Eén woord is op verjaardagsfeestjes vaak genoeg om het gezelschap te verleiden tot onze nationale hobby: azijn pissen op de overheid. Naast de vaak volledig ongenuanceerde kretologie, veelal ingegeven door al dan niet vermeende ‘pijn in de beurs’, hoor je ook opmerkingen die ‘hout snijden’. Bijvoorbeeld over de mate waarin de overheid zelf kan meewerken om schade aan het milieu te voorkomen.
Immers, 2050 staat als deadline in Den Haag op de kalender voor een circulaire economie. Dat wil zeggen dat er geen afval meer is, want dat wordt net als grondstoffen hergebruikt. En iedereen is van het gas af. Fossiele grondstoffen als kolen en gas zijn dan vervangen door groene elektriciteit, waterstof of andere vormen van hernieuwbare energie.
Aangezien de rijksoverheid, gemeenten en waterschappen in 2019 met een inkoop van 85 miljard euro (Bron: RIVM) aan goederen en diensten goed waren voor vijftien procent van de totale Nederlandse inkoop, zijn zij dus een partner van formaat. Een partner die zonder twijfel voorwaarden aan de dienstverlening van de toeleveranciers kan stellen ten aanzien van milieuvriendelijkheid en circulariteit. Voor de productie van genoemde goederen en diensten was 22 megaton aan CO2-emissie gemoeid, omgerekend een kleine twintig procent bijdrage aan de klimaatverandering, veroorzaakt door Nederland. Die productie legt bovendien beslag op negen procent van het in Nederland beschikbare land; lees mogelijke verstoring van de biodiversiteit.
Een voorbeeldje over de milieubewustheid van onze regering: in het kabinet is een jaar geleden afgesproken om het gebruik van het regeringsvliegtuig met vijftig procent te verminderen, maar eind oktober bleek al uit verschillende bronnen dat er afgelopen jaar meer dan ooit gebruik is gemaakt van het regeringsvliegtuig, ook voor korte afstanden, terwijl daarvoor voldoende alternatieven zijn.
Een andere manier om je eigen paadje schoon te vegen is om de rotzooi die niet, of alleen tegen hoge kosten, in Nederland zelf is te verwerken, te exporteren. Nederland heeft dus een hele dikke laag boter op zijn hoofd. Het ‘beste jongetje van de klas’ willen worden maar ondertussen per jaar 200 miljoen kilogram plastic exporteren naar Indonesië en Turkije.
Dus na het vermanende vingertje richting die ’enorm vervuilende’ boeren, mag diezelfde hand in eigen boezem worden gestoken. Ik stel voor om die hand met secondelijm in de eigen boezem vast te lijmen.
Veel leesplezier, Wim Walda Redacteur
Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!
BOLSWARD - Sinterklaas komt dit jaar met twee boten en 35 Pieten aan in Bolsward. Op zaterdag 12 november om twee uur komt hij met Pakjesboot 12 door de Kruiswaterbrug, Rijksweg A7 en vaart dan via de stadsgrachten door de Blauwpoortbrug naar Plein 1455. De ontvangst – door wethouder Petra van den Akker - is om 14.20 uur aan de zijkant van de Sint Maartenschool.
MAKKUM - Donderdag 3 november om 19.30 uur geeft Wim Canton uit Makkum een lezing in de Bibliotheek in Makkum over de bouw van zijn ecologische woning.
Wim Canton vertelt over het toepassen van traditionele bouwmaterialen en ecologische bouwmaterialen en welke invloed deze hebben op je ecologische voetafdruk. Hoe kom je aan ecologische bouwmaterialen en hoe vind je daar bruikbare informatie over? Er is ook aandacht voor tuinieren. Hoe kun je de ecologische principes uibreiden in je eigen tuin? Wim geeft voorbeelden van hoe je zonder chemische middelen plagen kunt verminderen in je tuin. Na de pauze wil Wim duidelijk maken dat consuminderen van energie en water ook te maken kan hebben met bewustwording. Wat kun je op een eenvoudige manier zelf doen om energie te consuminderen met of zonder investering. De toegang is gratis.
Sinterklaas wordt vergezeld door de plaatselijke muziekkorpsen Hollandia en Oranje. Ook vaart er een boot met muziek door de stadsgrachten, tussen De Groene Weide en Plein 1455 op en neer. Er rijdt een treintje, waar kinderen met hun ouders gratis mee kunnen rijden door de stad: Plein 1455 en terug. Sinterklaas rijdt na aankomst door de stad in een koets met twee Friese paarden. De rijtoer voert langs Laag Bolwerk, Bargefenne en Marktstraat met als eindpunt Cultureel Centrum De Tiid. Daar zal de wethouder de goedheiligman toespreken en natuurlijk heeft Sinterklaas ook aandacht voor de kinderen. Aan het eind van de middag, rond vier
uur, vertrekt de Sint naar De Groene Weide en daarna naar zijn logeeradres: ‘Het Weeshuis’ aan de Kerkstraat 53. Sinterklaas en de Pieten blijven daar logeren tot en met 5 december, en post voor Sinterklaas mag ook daar in de brievenbus. Die brievenbus zit aan de zijkant van het gebouw.
WORKUM - In het ‘Jopie100-jaar’ gaat het Jopie Huisman Museum in Workum van start met een nieuwe traditie: de JopieHuisman100-lezing. De eerste lezing in deze serie gaat plaatsvinden op dinsdag 22 november om vier uur in de Grote kerk, oftewel de Sint-Gertrudiskerk in Workum.
PIAAM - De inwoners van Piaam kunnen hun geliefde wandelroute richting vogelkijkhut De Ral en eendenkooi Buismanskoai weer vrijuit maken. De karakteristieke wandelburg het ‘Heechhoutsje’ is onderdeel van de wandelroute en in oktober volledig vernieuwd.
De hoogte van de brug is gelijk gebleven, maar de schuine brugdekken zijn verlengd. Hierdoor is de oploop minder steil en is de brug weer helemaal veilig. Directeur Henk de Vries van It Fryske Gea opende de brug officieel, samen met het echtpaar Geertje en Daan van der Velde dat het langst in het dorp Piaam woont. Met een gedicht van Daan van der Velde en een wandelexcursie naar vogelkijkhut De Ral was de viering compleet. In het gebied zie je ontelbare aantallen vogels en geniet je van het uitzicht over het golvende water van het IJsselmeer.
ARUM - Onder groot applaus gaf wethouder Petra van den Akker 26 oktober samen met leerlingen van ont moetingsschool De Oanrin het startsein voor de bouw van hun nieuwe school in Arum.
Op de locatie komt niet alleen plek voor de school, ook is er ruimte voor de peuterspeelzaal van KidsFirst en voor diverse verenigingen. Petra van den Akker: “Nu is het nog een bouwplaats, maar over een jaar staat hier een prachtig nieuw gebouw. Een locatie waar ontmoeten centraal staat. Als gemeente zijn we trots op het duurzame karakter van het plan dat er ligt. Het past bij deze tijd. Daarnaast past het goed binnen een dorp als Arum. Vanuit de gemeente stimuleren we graag samenwerkingen tussen scholen en verenigingen in kleine kernen. Dit is daar een mooi voorbeeld van.” Het nieuwe gebouw is met zonnepanelen en Ledverlichting energiezuinig. Een deel van het bestaande meubilair wordt hergebruikt. Daarnaast wordt bij de bouw zoveel mogelijk gebruik gemaakt van recyclebare en biologisch afbreekbare materialen. Als alles volgens planning verloopt, kunnen de kinderen vanaf januari 2024 naar school in het nieuwe gebouw.
Hier spreekt Prof. Dr. Ir. Jan Rotmans, een maatschappelijk gedreven en bevlogen wetenschapper met een zeer toegankelijke wijze van presenteren. Jan Rotmans (Rotterdam, 1961) produceerde ruim 300 publicaties, waaronder twintig boeken, op het gebied van klimaatverandering, global change modellering, duurzame ontwikkeling, transities en systeeminnovaties. Jan Rotmans is een pionier en visionair op zijn vakgebied en heeft een grote internationale reputatie. Rotmans is van jongs af aan gedreven door het idee dat de wereld eerlijker moet zijn. Als kleine jongen had hij geen ambities voor brandweerman of politieagent. Hij had een enorm honger naar kennis en wilde maar één ding: professor worden en de wereld verbeteren. Op die manier zou iedereen op een eerlijke en gelijkwaardige manier op een mooiere aardbol kunnen wonen.
De deuren van de kerk gaan open om half vier. Na afloop kan men in het naastgelegen Jopie Huisman museum terecht voor de afsluiting. De lezing is gratis toegankelijk, maar aanmelden is wenselijk. Stuur dan even een mailtje naar Alie Bakker: aliebakker@jopiehuismanmuseum.nl.
KOUDUM - GGD Fryslân opende op 28 oktober een tijdelijke pop-up vac cinatielocatie in Koudum. De pop-up locatie bevindt zich in De Klink aan Ds. L. Tinholtstraat 1.
Iedereen vanaf 12 jaar oud met een afge ronde basisserie tegen corona (1ste en 2de vaccinatie) kan een herhaalprik met het vernieuwde coronavaccin krijgen. Dit kan vanaf drie maanden na een corona besmetting of na de laatste coronaprik. De vaccinatie is gratis, je hoeft alleen een geldig identiteitsbewijs en een mondkap
je mee te nemen. Er wordt geprikt met een mRNA-vaccin. De pop-up locatie in Koudum is open op 11 en 25 november, en op 9 en 23 december, tussen tien en vijf uur. Het gaat hierbij om een herhaalprik, niet om de eerste twee basisvaccinaties.
