Trzy myśli na niedziele. Rok B

ks. Tadeusz Talik TChr

trzy myśli na niedzielę Rok

B

Wydawnictwo SALWATOR

Kraków

Redakcja Magdalena Mnikowska Korekta Zofia Smęda Projekt okładki Artur Falkowski Redakcja techniczna i przygotowanie do druku Artur Falkowski

Imprimi potest ks. Piotr Filas SDS, prowincjał

2017 Wydawnictwo SALWATOR

ISBN 978-83-7580-581-9

Wydawnictwo SALWATOR ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. 12 260 60 80 e-mail: wydawnictwo@salwator.com www.salwator.com

Ś W I Ę T O N I E P O K A L A N E G O P O C Z Ę C IA NA J Ś W I Ę T S Z E J M A RY I PA N N Y + Przez Najświętszą Maryję Pannę przyszedł Jezus Chrystus na świat i przez Nią też chce w świecie panować. Maryja prowadziła życie ukryte, dlatego przez Ducha Świętego i Kościół zwana jest Alma Mater: Matką ukrytą i tajemniczą. Pokora Jej była tak głęboka, że nie miało dla Niej większego powabu nic, jak tylko prowadzić życie ukryte przed samą sobą i przed wszelkim stworzeniem, aby być znaną tylko Bogu. Bóg wysłuchał zanoszonych do Niego próśb, o życie ukryte, ubogie i pełne upokorzeń, i w dobroci swojej zasłonił przed wzrokiem ludzkim Jej Poczęcie i Narodzenie, tajemnice Jej życia, Jej Zmartwychwstanie i Wniebowzięcie (św. Ludwik Maria Grignion de Montford, Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny). ++ Dzieci zadręczają czasami dorosłych pytaniami typu: „dlaczego?”, „po co?”, „na co?”; „Skąd wziął się Pan Bóg?”, „Dlaczego muszę chodzić do szkoły?”, „Po co mi dobre oceny?” i tak bez końca. Również dorośli zadają sobie czasami pytania typu: „Dlaczego mamy być razem, skoro nie mamy już sobie nic do powiedzenia?”.

Fryderyk Nietzsche pragnął wyzwolić człowieka od pytań typu „dlaczego?”, zwłaszcza w odniesieniu do Boga. Jego zdaniem człowiek odzyska swoją godność tylko wtedy, kiedy przestanie się pytać o Boga – przestanie się „oglądać na Boga”.

Według Nietzschego dopiero bez Boga człowiek uzyska samodzielne, godne, nieograniczone, niezależne od niczyjej woli 14

– zależne tylko od swojej woli życie. Jednakże życie tylko dla siebie, życie w świecie, gdzie silni panują nad słabszymi, jest faktycznie piekłem. Pytanie o Boga nie wynika ze słabości, to jest pytanie o kierunek i sens życia. Bez Boga w sercu ludzie służą sobie samym, a dla innych przygotowują często piekło.

Najświętsza Maryja Panna – młoda dziewczyna z Nazaretu, nie chciała żyć tylko dla siebie, choć miała z pewnością swoje plany i marzenia. Chociaż była wybrana i wolna od grzechu pierworodnego, nie zawahała się zadać Bogu pytania, bo nie wiedziała, jak się to stanie, że pocznie Dziecię, skoro nie zna męża. Uwierzyła i zaakceptowała to, że Pan Bóg wkracza w Jej życie, a poprzez Jej życie – dosłownie poprzez Jej ciało – przyjdzie na świat Zbawiciel ludzi. Maryja rozumiała, że własne życie musi podporządkować woli Bożej. Wolą zaś Najwyższego było, aby narodził się Zbawiciel.

Na swoje pytanie: „Jak się to stanie?”, nie otrzymuje zdawkowej odpowiedzi typu: „Bo taka jest moja wola”. Otrzymuje raczej Bożą pomoc: Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego okryje Cię cieniem. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym (Łk 1,35). Czy to zrozumiała?

Nie wiemy, ale jednak odpowiedziała: Niech mi się stanie według słowa twego (Łk 1,38). Maryja nie jest zamknięta na Boga i Jego plany, nie chce żyć dla siebie, Ona jest otwarta na Boga i ludzi.

