺮاودا دەژی ﻛە ﺑەﻓﺮﮔﺮ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ ﻟێﯿە ،ھەﻣﻮو رۆژێﻚ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻧﻮێ دەﭘﯚﺷێ و رێﮕەی ﭘێ دراوە ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێ و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەش ﺑﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﮔﻮێ ﻟە ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕﺮن. ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧە ،ﺑﯚ ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ﺑﯽ ﺑﯽ ﺳﯽ ،دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺋﺎﯾﺎن ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧﯿﯿە و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟەﮔەڵ 10 ژﻧﯽ ﺗﺮدا ،ﻟە ﻧێﻮ ژوورێﻜﺪاﯾە ،ﺑﯚﯾە ھەﯾە وەﻛﻮ ھەﻣﻮو ﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،دوو ﺟﺎر ﻟە ھەﻓﺘەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی ﻗﺴە ﺑﻜﺎت.
ﻛﭽێﻚ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳەرﺳﺎم ﻛﺮد
ﻛﭽێﻜﯽ ﺗەﻣەن 15ﺳــﺎڵ ﺑە ﻧﺎوی ”ﺋﺎن“ ﻛە ﻟە ﻛەﻧەدا دەﺧﻮێﻨێــﺖ ،ﻻﯾﺖ ﺷــەﺣﻨێﻜﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻛە ﺑە ﮔەرﻣﺎ و ﺳــەرﻣﺎی دەﺳــﺖ ،ﻛﺎر دەﻛﺎت .ﻻﯾﺖ ﺷەﺣﻨەﻛە ﺑەﺟﯚرێﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ﻛە ﺑە ﮔەرﻣﺎ ﯾﺎن ﺳەرﻣﺎی دەﺳﺖ ،ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەرھەم دێﻨێ و دواﺗﺮ ﮔڵﯚﭘەﻛەی ﭘێ دەﺑێﺖ .ﺋەو ﻛﭽە دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛە دەﯾەوێ ﺧەڵﻚ ﮔەرﻣﺎی ﻟەﺷــﯽ ﺧﯚی وەك ﺳەرﭼﺎوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ وزە ،ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ. ”ﺋﺎن“ ﺑەو داھێﻨﺎﻧەی ،ﺧەﺗێﻜﯽ 25ھەزار دۆﻻری وەرﮔﺮت.
ھﻮﻧەر
ھﻮﻧەر و ﺋەرﻛەﻛەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ داﻋﺸﺪا
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە ﻛە داﻋﺶ ﺑﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺟﺪی و ڕۆژاﻧە دﯾﻤەﻧﯽ ﺗﯚﻗێﻨەر و ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧە و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ،ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑە ﯾەك ﺟﯚر ﭼەك ﻧەﺟەﻧﮕﯿﻦ و ﭘێﺸــﻤەرﮔەﺑﻮون ﻓﺮە ﺷــێﻮەﯾە“. ﺋەوان دەﯾﺎﻧەوێ ﺑە ھێﺰی ھﻮﻧەر ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ﺗﺎرﯾﻜﯽ ﺑێﻨﻦ. ﺑــە ﺑــڕوای دﯾــﺎری ﻗەرەداﻏﯿﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ،ﺋــەوەی داﻋــﺶ دەﯾــﻜﺎت دوو ﺟەﻧﮕە :ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﺎوﻟﻜﺮدﻧﯽ ﻣێﮋوو و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﺑەھﺎﻛﺎن .ﺋەوی ﺗﺮ ﺟەﻧﮕﯽ دەرووﻧﯿﯿە ،ﺟەﻧﮕە ﺑﯚ ﺳەرﺑڕﯾﻨﯽ ھﯿﻮا و ﺧﯚﺷﻨﻮودی ،ﺑﯚ ﺗﯚﻗﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧەوەﯾەك ﺋەﮔەر داﻋﺶ دەﺳﺘﯿﺸﯽ ﭘێﯽ ﻧەﮔﺎت ،ﺑەﺳە ﺑﯚی ﻛە ھێﺰی ﺗﺎرﯾﻜﯿﯽ ﺧﯚی ﺑﺪاﺗێ و ﺑﯿﭽێﻨێﺖ. ﺋەو دەڵێﺖ ،داﻋــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دﻧﯿﺎ ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﺑــﻜﺎت و ﺋەﻣــە زۆر دوورە ﻟــە ﻟﯚﺟﯿﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،ﺑەم ھــەوڵ دەدات ﺑــﯚ ﭘەﻟﮫﺎوﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓە و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﯿﺸــﻜﺮدن و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﺎی ﺧﯚی ﺑــﯚ ﻧێﻮ ﺑﯿﺮ و ھﺰری زۆرﯾﻨــە ،ﻛە ﺑە ﺑڕوای ﺋەو، ﻣﺎك و زەﺑــﺮی ﺋەﻣەﯾﺎن ھێﺠﮕﺎر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە و درێﮋﺧﺎﯾەﻧە. ﻧﻤﻮوﻧەش ﺑﯚ ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ دێﻨێﺘەوە و دەڵێــﺖ” ،ﺗــﯚ ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﺑﻜە، ﺋەﮔەر ﺗەﻣەﻧﯽ ﺳــﺘەم و ﺟەوری دەﺳــەﺗﯽ ڕژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ﻟە ﻧێــﻮ ﺋێﻤــەدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 35ﺳــﺎڵ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ﺑﻮو ،ﻛە ﭘــڕی ﺑﻮو ﻟە ﺗﯚﻗﯿﻦ و ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﻛﺎوﻟﻜﺮدن و ﺳــەرﮔەرداﻧﯽ و ڕەﺷﭙﯚﺷﻜﺮدﻧﯽ داﯾﻜﺎن و ھەﺗﯿﻮﺑﻮوﻧﯽ ﻧەوەﯾەك و
ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ﮔەورەﻛﺎن ،ﻛە ھەﻣﻮوی ﭼﻮوﻧــە ﻗﺎڵﺒــﯽ ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــەوە ،ﺑــەم ﻟــە ﺗەك ﺋەﻣﺎﻧەﺷﺪا ﺑەﻋﺴــﯿﺰم ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮ ڕەﮔــﯽ داﻛﻮﺗﺎ ﻟە ﺋــﺎﻛﺎر و ﻣﯚڕاڵﯽ زۆرﯾﻨەدا ،ﺑە وﯾﺴﺖ و ﺑێ وﯾﺴﺖ ﻻﺳﺎﯾﯽ ﻛﺮاﻧەوە“. ﻗەرەداﻏﯽ ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻛە داﻋــﺶ دێــﺖ ﯾەﻛەم ﺷــﺖ ﻛە زەﺑــﺮی ﺑەردەﻛــەوێ ﻛﻮﻟﺘﻮورە، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﭘەرﭼەﻛﺮداری ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺳــﺘﺎﺗﯿﻜﺎوە ﮔﺮووﭘێــﻚ ﺗﻮوڕە و ﯾﺎﺧﯿﯿــە و ﻧﺎﻣــﯚ و ﺑــێ ﺟێﮕە دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﭘێﯽ واﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗﺎ ﺳەر ﺑێ ﺟێﮕە ﻧەﺑێ ،ﺋەو دێﺖ و ھەﻣﻮو ﺟێﮕەﻛﺎن ﻛﺎول دەﻛﺎت و دەﻧﮕەﻛﺎن ﺑــێ دەﻧﮓ دەﻛﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺟێﮕەی ﺋــەو ﮔەرﻣﯿﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧــە ﻧﯿﯿــە .ﺗێڕاﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﺑﯚ ﺗﺎﺑﻠــﯚ و ﭘەﯾﻜەر ﻧﯿﯿە، ﺑﮕﺮە ﺋەوان ھەراﺳــﺎﻧﻦ ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺋەھﺮﯾﻤەﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻚ ،ﺑﯚﯾە ﻻﺷﯿﺎن ﺗﺎﺑﯚﯾە ،ﺑەم ﺧﯚ دەﺷﺒێ دەﻧﮕێﻚ ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿــﭫ ﺑێ ﻟەﻻﯾــﺎن ،ﺑﯚﯾە وەك ﺋــەو دەڵێــﺖ” ،ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەو دەﻧﮕە ﻻی ﺋەوان ﺷــەڕەﺗەﻗە و ﺷــﺮﯾﺨەی ﮔﻮﻟﻠــە و ھــەرای ﺷێﺘﺎﻧەی ڕﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎ و ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﺋﺎﺳەواری ﻣێﮋووە“. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﺋەوان
ﻧەھﺎﺗﻮون ﺷــەڕ ﺑە دﻧﯿﺎ ﺑﻔﺮۆﺷﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﺑێ ﺋــﺎﮔﺎ ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ھﻮﻧەر و ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺋــەدەب ﺋەم ﺟەﻧﮕەی ﻟە ﻣێﮋە ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪووە و ﺋەﻣﺎن ﺳەرﺷــێﺘﺎﻧە ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﻓەﻧﺎﺑﻮون ﻧﺎﻛەن ﻟە ﻧێﻮ ﭘﺮﺷﻨﮓ و ڕووﻧﺎﻛﯽ“. دﯾﺎری ﻗەرەداﻏﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت، ﺑﯚ ﺋەوەی ڕووﺑــەڕووی زۆرێﻚ ﻟە ﻟێﺸــﺎوی ﺗــﺮی ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوی ھﺎوﺷــێﻮەی داﻋــﺶ ﺑﺒﯿﻨــەوە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــە ﯾەك ﺟــﯚر ﭼەك ﻧەﺟەﻧﮕﯿﻦ و ﭘێﺸﻤەرﮔەﺑﻮون ﻓﺮە ﺷێﻮەﯾە. ﺋــەو ھﻮﻧەﻣەﻧــﺪە ڕای واﯾە ،ﻟەم ﻛﺎﺗــەدا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﻛﻮردی ﺑــێ ﻣﻮوﭼــە ﻛــە ﺑەردەواﻣــﯽ دەداﺗە ﻧەوەﯾــەك ﻟە ﻓێﺮﮔەﻛﺎن و
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن و ﻓێﺮی ﺧﻮێﻨﺪن و ﭘەروەردەﯾــﺎن دەﻛﺎت ،ﻻی ﺋەو ﺳــەرﺑەرز و ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە وەك ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺳەﻧﮕەر ،ﺋەم ﻗﺴەﯾەش ﺑﯚ ﭘەرﺳﺘﯿﺎر و دﻛﺘﯚرێﻚ ھﺎوﭼﻮوﻧە ،ﺑــﯚ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰێﻚ ﻛە ﭘﯿﺴﯽ و ﺧﯚڵ و ﺧﺎﺷﺎك ڕادەﻣﺎڵێ ھەر ﭘێﺸﻤەرﮔەﺑﻮوﻧە. زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻛەرەﺳﺘەی ﮔەورەی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ ﺋەدەب و ھﻮﻧــەرە ،زﯾﺎدەڕۆﯾﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺑڵێــﻢ ﻛە ھەراﺳــﺎﻧﺒﻮون و ﺟەﻧﮕــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﻟە دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ،ﻧە ﻧەوﺗە و ﻧە ﺧﺎﻛە، ﺑەڵﻜﻮ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ و ﻣێﮋووە، ﻟێﺪاﻧﯽ ﺷﻜﯚی ھﻮﻧەرە .ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑــە ،ڕﻣﺎﻧﯽ ﺟﻮاﻧﯿﯿــە ،ﺋەو
ﺟﻮاﻧﯽ و ﺑەھﺎ ﭘﯿﺮۆزاﻧەی ﻟە ﻣێﮋە ﺋەوان ﻟێﯽ ﺑێﺒەش ﺑﻮون و ڕۆژاﻧە ﻟە ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﺟﻮاﻧﯿﺪا ﺗەرﯾﻚ و ﻧﺎﻣﯚ و ﮔﯚﺷەﮔﯿﺮن ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ )ھێڵﯽ ﺑەﯾﺎﻧــﯽ(ی ھﻮﻧەر و ﺋــەدەب ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﺪا ﺑێ ،ھەﻣﻮو ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺎرﯾﻚ ﻟە داﻛﺸﺎﻧﺪا دەﺑێﺖ“. ھەرﭼــﯽ دڵﺸــﺎد ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرە ،ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت، ﻟــەم ﺑﺎرودۆﺧــەدا ﻛــە داﻋﺶ ھەﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑە ھﻮﻧەرە ﺑﯚ ﺑە زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻣﺎﻧەوەﻣﺎن ،ﺑﯚ ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﺑەرەﻧــﮕﺎری ،ﺑﯚ ڕۆﺷﻨﻜﺮدﻧەوەی ڕ ێﮕە
دروﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﯽ و دزێﻮﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو درﻧﺠەی ﻧﺎوی داﻋﺸە. ﺋــەو ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەدات ،دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ھﻮﻧــەر وەك ﻧێﻮەﻧﺪێﻜﯽ ﻛﺎرای ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎم و ﺣەﻗﯿﻘەت ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗێﻜﯽ ﻛﺎرا و ﻟێﺰاﻧــە ،ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺋەو دﯾــﺎردە ژﯾﺎرﯾﯿە ﻣەزﻧە ﻟەو دۆﺧﯽ ﻧﺎدروﺳــﺘﯿﯿەی ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﺪا ﺑە ﺋﺎﻗﺎرێﻜــﺪا ﺑەرێﺖ ،ﺳــﻮودەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ﻟەوەی ھەر ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﺋەرك ﻟە ﻛﯚڵﻜﺮدﻧەوە واﺑێﺖ. ﺋەوەﯾﺶ دەڵێﺖ” ،دەوڵەﺗﻤەداری ھەر ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﯿﯿە )ﻛە ﻟەوەﺷــﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوﯾﻦ( ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾە ﻟە ﭘێﮕــەی ﭘڕ ﺑەھــﺎی ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەﺗەوەﯾەك ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜەوە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺑەم ﺋﺎﺧــﯚ داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر ﮔﺎڵﺘەﯾﺎن ﺑەو ﻗﺴﺎﻧە ﻧﺎﯾەت؟“. ﺟﮕە ﻟەواﻧــەش ،ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮی ﺷﺎﻧﯚﻛﺎر دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﻟــە دﻧﯿﺎﯾەﻛــﺪا ﻛــە داﻋــﺶ و ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﺗﯽ ﺗێــﺪا ﺑێــﺖ، ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ھﻮﻧەر و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ڕوون و ورد ھەﯾە. دێﺮﯾــﻦ ﺣﺎﻣﯿــﺪی ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎر، ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮد ﻟە ﻛﯚ ﻣە ڵﮕە ﯾە ﻛــﯽ وەك ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛــﻮردی ﻛــە داﻋــﺶ ﺑــە ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋﺎ ﻣﺎ د ە ﯾــﯽ ھەﯾــە و ھﻮﻧەر ﺗــەواو ﻟــە
ﭘەراوێﺰداﯾــە ،ﺑەﺑێ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ڕوون و ﺑەھێــﺰ و وﯾﺴــﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی دەﺳەﺗﯽ ﭘﺎواﻧﺨﻮازی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە داﻋﺸەوە ﺑــﯚ ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەت و ﺑــﯚ ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻣﯿﺎﻧڕەوەﻛﺎن، ﺋەﺳــﺘەﻣە ھﻮﻧــەر ﺑﺘﻮاﻧــێ ڕۆڵ ﺑﮕێڕێﺖ. ﺣﺎﻣﯿــﺪ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ، ”دەﺑێــﺖ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺷــﺖ ڕێﺰ ﺑﯚ ھﻮﻧــەر و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺑﮕەڕێﻨﺪرێﺘەوە .دواﺗﺮ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەوە ھﻮﻧەر وەك واﻧەﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﺑﺎﯾــەخ و ﻛﺎرﯾﮕــەر داﺑﻨﺮێﺖ و وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ،ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑــە ھﻮﻧــەر ﺑــﺪەن ﻟە ﻛــﺮدەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺪا .دوای ﺋەوەش وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮە زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوەی ﻛە ھەﯾە ،ﺑە ﺗەواوی ڕۆڵﯽ ﺧﯚی ﺑﮕێڕێﺖ“. ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸﯽ دەزاﻧێﺖ ،ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻛــە ﺳــەروەت و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋەم وﺗە دەﺑەن و ﺑە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺳــﻮودی ﻟێ دەﺑﯿﻨــﻦ ،ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯿﺎﻧە ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑﺎج و داھﺎﺗﯿﺎن ﺑﯚ ھﻮﻧەر ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜەن. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێــﺖ” ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋەﻣﺎﻧە ﺑــﻮون ،ﺋەوﻛﺎت ﻟــە دوای ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧێﻚ دروﺳﺖ دەﺑــﻦ ﻛە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ڕۆڵێﻚ ﺑﮕێڕن ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮ ﺑێﺖ ﻟە ڕۆڵﯽ ﻣەﻻﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ،ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧێﻚ ﺑــە ﻣەﻋﺮﯾﻔەﯾەﻛــﯽ ﺑەھێــﺰەوە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ڕاﺳــﺘﯽ دەرﺑﺨــەن و ﻟە ﻋەﻗڵﯽ دۆﮔﻤﺎ و ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻧەﺗﺮﺳﻦ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ و ﺑﻮوﻧﯽ داﻋﺶ ﻟەﻧﺎوﻣﺎﻧﺪا ﻧەھێڵﻦ و ﺑﺴڕﻧەوە“.
ﺷﺎﻋﯿﺮان ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻣەرﺟﯿﺎن ﻟەﺳەر ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛﺎن ھەﯾە
”ﺑﺎ ﭘﺮﺳﻤﺎن ﭘێ ﺑﻜەن“ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﻛە ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﮔﯚراﻧــﯽ دەﻧﻮوﺳــﻦ و ﻟەﻻﯾەن ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛﺎﻧــەوە ﺗێﻜﺴــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺮێــﻦ ﺑــە ﮔﯚراﻧــﯽ، داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ھەﯾە ﻛــە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ،ﭘﺮﺳــﯿﺎن ﭘێ ﺑﻜەن و ڕێﺰ ﺑﯚ ﺗێﻜﺴﺘﻨﻮوﺳــەﻛﺎن داﺑﻨێﻦ ،دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛەﻧەوە ﺋەوان ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﻧﺎﻛەن و ھﯿﭻ ﺑەراﻣﺒەرێﻜﯿﺸﯿﺎن ﻧﺎوێﺖ.
ﺋەﺣﻤەد ﻣﺤەﻣــەد ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﻛە ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﺮاوە ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ،ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، ﺑــە درێﮋاﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻛە ﺷــﯿﻌﺮی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛﺎن ﻛە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەن ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ،ﭘﺮﺳــﯽ ﭘێ ﺑﻜەن .ﺋەو ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە دا ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺪا ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــەك وەرﻧﺎﮔﺮێــﺖ و ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەش وﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﺷــﺎﻋﯿﺮ و
ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋدا ھەﺑێﺖ. ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ھەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر دوای 6ﻣﺎﻧﮓ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ،دەزاﻧﻢ ﻛە ﺋەو ﻛەﺳە ﺷﯿﻌﺮی ﻣﻨﯽ ﺑەﻛﺎر ھێﻨــﺎوە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺶ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛــەوە دەﻛەم ،دەڵێ ﻣﻦ ﻟە ﻛﺘێﺒەﻛــە دەرﻣﮫێﻨﺎوە و ﺋەو ﻛﺘێﺒەش ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑﺎزاڕەوە و ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮڵﻜﯽ ﺗﯚ ﻧەﻣﺎوە“. ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ھەن ﻛە ﺷــﯿﻌﺮی ﮔﯚراﻧــﯽ دەﻧﻮوﺳــﻦ
و ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾــەن ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋەوە دەﻛﺮێﻦ ﺑــە ﮔﯚراﻧﯽ ،ﺋەﻣەش ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎدا ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ ﺑﺎوە و ﺗێﻜﺴﺘﻨﻮوﺳــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﭘێﮕە و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺧﯚی ھەﯾە. وەك ﻓەرەﯾــﺪوون ﻋەﺑــﺪول ﺑەرزﻧﺠــﯽ ،ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟەو ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮاون ﺑــە ﮔﯚراﻧــﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدات ،ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎدا ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﮔﯚراﻧﯽ دەﻧﻮوﺳﻦ ،ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛﺎن ﭘڕداھﺎﺗــﻦ و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺗێﻜﺴــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش وەردەﮔــﺮن ،ﺗەﻧﺎﻧــەت وەك ﺋەو دەڵێﺖ ،ﺗێﻜﺴــﺘﻨﻮوس ھەﯾە ﻟە دﻧﯿﺎی ﮔﯚراﻧﯿــﺪا ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﮔــەورەﻛﺎن ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮە و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎواﺗەوەن ﺷﯿﻌﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻨﻮوﺳێﺖ.
ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﻛــە ﮔﯚراﻧــﯽ دەﻧﻮوﺳــﯿﻦ، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋﺎواﺗﻤــﺎن ﺋەوەﯾــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺑە ﺋەﻣەﻛەوە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺷﻌﯿﺮەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻜەن“. ﺋەو ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜــﺮدن ﺋەوەﻧﺪە زۆرن ،ھەر ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻚ ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺋەم دﻧﯿﺎﯾەدا ﺑێــﺖ ،دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺷــﺎﻋﯿﺮەﻛﺎن ﺑﺪۆزێﺘەوە. ھﺎوﻛﺎت ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺤەﻣەد، ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺷــﺎﻋﯿﺮەﻛﺎن ﻛە ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﮔﯚراﻧﯽ دەﻧﻮوﺳێﺖ ،ﭘێﯽ واﯾە ،ﺷــﺎﻋﯿﺮەﻛﺎن ﺗێﻜﺴﺘەﻛﺎن ﻟە ﺧﻮێﻦ و ﻓﺮﻣێﺴــﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪەھێﻨﺠﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺗﻜﺎ دەﻛﺎت ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋان و ﺧﻮێﻨــەران ﺋەو ﺧﻮێﻦ و ﻓﺮﻣێﺴــﻜﺎﻧە ﺑﺨﻮێﻨﻨەوە
و ڕێــﺰ ﺑﯚ ﺷــﺎﻋﯿﺮەﻛﺎن داﺑﻨێﻦ .ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت، ”ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ ھەﺑﻮوە ﺷــﯿﻌﺮی ﻣﻨﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ،ﻛەﭼﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺗێﻜﺴﺖ و ﺋﺎوازی ﺧﯚی ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێــﻢ ﮔﻮﺗﻮوە ﭘێﯽ ﻧﺎﺧﯚش ﺑــﻮوە و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋەو ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺋەو ﺷــﯿﻌﺮەی ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ﯾﺎن ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ھەﺑﻮوە ﻧﺎوی ﻣﻨﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە ،ﺑەم ﺑەﺑێ ﭘﺮس ھەر ﺷــﺘێﻜﯽ وﯾﺴﺘﺒێﺘﯽ ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮەﻛەدا ﮔﯚڕﯾﻮﯾەﺗﯽ و ﺋــەو ڕێﮕەﯾــەی ﺑەﺧــﯚی داوە دەﺳــﺘﻜﺎری ﺷــﯿﻌﺮێﻜﯽ ﻣــﻦ ﺑﻜﺎت“. ﺋەم ھﯚﻛﺎراﻧــە واﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛە
ﺷــﺎ ﻋﯿﺮ ە ﻛﺎ ن ﺑەﺷێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەﯾﺎن ﺑە دڵ ﺑێﺖ ﻛە ﺷﯿﻌﺮی ﺋەواﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ. ﺋەﺣﻤەد ﻣﺤەﻣەد ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، ﻟە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧە ڕازﯾﯿە ﻛە ﻟە ﺷــﯿﻌﺮی ﺋەوەوە ﻛﺮاون ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑــە ﺑڕوای ﺋەو، ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛە ﻛﺮاون ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ، ﺧــﻮدی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛــەش ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎن ﺗێ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە ﻓەرەﯾــﺪون ﻋەﺑــﺪول ﺑەرزﻧﺠــﯽ ھەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھەﯾە ،ﺋــەو دەڵێﺖ ﻟە
ﻧێﻮان ﺷﺎﻋﯿﺮ و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋدا ﺋەﮔەر ﭘێﻮەﻧﺪی ھەﺑێــﺖ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛە و ﻛﻠﯿﭙەﻛە ﺑﺎﺷﺘﺮ دەردەﭼێﺖ. ھەروەھﺎ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺤەﻣەدﯾﺶ ھێﻤﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ،ﺋەﮔەر ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﭘﺮس ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺑﻜﺎت، ﺋەوا ﺷــﺎﻋﯿﺮ دەﺗﻮاﻧێ ھەﺳــﺘﯽ ﺷــﯿﻌﺮەﻛە ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ڕوون ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﺧەﯾﺎڵــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻟەﺑــﺎرەی ﺷــﯿﻌﺮەﻛە ﺑﺪاﺗــێ، دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﺷــﯿﻌﺮاﻧەی ﺧﯚی ﻛە ﻛﺮاون ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ھەﺳﺘﯽ ﺷﯿﻌﺮەﻛە ﺑﯚ ﺑەراﻣﺒەر ﺑﮕﻮازﻧەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە ھێﺰی ھﻮﻧەر ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ﺗﺎرﯾﻜﯽ دێﻨﻦ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ھەﺑﻮوە ﺷﯿﻌﺮی ﻣﻨﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ،ﻛەﭼﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺗێﻜﺴﺖ و ﺋﺎوازی ﺧﯚی ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﻢ ﮔﻮﺗﻮوە ﭘێﯽ ﻧﺎﺧﯚش ﺑﻮوە و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋەو ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺋەو ﺷﯿﻌﺮەی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە .ﯾﺎن ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ھەﺑﻮوە ﻧﺎوی ﻣﻨﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە ،ﺑەم ﺑەﺑێ ﭘﺮس ھەر ﺷﺘێﻜﯽ وﯾﺴﺘﺒێﺘﯽ ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﻛەدا ﮔﯚڕﯾﻮﯾەﺗﯽ و ﺋەو ڕێﮕەﯾەی ﺑەﺧﯚی داوە دەﺳﺘﻜﺎری ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ﻣﻦ ﺑﻜﺎت“.
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەھﯚی ﺑێ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ داراﯾﯽ ﭘڕۆژەی ﺋﯿﺴﻜﺎﻧﯽ ﺑە ﺧﻮدی دووﻛﺎﻧﺪارەﻛﺎن ﺳﭙﺎردووە.
ﺑەھﯚی ﺑەرزی ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻرەوە ،دووﻛﺎﻧﺪار زەرەری ﺧﯚی دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر ﺳەری داھﺎت دەﺧﻮات ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺮﺧﯽ 100دۆﻻر دەﮔﺎﺗە 132 ھەزار دﯾﻨﺎر ،ھﺎووﺗﯽ ﻛە ﺟﺎران 244 ھەزار دﯾﻨﺎر ﻗﯿﺴﺘﯽ دەدا ،ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن دەﺑێﺖ 264ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﺪات. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ دۆﻻر ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎزرﮔﺎن و دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﯿﺶ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە .ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داھﺎت ﺑە دﯾﻨﺎرە و ﺧەرﺟﻜــﺮدن ﺑە دۆﻻرە ،ﺑﯚﯾــە ﺑەرزﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر ﺳەری داھﺎت دەﺧﻮات. ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر ﺑەراﻣﺒــەر دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەرز ﺑﻮوەﺗــەوە .ﻧﺮﺧﯽ 100دۆﻻر ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ 122ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮو ،ﺋەم رۆژاﻧە ﺑﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﮔەﯾﺸــﺘە 134ھــەزار دﯾﻨﺎر .ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﻟە دەرەوە ھﺎوردە دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻚ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎزرﮔﺎن و دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﯿﺶ ﻟەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﺗﻮوﺷــﯽ زﯾﺎن ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔﺮاﻧﺒﻮوﻧــﯽ دۆﻻر ھەﻣــﻮو ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎزاڕی ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳﯚﭘەرﻣﺎرﻛێﺘﯽ ﭼﯿﺎ ﻛە ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ رووﻧﺎﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜەوﺗﻮوە ،ﻟەو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿە ﺑێﺒەش ﻧﯿﯿە .ﺋﺎرام ﺣﯿﺴﺎﻣەدﯾﻨﯽ ﺧﺎوەن ﻣﺎرﻛێﺘەﻛە دەڵێﺖ ”ﺋێﻤە ﺑــە دۆﻻر دەﻛڕﯾﻦ و ﺑەدﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷــﯿﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر زﯾــﺎن دەﻛەﯾــﻦ“ .ﺋــەو دووﻛﺎﻧﺪارە ﻛﺎرﺗﯚﻧێﻚ ﺷــەرﺑەﺗﯽ راﻧﯽ ﺑــە 7دۆﻻر و 30 ﺳــەﻧﺖ دەﻛڕێﺖ ﻛە ﺟﺎران دەﯾﻜﺮدە 8ھەزار و 750دﯾﻨﺎر ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە دەﻛﺎﺗە 9ھەزار و 500 دﯾﻨﺎر ،ﻛەواﯾــە 750دﯾﻨﺎر ﮔﺮاﻧﺘﺮ وەﺳــﺘﺎوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەروەك ﺟﺎران راﻧﯽ ﺑە 500دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ. ﻟــە ﻣﺎرﻛێﺘەﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎ ھــەن ﺋەﮔەر ھەر ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﺟﺎران ﺑﻔﺮۆﺷــﺮێﻦ ،ﺋەوا ﻣﺎﯾە ﺳــەری ﻗﺎزاﻧﺞ دەﺧﻮات. ﺋﺎرام ﺑﯚ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە ﻧﺮﺧــﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺑــە ﻧﺎﭼﺎری ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە و زﯾﺎﻧەﻛەی ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾەوە ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن. ﻗەﺳــﺎﺑەﻛەی دراوﺳێﯽ ﺋەو ﺳــﻮﭘەرﻣﺎرﻛێﺘەش دەڵێﺖ، ﺋەﮔــەر ﻧﺮﺧــﯽ دۆﻻر ھەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑێــﺖ ،ﺋەوا ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﮔﯚﺷــﺘﯿﺶ ﮔــﺮان دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺋﺎژەڵەﻛﺎن ﻟە دەرەوەی وﺗەوە ھﺎوردە دەﻛەن و ھێﺸــﺘە ھەر ﺋەو ﺋﺎژەﻧە دەﻛﻮژرێﻨەوە ﻛە ﺑە دۆﻻری ﺟﺎران ھﺎوردە ﻛﺮاون.
