Musculoskeletale pijn

VAAK EEN KWESTIE VAN OVERBELASTING

Spierpijn, gewrichtspijn, pijn aan de pezen of ligamenten - kortom pijn aan het ‘bewegings apparaat’ –daar heeft iedereen wel eens mee te maken. In het vakjargon heten deze klachten musculoskeletale klachten, oftewel: klachten van spieren en botten.

Musculoskeletale pijn kan allerlei oorzaken hebben. Een bekende oorzaak is natuurlijk overbelasting. Overbelasting op korte termijn kan leiden tot spierpijn; bij een verrekking of verstuiking is er sprake van pijn aan de ligamenten. Maar ook lang - durige belasting veroorzaakt klachten of blessures. Zoals je elders in dit nummer van UA kunt lezen, zijn er meer dan honderd reumatische aandoeningen. Deze hebben uiteenlopende oorzaken, bijvoorbeeld een foutje in de stofwisseling of een ontsteking. In dit artikel gaan we in op klachten door overbelasting.

KORTE SCHOK

De meeste mensen weten wel dat je niet moet gaan sporten zonder een goede warming-up. Bij de warming-up wordt er met matig intensieve bewegingen meer bloed naar de spieren gebracht, waardoor deze voorzien worden van meer voedings - stoffen en energie en hun afvalstoffen beter kwijt kunnen. Sporten zonder warming-up leidt eerder tot spierpijn of zelfs tot een spierscheuring. De zweepslag (scheurtje in de kuitspier) is hier een bekend voorbeeld van. Bij een val, een (verkeers)ongeluk, een plotselinge verkeerde beweging of een verzwikking moeten de spieren en ligamenten een kortdurende schok opvangen waarop ze niet zijn voorbereid.

Dat kan leiden tot overrekking of zelfs een scheurtje in een gewrichtsband. Zo kun je regelmatig horen over gescheurde kruisbanden van het kniegewricht bij voetballers.

LANGDURIGE OVERBELASTING

Sommige beroepen zijn erom berucht: langdurige belasting - en uiteindelijk overbelasting – leidt tot musculoskeletale klachten. Denk aan rugpijn bij mensen die veel bukken of tillen, klachten aan armen, nek en schouders (KANS) bij bijvoorbeeld beeldschermwerkers, musici of kappers. De term RSI (repetitive strain injury) wordt niet meer als diagnose gebruikt, maar geeft wel heel goed aan dat langdurige herhaling van bepaalde bewegingen chronische pijn kan veroorzaken. Ook een verkeerde houding – door gewenning, een aangeboren afwijking of langdurige immobilisatie – leidt tot klachten. Vooral als de wervelkolom verkeerd belast wordt, en als spieren korter worden, moeten andere spieren dat opvangen en kan overbelasting ontstaan. De klachten bij artrose zijn vaak ook een gevolg van langdurige overbelasting. De slijtage van het gewrichtskraakbeen is weliswaar deels erfelijk bepaald, maar ook de belasting tijdens het leven draagt hieraan bij.

WAT KUN JE ERAAN DOEN?

Bij spier- en gewrichtspijn is het belangrijk te blijven bewegen, op een rustige manier. Bij spierpijn kunnen warmte en massage verlichting brengen, bij gewrichtspijn en kneuzingen is koelen juist belangrijk. Ook het inrichten van je werkplek of je huis en het opvolgen van goede instructies voor houding en beweging kan helpen problemen te verminderen. Bovenhands werken is een belangrijke oorzaak van schouder- en armklachten. Dan kan het belangrijk zijn de stoel hoger te zetten of te zorgen voor armsteunen. KENMERKEN VAN VERSCHILLENDE SOORTEN MUSCULOSKELETALE PIJN een bloeduitstorting

TABEL

waar spierpijn pijn in de dwarsgestreepte spieren (skeletspieren)

gevoel

oorzaak eerst stekend, later dof spieren voelen hard aan, stijfheid, drukgevoelig ongetrainde overbelasting

(acute) gewrichtspijn pijn aan het gewrichtskapsel of gewrichtsbanden

pijn en bewegingsbeperking

verstuiking, gescheurde gewrichtsband, ontwrichting, kneuzing beschadiging van onderhuids bindweefsel met als gevolg

gewrichtsontsteking (bijv. bij jicht) (Bron: KNMP Zelfzorgstandaard) (druk)pijnlijke plek door zwelling bewegingsbeperking

vallen, stoten, ‘stomp geweld’

Bij veel van de aandoeningen is sprake van pijn die voor een deel met pijnstillers uit het zelfzorgassortiment wordt behandeld. Paracetamol is daarbij de eerste keus. Denk ook altijd aan eventuele contraindicaties en aan het belang van maag - zuurremming bij gebruik van NSAID’s. Is de pijn langer dan twee weken aanwezig of helpt de pijnstiller onvoldoende, verwijs dan (tevens) naar de huisarts. Pijn door tendinitis is een mogelijke bijwerking van chinolonen en retinoïden. Bloeduitstortingen – of grotere bloed - uitstortingen dan verwacht – kunnen een bijwerking zijn van antistollings middelen, NSAID’s, SSRI’s of corticosteroïden. Vraag bij dergelijke klachten daarom naar het medicijngebruik of kijk het na in het AIS. <

KLACHTEN DOOR MEDICATIE

Spierpijn kan ook een bijwerking zijn. Vooral van cholesterolverlagers is deze bijwerking bekend (zie ook pag. 17).

JOUW ADVIES BIJ MUSCULOSKELETALE KLACHTEN

JOUW ADVIES

› Bij spierpijn: blijf rustig bewegen.

Op www.ua.nl vind je meer tips tegen spierpijn. › Bij acute gewrichtsklachten en kneuzingen: koelen. Doe bij gebruik van een icepack altijd een doek tussen de huid en het icepack. › Bij gewrichtspijn: ontzie het gewricht, bijvoorbeeld door intapen of -zwach telen. › Ter verlichting van de pijn kan als eerste keus paracetamol worden geadviseerd. Tweede keus is eventueel ibuprofen of diclofenac in een gel. Bij gebruik van een gel: teveel aan gel verwijderen met een tissue en weggooien, zodat de werkzame stoffen niet met het douchewater in het riool komen. › Vraag naar medicatie die mogelijk een oorzaak kan zijn van de klachten. › Verwijs naar de huisarts als de klachten langer dan twee weken aanwezig zijn, bij ernstige pijn en/of een rare stand van het gewricht, bij tekenen van een gewrichtsontsteking (pijn, warmte, roodheid, zwelling) en als je denkt dat de klacht een bijwerking van medicatie kan zijn.