z d r o w i e Doppler
tętnic szyjnych
–
wskazania i przebieg badania
USG w profilaktyce udarów ficzne tętnic szyjnych i kręgowych powinny zgłosić się też osoby, u których występują zaburzenia równowagi, pamięci oraz wzroku. Lekarz może zlecić badanie także wtedy, gdy pacjent skarży się na szumy uszne, bądź informuje o częstych omdleniach lub chwilowych utratach świadomości. O regularnych, kontrolnych badaniach powinny też pamiętać osoby palące papierosy.
▲▲ W czasie pandemii nie zawsze możemy spotkać z lekarzem, by przygotować artykuł lub zrobić zdjęcie.
Wiele rzeczy udaje się nam na szczęście „załatwić” zdalnie. Tak było też w przypadku tego artykułu oraz fotografii dr Radosława Bobrowskiego, właściciela gabinetów USG Ultramed. Pan doktor przesłał nam więc swoje zdjęcie - w wersji domowej, z pupilem. Bardzo dziękujemy.
Jedną z najlepszych metod diagnostycznych pozwalających ocenić stan tętnic szyjnych i kręgowych, oraz przede wszystkim wykryć ich niedrożności, jest badanie USG Doppler. Kto powinien je wykonać, jak przebiega i jak się do niego przygotować - wyjaśnia dr Radosław Bobrowski, właściciel gabinetów USG Ultramed w Białymstoku. Marzena Bęcłowicz: Jakie są przyczyny powstania zmian miażdżycowych w obrębie tętnic szyjnych i kręgowych i do czego mogą one doprowadzić? Radosław Bobrowski: To najczęściej nasze niechlubne nawyki – palenie papierosów, zbyt mała aktywność fizyczna i niewłaściwa dieta. Zwykle prowadzą one do powstania zwężenia tętnic, następstwem czego może być udar mózgu lub zawał serca. Niestety według statystyk, co roku dochodzi w Polsce do 35 tys. udarów mózgu. 80% z nich ma cha-
rakter niedokrwienny, zaś ok. 30% wszystkich udarów niedokrwiennych powstaje na skutek zwężeń zewnątrzczaszkowego odcinka tętnic szyjnych. Wczesne wykrycie zmian, w czasie badania USG Doppler, zmniejsza ryzyko wystąpienia wspomnianych chorób. MB: Czy są jakieś konkretne wskazania do wykonania badania? RB: Oczywiście. Są to przede wszystkim: rodzinne obciążenie udarem mózgu lub zawałem serca, bóle i/lub zawroty głowy, objawy neurologiczne sugerujące niedokrwienie ośrodkowego układu nerwowego, udar mózgu lub przemijający epizod niedokrwienny w wywiadzie (TIA), miażdżyca, podwyższone ciśnienie krwi, cukrzyca, otyłość oraz insulinooporność, płeć męska (szczególnie panowie po 60. roku życia), wysoki poziom cholesterolu, stany po urazie szyi, patologiczny szmer nad tętnicami szyjnymi, ocena struktury i funkcji tętnic po zabiegu usunięcia blaszek miażdżycowych lub założeniu stentu do tętnicy. Na badanie ultrasonogra-
MB: Jaki jest cel badania? RB: Badanie USG Doppler tętnic szyjnych i kręgowych ma na celu przede wszystkim ocenę ewentualnej obecności zwężenia tętnic, co wiąże się z podwyższonym ryzykiem udaru mózgu oraz innych epizodów naczyniowych. Wczesne wykrycie takich zwężeń pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia mającego na celu poprawę przepływu krwi oraz zmniejszenie ryzyka udaru mózgu. W przypadku znacznego istotnego z punktu widzenia klinicznego zwężenia tętnic szyjnych, wykonuje się tzw. endarterektomię, która polega na operacyjnym usunięciu blaszek miażdżycowych ze światła naczynia. W Dopplerze tętnic domózgowych oceniamy również prędkość przepływu krwi w tętnicach. Lekarz, który je wykonuje widzi gdzie krew płynie zbyt wolno, a gdzie zbyt szybko. Widzi też, w którym miejscu krew zmienia kierunek swego przepływu. Badanie to umożliwia też ocenę przekroju oraz wydolności badanych tętnic. USG Doppler znajduje także zastosowanie przy ocenie skuteczności wdrożonego leczenia. MB: Jak przebiega badanie? Czy trzeba się na nie jakoś specjalnie przygotować? RB: Badanie USG Doppler tętnic szyjnych i kręgowych jest nieinwazyjne, niebolesne i nieszkodliwe. Nie wymaga też żadnego, specjalnego przygotowania. Dla własnej wygody warto jedynie nie zakładać ubrania, które zasłaniałoby szyję oraz biżuterii na szyję. Podczas badania pacjent leży na plecach, z nieznacznie odchyloną do tyłu głową. Badanie, jak każde inne badanie ultrasonograficzne, wykonywane jest przy pomocy głowicy pokrytej żelem. Lekarz na bieżąco analizuje obraz uzyskany na monitorze aparatu USG. Całość trwa nie dłużej niż kwadrans. MB: Dziękuję za rozmowę. Fot. Prywatne archiwum rozmówcy
18 ZDROW Y BIA£YSTOK 6(60)