Dáárvoor kun je terecht op een van de vaste vaccinatielocaties van de GGD.
In de vorige GrootBolsward-IJsselmeerkust stond in het artikel over het Odensehuis per abuis een storende fout.
Odensehuis huurt de zaal achter de kosterswoning van de Doopsgezinde gemeente aan It Skilwyk te Bolsward
van de Protestantse gemeente. Onze excuses voor de onjuiste informatie.
KIJK VOOR HET LAATSTE (SPORT) NIEUWS
JE REGIO OP:
BOUW ONTMOETINGSSCHOOL DE OANRIN IN ARUM VAN START
PIAAM BLIJ MET VERNIEUWDE BRUG HEECHHOUTSJE
De BigGreen is een simpele, maar effectieve manier van kalkpreventie. De BigGreen gebruikt geen zout, stroom of chemicaliën en mineralen zoals calcium en magnesium blijven in het water. Iets wat bij een traditionele ontharder niet het geval is en waardoor is de smaak van het gefilterde drinkwater optimaal blijft. De effectiviteit van de BigGreen is gelijk aan een ontharder.
Delta
We zijn op zoek naar een werkvoorbereider MBO/HBO.
Als werkvoorbereider houd je je bezig met het zelfstandig verwerken van opdrachten, het uitvoeren van werktuigbouwkundige tekenwerkzaamheden in SolidWorks, het uitwerken van werktekeningen van toegeleverde 3D files, ideeen en/of schetsen en het maken/omzetten van tekeningen naar snijfiles. Het inkopen van de benodigde materialen en het aanvragen van offertes.
Verder verwachten wij dat je enige jaren ervaring hebt in een vergelijkbare functie, je goede communicatieve vaardigheden hebt, secuur werkt, oplossingsgericht bent en de opdrachten zelfstandig kan uitvoeren.
Ben jij als CNC kanter/zetter (eventueel leerling) op zoek naar een nieuwe uitdaging?
Dan zijn wij op zoek naar jou! Er is namelijk door groei van het bedrijf een vacature voor (CNC) kanter/zetter vrij gekomen!
Al meer dan 24 jaar, sinds 1998 draag de vestiging Akkrum bij aan ons succes. Met de nieuwe filiaalhouder waait er weer een frisse wind en is de collectie verder uitgebreid. Momenteel zijn er meerdere modellen in de aanbieding met heel aantrekkelijke actie kortingen Delta Chesterfield is een relatief klein familiebedrijf dat altijd streeft naar een goed product voor een zo redelijk mogelijke prijs. Ook doen wij ons uiterste best voor optimale communicatie en service, iets wat in deze tijd helaas niet meer vanzelfsprekend is.
Door dit succes is de hoofdvestiging in Epse/ Deventer uit zijn jasje gegroeid. Daarom wordt op ca 300 meter van de huidige locatie een nieuw bedrijfspand gerealiseerd dat bestaat uit ca 2000 m2 winkel voor een unieke chesterfield beleving + een nieuw centraal magazijn + een grotere werkplaats om de grote aantallen reparaties en renovaties e cient te kunnen verwerken. Delta Chesterfield streeft ernaar zo duurzaam mogelijk te werken en met deze nieuwbouw gaat dit zeker lukken. Hoe duurzaam is het dan ook als je een gereno-
chesterfield een 2e leven kunt geven.
Geïnteresseerd?
‘Kinderen enthousiasmeren voor de techniek en daarmee de instroom vanuit het primair onderwijs in technische vmboopleidingen stimuleren en vergroten’, dat is één van de doelstellingen van Sterk Techniek Onderwijs in SúdwestFryslân. Bogerman-leerlingen Hendrika van der Eems uit Wommels en Wisse Kersten uit Reduzum doen het profielvak BWI (Bouwen Wonen Interieur), waarvan ze nu het keuzevak Interieur-Ontwerp en Design volgen. Met deze beide meiden hebben we een gesprek over ‘meiden in de techniek.’ “Alleen die overalls die we moeten dragen, dat lijkt nergens op.”
Wisse Kersten uit Reduzum en Hendrika van der Eems uit Wommels ronden binnen kort een bijzonder project af: ze ontwierpen in opdracht voor de mavo/havoleerlingen een boekenkast. Beide meiden zijn super trots op het eindresultaat. “We hebben een boekenkast in de vorm van de Tower Bridge gemaakt!” Ze vragen zich wél af: “Waar zou den mavo/havoleerlingen nu trots op zijn? Op hun cijfers? Die kun je hooguit printen en aan de muur ophangen, maar dan heb je het wel een beetje gehad, toch? Zo’n kast is toch veel mooier?”
Wijnanda Schoemaker, docente techniek & vakmanschap binnen het profielvak BWI, en Herjan Reuten, afdelingsleider Vakcollege van Bogerman, luisteren op de achtergrond mee wat de beide meiden te vertellen hebben en doen zelf zo nu en dan ook een duit in het zakje. “Jullie zijn de vi sitekaartjes van onze afdeling”, zegt Reuten al tijdens het interview dat in zijn kamer plaatsvindt en dat eindigt in het prachtige technieklokaal van Bogerman, waar Robert Foekema ons ook nog even een rondleiding geeft. We beginnen dit verhaal echter bij het begin. Wijnanda Schoemaker geeft ons eerst de nodige achtergrondinformatie.
Wijnanda Schoemaker: “Ik begeleid deze dames voor het keuzevak Interieur-Ontwerp en Design. Je mag dit gerust een project noemen. Onze sectie kreeg een opdracht van Eveline Alberda, docent Engels van onze school. Zij geeft les aan de mavo/ havo- afdeling. Eveline kwam tijdens een cursus bij ons en was vol lof over wat onze leerlingen maken. Zij kwam met de vraag of er misschien ook leerlingen waren die een speciale boekenkast voor de mavo/havoleer lingen zouden kunnen maken. Het idee voor de boekenkast had Eveline ook al: de Tower Bridge. Dat vond ik wel heel hoog gegrepen, maar ik heb in mijn vierde klas BWI een paar hele goeie dames die goed kunnen ontwer pen en het vak wel beheersen.”
“Ik heb een poging gewaagd,” gaat Schoe maker enthousiast verder, “en in augustus hebben Wisse en Hendrika de opdracht gekregen. Ze kwamen met een ontwerpte kening waarvan ik meteen zei: ‘Perfect’. Dat ontwerp ligt nu op tafel en sterker nog, is inmiddels uitgevoerd. De opdracht voldoet helemaal aan de doelstelling, waarbij gekeken wordt naar oriënteren, ontwerpen, uitvoeren en presenteren.”
Hendrika hoort het verhaal van ‘mevrouw’ Schoemaker met een smile aan. “Ja, het is beslist wel bijzonder wat wij doen. Wisse en ik volgen de vmbo-opleiding en er is toch wel een verschil tussen ons en de havoleerlingen. Zij gaan anders met elkaar om; de sfeer in die klassen is anders dan bij ons. In de havo-klassen is het rustiger; wij zijn meer gefocust op het werken met onze handen”, weet Hendrika.
Klasgenote Wisse uit Reduzum haakt meteen in op wat Wommelster Hendrika zegt. Wisse: “Ik vind het ook veel fijner om dingen met mijn handen te doen en niet steeds stil te zitten en naar een docent te moeten luisteren. Uiteraard moet dat bij ons ook, maar toch duidelijk minder als op de havo. Ik wil na BWI dan ook graag verder in deze richting en denk aan de opleiding interieurarchitect of interieurontwerpster. Dan is deze opleiding een mooie opstap. Ik wist meteen na mijn basisschool dat ik de techniekrichting uit zou gaan. Ik vind deze opleiding daarom ook de beste mogelijk heid. Ik ben van mezelf best wel creatief en je krijgt hier natuurlijk wel een opdracht, maar je kunt altijd iets toevoegen.”
Voor Hendrika was de bouwrichting niet haar eerste keuze. Zij dacht eerst aan een opleiding installatietechniek, maar toen ze in die klas terechtkwam voelde dat niet goed. Een klas met alleen maar jongens. Het klikte simpelweg niet en daarom werd de overstap naar BWI gemaakt. “En ik vind het daar veel leuker dan ik vooraf gedacht had.”
Leerlingen die hier een techniekopleiding doen, regelen ook hun eigen stageplekken. Ze bepalen zelf waar ze terechtkomen. Zo liep Wisse stage bij Omrin waar ze de gelegenheid kreeg om daar “de meubeltjes te recyclen”. Hendrika liep inmiddels stage bij Bouwebedrijf Bootsma in Tirns, waar de sfeer volgens haar ook heel positief was. En dat is voor beide dames beslist een voor waarde om aan de slag te gaan.
WISSE: “ALS IK NU HET EINDPRODUCT ZIE, DAN WEET IK ZEKER DAT WE IETS MOOIS HEBBEN NEERGEZET”
HENDRIKA: “WIJ ZIJN MEER GEFOCUST OP HET WERKEN MET ONZE HANDEN”WWisse Kersten uit Reduzum Hendrika van der Eems uit Wommels.
Wat dat betreft is het ‘Tower Bridge Project’ ook een schot in de roos, meent Wisse. “Wij werken met een hele aardige enthousiaste mevrouw die gewoon trots is op wat wij doen. Zij was ook degene die voorstelde om met jullie te praten. We krijgen ook alle vrijheid en waarde ring, dat voelt gewoon fijn. We kregen de opdracht om een Tower Bridge boeken kast te maken, maar hoe we het moesten invullen, mochten we zelf bedenken.”
