z d r o w i e Diagnostyka
i leczenie choroby zakrzepowo-zatorowej w LSSP
Eskulap
Zakrzepica – cichy zabójca ◄◄ Najczęściej stosowaną metodą diagnostyczną
pozwalającą rozpoznać rozwój żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej jest ultrasonograficzny test uciskowy, który polega na ucisku żyły podkolanowej i udowej głowicą aparatu USG. Drożne naczynie zapada się przy ucisku, a widoczna skrzeplina w świetle żyły pozwala rozpoznać zakrzepicę
Co roku, w naszym kraju, na zakrzepicę Powikłania zazapada ponad 60 tys. osób. Jest krzepowe mogą to trzecia najczęściej występująca też w ystąpić choroba układu sercowo-naczyniowego. po szczepieniu Schorzenie to jest związane przeciwko Covid-19. z nadkrzepliwością krwi, która Z uwagi na zakrzepicę nie powinny być powoduje powstawanie zakrzepów, szczepione np. osoby z „aktywną” chorobą m.in. wewnątrz żył głębokich. zakrzepową, między innymi takie, u których w ciągu ostatniego miesiąca została Zakrzepica jest istotną przyczyną zgo- zdiagnozowana żylna choroba zakrzeponów na Covid-19. Specjaliści oceniają, że wo-zatorowa. w związku z pandemią koronawirusa liczba Gwałtowny i wyjątkowo silny ból w jedprzypadków ostrego niedokrwienia z powo- nej z kończyn dolnych, zaczerwienienie du zakrzepicy zwiększyła się w Polsce co i obrzęk kończyny, nagła trudność w ponajmniej o 30-40%. ruszaniu się, drętwienie, zasinienie bądź - Zakrzepica żył lub tętnic jest poważnym bladość kończyn dolnych – tych objawów problemem zdrowotnym. Jej następstwem nie wolno lekceważyć. Zdarza się, że pasą takie schorzenia, jak: zator płucny, zawał cjenci trafiają do szpitala już z posiniałymi mięśnia sercowego, czy udar mózgu. W przy- kończynami, wówczas często konieczna padku rozwoju tej choroby szybki kontakt jest amputacja. Lekarze wskazują, że aby z lekarzem może uratować życie lub uchro- uniknąć amputacji, leczenie chorego ponić przed niepełnosprawnością – podkreśla winno rozpocząć się w ciągu 72 godz. od dr Grzegorz Kucharewicz, prezes Zarządu wystąpienia objawów. Lekarskiej Specjalistycznej Spółdzielni Pracy Śmiertelność z powodu zatorowości Eskulap w Białymstoku. płucnej spowodowanej zakrzepicą żył głęInfekcja wirusem Sars-CoV-2 zwiększa bokich wynosi 15-25%, ale prawidłowe i odryzyko zakrzepicy żylnej oraz zatorowości powiednio wcześnie rozpoczęte leczenie płucnej. Z badań i obserwacji pacjentów pozwala zmniejszyć ten odsetek do około na oddziałach covidowych wynika, że to 2-8%. W przypadku podejrzenia zakrzepicy sam Covid-19 jest czynnikiem prozakrze- żył głębokich konieczna jest szybka diagnopowym, dlatego zakrzepica dotyka aż 25% styka oraz niezwłoczne rozpoczęcie leczenia chorujących. Zdarzają się nawet zakrzepice przeciwkrzepliwego z powodu ryzyka wystąobu układów jednocześnie - tętniczego oraz pienia zatorowości płucnej. Dokładnie zebrażylnego – wcześniej występujące niezwykle ny wywiad (podczas rozmowy lekarz ocenia rzadko. Zagrożone są przede wszystkim kliniczne prawdopodobieństwo zakrzepicy osoby otyłe, z zaburzeniami krzepnięcia, żył głębokich, np. według skali Wellsa) oraz w zaawansowanym wieku lub obciążone badanie przedmiotowe są bardzo ważne, miażdżycą, czy cukrzycą, które zostały za- niemniej jednak mogą okazać się niewystarkażone koronawirusem. Specjaliści ustalili, czające (odsetek prawidłowych rozpoznań że w przebiegu reakcji autoimmunologicz- na tej podstawie wynosi około 25%). Co nej dochodzi u nich do poważnych uszko- istotne, aż 60-70% przypadków zakrzepicy dzeń komórek śródbłonka wyściełającego przebiega bezobjawowo - dlatego choroba naczynia krwionośne, co w konsekwencji nazywana jest „cichym zabójcą” - a tylko może prowadzić do powstania skrzeplin u 25% pacjentów z objawami podmiotowymi w tętnicach oraz mikronaczyniach. potwierdza się zakrzepicę żył głębokich. Co
najmniej 20-30% zachorowań na zakrzepicę wynika z genetycznych predyspozycji – mutacji typu Leiden w genie F5, czy mutacji w genie F2 (kodowanie protrombiny). Tak więc pozornie niegroźne zmiany w genach mogą znacznie zwiększyć ryzyko zakrzepicy. W celu wykrycia ewentualnych zakrzepów, czy problemów z nadkrzepliwością krwi sprawdza się parametry krzepnięcia. Bada się m.in.: poziom fibrynogenu (białka biorącego udział w procesie krzepnięcia); poziom d-dimerów (wynik badania poziomu d-dimerów może być podwyższony nawet przez 3 msc. u osób, które przebyły epizod zakrzepicy); liczbę płytek krwi (zbyt duża może pokazywać, że w organizmie występują problemy z krzepnięciem). Dużą wartość ma badanie na oznaczenie stężenia dimerów D w osoczu, ponieważ wynik ujemny z dużym prawdopodobieństwem pozwala wykluczyć rozwój żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Najczęściej stosowaną metodą diagnostyczną jest ultrasonograficzny test uciskowy - badanie powszechnie dostępne i nieinwazyjne. Polega on na ucisku żyły podkolanowej i udowej za pomocą głowicy USG. Drożne naczynie zapada się pod wpływem ucisku, a uwidocznienie skrzepliny w świetle żyły pozwala rozpoznać zakrzepicę. Współczesne standardy zalecają też wykonanie dodatkowo USG z kolorowym obrazowaniem przepływu krwi w naczyniach i jego oceną metodą dopplerowską. Inne badanie wykonywane w razie podejrzenia zakrzepicy, przeprowadzane rzadziej, to m.in. tomografia komputerowa, czy rezonans magnetyczny. Podstawą terapii żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej jest zastosowanie leków przeciwzakrzepowych. Celem farmakoterapii jest zatrzymanie progresji choroby i umożliwienie zagojenia uszkodzonego śródbłonka naczyń, a także zapobieganie groźnym powikłaniom w postaci zatorowości płucnej. Eugeniusz Jarosik Fot. Marzena Bęcłowicz
12 ZDROW Y BIA£YSTOK 1(61)/2022