Od pierwszej chwili życia – pełna łaski. Średniowieczny poeta i mistyk Angelus Silesius przedstawił to oddanie się Maryi Bogu za pomocą obrazu róży: (…) róża rozkwita, tylko rozkwita, nie troszczy się o siebie, jest jej obojętne, czy się ją widzi po prostu rozkwita...

(Angelus Silesius, Cherubowy wędrowiec) 15

Maryja była świadoma swojego wybrania i swojej wielkości.

Nigdzie jednak w Ewangelii nie znajdziemy nawet śladu, jakby Maryja uważała się za lepszą od innych. Jej wielkość polega na poddaniu się woli Bożej, a nie na odrzuceniu Boga. Maryja pokazuje, że wielkość człowieka wypływa z jedności z Bogiem, a nie z odrzucenia Boga, jak to dziś głoszą liberalni marksiści, wolnomyśliciele i ateiści.

W 1854 roku papież Pius XI wyraził wiarę Ludu Bożego, ogłaszając dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Jego treść jest następująca: Ogłaszamy, orzekamy i określamy, że nauka, która utrzymuje, iż Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia – mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmogącego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego – została zachowana jako nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną, i dlatego wszyscy wierni powinni w nią wytrwale i bez wahania wierzyć (Konstytucja apostolska Ineffabilis Deus). Dogmat, stwierdzając, że Maryja została zachowana jako nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, mówi jedynie o ustrzeżeniu Jej od wszelkiej winy, ale nie jest Ona wolna na przykład od ludzkiego cierpienia (ze względu na Jej szczególne uczestnictwo w męce Chrystusa nazwano ją nawet Królową Męczenników). Scena Zwiastowania ukazuje nam jednak, że Archanioł Gabriel odszedł od Maryi dopiero wtedy, gdy usłyszał: Niech mi się stanie według twego słowa (Łk 1,38). Wysłaniec od Boga czekał na Jej odpowiedź. Ona przyjęła wolę Bożą i dzięki temu przyszedł na świat Jezus Chrystus, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek.

Zbawiciel świata, który mówi również do ciebie: „Jestem z Tobą nawet wtedy, gdy mnie nie widzisz, jestem przy tobie, nawet gdy nie dostrzegasz mojego oblicza. Szukam ciebie wraz z Maryją i moim Kościołem”.

16

+++ Dzisiaj chciałoby się powtórzyć za admirałem Nelsonem: Anglia oczekuje każdego, kto spełni swój obowiązek. Podobnie Kościół oczekuje, że każdy spełni swoją powinność z pełnym wkładem swoich sił bez wymawiania się i bez oszczędzania się. Chwile krytyczne wymagają zawsze pełnego człowieka. Maryja – stwierdza teolog niemiecki Hengstenberg – objawia Chrystusa współcześnie. Nie tylko przez fizyczne rodzenie Boga człowieka, ale i Jej wkład osobisty w dzieło walki z szatanem. Jest więc Ona jako człowiek osobiście zaangażowana we wszystkich rozgrywkach tyczących się ludzkości (Sługa Boży I. Posadzy, Dzieła).

17

2 . N I E D Z I E L A W I E L K A N O C NA – N I E D Z I E L A M I Ł O S I E R D Z IA B O Ż E G O J 20,19-31

+ Nic tak nie jest potrzebne człowiekowi jak Miłosierdzie Boże – owa miłość łaskawa, współczująca, wynosząca człowieka ponad jego słabość ku nieskończonym wyżynom świętości Boga (św. Jan Paweł II). ++ Miłosierdzie nie było nigdy w chrześcijaństwie określeniem o charakterze czysto teoretycznym. Bardzo dobitnie mówi o tym sam Pan Jezus, opisując sceny sądu ostatecznego (por.

Mt 25). Nauka Jezusa zawiera się w słowach: głodnych nasycić, spragnionych napoić, nagich przyodziać, obcych przyjąć, chorych nawiedzać, uwięzionych uwalniać, zmarłych pogrzebać. To dobre uczynki wyświadczane względem ciała, jeśli zaś chodzi o duszę: nieświadomych pouczyć, wątpiącym dobrze radzić, zrozpaczonych podnosić na duchu, smutnych pocieszać, grzeszników upominać, zniewagi chętnie darować, ciężary i dolegliwości znosić. Święty Benedykt rozszerza ten „wykaz” dobrych uczynków o jeszcze jeden: nigdy nie wątpić w miłosierdzie Boże (Reguła IV, 74).