Hendrika laat regelmatig werk aan een gymnasiumvriend zien en die liet al eens weten dat hij misschien ook wel zo’n opleiding zou willen doen. Hendrika weet op dit moment nog niet zo goed wat haar vervolgopleiding zal worden. “Daar zijn de Open Dagen straks voor”, zegt ze.
Docente en begeleidster Schoemaker laat weten dat de integratie tussen leerlingen uit het vmbo en de havo-afdeling geen bijkomend doel is, maar zij vindt wel dat het goed is dat ‘haar leerlingen’ laten
zien dat je met je handen ook ‘hele mooie producten’ kunt maken. Er is meer dan leren uit de boeken, een andere kant van het leren. Schoemaker: “Dat meiden bo vendien ook een techniekopleiding doen, is iets waar ik al jaren voor strijd. Al zijn er praktische dingen die nog steeds niet uitnodigend werken voor meiden.
“Kijk alleen maar eens naar de overalls die wij moeten dragen, met zo’n rare gulp aan de voorkant. Dat lijkt toch nergens op”, laten beide meiden weten. “Ik zeg trou wens heel vaak ‘meneer’ tegen mevrouw Schoemaker”, bekent Wisse lachend.
Wat hebben jullie nu van dit project opgestoken?
“Dat is voor mij toch echt wel hoe je goed moet samenwerken”, zegt Hendrika.
“Ik ben niet per se lui, maar doe graag dingen op mijn eigen tempo en als ik samenwerk met iemand, dan moet het vaak sneller. Ik weet heus wel dat ik snel chagrijnig kan worden als ik dat te horen krijg.” Ook Wisse weet inmiddels wat haar zwakke punten zijn en ook zij noemt
leren samenwerken een punt waar ze aan kan werken. “Daar heb ik het beslist wel eens lastig mee gehad, maar als ik nu het eindproduct zie, dan weet ik zeker dat we iets moois hebben neergezet.”
Veel aardiger vinden ze het om antwoord te geven op de vraag waarin de ander goed is. “Hendrika is echt wel creatief en als ze iets wil, dan gaat ze er helemaal voor”, weet Wisse inmiddels. “En Wisse is een echte doorzetter”, complimenteert Hendrika haar klasgenoot.
Docente Wijnanda Schoemaker hoort de eerlijke antwoorden van de beide leerlingen goedkeurend aan. “Het proces is altijd het belangrijkste. Of het resultaat dan heel mooi is, maakt mij nog niet eens zoveel uit, al is dat in dit geval zéker het geval. Waarmee we de opdracht, die meer dan honderd uur in beslag nam, met elkaar afronden.”
Het slotwoord is aan de docente. “Het is een heel proces, dat met het ontwerpen
begint, vervolgens materiaal uitkiezen”, legt Schoemaker uit. “In de voorberei ding gaat ook veel tijd zitten. Materiaal op maat zagen, in elkaar zetten en ga zo maar door. Op dit moment hebben we drie projecten voor opdrachtgevers die door BWI-leerlingen worden gedaan. In de bovenbouw volgen nu 38 leerlingen onze opleiding, die heel breed het vak BWI doen. Van bouwen vanaf de funde ring tot betonstorten, profielstellen en interieurontwerpen. Schilderen, meubels maken en ga zo maar door. En nogmaals, de bouw is niet alleen voor de jongens maar ook voor de meiden. Deze groep heeft nu zes meiden. Vanuit de havo stro men er ook meiden naar de talentstroom van onze opleiding.”
Als we even later naar het technieklokaal gaan om met eigen ogen het eindresul taat te bekijken, weten we meteen dat de beide meiden en hun docent geen woord te veel hebben gezegd: de Tower Bridge boekenkast ziet er prachtig uit.
DOCENTE WIJNANDA SCHOEMAKER “DAT MEIDEN OOK EEN TECHNIEKOPLEIDING DOEN, IS IETS WAAR IK AL JAREN VOOR STRIJD”
“Ik schilder heel lomp. Ik houd me niet aan de regels van de kunstenaarswereld.
Het maakt me namelijk niet uit, het gaat er om dat ik me vermaak. Dat mensen plezier beleven aan een schilderij is mooi meegenomen.” Aan het woord is Henk Nijenhuis. Met acrylverf maakt hij schilderijen. Landschappen, dieren, maar veelal fantasieën en de laatste tijd ook veel schilderijen waar engeltjes in voorkomen. Nijenhuis is autodidact.
“Hier in mijn kleine huisje kan ik geen vijfhonderd schilderijen neerhangen. Ze moeten ook weer een keer weg. En dat lukt heel aardig. Zo’n schilderij schuift altijd wel naar de juiste mensen”, zegt Henk Nijenhuis. Gevraagd naar zijn stijl, kiest hij voorzichtig zijn woorden. “Als ik dat zou benoemen dan zullen de echte kunstenaars wel zeggen dat er niets van klopt. Ik zou het niet weten. Het is gewoon wat in me opkomt. En de ene keer heeft dat een kubistische vorm, de ande re keer is het heel iets anders. Het niveau waarop ik schilder is mij bekend. Als mensen zeggen: ‘Dit klopt niet’, dan klopt dat wel, want het klopt ook niet”, lacht hij.
“Ik ga gewoon zitten, pak mijn kleuren, vaak is dat ook nog vier uur ’s nachts als ik niet hoef te werken. Dan weet ik nog niet wat het gaat worden. Ik heb niet eens een plan. In de schilderswereld heb je allerlei voorschriften, kleurencirkels, vlakverdelingen, complementerende kleuren. Daar let ik niet eens op. Ik schilder gewoon en als dat niet conform het protocol is, nou en? Ik zou schilderles kunnen nemen, maar dan krijg je misschien dingen te horen die mij beïnvloeden en ik daarna niet meer zo schilder als ik nu doe. Dan schilder ik zoals iedereen dat doet. Ik schilder nu vaak intuïtief. Het komt in me op en ik zet het tegen het doek aan.”
Nijenhuis heeft naar eigen zeggen een onuit puttelijke fantasie. “Als ik in mijn kamertje zit zou ik de hele dag door kunnen schilderen, en de nacht.” ‘Kamertje’ is in dit geval de ruimte tussen de voor- en achterkamer van zijn woning aan de Hoogstraat in Bolsward. “Dan staat mijn vrouw Inge te koken en zitten de kleinkinderen op de bank televisie te kijken en ben ik aan het schilderen. Dan maak ik evengoed alles mee. Mij concen treren hoef ik niet, want ik weet vaak zelf niet wat ik ga maken”, lacht hij.
“Ik ben zelf niet zo spiritu eel, maar ben op sommige momenten wel een gevoels mens. Op die momenten
probeer ik dat vast te leggen in een schilderij. Ik ben niet zo van het naschilderen. Bijna alles is bedacht en ligt ver naast de waarheid. En vaak klopt het qua constructie nog niet helemaal, volgens de regels van de echte kunstenaars die de opleiding hebben gevolgd. En dat blijft zo. Je kan trucjes leren, maar je kunt ook zeggen: ‘Ik doe daar niet aan mee’. Daarmee hoop ik me te onderscheiden.”
PAM, PAM, PAM OP DOEK
Het ‘pam! pam! pam! zo op doek’ gaat vaak niet, maar soms wel, zo blijkt als Nijenhuis een schilderij als voorbeeld pakt. “Ik lig soms in mijn bed met een bepaald beeld. Dan ga ik naar beneden en zet het zo op doek. Zomaar klaar. Omdat ik het al tijden in mijn hoofd heb. En dan is het aan de kijker. De ene ziet er landerijen in, de andere Antartica en weer
een andere vindt het gewoon een rustgevend plaatje. En waar het schilderij naartoe gaat, ik heb geen idee. Misschien vindt iemand het zo mooi dat ie het wil kopen of misschien vind ik iemand zo lief dat ik het weggeef.
Ik ben trouwens ook niet iemand die dagen kan doen over het schilderen van een thee lepeltje. Dan zeg ik: ‘Maak er een foto van en hang dat aan de muur’. Maar ik vind het wel heel knap als mensen zo realistisch kunnen schilderen. Dan maken ze er een studie van, uren kijken. Daar heb ik het geduld niet voor.”
Henk Nijenhuis is geboren en deels getogen op ‘de Kampen’ en woont nu voor de derde keer in Bolsward. In zijn jonge jaren volgde hij de schildersopleiding aan de lts en heeft hij gewerkt bij Jan Nauta. De laatste veertig jaar is Defensie zijn werkgever.
Kunstschilder Henk Nijenhuis, autodidact, wars van regels Wie zijn schilderijen wil bewonderen, kan op Facebook terecht. Even zoeken op ‘De Drie Terpen’ zo heet zijn atelier. Gekozen omdat zijn woning op één van de drie terpen staat die Bolsward rijk is.
‘‘Persoonlijke benadering en aandacht staan bij ons centraal’’
Nederland is een land vol verzamelaars. Spaarden we vroeger als kind vooral speldjes, postzegels, sigarenbandjes, modelautootjes en stripboeken, tegenwoordig kun je het zo gek niet bedenken, of het wordt wel verzameld. Er is zelfs een website met alle mogelijke verzamelingen opgericht: lastdodo.nl. Daarnaast zijn er de echte groten, voor wie het huis soms te klein is om alle items te herbergen. Vader en zoons Cats.
Samen met zijn zoons Klaas en Fedde Jan deelt Jan Cats de liefde voor Cadillac. Ze hebben er tien in totaal. Ondergebracht in hun eigen museum in Pingjum, samen met nog een paar merken. Want ze mogen dan Cadillac in hun hart hebben gesloten, de drie zijn vooral autogek. In de breedste zin van het woord blijkt als we de deur van het museum openen.
