ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺎرووق ،ﻧﺎوێﻜﯽ ﮔەورە و ﺷﺎرێﻜﯽ وێﺮان
”وﺷە“ ﺷﻮێﻨﯽ 1300ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاو ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت 6ﻣﺎﻧﮓ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﻧێﻮ دەﯾﺎن ﺧﺎﻧﻮو ﻛە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن و ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺑێﺴەروﺷــﻮێﻨﯽ ﻛــﻮردی ﺗێﺪاﺑﻮو، ﺋێﺴــﺘەش ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎڵﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺣەﻣەﺳﺎڵﺤە .ﺋەو، ﻛە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷــەڕی ﻛﻮێﺘﺪا وەك ﺳەرﺑﺎز ﻟە ﺑﯿﺎﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮارووی ﻋێﺮاق ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاﺑﻮو ،ﭘەردە ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﻛﻮرد ﻻ دەدات.
8
ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺎڕووق ،ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺪاﯾە ﻧــەك ﻧەﺧﯚش ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﺷێﻮازی ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻜەن .د .ﮔﯚران ﻋەﺑﺪو ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑﻮاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﭘێــﯽ واﯾە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺎرووق ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﮔﯚڕاﻧێﻜﯽ ﮔەورە ﻟە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت.
9
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 150ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەن ﻛە ﺳەرەڕای ﺑڕﯾﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ داﺧﺴﺘﻨﯿﺎن ،ھێﺸﺘە ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەواﻣﻦ ،ﺋەوان ژﯾﻨﮕە ﭘﯿﺲ دەﻛەن و ﺑﺎج ﻧﺎدەن و ﻛەﺳﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺳﺰاﯾﺎن ﺑﺪات. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 12
ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن داﺑﺨﺎت
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
دەﺑﻮو ﻋێﺮاق ﺧﺎوەﻧﯽ 200ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﯾەدەﮔﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑێﺖ ﻛەﭼﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ 64ﻣﻠﯿﺎرە
ﺑەﻏﺪا 312ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺋﺎودﯾﻮ ﻛﺮدووە
ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎد ﺑﻮوە ﻟە ﻣــﺎوەی 3ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا 27 ،ﻛەس ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە .ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨەﻛﺎن ﻟە رێﮕەی ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن و ﭘەت و ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە ﺑﻮوە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 9
ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻن:
ﻛﺎﻟﻜﺎن ﺧﯚی ﺑڕوای ﺑە ﻛﺎﻧﺘﯚن ﻧﯿﯿە
ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﯚﺟــەﻻن ﺑﺮای ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟــەﻻن رێﺒەری ﺑەﻧﺪﻛﺮاوی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ”وﺷــە“دا ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە دۆران ﻛﺎﻟﻜﺎن ﺧﯚی ﺑﺎوەڕی ﺑە ﻛﺎﻧﺘﯚن ﻧﯿﯿە و ﻟە ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛەﺷﺪا ﻛەس ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛﺎت .ﺋەو ،رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑەﺳەرﯾەﻛەوە 25ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﯾە و ﺋەﮔەر ھەدەﭘە زﯾــــﺎﺗﺮ ﻟە % 10ی دەﻧﮕەﻛﺎن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەھێﻨێﺖ، ﻛەواﺗە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎری ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮدووە .دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﻧﻮێﻨەری ﺧﯚی ﻟەﻧﺎو ھەدەﭘەدا ﻧﺎﺑﯿﻨﻨەوە. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 2
ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺮێﺘەوە ﻟە ﻣﺎوەی 9ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا 312 ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺑﺮدراوەﺗە دەرەوەی وت .ﭘﺴﭙﯚڕان و ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ داراﯾﯽ ھــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻋێــﺮاق و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ دﯾﻨﺎر ،ﺑﯚ ﺋــەم ﺧﺮاپ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧەی دراو دەﮔەڕێﻨﻨەوە.
12
ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟێﺸــﺎوێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺋەﻧﺒﺎر روو ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜــەن ،ﺑڕﯾﺎردەری ﻟێﮋﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێﺖ ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﻧﺪە ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻛﺮاوە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە .ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﺋﺎوارە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎواراﻧەی ﻟە دوای 2003رووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮون و ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 5
ﭘەﻛەﻛە و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷﻮوری ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن
2 4
ھێﺰێﻜﯽ ھەزار ﻛەﺳــﯿﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻧﺎوﻧﻮوﺳــﯿﺎن دەﻛﺎت و ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ھێﺰێﻜﯽ 300ﻛەﺳﯿﯽ ﺳەر ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷﻮوری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺷەﻧﮕﺎل و دەﺳﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺟێﮕﯿﺮ دەﻛﺮێﻦ .رۆﻣﯿﯚ ھەﻛﺎری ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﯾﺖ ﻧەھﺮﯾﻦ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ”ھێﺰێﻜﯽ ﺳــەر ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷــﻮوری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﺑﯿﻨﺪرێ ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜە و ﻛێ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺎت“. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 3
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﺑﯿﺮھێﻨﺎﻧەوەی ﭘڕۆژەﯾەك ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺷەﻣﺎڵ ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ
دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن
ھەوڵﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳﻤﺎن دەدەﯾﻦ
6
ﻣەرﯾﻮان ورﯾﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮐﺘێﺒﯿﺪا دوو ﭼەﻣﮏ ﺗێﮑﮫەڵﮑێﺶ دەﮐﺎت
17
ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ژﻧﺎن دەﭼەوﺳێﻨێﺘەوە
14
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
رێﺒﻮار ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ :ﻟە ﻛﯚی 64ﻧﻮوﺳــﺮاو ،دادﮔەی ﻓﯿﺪراڵﯽ 5ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﺋﺎراﺳﺘەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋێﻤەﯾﺶ ﻟە ھەﻓﺘەی داھﺎﺗــﻮودا دەﯾﺨەﯾﻨە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك دەﺧﺮێﺘە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەوە وﺷە /ھەژار ڕەﺷﯿﺪ دوای ﺋــەوەی دادﮔــەی ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﻋێﺮاق دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻛــﺮدەوە ﺑﯚ دووﺑﺎرە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﺳەرﯾﺎن ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺋــەوان ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺳــﻜﺎ دژی ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن ﻧەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن .ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﯾــﺶ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺋەو ﭘﺮﺳە ھەﻓﺘەی داھﺎﺗﻮو دەﺑەﻧە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن و ﻗﺴــەی ﻟەﺳەر دەﻛەن. ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژە ﺑەﺷــێﻮەی راﺳﺘەوﺧﯚ، ﭘێﺪاﻧــﯽ ﭘــڕۆژە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑە ﻧﺮﺧــﯽ ﮔﺮان و رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ھەرزاﻧــەﻛﺎن، ﺗەواوﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژە ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا و درێﮋﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﺎوەی ﭘڕۆژە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و وەرﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن و دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژە ،ﻟە دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارەی ﻛەرﻛﻮوﻛﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺣەﺳــەن ﺗﯚران ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە ،ﺳﻜﺎی ﻟە دژ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮدن و دادﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﺳﻜﺎﻛﺎﻧﯽ رەت دەﻛﺮدەوە ،ﺑەم دادﮔــەی ﻓﯿﺪراڵﯽ ھﺎﺗە دەﻧﮓ و دۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻛﺮدەوە. ﻛﺎﻣەران ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــەوە دەﻛــﺮد ﺑــﯚ رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺳــﺎوی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑــەم وەﻣﯿﺎن ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە
ﺣەﺳــەن ﺗﯚران ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﺋەو دۆﺳــێﯿﺎﻧەی ﺑﺮدە دادﮔە ،ﺑــەم دادﮔەی ﻛەرﻛــﻮوك دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ دادەﺧﺴــﺖ ،ﺑەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ﺑــەردەوام ﺑﻮو ﻟــە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﺑﯚﯾە دۆﺳــﯿەﻛﺎن ﭘێﺸﻜەﺷﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻛﺮا و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺳﻜﺎﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد، ﺑەم دادﮔەی ﺗەﻣﯿﺰی ﻛەرﻛﻮوك ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ دۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑە داﺧﺴﺘﻦ دەﮔەﯾﺎﻧﺪ“. ”ﭘــﺎش ﺋەو ھەﻣــﻮو ھەوڵــە ،ﺗــﯚران ﺑەﻧﺎوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەوە /ﻛە ھەﻣﻮو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯿﺶ ﻟەﮔەڵﯽ ﻧەﺑﻮون /ﺳﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪە دادﮔەی ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺋێﺴﺘە دادﮔەی ﺑﺎی ﻓﯿﺪراڵﯽ دۆﺳﯿەﻛﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەزاﻧێ و داوای ﺑەدواداﭼﻮون ﻟەﺳەر ﭘــڕۆژەﻛﺎن دەﻛﺎﺗــەوە ،دواﺗﺮﯾــﺶ دەﺑێﺖ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎن ﺋﺎﮔــەدار ﺑﻜﺮێﻨەوە ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓەرﻣﯽ“ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ وای ﮔﻮت.
ﻟەﺑﺎرەی ھﯚی ﺑەدادﮔەﻧەداﻧﯽ ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﺑەھﯚی ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧەوە، ﻛﺎﻣەران ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺋێﻤە رەﺧﻨە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ھەر ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەك ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛە ﻧﺎدەﯾﻨە دادﮔە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﯾﺎﺳﺎ ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﭘﺎرێﺰﮔﺎر دەدەﯾﻨە دادﮔە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺟەم ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧە ﻟە ﺷﺎرەﻛە و دەﺑێﺖ دەﺳﺖ ﺑە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ ھەڵﺪەﮔﺮێﺖ ﻟە دۆﺳــێﯿەﻛەدا ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﺋەو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿﺎﻧــە ﻧەﭼﻮوەﺗە ﺑــﺎری ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ دادﮔە ھەﯾە ﺋﺎﺧﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛﺮاوە ﯾﺎ ﻧەﻛﺮاوە“. ”وﺷــە“ ﻟە ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدووﯾﺪا ژﻣﺎرەﯾەك ﻟەو ﻧﻮوﺳﺮاواﻧەی ﺑو ﻛﺮدەوە ﻛە دادﮔەی ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﯚ دادﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻧﺎردووەﺗەوە و داوای ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﭘڕۆژە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗەﻛﺎن دەﻛﺎت ،ﺑە
ﺟﯚرێﻜﯿﺶ ﺗﺎﻧە ﻟە دادﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەدات ﺑەوەی ﺳﻜﺎﻛﺎﻧﯿﺎن وەك ﺧﯚی ﺗەواو ﻧەﻛﺮدووە و داﯾﺎﻧﺨﺴﺘﻮون. ڕێﺒﻮار ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﻟە ﻛﯚی 64ﻧﻮوﺳﺮاو ،دادﮔەی ﻓﯿﺪراڵﯽ 5ﻧﻮوﺳﺮاوی ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋێﻤەﯾﺶ ﻟە ھەﻓﺘەی داھﺎﺗــﻮودا دەﯾﺨەﯾﻨە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ“. ”ﺳــﻜﺎﻛﺎن ﻛە ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاو ﻟە ﺑەﻏﺪاوە رەواﻧە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺣەﺳــەن ﺗﯚران ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەوە ﻛﺮاوە وەك ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ،ﻧەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك“ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ وای ﮔﻮت.
ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻن :ﻛﺎﻟﻜﺎن ﺧﯚی ﺑڕوای ﺑە ﻛﺎﻧﺘﯚن ﻧﯿﯿە
ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﻧﻮێﻨەری ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ھەدەﭘەدا ﻧﺎﺑﯿﻨﻨەوە وﺷە /ﻛﯚﯾە -راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻن ﺑﺮای ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن رێﺒەری ﺑەﻧﺪﻛــﺮاوی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ”وﺷە“دا، رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑەﺳەرﯾەﻛەوە 25ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﯾە و ﺋەﮔــەر ھەدەﭘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 10ی دەﻧﮕەﻛﺎن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەھێﻨێﺖ ،ﻛەواﺗە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻛــﺮدووە .ﺋەو ،دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﻧﻮێﻨــەری ﺧــﯚی ﻟەﻧﺎو ھەدەﭘەدا ﻧﺎﺑﯿﻨﻨەوە. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻن ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2003ەوە ﺑەھــﯚی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ رێﺒەراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑــﻮوە ،ﻗەﻧﺪﯾﻠﯽ ﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە و ﻟەوﻛﺎﺗــەوە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧﯿﺸــﺘﻮوە ،زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ ،ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮردی ھەﯾە ،ﻛە ﭘەﻛەﻛەﯾە. ﭼــﯚن ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﺘﺎن ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ھەﯾە؟ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾەك ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردی ھەﯾە، ﺋەوﯾﺶ ﭘەﻛەﻛەﯾە .ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺣﺰب و ﺑــە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەزاﻧﻦ ،ﺋەم ﮔﺮووﭘﺎﻧە ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗەواو ﻧﯿــﻦ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەس ﻟــەم ﮔﺮووﭘﺎﻧە ھەن ﻛە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﻦ ﯾﺎن ﺣﺰﺑﻮن ،ﺋەم ﮔﺮووﭘﯽ ﺣﺰﺑﻮﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎن زۆر ﻛﻮردی وﺗﭙﺎرێﺰﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە.
ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟــە ھەدەﭘە ھەﯾە، رەﺧﻨەﻛﺎن ﻟەﻛﻮێﻮە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮن؟ ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﻧﻮێﻨەری ﺧﯚﯾــﺎن ﻟەﻧﺎو ھەدەﭘە ﻧﺎﺑﯿﻨﻨــەوە ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەﯾﺶ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاون ،ﺑە ﻧﻮێﻨەری ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ. ﭘێﺘﺎن واﯾە ﻛﻮرد ﻟەم ھەڵﺒﮋاردﻧەدا دەﺗﻮاﻧێﺖ رێﮋەی % 10ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺎت؟ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەس ھەن ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻛﻮرد دەزاﻧــﻦ و ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻟە ﺳــەرووی 10ﻣﻠﯿﯚن دەﻧﮕﺪەر دەﺑێﺖ .ھەروەك ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا 15ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرد ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻛﻮردﭘــەروەر دەزاﻧﻦ 5 ،ﻣﻠﯿﯚن دەﻧﮕﺪەرﯾﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮرك و ﻛﻮرد ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ،واﺗە ﺧﯚﯾﺎن ﻧە ﺑــە ﺗﻮرك ﻧە ﺑە ﻛﻮرد دەزاﻧﻦ .ﻧﺰﯾﻜــەی 5ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮردﯾﺶ ﺑێ
ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ،واﺗە ﺑە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺋەواﻧە ڕێﮋەی 25ﻣﻠﯿﯚن دەﻧﮕﺪەری ﻛﻮرد ﭘێﻚ دێﻨﻦ. ﭘێﺖ واﯾە ھەدەﭘە ﺑﺎﻧﮕەﺷەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﺮدووەﺗە دەرەوەی ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻧﺎﻣەﻛەی ﺋﯚﺟەﻻن ﺑﻜﺮێﺘە دەﺳﺘﭙێﻚ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرﻧﺎﻣەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘێﭽەواﻧەﯾــە ،واﺗﺎ ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎزاد ﻧﯿﯿە و ﺋــﺎزادی ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺎﺑﯿﻨﯿــﻦ .ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەرﻧﺎﻣەی ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﺑﺨﻮێﻨﻨەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﭼەپ و ﻋەﻟەوی ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێﺖ و دەﻧﮕﯽ ﭘێ دەدرێﺖ و ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ زۆر ﻻوازە ،ﺑەم
ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﻟە ھەﻣﻮو ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺑﺎﺳــﯽ ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎری دەﻛﺮێﺖ ،ﺋێﻮە ﺑﯚﭼﻮوﻧﺘﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﻟــە ﻛﯚﻧەوە وﺗەﯾــەك ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ھەﯾە ،دەڵێ ”ﻓێڵ ﻟــە ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻓێڵ دەﻛەن“ .ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋەﮔــەر ھەدەﭘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 10ی دەﻧﮕەﻛﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەھێﻨێﺖ ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾە ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎری ھەﯾە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎرﯾﯽ ﻛﺮدووە. ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪە ﻛﻮردەﻛﺎن ﻛﺎﻣﯿﺎﻧﻦ؟ ﻧﻮێﻨــەری ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑەھێﺰﺗﺮﯾــﻦ ﻧﻮێﻨــەری ھەدەﭘەﯾە ،ﻛە ﺳەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗﺎﺷە و ﺳﺎری ﺳﻮرەﯾﺎ وەك ﻧﻮێﻨەری ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪە ،ﻛە 803ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺋەوەش ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰە. دووران ﻛﺎﻟﻜﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﻛﺎﻧﺘﯚن ﻛﺮد ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﻗﺴەﯾەﻛﺘﺎن ﻟەو رووەوە ھەﯾە؟ ﺑەڵێ ،ﺋەم ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛــە ،ﺧﯚی ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑڕوای ﺑە ﻛﺎﻧﺘﯚن ﻧﯿﯿە ،ﺟﺎ ﭼﯚن ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت! ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑڕوا ﻧﺎﻛەم ﻛەس ﻟە ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛەدا ﻟەﮔەڵ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺑێﺖ و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺑﻜﺎت. ﻟە ﻛەﯾەوە ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻﻧﺖ ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە؟ دوای ﺳــﺎڵﯽ 1991ﭼﯿﺘــﺮ ﺳــەرۆك ﺋﺎﭘــﯚم ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮەﺗەوە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻛﺮدﺑێﺖ، ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣــە ﻧﺎﻣــەی ﺧﯚﻣــﯽ ﭘێ ﺑﮕەﯾەﻧــﻢ و ﻟە ﭘەﯾﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺗێ ﺑﮕەم.
ﺑﯿﺮھێﻨﺎﻧەوەی ﭘڕۆژەﯾەك ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﭘێﺶ 3ﺳﺎڵ ﭘڕۆژەﯾەﻛﻢ ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧﯚڕێﻜﺨﺴﺘﻨەوە و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ھەﯾﻜەﻟﯽ ﺋەو دەزﮔە ﮔﺮﻧﮕەدا ،ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿەوە ،ﻟە دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯿەوە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﮔﯚڕﯾﻦ ﺑﯚ دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﺟەﻣﺎوەری .دەﯾــﺎن ﺑﺎرەﮔــەی ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ﺋــەم ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿەی ھەرێﻤەﻛەﻣﺎﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﻋەﯾﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎﺷﺎﮔەرداﻧﯿﯿە ﺑەردەر ﻛەوﺗﻮون و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺑﺎرەﮔەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﯾەﺗــە داﺑﯿﻨﻜﺮدن، ﺑﯚﯾە 117ﻣﯿﻦ ﺳﺎڵﻮەﮔەڕی دەرﭼﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم ژﻣــﺎرەی رۆژﻧﺎﻣەی ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن“ ،دەﻛەﻣە دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﯚ ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە و ﭘێﻢ واﯾە ھێﺸﺘﺎ ﻛﺎت ﻣﺎوەی ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﺋەو دەزﮔە ﺑەرﭼﺎوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﺗﻮێﮋێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت. ﭘڕۆژەﻛەی ﻣﻦ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ﺑە ﭘﯿﺸەﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻟﻖ و ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ و داﻧﺎﻧﯽ ﻧﻮێﻨەرێﻚ ﻟە ھەرﯾەك ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﺋــەو ﺑﺎرەﮔﺎﻧەی ﺗﯿﺎدا ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻮوﭼەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﻛﺮێ ﺧﺎﻧﻮو و ﺧەرﺟﯿﯽ رۆژاﻧەی ﻧﺎو ﺑﺎرەﮔەﻛەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە، ﺋەوەﯾﺶ ﺑﺎرێﻜﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ ﺑﯚ داراﯾﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﯿﭻ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﻦ .ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﭘڕۆژەﻛە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧەﻛﺮاو و ھەﯾﻜەﻟەﻛــە وەك ﺧــﯚی ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟﻘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻧەﺑێ ﻛــە ﺑەھﯚی داﻋﺸــەوە ﻟــە 9ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2014ـــەوە ﺑﺎرەﮔەی ﻧەﻣﺎوە .ﺧــﯚ ﺋەﮔەر ﺑﺎرەﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑێﻨە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوە ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﭘﺎرە ﺑﯚ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە رێﮕەﯾەوە ژﻣﺎرەﯾەك رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ دەزﮔە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەواﻧەی وﺗێﻚ ﺑﻜﺮێﻦ ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ،ﺋــەوﻛﺎت ھەم دﻧﯿــﺎی دەرەوە دەﺑﯿﻨﻦ ﻛە زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن، ھەم ﭘﺎرەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑﻮارێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﺪا دێﺘە ﺧەرﺟﻜــﺮدن .ﺧﯚ ھەرﻧــﺎ ،دەﻛﺮا ﭼەﻧﺪ راھێﻨەرێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺑﻮاری رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێﻦ و ﻟێﺮە ﻟە ﻧﺎو ﺑﺎرەﮔەی دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑە ﻛﺮدەﯾﯽ واﻧە ﺑە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﺑێ ﺋەزﻣﻮون ﺑڵێﻨەوە. ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەﺳــەر ھەﻣﺎن ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺧﯚﻣﻢ و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿــﺶ ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــە ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن ﻛە ﻟەوەﺗەی رووی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﻮدﺟەی 100ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﯿە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﻛەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮدووەﺗە 50ﻣﻠﯿﯚن و ﺑەھﯚﯾەوە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳﺘﺮاوە ﻟە ھەر ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەك .ﺋێﺴﺘە وا ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺧﯚی ﻟە ھەر ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾەﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ داﻣﺎڵێﺖ و دەﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ﺑە داﺧﺴﺘﻨﯽ ﯾەﻛﺠﺎرﯾﯽ ﻟﻘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا، ﻣﻮوﺳڵ ،ﻛەرﻛﻮوك و ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ، ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﺳﯚران و زاﺧﯚ .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﯿﯿە و داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆر دەﮔەڕێﺘــەوە ،دەﻛﺮێ ﻟﻘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ﺑﻤێﻨﻨەوە و ﻟە ھەرﯾــەك ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻧﺎوﯾﺎن ھﺎﺗﺒﯚ داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑﺎرەﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ، ﻧﻮێﻨەرێﻚ ھەﺑێﺖ ﺑەﺑێ ﺑﺎرەﮔە و ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺑﯚ داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺧەرﺟﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺗﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑــﻜﺎت و ﻛﺎروﺑﺎری ﺳــﻨﻮورەﻛەی ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧە راﭘەڕێﻨێ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﺑﻤێﻨێﺘەوە و ﺋەو ھەﻣﻮو ﺧەرﺟﯿﯿە، ﺟﮕە ﻟە ﺑەھەدەردان ھﯿﭻ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﺎدات ﺑە دەﺳﺘەوە و ھەﻗە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺳەرﻣەﺷﻘﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑﻦ و ﻟــە دەزﮔەﻛــەی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜــەن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺳــﻮود ﻟەو ﺋەزﻣﻮوﻧە وەردەﮔﺮێﺖ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی دەﻛﺎت.
ﺳﻴﺎﺳەت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ – ھێﻤﺎ ﻧەﺑﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻧەروﯾــﺞ ،داﻧﯽ ﺑە ھەڵەﯾەﻛﯽ ﺧﯚی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد داﻧﺎ و ھەر ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷﺪا ﺑڕﯾﺎرە وەزارەﺗﯽ دەرەوەی ﺋەو وﺗە ،ﭼەﻧﺪ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻛﻮرد ﺗﺎوﺗﻮێ ﺑــﻜﺎت ،ھﺎوﻛﺎت ھەﻓﺘەی داھﺎﺗﻮو ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑﺎری دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻧەروﯾﺞ ،ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ.
داﻧﭙێﻨﺎﻧەﻛــەی ﻧەروﯾــﺞ ،ﻟەﻻﯾــەن ﻟێﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑــﺎری دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ وﺗەﻛەﯾەوە ﺑــﻮوە .ﺋەو ﻟێﮋﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە، ﺑە ھﯿﭭﺎ ﺣﺎﺟﯽ ﻣﯿﺮﺧﺎن ﺑڕﯾﺎردەری ﻟێﮋﻧەی داراﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ﻛە ”ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﺑەر ﻛێﺸەی ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻦ،
ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد داﺧﺴﺘﺒﻮو ،ﺑەم ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﭘێ دەﭼێﺖ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾەك ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺑﻜەﯾﻦ و ﭼﺎوﻣﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﺑﻜەﯾﻨەوە“. ھﯿﭭﺎ ﺣﺎﺟﯽ ﻣﯿﺮﺧــﺎن ،ﻛﯚﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﻟەﺳــەر ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﻓەرﻣﯿﯽ ﻧەروﯾﺞ ﺳــەرداﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗــەی ﻛﺮد .ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ،ﻟەﮔــەڵ ﻟێﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑﺎری دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻧەروﯾﺠﺪا ﻛﯚ ﺑﺒﻮوەوە و ﻟەوێ ﺋەو ﻗﺴﺎﻧەﯾﺎن ﭘێ ﮔﻮﺗﺒﻮو. ھﯿﭭــﺎ ﺣﺎﺟﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﮔــەر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺳﯿﺎﺳــﯿەﺗﯽ دەرەوەی ﻧەروﯾــﺞ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ،ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ دەڵێ، ”وﺗﯽ ﻧەروﯾﺞ ﻟە راﺑــﺮدوودا ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻨﯿﺎن ﻛﺮد ،دڵﻨﯿﺎﯾﻦ ھﺎوﻛﺎری ﻛﻮردﯾﺶ دەﻛەن ،ﺑﯚ ﺋەوەش دەﺑﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ
ﻛﺎت و وەم ﺑﯿﻦ“. ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەدا ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە
ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــەی دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻧەروﯾــﺞ داوای ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑــە ﻓەرﻣﯽ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێ ﺑــﯚ ﺋەوەی
ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺋــﺎﮔﺎداری دۆﺧەﻛە ﺑێﺖ .ﺋەو داواﻛﺎرﯾﯿــە ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮاوە و ﺑڕﯾــﺎرە ﻟێﮋﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﻧەروﯾﺞ ھەﻓﺘەی داھﺎﺗﻮو ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮێﻦ. ھﯿﭭــﺎ ﺣﺎﺟــﯽ ﻛــە وەك ﻧﻮێﻨــەری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻟێﮋﻧەی دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻧەروﯾﺞ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە، داوای ﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﯚﻧﺴــﻮڵﺨﺎﻧەی ﻧەروﯾــﺞ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋــەو وﺗــەی ﺑــﯚ ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛﺮدﺑــﻮو .ھەروەھــﺎ داوای ﻛﺮدﺑــﻮو ﻟــە رێﮕــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾﯿەوە ،ﮔﻮﺷــﺎر ﺑﺨەﻧە ﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﭘەﻛەﻛە و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷﻮوری ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن رۆﻣﯿﯚ ھەﻛﺎری ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﯾﺖ ﻧەھﺮێﻦ:
ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋەو ھێﺰە ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜە و ﻛێ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺎت وﺷە /دھﯚك ھێﺰێﻜﯽ ھەزار ﻛەﺳﯿﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻧﺎوﻧﻮوﺳﯿﺎن دەﻛﺎت و ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ھێﺰێﻜﯽ 300ﻛەﺳﯿﯽ ﺳەر ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷــﻮوری ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەﻧﮕﺎل و دەﺳﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺟێﮕﯿﺮ دەﻛﺮێﻦ ،ﺋەﻣەش ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە .رۆﻣﯿﯚ ھەﻛﺎری ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﯾﺖ ﻧەھﺮﯾﻦ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ”ھێﺰێﻜﯽ ﺳەر ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷﻮوری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﺑﯿﻨﺪرێ ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜە و ﻛێ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺎت“. ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوﭼەی دەﺷﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻛە زۆرﺑەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردن ،ھێﺰێﻜﯽ 300ﻛەﺳــﯽ ﺑﯚ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻟە دەرەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ. رۆﻣﯿﯚ ھەﻛﺎری ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﯾﺖ ﻧەھﺮﯾــﻦ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ھێﺰێﻜﯽ ﺑﯚ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﻟەدەﺷﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﭘێﻜﮫێﻨﺎوە ﻛەزﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500ﭼەﻛﺪارن و ﺋەو ھێﺰە ﻟە ﺋەرﻛــﺪان و ﻓەرﻣﺎﻧﯿﺶ ﻟەوەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە وەردەﮔــﺮن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻣﻮوﭼەو ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت“. ھەﻛﺎری ،ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد، ”ھێﺰێﻜﯽ 300ﻛەﺳــﯽ ﺳــەر ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷﻮوری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺑﯿﻨﺪرێ ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜە و ﻛێ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺎت.
ﺋێﻤە ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻣﺎن ﻟــە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷــﻮوری ﻛﺮدووە ﻛە ھێﺰەﻛەﯾﺎن ﺳــەر ﺑــە چ ﻻﯾەﻧێﻜە، ﺋەواﻧﯿﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوەﻧﺪەﯾﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ﻛە ﺳــەر ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤﯿﺶ ﻧﯿﻦ .ﺋێﻤە ﺗﺮﺳﻤﺎن ﻟەھەر ھێﺰێﻜﯽ ﻟەم ﺟﯚرە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﮕە ﻟەوەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋەرﻛﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾەی ﻟەﺋەﺳــﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە ،ھێﺰێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻣەﺳﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەوێ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە ،واﺗە ﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮی ﭼەﻛﺪار ﻛە ﻛەس ﻧﺎزاﻧێ ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜﻦ ،ھەم ﺟێﯽ ﺗﺮس و ھەﻣﯿﺶ ﺟێﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧە“. ﺳــﺎﻟﻢ ﺗﯚﻣــﺎ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﯾەﻛێﻚ ﻟەﺳــەرﻛﺮدە دﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﺎﺷــﻮوری ﺑەﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾﻮﻧﺎدم ﻛەﻧﺎ ﺑﻮوە و دواﺗﺮ دەﺳﺘﯽ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎوەﺗەوە ،ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻟەوە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﭘێﺸﻮوی ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەی ھەﺑێ ﺋﯿﺪارەی ھێﺰێﻜﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺑﻜﺎت. ﭘﯿﻼﻧﮕێڕﯾﯽ ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﺋﺎزاد ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﻛﻮرد ﻟــە ﺑەﻏﺪا ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟەو ھەﻧﮕﺎواﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎش ﻟەو ﭘﺮس و دۆﺳﯿەﯾەدا، ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دۆﺧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێ ﻛە ﻛﻮرد ﺑە ورﯾﺎوە ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت و رێﮕە ﻧەدا ﭘﯿﻼﻧﯽ دوژﻣﻨﺎن ﺳــەر ﺑﻜەوێ. ﺋــەو ،ﭘێﯽ واﯾە ﺗﺎﻛە رێﮕە ﺑﯚ ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎن ﺑەو ھەﻧﮕﺎواﻧە ،ورﯾﺎﯾﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردو ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردە.
ﻣەﺣﻤﺎ ﺧەﻟﯿﻞ:
ﻛــﻮرد ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەو ﺷــەﻧﮕﺎل و ھەر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺟﮕــە ﻟەﭘێﺸﻤەرﮔە ،ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت ﺋﺎزاد ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻧﺎﺑێﺖ ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردی ﺣﺰﺑﯿﯿﺎﻧە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗەوەو ﺋﺎﻣﺎدەﺑــێ ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﭼەﻛﺪارﻛﺮدن و ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ داراﯾﯽ ،ﻟە ﺑﺮی ﺑەﻏﺪا ﯾﺎن ھەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك دژ ﺑە ﻧەﺗەوەﻛەﻣﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت .ﺋەوەی ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﻟەھێﻨﺎن و ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەﺷەﻧﮕﺎل و دەوروﺑەری ،ﺳــﻮود ﻟەﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻧێﻮان ھێﺰە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن وەرﮔﯿﺮاوە“. ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ،ھێﺰەﻛــەی ﺣەﯾﺪەر ﺷەﺷــﯚ ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .ﺷەﺷــﯚ ،ھێﺰێﻜــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻟــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﭘێﻜﮫێﻨﺎﺑﻮو و ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﺷەﻧﮕﺎل ﺟێﮕﯿﺮی ﻛﺮدﺑﻮون .ﺋەو ھێﺰە،ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪاوە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی داراﯾﯽ ﻟێ دەﻛﺮا.
دواﺗﺮ،ﺣەﯾــﺪەر ﺷەﺷــﯚ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﮔﯿﺮا و ﺋەوﯾﺶ ھێﺰەﻛەی ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﮔﻮاﺳﺘەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە دەﭘﺎرێــﺰرێ و ﻧﺎﺑێ ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﺟﯿﺎ ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑێﺖ. ﺋێﺴــﺘە ،ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻟە ﺋﺎراداﯾــە و ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ”ﭘەﻛەﻛە“ ،رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﭼەﻛﺪارﻛﺮدﻧــﯽ ھــەزار ﺋێﺰﯾﺪی ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺣەﺷﺪی ﺷﯿﻌە ،ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھێﺰەﻛەﯾﺶ ﻟە ﺑەﻏﺪاوە رەواﻧەی ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟەوێﺸەوە رەواﻧەی ھێﺰەﻛەی ﭘەﻛەﻛە دەﻛﺮێﺖ.
ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت“.
ﭘﯿﻼﻧێﻚ ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﯿــﺎ ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛــە ،ﺧەڵﻜﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﺶ ﺑێﺒەری ﻧەﺑﻮوﻧە ﻟــەوەی ھێﺰی ﺟﯿﺎ ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﻦ ﻛــە ﻟە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ و ﭼﻮارﭼێﻮەی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەدا ﻧەﺑێﺖ. ﺋــەو ﭘﯿﻼﻧﺎﻧە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای رووداوەﻛﺎﻧﯽ 10ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو،ﺑڕﯾــﺎری ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻓەوﺟێﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷــەﺑەك ،ﻛﺎﻛەﯾﯽ، ﺋێﺰﯾﺪی ،ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دا .ﯾەﻛەم ھێﺰ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ﭘێﻜﮫﺎت ﻛە 500ﭼەﻛﺪاری ھەﺑﻮو. د .ﺑﻮﺧــﺎری ﻋەﺑــﺪو ﭘﺴــﭙﯚڕی زاﻧﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺷــەﻧﮕﺎل ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ،ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮی ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﻟەدەرەوەی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەدەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨــەواو ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺋﺎﺷــﻮوری ﻛە ﻧﺎزاﻧــﺪرێ ﺳــەرﭼﺎوەی داراﯾﯽ ﺋەو ھێﺰە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿە ﻟەﻛﻮێﻮە داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێ، ﺑەردەوام ﺟێﯽ ”ﮔﻮﻣﺎﻧە“. ﺑﻮﺧﺎری ﻋەﺑﺪو ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ دەڵێ“، ﺋەﻣﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎژەی رووﻧﻦ ﺑەوەی ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺑەرﻧﺎﻣە دارێﮋراو دژ ﺑەھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ﻛﺎر ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دۆﺧەﻛەی دەﻛﺮێﺖ .ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘەﻛەﻛەو ھەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎراﻧە ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜەن و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻻوە ﺑﻨێﻦ و ﭘﯿﻼﻧﯽ دوژﻣﻨﺎن ﻟــەدژی ﻧەﺗەوەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑــﯚ ھەر ﭼﻮار
ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﺎن دەوێﺖ ھﺎوﻛﺎت ،ﻣەﺣﻤــﺎ ﺧەﻟﯿﻞ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﻓەرﻣﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ،رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺷــەﻧﮕﺎل و ھــەر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯽ دەرەوەی ﺋﯿﺪارەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑێ” ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑەرﮔﺮی ﻟەﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت“. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەﺷــەﻧﮕﺎل و ھێــﺰی ﭼەﻛــﺪاری ﺗﺮ ﺑﯚ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﻟەدەﺷــﺘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ، ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺑەرﻧﺎﻣە ﺑﯚ داڕێﮋراوی دوژﻣﻨﺎﻧــە ،ﺑﯚﯾە رەﺗﯽ دەﻛەﯾﻨەوە ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﺟﮕە ﻟە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی دەﻛەﻧەوە ﻧﺎو ﺳــﻨﻮوری ﻣــﺎدەی 140ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺮێﻦ“. ﺧەﻟﯿﻞ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋەوەی ﭘﺘﺮ ﺋێﻤەی ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دڵﮕﺮان ﻛــﺮدووە ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردی ﻟەﭘێﻨﺎو دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ ،ﭘﯿﻼﻧــﯽ دوژﻣﻨﺎن ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎت، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە دوای ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎن ،ھەوڵێﻚ ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺣەﯾﺪەر ﺷەﺷﯚ ،ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ھەﻣﺎن ﭘﯿﻼن ﻟەرێﯽ ﭘەﻛەﻛەوە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎت ،ھەﻣﻮوان دژی ﺋــەو ھەوڵە دەوەﺳــﺘﯿﻨەوەو ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﭘێﺪەھێﻨﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەو ﺷــەﻧﮕﺎل و ھەر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺟﮕە ﻟەﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ھﯿﭻ ھێﺰێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت“.
ﺋﺎزاد ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ:
ﻧﺎﺑێــﺖ ھﯿــﭻ ھێﺰێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮردی ﺣﺰﺑﯿﯿﺎﻧە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوەو ﺋﺎﻣﺎدەﺑێ ﻟەژێﺮ ﻧــﺎوی ﭼەﻛﺪارﻛﺮدن و ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ داراﯾﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﻧەروﯾﺞ داﻧﯽ ﺑە ھەڵەﯾەﻛﯽ ﺧﯚی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮرد داﻧﺎ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رۆﻣﯿﯚ ھەﻛﺎری :ھێﺰێﻜﯽ 300ﻛەﺳــﯽ ﺳــەر ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷــﻮوری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺑﯿﻨﺪرێ ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜە و ﻛێ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺎت .ﺋێﻤە ﭘﺮﺳﯿﺎرﻣﺎن ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﺎﺷﻮوری ﻛﺮدووە ﻛە ھێﺰەﻛەﯾﺎن ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜە، ﺋەواﻧﯿﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﻧﺪەﯾﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ﻛە ﺳەر ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯿﺶ ﻧﯿﻦ.
3
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻋﻮﻣەر :ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﺪا و ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ھەرێﻤﯿﺸﺪا ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎراﻣﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻗەدەﺧە ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺑە ھەﻣﻮو ﺟﯚرێﻚ ﺷەڕ و ﺋﺎژاوە و ﻧﺎﻧەوەی دووﺑەرەﻛﯽ..
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﺑڕﯾﺎری ﻓەرﻣﯽ ﻟەﺑﺎرەی دەﺳﺘﻮور و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔــەڵ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی وادەی ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ وﯾﻼﯾەﺗەﻛــەی ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﻟە 20ی ﺋﺎﺑﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،ﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘــڕۆژە دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ، ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕﯾﯿەﻛــﯽ ﺗێ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻓەرﻣﯽ و ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘﯿﯽ ﻟەو رووەوە ﻧﯿﯿە. ﭘێﺶ دوو ﺳــﺎڵ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺑــە ﺑڕﯾﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وﯾﻼﯾەﺗﯽ دووەﻣــﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵ درێﮋ ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑــەم ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﺑــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ )(2015 وﯾﻼﯾەﺗەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دێﺖ، ﻟەﮔەڵ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ وادەی وﯾﻼﯾەﺗەﻛــەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ، ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕﯾﯿەوە ﭘﺮﺳــەﻛە ﺗﺎوﺗﻮێ دەﻛەن. ﻟــە ﭘــﺎڵ ﭘﺮﺳــﯽ وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ،ھەوڵــەﻛﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژە دەﺳﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﺴﺘﻨە راﭘﺮﺳــﯽ ،دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە، ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و دﯾﺪاری ﺗﺎﯾﺒەت ھەﯾە.
ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﻟــە زاری ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮور و وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەﺧﺶ دەﻛەن ،ﺑەم ﭘێ دەﭼێﺖ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛەﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑێﺖ ،ﻧەك ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﻟــە 20ی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺗەوەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ دەﺳــﺘﻮور و وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳەرۆك ﺑﻮوە ،ھەروەك ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە” ،ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯽ دەﺳﺘﻮور و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ،ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮدەوە دەﺳــﺘﻮور و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە و دەﺑــێ ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑە ﻧەﻓەﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ
و دوور ﻟــە ﮔــﺮژی و ﻣﻮزاﯾەدەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ،ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺮێــﺖ و دەرﻓەت ﺑــەو ﻟێﮋﻧەﯾە ﺑﺪرێــﺖ ﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮور ھەڵﺒﮋێــﺮدراوە ،ھەروەھﺎ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﺶ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎ و ﻛﯚدەﻧﮕﯿﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﺋﺎﮔەدار ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا دەورووژێﻨﺮێﺖ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﻣەڕ ﭘﺮﺳﯽ دەﺳﺘﻮور و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ
ﻧەﺧﺮاوەﺗە روو ،ﺑەڵﻜﻮ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳﺎﻧەدان“. ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎﮔەدارەﻛەی ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻟێﮋﻧــەی ﺑﺎ و ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳــﯽ دەﺳﺘﻮور و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون و ﺋەو ﻟێﮋﻧﺎﻧە ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەی دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻗﺴــەﻛەرەﻛﺎن ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻟە ﻟێﮋﻧە ﺑﺎﻛﺎﻧەوە ﮔەڵە دەﻛﺮێﺖ و ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ھەﻧﺪێﻚ ﺷﺖ
دەرﺑﻜەون“. ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾﺪا ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﭘەﯾﻮەﺳﺖ ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە، ”ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻻی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧە و ﺑﺎ ﭘێﻜەوە ﺑﮕەﻧە رێﻜﻜەوﺗﻦ و ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﻣەﺳەﻟەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑﺪەن“. ﺳــەرەڕای ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ راﭘﺮﺳــﯽ ،دوا ﺑڕﯾﺎر ﺑەدەﺳﺖ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑــﺎی ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەو رووەوە ﺑەڵﮕەی ﺑەھێﺰن.
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﻧﺎﻧەوەی ﺋﺎژاوە و دووﺑەرەﻛﯽ ﻗەدەﻏە دەﻛﺎت ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ:
رێﮕﺮی ﻟە ھەر ﻛﺎرێﻚ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ دوور ﺑێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟێﮋﻧەیﯾﺎﺳﺎﯾﯽﻟەﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽﻛﻮردﺳﺘﺎن،ﺑەﻧﯿﺎزەﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾەكﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی رێﮕە ﻟە ﻧﺎﻧەوەی ﺋﺎژاوە و دووﺑەرەﻛﯽ ﺑﮕﺮێﺖ .ھﺎوﻛﺎت ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،رێﮕﺮی ﻟە ھەر ﻛﺎرێﻚ دەﻛەن ﻛە ﻟە ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ دوور ﺑێﺖ. ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ،ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ھﯚﺷــﺪاری دا ﻟەﺑﺎرەی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەواﻧــەی ﻟــە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــەوە ﮔــەرای ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و دوو ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻧێﻨەوە ،ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە دەﻧﮕــﯽ ﺷــەڕ و دووﺑەرەﻛــﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێــﺖ .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻗﺴەﯾﺎن ھەﯾە. وەك ﯾەﺣﯿﺎ ﺋەﺣﻤەد ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟە ھەﻣــﻮو ﺑﺎرودۆﺧێﻜﺪا ،ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ھەن ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ھەوڵﯽ ﺗێﻜﺪان و دووﺑەرەﻛــﯽ دەدەن ،ﺋەواﻧــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﺪاﻧﯿﯿە. ﺋــەو ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ،ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻟە
ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ وەك ﺋەوەی ﺋێﻤەدا ﻛە دووﺑەرەﻛــﯽ و دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺘــﺮی ﺗــﺎ ڕادەﯾــەك ﺑــﻮوە ﺑە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻣــﺎن ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻟەو ﺟﯚرە ھەوﻧــە دووﭼﺎری ﺳەرﺳــﺎﻣﯽ ﺑﺒﯿﻦ ،ﺑەم دەﺑێﺖ ھەﻣﻮوان ﭘﻼﻧﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮﻣﺎن ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ھەﺑێﺖ“. ﺑە ﺑڕوای ﺋەو ﭼﺎودێﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە، ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەو ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕاﻧەن. ﺳﯿﺮوان ﻛەرﯾﻢ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽوﭼﺎودێﺮیﺳﯿﺎﺳﯿﯽﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ،ﺟﮕە ﻟــە ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ھەﻧﺪێ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس، ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺧــﺎوەن ﭘﻠــە و ﭘﺎﯾە ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﺪا ھەوڵﯽ ﻧﺎﻧەوەی دووﺑەرەﻛﯽ و ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ دەدەن.