ﻟەﻣەودوا رێﺒﻮاراﻧﯽ ﺋﯿﺴﻜﺎن ﺑێ ﺗﺮس ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﻦ
ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎ و دووﻛﺎﻧﺪاران ﭼﺎﻛﯽ دەﻛەﻧەوە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺳــەرﺟەم ﺣﻜﻮوﻣــەت دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﯽ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴﻜﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮی راﺳــﭙﺎردووە ﺗﺎ ﻟەﺳــەر ﺧەرﺟــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺎﺷﯽ ﺑﻜەن ،ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻜﯿﺶ ﻓەرﻣﺎﻧەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻧــەﻛﺎت ،ﺋــەوا ﺳــﺰا دەدرێﺖ. دووﻛﺎﻧﺪاران دەڵێﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺳﺰاداﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭘێﺸﻮو ﻛــە ﻛﺎرەﻛەی ﺑە ﺳــەﻗەﺗﯽ ﻛﺮد، ﺋەواﻧﯽ ﺳﺰا داوە. ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛەی ﻻﻗﯽ ﻟەﺳەر ﻻﻗﯽ داﻧﺎﺑــﻮو و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻛەﺳــێﻜﯽ ھﺎوو ﺗﯿﯿﺎن دەﻛﺮد ﺳەر ﺑە دووﻛﺎﻧەﻛەی داﻛﺎت و ﺟﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﻛڕﯾــﻦ دادەﺑەزێــﺖ و ژﻣــﺎرەی ﺋﻮوﺗﻮو ﺑﻜﺎت .ھەرێﻢ ﺋەﺳــﻌەد ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 5 ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە. ﺑﺎزاڕەﻛە ﺧﯚی ﺑەھﯚی دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺧﺮاﭘە ﺳﺎڵە ﻟەو ﺑﺎزاڕە دووﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮوﺗﻮوی ھەﯾە ،دەڵێﺖ و ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ دۆﻻر ﺑەرزﺑــﻮوەوە ،ﺑﺎزاڕەﻛە ”ﺣﻜﻮوﻣــەت 15رۆژ ﻣﯚڵەﺗﯽ دﯾﺎری ﻛﺮدووە ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺑﻮو .ﺋــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛڕﯾﺎر ﺗﺎ ﺑــەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﭼﺎك ﺑﻜەﯾﻦ“ .ﺋەو راﺑﻜێﺸــێﺖ ﻧﺮﺧﯽ داﺑەزاﻧــﺪووە .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــە ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﻛﺮد و ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺋەﮔەر ﺑﺎزاڕ ﺑﺎش ﺑﻮاﯾە و ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻرﯾﺶ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻛﺮد " ﺋﺎﯾﺎ ھﯿﭻ ﻋەﯾﺒێﻜﯽ ھەﯾە ھەرزان ﺑﻮاﯾە ،ﺋەوا ھەم ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﺧﯚﺷﺘﺮ دەﺑﻮو و ﺗﺎ ﭼﺎﻛﯽ ﺑﻜەم ،ﺋەوﺟﺎ ﺋەﮔەر ﻋەﯾﺒﯿﺸــﯽ ھەﺑێــﺖ ﺑﯚﭼﯽ ﺑــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی ﭼﺎك ھەم ﻧﺮﺧﯿﺸﯿﺎن داﻧەدەﺑەزاﻧﺪ. ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر ﻧﺎﻛەﻧەوە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە". ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﺳەر ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەﺷە ﻛە ﻟە ھەرێﻢ ﺋەﺳــﻌەد ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺎت ﺋەواﻧەی ﺑەﺷێﻮەی ﻗﯿﺴﺖ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯿﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛەی 500 ﺑە دۆﻻر ﻛڕﯾﻮە ،دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرەﺳﺘە ﺧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە دۆﻻر دەﻛڕدرێﻦ .ھەزار دﯾﻨﺎر ﺧەرج ھەڵﺒﮕﺮێﺖ ،ﻛە ﺑە ﻗەرزەﻛە دﯾﻨﺎرێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺧەرج ﺑﻜەن .ﺷــﻮان ﻛەرﯾــﻢ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺷﯿﺮﯾﻨﯿﻔﺮۆﺷــﯽ 15رۆژ ﻛﺎﺳﺒﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دەﺳﺘﺒەری ”ﺑەﯾــﺰاد“ ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ دەڵێﺖ” ،ﻟە ﺑﻜﺎﺗەوە. زﯾﺎﻧﻜــﺮدن ﺗەﺣەﻣﻮﻟﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﯿەﺗﯿﻤﺎن ﭼەﻧﺪ دووﻛﺎﻧێــﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ ﻋەﻟﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر ﺑﯚ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ”ﺋﺎﻧﺎدۆل ﻛﯿﭽﻦ“ ﺋﯿﺴﻜﺎن ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛﺮێﻜﺎرێﻚ ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن ،ﻛﺮدووە و ﺷﯿﺮﯾﻨﯿﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺧەڵﻚ ﮔﺮان ﻧەﻛﺮدووە“. ﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ﺑە دۆﻻر دەﻛڕدرێﻦ دان ﻓﺎﯾەق ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﺗﯽ ﺳــﯽ ﺋﺎی“ ﻛە ﻣﻮزاﯾﯿﻚ ﺑــﻮون .ﺋەو ﻟەﻻﯾەن و ھەر ﺑە دۆﻻرﯾﺶ دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ ،زﯾﺎﻧﯽ ھەﯾە .ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑە ﻗﯿﺴﺖ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ دەﻓﺮۆﺷێﺖ ،رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە دووﻛﺎﻧﺪارە دراوﺳێﻜﺎﻧﯿﯿەوە ﯾەڵﻤــﺎزی ﺧﺎوەن ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە دەڵێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻛە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر ﺑﯚ ﺋەوان زﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم راﺳــﭙێﺪراوە ﺑــﯚ ﺋەوەی دۆﻻر ﮔــﺮان ﺑێــﺖ ،ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﺧەڵﻜەﯾە ﻛە ﻗﯿﺴﺘﯽ دۆﻻرﯾﺎن ﻟەﺳەرە .ﺋەو ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﭼﺎك ﺋــەوا ﺗﻮاﻧﺎی ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە دەھێﻨێﺘەوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﻜﺎت و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 200دۆﻻر ﻗﯿﺴﺖ ﺑﺪات ،ﺑﯚﯾە دەڵێﺖ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎرەﻛە ﺑــﻜﺎت .ﻋەﻟﯽ 100دۆﻻر دەﮔﺎﺗە 132ھــەزار دﯾﻨﺎر ،ھﺎووﺗﯿﯿەﻛە ﻛە ﺋﯿﺴــﻜﺎن ﻛــە ﺑەم ﺟــﺎران ﻛە 244ھەزار دﯾﻨﺎر ﻗﯿﺴــﺘﯽ دەدا ،ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺑێﺖ 264ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﺪات. ﺧﺎوەن ﭘێﺸﺎﻧﮕە :ﺧەﻓەﺗﺒــﺎر ﺑﻮو و ﺋەو ﺑڕە دﯾﻨﺎرە زﯾﺎدەﯾەی ﻛە ﺋﺎرەزووی دەﻛﺮد دەﭼێﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ داﻧەوە ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻر ﮔﺮان راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧێــﻚ ﻗﺎزاﻧﺞ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﺎن و ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺗﻮاﻧﺎی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑێــﺖ ﺑــڕە دۆﻻرە ﻛــە ﺧــﯚی ﮔﻠەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺑێﺖ دووﺑﺎرە ﺑﯿﻜﺎﺗەوە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻦ دادەﺑەزێﺖ و ﻟەوﻛﺎﺗەﺷﺪا ﺧــﯚی ﻻ دۆﻻر و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﭘێ ﺑﻜڕێﺘەوە.
ژﻣﺎرەی ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎن ﻛەم دەﺑﻨەوە.
ھەڵڕﯾﮋێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘەڕوو ﻛە ھەرﮔﯿﺰ ﺑــەو ﺑڕﯾــﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەت رازی ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎری ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت .ﺋەو ﻛە ﺑەھﯚی ﺗﻮوڕەﯾﯿەوە ﺟــﺎر دوای ﺟﺎر ﺑەرزﺗﺮ ﻗﺴــەی دەﻛﺮد و ﻣﮋی ﺗﻮﻧﺪی ﻟە ﺟﮕەرەﻛەی دەدا ،ﮔﻮﺗــﯽ ”چ ﺧﻮدا ھەڵﺪەﮔﺮێﺖ ﺳــێ رۆژ ﻟە ﻛﺎر و ﻛﺎﺳــﺒﯽ ﺑﻜەوم ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﻤــﺎن ھﯿﭻ ﻋەﯾﺒێﻜﯽ ﻧﯿﯿە و دەﺑﻮاﯾە ﻓەرﻣﺎﻧەﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﺑەردەم ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧە و ﭼﺎﺧﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻮاﯾە ﻧەك دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە“. ﻋەﻟﯽ ﺋﯿﺴــﻜﺎن رەﺧﻨە ﻟە ھﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﮔﺮێــﺖ و دەڵێــﺖ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺣﻜﻮوﻣەت ﺷﺎرەواﻧﯿﺸــﯽ راﻧەﺳــﭙﺎردووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺷﺘﺎﯾﮕەرەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە. زۆرﺑــەی دووﻛﺎﻧــﺪارەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺋەﮔەر ﺑــەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﺮاﭘە ،ﺋــەوا دەﺑێﺖ دووﻛﺎﻧﺪارێﻚ:
ﺑﯚﭼﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺷــەﻗﺎﻣەﻛە ﺑەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﭼﺎك ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر ﺳﺰا ﺑﺪرێﺖ ﻧەك ﺋەوان و ﺋەﮔەر ﺧﺮاﭘﯿﺶ ﻧﯿﯿە ،چ ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺧﺮاﭘەی ﺑــﺎزاڕدا ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿە ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەرﺷﺎﻧﯿﺎن. ﺑــەردەم ﮔەراﺟەﻛەی ﺣەﺑﯿﺐ ﺳــﻠێﻤﺎن ﻛە ﻟە ھەﻣﺎن ﺷــەﻗﺎم ھەڵﻜەوﺗﻮوە و رووﺑەرێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﺘــﺮی ھەﯾە ،ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺧەرج ھەڵﺪەﮔﺮێــﺖ .ﺧﺎوەن ﮔەراﺟەﻛە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺎت ھەزار و 500دۆﻻری ﺗێ ﺑﭽێﺖ وێڕای ﺑەﺷﺪار رەزا ﺳەﯾﺪ ﮔﻮڵ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﯾەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ:
ﺋەوەی دەﻛﺮێﺖ ﻛﺎﺗﯿﯿە ،دواﺗﺮ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺷﯽ 100ﺳﺎڵ دەﻛﺎت.
داﺧﺮاﻧﯽ ﮔەراﺟەﻛەی ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ رۆژ .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ﺑڕﯾﺎرەﻛە زوڵﻤێﻜە ﻛە دەرھەق ﺑەوان دەﻛﺮێﺖ. ﺑڕﯾﺎری ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺑــەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴﻜﺎن ﻟەﺳەر راﺳﭙﺎرەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮە دوای ﺋەو رەﺧﻨﺎﻧەی ﻟەو ﺷەﻗﺎﻣە دەﮔﯿﺮا ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋﺎو ﻟە ﺑﻦ ﺷﺘﺎﯾﮕەرەﻛﺎن و ﺑێﺰارﻛﺮدﻧﯽ رێﺒﻮاران .ﺑەﺷــﺪار رەزا ﺳەﯾﺪ ﮔﻮڵ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﯾەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ "وﺷە" دەڵێﺖ ،ﭘڕۆژەﻛە ﻣﺎوەی 5ﺳﺎڵ دەﺑێﺖ ﻛﺮاوە، ﺑەم ﻟەم دواﯾﯿﺎﻧە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺗێﻚ ﭼﻮوﺑﻮون ﺑەھﯚی ﺋﺎوەڕۆی ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧە و ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﻛﺎﻧەوە. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﺷﺎرەواﻧﯽ دەڵێﺖ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺋﯿﺴﻜﺎن ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟێ ﻧەﺑﻮو و ﻟەم دواﯾﯿﺎﻧە ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن زﯾﺎد ﺑﻮون .ﺋێﺴﺘە ﺷﺘﺎﯾﮕەر ﺑﯚ ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە، ﺑﯚﯾە داوا ﻟە دووﻛﺎﻧﺪاران ﻛﺮاوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎك ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە دواﺗﺮ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺗەﻣﺎی ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯿە ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛە و ھﺎوﺷــێﻮەی ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺑﺎﺗﺎی ﻧﺰﯾﻚ ﻗە ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺑەرد دروﺳﺘﯽ دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺷﯽ 100ﺳﺎڵ دەﻛﺎت. ﺋەو رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺷــﺎرەواﻧﯽ ھــﺎوﻛﺎری دووﻛﺎﻧﺪاران ﻧەﻛﺎت ﺋەﮔەر داواﻛﺎرﯾﯿەك ﻟەﻻﯾەن دووﻛﺎﻧﺪارەﻛﺎﻧەوە ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەﺷــﺪار رەزا راﺳﺘە ﺑەردەم ھەﻧﺪێﻚ ﻟە دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن ﺗێــﻚ ﻧەﭼﻮوە ،ﺑــەم ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧﯿﺸــﯿﺎن راﺳــﭙﺎردووە ﭼﺎﻛــﯽ ﺑﻜەن ﺗﺎ رووﺧﺴﺎری ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ ﻧەﺑێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺪاﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﺑەھﯚی ﺑــێ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ داراﯾﯽ ﭘڕۆژەی ﺋﯿﺴﻜﺎﻧﯽ ﺑە ﺧﻮدی دووﻛﺎﻧﺪارەﻛﺎﻧەوە ﺳــﭙﺎردووە .ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺑەردەم ﺋەو دووﻛﺎﻧﺎﻧە ﺋەﮔــەر ﺑﯚ ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس زﯾﺎﻧــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻻﻧﯽ ﻛەم رێﺒﻮاراﻧﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﻟەﻣەودوا ﺑەﺑێ ﺗﺮﺳﯽ ﭘڕژاﻧﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ ﺷﺘﺎﯾﮕەرەﻛﺎن ،ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﻦ.
ﺑﻮدﺟەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺪازەی ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﯿﻮە ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە
ﺋﺎﺑﻮوری
”ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎرە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺋەو ﺟﯚرە ﮔﻮﻧە ﺑﭽێﻨﺪرێﻦ“ ﮔﻮڵﯽ ھەر وەرزێﻚ ،وەرزی دوای ﺧﯚی ﺳﯿﺴــﯽ دەﻛﺎت و ھەڵﯽ دەوەرێﻨــێ .ﺑەم ﺋەوە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑێ ﮔﻮڵ ﻧــﺎﻛﺎت و ﺑەر ﻟە ﺳﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ،ﮔﻮڵﯽ وەرزێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟێﯿﺎن دەﮔﺮێﺘەوە. ﭘێﺸﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﺎﻧە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ دﯾﻨﺎری ﺑە ﮔﻮڵ دەدا ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺧﯚی ﺑەرھەﻣﯽ دێﻨێﺖ.
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ھەﻣﻮو ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻋەرەﺑﯽ ﺑﯚ 2014ﭘەك ﺧﺴﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸﺪا ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﮔﻮڵە وەرزﯾﯿــە ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺳﯿﺲ ﺑﻜﺎت .ﺋێﺴﺘە ﮔﻮڵەﻛﺎن ﺑەرھەﻣﯽ ﻧێﻮﺧﯚن و ﭼﯿﺘﺮ ﻟە دەرەوە ھﺎوردە ﻧﺎﻛﺮێﻦ .ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەﻧﺪازەی ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ دەڵێ ”زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﮔﻮڵﻤﺎن ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە“. ﻛﺎﺗێﻚ ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣە ﺑەرﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ڕادەﺑﻮورﯾــﺖ .ﺟﮕــە ﻟــە دارەﻛﺎن؛ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﮔﻮڵﯽ ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮓ ﻟە ﻧێﻮان ﺷــەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛﯽ زۆرەوە ھەن .ﺑە ﺟﯚرەھﺎ ﺷــێﻮە ﻟە دەوری دارەﻛﺎن ،ﯾﺎن ﻟە ﻧێﻮان دارە ﺑەرزەﻛﺎن ﺑە ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺟﻮان ﺑــە ﭘڕی ﭼێﻨــﺮاون و ﺑە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﯾەﻛﺘﺮەوە ﺳــەرﯾﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﻧﺎوە .ﺟﻮاﻧﯽ و ﻧﺎﺳﻜﺒﯽ ﮔﻮڵــەﻛﺎن ،ھەرزوو ﺳــەرﻧﺠﺖ
ڕادەﻛێﺸــێﺖ .ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــﯽ ڕەﻧﮕەﻛﺎن ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺳﺮوﺷﺖ ﺋﺎﺳﺎی ﺑە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑەﺧﺸﯿﻮە. ﺟﻮاﻧﯿﯿەك ﻛــە دەﺗﺒﺎﺗەوە ﺑﯿﺮی
ﺟﯚﮔەﻟەی ﻛﺎﻧﯿﯿە ﺳﺎزﮔﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﮔﻮڵە ﺧﯚڕﺳﻜەﻛﺎن ﻟەﻣﺒــەر و ﺋەوﺑەرﯾﺪا ﺳــەرﯾﺎن دەرھێﻨــﺎوە و ﺑەﺳــەر ﺋﺎوەﻛەدا ﺷــﻨەﺑﺎﯾەك ڕای دەژێﻨێ .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﺧﯚ دێﯿﺘــەوە و ڕەﻧﮕە ﮔەش و ﺗێﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮەڕاﺳﺘﯽ ﺷەﻗﺎم ﺑە ﺑەرﭼﺎو دەﻛــەون ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﮕﻮازﯾﺘــەوە. ﺋﺎﺧﺮ ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯿەﻛﯽ وات ﭘێ دەﺑەﺧﺸــﻦ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧــﯽ ﺑﯿﮫێﻨﯿﺘە ﭘێﺶ ﭼﺎو ﻛە ﺗﯚ ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘێﻜﯽ ﺑە درێﮋاﯾﯽ ھەزار و 200ﻛﯿﻠﯚﻣﺘﺮ
ﺷــەڕی ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮﻧﺪڕەوﺗﺮﯾﻦ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ھەﯾە ،ﯾﺎ ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜەﯾﺘەوە ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑڕﺳــﺘﯽ ﻟە ﺧەڵﻜەﻛەی و ﺗەڕاﯾــﯽ ﻟــە ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﻮە. ﺋــەو ﮔﻮڵــە ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕﺎﻧەی ﻟە ﻧێــﻮان ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﭼێﻨﺮاون، وەرزﯾﻦ و ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﺗەﻧﯿﺎ 3ﻣﺎﻧﮕە. واﺗە ﮔﻮڵﯽ ھەر وەرزێﻚ ،وەرزی دوای ﺧﯚی ﺳﯿﺴــﯽ دەﻛﺎت و ھەڵــﯽ دەوەرێﻨێ .ﺑــەم ﺋەوە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑێ ﮔﻮڵ ﻧﺎﻛﺎت و ﺑەر
ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﻧﺰار ﻋﻮﻣەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەﻧﺪازەی ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ:
ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﯿﭻ ﮔﻮڵێﻜﻤﺎن ﻟە دەرەوە ﻧەھێﻨﺎوە و ھەﻣﻮوی ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەﻣﺎﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﻦ.
ﻟە ﺳﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ،ﮔﻮڵﯽ وەرزێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟێﯿﺎن دەﮔﺮێﺘەوە. ھەڵﺒەت ﺋەوەﯾﺶ ﺗێﭽﻮوەﻛەی ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿــە ﻛــە ﺑە ﭘێــﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەی دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑــﯚ ھــەر ﻣەﺗﺮێﻚ ﭼﻮارﮔﯚﺷە ،ﺳــﺎﻧە 120ھەزار دﯾﻨﺎرە. ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﻧﺰار ﻋﻮﻣەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەﻧــﺪازەی ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر دەدات ﻛــە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر وەك ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوە ﺋــەو ﮔﻮﻧــە ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 60ﻣەﺗــﺮی ھەوﻟێﺮ ﭼێﻨــﺪران ﻛە ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ،ﺳــﺎﻧە ﺑﺎﯾﯽ ﻣﻠﯿﺎرێﻚ دﯾﻨﺎر ﺋەو ﮔﻮﻧە ﻟە دەرەوە دەھێﻨﺪران. ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿەوە ﺑﻮدﺟــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺋەﻧﺪازەی ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﯿــﻮە ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە،
ھــەروەك ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﻧــﺰار ﻋﻮﻣەر ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻟە 150 ﻣﻠﯿﯚﻧەوە ﺑﻮوەﺗە 70ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر، ﻛەﭼﯽ ﮔﻮڵە وەرزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺷەﻗﺎم ھەر ﺑەردەواﻣە. ﺋەو ﮔﻮﻧەی ﻧێﻮان ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن دەﭼێﻨﺪرێــﻦ ،ﻟــە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻗەدﯾﻔە ،ﭘەرەﻣﯚﻟە ،ﭘەﭘﻮوﻟە و ﭼﺎو ﭘﺸﯿﻠەن .ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەﻧﺪازەی ﭘﺎرﻛەﻛﺎن دەڵێ ”ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھﯿﭻ ﮔﻮڵێﻜﻤﺎن ﻟە دەرەوە ﻧەھێﻨﺎوە و ھەﻣﻮوی ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەﻣﺎﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﻦ“ .ﺋەو ﺑە ﻟەﺧﯚڕادﯾﻮﯾﯿەوە دەڵێ ”ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ داڕێــﮋراو ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺧــﯚ ﺑﮕﺮﯾﻦ و ﺑەردەواﻣﯽ ﺑە ڕازاﻧﺪﻧەوەی ﻧێﻮان ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑەھــﯚی ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە، ﺗێﭽﻮوی ﻣەﺗﺮێﻜﯽ ﭼﻮارﮔﯚﺷەی ﮔﻮڵەﻛﺎن ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە 10ھەزار“. ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﻧــﺰار ﻋﻮﻣــەر ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ
ﭘﺎرﻛــەﻛﺎن ﺋەﻧــﺪازەی ﻧەﻣﺎﻣﮕەﯾەﻛــﯽ ﻟە دارﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮوران ﺑە ڕووﺑەرێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ھەﯾــە ﻛــە ﺳــﺎﻧە زۆرێﻚ ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺋەو ﮔﻮﻧەش ﻟەو ﻧەﻣﺎﻣﮕەﯾــە ﺑەرھەم دێﻨﻦ. ھەروەك ﺧﯚی دەڵێ ”ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎرە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺋەو ﺟﯚرە ﮔﻮﻧە ﺑﭽێﻨﺪرێﻦ“. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻧــﺰار ﻋﻮﻣەر ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﮔەر ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻧەﺑﻮواﯾە، ﭘــڕۆژەی ﮔەورەﺗﺮﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدا ،ﺑەم دەڵێ ”ﻛەڵﻜﻤﺎن ﻟەو ﻧەﻣﺎﻣﮕەﯾە وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەھﯚی ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﺧﯚﻣﺎن ،ﺋێﺴﺘە ﮔﻮڵﻤﺎن ﺋەوەﻧــﺪە زۆرە ﺟێﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﻟێﯽ ﺑﭽێﻨﯿﻦ“. ﺋێﺴﺘە ﻧێﻮان ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﭘڕن ﻟــە ﮔﻮڵــﯽ ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ ،ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەﻧﺪازەی ﭘﺎڕﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ” ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑێ ﮔﻮڵ ﻧﺎﺑﻦ“.
ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی ژﻣﺎرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻛﻠﻚ و ﮔﻮێ دەﻛﺮێﻦ
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑڕﯾﺎری ﮔﺮﺗﻨﯿﺎن دراوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﭘێﺒﮋاردن ﺗﯿﮋڕۆﯾﯿە و دەرﭼﻮوﻧە ﻟە ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ،ﺷﯚﻓێﺮاﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟەو ﺳــﺰاﯾە ﺧﯚ ﺑﺪزﻧەوە ،ﻛﻠﻚ و ﮔﻮێــﯽ ژﻣﺎرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن .ﻟەوﻻﺷەوە ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،دەﺳﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻣﺎرەﻛﺎن دادﯾﺎن ﻧﺎدات و ﺋەﮔەر ﺗﺎﺑﻠﯚﻛەﯾﺸﯽ ﻟێ ﺑﻜەﻧەوە ،ھێﺸﺘە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺧﯚﯾﺎن رزﮔﺎر ﺑﻜەن. ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن و ﻧێﻮ ﻛﯚﻧەﻛﺎن ،ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧە زۆر ﺑەرﭼــﺎو دەﻛــەون ﻛــە ژﻣــﺎرەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺷــێﻮێﻨﺪراون و ژﻣﺎرەﯾەك ،ﯾﺎ دووان ﻟە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛەی دەﺳﺘﻜﺎری ﻛــﺮاون و ﺑەﺑێ ﺗــﺮس ﺑەﻧێﻮ ﺷﺎردا دەﺳﻮوڕێﻨەوە .ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺑەر ﺋەوەﯾە ﺗﺎ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﺑەﻧێﻮ ﺷەﻗﺎﻣﺪا ﺑڕۆن و ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻛﺎﻣێﺮای
ﭼﺎودێــﺮی ﺑﺸــﺎرﻧەوە .زۆرﯾﺎن ﭼﻮﻛڵەﻛﺎﻧــﯽ ژﻣــﺎرە ،3ﯾﺎﺧﻮد 9ی ﺳەر ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺳڕﯾﻮەﺗەوە و ﻛﺮدووﯾەﺗە ﯾەك .ﺧﯚ ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺑەﭘێﯽ دڵﺨﻮازی ﺧﯚی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎ ﯾــﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻓــڕێ دەدات .ﺋﺎﺧﺮ ژﻣــﺎرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻟەزﮔەن و ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻜﺎری دەﻛﺮێﻦ. ﻟە ﭼﻮار ڕێﯿﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕزﮔﺎرﯾــﯽ ﺳــەر 40ﻣەﺗــﺮی، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﺗﯚﯾﯚﺗﺎ ﻻﻧﻜﺮۆزەری
ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﺋەوەﯾە ﺗﺎ ﺷــﯚﻓێﺮان ﺑە ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﺑەﻧێﻮ ﺷەﻗﺎﻣﺪا ﺑڕۆن و ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی ﺑﺸﺎرﻧەوە.