Cadillacs, maar ook een Buick, een A-Ford en achter in de werkplaats een Porsche 718 RSK Spyder, een Simca Matra en nog een Cadillac uit 1913. Daar lijkt de boven kant af te missen. Jan Cats lacht: “Dat wordt een racer. Ik heb alle onderdelen, maar hij moet nog even in elkaar.” Dat ‘nog even’ blijkt een stopwoordje. Want dit gebruikt hij ook voor de restauratie van de twee eerder genoemde merken en hij is ook nog bezig met die van een Mer cury uit 1953. In de naastgelegen ruimte staat nog een Cadillac uit 1954 en… een Fiat 500. Huh? “Die is eigenlijk van mijn vrouw, maar hij viel een paar keer stil en toen was de lol er voor haar af.”
We komen ogen - en later ook oren – te kort, zoveel is er te zien en hebben de drie te vertellen. Kentekenplaten, wieldoppen, instructieboekjes, tijdschriften uit vervlo gen tijden, oude testkasten om ontste kingen te controleren, oude bromfietsen, emblemen, uniformen, het is te veel om op te noemen. En dan zijn we er nog niet, zo blijkt als we worden meegenomen naar het magazijn. Hier duizenden onderde len, van honderden moertjes in glazen potjes tot een stuur en van een motor van een Buick tot verschillende wielen. “Je weet het nooit,” zegt Jan Cats, “ooit heb ik het een keer nodig. Misschien.” Hij zegt het met een knipoog.
‘Distinguished’ zouden de Amerikanen zeggen. Onderscheidend in het Nederlands, al klinkt dat een stuk bescheidener. Als een heer van stand staat hij te schijnen in de najaarszon: de Cadillac type 314 met een acht cilinder motor. De auto uit 1929 ziet er uit alsof hij zojuist uit de fabriek gerold, als nieuw. In absolute showroomstaat, zelfs de banden glimmen. Hoewel hij de complimenten is gewend, staat Jan Cats zelf ook een beetje te stralen.
Weer gaat er een deur open en dan komen we in een ruimte die vol staat met pru laria. Waaronder veel dingen die niet zo duidelijk een binding hebben met auto’s. We ontwaren typemachines, een pluchen beer, een penduleklok, een oude tv en zelfs een haardroger. Toch blijkt ook hier alles een verhaal te hebben.
Ons oog valt op een verzameling Rolls Royce-miniaturen. Allemaal flink bescha digd. Jan Cats legt uit: “Die kwam een man ons brengen. Hij vertelde dat zijn vrouw ze allemaal met een hamer had kapotge slagen omdat hij iets had gedaan wat ze niet zo leuk vond.” Dan, lachend: “Vast iets anders dan te laat zijn voor het eten.”
De ‘Hershey AACA Eastern Regional Fall Meet’, twee en een half uur rijden ten zuidwesten van New York, blijkt een belangrijke voedingsbodem voor de drie. Hier vindt elk jaar in oktober de grootste en belangrijkste beurs op het gebied van klassieke auto’s en toebehoren plaats.
“Meer dan 2.500 auto en 10.000 stands”, zegt Klaas. “Vijf dagen waarbij je min stens veertig kilometer aflegt. Slenterend. Doodmoe word je er van.”
Maar het is er vooral léúk als je van klas siek spul houdt. Klaas: “We zijn er al twin tig keer geweest. Vorig jaar niet vanwege corona en dit jaar niet doordat mijn vader niet helemaal fit is. Altijd op zoek naar snoepjes. Daarom zijn we er ook altijd al als ze nog aan het opbouwen zijn. Aanbod is er genoeg, maar het moet je passen.
Onze aandacht gaat uit naar Cadillacs, natuurlijk. Maar soms koop je ook wel iets om te verdienen.”
Zo kwamen er Corvettes, Porsches, Mer cedessen, Buicks en zelfs een Humvee deze kant op. “Die Humvee stond niet op
“Als de motor weer loopt, maakt mijnhart een sprongetje”
kenteken bleek na de koop en die mocht het land niet uit. De vorige eigenaar heeft dat kunnen regelen maar dat heeft wel bijna negen maanden geduurd.”
De Cadillac 314 V8 uit 1929 kwam grotendeels in dozen in Nederland aan. Fedde Jan: “De verkoper had alleen foto’s op een plakkaat. De auto lag helemaal uit elkaar, maar de man was 75 jaar oud en wilde daar niet meer aan beginnen. We hebben hem gekocht en ’s avonds in goed vertrouwen het geld overgemaakt. Een paar weken later kwam de container in Nederland aan. Hij had niet alleen alle onderdelen keurig in doosjes verpakt maar er ook bij geschreven waar alles moest. Een jaar later kwamen we hem daar weer tegen. Gaf hij nog een doosje met verchroomde knopjes. Dat pakte goed uit. Maar we adviseren mensen die een auto willen restaureren wel om een opgebouwd exemplaar te kopen. Dan weet je in elk geval dat hij compleet is.”
De liefde voor Cadillac kreeg Jan Cats mee van zijn vader Klaas, grondlegger van Garage Cats in Witmarsum. “We woonden toen nog in Apeldoorn”, ver telt Jan. “Mijn vader had een taxibedrijf met ook een paar Cadillacs als taxi. Hij was een liefhebber van oude auto’s en motoren. Al op jonge leeftijd ging ik met hem mee naar autobeurzen. Bewaren en sparen. Het begon met auto-emblemen. Cadillac had als slogan ‘Standard of the World’. Het waren auto’s met aanzien. Vaak eigendom van notabelen. Met een chauffeur in dienst.”
Cats wijst naar de A-Ford in het muse um. “Een Cadillac is ook veel duurder dan andere auto’s. Zes keer duurder dan een A-Ford bijvoorbeeld. Een koplamp van een A-Ford bestaat uit drie onderde len; die van een Cadillac wel uit twintig. Dat ze duurder waren betekent ook dat er veel minder zijn gebouwd, en ook dat er veel minder zijn overgebleven. Dat heeft zijn weerslag in de prijs en op de onderdelen.”
Zoons Fedde Jan en Klaas zijn beiden werkzaam in het garagebedrijf. Vader Jan is met pensioen. “Veel tijd, nooit thuis”, lacht hij. “Ja, met koffie- en etenstijd. Ik ben veel hier”, zegt hij, wijds gebarend te midden van zijn hobby.
“Een auto opbouwen is het leukste wat er is. Ik ben altijd met een paar tegelijk bezig. Als de motor weer loopt, maakt mijn hart een sprongetje.”
De ogen van Willemien Weijenberg-Sijbrandy (43) beginnen te stralen als ze vertelt over haar werk. Ze werkt bij het recyclingbedrijf Lankhorst en dat is een zogeheten WOL (Werken op Locatie). Bij Lankhorst wordt vooral kunststof geproduceerd, maar het binnenwerk is van metaal en daar komt Willemien, samen met acht andere lassers, in beeld. Zij is overigens de enige vrouwelijke lasser en werkt daar samen met haar man Bas.
Willemien is geboren in Rijs. Op de lagere school in Oudemirdum bleek dat het lestempo voor haar iets te hoog lag. Op de Witakker in Rijs, een school voor speciaal onderwijs, en daarna de Koningin Emmaschool in Sneek, zat zij beter op haar plek. Vanaf haar twaalfde vervolgde ze haar schoolcarrière op de Dukdalf in Sneek, ook voor moeilijk lerende kinderen.
Een stage bij Empatec in Koudum bevalt zo goed, dat Willemien daar aan het werk blijft. Dat is ook de plek waar ze haar man Bas leert kennen. Het stel is inmiddels alweer 21 jaar getrouwd. In eerste instantie gaat Willemien bij het onderdeel Verpakkingen aan de slag. Als de locatie in Koudum sluit, komt ze in Franeker terecht om in 2018 bij Lankhorst in Sneek aan de slag te gaan.
Alles van kunststof Lankhorst maakt allerlei producten van gerecycled kunststof. “Als je buiten een brugleuning of een bank die eruitziet als hout, dan is die door ons gemaakt”, klinkt het trots. “Het binnenwerk is dan van metaal en als er iets gelast moet worden en ik mag dat doen, ben ik helemaal blij.
Lassen is wat ik het liefste doe.” Klanten van Lankhorst zijn vooral gemeenten, provincies, onderaannemers en weg- en waterbouw.
MAAKWERK
Dat ze nu als lasser bij Lankhorst ook deel uitmaakt van MAAKWERK, vindt Willemien alleen maar mooi. “Mensen kennen Empatec vaak alleen maar van verpakken en schoffelen. Mooi dat ze nu ook kunnen zien dat we nog veel meer doen.” MAAKWERK combineert de expertise van de drie vakbedrijven Hout, Metaal en Montage.
Gek van dieren Willemien groeide op, op het terrein van Sybrandy’s Ontspanningspark in Rijs. “Dat was eerst van mijn Pake en toen van mijn vader.” Haar vader verkocht het drie jaar geleden. Alle attracties staan nu bij Hege Gerzen strand en recreatieterrein in Oudemirdum. Thuis heeft ze drie katten en sierduiven en wat echt bijzonder is, twaalf Indische fleseenden. “Die werken in het circus en als ze niet op pad zijn, verzorgen wij de opvang van de eenden. Het bijzondere aan deze eenden is hun nek, die is heel lang, als bij een fles.”
www.empatec.nl
De bedoeling van dit type RaboLocalHouse is dat de klant een open ontvangst ervaart. Renate Venema-Zomer, directeur van de coöperatieve Rabobank, zegt hierover: “Om dit gevoel te vergroten is de ontvangstplek zo ingericht dat het klanten uitnodigt gebruik te maken van smart media. Dit kan op eigen apparaten of op de apparaten van de Rabobank. Natuurlijk
hebben we medewerkers beschikbaar om hierbij te helpen.”