ﻛەرﯾﻢ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دواﺗﺮ ھەر ﺧﯚﯾﺎن دەﺑﻨە ڕەﺧﻨەﮔﺮی ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و دووﺑەرەﻛﯽ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە دەھﯚڵﯽ ﺑﯚ دەﻛﻮﺗﻦ“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ڕێﮕﺮی ﻟە ﻧﺎﻧەوەی ھەر ﺟﯚرە ﭘﺸێﻮﯾﯿەك ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺟﺎ چ ﺑە ﻛﺮدەوە ﺑێﺖ ،چ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﻗﺴەﻛﺮدن و ﻧﻤﻮوﻧەﺷﯽ ھێﻨﺎﯾەوە ﻛە ”ﻟە زۆرێﻚ ﻟە وﺗــﺎن ﻧﺎﻧــەوەی دووﺑەرەﻛﯽ و ھەوڵــﺪان ﺑــﯚ ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷــەڕ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﻗەدەﺧە ﻛــﺮاوە و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪەراﻧﯿﺸﯽ دووﭼﺎری ﺳﺰای ﻗﻮرﺳﯽ ﯾﺎﺳﺎ دەﺑﻨەوە“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻟە ھەوڵــﯽ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﻦ ﻛە ﺗﯿﺎﯾــﺪا ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ﭘﺸــێﻮی و ھەوڵێﻚ ﺑــﯚ ﻧﺎﻧەوەی دووﺑەرەﻛــﯽ ﻗەدەﻏە ﺑﻜﺮێﺖ ﺟﺎ ﻟە ھەر ڕووﯾەﻛەوە ﺑێﺖ. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻋﻮﻣەر ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﺪا و ھــﺎوﻛﺎت ﻟە ﭘڕۆژەی دەﺳــﺘﻮوری ھەرێﻤﯿﺸــﺪا ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎراﻣــﯽ
ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻗەدەﺧە ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﻟــەوە ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛە ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ھەﻣﻮو ﺟﯚرێﻚ ﺷــەڕ و ﺋــﺎژاوە و ﻧﺎﻧەوەی دووﺑەرەﻛﯽ ،ﻛە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ دەﻛــەن، ﻗەدەﻏە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑﯚ ﺋەﻣەش دەﻛﺮێﺖ ﺳــﻮود ﻟەو وﺗﺎﻧــە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە ﺟەﻧﮓ و دووﺑەرەﻛﯿﯿﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﻟە وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻗەدەﺧە ﻛﺮدووە“. ﻟەم ﻧێﻮاﻧــەدا ،ﻣﯿﺪﯾﺎ ڕۆڵﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر دەﮔێڕێــﺖ ﻟــە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﺑﯚﭼﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧە ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑﯚﻧــﯽ دووﺑەرەﻛﯽ و ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎن ﻟێ دێﺖ؟ وەك ﻋەﺑﺪ ﻋﺎرف ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺑەﺷﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻮون و ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﭘێﺶ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و ﺋﺎراﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺧەن. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺸﺘﺮ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚی ھەﺑﻮوە و ھێﺸﺘﺎش ﺋەو ﮔەراﯾە ھەر ﻣﺎوە ،ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯿﺶ ﻟە دەرﻓەﺗێﻚ دەﮔەڕێﻦ ﺗﺎ ﺋەو ﺷەڕە دروﺳــﺖ ﺑﻜەﻧەوە و ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻗەڵەو ﺑﻜەن ،ﻣﯿﺪﯾﺎش ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑە
دەﺳــﺘﯿﺎﻧەوەﯾە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺑﻜەن و ﺑﯚ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە ﺑەﻛﺎریﺑﮫێﻨﻦ“. ﻻی ﺧﯚﺷﯿەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی دەزاﻧێ ڕێﮕﺮی ﻟە ھەوڵﯽ ھەر ﺟﯚرە ﭘﺸێﻮی و ﻧﺎﺋﺎراﻣﯿﯿەك ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە دەﺷێ ڕوو ﺑﺪات. ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت” ،ﭘەﯾﺎم و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎوەداﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘەش ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ڕێﮕﺮی ﻟە ھەر ھەوڵێﻚ دەﻛﺎت ﻛە ﻟەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧەوە دوور ﺑێﺖ“. ﺋﺎﻣﺎژەیدا”،ﻟەﺑەرﺋەوەیﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧــە و ھەﻣﻮوان ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا دەﺑﯿﻨﯿﻨەوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗــەواوی ﻻﯾەﻧﮕﺮ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎراﻧەوە ﻣﺎﻣەڵەی ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧە ﺑﻜەن“. دزەﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺋێﻤە ڕووﺑــەڕووی ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺎرﯾﻜﺒﯿﻦ و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ دەﺑﯿﻨەوە ،دەﺑێﺖ دەﺳﺖ ﻟەﻧﺎو دەﺳــﺘﯽ ﯾــەك ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻧەك ھەوڵﯽ ﭘﺸێﻮی و ﺋﺎژاوەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﺪەﯾﻦ“.
ﺷەﻣﺎڵ ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ
دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺣەﯾﺪەر ﺷەﺷــﯚ و ﻟە ﺑﺎوەﺷــﮕﺮﺗﻨﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻋﺎدل ﻣﻮراد و ﻟێﺪواﻧﯽ دووﺟﯚرەی ﺷەﺷﯚ ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯿﯿەﻛﯽ دا ﺑەوەی ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەو ﻛﺎرەوە ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﺳەروەرﯾﯿەوە دوورە ﻟە ھەﻧﺪێ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾەﻧﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ،دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە دەﻛەن ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەم ھﯚﻛﺎراﻧە :ﺷەﺷــﯚ ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘــﺎرە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺧەﯾﺎڵﯽ ﻟەم دۆﺧەدا ﺑەﻧﺎوی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﻨﺪﯾﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە ،دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑە ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ ،وەك دەزاﻧﻦ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن دڵﯽ ﺟەﻣﺎوەرێﻜﯽ زۆری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚﯾﺎن راﺑﻜێﺸــﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ھﺎﺗﻨﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮارەوە ﺑﯚ ﻧﺎو ھەرێﻢ ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺑەﻏﺪا ،ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﻟــێ ﻛەوﺗەوە و ﺑەو ﻛﺎرە ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻟە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﺑە ﻟە دەﺳﺘﺪاﻧﯽ دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ، ﻛﯚﺳــﭙﯽ ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ﺑﭽێﺘە ﭘﺮۆﺳــەﻛەوە ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﻻوازی ﺑەﺧﯚﯾــەوە دەﺑﯿﻨێ ،ﺑﯚﯾە دەﯾەوێ ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻛە ﺧﯚ ﻟە ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازان ﻧﺰﯾﻚ دەﻛﺎﺗەوە، ھــەوڵ دەدات ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺷــەﻧﮕﺎﻟﯿﺶ ﺑەھەر ﺷــێﻮەﯾەك ﺑێ ﻗەرەﺑﻮوی ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎن ﺑێﺰارﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە ،دەﻧﺎ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﺪا ھﯿﭻ ﻛﺎت ﯾەﻛێﺘــﯽ ھەڵەی وا ﻧــﺎﻛﺎت و ﻋﺎدل ﻣﻮرادەﻛﺎن ﻟە ﺧﯚی دوور دەﺧﺎﺗەوە. ﺑەم ﺋەوەی زۆر ﮔﺮﯾﻨﮕە و دەﭼێﺘە ﺧﺎﻧەی دووەﻣﯽ ﺑﺎﺳەﻛەوە، ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــﯿﻌﯽ و ﺋێﺮاﻧﯽ ﺷــﯿﻌﯽ و ﭘەﻛەﻛەﯾە ،ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑﺎﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺋێﺮان و ﭘەﻛەﻛە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەم ﺋــەوان ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺋﺎﯾەﻛﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﯚ ھەرﭼﻮار ﭘﺎرﭼە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوە ھێﻤﺎﯾەﻛــە ﺑﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﺋﺎی ﺟﯿﺎواز ﺑــﯚ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﺋێﺮاﻧەوە ﺳــەری ھەڵﺪاوە ،ﺑەﻛﻮرﺗــﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾﺶ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑە ﻣﻮڵﻜــﯽ ﺧﯚی دەزاﻧــێ و ﻧﺎﯾەوێ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺑﻜەوﻧە ژێﺮ رﻛێﻔــﯽ ﺋەو ﺑﯿﺮە ﻧەﺗەوەﯾﯿــەی ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺋﺎﻣﺎژەم ﭘێ دا ﭘەﻛەﻛە و ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ،ﺑە ﺑﯿﺮۆﻛەی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧــﺎو دەﺑەن ﻧەك ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎڵﻜﺎن ﻛە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻧﺎزاﻧێ ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻟەﺳەر داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻻﻣەرﻛەزﯾﺒﻮون ﻟێﺪوان ﺑەڕە دەﻛﺎت. ﺑەھەرﺣﺎڵ دەﻛەوﯾﻨە ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەوە ﻛــە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻛﻮردﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﻟــە ﻛﺮﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﺪا دەﺑﯿﻨێﺘــەوە و ﺑﺎوەڕی ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﺗﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑەم ﺷــێﻮە دەﻛەوێﺘــە ﺗەﻧﮕــﮋەوە و ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﻧەﺗەوەﯾﺶ ﭘێــﻚ ﻧﺎﯾەت. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﭘەﻛەﻛە ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ دواڕۆژ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە دەﺑێ و ﻟەواﻧەﯾــە زۆرێﻚ ﻟە ﺑﻨﻜــە و ﺑﺎرەﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻗەﻧﺪﯾــﻞ ﺑﮕﻮازێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺳــﻨﻮوراﻧە و ﻟەﺳــەر ھەڵﺪاﻧﯽ ھەر ﺋەﮔەرێﻜﺪا دەﺳەﺗﯽ ﻓﯿﻜﺮی و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚرﺋﺎوا ﺑﮕﺮێﺘە دەﺳــﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە رێﻜﻼم ﺑﺎس ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮرﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺮۆﺳەی ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﺑﺎﻛﻮر زۆر دوورە ﻟە ﺑﺎوەڕەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە و ﺧﯚی ﻟەﺧﯚﯾﺪا ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿە، ﺑﯚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ﺋێــﺮان و ﭘەﻛەﻛە ،ﺋێﺮان ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘەﻛەﻛە دەﺑێﺖ و ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﺑەﻏﺪا و ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭼەك و ﺗﻔﺎﻗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﻣﺎﻧەوەی رژێﻤەﻛەی ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ ھێڵﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟە ﭘﺸﺖ دەﺳەﺗﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷﻨﮕﺎل و رۆژﺋﺎوا ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ و ﭘەڕﯾﻨەوەﯾە ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﻗەی ھەوﻟێــﺮ ﺑﯚ ﺑەردەواﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ،دڵﻨﯿﺎﺷــﻢ ﭘەﻛەﻛە ﻟە رێﮕەی دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﺮاﻧەوە ھﺎوﺳــﯚزﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺋەﺳــەد ھەﯾە و دﯾﺰەﺑەدەرﺧﯚﻧە دەﻛەن ،ﺟﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺑﺎﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ ،دەﯾﺎﻧەوێ ﺑە ﺗﯿﺮێﻚ دوو ﻧﯿﺸﺎن ﺑﭙێﻜﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟە زۆرێﻚ ﻟە ﻧﺎﻣە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ﺑە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳەرﻛێﺸــﯽ ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻧەﺧﺸەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚ ﻧــﺎوی دەﺑﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺳــەرﺟەم ﺋەم ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾە دێﺘە ﺳــەر ﺋەوەی ﻛە دوژﻣﻨﺎن ﺑە ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛــە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺋﺎژاوە ﻧﺎﻧەوەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛە وەك ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎﯾەك رۆڵﯽ ﺳەرەﻛﯽ دەﮔێڕێ ﺑﯚ ﯾەﻛڕﯾﺰی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑﺎوەڕﭘێﻜﺮاوە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﯾەﺧەی ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ داﺑڕن و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑە ﺧەوﻧﯿﺶ ﻧەﮔﺎت ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ.
ﺳﻴﺎﺳەت
دەرﺑﺎز ﻣﺤەﻣەد:
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺮێﺘەوە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻟە ﺳێﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ – رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟێﺸﺎوێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﺋەﻧﺒﺎر روو ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﺑڕﯾﺎردەری ﻟێﮋﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﻛەﻣﭙﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا دەﻛﺎﺗــەوە و دەڵێﺖ ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﻧﺪە ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻛﺮاوە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە .ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﺋﺎوارە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎواراﻧەی ﻟە دوای 2003رووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮون و ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە. ﻟەﮔەڵ ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳەر ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺋەﻧﺒﺎر ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە ﺑەرەو ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎوارە ﺑﻮون و ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺑەردەواﻣــﯽ ﺷــەڕەﻛە ﻟێﺸﺎوی ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەﻧﺒﺎرﯾﯿەﻛﺎن و ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﻣﻮوﺳــوﯾﯿەﻛﺎن ھەڵﻜﺸێﺖ. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺋﺎوارەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻟەﺳەر ﺳێﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ و ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚﻛﯿﺸﺪا ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ رەﺳەﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە زﯾﺎﺗﺮە. ﺷﺎﻛﺮ ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳێ ﮔﺮووﭘﯽ ﺋــﺎوارە ،ﭘەﻧﺎﺑەر و ﮔــەڕاوە ھەﯾە. ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق ،ﭘەﻧﺎﺑــەرەﻛﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﺋێﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﮔەڕاوەﻛﺎن ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ﻛــە ﻧﯿــﻮەی دووەﻣﯽ ﺳــەدەی راﺑــﺮدوو ﺑەھــﯚی ﺷــەڕەﻛﺎﻧەوە ﺋــﺎوارەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێــﺮان ﺑﻮون و ﻟەو ﺳﺎﻧەی دواﯾﯿﺪا دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدەوە“. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدەن ،دوای 2003و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳﺎﻧﯽ 2005- 2006دا ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 22ھــەزار و 900ﺋﺎوارەی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق
ھەزار و 618ﻛەس دەﺑێﺖ. ﺷﺎﻛﺮ ﯾﺎﺳــﯿﻦ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، زۆرﯾﻨەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ و دھــﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ﺑەم ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧە ﻛﯚی ھەﻣﻮو ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺸــەوە دەﮔﺮێﺘەوە. ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻮرﯾﺎش ھەن، زۆرﯾﻨەی ﺋەوان ﻟە ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر، رۆژھــەت و رۆژﺋﺎﭬﺎن ،ﺷــﺎﻛﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎوە 247ھەزار ﻛەس ،ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە 6ھەزار ﻛەس و ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎوە 12ھەزار و 400ﻛەس رووﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە“. ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑــﺮدوو ﺗﺎ ﻧەوەﺗــەﻛﺎن ھەزاران ﺧێﺰاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺷەڕ و ﺟەﻧﮕەوە ﺋﺎوارەی وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑــﻮون ،ﻟــەو ﺳــﺎﻧەی دواﯾﯿﺪا 250ھــەزار ﻟــەوان ﮔەڕاوﻧەﺗەوە و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەش ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎوە ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە ،ژﻣﺎرەﯾﺎن 11ھەزار ﻛەس دەﺑێﺖ” ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەر و ﮔەڕاواﻧــە ﺋەرﻛــﯽ ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯿﺎن ﺑەﺗەواوی ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﻛﺮدووە“ ،ﺷﺎﻛﺮ وای ﮔﻮت. وەزارەﺗــﯽ ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە دوو ﻣﻠﯿﯚن و 600ھەزار ﻛەس دﯾﺎری ﻛــﺮدووە ،زۆرﯾﻨەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ، ﺑەم ﻟەﻻﯾەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑەھﯚی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷەﺑﻮدﺟەﻛەﯾەوە ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏــﺪاوە ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ
ھــﺎوﻛﺎری ﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺷﻜﺴﺖ دەھێﻨێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﻧﯿﯿە“. ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و داﻋﺶ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺋەﻧﺒﺎر و دواﺗﺮ ﻣﻮﺳــڵ ،ﻟێﺸﺎوێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋﺎوارە روو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن، ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵێ” ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ھــەر ﺷــەڕێﻚ ﻟــە ﻣﻮوﺳــڵ و دەوروﺑەری ﺑﻜﺮێﺖ ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟێﺸــﺎوی ﺋﺎوارە روو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت“. ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدووﺷﺪا ﺋەﺳﻐەر ﻣﻮوﺳەوی ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزارەﺗﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە” ،ﻟەﮔــەڵ ﺑەردەواﻣﯽ ﭘﺮۆﺳــە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ“.
ﺷﺎﻛﺮ ﯾﺎﺳﯿﻦ:
ﺳەرەڕای ھەﺑﻮوﻧﯽ 30ﻛەﻣﭙﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﺑەم زۆرﯾﻨەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﻦ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دروﺳﺖ دەﻛەن ”زۆرﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔــەری ﺋەوەی ھەﯾــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﺧﺮاپ ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی ﺋﺎوارەدا ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨﺰێﻨﻨە ﻧﺎو ھەرێﻢ ،ﺑﯚﯾە ﺑەھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﮔﻮﺷــﺎر ﺑﯚ ﺳەر دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯽ و ھەواڵﮕﺮﯾﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە“ ،ﺋەوە ﻟێﺪواﻧﯽ ﻧەزھەت ﺣﺎﻟﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری دەزﮔەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــەر ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮو ،ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﺪا ﻟەﮔەڵ ﮔﯚﭬﺎری ﻧﯿﻘﺎﺷــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﻟە 9ی ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا. ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳڵ و ﺳەﺣەدﯾﻦ، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەرووی ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻛﺮدەوە ﺑەﻧﺎوی ﺋــﺎوارەوە رووﯾﺎن
ﻗﺎدر رەزﮔەﯾﯽ:
داﻋﺶ ﭘﺎش ﺷﻜﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﻼن دەﮔێڕێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە رێﮕەی ﺷﺎﻧە ﻧﻮﺳﺘﻮوەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪات رووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە و ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺷﺎﻛﺮ ﯾﺎﺳﯿﻦ” ،ﺋەو ﺋﺎواراﻧە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەژﯾﻦ“. ﮔﺮووﭘــﯽ دووەﻣــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﻟەو ﻟێﺸﺎوەدا 450ھەزار و 582ﺧێﺰان ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ژﻣﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن دوو ﻣﻠﯿﯚن و 27
ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا رەت دەﺑێﺖ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھﺎوﻛﺎریوھەﻣﺎھەﻧﮕﯽﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺪا ﻧﯿﯿە ،وەك ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ھــﺎوﻛﺎری ھەﺑــﻮوە ،ﺑــەم وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﺑــﻮوە ،ﺋێﻤە ﺑــەردەوام دەڵێﯿﻦ ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﻤــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺑﻜەن، ﺋــەوان ﻧﺎﯾەﻧــە ژێﺮﺑــﺎر و ھەﻣﻮو ﺟﺎرێﻜﯿــﺶ ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ
ﺗەﻧﺎھﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑەر ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رێﻜﺎرە ﺗەﻧﺎھﯿﯿﺎﻧــە داواﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﻓﯿﻠە ﻟە ھــەر ھﺎوﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻋــەرەب ﻛە ﺑﯿەوێ ﺑێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﻧﯿﮕەران
رەزﮔەﯾــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،داﻋﺶ ﭘﺎش ﺷﻜﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕدا ﭘﯿﻼن دەﮔێڕێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە رێﮕەی ﺷﺎﻧە ﻧﻮﺳﺘﻮوەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑــﺪات ،ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﮔﺮﺗﻨەﺑــەری رێــﻜﺎری ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗــﯚڵ ھەﯾە“ ،ﺋەو
ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،دواﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﻛﺮدە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەی ﺑەردەم ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێــﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ داﻧﯿﺎن ﺑەوە داﻧﺎ ﺑەھﯚی ﭘەرۆﺷﯿﯿﺎن ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن دەروازەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺗەواوی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﭘﺸﺖ و ﺋــەوەش ھــﯚﻛﺎر ﺑــﻮوە ﻟەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺨﺰێﻨﻨە ﻧﺎوەوە. دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ راﺑــﺮدووەوە ﭼەﻧــﺪ رێﻜﺎرێﻜــﯽ
ﺑﻮون ﻟەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەرﺟﯽ ”ﻛەﻓﯿﻞ“ﮔﺮﺗﻦ ﺑەﺳــەر ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﺪا دەﺳــەﭘێﻨێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗەﻧﺎﻧەت ھﯿﭻ ﻋەرەﺑێﻜﯽ ﺋﺎوارەی ﺋەﻧﺒﺎر ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺑێ ﻛەﻓﯿﻞ ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﺑەﻏﺪاوە. ﺳەﻋﺪ ﻣەﺗﻠەﺑﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺎھﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺑەﻏﺪا ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا ﺑــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ھــەر ﺋﺎوارەﯾەﻛــﯽ ﺋەﻧﺒﺎر ﺑﯿــەوێ ﺑێﺘە ﺑەﻏﺪا ،دەﺑێﺖ ﻛەﺳــێﻜﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺑەﻏــﺪا ﻛەﻓﺎﻟەﺗﯽ ﺑﻜﺎت“. رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەو ھەﻧﮕﺎوە ،ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺑەﻏﺪاﯾە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەش ﺋەوەﯾە ﻛە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺗێﻜەڵــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺒﺎر ﻧەﻛەن و دزە ﻧەﻛەﻧە ﻧﺎو ﺑەﻏﺪا“. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑەﺳەر ھەﻣﻮو ﺷــﺎر و ﺷﺎرۆﻛە و ﺷﺎرەدێ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻮون ،ﺋەوان ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﺨﻮازن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗێﯿﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻦ ،ﺋەوەش ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺧــﺮاپ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺗەﻧﺎھــﯽ ،ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﺑێﺖ. ﻗــﺎدر رەزﮔەﯾــﯽ ﺑڕﯾــﺎردەری ﻟێﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧــﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﺪا ﯾەﻛێــﻚ ﻟە راﺳــﭙﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﻟێﮋﻧەﻛەﻣــﺎن ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﻣﭗ ﺑﻮو ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن و ﺑەداﺧــەوە ﺑەھــﯚﻛﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺎت“.
رووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾــەی رەزﮔەﯾــﯽ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا داﻋﺶ ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎوە و ﻟە ﺋەﻧﺒﺎر و ﻣﻮوﺳڵﯿﺸــﺪا ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق دەﯾــەوێ وەدەرﯾﺎن ﺑﻨێﺖ، ﺋەوان ﻟەوەھﺎ دۆﺧێﻜﺪا دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﺪا دەﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮەﺷێﻨﻦ. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕادەﯾەﻛﯽ ﺋەوەﻧﺪە زۆر ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻛﺮاوە ،ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،راﺳــﺘە ﺑەﭘێﯽ دەﺳﺘﻮور ھەر ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎزادە ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑێﺖ، ﺑەم ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎﭘﯚرەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺟەﻧﮓ و ﺑﺎری ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿەوە ھەﯾە و ھەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻋەرەﺑێﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﯿەوێ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑێﺖ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە رێﻜﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟەﺑەر ﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺮێــﻦ و ﻟە ژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﺪا ﺑﻦ“. ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺷﺎرەوە ﺑﯚ ﻛەﻣﭗ ”ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭗ و ﺷــﻮێﻨﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ،ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە دەوڵەت دەﺗﻮاﻧێ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺑــﻜﺎت و ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿﺎن ﭘێ دەﮔﺎت“ ،ﺋەوە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھێﻤــﻦ ﻋەﻟﯽ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿە. ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەﺳــەر دوو ھەزار و 800ﺷــﻮێﻨﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘــەرش و ﺑــو ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ھەم
ﻟــە رووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەوە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻧەﻛﺮێﻦ ،ھەم ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﭘێ ﻧــەﮔﺎت ،وەك ﺋــەوەی ﭼﺎﻻﻛــە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛە دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە. ﺷﺎﻛﺮ ﯾﺎﺳــﯿﻦ دەڵێ ” ،ﺳەرەڕای ھەﺑﻮوﻧﯽ 30ﻛەﻣﭙــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن، ﺑــەم زۆرﯾﻨــەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﻦ“ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑڕﯾﺎردەرەﻛەی ﻟێﮋﻧەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧــﯚی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳــەر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻛەﻣﭙﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﻛﺎﺗــەوە و دەڵێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــەرووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەوە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﺑﻜﺮێﻦ، ﺋێﻤە ﻧﺎڵێﯿــﻦ ھەﻣﻮو ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺟێﮕەی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﻦ و ﺷــﺎﻧەی ﻧﻮﺳــﺘﻮوی داﻋــﺶ و ﮔﺮووﭘــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛە ﻟەوەﯾە ھﺎوﻛﺎراﻧﯽ داﻋﺶ و ﺷــﺎﻧە ﻧﻮﺳﺘﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨﺰێﻨﻨە ﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە“. رەزﮔەﯾــﯽ ﺋەوەی ﺑﯿــﺮ ھێﻨﺎﯾەوە ”ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻛﯚڕەوەﻛــەی 1991دا ﻛــﻮردەﻛﺎن رووﯾﺎن ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێــﺮان ﻛﺮد ،ﻟە ﻛەﻣﭙــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﻛــﺮان و ھەﻣﻮو دەرﭼﻮون و ھﺎﺗﻨەوەﯾەﻛﯿﺎن ﺑــە رەزاﻣەﻧﺪی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑﻮو“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑﯚﻧــەدا رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ھﺎوﻛﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا وەزﯾــﺮی ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق دەڵێ” ،ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رووەوە ھــﺎوﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻛﺮاوە“. دەرﺑﺎز ﻣﺤەﻣــەد وەزﯾﺮی ﻛﯚﭼﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﻧەﺑﻮوە ﻟە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﯾﺎن ﻛەﻣﭗ ﻛە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 15ﺗــﺎ 20ھــەزار ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ھــﺎوﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛــﺮاوە ،ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﺑڕە ﺑﻮدﺟەﯾــەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە ،ﺑڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دﯾﻨﺎر ﺑە ھەر ﻣﺎڵﺒﺎﺗێﻜﯽ ﺋﺎوارە دراوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗﺎڕادەﯾەك ﺑﺎری ﻗﻮرﺳﯽ ﺳــەر ﺷــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺳﻮوك ﺑﻜەﯾﻦ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﻧەﺑﻮوە ﻟە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﯾﺎن ﻛەﻣﭗ ﻛە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 15ﺗﺎ 20ھەزار ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە ھﺎوﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛﺮاوە ،ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﺑڕە ﺑﻮدﺟەﯾەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە ،ﺑڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دﯾﻨﺎر ﺑە ھەر ﻣﺎڵﺒﺎﺗێﻜﯽ ﺋﺎوارە دراوە...
5
ﻟــە ﺑﻮدﺟــەی 2014ی ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻧﺰﯾﻜــەی ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﺑﯚ ھــﺎوﻛﺎری ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە و ﻟەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﺷــﺪا ھەر ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﺋﺎوارە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ دﯾﻨﺎری ﺑــﯚ داﻧﺮا ،ﺑەم ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە 174ھــەزار و 918ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎوارەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ﭘﺎرەﯾەﯾﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﺑﻮدﺟەی 2015ﺷــﺪا ﺑڕی ﻣﻠﯿﺎرێﻚ دۆﻻری ﺗﺮی ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدووە، ﺷﺎﻛﺮ ﯾﺎﺳﯿﻦ دەڵێ” ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻟــە ﺑﻮدﺟــەی 2014و 2015دا دوو ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﺑــﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە ،ﻛــە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ 450 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺧەرج ﻛﺮاوە و ھێﺸﺘﺎ ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 550ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻣﺎوە“. وەزﯾــﺮی ﻛﯚﭼــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە” ،ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣەﻛەﻛﺎن و ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺑە ﺷــێﻮەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی ھەﺑﻮوە و ﻟە ھەوڵﺪاﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﻜەﯾــﻦ“ .ھﺎوﻛﺎت ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵێ” ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑڕﯾﺎر دراوە ﻛﺎرﺗﯽ زﯾــﺮەك ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێ و ھەر ﺋــﺎوارەك ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﻟــە 300-500دۆﻻر ﺑە رێﮕــەی ﺋــەو ﻛﺎرﺗــەوە ﻛﯚﻣەك ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻛێﺸــەﻛە ﻟەﻣــەڕ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛەﻣﭙە ﺑﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿــە ،ھەرﭼەﻧﺪ وەزﯾﺮی ﻛﯚﭼﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ”ھەوڵێﻜﯽ ﭼڕ“ی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق دەدات، ”ﺑﯚ ﺋــەوەی دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺒﻮوﻧەوەی دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﺑﻮون ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨﺪرێﻨەوە زێــﺪی ﺧﯚﯾﺎن“، ﺑەم ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ 2014ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ 2005-2006 ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻦ ،ﺋەوەش دﯾﻤﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ھەوﻟێﺮ و دھــﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﮔﯚڕێﺖ، ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﮔەورەﻛەﯾە.
رۆژھەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺋێﻤﻪ ﭘێﺪاﮔﺮی دەﻛەﯾﻦ ﻟﻪﺳــەر ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا و ﺑﻪﭘێﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾﻪ ﺑﻪﺷــێﻮازی ﻣەدەﻧﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن ﻟﻪ ﺗەﻣﺎﮔﺮﺗﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن .ﺑﻪﺷﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺋێﺮان ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوه ﺑﯚ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠەت..
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
د.ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن ﭘﯿﺮاﻧﯽ ،ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸﺘﯽ ﺟەﻣﺎﻋەﺗﯽ دەﻋﻮەت و ﺋﯿﺴﺣﯽ ﺋێﺮان
ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﻮﻧﺎس ﺑﻪ ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەزاﻧﯿﻦ ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــﻪﭘێﺪان رۆڵﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ھەﺑﻮوە ﻟە ﺑەرەو ﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟەو وﺗە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن د .ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﭘﯿﺮاﻧــﯽ ،ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺟەﻣﺎﻋەﺗﯽ دەﻋﻮەت و ﺋﯿﺴــﺣﯽ ﺋێــﺮان ،ﻟەو ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎس ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻛﺎری ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟە ﺋێــﺮان و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺎت و ﻣﺎﻓــﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑە ﻣﺎﻓێﻜﯽ رەوا دەزاﻧێــﺖ و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﺑەﭘێﯽ ﭘێــڕەو و ﭘﺮۆﮔڕام و ﻗەﻧﺎﻋەﺗە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺷــﻮﻧﺎس ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەزاﻧﯿﻦ .ھەم ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ھەم ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻣەزەﺑﯽ .ﺑەو ﭘێﯿەش راﻣﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ھەر ﭼەﺷــﻨە ھەوڵێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﯚ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﻛﺮدن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑﻨەﻣﺎ ﺷﻮﻧﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەزاﻧﯿــﻦ و ﺟێﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ“ .ھﺎوﻛﺎت ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭼڕﺑﻮوﻧەوەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻛەﭘە و ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە ﻣﯿﺎﻧڕەوەﻛﺎن. ﺟەﻣﺎﻋەﺗــﯽ دەﻋــﻮەت و ﺋﯿﺴــح ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺑﯿــﺮی ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا ﻛﺎر دەﻛەن، ﺑەﭘێﯽ ﭘێــڕەو و ﭘڕۆﮔﺮاﻣەﻛەﺗﺎن ﻟە ﻣــﺎدەی ”دووەم“دا ﯾەك ﻟەو ﺑﻮاراﻧــەی ﻛﺎری ﺗﯿــﺎدا دەﻛەن ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ،دەﻛﺮێ ﺑﯚﻣﺎﻧﯽ ﺷــﯽ ﺑﻜەﻧەوە وﯾﺴﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋێــﻮە ﭼﯿﯿە و ﺋەو داواﯾﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﺎم ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا دەﻛەن؟.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪی ﭼﺎﻻﻛﯽ و رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﺘﺎن؟. ﺟەﻣﺎﻋــەت ﻟــە ﺗــەواوی ﺋەو ﻧﺎوﭼــە و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻧــەی ﺋەھﻠﯽ ﺳــﻮﻧەی ﺗﯿﺎدا دەژﯾﻦ ،ﻣەﻛﺘەب و ﺋەﻧــﺪام و ﭼﺎﻻﻛــﯽ ھەﯾــە و ﺑەﭘێــﯽ ﭘەﯾــڕەو و ﭘڕۆﮔﺮاﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺟەﻣﺎﻋــەت ،داﻛﯚﻛﯽ دەﻛﺎت ﻟەﺳەر ﺑﻮون و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەھﻠــﯽ
دﯾﺎره ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﺗﯿﺶ ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺋﺎﯾﯿﻨە و ﺗﺎ ﺋەو ﺟێﯿەی ھێڵﯽ ﺳﻮوری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻧﺎﺑەزێﻨێﺖ ،وەك ھەر ﭼەﺷﻨﻪ ڕواﻧﯿﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ھەﺑێ و ﺟێﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ڕێﺰ ﻟﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﮕﯿﺮێﺖ ﺳﯿﺎﺳەت ﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە و ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﺑە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻟەدﻧﯿﺎی ﺋەﻣڕۆدا ھەﻣﻮو ﭼەﺷﻨە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە رەﻧﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﺑەﺧﯚ ﺑﮕﺮن. ﺋێﻤە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑﯚﻧە و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا و ﻟە ڕێﮕەی ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەﻣﺎﻋەﺗــەوە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن وﯾﺴــﺘە ﺧﺴﺘﻮوەﺗە روو .زۆرﺑەی وﯾﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻣﺎﻋەﺗــﯽ دەﻋﻮەت و ﺋﯿﺴــﻼح ﻟە ﺑﺎزﻧەی ﻣﺎﻓــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا وەك ﺋــﺎزادی و دادﭘــەروەری و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺑﯿﻨﻨەوە. ﺋێــﻮە ﺧﯚﺗــﺎن ﺑــە ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ دەزاﻧﻦ و ﺑﻨﻜەی ﺳــەرەﻛﯿﺘﺎن ﻟە ﺗﺎراﻧە، ﺑەم زۆرﺑــەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟەﻧﺎو رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، ھﯚی ﺋەوە ﭼﯿﯿە ﻛە رۆژھەﺗﯽ
ﺳــﻮﻧەی ﺋێﺮان .ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ دوو ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ دەﮔەڕێﺘەوە. ﯾەﻛەم ڕێﮋەی ﺑەرزی ھﺎووﺗﯽ ﺳﻮﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺋێــﺮان و دووەم ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺟەﻣﺎﻋەت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە رووی ﻣێﮋووﯾﯿەوە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ﻛﺎدرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺋەزﻣــﻮون و ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ھەﺑێ و ڕێﮋەﯾﺸــﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ، ﺑەم وەك ﺗەﻣﺎﺣێﻜﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ھﯿﭽــﻜﺎت ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻧﺎوەﻧﺪ دﯾــﺎری ﻧەﻛﺮاوە و ھەﻣﻮو ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻣﺎﻋــەت ل ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿﺎن وەك ﯾەﻛە و دەﻓﺘەری ﻧﺎوەﻧﺪﯾﺸﻤﺎن ﻟە ﺗﺎراﻧە. ﺋﺎﺳﺘﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟە
رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚﻧە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺋێﺴﺘەﺗﺎن رازﯾﻦ؟. دﯾﺎرە ھەﻣــﻮو ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧێﻜﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ھــەر ﭼەﻧﺪﯾﺶ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﭼﺮوﭘڕﻛﺮدﻧﯿــﺪا ھــەوڵ ﺑﺪرێ ﻧﺎﻛﺮێ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ ﺗێﺪا ﻧەﻣێﻨێ. ھﺎوﻛﺎت ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە دەرﻓەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻟــە ﺑەﺳــﺘێﻨﯽ ﻛﺎری ﺋێﻤــەدا ﺳــﻨﻮوردار ﺑــﻮوە و ﺳــەرەڕای ﺋــەوەش ،ھەوڵﻤﺎن داوە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣﯿﺎﻧڕەوی و ھێﻮەرﯾﺪا درێﮋە ﺑە ﺗێﻜﯚﺷﺎن و ﭼﺎﻻﻛﯿﻤــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺑەﮔﺸﺘﯽ دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎن ھەﺑــﻮوە و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑــەردەوام ھــەوڵ دەدەﯾــﻦ ﺟەﻣﺎﻋەت ﺑەرەو ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ڕاﮔﻮێﺰﯾﻦ. ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺋێﻮە ﺑﯚ داﻋﺶ ﭼﯿﯿە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑە ھێﺰێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎدی دەزاﻧﻦ؟. ﺋێﻤــە ﺑﯚ ﺧﯚﻣــﺎن ﻣﯿﺎﻧڕەوی ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ دروﺳــﺖ و ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻟەﮔــەڵ رۆﺣﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ھەڵﺒــﮋاردووە و ﭘێﻤــﺎن وای ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و ﭘﺎواﻧﺨــﻮازی و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ھێﺰ و دەﺳــەت ﺑــﯚ داﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻗەﻧﺎﻋەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻓﯿﻜــﺮی ﯾﺎﺧــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺋﺎﯾﻦ و ﺗەﻛﻔﯿﺮی ﻧەﯾﺎران و ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺑڕﯾــﻦ ﻧﺎﺷــﯿﺎوە و ﻣەﺣﻜﻮوم ﺑە ﻟە ﻧﺎوﭼﻮوﻧە ،ھــەر ﺑەو ﭘێﯿە ھەر ﭼەﺷــﻨە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪﺋــﺎژۆ ﻟە دەﻗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘﯿــﺮۆزی ﺋﯿﺴــﻼم ﻛــە ﻣﺎف و ﻛەراﻣەﺗﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎن رەﭼﺎو ﻧەﻛﺎت و ﻣﺎﻣەڵەی ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎو ﻟەﮔەڵ ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑﻜﺎت ﺑــە ﻻدان ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەزاﻧﯿﻦ. زۆرﺟﺎر ﻟە ھەواڵﯽ ﺳﺎﯾﺘەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗــەوە ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ﺋــەوە دەﺑﯿــﻦ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﮔەﻧﺠﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە داﻋﺸەوە ﻛﺮدووە، ﺋێﻮە ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھەﺗﻦ
و ﻟە ﻧﺰﯾﻜــەوە ﻟەﮔــەڵ ﺧەڵﻚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺘــﺎن ھەﯾــە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەو ھەواﻧە راﺳﺘﻦ ،داﻋﺶ ﺑەو رێﮋە زۆرە ﻟە رۆژھــەت ﻻﯾەﻧﮕﺮی ھەﯾە؟. ﺋێﻤــەش ھﻨﺪێﻚ زاﻧﯿــﺎری ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗەﻣــﺎن ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﻛە دﯾﺎرە ﻟەﺳــەر ﻛﺎرێﻜﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و ﺋﺎﻣــﺎری ورد ﺑﻨﯿــﺎت ﻧەﻧﺮاون. ﻟــە دﻧﯿــﺎی ﺋەﻣــڕۆدا ﺑەھﯚی ﺋﺎﺳــﺎﻧﺒﻮوﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﻓەراھەﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻣﺮازی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﯿﺮوڕاوە ،ﻛﺎرﻟێﻜەری ﺗەﯾﺎرەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ ﺑﻮوە .ﺋێﻤــەش وا ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋەرﻛﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﺗەواوی ﺑەﺟێ ھێﻨﺎﺑێ .ھەوڵﻤﺎن داوە ﺑە واﻗﻌﺒﯿﻨﯿﯿەوە و ﺑە ﺷێﻮازی ﻣﯿﺎﻧڕەواﻧــە و ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی
ﺑﻨەﻣــﺎ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎ ھەﻧــﮕﺎو ﺑﻨﯿێﻦ. دﯾــﺎرە ﺋەرﻛﯽ وﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە و ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭼﯿﻨﯽ ﻻو ،روو دەﻛﺎﺗە داﻣــەزراوە ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ھەرﯾەﻛــە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و دەﺳــەت دەﺗﻮاﻧــﻦ دەوری ﺑﻨەڕەﺗﯿﺎن ھەﺑێ ﻟە ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ رێﻜﺨﺮاوە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋەﻛﺎن. رای ﺋێﻮە ﻟەﺳەر ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﺳــەﻟەﻓﯽ و ﺗﻮﻧﺪڕەواﻧــە ﭼﯿﯿە ﻛــە ﻟــەم 10ﺳــﺎڵەی دواﯾﯿﺪا
ﻟــە رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻛەوﺗﻮون ،ﺋﺎﯾﺎ زەﻣﯿﻨەی ﺋەوە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟەﺑﺎرە ھێــﺰی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕەو ﺑﺘﻮاﻧێ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﮔەﺷــە ﺑﻜﺎت؟ ﺧﯚﺗﺎن ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەم دەزاﻧﻦ ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﺗﻮﻧﺪڕەواﻧە؟. ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا وەك وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺟﯚراوﺟــﯚر ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﯿــﻦ ھەﯾــە و ھــەرﻛﺎم ﻟەواﻧەﯾــﺶ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺧﯚی ھەﯾە .دﯾــﺎرە ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﺗﯿﺶ ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺋﺎﯾﻨە و ﺗﺎ ﺋەو ﺟێﯿەی ھێڵﯽ ﺳــﻮوری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻧﺎﺑەزێﻨێــﺖ ،وەك ھەر ﭼەﺷﻨە ڕواﻧﯿﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ھەﺑێ و ﺟێﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ڕێﺰ ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﮕﯿﺮێﺖ .ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎس ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ھﯚﻛﺎرەﻛــە دەﮔەڕێﻨﺪرێﺘەوە ﺑە ﻧﺎﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﯾﺎ ﺧﺮاپ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟە دەﻗە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن .ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ ﺋەوە دەﻛﺮێ ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑێﺖ، ﺑــەم ﻧﺎﺑێ ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻟە ھﯚﻛﺎرە ﻓەرھەﻧﮕﯽ ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ، ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻏﺎﻓڵ ﺑﯿﻦ و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻛﺎرداﻧەوەﯾەﻛــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە. دﯾــﺎرە ﮔﺮﻓﺘێﻜــﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﻗﺒﻮوڵﻨەﻛﺮدﻧﯽ رای ﺑەراﻣﺒەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﺳــﺘﯿﺶ ﻧﯿﯿــە ﺑــە ﮔــﺮووپ و ﻻﯾەﻧــە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە .ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺧﯚ ﺑەھــەق زاﻧﯿــﻦ و ھەﻣﻮو ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑــە ﻧﺎھەق داﻧﺎن ﺳەرەﺗﺎی ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘﯽ زۆرە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑەﺷــە ﻟە ﺟﯿﮫﺎن. ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺟەﻣﺎﻋــەت ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛﻮرد ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەﻛە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑﺎوەڕﺗﺎن ﺑە ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﻮرد وەك
ﻧەﺗەوە ھەﯾە؟. ھەروەك ﻟە ﭘێــﺮەو و ﭘﺮۆﮔڕاﻣﯽ ﺋێﻤــەدا ﺑــﺎس ﻛــﺮاوە ،ﺋێﻤــە ﭘێﺪاﮔــﺮی دەﻛەﯾــﻦ ﻟەﺳــەر ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا و ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾــە ﺑەﺷــێﻮازی ﻣەدەﻧــﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن ﻟــە ﺗەﻣﺎﮔﺮﺗﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن .ﺑەﺷﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺋێﺮان ﺗەرﺧــﺎن ﻛــﺮاوە ﺑــﯚ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠــەت و ﺑێﺠﮕە ﻟــەوەش ﻟە ﺑڕﮔەی 8ی ﺑەﺷــﯽ 3ی ﯾﺎﺳﺎدا دەﺳــەت ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻛــﺮاوە ﺑە ﻓەراھەﻣﻜﺮدﻧــﯽ زەﻣﯿﻨــەی ﺑەﺷــﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺑــﻮارە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ، ﺋﺎﺑﻮوری ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ و .ﺋەوە دەﻗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾە و ﺑێﺠﮕە ﻟەوەش ﺑەﺷــﯽ 19ی ﯾﺎﺳــﺎﻛە دان دادەﻧێﺖ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ وت و ﺑــەو ﭘێﯿــە ﺟﯿــﺎوازی رەﻧﮓ و ﻧەﺗەوە و زﻣﺎن و ﺷــﺘﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚی ﺟﯿــﺎوازی ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺪا. ﺋێــﻮە رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻣﯿﺎﻧڕەو و ﻣەدەﻧﯿﻦ، وەك ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھێﺰە ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎﻛەﭘە ”ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان“ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﯚﻧە؟. ﺋێﻤــە وەك ڕەوﺗــﯽ ڕاﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ھەﯾە ﻟەﮔــەڵ ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەن و ﭘــﺎرت و ﻧﺎوەﻧﺪی ھﺎوﺷــێﻮەی ﺧﯚﻣــﺎن ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼم و ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾەﻛێﻜە ﻟەواﻧە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺑﺎوەڕﺗﺎن ﺑــەوە ھەﯾە ﺋﺎﻛەﭘــە ﺟــﺪی ﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ؟.
ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 1954ﻟە ﺷﺎرۆﭼﮑەی رەواﻧﺴەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﻟەداﯾﮏ ﺑﻮوە. ﺳﺎڵﯽ 1993ﺑەﮐﺎﻟﺮﯾﯚﺳﯽ زاﻧﺴﺘە ﺷەرﻋﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻟە زاﻧﮑﯚی ﺗﺎران وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺳﺎڵﯽ 1997ﺑەﮐﺎﻟﺮﯾﯚﺳﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻟە زاﻧﮑﯚی ﺗﺎران وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺳﺎڵﯽ 2003ﻣﺎﺳﺘەری ﯾﺎﺳﺎی دەﺳﺘﻮوری ﻟە زاﻧﮑﯚی ﻧﯿﻠەﯾﻦ ”اﻟﻨﯿﻠﯿﻦ“ ﻟە ﺳﻮدان وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻟە ھەﻣﺎن زاﻧﮑﯚ دﮐﺘﯚرای ﻟە ﯾﺎﺳﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﮐﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺳﺎڵﯽ 1991ﺑە ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸﺘﯽ ﺟەﻣﺎﻋەﺗﯽ دەﻋﻮەت و ﺋﯿﺴﺣﯽ ﺋێﺮان ھەڵﺒﮋێﺮدراوە.
ﻟە ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﺎڵەﮐﺎﻧﯽ 2001و 2006ی ﺟەﻣﺎﻋەﺗﯽ دەﻋﻮەت و ﺋﯿﺴح ،ﺳەرﻟەﻧﻮێ وەک ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸﺘﯽ ﺋەو ﺣﯿﺰﺑە دەﻧﮕﯽ زۆرﯾﻨەی ھێﻨﺎوەﺗەوە و ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﮐەی ﺧﯚی ﺑەردەوام ﺑﻮوە.
دﯾﺎرە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە رووی ﻣێﮋووﯾﯿــەوە ھەوراز و ﻧﺸــێﻮی زۆری ﺗێﭙەڕ ﻛﺮدووە و ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﻟە دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﻛﻮرﺗﺪا رەﻧﮕە ﺋﺎﺳﺎن ﻧەﺑێﺖ .ھەر ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺧﺎوەن وﯾــﮋدان ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋەﻣڕۆی ﻛــﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺑــەراورد ﺑە ﭘێﺶ دەﺳــەﺗﯽ ”ﺋــﺎك ﭘﺎرﺗﯽ“ ﺑە ﺟﯿﺎواز دەزاﻧێﺖ و ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ رەوﺗەﻛە ﺑەرەو ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد ﻟــەو ﭘﺎرﭼەﯾەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﯚدا دەﺑﯿﻨێ .دﯾﺎرە ﻻﯾەن و داﻣــەزراوەی دەﺳــەﺗﺪارﯾﺶ ھەن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛــە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭼﺎرەﺳــەرﯾە ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﻟەو ﺑﻮارەدا ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺑەرەوﭘێﺶ ھەڵﮫێﻨﺎوەﺗەوە. زۆرﺟــﺎر ﺋەوەﻣــﺎن ﻟــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﻛﻮردی رۆژھەت ﺑﯿﺴﺘﻮوە ﻛە ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﺋەوەﻧــﺪەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿــە و ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە ﺳﺘەﻣﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ھێﻨﺪە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧﯿﯿــە ،واﺗﺎ ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟــە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺘەﻣﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ھەڵﻮێﺴﺖ و ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﺎری ﺋێﻮە ﺑﯚ رەواﻧﺪﻧەوەی ﺋەو ﺳﺘەﻣە ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە ﭼﯿﯿە؟. ﺋﯿﻤە ﺑەﭘێﯽ ﭘێــڕەو و ﭘﺮۆﮔڕامو ﻗەﻧﺎﻋەﺗــە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ھەوڵﺪان ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑﻮارە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮﻧﺎس ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣــﺎن دەزاﻧﯿﻦ. ھەم ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ھەم ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻣەزەﺑﯽ .ﺑەو ﭘێﯿەش ﺑــەردەوام ﭘێﻤﺎن واﺑﻮوە و راﻣــﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ھەر ﭼەﺷــﻨە ھەوڵێﻜــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﻛﺮدن و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑﻨەﻣﺎ ﺷﻮﻧﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﯿــﻦ و ﺟێــﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ.