Może zdumiewać fakt, że nie ma w opisie sądu ostatecznego mowy o odrzuceniu tych, którzy złamali przykazania Boże.

Odrzuceni zostają ci, którym zabrakło miłosierdzia, którzy zaniechali czynienia dobrze. W postawie miłosierdzia ważna jest nie tyle sprawiedliwość, ile raczej wrażliwość na istniejącą potrzebę, biedę czy inne nieszczęście człowieka. Wyliczenie uczynków miłosiernych co do ciała i duszy może skłonić nas do refleksji.

80

– Najłatwiej zauważyć potrzeby materialne. Od razu rzuca się w oczy brak mieszkania, brak odzienia czy jedzenia.

– Mniej wyraźne są potrzeby kulturalne. Niewielu zdaje sobie sprawę z tego, jak wielkim problemem jest analfabetyzm; ludzie często nie mają szans na wykształcenie, a przez to nie mogą brać udziału w życiu kulturalnym.

– W dzisiejszych czasach trzeba też otwarcie mówić o trzecim rodzaju ubóstwa, mianowicie o ubóstwie kontaktów społecznych, o samotności i osamotnieniu, o opuszczeniu człowieka przez człowieka. Utrata partnera, rodziny, zawinione lub niezawinione wykluczenie z grona przyjaciół, dyskryminacja, izolacja czy marginalizacja, chociażby z powodu wyznania religijnego czy koloru skory – to prawdziwe współczesne problemy.

– Jest też czwarty rodzaj ubóstwa we współczesnym świecie, mianowicie ubóstwo duchowe: brak orientacji życiowej, wewnętrzna pustka, bark pociechy i nadziei, wątpienie w sens własnej egzystencji, moralny i duchowy chaos.

Miłosierdzie uczniów Chrystusa nie może ograniczać się do samej tylko pomocy materialnej, bo to rodzi sytuacje uzależnienia; ono ma dawać przede wszystkim wsparcie duchowe, ma być pomocą do samopomocy. Postawa miłosierdzia to działanie z wielką delikatnością, wrażliwością, to postawa otwartych oczu serca i ludzkiej solidarności. +++ Tak pięknie pisała o miłosierdziu siostra Faustyna w modlitwie z 1937 roku: Dopomóż mi, Panie, aby oczy moje były miłosierne, bym nigdy nie podejrzewała i nie sądziła według zewnętrznych pozorów, ale upatrywała to, co piękne w duszach bliźnich 81

Dopomóż mi, Panie, aby słuch mój był miłosierny, bym skłaniała się do potrzeb bliźnich, by uszy moje nie były obojętne na bóle i jęki bliźnich.

Dopomóż mi, Panie, aby język mój był miłosierny, bym nigdy nie mówiła ujemnie o bliźnich, ale dla każdego miała słowo pociechy i przebaczenia.

Dopomóż mi, Panie, aby ręce moje były miłosierne i pełne dobrych uczynków, bym tylko umiała czynić dobrze bliźniemu, a na siebie przyjmować cięższe, mozolniejsze prace.

Dopomóż mi, Panie, aby nogi moje były miłosierne, bym zawsze spieszyła z pomocą bliźnim, opanowując swoje własne znużenie i zmęczenie.

Prawdziwe moje odpocznienie jest w usłużności bliźnim.

Dopomóż mi, Panie, aby serce moje było miłosierne, bym czuła ze wszystkimi cierpieniami bliźnich.

Nikomu nie odmówię serca swego.

Obcować będę szczerze nawet z tymi, o których wiem, że nadużywać będą dobroci mojej, a sama zamknę się w Najmiłosierniejszym Sercu Jezusa i o własnych cierpieniach będę milczeć.

Niech odpocznie miłosierdzie Twoje we mnie, o Panie mój.

Jezu mój, przemień mnie w siebie, bo Ty wszystko możesz. Amen.