Ze geeft aan dat er bij de herinrichting gestreefd is naar een transparante en ruimtelijke beleving. Ook de vergaderruimtes en spreekkamers zijn hierop ingericht en stralen dezelfde huiselijke sfeer uit. Natuurlijk is Rabobank als merk door de gehele locatie verweven.
“De coöperatieve sfeer van Rabobank zie je terug, maar ook elementen die betrekking hebben op herkenbare activiteiten van de bank in de regio”, aldus Renate.
Bij de herinrichting is er rekening gehouden met een zo duurzaam mogelijke oplossing. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van energiezuinige apparaten,
installaties en verlichting. Ook is er zo veel mogelijk gebruik gemaakt van gerecyclede materialen. Voorbeelden hiervan zijn de vloerbedekking en de keuken. De keuken van de pantry, heeft een nieuwe plek gekregen en is gewrapt. Ook de vloerbedekking is hergebruikt.
Het kantoor is open op maandag van 13.00 tot 17.00 en op dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur. Klanten die nieuwsgierig zijn naar het resultaat zijn van harte uitgenodigd een kijkje te komen nemen.
“DE ONTVANGSTPLEK IS ZO INGERICHT DAT HET KLANTEN UITNODIGT GEBRUIK TE MAKEN VAN SMART MEDIA”De verbouwing van de Rabobank in Sneek is eind oktober afgerond. Sneek is één van de eerste plekken in Nederland waar een RaboLocalHouse, met een compleet nieuwe look & feel, is geopend. Renate Venema-Zomer, directeur
Samen een kopje koffie drinken. Je verhaal bij iemand kwijt kunnen. Met een groepje gezellig eten. Zulke fijne momenten met anderen maken het leven de moeite waard. Toch vindt niet iedereen het makkelijk om andere mensen te leren kennen. Daarom zijn er op verschillende locaties in gemeente Súdwest-Fryslân ontmoetingsplekken waar inwoners kunnen samenkomen.
Zoals bij het Huis van Compassie aan de Grote Dijlakker 11 in Bolsward. Op deze ontmoetingsplek kan iedereen komen genieten van gezelligheid en een stukje zingeving. Elke dinsdag, woensdag en donderdag van 10.00 uur tot 12.00 uur zijn er koffieochtenden: gratis koffie of thee in combinatie met een goed gesprek. Daarnaast organiseert Het Huis van Compassie met de inzet van veel vrijwilligers maandelijks diverse activiteiten op het gebied van kunst, cultuur, creativiteit en zingeving.
Zo kunnen (groot)ouders en (klein)kinderen er op maandag- en donderdagmiddagen samen komen spelen. Ook is er een Repair Café en zijn er creatieve workshops. Vanaf oktober staan onder andere de Soep & Zin-wandeling, dialoogavonden, een cursus kleding maken en teken- en schildercursussen op het programma. De rode draad is ‘samen’. “In onze samenleving raakt ‘samen’ steeds meer op de achtergrond”, zegt coördinator Kees van Kordelaar. “We moeten blijven omzien naar elkaar, anders vallen te veel mensen buiten de boot. In Het Huis van Compassie is er ruimte om op verhaal te komen en nieuwe mensen te leren kennen. Dat heeft elk mens nodig.”
De naam ‘Huis van Compassie’ is bewust gekozen, legt Kees uit. “In onze maatschappij mag wat meer ruimte voor compassie zijn. Niet vanuit medelijden, maar vanuit mededogen. Er zijn voor elkaar, zonder oordeel. Ons huis staat open voor álle mensen. Iedereen mag zich hier welkom voelen, of je nu tien minuten blijft of twee uren.”
Kees ziet veel blije mensen in het Huis. “Laatst zei iemand − die er voor het eerst was – dat er hier zo’n fijne sfeer hangt. Het bruist hier inderdaad vaak van het leven, het voelt als een gezellige huiskamer. Ik hoop dat mensen bij ons een moment van ontspanning vinden en zich even ‘opgetild’ voelen. Dat nemen ze dan weer mee naar hun eigen omgeving.”
Een andere gastvrije plek is KOPRA. Een naam die letterlijk staat voor koffie met een praatje. Iedere dinsdag-, woensdag- en vrijdagmiddag tussen 13.00 uur en 17.00 uur staat de koffie dan ook lekker te pruttelen bij KOPRA. De inloop is gevestigd in het gebouw van de Filadelfia Pinkstergemeente aan het Kleinzand 167 in Sneek. “Onze deuren staan wijd open voor iedereen”, vertelt Walter Loomeyer van KOPRA.
“Steeds meer mensen zijn eenzaam of
hebben financiële problemen. Vaak hebben zij behoefte aan wat warmte en een luisterend oor. Het lucht op als je ergens je verhaal kwijt kunt. Dat kan bij ons.”
Een kop koffie drinken, samen praten, luisteren naar muziek, meedoen met een gespreksgroepje, internetten of iets creatiefs doen, bij het gastvrije KOPRA is veel mogelijk. Ook assistentie bij hulpvragen, zoals het aanvragen van een sociale uitkering. De koffie bij KOPRA is gratis. Op dinsdag en woensdag kun je bovendien kosteloos aanschuiven bij de
broodlunch. Op vrijdag is er een warme maaltijd, tegen een eigen bijdrage van twee euro. “Vijf van onze vrijwilligers komen uit het azc”, vertelt Walter. “Drie dames van dat groepje koken om de beurt.”
Anderen ontmoeten maakt gelukkiger, is Walters ervaring. “Sommige mensen komen hier verlegen en ineengedoken binnen. Je ziet ze na een tijdje gewoon opbloeien. We horen vaak terug dat mensen zich bij ons geaccepteerd voelen. Je verbinden met andere mensen geeft een boost − je voelt je er een stuk beter door.”
KOPRA is dan wel van Filadelfia, maar het maakt volgens Walter niet uit of je wel of niet gelooft. “We bieden een schouder zonder tegenprestatie. Als je bij ons komt, hoef je je niet bij onze kerk aan te sluiten. Je bent welkom zoals je bent. Ons doel is omzien naar elkaar.”
Gemeente Súdwest-Fryslân is blij met plekken als deze. Vandaar dat het gebiedsteam en de zorgpartners van de gemeente kwetsbare inwoners graag verwijzen naar deze ontmoetingsplekken. “Als gemeente hebben wij een verbindende rol. Ontmoetingsplekken als het Huis van Compassie en KOPRA bieden inwoners laagdrempelig de kans om meer mensen te leren kennen, meer zelfvertrouwen te krijgen en preventief te werken aan hun gezondheid. En om samen met anderen plezier te hebben”, aldus een medewerker van het gebiedsteam. Walter voegt daaraan toe: “Het mooie is dat hier zelfs vriendschappen ontstaan. Mensen gaan bij elkaar op bezoek en koken samen. Daar word je toch vrolijk van?”
WELKOM ZOALS JE BENT
De grutste gemeente fan Nederlân.
“Het is hier net een gezellige huiskamer”
Volg ons op!
“Onze deuren staan wijd open voor
De grutste gemeente fan Nederlân.
In 2030 wil de gemeente Súdwest-Fryslân minimaal 8.000 woningen aardgasvrij maken. Dit staat in de Transitievisie Warmte. Een grote klus voor ons allemaal! In die visie staat dat de gemeente aan de slag wil gaan om woningen met een A- of B-label aardgasvrij te maken. Er staat ook in dat initiatieven van onderop voorrang krijgen. Dit zijn initiatieven voor en door inwoners om hun dorp, wijk of buurt aardgasvrij te maken.
Het aantal inwonersinitiatieven wordt steeds groter. Een mooie ontwikkeling waardoor er in 2030 waarschijnlijk voldoende woningen aardgasvrij gemaakt kunnen worden. Deze ontwikkeling betekent ook dat woningen met een A- of B-label voorlopig nog even moeten wachten. Inwoners die graag van het aardgas af willen - én daar samen met hun omgeving een goed idee voor hebben - kunnen zich wel verenigen een aanmelden als inwonersinitiatief. In deze Groot-editie zetten we een aantal inwonersinitiatieven al op een rijtje. Deze inwoners zetten zich al in voor een duurzame buurt, wijk of dorp. Dat doen ze op hun eigen manier en vol energie voor hun mienskip.
Inwonersinitiatief Reahûs wil van Reahûs een zelfvoorzienend dorp maken - een energetisch eiland - dat niet afhankelijk is van externe energieleveranciers. “25 jaar geleden heeft Reahûs al een windmolen geplaatst waar de inwoners gezamenlijk van profiteerden”, vertelt Arnold Burger, één van de initiatiefnemers van nu.
“Toen de windmolen stuk ging, wilde de windmolencommissie de molen vervangen. Maar toen we met elkaar in gesprek gingen vonden we dat we de windmolen moesten gaan zien als onderdeel van een grotere oplossing. Want de komende 25 jaar zou er nog veel meer gaan gebeuren op het gebied van de energietransitie. Uiteindelijk is uit die gedachtegangen ‘Energiek Reahûs’ ontstaan.”