ﭘڕۆﻓﺎﯾﻞ:
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ
ﺳﺎری ﺳﻮرەﯾﺎ ﺋﯚﻧﺪەر:
ﻓﯿﮕەن ﯾﻮﻛﺴەﻛﺪاغ:
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 14ی دەﻧﮕەﻛﺎن دێﻨﯿﻦ ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎری ﺑﻜﺎت ،ﻛﺎرەﺳﺎت دەﻗەوﻣێﺖ وﺷە /ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﯚڵ ﺳــﺎری ﺳــﻮرەﯾﺎ ﺋﯚﻧﺪەر ،ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮔەﻻن ) (HDPﻟەﺳەر ﺷــﺎری ﺋەﻧﻜەڕە ،دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗەوە ﺋەوەی ﺑﯿﺮ ﺑﯚ ﭘﺎرﺗەﻛەﯾﺎن ھەڵﺒﻜەﻧێﺖ، ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﺧﯚی دەﻛەوێﺘــە ﻧﺎو ﺑﯿﺮەﻛەوە .ﺋــەو ،ﻧﻤﻮوﻧەﯾﺶ ﺑە رووداوی ﺋﺎﮔﺮی دەھێﻨێﺘەوە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەواﻧﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛﺮد ﺑەوەی دەﺳﺘﯿﺎن ﻟە ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧەوەی ﺷەڕدا ھەﺑﻮوە ،ﺑەم دەرﻛەوت ﻛە دەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮوە.
ﺋﯚﻧــﺪەر ،ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﯾەﻛێــﻚ ﺑﻮوە ﻟە ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻧﻮوﺳــە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﻟەﺑﺎرەی ﺷــﺎری ﺋەﻧﻜەڕە، ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ﺋێﭭﺮەﻧﺴــەﻟﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەڵــێ” ،ﺋەﻧﻜــەڕە ﺷــﺎرێﻜﯽ ﺑێ وێﻨەﯾــە .ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟە ھﺪرﻟــﻚ ﺗەﭘە دادەﻧﯿﺸــﯿﺖ ،وا دەزاﻧﯿــﺖ ﻟەﺑــەر ﭘــﺮدی ﺑﯚﻏﺎزﯾﯽ ﻟە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﯚڵ و ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﺗﺎﺑﻠﯚ دەﻛەﯾﺖ. ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺋەﻧﻜەڕە ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜەوە ﻓﺮۆﺷﺮاوە و ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨە ﻣێﮋووﯾﯽ و ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮاوە ﺑە ﭘــڕۆژەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺷﯚڕﺷێﻜە ﺗــﺎ ﺟﻮاﻧﯿــﯽ ﺋەﻧﻜەڕە
ﺑﮕەڕێﻨﯿﻨەوە ﺑﯚ ﺳەردەﻣﯽ ﭘێﺸﻮوی و ﺋەو ﺷﯚڕﺷەﯾﺶ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑە ﭘﺎرﺗەﻛەی ﺋێﻤە دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر وەك ﭘﺎرت ﺑﭽﯿﻨە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە“. ﺋەو ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﻧﺎو رﯾﺴﻜێﻜﯽ ﮔەورەوە ﺑەوەی ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن داوە وەك ﭘــﺎرت ﺑﭽﻨــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە و ﺋەﮔەر واﯾﺶ دەرﻧەﭼﻮو ،ﺋەوﻛﺎت ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرەو ﺋﺎژاوەﮔێڕی دەﺑەن، دەڵێ” ،ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ وا ﺑﯿــﺮ ﻧﺎ ﻛە ﯾﻨــە و ە ﻛــە ﺧﯚﻣــﺎن ﺧﺴــﺘﻮ و ە ﺗە ﻧﺎو رﯾﺴــﻜێﻜﯽ ﮔــەورەوە .ﺑەﻻی ﺋێﻤــە و ە
ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﯿەﺗﯽ زۆر ﺑــە ﺑەھﺎﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﭘێ دەﻛەﯾﺖ. ﺋەﮔەر ﻣﻦ ﻟەﺳــەر ﺷــﺎری ﺋەﻧﻜەڕە دەرﻧەﭼــﻢ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋــەوە ﺧەﺗﺎی ﺋەﻧﻜەڕە و ﺧەڵﻜەﻛەی ﻧﯿﯿە و دﯾﺎرە ﻣﻦ ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﻢ ھەﺑێﺖ و ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑﺒﻤــە ﺟێﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺋەوان .ﺋەواﻧەﯾﺸﯽ دەڵێﻦ ﺋەﮔەر ﺋێﻤە وەك ﭘﺎرت ﻧەﭼﯿﻨە ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دروﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﭘﻼﻧﯿــﺎن داﻧﺎوە ﻛــە ﺋێﻤە وەك ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ﺋﺎژاوەﮔێڕی ﺑەﺧەڵﻚ ﺑﻨﺎﺳــێﻨﻦ .ﻣﻦ ﻟێﺮەوە دەڵێﻢ ﺋەوەی ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﺑﯚ ھەڵﺒﻜەﻧێــﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺧﯚی دەﻛەوێﺘە ﻧﺎوی و رووداوەﻛەی ﺋﺎﮔﺮﯾﺶ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ زﯾﻨﺪووە“. ﺋﯚﻧﺪەر ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەو رێﮋە دەﻧﮕﺎﻧــەی ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ 7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﺪا دەﯾﮫێﻨﻦ، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ 7ی ﮔﻮﺗﯽ” :ﭘێــﻢ واﯾــە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻨﯽ 14 %ی دەﻧﮕــەﻛﺎن دەھێﻨﯿﻦ و رەﻧﮕە ﺋــەو رێﮋەﯾە ﺑەرز ﺑێﺘــەوە ﺑﯚ ،% 18 ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﺸــﺘﺮ AKﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی دەﻛﺮد ﻛە ﺋێﻤە ﺑەﻧﮫێﻨﯽ دەﺳــﺘﻤﺎن ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧــﺪا ﺗێﻜــەڵ ﻛــﺮدووە و دەﻣﺎﻧەوێ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ وت ﺑﻜەﯾﻦ ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ،ﺑــەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺧەڵﻜەﻛە ﺑــﯚی دەرﻛــەوت ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەﯾــە و ﺷــﺘﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە رووی ﻧەداوە ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﻧﺴﯽ دەﻧﮕەﻛﺎﻧﻤﺎن زﯾﺎدی ﻛﺮدووە“.
وﺷە /ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﯚڵ ﻓﯿﮕــەن ﯾﻮﻛﺴــەﻛﺪاغ ،ھﺎوﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮔــەﻻن )،(HDP ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺎﺗەوە ﻟەوەی ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﯿﺮ ﻟە ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری ﻧەﻛەﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوەی رێﮋەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ) (HDPﻟە ﺧﻮار % 10 ﺑێﺖ .ﺋەو دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻜﺎت، زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑەر ﭘﺎرﺗﯽ AKPو ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەوێ و ﺳﯿﺎﺳەت ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دەڕوات و ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺑەدواوە دێﺖ.
ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری وان ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺪا ،ﻓﯿﮕەن ﻛە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی HDPﯾە ﺑﯚ ﺷﺎری وان ،ﺑﺎﺳﯽ ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﻛﺮد و ﻟە ﺳــەرووی ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎﻧەوە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺳەﺧﺘەﻛﺎری.
ﺋــەو ﮔﻮﺗﯽ” :ﺋــﺎزادی و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪاﯾە و ﺋێﻤە وەك ،HDPھەﻣــﻮو ﺷــەڕێﻜﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾەﻛێﻚ ﺑێﺖ ﻟەو وﺗﺎﻧەی ﺋﺎزادی و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺗێﺪا ﭘەﯾڕەو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن دا وەك ﭘﺎرت ﺑﭽﯿﻨە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە
و داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەم ﺑەداﺧەوە AKPدەزاﻧێ ﺋێﻤە زﯾﺎﺗﺮ % 10ی دەﻧﮕــەﻛﺎن دەھێﻨﯿــﻦ ،ﺑﯚﯾە دەﯾەوێ ﺳەﺧﺘەﻛﺎری ﺑﻜﺎت و ﺋێﻤە ﺋەو رێﮋەﯾە ﻣﺴﯚﮔەر ﻧەﻛەﯾﻦ ،ﻟێﺮەوە ﭘێﯿﺎن دەڵێﻢ ھەر ﺳەﺧﺘەﻛﺎرﯾﯿەك ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاﭘﯽ ﻟەﺳەر ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وت دەﺑێﺖ“. ﻓﯿﮕەن ﻟە درێﮋەی ﻗﺴەﻛﺎﻧﯿﺪا دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺎرێﻜﯽ ﮔﺮاﻧﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣﺎن و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەو ﺑﺎرە ﮔﺮاﻧە ﻻﺑەرﯾﻦ .ھەرﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺋەو ﺑﺎرە ﮔﺮاﻧە ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧﻤﺎن ﻻﺑەرﯾﻦ، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋﺎﯾﻨﺪەﻣــﺎن ﺑﺎش دەﺑێﺖ .ﺋێﻮە ﺳەﯾﺮی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری وت ﺑﻜەن )رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﮔﺎن( ﻛﺎﺗێﻚ ﻗﺴە دەﻛﺎت ،وەك ﺑڵێﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و داوای دەﻧــﮓ ﻟە ﺧەڵﻚ دەﻛﺎت و ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﯿﺸە ھەڕەﺷە و ﺟﻨێﻮداﻧە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﻟە ﺑەردەم ﺋەو ﺟﯚرە ﺳﺎﯾﺴــەﺗﻤەدار و ﺋەو ﺟﯚرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە دڵڕەﻗﺎﻧەﯾﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەھەﻣﻮوﻣﺎﻧەوە ﺋەو دەﺳــەﺗە ﻻﺑﺒەﯾﻦ .ﺑﯚ ﺋەﻣەﺷﯿﺎن ﻟە ھەﻣــﻮوی ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺋەوەﯾە HDPوەك ﭘﺎرت ﺑﭽێﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە“.
ﺋەو داﯾﻜەی ﻛﭽێﻜﯽ ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوە و دوو رۆڵەی ﺗﺮﯾﺸﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﭘەﻛەﻛەن ،ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮاوە
ژﻧە ﻛﻮردێﻚ ﻧﺎﯾەوێ ﭼﯿﺘﺮ داﯾﻜﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺟﮕەرﺳﻮوﺗﺎو ﺑﻦ وﺷە /ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﯚڵ – ﻛﺎرزان ﮔﻠﯽ ﻛﭽێﻜﯽ ﻟە رﯾﺰی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﭘەﻛەﻛە( ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘەش ﻛﻮڕێﻚ و ﻛﭽێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە رﯾﺰی ﺋەو ﭘﺎرﺗەدان و ژﯾﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﯿﺎن ھەڵﺒﮋاردووە ،ﺑەم ﺋەو ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ،ﻟەﺳــەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮔەﻻن ) (HDPﺧﯚی ﺑﯚ ﺋەﻧــﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮدووە. ﺧەدﻟــە ﺋﻮﻏﻮر ﺋەو ﺋﺎﻓﺮەﺗــە ﻛﻮردەﯾە ﻛە ﺋﺎزارێﻜﯽ زۆری ﺑەدەﺳــﺖ ﺷەڕی 30ﺳــﺎڵەی ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭘەﻛەﻛــە ﭼەﺷــﺘﻮوە .ﺟﮕە ﻟەوەی ﻛﭽێﻜﯽ ﻟە رﯾﺰی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەدا ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوە ،ﺋێﺴﺘە دوو رۆڵەی ﺗﺮی )ﻛﻮڕ و ﻛﭽێﻜﯽ( ﻟە رﯾﺰی ﭘەﻛەﻛەدان و ھەروەھــﺎ ھﺎوﺳەرەﻛەﯾﺸــﯽ ھەر ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻛﻮڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮون ﺑە ﭘەﻛەﻛە ،ﮔﯿﺮاوە. ﺋەو ،ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەی ﺑﯚﭼﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ HDPﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮدووە و دەﯾەوێ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭼﯚن داﻛﯚﻛﯽ
ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑەرﻗــەرار ﺑێﺖ و ھﯿﭽﯽ ﺗــﺮ داﯾﻜﺎﻧﯽ وﺗەﻛەم ﺟەرﮔﯿﺎن ﻧەﺳﻮوﺗێﺖ ،دەﻣەوێ ﺑﭽﻤە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە
ﻟــە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد ﺑــﻜﺎت ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﭽێﻜﯽ ﺑەدەﺳﺘﯽ ﺳــەرﺑﺎزاﻧﯽ ﺗﻮرك ﺷــەھﯿﺪ ﻛﺮاوە ،ﺑە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑەرﻗەرار ﺑێــﺖ و ھﯿﭽﯿﺘﺮ داﯾﻜﺎﻧــﯽ وﺗەﻛەم ﺟەرﮔﯿــﺎن ﻧەﺳــﻮوﺗێﺖ ،دەﻣــەوێ ﺑﭽﻤە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە .دەﻣەوێ ﮔەﻧﺠﯽ وﺗەﻛــەم ﺋﯿﺘﺮ ﺷــەھﯿﺪ ﻧەﺑﻦ .ﺑڕوام ﺑەوە ھەﯾــە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣــﺮۆڤ ﺑﮕﺎت ﺑەﺋﺎزادی و ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﯿﺎ رێﮕــەی ﺷــﺎخ ھەڵﺒﮋێﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەرێﮕــەی ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧەﯾــﺶ دەﺗﻮاﻧێ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەت ﺑﮫێﻨێﺘە دی .ﻣﻨﯿﺶ ﻟەو رووەوە ﺧﯚم ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮدووە“. ﺋﻮﻏﻮر ،ﻟەﺳەر ﺷﺎری ﺷﺎﻧﻠﯽ ﺋﻮرﻓﺎ ﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردووە و ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ HDPدا ژﻣﺎرە 9ی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە .ﺋــەو ،ﺋﺎﻣﺎژە دەدات ﻛە ﺋﻮﻣێــﺪی زۆرە دەﻧﮕﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﭽێﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن دەزاﻧﻦ ﭼەﻧﺪ ﺋــﺎزاری ﭼەﺷــﺘﻮوە و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﺷﯿﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو دەﮔﯿﺮێﺖ. ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳەرەﺗﺎﯾﯿە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﻗﺴە دەﻛﺎت
ﺋەﮔەر ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﺑەرێﮕەی ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە ﭼﺎرە ﺑﻜﺮێﺖ و داواﻛﺎری ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﺷﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﮔەﻧﺠﺎن ﺑﯚ دەﭼﻦ ﺑﯚ ﺷﺎخ و ﺑﯚ ﭼەك ھەڵﺪەﮔﺮن
ھەﺳﺖ دەﻛەﯾﺖ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎی ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨــﺎوە ،وەك ﺧﯚی ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ھﺎوﺳــەرەﻛەی ھــﺎوﻛﺎری ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەوە و ھەﻣﯿﺸــەﯾﺶ ﺣەزی ﻛﺮدووە ﻛﺘێــﺐ ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾە رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﭘەﯾﺪا ﻛﺮدووە. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” :ﺋەوﻛﺎﺗﺎﻧــەی رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋــەردۆﮔﺎن ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﺑﻮو ،ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ھﺎت ﺑﯚ ﺷــﺎﻧﻠﯽ ﺋﻮرﻓﺎ
و ﻗﺴــەی ﺑﯚ ﺧەڵﻚ دەﻛﺮد ،ﻛﭽەﻛەم ﻛــە ھﯿﻼﻟــﯽ ﻧﺎو ﺑــﻮو و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﻧەﻣﺎوە و ﺷــەھﯿﺪ ﺑــﻮوە ،ﻟەﻧﺎو ھﯚڵەﻛەدا ھﺎﺗــە دەﻧﮓ و ھﺎواری ﻛﺮد ﺑەھەﻣــﻮو داﯾﻜﺎﻧﯽ وﺗەﻛــەم دەڵێﻢ ﺑﺒﻨە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﺘﺎن و ﭘﺸﺘﯿﺎن ﺗێ ﻣەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﺋەردۆﮔﺎن ﺗﻮوڕە ﺑﻮو و ﻛﭽەﻛەﻣﯿــﺎن زۆر ﻧﯿﮕەران ﻛﺮد ﻟەو رۆژەدا .دوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ،ھﯿﻼل رێﮕەی ﺷﺎﺧﯽ ھەڵﺒﮋارد“.
ﺋەو ژﻧــە ،رەﺧﻨەی ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﮔــﺮت و دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ھﯚﻛﺎرە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﮔەﻧﺠەﻛﺎن رێﮕەی ﺷﺎخ ھەڵﺒﮋێﺮێﻦ و ﺋەوان زۆرﯾﺎن ﻟێ دەﻛەن ﺷــﺎر ﺑەﺟێ ﺑﮫێڵﻦ. ﺧەدﻟە ﺋﻮﻏﻮر ﮔﻮﺗﯽ” :ﺋەﮔەر ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد ﺑەرێﮕــەی ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە ﭼﺎرە ﺑﻜﺮێﺖ و داواﻛﺎری ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﺖ،
ﮔەﻧﺠﺎن ﺑﯚ دەﭼﻦ ﺑﯚ ﺷــﺎخ و ﺑﯚ ﭼەك ھەڵﺪەﮔﺮن ،ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻛﻮردی ﺑەﻻوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧﯿﯿە .ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺋــەوەی ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﻤﺎن ﭼەك ھەڵﻨەﮔﺮن و ﻟە ﻛەﺷێﻜﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧەدا ﺑﮋﯾــﻦ ،دەﻣــەوێ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺧەﺑﺎت ﺑﯚ ﺋــەو ﻻﯾەﻧە ﺑﻜەم .ﺑەﺳــە ﺋﯿﺘﺮ ﺑــﺎ ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻧەﻛﻮژرێﻦ و ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮫێﻨﯿﻨە دی“. ﺧەدﻟــە ﺋﻮﻏﻮر ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤــﯽ ﻛــﻮڕی ،ﻟــە ﻛﯚﺑﺎﻧێ ﻟە ﺷــەڕی دژی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﯽ داﻋــﺶ دەﺟەﻧﮕێﺖ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھــەر ﻟــە ﺷــەڕداﯾە .ﺋەو ،ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑــەوەوە دەﻛﺎت ﻛــە وەك داﯾﻜێــﻚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺟﻮان و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەراﻧە ،ﭘەروەردە ﻛﺮدووە.
ﻟە ﭘێﻨــﺎو ﺋەوەی ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﻤﺎن ﭼەك ھەڵﻨەﮔﺮن و ﻟە ﻛەﺷێﻜﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧەدا ﺑﮋﯾﻦ ،دەﻣــەوێ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺧەﺑﺎت ﺑﯚ ﺋەو ﻻﯾەﻧە ﺑﻜەم
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
”ﺋەوەی ﺑﯿﺮﻣﺎن ﺑﯚ ھەڵﻜەﻧێﺖ ﺧﯚی دەﻛەوێﺘە ﻧﺎوی“
HDPﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و AKPﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺎﺗەوە
7
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑەرﻗەرار ﺑێﺖ و ھﯿﭽﯿﺘﺮ داﯾﻜﺎﻧﯽ وﺗەﻛەم ﺟەرﮔﯿﺎن ﻧەﺳــﻮوﺗێﺖ ،دەﻣەوێ ﺑﭽﻤە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە .دەﻣەوێ ﮔەﻧﺠﯽ وﺗەﻛەم ﺋﯿﺘﺮ ﺷــەھﯿﺪ ﻧەﺑﻦ .ﺑڕوام ﺑەوە ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺮۆڤ ﺑﮕﺎت ﺑەﺋﺎزادی و ﺋﺎﺷﺘﯽ ،ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﯿﺎ رێﮕەی ﺷﺎخ ھەڵﺒﮋێﺮێﺖ..
ﺑﺎﻛﻮور
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”وﺷە“ ﺷﻮێﻨﯽ 1300ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاو ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﺳەرﺑﺎزێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺳەﺣﺮای ﺷﯿﺤﺎت دەﮔێڕێﺘەوە
وﺷە /ﺷﺎرەزوور – ﺳەﻻم ھﺎﻧەدەﻧﯽ 6ﻣﺎﻧــﮓ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﻧێﻮ دەﯾﺎن ﺧﺎﻧﻮو ﻛــە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن و ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺑێﺴەروﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﻮردی ﺗێﺪاﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘەش ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎڵﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺣەﻣەﺳﺎڵﺤە .ﺋەو ،ﻛە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷــەڕی ﻛﻮێﺘﺪا وەك ﺳــەرﺑﺎز ﻟە ﺑﯿﺎﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﻮارووی ﻋێﺮاق ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاﺑﻮو ،ﭘەردە ﻟەﺳەر دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﻛﻮرد ﻻ دەدات. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﺳــﺎڵﯽ 1962ﻟــە ﺷﺎرۆﻛەی ﺳەﯾﺪﺳــﺎدق ﻟە داﯾﻚ ﺑــﻮوە و ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــەڕی ﻛﻮێﺖ و ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﻟەداﯾﻜﺒﻮواﻧﯽ ﺷەﺳــﺘەﻛﺎن ،ﺑــﯚ ﺳــەرﺑﺎزی دەﺑﺮدران .ﺋەو ،ﺳەرەﺗﺎ ﺑﯚ دﯾﻮاﻧﯿﯿە ﺑﺮا و دواﺗﺮ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺳــﻮورﯾﺎ و دوای ﺋەوﯾــﺶ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەی ﻣﻮﺳﯿﻠە .وەك ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻟەﺑﯿﺮﯾەﺗﯽ ،ﻟەو ﻧﺎوﭼەوە رێﮕەی
ﺳەﻋﺎﺗێﻚ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ دەرۆﯾﺸﺘﯽ و دەﮔەﯾﺸﺘﯽ ﺑە ﺑﯿﺎﺑﺎﻧێﻚ ﺑە ﻧێﻮی ﺷﯿﺤﺎت) .ﺷﯿﺤﺎت ،ﻧﺎوی ﮔﯿﺎﯾەﻛە ﻛە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻋێﺮاق دەڕوێﺖ(. ﭼﯿﺮۆﻛە ﻧﺎﺧﯚﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻟەوﻛﺎﺗــەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮد ﻛــە ﻟــە ﻧێــﻮ دەﯾــﺎن ﺧﺎﻧﻮوی ﺳــەﺣﺮاﻛەدا ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮان .ﺋەو دەﯾﮕێڕێﺘــەوە” ،ﻟەو ﺷــﻮێﻨەدا ﻧﺰﯾــﻚ 50ﺧﺎﻧــﻮو ،ﺑﯿﺮێﻜﯽ ﺋﺎو و
ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ:
ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﻛە ﻧﺰﯾﻜــەی ھــەزار و 300ژن و ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻋــەرەب و ﻛﻮرد ﻟە ﻧێﻮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﻮوﻧە و ﻟەﻻﯾەن رژێﻤﯽ ﺑەﻏﺪاوە ﺑەدﯾﻞ ﮔﯿﺮاﺑﻮون ،دواﺗﺮﯾﺶ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻛﻮژراون ﻣﯚﻟﯿﺪەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻟێ ﺑﻮو. ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨەﻛە ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاﯾﻦ، ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻓەوﺟەﻛە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ دا ﻛە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﭘﺎك ﺑﻜەﯾﻨەوە، ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧەوەﻛەدا، ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻣﺎن دۆزﯾﯿەوە و ﺑﯚﻣﺎن دەرﻛــەوت ﻛە ﭘێﺶ ﻟە ﺋێﻤە ،ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ ﻟەو ﺧﺎﻧﻮواﻧەدا ژﯾﺎون“. ﭘێــو و ﻗــﮋی ﺑــڕاوی ژﻧــﺎن، ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻣﻨــﺪان ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﻟــە ﺧﻮاردﻧــﯽ ﻗﻮوﺗﻮوﻛﺮاو و دەرﻣﺎن ،ﻟەو ﺷــﺘﺎﻧە ﺑﻮون ﻛە
ﺳەرﺑﺎزەﻛﺎن دۆزﯾﯿﺎﻧەوە .ﺋەوەی رووداوەﻛــەی ﺑــە ﺗــەواوی ﺑﯚ ﺳەرﺑﺎزەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ،دەرﻣﺎن و دەﻓﺘەری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺑﻮو ﻛە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﺪا دۆزراﯾەوە. ﻋﻮﺳــﻤﺎن دەڵــێ” ،ﻟــە ﻧێــﻮ دەﻓﺘەرەﻛــەدا ،ﻧــﺎوی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو ﻛە ﺳەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮو و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧــﺎوی ﻛﻮردﯾﺸــﯽ ﺗێــﺪا ﺑﻮو، ﺟﯚری ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەش ﻟە ﭘﺎڵ ﻧﺎوەﻛە ﻧﻮوﺳــﺮاﺑﻮو ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ھەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚڕی ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ
زاوزێﯿﺎن ﺑﻮوە .ﻧﺎوی ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﭘەرﺳﺘﺎرێﻜﯿﺶ ،ﻟەﺳەر دﯾﻮارەﻛە ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو“. ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺑﯿﻨﯿﺒﻮوی ﻛە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛــﻮردی و ﻋەرەﺑــﯽ ﻟەﺳــەر دﯾــﻮارەﻛﺎن ﺑﻮوﻧە ،ﺑﯚﯾــە ﺑﯚﯾﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﻛﻮردﯾﺶ ﻟەو ﺷﻮێﻨە ﺑﻮوﻧە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺋەﻧﻔﺎﻟﺪا ،ﺋەو ﺧەڵﻜەی ﺑﯚ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ ﺷﯿﺤﺎت راﮔﻮاﺳﺘﻮوە .ﺋەو، ﭘێﯽ واﯾە ﻋەرەﺑە ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوەﻛﺎن، ﺧەڵﻜﯽ دوﺟێﻞ ﺑﻮوﻧە ،ﺑەم ﺑﯚی روون ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﻛە ﻛﻮردەﻛﺎن
ﺧەڵﻜﯽ چ ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﻮوﻧە. ﻋﻮﺳﻤﺎن ﮔێڕاﯾەوە” ،ﻧﻮوﺳﯿﻨێﻜﯽ ﺳــەر دەرﮔەﯾــەك ھەﻣﻮواﻧــﯽ ﺧەﻣﺒﺎر ﻛﺮد ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻓەوﺟەﻛــە .ژﻧێــﻚ ﺑــە ﻋەرەﺑﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮوی ،ﺑە ﻛﭽــﯽ ھﺎﺗﻢ و ﺋێﺴــﺘەش دوو ﻣﻨﺪاڵــﻢ ھەﯾە. ﺗەﻧﺎﻧەت رۆژێﻚ ،ﺋەﻓﺴــەرێﻚ ﺑە دەم ﭘﯿﺎﺳەﻛﺮدﻧەوەی دەﯾﺎن ﺟﺎر رﺳــﺘەﻛەی دووﺑﺎرە دەﻛﺮدەوە و دەﯾﮕﻮت ،ﺑە ﻛﭽــﯽ ھﺎﺗﻢ .ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ژﻧەﻛەوە دﯾﺎر ﺑﻮو ﻛە دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﻟێ ﻛﺮاوە و ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺶ ﻟەو ﺷﻮێﻨە ﻣﺎوەﺗەوە“. ﺋەو ﺷــﺎﯾەﺗﺤﺎڵە ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟە ﻧێــﻮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاﺑﻮون ،ﺋﺎﻓﺮەت و ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوﻧە و ﺑەڵﮕەﺷــﯽ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟە ﻣــﺎوەی 6ﻣﺎﻧﮓ ﻣﺎﻧــەوەی ﻟەو ﺷﻮێﻨەدا ،ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﭘﯿﺎواﻧەﯾﺎن ﻧەدۆزﯾﻮەﺗەوە. ﻋﻮﺳــﻤﺎن دان ﺑەوەدا دەﻧێ ﻛە ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﺳەرووی ﺧﯚﯾــﺎن ،ﻧەﯾﺎﻧﻮێــﺮاوە دەﻓﺘەری ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛە ھەڵﺒﮕﺮن ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺋەوەی ﺑﯿﺴﺘﻮوە ﻛە ﺳەرﺑﺎزێﻜﯽ ﻛــﻮردی ﺧەڵﻜــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، دەﻓﺘەرەﻛــەی ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە، ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە راﺳــﺘﯿﯽ ھەواڵەﻛە ﺋﺎﮔﺎدار ﻧﯿﯿە. ﺟﯿﺎ ﻟــەو ﺳــەرﺑﺎزاﻧە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎژەڵﺪار ﻟەو ﺑﯿﺎﺑﺎﻧە ژﯾﺎون
و ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎوﯾﺎن ﻟە ﺑﯿﺮەﻛە ﺑﺮدووە، ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﺳەدان ژن و ﻣﻨﺪاڵ ﻟە ﻧێﻮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧە و دواﺗﺮ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺋەﻧﻔﺎل ﻛﺮاون. ﻋﻮﺳــﻤﺎن دەڵێ” ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﻛە ﻧﺰﯾﻜــەی ھەزار و 300ژن و ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻋەرەب و ﻛﻮرد ﻟە ﻧێﻮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧە و ﻟەﻻﯾەن رژێﻤــﯽ ﺑەﻏﺪاوە ﺑەدﯾﻞ ﮔﯿﺮاﺑــﻮون ،دواﺗﺮﯾﺶ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻛﻮژراون ،ﺑەم ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﺋێﺴﻚ و ﭘﺮوﺳــﻜێﻜﻤﺎن ﻧەدۆزﯾﯿەوە و دﯾﺎرە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﻮژراون“. ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ھەوڵﯽ ﺑەﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﻛﻮردداﯾە ،ﺑەم ﻋﻮﺳﻤﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ دەزﮔە و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەك ﺑﺎﺳﯽ ﻟە ﻛﻮردە ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﺣﺮای ﺷــﯿﺤﺎت ﻧەﻛﺮدووە .ﺋەو دەڵێ، ”ﻣــﻦ زۆر ﺑەداﺧﻢ و ھەرﮔﯿﺰ ﺋەو رۆژﮔﺎراﻧەم ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧﺎﭼێﺘەوە ،ﺋەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە ھەﻣﻮو رۆژێﻚ دێﺘەوە ﺑﯿﺮم“. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ،ﺳﺎڵﯽ 1962ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺳەﯾﺪﺳﺎدق ﻟە داﯾــﻚ ﺑــﻮوە ،ﺳــﺎڵﯽ 1982 ﺑەﺷــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺗەواو ﻛﺮدووە و ﺳــﺎڵﯽ 1990ﺑﺮاوەﺗە ﺳەرﺑﺎزی. ﺋێﺴــﺘەش ﻟە دووﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺋﺎﻣێﺮ و ﻣﺎﺗﯚڕی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿە.
ﻛﯚﻣەڵەﯾەك زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮدووە دﯾﺎر ﺧەﻟﯿﻞ ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻣﻨﺪاﻧﯽ دواﻛەوﺗﻮوی ﮔەﺷە:
ﻟە ھەر 100ﻣﻨﺪاڵ ،ﯾەك ﯾﺎن دوواﻧﯿﺎن ﻛێﺸەی ﮔەﺷەﯾﺎن ھەﯾە وﺷە /ھەوﻟێﺮ – ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻛﯚﻣەڵەی ﻣﻨﺪاﻧﯽ دواﻛەوﺗﻮوی ﮔەﺷە ،ﻛە ﺳﺎڵﯽ 2009داﻣەزراوە و ﺳــﺎڵﯽ 2011ﺑە ﻓەرﻣﯽ وەك رێﻜﺨﺮاوێﻚ دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﻣﺎوەی 4ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﻣﻨﺪاڵﯽ دواﻛەوﺗﻮو ﻟە ﮔەﺷــەﯾﺎن ،دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن و دواﺗﺮ ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮدووە. دﻛﺘﯚر دﯾﺎر ﺧەﻟﯿﻞ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ﻣﻨﺪاﻧﯽ دواﻛەوﺗﻮوی ﮔەﺷــە ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“دا ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھﯚﻛﺎری و ﺷێﻮەی ﭼﺎرەﺳەری ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە دەدات .ﺋەو ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ھەر 100ﻣﻨﺪاڵ ،ﯾەك ﯾﺎن دوواﻧﯿﺎن ﻛێﺸەی ﮔەﺷەﯾﺎن ھەﯾە. ﻣﻨﺪاڵﯽ دواﻛەوﺗﻮو ﻟە ﮔەﺷە ﻛێﯿە؟ ﻣﻨﺪاڵﯽ دواﻛەوﺗﻮو ﻟە ﮔەﺷە ،ﺋەو ﻣﻨﺪاڵەﯾە ﻟە ﺑﺎ و ﻛێﺸــﯽ ﺧﯚی ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێــﺖ ﺑﯚ ھەر ﺗەﻣەﻧێﻚ ﻛە ﻟەﻻﯾەن رێﻜﺨﺮاوی ﯾﻮﻧﯿﺴێﻔەوە ﺑﯚ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دﯾﺎری ﻛﺮاوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ،ﺗەﻣەﻧﯽ ﯾەك ﺳــﺎڵﯽ ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﻛێﺸــﯽ 10 ﻛﯿﻠﯚﯾە ،ﺋەﮔەر ھﺎﺗﻮو ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮو، ﺋەوا دەﻛﺎﺗە دواﻛەوﺗﻮو ﻟە ﮔەﺷە، ﯾﺎن 5ﺳــﺎڵ ﺑﻮو ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻛێﺶ 18ﻛﯿﻠﯚﯾە ﻛە ﻛەﻣﺘــﺮ ﺑﻮو ،ﺋەوا ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە دەﻛﺎﺗە دواﻛەوﺗﻮو ﻟە ﮔەﺷە .ﺑﯚ ﺑﺎش ،ﻟە ﯾەك ﺳﺎڵﯽ ﺑﺎی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ 75ﺳەﻧﺘﯿﻤەﺗﺮە، ﺋەﮔــەر ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮو ﺋــەوا دەﻛﺎﺗە دواﻛەوﺗــﻮو ﻟە ﮔەﺷــە .ﺋەﮔەر ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺎرداﻧەوەی ﺑﺎﺷــﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ
ﺑە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑێﺖ و دەﺧﺮێﺘە ژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯿەوە. ﻣﻨﺪاﻧﯽ دواﻛەوﺗﻮو ﻟە ﮔەﺷە، ﺑەﻧەﺧﯚش ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋــەو ﺟــﯚرە ﻣﻨﺪاﻧە ﺑــە ﻧەﺧــﯚش دەژﻣێﺮدرێــﻦ و ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﺷە وەك ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﻟەوزەﺗێــﻦ .ﭼەﻧﺪ ھﯚﯾەك ھەﯾە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻣﻨﺪاڵ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﺑێﺖ، ﻟەواﻧــە ﺧــﯚراك و ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﻛﺮۆﻣﯚﺳﯚﻣﺎت )ﺟﯿﻨﺎت(. چ ﻛﺎﺗێﻚ داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ﺑﮫێﻨﻦ ﺑﯚ ﻻی ﭘﺰﯾﺸﻚ؟ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵ ،ﻟە ﯾەك ﻣﺎﻧﮕﯽ دﯾﺎر دەﺑێﺖ .ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜــﺪا ﻧﯿﻮ ﻛﯿﻠﯚ زﯾــﺎد دەﻛﺎت و ﻟە ﯾــەك ﻣﺎﻧﮕﯿﺪا دەﺑێﺘــە 3ﻛﯿﻠــﯚ و ﻧﯿــﻮ ﺑێﺖ،
ﺋەﮔەر ھﺎﺗﻮو ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧەﻛەی ﺳﺴــﺖ ﺑێﺖ ،ﺋــەوا دﯾــﺎرە ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە دواﻛەوﺗﻮوی ﮔەﺷــەﯾە. ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻟــە ﻛﯚرﭘەﯾﯿﺪا زﯾﺎﺗــﺮ دﯾــﺎر دەدات و ھەرﭼەﻧﺪ زووﺗﺮ ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە زووﺗﺮ دەﺗﻮاﻧﺪرێــﺖ ﻛﺎرداﻧــەوەی ھەﺑێــﺖ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛﺎن و زوو دەﮔﺎﺗــەوە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺧﯚی .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺗەﻣەن 10ﺳﺎڵﯽ ،ﻛێﺸﯽ 20ﻛﯿﻠﯚ ﺑێﺖ، ﺋەوا ﺑە زەﺣﻤەﺗﺘــﺮ دەﺗﻮاﻧﺪرێﺖ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳﺎڵ ﭼﺎرەﺳەری دەﺑێﺖ و ﭼﺎرەﺳەری درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ دەوێﺖ. ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺧﯚﺷەﻛﺎن دەﻛەن؟ ﯾەﻛــەم ﻛﺎر دەﺑێــﺖ ﺑﮕەڕێﯿﻦ ﺑــە دوای ھــﯚﻛﺎری دواﻛەوﺗﻨﯽ ﮔەﺷــەی ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋــەو
ﻣﻨﺪاڵەی ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕەﻧەﻓەﺳﯽ )ڕەﺑﯚ( ھﺎﺗﻮوە ،ﯾــﺎن ھەوﻛﺮدﻧﯽ ﻟەوزەﺗێﻨــﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ھەﯾە. ﺋــەوﻛﺎت ،ﭼﺎرەﺳــەری ھﯚﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛە دەﻛەﯾﻦ و دواﺗﺮ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ﻛەﻣﯿﯽ ﺋﺎﺳﻦ ﯾﺎن ﻛﺎﻟﯿﺴﯚﻣﯽ ھەﯾە ﯾــﺎن ﻛەﻣــﯽ ﭬﯿﺘﺎﻣﯿﻨﺎت. ھەروەھﺎ ﺑﯚ ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧە ﭼەﻧﺪ ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺷــﯿﺮ ھەﯾە ﻛە ﮔەﺷــەی ﻣﺎﺳــﻮﻟﻜە و ﻣێﺸﻜﯽ ﺗێﺪاﯾــە ،وەك ڕێﻜﺨﺮاوﯾــﺶ ﺋەو ﺷــﯿﺮاﻧەﻣﺎن ھێﻨﺎوە و ﺑەﺳەر ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﭘێﯽ ﺑﻮو ،داﺑەﺷﻤﺎن ﻛﺮد. ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾﺖ ﺑﯚ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﺧﺸــﺘەی ﺧﻮاردن ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﻣﻨﺪاڵﯽ ﯾەك ﺳﺎڵﯽ ﺧﯚراﻛﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە % 50ﺷــﯿﺮ و % 50 ﺧﯚراك ،ﺷﯿﺮەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺷﯿﺮی داﯾﻚ و ﺷــﯿﺮی ﻗﻮﺗﻮو ھەﯾە و ﺑێﮕﻮﻣﺎن
ﺋەو ﺟــﯚرە ﻣﻨﺪاﻧە ﺑــە ﻧەﺧﯚش دەژﻣێﺮدرێﻦ و ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﺷە وەك ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﻟەوزەﺗێﻦ
ﺷﯿﺮی داﯾﻚ ﺑﯚ ﮔەﺷەی ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﺑﺎﺷــﺘﺮە .ھەﻧــﺪێ ﺣﺎڵەﺗﯿــﺶ ھەﯾە ﻛە ﻧﺎﺑێ داﯾﻜەﻛە ﺷــﯿﺮی ﺧﯚی ﺑﺪاﺗە ﻣﻨﺪاڵەﻛە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەوﻛﺮدﻧێﻜﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ھەﯾە و ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺗﻮاﻧﺎی ﺷــﯿﺮداﻧﯽ ﻧﯿﯿە ﺑە ﻛﯚرﭘەﻛــەی ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﻟەو ﻛﺎﺗەدا ﺷﯿﺮی داﯾﻜەﻛە ڕاﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﺷــﯿﺮی ﻗﻮوﺗﻮوی ﭘێ ﺑﺪرێﺖ. ﺧﯚراﻛﯿــﺶ دەﺑێــﺖ ﭘێﻨﺞ ژەم ﺑێﺖ ،ژەﻣەﻛﺎﻧﯿﺶ )ﺧﯚراك ،ﻣﯿﻮە، ﺷﯚرﺑﺎ ،ﻣﺎﺳــﺖ ،ﭘەﻧﯿﺮ ،ھﯿﻠﻜەی ﻛﯚو ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت زەردێﻨەﻛەی، ﺳــەﻣﻮون و ﻛێﻚ( .ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 5 ﺳﺎڵﯿﺶ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﻨﺪاڵ ﺷەش ژەم ﺧــﻮاردن ﺑﺨــﻮات و دەﺑێﺖ ﻣﺎوەی ﻧێﻮاﻧﯽ ﺋــەو ژەﻣﺎﻧە ،دوو ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﺑێﺖ .ﻣﻨﺪاڵ ﭼﯚن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەﺧﻮاردن ھەﯾە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺑﺮﺳﯿەﺗﯿﺶ ھەﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺮﺳــﯿەﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟــە ھﯚرﻣﯚﻧــﺎت دەﻛﺎت و ﺋەﮔەر ﺑﺮﺳــﯿەﺗﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ﻣﻨﺪاڵ ﮔەﺷە ﻧــﺎﻛﺎت ،دەﺑێﺖ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﺮﺳــﯽ ﺑﻜﺮێــﺖ .ﺧﻮاردﻧﯽ ﻧەﺳــﺘەﻟە و ﻗﻮوﺗﻮوەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵ وادەﻛﺎت ﺑﺮﺳــﯿەﺗﯽ ﺑﻜﻮژێــﺖ ،ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە ھﯚی ﺋــەوەی ھﯚڕﻣﯚﻧﯽ ﮔەﺷە ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛەدا ﻛﺎر ﻧەﻛﺎت. ﻧﺎﺑێ ﻣﻨﺪاڵ ﺑە ﺣەزی ﺧﯚی ﻛﺎﺗﯽ ﺧﻮاردﻧەﻛەی دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ،ﺑەم
ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺟﯚری ﺧﻮاردن ﺑﺎ ﺑە ﺣــەزی ﻣﻨﺪاڵ ﺑێﺖ و ﺧﯚراﻛە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەﻣﻮوﯾــﺎن زۆر ﺳــﻮود ﺑەﮔەﺷــەی ﻣﻨﺪاڵ دەﮔەﯾەﻧﻦ و ﺧﻮاردﻧﯽ ﻧەﺳــﺘەﻟە و ﭼﻜﻠێــﺖ و ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻟە ﻗﻮوﺗﻮوﻛــﺮاو ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑە ﺑﯚﻧە ﭘێﯿﺎن ﺑﺪرێــﺖ ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ھەﻓﺘەی ﺟﺎرێﻚ ﺑﯿﺨﯚن. ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺧﻮاردن ﺑﯚ ﮔەﺷەی ﻣﻨﺪاڵ ﭼﯽ ﺑﺎﺷە؟
ﺋەﮔــەر ھەﺳــﺘﺖ ﻛــﺮد ﻣﻨﺪاڵ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻟە ﻛێﺸﯿﺪا ھەﯾە ،دەﺑێﺖ ﺧﻮاردﻧــﯽ ﻛﺎرﺑﯚھﯿﺪراﺗــﯽ ﭘێ ﺑﺪرێﺖ و ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺳــەﻣﻮون و ﻧﺎﻧﺪا ھەﯾە .ﺋەﮔەرﯾﺶ ﻛێﺸــەی ﻟە ﺑﺎدا ھەﺑﻮو ،دەﺑێﺖ ﭘﺮۆﺗﯿﻦ و ﻛﺎﻟﯿﺴﯿﯚم زﯾﺎد ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﻣﺎﺳــﺖ و ﭘەﻧﯿــﺮ و ﻣﯿﻮەﻛﺎن زۆرە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻣﯿﻮەی درەﺧﺘە ﺑــەرزەﻛﺎن وەك زەﯾﺘــﻮون و ﺧﻮرﻣﺎدا ھەﯾە.
ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎد ﺑﻮوە ھەر ﺳێ رۆژ ﻛەﺳێﻚ ﺧﯚی ﻛﻮﺷﺘﻮوە
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ داوای داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﺑەﭘەﻟەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت
”ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺎرووق ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸﻜە ﻧەك ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش“
ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺎرووق رازی ﻧﯿﯿە
11
177
27
188
11
56
ﺑەم ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺋێﻤە ﺑەردەوام ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ و ﺋﺎﮔﺎدارﯾﺎﻧﯿﻦ“. ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ،ﻛە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺎروق وەك ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺳﯿﺴــﺘﻢ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﺪاﯾە ﻧەك ﻧەﺧﯚش. د .ﺷــێﺮﻛﯚ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿــﻦ ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋێﻤە ﭼﺎودێــﺮی ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﻣﺎن ﻛﺮدووە و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗێﯿﺪا ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺪاﯾە ﻧەك ﻧەﺧﯚش ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﺷێﻮازی ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻜەن“. ھــﺎوﻛﺎت د .ﮔــﯚران ﻋەﺑــﺪو ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑــﻮاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓــﺎرووق ڕەﻧﮕە ﻟــە ھەﻧﺪێ ڕووەوە ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ھەﺑێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﮔەورەﯾﯽ ﺑﯿﻨﺎﻛەی و ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎ و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺑﺎش ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛە ،ﺑــەم ﭘێﯽ وا ﻧﯿﯿە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛە ﺑﺎﯾﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﺑێﺖ ﻛە ﺗﻮاﻧﯿﺒێﺘﯽ ﮔﯚڕاﻧێﻜﯽ ﮔەورە ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ،وەك ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓــﺎرووق ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ورد ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەن دەزﮔــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە. ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﺪا دەزﮔە ﺣﻜﻮﻣﯿــەﻛﺎن ﻧە ﻧﯿەﺗﯽ ﺋەو ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﯾﺎن ھەﯾــە و ﻧە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن ھەﯾە ﻛە ﺋــەوە ﺑﻜەن .ﺑﯚﯾە ،ھەروەك ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘــەﻛﺎن دەﺷــﺎردرێﻨەوە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەوە ﺑﻜﺮێﺖ و ﭼﺎرە ﺑﻜﺮێﻦ“. ﻟەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەدا ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دوو ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻣﺮدن ھەﺑﻮوە ،ﺑــەم ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘێﻜﮫێﻨﺮاو ﺑــﯚ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەزاﻧﺪراوە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەڵێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭽﯿﺎن ﭘێ ﻧەﮔﻮﺗﻮوﯾﻦ. ﺷێﺮﻛﯚ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەوان ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﯚﯾﺎن دەرﻧەﻛەوﺗﻮوە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻣﺮدﻧەﻛﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ دەرووﻧــﯽ ،ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻛــە وﺷە /ھەوﻟێﺮ – ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻟە دوا رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﺪا ،ﻟە ڕووداوێﻜﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ دارەﺗﻮوی ﺳــەر ﺑە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺧێﺮاﯾەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ14 ،ـــﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﻣێﺮﻣﻨﺪاڵێﻚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺑﯚ زۆرێﻚ ﻟە ﺑە ﻧﺎوی )م .ف .م( ،ﺗەﻣەن ١٤ﺳﺎڵ ﻛە ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑﻮوە ،ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن راﭼڵەﻛﺎﻧێﻜﯽ ﮔەورەی دەرووﻧﯽ و ﺧﯚی ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪ و ﻟە دەرەﻧﺠﺎﻣﺪا ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ دا .ﺋەﺳــﺘەم ﺑﻮو ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺗﻮاﻧﺎی ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ھﯚﻛﺎری ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ دۆﺧەﻛــەدا ﻧﯿﯿە و ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻣﺪا ﺋەو ﺗﺎﻛﺎﻧە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دێﻨﻦ. ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧەﻛە ﻧەزاﻧﺮاوە. ھــﺎوﻛﺎت ﻟە ھەﻣﺎن ڕۆژدا ،ﻛﭽێــﻚ ﺑە ﻧﺎوی )د .د .ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻛە ﻟە ﺑەڕێﻮﺑەراﯾەﺗﯿﯽ س( ،ﺗەﻣەن 11ﺳــﺎڵ ﻛە ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑﻮوە ،ﻟە ﻣﺎڵەوە ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ ﺧﯚی ﺧﻨﻜﺎﻧﺪووە و ھﯚﻛﺎرەﻛەی ”ﻧﺎدﯾﺎرە“. ﺑەو رووداواﻧە ،ژﻣﺎرەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ راﺑﺮدوودا 83 ،ژن ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە .ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺑەرز ﺑﻮوەوە .ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸــﺪا 10 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ھەوﻟێــﺮ 7 ،ﻛەس ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە .ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﺎن ژﻧــﺎن و 27ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ھەﺑﻮوە ،ﻟەو دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺧەرﯾﻜە ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟە 27ﺣﺎڵەﺗەی ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯿﺶ 7 ،ژن ﺑەھﯚﯾەوە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟە ﺣﺎڵەﺗــەوە ﺑﯚ دﯾﺎردە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە. دﻛﺘﯚر ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادی ﺑﮕﯚڕدرێ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣــﺎری ڕێﻜﺨﺮاوی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەرێﻢ ،ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ،ﺳــﺎﻧە ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﻛەس ،ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ھەرﺳــێ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن3 ، دەﻛﻮژن ،ﺑەو ﭘێﯿە رۆژاﻧە دوو ھەزار و 800ﻛەس ھەزار و 255ﻛەس ﺑە رووداوی ﺳﻮوﺗﺎن ،ھﺎﺗﻮﭼﯚ، ﺧﻨﻜﺎن ،ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دێﻨﻦ. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ دەرووﻧﺎﺳــﯽ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻣﺮدوون. ﭘێﻨﺎﺳــەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯿﺎن ﻛﺮدووە” ،زﻧﺠﯿﺮەﯾەك ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎری ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮاوی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادی ﻛــﺮدارە ،ﺗــﺎك ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدات وەك ھەوڵێﻚ ﺑﯚ ھەرێﻢ ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ڕێﮋەی ﻣﺮدﻧەﻛﺎن ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺧــﯚی ،ﺑەﺑێ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻮوە ،ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑەھﯚی ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﯾﺎ وەك ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان ﺑەﺧﯚی ﺑﯚ ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮوﺗﺎن 177ھﺎووﺗﯽ ،ﻓﯿﺸەك 188 ﻛەس ،ﺧﻨﻜﺎن ﻟە ﺋﺎودا 27ﻛەس ،ﺧﻨﻜﺎن ﺑە ﭘەت ﺑەھﺎﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ“. ﻋﺰەدﯾــﻦ ﻋەﺑﺪو ﯾﺎﺳــﯿﻦ ڕاوێﮋﻛﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،و دووﻛەڵ 56ھﺎووﺗﯽ ،ﺑە ﻛﺎرەﺑﺎ 11ھﺎووﺗﯽ و ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬێــﻚ ﺋﺎرەزوو ﻛەوﺗﻨەﺧﻮارەوەش ﻟە ﺑەرزی 11ﻛەس ،ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺎت زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت و ﺳــﺎڵ ﺑﮋﯾﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﻟە دەﺳﺖ داوە. ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑەھﯚی ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮوﺗﺎن 127 ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺋﺎواﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺧﯚی ﺑﮕﺎت و ھﺎووﺗﯽ ،ﻓﯿﺸــەك 136ﻛەس ،ﺧﻨﻜﺎن ﭼێﮋ ﻟە ڕووداو و ﺷــﺎرەزاﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻟە ﺋﺎودا 37ﻛــەس ،ﺧﻨﻜﺎن ﺑەﭘەت وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑﯿﺮ ﻣ ﺎ و دووﻛــەڵ 46ھﺎووﺗــﯽ ،ﺑە و ﻟە ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ دەﻛەﻧەوە، ە ی ﺳﺎڵﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﮔﺮﺗــﻦ 22ھﺎووﺗﯽ و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨە راﺑﺮدوو ﻛەوﺗﻨەﺧﻮارەوەش ﻟە ﺑەرزی ھەﺳــﺖ دەﻛــەن ﻛە 255دا 3 ،ھەزار و 45ﻛەس ،ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ ﻛە ﺋــەوان ﺑەزﯾــﻮن ﯾــﺎ ﺟ س ﺑەھﯚﻛﺎری داوە. ﺧەﻣﺒــﺎرن ﺑە ﻛێﺸــە ﯿ ﺎ وا ز ﻣ ﺮ د و ﻟە دھﯚك ،ﺑەھﯚی ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ و ﺟەﺳــﺘەﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە، ن ﺳﻮوﺗﺎن 122ھﺎووﺗﯽ ،ﻓﯿﺸەك ﯾﺎﺧﻮد ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن 206ﻛەس ،ﺧﻨــﻜﺎن ﻟە ﺋﺎودا 28 ﯾﺎﺧﻮد ھەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەرێﻨﯽ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛەس ،ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻨﻜﺎن ﺑە ﭘەت ﺑە ڕادەﯾەك ﻛە ﻣــﺮدن ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ و دووﻛەڵ 6ھﺎووﺗﯽ ،ﻛﺎرەﺑﺎ 23ھﺎووﺗﯽ ﺋــەوان ﺗﺎﻛە ﭼﺎرەﺳــەرە ﻛە ﻟە و ﻛەوﺗﻨەﺧﻮارەوەش ﻟە ﺑەرزی 21ﻛەس ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﺗﻮاﻧﺎدا ﺑێﺖ و ﻗﺒﻮوڵﻜﺮاوە ﻛە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺎڕووق، ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە. ﻟەﻻﯾــەن ﺋەواﻧــەوە، ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەڵەﺑﺠەش ﺑەھﯚی ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺪاﯾە ﻧــەك ﻧەﺧﯚش، ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛەوﺗﻨە ﺧﻨــﻜﺎن ﻟــە ﺋــﺎودا 4ﻛــەس ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــﻦ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺧ ﻮا ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑ رەوە ﻟە ﻛﺎرەﺑﺎﮔﺮﺗﻦ ﻛەﺳــێﻚ ،ﻓﯿﺸەك ﺑە ﺷــێﻮازی ﻛﺎرﻛــﺮدن و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑەو ە ر زی ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿــە ﻛە ھەوﻟێﺮ: 3ﻛــەس و ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯿــﺶ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻜەن. ﺑەھــﯚی ﻛەوﺗﻨەﺧــﻮارەوە ﻟە ﻟە ﺑﯿﻨﺎﯾەﻛﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﺪا ﻛە دەﻛەوێﺘە ﺳــەر ھەرﮔﯿﺰ ﺷﺎﯾﺴﺘەی ﺑەرزاﯾﯽ ،ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺑﺎزﻧەﯾﯽ ﻣەﻟﯿﻚ ﻣەﺣﻤﻮود ﻟە ﺷﺎری ھ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘێــﺪان ﺎ ووﺗﯽ داوە. ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺷــﺎرێﻜﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯽ) ،ﺷﺎری ﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺋەوان ﻟــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧــەدا ﺑــە ھﯿــﭻ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯽ ﻓﺎڕووق (F.M.Cﻟەﻻﯾەن ﻛەرﺗﯽ ھەﺳــﺖ دەﻛــەن ﻓﯿﺸەك ﺷــێﻮەﯾەك ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە و ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻛە ﭼﯿﺘــﺮ ﺑەرﮔەی ﺳﻮوﺗﺎن ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺑەﺋەﻧﻘەﺳﺖ ،ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻓﺎرووﻗﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﮔﺮن ﺟﯿﺎ ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﺧﺎوەﻧﯿەﺗﯽ. و دڵﻨﯿــﺎ دەﺑــﻦ ﻛە ھﺎووﺗﯽ دﻛﺘــﯚر ڕێﺒــﻮار ﻏەرﯾــﺐ ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەو ﺷــﺎری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿە ﻣﯚدێﺮﻧە ڕۆژێــﻚ ﻟــە ڕۆژان ھﺎووﺗﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی دەرووﻧﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژە و ﺗــەواوی ﻛەﻟﻮﭘەﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻟە ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺧــﯚش ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛــە دﯾﺎردەی ﺟﯚری ﭘێﺸﻜەوﺗﻮون ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ﯾــﺎ ﺟێﮕەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮاری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ، ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن ﯾﺎن ﺑەﺑێ ﺧﻨﻜﺎن ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ﻟێﯽ ڕازی ﻧﯿﻦ و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺋﺎزار ﻧﺎﺑێﺖ. ﻟە ﺋﺎودا و ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑــﯚ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛەدا ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸﻜە ﻧەك ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش. ﻋﺰەدﯾــﻦ دەڵــێ، ھﺎووﺗﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی دەرووﻧــﯽ ﻻی ﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ”ﻟەﻻی ﺋەم ﻛەﺳﺎﻧە ﮔەڕاﻧﺪەوە. ﺑڕﯾﺎری ﺳﻨﻮورداﻧﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ،ﺋەوان ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧێﻮان ھﺎووﺗﯽ ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ﺑﯚ ژﯾﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﻛەن و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺧﻨﻜﺎن ”ﻛەﺳــﯽ ﺧﯚﻛﻮژ ﺑە ﭼەﻧﺪ ش ڕ و و ﻛــە ﺑەردەوام ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺎرووق ﺋەﻧﺠﺎم ﺑە ﭘەت و ﺗێﺪەﭘەڕێــﺖ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﺪا ﺳــەرھەڵﺪەدات، دەدەن. دووﻛەڵ و ﺋــەوﻛﺎت ﺑڕﯾــﺎری دواﺗــﺮ ھــەرزوو ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ دەدات، ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ دەﮔﻮڕێــﺖ ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەوان ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەﻛەﯾﺸــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﻣﺮدﻧﯽ ﻧێﻮان ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎﻛــەن و ھەﻣﻮوان ھﺎووﺗﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎن ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺧﺎڵﯽ ﻛەﺳــﯿەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن وەك ﯾەك ﭼﺎودێﺮی دەﻛەن ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی و زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﻛــە ﻟەواﻧەﯾــە وەك ﻓﺎرووﻗﯿﺸەوە. دەرووﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــە ﻛــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە زۆرﺑەی د .ﻣﯿﺮان ﻣﺤەﻣەد ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ دواﺗﺮ دەﺑێﺘە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﭼﺎ ر ە ﺳــە ر ە ﻛﺎ ن ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻻی ﺋەوان ھﯚﻛﺎرە ھﺎوﻛﺎت دەرووﻧﯽ، ﺑــﯚ ﻛێﺸــە دﯾﺎری ﻧەﺧﯚش ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﺪاﯾە و ﻟەو ﭘێﻨﺎوەﺷﺪا ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ، ﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﭼﺎو ﻟە ھﯿﭻ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯿەﻛﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی دەرووﻧﯽ ﺑﯚ ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧﺪا ﺑێﺖ“. ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن ﻧﺎﭘﯚﺷﻦ. دواﺗﺮ و دەﻛەن دروﺳــﺖ ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﺎودێﺮﯾﯿــﺎن ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺑە ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ، ﮔﺮﻓﺘــﯽ دەرووﻧﯽ ﻓﺎرووق ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دێﺖ“. و دﯾﺎردەی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾە ﺗﺎزەﯾە و ﺟﺎرێ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳەرﭘێﯽ ﺧﯚی،
ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ دووﭘــﺎت دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ،ﭼﻮوەﺗە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ”ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار“ و داوای ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺑە ﭘەﻟە ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە رێﻚ ﺑﺨەن. ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ دەڵــێ” ،ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری، ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗــﯽ و ﭼەﻧــﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ، وای ﻛــﺮدووە ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە ﭘەرە ﺑﺴــﺘێﻨﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺧێﺮای ﺑﯚ ﺑﻜەن .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە زۆر ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارﺗﺮن ﻟەو ﻛﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧەی ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﺷﺘێﻜﯽ ﺑێ ﺳﻮود دەﻛﺮێﻦ“.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ – راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﻟە ﻣﺎوەی 3ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا، 27ﻛــەس ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە .ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨەﻛﺎن ﻟە رێﮕەی ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن و ﭘەت و ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە ﺑﻮوە. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎرەی دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣەی "وﺷــە" ﻛەوﺗﻮوە ،ﻟە ﻣــﺎوەی 3ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوودا 15ﭘﯿــﺎو و 12ﺋﺎﻓــﺮەت ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە. ﻣﺤەﻣــەد ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی دەﺳﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ،
9
ﭼــﯚن ﺑﻮون و ﻛــێ ﺧەﺗﺎﺑﺎر ﺑــﻮوە و دەڵێﺖ: ”ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺎڕووق ھﯿﭽﻤﺎن ﭘێ ﻧﺎڵێﻦ“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﺑﯚﭼﯽ ﻧەﺧﯚﺷە ”ﺧەﺗەرەﻛﺎن“ ﻟــەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەوە دەﮔﻮازرێﻨــەوە ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋەﮔــەر ﺣﺎڵەﺗێﻚ ڕووی دا ﺑەﺳەر ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەوە ﻧەﺑێﺖ ﺑە ﺧﺎڵﯽ ﻻوازی ،د .ﻣﯿــﺮان ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەوان ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨەﻛەﯾــﺎن ﺑﭽﻮوﻛــە و ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﯿﺶ ﮔﻮﺗﻮوﻣە ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯽ زۆر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ﻧەﺑەن ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺎرووق“. وەك د .ﮔﯚراﻧﯿﺶ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێــﻮە دەﻛﺎت” ،ﻟەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﺎﻧە ﻧەﺧﯚش دەﻣﺮێــﺖ و ﻛەس ﻧﺎزاﻧــێ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﭼﯽ ﺑــﻮوە ،ﯾﺎ ﻧەﺧﯚش رەواﻧەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﮔﻮاﯾە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮن“. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟەم ﺟﯚرە ﭘڕۆژاﻧەدا ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و داراﯾــﯽ دەﺧﺮێﺘــە ﺳــەرووی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە .ﺋەم ﭘڕۆژاﻧــە دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺧەڵﻜەوە ﺑﻜەن .ﺋەوەش ﺋەﮔەر ﻟە ڕووی وﯾﮋداﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯿەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑە داﺧەوە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ و ڕێﺴﺎ ڕێﮕەی ﭘێ داوە .ھﺎوﻛﺎت وەك ﻟە ﺳەرەوە ﺋﺎﻣﺎژەم ﭘێ دا ،ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛﯽ ورد ﻧﺎﻛﺮێﺖ و زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ دەردەﭼﻦ“. ﺑــەم ﻓﺎڕووﻗــﯽ ﻣــەﻻ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛە ،ﭘێﺸﺘﺮ و ﻟە زﯾﺎد ﻟە دﯾﺪارێﻜﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە داوە ،ﺋەو ﺑﯚ دەﺳﺘﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻗﺎزاﻧﺞ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾەی ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەداوە و ﺋﻮﻣێﺪی ﻛﺮدووە ﭘڕۆژەﻛەی ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت. ڕاﺷﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو” ،ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾە 100% ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﭘڕۆژەﻛە ﻟە زﯾﺎﻧــﺪا دەﺑێﺖ ،دواﺗﺮﯾﺶ ﻛــە ﻗﺎزاﻧﺞ دەﻛﺎت ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﺧــەرج دەﻛﺮێﺘــەوە و ھﯿﭽﯽ ﻟێ ھەڵﻨﺎﮔﺮم“.
رووﺑﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺋەوﯾﻨﺪاران
رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷﻮور ﯾەك ﻟەو وﺗﺎﻧەﯾە ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎری ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺑە ﻧﺎوی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗەﯾﺶ ،ﻟە ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺋەوەی ژﻣﺎرەی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە .ﺳﺎڵﯽ 1020ﻟە ھەر ھەزار ﻛەﺳﯽ ﺋەو وﺗە 34 ،ﻛەس ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە .ﮔﺮﻓﺘە دەرووﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺧەﻣﯚﻛﯽ ،ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺋەوﯾﻨﺪاری ،ھﯚﻛﺎرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﻦ ﻟە ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷﻮور .ﺳەﯾﺮ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟەو ﺧەڵﻜە ،ﺣەزﯾﺎن ﻟێﯿە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﻨﻦ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە رووﺑﺎری ”ھﺎن“ .زۆرﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟەو رووﺑﺎرەدا ،ﺑە ﺗەواوی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷﻮوری ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدووە .ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺋەو وﺗە ﻟە ﻣﺎوەی 5ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﻛەس ھەوڵﯿﺎن داوە ﻟەﺳەر ﭘﺮدی رووﺑﺎری ھﺎن ﻛە ﻟە ﺷﺎری ﺳﯿﯚﻟە ،ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ﻧێﻮ رووﺑﺎرەﻛە. زۆرﺑەی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ھەوڵﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺎن ﻟەو ﺷﻮێﻨە داوە ،ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺋەوﯾﻨﺪارﯾﯿﺎﻧﺪا ﺷﻜﺴﺘﯿﺎن ھێﻨﺎوە. ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎردا ،ﺑﺎس ﻛﺮاوە ﻛە ﻟەو ھەزار ﻛەﺳەی ھەوڵﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺎن داوە ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﭘێﺶ ﻟە 408ﻛەس ﺑﮕﯿﺮێ و ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺎن ﺑە ژﯾﺎﻧﯿﺎن ھێﻨﺎوە. ﺋێﺴﺘە ﭘﯚﻟﯿﺲ ﻟە رێﮕەی داﻧﺎﻧﯽ ﻛﺎﻣێﺮا و ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺧﯚی ﻛە ﺑەردەوام ﻟەﺳەر ﭘﺮدەﻛەن ،دەﯾﺎﻧەوێ ﭘێﺶ ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑﮕﺮن ﻛە ھەوڵﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ دەدەن.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺎودارەﻛﺎن
ﺋﺎرﻧﯚڵﺪ و ﻣﺎرﯾﯚ ﺷﺮﯾﻮێﺮ
ﺑێﺮﻟێﺴﻜﯚﻧﯽ و ﭬێﺮۆﻧﯿﻜﺎ
ﺋﺎرﻧﯚڵﺪ ،ﺋەﻛﺘەر و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەداری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ،دوای 25ﺳﺎڵ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش و ﺳەرەڕای ﺑﻮوﻧﯽ 4ﻣﻨﺪاڵ ،ﻟە ﻣﺎرﯾﯚ ﺷﺮﯾﻮێﺮی ھﺎوﺳەری ﻛە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ ﭘێﺸﻮوی ”ﺋێﻦ ﺑﯽ ﺳﯽ“ ﺑﻮو ،ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە. ﺋﺎرﻧﯚڵﺪ دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾــﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە دواﺗﺮﯾﺶ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ داوای رووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻟەو ژن و ﻣێﺮدە ﻧەﻛﺮد.
ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ ﺑەھﯚی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ژێﺮ ﺑەژێﺮ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎرێﻜﯽ ﺟﻠﻮﺑەرگ ،ﻟەﻻﯾەن ژﻧەﻛەﯾەوە داوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟێ ﻛﺮا .ﭬێﺮۆﻧﯿﻜﺎ ﻻرﯾﯚ ،ھﺎوﺳــەری ﺑێﺮﻟێﺴﻜﯚﻧﯽ ﻛە 53ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻣەن ﺑﻮو ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﻛﺮد ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدەوە ،ﺋەو ﭘﯿﺎوە دەوڵەﻣەﻧﺪە ﻟە ”ﻧﺎﭘێﻞ“ ،ﺋﺎﻣﺎدەی ﺟەژﻧﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻛﭽێﻜﯽ ﺗەﻣەن 18ﺳــﺎن ﺑﻮوە .ﭬێﺮۆﻧﯿﻜﺎ ﻻرﯾﯚ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎوێﻚ ﺑﮋﯾﺖ ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻣﯿﺮﻣﻨﺪاڵ و ﮔەﻧﺠﺪا ھەﯾە.
ﻧﯿﻜﯚڵ ﻛﯿﺪﻣەن و ﺗﺎم ﻛﺮووز ﺗﺎم ﻛﺮووز ﺳــﺎڵﯽ 1990ﻛﺎﺗێﻚ رۆڵﯽ ﻟــە ﻓﯿﻠﻤێﻜﺪا دەﮔێڕا ،ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﻜﯚڵ ﻛﯿﺪﻣەن ﺋەﻛﺘەری ﺋﯚﺳﺘﺮاﻟﯿﺎﯾﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎﺑﻮو و دوای ﻣﺎوەﯾەك، زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮدا ﻛﺮد .ھەر دوا ﺑەدوای زەﻣﺎوەﻧﺪەﻛە ،ﻟە ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ﭼﺎواﻧﯽ ﺗەواو داﺧﺮاو“ ،رۆڵﯽ ژن و ﻣێﺮدﯾﺎن ﮔێڕا. ﺋەوان دوای 11ﺳــﺎڵ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ،ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە .ﻟەو ﻛﺎﺗەدا ،ﻧﯿﻜﯚڵ ﻛﯿﺪﻣەن دووﮔﯿﺎن ﺑﻮو و ھەر ﺑەو ھﯚﯾەﺷەوە ﻛﯚرﭘەڵە 3ﻣﺎﻧﮕەﻛەی ﻟەﺑﺎر ﺑﺮد. ھەﻧﺪێ ﻛەﺳــﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺋەو دوو ﺋەﻛﺘەرە ،ﭘێﯿﺎن واﺑــﻮو ﻛە ﻧﯿﻜﯚڵ ﻛﯿﺪﻣــەن ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻣﻨﺪاڵﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎری ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺮووز داوە.
ﺟﻨێﻔﺮ ﻟﯚﭘێﺰ و ﻛﺮﯾﺲ ﺟﻮد ﺋەو دوو ﻛەﺳــە ﻟە 29ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2001زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻛﺮد و ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﺳﺎڵ درێﮋەی ﻛێﺸﺎ .ﻟﯚﭘێﺰ ،ﭼەﻧﺪ ھەﻓﺘەﯾــەك دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟە ﻛﺮﯾﺲ ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﺪا دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛە ﺑەھﯚی ﻛﺮﯾﺴەوە ﻟە ﺋﺎراﻣﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و دەﮔﻤەﻧﺪاﯾە و ﺋەﺳﺘەﻣە ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑﯚی دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت. ﺋەو دوو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ،ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟە ھﯚﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻧەﻛﺮدووە. ﻛﯿﺖ وﯾﻨﺴڵﺖ و ﺳﺎم ﻣەﻧﺪس ﺋەو ژﻧە و ﻣێﺮدە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ،دوای 7ﺳﺎڵ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش ،ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە .ﭘﺎرێﺰەری ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﻛە ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻛﯿﺖ وﯾﻨﺴڵﺖ و ﺳﺎم ﻣەﻧﺪس ﺑە ﺗەواوی ﻟەﺳەر ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن رێﻚ ﻛەوﺗﻮون و ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺗەواوی ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﺑڕﯾﻮە.
ﻣەﺳﻌﻮود ﺋﯚزێﻞ و ﺋﺎﻧﯿە ﻣﺎرﯾﺎ ﻻﮔﺮﺑﻠﻮم
ﺷﯚن ﭘەن و راﺑﯿﻦ راﯾﺖ
ﺋﯚزێــﻞ دوای ﺋــەوەی ﻟــە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎوە ﺑــەرەو ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ ﭼﻮو ،ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛەی ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە .ﺋﺎﻧﯿە ﻣﺎرﯾﺎ ،ﺑەو ھﯚﯾەی ﺋﯚزێﻠﯽ زۆر ﺧﯚش دەوﯾﺴﺖ ،ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮو ﺑﺒێﺘە ﻣﻮﺳڵﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑەرﮔﺮﯾﯽ دوورﯾﯽ ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎی ﻧەﮔﺮت. ﺋﺎﻧﯿە ﻣﺎرﯾﺎ ﻻﮔﺮﺑﻠﻮم ،دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺋﯚزێﻞ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕەدا ﻛە ﻟەﮔەڵ ﻣەﺳﻌﻮود ﻟە ﻣەدرﯾﺪ دەژﯾﺎﯾﻦ ،ﺑەھﯚی دووری ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎوە زۆر ﺑە دژواری ﺗێﭙەڕی .دووری ﻟە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺑەھﯚی راھێﻨﺎﻧە ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧﯽ رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ، ھﯚﻛﺎر ﺑﻮون ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎری ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺋﯚزێﻞ ﺑﺪەم“.
ﺋەو ژن و ﻣێﺮدەﻛە ﻧــﺎودارە ﻛە دوو ﻣﻨﺪاڵﯿﺸــﯿﺎن ھەﺑﻮو ،دوای 11ﺳﺎڵ ژﯾﺎﻧــﯽ ھﺎوﺑــەش ،ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎس ﻟە ھﯚﻛﺎری ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺷﯚن و راﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮاوە. ﺋەوە دووەﻣﯿﻦ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺷــﯚن ﭘەﻧە .ﺋەو ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﯚ ﻣﺎوەی 4ﺳﺎڵ ﻟەﮔەڵ ﻣﺎدۆﻧﺎدا ژﯾﺎ و ﺳﺎڵﯽ 1989ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە.
رووﺳﯿﺎ رێﮕﺮی ﻟە ھﯚڵﯿﻮود دەﻛﺎت
وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ رووﺳﯿﺎ، ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻓەرﻣﯿــﺪا دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛە رێﮕە ﺑــە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ﭼﻞ و ﭼﻮارەﻣﯿــﻦ ﻣﻨــﺪاڵ“ ﻧﺎدات. ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﺑەرھەﻣﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ھﯚڵﯿﻮودە و ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو رۆژی 17ی ﺋەو ﻣﺎﻧﮕە ﻟە ﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ رووﺳﯿﺎ، ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮاﺑﺎﯾە. ﭬﻼدﯾﻤﯿﺮ ﻣێﺪﯾﻨﺴــﻜﯽ وەزﯾﺮی رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ رووﺳــﯿﺎ ،ﻟەﺑﺎرەی ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳﺖ و ھەڵە ،ﺑﺎس ﻟە دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ ﻛﺮاوە. ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛــەی وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی رووﺳــﯿﺎدا ھﺎﺗﻮوە ﻛــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەزا رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ھەﺑﻮوە، ﭘێﯿــﺎن واﺑﻮوە ﺑە ھەڵــە ﺑﺎس ﻟە دۆﺧــﯽ ﺋــەوﻛﺎت ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑڕﯾﺎری ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾــﺎن دەرﻛــﺮدووە .رەﺧﻨەﮔــﺮان دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”رووداوە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــەڕی ﮔــەورەی
ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺳەﯾﺮ و دوژﻣﻨﻜﺎراﻧە ﮔﯚڕدراون“. ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻓﯿﻠﻤــﯽ ”ﭼــﻞ و ﭼﻮارەﻣﯿﻦ ﻣﻨﺪاڵ“ ،ﺑﺎس ﻟە ”ﻟﯿﯚ دۆﻣﺪﯾﯚف“ ﺋەﻓﺴــەری ﻟێﻜﯚڵەر دەﻛﺎت ﻛە ﺳــەرەڕای ﺑەرﺑەﺳﺖ و دژواری زۆر ،دەﯾــەوێ ﺑﻜﻮژی 43ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑێ ﺗﺎوان ﺑﺪۆزێﺘەوە. ﺋەو ﺋەﻓﺴــەرە ﻛە ”ﺗﯚم ھﺎردی“ رۆڵەﻛەی ﻧﻮاﻧــﺪووە ،ھەواڵﯽ ﭘێ دەﮔﺎت ﻛــە ﺑﻜﻮژەﻛە ،ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻮوە .ﻣﻨﺪاڵەﻛە ھــﯽ دۆﺳــﺖ و ھﺎوﻛﺎرێﻜــﯽ ﺋەﻓﺴەرەﻛەﯾە و ﺋەﻣەش وادەﻛﺎت
ﻛــە ﺑــﯚ دۆزﯾﻨــەوەی ﺑﻜﻮژەﻛە ﺟﺪﯾﺘﺮ ﺑێﺖ. ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻓﯿﻠﻤەﻛە ،ﻟە رۆﻣﺎﻧﯽ ”رێــﺐ ﺳــﻤﯿﺲ“ ﻧﻮوﺳــەری ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ وەرﮔﯿﺮاوە” .ﺳــﻤﯿﺲ“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ھەوێﻨﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛەی ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ”ﺋﺎﻧﺪرێﯽ ﭼﯿﻜﺎﺗﯿﻠــﯚ“ ،ﺑﻜﻮژی ﻧــﺎوداری رووﺳﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە” .ﭼﯿﻜﺎﺗﯿﻠﯚ“ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎﻧﯽ 1978ﺗﺎ ،1990 زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ﻛەﺳــﯽ ﺑــێ ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻮوە ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻣﻨﺪاڵ ﻟە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﻜﻮژەن.
ﺑﺮاد ﭘﯿﺖ و ﺟﻨێﻔﺮ ﺋﺎﻧﯿﺴﺘﯚن ﺑﺮاد و ﺟﻨێﻔﺮ ،ﺳــﺎڵﯽ 2000 ﯾەﻛﺘﺮﯾﺎن ﻧﺎﺳــﯽ و ھەر ﻟەو ﺳﺎڵەﺷــﺪا زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻛﺮد. دووﭘــﺎت ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻟــەو ﻛﺎﺗەوەی ﺟﻨێﻔﺮ ﺋﺎﻧﯿﺴــﺘﯚن ﺑەھــﯚی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧەﺗﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﮔﯚڵﺪن ﮔﻠﯚﺑەوە ﻗﺴــەی ﻛــﺮدووە و ﺑﯿــﺮی ﭼﻮوە ﻧﺎوی ﺑﺮاد ﭘﯿﺖ ﺑێﻨێ و ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺳەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی دوو ﺋەﻛﺘەرەﻛە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە .دواﺟﺎر ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ رەﺳﻤﯽ ﺳﺎڵﯽ 2005ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە. ﺑــﺮاد و ﺟﻨێﻔــﺮ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ”ﺋێﻤــە ﮔﻮﺗﺒﻮوﯾــﺎن، دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﯾﻨــەوە ﻛە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن ﺑەھــﯚی ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی دەﻧﮕﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــەوە ﻧﯿﯿە ،ﺋەوە دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻗﻮوڵ و ﺟﺪﯾﯽ ﺋێﻤەﯾە“.
ﻧﯿﻜﯚﻻ ﺳﺎرﻛﻮزی و ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﺎ ﺋەو ژن و ﻣێﺮدە ،دوای ﺋەوەی ﺳﺎرﻛﻮزی ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2007دا ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ ،ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە .ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﺎ دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟە ﺳﺎرﻛﻮزی، ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﺳﺎڵﯽ ﻟە دوو ﺳﺎڵ ﭘێﺸﺘﺮەوە ) (2005ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮدا ﭘێﻮەﻧﺪی ھەﯾە. ﺋەو ،ﺑــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﺒﻮو، ”ﺳەرەڕای ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەش، ﺑڕﯾــﺎرم دا ﺑﮕەڕێﻤەوە ﺳــەر ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧــﯚم ،ﺑــەم ﺗێﯿﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوم“. ﻟــەو ﻛﺎﺗﺎﻧەﺷــﺪا ﺑــﺎس ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﺳﺎرﻛﻮزی ﻟەﮔەڵ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎرێﻜﯽ ﻓەڕەﻧﺴــﯽ دەﻛــﺮا 6 .ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳــەر ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــﺎرﻛﻮزی و ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﺎدا ﺗێ ﻧەﭘەرﯾﺒــﻮو ﻛە ﺳــﺎرﻛﻮزی ﻟەﮔەڵ ﺧﺎﺗــﻮو ﻛﺎرﻻ ﺑﺮۆﻧﯽ، ﭼﻮوﻧﯽ ﻧﺎو ﻗەﻓەﺳﯽ زێڕﯾﻨەوە.
ھﻮﻧەر
ﻟەﺑﺎرەی ھﻮﻧەرەﻛەی ”ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯽ“ و ﺷﺘە ﺷﺎراوەﻛﺎن وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕەﻧﮕە دەﮔﻤەن ﺑێﺖ ﻟەواﻧــەی ﺣەزﯾﺎن ﻟە دەﻧﮕﯽ ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻟەوەﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ زۆرﺑەی ﺧەڵﻚ ڕۆژاﻧە ﮔﻮێ ﺑﯚ ﺋﺎوازە ھێﻤﻦ و دەﻧﮕە ﻧەرﻣەﻛەی ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺷﻞ دەﻛەن .ﺧﺎﻟﻘﯽ ﻛە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ دوور و درێﮋی ھﻮﻧەرﯾﯽ ھەﯾە ،ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏﮕەﻟێﻜﯽ ﺳەﯾﺮوﺳەﻣەرەﺷﺪا رۆﯾﺸــﺘﻮوە .ﺋەﻣەی ﻟێﺮەدا دەﯾﺨﻮێﻨﻨەوە ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ﻧەﺑﯿﺴﺘﺮاوەن ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﮔەورەﯾەدا ھەن ﻛە ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨێﻜﺪا ﻟە زاری ﺧﯚﯾەوە ﺧﺮاﻧە روو.
ﺳــەرەﺗﺎی ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨﯽ ﺧﺎﻟﻘﯽ، دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺗەﻣەﻧــﯽ 10 ﺳــﺎن ،ﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕەﻛەی ﺧﯚﯾەوە دەﻧﮕﯽ دەرﻛەوﺗــﻮوە و ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﮔﻮﺗﻮوە، ﺗﺎ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەی ﺧﺎﻟﻘﯽ دەﮔﺎﺗە ڕادﯾﯚی ﺳﻨە و ﻟەوێﻮە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺗﺮی ژﯾﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت، ﺑەم ﭘێﺶ ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەﯾﺶ ،ﺑە ﺷــێﻮازی ﺟﯚراوﺟﯚر ھەﻣﯿﺸــە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﮔﻮﺗﻮوە. ﻟــەو ﺳــەردەﻣەدا ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەﻧﮕﺨﯚﺷﺎن و ﮔەﻧﺠﺎن دەﭼﻮوﻧە ﺑەردەم ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﺎﻧﯿﺎن
و ﮔﯚراﻧﯿﯿــﺎن دەﮔــﻮت ﺗﺎ دەرﮔە ﯾﺎن ﭘەﻧﺠــەرەی ﻣﺎڵــﯽ ﯾﺎرﯾﺎن ﻟــێ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺑــەم ﺧﺎﻟﻘﯽ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻣﻨــﺪاڵ ﺑــﻮوە، ﮔەورەﻛﺎن ﺋەوﯾﺎن دەﺑﺮدە ﺑەردەم ﻣﺎڵــە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎن ﭘێ دەﮔﻮت. ﺋەو ﺧێﺰاﻧەی ﺧﺎﻟﻘﯽ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﭼﺎوی ﺑە ژﯾــﺎن ھەڵﮫێﻨﺎ ،ﺷــێﺦ ﺑﻮون، ﺑﺎوك و ﺑﺮاﻛﺎﻧﯿﺸﯽ دەﻧﮕﯿﺎن ﺧﯚش ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺑﯚ ﺋەوان ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧەﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﻣەزھەردا ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮەﺗەوە و وﯾﺴﺘﻮوﯾﺎﻧە ﻟە ڕێﮕــەی ﺋــەوەوە ﮔﯚراﻧﯽ ﻟە
ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺒەﻧە دەرەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ژووری ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻧەﻣێﻨێﺘەوە، ﺑەم ﺑەو ﻣەرﺟــەی ﻣەزھەر ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺷﯿﺎودا ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﺖ. ﻟەو ﻛﺎﺗﺎﻧەﺷﺪا ﻛﺎﺗێﻚ ﮔەورە ﭘﯿﺎوان دادەﻧﯿﺸــﺘﻦ ،ﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺧﺎﻟﻘﯿﯿﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋەوﯾــﺶ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻮون و ﺷﯿﻌﺮﯾﺎن داوەﺗێ ،ﻟەو داﻧﯿﺸﺘﻨﺎﻧەوە ھەﺳﺘﯽ ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺗێﺴــﻜﺘﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯽ. ڕادﯾﯚی ﺳــﻨە ،ڕۆڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯽ ،ھەم وەك ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗــﻦ ،ھــەم وەك دەرﻛەوﺗﻦ و ﺑەرەوﭘێﺸــﺒﺮدﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛﻮردی .ﺑﯚﯾە ﺳــەرەﺗﺎ ﻛە ﻣەزھــەری ﺧﺎﻟﻘﯽ دەﭼێﺘە ﺋەو ڕادﯾﯚﯾە ،ﺑﯚ ﻣﺎوەی 10 ﺳﺎڵ ھەﻣﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻟــە ڕادﯾﯚی ﺳــﻨە ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﮔﻮﺗﻮوە ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧە ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاﺑﻦ، ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆرﯾﺸــﯿﺎن ﻛە دواﺗﺮ ﺧﺎﻟﻘﯽ دەرﻓەﺗــﯽ ﮔﻮﺗﻨەوەﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەڕەﺧﺴــﺎوە ،ﻓەوﺗﺎون و ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون. ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯽ ﻟــەو ڕادﯾﯚﯾە ﺳــەرەﺗﺎ 3ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑە ﻓﺎرﺳــﯽ
ﺧﺎﻟﻘــﯽ ﺑــێ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧێ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺖ ﭼﯿﯿە ،ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو ﺣﺰﺑﯽ ﺗﻮدەی و ھﺎوﻛﺎت 3ﻛﻮدەﺗﺎی ﺑﯿﻨﯿﻮە
ﺧﺎﻟﻘﯽ ﺗﺎ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﺗﺎران ،ﺷێﻮەزاری ﻛﻮردی ﺳﯚراﻧﯿﯽ ﻧەزاﻧﯿﻮە ،ﺑەو ھﯚﯾەﺷەوە ﺋﺎﺷﻨﺎﯾەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺷﯿﻌﺮی ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻛەم ﺑﻮوە ﮔﻮﺗــﻮوە ،ﺑــەم ﻟەﻻﯾــەن ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و ﻧﻮوﺳــەراﻧەوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺑﯚ ﻛــﺮاوە ﭼﯿﺘﺮ ﺑە ﻓﺎرﺳــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻧەڵێﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﻟەﺑەرﺋەوەی ھەﺳﺘﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺋەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەی ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮدووە. ﻟە ڕووی ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯿەوە ،ﺧﺎﻟﻘﯽ ﺑێ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧێ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺖ ﭼﯿﯿە ،ﭼﻮوەﺗە ﻧــﺎو ﺣﺰﺑﯽ ﺗــﻮدەی و ھﺎوﻛﺎت 3 ﻛﻮدەﺗﺎی ﺑﯿﻨﯿﻮە ”ﻣﻮﺳەدەق ،ﺷﺎ، ﺧﻮﻣەﯾﻨﯽ“ ﻟە ھەرﺳێﻜﯿﺸــﯿﺎﻧﺪا ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەﺑﻮوە .ﺑەم راﺳــﺘﯿﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺋەوە ﺑــﻮوە ﻛــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻟەﮔەڵ ھەﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻜﺪا ﺷــەڕ ﺑﻜﺎت، ﺑﯚﯾە دەﮔﺎﺗە ﺋەو ﺑڕواﯾەی ،ﻧﺎﺑێﺖ دەﻧﮕــﯽ ﺋەو ھﯽ ھﯿــﭻ ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑێﺖ. ﺧﺎﻟﻘــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺷــێﻮەزاری ﺳﯚراﻧﯽ ﺷﺘێﻜﯽ ﺳەرﺳﻮڕھێﻨەر دەڵێﺖ ،ﺋەو ﺗﺎ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﺗﺎران، ﺷــێﻮەزاری ﻛﻮردی ﺳــﯚراﻧﯿﯽ ﻧەزاﻧﯿــﻮە ،ﺑــەو ھﯚﯾەﺷــەوە ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺷﯿﻌﺮی ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻛەم ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺳــەرەﺗﺎ
ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ھەڵﺒــﮋاردووە ﺗﺎ ﺑﯿﺎﻧﻜﺎت ﺑــە ﮔﯚراﻧﯽ و ﻛەﻣﺘﺮ ھەﺳﺘﯽ ﺋەوﯾﺎن ﺗێﺪا ﺑﻮوە ،ﺑەم دواﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎن و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەﺷەوە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺟﮕە ﻟــە ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾــﯽ ،ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻛﺎری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﺗﯽ ﻛــﺮدووە و ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿــەوە ﻟێﯽ ڕواﻧﯿﻮە .ﺟﮕە ﻟەﻣﺎﻧەش ،ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ھەﻧــﺪەران ،ﺑﯚ ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯽ دەﺑێﺘە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێ .ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺑﻮوە ﺋەوەی ﻟە وت ﭘێﯽ ﻧەﻛﺮاوە، ﻟە ھەﻧﺪەران ﺑﯿــﻜﺎت .ﻟە ڕووی ﻛﺎری ﻣﻮزﯾــﻚ و ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨەوە، ﻛێﺸــەی ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە، ﺋﯚرﻛێﺴﺘﺮا ﻧەﺑﻮوە ،ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ژەﻧﯿــﺎرەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﻧەﺑــﻮوە، ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری وﯾﺴــﺘﻮوە ﻛە ﺋەو ﭘێﯽ ﻧەﺑﻮوە و ﻗﺒﻮوڵﯿﺸﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻟە ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ وەرﺑﮕﺮێــﺖ ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑﯚ ﺑﺮەودان ﺑــە ھﻮﻧەرەﻛەی ،ﺋەو ﺗﺎﻗە ﺧﺎﻧﻮوەی ﻛە ﻟە ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ھەﯾﺒــﻮوە ،ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوﯾەﺗﯽ و ژەﻧﯿﺎری ﻟە ﺋێﺮان و ﻓەڕەﻧﺴــﺎ و ﭼەﻧﺪ وﺗێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺋەوروﭘﺎوە
ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ ﻛﺮدووە. ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾﯽ، ﺳــەرەڕای داواﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﻟەﺳــەری ،ﺧﺎﻟﻘــﯽ ﺑــڕوای ﺑە ﺳــﺎزداﻧﯽ ﻛﯚﻧﺴــێﺮت ﻧەﺑﻮوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێــﯽ واﯾە ﻟــە ڕێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆرﺗﺮ دەﺗﻮاﻧﻦ ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ ﺑﻦ .ھەروەھﺎ ﺋەو ﻟەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەﯾﺸــە ﺋەﮔــەر ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت و ﻟەو ﺷــﻮێﻨەدا ﮔﻮێﯽ ﻟە دەﻧﮕﯽ ھەﻧﺎﺳەﯾەك ﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت. ﺋــەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا وەﺳﺘﺎ و ﭼﯿﺘﺮ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧەﮔﻮت، ﺑەم ﺑﯚ ﺋەو ،ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﺳەرەﺗﺎ و ﺑەرﻟــەوەی ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ،
ﺑﯚ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺧﯚی دوور ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ،ﺑەم ﺑــﯚ ھەﻣﯿﺸــە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ وەك ھەﻧﺎﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﻟەﮔەڵﯽ دەﻣێﻨێﺘەوە. ﻟە ﻧێــﻮان ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﻣﻮزﯾﻜﯿﺸــﺪا ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘﺘەو ھەﯾــە ،ﺑەم ﺑە ﺑــڕوای ﺧﺎﻟﻘﯽ ،ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮزﯾــﻚ ﻗەدەﻏە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑەم ﻧﺎﻛﺮێ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ھەﻣﻮو ﻣﻮزﯾﻜێﻚ ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜﺪا ﺑﺴــەﭘێﻨﯿﺖ، ﺑەداﺧــەوە ﻛــە ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺋێﻤە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑﺰاﻧــێ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەی چ ﺟﯚرە ﻣﻮزﯾﻜێﻜﯽ دەوێﺖ .ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧەﯾﺶ ﺗﺮﺳﯽ ﻻی ﺧﺎﻟﻘﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
ﻛﺎوە ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ ھﯚﻛﺎری ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿەﻛەی ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
”ﻟەو دوورەوﺗە ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑێ ھﺎوﻛﺎرم“ وﺷە /ھێﻤﺎ ﻧەﺑﯽ ”ﺋەﮔەر وﺗﯿﺎن دار و ﺑەردی وﺗەﻛەی ﻟەﻣەڕ ﺋێﻮە ﺑﯚﭼﯽ ﺳــﻮورە“، ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﮔﻮێﯽ زۆرﺑەی ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرددا دەزرﯾﻨﮕێﺘەوە .ﺋێﺴﺘە ﻛە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕی ﺑەرﮔﺮی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺸﺪاﯾە، دێڕ ﺑە دێــڕ و ھەﻣﻮو ﻧﯚﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻣﻮزﯾﻜە ،ﻟەﮔــەڵ ﻛﺎﺗەﻛەدا دەﻧﮕﻮﻧﺠێﺖ ،ﺑــەم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎوە ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ﺋﯿﺘﺮ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ. ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎوە ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ”ﺋەﮔەر وﺗﯿﺎن“ ﻧﺎوی دەرﻛــﺮد و ﭼﻮوە ﻧﺎو ﻣێــﮋووی ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی .ﺋــەو ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧە ﺑێ دەﻧﮕە و ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“دا، ﺑﺎس ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن و ھﻮﻧەری ﻛﻮردی دەﻛﺎت. ﺋێﺴــﺘە رەوﺷــﯽ ھﻮﻧەری ﻛــﻮردی ﻟــە چ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﺪاﯾە، دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ھﻮﻧەرێﻜــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧە؟ ﻛﻮرد وەك ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻜﯽ ﺑێ دەوڵەت و ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ دوور و درێﮋ ژێﺮدەﺳــﺘە و زوڵﻢ ﻟێﻜﺮاو ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ھﻮﻧەر و ﻣﻮزﯾــﻚ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧــﯚی ﺑــﻜﺎت و ﺑــە ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪێﺘــﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ. ھﻮﻧــەری ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧﯽ ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﭼﺎو ﺳﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮوو و ﺗﺎ ڕادەﯾەك زۆر ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﺪاﯾە و ﻟە ﺳــﺎﯾەﯾﺪا ،زۆر ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﺑەﺗﻮاﻧﺎﻣــﺎن ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮون و ﺑەﺷێﻮازێﻜﯽ ﭘڕوﻓﯿﺸﻨﺎڵ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن ،ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿــﺶ ڕۆڵێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن
و ھەم ﺑﯚ ﺑوﻛﺮدﻧەوە. ﺑﻮوﻧﯽ ھﻮﻧەری ﺋەراﺑێﺴﻚ و ﭘﯚپ و راپ ﻟەﻧﺎو ھﻮﻧەری ﻛﻮردی، زﯾﺎﻧﯽ ﻟە ھﻮﻧــەری ﻛﻮردی داوە ﯾﺎن ﺳﻮودی ﭘێ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە؟ ﻣــﺎدام زەوﻗــﯽ ﮔﻮێﮕﺮﺗﻨﻤــﺎن ﺟﯿﺎوازە ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻚ ،زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە ﺷــێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺋەراﺑﯿﺴﻚ و ڕاپ و ﭘﻮپ ﺑێﻨە ﻧﺎو ﻣﻮزﯾﻜﻤﺎﻧەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ،ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪن زۆر ﻛﻮرت ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑەم ھﯿــﻮادارم زۆر ﺑەﺋﺎﮔﺎ ﺑﯿﻦ ﻛــە ھﻮﻧەری ﺧﯚﻣﺎن ﻧەﺷێﻮێﻨﯿﻦ. ھﺎوﭼەرﺧێﺘــﯽ ﺗﺎﭼەﻧــﺪ ﺳــﻮودی ﻟــە رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟە ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿە؟. -ھﻮﻧەری ڕەﺳــەﻧﻤﺎن ھەﻣﯿﺸە
ھەوێﻨێﻜــە ﺑــﯚ داھﺎﺗﻮوﻣــﺎن و ڕێﭽﻜەﯾەﻛــە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻤﺎن ﺑە ھﻮﻧەرێﻜــﯽ ﻧەﻣﺮ .ھﺎوﭼەرﺧێﺘﯽ ھەروەك ﺋﺎﻣــﺎژەم ﭘێ دا ،ﺗەﻛﻨﯿﻚ ﻟەﻣڕۆدا ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ زۆر ﺑﺎش ﺑﻮوە ﺑــﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھﻮﻧەر ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮا. ﻗﺴــەت ﻟەﺳەر ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺗﺎزەﻛﺎن ﭼﯿﯿە؟ ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ڕەوڕەوەی ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺑەردەواﻣﯿﺪاﯾــە و
ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە دەﮔﯚڕێــﺖ ،ﺑﻮوﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺗﺎزەش ﺑەﺷێﻜە ﻟەو ﺑەردەواﻣﯿﯿە و دەﺑێﺖ ﺑﻮوﻧــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەﯾــە ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ھﻮﻧــەری ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﺑﯿﻦ و ڕەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﻓەراﻣﯚش ﻧەﻛەﯾﻦ. ﺋەﮔەر ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺗــﯚ ﯾەﻛێﻜﯿﺖ ﻟەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــەی ﺟەﻣﺎوەرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و زۆرت ھەﯾــە ،ﺑەم
ﻛﺎوە ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ ﻟە ﺷــﺎری ﭘێﻨﺠﻮﯾﻦ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺑﺎوﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﻣﯿﺮی ﺑﻮو ،ھــەر ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ رووﯾﺎن ﻟە ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەردا ژﯾﺎﻧﯽ ﺑەﺳەر ﺑﺮدووە و ﺑەھﯚی ﺷەھﯿﺪ ﻓەرەﯾﺪووﻧﯽ ﺑﺮاﯾەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﺮﺗﻦ و دوورﻛەوﺗﻨــەوە ﺑﻮون ،ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﺪا ﺑﻮوە ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1978ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﭙﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن.
ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺸە ﺑێ دەﻧﮕﯿﺖ ﻟە ﻛﺎری ھﻮﻧەری ،ھﯚﻛﺎری ﺋەم ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿە ﭼﯿﯿە؟ ﻟــە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﻛﺎری ھﻮﻧــەری ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﻮزﯾــﻚ، ﻛﺎرێﻜە ﻛە ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎڵ و ﻛﺮﭼــە و ﺟﮕــە ﻟــەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻣﺎدی ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەداﺧــەوە ﻛە ﻟەم دوورەوﺗــە ﻣــﻦ ﺗەﻧﯿــﺎ و ﺑێ ھﺎوﻛﺎرم ،ھەﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھەرﭼﯿﻢ ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ھەر ﺑــە ﺋەرك و ﻣﺎﻧﺪوﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚم ﺑــﻮوە و ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ھﺎوﻛﺎرم ﻧەﺑﻮوە، ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ژەﻧﯿﺎر ﻛە ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺑەراﻣﺒەرێﻚ ھﺎوﻛﺎرم ﺑﻮون ،ﺋەوەی ﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدەم ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﻤە ﺑﯚ ھﻮﻧەر و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن .ڕاﺳﺘە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜﯽ زۆر و ھەﻣﻮو ﮔﻮێﮕﺮاﻧﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺖ ھەﻣﯿﺸــە ﺗﺎﻣەزرۆی ﻛﺎری ﻧﻮێ و ﺑەرھەﻣــﯽ ﺟﻮاﻧــﻦ و ﻟەواﻧەﯾە ﺗﺎڕادەﯾەك ﺋﺎﮔﺎداری ﭘﺮۆﺳێﺴــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻛﺎرێﻜــﯽ ھﻮﻧەری
ﻧەﺑــﻦ ،ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە ،ﺑەم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪﯾﺶ ﺗﺎڕادەﯾەك ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە ﻛە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ ﺋەﮔەر ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻣﺎدی ﻧەﻛﺮێﺖ و ھﻮﻧەر ﻧەﺑێﺘە ﭘﯿﺸەی. ﺋەم ﺑــێ دەﻧﮕﯿﯿە ﺗﺮﺳــﯽ ﺋــەوەی ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻧەوەی ﻧــﻮێ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ”ﻛﺎوە ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ“ ﻧەﻧﺎﺳﻦ؟ ﺑەردەواﻣﯿــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ زۆر ﮔﺮﻧﮕــە و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧــﯽ دەوێﺖ ،ھەﻣﻮو ﺑــێ دەﻧﮕﯿﯿەك
ژﯾﺎﻧــﯽ ھﻮﻧەری ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1970وە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ﺑە ﻻﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋاﻧﯽ ﻛﯚن .ﺋﯿﺘﺮ ﺑەھﯚی ﺑﺎری ﺧێﺰاﻧﯿﯿﺎن و ﻓﺸﺎری ڕژێﻢ ،ﺑﻮوە ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە و دوای ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﺳﺎڵ ﻟە ڕۆژی 19/10/1981دا ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺷــﺎرەزوور ﻟە دێﯽ ﻗﺎﺟﺮ ،ﺑەﺳــەﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار دەﺑێﺖ ،دوای ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻜﯽ دوور و درێﮋ و ﻧﺰﯾﻜەی 6ﻣﺎﻧﮓ ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە وﺗﯽ ﺳﻮﯾﺪ.
و دوورﻛەوﺗﻨەوەﯾــەك ،دوورت دەﺧەﻧەوە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﻧەوەی ﻧﻮێ ،ﺑەم ﺋــەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ دەﺗﻮاﻧێ ﺑــەردەوام ﺑێﺖ ﺋەﮔــەر ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﯾﺎن ﺗﺎ چ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﭘێﺶ دەﻛەوێﺖ ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑێﺖ؟ ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣــﯽ ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛێﺸــەی ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووی ﻟە ﺳﺎزداﻧﯽ ﻛﯚﻧﺴــێﺮت ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺑــێ دەﻧﮕﯿﯿە ھﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺟەﺳﺘەﯾﯿەوە ھەﯾە؟ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺟەﺳــﺘەﯾﯿﻢ ﻛەمﯾﺎن زۆر ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﻛﯚﺳــﭙێﻚ ﺑﻮوە ﺑﯚ ھﺎﺗﻮﭼــﯚم و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻧﺴــێﺮت ،ﺑــەم ﻟــەوەش ﮔﺮﻧﮓ ﺗﺮ ھﯚی دوورﻛەوﺗﻨەوەم ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧﯽ ﻛﯚﻧﺴــێﺮت، ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھــﺎوﻛﺎری ﻟە ﻣﻮزﯾﻜەوە ھەﺗﺎ ھەﻣﻮو ﺷێﻮە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەك. ﺋﯿﺘﺮ ھەر ﻟە دوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ژەﻧﯿــﺎردا ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە دەﺳــﺖ ﺑﻜەﻧەوە ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﯽ و ﻛﺎری ھﻮﻧــەری .ﺑەﺑێ ھــﺎوﻛﺎری و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ھﯿــﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳﻮﯾﺪ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻚ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
120ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺧﺎﻟﻘﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاون
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﺎوە ﺣەﻣە ﺳــﺎڵﺢ :ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻚ ،ﻛﺎرێﻜە ﻛە ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎڵ و ﻛﺮﭼە و ﺟﮕە ﻟەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻣﺎدی ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﻛە ﻟەم دوورەوﺗە ﻣﻦ ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑێ ھﺎوﻛﺎرم ،ھەﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھەرﭼﯿﻢ ﺋەﻧﺠﺎم داوە ،ھەر ﺑە ﺋەرك و ﻣﺎﻧﺪوﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚم ﺑﻮوە و ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ھﺎوﻛﺎرم ﻧەﺑﻮوە...
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭘﺎوﮔەﻛﺎن ژﻣﺎرەﯾەك ﺑەرﭘﺮس ﻟە ﭘﺸﺘەوەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎﻧﻦ.
ھەرﭼەﻧﺪە ﺑڕ و ﻧﺮﺧﯽ دراوی ﯾەدەﮔﯽ وت ﻛەم ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗﯿﺶ ﻻواز دەﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
150ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەواﻣﻦ
ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﺎری داﺧﺴﺘﻨﯿﺎﻧﯽ داﺑﻮو دڵﺸﺎد ﺷەﻋﺒﺎن ﺟێﮕﺮی ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
وەزﯾــﺮی ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﮔﻮﺗﯽ ﭘﺎوﮔەﻛﺎن ﺳەرﺋێﺸەﯾﺎن ﺑﯚ وەزارەﺗەﻛەﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 150ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەن ﻛە ﺳەرەڕای ﺑڕﯾــﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ داﺧﺴﺘﻨﯿﺎن ،ھێﺸﺘە ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەواﻣﻦ، ﺋەوان ژﯾﻨﮕە ﭘﯿﺲ دەﻛەن و ﺑﺎج ﻧﺎدەن و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺳﺰاﯾﺎن ﺑﺪات. ھەرﯾەك ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وەزﯾﺮی ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﻟێﮋﻧەی وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺎﻧە ﻧەھێڵﺪرێﻦ. ﭘﺎوﮔــەﻛﺎن ﺑــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﻛﺎر دەﻛەن ﻛە ھﯽ دەﯾەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻧﺠﺎ و ﺷەﺳﺘﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدوون، ﺑەﭘێﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون ،ﭘﺎوﮔــە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑەﻧﺰﯾﻦ و ﮔﺎزواﯾﻞ ﺑەرھــەم دێﻨﻦ ﻛە ﻟــە ﺟﯚری ﻧﺎﺳــﺘﺎﻧﺪارد و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە ﺑﯚ ژﯾﻨﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەﺑﻨە ھﯚی ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﻣەﻛﯿﻨەﻛﺎن. وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ﺋــەوان ﺑێﺒەرﯾﻦ ﻟــەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎودێﺮی ﭘﺎوﮔە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﻛــەن. وەزارەﺗەﻛەﯾــﺎن ﭘﺎوﮔــەﻛﺎن ﻧە ﺑــﺎج دەدەن و ﻧە ﺳــﺰاﯾﺶ دەدرێﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە
دەرەوەی رێﻨﻤﺎﯾﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ھەڵﺒەت ھەﻧﺪێﻚ ﻟــەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە ﺑــێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن، ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧەوە وەرﮔﺮﺗﻮوە. دڵﺸــﺎد ﺷــەﻋﺒﺎن ﺟێﮕــﺮی ﻟێﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺑــەر ﻟە 6ﻣﺎﻧﮓ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻧﯿﺸﺘﻨﯿﺎن ھەﺑــﻮو و داواﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﻛە دەﺑێﺖ ﺋەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە داﺑﺨﺮێﻦ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺧﻮدی وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە
ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﮔﻮﺗﯽ ﭘﺎوﮔەﻛﺎن ﺳەرﺋێﺸەﯾﺎن ﺑﯚ وەزارەت دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﺟﮕەﻟەﻣــە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رازی ﻛﺮا ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑڕﯾــﺎر ﺑــﺪات ﻟێﮋﻧەﯾــەك ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﺋەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە داﺑﺨﺎت ﻛە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﻟێﮋﻧەﻛــە ﺑــﯚ داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋەو ﭘﺎوﮔﺎﻧــە ﻟە ﺑــەردەم ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛێﺸــەداﯾە ،ﯾەﻛەم ﺋەوەﯾە ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭘﺎوﮔەﻛﺎن ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــەﻛﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﺑەرﭘﺮس ﻟــە ﭘﺸــﺘەوەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎﻧﻦ. ﺷــەﻋﺒﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ رێﮕــﺮ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ داﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن، ﺑــەم ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﺋەوەﯾــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەﺑﺪەﺋﯽ ﺑڕﯾﺎری داﺧﺴــﺘﻨﯿﺎن دراوە و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەش
زۆر ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎت ھەﯾە. وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋــەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﮔﺎزواﯾــﻞ ﺳــﻮود وەردەﮔﺮێﺖ. ھەﻧﺪێﻚ ﭘﺎوﮔەﯾــﺶ ھەن ﻛە ھێﺸﺘە ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﺑەرھەم دێﻨﻦ ﻛە ﺋەوەش ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﺑﻮوە. دڵﺸــﺎد ﺷــەﻋﺒﺎن ﻛە ژﻣﺎرەی
دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﭼﺎوەڕواﻧﯿــﻦ ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎر ﻧەﻛــەن ،ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﺮاپ ﺑەرھەم ﻧەھێﻨﻦ و ژﯾﻨﮕە ﭘﯿﺲ ﻧەﻛەن.
ﭘﺎوﮔــەﻛﺎن ﺑــە 150 دەﺧەﻣڵێﻨێــﺖ ،دەڵێﺖ ”ﺋەﮔەر ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﺷﻮێﻨﯿﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑێﺖ و ژﯾﻨﮕە ﭘﯿﺲ ﻧەﻛەن ،ﺋەوا ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەوام ﺑﻦ“. ھﺎوﻛﺎت دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەﻛە ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺧەرﯾﻜﯽ داﻧﺎﻧــﯽ ﭘێــﻮەرە و ﺋەواﻧﯿــﺶ وەك ﻟێﮋﻧــەی وزەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭼﺎوەڕواﻧﻦ ﻛە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭘێــﻮەرەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﺑــﻜﺎت و ﭼﯿﺘــﺮ ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎر ﻧەﻛــەن و ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﺮاپ ﺑەرھەم ﻧەھێﻨﻦ.
ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن داﺧﺴﺘﻦ و داﻧەﺧﺴﺘﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣەﺑەﺳﺖ ﺋەوەﯾە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺎن ھەﺑێﺖ، ژﯾﻨﮕە ﭘﯿﺲ ﻧەﻛەن و ﺷﺘﯽ ﺑﺎش ﺑەرھەم ﺑێﻨــﻦ و ﺋەﮔەر ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮن ،دەﺑێﺖ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﮕﯚڕن ﺑﯚ ﺋﺎﻣێﺮی ﻧﻮێ و ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﻛﺎر ﺑﻜەن ﻛە ھﯿﭻ زﯾﺎﻧێﻚ ﺑە ژﯾﻨﮕە ﻧەﮔەﯾەﻧﻦ. ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ژﻣﺎرەی ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺳەرووی 200 ﭘﺎوﮔە دەﺧەﻣڵێﻨێﺖ و دەڵێﺖ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﻣﺎرە ﻟەﺳــەرﯾﺎن .ﺋــەو ﻟەﺑــﺎرەی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﻟەﻻﯾەن
ﺋەو ﭘﺎوﮔﺎﻧــەوە رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﻟێ ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەڵێﻨﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟێ وەرﮔﺮﺗﻮوە. دوای ﺋەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﺑﯚ 700دﯾﻨﺎر ﺷــﻜﺎ وا ﭘێ دەﭼێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺣەز ﻧەﻛﺎت ﺳەرﺟەم ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨە ﻟــە رێﮕەی ﭘﺎوﮔە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺋەرﻛەﻛەی ﺑە ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺳﭙﺎردووە و ھــەر ﺋەﻣــەش ھــﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟــە ﻧێﻮ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺟﺎران وێﺴــﺘﮕە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺑەﻧﺰﯾــﻦ ﺑەﮔــەڕ ﺑﺨﺮێﻨەوە و ﺗﺎﺑﻠﯚی ”ﺑەﻧﺰﯾﻦ 700 دﯾﻨﺎرە“ ھەڵﻮاﺳﻦ.
312ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧﺮاپ ﺑﺮاوەﺗە دەرەوە دەﺑﻮو ﻋێﺮاق ﺧﺎوەﻧﯽ 200ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﯾەدەﮔﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑێﺖ ﻛەﭼﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ 64ﻣﻠﯿﺎرە
وﺷە -ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻣﺎوەی 9ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا 312ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻟــە ژێﺮ ﻧــﺎوی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺑﺮدراوەﺗە دەرەوەی وت .ﭘﺴﭙﯚڕان و ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ داراﯾﯽ ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻋێﺮاق و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ دﯾﻨﺎر ،ﺑﯚ ﺋەم ﺧﺮاپ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧەی دراو دەﮔەڕێﻨﻨەوە. ﺋەﺣﻤــەد ﺣﺎﺟــﯽ رەﺷــﯿﺪ ﺑڕﯾــﺎردەری ﻟێﮋﻧــەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ﺑﺮدﻧەدەرەوەی ﺋــەو 312ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە ﺧﯚی ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە، ﺑەم ﻟە ﻋێﺮاق ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﺮاوە.
ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2006ەوە ﺗــﺎ 2014 ﻋێﺮاق ﺑە ﺑــڕی 551ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ،ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا 312 ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی ﺣەواڵە ﯾــﺎن ﻛڕﯾﻨﯽ ﺷــﺘﻮﻣەك و ﺑﻮاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﭼﻮوەﺗــە دەرەوەی
وت ،ﺑﯚﯾــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛە ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧە ﻟەو ﻛﺎرە و ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﺮدﻧــەدەرەوەی ﭘﺎرە ﻟە وت .ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﺋــەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﻟە ژێﺮ ﻧــﺎوی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭼﻮوەﺗە دەرەوە ،ﻛەﭼﯽ ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ داراﯾﯽ ﭘێ ﻛﺮاوە. ﺑــﯚ ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻗﺴــەﯾە، ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷــﯿﺪ دەڵێﺖ ”ﻟــە ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻋێﺮاق ھــەر 100دۆﻻر ﺑە ﺑــڕی 116
ھەزار دﯾﻨــﺎر وەرﮔﯿﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﺑــﺎزاڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاق و دەرەوەش ھەر 100دۆﻻر ﺑە ﺑڕی 122ھەزار دﯾﻨﺎر ﻓﺮۆﺷﺘﺮاوەﺗەوە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﭘێ ﻛﺮاوە“. ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ﻛــە ﺑڕی ﯾەدەﮔﯽ دراوی ﻋێﺮاق ﻛــەم ﺑﺒێﺘەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ﻋێﺮاق ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑڕی ﯾەدەﮔﯽ 77ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺑــﻮوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێــﺪا دەﺑﻮو ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑڕی ﯾەدەﮔﯽ 200ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﺑێﺖ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﮋﻧــەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014دا 77ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﯾەدەﮔــﯽ دراوی ﻋێﺮاق ﺑەھﯚی ﻣەزادی دراوەوە ،ﺑــﯚ 64ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﻛەم ﺑﻮوەﺗــەوە ،واﺗە 13 ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﻧﺮﺧﯽ ﺧــﯚی ﻟە دەﺳﺖ داوە و زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ
ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺑڕﯾﺎردەری ﻟێﮋﻧەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق:
ﺋــەو ﭘﺎرەﯾە ﻟە ژێﺮ ﻧــﺎوی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭼﻮوەﺗە دەرەوە ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻧەﺑﻮوە ﺑەڵﻜﻮ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ داراﯾﯽ ﭘێ ﻛﺮاوە. ﻋێﺮاق ﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﻟێﮋﻧەﻛــە ﺧەرﯾﻜﯽ داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜە ﺑﯚ ﺋەوەی رێﮕﺮی ﻟە ﭼﻮوﻧەدەرەوەی دراو ﺑﮕﺮێﺖ و ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔەﺷەی ﺋﺎﺑﻮوری، ﻣﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚ ھەر ﺟﯚرە ﺑﺮدﻧەدەرەوەﯾەﻛﯽ دراو داﺑﻨێﺖ. ﺣﺎﺟﯽ رەﺷــﯿﺪ ،ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋێﺮاق ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎری ﯾەﻛەم ﻟەو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ھەژﻣﺎر دەﻛﺎت و دەڵێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﺋەم ﻛﺎرەﯾﺎن ﯾﺎﺳﺎﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە. ھﺎوﻛﺎت ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﻣﺎن ﻟێﮋﻧە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، دراوی ﯾەدەﮔــﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺗەﻧﯿﺎ
ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ زێڕ و ﺗﺎﭘﯚ و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراوە ،ھەروەھﺎ دەﺑێﺘە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراو ﺑﯚ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت و وەﺑەرھێﻨەران و ﺑﺎزرﮔﺎن ،واﺗە دەﺑێﺘە ھێﺰێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑﯚ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ وت ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ دەرەوە. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ھەرﭼەﻧﺪە ﺑڕ و ﻧﺮﺧــﯽ دراوی ﯾەدەﮔــﯽ وت زۆر و ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗﯿــﺶ ﺑەھێﺰ دەﺑێــﺖ و ھەر ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﺑڕی ﯾــەدەگ ﻻواز ﺑێﺖ ،ﺋــەوا دراوی ﻓەرﻣﯽ وت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دراوی دەرەﻛﯽ ﻻواز
دەﺑێﺖ ،ھەروەك ﭼﯚن ﺋێﺴــﺘە ﻧﺮﺧﯽ دﯾﻨﺎری ﻋێــﺮاق ﺑەراﻣﺒەر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ داﺑەزﯾﻮە. ھەرزاﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت، داﺑەزﯾﻨــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت و دۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻋێــﺮاق و دواﺗﺮﯾــﺶ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە داراﯾﯿە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻣەرﻛەزﯾــﯽ ﻋێﺮاق ،وای ﻛﺮدووە ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻋێﺮاق ﻻواز ﺑﺒێــﺖ و دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر دۆﻻردا ﻣﻠــﯽ ﺷــﯚڕ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺷــﯚڕﻛﺮدﻧەوەﯾەك ﻛە ﺑــە زﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻋێﺮاق و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺷﻜﺎوەﺗەوە.
ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق:
دراوی ﯾەدەﮔﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ زێڕ و ﺗﺎﭘﯚ و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراوە، ھەروەھﺎ دەﺑێﺘە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراو ﺑﯚ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت و وەﺑەرھێﻨەران.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﺑێ ﺑەڵێﻦ ﻛﺮدووە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﭘەك ﺧﺴﺘﻮوە و ﺗەﻧﮕﯽ ﺑە ﺑەڵێﻨﺪەران ھەڵﭽﻨﯿﻮە .ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت % 20ی ﺗﺎﻛە ﺳﻠﻔەﯾەﻛﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﭼەﻛە ﺑێ ڕەﺳﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڵێﻨﺪەران ،ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﻛە ﻧە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ ﺑەﮔــەڕ دەﺧﺮێﺖ و ﻧە دڵﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەران ﺧﯚش دەﻛﺎت ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوان دەﻣێﻜە ﺑﯚ داﻧەوەی ﻗەرز ،ﭼەﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە زﯾﺎن ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە. ﺑەڵێﻨﺪەر ڕێﺒﻮار ﻧﺎﻣﯿﻖ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ 9ی 2013دا ﭘڕۆژەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷەﻗﺎم و ﺋﺎوەڕۆی ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﭘﺎرﻛــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ھەوﻟێــﺮ وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺋــــــــەﮔەرﭼﯽ % 75ی ﭘڕۆژەﻛەی ﺗەواو ﻛﺮدووە و ﺑەﮔﻮﺗــەی ڕێﺒﻮار ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﻠﻔەی ﭘێﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑﺪات ﻛــە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 200ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎرە ،ﺑەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺋەو ﭘڕۆژەﯾەی
دەﯾﺪاﺗــە ﺑەڵێﻨــﺪەران ڕێﺒــﻮار ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ،ﺋﺎﺧﺮ ﭘڕۆژەﻛەی ﺋەو ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟــەی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧە. ﺋەو ﭘەﺗﺎﯾە زۆرێﻚ ﻟە ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ، ﻟەو ھــەزار و 400ﺑەڵێﻨﺪەرەی ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە500 ، ﺑەڵێﻨﺪەرﯾﺎن ﺑە ﺗەڵەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە ﺑﻮون .ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەش 100ﺑەڵێﻨــﺪەر ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ ﺑﻮون
ﺑەڵێﻨﺪەرێﻚ:
ﺋەو ﭼەﻛەی ﺑە زﯾﺎﻧﻢ ﻓﺮۆﺷﺖ ،ھەر ﺋەو ڕۆژە ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ھەرێﻢ ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﭘێ ڕاﻛێﺸﺎوە. ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷەﺷﯽ 2014ﺑە ڕێﺒﻮار ڕاﮔﺮﺗﻮوە .ﺋێﺴﺘە ﻣﺎوەی ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﺑــﻮوە و ﺣﻜﻮوﻣەت داوای ﺳــﺰای دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻟێ دەﻛﺎت. ڕێﺒــﻮار دەڵێ ”ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯚی ڕاﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘڕۆژەﻛەﻣە و دەﺑێﺖ ﺳــﺰای دواﻛەوﺗﻨﯿﺶ ﺑﺪەم ﻛە ﺑﯚ ھەر ڕۆژێﻚ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و ﻧﯿﻮە“. ﺋــەو % 20ەی ﺣﻜﻮوﻣــەت
و 300ﯾﺸــﯿﺎن ھەڕەﺷــەی ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﺳەرە. دﻛﺘــﯚر ﺳــەرۆ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ دزەﯾــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺑەڵێﻨﺪەر ﺑــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺋﺎوەداﻧــﯽ ﻧﺎو دەﺑــﺎت و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ژﯾﺎﻧﯽ ﺳــەﺧﺘﯿﺎن دەدات و دەڵــێ ”ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﺑــێ ﭘﺎرەﯾﯽ
وەﺳﺘﺎون ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﯿەﺗﯽ ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯿــﺎن ،ﻛەﭼﯽ ﻟەو ﻻﺷــەوە ﺳــﺰای دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘڕۆژەی ﺑەڵێﻨﺪەران دەدات“. ﺳەرۆ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ”ﺣﻜﻮوﻣەت 4ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﻗــەرزداری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﺑە ﺑەڵێﻨﺪەران ﻛــە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 800 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ھــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮە“. ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﺳــﺘﯽ ﺑەو ﺑﺎرودۆﺧە ﺧﺮاﭘە ﻛــﺮد ﻛە ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2014ەوە ﺗێــﯽ ﻛــەوت ﻟــە 17/2/2014 ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ،ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ داوای ڕاﮔﺮﺗﻦ و ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﻛﺮد ﻛە ﺑە ﺑەڵێﻨﺪەر دراون و دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە. ﺑﯚ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەش ﻛە ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە ،ﺑەر ﻟە ھەڵﺒﮋاردن و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ 4ـــﯽ ھەﻣﺎن ﺳﺎڵ 120 ،ڕۆژ ﻣﺎوەﻛەی درێــﮋ ﻛــﺮدەوە و ﺑڕﯾــﺎری دا 200ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑــﯚ ﺑەردەواﻣﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺳــﻠﻔەی ﺑەڵێﻨــﺪەران ﺗەرﺧــﺎن ﺑــﻜﺎت. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵﯿﻨﺪەراﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ”ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗەﻧﯿﺎ % 40ی ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەی ﺑە ﺑەڵێﻨﺪەران دا“. ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﺑەردەواﻣﯽ ﺑە
ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑــﺪات و دوای ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ،دووﺑﺎرە ﭘــڕۆژەﻛﺎن وەﺳــﺘﺎﻧەوە. دەﺳــﺖ دواﺑــەدوای ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻧﻮێ، ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼەﻛــﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺑێ ڕەﺳــﯿﺪی ﺑەﻣەرﺟــﯽ ﺧەرﺟﻨەﻛﺮدن ،ﺑە ﺑەڵێﻨﺪەران دا ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚﯾﺎن ھەﺑــﻮو % 15ی ﺳــﻠﻔەﯾەك ﺑە ﻧەﻗﺪی وەرﺑﮕﺮن .ﺟﮕە ﻟەوەﯾﺶ ﺑڕﯾــﺎری درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ 120ڕۆژی ﺗﺮ دا ،ﺑــەم ﻟەوﯾﺸــﺪا وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی دەرﻧەﻛﺮدﻧﯽ رێﻨﻤﺎﯾﯽ ،ﻛێﺸەی ﺑﯚ ﺑەﻟێﻨﺪەران دروﺳﺖ ﻛﺮد. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دواﯾﯿﻦ ﺑڕﯾﺎری ﺑﯚ ﺑەڵێﻨﺪەران، ﻟــە 20ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە ﺑڕﯾﺎری ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ % 20ی ﺋەو ﭼەﻛە ﺑێ ڕەﺳﯿﺪاﻧەی ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ دا، ﺑەم دﻛﺘﯚر ﺳــەرۆ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ دزەﯾﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەوە ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﮔــەڕ ﻧﺎﺧﺎﺗــەوە و دەڵــێ، ”ﺑەڵێﻨﺪەران ﭼەﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە ﺗﺎ ﺋەو ﺑڕەی ﭘێ وەرﺑﮕﺮن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺑە زﯾﺎن و ﺑە ﭘﺎرەی ﻧەﻗﺪ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوﯾﺎﻧەﺗەوە“. ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﺣﻤــەدی ﺧﺎوەﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﻟەو ھەزار و 400ﺑەڵێﻨﺪەرەی ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە 500 ،ﺑەڵێﻨﺪەرﯾﺎن ﺑە ﺗەڵەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە ﺑﻮوﻧە
دﻛﺘﯚر ﺳەرۆ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ دزەﯾﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ھەوﻟێﺮ:
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 4ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺑەڵێﻨﺪەران ﻗەرزدارە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋــﺎزار ،ﯾەﻛێﻜە ﻟــەو ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــەی ﭼەﻛﯽ ﻧەﻣﺎوە .ﺋــەو % 50ی ﭘڕۆژەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷەﻗﺎم و ﺋﺎوەڕۆی دێﯽ زاﻧﻜﯚی ﻧﻮێﯽ ﺗەواو ﻛﺮدووە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەﺑەر ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ﻛﺎرەﻛەی وەﺳﺘﺎوە .ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼەﻛﯽ ﺑێ ڕەﺳــﯿﺪی ﭘێ داوە و
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە دواﯾﯿﻦ ﺑڕﯾﺎری ﺑﯚ ﺑەڵێﻨﺪەران ،ﻟە 20ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺑڕﯾﺎری ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ % 20ی ﺋەو ﭼەﻛە ﺑێ ڕەﺳﯿﺪاﻧەی دا.
ﻟەﺑەر ﻗەرزداری ،ﭼەﻛەﻛەی ﺑە % 30زﯾﺎن ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە .ﺋەو دەڵێ ”ﺋەو ﭼەﻛەی ﺑە زﯾﺎﻧﻢ ﻓﺮۆﺷﺖ، ھەر ﺋەو ڕۆژە ﻟــە ﺑﺎﻧﻜﯽ ھەرێﻢ ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﭘێ ڕاﻛێﺸﺎوە“. ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ داوا ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛﺎت ﻣﺎوەی ﭘــڕۆژەﻛﺎن درێﮋ ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﺳﺰای ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯿﺶ
ھەڵﺒﮕﺮێﺖ. ﺋێﺴـــــــﺘە ﺑەڵێﻨــﺪەران ﻟەو % 20ﯾــﺶ ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪ ﺑــﻮون و ﭼﺎوەڕێﯽ ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳێﻜﻦ .ﺋەوان ﺧەون ﺑەوە دەﺑﯿﻨﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳــﺘﯽ ڕەﺣﻤەﺗﯿﺎن ﺑــﯚ درێﮋ ﺑﻜﺎت و ﻟەو ﭼﺎڵە دەرﯾﺎن ﺑﮫێﻨێﺖ ﻛــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﺑﯚی ھەڵﻜەﻧﺪوون.
ﺋەوەی ﻟە ﭘێﺸەوە داﺑﻨﯿﺸێﺖ دەﺑێ ﭘﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪات ﭼﻮار 15ﯾﯽ دەﻛﺎﺗە 65؟!
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣەﺗەڵێــﻚ ھەﯾــە ﻣەﮔــەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﻧێــﻮان ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ﻟەﮔەڵ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑەﻏــﺪا ﻟێﯽ ﺗێ ﺑﮕەن .ﺋﺎﺧــﺮ ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ،ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەوە ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗەﻛﺴﯽ دەﺑێﺖ ﺑە 60ھەزار دەرﭼێﺖ و ﺑــﯚ ﺑەﻏﺪاﯾﺶ 160ھەزار ،ﺑەم ﺗەﻛﺴــﯿﯿەﻛەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ 65ھــەزار و ﺑﯚ ﺑەﻏﺪاﯾﺶ 170ﯾە. ﮔەراﺟــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑەﻏﺪا ﻛە ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ 100ﻣەﺗﺮی ،ﻧﺰﯾﻚ ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜەوﺗــﻮوە .ﻛﺎﺗێــﻚ دەﭼﯿﺘە ﺋەو ﮔەراﺟە ،ھﺎواری ﺷــﻮﻓێﺮان ﻟەوﺳــەری ﮔەراﺟەﻛە دەﺑﯿﺴﺘﯽ ﻛە ﻧﺎوی ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎرێﻜﺖ ﻟەﯾەك
ﻛﺎﺗــﺪا ﺑــە ﺑەرﮔــﻮێ دەﻛەوێﺖ. ﻟەﺑــﻦ ﺟەﻣەﻟﯚﻧە ﺑــەرزەﻛﺎن ﻛە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﮔەراﺟەﻛەی ﮔﺮﺗــﻮوە ،ھەر ﺷــﺎرە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑﯚ دﯾﺎری ﻛــﺮاوە .ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻟە ڕﯾــﺰی ﯾەﻛﺘــﺮ وەﺳــﺘﺎون و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﭘێﺸــەوەﯾﺎن ﻛە
ﻧﯚرەﯾەﺗﯽ ،وەك ﺳــەرﻛﺮدە دێﺘە ﺑەرﭼــﺎو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎڵــﯽ ﻟێﻚ ﻓﺶ ﻛــﺮدووە و دەرﮔەﻛﺎﻧﯽ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳﻨﺪووﻗەﻛەﺷــﯽ ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺗﺎ ﺋﺎﻣﺎدەی ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﻧەﻓەر ﺑێﺖ. ﻟەو ﮔەراﺟە ﺷــﺘەﻛﺎن ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻦ و ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻧﺎدۆزﯾﺘەوە ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺳەرﺳﺎﻣﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺟﮕە ﻟە ﺧەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑەﻏﺪا ﻧەﺑێﺖ. ﺷــﯚﻓێﺮەﻛەی ﺧەﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎوار دەﻛﺎت ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 15ھەزار،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ھەوﻟێﺮ:
ﻛﺎرداﻧەوەﻣﺎن دەﺑێﺖ و ﺋەو ﺷــﻮﻓێﺮاﻧە ﺳﺰا دەدﯾﻦ.
ﺑەم ﻛە دەﭼﯿﺘە ﭘێﺸەوە ،ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺮێﯿﺘەوە ﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘێﺸەوە 20ھەزار دﯾﻨﺎرە. ﻟەو ﮔەراﺟە ﻛﺎرزان ﺣەﻣەﺣﻮﺳێﻨﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻛﯚﻟﯿــﮋە ،ﺑە ﺟﺎﻧﺘﺎﯾەﻛەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ .ﺋەو دوو ھەﻓﺘــە ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ،ﻟەﺑەر ﺋەو داھێﻨﺎﻧــە ﻧﻮێﯿەی ﺷــﯚﻓێﺮان ﻧﯿﻮ ﺳــەﻋﺎت دوا ﻛەوﺗﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﭼﺎﻧﺴﯽ ﻛﺎرزان ﺗەﻛﺴﯿﯿەﻛە ،ﺗەﻧﯿﺎ
ھﺎووﺗﯿﯿەك:
ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻢ 5ھەزار ﻛەراﻧە ﺑﺪەم.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﺑەڵێﻨﺪەر ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ ﺑﻮوﻧە
13
ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘێﺸــەوەی ﺑەﺗﺎڵ ﺑﻮوە و ﺋەوﯾﺶ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮوە 5ھەزار زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪات .ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﺎر ﻟە دواوەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﺗﺮ داﻧﯿﺸــﺘﻮوە .ﺋەو دەڵێ ”ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻢ 5ھەزار ﻛەراﻧە ﺑﺪەم“. ھەڵﺒــەت ﺋــەوە ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺷــﯚﻓێﺮاﻧﯽ ﺧەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەو ﭘﻠەﯾﺎن ﺑە ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘێﺸــەوەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯿــﺎن داوە و ﺧەرﯾﻜە وەك ﭘەﺗﺎﯾەﻛﯿﺶ ﺧەﺗﯽ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﮔﺮێﺘەوە .ﺷﯚﻓێﺮەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺧﯚﯾــﺎن ھەﯾــە ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرەﯾﺎن و ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺮﺧﯽ ﺋەواﻧﯽ زۆر ﻛــەم داﻧﺎوە و ڕەﺧﻨە ﻟە ﺑەﺷە ﺑەﻧﺰﯾﻨﯿﺎن دەﮔﺮن، ھەروەﻛﻮ ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ ﺑەﺷــﯿﺎن ﻧــﺎﻛﺎت .ڕێﺒﻮار ﺷــﻮﻓێﺮی ﺧەﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە و دەڵێ ”ﺑەر ﻟەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘێﺸــەوە زﯾﺎد ﺑﻜەﯾﻦ ،ھەﻣــﻮو ﻧەﻓەرێﻚ داوای ﭘێﺸــەوەی دەﻛﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە
ﻛەم ﻛــەس دەﭼێﺘە ﭘێﺸــەوە“. ﺷــﯚﻓێﺮەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوڕێﺸــﯽ دەڵێﻦ ”ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋێﺴﺘە ،ﺟﺎراﻧﯿﺶ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘێﺸــەوەی ﭼــﻮار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ دوای ﯾەك دەﮔﯿﺮا“. ﺟﮕــە ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺧەﺗــﯽ ﺑەﻏﺪاﯾــﺶ ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﻣەﺗﺮێﻚ ﻟەوﻻﺗﺮەوەﯾە؛ ﺟﯿﺎﻛﺎری ﻛﻮرﺳــﯽ ﭘەﯾــڕەو دەﻛــەن و ﻟــە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎری ”وﺷە“دا ﺋﺎﺧﯚ ﺑﯚ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘێﺸــەوەﯾﺎن 10ھەزار دﯾﻨﺎر ﮔﺮان ﻛﺮدووە .ﺷــﯚﻓێﺮەﻛﺎن ﺑە ﭘێﻜەﻧﯿﻨێﻜــﯽ ﺗێﻜەڵ ﺑە ﮔﺎڵﺘە دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ”ﺋﺎﺧــﺮ ﻟە ﭘێﺸــەوە زووﺗﺮ دەﮔەﯾﺖ“ ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺷێﻮەی دەﻣﻮﭼﺎوﯾﺎن ﺑە ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎن دەﮔﯚڕی و ﺑە ﺗﺎﺳەوە دەﯾﺎن ﭘﺮﺳــﯽ ”ﺑﯚ دەﭘﺮﺳﯽ؟ ھﯿﭻ ﺳەﯾﺮﯾﯿەﻛﯽ ھەﯾە؟“. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﭼﺎودێــﺮی ﻟــە ﮔەراﺟــەﻛﺎن ھەﯾــە ،ﺑــەم
ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﭼﺎودێــﺮی ﺋەو ﮔەراﺟە ﭼــﺎوی ﻧﻮﻗﺎﻧﺪﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﻟە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﻧﯿﯿە. ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﻋەﻟــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ھەوﻟێﺮ ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻟــەو دﯾﺎردەﯾە ﭘﯿﺸﺎن دا و ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻛﻮرﺳﯿﺶ ﺑە ﺳەرﭘێﭽﯽ ﻟە ﻗەڵەم دەدات .ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﻧﺮﺧﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ دەدات ﻛە ﺑەﭘێــﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺑﺎزاڕی ڕۆژ دادەﻧﺮێﺖ ،دەڵێ ”ﻧﺮﺧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 15ھەزارە و ﺑەﻏﺪاﯾﺶ 40ھەزارە، ﺟﺎ ھەر ﻛﻮرﺳﯿﯿەك ﺑێﺖ“ .ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﻋەﺑﺪﻟﺨﺎﻟﻖ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﯚی ﭘﯿﺸﺎن دا ﺑــﯚ ﺑەدواداﭼﻮون ﻟــە ڕێﮕەی ﻟێﮋﻧەی ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و دەڵێ ”ﻛﺎرداﻧەوەﻣﺎن دەﺑێﺖ و ﺋەو ﺷﻮﻓێﺮاﻧە ﺳﺰا دەدﯾﻦ“. ﺑەﭘێﯽ ﺳﺰای ﺧﺸﺘەی ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺷﺎر ،ﺳﺰای ﭘێ ﺑﮋاردن ﻟە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺗﺎ 5ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎرە و ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎرﯾــﺶ دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ﻛــە ﻟە ھەﻓﺘەﯾەك ﺗﺎ ﻣﺎﻧﮕێﻜە. ﺋەﻣڕۆ ﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘێﺸەوە ﻟەﮔــەڵ دواوە 5ﺑــﯚ 10ھــەزار ﺟﯿﺎوازی داﻧﺮاوە ،ﺧﯚ ڕەﻧﮕە دوور ﻧەﺑێﺖ ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ 50ھەزار وەرﺑﮕﺮن ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎﻛﯽ ﺷﻮﻓێﺮ و ﭘێﺖ ﺑڵێــﻦ ”ﺧﯚت ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە ﻟێﺨﻮڕە“.
ﻧەوت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟە ﭘﺎڵ ﺑﻨﺪﯾﻮارەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەرۆﻛﯽ وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق و وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﮔﺮێــﺖ ،ھەﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﭘﻠەی ﺑﺎﯾە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛە 4ھەزار و 200ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ و 700 ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮ ھەﯾە ،ﻛە دەﻛﺎﺗە 4ھەزار و 90ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﺪا.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ژﻧﺎن دەﭼەوﺳێﻨێﺘەوە
ﺳﻮﭘﺎﯾەك ﻟە ﺑێﻜﺎران ﺑﻨﺪﯾﻮارەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺗەﻧﯿﻮە وﺷە /رێﺒﯿﻦ وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ژﻣﺎرەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﺧﯚ دەﮔــﺮن ،ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ھەزاران ﺑﻨﺪﯾﻮار و ﺑێﻜﺎرﯾﺎن ﻟە ﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەزەﺑﯽ و ﺗﺎﯾﻔﯽ ،ﺑڕﯾﺎر ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪان دەدەن. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺋﺎﻣــﺎر و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺳــەر ﺑــە وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪﻧﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2012وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 120ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ھەﺑﻮوە ،ﻛە ﺑەﺳــەر وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت داﺑەش ﻛﺮاون. ﺋــەو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣﺎﻧەی ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋﺎﻣﺎرەوە دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون، رووﻧــﯽ دەﻛەﻧــەوە ھەرﯾەك ﻟە وەزارەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺳــەر ﺑە وەزارەﺗەﻛــە ،ھەزاران ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾﺎن ھەﯾە ،ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﺑەﺷێﻮەی ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺑەﺷــێﻮەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ داﻣــەزراون ،ﺑەم زۆرێﻚ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑﻨﺪﯾﻮار و ﻗەﺑﺎرەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەی ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷﺮاو ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑە زەﻗﯽ ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ. د .ﺋەﺣﻤــەد ﻋەﻟــﯽ ﺷــﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷــﺮاو ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت و ﺳــەرﺟەم داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽﻋێﺮاﻗﯽ داﭘﯚﺷﯿﻮە و ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛەی ﺑە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی دەﻧێﺖ. د .ﺋەﺣﻤــەد ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷــﺮاو ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ﺑــە زەﻗــﯽ ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەش ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داڕووﺧﺎﻧﯽ ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ. ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗﺎﯾﻔﯽ ھــﯚﻛﺎری ﻛﺎرﯾﮕەرن ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻗەﺑﺎرەی ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷﺮاو ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە % 75ی ﺑﻮدﺟــەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەﮔــەر ژﻣﺎرەی ﻛﯚی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ژﻣﺎرەی
ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەراورد ﺑﻜﺮێﺖ، ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ زۆرﯾﻨــەی ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﻦ )ﺑﻨﺪﯾﻮار( ن ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە زۆرﯾﻨەی ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺧەرﺟــﯽ ﻧﺎوەﺑەرھێﻦ دەڕوات“. ھەرﯾــەك ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻗەﺑﺎرەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿــﺎن ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗﻮوە، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﻧﺰﯾﻜەی 30ھــەزار و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر-ﻛەرﻛــﻮوك ﻧﺰﯾﻜــەی 15 ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ھەﻣﻮو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن ﯾﺎن ﻛﺎری ﺗەواو ﻧﺎﻛەن. )ش .س( ژﻣێﺮﯾــﺎر ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﻣﯿﺴــﺎن ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ”ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە زۆرﯾﻨەی ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران دەڕوات و ﻗەﺑــﺎرەی ﮔــەورەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿــﺶ ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﺪان ،ﺑــەم ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەرﻓــﺮاوان ﻟــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ داﻣەزراون“. ﺋەو ﻛﺎرﻣەﻧﺪەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻣﯿﺴﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد، ”ﻟە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق، زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە )(% 25ی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ و ﺳەرووی )(% 69 ی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﺎن ﺗەواو ﻛﺮدووە ،ﺋەوەش ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﮔەورەﯾە“. ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی راھێﻨــﺎن و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺑڕﯾــﺎری ژﻣــﺎرە 997ی ﻟە 12ی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2015ﺑــە رەزاﻣەﻧﺪی وەزﯾﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ 366ﻟە دەرﭼﻮواﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺑەﺳــڕە ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮور دراوە. وێﻨەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛە دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮوە و دەری دەﺧﺎت، ” 209ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎن دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا و 157ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎن دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻧەوﺗﯽ ﺑەﺳڕە ﺑﻮون“. ھﺎوﻛﺎت ﻧﺰﯾﻜــەی 150ﻛەس ﻟە
ھەﻣﺎن ﻣﺎوەدا ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﺎزی ﺑﺎﻛﻮر و ﻧﺰﯾﻜەی 50ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺑە ﺑڕﯾﺎری وەزارەﺗﯽ ﻧەوت داﻣەزراون. ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺳــﺎﻧە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺰﯾﻜەی ﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر دادەﻣەزرێﻨێﺖ، ﺋــەوەش وای ﻛﺮدووە ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵ ﻗەﺑﺎرەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻧەوت ھەڵﻜێﺸــێﺖ و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت.