82

12. NIEDZIELA ZWYKŁA Mk 4,35-41

+ Powinniśmy się bać zbytniej ufności, ale także powinniśmy się bać rozpaczy – bo rozpacz jest grzechem najcięższym.

Nawróćmy się do Boga szczerze, a wtedy On nie odmówi nam swojego przebaczenia. Miłosierdzie Boże jest nieskończone, wobec niego najcięższe grzechy są jak drobny piasek w porównaniu do olbrzymiej góry. Gdyby Kain po zabiciu brata szukał przebaczenia, byłby je u Boga na pewno znalazł. Gdyby Judasz rzucił się do nóg Zbawiciela z prośbą o przebaczenie, otrzymałby je tak samo jak święty Piotr… (św. Jan Maria Vianney). ++ W liturgii Kościoła, w czytaniach ewangelicznych często jesteśmy wzywani do czuwania. Sam Jezus napomina uczniów: czuwajcie i módlcie się. Dzisiejsza Ewangelia mówi o Jezusie śpiącym w łodzi na jeziorze. Jezioro jest tak wzburzone, że łódź może zostać zatopiona, a Chrystus śpi. Śpiące dziecko to piękny widok. Śpiące dziecko czuje się bezpiecznie. Spokojny sen człowieka dorosłego też wiele mówi – o jego spokojnym sumieniu czy dobrze spełnionym obowiązku.

Tak jak sen dziecka jest znakiem zaufania do rodziców, tak sen dorosłego też jest znakiem zaufania do otoczenia, równowagi wewnętrznej, spokojnego sumienia, wolnego od wszelkich lęków.

Kościół święty bywa porównywany do łodzi, która płynie po burzliwych falach dziejów. Oznacza to, że – wiedziony przez Ducha Świętego – Kościół, zbudowany na fundamencie pracy apostołów, nie może zaginąć pośród burz dziejowych. Nasz 136

Pan obiecał: A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata (Mt 28,20).

W dzisiejszej Ewangelii czytamy, jak zaniepokojeni uczniowie budzą Jezusa słowami: Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy? (Mk 4,38).

Podobnie i my dzisiaj możemy zawołać do Chrystusa: „Panie, czy nic Cię to nie obchodzi, że tak mało ludzi w Ciebie wierzy, że coraz mniej ludzi chodzi do Kościoła, że maleje liczba powołań kapłańskich?”. Również i dzisiaj, tak jak kiedyś, Chrystus może zawołać: „Milczcie, uciszcie się i uspokójcie burze atakujące Kościół, jestem bowiem Panem serc”. Tak jak kiedyś apostołów, tak dzisiaj nas może Chrystus zapytać: „Dlaczego trwoga napełnia wasze serca – małej wiary”. Tutaj Chrystus odsłania wielką słabość każdego człowieka, wielką nieufność: „Dlaczego trwoga napełnia wasze serca – małej wiary”.

On mówi do nas również dzisiaj: Złóżcie nadzieję w Panu na zawsze, bo Pan jest wiekuistą skałą (Iz 26,4).

Wielkim grzechem chrześcijańskim jest zwątpienie, brak ufności.

Trzeba walczyć, ile się może przeciwko niepokojom i lękom, ponieważ nie ma nic innego, co by bardziej uniemożliwiało progres w dobroci – powiedział św. Franciszek Salezy.

Idźmy z duszą pogodną i ufną na spotkanie tego, co Boska Opatrzność nam przygotowuje, niezależnie od tego, czy będzie to ból czy radość – mawiał papież Jan XXIII. Według pewnej legendy diabeł wystawił na sprzedaż wszystkie rodzaje broni, jakimi doprowadzał człowieka do upadku.

Były to: nienawiść, zazdrość, złość, zemsta, kłamstwo, niezgoda i inne. Każda z nich miała swoją cenę. Na boku niepozornie leżała broń często używana, której cena była najwyższa. Zapytano diabła, dlaczego ta broń jest droższa. Odpowiedział: „Ta broń to nieufność albo rozpacz. Broń jest mocno zużyta, gdyż bardziej niż inne rodzaje broni przysłużyła mi się, aby 137

doprowadzić ludzi do upadku. Mało ludzi wie, że nieufność pochodzi ode mnie”.