Energiek Reahûs is een werkgroep met vijf inwoners. Allemaal met hun eigen expertise, zoals communicatie, financiën en techniek. Ze doen dit naast hun werk of een actief leven. Burger: “Dit vraagt best wel wat. Ons plan is om het dorp van warmte en elektriciteit te voorzien die we zelf opwekken, opslaan en distribueren. Op dit moment zijn we vooral druk met de verdere uitwerking van het plan.”
De inwoners van Reahûs lijken erg geïnteresseerd in dit project en worden er ook bij betrokken. “Zo hebben we bijvoorbeeld in het voorjaar een ronde met een warmtecamera gedaan, zodat je kon
zien waar je warmte verliest. Iedereen die mee wilde doen, hing de vlag die dag uit. Ook hebben we een enquête onder de inwoners gehouden om te kijken wat hun energieverbruik nu is. We kijken goed naar wat de inwoners willen en nodig hebben. De gemeente vindt dit een goed initiatief en heeft ons bij de start van het initiatief al financieel ondersteund. Als eerste stap onderzoeken we nu de haalbaarheid van een nieuwe dorpswindmolen. Hiervoor zijn we op dit moment met de gemeente in gesprek.”
Inwonersinitiatief STOGEF (Stichting Ontwikkeling Geothermie Fryslân) wil Bolsward aardgasvrij maken door gebruik te maken van de aardwarmtebron direct onder de stad. “Bolsward ligt namelijk bovenop de flank van een oude vulkaan”, zegt KlaasDouwe Zwaan
“Er is zoveel energie beschikbaar in het relatief kleine brokje aarde onder Bolsward. Daar moeten we gewoon gebruik van maken.” Samen met negen enthousiaste inwoners zet Zwaan zich hiervoor in.
De groep bestaat uit specialisten en geïnteresseerden. Alle deelnemers aan het initiatief hebben veel interesse in het vinden van nieuwe duurzame energiebronnen. In het bijzonder aardwarmte.
Zwaan: “We gaan regelmatig op werkbezoek en hebben wekelijks overleg. Het is een stevige klus, maar het is erg interessant. Daarnaast geeft het veel voldoening om
KLAAS-DOUWE ZWAAN VAN STICHTING ONTWIKKELING GEOTHERMIE FRYSLÂNsamen te werken aan een duurzame toekomst voor onze mienskip.” Bij de presentatie van het initiatief waren er 200 inwoners aanwezig. Daarna is er een burgerpanel ontstaan dat regelmatig samenkomt en door STOGEF geïnformeerd wordt.
“Ook nemen we Bolswarders als toekomstige klant goed mee in alle fases van dit initiatief, om ze hiervoor warm te krijgen en houden”, zegt Klaas-Douwe Zwaan. “De gemeente staat ook erg positief tegenover dit initiatief en steunt ons bijvoorbeeld met de communicatie naar de inwoners.’ De volgende stap is het verkrijgen van een vergunning door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Daarna zorgt STOGEF ervoor dat er aardwarmte omhoog komt. Tegelijkertijd gaat de gemeente aan de slag met het aanleggen van een warmtenet. Klaas-Douwe Zwaan: “Als de vergunning er straks is, gaat de vlag sowieso in heel Bolsward uit. Dat is dan een
feestje, niet alleen voor Bolsward, maar voor heel Fryslân. Want de grote hoeveel energie onder Bolsward, biedt kansen voor onze hele provincie.”
Heel Heeg verwarmen met warmte uit het Heegermeer. Dat is het doel van Stichting Warm Heeg. “Met onze mienskip werken we aan deze grote, complexe, meerjarige, omvattende, soms onmogelijke opdracht”, aldus Lucie Gelderblom, één van de initiatiefnemers van Warm Heeg. “Er komt veel bij kijken, maar we doen het voor ons dorp, voor Heeg.”
Lucie Gelderblom vertelt: “Iedereen moet het straks wel warm genoeg hebben. Daarom helpen we nu eerst de huishoudens
“Ons plan is om het dorp van warmte en elektriciteit te voorzien die we zelf opwekken, opslaan en distribueren”
ARNOLD BURGER VAN WERKROEP ‘ENERGIEK REAHÛS’
“Bolsward ligt bovenop de flank van een oude vulkaan. Daar moeten we gewoon gebruik van maken”
met isolatieadviezen en energie besparen. Dit is nodig voordat er een warmtenet ligt. En dat is maatwerk. Geen rijtjeshuis is hetzelfde. Daarom zaten we al bij 140 Hegemers aan de keukentafel. Nog tot duizend te gaan. Aan de keukentafel bespreken we de wensen en beantwoorden vragen. We kunnen ook met warmtecamera’s zien waar minder is geïsoleerd; we geven advies en helpen bij subsidieaanvragen.”
Alle stappen in een logboek online
Niet alles gaat zonder slag of stoot. Alle stappen staan in een logboek en dat logboek staat binnenkort online zodat anderen hiervan kunnen leren. “Zo hopen we het in de toekomst makkelijker te maken voor anderen. Het is veel pionieren. Er zijn namelijk veel drempels, vooral in wet- en regelgeving. Want de regels zijn niet geschreven voor ons soort initiatieven.”
Energiecoaches Annelies de Jong en Johan Broeren.
Een energiecoach is een betaalde of vrijwillige specialist die veel weet van energie besparen. Hij of zij helpt je graag. Het maakt niet uit of je je woning huurt of hebt gekocht.
Energie besparen kan al met kleine stapjes, bijvoorbeeld door tochtstrips aan te brengen, de verwarming ’s nachts lager te zetten of minder lang te douchen. Afspraak maken? Ga naar swf.frl/ energiecoach. De energiecoach helpt je gratis!
LUCIE GELDERBLOM VAN STICHTING WARM HEEGDit project kost veel energie, tijd en geld, volgens Gelderblom. “We begonnen als vrijwilligers, maar een dorp van het aardgas afhalen is geen vrijwilligerswerk. Nu krijgen alle teamleden een redelijke vergoeding en steken we er daarnaast een hoop eigen tijd in. Vorig jaar, toen een belangrijke subsidieaanvraag door het Rijk werd afgewezen, gingen we bijna kopje onder en dus lag het werk stil. De gemeente, de provincie en het waterschap brachten toen uiteindelijk geld in het laatje zodat we verder konden. Ook steunt de gemeente ons met hun experts. Bijvoorbeeld met communicatie en wet- en regelgeving. En met de energiecoach die bij ons in het warmtecafé aansluit om te helpen met energie besparen.”
“Ik hoop dat het hele dorp straks wil aansluiten op het warmtenet”, zegt Marloek Visser, ook één van de initiatiefnemers van Warm Heeg. “Ik voel geen weerstand, maar wel twijfels bij sommige Hegemers. Zij vinden het spannend en dat is begrijpelijk. Wij ook, want straks moeten er wel genoeg mensen mee willen doen. Tegen iedereen wil ik zeggen: spreek ons aan, wij helpen je graag. Of help ons, dan doen we het samen.”
Huur jij een huis? Dan biedt de gemeente een subsidie aan waarmee je eenmalig voor € 70,- aan energiebesparende producten kan aanschaffen. Dit kan tot 31 december 2022. Dus wees er snel bij! Kijk op swf.frl/rrew voor meer informatie.
Het Energieloket van de gemeente Súdwest-Fryslân helpt je graag bij het energiezuinig en aardgasvrij maken van jouw woning. Dit kun je doen in vijf stappen:
1. Energie besparen
2. Isoleren.
Dan kun je met jouw dorp, wijk of buurt aan de slag met een gezamenlijke oplossing zoals een warmtenet, collectieve warmtepomp of inkoopacties. Ga hierover met je buren, het stads-/dorpsbelang en met de eventueel aanwezige energiecoöperatie in gesprek.
Zijn jullie het eens over de ideeën en willen jullie hier samen de komende jaren de schouders onder zetten? Neem dan contact met op met de gemeente Súdwest-Fryslân. Wij helpen jullie graag om jullie ideeën verder te brengen.Contact opnemen kan via 14 0515 of via het contactformulier op www.sudwestfryslan.nl
3. Ventileren.
4. Opwekken van duurzame energie.
Denk aan zonnepanelen.
5. Energieneutraal huis. Denk aan een warmtepomp.
Kijk voor meer informatie op www.duurzaambouwloket.nl of bel naar 0515-209010.
Heb jij een goed idee om jouw omgeving te verduurzamen?Werkbezoek op 6 oktober 2022 bij de geothermische energiecentrale in Den Haag. Op deze dag werd ook de energiecentrale in het Westland bezocht. De groep op de foto is samengesteld uit de volgende groepen: STOGEF bestuur, Energiewerkplaats Fryslân, burgerpanel, overheden en bedrijven.
“Een dorp van het aardgas afhalen is geen vrijwilligerswerk”
“Met simpele maatregelen bespaar je al gauw 10 tot 20% op de energiekosten!”
“Ik gaf baldadige jongeren liever een schop voor hun kont dan dat ik meteen mijn bonnenboekje trok. Maar als ze na drie keer waarschuwen nog steeds dachten een loopje met mij te kunnen nemen, dan was het raak.” Aan het woord is Gerrit Schermer, voormalig wijkagent in Bolsward, 63 jaar en net gepensioneerd na 47 jaren bij de politie. ”De politie is als een jas; als die je past, heb je een geweldig vak.”
Gepensioneerd Bolswarder wijkagent Gerrit Schermer maakte ruim 41 jaar deel uit van de Bolswarder gemeenschap en dacht op een pragmatische maar effectieve manier mee over oplossingen voor structurele problematiek in de Hanzestad. Schermer was eerst coördinator Openbare Orde, later coördinator van het Wijkteam. “Nu zwaaien ze op de fiets naar me en noemen ze mij Gerrit, en dat stemt tot tevredenheid.” Een portret.