ڕەﻧﮓ ڕەش ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﮔڵﯚﭘﯽ ﺳــەوز وەﺳــﺘﺎوە .ھەرﭼەﻧﺪە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛەی ﺷــەش ژﻣﺎرەﯾﯽ ﺑﻮو، ﺑەم ﺋەرﺑﯿﻠەﻛــەی ﺑەﯾەك ﺟﺎر داﻣﺎڵﯽ ﺑﻮو و ھەر ژﻣﺎرەﯾەﻛﯿﺸﯽ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛــﯽ ﻟێ ﭘەڕﯾﺒــﻮو .ﻟە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ”وﺷــە“دا، ﺷــﻮﻓێﺮەﻛە ڕێﻨﻤﺎﯾــﯽ ﺋەوەی ﻛﺮدﯾﻦ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەﻣﺎن وەك ﺋەو ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ﻟە ﺳــﺰای ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﺗﯿﮋڕۆﯾﯽ ﺑــە دوور ﺑﯿــﻦ .دوای ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾﯿەﻛەی ﺑە ﺑەردەﻣﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺗێﯽ ﺗەﻗﺎﻧﺪ. وﺷــە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺷﯚﻓێﺮاﻧە دوا ﻛە ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺷــێﻮاون .ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ھەﻣﺎن ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﻻﻧﻜﺮۆزەرە ڕەﺷــەﻛەﯾﺎن ھەﺑــﻮو و ﭼەﻧﺪ داﻧەﯾەﻛﯿﺸــﯿﺎن ﮔﻮاﯾە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧەﺑــﻮون ،ﺧﯚ ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋﺎوی ﺗﯿﮋی ﻏەﺳــﻠەوە ژﻣﺎرەﻛﺎن ﺳەر و ﮔﻮێﯿﺎن ﭘەڕﯾﻮە. ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﭘﺸﺘﺌەﺳﺘﻮور ﺑە ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﺑەرزی ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ،ﺋەوەﻧــﺪە دڵﮕﺮان
ڕاﺋﯿﺪ ﻓﺎزڵ ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ:
ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺷــﻮﻓێﺮێﻚ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑەھﯚی دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛەی ﻟە ﺳــﺰای ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﻤﺎن دەرﺑﺎز ﺑﻮوﺑێﺖ. ﻧﯿﻦ ﺑەو ﻓێڵەی ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﯚﻓێﺮ دەﺳﺘﯿﺎن داوەﺗێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﻟە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯿﺎن دڵﻨﯿﺎن و ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺷــﻮﻓێﺮان ﺑــەو ﻛﺎرەﯾﺎن ﺳﺰاﻛﺎﻧﯿﺎن ﻗﻮرﺳﺘﺮ دەﻛەن. ڕاﺋﯿــﺪ ﻓﺎزڵ ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﭘێﺸﻜەﺗﻮوﯾﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ داﺗﺎ ﺑەﯾﺴــﯽ ﺋەﻟﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەدات ،ﺑــەوەی ژﻣــﺎرەی ھەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ دەﺳﺘﻜﺎری ﻛﺮاﺑێﺖ ﺑە ڕەﻧﮓ و ﻣﯚدێﻠﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە دەﯾﺪۆزێﺘــەوە ،ﺋــەوﻛﺎت ﺋــەو وێﻨەﯾە دەدرێﺘە دادﮔە و ﺑڕﯾﺎری دەﺳﺘﺒەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە ﻟەﻻﯾەن دادوەر دەدرێﺖ و ﺷﻮﻓێﺮ ﻟە ڕێﮕەی ﺋەو ژﻣــﺎرە ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەی ﻻی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ھەﯾە ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺮێﺘەوە. ﺋــەو ﮔﻮﺗەﺑێــﮋەی ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە
و دەڵــێ ”ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﻤــﺎن دﯾﻘە و ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿﺎن ھێﻨــﺪە ﺑەرزە ﻛە دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟە ڕێﮕــەی ﺣەﻓﺮی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛەوە ژﻣﺎرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە ﺑﮕﺮێﺖ“. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ ،ﺑەھﯚی ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ژﻣﺎرەﻛﺎﻧەوە؛ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدوو زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە دوو ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑڕﯾﺎری ﮔﺮﺗﻨﯿﺎن دراوە. ڕاﺋﯿﺪ ﻓﺎزڵ ﺣﺎﺟﯽ ﺑﺎس ﻟە ﺟﯚری ﺳﺰاﻛﺎن دەﻛﺎت و دەڵێ ”ﺋەﮔەر ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ ﻧەﺑﻮو ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺳــﺰای ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ دەدرێﺖ ﻛــە 25ھەزار دﯾﻨﺎر ﭘێﺒﮋاردﻧە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەﺷەوە ﺋەﮔەر ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ ژﻣﺎرەﻛﺎن ﺑﺸێﻮێﻨﺪرێﻦ ،ﺋەوە دەﭼێﺘە
ﺑــﻮاری ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎرﯾﯿەوە ﻛــە ﺳــﺰای ﭘێﺒﮋاردن و ﺑەﻧﺪﻛﺮدن دەﯾﮕﺮێﺘەوە“. ھەرﭼەﻧﺪە ڕاﺋﯿــﺪ ﻓﺎزڵ ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮ ﺗە ﺑێــﮋ ی ھﺎﺗﻮﭼﯚی
ھەوﻟێــﺮ ﺑــﺎس ﻟــە ژﻣــﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛــەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ دەﻛﺎت ﻛە ﺋەو ﺳەرﭘێﭽﯿﯿە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎر ﺑﻨﺒڕ دەﻛﺎت ،ﺑەم ھﯚﺷﺪاری دەداﺗــە ﺷــﯚﻓێﺮان ﺑــەوەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿﺎﻧە ﺑە دوور ﺑﮕﺮن و دەڵێ ”ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿــﭻ ﺷــﻮﻓێﺮێﻚ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەھــﯚی دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛەی ﻟە ﺳــﺰای ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﻤــﺎن دەرﺑــﺎزی ﺑﻮوﺑێــﺖ“ .ﺋــەو ﺷــﻮﻓێﺮان دڵﻨﯿــﺎ دەﻛﺎﺗــەوە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿﺎﻧە ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاون و ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﺳــەرداﻧﯽ ﺑە ڕ ێﻮ ە ﺑە ر ا ﯾە ﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﻛەن، ڕوون ﺑﯚﯾــﺎن دەﺑێﺘەوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھەوﻟێﺮی ﺑە ﮔﻮڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚ رازاﻧﺪەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرەی ھەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ دەﺳﺘﻜﺎری ﻛﺮاﺑێﺖ ﺑە ڕەﻧﮓ و ﻣﯚدێﻠﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە دەدۆزرێﺘەوە
13
ﻧەوت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﺑە ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻋەرەب و ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەوە ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﺋەﻧﺪاﻣﻤﺎن ھەﯾە .دەﺑێﺖ ﺋەوەﺗﺎن ﺑﯚ روون ﺑێﺖ ﻛە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ھﺎوردە وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﺋێﻤە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻛێﺸەﯾەﻛﯿﺎن ھەﺑێﺖ وەك ﻛﺮێﻜﺎر ﺑەرﮔﺮﯾﺎن ﻟێ دەﻛەﯾﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﮔﺎزﭘڕۆم ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەڕان و ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﻟە ھەڵەﺑﺠە ﺋەﻧﺠﺎم دەدات وﺷە/ھەڵەﺑﺠە-ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﻟە دوو ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوودا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﺎزﭘڕۆﻣﯽ رووﺳﯽ ،دەﺳﺘﯽ ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەڕان و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑەدوای ﻧەوت ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠە ﻛﺮدووە .ﺋﯿﺪارەی ھەڵەﺑﺠەش رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺑﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە ﺑەھﯚی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗەوە ،ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ،ﻟــە دوو ھەﻓﺘــەی راﺑﺮدوودا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﺎزﭘڕۆﻣﯽ رووﺳﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠــە ،ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔــەڕان و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑەدوای ﻧەوﺗﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە و داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەﯾﺶ دەﺧــﻮازن ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﭘــڕۆژەی ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات. ﺋەرﻛﺎن ﺣەﺳــەن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەڵەﺑﺠــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ ﻛﺮدەوە و ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺳﺎز ﻛﺮدووە و ﻟەﺑﺎرەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ زﯾﺎﻧﻠێﻜەوﺗﻮو ﺑەھﯚی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗەوە ،رێﻜﻜەوﺗﻮون. ﺣەﺳــەن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد، ”ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻟە ھەﻣﻮو ﺳﻨﻮوری ھەڵەﺑﺠەدا ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ دەﻛﺎت ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻧەﺑێﺖ“. ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەھــﯚی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ،زﯾﺎﻧﯿﺎن ﭘێ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە و زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻗەرەﺑــﻮو ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺋەوەش ﺟێﮕــەی ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و ﺗﺮﺳــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ھەڵەﺑﺠەﯾە. ڕەﺣﻤــﺎن ﻣﺤەﻣــەد ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ﮔﻮﺗﯽ ”دەﺑێﺖ ﺋﯿﺪارەی ھەڵەﺑﺠە ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧە ﺑﻜﺎت ﻛــە ﺑەھــﯚی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗەوە زﯾﺎن ﺑــە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﺎت“. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟــەو ﺑﺎوەڕەدان ،ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠە ،دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە دەڕەﺧﺴــێﻨێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺶ دەﻛﺎت ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت،
ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛەدا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن. ﺳﺎدق ﺷەرﯾﻒ ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە، ﮔﺮﻧﮕە ھــەل ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە ﺑڕەﺧﺴــێﻨﺮێﺖ، ھــەروەك ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﭘێڕۆ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑەﺷێﻚ ﻟــە داھﺎﺗــﯽ ﺋــەو ﻧەوﺗــەی ﻟە ھەڵەﺑﺠە ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﺖ ،ﻟە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەدا ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەڵەﺑﺠــە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺑە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دەدات ﺑــەوەی ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔﺎزﭘــڕۆم رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ زﯾﺎﻧﻠێﻜەوﺗﻮو ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﺎزﭘڕۆم رێﻜﻜەوﺗﻮوﯾﻦ ﻛە دەﺑێﺖ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﺨەﻧە
ﺳەر ﻛﺎر و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳەﺗﺎن ﻛەس ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺳﯿﭭﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە ،ﺟﮕەﻟەوەی رێــﻚ ﻛەوﺗﻮوﯾﻦ ﻟەﺳــەرﺋەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە دەﺑێﺖ ﻗەرەﺑﻮوﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــە ﺑﻜﺎﺗەوە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﺑــﯚ ﺋــەوەش
ﻟێﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە“. ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠــە ﺑەدوورﯾﯽ 83ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دەﻛەوێﺘە ﺑﺎﺷﻮوری رۆژھەﺗﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و رووﺑەرەﻛــەی 1599ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ دووﺟﺎﯾە .ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە 120ھەزار ﻛەس دەﺑێﺖ
و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1988دا ﻟەﻻﯾەن رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮا .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1898 ﺑﻮوە ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەو ﻟــە 13ی ﺋﺎداری 2014دا ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﭘﺎرێﺰﮔەﺑﻮوﻧﯽ درا و ھەرﯾەك ﻟە ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ”ﺑﯿﺎرە ،ﺧﻮرﻣﺎڵ و ﺳﯿﺮوان“ ﻟەﺧﯚدەﮔﺮێﺖ.
ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻛەﻣﯿﻨەن
ﻋﺎدل ﭼﺎوﺷﯿﻦ:
ﻛﻮرد ﭘێﮕەی ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻧﯿﯿە وﺷە/ﻛەرﻛﻮوك-رێﺒﯿﻦ ﻋﺎدل ﭼﺎوﺷﯿﻦ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ،ﻛﻮرد ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻛەﻣﯿﻨەﯾە و ﻋەرەﺑــﯽ ھﺎوردە زۆرﯾﻨــەی رێﮋەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭘێــﻚ دێﻨێﺖ .دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮردا ﻛﻮرد ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە. ﺑەﮔﺸﺘﯽ رەوﺷﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ؟ رەوﺷــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەراورد ﺑە ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﺑەم ﻧﺰﯾﻜەی ﺳﺎڵێﻚ دەﺑێﺖ دەرﻣﺎڵەی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎن ﺑڕﯾﻮﯾــﻦ ،ﺋەوەش ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو دەرﻣﺎڵەﯾە ﻧﯿﻮەی ﻣﻮوﭼەی ﻛﺮێﻜﺎران ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. ھﯚﻛﺎری ﺑڕﯾﻨﯽ ﺋەو دەرﻣﺎڵەﯾە ﺑﯚﭼﯽ دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﻛﺎﺗێــﻚ داﻋﺶ ھێﺮﺷــﯽ ﻛﺮد و ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎن راوەﺳــﺘﺎ ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك راﮔﯿﺮا و دەرﻣﺎڵەﻛەش ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەوە ﮔﺮێــﺪراوە ،واﺗە ھەر ﻛﺎت ﻧەوت ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوﻛﺎت دەرﻣﺎڵە دەﺑێــﺖ ،ﺑــەم ﻛە ھەﻧــﺎردە وەﺳﺘﺎ ،دەرﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺶ راﮔﯿﺮان. ھەرﭼەﻧــﺪ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜــە دەﺳﺖ ﺑە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەرﻣﺎڵەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﻧەﮔەڕاوەﺗەوە و ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە ﻟە ھەوڵﯽ ﮔێڕاﻧەوەی ﺋەو دەرﻣﺎڵەﯾەداﯾﻦ. رێــﮋەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ
ﻛەرﻛﻮوك ﭼﯚن رەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ھەﯾە؟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ژﻣــﺎرەی ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟەﺧﯚدەﮔﺮێــﺖ ،ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎﻧﺪا ﻟە 9ﺑەڕێﻮەﺑەری دەﺳﺘە، ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﻛﻮردی ﺗێﺪاﯾە ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻋەرەب و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﻦ ،ژﻣﺎرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ﻟــە ﻋەرەب زﯾﺎﺗﺮە. ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ،ﻛﻮرد ﺑەرێﮋەی % 1ی ﺑەرﻧﺎﻛەوێــﺖ .دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﺪا ﻛــﻮرد ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿــە .ﺋەو رێﮋەﯾەش ﻛە ھەﯾە ﻟە ﭘﯚﺳﺘە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮﻧە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ،ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ دەﺳــﺘە و ﺑەﺷــەﻛﺎﻧەوە ھﯿــﭻ ﻛﻮردێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە .ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑەﺷــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ھەﻣﻮو ھەﻧــﺎردە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺧﯚدەﮔﺮێﺖ ،رێﮕە ﻧﺎدەن ﻛﻮرد ﺑەﺷﺪاری ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت. ﺋــەی ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﻠەاﻧﯽ ﺧﻮارەوەدا رێــﮋەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﭼﯚن داﺑەش ﺑﻮوە؟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮور 14 ھــەزار و 228ﻛﺮێــﻜﺎری ھەﯾە، ﻟەو رێﮋەﯾەدا 770ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮرد ھەﯾە و ﺋەوﯾﺘﺮ ﻋەرەب و ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﻦ.
ھــﯚﻛﺎری ﺋەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧە ﺑﯚﭼﯽ دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺪا دەزاﻧﯿــﻦ ﭼــﯚن ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟەﮔــەڵ ﻛــﻮرد ﻛــﺮاوە ،زۆرﺑەی ھــەرە زۆری ﺋــەو ﻛﻮرداﻧەی ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻛﺎرﯾــﺎن دەﻛﺮد، ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻋﺴــەوە دەرﻛﺮان، ﺋەوەش واﯾﻜــﺮد ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﺪا ﻧەﻣێﻨێﺖ. ﭘــﺎش 2003و رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﻛﻮرداﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺋﯿﺸــﯿﺎن دەﻛﺮد ،ﮔەڕاﻧەوە و ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﻧەﮔەڕاﻧەوە .ﻟە ﺳﺎﻧﯽ دوای 2003ەوە داﻣەزراﻧــﺪن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻧەﺑﻮوە، ﺑەم زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 4ھەزار ﻛﺮێﻜﺎری ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ھەﺑﻮون ،ﻟەو رێﮋەﯾەدا 227ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮردی ﺗێﺪا ﺑﻮو، ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەﯾــﺎن ﻧەھﺎﺗﻨە ﺳــەر ﻛﺎر ،ﻟەواﻧەﯾە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺋــەوە ﺑێــﺖ ﻛە
ﻛﻮردەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕﻮت دەواﻣەﻛەی زۆرە و ﭘﺎرەﻛەی ﻛەﻣە. ﺑەم ﭘێﺘــﺎن وا ﻧﯿﯿە ﻟە ﭘﺎش 2003ەوە ﻛــﻮرد ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧەﺑــﻮوە ﺑــﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی رێﮋەﻛەی ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮردا؟ ﺋێﻤە وەك ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و دﯾــﺪارەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺣﺰﺑــﯽ ،ھەوڵﯽ زۆرﻣــﺎن دا و ﺑەردەوام دووﭘﺎﺗﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺋەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە رێﮋەی ﻛﻮرد زۆر ﻛەﻣە ،ﺑەم ﻛێﺸەﻛە ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە و وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە. ﺋﺎﯾﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوت ﻟە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺋﯿﺪارەی ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻧﯿﯿە؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر دەڵێ ﺋێﻤــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ﺑە ﺋﯿــﺪارەی ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ﻧﯿﯿە و ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺑﯿﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﺑڕﯾﺎر و ﻓەرﻣــﺎن ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪ
وەردەﮔﺮﯾــﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔەر ﺋﯿــﺪارەی ﻛەرﻛﻮوك ﭘﺸــﻮوﯾەك ﺳــەرﺟەم راﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ، داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﭘﺎﺑەﻧﺪی دەﺑﻦ ،ﺑەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﻧﺎﺑێﺖ و وەك رۆژاﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دەواﻣﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوان دەڵێﻦ ھەر ﺷﺘێﻚ ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﻧەﺑێﺖ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﻧﺎﺑﻦ. رۆڵﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟەو رووەوە ﭼﯿﯿە؟ ﭘێﺸﺘﺮ دوو ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻣﺎن ھەﺑﻮو، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھەردوو ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛە ﯾەﻛﺨﺮاون و ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﺎﺷــﯽ ﻟەﺳەر رۆڵﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ھەﯾــە .ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎدا رۆڵﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ھەﯾە ،ھەر ﺷــﺘێﻚ ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ روودەدات ھەڵﻮێﺴﺘﻤﺎن ﻟەﺳــەر دەﺑێﺖ ،ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدووش ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻤﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت .ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﻛە ﺋێﻤە ﺑەﺑێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺟﯿﺎوازی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت دەﻛەﯾﻦ. ﺋێﺴﺘە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﭼەﻧﺪ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﯾە؟ ﺑە ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﻤــﺎن و ﻋەرەب و ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەوە ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﺋەﻧﺪاﻣﻤﺎن ھەﯾە .دەﺑێﺖ ﺋەوەﺗﺎن ﺑــﯚ روون ﺑێﺖ ﻛە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ھﺎوردە وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﺋێﻤە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻛێﺸەﯾەﻛﯿﺎن ھەﺑێﺖ وەك ﻛﺮێﻜﺎر ﺑەرﮔﺮﯾﺎن ﻟێ دەﻛەﯾﻦ. ﻛﺮێــﻜﺎرە ﻋەرەﺑە ھﺎوردەﻛﺎن ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە ھێﺰی ﻛﺎری
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﭘێﻚ دێﻨﻦ ،ﺋەوە راﺳﺘە؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ھﺎوردە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﭘێــﻚ دێﻨــﻦ، رژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ ھەوڵﯿﺪا ھەﻣﻮو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﺑﻜﺎﺗــە ﻋەرەب ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەواﻧەﯾــە ﻧﺰﯾﻜەی % 40ی ﻛﯚی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻟە ﻋەرەﺑﯽ ھﺎوردە ﺑﻦ. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺧﺎﻧــﻮوی ھەﯾــە ﻛــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧــەوت ﺗێﯿﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯿﻦ ،دەﮔﻮﺗﺮێﺖ زۆرێﻚ ﻟە ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﺑــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ھﺎوردە دراون؟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮر دوو ﻛﯚﻣەڵە ﺧﺎﻧﻮوی ھەﯾە ،ﺑەﺷێﻜﯿﺎن راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗەﻛەدان و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﮔەڕەﻛﯽ ﻋەرەﻓە ﭘێﻚ دێﻨــﻦ .ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻋەرەﻓە ﻧﺰﯾﻜــەی 3ھەزار و 500 ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوت و ﻟە ﻧﺎو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺸﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 600ﺗﺎ 700ﺧﺎﻧﻮو ھەﯾە .رێﮋەی % 35ﺗﺎ % 40ی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوت ﺑــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ھــﺎوردە دراون .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﻋﺲ ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧــەی ھێﻨﺎﯾە ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻗﺎدﺳــﯿە و ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﺧﺎﻧﻮوی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدن ،ﭘﺎش ﺋەوەش ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر داﯾﺎﻧﻤەزراﻧﺪن ،ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯿﺎن ﭘێﺪان ،واﺗە ﺋەو ﻋەرەﺑە ھﺎورداﻧە ﺟﮕەﻟــە ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوت ،ﺧﺎﻧﻮوی ﺧﯚﺷــﯿﺎن ھەﯾە و ﺑــە ﻛﺮێﯿــﺎن داوە .زۆرێﻜﯿﺎن 20ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎری ﻗەرەﺑﻮوﯾﺎن
ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣــﺎدەی 140 وەرﮔﺮت ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑەم ھەر ﻧەﮔەڕاﻧەوە. ﻟــە دەرەوەی ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەی رەﮔەزی ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﭼﯚن داﺑەش دەﺑێﺖ؟ رێﮋەی دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﻣﺎن ﺑەدەﺳﺘەوە ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەم ﻟە ﻛــﯚی ھەﻣﻮو ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ،ﻟەواﻧەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 4ھەزار ﻛﺮێﻜﺎری ﻣێﯿﻨە ھەﺑێــﺖ .ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻣێﯿﻨە ﻟە ھەﻣــﻮو ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎﻧەوەی ﺷەوان ﻧەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﺑێﺖ ﻛﺮێﻜﺎری ﺋﺎﻓﺮەت ﺷەوان ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەﯾــە ،دەرﭼﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﯾە ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر دادەﻣەزرێﻦ؟ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی راھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ و ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ھەڵﻜەﻧــﺪن و ﮔﺎز و. ھﺘﺪ ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران وەردەﮔﺮێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ،ﻟە ﺑەﺷﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ داوای 30 ﻛەس ﻛﺮاوە ،ﻟە ﺑەﺷﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻚ 40ﻛەﺳﯿﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەو رێﮋەﯾە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر وەردەﮔﺮن. ھەر ﺑﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﺘﺎن ﭘێﺶ 4ﺳﺎڵێﻚ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻧەوت ﺳﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300ﻛەﺳﯽ وەردەﮔﺮت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋﯿﺸــﯽ ﺑــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪان دەﺑــﻮو ،ﺑــەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ 170 ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﻟەو رێﮋەﯾەدا 25ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺗێﺪاﯾە.
ﺋەﻛﺘەرێﻚ ﺑەڵێﻨﯽ ﺳێﻜﺴﻜﺮدن ﺑە ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻚ دەدات
د ﯾﮕــﯚ ﺋەرﻣﺎﻧﺪۆ ﻣﺎڕادۆﻧــﺎی ﺋە ﺳــﺘێﺮ ە ی ﭘێﺸــﻮوی ﺗﯚﭘﯽ و ﺟﯿﮫــﺎن، ﭘێﯽ ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ﺑەﺷــﺪارﯾﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﻟــە ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟــﯽ 1978ی ﺑە ﺗﺎڵﺘﺮﯾﻦ ﯾــﺎدﮔﺎری ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی وەﺳﻒ ﻛﺮد. ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﻟــەو ﻛﺘێﺒەی ﻛە ﺑەم دواﯾﯿە ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑوی ﻛﺮدەوە، ﺑﺎﺳــﯽ ﺗﺎڵﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی وەك ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ دەﻛﺎت. ﻟــە ﻛﺘێﺒەﻛــەدا ﻣﺎڕادۆﻧــﺎ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر
ﺑﯚ رﯾــﺰی ھەڵﺒــﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ﻟــە ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟــﯽ 1978ﺑــە ﺗﺎڵﺘﺮﯾــﻦ ﯾﺎﮔﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی دادەﻧێﺖ. ﻣﺎڕادۆﻧــﺎ ﻟــە درێــﮋەی ﺑﺎﺳــەﻛەدا دەڵێــﺖ :ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟەﻛە ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ﺑەڕێﻮە دەﭼﻮو ،ﻟە ﺳــەرﺟەم ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻟەﻧێﻮ ﺟەﻣــﺎوەر ﺋﺎﻣﺎدەی ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿــﻦ دەﺑﻮوم و ھﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردەی وﺗەﻛــەم دەدا و ھەروەھــﺎ ﻟــە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ھەر ﮔﯚڵێﻜﯿﺸﺪا ﯾەك ﺑەدەﻧﮕﯽ ﺧﯚم ھﺎوارم دەﻛﺮد. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێﺖ :ﺋﺎواﺗەﺧﻮاز ﺑﻮوم ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧــە ﺑﻮاﯾەم ﻛــە ﺟﺎﻣﯽ ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟەﻛەﯾﺎن ﺑەرز ﻛــﺮدەوە ،ﺑەم ﺋەوﻛﺎت ﻟەﻧێــﻮ ﺟەﻣــﺎوەر ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎوەﻛەم ﮔێڕا. ھەڵﺒــﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿــﻦ ﻟە ﯾﺎرﯾﯽ ﻛﯚﺗــﺎی ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ 1978ﻛە ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ وﺗەﻛەی ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،ﺗﻮاﻧﯽ ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ 3-1ﮔﯚڵ ﻟە ھەڵﺒﮋاردەی ھﯚڵەﻧﺪا ﺑﺒﺎﺗەوە و ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﺑە ﻧﺎﺳﻨﺎوەﻛە ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑێﺖ. ﻣﺎڕادۆﻧــﺎ دوای ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟــﯽ 1978 ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردەی ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ﻛﺮا و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1986ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﯚ دووەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻧﺎﺳــﻨﺎوەﻛە ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردەﻛەی ﺑﺒﺎﺗــەوە ،ﺋــەو ھێﺮﺷــﺒەرە ﻟــە ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛــەدا ﺗﻮاﻧــﯽ 5ﮔﯚڵ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردەﻛەی ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت.
ﭼﯿﭽﺎرﯾــــــــــــــــــــــــــــــــــــﺘﯚ ﻋەﺷﻘﯽ ﻛﭽێﻜﯽ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ دەﺑێﺖ ﭼﯿﭽﺎرﯾﺘﯚی ھێﺮﺷﺒەری ﻣەﻛﺴﯿﻜﯽ و ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻟﻮﺳــﯿﺎ ﭬﯿﺎﻟﯚﻧﯽ ﻛﭽە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ رەﺳــﻤﯿﯽ ﯾﺎﻧــەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ داﻧﺎوە. ﭼﯿﭽﺎرﯾﺘــﯚ ﻟەﺳــەر ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﯽ )ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك( وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺧــﯚی و ﻟﻮﺳــﯿﺎی ﺑــو ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺑەﯾەﻛەوە ﻟەﻧێﻮ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ دەﺑﯿﻨﺮێﻦ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە رۆژﻧﺎﻣــەی )ﻣﯚﻧــﺪۆ دﯾﭙﯚرﺗﯿﭭﯚ(ی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛە
ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەم وێﻨەﯾە، ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑــە ھەﻣﻮو ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧــە ھێﻨﺎ ﻛە ﺑەم دواﯾﯿە ﻟەﺳەر ﭼﯿﭽﺎرﯾﺘﯚ و ﻟﻮﺳﯿﺎ ﺑو دەﻛﺮاﻧەوە. رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ھەروەھــﺎ ﺑــوی ﻛﺮدەوە :ﺑــەم دواﯾﯿە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﺑﯚﻧە و ﺷﻮێﻨﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا ﭼﯿﭽﺎرﯾﺘﯚ و ﻟﻮﺳــﯿﺎ ﺑەﯾەﻛــەوە ﺑﯿﻨﺮاون و ﺗەﻧﺎﻧــەت واﯾﺎن ﻟــێ ھﺎﺗﻮوە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑــە دوورﯾﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ھەڵﻨﺎﻛەن. ﺑــەم دواﯾﯿــە ﻟەﺳــەر ﻻﭘەڕەی
رۆﻧﺎڵﺪۆ ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﺑەھێﺰی ﻣﺎﺳﻮوﻟﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵــﺪۆی ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﯾﺎﻧــەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ و ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن، ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﺑەھێﺰی ﻣﺎﺳــﻮوﻟﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد و رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺑەھﯚی زۆرﯾﯽ ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ ﭘﺎﯾﺴﻜﯿﻠەوەﯾە. رۆﻧﺎڵﺪۆی ﻛﺎﭘﺘﻦ و ھێﺮﺷﺒەری ھەڵﺒﮋاردەی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎل ﺑەھﯚی ﺑەھێﺰی ﻣﺎﺳﻮوﻟﻜەﻛﺎﻧﯽ ،ﻛەم ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎر ھەﯾە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺧﯚی ﻟە ﺑەردەﻣﯽ راﺑﮕﺮێﺖ و ﺑەرھەڵﺴــﺘﯽ ﺑــﻜﺎت ،ھەروەھﺎ ﺑەھــﯚی ﻟێﺪاﻧە ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﻟێﺪاﻧە راﺳﺘەوﺧﯚﻛﺎﻧﺪا ،ﺗﯚڕی ﮔەﻟێﻚ ﮔﯚڵﭙﺎرێﺰی ھەژاﻧﺪووە. رۆﻧﺎڵــﺪۆ ﻟەﺳــەر ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ )ﺗﻮﯾﺘەر( ﺑــوی ﻛــﺮدەوە: ﻧﮫێﻨﯿــﯽ ﺑەھێــﺰی ﻣﺎ ﺳــﻮ و ﻟﻜە ﻛﺎ ﻧﯽ ﻗﺎﭼﻢ ،زۆری ﻣەﺷﻖ
و ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ ﭘﺎﯾﺴﻜﯿﻠە ﻛە ﺋﺎرەزووﯾەﻛﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﻤە. ﺋەو ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﻟەﺳــەر ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛە وێﻨەﯾەﻛــﯽ ﺧﯚی ﺑو ﻛﺮدەوە ﻛە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﯾﺴــﻜﯿﻠەﻛەی ﮔﺮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ و ﻛﯚﻣێﻨﺘێﻜﯽ ﻟەﺳــەر ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮو ”ﭘﺎﯾﺴــﻜﯿﻞ ﻟێﺨــﻮڕە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ ﭘﺎﯾﺴــﻜﯿﻞ ﻣﺎﺳــﻮوﻟﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻟەش ﺑەھێﺰ دەﻛﺎت و ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﯿﺮ و ھﺰر ﻗﻮوڵﺘﺮ دەﻛﺎت“. رۆﻧﺎڵﺪۆ ھەﻓﺘــەی راﺑﺮدوو ﻟە ﮔەڕی 29ی ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﯾﺎﻧەی ﮔﺮاﻧﺎدا 5ﮔﯚڵﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ،ﻟەو ﯾﺎرﯾﯿەدا ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﮔەورە و ﺑە 9-1ﮔﯚڵ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ. رۆﻧﺎڵﺪۆ ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ )ﻓﯿﻔﺎ( ﺑﯚ دووەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻟەﺳەر ﯾەك و ﺳــێﯿەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ وەرزﺷﯿﺪا ﺧەﺗﯽ ﺗﯚﭘﯽ زێڕﯾﻨﯽ وەك ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﭘێ درا.
ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﺧﯿﺎﻧەت ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە دۆﺳﯿەی ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ،ﻟە راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛﺪا ﺑﯚی دەرﻛەوت زۆرﺗﺮﯾﻦ ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟە ھﺎوﺳــەرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن و ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﺑﯚ ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵﺪۆی ﺋەﺳﺘێﺮەی ﯾﺎﻧەﻛە ﮔەڕاﻧﺪەوە. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑەم دواﯾﯿە ﺑە ﺟﯿﺎ راﭘﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر 4ھەزار ھﺎﻧﺪەری ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺠﺎم دا ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛەدا دەرﻛەوت ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﯾﺎﻧەی ﺷﺎھﺎﻧە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن. ﻟە راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛەدا دەﻛەوﺗﻮوە ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆری ھﺎﻧﺪەرێﻜﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﺟﮕە ﻟە ھﺎوﺳــەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ 3ﺗﺎ 4ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺗﺮدا ھەﯾە .ھەر ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ،ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﯾﺎﻧەی ﺋﯿﺒﺎر ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑە وەﻓﺎﺗﺮﯾﻦ ھﺎوﺳەرن ﺑﯚ ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﯾﺎﻧــەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧەی رﻛﺎﺑەری ﯾﺎﻧــەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪﯾﺶ ،ﺑێﺒــەش ﻧەﺑﻮو ﻟە راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛەدا و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟە رﯾﺰی دووەﻣــﯽ رﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺎراﻧﯽ ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ھﺎﺗﻦ.
رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ھەروەھﺎ ﺑﺎﺳﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﻟﻮﺳﯿﺎ و ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵﺪۆی ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯽ و ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪﯾﺶ دەﻛﺮا ،ﺑەم ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋەو رۆژﻧﺎﻣەواﻧــە ﺋﺎﻓﺮەﺗەی ﻛەﻧﺎڵﯽ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﻟەﮔــەڵ ﭼﯿﭽﺎرﯾﺘﯚ ،ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑەم دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧە ھێﻨﺎ. ﭼﯿﭽﺎرﯾﺘﯚ ھﺎوﯾﻨﯽ راﺑﺮدوو ﺑەﺷــێﻮەی ﺧﻮاﺳﺘﻦ و ﺑﯚ ﻣﺎوەی وەرزێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺋەﮔەری ﮔﺮێﺒەﺳﺘﻜﺮدن ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ،ﻟە ﯾﺎﻧەی ﻣﺎﻧﭽﺴﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪەوە ﻛﺮد ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺑﻮوەﺗــە ﺟێﮕەی ﺑﺎوەڕی ﻛﺎرﻟﯚ ﺋەﻧﭽﯿﻠﯚﺗﯽ راھێﻨەر و ھەر ﻟەﺑەر ﺋەﻣەﺷــە ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ، ﻟەﺳەر ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﯾەدەگ دادەﻧﯿﺸێﺖ.
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ھﯚﻛﺎری زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟەﻧێﻮ ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ﺑﯚ ﻛﺎرﯾﮕەری رۆﻧﺎڵﺪۆ ﺑەﺳــەر ھﺎﻧﺪەران ﮔەڕاﻧﺪەوە ﻛە ﻟە راﺑﺮدوودا ﭼەﻧﺪان ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﺪا داﻧﺎوە و ﻛﯚﺗﺎﻛەﺷﯿﺎن ﺋەرﯾﻨﺎ ﺷﺎﯾﻜﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎری رووﺳﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮو ﻛە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟێﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە. ﻟە راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛەدا ﺋــەوە روون دەﺑێﺘەوە ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ھەوڵ دەدەن ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﺪا ﻻﺳﺎﯾﯽ رۆﻧﺎڵﺪۆ ﺑﻜەﻧەوە. ھەر دوای ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ،ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ ھێﺮﺷﯽ ﺗﻮﻧﺪﯾﺎن ﻛﺮدە ﺳەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە و ﺑە ھەوڵﯽ ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎﻧەﻛە داﯾﺎﻧە ﻗەڵەم. ھﺎﻧﺪەراﻧــﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾــﺪ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋەم راﭘﺮﺳــﯿﯿەﯾﺎن ﺑە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧەﺷــﯿﺎوە وەﺳــﻒ ﻛﺮد ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە و وا دەﻛﺎت ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ھﺎﻧﺪەران ﺗێﻚ ﺑﭽێﺖ و ﻛێﺸەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﮔەورە ﺑﻨێﺘەوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﺎڕادۆﻧﺎ ﺗﺎڵﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯽ ﺧﯚی ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﺋەﻟﯿﻨﺎ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە داوە ﻛە ﯾﺎرﯾﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ وەك ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳێﻜﺴﯽ دەﺑﯿﻨێ ﻛە ﭘڕە ﻟە ﮔەﻧﺞ و ﻻوی ﺟﻮاﻧﯽ ﻧﯿﻤﭽەرووت. ﻛﻮﻛﻮرﯾﻦ 24/ﺳﺎڵ /ﻟە ﺳــەرﺟەم ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم وەرزەی ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ رووﺳﯿﺎدا، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ 7ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت و ﺋەﮔەر ﻟــەو 8ﯾﺎرﯾﯿەی ﻛە ﻟە ﺧﻮﻟەﻛەدا ﻣﺎوە ،ﺑﺘﻮاﻧێ ﻛﯚی ﮔﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێﺘە 12ﮔﯚڵ ،ﺋەوا ﺧەﺗەﻛەی ﺋەﻟﯿﻨﺎی ﮔەورە ﺋەﻛﺘەری ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳێﻜﺴﯽ رووﺳﯽ ﺑەدەﺳﺖ دێﻨێﺖ. ﺋەﻟﯿﻨﺎ 23/ﺳﺎڵ /ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟە ﺋﺎھەﻧﮕﯽ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺧەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺳﻜﺎری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻓﯿﻠﻤە ﺳێﻜﺴﯿﯿەﻛﺎن ،ﺧەﺗﯽ ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ و ورووژێﻨەﺗﺮﯾﻦ ﺋەﻛﺘەری ﺑﯿﺎﻧﯿﯽ ﭘێ درا.
15
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ھێﺮﺷﺒەرێﻜﯽ ﯾﺎﻧەی دﯾﻨﺎﻣﯚ ﻣﯚﺳﻜﯚی رووﺳﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳێﻜﺴﯽ وﺗەﻛەﯾەوە ،داواﯾەﻛﯽ ﺋﺎراﺳــﺘە دەﻛﺮێﺖ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯿﺸــﯿﺪا ﺧەﺗﯽ ﺳێﻜﺴﻜﺮدﻧﯽ ﭘێ دەﺑەﺧﺸێﺖ. ﺳــەرﭼﺎوە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رووﺳــﯿﺎ ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدەوە :ﺋەﻟﯿﻨﺎ ﯾﺮﯾﺮﻣﻨﻜﯚ ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎوداری ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳێﻜﺴــﯿﯽ رووﺳــﯿﺎﯾﯽ ،ﺑەڵێﻨﯽ داوەﺗە ﺋەﻟﯿﻜﺴــﺎﻧﺪەر ﻛﻮﻛﻮرﯾﻨﯽ ھێﺮﺷــﺒەری ﯾﺎﻧەی دﯾﻨﺎﻣﯚ ﻣﯚﺳــﻜﯚ ،ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﯚی ﺋەو ﯾﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ رووﺳﯿﺎ ﻣﺎوە ﺑﺘﻮاﻧێ 5ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﻣﺎوەی 16ﻛﺎﺗﮋﻣێﺮی ﺑەردەوام ﺳێﻜﺴﯽ ﻟەﮔەڵﺪا دەﻛﺎت.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەﻛﺮەم
وەرزش
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻣﻦ ﺑەردەوام ﺑﯿﺮم ﻟەوە دەﻛﺮدەوە ﺑﯚﭼﯽ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ وەك ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو ﺋەﺣﻤەدی ﺷــﺎﻣﻠﻮو ﺋەوەﻧﺪە ﻟە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮون .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﮔەﯾﺸﺘﻢ ﻛە ﺋەﺣﻤەدی ﺷــﺎﻣﻠﻮو ﺑەر ﻟەھەر ﺷﺘێ ﺑەﺳەر ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧەڵﻜﺪا زاڵ ﺑﻮو.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﻋەﻟﯿﺌەﺷﺮەف دەروێﺸﯿﺎن:
ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﺘێﺐ ﻟەﻧﺎو دەﭼێﺖ ﻛە ﺷﺘێﻜﯽ ﻟەو ﺑەﻧﺮﺧـــــ ﺳﺎڵﯽ 1991ﺋﺎﺷﻨﺎی ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮوم ﺑــەردەوام ﺑﺎﻧﮓ ﻛﺮاوم ،ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوەم ﻟەﮔەڵﺪا ﻛﺮاوە ،ﺑە ﺗەﻟەﻓﯚن ﺑێﺰار ﻛﺮاوم ،ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻢ ﭘێ ﻛﺮاوە
وﺷە/ﺳەﻻﺣەدﯾﻦ ﺑﺎﯾﺰﯾﺪی ﻋەﻟﯿﺌەﺷﺮەف دەروێﺸﯿﺎن ،ﻧﻮوﺳەر و رۆﻣﺎن ﻧﻮوﺳﯽ ﻧﺎوداری ﮐﻮرد ﻟەو ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨەدا ﺑﺎس ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﻧﻮوﺳــەری ﺧﯚی دەﮐﺎت و ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﺑﯚﭼﯽ ﺑە ﮐﻮردی ﻧەﯾﻨﻮوﺳﯿﻮە دەڵێ :ھﺎوﮐﺎت ﺗﯿﺸــﮏ دەﺧﺎﺗە ﺳەر دۆﺧﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎت ﻟە ﺋێﺮان و ﺋەدەﺑﯽ ﺋێﻮە ﻟە رﯾﺰی ﺋەو ﻧﻮوﺳــەرە ﮔەوراﻧــەدان ﻛە ﻛﻮردن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﻛﻮردی ﺑﻨﻮوﺳﻦ ،ﻟەو وﺗﺎﻧەی ﻛﻮردی ﺑەﺳــەردا داﺑــەش ﺑﻮوە، ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧﻮوﺳەری ﺋﺎوا ھەن ﻛە ﺑە ﻛﻮردﯾﺎن ﻧﺎﻧﻮوﺳﻦ ،ﯾەﺷﺎر ﻛەﻣﺎل، ﺳــەﻟﯿﻢ ﺑەرەﻛﺎت و .ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ھەﯾە ،ﺑەم ﺣەز دەﻛەم ﻟــەزاری ﺧﯚﺗەوە ﺋەم ﺣﺎڵەﺗە ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘەوە؟. ــ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻣﻦ ﺟﯿــﺎوازە ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧﺪا .ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﺷــﺎر ﻛەﻣﺎل و ﺳــەﻟﯿﻢ ﺑەرەﻛﺎت ﺋەﮔەر ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﺒﺎﯾﺎن ،ﺑەھﯚی ﺑەرﺑوﺑﻮوﻧــﯽ زاراوەﻛەﯾــﺎن ﻟە ﺗﯿﺮاژی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧــﮓ و ﭼەڵەﻣــە ﻧەدەھﺎﺗــﻦ، ﺑــەم ﻣــﻦ ﻟــە ﺑﯿﺮﻣــە ﯾەﻛەم ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺧﯚﻣﻢ ﺑەﻧﺎوی ”رۆژێﻚ“ ﺑەﻛﻮردی ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯽ، واﺗﺎ زاراوەی ﻛەڵﮫــﻮوڕی .ﺑﺮدﻣە ﻻی ﺑﺎﻗﺮ ﻣﻮﺋﻤﯿﻨﯽ ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە رۆﺷﻨﺒﯿﺮە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن ﺑﻮو و ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻓڕەﻧﺴﺎﯾە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺑﺎﺷــﯽ ھەﯾە ،ﻛە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛەﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوە ،ﮔﻮﺗﯽ ﺋەﮔــەر ﺑﺘەوێ ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛە ﻟە ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﭼﺎﭘــﯽ ﺑﻜــەی ،ﺋەوا ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ واﻣــﺎن ﻧﯿﯿــە، ﭘﺎﺷــﺎن ﺗﯚ ﺋەﻣە ﺑە چ ﺗﯿﺮاژێﻚ ﺑو دەﻛەﯾﺘەوە؟ دﯾﺎرﺑﻮو ﺑەﺗﯿﺮاژێﻜﯽ ﻛەم ﺑو دەﺑﻮوەوە و ﺧﻮێﻨەرێﻜﯽ زۆر ﻛــەم دەﯾﺎﻧﺨﻮێﻨﺪەوە .ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣــﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﺋێــﺮان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻮود ﻟەو زﻣﺎﻧە ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻢ ﺑە ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻨﻮوﺳﻢ ﺑﺎﺷﺘﺮە ،ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﭘێﯽ ﺧﯚش ﺑﻮو ﺑﺎ ﺑﯿﻜﺎﺗە ﻛــﻮردی ،دەﻧﺎ ﻛﻮردی ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻛێﺸەت ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت .ﺋەﻣە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻣﻦ ﺑﻮو .ﺳەرﻧﺞ ﺑــﺪە ،ﻛﯚﻣەڵە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺳــﺎدق ھﯿﺪاﯾەت ،ﺳﺎﻋﺪی و .ﺋەوﻛﺎت ﻟە ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن 50داﻧەی ﻟێ دەﻓﺮۆﺷﺮا، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻣــﻮو ﻛەس ﺗێﯽ دەﮔەﯾﺸﺖ ،ﺟﺎ ﺋەﮔەر ﺑە ﻛﻮردی ﻧﻮوﺳــﯿﺒﺎم ﺋەم ﺗﯿﺮاژە ﻛەﻣﺘﺮﯾﺶ دەﺑﻮوەوە .ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮوم ﺑەﻓﺎرﺳــﯽ ﺑﻨﻮوﺳﻢ.
رەﺧﻨەی ﺋەوەﺗﺎن ﻟەﺳــەرە ﻛە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻓﺎرﺳﯿﺘﺎن ﻛﺮدووە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺘــﺎن ﻧﺎﻛەوێﺘە ﺧﺎﻧەی ﺋەدەﺑــﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﺗﺎﻧﺪا ھەﯾە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑەﻛﻮردی ﺑﻨﻮوﺳﻦ؟ ــ ﻧﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺗەﻣەﻧﻢ ﺑەﺳــەرﭼﻮوە. ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﻢ ﺑــە ﻧﺰﯾﻜەی 15 زﻣــﺎن وەرﮔێــڕدراون ،ﺋەﮔــەر ﺑەﻛــﻮردی ﻧﻮوﺳــﯿﺒﺎم ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەزﻣﺎﻧێﻜــﺶ وەرﻧەدەﮔێــڕدرا، ﺋەﮔەر )ﯾەﺷــﺎر ﻛەﻣﺎل( ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋەﮔەر )ﺑــەرەﻛﺎت( ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻛەواﺗە ﻣﻨﯿﺶ ﺧﺰﻣەﺗﻢ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﻛﺮدووە، دﯾﺎرە ﺟﯿﺎوازﯾﺸــﯿﺎن ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ھەر ﺋەوەی ﻛە ﻛﻮردێﻚ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﻢ وەرﯾــﺎن دەﺧﻮێﻨێﺘــەوە، دەﮔێڕێﺘەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ )ﻋەﺑﺪو ﺣەﺳەﻧﺰادە( ﻛە زۆرﺑەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻨــﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﻛﻮردی و ﺧەرﯾﻜــﯽ وەرﮔێڕاﻧﯽ رۆﻣﺎﻧــە ﮔەورەﻛــەم ”ﺳــﺎڵﮫﺎی اﺑﺮی“ﯾە ،ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﻧﯿﯿە، وەك ﺋــەوە واﯾە ﺧــﯚم ﺑە ﻛﻮردی ﻧﻮوﺳــﯿﺒێﺘﻢ ،ﺑﺎ ﺋەوەﺷﻤﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧەﭼێــﺖ ﻛــە زاراوەی ﻛەﻟﮫﻮڕی ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە. ﺋەی ﭼﺎرە ﭼﯿﯿە ،ﺋەو زاراوەﯾە ھــەروا دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﺋەواﻧەی ﻛەڵﮫــﻮڕن ھەر دەﺑێ ﺑەﻓﺎرﺳــﯽ ﺑﻨﻮوﺳﻦ؟ ــ ﻣەﮔەر ﺋێﺴﺘە ﻻوەﻛﺎن ﺑەو )N (G Oﯾﺎﻧــەی دروﺳــﺘﯽ دەﻛەن، داﻧﯿﺸﻦ و ﺳــەرﭼﺎوە ﻛﯚ ﺑﻜەﻧەوە و ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە ،ﺋەو وﺷﺎﻧەی ﻧﯿﻤﺎﻧە ،ﺑﯿﺎﻧﺪۆزﻧەوە ﯾﺎن دروﺳــﺘﯿﺎن ﺑﻜەن ،چ ﻟە رواﻧﮕەی ﺷﯿﻌﺮ و چ ﻟە ڕواﻧﮕەی ﭼﯿﺮۆﻛەوە دەوڵەﻣەﻧــﺪ ﺑﯿــﻦ و ﺑﻨﺎﺳــﺮێﻦ. ﺑەم ﺟﯚرە دەﻛــﺮێ ﺑە ﻛەﻟﮫﻮڕی ﺑﻨﻮوﺳﯿﻦ و ﺷــﺘەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻜﺮێﻨە ﻓﺎرﺳﯽ. ﺋــەو رۆﻣﺎﻧــەی ﺧــﯚت )ﺳــﺎﻟﮫﺎی اﺑﺮی( ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﺳﺖ ﻛــﺮد ،دەﻛــﺮێ وەك ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣە و ﺳەرﺑﻮردەی ﺧﯚﺗﺎن ھەژﻣﺎر ﺑﻜﺮێ،
ﮐﻮردی و ﺑە ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﮐﻮرد دەڵێ ” :وەك ﻧﻮوﺳەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻣەﻛەن ﻛە ﭼﺎوەڕێﻦ ﯾەﻛێﻚ ﺧەﺗﯽ ﻧﻮﺑڵ وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻻوە ﻻﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜەﻧەوە .ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﻻﻧﯿﻜەم دەﺗﻮاﻧﻢ ﻧﻤﻮوﻧەی دەﯾﺎن رۆﻣﺎن ﺑێﻨﻤەوە ﻛە ﻻﺳــﺎﯾﯽ )ﺳەد ﺳﺎڵ ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ(ﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە و ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺸﯿﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون“.