ﺑﻨﺪﯾﻮارەﻛﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ”ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ“ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ”ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑﻨﺪﯾــﻮار“ ،ﺑەﻛﺎر دەھێﻨــﻦ ،ﻛــە ﻟە ﺳــەرﺟەم وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو وﺗــەدا ﻧﺎوﯾﺎن ھەﯾــە و ﻛﺎرﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﭘــﺎڵ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ھەﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ھەزاران ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺑێﻜﺎر ھــەن ،ﻛە ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ”ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷﺮاو“ ﻧﺎوی دەﺑەن. ﺣەﺳەن ﻧﯿﻌﻤە ﺷﺎرەزای ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە” ،ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵ ژﻣﺎرەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق ھەڵﺪەﻛﺸــێﺖ و ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﭘەرەﭘێﺪاﻧێﻜــﯽ ﻻواز ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزدا ھەﯾــە ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗــە ھــﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻗەﺑﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ﻟە ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷــﺮاو ﻟــە وەزارەت و
ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزدا ھەﺑێﺖ“. داواﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪن ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻟەو ﺳــﺎﻧەی دواﯾﯿﺪا ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺑە ﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺟﮕە ﻟە زاﻧﻜﯚ و ﻛﯚﻟێﮋە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ھەن ،دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺋەو ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﯾﺎﻧــە دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ داﺑﻤەزرێﻦ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﺑڕﯾﺎر ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎن دەدات. ﻣﺤەﻣــەد ﻧەواﻋﯿــﺮ ﺷــﺎرەزای ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ وەك زۆرﯾﻨەی ﺷﺎرەزا ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھﯚﻛﺎری زەﻗﺒﻮوﻧەوەیﻛێﺸەﻛﺎنﺑﯚﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﮔێڕێﺘەوە، ”ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟە ﻣــﺎوەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا ھەﻣــﻮو ﺳــەرﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﻧــەوت ﺑــﻮو ،وەك ﺗﺎﻛە ﺑﺰوێﻨەری ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا و
”” 209ﻟــە داﻣــەزراوەﻛﺎن دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا و 157ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎن دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻧەوﺗﯽ ﺑەﺳڕە ﺑﻮون“ داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا“. ﻧﯿﻌﻤە رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛێﺸــەﻛە ﺑــﯚ داڕووﺧﺎﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﻛە ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﺳــﻨﻮوردار و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺑێ ﺳﻨﻮوری دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھێﺰی ﻛﺎری ﺷــﺎرەزا ھەﯾە ﻛە دەﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﺋەرﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋەوە ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑێﺖ ﻛە وەزارەﺗﯽ ﻧەوت ﭘﻼن و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﺗێﻜﯽ ﺑــﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﻟە
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ھەﯾە ،ﻛــە ﻗەﺑﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷــﺮاوی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە
ﺋەوەش ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﮔﺮﻓﺘەﻛەﯾە ،ﻛــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺟﮕە ﻟە ﻧەوت ﺷــﻮێﻨﮕﺮەوەی ﺋﺎﺑﻮوری ﭘەﯾــﺪا ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔــەر ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﻟە ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿﺪا ﻧەﺑێــﺖ ،ھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە“. ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻛــە ﻟــە ﭘﺎڵ ﺑەرۆﻛــﯽ ﺑﻨﺪﯾﻮارەﻛﺎﻧــﺪا وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﮔﺮێﺖ، ھەﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﮔەورە ﻟە ﭘﻠــەی ﺑﺎﯾــە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛە 4 ھەزار و 200ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ و 700ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزﯾﺮ ھەﯾە ،ﻛە دەﻛﺎﺗە 4ھــەزار و 90ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﺪا. )س( ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﻧــەوت ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر ،ﻧﻜﻮڵﯽ ﻟەوە ﻧﺎﻛﺎت ﺧﯚی و ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر
ﻟــە ﻣــﺎوەی 8ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﻛﺎردا، ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳەﻋﺎﺗێﻚ ﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﻛەن. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ھەﯾە ،ﻛــە ﻗەﺑﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷــﺮاوی دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،ﻟــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺋەرﻛــەﻛﺎن ﻟەواﻧەﯾــە ھــەر ﺋەﻧﺪازﯾﺎرێﻜﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻣﺎوەی 8ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﻛﺎردا ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺳــەﻋﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺧﯚی ﻧەﻛﺎت“. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻧﺰﯾﻜەی 15ھــەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ھەﯾە، زۆرﯾﻨەی ﺋــەوان ﻟــەو ﻋەرەﺑە ھﺎورداﻧــەن ﻛە رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ھﺎوردەی ﻛﺮدن ،رێﮋەی ﻛﻮرد ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەدا ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 800ﻛەس دەﺑێﺖ. ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ دارەﻣﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە” ،ﻛﻮردەﻛﺎن ﺟﮕەﻟەوەی ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﭘێــﻚ دێﻨــﻦ ،ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ھﯿﭻ ﻛﻮردێﻚ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﺎی ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەدا وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ھەﻣــﻮو ﭘﻠەﺑﺎﻛﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧەوەﯾە“. داﻣەزراﻧــﺪن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﻣەزەﺑﯽ و ﺗﺎﯾﻔﯽ ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑە زەﻗﯽ ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ، ﺋــەوە ھــەر ﻟەﻣــەڕ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر-ﻛەرﻛﻮوك ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا ھەﻣﺎن راﺳﺘﯽ ﻟەﻣەڕ داﻣەزراواﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯿﺪا ھەﯾە. ﻋەﻟﯽ ﻣەﻧﺴﻮوری ﻧﺎوی ﺧﻮازراوی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮورە ،ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”داﻣەزراﻧﺪن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺣﺰﺑﯽ و ﺗﺎﯾﻔــﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ھەﯾە و ﺋەواﻧەی ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ،ﻣﺎﻣەڵەی ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ“.
ﻣەﻧﺴــﻮوری ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮورە ،ﻛــە ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑەھــﯚﻛﺎری ”ﺟﯿﺎوازﯾﻜــﺮدن ﻟە ﻧێــﻮان ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﭘێڕۆﯾﯽ ﻛﺮدن ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑەﻋﺲ ﺑﯚ ﺋێﺸــﻜﮕﺮی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران“ ،ﻟە رێﮕــەی ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــەوە داوای ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮور دەﻛەن. ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ژﻧﺎن دەﭼەوﺳێﻨێﺘەوە ﺑــەراورد ﺑە ﻛــﯚی وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ژﻧــﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﺳــﻨﻮوردارﯾﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧەوت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯿﺪا ھەﯾە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛە وەزارەﺗەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭘﯿﺎواﻧەوە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮاوە. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەﻧﺘەری ﺋﺎﻣﺎر و ﺳــەرژﻣێﺮﯾﯽ ﺳــەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛە دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،رووﻧﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺑەﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ژﻧﺎن ) (% 10ﻟــە ﻛــﯚی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧەوت ﭘێﻚ دێﻨﻦ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوەش ژﻧﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ) (% 5ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﭘﻠەﺑﺎﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗەﻛەﯾﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە و )(% 95ی ﭘﻠەﺑــﺎﻛﺎن ﻟە ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزﯾﺮ، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺟێﮕﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ و ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﭘﯿﺎواﻧەوەﯾە. ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و داﻛﯚﻛﯿﻜﺎراﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺋەو داﺑەﺷــﻜﺎرﯾﯿە رەﮔەزﯾﯿە ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﻧەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟێﻚ دەدەﻧەوە و ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗەوە رێﻜﺎری ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﺑﯚ ﻟەﺑەر ﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﻓﺎﺗﯿﻤــە ﺣەﻟﻔﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺑەﺳڕە ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە” ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻋێــﺮاق ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚی ﺑە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺟﯚری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ )ﺟﯿﺎوازی رەﮔەزی( راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﻻوازی ﭘێﮕــەی ژﻧــﺎن ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﻧــەوت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺟێﮕەی ﻧﯿﮕەراﻧﯽ و ﺷەرﻣەزارﯾﯿە“. ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ
ﻋێﺮاﻗﯽ ژﻣﺎرە ) (2710ﻟە رێﻜەوﺗﯽ )(10/2/2004دا ،ﻟێﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ھێﺰی ﻛﺎری ﻣێﯿﻨە ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ )ﻟێﮋﻧەی ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت(دا ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە، ﺑەم ﺣەﻟﻔﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﻛێﺸــەی ژن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەو ﻟێﮋﻧەﯾە ﮔەورەﺗﺮە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەو ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿە رەﮔەزﯾﯿە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەرێﮋﯾﯿەﻛــﯽ ورد ھەﯾە ،ﺑە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟێﮋﻧەی ژﻧﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﺑێ ،ﺋەوان ﻟەوﭘەڕەﻛەﯾﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ ھەﻧﺪێﻚ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑﯚ ژﻧﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔەورە ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨﻦ“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ھــﯚﻛﺎری ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رەﮔــەزی ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﻧﺰﻣﯿﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨــﺪەواری و ﭘﻠەی زاﻧﺴــﺘﯽ ژﻧﺎن دەﮔێڕﻧــەوە ،ﻧەك ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە ﻟەو رووەوە ،ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﺳــﺎﻧە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوردار ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﻣێﯿﻨە وەردەﮔﺮن. ﺣەﻟﻔــﯽ دەڵــێ” ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی راھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑەﺳــڕە و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،ﺳــﺎﻧە ﻟەوﭘەڕەﻛەﯾــﺪا % 10ی ﻛﭽــﺎن وەردەﮔــﺮن ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻧﻤــﺮەی ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻜﯽ ﻣێﯿﻨە زۆر زﯾﺎﺗــﺮ ﺑێــﺖ ﻟــە ﻛﯚﻧﻤﺮەی ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧێﺮﯾﻨــە ،ﺋەوان رەﭼﺎوی ﺋﺎﺳــﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﻧﺎﻛەن، ﭼﻮﻧﻜە وا ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﺑﻮاری ﻧەوﺗﺪا ﻛﺎری ﭘﯿﺎواﻧە“. ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ دەدەن ﻛە ﺳــﺎﻧە ﺑە ھەزاران ﻟــە ﻛﭽﺎﻧﯽ دەرﭼﻮوی ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ،داواﻛﺎرﯾﯽ وەرﮔﺮﺗــﻦ ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﻛــەن ،ﺑەم ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺟﯚری رەﮔەزی ﻟەﻻﯾەن ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧەوە ،رەت دەﻛﺮێﻨەوە، ﺋــەوەش ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺑەھێﺰە ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ رەﮔەزی ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑێﻜﺎری ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧﺪا.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەﻛﺮەم
ﻛﻠﻮپ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ دەﺷﻜێﻨێﺖ
ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵﺪۆی ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯽ و ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﯿەوە ﺧەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﯚڵﯽ ژﻣﺎرە 300ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧەﻛەدا وەرﮔﺮت. ﻓﻠﯚرێﻨﺘﯚ ﭘێﺮێﺰی ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪ درێﺴــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ وەك ﺧەﺗێﻚ دا ﺑــە رۆﻧﺎڵــﺪۆ ﻛــە 300ی ﻟەﺳەر ژﻣﺎرە 300ی ﻧﻮوﺳــﺮاﺑﻮو وەك ﺋﺎ ﻣﺎ ژ ە ﯾــە ك ﺑــە ژﻣــﺎرەی ﮔﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧە ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەﻛەدا.
ﭘێﺮێــﺰ ﻟەﻧێــﻮ ﯾﺎرﯾﮕەی ﺳــﺎﻧﺘﯿﺎﮔﯚ ﺑێﺮﻧﺎﺑﯿــﯚ ،درێﺴــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛەی وەك ﺧــەت و ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿــەك دا ﺑە رۆﻧﺎڵﺪۆ و ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺟەم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪﯾﺶ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿﺎن ﮔﺮت. رۆﻧﺎڵﺪۆ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ 301 ﮔﯚڵ ﻟە رﯾﺰی ﺳــێﯿەﻣﯽ ﮔﯚڵﻜﺎراﻧﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﯾﺎﻧەی رﯾﺎل ﻣەدرﯾﺪ دێﺖ، ﺗەﻧﯿــﺎ 5ﮔﯚڵﯽ ﻣــﺎوەی ﺑﮕﺎﺗە رﯾﺰی دووەﻣــﯽ ﮔﯚڵــﻜﺎران ﯾﺎﻧەﻛەی ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺋەﺳﺘێﺮەی ﭘێﺸﻮوی ﯾﺎﻧەﻛە ﺋەﻟﻔﺮێﺪۆ دی ﺳــﺘﯿﭭﺎﻧﯚ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە، ھەروەھﺎ 22ﮔﯚڵــﯽ ﺗﺮﯾﺶ دوورە ﻟە رﯾﺰی ﯾەﻛەم ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەدەﺳﺖ راﺋــﻮول ﮔﯚﻧﺰاﻟﯿﺴــﯽ ھێﺮﺷــﺒەر و ﻛﺎﭘﺘﻨﯽ ﭘێﺸﻮوی ﯾﺎﻧەﻛەوەﯾە.
ﻣﯿﺴﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد
ﻟﯿﯚﻧێــﻞ ﻣﯿﺴــﯿﯽ ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻨــﯽ و ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧەی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ ،ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﭘێﻮاﻧەﯾــﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪ و ﺑﻮوە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰان 400ﮔﯚڵ ﻟە ﺧﻮﻟێﻜﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت. ﺷــەﻣﻮوی راﺑﺮدوو ﻟــە ﮔەڕی 32ی ﺧﻮﻟــﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ ،ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ﻟەﻧێﻮ ﯾﺎرﯾﮕەی ﻛﺎﻣﭗ ﻧﻮو ﺑە دوو ﮔﯚڵﯽ ﺑــێ ﺑەراﻣﺒەر ﻟە ﯾﺎﻧەی ﭬﺎﻟێﻨﺴﯿﺎی ﺑﺮدەوە. ﮔﯚڵــﯽ دووەﻣﯽ ﯾﺎﻧەﻛــە ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺴﯽ ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﯽ 93ی ﯾﺎرﯾﯿەﻛەدا ھﺎﺗــە ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮدن و ﺑەﻣــەش ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧە ﻛــﯚی ﮔﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵﯽ ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻟــە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ﻟە ﻛﯚی ﺳەرﺟەم ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪە 400ﮔﯚڵ. ھەرﭼەﻧﺪە ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧﺪان ﯾﺎرﯾﺰان ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەی ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﻟــە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺑﮕﺮە زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 27ﺳــﺎڵﯿﺪا ﺑﮕەﻧە ﺋەو رێﮋەﯾەی ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن. ﻣﯿﺴــﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔــەڵ ﺗﯿﭙﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﯾﺎﻧــەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە ﻟە ﺳــەرﺟەم ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا471 ، ﯾﺎرﯾﯽ ﺋەﻧﺠﺎم داوە و 400ﮔﯚڵﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﮔﯚڵەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە داﺑەش ﺑﻮون 278 :ﮔﯚڵ ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ 75 ،ﮔﯚڵ ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﯾﺎﻧە ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ 32 ،ﮔﯚڵ ﻟە ﺟﺎﻣﯽ ﺷــﺎی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ 10 ،ﮔﯚڵ ﻟە ﺟﺎﻣﯽ ﺳﻮﭘەری ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ،
4ﮔﯚڵﯿﺶ ﻟــە ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ ﯾﺎﻧەﻛﺎن و ﯾەك ﮔﯚڵﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﺟﺎﻣﯽ ﺳﻮﭘەری ﺋەوروﭘﺎ. ﺋەﮔەر ﺑە رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﮔﯚڵﻜﺎراﻧﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺳــەرﺟەم ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ داﺑەش ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەوا ﻣﯿﺴــﯽ ﻟە رﯾﺰی ﺣەوﺗەم دێﺖ ﻟــە رووی ژﻣﺎرەی ﮔﯚڵەوە و دوای ھەرﯾەك ﻟە ﯾﺎرﯾﺰاﻧــﺎن ﺑﯿﻜﺎن ﻟە ﯾﺎﻧەی ﺳــﺎﻟﻔﯿﺎ ،ﮔﯿﺮد ﻣﻮﻟەر ﻟــە ﯾﺎﻧەی ﺑﺎﯾﺮن ﻣﯿﻮﻧﺸــﻦ ،ﺋﯚزﯾﺒﯿﻜﯚ ﻟە ﯾﺎﻧەی ﺑەﻧﻔﯿﻜﺎ، ﺟﯿﻤﺲ ﮔــﺮۆری ﻟە ﯾﺎﻧەی ﺳــﯿﻠﺘﯿﻚ، ﻓﺮﻧﺎﻧﺪۆ ﺑﯿﺮۆﺗﯿﯚ ﻟە ﯾﺎﻧەی ﺳــﭙﯚرﺗﯿﻨﮓ ﻟﯿﺸﺒﯚﻧە و ﺳــﯿﻠﯿﺮ ﻟە ﯾﺎﻧەی ھﺎﻣﺒﯚرگ دێﺖ. ﻣﯿﺴﯽ دوای ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯚڵەﻛە، ﻟــە ﻛﯚﻣێﻨﺘێﻜﺪا ﻟەﺳــەر ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻓەﯾﺴﺒﻮوك ﺑوی ﻛــﺮدەوە400 : ﮔﯚڵ ﻟەﮔەڵ
ﯾﺎﻧەی ﺑەرﺷەﻟﯚﻧە ،ﺋﺎواﺗەﺧﻮازم ﮔﯚڵﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜــەم ،ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ ﺷــﺘﯿﺶ ﺑە دەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ 3ﺧﺎڵﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛە ﺑﻮو.
ﻟــە رووداوێﻜــﯽ ﻧــﺎوازەدا ،ﻣﺎﻓﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ دوور ﻟــە ﻛﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﺑەﺷﺪاری ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەك دەﻛەن. رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿــﺎ ﺑوﯾــﺎن ﻛﺮدەوە :ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی )ﻛﻮﻛﺎ( ی ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ ﻟە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا داواﯾەﻛﯽ ﺳەرﺳﻮڕھێﻨەرﯾﺎن ﻟە ﺑەﺷێﻚ ﻣﺎﻓﯿﺎی وﺗەﻛەﯾــﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﺑﻮو ﻟە ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﯽ ھەﭬﺎڵﯿﻨﯽ ﻟەﻧێﻮ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا. ﻟەﻧێﻮ 8داوەﺗﻨﺎﻣەی ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛەدا، 5ﻣﺎﻓﯿﺎی ﺋــەو وﺗە داوای ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ وﺗەﻛەﯾﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮدﺑﻮو و ﺑەﺷﺪاری ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻛﺮد. ﺳــەرﺟەم ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺗﯿﻤﯽ ﻣﺎﻓﯿﺎﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺟﻮان و ﺑێ ﻛێﺸە و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﭼەك ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو. ﺋەﻟێﻜﺲ ﻣﺎﻧﺴێﻼ ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻣﺎﻓﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛە ﺑــﻮو ،رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ
ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﮔــەورەی ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﻧێﻮان ﻣﺎﻓﯿﺎﻛﺎن ھەﺑﻮو و ھﯿﻮاﯾﺸــﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﺋەم ﺟﯚرە ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿﺎﻧە ﻟەﻧێﻮ ﺳەرﺟەم ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﺟێﯽ ﺑﺎﺳــە ھەر ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا دﯾﮕﯚ ﺋەرﻣﺎﻧﺪۆ ﻣﺎڕادۆﻧﺎی ﺋەﺳﺘێﺮەی ﭘێﺸﻮوی ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێﯽ ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ،ﺑەﺷــﺪاری ﻟە
ﯾﺎرﯾﯿەﻛﯽ ھەﭬﺎڵﯿﻨﯽ ﻟە وﺗﯽ ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ ﻛﺮدﺑﻮو ﻛە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟەو وﺗە و ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺟﯿﮫﺎن ھﺎﺗﺒﻮوە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان.
ﻟەم وەرزەدا زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺠﯽ رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑﺎﻟﯚﺗێﻠﯽ ﻛﺮاوە ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــەك ﻟەم وەرزەی ﺧﻮﻟــﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺋەوروﭘــﺎدا ،ﻟەﻻﯾەن ھﺎﻧﺪەراﻧەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺞ و ﻛﺎری رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﻣﺎرﯾﯚ ﺑﺎﻟﯚﺗێﻠﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ و ھێﺮﺷﺒەری ﯾﺎﻧەی ﻟێﭭەرﭘﻮوﻟﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺋەﻧﺠﺎم دراوە. دەزﮔەی )ﻛﯿﻚ ﺋﺎﯾﺖ ﺋﯚت(ی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻟە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەدا ﺑﯚی دەرﻛەوﺗﻮوە، ﻟەم وەرزەی ﺳەرﺟەم ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎدا ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎری رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯽ ﻟــە ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە ﻛە ﺧﯚی ﻟە 40ھەزار ﺗﻮاﻧﺠﯽ ھﺎﻧﺪەران دەﺑﯿﻨێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻟﯿﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛەش ﺑەﺷــﯽ زۆری ﻛﺎرە رەﮔەزﭘەرﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ رەﺷﭙێﺴﺖ ﻟە رێﮕەی ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ﺑﻮوە ،ﻟە ﻛﯚی ﺋەو 40ھەزارەﺷﺪا 8ھەزار ﻛﺎری رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯽ ﺑەر ﺑﺎﻟﯚﺗێﻠﯽ ﻛەوﺗﻮوە. دەزﮔەﻛە ھەروەھﺎ ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛە داﻧﯿێﻞ ﺳﺘﻮرﯾﺠﯽ ھێﺮﺷﺒەری ﯾﺎﻧەی ﻟێﭭەرﭘﻮول و ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﺑﺎﻟﯚﺗێﻠﯽ ﻟە رﯾﺰی دووەم ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧە دێﻦ ﻛە ﺑەھﯚی رەﻧﮕﯽ رەﺷﯽ ﭘێﺴﺘﯿﯿەوە ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺠﯽ ﻟێ دراوە ،ﻟە رﯾﺰی ﺳێﯿەﻣﯿﺶ داﻧﯽ وﯾڵﺒﺎﻛﯽ ھێﺮﺷﺒەری ﯾﺎﻧەی ﺋﺎرﺳﻨﺎڵ دێﺖ. ھــەر ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ،ﺋەو ﯾﺎﻧﺎﻧــەی زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺠﯽ رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯿﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ھﺎﻧﺪەراﻧەوە ﺋﺎراﺳﺘە ﻛﺮاوە ،ﺑﺮێﺘﯿﻦ ﻟە ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭼێڵﺴﯽ و ﻟێﭭەرﭘﻮول ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا. ﺑﺮﯾﻨﺪان رۆﺟەرزی راھێﻨەری ﯾﺎﻧــەی ﻟێﭭەرﭘﻮول ﻟەﺑﺎرەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛە ﺑﯚ ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳــﯽ )رۆﯾﺘەرز( ﮔﻮﺗﯽ: ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەم ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﻛــﺮدم ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە رووی ژﻣﺎرەوە ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﯿﯿە ﯾەك ﺗﻮاﻧﺠﯽ رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯿﺖ ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑﻜﺮێﺖ ﯾﺎن ھەزاران ،ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺋەوەﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ :ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺳــەرﺟەم دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی رەﮔەزﭘەرﺳــﺘﯽ ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺟﯿﮫﺎن دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەم دﯾﺎردەﯾە ﺑﻨﺒڕ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟەﻧێﻮ ﯾﺎرﯾﮕەدا.
رۆﻧﺎڵﺪﯾﻨﮫﯚ واز ﻟە ﯾﺎرﯾﻜﺮدن دێﻨێﺖ
رۆﻧﺎﻟﺪﯾﻨﮫﯚی ﺋەﺳﺘێﺮەی ﭘێﺸــﻮوی ھەڵﺒﮋاردەی ﺑەڕازﯾــﻞ و ﯾﺎﻧــەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧەی ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯽ، ﺑڕﯾــﺎری دا ﻛﯚﺗﺎی ﺋەم وەرزە ﺑەﯾەﻛﺠﺎری واز ﻟە ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ﺑێﻨێﺖ. ﺗــﯚڕی ھەواڵﯽ )ﻛﯚت ﺋﯚﻓﺴــﺎﯾﺪ( ی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ﺑــوی ﻛــﺮدەوە: رۆﻧﺎﻟﺪﯾﻨﮫــﯚی ﺋەﻓﺴــﺎﻧەی ﭘێﺸــﻮوی
ﯾﺎﻧــەی ﺑەرﺷــەﻟﯚﻧە و ھەڵﺒــﮋاردەی ﺑەڕازﯾﻞ، ﺑڕﯾﺎری داوە ﻛﯚﺗﺎی ﺋەم وەرزە ﭘێﺶ ﺗەواﺑﻮوﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﻧــەی ﻛﻮﯾﺮﯾﺘﺎرۆی ﻣەﻛﺴﯿﻜﯽ ،ﺑەﯾەﻛﺠﺎری واز ﻟە ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ وەك ﯾﺎرﯾﺰان ﺑێﻨێﺖ. رۆﻧﺎﻟﺪﯾﻨﮫــﯚ 35/ﺳــﺎڵ /ھﺎوﯾﻨــﯽ راﺑــﺮدوو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ دوو ﺳــﺎڵەی ﻟەﮔــەڵ ﯾﺎﻧەی ﻛﻮﯾﺮﯾﺘﺎرۆی ﻣەﻛﺴــﯿﻜﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد ،ﺑەم ﭘێ دەﭼێﺖ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﻣﺎوەی ﺗەواوی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛە ﻟە ﯾﺎرﯾﻜﺮدن ﺑەردەوام ﺑێﺖ.
ﺋــەم ﺑڕﯾــﺎرەی رۆﻧﺎﻟﺪﯾﻨﮫﯚ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ھەواداراﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺟﯿﮫﺎن دڵﺘەﻧﮓ ﻛﺮد ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﯾﺎرﯾﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ و ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﻟە دەﺳﺖ دەدات. رۆﻧﺎﻟﺪﯾﻨﮫﯚ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە رﯾﺰی ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﯾﺲ ﺳﺎن ﺟێﺮﻣﺎﻧﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ و ﺑەرﺷەﻟﯚﻧەی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ و ﺋەی ﺳــﯽ ﻣﯿﻼﻧــﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﯾﺎرﯾــﯽ ﻛﺮدووە، ﻟەﮔەڵ ھەڵﺒــﮋاردەی ﺑەرازﯾﻠﯿــﺶ ﻣﯚﻧﺪﯾﺎﻟﯽ 2002ی ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨﺎوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﺎﻓﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ﺑەﺷﺪاری ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەك دەﻛەن
رۆﻧﺎڵﺪۆ ﺧەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت وەردەﮔﺮێﺖ رۆﻧﺎڵــﺪۆ ﻟەوەﺗــەی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009 ﻟــە ﯾﺎﻧــەی ﻣﺎﻧﭽﺴــﺘەر ﯾﻮﻧﺎﯾﺘــﺪی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿــەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾﺎﻧەی رﯾــﺎل ﻣەدرﯾﺪەوە ﻛــﺮدووە ،ﻟــە ﯾﺎرﯾــﯽ ﯾﺎﻧەﻛەی ﺑەراﻣﺒەر ﯾﺎﻧەی ﺋﯿﺒﺎر ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ ﻛە 12ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو ،ﺗﻮاﻧــﯽ ﮔﯚڵﯽ ژﻣﺎرە ﺗﯚﻣﺎر ﺑــﻜﺎت ،دواﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﯾﺎرﯾﯽ ﺷەﻣﻮوی راﺑــﺮدوو ﺑەراﻣﺒەر ﯾﺎﻧــەی ﻣەﻟەﮔــە ﮔﯚڵێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد.
15
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﯾﻮرﮔــﻦ ﻛﻠﻮﭘﯽ راھێﻨــەری ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ و ﯾﺎﻧەی ﺑﺮووﺳــﯿﺎ دۆرﺗﻤﯚﻧﺪی ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪ و ﺑﻮوە ﯾەﻛــەم راھێﻨــەری ﺟﯿﮫﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ )ﺗﻮﯾﺘەر( زۆرﺗﺮﯾﻦ ھەواداری ھەﺑێﺖ. ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ )ﺗﻮﯾﺘــەر( ﺑوی ﻛﺮدەوە :دوای ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎری وازھێﻨﺎﻧﯽ
ﻟــە ﺋەرﻛــﯽ راھێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﯾﺎﻧەی ﺑﺮووﺳــﯿﺎ دۆرﺗﻤﯚﻧﺪ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛەس ﺑەدوای ﺋەﻛﺎوﻧﺘﯽ ﻛﻠﻮپ ﮔەڕاون. ﯾﻮرﮔــﻦ ﻛﻠــﻮپ ھەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوو ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺑڕﯾﺎری وازھێﻨﺎﻧﯽ ﻟە ﺋەرﻛﯽ راھێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎﻧەی ﺑﺮووﺳﯿﺎ دۆرﺗﻤﯚﻧــﺪ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەﺷــﯽ
ﻟە ﻛﯚﺗــﺎی ﺋــەم وەرزە دەﺧﺎﺗە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە. ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛــە ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا ،ﻟە ﺧﺎﻧەی ﮔەڕاﻧﯽ ﺗﻮﯾﺘەر زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛەس ﻧﺎوی ﻛﻠﻮﭘﯿﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﭽﻨە ﺳەر ﺋەﻛﺎوﺗﻨﯽ ﺋەو راھێﻨەرە. دوێﻨێ ﺷــەﻣﻮو رۆژﻧﺎﻣە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن
ﺑوﯾﺎن ﻛــﺮدەوە ﻛە رەﻧﮕــە ﻛﻠﻮپ ﺑﯚ وەرزی داھﺎﺗﻮو ﺋەرﻛﯽ راھێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎﻧەی ﺑﺎﯾﺮن ﻣﯿﻮﻧﺸــﻦ ﺑﮕﺮێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ و ﭘﯿﭗ ﮔﻮاردﯾﯚﻻی راھێﻨەری ﺋێﺴــﺘەی ﯾﺎﻧەﻛەش روو ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﺑە دروﺳﺘﯽ ﯾﺎﻧەی ﻣﺎﻧﭽﺴﺘەر ﺳﯿﺘﯽ ﺑﻜﺎت. ﺟێﯽ ﺑﺎﺳــە ﻛﻠﻮپ ﻣﺎوەی 7ﺳــﺎڵ و ﻧﯿــﻮە راھێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎﻧەی ﺑﺮووﺳــﯿﺎ
دۆرﺗﻤﯚﻧــﺪ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ﺑەھــﯚی ﺋەﻧﺠﺎﻣــە ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﺧﻮﻟﯽ ﯾﺎﻧە ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑڕﯾﺎری ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﯾﺎﻧەﻛەی دا.
وەرزش
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺋێﻤە ﺑە ھەوڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻓێﺮﮔەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن داﻧﺎوە ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺋەھﻠﯿﯿە و ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺷــﺎرێﻜﯽ وەك ﺑﯚﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 3ھەزار ﻛەس ﻓێﺮی ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮاون .ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ وەك دﯾﻮاﻧﺪەرە ،زاﻧﻜﯚی ھەﻣەدان و ﺗەورێﺰ ،ﺑﻨﮑەﻣﺎن داﻧﺎوە.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯿﺰادە:
ﺑوﮐﺮدﻧەوەی ﮐﺘێﺒﯽ ﮐﻮردی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼﺎﭘﮑﺮدﻧﯽ ﺋەﺳﺘەﻣﺘﺮە
ﭘێﮕــەی ﻣﻨــﺪان ﻟەﻧﺎو ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ﭼــﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ ،ﺋﺎﺧﯚ ﺷﺘێﻜﻤﺎن ھەﯾــە ﭘێــﯽ ﺑﮕﻮﺗــﺮێ ﺋەدەﺑﯽ ﻣﻨﺪان؟ ھەﯾــە ،ﺑــەم ﺋەدەﺑﯿﺎﺗێﻜــﯽ ﻻوازە و ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە ،زۆر ﻛﺘێﺒﯽ ﻣﻨﺪان ﺑەم ﺳــﺎﻧەی دواﯾﯽ ﭼﺎپ ﻛﺮاون، ﺑــەم ڕاژە و ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮی دەوێﺖ. وەك ﻛەﺳێﻚ ﻛە ﻟەم ﺑﻮارەدا ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرﺗﺎن ﻛﺮدووە و ھەروا ﺑەردەواﻣﻦ ،ﺑە ڕای ﺋێﻮە ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋەودﯾﻮ ﻛﺘێﺒﯽ ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﺑــﯚ دەﺧﻮێﻨﺪرێﺘەوە، ﺑەو ﭘێﯿەی ﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟــە ڕۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ”ﻗەدەﻏە“ﯾە؟ ﺑەداﺧەوە ﻟەو ﺑــﻮارەوە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺟﺪی ھەﯾە و ﻛﺘێﺒﯽ ﻣﻨﺪان ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﺎوی ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋێﻤە ﺑە ھەوڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﻓێﺮﮔەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن داﻧﺎوە ﻛــە ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺋەھﻠﯿﯿــە و ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺷــﺎرێﻜﯽ وەك ﺑﯚﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 3ھــەزار ﻛەس ﻓێﺮی ﺧﻮێﻨــﺪن و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻛﺮاون .ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ وەك دﯾﻮاﻧﺪەرە ،زاﻧﻜﯚی ھەﻣەدان و ﺗەورێــﺰ ،ﺑﻨﮑەﻣﺎن داﻧﺎوە .ھەروەھــﺎ ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ﺑﯚﻛﺎن ،ﺷــﺎھﯿﻦ دژ و ﺳــەﻗﺰ ﻓێﺮﮔــەی زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ،دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺋەﻣەش ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋــەوەی ﻣﻨــﺪان ﻓێﺮی ﻛــﻮردی ﺑﻦ ،ھەڵﺒــەت ﻛەم وا ھەﯾە ﻣﻨﺪان ﻟە ﻛﯚرﺳــەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜــەن ،ﺑــەم ﻟە ڕێﮕەی ﺑﺎوك و داﯾﻜﯿﺎن و ﺧﻮﺷﻚ و ﺑﺮاﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻓێﺮ دەﺑﻦ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرە ﺋەوەﯾە ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑــە ﻛﻮردی ﺑﺨﻮێﻨــﺮێ ،ﺋــەوﻛﺎت ﺗﯿﺮاژی ﻛﺘێﺒــﯽ ﻣﻨــﺪان زۆر دەﺑێ و ﻣﻨﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﻟەﺑﺮی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ،ھﯽ ﻛﻮردی دەﺧﻮێﻨﻨەوە.
ھــەروەك دەزاﻧﯿﻦ ﭘڕۆژەی ﭘەروەردە و ﻓێﺮﻛﺎری ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەﭘﺸﺘﮕﯿﺮی و ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزارﯾﯽ ﮔەورە ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺑﻮارێﻜەوە ھەﯾــە ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻛــەس ھەﯾــە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە؟ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﺎ ،ﺋێﻤە ﺑە ﭘﺎرەی ﺧﯚﻣﺎن ﺋــەو ﻛﺎراﻧــە دەﻛەﯾﻦ، دﯾﺎرە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﺘێﺒــﯽ ﻣﻨﺪاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭼﺎپ ﻛﺮدووﯾــﻦ ﻛە ﺑﯚﺧﯚی ﺑﻮوەﺗــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــەك ،ﺋەواﻧەی ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚرﺳەﻛﺎﻧﯿﺸــﻤﺎن دەﺑﻦ ،ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛەﻣﯿﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێ ،ﺑەم ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﺋێﻤە ﺧﯚﺑەﺧﺸﺎﻧە ﺋﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ. * ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ ھەوڵﺘﺎن ﻧەداوە ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺋەم ﻛﺎرە ﺑﻜەن؟ ﻣــﻦ زۆر ﺟــﺎر ﻧﻮوﺳــﯿﻮﻣە ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪێﻚ ھەﯾە ﺑە ﻧﺎوی ﻧﺎوەﻧﺪی ﻓەرھەﻧــﮓ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﻛــﻮردی ،زۆر دوای ﻛەوﺗﯿﻦ ،ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ دوای ﻛەوﺗــﻮون ،ﺑــە داﺧەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑــە ﻛــﻮردی ﻧەﺧﻮێﻨــﺪراوە، ﺑــەم ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ڕێﮕەی ﭘــێ دراوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾــە ﻛﻮردی ﺑﺨﻮێﻨــﻦ ،دﯾﺎرە ﺋەوە ﺑەﺷێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە واﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧەﯾە. ﺑەم ﻟە ﺋەﺳــڵﯽ ﭘﺎزدەی ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾــﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﺧﻮێﻨﺪن ﺑەزﻣﺎﻧــﯽ داﯾﻚ ھەﯾە، ﺋﺎﯾﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﮔﻮﺷﺎر دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەم ﯾﺎﺳﺎﯾە ﭘﯿﺎدە ﺑێﺖ؟ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەداﺧــەوە ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰە ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﺑەدوای ﻛەوﺗﻮوﯾﻦ، ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺟﯚراوﺟﯚر ھێﻨﺮاوەﺗەوە، دەڵێﻦ ﺋەﮔەر ﻛﻮردەﻛﺎن ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨﻮێﻨــﻦ ،ﺗﻮرﻛەﻛﺎن و ﺑﻠﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋــەو ﻣﺎﻓەﯾﺎن دەوێ ،ﯾﺎن دەڵێﻦ ﺑﻮدﺟە ﻧﯿﯿە، ﺑە ﻛﻮرﺗــﯽ ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰەی ﺑﻜەن ،دەﻧﺎ ھــەروەك ﺋﺎﻣﺎژەﺗﺎن ﭘێ دا ﻟە ﺋەﺳــڵﯽ ﭘﺎزدەدا ھﺎﺗﻮوە ﻛە ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ زﻣﺎﻧە ھەرێﻤﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺖ زﻣﺎﻧﯽ
ﺋەو ﺳﺘەﻣەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺑەﻋﺴﺪا ﻟە ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮاوە ،ﺋێﺴﺘە ﻟەﻻﯾەن ﻓﺎرﺳەﻛﺎﻧﯿﺸەوە دەﺧﻮێﻨﺪرێﺘەوە
وﺷە /ﺳﻮﯾﺴﺮا -ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑﺎﯾەزﯾﺪی ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﭼﺎپ و ﭘەﺧﺶ ھەﯾە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻣﻨﺪان ﺑﺪات ،ﻧەﺧﺎﺳﻤە وەﺷﺎﻧﺨﺎﻧە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ھەر ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻗەرەی ﻧﺎدەن .ﺋەوان ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﺎری ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﺧﺰﻣەت ﺑە ﺋەدەﺑﯿﺎت دەﻛەن ،ﺑەم وەك ﺋەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﻣﻨــﺪان ،ﻧەﻛەوێﺘە ﺧﺎﻧــەی ﻛﺎری ﻓﺎرﺳﯽ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و زاﻧﻜﯚﻛﺎن ﺋﺎزادە. زۆرﺑەی ھــەرە زۆری ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەی ﻣﻨﺪان ﻛە ﺋێﺴــﺘە ھەن ،ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯿﯿەوە ﻛﺮاون ﺑە ﻛﻮردی ،ﺑــﯚ ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی ﻟە ﻓﺎرﺳــﯿﯿەوە وەردەﮔێڕدرێﻦ، ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوە ﻧﺎﯾەﺗە ﮔﯚڕێ ﻛە ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﻓﺎرﺳــﯿﯿﺎن ﺑەﺳەردا زاڵ ﺑێﺖ؟ ھەڵﺒەت زۆرﺑەی ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەی ﻟە ﻓﺎرﺳــﯿﯿەوە وەردەﮔێڕدرێﻦ، ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە ﻛﺮاوﻧەﺗە ﻓﺎرﺳــﯽ ،ﻛەم وا ھەﯾە ﻛە دەﻗە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﻓﺎرﺳﯽ ﺑێــﺖ ،وەرﮔێــڕان ﻟــە ھەﻣﻮو زﻣﺎﻧێﻜەوە ﺑﺎﺷــە ،ﺑەم ﻣﻦ ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺸــەوە ﺑەرھەﻣﻢ ﻛﺮدووەﺗــە ﻓﺎرﺳــﯽ ،ﻛﺘێﺒــﯽ ”زەردەﺧەﻧە“ی ﻓەرھﺎد ﺷﺎﻛەﻟﯿﻢ ﺑﯚ ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ وەرﮔێڕاوە، ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟێ ﻛﺮا و ﺋەو زوڵﻢ و ﺳــﺘەﻣەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺑەﻋﺴــﺪا ﻟە ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮاوە ،ﻟەﻻﯾەن ﻓﺎرﺳەﻛﺎﻧﯿﺸەوە دەﺧﻮێﻨﺪرێﺘەوە. ﺋﺎﺧــﯚ ﻟــە ﭼــﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺘێﺒﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﻧﺎﺑــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺑﯿﻨﻢ ﻛە زۆرﺑەی ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼﺎپ ﻛــﺮدووە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻓەرھەﻧﮕﯿﯿەوە ،ﺋەو ژاﻧﺮە ﮔﺮﻧﮕەﯾﺎن ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧﺴــﺘﻮوە .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟەﺑــەر ﺋەوەﯾــە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛەﻣﺘﺮە .وەك ﺑڵێﯽ ھەﻣﻮو ﺧﯚﯾﺎن ﺑەوە ﻗﺎﯾﻞ ﻛﺮدﺑێ ﻛە ﻛﺘێﺐ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 20ﺳﺎڵﯽ ﺑﯚ ﺳەرەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت .ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ زادە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەﻧﺪ و ﻛﯚﺳﭙﺎﻧە ﺋﺎﺷﻨﺎﯾە ،ﺑەم ﭘێﺪاﮔﺮە ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە درێﮋە ﺑە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﺪات.