Brak zaufania doprowadził Judasza do zdrady i samobójstwa, nie zdołał uwierzyć w przebaczenie Boże. Stracił zaufanie do Boga i to skończyło się tragicznie.

Uciszenie burzy przez Jezusa znowu wywołało lęk ludzi na łodzi. Co to za człowiek, że nawet wicher i jezioro są mu posłuszne? – pytali. To jest jednak już inny lęk. Zwyczajny strach przerodził się w lęk nabożny, można powiedzieć w bojaźń Bożą.

Stało się dla nich jasne, że oto wśród nich przebywa ktoś, kto jest kimś więcej niż człowiekiem. Zaczął się proces dojrzewania apostołów, w końcu zrozumieli, że Ten, z którym przebywali, jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem.

Niech nam stale brzmi w uszach to pouczenie Chrystusa: Dlaczego wątpliwości budzą się w waszych sercach? (Łk 24,38). +++ Życie nasze to podróż po wzburzonych wodach oceanu, pośród ciemności nocy; wiara to latarnia morska, co nam drogę do portu wiecznej szczęśliwości ukazuje; wierność w obowiązkach to czółno, które nas od morskich broni bałwanów, tj. od wpływów świata; nadzieja, ufność w Bogu to kotwica, co nas od zatonięcia ratuje; miłość to wiatr, co żagle nadyma. I do nieba wiedzie (bł. Honorat Koźmiński).

138

U R O C Z YS T O Ś Ć WS Z YS T K I C H Ś W I Ę T YC H

+ Od cysterskich mnichów średniowiecznych pochodzi powiedzenie: w pośrodku życia jesteśmy w objęciach śmierci. Było to w czasach, kiedy życie przeciętnego mnicha cysterskiego wynosiło tylko 23 lata. Jest to mniej więcej jedna trzecia tego, ile żyjemy dzisiaj. Ostatnia zatem godzina była bardzo blisko. Ale chociaż statystycznie rzecz biorąc żyjemy dłużej, to niewiele się zmieniło. W pośrodku życia jesteśmy w objęciach śmierci. Różnica jest taka, że tę myśl staramy się odeprzeć. Fakt śmierci zminimalizować. Mówi o tym kultura pogrzebów. Panuje przekonanie: umarł, nieobecny, zapomniany. To jakby motto naszych dni (R. Breitenbach, Sechs-Minuten-Predigten). ++ Bohaterką słynnej powieści rosyjskiego pisarza Borysa Pasternaka Doktor Żywago jest Lara. Po wielu kolejach życia, zdruzgotana weszła do cerkwi, właśnie kiedy czytano Kazanie na górze Jezusa. Zrozumiała, że te słowa, które słyszała już wielokrotnie, są dla niej. Kiedyś nie robiły na niej wrażenia, ale teraz nagle uświadomiła sobie, że Chrystus przemawia do niej samej.

Wiele razy słyszeliśmy błogosławieństwa, które są Wielką Kartą, albo inaczej drogowskazami dla uczniów Chrystusa.

Tak jak dekalog jest spisanym prawem naturalnym człowieka, tak błogosławieństwa są drogowskazami uczniów Chrystusa. Ludziom nie trzeba tłumaczyć, dlaczego winni szanować ojca i matkę, dlaczego nie wolno zabijać, kraść, cudzołożyć, kłamać ani nawet planować przestępstwa. Jeżeli człowiek wie210

rzy w Boga, to nie trzeba mu też tłumaczyć, że Imię Boga jest święte i że należy Mu oddawać cześć, szczególnie w dzień święty. Uczeń Chrystusa rozumie z kolei, że lepiej jest znosić prześladowanie niż prześladować, lepiej jest płakać lub współczuć z płaczącymi, niż zadawać ból czy powodować czyjeś łzy.

Uczeń Chrystusa rozumie, że tak jak jego Mistrz, i on będzie wyśmiewany z powodu swojej wiary, będzie też oczerniany i prześladowany.