وەك ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس دەڵێﻦ؟ ــ ﺑەڵێ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺳەﺗﺎ 95ی ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی ﺧﯚﻣە ،ﺑەم ﻟە ھەﻧﺪێ ﺷﻮێﻨﺪا ﻟەواﻧەﯾە ﺧەﯾﺎڵ رۆﺷﺘﺒێ و ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚم دوور ﻛەوﺗﺒێﺘەوە، ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣە. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎرداﻧەوەی ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەر ﻟــە رۆﻣﺎﻧــﺪا ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘێﺖ وا ﻧﯿﯿــە ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــﯽ ژﯾــﺎن و ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚت ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر رەوﺗﯽ رووداوەﻛﺎن داﻧﺎﻧێﺖ ﻟەﻧﺎو رۆﻣﺎن ﯾﺎن ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﺪا؟ ــــ زۆرﺑەی ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەواﻧــەی ﺧەﺗــﯽ ﻧﯚﺑڵﯿﺸــﯿﺎن ﺑﺮدووەﺗــەوە وەك )ﮔﺎﺑﺮﯾــەل ﮔﺎرﺳــﯿﺎ ﻣﺎرﻛﯿــﺰ و ﺳــﺎراﻣﺎﮔﯚ و ﺋﯚرھــﺎن ﭘﺎﻣــﯚك( ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟــە وﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا دان ﺑەوەدا دەﻧێﻦ ﻛە ﺳــەرەﺗﺎ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻧﻮوﺳــﻦ و ﻟــە ھەﻣﻮو ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﺪا ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ھەﯾــە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە رۆﻣﺎﻧە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﺪا دەﯾﺎﻧﺨﻮڵﻘێﻨــﻦ، ﺋەواﻧەن ﻛە ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا رووﺑەڕووﯾﺎن دەﺑﻨــەوە وەك ﺑــﺎوك و داﯾﻚ ،ﺑﺎﺑە ﮔەورە و ﺧــﺰم و ﺧﻮێﺶ ،ﺋەﻣﺎﻧە ﺋەو ﺳــﯿﻤﺎﯾﺎﻧەن ﻛە دروﺳــﺘﯿﺎن دەﻛەن .ﺗەﻧﺎﻧەت رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳێﻜﯽ ﮔــەورەی وەك )ﻣﯿﺨﺎﯾــﻞ ﺷــﻮﻟﯚﺧﯚف( ﻟە“دۆﻧﯽ ﺋﺎرام“دا ﺑﯚ زۆرﺑەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻛەڵﻜﯽ ﻟــە ﺳــﯿﻤﺎی ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺧﯚی وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە رۆﻣﺎﻧەﻛــەی ﺧﯚﯾﺪا دروﺳــﺘﯿﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋەو ﻓــەزا ﭘڕ ﻟە ﺳﺎﻧﺴــﯚرەی ﻟە ﺋێﺮان ھەﯾە و ﺑەم دواﯾﯿﺎﻧە ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻟﻮوﺗﻜــە ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘێﺖ واﯾــە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﺖ ﮔﻮﺗﺒێ و ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﺖ ﻟەﻧــﺎو ﺧﯚﺗﺪا ﻧەھێﺸــﺘﺒێﺘەوە و ﺗﻮوﺷﯽ ﺧﯚﺳﺎﻧﺴﯚری ﻧەھﺎﺗﻮوی؟ ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﻢ ،ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ)ﺳــﺎﻟﮫﺎی اﺑﺮی(دا ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﻢ ﮔﻮﺗــﻮوە و ﺋەم ﻛﺘێﺒــە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜﺪا ﮔەﯾﺸــﺘە ﭼﺎﭘﯽ دووەم، ھەر ﺑەو ﻧﺮخ و ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿە ،ﺑەم
ﻟە ﭼﺎﭘﯽ ﺳێﯿەﻣﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸە ھﺎﺗﯿﻦ و ﮔﻮﺗﯿﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە 700 ﻻﭘەڕە ﻟەو رۆﻣﺎﻧە 3400ﻻﭘەڕەﯾە، واﺗــە ﯾەك ﻟــە ﺳــێﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛە ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﺑﻜﺮێﺖ .ﻣﻦ ﭘەﺳــەﻧﺪم ﻧەﻛــﺮد ﺗﺎ ﺋەوەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛە ﮔﯚڕدرا و ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺮاﻧەوە دروﺳﺖ ﺑــﻮو ،ھەرﭼەﻧــﺪە زۆر ﺟێﮕەی ﭘەﺳﻨﺪﯾﺶ ﻧەﺑێﺖ .ﻣﻦ ﺑەردەوام ﭘێﺪاﮔﺮ ﺑﻮوم ﻟەﺳەر ﺑوﻛﺮدﻧەوەی رێﻜﻮﭘێﻚ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧە ﮔﻮﺗﻢ ﺑﺎ ﺑو ﻧەﺑێﺘەوە ،ﺋەﮔــەر 700ﻻﭘەڕەی ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﺑﻜﺮێﺖ ھﯿﭽﯽ ﻧﺎﻣێﻨێ، ﺋــەم ﺳﺎﻧﺴــﯚرە دەﮔەڕاﯾــەوە ﺑﯚ دوو ھﯚی دەﺳــﺘەواژەﯾﯽ ،ﯾەﻛەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە داﯾە ﮔەورە ﻟە دﯾﻤەﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﺪا ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺳەﻣﺎﻛﺮدن ﺧﯚی ﺑﺎﻧــەدات )ﺑەﭘێﻜەﻧﯿﻨەوە( و ﺋەوی ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﺳەﻣﺎ ﺑﻜەﯾﻨە ھەڵﭙەڕﻛێ، دﯾﺎرە ﭘﺎﺷﺎن وەك ﺧﯚی ﭼﺎپ ﻛﺮا، ﺑەم زۆرﺑــەی ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﻢ دوای ﺳﺎڵﯽ 1980ﭼﺎپ ﻧەﻛﺮان” ،ازاﯾﻦ وﻻﯾﺖ“ و ”اب ﺷﻮراب“ و ”ھﻤﺮاە ﺑﺎ اھﻨﮓ ﺑﺎﺑﺎم“ و ”ﻓﺴــﻞ ﻧﺎن“ ﻛە دوای 35ﺳﺎڵ ﺳەر ﻟە ﻧﻮێ ﭼﺎپ ﻛﺮاﻧەوە ﻛە ”اب ﺷﻮران“ و ”ازاﯾﻦ وﻻﯾﺖ“ ﭼﺎﭘﯽ ﺑﯿﺴﺖ و ﭘێﻨﺠەﻣﯿﺎن ﻛﺮاﯾەوە دوای ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳﺎڵە. ھــەر ﻟــەم ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺰاﭬێﻜﯽ دژی ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﻟــە ﺋێــﺮان ﻟــە ﺋﺎراداﯾە ﺑەﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﻧﻮوﺳەران و رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮان؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەم ﺑﺰاﭬەی ﺑﺎﺳــﯽدەﻛەﯾــﺖ ﺗﻮﻧﺪوﺗــﯚڵ ﺗــﺮ ﺑﻮوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋەﻣڕۆ ﺟﯿﮫﺎﻧێﻜﯽ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳەﻋﺎﺗێﻚ ﻟەﻣەوﺑەر ﻧﯿﯿە، ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﭼﺮﻛەدا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋــﺎﮔﺎداری ھەﻣﻮو ھەواڵەﻛﺎن ﺑﯿﻦ ﻟە رێﮕەی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘەوە ،ﺟﯿﮫﺎن ﯾەﻛﭙﺎرﭼە ﺑﻮوە و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﯾەﻛﺘﺮ دادەﻧێﻦ، ﺧەڵﻚ ﺋﯿﺘــﺮ دەﯾەوێﺖ ﻟەم ﮔﻮﻧﺪە ﺑﭽﻮوﻛەدا ﺑﮕەﻧە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن .ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﻮوﺳەران ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺮێﻜﺎران، ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ،ﭘەرﺳــﺘﺎران و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺧــﺎوەن ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧەرﯾﻜە ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ دەردەﺑڕن،
دەﯾﺎﻧــەوێ ﺋــﺎزادی ھەﺑێــﺖ، رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ھەﻣﻮو رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ﯾەﻛڕەﻧﮓ ﺑﻦ وەك ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا دەﺑﯿﻨﺮێ، ﺑﯚﯾە رۆژﻧﺎﻣە ﻧﺎﻓﺮۆﺷﺮێﺖ .رۆژﻧﺎﻣە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ دەوڵــەت رۆژﺑــەرۆژ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ، ﺋەواﻧﯿــﺶ ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە و دووﭘﺎﺗــەن ﻧﺎﻓﺮۆﺷﺮێﻦ .ﺋەﮔەر ﺳﺎﻧﺴﯚر ھەﺑێ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧﯿﻦ ،ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھــەر ﺋەوەﯾــە وﺗــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑەدەﺳﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ﺑێﺖ؟ درۆﯾە ﺋەم ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿە .ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە دﻧﯿﺎی ﺋەﻣڕۆدا واﺗە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎزادی ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧەﺗﻮاﻧﯽ ﺋەﻓﺮاﻧﺪن ﺑﻜەی ،ﺋــەو ﺗﺮۆﻣﺒﯿﻠەی ﭘێﺘە ھﯽ ﺧــﯚت ﻧﯿﯿە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧەوﺗەﻛەت ھــەرزان دەﻛﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘﺎوﺗﮕەی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوت ﻧﯿﯿە، ﻛەواﺗــە ﺗــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧﯿﺖ و واﺑەﺳﺘەی ،واﺑەﺳﺘەﯾﺖ ﺑەھەﻣﻮو ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﻟە دەوروﺑەرﺗﻦ و ﺗﯚ دروﺳﺘﺖ ﻧەﻛﺮدوون. ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻚ رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﯚ ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە دەﭼێﺘــە ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﻛە ﺧﯚت ﻟێﯿﺎن ژﯾﺎوی و ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﻟە ﻣێﺸــﻜﯿﺪا وێﻨﺎ دەﺑێﺖ ،وەك ﭼﯚن ﻟە رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ
ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﻣێﺸﻜﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا زﯾﻨﺪوو دەﻛﺎﺗــەوە .ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻟە )ﻛــەرەج(م و زۆر ﺷــەو ﺧەو ﺑەﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن دەﺑﯿﻨــﻢ ،ﺧەوﻧﯽ ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ھەﻣﯿﺸە ﺑەﮔﺮﯾﺎﻧەوە ﻟە ﺧەو رادەﭼەﻧــﻢ وەﺧﺘێﻚ ﺑﯿﺮ ﻟەو رۆژاﻧە دەﻛەﻣــەوە ،ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺗﻮام ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻣێﺸﻜﻤﺪا ﺑﺴــڕﻣەوە ،ﺋــەوەش ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻟــە ڕادەﺑەدەرﻣە ﺑەو ﻓەزاﯾە ،ﭘێــﻢ واﯾە ”دۆﻧﯽ ﺋﺎرام“ی ﺷــﯚﻟﯚﺧﯚف ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑێ ﺋەو ﺷﻮێﻨە دۆﻧێ ﺋﺎرام ﺑێﺖ ھەر ﻧﺎوی ﻛﺘێﺒەﻛە ﻧﺎوێﻜە ﻛە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت وەرﮔﯿﺮاوە. ﻛەرەﺳــﺘە و ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ زۆرﺑــەی ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻮە رەﻧﺞ و ﻣەﯾﻨەﺗــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻓەﻗﯿــﺮ و ﺑەﻟەﻧﮕﺎزە ،ﭘێﺖ واﻧﯿﯿە دووﭘﺎﺗەن و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﻓــەزای ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻜەﯾــﺖ؟ ﭼﻮﻧﻜە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻓەﻗﯿﺮاﻧــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻮو ﺑە ﺳەردەﻣێﻚ ﻟە ﺳەردەﻣەﻛﺎن و ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺶ ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە دەرﺑﺎز ﺑﻮوە؟ ﻣﻦ ﻟەﻧﺎو ﺋەواﻧــەدا ژﯾﺎوم ،ﺧﯚمرەﻧــﺞ و ﻣەﯾﻨەﺗﯿﻢ ﭼێﺸــﺘﻮوە. ﻣﻨﺎڵێﻜﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵە ﺑێﻨﻨە ﭘێﺶ ﭼﺎو ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﯾــﺎری ﺑﻜﺎت، ﺑەم ﻟەﺑﺮی ﯾــﺎری ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﺑﺎوﻛﯽ ﻧﺎﭼــﺎری دەﻛﺎت ﻣﻞ ﺑﺪاﺗە ﺑەر ﺋﯿﺸــﯽ ﻗــﻮرس و زۆر ﻛﺎت ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟــە ﺑەردەم ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺸــﺪا دەﺑﻮوە ﺋﺎﺳﺘەﻧﮓ، زۆر ﻛﺎری ﺟﯚراوﺟــﯚرم ﻛﺮدووە، ﻟە ژێــﺮ ﻗﺮﭼــەی ھەﺗــﺎودا ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻟەﺳــەر ﭘێﺴﺘﻢ داﻧﺎ ،ﻧەﻣﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺟﮕە ﻟەم ﻓەزاﯾە ﻓەزاﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ ﺑﻜەم، ﻟە ”ﺳﺎﻟﮫﺎی اﺑﺮی“دا ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣە ﻛە ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەم ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﻛﺮێﻜﺎر و زەﺣﻤەﺗﻜێﺶ ﺑــﻮون ،ﺗەﻧﺎﻧەت
وەك ﻧﻮوﺳەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻣەﻛەن ﻛە ﭼﺎوەڕێﻦ ﯾەﻛێﻚ ﺧەﺗﯽ ﻧﻮﺑڵ وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﭘﺎﺷﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻻوە ﻻﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜەﻧەوە. )ﯾەﺷﺎر ﻛەﻣﺎل(دا ﭼﻮﻛﻮرﺋﯚﭬﺎ و ﻟە ھﯽ )ﻣﺎرﻛﯿﺰ(دا ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ﻻﺗﯿﻦ وێﻨﺎ دەﺑﻦ ،ﺷﻮێﻦ چ رۆڵێﻜﯽ ھەﯾە ﻟە ﻓەزای ﭼﯿﺮۆﻛﺪا؟ ﺑەﺑــڕوای ﻣﻦ ﺷــﻮێﻦ رۆڵێﻜﯽﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾــە )وﯾﻠﯿــﺎم ﻓﺎﻛﻨەر( ﺑەو ھەﻣﻮو ﻧﻮێﮕەراﯾﯽ و ﺷــێﻮازە ﻧﻮێﯿەی ھەﯾەﺗــﯽ ،زۆر ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺷــﻮێﻦ ﺑﻮو ،ﺷــﻮێﻦ ﺑﯿﺮەوەری
ژﻧﺎﻧــﯽ ﻣﺎڵــﯽ ﺋێﻤــەش ﺟﮕە ﻟە ﻣﺎڵﺪاری و ﻛﺎﺑﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﺗﺮی وەك درووﻣﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺮد. ﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﺑڕوای ﺋێﻮە ﺋەدەﺑﯿﺎت ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣــﺮازە ﺑــﯚ دەرﺑڕﯾﻦ و ھێﻨﺎﻧــە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋــەو دەرد و ﺋﺎزاراﻧە ،دەﺑێ ﺑﻨﻮوﺳﺮێﻦ ﺗﺎ ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧەﭼﻨەوە؟ -ﺋەدەﺑﯿﺎت و ﻣﻮزﯾــﻚ و ﺗەﻧﺎﻧەت
ھﻮﻧەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﯽ. ﺧﯚﺗــﺎن ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛەڵﻚ ﻟە ھﻮﻧەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ وەردەﮔــﺮن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻣﻮزﯾﻚ؟ ــ ﻣﻮزﯾﻚ رۆڵێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎوی ھەﯾە ﻟە ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛﺎﻧﻤﺪا .ﻣﻦ ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ ”ﻓێﻞ ﻧﺎن“ و ﻛﺘێﺒﯽ ”اب ﺷﻮران“دا ﺑﺎس ﻟە ﺷﻤﺸﺎڵﮋەﻧێﻚ دەﻛەم ،ﺑﺎس ﻟەو ھەڵﭙەڕﻛێﯿﺎﻧە دەﻛەم ﻛە داﯾﻜﻢ و ﺋەوان ﻟە ﻣﺎڵﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن دەدا. ﻟە“ﺳــﺎﻟﮫﺎی اﺑﺮی“دا دﯾﻤەﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﻢ ھەﯾە ﻟەﺳــەر ھەڵﭙەڕﻛێﯽ داﯾﻜﻢ ﻟە ﺷﺎﯾﯽ ﻛﻮڕەﻛەﯾﺪا .ﺋەﻣﺎﻧە و ﺳــەرﺟەم ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧەی ﻛە ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﻤﺪا ،ھەم ﻟە ﻣەﻟەﻛﺎن و ھەم ﻟە ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧەوە وەك ﺋﺎوازێﻚ دەﮔﺎﺗە ﮔﻮێ. ﺑــﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺳــﻮوژەی زۆرﺑــەی ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﻮە ﺋەﻓﺴــﺎﻧە و ﻛﻮﻟﺘﻮور و داﺑﻮﻧەرﯾﺘﯽ ﺧەڵﻜــە ﻛــە ﺋەﻣــەش ﺧــﯚی ﺟﯚرێﻜە ﻟە ڕەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯽ ،ھەڵﺒەت ﺑەدەرﺑڕﯾــﻦ و ﺧەﯾﺎڵێﻜــﯽ ﻧﻮێ، ﺋێﻮە ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵە دەﻛەن ﻟەﮔەڵ داﺑﻮﻧەرﯾﺖ و ﻓﯚﻟﻜﻠﯚر ﻟە دەﻗﺪا؟ ــ ﻣــﻦ ﺑــەردەوام ﺑﯿــﺮم ﻟەوە دەﻛــﺮدەوە ﺑﯚﭼﯽ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ وەك ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو ﺋەﺣﻤەدی ﺷﺎﻣﻠﻮو ﺋەوەﻧﺪە ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮون .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﮔەﯾﺸــﺘﻢ ﻛە ﺋەﺣﻤەدی ﺷﺎﻣﻠﻮو ﺑەر ﻟەھەر ﺷﺘێ ﺑەﺳەر ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧەڵﻜﺪا زاڵ ﺑﻮو .ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەﻣەش ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەی ھەﻓﺘە ﺑﻮون ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺷەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ زاﯾﻨﯿﺪا ﭼﺎپ و ﺑــو دەﺑﻮوﻧەوە و ﺋەوەش ﺑﻮو ﺑە ﺳەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺑﺎش .ﺷﺎﻣﻠﻮو ھێﻨــﺪە زاڵ ﺑــﻮو ﻛــە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەرھەﻣە وەرﮔێڕدراوەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە وەك ”ﭘﺎﺑﺮھﻨەھﺎ“ی ”زاھﺎرﯾﺎ ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﻜﯚ“ دەﺧﻮێﻨﯿﺘەوە، ﺑﯚت دەردەﻛەوێ ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﺷﺎﻣﻠﻮو ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿەﻛــﯽ زۆری ھەﺑــﻮوە ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ دەﺳﺘەواژەدا ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە وەرﮔێڕاﻧــﺪا ﺑــەﻛﺎر ﻧەھﺎﺗﺒــﻮون .ھەڵﺒــەت ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەوڵﯽ دا ﻟە وەرﮔێڕاﻧەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺷﺘﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ ،ﺋەوﯾــﺶ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ﺟەﻣﺎﻟﺰادە ﺑﻮو ،ﺑــەم ﺑەو ﺟﯚرە ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﻧەھێﻨﺎ ﻛە ﺷﺎﻣﻠﻮو ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮو. ﯾﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻧــەت دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺷــﺎﻣﻠﻮو ﻟە ﺟەﻣﺎﻟﺰادە زﯾﺎﺗﺮ زاڵ ﺑﻮو ﺑەﺳەر ﻛﻮﻟﺘﻮور و داﺑﻮﻧەرﯾﺘﯽ ﺧەڵﻜــﺪا .ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﻧﻮوﺳــەر ﯾﺎن ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﻻو دەﺑێ ﺑەﺳەر ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﯾﺪا زاڵ ﺑێﺖ .ﺋەم زاڵﺒﻮوﻧەش ﺑەﺧﻮێﻨﺪﻧەوە
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﯾﺎ ﮔــەڕان ﺑەﻧﺎو ﺧەڵــﻚ و دێﮫﺎت و ﺷــﻮێﻨە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﺪا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ .ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ﻻو وﺗﻮوێﮋی ﺧەڵﻚ ﻟــە دەﻓﺘەرێﻜﺪا ﺑﻨﻮوﺳێﺘەوە و ھەﻣﯿﺸە ﭘێﯽ ﺑێﺖ، ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە ﺑﯿــﺮی ﻧەﭼێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳەﯾﺮ ﻟەم ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎﻧــەدا ھەﯾە .ﺋێﻤە ﺋەﮔەر زۆرﯾﺶ ﻓﺸــﺎر ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن ﺑێﻨﯿﻦ و ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﮕەﯾﻨە ﺋەم رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯿﯿە. ﺑﯚﯾە ﻣــﻦ ﺑەرەو ﻻی ﺋەﻓﺴــﺎﻧە و ﭘەﻧﺪی ﭘێﺸــﯿﻨﺎن ﭼﻮوم .ﻛﺘێﺒﯽ ﺋەﻓﺴــﺎﻧە و ﭘەﻧــﺪە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﻢ ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻟە ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن ﻛﯚ ﻛــﺮدەوە .دەڵێــﻢ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﭼﻮﻧﻜە ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﺑەر ﻟە ﻣﻦ ﻛەس ﻧەﯾﻜﺮدووە ،ﭘﺎﺷﺎن ﺋەو ﻓەرھەﻧﮕە ﮔەورەﯾەم ﺑەﯾﺎرﻣەﺗﯽ رەزا ﺧەﻧﺪان )ﻣەھﺎﺑــﺎدی( ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮد ﻛە 20 ﺑەرﮔە .ﺋەم ﻛﺎرەم ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەر ﺋەوە ﻛﺮد ﻛە ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻻو ﺑﯚ ﺋەوە راﺑﻜێﺸــﻢ ﻛە ﺟﮕە ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻣﻠﻮو ﻛە زاڵﯿﺎن دەﻛﺎت ﺑەﺳەر ﻛﻮﻟﺘﻮور و زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯿﺪا ،ﺋەﻓﺴﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺨﻮێﻨﻨەوە. ھﻮﻧــەری رۆﻣﺎن ھﻮﻧەرێﻜﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــە ،ﺑــەم ﻟەﻧــﺎو ﺋێﻤەدا زﯾﺎﺗــﺮ ﺋەﻗڵﯿﯿەﺗێﻜــﯽ وەرزێڕی و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ زاڵــە ،ﭘێــﺖ وا ﻧﯿﯿــە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﻮەش ﻟەم ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەدان ،ﺋﺎﯾﺎ ھﯿﭻ ھەوڵﺪاﻧێﻚ ھەﯾە ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋەم دۆﺧە؟ ــ ﺳــەﯾﺮﻛەن زۆرﺑەی ﻓەزاﻛﺎن ھﯽ ﮔﻮﻧﺪە ،ﺑەم ”اب ﺷــﻮران“ ﻓەزاﯾەﻛــﯽ ﺷــﺎری ھەﯾــە ،ﻣﻦ ﺟﯿــﺎوازم ﻟەو ﻛەﺳــەی ﻟە ﮔﻮﻧﺪ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻦ ﻟە ﺷــﺎر ﻟــە داﯾﻚ ﺑﻮوم ،ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧەی ﻛــە ﭘەﯾﻮەﺳــﺘﻦ ﺑەﮔﻮﻧــﺪەوە، دەﮔەڕێﻨــەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺳــﺎﻧەی ﻟە)ﮔﯿﻼﻧﻐــﺮب( ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑﻮوم. ﻣــﻦ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯿﻼﻧﻐەرﺑﻢ ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺑﯿﻨﯽ ھەڵﺒــەت ژﯾﺎن و ﺑەرھەﻣﯽ ﺳــەﻣەدی ﺑﮫﺮەﻧﮕﯽ و ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﻢ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﺑﻮوە ھﯚی ﺋــەوەی روو ﺑﻜەﻣە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧــﺪ و ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﻢ ﻟــە ﮔﻮﻧﺪ ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﻮرﺗە ﭼﯿﺮۆك ﺑﻨﻮوﺳﻤەوە .ﻟە )ﺳــﺎﻟﮫﺎی اﺑﺮی( ﯾﺸــﺪا ھەم ﻓەزاﯾەﻛﯽ دێﮫﺎﺗﯿﯿﺎﻧە ھەﯾە و ھەﻣﯿﺶ ﻓەزاﯾەﻛﯽ ﺷﺎری، ﻟە ﺷــﺎرەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت، ﺑەم ﻟــە ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﻢ و ﺑﺎﭘﯿﺮم و ﺋەواﻧە دەﭼﯿﻨەوە ﻧﺎو ﮔﻮﻧﺪ. ﺑﯚﭼﻮوﻧێــﻚ ھەﯾــە دەڵێﺖ رۆﻣﺎﻧــﯽ درێﮋ ﭼﯿﺘــﺮ ﺧﻮێﻨەری ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑێﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دواﺑەدوای دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳــەﺗەﻻﯾﺖ و ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﻮە ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﻮرﺗەوە رووﺗﺎن ﻛﺮدووەﺗە رۆﻣﺎﻧﯽ درێﮋ؟. ﻟە دﻧﯿﺎدا ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﻛەم ھەنﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﻮرﺗە ﭼﯿﺮۆك ﺑﻨﻮوﺳــﻦ. ﭼﯿﺨﯚف ،ﺋﯿــﺪﮔﺎر ﺋﺎﻟەن ﭘﯚ و ﻟەم دواﯾﯿﺎﻧەﺷــﺪا راﯾﻤﯚﻧــﺪ ﻛﺎرﭬێﺮە ﻛە ﺋەﻣﺎﻧە رۆﻣﺎﻧﯿﺎن ﻧەﻧﻮوﺳــﯿﻮە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮرﺗــە ﭼﯿﺮۆﻛﯿﺎن ھەﯾە، ﺑەم ﺑﺎ ﺋەوەﻣﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧەﭼێﺖ ﻛە زۆرﺑەی ھەرە زۆری ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ
دﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﮔﺎﺑﺮﯾەل ﮔﺎرﺳــﯿﺎ ﻣﺎرﻛﯿﺰ ،ﻟــە ﻛﻮرﺗــە ﭼﯿﺮۆﻛەوە دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘــێ ﻛــﺮد ،ھەڵﺒەت ﻣﺎرﻛﯿﺰ ﺑەرۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و ﭘێﺸﯽ واﺑﻮو ھەر ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﻧﻮوﺳــەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣﺎوەﯾــەك ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ ﺑێــﺖ و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻛﻮرﺗــە ﭼﯿﺮۆك و رۆﻣﺎن .ﺋەﻣە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ھەﻣــﻮو ﻧﻮوﺳــەرێﻜە .ﻣﻨﯿــﺶ ﻛﻮرﺗە ﭼﯿﺮۆﻛﻢ دەﻧﻮوﺳﯽ و ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾــەك ﺑﯿﺮم ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺋەو
ﺑەرھەﻣەﻛەدا ﺑﺒﯿﻨێ .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﯿﻨﯽ ﺋەﻣە ھەﻣﺎن ﺷــﺘە ﻛــە ﻣﺎرﻛﯿﺰ ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ ،دﯾﺎرە ﭘێﺸﻮازی ﻟێ ﻧﺎﻛﺎت .ﺟﮕە ﻟەﻣﺎﻧە ﺑوﻛەرەوەﯾەك چ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺑﯿﺎﻧﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑوﻛەرەوە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەﻻﯾﺎﻧــەوە زۆر ﮔﺮﻧﮕە، ﻧﺎﯾەن ﺳــەرﻣﺎﯾە ﻟەﺳەر ﻛﺘێﺒێﻚ داﺑﻨێﻦ ﻛە 400ﺗﺎ 500داﻧەی ﻟێ ﺑﻔﺮۆﺷﺮێ و ﺋەوی ﺗﺮی ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﺑﯚﯾە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﻛە دواﻧﯿﺎن ﻛﺮاوﻧەﺗە ﻓﺎرﺳﯽ واﺗە )ﻗﻠﻌە
دوای ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻧﺰﯾﻜەی 25ﻧﻮوﺳەری ﻛﻮردم ﺑەﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪ ،ﺑەﻣە ﻧﺎڵێﻦ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی، ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﻓﺎرﺳﯽ دەﻧﻮوﺳﻢ، دەڵێﻦ ﺧﺰﻣەﺗە ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ. ﺑﺎﺑەﺗەی ھەڵﻤﺒﮋاردووە ﺑﯚ رۆﻣﺎﻧێﻚ دەﺳــﺖ دەدات ،ﺑــەم ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو ﺑﯚﭼــﻮون و ﺑەﯾﺎﻧﺎﻧــەی ﻛە ﺳــەردەﻣﯽ ﻓن و ﻓﯿﺴﺎر ﺑەﺳەر ﭼﻮوە ﯾﺎ ﺋەم ﺷــێﻮازە ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎت ﺑﺎوی ﻧەﻣﺎوە ،ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ ﻟەﺟێﺪا ﻧﯿــﻦ و دوورن ﻟــە ڕاﺳــﺘﯽ .ﺑەر ﻟەوەی ”دۆﻧــﯽ ﺋﺎرام“ی ﻣﯿﺨﺎﺋﯿﻞ ﺷــﯚﻟﯚﺧﯚﻓﯿﺶ ﺧەﺗــﯽ ﻧﻮﺑــڵ وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺋەم ﺟﯚرە ﻗﺴﺎﻧە دەﻛﺮا و دەﯾﺎﻧﮕــﻮت )ﻣەرﮔــﯽ رۆﻣﺎن( و ﺋﯿﺘﺮ ھەﻣﻮو ﺷﺘێ ﺗەواو ﺑﻮو .وەﻟێ دﯾﺘﻤﺎن درێــﮋەی ھەﯾە .ﺗﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ژﯾﺎن ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ ،ﺑەرھەﻣە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەردەواﻣﻦ .دﯾﺎرە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑەﺳەردا دێﺖ ﭼﻮﻧﻜە ھەﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻚ دەﭼێﺘە ﺳەر .ﻟە رۆژی ﺋەﻣڕۆدا ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻦ زۆر ﺋەﺳــﺘەﻣە .ﺋەﮔەر ﻧﻮوﺳەرێﻚ ﺧﯚی ﻧﻮێ ﻧەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەردەوام ﻣﻮﺗﺎی ﻧەﺑێــﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟەﮔەڵ ﺋــەم رەوﺗە ﻧﻮێﯿــەدا ھﺎوﺋﺎھەﻧﮓ ﺑێﺖ و ﺷــﺖ ﺑﻨﻮوﺳێﺖ .ﻣﻦ ﻧﺎڵێﻢ ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎڵﯚز ﺑﻨﻮوﺳێﺖ ﻛە ﺧەڵﻚ ﻟێﯽ ﺗێﻨەﮔەن ،ﻧﺎ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت وەك ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻣەﻛەن ﻛە ﭼﺎوەڕێﻦ ﯾەﻛێــﻚ ﺧەﺗﯽ ﻧﻮﺑڵ وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﭘﺎﺷﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻻوە ﻻﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜەﻧەوە .ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﻻﻧﯿﻜەم دەﺗﻮاﻧﻢ ﻧﻤﻮوﻧــەی دەﯾﺎن رۆﻣﺎن ﺑێﻨﻤەوە ﻛە ﻻﺳــﺎﯾﯽ )ﺳەد ﺳﺎڵ ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ(ﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە و ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺸﯿﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون ﻟە رﯾﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﺟﺎدووﯾﯿﺪا .ﺋێﺴﺘە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣــﻮك ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛە ﺧەﺗــﯽ ﻧﯚﺑڵﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﺑەﯾﺎﻧﯽ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﺋێﺮان ﻻﺳﺎﯾﯽ دەﻛﺮێﺘەوە ،ﯾﺎﻧﯽ داھێﻨﺎن ﻧﺎﻛەن. ھﯚﻛﺎری ﺋەوەی ﺋەدەﺑﯿﺎﺗەﻛەﻣﺎن ﻧﺎﺑێﺘــە ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ و ﻟــە ﻻﯾــەن ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﺎﻧەوە ﭘێﺸﻮازی ﻟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺋەوەی ﺗەرﺟﻮﻣەش ﻛﺮاوەﺗەوە، ھەر ﺋەﻣەﯾە .ﭼﻮﻧﻜە ﺧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ دەﯾــەوێ ﺋەﻓﺮاﻧﺪﻧێﻚ ﻟە
ﺳــﻔﯿﺪ( و )زﻧﺪﮔﯽ ﻧﻮ( و ﺳەرﺟەم 10رۆﻣﺎﻧﯽ ھەﯾــە ،وەرﮔێڕاوﻧەﺗە ﺳــەر 40زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ،ﺑەﺗﯿﺮاژی ﻻﻧﯿﻜەم 50ھەزار ﺑو ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﭘێﺸــﻮازی زۆر ﺑەرﻓﺮاواﻧــﯽ ﻟێ ﻛــﺮاوە ،ﺑوﻛەرەوەﯾەﻛﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎرەﻛەی ﻓڕێ ﻧﺎدات ،دەزاﻧێ ﭼﯽ ﺑﻜﺎت .ﺑﯚﯾــە ﭘێﺪاﮔﺮی دەﻛەﻣەوە ﻛــە ﺳــەردەﻣﯽ رۆﻣﺎﻧــﯽ درێﮋ ﺗێﻨەﭘەڕﯾﻮە و ﺋــەو رەﻗﯿﺒﺎﻧەی ﺑﯚ ﺑەرھەﻣە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮون وەك ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ،ﺳەﺗەﻻﯾﺖ و ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗــەر ھﯿــﭻ ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﻣﯿﺮاﺗﯽ ﮔﻮﺗەﻧﺒێﺮگ. ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﭼﯿﯿە؟ ــ ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﺘێﺒێﻚ دەﮔﺮﯾﺘە دەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ،ﺧﯚت دەرھێﻨــەری ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﻛە ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﺗﺪاﯾــە ،ھەر ﻛە ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻮوﯾــﺖ وازی ﻟێ دێﻨﯽ، ﺑﯿﺮ دەﻛەﯾﺘەوە ﺟﺎرﺟﺎرە ﻛﺘێﺒەﻛە وێــﻚ دەﻧێﯿــﺖ و دەﭼﯿﺘە دﻧﯿﺎی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە .ﻓﯿﻠﻢ ﯾﺎ ﺷــﺘﯽ ﺑﯿﻨﺮاو ﺋەم ﻗﺎزاﻧﺠەی ﻧﯿﯿە .ﺋێﻤە ﺑەﺷﺘﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاو راھﺎﺗﻮوﯾــﻦ ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﺑەم دەﻣﺎﻧەوێ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑﺒﯿﺴﺘﯿﻦ، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﯿــﺮت دێ ﻓن ﭼﯿﯽ ﻛــﺮد ،ﭼﯽ ﺑــﻮو .ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯽ دەﺧەﯾﻨە ﺳــەر و ﭘێﻮەی دەﻧێﯿﻦ. ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی ﻓﯿﻠﻤێﻚ ﺑﻜەﯾﻦ،
ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوە ﻛﺎری ﺋێﻤەﯾــە. ﺳــەروﻛﺎری ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﻛﺎری ﺋەﻧﺪێﺸــە و رادەرﺑڕﯾﻨە .ﻛﺎری ﻣە ﺋەوەﯾە ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﻧەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﻮڵﻘﻜﺎر ﺑێﻦ ،ﺋێﻤە ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﻦ، ﺑەم ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ﻧﺎﭼﺎر دەﺑﯿﻦ ﺑﻜەوﯾﻨە ﻧــﺎو ﺋەو ﺳــﻨﻮوراﻧەوە، ﺑەم ﺋــەوەش ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘەوە ﮔﺮﺗﻨﯽ دەﺳەت ﻧﯿﯿە .ﻧﺎﻣﺎﻧەوێ ﺑﺒﯿﻨــە ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر .ﻣﻦ ﻟە وﺗﻮوێﮋەﻛﺎﻧﻤــﺪا ﮔﻮﺗﻮوﻣە دەﺗﻮاﻧﻢ ﭘﯚﻟێﻜﯽ 30ﻛەﺳــﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑەرم، ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ 500 ﻛەﺳــﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﺒــەم .زۆرﺑەی ھﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﻢ ﺑەم ﺟﯚرەن. ﺋەواﻧە وەك ﭼﯚن )ھﺎوێﻞ( ﻟە ﭼﯿﻚ دێﺘە ﺳەر ﻛﺎر ﻛە ﻧﻮوﺳەرێﻚ ﺑﻮو، دەﺗﺮﺳﻦ ﻟە ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺷﺘێﻜﯽ ﺑەم ﺟﯚرە ﺑێﺘــە ﺋﺎراوە .ﺑەم ﺋەﻣە روو ﻧﺎدات ،ﺟﺎرﺟﺎرەش ﻛە ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﻣﻮداﺧەﻟەی ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑﯚ ﺋەوەﯾــە دەﻣﺎﻧەوێ ﻛﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ. دەﻣﺎﻧەوێ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺋــﺎزاد ﺑێﺖ، ﺑﯚ دەﺳــەت ﺋەم ﺋﯿﺸە ﻧﺎﻛەﯾﻦ و دژی ھێﺰ و دەﺳەﺗﯿﻦ. ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎﺷــﻨﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا؟ ــــ وەك دەزاﻧﻦ ﻣﻦ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻚ ژﯾﺎوم ﻛە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻗەدەﻏە ﺑــﻮو و ھﯿــﭻ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻛﻮردی ﻧەدەﮔەﯾﺸــﺘە دەﺳﺘﻤﺎن ﯾﺎن ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎن ﺳﺎﻧﺴﯚر دەﻛﺮا .ﻟەوﻛﺎﺗــەوەی ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺘێﺒﯽ ﻛﻮردﯾﻢ ﺑەدەﺳﺖ ﮔەﯾﺸﺖ، دەﺳــﺘﻢ ﻛﺮد ﺑەﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾﺎن و ﺑەراﺳﺘﯽ زۆر زوو ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﺒەﺳــﺘﻢ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺋەدەﺑﯿﺎﺗەدا. ﺋــەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەم ﻟەڕێــﯽ ﻗﺎﭼﺎﻏەوە ﺑەدەﺳــﺖ دەﮔەﯾﺸــﺖ ،دوای ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻧﺰﯾﻜــەی 25ﻧﻮوﺳــەری ﻛﻮردم ﺑەﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻓﺎرﺳــﯽ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ، ﺑەﻣە ﻧﺎڵێﻦ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﻓﺎرﺳــﯽ دەﻧﻮوﺳﻢ ،دەڵێﻦ ﺧﺰﻣەﺗە ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ .ﺑﺎﺷــە ﻛﺎم ﻟەو ﻧﻮوﺳەر و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﺋەواﻧەی ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾﺎن ھەﯾــە ،ھﺎﺗــﻮون ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﻮردﯾﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻓﺎرﺳــﯽ ﻛە ﺑەﺗﯿﺮاژێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑو ﺑﺒێﺘــەوە؟ ﺋەو ﻛﺘێﺒــە ﺧەرﯾﻜە ﭼﺎﭘﯽ دووەم دەﻛﺮێﺘەوە ،دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ دوای ﺳــﺎڵﯽ 1991ﺋﺎﺷﻨﺎی ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮوم. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾﯿەﺗﺎن، ﺑەﺑــڕوای ﺋێــﻮە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ
ﻛﻮردی ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧــێ ﺑﺒێﺘە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ھەﯾە؟ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﺧەرﯾﻜەدەﺑێﺘــە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗێﻜــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ. ھەﻧﺪێﻚ ﻧﻮوﺳــەری ﺑــﺎش وەك ﺷــێﺮزاد ﺣەﺳــەن و ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻋەﻟــﯽ و ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑــﺎڵ و زۆر ﻧﻮوﺳــەری ﺗﺮ ھەﯾە .ﺋەﻣﺎﻧە ﻟەژێﺮ ﺳێﺒەری دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾەﺗﯽ ﺳەداﻣﺪا ﻧەﺑــﻮون و ﻟــە دەرەوەی وت ﻛﺎرﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،واﺗە زەﻣﯿﻨەی ﻓەرھەﻧﮕﯿﺎن ھەﺑﻮوە و ﻟە دەرەوە ﭘﺘەوﺗﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ﺑەرھەﻣــﯽ ﺑــﺎش ﭘێﺸﻜەش دەﻛەن .ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن وەردەﮔێڕدرێ ،ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﺧەﺗﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺑﺎ ﻟــە ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێﺖ ﻟــە ﺋێﺮاﻧﺪا ﺟﮕە ﻟە ﺳــﺎدﻗﯽ ھﯿﺪاﯾەت ،ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﺧەﺗﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەوەش ﺧﯚﺷﺒﯿﻨﻢ دەﻛﺎت .ﺋﯚرھــﺎن ﭘﺎﻣﯚﻛﯿــﺶ ﺳەرەﺗﺎ ﺧەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑەر ﻟە ﻧﯚﺑڵﯽ ﺑﺮدووەﺗەوە ،ﻛﻮردﯾﺶ زۆر ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑڕﯾﻮە .دەﻣەوێ ﺑڵێﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرھەم رۆڵ ﻧﺎﺑﯿﻨــێ ﺑەڵﻜــﻮ ﺧەﺗەﻛﺎن رێﮕە ﺑــﯚ ﺧەﺗــﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ﺧﯚش دەﻛــەن .ﺧەﺗﯽ وەك ﺑﯚﻛێــﺮ ،ﭘﯚﻟﯿﺘﺰێﺮ ،ﺑﻮﻧﻜﻮور و ﭘﺎﺷﺎﻧﯿﺶ ﻧﻮﺑڵ .ﻣﻦ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﻮﻣێﺪم ﺑــە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛــﻮردی ھەﯾە ﺗﺎ ﻓﺎرﺳﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــﯿﻤﺎی ﻧﻮێﯿﺎن ﺗێــﺪا دەﺑﯿﻨــﺮێ و رۆژاﻧە ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻮێ دەﻛەﻧەوە .ﺑەم ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﻻوی ﻛــﻮرد ﺑەداﺧــەوە ﻟەﮔەڵ ﻛێﺸەی ﺟﯚراوﺟﯚردا رووﺑەڕوون. ﺋەﻣە زەﺑﺮێﻜﯽ ﮔەورە ﻟە ﻧﻮوﺳەری ﻻوی ﻛﻮرد دەدات .ﺷەڕ و ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺗﯚﻟﯚﺳــﺘﯚی ﻧەﻛــﺮاوە ﺑەﻛﻮردی، ﺋەﻣــە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﮔەورەﯾە. ﺑەﺑــڕوای ﻣــﻦ دەﺑێــﺖ ھەﻣﻮو ﻛﻮردێﻚ ﯾــەك دوو زﻣﺎن ﻓێﺮﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯚﺑڵ ﺑﺨﻮێﻨﻨەوە ﺋەﻣە ﻛێﺸــەی ﺳەرەﻛﯿﯿە ﻛە ھﯿﻮادارم ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯿﺶ دەﺑــێ دەزﮔەﯾەك دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑەرھەﻣــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕێڕدرێﺖ ،ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزارﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻛﯚ ﺑﻜەﻧــەوە ﻛە ﻟەﮔــەڵ زﻣﺎﻧە ﺟﯿﺎ و ا ز ە ﻛﺎ ﻧــﺪ ا ﺋﺎ ﺷــﻨﺎ ﯾﯿﺎ ن ھەﯾە.
