Visie

PILOT IN DE RADBOUD APOTHEEK:

GEPASTER AFLEVEREN SPAART MEDICIJNEN EN KOSTEN

Apothekersassistent Marjolein Geurts (links) en onderzoeker Charlotte Bekker.

Medicijnen die patiënten niet meer gebruiken, moeten worden vernietigd. Als iemand moet overschakelen op een ander middel of op een andere dosering, gaat er soms voor maanden – vaak dure – medicatie de afvalbak in. Dat moet anders kunnen, dacht onderzoeker Charlotte Bekker. Samen met artsen en apothekers startte zij een pilotproject in het Radboudumc in Nijmegen.

De pilot houdt in dat met name orale onco - lytica telkens voor een kortere periode worden afgeleverd. “Artsen schrijven chronische medicatie gewoonlijk voor een lange periode uit; vaak voor drie maanden. In de pilot willen we recepten ‘opknippen’ in porties van één maand. Onze oncologen zullen de medicatie wel voor een jaar voorschrijven, zodat ze niet telkens een herhaalrecept hoeven uit te schrijven”, aldus Charlotte Bekker. Samen met apothekersassistente Marjolein Geurts vertelt ze over het pilotproject dat na een halfjaar wordt geëvalueerd. Het komt regelmatig voor dat patiënten vanwege ernstige bijwerkingen of om een andere reden overschakelen op een andere dosis of een ander middel. Alle medicatie die over is, moet dan worden vernietigd. Marjolein Geurts maakt vaak mee dat patiënten daar vragen over stellen:

“Ze vragen dan: ‘Moet dat echt? Kan iemand anders dat niet gebruiken?’ Maar helaas mogen we het niet opnieuw uit - geven.” Overigens loopt er in Radboudumc ook een onderzoek naar de mogelijkheid om deze medicijnen wel opnieuw uit te geven.

THUISBEZORGD

In het project worden orale oncolytica voortaan uitgegeven voor één maand. Om patiënten niet elke maand naar de apotheek te laten komen, wordt de medi - catie thuisbezorgd. Dat kost wat meer, maar dat weegt alleszins op tegen de verspilling die wordt voorkomen, zeker met dure geneesmiddelen als orale oncolytica. Voordat de medicatie wordt thuisbezorgd, neemt onze apothekers - assistent telefo nisch contact op met de patiënt. Marjolein Geurts: “Dan vragen we hoe het gaat, of er bijwerkingen zijn, we controleren welke geneesmiddelen de patiënt verder gebruikt en vragen of de patiënt nog vragen heeft. Dat kunnen namelijk allemaal redenen zijn om de medicatie aan te passen. Zo nodig adviseren we om de arts te raadplegen. Ook gaan we na of de patiënt binnenkort een afspraak heeft bij de arts. Want dat kan een moment zijn dat de medicatie wordt veranderd. Dan leveren we vol - doende af tot de afspraak.”

MEDICATIEVEILIGHEID

Door dit project worden patiënten ook beter begeleid in medicatieveiligheid, zeggen Bekker en Geurts: “We zitten er dichter op, kunnen beter anticiperen op mogelijke aanpassingen in de therapie en komen er eerder achter als de patiënt bij werkingen of interacties heeft. Aan de andere kant – als de patiënt al lange tijd dezelfde medicatie heeft en stabiel is, dan kunnen we weer voor een langere periode afleveren – bijvoorbeeld voor drie maanden.”

VERDER UITROLLEN

Vooralsnog geldt dit project voor orale oncolytica – dure geneesmiddelen die bij kamertemperatuur bewaard kunnen worden. Als het project slaagt, wordt het uitgerold naar andere (poliklinische) apotheken en misschien kunnen dan ook de injecteerbare (en dus gekoelde) dure medicijnen voor kortere tijd worden afgeleverd, zoals de TNF-alfaremmers. Die worden ook veel geswitcht, is de ervaring van Charlotte Bekker. Maar ook minder dure medicijnen kunnen voor kortere tijd worden voor - geschreven. “Want die vormen ook een enorme belasting voor het milieu als ze ongebruikt worden weggegooid.”

Wanneer is het project geslaagd? “Dat meten we aan de patiënttevredenheid, aan de hoeveelheid medicijnen die over zijn bij een switch of stop en aan de kosten en baten van de nieuwe manier van werken; alles natuurlijk in vergelijking met de situatie van voordat het project startte.” Ook de therapietrouw wordt – via een vragenlijst – onderzocht. Het kan best dat die door de intensievere begeleiding toeneemt, denkt Bekker.

HET BASISONDERZOEK

Dit onderzoek komt voort uit Bekkers promotieonderzoek naar verspilling in de apotheek. “Ik heb bij 41 openbare apo the - ken gekeken hoeveel medicatie er werd teruggebracht. Ook werd patiënten naar de reden van terugbrengen gevraagd. Vaak was de reden dat ze bijwerkingen hadden of om een andere reden overstapten op een ander middel of een andere dosering. Maar ze hadden wel medicijnen voor drie maanden meegekregen. Een groot deel daarvan moest dus worden vernietigd.” Het bleek dat er in Nederland voor zo’n 100 miljoen euro per jaar medicijnen wordt vernietigd, en 40% daarvan was te voorkomen door medicatie gepaster af te leveren. TWEE ANDERE PROJECTEN TEGEN VERSPILLING

In Radboudumc wordt onderzocht of geneesmiddelverspilling op nog andere manieren kan worden tegengegaan.

• Opgenomen patiënten mogen hun medicatie van thuis blijven gebruiken.

Deze hoeft dan niet te worden vervangen door medicatie van het ziekenhuis. • Van teruggebrachte medicatie wordt nagegaan of deze opnieuw kan worden uitgegeven.

BAND

In de Radboud Apotheek werken ongeveer veertig apothekersassistenten. “Er is geen speciale ploeg voor het bellen van patiënten”, vertelt Marjolein Geurts. “We leveren allemaal medicatie af, dus we ‘knippen’ de recepten en bellen ook allemaal met patiënten.” Patiënten waarderen het initiatief. Als ze gebeld worden, stellen ze vragen – bijvoorbeeld over iets wat ze in de bijsluiter hebben gelezen – en vaak denken ze ook mee. “Soms hoeven we de medicatie niet te bezorgen. Als de patiënt in de buurt is, kan hij of zij het pakketje gewoon in de apotheek ophalen.”

Volgens Charlotte Bekker wordt met dit project de band tussen patiënt en apotheek versterkt. “Door de intensieve begeleiding krijgt de patiënt meer vertrou - wen in de apotheek.” Marjolein Geurts beaamt dat: “Patiënten merken dat je in de apotheek meer doet dan doosjes afleveren. Ze waarderen de kennis en de service.” <

GRATIS ONLINE LEREN EN TOETSEN; DOE ÓÓK MEE OP APOWEB.NL!

ONLINE LEREN MET APOWEB

Op ApoWeb.nl volgen apothekersassistenten gratis online training over producten die in de apotheek verkrijgbaar zijn. Hoe meer kennis, hoe beter het advies aan de klant. Een goed geïnformeerde klant zorgt voor een goede omzet.

Een gevolgde cursus levert een certificaat en sterren op. Met die sterren spaar je voor leuke cadeaus!