Dzisiejsza uroczystość Wszystkich Świętych uświadamia nam, że błogosławieni, czyli szczęśliwi, są ci wszyscy – czy to żyjący, czy zmarli – którzy „dojrzeli” do tego, aby zrozumieć, co to znaczy być uczniem Chrystusa. Nie chodzi tu o prostą wiedzę czy zachowywanie przykazań. Jezus wymaga czegoś więcej. Jego błogosławieństwa, Jego miłość nie są po to, aby mnie zadziwić, ale aby mnie zapalić i poderwać do lepszego życia. Poprzez swoje błogosławieństwa Jezus Chrystus wychwala już tych, którzy pozwolili Mu się przygarnąć, a przyjaźń z Nim uważają za najważniejszą wartość w życiu. Ważne jest zdrowie, sława czy pieniądze, ale co jest dla mnie najważniejsze? Co daje mi szczęście?

Szczęśliwi są ci wyniesieni do chwały ołtarzy, ale szczęśliwi również są ci nieznani – czy to żyjący, czy martwi – których imiona zapisane są w księdze żywota. Jedni przeszli „ziemskie oczyszczenie”, inni, tak jak my wszyscy, podążają niełatwą drogą dojrzewania chrześcijańskiego. Polega ono na tym, że coraz lepiej widzi się Boga we wszystkich zdarzeniach swojego życia. +++ Boże początków, błogosław nas, kiedy słyszymy twój głos, kiedy twoje wołanie nas przeszywa, wzywa do wymarszu.

Boże początków, strzeż nas, kiedy rozstajemy się i żegnamy, I kiedy idziemy w nieznane i spoglądamy z wdzięcznością za siebie 211

na to wszystko, co już za nami.

Boże początków, niech Twoje oblicze jaśnieje nad nami, Kiedy z ufnością czynimy nowe kroki w naszej wierze.

Boże początków, ześlij pokój, kiedy ścieżki wiodą stromo do góry, pozwól, niech kwiaty dla nas kwitną, i dobry wiatr wieje nam w plecy i umacnia nas.

Niech twoje słońce jasno oświeca nasze oblicza, gdziekolwiek wołasz nas i prowadzisz – Boże początków, błogosław nas. (stare błogosławieństwo irlandzkie)

Spis treści

ADWENT 1. NIEDZIELA ADWENTU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 2. NIEDZIELA ADWENTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 ŚWIĘTO NIEPOKALANEGO POCZĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 3. NIEDZIELA ADWENTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4. NIEDZIELA ADWENTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 OKRES BOŻEGO NARODZENIA Pasterka – Dzisiaj narodził się nam Zbawiciel . . . . . . . . . 25 UROCZYSTOŚĆ BOŻEGO NARODZENIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 NIEDZIELA ŚW. RODZINY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 NOWY ROK – UROCZYSTOŚĆ ŚWIĘTEJ BOŻEJ RODZICIELKI MARYI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 UROCZYSTOŚĆ OBJAWIENIA PAŃSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 ŚWIĘTO CHRZTU PAŃSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 WIELKI POST 1. NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51 2. NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 3. NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 4. NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 5. NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 6. NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU – NIEDZIELA PALMOWA . . . . 66 WIELKI CZWARTEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 WIELKI PIĄTEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Wielkanoc 1. NIEDZIELA WIELKANOCNA – NIEDZIELA ZMARTWYCHWSTANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

213

2. NIEDZIELA WIELKANOCNA – NIEDZIELA MIŁOSIERDZIA BOŻEGO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. NIEDZIELA WIELKANOCNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. NIEDZIELA WIELKANOCNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. NIEDZIELA WIELKANOCNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. NIEDZIELA WIELKANOCNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

UROCZYSTOŚĆ WNIEBOWSTĄPIENIA PAŃSKIEGO . . . . . . . . . . . . .

UROCZYSTOŚĆ ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO . . . . . . . . . . . . . . . . .

80 83 86 90 93 96 99

Okres zwykły 2. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 3. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 4. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 5. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 6. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 7. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 8. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 9. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 10. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 11. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 12. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 13. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 14. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 15. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 16. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 17. NIEDZIELA ZWYKŁA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 18. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 19. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 20. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 21. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 22. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 23. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 24. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 25. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 26. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 27. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 28. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 29. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 30. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

214

31. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 32. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 33. NIEDZIELA ZWYKŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 34. NIEDZIELA ZWYKŁA – UROCZYSTOŚĆ CHRYSTUSA KRÓLA WSZECHŚWIATA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 UROCZYSTOŚĆ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210