ﺳﺎڵﯽ 1320ی ھەﺗﺎوی ﻟە ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە. ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺑﻮوە. ھﺎوﯾﻨﯽ 1350ﺑەھﯚی ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەڵەﭼﯿﺮۆﻛﯽ ”از اﯾﻦ وﻻﯾﺖ“ ﮔﯿﺮاوە و 8ﻣﺎﻧﮓ ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەدا ﻣﺎوەﺗەوە. 3ﺳﺎڵ دواﺗﺮ دﯾﺴﺎن ﮔﯿﺮاﯾەوە و ﺑە 15ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪان ﺣﻮﻛﻢ درا ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا 3ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳەر زەﻣﺎوەﻧﺪەﻛەﯾﺪا ﺗێﭙەڕی ﺑﻮو. دواﺑەدوای ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە ﺋﺎزاد ﻛﺮا. ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ 15زﻣﺎن وەرﮔێڕدراون. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە” :از اﯾﻦ وﻻﯾﺖ“” ،اﺑﺸﻮران“” ،ﻓﺼﻞ ﻧﺎن“” ،ﻗﺼەھﺎی ﺑﻨﺪ“” ،ﺳﺎﻟﮫﺎی اﺑﺮی“” ،درﺷﺘﯽ“” ،روزﻧﺎﻣەدﯾﻮاری ﻣﺪرﺳە ﻣﺎ“” ،اﻓﺴﺎﻧەھﺎ و ﻣﺘﻠﮫﺎی ﻛﺮدی“” ،ﻓﺮھﻨﮓ ﮔﻮﯾﺶ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎھﯽ“” ،ﻓﺮھﻨﮓ اﻓﺴﺎﻧەھﺎی ﻣﺮدم اﯾﺮان“” ،ﻧﻘﺪو ﺑﺮرﺳﯽ ادﺑﯿﺎت ﻛﻮدﻛﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن“.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ــــــــــــــﺘﺮ ﺑﺨﻮڵﻘێﺖ
ﺑەدەم ﮔﻮڵەﺑــەڕۆژە ﺗﺮوﻛﺎﻧﺪﻧەوە ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﺳــەرﻧﺠﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﮔﻮڵەﺑەڕۆژە ﺑێﺖ ﯾﺎن دﯾﻤەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە .ﺧێــﺮا ﻟە ﭘێﺶ ﭼﺎوﻣﺎن ﺗێﺪەﭘەڕێﺖ و ﻟەواﻧەﺷــە رۆژێﻚ ﺑەﺑﯿﺮﻣﺎﻧــﺪا ﺑێﺖ و ﺗــەواو ،ﺑەم ﻛﺘێﺐ ﺋەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەی ﻧﯿﯿە، ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ ﺗﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟەﻣــە ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮ ﻧەﺧﻮڵﻘێﺖ ھەر دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﻛەواﺗە رۆﻣﺎن ھەروا ﺧﻮێﻨــەری ھەﯾــە ﺑەﺗﯿﺮاژێﻜﯽ زۆرەوە .ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك دێﻨﯿﻨــەوە ﭼﻮﻧﻜــە ﺧەﺗــﯽ ﻧﯚﺑڵــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋــەوەی ﻛە رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺗﯿــﺮاژی 50ھەزار و 100ھەزار ﺑــو دەﺑﻨەوە ،ﺑﺎش ﭘێﻤﺎن دەﺳەﻟﻤێﻨێ رۆﻣﺎن ھێﺸﺘﺎ زﯾﻨﺪووە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك ﭘێﺖ واﻧﯿﯿە ﺑەﺟﯿﮫﺎﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯚرھﺎن ﭘﺎﻣﯚك و ﺑەﺧﺸﯿﻨﯽ ﺧەﺗﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﻧﯚﺑڵ ﺑەو ﻧﻮوﺳەرە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﭘەﯾﻮەﺳﺖ ﺑێــﺖ ﺑەھەﻧﺪێﻚ ﺑێﻨــە و ﺑەرەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە؟ ﺋەم ﻗﺴــﺎﻧە ﺑﯚ )ﭘﺎﺳــﺘﺮﻧﺎك(ﯾﺶھەڵﺒەﺳــﺘﺮان ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ ﻛﺘێﺒەﻛــەی ”دﻛﺘــﯚر ژﯾﭭﺎﮔﯚ“. ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﺑﺎرەی ﺷــﯚﻟﯚﺧﯚﻓﯿﺶ ھەﻣﺎن ﺑﯚﭼــﻮون ھەﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە )دۆﻧــﯽ ﺋــﺎرام( ﺋەو ﻛﺘێﺒــە ﺑﻮو ﻛە دواﺗــﺮ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻦ رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟێ ﮔﺮت .ﺑﯚ زۆر ﻛەﺳﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﮔﻮﺗــﺮاوە ،ﻧﺎ ،ﻣــﻦ واﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛەﻣەوە ،زۆر ﻧﻮوﺳــەر ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺑەدی دەﻛﺮێﻦ ﻛە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻻوازە و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەردەﺑڕن ،ﺑەم دواﺟﺎر ﺧەﺗﯽ ﻧﯚﺑــڵ ﻟەﺳــەر ھەﻧﺪێــﻚ ﺑﻨەﻣﺎ ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮێﺖ .ﺋەﮔەر ﺋەو دوو رۆﻣﺎﻧە وەرﮔێڕدراوەی ﭘﺎﻣﯚك ﺑﺨﻮێﻨﯿﺘەوە ﻛە ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد ﺗﯚش دێﯿﺘە ﺳــەر ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛەی ﻣﻦ و دەﺑﯿﻨﯽ ﺣەﻗــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ .ﺑەم ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێﺖ دﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻧﻮوﺳــەری ﻧﺎڕازﯾﯿە .واﺗە ھەﻣﻮو دﻧﯿــﺎ دەڵێــﻦ ﺋەو ﻧﻮوﺳــەرە ﻛە رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــە ﻧﺎﺑێﺖ ﻟــە ﺑﺎﺑەت و ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺧﯚی دوور ﺑێﺖ .ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑێ ﻣﺎﻓﯽ و زوڵﻢ و ﺳــێﺪارە ﻛە رادەوﺳﺘێ، ﻛە ﻟە دژی ﻛﻮﺷــﺘﻮﺑڕی ﺋەرﻣەن و ﻛــﻮرد دەوەﺳــﺘێﺘەوە ،ﺋــەوە ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎرە .ﻟێﺮەدا دەڵێﻦ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،ﺑــەم دﯾﺎرە ﺋەو ﻣەﺳەﻻﻧە ﻟە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚرھــﺎن ﭘﺎﻣﯚك و ھەروەھﺎ ﺋەوەی ﻛە ﺧەڵﻚ ﻟە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕەڕێﺖ و ﺗﯿﺮاژی ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺑﭽﻨێﺘە ﺳەر، ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەﯾە و ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺸﺪا راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎر دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﺋێﻮەش ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ﺧﺎوەن ھەڵﻮێﺴﺘﻦ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەر زۆر ﺷﺘﺪا ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﺘﺎن ﻧﻮاﻧﺪووە و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﺘــﺎن دەرﺑڕﯾﻮە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە رووﺑەڕووی ھەڕەﺷــە و ﮔﻮڕەﺷــە ﻧەھﺎﺗﻮون ھــەروەك زۆرﺑەی ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ
ﺧﺎوەن ھەڵﻮێﺴﺖ؟ ﺑﯚﭼﯽ ﻣﻦ ھەﻣﯿﺸە رووﺑەڕوویھەڕەﺷــە ﺑﻮوﻣەﺗەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳﺎڵﯽ 1998ﻛە ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﺋێﺮان دوو ھﺎوڕێــﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ و ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪم ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎم ﮔﯿﺮان و ﺧﻨﻜێﻨﺪران ،ﺋــەوە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﻮو ﻛە ﻣﻨﯿﺶ ﺗێﯿﺪا ﺑﻮوم و دەﺑﻮو ﻛﻮژراﺑﺎم .ﺑەردەوام ﺑﺎﻧﮓ دەﻛﺮێﻢ، ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوەم ﻟەﮔەڵﺪا دەﻛﺮێﺖ، ﺑــە ﺗەﻟەﻓــﯚن ﺑێــﺰار دەﻛﺮێﻢ، ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻢ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ،ھەر رێﮕەﻧەدان ﺑە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﺋێﺮان ﺧﯚی ﺟﯚرێﻚ ھەڕەﺷــەﯾە، رێﮕە ﻧﺎدەن ﺋــەم ﻧﺎوەﻧﺪە ﭼﺎﻻﻛﯽ ھەﺑێــﺖ و ﻟە ﻣﺎڵێﻜــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺪا و ﺑەژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣــەوە ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت .ﮔﺮﻧــﮓ ﺗــﺮ ﻟەواﻧــەش ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧــﻢ ﺑەردەوام ﺳﺎﻧﺴــﯚر دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﻟــە ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا راﺷــﻜﺎواﻧە ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە ﻛە ھــەر ﻛﺘێﺒێ ﺑﮕﺎﺗە دەﺳﺘﻤﺎن ﺳــەرەﺗﺎ ﺳەﯾﺮی ﻧﺎوی ﻧﻮوﺳەرەﻛەی دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛێﯿە ،دەﻧــﺎ ﻟەواﻧەﯾە ھەر ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺑەﻧﺎوی ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘــێ ﺑﺪرێﺖ ،ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎوی ﻣﻨﯽ ﻟەﺳەرە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛەن .ﺋەو ھەڕەﺷﺎﻧە ھەن و ﻟەو ﺟﯚرە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾﺎﻧەﺷﺪا ﻧﺎﻛﺮێ ﺋﺎﺳــﻮودە ﺑﮋﯾﺖ ،ھەﻣﯿﺸە ﺳێﺒەری ﺗﺮﺳﺖ ﻟەﺳەرە. وەك ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﭘێﺖ واﯾە ﺑﯚﭼﯽ ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ﻟە ﺑــەردەم ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ؟ ـــ ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺋێــﺮان ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ دروﺷــﻤﯽ دژاﯾەﺗــﯽ ﺳﺎﻧﺴــﯚر و ھەروەھــﺎ ﺧەﺑﺎﺗــە ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺋەﻧﺪێﺸــە و رادەڕﺑڕﯾﻨﺪا ،ھــەر ﺋەم دوواﻧەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﻦ ﺑﯚ ﺳەر ﺋەو رژێﻤﺎﻧەی ﺳــەرەﺗﺎ ﺑەڵێﻨــﯽ ھــﺎوﻛﺎری و ﺑەڵێﻨــﯽ ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ دۆﺧــﯽ ﺑﮋێــﻮی ﺧەڵﻚ دەدەن و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑەڵێﻨەﻛە ﻧﺎﺑەﻧە ﺳەر و ھەر ﺟﯚرە ﻧﺎڕەزاﯾﯿەك ﺑەم ﺟﯚرە ﻛﺎرﻧەﻛﺮدن و ﭘەﯾﻤﺎن ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺳەرﻛﻮت دەﻛــەن ،ﻛﺎﻧﻮوﻧﯿﺶ ﯾەﻛێﻜە ﻟەو دەزﮔﺎﯾﺎﻧــەی ﻧﺎﯾــەوێ ﺑێ دەﻧﮓ ﺑێﺖ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧەدا. ﺳــەردەﻣﺎﻧێﻚ ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو )ﺷــﺎﻣﻠﻮو( ﻛــە ﻟەوﺗﻮوێﮋێﻜــﺪا ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﺑەم ﺟﯚرە ﮔﻮﺗــﯽ” :ﺋەﮔــەر ﻣﯚڵــەت ﺑﺪەﻧە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳەران ،ﺋەﻣە دەﺑێﺘە ﺳەرەﺗﺎﯾەك ﺑﯚ ﺳەرﺟەم ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ و رێﻜﺨﺮاوە ﭘﯿﺸەﯾﯿەﻛﺎن“ .ﻛﺎﻧﻮون ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێ دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯿە ،دەﻣﺎﻧەوێ ﻟەم ﻛﺎﻧﻮوﻧەدا ﻣﺎﻓﯽ ﻧﻮوﺳەر ﻟە ﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮﯾﻦ چ ﻟە رواﻧﮕەی ﺳﺎﻧﺴﯚری ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ و چ ﻟە رواﻧﮕەی ﺋﺎزادی ﺋەﻧﺪێﺸە و ﻗەڵەم .ھەروەھﺎ ھەﻧﺪێﻚ ﺑوﻛﺮاوە ھــەن ﻣﺎﻓﯽ ﻧﻮوﺳــەر ﭘێﺸــێﻞ دەﻛەن ،ﺋێﻤە ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﻗەڵەم ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﺘــەوێ و ﻧەﺗەوێ دزە دەﻛەﯾﻨە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪێﺸــەوە،
ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا ﻻﻧﯿﻜــەم دەﺗﻮاﻧﻢ ﻧﻤﻮوﻧەی دەﯾﺎن رۆﻣــﺎن ﺑێﻨﻤەوە ﻛە ﻻﺳﺎﯾﯽ )ﺳــەد ﺳﺎڵ ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ( ﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە و ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺸﯿﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﺧەرﯾﻜە دەﺑێﺘە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ .ھەﻧﺪێﻚ ﻧﻮوﺳــەری ﺑﺎش وەك ﺷــێﺮزاد ﺣەﺳەن و ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ و ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ و زۆر ﻧﻮوﺳــەری ﺗﺮ ھەﯾە .ﺋەﻣﺎﻧە ﻟەژێﺮ ﺳــێﺒەری دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾەﺗﯽ ﺳەداﻣﺪا ﻧەﺑﻮون و ﻟە دەرەوەی وت ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە ،واﺗە زەﻣﯿﻨەی ﻓەرھەﻧﮕﯿﺎن ھەﺑﻮوە و ﻟە دەرەوە ﭘﺘەوﺗﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﺎش ﭘێﺸﻜەش دەﻛەن
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻛﻮرﺗــﯽ ھێﻨﺎوە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ژﻧﺪا ،ﻟــە زۆرﺑەی زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﺪا ﺷــﺘێﻚ زۆر ﺑە رووﻧــﯽ ﺑەرﮔــﻮێ دەﻛەوێﺖ، ﺋەوﯾﺶ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺟﻨێﻮداﻧﺪاﯾە ﻟەوﻛﺎﺗــەی زۆرﺑەی ﺟــﺎر ﺟﻨێﻮ ﺑﯚ داﯾﻜﯽ ﺑەراﻣﺒــەر دێﺘە ﻧﺎردن، ﻟێــﺮەدا ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛە ﺟﻨێﻮەﻛﺎن ھەﻣﯿﺸــە ﺑﯚ داﯾﻚ ،ﺧﻮﺷﻚ ،ژن دەڕۆن ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟەواﻧە ﺧﯚﯾﺎن ﻛەرەﺳﺘەی ﺷەڕی ﺋەو دووﻻﯾەﻧە ﺑﻦ ،ﺧﯚﯾﺎن ﺑێ ﺋﺎﮔﺎن ﻟەو ﺷەڕەی ﭘﯿﺎو دەﯾﻜــەن ،ﻛەﭼﯽ دەﻛﺮێﻦ ﺑە ﻛەرەﺳــﺘە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺷەڕەﻛە و دەدرێﻨە ﺑەر ﺟﻨێﻮ. ﺑﺎ ﻟە ﺑﺎﺳــﯽ ﺟﻨێــﻮ دەرﭼﯿﻦ ،ﺑﯚ ھەﻣﯿﺸــە دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ،ﻛــﻮڕت ﻧەﻣﺮێــﺖ؟ ﺋەﮔــەر ﻟەﺑــﺮی ﺋەﻣە ﯾەﻛﺴــەر ﺑﮕﻮﺗﺮێــﺖ ﺟەرﮔــﺖ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﺖ ﻧەﺳــﻮوﺗێﺖ، ﺗەﻣەﻧﺪرێﮋ ﺑﻦ ﭼــﯽ دەﺑێﺖ؟ ﯾﺎن ﺋەﮔەر دوو ھﺎوﺳەر ﻛﭽﯿﺎن ھەﺑێﺖ ھەﻣﯿﺸە دەﺑﯿﺴﺘﯿﻦ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ”ﺑﺎ ﻧێﺮﯾﻨەﯾەﻛﺘــﺎن ﺑﺒێﺖ ،وەﺟﺎﺧﺘﺎن رۆﺷــﻦ ﺑێﺖ“ ﭼﻤﺎ ﻣێﯿﻨە وەﺟﺎخ
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﭼەﭘەﻛە ﻟێﺪە ﺑﯚ داﯾە دەڵێﯽ ﻧﺎن و ﺧﻮرﻣﺎﯾە ﻧﯿﯿــە؟ ﻟــە ﻣێــﮋووی ﻛﻮرداﻧﺪا ھەﻣﯿﺸــە ﻣێﯿﻨە ڕۆڵﯽ ﺳەﻧﺘەری ﮔێڕاوە و ھەﻣﯿﺸە ﭘﺸﺘﻮﭘەﻧﺎ ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺑﺮا و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ،ﺋەی ﺑﯚ ﺋەو رۆڵە ﺋەرێﻨﯿﯿەی ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﺑﯚ ﻧﺎو زﻣﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑــەم ﺟﯚرەی ﺋێﺴــﺘەی زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﭘﯿﺎواﻧەﯾــە .ﻟە ﺑﺎو و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧەوە ﺋەﻣە ھﺎﺗﻮوە ﻟە ﭘەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﯿﻨﺎﻧﺪا ﮔﻮﺗــﺮاوە و ﮔﻮﺗﺮاوەﺗــەوە ﺋــەوە دواﺟﺎر ﭼەﺳﭙﯿﻮە و ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻧەﻛﺮاوە ﺑﯚ ﻛﺎڵﻜﺮدﻧەوەی .ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە ”ﺳەگ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەت ﻧﺎوەڕێﺖ“ ﻟێﺮەدا ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟە ﻛەﻣﯽ و ﻻوازﯾﯽ ژﻧە ﻛە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳەﮔﯿﺶ ﭘێﯽ ﻧﺎوەڕێﺖ. ﯾﺎن ”ﻛــەم ﭘێﺒﻜەﻧە دەڵێﯿﺖ ژﻧﯽ“ ﯾﺎﺧﯚ ”ﺋەﺗﻮاری ﻓﻧﯽ زۆر ژﻧﺎﻧەﯾە“ ﺋەوەﯾﺶ ھەﯾە ﻛە زۆرﺗﺮ ﻟەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨە ”ھەی ﻟە ژن ﻛەﻣﺘﺮ“ .ﺋەم رﺳﺘﺎﻧە دەﮔﻮﺗﺮێﻦ و دەﺟﻮورێﻨەوە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻟەﺳەرﯾﺎن راﺑﻮەﺳﺘﯿﻦ و ﺑێﯿﻨە دەﻧﮓ .ﭼﻤﺎ ﺋەﺗﻮاری ژﻧﺎﻧە ﭼﯿﯿەﺗﯽ؟ ﺋەی ﺋەﺗــﻮاری ژﻧﺎﻧە ﭘڕ ﻧﯿﯿە ﻟە ﻣﯿﮫﺮ و ﺳﯚز؟ ﺋەی ﭘێﻜەﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺧﺮاﭘە ،ﺋەوﺟﺎ ھﯽ ژن ﺑێﺖ ﯾﺎن ﭘﯿﺎو؟ ﻣەﮔەر دەﺑێ ھەﻣﯿﺸە دۆی
دادە رژاﺑێــﺖ ﺋەوﺟﺎ ﭘێﺮﻓێﻜﺘﯿﻦ؟ ﮔەﻟﯚ ﺑــﯚ ﺋەوەﻧﺪە دژە ﮔەﺷــﯽ و ﭘێﻜەﻧﯿﻦ و ژﯾﺎﻧﯿﻦ؟ ھەﻣﯿﺸــە ژن ﺑە ﺧﯚی و ﺟﻞ و ﺑﻨێﺸــﺖ و ﺷﺎﻧە و ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯿﯿەوە ﻟە ﺷەڕی ﻧێــﻮان ﭘﯿــﺎوەﻛﺎن و ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾە .دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ”وا ﺳــﻮوﻛﯽ ﻛــﺮد ﻛﺮدی ﺑە ﭘــەڕۆی ﺑێ ﻧﻮێﮋ“ ﺋێﻤە ﻛە ژﻧﻤﺎن ﻟەﻻ ﭘﯿﺴــە ،ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن ﺧﻮێﻨﯽ ﺳﻮوڕی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾﻤﺎن ﻟەﻻ ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ،ﺟﻨێﻮ و ﭘﯿﺴﯽ ﻧەﺑێﺖ؟ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺗەواو ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە و ھﯿﭻ دەﺳەﺗﯽ ژﻧﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە و ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻟەﺷــﯽ ﻛە ﺧﻮا ﭘێﯽ ﺑەﺧﺸــﯿﻮە و ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﺧﯚی ﺗﯿﺎداﯾە. ھەر ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ،ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯿەوە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﻓێﺮە ﺋەو ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿﺎﻧــە دەﻛەﯾﻦ و ﺑە ﻣﻨﺪاڵە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﻤــﺎن دەڵێﯿــﻦ ”ﺟــﻮان داﻧﯿﺸە وەك ﭘﯿﺎو“ ﭘێﭽەواﻧەﻛەﯾﺸﯽ ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛــە دەڵێﻦ ”ﻗﮋت ﻛﻮرت ﺑﻜــەرەوە دەڵێﯽ ﻛﭽﯿﺖ“ ﺋێﻤە ﻟەوێﻮە راﯾﺎن دێﻨﯿﻦ ﻛە ﺋەوان ﻟە ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘﯚﻟﯿﺎن ﻣەﻛﺎﻧەﺗﯿﺎن زﯾﺎﺗــﺮە و ﺋﺎﻗڵﺘﺮن .ھەﻣــﻮوان ﺑە
ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺸەوە ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرداﻧﯽ ﻣﺎڵە ﺑﺎواﻧﯿــﺎن دەﻛەن ھەﻣــﻮو دەڵێﻦ ”دەﭼﻢ ﺑﯚ ﻣﺎڵــﯽ ﺑﺎوﻛﻢ“ ﭼﻤﺎ ﺋەو ﻣﺎڵە ھﯽ داﯾﻜﯿﺸﺖ ﻧﯿﯿە؟ ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺗەﻧﯿﺎ داﯾﻚ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ﺑﺎوك دەﻣێﻜە ﻓەوﺗﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻛەﭼﯽ ھەر دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻣﺎڵﯽ ﺧەزوورم ﯾﺎن ﺑﺎوﻛﻢ! ﭼﻮﻧﻜە ﻣەﻛﺎﻧەﺗﯽ ژﻧﯿﺎن ﭘێ ﻛەﻣﺘﺮە وەك ﻟە ﭘﯿﺎو. ﺑەم ﺷــﯚڕش ﺳــەرەﺗﺎ دەﺑێﺖ ﻟــە زﻣﺎﻧەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﻜﺎت، ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﺑﮕﻮازرێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻛﺮدار، دەﺑێﺖ زﻣﺎﻧﻤــﺎن داﺗەﻛێﻨﯿﻦ ﻟەو ﺑــە ﻛەﻣﮕﺮﺗﻨــەی ژن .ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋووی ﻛﻮرد ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ﺟێﯽ ﺷــەرم ﺑــﯚ ﻧەﺗەوەﻛەﯾﺎن، ﺑەم ﺑەردەوام ﻣﺎﯾەی ﺳەرﺑەرزی ﺑﻮوﻧــە ،ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺟﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ، ﻛﻮﺷــﺘﻦ ،دزی ،ﺷﻜﺴــﺖ و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ژن ﻧەﺑــﻮوە ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺋەم ھەﻣــﻮو ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑﯚ؟ ﺟﮕە ﻟە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋﺎزا، ﺑﻮێﺮ ،ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷەﻛﺎن و ﺋﺎوەداﻧﯽ ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﺋەوان ﺑﻮوە. ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚ ﺋێﻤە ﻟە زﻣﺎﻧﺪا ﺋەو ﺷﯚڕﺷە
زﯾﺮەك ﻛەﻣﺎل ﻧەﻛەﯾﻦ و ﻣەﻛﺎﻧەﺗﯽ ژﻧﺎن ﺑﺪەﯾﻨەوە دەﺳــﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە زﻣﺎﻧەﻛەﻣﺎﻧﺪا، ﺗــﺎ ﭼﯿﺘﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ وەك ھــﯽ ﻧێﺮﯾﻨــە دەرﻧەﻛەوێﺖ وەك ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە .داﯾﻜێﻚ ﻛﯚرﭘەﻛــەی دەدوێﻨێﺖ و دەڵێﺖ: ﭼەﭘەﻛە ﻟێﺪە ﺑﯚ داﯾە دەڵێﯽ ﻧﺎن و ﺧﻮرﻣﺎﯾە. ﭼەﭘەﻛە ﻟێﺪە ﺑﯚ ﺑﺎﺑە دەڵێﯽ ﻧﺎن و ﻛەﺑﺎﺑە ﭼەﭘەﻛە ﻟێﺪە ﺑﯚ ﺧﺎڵە ھەروەﻛﻮ ﮔﻮڵﯽ ﻣﺎڵە ﺋەﻣە رووﻧە ﻛە ﻟەﻻی ﺋێﻤە ﻛەﺑﺎب ﺧﯚﺷــﺘﺮە وەك ﻟە ﻧــﺎن و ﺧﻮرﻣﺎ، ژﻧﺎﻧﯿــﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﮔﯿــﺮۆدەی ﺋەم ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻرﯾﯿەی ﻧﺎو زﻣﺎﻧﻦ ،ھەروەك ﭼــﯚن ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺋــەوەی ﭘﯿﺎو ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺗــەواوی ﺑﻜﺎت ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ژن ،ﺋەﻣﺎن ﺗەواوی دەﻛــەن .واﺗە ﺧﯚﯾﺎن ﻛە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻦ دەﺑﻨەوە ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﺟەﻻد.