ﭼﺎﭘﯿﺎن ﺑﻜەن؟ ﺑەداﺧــەوە ﺑوﻛــەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣﯿــﯽ واﻣــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻛﺘێﺒﯽ ﻛــﻮردی ﭼــﺎپ ﺑﻜﺎت، ﺟﺎران ﺋﯿﻨﺘﺸﺎراﺗﯽ ﺳەﺣەدﯾﻨﯽ ﺋەﯾﻮوﺑﯽ ﺗەك و ﺗەرا ﻛﺘێﺒﯽ ﭼﺎپ دەﻛﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەوﯾﺶ ﻧەﻣﺎوە، ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ڕاﺳــﺘﯽ زۆر ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ دەﻛەن ،ﻣەﮔەر ﺋــەوەی ﻛــە ﺑﺰاﻧــﻦ ﻛﺘێﺒەﻛە ﻓﺮۆﺷــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ دەﺑێــﺖ ،دەﻧﺎ دەﺑێ ﺑــە ﭘﺎرەی ﺧــﯚت ﭼﺎﭘﯽ ﺑﻜەی ،ﺋەﮔەر ﭼﺎﭘﯿﺸــﯽ ﺑﻜەی ﻟە ﺑوﻛﺮدﻧەوەﯾــﺪا ھﺎوﻛﺎرﯾﺖ ﻧﺎﻛــەن و ھەﻣــﻮو ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﺖ ﻟەﺳەر دەﺳــﺖ دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺑە واﺗﺎﯾەك ،ﭘﺮﺳــﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﺳﺘەﻣﺘﺮە. ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋــەدەب ﻛﺎرﺗێﻜــەری ﻟەﺳــەر ﻣﻨﺪان ھەﺑێ ،ﺑــە ڕای ﺋێﻮە ﭼﯽ ﺑﻜﺮێ ﺑﺎﺷە؟ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺋەدەﺑــﯽ ﻣﻨﺪان ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﻧە ،ﻣﻦ ﺑە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋێﺠﮕﺎر ﺋەﺳﺘەﻣﯽ دەزاﻧﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە
دەﺑێ زۆر ﺷﺖ ﻟەﺑەر ﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێ، ﻟەواﻧــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵ ،واﺗە ﻧﻮوﺳەر دەﺑێ ﺑﺰاﻧێ ﺑــﯚ چ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻚ ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵێﺘﯽ دەﻧﻮوﺳــێ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻣﻨﺪاﻧﺪا دەﺑێ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻧــە و دەرﻛــﯽ ﻣﻨﺪاﻧە
ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟە ﻣێﺸﻜﯽ ﻣﻨﺪاڵﺪا ﺑﻮرووژێﻨێ ،ﻟە زۆر ﺷﺘﺪا، ﺋەوە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﮔەورەﻛﺎﻧە ﺑەﺳــەر ﻣﻨﺪاڵﺪا دەﺳــەﭘێﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻣﻨﺪان ﺗێﻜەڵ دەﻛﺮد ﻛە ﺋەﻣە ﻟە ﺑﻮاری دەروﻧﻨﺎﺳﯿﯿەوە ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ڕق و ﻛﯿﻨە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و ﺳﯚز ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﻣﻨﺪاﻧﺪا ڕەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە ،دەﺑێ ﺋەوەش ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێ ﻛە ﻣﻨﺪاڵ زۆر ﮔەﺷــﺒﯿﻦ ﻧەﻛــﺮێ .دﯾﺎرە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ھﯿﭻ ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﻧەﺑێﺖ، ﺑەم ﻧەك ﺑە وێﻨەی ﺳــﯽ ﭼﻞ ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﭘێﺶ ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﯿﺮی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽ و ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺘﺪا ﺑﻮو. ﺋەی ﺋێﺴﺘە ھەﺳﺖ ﻧﺎﻛەن ﻣەزەب ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑەﺳــەر ﺋەو ﺋەدەﺑەوە ھەﺑێﺖ؟ ﺑﯚﭼﯽ ،ﺋەدەﺑﯽ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ و ﺑڕێﻜﯿﺶ ﻛﻮردی ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﻣەزەﺑﯽ ﺑەﺳــەرەوەﯾە، ﺋەڵﺒەﺗــە ﺋەدەﺑــﯽ ﻣەزەﺑــﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ڕواﻧﮕــەوە ،ﺑە ڕای ﻣﻦ ﺑﺎﺷــە ،ﺑەم ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷﺖ ﻛە ﺑە ﻧــﺎوی ﺋەدەﺑــﯽ ﻣﻨﺪاﻧەوە دەﻧﻮوﺳــﺮێ ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە .وەك ﺋــﺎزاری ﺑەرزەخ و ﺑەھەﺷــﺖ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەو دەﺳــﺘەواژە ﻣەزەﺑﯿﯿﺎﻧــە .ﻟە دوای ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧەوە، ﻟەﻧێــﻮ ﻓﺎرﺳــەﻛﺎﻧﺪا ﺋەﻣــە زۆر ﺑــﺎوە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﭘێﻐەﻣﺒــەرەﻛﺎن و ﻗەوﻣﯽ ﻟﻮوت و ﺷــﺘﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﺑﺎﺑەﺗە ،ﺑەم
ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷﺖ ﻛە ﺑە ﻧﺎوی ﺋەدەﺑﯽ ﻣﻨﺪاﻧەوە دەﻧﻮوﺳﺮێ ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە. وەك ﺋﺎزاری ﺑەرزەخ و ﺑەھەﺷــﺖ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو دەﺳﺘەواژە ﻣەزەﺑﯿﯿﺎﻧە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێ ،ﻧﺎﻛﺮێ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑــﯚ ﻣﻨــﺪاڵ ﺑﻨﻮوﺳــﯽ ﭼﻮﻧﻜــە ﻟێﯽ ﺗێ ﻧــﺎﮔﺎت ،دەﺑێ ﻟــە ڕواﻧﮕەی ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﺸــەوە ﺋﺎﺷــﻨﺎی ڕۆﺣﯿەﺗﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﯽ و ﻟە ھەﻣﻮوﺷﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘﺮﺳــﯽ ﭼێﮋ و ﺣەزﯾﺶ ﺑﮕﺮﯾﺘە ﺑەرﭼــﺎو ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺷــﺘێﻚ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻨﻮوﺳﺮێ ﻛە دواﺑەدوای
ﺋەوە ﺑەﻧﯿﺴــﺒەت ﺋێﻤــەوە زۆر ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻧﯿﯿە. ﺋﺎﯾــﺎ ﻟــە ﺋێــﺮان ﻟەﺳــەر ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻣﻨﺪاﻧﯿﺶ ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﭘەﯾڕەو دەﻛﺮێﺖ؟ ﺑەڵێ ﺳﺎﻧﺴﯚر ھەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﻮاردا. وەك ﭼــﯽ؟ وەك ﭘﺮﺳــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەری و ﺷــﺘﯽ ﻟەو
ﭘﺮۆﻓﺎﯾﻞ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ زادە ،ﻟە ﺷﺎری ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە. ﺑە ﻛﻮردی و ﻓﺎرﺳﯽ ،ﻟە ﺑﻮاری وەرﮔێڕان و ﺋەدەﺑﯽ ﻣﻨﺪاﻧﺪا ،ﻛﺘێﺒﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮاوی ھەﯾە . ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﻣﻨﺪان و ﻣێﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋێﺮاﻧە ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەی ﻟە ﺷﺎری ﺗﺎراﻧە.
ﺟﯚرە؟ ﺑڕواﻧــﻦ ،ﻧﺎﺑــێ ﻟــە ڕواﻧﮕــەی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿەوە ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەدەﺑﯽ ﻣﻨﺪان ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺟﺎ ھەر ﺟﯚرە ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎﯾەك ﺑێﺖ ،ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە. ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەرﯾﺶ ھــەروا .ھەﺗﺎ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻻوەﺗﯽ ﻧﺎﺑێ ﺋــەم ﻣﮋاراﻧــە دەرﺧﻮاردی ﻛەﺳــێﻚ ﺑﺪرێــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯿﺮی ﻣﻨﺪاڵ ﺳﻨﻮردار دەﻛﺎت و ﺋەﮔەر ﺧەﺗێﻜﯽ ﺑﯚ دﯾــﺎری ﺑﻜەی ،ھەر ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕە ﺑەردەوام دەﺑێــﺖ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺟﯚرێــﻚ ﻟە دۆﮔﻤﺎﺗﯿﺰم دەﺑێ و ﻟە ﻧەﺷﻮﻧﻮﻣﺎ دەﻛەوێﺖ. دەوروﺑەر و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ دەﺗﻮاﻧﻦ ڕۆڵ ﺑﺒﯿﻨﻦ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻣﻨﺪان زﯾﺎﺗﺮ ڕوو ﺑﻜەﻧــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﺘێﺒﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن؟ ﺑــﺎوﻛﺎن و داﯾــﻜﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــەﻻی ﺋێﻤــە ،ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﺘێﺐ و ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻣﻨــﺪان ،ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن دوا دەﺧﺎت و ﻟە ﻛﺎﺗﯿــﺎن دەﮔﺮێﺖ، ﻣﻨــﺪاڵ ﺋەﮔــەر ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ڕێﻜﻮﭘێﻜــﯽ ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮێ، ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﻧــەك ڕێﮕــﺮی ﻟێ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ دەدات ،ﻣﻨﺪاڵ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ڕۆژێﻜــﺪا ﻻﻧﯿﻜەم ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﺑﺨﻮێﻨێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﯿﺎ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ وﺷﻚ و ﻓەرﻣﯽ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻓەﻧﺘﺎزﯾــﺎ و ﭼێﮋ ھەﯾە. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی و ﺑﺎﯾەﺧﻨــەدان ﺋــەو ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯿﺎﻧــەی ﺋﺎﻣﺎژەﺗﺎن ﭘێ دا ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛــە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﻛــﻮردی ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑە ﻣﻨﺪان داوە ،واﺗە ﭘێﺸــﯿﻨﺎن ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺋێﻤە ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋێﻮەش ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑڕواﯾە ﻧﯿﻦ؟ ﺑەڵــێ ،ﺋەﻣــە ﺧﺎڵێﻜــﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕــە .ﺋێﻤــە ﺑﻨﺎﻏەﯾەﻛﯽ زۆر ﭘﺘەوﻣﺎن ھەﯾە ،ﺗــﺎزە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ”ﺳــەﻧﺪرێﻼ“م وەرﮔێــڕاوە و دەﺑﯿﻨﻢ ﻟەﮔەڵ ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻛــﻮردەواری زۆر ﻟێــﻚ دەﭼﻦ، ﮔەﻟــەك ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ڕﯾﺎﻟﯿﺰﻣــﯽ ﺟﺎدووﯾﺶ وەك ”ھﯿﺮی ﭘﯚﺗێﺮ“ ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﻧﻤﻮوﻧەﯾﺎن ھەﯾە ،ﺷﺘﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﺗێﺪاﯾە، ﻧﻮوﺳەری ﻣﻨﺪان ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎڵﭙﺸﺖ ﺑەم ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧە دەﺗﻮاﻧێ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮێ ﺑﺨﻮڵﻘێﻨێﺖ ،ﺋەوەﻧﺪە ﺑەﺳە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ داﯾﺎﻧڕێﮋﯾﺘەوە.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ”دڵڕەﻗــﯽ و ﺑێﻤﺎڵﯽ“ دوا ﻛﺘێﺒﯽ د .ﻣەرﯾﻮان ورﯾﺎ ﻗﺎﻧﻊ ،ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردە و ﻟەﻻﯾەن ﻧﺎوەﻧﺪی ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ”ﺋەﻧﺪێﺸــە“ ﻟە رێﻜەوﺗﯽ 2ی ﺋﺎﯾﺎر ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛە ﺑوی دەﻛﺎﺗەوە. ھــەژار ﻣەﺟﯿــﺪ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﺎوەﻧﺪی ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ”ﺋەﻧﺪێﺸــە“ ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :دڵڕەﻗﯽ و ﺑێﻤﺎڵﯽ“ دوا ﻛﺘێﺒﯽ د .ﻣەرﯾﻮان ورﯾﺎ ﻗﺎﻧﻌە و ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺪێﺸەوە ﺑە ﺗﯿﺮاژی ٢٠٠٠داﻧە ﻟە ﭼﺎپ دراوە ﻛە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻟە ﻛﯚﻣەڵە وﺗﺎرێﻚ ﻟەﺳەر ﺋەدﯾــﺐ و ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛﻮرد و ﺑﯿﺎﻧﯽ“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﺑەرﮔــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛە ﻟەﻻﯾــەن ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺑﺎﺳــﻢ رەﺳــﺎم ،دﯾﺰاﯾﻦ ﻛﺮاوە و ﻟــە رۆژی ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی
ﻛﺘێﺒەﻛەدا ،ﻧﻮوﺳەر ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋەﻧﺪێﺸە ﺋﺎﻣﺎدە دەﺑێﺖ و واژۆ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﺘێﺒەﻛەی دەﻛﺎت“. ”دڵڕەﻗــﯽ و ﺑێﻤﺎڵــﯽ“ ﺗێﻜﮫەڵﻜێﺸــﻜﺮدﻧﯽ دوو ﻛﺎﯾەی ﻓﻜــﺮی ،رەﺧﻨــەی ﺋەدەﺑــﯽ و ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮورە و ﻟە 2/5/2015دەﻛەوێﺘە ﺑەر دﯾﺪی ﺧﻮێﻨەران. د .ﻣەرﯾﻮان ورﯾــﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛــەوە دەڵێ: ”ﺋەم ﻛﺘێﺒــە دواﯾەﻣﯿﻦ ﻛﺘێﺒﯽ ﻣﻨە و ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ﻟە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﺳــەر ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋەدەﺑﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﻮوﺳــەری
ﮔﺮﻧﮓ“. وەك ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەدات” :ﻟە ﻧﻮوﺳەرە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪا ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﯚ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻗﺎﻧﻊ ،ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾﯽ ،ﺷێﺮﻛﯚ ﺑێﻜەس ،ﺣﻮﺳێﻦ ﻋــﺎرف و ﻟەﻧــﺎو ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﺪا ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻣﺎﻏﻮوت ،ڕۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯽ ﺳﻮوری ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺧەﻟﯿﻔەﯾە ،ﻛە ھەردووﻛﯿــﺎن دوو ﻧﻮوﺳــەری دﯾﺎری دﻧﯿﺎی ﻋەرەﺑﻦ“. ”ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻛﺘێﺒەﻛــە ﺗەرﺧﺎﻧە ﺑــﯚ ﺗێڕاﻣﺎن ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻟﺒێــﺮ ﻛﺎﻣﯚ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ڕۆﻣﺎﻧﯽ “ﻏەرﯾﺐ” و “ﺗﺎﻋﻮون” و ﻛﺘێﺒﯽ “ﺋەﻓﺴﺎﻧەی ﺳــﯿﺰێﻒ” و “ﻣﺮۆﭬــﯽ ﯾﺎﺧﯿﯽ”. ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن ﻟە ڕەوﺗﯽ ﻣێــﮋووی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾــﺪا ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎ و ھەﺷﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ڕاﺑﺮدوودا“ ﻣەرﯾﻮان ورﯾﺎ ﻗﺎﻧﻊ وای ﮔﻮت.
ھەر وەك ﻧﻮوﺳــەری ”دڵڕەﻗﯽ و ﺑێﻤﺎڵﯽ“ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەدات: ”دوا ﺑەﺷــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛــەش ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧەﯾە ﺑــﯚ ڕواﻧﯿﻨــﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻓﺮاﻧﻜﻔﯚرت ﺑﯚ ڕۆڵﯽ ھﻮﻧــەر و ﺋەدەﺑﯿﺎت ﻟــە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﺪا .ﻟــەم ﺑەﺷــەدا ڕواﻧﯿﻨــﯽ ﻓﺮاﻧﻜﻔﯚرﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎڵ ڕواﻧﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﻓەڕەﻧﺴﯽ ”ﭘﯿﺎر ﺑﯚدرﯾﯚ“دا داﻧﺮاوە و ﺑەﯾەﻛﺘﺮی ﺑەراورد ﻛﺮاون“. ﭘێﺸــەﻛﯽ ﻛﺘێﺒەﻛە ڕاوەﺳﺘﺎﻧە ﻟەﺳەر دﯾﺪی ﺟﺎن ﭘﯚل ﺳﺎرﺗەر و رۆﻻﻧﺪ ﺑﺎرت ﺑﯚ ﺋەدەب و ﺧەﯾﺎڵ و ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون و ﻣەﺳــەﻟەی ﻻﯾەﻧﺪارﯾــﯽ ﯾﺎن ﺑــێ ﻻﯾەﻧﯿﯽ ﻧﻮوﺳەران. دﻛﺘــﯚر ﻣەرﯾــﻮان ﻟــە دوای ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺘێﺒﯽ ”ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم و ﺳەﻓەر“ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟەﺳەر ﺋەدەﺑﯿﺎت ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗەوە و
ز ۆ ر ﺑــە ی ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑﻮوﻧــە ﺑــە ﻛﺎﯾــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧەوە، دوای ﺋــەو ﻣﺎوەﯾــە ﺑــە
ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺑﻮوﺑێﺖ و ڕووی داﺑێﺖ ،ﭘﺮﺳەﻧﺎﻣەﯾەك ﺑێ و ﺳﺎﻧە ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨێﺮﯾﻦ“. ”ﺋەﻧﻔﺎل ﻻی ﺋێﻤە ﻟە ڕووداوێﻚ، ﺋەوﭘەڕەﻛــەی ﻟــە ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾەك ﺗێﭙەڕ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﻛــە ﭼﺎوەڕێﯿﻦ وردە وردە زەﻣەن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﯾەك ﺑە دوای ﯾەﻛەﻛﺎن ﻛﺎڵﯽ ﺑﻜەﻧەوە و ﺑﯿﺮﻣﺎﻧﯽ ﺑﺒەﻧەوە و ﺑﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﺎڕێﮋ ﺑﻜــەن“ دﻻوەر ﻗەرەداﻏﯽ وای ﮔﻮت. ﻗەرەداﻏــﯽ ﭘێﯽ واﯾــە ﺋەوەی ﻟەﺳــەر ﺋەﻧﻔﺎل ﻛﺮاوە ،زۆرﺑەﯾﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﻛــە ھێﻤﺎ ﺑﻜــەن و دەڵــێ” :ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەﻧﻔــﺎل ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﻟە ﻛﯚزەﯾﻨﻤﺎﻧــﺪا ڕۆﻧﯿﺸــﺘﺒێ و ﻟە ڕۆﺣﻤﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻮوﺑێ و ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﻤﺎﻧﺒﺎﺗەوە ﺳەر ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ و ﻛﻮردﺑﻮوﻧﻤــﺎن و ﻟــە ﺳــﺎﺗە ﻗەﯾﺮاﻧﺎوی و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺪارەﻛﺎﻧﺪا،
ﻟە دەوری ﯾەﻛﺘﺮ ﻛﯚﻣﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑﯚﯾــە زورﺑەی زۆری ﺋــەو ﻛﺎرە ﺋەدەﺑﯽ و ھﻮﻧەرﯾﯿﺎﻧەی ﺑﯚ ﺋەﻧﻔﺎل دەﻛﺮێﻦ ،ﻛﺎرﮔەﻟــﯽ ڕاﮔﻮزەرﯾﯽ و زۆر و ﺑﯚرن ،ﺋــەو ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرە ﻛەﻣەش ﻛە ﻟە ڕۆﺣﯽ ﺗﺮاژدﯾﺎﻛە ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑﻨــەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟــە ﺑﻨﺎﻏــەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﻤــﺎن ﺑﯚ ﺗەﻟەﻗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﻛە ﻧﯿﯿە،
ﺑﯚﯾــە ﺋﯿﺴــﺘﯿﻌﺎب ﻧﺎﻛﺮێــﻦ و ﺷــﻮێﻦ ﻧﺎﮔﺮن و ﻟەﻧێﻮ زۆرﯾﯽ و ﺑﯚرﯾﯿەﻛەدا ﺑﺰر دەﺑﻦ“. ھﯿــﻮا ﻗــﺎدری ڕۆﻣﺎﻧﻨــﻮوس و ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻟەو ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳەراﻧەﯾە ﺑێ ﺋەﻧﺪازە ڕەﺷــﺒﯿﻨە ﻟە ﺑەردەم ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ،دەﺷــڵێ ﯾــﺎن دەﺑێﺖ ﻧەھێڵﯿــﻦ ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﻛﺎن ڕوو ﺑﺪەن ﯾﺎن ﻛە ڕووﯾﺎن دا ﺋﯿﺘﺮ ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﮔەڕاﻧەوە ﻧﯿﻦ. ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” :ﺋەﻧﻔﺎل ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾەﻛــﯽ ﺑــێ ﺋەﻧــﺪازە ﮔــەورەی ﻧﺎو ﻣێــﮋووی دﻧﯿﺎی ﺋێﻤەﯾــە ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺋــەم ﺗﺮاژﯾﺪاﯾﺎﯾە ﺑﯚﻧەﯾەك ﻧﯿﯿە ﺑەﺳەر ﺑﭽێــﺖ ،ﺋەم ﺟﯚرە ﻟــە ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎ ﻟەﮔەڵ زەﻣەﻧﺪا دەﺑێﺖ ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟــە ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻛــﯚی ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚری ﺋﯿﻨﺴﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ،واﺗە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺧەﯾﺎڵ و زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧەﻛﺎن دادەﻧێﺖ“. دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﻣﻦ ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ھەﯾە ﺋەﻧﻔــﺎل ﻟە دﻧﯿﺎی ﻛﻮردﯾﺪا ﺑﻮوﺑێﺘە ھﻮﺷﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ﺑەردەواﻣــﯽ ژﯾﺎن و داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ژﯾــﺎن .ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘە واﻗﯿﻌﯿﯿەﻛەﯾﺪا زۆر ھەژاراﻧــە و ﭘﺮﯾﻤﯿﺘﯿﭭﺎﻧە ﻛﺎری
ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺘێﺒێــﻚ دێﺘــەوە ﻧــﺎو دﻧﯿﺎی ﺋــەدەب و رەﺧﻨــەی ﺋەدەﺑﯽ، وەك ﺧﯚی ھێﻤــﺎی ﭘێ دەﻛﺎت: ”ﺑەﺳــەرﯾەﻛەوە ﻛﺘێﺒەﻛــە
ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ دوو ﻛﺎﯾەی ﻓﯿﻜﺮﯾﯿە ﺑەﯾەﻛﺘﺮی، ﻛﺎﯾــەی ڕەﺧﻨــەی ﺋەدەﺑﯿﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور“.
رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺋەﻧﻔﺎل ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﺪا
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋــەو ڕووداوە ﮔەوراﻧەی ﻟە ﻣێــﮋووی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿــﺪا ﺑە ﮔەورەﯾﯽ ﻣﺎوﻧەﺗــەوە ،ھﻮﻧەر و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەدەﺑﯿﺎت ڕۆڵﯽ ﮔــەورەی ﻟە ﺑە زﯾﻨﺪوو ھێﺸﺘﻨەوەﯾﺎن ھەﺑﻮوە .ﺋەﻧﻔﺎﻟﯿﺶ وەك ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻜﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﮔەورەﯾﯽ ﻣﺎﻧەوە و زﯾﻨﺪووﻣﺎﻧەوە ھەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەدﯾﺒﺎن و ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺋەﻧﻔﺎل ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺋێﻤەدا وەك ڕووداو و ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻚ ﺑە ﮔەورەﯾﯽ ﺑﮫێڵﻨەوە. دﻻوەر ﻗەرەداﻏﯿــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜــﺪا ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ” :ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﻛە دەﺑــێ ﻟە ﺧﯚﻣﺎﻧــﯽ ﺑﻜەﯾﻦ و ﻟە وەﻣﺪاﻧەوەﯾﺪا ﺋﺎزا و ڕاﺷﻜﺎو ﺑﯿﻦ و ﺷەرم ﻟە واﻗﯿﻌﯽ ﺣﺎڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن و ﻧەھﺎﺗەﺳــﺎڵﯿﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﻤﺎن ﻧەﻛەﯾــﻦ ،ﺋەوەﯾە ﻛــە ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﻤە ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻜﯿﻦ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺷﻜﯚی ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾەﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ وەك ﺋەﻧﻔﺎﻟﺪاﯾﻦ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋێﻤە ﺟﮕە ﻟە ﺑەزەﯾﯽ و ﺋەوﯾﺘــﺮ ورووژاﻧﺪن و ﻛڕووزاﻧــەوە ،ﭼﯿﯽ ﻟە ﺷــﻜﯚی
ﺋەﻧﻔﺎﻟﻤﺎن ﭼﻨﯿﻮەﺗەوە“. ﻗەرەداﻏــﯽ ﭘێﯽ واﯾــە” :ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚم ﻛە ﺳــﺎﻧە ﺑــە ڕێﻜەوت ﯾﺎدﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەﻧﻔﺎل ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا، ﯾﺎ ﻟــە ﻛﺎرﮔەﻟێﻜــﯽ ﺋەدەﺑﯿﯽ و ھﻮﻧەرﯾﺪا دەﺑﯿﺴــﺘﻢ و دەﺑﯿﻨﻢ، ﯾﺎدﻛﺮدﻧەوەﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــەو ﺟــﯚرە ﻟــە ﻻم دەﻛەوێﺘــەوە ﻛــە ﺋەﻧﻔــﺎل ڕووداوێــﻚ ﺑێﺖ ﺑەﺳــەر ﺧﺎﻧەوادە و ﻋەﺷﯿﺮەت و ﮔــەڕەك و دراوﺳــێﯿەﻛﻤﺎﻧﺪا ھﺎﺗﺒێﺖ ،ﺑﻮوﻣەﻟەرزە ﯾﺎن ﻻﻓﺎو و
ﺋەم ﺟــﯚرە ﻟە ﺗﺮاژﯾﺪﯾــﺎ ﻟەﮔەڵ زەﻣەﻧﺪا دەﺑێﺖ ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻛﯚی ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ،واﺗــە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺧەﯾﺎڵ و زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧەﻛﺎن دادەﻧێﺖ
”ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﺋەﻧﻔﺎل ﺑەو ﻗەﺑﺎرە و ﻛێﺸــە ﺗﺮاژﯾﺪﯾﯿەوە ﻛە دەﺷێﺖ ﻟە ﻛﺎرەﺳﺎﺗە دەﮔﻤەﻧەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺋێﻤەدا ڕەﻧﮕﯽ ﻧەداوەﺗەوە“ ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە .ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﻤە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﻣﺎﻧــﺪووە، ھەﻣﯿﺸەش ﺧﻮاﺧﻮاﯾەﺗﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺧەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەﭘێﻮە وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ ﺧەﻣە ﮔەورەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن ﻓەراﻣــﯚش دەﻛﺎت و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯿﺎدەﻛﺎﻧﺪا ﺑــﯚی دەﮔــﺮی، ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەوەی ﻛــە ﺋەﻣە ﺧەﻣێﻜــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە و زۆرﯾﻨە ﺑەﺷﺪارن“. ڕەﺋﻮوف ﺑێﮕەردی ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس و وەرﮔێــڕ ،ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ: ”ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺋەﻧﻔﺎل ﺑەو ﻗەﺑﺎرە و ﻛێﺸــە ﺗﺮاژﯾﺪﯾﯿەوە ﻛە دەﺷێﺖ ﻟە ﻛﺎرەﺳﺎﺗە دەﮔﻤەﻧەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻟــە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺋێﻤــەدا ڕەﻧﮕﯽ ﻧەداوەﺗەوە“. ﺑێﮕەرد ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت” :ﺋێﻤە ﻟە ﺑــﻮاری داھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەدەﺑﯿﺪا، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ﮔێڕاﻧەوە، ھێﺸﺘﺎ ﺋەو ﻧﻮوﺳەرە ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪە ﮔەوراﻧەﻣﺎن ﺗﯿﺎ دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە ﻛــە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺋەﻧﻔﺎل ﻟە ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﺋەدەﺑﯿﯽ وادا ﺟێ ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑێــﺖ ﺑــە ﺧــﻮدی ڕووداوەﻛە ﯾــﺎن ﺧەﯾﺎڵ زﯾﺎﺗــﺮی ﻛﺮدﺑێﺖ.
ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧەش ﺑﯚ ﺋەم ﻻﯾەﻧە ﺑە ﺑــڕوای ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــە ﺋەوەﯾە ،ﻛە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋووی ﺋێﻤە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑەﺳــەرھﺎت و ﻛێﺸــە و ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﻧەی ﺑەﺳــەر ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ﻛەرەﺳەی ڕۆﻣﺎﻧێﻜﯽ زﯾﻨﺪوو ﯾﺎن ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ“. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﻣﻦ ﻟێﺮەدا ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ﺑﯚ ﺋەم ﻻﯾەﻧــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻛﺎرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ )ﺷــێﺮﻛﯚ ﺑێﻜــەس(ی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧەﮔﺮم ،ﺷــێﺮﻛﯚ چ وەك دﯾﻮاﻧــﯽ ﻛﺎﻣــڵ و چ وەك ﭘﺎرﭼــە ﺷــﯿﻌﺮ و چ وەك ھێﻤﺎ و ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ﺗﺮدا ﺑﺎﺳﯽ ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﻛﺮدووە ﻛە )ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﺮاﻛﺎن( ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ زﯾﻨﺪووی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿەﺗــﯽ .ﻣــﻦ ﻻی ﺧﯚﻣەوە ﻛە ھەﻧﺪێــﻚ دﯾﻤەﻧﯽ ﺋەﻧﻔﺎﻟﻢ ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﯾﺎن ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗﻢ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﯿﺴــﺘﻮوە و ﺳــﺎم دای ﮔﺮﺗﻮوم و ﺑەﺧــﯚم ﮔﻮﺗﻮوە ﺋەو ﻧﻮوﺳــەرە ﮔەورەﯾەی ﻛﻮرد دەﺑێ ﻛێ ﺑێﺖ ﺋەﻣﺎﻧە ﺑەرﺟەﺳﺘە ﺑــﻜﺎت و ﺑﯿﺨﺎﺗــە ﺑــەردەم ﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮو ﺗــﺎ ﭘێﯿﺎن ﺑڵێﺖ ”ﺋەﻣە ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﻣێﮋووی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚ و ﻣەزڵﻮﻣﯿەﺗﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەت“.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﻣەرﯾﻮان ورﯾﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮐﺘێﺒﯿﺪا دوو ﭼەﻣﮏ ﺗێﮑﮫەڵﮑێﺶ دەﮐﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دﻻوەر ﻗەرەداﻏﯽ :ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەﻧﻔﺎل ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟە ﻛﯚزەﯾﻨﻤﺎﻧﺪا ڕۆﻧﯿﺸﺘﺒێ و ﻟە ڕۆﺣﻤﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻮوﺑێ و ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﻤﺎﻧﺒﺎﺗەوە ﺳەر ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ و ﻛﻮردﺑﻮوﻧﻤﺎن و ﻟە ﺳﺎﺗە ﻗەﯾﺮاﻧﺎوی و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺪارەﻛﺎﻧﺪا ،ﻟە دەوری ﯾەﻛﺘﺮ ﻛﯚﻣﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە زورﺑەی زۆری ﺋەو ﻛﺎرە ﺋەدەﺑﯽ و ھﻮﻧەرﯾﯿﺎﻧەی ﺑﯚ ﺋەﻧﻔﺎل دەﻛﺮێﻦ ،ﻛﺎرﮔەﻟﯽ ڕاﮔﻮزەرﯾﯽ و زۆر و ﺑﯚرن...
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
زﯾﺎد ﻟە ھﯚﻛﺎر و ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ھەﯾە ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ھﺎوﺳــەرەﻛﺎن و داﺑڕاﻧﯿــﺎن ﻟــە ﯾەﻛﺘــﺮ و ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧێﺰان ،ﺋەو ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾــەی ھﺎوﺳــەران ﭘەﻧــﺎی ﺑــﯚ دەﺑــەن و دەﭼﻨە دادﮔــە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾە ﺋێﻤــە دەﯾﺒﯿﻨﯿــﻦ ،ﺑــەم ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﻛە ﻧﮫێﻨﯿﯿــە ،رەﻧﮕە ﻛەﺳــێﻚ ﯾﺎن دووان ﻟــە ھﺎوڕێ و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﯾــﺎن ھەردوو ھﺎوﺳەرەﻛە ﺑﯿﺰاﻧﻦ ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻻی ﻛﯚی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺷﺎراوەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾە ﺑە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻧﮫێﻨﯽ ﻧــﺎو دەﺑﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەردووﻻ ﯾﺎن ﯾەﻛﻼ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾــﺎن راﺑﮕەﯾەﻧﻦ و ﺑﭽﻨە ﺑــەردەم دادﮔە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺟﯿــﺎ دەﺑﻨەوە و ﺋەﮔەر ژوورﯾﺸــﯿﺎن ﺟﯿﺎ ﻧەﺑێﺖ، ﺋــەوا ﻟەﺳــەر ﯾــەك ﺟێﺨــەو دەﻣێﻨﻨەوە ،ﺑەم ﺑە ﻻﺷــە و ﺑە رۆح زۆر دوورن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ. ﻟــە دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻧﺎﺑﺮدن ﺑﯚ ﺋەو ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾە: .1رواﻧﯿﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﯚ ﻛەﺳــﯽ
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻧﮫێﻨﯽ ﺟﯿﺎﺑــﻮوەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ژن و ﺑەﻛــەم ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن زۆرﯾﻨەی ﺧەڵــﻚ ،ﺑﯚﯾە زۆرﺟﺎر ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﮫێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺧﻮاﺳﺘﯽ ژن دەﺑێﺖ. -٢ﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﻨــﺪاڵ و ﺗﺮس ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾــﺎن ،ھﯚﯾەﻛــﯽ ﺗﺮی ﻣﺎﻧەوەی ﺋەو دوو ﻛەﺳــەﯾە ﻟە ﺧێﺰاﻧێﻜﺪا ﻛە ھەﻣﻮو ﺳﯿﻤﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﻟە دەﺳﺖ داوە. .3ﺗــﺮس ﻟــە ﺗەﻧﯿﺎﯾــﯽ و دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ و ﺑﯚ ﺟﺎری دووەم. ﺋــەو ﺟــﯚرە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾــە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻟێﻜەوﺗــەی ﻧەرێﻨﯽ ھەﯾــە ﻟەﺳــەر ھــەردوو
ھﺎوﺳــەرەﻛە ﻛــە دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە: .1ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ رەوﺷﯽ دەرووﻧﯽ ھەردووﻻ و ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯽ. .2ﺑەﻓﯿڕۆﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺎت ،ﺗەﻣەن و ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ھەﻟﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﻮێ. .3ﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧێﺰان ﻛە داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛەﻛە ﻧە ﻛﯚﻛﻦ و ﻧە ﻧﺎﻛﯚك ﺑــە ﯾەﻛﺠــﺎری و ﺗێﻜەڵەﯾەﻛﻦ ﻟــە ھەردووﻛــﯽ ،ﺋەوەﯾﺶ زۆر ﻧەرێﻨﯽ دەﺷــﻜێﺘەوە ﻟەﺳــەر ﻣﻨﺪاڵ. .4زۆرﺟﺎر ﭘەﻧﺎﺑﺮدﻧە ﺑەر ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ و ھێﻨﺎﻧەﻧﺎوەوەی ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ژﯾﺎﻧﯽ ھەرﯾەﻛەﯾﺎن. ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﮫێﻨــﯽ ﺑــە
رواﻧﯿﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﯚ ﻛەﺳﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ژن و ﺑەﻛەم ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن زۆرﯾﻨــەی ﺧەڵﻚ ،ﺑﯚﯾە زۆرﺟﺎر ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻧﮫێﻨﯽ ﻟەﺳەر ﺧﻮاﺳﺘﯽ ژن دەﺑێﺖ.
ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی دوو ﻛەس ﻟەﯾەك ﻣﺎڵﺪا و ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣەوداﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﻧﺎو دەﺑﺮێﺖ. ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەردوو ھﺎوﺳەر ھەوڵ ﺑﺪەن ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەزا ﺑــەرن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــەدا ﺋەﮔــەر ﺧﯚﯾــﺎن ﭘێﯿــﺎن ﭼﺎرە ﻧەﻛﺮا ،ﺑەم ﮔﺮﻧــﮓ داﻧﻨﺎﻧە ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻟەﻻﯾەن ھەردوو ﻛەﺳــەﻛەوە و ﭘﺎﺷﺎن ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن و ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﺎزی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟــە ھــەردوو ﻻﯾەﻧــەوە ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﻛێﺸــەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺑﻨﺒەﺳــﺖ و ھﯿﭻ رێﮕەﯾەك ﻧەﻣﺎ ﺑﯚ ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ،ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗــﺮە وەك ﻟــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﮫێﻨــﯽ ﻟەﺑەر ﺋــەو ھﯚﻛﺎراﻧەی ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮدن، ﭼﻮﻧﻜە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭼﺎرەﺳــەری ﭘێ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛێﺸە ﺧێﺰاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚ و ﺋــەوە ﺧﯚﺗﯽ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮﯾﺖ ﻟەﮔەڵ ھﺎوﺳــەرەﻛەت دەژﯾﺖ ﯾــﺎن ﺑە ﺟﯿــﺎ ،ﻧــەك ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﯿﭽەﺳــﭙێﻨێﺖ ﺑەﺳــەرﺗﺎﻧﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ھەﻣﯿﺸــە ﻟێﻜەوﺗــەی ﺧﺮاﭘﯽ
ھەﯾە ﺑﯚ ﺳەر ھەرﯾەﻛە ﻟە ژن و ﭘﯿﺎو و ﻣﻨﺪاڵﯿــﺶ ﺋەﮔەر ھەﺑﻦ، ﺑــەم ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﮫێﻨﯽ
ﺑــﺮدووە ،دڵﻨﯿﺎﺑــە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﻟە رێﮕــەی ھەﺳــﺘەوە زوو ﺑە زوو ﺋــەو ﻧﻮاﻧﺪﻧــەی ﺋێﻮەﯾــﺎن
دەﺑێﺖ ﺳــەرەﺗﺎ ھەوڵ ﺑــﺪرێ ﺑﯚ ﻛﺎڵﻜﺮدﻧەوەی ﻟێﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﺗﺎ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧەﺑێﺘە دێﻮەزﻣە، ﭘﺎش ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ھەرﯾەك ﻟەو دوو ﻛەﺳە ھەوڵ ﺑﺪەن ﻧەﺑﻨە زﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەراﻣﺒەر زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﻟێﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎﻧﺒەﺧﺸــﺘﺮن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺮۆڤ ﻟەو ﺟﯚرە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەدا دەﺑێﺘە ﻛﺎراﻛﺘەری ﺷﺎﻧﯚﯾەﻛﯽ درێﮋ ﻛە ﺑەزۆر رۆڵەﻛەی ﺑەﺳەردا دراوە. ﺑەردەوام دەﺑێــﺖ ﻟەﺑەرﭼﺎوی ﻣﯿــﻮان و دۆﺳــﺘﺎﻧﺪا وەك دوو ﻛەﺳﯽ ﻛﯚك و ﺗەﺑﺎ ھەڵﺴﻮﻛەوت ﺑﻜەن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو دوو ﻛەﺳە ﺟﯿﺎﺑــﻮوەوەن و ھﯿﭻ ﻣﺎﻓێﻜﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﯾەﻛــەوە ﻧەﻣــﺎوە .ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﭘەﻧﺎت ﺑــﯚ ﺋــەو ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾە
ﺑــﯚ دەردەﻛــەوێ و ﺑــەو درزە ﮔەورەﯾەی ﻧێﻮاﻧﺘﺎن دەزاﻧﻦ. دەﺑێﺖ ﺳــەرەﺗﺎ ھــەوڵ ﺑﺪرێ ﺑﯚ ﻛﺎڵﻜﺮدﻧــەوەی ﻟێﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ﺗــﺎ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﺑێﺘە دێﻮەزﻣە ،ﭘﺎش ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ھەرﯾــەك ﻟەو دوو ﻛەﺳــە ھــەوڵ ﺑــﺪەن ﻧەﺑﻨە زﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەراﻣﺒــەر و ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەڵﺒﮋێــﺮن ﺑﯚ ژﯾــﺎن .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی دەﺑــێ ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوەوە ﭘﺎش ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن
و ﺳــەﻻﻣەﺗﯿﯽ ﺋــەوان و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ﺑێــﺖ و داھﺎﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺑێﺘە ﺑڕﯾﻨــەوە ﺋەﮔەر ﻧﯿﯿﺎﻧە و ﺋەﮔەرﯾــﺶ ﺧــﺎوەن ﻣﻮوﭼەن، ﺋــەوا ﺑڕێــﻚ ﺑــﯚ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن زﯾﺎد ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻛﺮێﯽ ﻣﺎڵﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﺸﻜێﻨﺮێﺖ ،ﯾﺎن ھەوڵ ﺑﺪرێ ﯾەﻛــەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﻛەم ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ. رەﻧﮕە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺋەم ﻗﺴﺎﻧە ﺑە ھﺎﻧﺪان ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻗەڵەم ﺑﺪەن ،ﺑــەم زۆرن ﺋەواﻧەی ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە و ﻟەﺑەر ﺋەو ھﯚﻛﺎراﻧــە و دەﯾﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا رای ﺑﮕەﯾەﻧﻦ، ﺑەداﺧەوە زۆر ﻟــە ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺶ ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ھەر ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە دەرووﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ رووی ﻟێ ﺑﻨێﻦ و دواﺟﺎر ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ﺧﯚﯾﺎن دێﻨــﻦ ،ﺑــەم زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــەرەﺗﺎ رواﻧﯿﻨــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺑﮕﯚڕﯾــﻦ ،ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺧێــﺰان دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە.
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻧەوت
و
ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك درێﮋەی ھەﯾە
ﺧەڵﻚ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ راﺑــﺮدوودا، ﺳــەدەی رژێﻤــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺗەﻋﺮﯾﺒــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻛﺮێﻜﺎرە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮد ،ﯾﺎن ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردەوە ﺑــﯚ ﻋەرەب ﺑﮕﯚڕن ﯾــﺎن ﻟــە ﻛﺎرەﻛەﯾــﺎن دوور دەﺧﺮاﻧــەوە .ﭘێﺶ ﭘﺮۆﺳــەی ﻧەﺗەوە“ﯾــﺶ، ”ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﭘﺮۆﺳەی ”ﭼﺎﻛﻜﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯽ“ ﺑەﺳــەرﯾﺎﻧﺪا ﺳــەﭘێﻨﺮا و ﺗــﺎ رووﺧﺎﻧــﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە 2003دا ،ﻟەواﻧەﯾــە ﺑەدەﮔﻤەن ﻛﻮردێــﻚ ﺑــە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻛﻮردﯾﯿەوە ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻣﺎﺑێﺘەوە. ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 300ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﻛﻮرد ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر دەرﻛﺮان ،ﭘــﺎش ﺋەوەی رازی ﻧەﺑــﻮون ﻧەﺗەوەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﻋەرەب ﺑﮕــﯚڕن و ﻧﺰﯾﻜەی 300 ﻛﻮردی ﺗﺮ ﻛە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ﻋەرەب ﮔﯚڕی ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەدا ھێﺸﺘﺮاﻧەوە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﻮردە ﺑەﻋەرەﺑﺒﻮوەﻛﺎن ﭘﯚﺳﺖ و ﭘﻠەی ﺑﺎﯾﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﻟــەو ﭘەڕەﻛەﯾﺪا وەك ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﯾﺎن ﺷﺎرەزا ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﭘــﺎش 12ﺳــﺎڵ ﻟــە رووﺧﺎﻧﯽ ﺑەﻋﺴﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯿــﺪارەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮردەﻛﺎﻧــەوە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻋﺮﯾﺒــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر وەك ﺧــﯚی ﻣﺎوەﺗــەوە و ﺑﮕــﺮە ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻗﯚﻧﺎﺧێﻜــﺪا ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺸــﺪا
ﺑەردەواﻣﯽ ھەﺑﻮوە. ﺋەﻣــڕۆ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر 14ھــەزار و 228ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ھەﯾــە ،ﻟــەو رێﮋەﯾــەدا ﺗەﻧﯿﺎ 770ﻛﺮێﻜﺎر ﻛــﻮردن و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻟــە ﻧەﺗەوەی ﻋــەرەب و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﻦ ،ﻟــە ﭘــﺎڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە ﻛﺮێﻜﺎری ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ،ﻛە ﻟە ﻛــﻮردەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮن .ھــەروەك ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎﻧــﺪا وەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر و ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ دەﺳــﺘە و ھﯚﺑەﻛﺎن ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻛﻮرد ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻧﯿﯿــە .ﻟە ﻛﯚی 9دەﺳــﺘەی ﻧــﺎو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﺎﻛﻮر 2 ،ﻛﻮرد ھــەن ،ﻟەواﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﻋەرەب ﮔﯚڕﯾﻮە ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﺋەوﯾﺘﺮ ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ داﻧﺮاوە. زۆرﯾﻨەی ﻛﺮێﻜﺎرە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻋەرەﺑﯽ ھﺎوردەن ،زۆرێــﻚ ﻟەوان ﻛﭻ و ﻛﻮڕ و ﺧﻮﺷــﻚ و ﺑــﺮای رەﻓﯿﻖ ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻋﺴــﻦ ،رەﻓﯿﻖ ﺣﺰﺑﯽ ،ﺋەﻧﺪام ﻓﺮﻗە و ﺷﻮﻋﺒەﻛﺎن دەﺳﺘﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮردا ھەﯾە .ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ھــﺎوردە وەك ﭼﯚن زۆرﺗﺮﯾــﻦ رێــﮋەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﭘێﻚ دێﻨﻦ، ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮرﯾﺸــﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە. ﻟە ﻛــﯚی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 3ھەزار و 500ﺧﺎﻧــﻮوی ﮔەڕەﻛــﯽ ﻋەرەﻓــە ،ﻧﺰﯾﻜەی ﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿــﻮەی ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻋەرەﺑﯽ ھــﺎوردە و ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑەدەﺳــﺖ ﻋــەرەب و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەوەﯾە و ﻟەواﻧەﯾە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 200ﺧﺎﻧﻮو ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮردی
ﺗێﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑــﻦ .ھەرﭼﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮرە ،ﻛە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﭘڕۆژەی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺑﺎﮔﻮڕﮔــﻮڕەوە ،ﻧﺰﯾﻜەی 700 ﺧﺎﻧﻮو دەﺑﻦ و دۆﺧﯽ ﺋەوێﺶ ﻟە دۆﺧﯽ ﻋەرەﻓە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧﯿﯿە. زۆرﯾﻨــەی ھــەرە زۆری ﺋــەو ﻛﺮێــﻜﺎرە ﻋەرەﺑــە ھﺎورداﻧــە، ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ
ﺑێﺖ ،ھەر ﺋــەوەی ﻛﻮردەﻛﺎن ﻛﺮێﭽﯽ ﻋەرەﺑــە ھﺎوردەﻛﺎﻧﻦ، ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ زﯾﻨﺪووە. ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻛﺎﺗێﻚ ﻣــﺎم ﺟــەﻻل وەك ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق ﺳەرداﻧﯽ ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﻛــﺮد ،ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻟە دﯾﺪارەﻛەﯾــﺪا ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮون، ﺋــەوان داواﯾﺎن ﻟە ﻣــﺎم ﺟەﻻل
ﺋەو ﻋەرەﺑە ھﺎورداﻧەی ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ رەﺧﺴێﻨﺮا و ﭘﺎﺷﺘﺮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮرﯾﺎن ﭘێ درا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر وەرﺑﮕــﺮن ،ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺗەﻋﺮﯾﺒــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ،ﻟــە ﮔەڕەﻛﯽ ﻗﺎدﺳــﯿە و ﻧەﺳــﺮ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮدا ﺧﺎﻧﻮوﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە .ﺋێﺴــﺘە ﺋەوان ﺧﺎوەﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﻦ و ﺑــە ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺑە ﻛﻮردە رەﺳــەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾﺎن داوە. ﺟﮕەﻟــەوەی ﻛﺮێــﻜﺎرە ﻋەرەﺑە ھﺎوردەﻛﺎن ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆرﯾﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣﺎدەی 140دا، ﻗەرەﺑﻮوی ﻣﺎدﯾﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺑەم ﻧەك ھەر ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗــەوە ،ﺑﮕﺮە ﻗەرەﺑﻮوەﻛە ﭘێﮕــەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺋەواﻧﯽ ﻟە ﺷــﺎرەﻛەدا ﺑەھێﺰﺗﺮ ﻛــﺮد ،ﻟەواﻧەﯾــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻋەرەﺑــە ھﺎوردەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭼەﻧﺪ ﺑﺎری ﻛﻮرداﻧﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺑﺎﺷــﺘﺮ
ﻛــﺮد وەك ﭼــﯚن ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ﺑەﺳــڕە و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮدا ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﺎﭘﯚ ﻛــﺮاوە ،ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮرﯾﺶ ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧەی ﻧەوت ﺗﺎﭘﯚ ﺑﻜﺮێﻦ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧﺎوﯾﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ. ﻣﺎم ﺟەﻻل ﺑەڵێﻨﯽ ﺑە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر داﺑﻮو داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑــﯚ وەزارەﺗﯽ ﻧەوت ﺑــەرز دەﻛﺎﺗــەوە ،ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛﻮرت ﻟە دﯾﺪاری ﻣﺎم ﺟەﻻل و ﻧﻮێﻨەری ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻛە ﺑەداﺧەوە زۆرێﻚ ﻟــەوان ﻛﻮرد ﺑــﻮون ،وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕﯾﺎری ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮری دەرﻛﺮد.
ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە، ﺑەم ﻟە ھەر ﺑﺎرێﻜﺪا ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﺑەھێﺰی ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﻧەوت دەﮔەڕێﺘەوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗەوە ﺑە ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺳەر ﺑە وەزارەﺗەﻛە دەدرێﺖ. ﮔﺮﯾﻤﺎﻧــەی ﺋەوە ﺑﻜــە ﺑڕﯾﺎری ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻋەرەﻓە دەﭼێﺘە واری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە، ھــەزاران ﻋەرەﺑﯽ ھــﺎوردە ﻛە ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ رەﺳەﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺋەو ﺷﺎرەدا ھەﻟﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑــﯚ رەﺧﺴــێﻨﺮاوە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دەﺑﻦ ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ ھــەزاران ﻟە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺋەوان ﻧﯿﯿە و ھﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ رەﺳەﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾە. ﺋــەو ﻋەرەﺑــە ھﺎورداﻧــەی ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ رەﺧﺴێﻨﺮا و ﭘﺎﺷﺘﺮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮرﯾﺎن ﭘێ درا ،ﺑــەردەوام ﻟــە ھەوڵﯽ ﺋــەوەدان ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەداﺧــەوە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟەو ﻛﻮرداﻧەی ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻋەرەﻓــە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ﺑەھﯚی ﺳــﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ،ﻧەك ھەر ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟەو ﭘﯿﻼﻧە ﺑەﻋﺴــﯿﯿﺎﻧە دەﻛەن، ﺑﮕﺮە ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺑە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧــەوت ﺋــەو داواﻛﺎرﯾﯿەﯾــﺎن ﻟــە رێﮕەی ﻣﺎم ﺟەﻻﻟەوە ﺑــﯚ وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑەرز ﻛﺮدەوە. ﺋﯿﺪارەی ﻛەرﻛــﻮوك و ﻛﻮرداﻧﯽ
ﺷــﺎرەﻛە دەﺑێﺖ زۆرﺑــﺎش ﻟەو راﺳــﺘﯿﯿە ﺗێ ﺑﮕەن ،ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻟەﺳــەر ﻋەرەﺑﯽ ھﺎوردە و داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎڕەﺳەﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە، ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەﺧﺸــەرێﮕەی ﺑەﻋﺴــە ﺑﯚ ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﻛەرﻛﻮوك، ﺋﯿﺪارەی ﺷــﺎرەﻛە ﻟــەو رووەوە دەﺑێــﺖ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺑﻮێﺮاﻧەی ھەﺑێﺖ. دەﺑێــﺖ ﻛﺮێــﻜﺎرە ﻋەرەﺑــە ھﺎوردەﻛﺎﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﻮازرێﻨەوە ﯾــﺎن وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق رێﮕەﭼﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﺪۆزێﺘەوە، ھــەر ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﺋــەوان ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر دوور ﺧﺮاﻧــەوە ،راﺳــﺘەوﺧﯚ دەﺑێﺖ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر رادەﺳﺖ ﺑﻜەﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﭼﯿﺘــﺮ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﻧﺎﺑﻦ و ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻦ. ﭘــێ ﻧﺎﭼێــﺖ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﻟــەو رووەوە ﻟەﮔەڵ ﻛــﻮرد ھﺎوھەڵﻮێﺴــﺖ ﺑــﻦ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺑەﻋﺴﺪا ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮر داﻣەزرێﻨــﺮاون و ھﺎوﻛﺎﺗﯿــﺶ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ
ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛﻮرﯾــﺎن ﭘــێ دراوە، ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوت ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن دەزاﻧﻦ. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻛەرﻛﻮوك دەﺑێﺖ ﭘێﺪاﮔﺮی ﺑﻜەن ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧــەوت ﻟە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎﻧﺪا ،ﻧﺎﺑێــﺖ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك وەك ﺋەوەی ھەﯾە ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺟﯿﺎوازی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑــەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێــﺖ ،ﺋــەوەش ﺧﯚﺑەﺧﯚ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟە رێﮋەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺷﺎرەﻛەدا دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ھــەر ﻟــە دوای 2003ەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻣەڕ ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﻛﺮدەﻧﯿﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوەش ﺟێﮕــەی رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻨێﻜــﯽ ﺗﻮﻧــﺪە و ﺑەردەواﻣﯽ و ﻣﺎﻧەوەی دۆﺧەﻛــەش وەك ﻗﯚﻧﺎﺧــﯽ ﺑەﻋﺲ ،ﻧﯿﺸﺎﻧەﯾەﻛﯽ زەﻗە ﻟەﺳەر ﺋەوەی دەﺳﺘﮕﺮﺗﻨﯽ ﻛﻮرد ﺑەﺳەر ﺋﯿﺪارەی ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ،ﺟﮕە ﻟە ﺳﻮودﻣەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻟەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەدا داﻧــﺮاون ،ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑــە ﻛﻮرداﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧەﻛﺮدووە.
دەﺑێﺖ ﻛﺮێﻜﺎرە ﻋەرەﺑە ھﺎوردەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﻮازرێﻨەوە ﯾﺎن وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق رێﮕەﭼﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﺪۆزێﺘەوە
ﺳەﻧﮓ ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮور ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺑەڵێ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕان ،ﻟە ﻛێﺸــەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەﺳــﺘﻮور و ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮە ،ھــﯚی ﯾەﻛەم ﺋەوەﯾە ﺑە ﯾەﻛﺒﻮوﻧەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﺗێﺪەﮔﺎت ﭼــﯚن ﻣﺎﻣەڵەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑــﻜﺎت ،ھەم ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﻧﺎﺳێﺖ و ھەم ﯾەﻛێﺘﯿﺶ دەزاﻧێ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼــﯚن ﺑەھﺎی زۆﻧەﻛەی ﺧــﯚی ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە ،ﺋەﻣە دەڵێﻢ ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺮﺳــەﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــەرﮔەورەی ﺣﺰﺑێﻜەوە ھەﯾە ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ واﺗــە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ھەردوو دەﺳــەﺗﯽ زۆﻧﯽ ﺳەوز و زەرد و دﯾﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟەم ھەرێﻤە. ھەڵﺒــەت ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ وەﺑﯿﺮھێﻨﺎﻧــەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻣــەوە ،ﻣﻦ ﯾەﻛەم ﻛــەس ﺑﻮوم ﺑە دەﻧﮕێﻜﯽ ﺑەرز ﻟــە دوای ﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە دوو ﺑﺎڵﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ،ﮔﻮﺗﻢ ﺋەوەی ﻧﺎوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧە و ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟەﻣﺎوەری ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﻧە ﺑﺰووﺗﻨەوەی راﺳﺘەﻗﯿﻨەﯾە و ﻧە ﺑﻨەﻣﺎی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو دەﻧﮕە ﻧﺎڕازﯾﯿەی دژ ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻛە ﭘێﯽ واﯾە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧەرﻣﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﻧﻮاﻧــﺪووە ،ﺑەﻣەش ھەم ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎن و ھەم دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮون ﺑە ﭘﺎﺷﻜﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛەواﺑﻮو دەﺑێﺖ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﭘﺎرﺗﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑێــﺖ ،ﻛەواﺑﻮو ﯾەﻛﺒﻮوﻧــەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺑە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەی ﺟﺎران ،ﭘﺮﺳــﯽ ﺳەرۆك و ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛﻼ دەﺑێﺘەوە. ﻟەوێﻮە ﻗﺴــەﻛەم دووﺑﺎر دەﻛەﻣــەوە ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ھەرﮔﯿﺰ دوو ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟﻮدا ﻧەﺑﻮون، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوی ﺑەردەم ﺗەﻧﮕﮋە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﯚی ﮔﺮژی ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق دەزاﻧﻦ ،ھﺎوﺑەﺷﯿﺸــﯿﺎن ﻟەو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘﺮۆﺳــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ / ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎوی ﻓﯿﺪراڵﯿﯿە ،/ﺑﯚ راﮔﺮﺗﻨﯽ دۆﺧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﺑــﻮوە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻋێﺮاﻗــەوە ھەﺑﻮو ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﺑەر ﻟــە رووﺧﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق وەك رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ،دوو زۆﻧﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟە ھەرێﻤێﻜﺪا ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﻛە ﻋێﺮاق دەڕووﺧێــﺖ دەﺑێﺘە ﯾەك ھەرێــﻢ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ، ﺑەم ﺋەم ﭘﯿﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﺗﺎ ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺑڕی ﻛﺮد ﻛە ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرۆك وەك ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ھﺎﺗە ﭘێﺸەوە و ﺧەرﯾﻜە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەﻛﻼ دەﺑێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺑﺒﻨەوە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەی ﺟــﺎران و ﺑەراﻣﺒەر ﭘﺎرﺗﯽ ھێﺰێﻜەی ﺟــﺎران ﺑﻨﻮێﻨێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ھەم ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘەﻛە و ھەم وﯾﻼﯾەﺗەﻛــەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەوە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ھﺎﺗــﻮوە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛەی ﮔەورەﺗــﺮ ﻛﺮدووە ،ﻛەواﺑﻮو ﺗﺎﻛە ﭼﺎرەﺳــەر ﺋەوەﯾە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەی ﺟﺎران دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺘــەوە و ﮔﯚڕان ﻧەﻣێﻨێ. ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ھەﻣﯿﺸە ﯾەﻛﮫێﺰ ﺑﻮوﻧە ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەردەوام ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻗﻮدرەﺗﯽ ﮔەورەی ﻣﺎم ﺟەﻻﻟﯿﺶ ھەر ﻛﺎدر و ھێﺰی ﺟەﻣﺎوەری ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻛﺮدووە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘﺎرﺗﯽ ،ﻟە دوای ﺟﻮداﺑﻮوﻧەوەی ﺑﺎڵــﯽ رﯾﻔــﯚڕم و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ وەك ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧێﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دواﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﻋێﺮاق ،ھــەردوو ﺑﻨﻜە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛە وەك ﯾەك ﻧەﻏﻤەﯾــﺎن ھەﺑﻮو ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑﯿﺮوڕاﯾــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێ ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﻟە دەرەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮون ﺑە ﮔﯚڕان، ﺗﻮوﺷﯽ وەھﻤێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮون و ﻟە دواڕۆژﯾﺸﺪا ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن دﯾﺎر دەﺑێﺖ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﻧﺎدﯾﺎر ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە دۆﺧﯽ ﺑــێ ﺋﯚﻗﺮەﯾﯿﺪا دەژﯾﻦ، ﻛەواﺑﻮو ﯾەﻛێﺘﯽ دروﺳــﺖ دەﺑێﺘەوە ،ﻧەك ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﯾەك دەﮔﺮﻧەوە.
ﺳێ رووداوی ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻣﺎﯾەی ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﮔەورە ﺑﻮون ﺑﯚ ﻣﻦ و ﺑــﯚ ھەر ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ دڵﺴﯚز و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەری ﺋەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛە ھەرﺳــێﻜﯿﺎن ھەڕەﺷەن ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﺎﯾﻨﺪەﻣﺎن: 1ﻟێﺪواﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣﺎﺟﭭﺎﻛێ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﻛەﺟەﻛە( ﺑەﻧــﺎوی )دوران ﻛﺎﻟــﻜﺎن( ﻛە ﺗێﯿــﺪا رەﺧﻨەی ﻟە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﺗﺒــﻮو و ﺑــە )ﻣەرﻛــەزی( وەﺳــﻔﯽ ﻛﺮدﺑــﻮو .ﺑــەدوای ﺋەوﯾﺸــﺪا ﻛﺎرداﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﻛە ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﺪا ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ و ﺟەﻣــﺎوەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )16ی ﻧﯿﺴــﺎن(، ﺑەﺑێ ﻧﺎوﺑﺮدن ،ﺋــەو ﻟێﺪواﻧەی ﺑە )ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ و ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﺑﯚ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧەوەی دوو ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەﺟێﻨــﺪای ﻧەﯾﺎراﻧــﯽ ﻛﻮرد و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەﺳــﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ( ﻟە ﻗەڵەم دا و داوای ﮔﺮﺗﻨەﺑەری ”رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو“ی دژی ﺋەو رەوﺗە ﻛﺮد. ﭘﺎش ﺋەوﯾﺶ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن )ﻛــە ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە( ﺑەﻧﺎوی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺧﯚﯾەوە، ﻧەك ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن،
دژی ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻟێﺪواﻧەﻛەی ﻛﺎﻟﻜﺎن دەرﻛﺮد. ﺋــەوەی ﻟەم ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧەدا ﺑﯚ ﻣﻦ ﻣﺎﯾــەی ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﮔەورە ﺑــﻮو ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەوە ﻧەﺑــﻮو ﻛە ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﭘەﻛەﻛــە ﻟە دەرەوەی ﺳــﻨﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑێﺖ و ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗە دەﻣڕاﺳﺖ و ﭼﺎوﺳﺎﻏﯽ ھەرێﻢ، ﻛــە ﺋــەوە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧێﻜﯽ ﻧەﺷﯿﺎو و ﺑێ ﭘﺎﺳﺎوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوە ﺑﻮو ﺋەو رووداوە دەرﯾﺨﺴــﺖ چ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﯽ ﻗﻮوڵ ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰە ﺑﺎدەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــﺪا ھەﯾە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﭘێﻜەوە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش و ﺗەواﻓﻮﻗﯽ دەرﺑﻜەن، ﺗــﺎ ﻛﺎر ﺑﮕﺎﺗە ﺋــەوەی ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن )ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ( ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣــە دەرﺑﻜﺎت .ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﺎﻧــﺪا ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ راﺷــﻜﺎواﻧە ﮔﻮﺗﯽ ﻣﻦ واﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﻟــە ﺋﺎرادا ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ ﭘەﻛەﻛە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە، ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ واﯾﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا ﻧﯿﯿە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚی ﻟــێ ﺑﻜﺮێــﺖ .ﺑــەم ﺟەﻋﻔەر ﺋﯿﻤﻨﻜــﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ
ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ راﺷــﻜﺎواﻧە ﮔﻮﺗﯽ )ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗﺎ ﺳــەر ﺋێﺴــﻘﺎن ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ دەﻛﺮێ، ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮﻣەت ﺗﺎ ﺳەر ﺋێﺴﻘﺎن ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ دەﻛــﺮێ ،ﻟەﻧــﺎو ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺗﺎ ﺳــەر ﺋێﺴﻘﺎن ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺮێﺖ(. راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺋێﻤەوﻣﺎﻧــﺎن ﻛە ﻟــە ﻧﺰﯾﻜــەوە ﺋﺎﮔﺎﻣــﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەو ﺳــێ دەزﮔەﯾە ﻧﯿﯿــە ،ﭘێﻤﺎن واﻧەﺑﻮو ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﻜــﺮدن ﻟەو ﺷــﻮێﻨە رەﺳــﻤﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧە )ﺗــﺎ ﺳــەر ﺋێﺴــﻘﺎن( ﺑﻜﺮێﺖ، ﭘێﻤــﺎن واﺑــﻮو ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو ﺷــﺘە رەﻧﮕە ﺑﻮوﺑێﺘــە ﻋەﯾﺒە و ﺋەﮔەر ھەﺷــﺒێ زۆر ﺳــﻨﻮوردارە چ ﺟﺎی ﺋەوەی )ﺗﺎ ﺳــەر ﺋێﺴﻘﺎن( ﺑێﺖ .ﺋﺎﺧــﺮ ﺋەﮔــەر واﺑێ ﯾﺎﻧﯽ ھەرﭼﯽ ﺋەوەی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﻟە ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ داودەزﮔەﻛﺎن و دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی دەﺳــﺘﯽ ﺣــﺰب ﭘێﯿــﺎن ﮔﻮﺗﻮوﯾــﻦ، ﭼەواﺷەﻛﺮدن ﺑﻮوە ،ﻟە ﺑﺎرێﻜﯽ وادا ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺷــەڕی ﺳﺎرد و ﺑەدوای ﺋەوﯾﺸــﺪا ﮔەرم ھەﻣﻮو ﻛﺎت ﻟەﺑــەر دەرﮔەﻣﺎﻧە .رەﻧﮕە ﺟﺎرێ ﻟەﺑــەر ﺷــەڕی داﻋﺶ ﺧﺎﺗــﺮی ﮔﺮﺗﺒﯿﻦ ﻛــە ﺋەوﯾﺶ ﻧەﺗەﻗﯿﻮەﺗــەوە .راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺋــەم ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ھﯿﭽــﯽ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ داﻋﺶ ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﺷﻜﺴﺘﯽ ﮔەردەﻟﻮوﻟﯽ ﺣەﯾﺪەرەﻛﺎن ﺳەرﻛێﺸــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺗﺎدێ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑێــﺖ .ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﯾەﻣەن ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﻧێﻮﻣﺎڵﯽ زۆرﺑــەی وﺗﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﻧﯿﯿــە ”ﮔەردەﻟﻮوﻟﯽ ﺣەزم“ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑەر ﻟە ﻓﺮاواﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻻﻓــﺎوی ﺷــﯿﻌﯽ ﺑﮕﺮێــﺖ ﯾﺎن ﻧــﺎ! ھەرﭼەﻧــﺪە زۆر ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨﯽ ﺑەﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﻌﻮودﯾﯿە ھەر ﻟە ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧەوە ﺗﺎ ﻣەﻏﺮﯾﺐ ،ﻟە ھەوڵﯽ وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو دێﻮەزﻣــەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﻦ و وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﻟە ﭘﺸــﺘﯿﺎﻧەوەن ،ﻛەﭼﯽ ﺑەھﯚی ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑەﺳەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﭼﺎوەڕوان ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺋێﺮان وا زوو ﺑﺸــﻜێ ﯾﺎ دەﺳــﺘﺒەرداری ﺋەو دەروازە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە ﺑﺒێﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە دوای رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﺷﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺟەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺎب ﺋەﻟﻤﻨﺪب. وەك دەزاﻧﯿــﻦ ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەرە، ﺑﻠــﯚك ﯾــﺎن ھﺎوﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﻜەوەﺑەﺳــﺘﺮاو دروﺳــﺖ ﺑــﻮون ﻛــە ﻧﺎﻛﺮێﺖ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﺋەوروﭘﺎ و رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﺋەﻣەرﯾﻜﺎوە ﻧەﺑێﺖ و ﭘێﭽەواﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن راﺳﺘە .واﺗە
ﭘﺸﺖ ﭘێﻜﺒەﺳــﺘﻨﯽ )Interde- (pendenceﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋەوﺗﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮون و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺋﺎوێﺘــەی ﯾەﻛﺘﺮ ﺑــﻮون ﻟــەرووی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەوە ،ھەر رووداوێﻚ ﻟەھــەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺟﯿﮫــﺎن روو ﺑــﺪات ،ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﺑەرەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﺑێــﺖ .ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ھەرێﻤەﻛەی ﺋێﻤــەوە ھەﺑێﺖ، دﯾﺴــﺎﻧەوە راﻛێﺶ راﻛێﺸــﯽ ﻧێﻮان ﺳﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە ﻟەﻻﯾەك و ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻗەڵەﻣــڕەوی ﺷــﯿﻌەی و وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﻓەﻗﯿە ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە .ﺋێﺮان ﺑەردەوام ﺷــەڕی ﺑەوەﻛﺎﻟــەت دەﻛﺎت. ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭼــڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺗﻮاﻧﺪﻧەوەی ﺋەو ﺑەﺳــﺘەڵەﻛە ﺑەھێــﺰەی ﻟــە ﻧێــﻮان ﺧﯚی و ﺳﻮورﯾﺎ ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛﻮرﺗﺪا ،ﺋێﺮان ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﮔەورە دژی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﮔەورەی ﺧــﻮارد ﻛە دەﺷێ ﺑە)ﺷﻜﺴﺘﯽ )ﮔەردەﻟﻮوﻟﯽ ﺣەﯾﺪەرەﻛﺎن( ﻧﺎوزەﻧﺪی ﺑﻜەﯾﻦ: ﺋەﺑﻮ ﺣەﯾــﺪەری ﯾەﻛەم )ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ( ،ﺑەھێﺰﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎرﺗﯽ ﻟە ﻣێــﮋووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑەﻛﺎر ھێﻨــﺎ دژی ﻛﻮرد ،ﻛەﭼﯽ ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺧﻮارد .ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟە و ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻚ ،ﮔەﻣﺎرۆی ﮔﺸﺘﯽ
2ﺋەو ﺗەﻗﯿﻨەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەیﻟە 17ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﻋەﯾﻨــﻜﺎوە رووی دا و ژﻣﺎرەﯾەك ﺷەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻟێ ﻛەوﺗەوە و وەك دەﮔﻮﺗــﺮێ داﻋــﺶ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺋەﺳﺘﯚ. ﺋەو ﺟــﯚرە ﻛﺮدەواﻧــە ﺗﺮس و دڵەڕاوﻛێ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻜﺪا دروﺳﺖ دەﻛەن و دڵﯽ ﻧﺎﺣەزاﻧﯿﺶ ﺧﯚش دەﻛەن ،ﻛــە ﺋــەوە دووەﻣﯿﻦ ﻛــﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿە ﻟە ﻣــﺎوەی 6ﻣﺎﻧﮕﺪا ﻟــە ھەوﻟێﺮ روو ﺑــﺪات .ﺋەﮔەرﭼﯽ رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻛﺎرێﻜﯽ وا ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣــﻮوﻻ ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوە و رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﭼﺎوﻛﺮاوەﺗﺮ ﺑــﻦ و رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﺑﻜﺮێﻦ. 3رووداوی ﺳێﯿەم ﻛە ﺋەﻣﯿﺶﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺷــێﻮەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە دووەﻣەوە ھەﯾە، رووداوی ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧــﯽ ھەزاران ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺒﺎرە ﻛە ﺑەھﯚی ﺷــەڕی ﻧێــﻮان داﻋﺶ و ھێــﺰە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎوارە ﺑــﻮون ،ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﻣﺮۆﯾﯿە و ھەﻗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯽ ﭘێ ﺑﻜــﺮێ ﺑــﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــﯽ ﺋەو ﺧەڵﻜە ﻟێﻘەوﻣﺎوە ﺑﯿﻜﺎت ،ﺑەم ﻧەك ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛە ﺧﯚی
ﻟەژێﺮ ﺑــﺎری ﻗﻮرﺳــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﻠﯿﯚن و ﻧﯿﻮێﻚ ﺋــﺎوارەی ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑــﯽ ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎدا دەﻧﺎڵێﻨــێ و ھەر ﺋــەوە ﺧﯚی ﺑﻮوەﺗــە ﻣﺎﯾــەی دڵەڕاوﻛێ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ،ﻛە ﺧەرﯾﻜە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘە ﻋەرەﺑﺴﺘﺎن و ﻧﺎزاﻧﺮێ ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﺋەو دۆﺧە ﭼﯚن دەﺑێﺖ. ﻟەو رۆژاﻧەدا ﺑﯿﺴــﺘﻤﺎن ھەﻧﺪێ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق داواﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــﺮدووە ﺟێﮕەی ﺋەو ﺋﺎواراﻧەی ﺋەﻧﺒــﺎر ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺋــەم داواﯾە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘﺎڵﻨەرێﻜﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ ھەﯾە و ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ ﻗﻮرﺳــە ﺑﺒﯿﻨێ ژن و ﻣﻨــﺪاڵ و ﭘﯿــﺮ و ﻻوی ﺑێﺘﺎوان ﺑــێ ﺧﺎﻧــە و ﻻﻧەن و ﺗﯚﯾﺶ دەرﮔەﯾﺎن ﻟێ ﻧەﻛەﯾﺘەوە، ﺑەم راﺳﺘﯿﯿەﻛەی ﻟەوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺋەوەﯾە ﺧﺎﻧە و ﻻﻧەی ﺧﯚت ﺗێﻚ ﻧەدەﯾﺖ و ﻛﻮرد ﮔﻮﺗەﻧﯽ )ﻛﻮڕی ﺧﯚت ﺑەﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﻛﭽﯽ ﺧەڵﻚ ﻧەﻛەﯾﺖ(. ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــەدەر ﻟــە ھﺎﺗﻨــەژوورەوەی ﺋەو ﺋﺎواراﻧە ﺑﯚ ﻧﺎو ﺳــﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯽ ﭘێ ﺑﻜﺮێ ﺑﯿﻜﺎت ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﭼﺎك دەﻛﺎت ،ﺑــەم دەرﮔەﻛﺮدﻧەوە ﺑــەڕووی ﻟێﺸــﺎوێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺋﺎوارەی ﻋەرەب ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺳەرﻛێﺸﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەﯾە و ﺑﺎﺟەﻛەی ﺑەﻗﻮرﺳﯽ دەدەﯾﻦ و )ﻗﺎزاﻧﺞ ﺳەری ﻣﺎﯾە دەﺧﻮات(.
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ھەوڵــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛــەی ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑەھﺎﻧﺎی ﺋێــﺮان ﺑﭽێ و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺨﺎﺗەوە ژێﺮ ﻋەﺑﺎ و ﻋەﻣﺎﻣەی ﺷﯿﻌﯽ. ﺣەﯾــﺪەری دووەم )ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی( ﺧەرﯾــﻚ ﺑــﻮو وەك ﻓﺮﯾﺸــﺘەﯾەك دەﻓڕﯾﯿــە ﺳــەر ﺷــﺎﻧﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻋێﺮاﻗێﻜــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ،ﻛــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺳــەر ﺑێﺸﻜەﯾﺶ دەزاﻧێ ﺋەو ﺧەوﻧﺎﻧە ﺋێﻜﺴﭙﺎﯾەر ﺑﻮون و دوو دەوڵەﺗﯽ ﺗەواو ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ دروﺳــﺖ ﺑﻮون ﺑەھەﻣــﻮو ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ ﺟﯿﺎواز .ﺋــەم ﺣەﯾﺪەرە زۆر رێﻮﯾﯿﺎﻧەﺗــﺮ دەﺟﻮوﯾەوە. رێﻜﻜەوﺗﻦ دەﻛﺎت و ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻧــﺎﻛﺎت .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻤــﺎن ﭘــێ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﺣﺎﻛﻤﯿەﺗﯽ دروﺳــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت .ﻛﺎﻧﺘــﯚن دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﺧــﯚی ﻟێ ﺑێ ﺋــﺎﮔﺎ دەﻛﺎت .ھەﻣــﻮو ﺋەو ھەوﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑەھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿەوە ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺮا و ﺗﻮاﻧﺮا ﺋەم ﻛﺎرﺗﺎﻧەی ﺋێﺮان ﺑﺴﻮوﺗێﻨﺮێﺖ .ﻟێﺮەدا ﺋێﺮان دەﯾﻮﯾﺴﺖ ﺑەﺗﯿﺮێﻚ ﭼەﻧﺪ ﻧﯿﺸﺎن ﺑﭙێﻜﯿێ .ﺑەھﯚی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻧﺘﯚﻧــﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ،ﻟەﻻﯾــەك
• ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS دووﺑەرەﻛﯿــﯽ ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﻛــﺮان و ﭘەﺷــﯿﻤﺎﻧﺒﻮوﻧەوەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﭘﺎرﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪ .ﺋێﺮان ھێﺸــﺘﺎ و ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺷــەڕی ﭘﺸﺖ ﻗﺎﯾﻤە ﺑەﻻﯾەﻧﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﭘەﻛەﻛە و ﭘﺎرﺗﯽ دروﺳﺖ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺎت .ھﯿﭽﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەﭼﻮوە ﺳەر) .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ،ﻣﯿﻠﺸــﯿﺎ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺣەﯾﺪەری ﺳــێﯿەم )ﺣەﯾﺪەر ﺷــﯿﻌﯿﯿەﻛﺎن، ﺷەﺷــﯚ( ،ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﭘەﻛەﻛە ،ﭘەﯾەدە... دراوﺳێﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺘﺪ( ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻛﺎرێﻚ ﺑﻜەن ﺑە ﻟە ھەوڵﯽ ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺗەواوی ﺋێﺮان ﺑﺎڵﺒﻜێﺸێ ﺑەﺳەر ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە .ھەرێﻤﯿــﺶ .دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق ﻧﻮﻗﻤــﯽ ھێﺰێﻜــﯽ ﺣەﺷــﺪی ﻛﻮردی ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و ﺗەﻧﮕﮋە ﺑﻮون ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــە ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ھﯿــﭻ دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل و ھﺎوﻛﺎری ﺑەھێﺰﯾــﺎن ﻧەﻣــﺎوە ﺗەﻧﺎﻧــەت داراﯾــﯽ و ﻟﯚﺟﺴــﺘﯽ ﺣەﯾﺪەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺧﺎﻛــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻋەﺑﺎدی ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەم ﺧەوﻧەی ﺑﻜــەن ﺟﺎ چ دەﺳﺘﺨﺴــﺘﻨە ﻧﺎو ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺑێﻨێﺘە دی و ھەرزوو ﻛﺎروﺑﺎری دراوﺳــێﻜﺎن!! ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەم ﺣەﯾﺪەرەﺷــﯿﺎن ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺑەھــﯚی ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺧﻮارد. ﺋێﺮان ﻧﺎوەﺳﺘێ ﻟە دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وت و ﺳﻔﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ دراوﺳێﻜﺎن و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەرﭼەﻧﺪە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺑەھێﺰەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەﯾﺮی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺧﯚی ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﻧﺎﻛﺎت ﺑە دوژﻣﻦ، ﺑەدوور ﮔﺮﺗﻮوە ﻟەم ﻛﺎرە .ﺋەوەی ﺑەم ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺑێﺰار ﺑﻮوە ﻟەو دەﻣێﻨێﺘەوە ﺋێﺮاﻧە .ﺳەرەڕای ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋاﻧــەی ﺋــەم وﺗــە ﺑﯚی ﻛﺎرﺗﺎﻧەی ﺳــەرەوەی ﺳﻮوﺗﺎن ،دروﺳــﺖ دەﻛﺎت .دراوﺳێﯿەﺗﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﺮ ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺷــﯿﻌە ﺑێ ﻛێﺸــە ﻧﺎﺑێﺖ ﺋﺎژاوەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،وەك و دەﺑــێ ھەرێــﻢ ﺧــﯚی ﺑــﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻛێﺸــەی ﮔەورەﺗــﺮ ﺋﺎﻣــﺎدە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋﺎژاوە ﺑﻜﺎت ،وەك ﺷــەڕی داھﺎﺗﻮوی و ﺑــێ ھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــﯿﻌﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋەم وﺗــە .ھەرزوو ﻛەرﻛــﻮوك و دەوروﺑــەری و ﺋەو ھێﺰە ﺳێ ھەزار ﭼەﻛﺪارﯾﯿە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ دەﺳﺘﻮور و ﺟﺎﺷــەی ﺋێﺮان راﭘێﭽﯽ دادﮔە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ.
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان
ﺳێ راﭼڵەﻛﺎﻧﯽ ھەﻓﺘە
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
89
89
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ژﻣﺎرە ) ، (90ﭼﻮارﺷەم2015/ 4/ 22 ،
ﺷەڕێﻚ ھەزار ﮔﺮێﻜﻮێﺮە دەﻛﺎﺗەوە
ﻛﻮرد ﭼەك دەﻛڕێ .ﻋێﺮاق ﭼەك دەﻛڕێ .داﻋﺶ ﭼەك دەﻛڕێ .ﻧﻮﺳﺮە ﭼەك دەﻛڕێ .ﺑەرھەڵﺴﺘﯿﯽ ﺳﻮورﯾە ﭼەك دەﻛڕێ .رێﮋﯾﻤﯽ ﺳﻮورﯾە ﭼەك دەﻛڕێ .ﺣﻜﻮﻣەﺗﯽ ﻟﺒﻨﺎن ﭼەك دەﻛڕێ .ﺣﺰﺑﻮڵ ﭼەك دەﻛڕێ. ﺋﻮردن ﭼــەك دەﻛڕێ .ﺣەﻣﺎس ﭼەك دەﻛڕێ .ﺳــﻌﻮودی ﻋەرەﺑﯿﯿە ﭼەك دەﻛڕێ .ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﭼەك دەﻛڕێ .ﺣﻮوﺳﯽ ﭼەك دەﻛڕێ .ﻋەﻟﯽ ﺳــﺎڵﺤﯽ ﻟەﺟێﭽﻮو )ﻣەﺧﻠﻮوع( ﭼەك دەﻛڕێ .ﻣﯿﺴﺮ ﭼەك دەﻛڕێ .ﺣﻜﻮﻣەﺗﯽ ﻟﯿﺒﯿە ﭼەك دەﻛڕێ .ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯽ ﻟﯿﺒﯿە ﭼەك دەﻛڕێ .داﻋﺸــەﻛەی ﭼەك دەﻛڕی �.ﻛە ﺋەم ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨە ﭼەك ﺑﻜڕن ،ﺑﯚﭼﯽ ﭼەﻛﻔﺮۆش ﺣەز ﺑﻜﺎت ﺷەڕ ﺑﻮەﺳﺘێ .رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛە ھێﻨﺪەی ﻟەﭘﯽ دەﺳﺘێﻚ ،ﻟە ﺷەڕی ﮔەورەی ﯾەﻛەﻣەوە ﻛﺮدﯾﺎﻧە ﺑﯿﺴــﺖ وت ،ھێﺸــﺘەش ھــەر وﺗێﻜﯽ ﺑﺎﯾﯽ داﺑەﺷــﺒﻮون ﺑﯚ ﺳێ ﭼﻮار ﭘﺎرﭼە ،ﻛێﺸــەی ﺗێﺪا دەژی و ھەر ﺑﺎﺑﺎﯾە ﭼەﻛﯽ ﺑﯚ دەﻛڕێ .ﻣﻦ وا دەﺑﯿﻨﻢ ،ﻛێﺸە ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺗﺎزە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﺗﯚش ﭘێﺖ واﯾە ھێﻨﺪەی ﻧەﻣﺎوە ﺗەﻧﺎھﯽ و داھێﻮرﯾﻨﯽ ﺑﯚ دەﮔەڕێﺘەوە .ﺑﺎ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛﯿﮫەﻣﺎن راﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﭼﻮوە و ﭘﺎش ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﺑە ﺑﯿﺮت دەھێﻨﻤەوە. ﺟﮕە ﻟە ھﯚی ﭼەك ﻛڕﯾﻦ و ﭼەك ﻓﺮۆﺗﺎن ،ھﯚﯾەﻛﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛێﺸــەی ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾەی ﻟەﻣەڕ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧە. ﭘێﺸﯽ دوو ﺳــێ ﺣەوﺗﻮو ھەر ﻟێﺮەدا ﻧﻮوﺳﯿﻢ” :ﻛﯚﻣﺎر ﺑﻤێﻨێ ﻛەس ﻧﺎﻣێﻨێ“ .ﻛﯚﻣﺎرﯾﺶ ھەر دەﻣێﻨێ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧە ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎژﻛەﯾەك ﻟە ﺋﺎﺳــﯚدا دێﺘە دﯾﺘﻦ ،ﻛە ﮔەﻟﯽ ﺧﯚی ﻟێﯽ راﭘەڕێ و ﻧەش رۆﺋﺎوا رژدە ﻟە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺋەم دێﻮەزﻣەﯾــە ،ﻛە وا ﺑەرﺑﻮوەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋەم ﻧﺎوﭼە ﺑەﻟەﻧﮕﺎز و داﻣﺎوە .ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻟەی ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ھەﯾە ،ﻛﯚﻣﺎر ﻻﯾەﻧە .ﺑﮕﺮە ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻛﺎراﺷە ﺗێﯿﺎﻧﺪا .ﻣﻦ زۆر ﺟﺎر دێﺖ ﺑــە ﺧەﯾﺎڵﻤﺪا ﺋەﮔەر ﻟە ﻣﺎڵێﻜﺪا دوو ﺑﺮا ﺑﺒێ ﺑە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎن ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﭘﯿﺎوی ﻛﯚﻣﺎرە و ﺑە ﻓﯿﺘﯽ ﻛﯚﻣﺎر ﮔﯚﻧﮕەرەﻛەی ﻧﺎوەﺗەوە .ﺗﺎ ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷــﯿﻌەی ﻋێﺮاق و ﻟﺒﻨﺎﻧﯿﺶ ﻧەﯾﺎﻧﺪەزاﻧﯽ ﺣﻮوﺳﯽ ھەﯾە ﻟە دﻧﯿﺎدا .ﻣﻦ ﺋەﻣەم ﻟە ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﺑﯿﺴﺘﻮوە .ﺋێﺴﺘە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺶ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە دەرﭼﻮوە دژی ﺣﻮوﺳــﯽ ،ﻛەﭼﯽ ﺑﺎﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﯚﻣﺎر وای راھێﻨﺎوە ﺑﺘﻮاﻧێ رووﺑەڕووی ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺑﺒێﺘەوە. دەڵێﻦ ﮔﯚم ﺗﺎ ﻗﻮوڵ ﺑێﺖ ﻣەﻟەی ﺧﯚﺷﺘﺮە .ﺳەﯾﺮە ،ﻛە ﺋەم ﻗﺴەﯾە ﺑﯚ ﺟﯿﺎ ﻟە ﻣەﻟە دێﺘە ﮔﻮﺗﻦ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دەﺷــێ ﺑڵێﯽ ﺋەو ﺷەڕەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﯾەﻣەﻧﺪا ھەﯾﺴﺎوە ﺧﯚﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷەڕە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻗﻮوڵﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚﻣە و رەﻧﮕە دواﺟﺎر ﺑەﺷــﯽ ﻣەﻟەی ھەﻣﻮو ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻜﺎت .راﺳﺘﯿﺸــە، دەﺑێ ﺷەڕ ھەﻣﻮو ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﺘەﻧێﺘەوە ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻛێﺸە ﺑﻨﯽ ﻧﺎﯾەت .دەﺑێ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺳﻌﻮودی ﻋەرەﺑﯿﯿە ﺑە ﺗەواوی ﺑﻜەوﻧە ﻧﺎو ﮔﯚﻧﮕەر و ﮔﯚﻣێﻜﯽ ﺑێ ﺑﻨەوە دەﻧﺎ ﻧﺎوﭼەﻛە داﻧﺎھێﻮرێﺘەوە .ﻟەﮔەڵ ھﺎوەڵێﻜﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯿﺪا ﻛﺮدﻣﺎﻧە ﮔﺮەو :ﺋەﮔەر ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ رﻣﺎ ،ﻣﻦ ﺑﻮﺗڵێﻚ وێﺴﻜﯽ ﺑﺨﯚﻣەوە ھەرﭼەﻧﺪە ﺑە ﺷﯿﺮەﺗﯽ دوﻛﺘﯚر ﺧﻮاردﻧەوەم )ﺗەرﻛﺎﻧﺪووە( وەك ﻛﻮردی ﺳــﻮورﯾە دەڵێﻦ .ﺑەم ﺋەﮔەر ﺳــﻌﻮودی ﻋەرەﺑﯿﯿە داڕﻣﺎ ،ﺋەوا ھﺎوەڵە ﻟﺒﻨﺎﻧﯿﯿە ﺷﯿﻌەﻛەم دای ﻧﺎوە ﻟە ﺧﯚﺷﯿﺎﻧە ﮔﯚﺳﻜە )ﻗﻨﯿﻨە(ﯾەك ﮔﺎز ﺑﺨﻮاﺗەوە. ﻟەم رۆژاﻧەدا راﮔەﯾﺎﻧﺪن ھەواڵ دوای ھەواڵ ﻟە ﺑﺎﺳــﯽ ﺗەﭘەﺳەری و ﺑەﻟەﻧﮕﺎزﯾﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺋەھﻮازدا ،دەدات ﺑە ﮔﻮێﯽ ﺋێﻤەدا .ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯿﺶ ﻟــە ھﯚڵەﻧﺪا ﺑﯚ ﺋەو ﺗەﭘەﺳــەری و ﺑەﻟەﻧﮕﺎزﯾﯿە ھﺎﺗە ﺑەﺳــﺘﻦ .ﺑەم ﺑەﻟەﻧﮕﺎز ﻟە ﺧﯚﺗﺎن ﻋەرەﺑﯽ ﺋەھﻮاز ،ﺗﺎ ﺑﻨەﻣﺎڵە ﺑﻠەوەز و ﻧێﺮەوﺳﺘەﻛەی ﺳــﻌﻮودﯾﯿە ﻧەﻛەوﺗﻨە ﺗەﻧﮕﺎﻧــەوە ﻟە ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻧەﺑــﻮو ﻋەرەﺑێﻚ ھەﯾە ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا و ھەﻣﻮو رۆژ وا ﺳــەری دەﺗەﭘێﻨﻦ .ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟەم ﭼەﻧﺪ رۆژەدا ﮔەﻓﯽ راﺳــﺘەوەﺧﯚی ﻟە ﺳــﻌﻮودﯾە ﻛﺮد ﺋەﮔەر ﺑێﺖ و ﺷــەڕ دژی ﯾەﻣەن راﻧەﮔﺮێ و ﻧەﯾﻜﺎﺗە ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ،ﮔﻮﺗﯽ ﺷەڕەﻛە دەﺑەﯾﻨە ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺳﻌﻮودﯾەوە .ﺑەم ﻣﻦ ﻟەو ﺑﺎوەڕەدا ﻧﯿﻢ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﯿﻜﺎت ﺑە ﺷەڕێﻜﯽ راﺳﺘەوەﺧﯚ ﻟەﮔەڵ ﺳــﻌﻮودﯾەدا ﻟەﺑەر ﯾــەك ھﯚی ﺑﭽﻮوك و ﺳــﺎﻧﺎ ﺑﯚ ﺗێﮕەﯾﯿﻦ، ﺋەوﯾﺶ ﻛﯚﻣﺎر وﺗێﻜە ﻟە ﺷﻮوﺷــە .ھێﻨﺪەی ﮔەﻟﯽ ﺗەﭘەﺳەر ھەﯾە ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚﯾﺪا ،ھەﻟﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻠﻮێ راﭘەڕن ،وﺗەﻛە دەﻛەﻧە دە ﭘﺎرﭼەوە. ﺧﯚزﮔە وا ﺑﻮاﯾە و ﻛﯚﻣﺎر ﺑﯿﻜﺮداﯾەﺗە راﺳــﺖ و ﻛێﺸــەی راﺳﺘەوەﺧﯚ ﺑﺒﺮداﯾﺘە ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺳﻌﻮودﯾەوە .ﺋەودەم ﮔﯚم ﺑە ﺗەواوی ﻗﻮوڵ و ﺑێ ﺑﻦ دەﺑﻮو .ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە ﺟﮕە ﻟەوەی ﻟە ھەر وﺗێﻜﯿﺪا ﻛێﺸەی ﭼەﻧﺪان ﮔەﻟﯽ ﺳەرﻛﻮﺗﺎﯾەوە و ﺗەﭘەﺳەری ﺗێﺪاﯾە ،ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯿﺸە ﺑﺎﯾﯽ ﻣﻮوێﻚ ھەﺳــﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﻧەی ﻟە ﻻی دەﺳﺘەی دەﺳــڕۆﯾﯿﻮدا ﻧﯿﯿە .ﻟەﺑەرﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔەورەﺑﻮوﻧەوەی ﺷــەڕەﻛە و ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﺑێ ﺑﻨﯿﯽ ﮔﯚﻣەﻛــە دەﺗﻮاﻧێ ﺑە ﻓﺮﯾﺎی ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەم ھەﻣﻜە ﻛێﺸــەﯾەوە ﺑێﺖ .ﺟﺎران و ﺋێﺴﺘەش ،ھەﺳــﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﯿﺎﻧەی ﻣﻦ رێﮕﺮە ﻟە ﭘێﺶ ﺣەزی رووداﻧــﯽ ھەڵﻜەوﺗﯽ ﻧﺎﺧﯚش ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺑە ﺋەرێﻨﯿﺶ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەﻛەی ﻟەﻣەڕ ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺎر ﺑﺪاﺗەوە. ﭼﯽ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ھﺎوﺳێﯿەل ھەﺳــﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﻧەﯾﺎن ﻟە ﺋێﻤەدا ﺑﻨەﺑڕ ﻛﺮد. رووداوی ﻟە ﭘﻠﯿﻜﺎﻧە ﺑەرﺑﻮوﻧەوەی ﻣﻨﺪاڵێﻚ ﻟەوﺳەری دﻧﯿﺎ ﻣﻨﯽ ﺧەﻣﺒﺎر دەﻛﺮد .ﻣﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــێﻚ ﺑە داﺷێﻼﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﯚﺑێﻞ ،دەﯾﺘﺎﺳﺎﻧﺪم .ﺑەم ﺋێﺴﺘە و دوای ﺋەوەی دەﺳﺘﻢ ﺷﻮﺷــﺖ ﻟە ھﺎوﺳێﯿەﺗﯽ و ھﺎوﺋﺎﯾﻨﯽ، ﺣەز دەﻛەم ﺑﺒێﺘە ﮔﯚﺑەﻧﺪێﻚ ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ،ﭘێﺸﯿﻨﺎن ﮔﻮﺗەﻧﯽ ﻛﻠﻜﯽ ﻛــەری ﺗێﺪا ﺑﭙەڕێ .ﻛﻮا ﺑﯚ ﺋەو رۆژەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان و ﺳﻌﻮودﯾە ﺑﯿﻜەﻧە راﺳﺖ و زەﺑﺮ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺴﺮەوێﻨﻦ .ﺷەڕێﻜﯽ وا ھەزار ﮔﺮێﻜﻮێﺮە دەﻛﺎﺗەوە.
www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
wishe@wishe.net
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
120ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺧﺎﻟﻘﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاون
11
ﻛﺎوە ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ ھﯚﻛﺎری ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿەﻛەی ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﻣﺎﻓﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ﺑەﺷﺪاری ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەك دەﻛەن
11 ”ﺋەﮔەر وﺗﯿﺎن دار و ﺑەردی وﺗەﻛەی ﻟەﻣەڕ ﺋێﻮە ﺑﯚﭼﯽ ﺳﻮورە“، ﺋێﺴــﺘەش ﻟە ﮔﻮێﯽ زۆرﺑەی ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرددا دەزرﯾﻨﮕێﺘەوە .ﺋێﺴﺘە ﻛە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺷــەڕی ﺑەرﮔﺮی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺸــﺪاﯾە ،دێڕ ﺑە دێڕ و ھەﻣﻮو ﻧﯚﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻣﻮزﯾﻜە ،ﻟەﮔەڵ ﻛﺎﺗەﻛــەدا دەﻧﮕﻮﻧﺠێﺖ ،ﺑەم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎوە ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ﺋﯿﺘﺮ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ.
15 ﻟە رووداوێﻜﯽ ﻧﺎوازەدا ،ﻣﺎﻓﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ دوور ﻟە ﻛﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﺑەﺷﺪاری ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەك دەﻛەن. رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدەوە :ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی )ﻛــﻮﻛﺎ(ی ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ ﻟــە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا داواﯾەﻛــﯽ ﺳەرﺳــﻮڕھێﻨەرﯾﺎن ﻟــە
ﺑەﺷــێﻚ ﻣﺎﻓﯿﺎی وﺗەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﺑﻮو ﻟە ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﯽ ھەﭬﺎڵﯿﻨﯽ ﻟەﻧێﻮ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا. ﻟەﻧێﻮ 8داوەﺗﻨﺎﻣەی ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛەدا 5 ،ﻣﺎﻓﯿﺎی ﺋەو وﺗــە داوای ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ وﺗەﻛەﯾﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮدﺑﻮو و ﺑەﺷﺪاری ﭘﺎڵەواﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻛﺮد.