Bernadette Lemoine
Jak osiągnąć prawdziwy sukces? Przełożyła Justyna Polony-Poluk
Wydawnictwo SALWATOR Kraków
Tytuł oryginału Le secret de la vraie réussite Redakcja Anna Śledzikowska Korekta Zofia Smęda Projekt okładki Artur Falkowski Redakcja techniczna i przygotowanie do druku Anna Olek
Imprimi potest ks. Piotr Filas SDS, prowincjał l.dz. 118/P/2011 Kraków, 3 marca 2011 © 2009 Editions des Béatitudes © for the Polish Edition 2012 Wydawnictwo SALWATOR
ISBN 978-83-7580-258-0
Wydawnictwo SALWATOR ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. (12) 260-60-80, faks (12) 269-17-32 e-mail: wydawnictwo@salwator.com www.salwator.com
Wprowadzenie Każdy z nas może stwierdzić istnienie bardzo rozpowszechnionego zjawiska, z którym spotykamy się we wszystkich dziedzinach: zjawiskiem tym jest dążenie do sukcesu. Do wszystkiego przykłada się miarę czegoś udanego lub nieudanego, sukcesu lub porażki. Słyszymy, jak wciąż mówi się o wyjątkowych wynikach, ale też o ciśnieniu i presji… Można by sądzić, że poza odniesieniem sukcesu nie ma innej drogi do zbawienia. Owo dążenie zaczyna się objawiać w życiu coraz wcześniej! Sukces często staje się podstawowym wymogiem. Porażka zaś jest zwalczana, naznaczona niepowodzeniem, stanowi coś, czego się obawiamy. Wszystko staje się przedmiotem współzawodnictwa, a rywalizacja jest coraz bardziej zacięta… Chodzi o to, aby odnieść sukces, sukces we wszystkim! Czasami jest to pragnienie wręcz obsesyjne. Dotyczy to nie tylko nas – dorosłych, ale także dzieci, czy to w domu, czy w pracy, w firmie, szkole, podczas uprawiania sportu czy działalności artystycznej, a często powinno chodzić po prostu o udane spędzanie wolnego czasu. –5–
To, co nas dotyczy na płaszczyźnie indywidualnej, jest tym bardziej rzeczywiste na gruncie rodziny, grupy, stowarzyszenia. W istocie, każdego z nas sukces przyciąga w naturalny sposób, każdy z nas pragnie odnieść sukces w swoich przedsięwzięciach. Na szczęście tak jest! Bez tego pragnienia – które jest motorem naszych działań – bez wątpienia wiele byśmy nie zdziałali… Odnosi się to do wszystkich naszych poczynań niezależnie od tego, czy chodzi o harmonię w związku, wychowanie dzieci, działalność zawodową, organizowane przez nas wakacje albo po prostu o ciasto, które właśnie pieczemy. W rzeczywistości dotyczy to całego naszego życia w samej jego istocie. Pragnienie odniesienia sukcesu nie jest czymś nowym, nawet jeżeli w naszych czasach jest ono szczególnie podsycane: pragnienie to jest uniwersalne i ponadczasowe. Któż nie pragnie odnieść sukcesu? W zasadzie wszyscy tego chcemy i, na ile to możliwe, we wszystkich dziedzinach! Jeszcze raz powtórzmy: bardzo dobrze, że tak jest! Może znajdzie się sposób, najlepiej niezawodny, by osiągnąć to, co wydaje nam się tak bardzo pożądane? Sposób na sukces w odnoszeniu sukcesu! Jezus powiedział nam: „Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski” (Mt 5, 48). Wydaje się, że spośród wszystkich wymarzonych sukcesów dla nas, chrześcijan, najważniejsze jest dążenie do doskonałości. To nas wspaniały sukces –6–
w perspektywie, ponieważ wszyscy jesteśmy powołani do świętości. Dobrze jest więc pragnąć świętości i usiłować ją osiągnąć. To konkretne pytanie jest ważne dla każdego z nas, lecz zanim udzielimy na nie odpowiedzi, najpierw zajmiemy się wyłącznie pragnieniem odniesienia sukcesu i tym, jak je traktujemy, tym bardziej że odnieść sukces w życiu nie jest być może tym samym co mieć udane życie… Możemy stawiać sobie wiele pytań na ten temat, lecz kwestią o fundamentalnym znaczeniu jest to, co robimy z naszym pragnieniem odniesienia sukcesu. Co dzieje się, gdy udaje nam się osiągnąć zamierzony cel? A co jest później? A jeżeli ponosimy porażkę, jeżeli jakimś niepowodzeniem jesteśmy rozczarowani, czy oznacza to, że nasze życie jest nieudane?
I Tytułem przypomnienia Zanim będziemy mówić o tym, co się wydarza, gdy stajemy przed wyzwaniem odniesienia sukcesu, postaram się krótko objaśnić pewne fakty natury psychologicznej: posłużą nam one za podstawę do dalszej, pogłębionej refleksji. W miarę jak będziemy się posuwali w naszych rozważaniach naprzód, będę ilustrować swoje stwierdzenia schematycznymi rysunkami, które pozwolą w konkretny sposób wizualizować podjęte działania, a w dalszej kolejności umożliwią ich łatwiejsze zapamiętywanie. Będę się opierać na konkretnych przykładach: sukcesu w postaci dobrze zdanego testu czy egzaminu konkursowego. Wszystkich nas to kiedyś dotyczyło, i jeszcze być może będzie dotyczyć, choćby dzięki własnym dzieciom. Niemniej jednak to, co sprawdza się w razie sukcesu w postaci zdanego egzaminu, zachowuje swą wartość w każdej innej dziedzinie naszego życia, co będziemy mieli okazję sprawdzić dzięki wielu przeżytym doświadczeniom. –9–
1. Istota ludzka Przedstawiam istotę ludzką w prosty, a nawet nader uproszczony sposób: pod postacią zbiornika gromadzącego siły witalne, pragnienia – zbiornika z otworem, ponieważ wszyscy jesteśmy istotami społecznymi, stworzonymi na obraz i podobieństwo Boże. Istota ludzka nie jest zamknięta i skupiona na sobie samej: żyje wyłącznie dzięki nieustannym relacjom z innymi i to na wszystkich płaszczyznach. Funkcja oddychania na przykład umożliwia życie fizyczne dzięki wdychanemu i wydychanemu powietrzu. Innym przykładem, na płaszczyźnie życia psychicznego, jest to, że porozumiewamy się między sobą i wymieniamy opinie w głównej mierze dzięki słowu. Otrzymujemy i dajemy. I wreszcie, nasze życie duchowe polega również na relacji z Bogiem.
PRAGNIENIE (chęć) ODNIESIENIA SUKCESU uruchamia we mnie przepływ sił
– 10 –
III Nieskończona droga życia i miłości Zobaczyliśmy już, że nasze pragnienie odniesienia sukcesu może doprowadzić do mniej lub bardziej satysfakcjonujących rezultatów, lecz samo jego istnienie jest szczęśliwym zrządzeniem, a bywa czymś wręcz niezbędnym.
Cóż począć z tym pragnieniem? Można obrać sobie inną drogę, na której poczujemy się swobodniej, nawet jeżeli tam również zdarzają się nam potknięcia i porażki, nie tylko same sukcesy. Ważna jest przebyta do nich droga. Tę drogę proponuje nam Bóg. Odkryjmy teraz, w jaki sposób możemy inaczej ukierunkować nasze pragnienie odnoszenia sukcesów, co pozwoli nam w dalszej kolejności na pogłębienie refleksji.
– 31 –
Inny cel Zamiast podążać za celem: odnieść sukces, który sprawia nieodparte wrażenie, że odgrywa rolę idola, w którego służbie każdy z nas jest niewolnikiem, możemy z własnego wyboru w taki sposób spożytkować nasze pragnienie odniesienia sukcesu, aby żyć w miłości, aby oddawać chwałę Bogu. Wybieramy wówczas drogę życia i miłości, którą możemy tutaj przedstawić tylko po części. Droga ta nie może się zmieścić na jednej stronie, lecz możemy sobie wyobrazić, że ciągnie się tak daleko, gdzie wzrok nie sięga, aż do nieskończoności. Jest zwrócona w stronę Miłości absolutnej, nieskończoności: Boga. To Bóg we własnej osobie pokazuje nam właściwą drogę, a Izajasz mówi, że Bóg „równa prawą drogę sprawiedliwego” (Iz 26, 7). Psalm 25 przypomina, że „wszystkie ścieżki Pana – to łaskawość i wierność”. W ten sposób odczuwamy wielką chęć odniesienia sukcesu, jesteśmy więc silnie zmotywowani, lecz samo odniesienie sukcesu nie stanowi już obranego przez nas celu, ponieważ celem jest poszukiwanie miłości! „Ukażesz mi ścieżkę życia, pełnię radości u Ciebie, rozkosze na wieki po Twojej prawicy” (Ps 16, 11). Oto droga, jaką Pan proponuje każdemu człowiekowi. Nasz cel będzie się wyrażał w konkretach naszego codziennego życia w następujący sposób: – 32 –
Spis treści
WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 I. TYTUŁEM PRZYPOMNIENIA . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1. Istota ludzka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2. Cel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 3. Pragnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 II. KRÓTKI OBWÓD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Krótka analiza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bolesne odczucia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spirala porażek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22 23 26 28
III. NIESKOŃCZONA DROGA ŻYCIA I MIŁOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Cóż począć z tym pragnieniem? . . . . . . . . . . . . . . . . 31 IV. KILKA PRZYKŁADÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 V. À PROPOS PORAŻKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 VI. BAŁWOCHWALSTWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 VII. NAWRÓCENIE I WYCHOWANIE DO WOLNOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 VIII. PRZYWIĄZYWANIE SIĘ I PRZECINANIE WIĘZÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 – 81 –
IX. CZEGO JESZCZE MOŻEMY SIĘ DOWIEDZIEĆ ZE SCHEMATU . . . . . . . . . . . 63
Nadzieja i oczekiwania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wybór i wolność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Słabość i siła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ufność, cierpliwość i wytrwałość . . . . . . . . . . . . . . . . Idealizm czy realizm? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jaka wola? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawierzenie ufności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zagarnianie dla siebie (i zniewolenie) czy ofiarność (i wolność)? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jakie spojrzenie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mieć czy być . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Skuteczność lub płodność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63 63 64 67 67 68 69 70 71 72 72
WNIOSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 MODLITWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 DODATEK – NOSIWODA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79