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻧەوت
و
ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ ﻧﻮێﯿەﻛەی ﺑەﻏﺪا
ﺧەڵﻚ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوت ﻟە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ھەڕەﺷــەی ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺮد ،ﺑەوەی ﺋەﮔەر ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜەن ،دەﯾﺎﻧﺨﺎﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ رەﺷەوە، راﺳﺘﺘﺮ ﺑەﻏﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﺳەرﭘﺸﻚ ﻛﺮد و ﺑەو ﺣﺎڵەﺷەوە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی زەﺑەﻻح ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد. ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ و ھﺎﺗﻨــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮون ،ﭘﺎﺷﺘﺮ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﺋەوەﻧﺪەی ﺗــﺮ ﺑەﻏﺪای ﺗﻮوڕە ﻛــﺮد و ﻟەﮔەڵ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺑﺎرە ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە رێﮕەی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾەوە ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن، ﺑەﻏﺪا ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و دەرەوەدا ھەوڵێﻜــﯽ ﺟــﺪی ﺑــﯚ رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ھەﻧﺎردەﻛﺮدن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔــەڕ ﺧﺴــﺘﻮوە، ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻛەﺷــﺘﯽ ﻧەوﺗﮫەڵﮕﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دادﮔەی ﺗﻜﺴﺎس و ﺑەردەواﻣﯽ ﻛێﺸەﻛە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ زەﻗە ﺑﯚ ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿەی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻟە ﻧێــﻮان ﻋێﺮاﻗﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋەﺑﺎدﯾﺪا ﻧﯿﯿە. ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑەﻏــﺪا ھەوڵێﻜﯽ ﺟــﺪی ﺑــﯚ ﭘﺎﺷــﮕەزﻛﺮدﻧەوە و دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮێــﺰەرەوە و ﻛڕﯾﺎراﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدات ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻧﻮێﯽ ﺑەﻏﺪا ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻜﺎی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﯾەك ﺑە ﯾەﻛﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﻮازﻧەوە و
ﺋەوەش ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑەردەم ﺳﺎﺧﻜﺮدﻧەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﻟــە ﻧێــﻮان وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق-ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﯚﻣﯚ -ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ،رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رێﮕەی ﻛەﺷــﺘﯿﮕەﻟﯽ دەرﯾﺎﯾﯿەوە ھەﯾە ،ﺑــەم ﺑەﮔﻮێﺮەی وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻧە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾﺎن ھەﯾە و ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺎن دێﺖ. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻣﺎرﯾﻨــﺎ ﻣﺎﻧێﮕﻤێﻨﺖ ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەﯾە ﻛە ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟــە ﻧێــﻮان وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق و وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن دەﮔﻮازێﺘەوە، ﺑەم ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﯾﺎن ﭘێﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ 2015 ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ دێــﺖ .ھێﺸــﺘﺎ ﻣﺎوەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧەھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ھەڕەﺷــەی ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە دژی ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە دەﻛﺎت. وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە 1ی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2015دا راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﯽ ﺑو ﻛﺮدەوە و ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻧﺎﺑێﺖ ھﯿﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﺑەﺑــێ رەزاﻣەﻧﺪی و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑە ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق-ﺳﯚﻣﯚ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕﻮازێﺘەوە ،ﺋەوەش وەك ھﯚﺷــﺪارﯾﯿەك ﺑــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ھەڕەﺷەﯾەﻛﯿﺶ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﺎرﯾﻨﺎ ﻣﺎﻧێﮕﻤێﻨﺖ ﻛە ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛەدا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻛﺮاوە. ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ،ﺑەﻏﺪا وەك ﻛﺎرداﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ دەﺗﻮاﻧێ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺑﺨﺎﺗە ﻟﯿﺴــﺘﯽ
رەﺷەوە و ﻟە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑێ ﺑەﺷــﯿﺎن ﺑﻜﺎت ،ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﻟە دادﮔە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎﻧﺪا ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﻛڕﯾﻨــﯽ ”ﻧەوﺗــﯽ دزراوی ﻋێﺮاق“. ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن دەﺳﺘﺒەرداری ﺋەو ﻗﺎزاﻧﺠە ﮔەورە و ﺑەردەواﻣە ﺑﻦ ﻛە ﻟە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﺳﺘﯿﺎن دەﻛەوێﺖ، ﻟەواﻧەﯾــە ﻟەو رووەوە ﭘﺸــﺘﻜﺮدﻧە ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ ﺑێﺖ. ﺋەوە راﺳــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺗێﻜــڕای ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت ﭘەﺷــﯿﻤﺎن ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت ﻟــە دەرﯾﺎﻛﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿــﺎن ھەﯾە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە رێﮕــەی 30ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟﯿﺎواز ﮔﻮاﺳــﺘﻮوەﺗەوە ،ﻛە ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ 13وﺗﯽ ﺟﯿﺎواز دەﮔەڕێﺘەوە. ﻛێﺸەﻛە ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرﭘﺸﻜﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻧێــﻮان ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێــﺮدا ،ﮔﺮﻓﺘﯽ ﮔەورە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻜﺎی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﺑێــﺖ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق .ﺳﻜﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘێﺶ ﺋــەوەی ﻟەﻻﯾــەن دادﮔەوە ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﺪرێﺖ، ﻛێﺸــەی ﺗــﺮ دروﺳــﺖ دەﻛەن، وەك ﺋــەوەی ﻟە دۆﺳــﯿەﻛەی )( ﻛەﺷﺘﯽ ﻧەوﺗﮫەڵﮕﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳﻜﺎﻛەی وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دادﮔەی ﺗﻜﺴﺎس دەرﻛەوﺗﻮوە. ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺗــﺎ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی دۆﺳــﯿەﻛە ،ھەوﻟێــﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻧەوﺗەﻛــەی داﺑﮕﺮێــﺖ ،ﻟەواﻧەﯾە ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﺑــﺎرە ﻧەوﺗەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷﯽ ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﺑﻜﺎت، ﻛە ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە
ﺑەﺳــەر ﭘﺸــﺘﯽ ﻛەﺷــﺘﯿﯿەﻛەوە ﻣﺎوەﺗەوە .دﯾﺴــﺎن ﺋەوەش راﺳﺘە، ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﭘﺘــەو ﻟــە ﻧێﻮان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑــﻮاری ﻧــەوت ﺑــە ﻛەرﺗــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯿﺸەوە ھەﯾە، ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ھەوڵﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ دەدەن ﯾــﺎن ﺋەوەی ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑەرژەوەﻧــﺪی و ﻗﺎزاﻧﺠەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳﺘﺮاون ،ﻣەﺑەﺳﺘەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺎر ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﺪا دەﻛــەن ،ﺑــەم دﯾﺴــﺎن ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﺎﻧەی ﺑەﻏﺪا دروﺳــﺘﯿﺎن دەﻛﺎت ﻟەواﻧەﯾــە ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﮔەورەﺗﺮ ﺑێﺖ و ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەرﮔەی ھەﻣﻮو ﻓﺸﺎرەﻛﺎن ﺑﮕﺮن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەھﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗــەوە ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە ژێﺮ ﻓﺸﺎری ﮔەورەدان. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ھێﺸﺘﺎ دەﺗﻮاﻧێ ﻛێﺸەی ﮔەورە ﻟە ﺑەردەم ھەﻧﺎردە و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،وەك ﺋــەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ و ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﻗﯚﻧﺎﺧﯿﺸــﺪا ﺑە ﺋەﻧﺠﺎم ﮔەﯾﺸﺘﻮوە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ،ﺑەھﯚی ﺋــەو ﮔەﻣﺎرۆ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳــەر ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻧــﺎ ،زۆرﯾﻨــەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەك ھــەر ﮔــەڕان و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ، ﺑﮕــﺮە ھەڵﻜەﻧﺪﻧﯽ ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن راﮔﯿﺮان ،ﮔەﻣﺎرۆ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛە ﻟەﭘﺎڵ ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا، ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﮔﺮﻓﺘەﻛــەی ﻟەﻣــەڕ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺧﺎوەﻧﻜﺎرەﻛﺎن ﮔەورەﺗﺮ ﻛﺮد. ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧــەی ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑەھﯚی
داﻋﺶ ،ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑەھﯚی ﮔەﻣــﺎرۆ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــەی ﺑەﻏــﺪا و ﻟەوﺳەرﯾﺸــەوە راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت و ﻛەم ﺗﻮاﻧﺎﯾــﯽ ﻟــە ﭘێﺪاﻧــەوەی ﻗەرزی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﻛﺮێﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤەوە، ﺟﮕەﻟــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻋێــﺮاق و دەرەوەی ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا ھﯿــﭻ ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﻧەﻛەوﺗﻮوە ،ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﺎﻧەی ﺑەﻏﺪا ﻟــە ﭘێــﺶ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺘﯿﺎن دەﻛﺎت. ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺋەوەﯾــە ﻟــەم ﻗﯚﻧﺎﺧــەدا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ دەﺳــﺖ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪاوە ﺑﮕﺮێــﺖ ،دەﻛﺮێــﺖ وەك ﺗﺎﻛﺘﯿﻚ رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﻟە رێﮕەی ﺳــﯚﻣﯚوە ﺑﺪات، ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺑە ورﯾﺎﯾﯿەوە ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﺳﯚﻣﯚ ﺑﻜﺎت و ﻧەﭼێﺘە ژێﺮﺑﺎری ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدن و ھەﺗﺎ ھﯿــﭻ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەﯾەك ﻟــە ﭘەﯾﻜــەری داﻣەزراوەﻛــە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺶ ﻧﺎﻛﺎت ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﭘێ ﺑــﺪات و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺧﯚی ﺗێﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺎت ،ﺋەو ﺷەرﻋﯿەﺗﺪاﻧە ﺑە ﺧﺮاپ دەﺷﻜێﺘەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺗﺎ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋە ھەﻧﻮوﻛەﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ،ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿەﻛﯽ ﺗەواو ﻟە دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﺪا ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺋەوەﯾــە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏــﺪا ﺑــڕوات ،ﺑەو ﺣﺎڵەﺷــەوە دەﺗﻮاﻧــێ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ھەﻣﻮو ﺋەو رەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەدا دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﭙﭽڕێﻨێﺘەوە.
دەزاﻧﻦ ﺳەواف ﻛێﯿە؟
” ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﭘەﻧﺠﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەﻣﺪا دوو ﻻوی ﻛﻮرد ،ﺣﻮﺳێﻦ رەﺷﻮاﻧﯽ و ﻋەﺑﺪو زێﺒﺎری ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟــە زاﻧﻜﯚی )ﺋەزھەر( دەﭼﻨە ﻣﯿﺴــﺮ و ﻟەوێ وەك ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ زاﻧﻜــﯚ دەﺧﻮێﻨﻦ ،دواﺗﺮ ﻟەﻻﯾــەن )ﻣﺤەﻣەد اﻟﺼــﻮاف( و )ﻋﻼاﻟﺪﯾــﻦ ﺧﺮوﻓــە( ﻛــە دوو ﺳــەرﻛﺮدەی دﯾﺎری )ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ( ﺑﻮون راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟەﺳەر ﺋەو دوو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﻛﻮردە دەدرێﺘە ھەواڵﮕﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻣﯿﺴﺮ و وەك ﺳﯿﺨﻮڕی ﻣﻮﺳــﺎدی ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﭘێﻨﺎﺳەﯾﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﻧــەك ھەرﺋەﻣە ،ﺑەڵﻜــﻮ )اﻟﺼﻮاف و ﺧﺮوﻓە( ﻟەو راﭘﯚرﺗەدا داوای ﻟە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺣﻮﺳێﻦ رەﺷﻮاﻧﯽ و ﻋەﺑﺪو زێﺒﺎری دەﻛەن. دواﺗﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﺋــەو دوو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە دەﺧﺎﺗــە ﻛﻮﻧﺠﯽ زﯾﻨــﺪان و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ھەردووﻛﯿﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻟە ﺳــێﺪارەدان ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﺖ ،ﺑەم دواﺗﺮ ﻋەﻟﯽ ﻛەﻣﺎل ﺑەك ﻛە ﺳــەرﻣﺎﯾەدار و دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوﯾەﻛﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮو ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ھەر ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ رەﺷﻮاﻧﯽ و زێﺒﺎری ﻧﺎردﺑﻮوە ﻣﯿﺴﺮ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن، ﮔﻮﺷﺎر دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋﻪوﻛﺎﺗﻪی ﻣﯿﺴﺮ ﻟە ﺑەﻏﺪا و داوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯿﺎن دەﻛﺎت و ھەر ﻟەو رێﮕﺎﯾەﺷــﻪوه ﻣﻠﯽ ﺋەو دوو ﻻوە ﻛﻮردە ﻟە ﭘەﺗﯽ ﺳێﺪارە رزﮔﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﺧﻮێﻨــەری ﺑەڕێﺰ ﺑﺎ وردﺗــﺮو ﭼڕﺗﺮ )ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻣﻪﺣﻤﻮود اﻟﺼﻮاف(ت ﭘێ ﺑﻨﺎﺳــێﻨﻢ ،ﻣﺤەﻣەد ﻣەﺣﻤﻮود اﻟﺼﻮاف ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﺑﻮو ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1952ﻟەﺳــەر راﺳــﭙﺎردەی )ﺣﻪﺳــﻪن ﺑﻪﻧﺎ( ھﺎﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە دەﭬەری ھەڵەﺑﺠە ﻟﻘﯽ )ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ(ی داﻣەزراﻧﺪ. ﻣﺤەﻣەد ﻣەﺣﻤﻮود اﻟﺼﻮاف ﺳــﺎڵﯽ ) (1956ﺗﺎ ) (1958واﺗــﺎ ﺑﯚ ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵ ﻟە رادﯾﯚی ﻋێــﺮاق ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑــە ﻧﺎوی )ﻋﻠﯽ ﻣﺎﺋــﺪە اﻟﻘﺮان( ھەﺑــﻮو ﻛە ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑەردەوام ھێﺮﺷﯽ دەﻛﺮدە ﺳەر ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و )ﺗﻪﻛﻔﯿــﺮ و ﺗﻪﺟﺮﯾﻢ(ی دەﻛﺮدن و وەﻛﻮ ﭼﯚن ﻧە ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﺑە ﻧﺎو ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻧــﺎزی ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑﻨەﭼەﻛە و رەگ و رﯾﺸــەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟﻮو ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗەوەی ﺋەرﻣەن دەﺑﺮدەوە ﺳــەر ﺧﻮێﻨﯽ ﭘﯿﺲ و ﺋــەو دوو ﻣﯿﻠﻠەﺗەﯾﺎن ﺑە ﻣﺎﯾــە و ھﯚﻛﺎری ﺳــەرﺟەم ﺋﺎﻓﺎت و ﺑەو ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ دەزاﻧﯽ، ﺋــﺎواش )اﻟﺼﻮاف( ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ رادﯾﯚی ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەردەوام ﻟە ھەوڵﯽ ﺑﭽﻮوك ﻧﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﻜﺮدﻧﯽ وێﻨەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرددا ﺑﻮو .ﺑﯚﯾەش زۆر ﻛــەس رەگ و رﯾﺸــەی ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻻﯾــەن رژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ وەك ﺑﯿﺮۆﻛە دەﮔێڕﻧەوە ﺑﯚ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ )ﻋﻠﯽ ﻣﺎﺋﺪە اﻟﻘﺮان( ی اﻟﺼﻮاف. دوای ﺋەوەی ﻟــە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴﺘەﻣﺪا ﻣﺎم ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ وەﻛﻮ ﻧﻮێﻨەری ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﺎزادﯾﺨــﻮازی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﭼێﺘە ﻣﯿﺴــﺮ )ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻣﻪﺣﻤﻮود اﻟﺼﻮاف( ھﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔەﻧﺠﯽ ﺋﯿﺨــﻮان دەدات ،ﺑﯚ ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﺎم ﺟەﻻل! ﻟــە ھەر ھەﻣﻮوی ﺳەﯾﺮﺗﺮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾــﻦ و ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮێﻨﯽ ﺋەو ﺷﺎرەدا ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ ﺑە ﻧﺎوی )ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻣﻪﺣﻤﻮود اﻟﺼﻮاف( درووﺳﺖ ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾەش ﺋــەو رۆژەی ﺑــە ﺑەردەﻣﯽ ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ )اﻟﺼــﻮاف( ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺗێﭙەڕﯾﻢ، ﯾەﻛﺴەر ﺋەو دێڕە ﺷﯿﻌﺮەی ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﻛﻮردم ھﺎﺗەوە ﯾﺎد ﻛە دەڵێــﺖ) :ﺋەﻧﻔﺎل و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺧﻮێﻨﺎوی ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻜە ﻛە زوو ﺷﺘﯽ ﻟە ﯾﺎد دەﭼێﺖ .ﺋﺎﯾــﺎ ﻣﺎﯾەی ﺋﺎزار و ﺧەﻓەت ﻧﯿﯿە ﻛﻮرد ﻟە ﻣێﮋوودا ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣەﻻی ﮔەورە و ﻣەﻻ ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻤﯽ ﻣﻮدەڕﯾــﺲ و ﻣەوﻻﻧﺎ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺑێﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ وت ﺑەﻧﺎوی دوژﻣﻨێﻜﯽ ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ ﻛﻮرد ﺑێﺖ؟؟؟!!.
ﺳەﻧﮓ ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮر ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺑەﺳــەرﭼﻮون ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەﺑێﺖ، ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯿﺶ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﺎﺗﯽ ھەﯾــە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛە ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ﻓﻜﺮێﻚ ﺑﯚ ﺧەڵــﻚ و ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە دﯾﻨەﻣــﯚی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﻟە ﻧﺎدادﭘەروەری ،ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻟەوێﻮە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و دەﺳەت ﺑﻜﺎت و دادﭘەروەری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯿــﺮ ﺑﭽێﺘــەوە ،ﺑەو ﭘێﯿــەی ھــەم دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑﺰرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ھەم دەﺑێﺘە رێﮕﺮ ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎری و ﺑەﺷﺪاری ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ و دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﺗﺎﻛڕەوی ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻚ ھەﯾە ﭘێﯽ واﯾە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻣــﺎدام ﺑەﺷــﺪاری دەﺳــەﺗﯽ ﻛﺮد ﺑــەو ﭘێﯿەی ﺑــە دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﻚ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ھێﻨﺎوە، ﻛەواﺑﻮو ﺋەو ﻧﺎﺳــﻨﺎوەی ﭘێﺸﻮوی ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەم ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەزﮔەی ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎﻧﯽ دەوڵەﺗە و ﻧﺎﺑێﺖ دژی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەوڵەت ﺑێﺖ ،ھەم ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾە ﺑﭽەﺳــﭙێﻨێ ﭘێﺸــﺘﺮ وەك ﺑەڵێﻦ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ﺧﺴــﺘﺒﻮوﯾە روو ،ﺑﯚﯾــە ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەﻣەی ﻧەﻛــﺮد ،واﺗە ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑەرﻟەوەی ﻧەﻏﻤەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺑێﺖ ،ھێﺰێﻜە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەی ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺑە دەﺳــەت ،ﺑەم ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚی ﻧەك ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺋەو دەﺳەﺗەی ﻟە راﺑﺮدوودا رەﺧﻨەی ﻟێ ﮔﺮﺗﻮوە، ﻛﺎﺗێﻚ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻗەوارەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚی ﮔەﯾﺸﺖ ﺑە دەﺳەت و دۆﺧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﻣﺎﯾەوە و ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ وەﻣﯽ راﺑــﺮدووی ﺑﺪاﺗەوە، ﯾﺎن ﻻﻧﯿﻜــەم ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەرێﻨﯽ ھەﺑێﺖ ﻟەو ﺑەﺷــﺪارﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻟەﮔەڵ دەﺳــەت ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺗﺎ دەورەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ھەڵﺒﮋاردن ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺑﯿﺎﻧﻮوەﻛەﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن وﯾﺴﺘﯽ ﺷــەڕی ﺧەڵﻚ ﺑﺒﺎﺗە ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑــەو ﭘێﯿەی ﻣﯿﻨﺒەری ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە و ﺷەڕەﻛەﯾﺸﯽ ﻧەﺑﺮد، ﻛەواﺑﻮو ﺋەم ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧە ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوە. ﺗەﻣەﻧﻜﻮرﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾﺎن ﺟەﻣﺎوەری ﻟە دﻧﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺣﺰﺑەﻛە ﺧﯚی ﺣــەل ﺑﻜﺎت و رای ﺑﮕەﯾەﻧــێ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧەﭘێﻜﺎوە و ﭼﯿﺘﺮ ﻧﻮێﻨەری ﺧەڵﻚ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوەﯾە ﺑەھەﻣﺎن ﺷﻮﻧﺎﺳــەوە ﺧﯚی دەﺧﺎﺗە ڕوو و ﻗﺴەی ﺑێ ﻛﺮدار ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﯾﺎن ﺑەھەﻣﺎن ﺷﻮﻧﺎﺳــەوە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﮔﻮﺗﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟەﻣﺎوەرﯾﺪا ﮔﯚڕی و وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری راﺑﺮدووی ﻧەداﯾەوە ،ﻛەواﺑﻮو ﺋــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ھەڵﻤﮋﯾﻨــﯽ دەﻧﮕﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺧەڵــﻚ و ﻛﭙﻜﺮدﻧــەوەی ﺗﻮوڕەﺑﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺧﯚدەوڵەﻣەﻧﺪﻛــﺮدن ھﺎﺗﺒﻮوە ﺋﺎراوە ،ﺑﯚﯾە ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻧەك ھەر ﻣﺎﻧﺎی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو ﭘێﮕەﯾەﯾﺸــﯽ ﻧﺎﻣێﻨێ ﻛە ﺑەﭘێﯽ دەورەی ھەڵﺒﮋاردن ﺑێﺖ 4 ،ﺳــﺎڵە و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﺑەﻧﺎوی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧەوە ﻗﺴە ﺑﻜﺎت ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻧﺎوەﻛەی دەﮔﯚڕێﺖ ﺑﯚ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﻣﺎوەﺑەﺳەرﭼﻮو. ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺷﻜﺴﺖ ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ،ﺋەوەﯾە ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻓەزای ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻜﻮژێﺖ و ﺑﯿﻜﺎت ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻓەزای ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚی ،ﺋەﻣە ﻧەك ھەر ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﻟە دﻧﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ﺑﯚ دەورەﯾەﻛﯽ ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دەﺑێﺘە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﯚﻣﯿــﺪی و ﮔﻮﺗﺎری دەﺳــەﺗﯿﺶ زاڵ دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛە ھێﺰێﻚ ﺑە ﺷﻮﻧﺎﺳێﻜەوە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺟەﻣﺎوەر دەدۆڕێﻨێﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو ﻓەزاﯾە ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺧەڵﻚ ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑﺒێﺘە ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردووی ﻛﯚن و ﻗەرەﺑﻮوی راﺑــﺮدوو ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺟەﻣﺎوەرﯾﺶ ھەر ھێﻨــﺪە ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە ﺧــﯚی ﺋەزﻣﻮون ﺑﻜﺎت ﻛە ﻻﻧﯿﻜەم ﺑەﺷــێﻚ ﻟە داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھﺎﺗﺒێﺖ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﭽەواﻧەﻛەی دەﺑﯿﻨێ ،واﺗە ﺧەﺗﺎی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧە ﻣﺎوەﺑەﺳەرﭼﻮوەﻛەﯾە.
دۆزﯾﻨــەوەی ﭘﺮﺳــﯽ رێﮕەﭼﺎرەﯾەﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــﯚ درێﮋﻛﺮدﻧــەوەی ﻣــﺎوەی وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﺰ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛە ﻟە ﺋﺎﺑــﯽ داھﺎﺗﻮودا ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ دێــﺖ ،ھێﻨــﺪەی ﺑﮋارەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺘەوﯾەﺧە و ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿە ﺑﯚ دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛەوﺗﻨــە ﻧێﻮ ﺑﯚﺷﺎﯾﯿەﻛﯽ دەﺳﺘﻮوری ،ھێﻨﺪە ﭘەرۆﺷــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەو ﭘﯚﺳﺘەدا، رەﻧﮕە ﺋەﻣــە ﻻﻧﯿﻜەم ﻗەﻧﺎﻋەﺗﯽ زۆرﺑەی ھێﺰە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێ ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛە وەك ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﭘەرۆﺷﻦ ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەﯾﺪا و ﺑە ﺷﯿﺎوﺗﺮﯾﻦ ﻛەﺳﯽ دەﺑﯿﻨﻦ ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە. واﺗــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻟــە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺟەﻧﮕﺪاﯾــە و ﻧە ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛــە ﻟەﺑــﺎرە و ﻧــە ﻛﺎت ﺑەردەﺳﺘە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆﻛێﻜﯽ ﻧﻮێ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻮﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﺎودەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە، ﻟەﺑەرﺋــەوە ھــەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟــەو ﭘﯚﺳــﺘەدا ﺑﻮواﯾە، ھەر دەﺑﻮو ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ھەﻣﺎن رێﻮﺷــﻮێﻦ ﺑﯚ درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﺗﺎ
ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﻏە ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿە، ﺑﮕﯿﺮاﯾەﺗە ﺑەر. ﺑەﻧﺪە ﻧە ﭘﺴــﭙﯚڕی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻢ ﺗﺎ رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﺑﺨەﻣــە روو ،ﻧــە ھــەواداری ھﯿــﭻ ﺣﺰﺑێﻜﻢ ﺗﺎ ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺣﺰﺑێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوم ﻟێ ﺑﻜﺮێ ،ﻧە ﺑﺎوەڕﯾﺸﻢ ﺑە ﭘﯿﺮۆز و ﻣﻮﻋﺠﯿﺰەﻛﺮدﻧﯽ ھﯿﭻ ﻣﺮۆﭬێﻚ ھەﯾــە وەك ﺋەوەی ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﺗﻮاﻧــێ ﺟێﮕەی ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺗﺎ ﮔﻮﻣــﺎن ﺑﺒــﺮێ داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻛەﺳــێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﻛەم، ﺑەم ﭘێﻢ واﯾە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﻧەك ﺋەم ﯾﺎن ﺋەو ﺣــﺰب ،ﻛــە ﺑەزووﯾــﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺳــﺎزان ﺑﻜــەن و دەرﭼەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺪۆزﻧــەوە و ﺣەﺳﺎﺳــﯿەت و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺗەﺳــﻜﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ ﻧەﻛەﻧە ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﻟە ﺑەردەم ﺑەﺋﺎﻛﺎم ﮔەﯾﺸﺘﻨﯿﺪا، ﭼﻮﻧﻜە ﻟــەم ﺑﺎرودۆﺧەدا ﺋەوە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮﻣﻜﯿﻨە ﻛە ﺑﻜﺮێ و ھﯿــﭻ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚ و ﺑەدﯾﻠێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەم ﺳــەروەﺧﺘەدا ﺟﮕە ﻟە ﺋﺎڵﯚزﺗﺮﻛﺮدﻧــﯽ دۆﺧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭽــﯽ ﺗﺮی ﻟێ ﺳــەوز ﻧﺎﺑێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺑەڕێﺰ ﺑﺎرزاﻧﯿﺶ ﻣﺎﻧﺪووﻧەﻧﺎﺳﺎﻧە ﺷــﺎﻧﯽ داوەﺗە ژێﺮ ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻗﯚﻧﺎﻏە و ﻛــەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ
ﻧﻜﻮڵﯽ ﻟــە ﻛێﺶ و رۆڵﯽ ﺋەو ﻟە ھﺎوﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎت. ﺋەﮔــەر دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر ھــەرا و ﻣﺸــﺘﻮﻣڕێﻜﯽ زۆر درێﮋﻛﺮدﻧــەوەی ﻟەﺳــەر ﻣــﺎوەی وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ ﺑــﯚ دوو ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧێــﻮان ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺋەوﻛﺎت و ھەردوو ﺣﺰﺑﯽ دەﺳــەﺗﺪار )ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ
ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ھێﺰە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑەڕەﺳــﻤﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟە درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧەوەی ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەﯾﺪا ﻧەﻛﺮدووە، ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺸــﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ واﯾﺎن ﻧەداوە ﻛە ﻧﯿﺎزی ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﻜﺮدن و داوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺎن ھەﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﻧێــﻮان ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا رووی دا ،زۆر ﻛەس ﻗەﻧﺎﻋەﺗﯿــﺎن واﺑــﻮو داﺑەزﯾﻨﯽ رێﮋەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــﯚ دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــە
ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛێ؟ دەوڵەت ﯾﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕە؟ وﺷەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ) (Securityﻟە وﺷــەی )(Securiی ﻻﺗﯿﻨﯿﯿەوە وەرﮔﯿﺮاوە ﻛــە ﺑەﻣﺎﻧﺎی )ﻧەﻣﺎﻧﯽ دڵەڕاوﻛــێ( واﺗــە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎن رەواﻧﺪﻧــەوەی دڵەڕاوﻛــێ و ﺋﺎﺳــﻮدەﺑﻮون دەﮔەﯾەﻧێــﺖ. ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻟە وﺗــﯽ ﺋێﻤەدا ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﺑﺒێﺘە ﻓﺎﻛﺘێﻜﺘﯽ ﭘڕ ﺑەﭘێﺴــﺘﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﺎﯾﺎﻧە؟ ﺧەڵﻚ ﭼــﯚن دەڕواﻧێﺘــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ؟ ﭘێــﺶ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ،ﺑەھﯚی ﻧﺰﻣﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿەوە، ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ دەﻛﺮێﺖ، ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨەﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەواﻧەی ﭼــەك ﺑەدەﺳــﺘﻦ و ﺟﻠێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﻓەرﻣﯿﯿﺎن ﻟەﺑەرە و ﻟەﻧێﻮ ﻣێﮕﺰەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧەوە دەﺑﯿﻨﺮێﻦ ،ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێــﻦ! .ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﻣﺎﻧﺎی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ زۆر ﻓﺮاواﻧﺘﺮە و ﻻﯾەﻧە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛەی ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە .ﻟە دوو دەی راﺑــﺮدوودا ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺑﺎﯾــەخ ﺑەﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ،ژﯾﻨﮕــە، ﺋﺎو ،ﭘــەروەردە ،ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ. ھﺘﺪ دراوە ،ﺋەوەﻧﺪە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻧەﺑﻮوە ،ﻟەﺑەر ﺋەوە ﺋەرﻛﯽ دەوڵەت ﻗﻮرﺳــﺘﺮ ﺑﻮوە ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ وت. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە وﺗﺎن ،ﺋەوﻟەوﯾەﺗﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەدەن ﺑەﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ دەﺳــەﺗﺪارﯾەﺗﯽ و ﭼﯿﻨــﯽ ﺣﻮﻛﻤڕان ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ
ﺧەڵﻚ .ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﻋێﺮاق ،ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋەوەﻧــﺪەی ﺑﺎﯾــەخ ﺑەﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻣەزەﺑێﻜــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو )ﺋێــﺮان و ﻋێﺮاق(، ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﻛﺮاو )ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﺋێﺮان ،ﺳﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق( ،ﭼﯿﻨﯽ ﺣﻮﻛﻤڕان )ﺳﻮورﯾﺎ( و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟە دژی ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ )ﻛﻮرد( دەدەن، ﺋەوەﻧﺪە ﺑﺎﯾەخ ﺑــە ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ) (Coexistenceﻟەﮔەڵ ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﻧــﺎدەن ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﻟە ﻛەﺷــێﻜﯽ ﺗەواو ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ دەژﯾﻦ و ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﺑــﻮون .ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛﻮێﯽ ﺋــەم ﻛﺎﺗﮕﯚڕﯾﯿﺎﻧەﯾە؟
ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ھێﺰە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑەڕەﺳﻤﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟە درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﻣــﺎوەی ﻣﺎﻧەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەﯾﺪا ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺸﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ واﯾﺎن ﻧــەداوە ﻛە ﻧﯿﺎزی ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﻜﺮدن و داوای
ھەﻣﻮار و ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧەوەی دەﺳﺘﻮور. ﺑەھﯿﻮای ﺋەوەی ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﺑە ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜــﺮێ و ھەﻣــﻮو ﭘێﻜــەوە ﺑە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﺷــﺎن ﺑﺪەﻧە ژێﺮ ﺋەرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﻗﯚﻧﺎﻏــە ،ﺗﺎ ﺗێﺪەﭘەڕێﺖ.
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
ﺧــﺎوەن دەوڵەﺗێﻜﯽ ڕاﮔەﯾەﻧﺮاو. زاﻣﻨــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻧەﺗەوە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن و ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻣەزەﺑــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋــەوەی ﺟێﮕەی ﻧﺎرۆﺷــﻨﯿﯿە، ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺧەڵﻚ. ﻛﺎﺗێﻚ داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ وت ﻧەﺗﻮاﻧێ ﻣﺎﻓﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﻧﺎﻓەرﻣﯽ )دەﺳــەﺗﯽ ﺧێڵ، ﻋەﺷﯿﺮەت ،ﺑﻨەﻣﺎڵە ،ﺷێﺦ .ھﺘﺪ( ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ ،ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﺪا ﺗــﺎك ھەﻣﯿﺸــە ﺑﯿﺮ ﻟــە ﭼﻮوﻧە
زاﻣﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻧەﺗەوە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن و ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻣەزەﺑﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆرﺟﺎر ﮔﻠەﯾﯽ ﺋــەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛــﻮرد ﭘەﻧــﺎی ﻧەﺑﺮدووەﺗە ﺑەر ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻛﻮردی و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻧەﺗەوە و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﺑﯚﯾە ﻧەﺑﻮوەﺗە
ﻣــﺎوەی درێﮋﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﮔەڕێﺘەوە، ﺗەﻧﺎﻧــەت ھەﻧــﺪێ ﻟــە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﺧﯚﯾﺸﯽ ھەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن ھەﺑﻮو، ﺑەم دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘە و ﺋەوﺳﺎ ﺗەواو ﺟﯿــﺎوازن و ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺋەﮔەر ﺷــەڕی داﻋﺶ ﺳەری ھەڵﻨەداﯾە ،زۆر ﺋﺎﺳﺘەم ﺑﻮو ﺑﯿﺮ ﻟە ﺳــەرﻟەﻧﻮێ درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو وﯾﻼﯾەﺗە ﺑﻜﺮێﺘەوە.
ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯿــﺎن ھەﯾە ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺳەرﻧﺠﻢ داﺑێ ھەﻣﻮوﻻ دەرك ﺑە ھەﺳﺘﯿﺎری و ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧﯽ دۆﺧەﻛە دەﻛەن و ھەرﯾەك ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﺑەدوای دۆزﯾﻨــەوەی رێﮕەﭼﺎرەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺪان ﺗﺎ ﺑەر ﻟە ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕەی ﻣــﺎوە، ﻛێﺸــەﻛە ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺟــﺎ چ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﺑێ ﯾﺎن
ﭘﺎڵﯿــەك و ﭼــەك ھەڵﮕﺮﺗــﻦ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺧﯚی و ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻧەﻛﺎت ﺑەداﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ وردە ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜــﺮدن، دەوڵەﺗەﻛﺎن ﺑەھەوەﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺗەراﺗێﻦ ﺑﻜەن ﻟە ﺑێ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەم
• ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS ﺳەر ﺑﯚ ﺋەم ﺳەر ،دەﺳەﺗﺪاران ﭘﯿﺮۆزەﻛــەی ﻛــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑــە ﺑەرﭼــﺎوی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــەوە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋەوﭘەڕی ﺑێ رێﺰی ﺑەراﻣﺒەر ﯾﺎﺳﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە .ﻛﺎﺗێــﻚ ھﺎووﺗﯽ ﺑﻜەن ﻟە ﻟێﺪاﻧﯽ ﮔﻠﯚﭘﯽ ﺳــﻮور ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑﺒﯿﻨێ ھەﺳﺘﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻟە ﺗﺮاﻓﯿﻚ و ﭼﺎم رەﺷــﻜﺮدن و .و ﺑــێ دڵەڕاوﻛێﯿەﻛــەی ﻟــەﻻ ھﺘﺪ ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا ﺧەڵﻜﯽ ﮔەڵە ﺑێﺖ و ﺋــەم ﻣﺘﻤﺎﻧەﺑﻮوﻧە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺳەرﭘێﭽﯽ دواﺟــﺎر ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ دەرووﻧﯽ ﻗﯚڵﺒەﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻛە ھەرﯾەﻛە و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ھﺎووﺗﯽ ﻟەﺑەر دزﯾﻨﯽ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸێﻚ ﺑێﺖ. ﺑﻮﺗڵــە ﻏﺎزێــﻚ ،ﻣﺰەﻏەﯾەك ﯾﺎن ﮔﻮﻣﺎن ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿە ،ھﺎرﯾﻜﺎری دزﯾﻨﯽ ﻓــەردە ﺋﺎردێﻚ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھێﺰی ﺳﭭﯿﻞ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ھەژارﯾﯿەﻛەی ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ،ﻓەرﻣﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮە ﻟەﺑــەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳــﺎڵ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ وت. ﺑەﻧﺪ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑەڕۆژی ﻧﯿﻮەڕۆ ﺑەداﺧــەوە ،ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻧەﺑﻮون ﻟە ﻧەوﺗﯽ رەﺷﯽ ﺋەم وﺗە ﻟەﻻﯾەن ﻧێﻮان دوو دەزﮔەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن دەدزرێــﺖ ،ﻛەﭼﯽ )ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و زاﻧﯿــﺎری( ،دوو ﻧێﺮ ﻧﯿﯿە ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﯾﺎن ﺑﺎﻧﮕﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﯽ و دروﺳﺘﻨەﺑﻮوﻧﯽ دادﮔەﺷــﯿﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ھێﺰێﻜــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻓەرﻣﯽ ﺑەرﭘﺮس ھەر ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ﻛەﯾﺴﯽ دوور ﻟــە ﺧﺎوەﻧﺪارﯾﯿەﺗــﯽ ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯿــﺎن ﻟەﺳــەرە و ﻟە ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑﺎ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ وﺗﻦ. ﻛﺎﺗێﻚ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻚ ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەدات ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎن ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﻛﻮژرێــﺖ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎدە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﻜﻮژاﻧــﯽ ﺑﮕﺮێﺖ .دەرﻓەت و ﻛﯚﻣەڵﮕــە .ﻧﺎﺑــێ درك ﺑــەوە ھەﺑێــﺖ ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧﺎدادﭘەوەری ﻧەﻛﺮێﺖ ﺗەﻧﯿــﺎ ھەرێﻤێﻜﯽ ﺋﺎرام ﺗــﺮ وەك ﺋەرﮔﯿﻮﻣێﻨﺘﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻟەﻧﺎو ﺋــەو ھەﻣــﻮو ﻣﻠﻤﻼﻧێ و رﯾﺰ دەﻛەﯾﻦ .ﻛەواﺗە ﺋێﺴﺘە ﺋێﻮە ﺋﺎﮔﺮەی ﻧﺎوﭼەﻛەی ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە، ﺑڵێﻦ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛێﯿە؟ دەوڵەت ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .ﺑﯿﺮوڕا و ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﻧﻮوﺳــەران و ﯾﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕە؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺧﯚی ﻟە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺴﺘەﻛﺎن ﻟەھەر ﺑﻮارێﻜﯽ ﭬێﺮژﻧﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ،ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ ﮔەورە ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ وت دەرﺑﺎز ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت و ﺑﻜﺎت و دەﺳــﺖ ﺑﺪاﺗــە ﺋەرﻛە ﻧﺎﺑێ ھەڵە ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﻣﺎوەﺑەﺳەرﭼﻮو
ﻣﺎوەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
88
88
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ژﻣﺎرە ) ، (89ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 15 ،
زرﯾﺰەﯾەﻛﯽ زێڕﯾﻦ ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻗەرەداﻏﯽ
ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯽ دەﯾەﻣﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺐ ،ﻟە ﻧێﻮان دوو ﺗﺎ دوازدەی ﻧﯿﺴﺎﻧﺪا رووداوێﻜﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑێ ﻣﯿﻨﺎك ﺑﻮو .ﻣﻦ و ﻛەﺳﯽ ﺗﺮﯾﺶ، ﻟەو ﺑﺎوەڕەدا ﻧەﺑﻮوﯾﻦ ﻟەم ﺑﺎری ﺷــەڕە ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا و ﻟەم ﺑێ دراوﯾﯿەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺧەڵﻚ روو ﻟە ﻛﺘێﺐ ﺑﻜەﻧەوە. ﻣﻮوﭼــەی ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕە دواﻛەوﺗﻮوە و ﺟﻮوڵەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﺎژێڕ دەﻣێﻜە وەﺳﺘﺎوە .ﺧەڵﻚ ﻟەﻧﺎو ﺳەت دڵەڕاوﻛەدا رۆژ دەﻛەﻧەوە و ﻛەس ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻧﯿﯿە .ﺑەم ھێﺸﺘەش ﻛﺘێﺐ ﻟە ھەڕﻣێﻦ ﻧەﻛەوﺗﺒﻮو .رۆژی ﭘێﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ،ﺳﻮوڕێﻜﻢ ﺑەﻧﺎو ﭘێﺸﺎﻧﮕەدا ﺧﻮارد و ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەزﮔەی ﻟﺒﻨﺎﻧﯿﺪا ﺋﺎﺧﺎوﺗﻢ .ﺳــەرﯾﺎن ﺳﻮڕﻣﺎ ﺑﻮو ﻟەو ﭘێﺸــﻮازﯾﯿە ﮔەرﻣەی ﺑﯿﻨﯿﺒﻮوﯾﺎن .ﻟە ﺋﺎﻣێﺪی و زاﺧﯚوە ﺗﺎ ھەڵەﺑﺠە و ﭘێﻨﺠﻮﯾﻦ ،ﻻوەﯾﻞ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮەﯾﻞ ھﺎﺗﺒﻮوﻧە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻨەوەی ﻛﺘێﺐ .ﭼەﻧــﺪ دەزﮔەﯾەك ،ﻟە دوو رۆژ ﭘێــﺶ ﺑەﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﻛﺎﺗەوە، ﻛﺎی ﺧﯚﯾﺎن ﺗەواو ﻓﺮۆﺗﺒﻮو .وێڕای ﺋەﻣﺎﻧە ،ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯽ ﻛﺘێﺐ ﻟە ھەﻣﻮو وﺗێﻜﺪا ﺟﯚرێﻜە ﻟە زەﻣﺎوەﻧﺪ )ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ( .دەﺳﺘە دەﺳــﺘە ﺧەڵﻚ ﺑە ﺟﻠﻜﯽ رازاوەوە دەھﺎﺗﻨە ژوورەوە و دەردەﭼﻮون. ھەﻣﻮوی ﺷﺎدان و ﺧەﻧﺪان ﺑەم رووداوە. ﺗﯿﻠەﭼﺎوێﻜﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەم ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەوە ھەﺑێ ،ﺑﺎژێڕی ﮔەرﻣﯽ ﺋــەو ﻛﺘێﺒەﯾﻠەﯾە ،ﻛە ﺑﯿــﺮی ﻛﯚﻧەڕۆﯾﯽ )ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەت( ﺑﻨﺎواﻧڕۆﯾﯽ )ﺋﺴﻮوڵﯿﯿەت( ﺑو دەﻛەﻧەوە .ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺗﯿﺮۆر وەك ﻣێﺮدەزﻣە ﺳﯿﻨﮕﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗە ﻧﯿﺸﺎﻧەی ھەرە دﯾﺎر ﺑﯚ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼم .ﺗﺮﺳــﯽ ﺋێﻤەش ﻟە ﺑﯿــﺮی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘەرەی ﮔﺮﺗﻮوە .ﻛێﺸە ﻟەﮔەڵ ﻛﺘێﺒﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا ،ﺋەو ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﯿەﯾە ﻟێﯿەوە ﺳــەر ھەڵﺪەدا ﻧەك ﺋﺎﯾﻨەﻛە ﺧﯚی .ﺑەداﺧەوە ،ﺋــەم ﺟﯚرە ﻛﺘێﺒە ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﺪا زۆر ﻟە ﺑﺮەودا ﺑﻮون .راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ رۆڵێﻚ ﻧەﻟەﯾﺰی ﻟە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﻛﺘێﺒﯽ ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە و ھﺎﻧێﻜﯽ ﻛەﺳﯽ ﻧەدا ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە .ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻮوﺑێﺘە ﻣﺎﯾەی ﺗﺎﺳﺒﺮدﻧەوە ،ﺋەوە ﺑﻮو ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ،ﺳەرداﻧﯽ ﺋەم ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾﺎن ﻛﺮد ،ﻛە ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎﻧﺪا ﺑﻮو. زۆر دەزﮔەی ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻛﻮردی ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﺒﻮو ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن وەك :ﺳﭙﯿڕێﺰ ،ﺑﻨﻜەی ژﯾﻦ ،ﺋﯿﻨﺴﺘﯿﺘﯚی ﻛەﻟەﭘﻮوری ﻛﻮرد .دەزﮔەی ﺋﺎراﺳﯿﺶ ﺳﺎڵﯽ داﺑێ ﺑەﺷــﺪاری ﻧﺎﻛﺎﺗەوە .دەزﮔەی ﺳەردەم دوای ﺋەوەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﻛەی ﺑڕا ،ﺋەوﯾﺶ رەﻧﮕە ﺑەﺷــﺪاری ﻧەﻛﺎﺗەوە .ﻛﺘێﺒﯽ ﻛﻮردی ﺑەرەو ﭘﻮوﻛﺎﻧەوە دەﭼێ ﭘﺎش ﺋەوەی ﺳەردەﻣێﻜﯽ زێڕﯾﻦ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯽ 1998ﺗﺎ 2012دا ژﯾﺎ .ﻟە ﺗەرﯾﺒﯽ ﺋەﻣەدا ﻛﺘێﺒﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﮔەﺷەی ﻛﺮدووە .ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﻮردی ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﭼەوت ﻟەﮔەڵ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺪا دەﻛﺎ .دوێﻨێ ﺑەﺳــەر ﺑﺎرێﻜﺪا ﻛەوﺗﻢ ﺗﺎﺳﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻮو ﺑﯚم .دﻛﺘﯚر ﺋەﺣﻤەد ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺋەﺑﻮوﺑەﻛﺮ ﺳﺎڵ و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﻣﺎڵﺌﺎواﯾﯿﯽ ﻛﺮد .ﺋەو ﭘﯿﺎوە ھەرﭼەﻧﺪە دوورەﭘەرێﺰ ﺑﻮو ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﺑەم ﺑــە دوو ﻛﺘێﺐ ﭼﻮوﺑﻮوە ﻧــﺎو دڵﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن :وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻛﺘێﺒﯽ )ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ی ﺧﺎﻟﻔﯿﻦ ﻟە رووﺳﯿﯿەوە ﺑﯚ ﻋەرەﺑﯽ .ﺋەﻣە ﺷﺎﻛﺎرێﻜە ﻟە وێﻨەی ﻧﯿﯿە. دووەﻣﯿﺎن) :ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﺪا( ،واﺗە ﻧێﻮان دوو ﺷەڕی ﮔەورەی ﯾەﻛەم و دووەم .ﺋەﻣەﯾﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺧﯚی ﺑﻮو. ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی دﻛﺘﯚر ﺋەﺣﻤەدم ﺑﯿﻨﯽ و داﭼڵەﻛﯿﻢ ﺑە ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﯽ ﭼﻞ ﻛﺘێﺒێﻚ ،ﻛە ھەﻣﻮوی ﭼﺎﭘﯽ ﺋەم ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەی دواﯾﯽ ﺑﻮو .ﺗﻮوﻣەز دەﺳﺘێﻚ ﻟە زاﻧﺴﮕەی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻟەﭘێﻜﯽ ﺑە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛەدا ھێﻨﺎوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەم ﺟﯚڕﻛە ﻛﺘێﺒەی داوەﺗەوە دەﺳﺘﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی .دﻛﺘﯚر ﻟە ﺧﺎﻧﻮوێﻜﯽ ﺳەر ﺑە زاﻧﺴﮕەدا دەژﯾﺎ و ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛەی ﺑێ ﻛەس ﻣﺎﺑﻮوەوە ﭘﺎش ﻣﺮدﻧﯽ .دەزﮔەﯾەﻛﯽ وەك زاﻧﺴــﮕەی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑەم ﺟﯚرە ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﻛﺘێﺐ و ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﻜﺎ ،ﻣﻦ چ ﮔﻠەﯾﯿﻢ ﻧەﻣﺎﯾەوە ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﺑە داواﯾەﻛﯽ رژداﻧەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ﻗەرەداﻏﯿﯿەوە ،ﻣﻦ وﯾﺴــﺘﺒﻮوم ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی دﻛﺘﯚر ﺋەﺣﻤەد ﺑﺒﯿﻨﻢ .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﻻﯾە دەڵێ دەﺳﺘﻨﻮوﺳﯽ )ﺳﻠﺴﻠﺔ اﻟﺬھﺐ(ی ﻣەﻻ ﺋﯿﻦ ﺋﺎدەﻣﯽ ﺑﺎڵەﻛﯽ ﻟەﻻی وی ﺑﻮوە .ﺋﯿﺘﺮ ﻧە ﻛﺘێﺐ و ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﻣﺎ و ﻧە دەﺳــﺘﻨﻮوس .ﻣﺎڵﯽ ﻛﺎوﻟﻢ ﺑﯚ زاﻧﺴﺖ و زاﻧﺴﮕە و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردی. ﻛێﺸە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋەوەﯾە ﺗﯚ ﻧﺎزاﻧﯽ ﮔﻠەﯾﯽ و دادی ﺧﯚت ﺑﯚ ﻛێ ﺑﺒــەی .دوێﻨێ ﻛﻮرﺗە ھەواڵێﻜﯽ ﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮوی ﻣﻨﯽ ﺗﺎﺳــﺎﻧﺪ. دەڵێ :ﻛﺎدﯾﺮ و ﺋەﻧﺪام و ﻻﯾەﻧﮕﺮەﯾﻠــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ”ﻗﺎﯾﻠﯽ“ ﺑە درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎوەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﺪا ،داوای ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮﻣەت دەﻛەن .ﻣﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەم ﺳــەودا و ﻣﺎﻣەڵەﯾەوە ھﯿﭻ ﻗﺴــەﯾەﻛﻢ ﻧﯿﯿە .ﻗﺴەم ﻟە ﭼﺘێﻜﯽ ﺗﺮە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﭼەواﺷەﯾەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧە ،ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻣێﺸﻜﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەم وﺗەی ﺑﺮدووە. ﺋﯿﺘﺮ ،ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑەﺗﺎڵﯽ ﺧەڵﻚ و ﻣێﺸﻜﯽ ﻛﺎس و ﭘڕﯾﺎن ﺑە ﻓﺸە ،ﻣێﺸﻜﯽ ﺑەﺗﺎڵﯽ دەﺳــەت ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯽ و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭘڕی .ﭼﯿڕۆك ﺑە ﻛﯚﺗﺎ ﮔەﯾﯽ) .ﺳﻠﺴﻠﺔ اﻟﺬھﺐ(ی ﻣەﻻ ﺋﯿﺒﻦ ﺋﺎدەم ،ﺋﺎوە و ﺋﺎو رۆﯾﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻗەردەاﻏﯽ ھﺎوڕێﻢ ھەﻧﺎﺳــەی ﺳــﺎرد ﺑﻮو .ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺟﻮاﻧەﻛەی ﺧﯚﻣﺎن ،ﺗەﻣﺎی ﭼﺎوﭼﻨﯚﻛﺎﻧەی دوژﻣﻨەﯾﻠﯽ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ و ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﺗێ ﺑڕاوە .ﻣێﺸــﻜﯽ ﺧەڵﻚ ﭘڕە ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﮔەش ،ﻛە رۆژ ﺑە رۆژ دوور دەﻛەوﻧەوە ﻟێﯽ .ﻣێﺸﻜﯽ ﻻﯾەﻧەﯾﻠﯽ دەﺳەت ﭘڕە ﻟە ﺳەودا و ﻣﺎﻣەڵــە ،ﻛە رۆژ ﺑە رۆژ ﻧێﺰﯾﻚ دەﺑﻨــەوە ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ .ﻣﻨﯿﺶ ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ )زرﯾﺰەﯾەﻛﯽ زێڕﯾﻦ( ﺑﯚ ﺑەرۆﻛﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻗەرەداﻏﯿﺪا ،ﺳەرم ھەڵﮕﺮت و ﻟە وت رۆﯾﯿﻤەوە.
www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
wishe@wishe.net
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﺑەڵێﻦ ﺑە ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻚ دەدات
15
ھﻮﻧەر و ﺋەرﻛەﻛەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ داﻋﺸﺪا
ﺋەم ﻛﭽە ھەرای ﻧﺎﯾەوە
11
10