“Mijn ouders zijn allebei Snekers. Mijn vader, Jacob Schermer, werkte op de grote vaart. Mijn moeder, Vogeltje –Volie - de Jong-Schermer werkte in de Tweede Wereldoorlog als koerierster bij de Sneeker Knokploeg onder de naam Merie en fietste dagelijks tientallen kilometers om illegale post voor het verzet af te leveren. Ze heeft inmiddels de eerbiedwaardige leeftijd van 99 jaar bereikt en is de laatste nog levende knokploegvrouw in Friesland. Ze is niet meer zo goed bij de tijd en (lachend) af en toe ‘erg eigenzinnig’. Als kinderen Schermer waren we met zijn zessen.
Vanwege de werkzaamheden van mijn vader zijn wij vaak verhuisd. Ik ben geboren in Hellevoetsluis. Via Lelystad, Eindhoven, Maassluis - dat kun je in mijn accent nog wel een beetje horen - uiteindelijk terug naar Friesland. Ik was toen veertien jaar en vond dat een regelrechte ramp, want ze liepen hier op klompen en spraken een onverstaanbaar taaltje. Bovendien moest ik mijn vrienden en, nog belangrijker, mijn vriendinnetje achterlaten omdat mijn ouders zo nodig terug moesten naar Friesland. Oppenhuizen ‘of all places’.
Ik had het geluk dat ik redelijk goed kon voetballen, want anders zouden ze waarschijnlijk nu nog niets tegen mij hebben gezegd. Dat neemt niet weg dat ik in Friesland heerlijk woon en nooit meer terug zou willen naar Holland. Ik kan hier mijn grote hobby, vissen, als nergens anders beoefenen en ben best trots op echt Friese evenementen als het skûtsjesilen, het kaatsen en het fierljeppen.
MET ZESTIEN AL BIJ DE POLITIE
“Ik wilde bij de politie. Dat betekende
dat ik op mijn vijftiende naar de keuring in Utrecht moest, waar je zowel psychisch als fysiek helemaal werd ‘doorgezaagd’.
Daar leerde ik mijn eerste echt belangrijke levensles, die ik mijn leven lang niet vergeten ben. We zaten in een wachtkamer; ik als jochie van vijftien tegenover een mannetjesputter die tankcommandant was geweest en nogal weg was van zichzelf; ‘een échte kerel’.
Nadat hij voor de vierde keer ongevraagd koffie had getapt uit de koffiemachine, werd hij door een adjudant naar de uitgang gedirigeerd met de opmerking: ‘Als je je in het dagelijks leven al niet kunt gedragen, hoe moet je daar straks dan anderen op aanspreken?’ Officieel kon ik pas op mijn zeventiende bij de politie, maar ik kon, vers van de mavo, als zestienjarige ‘schrijver A’ worden op het hoofdbureau van de Rijkspolitie in Leeuwarden op de Noordersingel.”
“Mijn eerste post was in Ooststellingwerf; dat was een harde leerschool. Daar heb ik vier jaar met lichte tegenzin gezeten. Door de ogen van een achttienjarige adolescent was het een achtergebleven gebied, het ‘land van Bartje’ en ik verveelde mij er kapot.
Na vier jaar Ooststellingwerf wilde ik graag naar Joure. Dat lukte niet, dus werd het Bolsward, in 1981. Er werd in die periode gebiedsgericht gewerkt en agenten deden wat hen goed leek voor de stad en de inwoners. Vanaf 1985 werden de werkzaamheden naar taken onderverdeeld: verkeer, opsporing, openbare orde. Daar heb ik een actieve rol in gespeeld. In 1994 werd ik coördinator Openbare Orde.”
“De aanpak van het fenomeen ‘elf november’ werd mijn eerste project in Bolsward. Waar in heel Nederland op Sint-Maarten de kinderen met verlichte lampionnen door het donker liepen, liedjes zingend en snoep scorend, was het in Bolsward ‘oorlog’. Er werd zwaar vuurwerk afgestoken en bergen houten pallets en autobanden in de fik gestoken. Een traditie die al dateert sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog en van vader op zoon werd overgedragen. Het begon aanvankelijk relatief onschuldig met een fikkie, maar groeide in de loop der jaren uit tot een regelrechte chaos,
waarbij 20.000 tot 30.000 gulden schade meer regel dan uitzondering was.
De opzet was dat we de jeugd weliswaar een traditie af zouden pakken, maar ze er een andere voor terug te geven. Dat zou een kwestie van de lange adem worden.
Acht jaar lang hebben we vijftien man extra ingezet: lopend, fietsend en in de patrouilleauto. Daarnaast kwam er een noodverordening waarin het verboden was om zonder duidelijke bestemming met brandbaar materiaal over straat te lopen. In ruil daarvoor kregen ze in samenwerking met de horeca een feesttent; fris en bier voor een gulden en muziek. Elk jaar zagen we de balans een stukje verder de andere kant op bewegen.
Het laatste elf november-incident vond plaats in 2001. We pakten toen een jonge gast in zijn nekvel die net twinitg liter benzine had getankt en daar de brug wel even mee in de fik zou zetten.
Tegenwoordig lopen de kinderen met lampionnetjes en is de elf novemberoorlog ten einde. En daar ben ik best wel trots op.”
“Later werd de taakgroep Openbare Orde opgeheven en werd ik coördinator van het Wijkteam. Tijdens een avond uit met mijn vrouw in Amsterdam viel mij op dat op de Wallen, doorgaans toch het gebied waar het nodige ‘gajes’ rondloopt, rust heerste. De reden? Er liepen twee agenten te patrouilleren, geintjes en praatjes makend met passanten. Toen viel bij mij het kwartje: deze mensen maakten onderdeel uit van het straatbeeld en wij in Bolsward niet. In die periode kon je er in Bolsward op rekenen dat stappers, meestal flink aangeschoten, bij een stop in het horecagebied je banden lieten leeglopen, de spiegels van de auto trokken of de ruitenwisserbladen naar een andere wereld hielpen.
Wij moesten die straat weer terugverdienen. De auto uit. Niet om de jeugd heen rijden maar ertussen staan. Dus op zaterdagavond langs de kroegen. Dat was niet leuk. Ik heb wel avonden gehad dat ik dacht dat ik niet meer thuis zou komen. Dat heeft wel het nodige van mij gevergd. Sommige collega’s deden liever wat anders. En ik om eerlijk te zijn ook, maar ik zag ook wel dat het alleen te
realiseren zou zijn als je je poot stijf hield. Op die manier hebben we gedurende de tien jaar van 1995 tot 2005 de straat centimeter voor centimeter terug veroverd. Dat was dus een best heftige start in Bolsward. Achteraf bekeken had mijn chef hier veel eerder en beter de regie moeten nemen. Wij waren in die tijd teveel op onszelf aangewezen en dat had mentaal op sommige collega’s een behoorlijke impact.
Na verloop van tijd werd ik herkend en leerden ze mijn werkwijze kennen. Ik gaf ze liever een schop voor hun kont dan een bon. Maar we moesten in die periode diep in onze buidel met ‘tools’ tasten om zowel de orde als de vrede te bewaren. Ik voetbalde ook in Bolsward en kende dus veel van die jongeren, dat scheelde ook. En zij leerden op hun beurt wat ik wel en wat ik niet pikte. Het gaat mij niet om ‘regel is regel’, maar om normen en waarden. Leren beseffen wat te ver gaat.”
“Ik zat in die tijd één keer per twee weken met burgemeester Willemien Vroegindeweij om tafel voor informeel overleg, want ik kende de binnenstad en de horeca als mijn broekzak. Ik hoefde tijdens die gesprekken geen blad voor de mond te nemen en zij wist precies wat er speelde in Bolsward. Dat heb ik wel gemist tijdens de laatste tien jaar, toen de gemeente Bolsward opging in SúdwestFryslân. Het gemoedelijke, informele, snel doorpakken was verdwenen. Het gemeentelijke apparaat en de politie groeiden uit elkaar. Ik was betrokken, dacht met de gemeente mee met de aanpak bij evenementen in Bolsward, zoals Bolletongersdei, de Fiets-elfstedentocht en Heamiel. Sinds de fusie is dat afgelopen en dat vind ik een gemiste kans.”
“Ben je gek! Ik mag dan gepensioneerd zijn, maar heb een enorm brede interesse en eigenlijk te veel hobby’s voor mijn vrije tijd. Ik ben een fanatiek karper- en snoekvisser, mag graag natuurfoto’s maken en heb ook al wat aanbiedingen gehad. De leukste was die om Sinterklaas te worden. Stilzitten zit niet in mijn aard.”
# FACE TO FACE GERRIT SCHERMER fotografie JELLY MELLEMA tekst WIM WALDA
Dit najaar opende ‘De Saak’ aan het Grootzand 16 in Sneek haar deuren. Je komt er binnen in een ruime overzichtelijke winkel met een originele merkenmix voor zowel de vrouw als de man. Goede en betaalbare basics gecombineerd met de mode van nu. Niet alleen kleding maar ook woonaccessoires, sieraden, babykleding en schoenen, die met veel zorg zijn uitgezocht, vind je in deze ‘Saak’.
De prettige sfeer in de winkel en de per soonlijke aandacht zorgen ervoor dat je je hier heerlijk op je gemak voelt. Een ware snoepwinkel voor een nieuwe gardero be-update. Met grote gastvrijheid heten eigenaresse Sjoerdtje de Groot en haar team je van harte welkom.
Sjoerdtje: “Ik hoop dat de klant zich direct thuis voelt en ondertussen geïnspireerd wordt door alles wat hij/zij ziet. Lekker door de rekken ‘strúnen’, even zitten met een bakje koffie en/of krant aan de koffie tafel, vlakbij de ruime paskamers terwijl de kinderen kunnen spelen in de kinderhoek. Dat. Bij alles wat ik bedenk voor De Saak ga ik uit van mijn eigen ervaring en inzicht. Toen ikzelf bijvoorbeeld een aantal jaren geleden ging shoppen met mijn twee jongens, duurde het niet lang of ze vlogen door de rekken en dan hoorde ik een verkoopster vaak met een iets geïrriteerde stem vragen aan de jongens, zodat ik het ook kon horen, of ze rustiger aan wilden doen, waarna de jongens bij mij kwamen en constant vroegen: ‘Wanneer gaan we naar huis’?’ Voor hen niet leuk en voor mij ook niet.
Voor mijn man gold eigenlijk precies het zelfde,. hij hing dan wel niet in de rekken, haha, maar als er geen plek voor hem is om te zitten, stond in zijn optiek mij alles al gauw goed, had ik het idee, zodat we dan snel weer verder konden. Daarom wil ik dat er voor iedereen een plekje is in De Saak. Het moet voor iedereen leuk zijn.”
“Ik ben opgegroeid in Bitgummole, als dochter van de melkboer. Als kind speelde ik vaak ‘winkeltje’ bij mijn vader in de melkkar. Misschien is daar het zaadje al geplant: iets verkopen waar een ander blij van wordt, daar word ik ook blij van en geeft mij energie. Op mijn negentiende runde ik weekends samen met vrienden het café in het dorp, prachtige tijd, en dat is achteraf mijn allerbeste leerschool geweest. De laatste vijf jaar werk ik in de mode en dat blijkt toch mijn passie te zijn. Alles komt nu op de één of andere manier samen en ik neem alle aspecten mee op mijn nieuwe avontuur om voor mijzelf te beginnen.”
“Vriendschap, rechtvaardigheid en saam horigheid. Van mijn vader, die al meer dan tien jaar geleden is overleden, kreeg ik het allermooiste compliment dat ik heb ge had. ‘Als Sjoerdtje er is, is het altijd gezellig’, zei hij. Misschien doe ik daarom ook wel altijd zo mijn best om het gezellig te ma ken. Zodat hij maar trots op mij blijft. Nou ja, niks mis mee toch!? Mijn gezin en mijn sociale omgeving zijn erg belangrijk voor mij. Dit is mijn basis. En ik kan niet tegen onrecht. Privé maar ook in mijn relaties met de leveranciers doe ik alles op gevoel. Ik hou van een positieve levenshouding. Ik geloof in wat je geeft is wat je krijgt. Ga met een ander om zoals jij ook behandeld wil worden. Het glas is bij mij sowieso half vol. Ik maak van elke dag een feestje en hang hierbij zelf de slingers op. Mijn man
zegt weleens: ‘Jij bent soms net een jonge hond; als ik de riem zo nu en dan niet terugtrek vreet je je misselijk. Haha. Mijn lijfspreuk is dan ook: ‘lief zijn’ oftewel ‘leaf wèze’. Het kost niks om aardig te zijn en je krijgt er zoveel voor terug.
“Dat weet ik zelf ook nog niet. Een ba lans vinden in de basis. We zijn ook nog erg actief in het verenigingsleven in ons prachtige dorp Easterlittens, waar we sinds vijf jaar met veel plezier wonen. We moeten veel ballen hooghouden. Maak dingen niet te groot maar maak ze klei
ner, zou ik willen zeggen. Dan krijg je meer overzicht. Thuis moet iedereen zich op zijn best voelen maar soms betekent het ook dat iemand een stapje achteruit moet doen om een ander een stapje naar voren te kunnen laten gaan. Ik ben mijn man en kinderen dan ook zeer dankbaar dat zij mij deze ruimte geven, want het hele gezin moet hier achter staan, anders gaat het niet lukken.
Ik ben blij dat de hele verbouwing nu klaar is, ook al was dat ook een mooie tijd en een leuk proces. Mijn man en kinderen zijn mijn goud en zijn gelukkig ook onderne mend en denken in oplossingen. Moet ik
‘alweer’ naar De Saak, dan gaan we gezellig met z’n allen. Zoals ik eerder al zei, het moet voor iedereen leuk zijn. En tijd met elkaar. Dat is rijkdom.”
“Tja, goeie vraag. Dat is het spannendste van ondernemen. Je gelooft ergens in, maar het antwoord heb je zelf niet in de hand. Ik zal alles doen om De Saak tot een succes te maken, niet alleen voor mezelf maar ook voor de mensen die er werken en die er ook in geloven. Maar je hebt altijd mensen nodig die het je moeten gunnen. Want in mijn optiek is verkopen gunnen. Je kan overal kleding kopen. En vooral in deze tijd is het een groot risico om een fysieke particuliere winkel te beginnen, met alle prijsstijgingen, verlate voorraden en met het internet als concurrent. Maar ik geloof, en dat is ook wel gebleken na de hele coronaperiode, dat winkelen en uit gaan vertier nummer één is van de meeste mensen. En misschien is die behoefte alleen nog maar groter geworden. Ik voel me in ieder geval, na al jaren gewerkt te hebben in Sneek, helemaal thuis in Sneek en hoop met mijn winkel het centrum een boost te geven. Ik vind het heel spannend, maar blijf erin geloven.”
“Ik heb altijd de ambitie gehad om iets te doen op mijn manier. In De Saak kan ik al mijn ideeën kwijt. En mijn oog voor detail en mooie dingen benutten. Maar ik wil de winkel ook gebruiken om een podium te bieden aan andere beginnende onderne mers. Zo verkopen we ook babykleding, gemaakt door een startende onderneem ster uit Sneek. Vandaar ook de slogan ‘mode en inspiratie’; je kunt van iedereen iets leren en je laten inspireren. Ik geloof daarbij ook in de kracht van kleding. Als je de hele dag in je oude kloffie rond loopt,
wat overigens soms ook heerlijk kan zijn, voel je je ook stoffig. Maar vind je jezelf er goed uitzien, dan voel je je ook goed. Mijn tip daarbij is dan wel om dichtbij jezelf te blijven. Het mooiste wat je kunt dragen is een glimlach. Voel je je niet lekker in een jurk, maar hij staat je prachtig, koop ‘m dan niet; je zult hem waarschijnlijk nooit dragen omdat je je er niet lekker in voelt.”
“Het gaat om leefwijze en oprechte bele ving. Wij willen vrouwen en mannen er op hun best uit laten zien. Eerlijk en oprecht advies is wat wij geven. Loop daarom gerust eens binnen voor een nieuw shirt, broek of blouse of laat je adviseren over een totaal nieuwe look. Wij helpen je graag en zo uitgebreid als jij wenst.”
Koffie of thee?
“Dan ga ik toch voor de koffie, alleen niet ’s avonds, want dat doe ik geen oog dicht.”
Ochtend of avond?
“Ik ben zeker een avondmens.
’s Ochtens moet je mij niet bellen, maar ‘s avonds ben ik op mijn best.”
Naaldhakken of sneakers?
“Overdag een sneaker, maar op een feestje definitely een hak. Geen naaldhak overigens, hoor. Dat is geen gezicht als ik daarop loop.”
Wijn of bier?
“Wijn of een berenburgje cola. Love it.”
Moeder of ondernemer?
“Oh, wat een gewetensvraag! Haha… ik zeg beide. Maar elke moeder is een ondernemer. Alle moeders moeten tegenwoordig veel ballen omhoog houden. Daarom is het heel belang rijk om iets voor jezelf te doen waar je energie van krijgt. En tijd neemt om te ontspannen, zoals een mid dagje shoppen en koffiedrinken met je vriendinnen, je moeder, dochter, zus, buurvrouw of hele gezin.”
Vakantiewerk, ochtenddienst, avonddienst, veertig uur of een paar uur per week. Bij Rentex Bolsward kan het allemaal. Deze flexibele wasserij is er voor jou als je een bijbaan zoekt en ook als je graag wilt doorgroeien. De Poolse Ewelina Spryszynska (31) en Nederlandse Stephanie Lageveen (31) startten bij Rentex als tijdelijke kracht en zijn inmiddels doorgestroomd naar de rol van coördinator. Beiden delen hun ervaring.
In de zomermaanden geld ver dienen bij Rentex in Bolsward en dan weer terug naar Polen. Dat is oorspronkelijk het idee. Alleen loopt het anders. Terwijl Ewelina’s man in Friesland aan het werk is, woont zij nood gedwongen met hun zoon bij haar ouders in Polen. Wat ze wil is werken en een eigen huis. Ze besluit familie en vrienden achter te laten en reist samen met haar zoon haar man ach terna. “Ik weet dat Nederland echt mijn plek is op de wereld. Hier ben ik gelukkig.”
Als Dawid aangeeft dat Rentex op zoek is naar medewerkers reageert Ewelina meteen enthousiast. “Hij kwam elke dag vrolijk thuis en vertelde dat de sfeer er heel goed was. Daar wilde ik ook wel wer ken.” Ewelina wordt aangenomen. “Een kans die ik mijn leven niet meer vergeet. Onze zoon was drie jaar en ik wilde er zo veel mogelijk voor hem zijn. Rentex heeft mij daar fantastisch bij geholpen, want we konden het zo organiseren dat mijn man ’s ochtends werkte en ik ’s avonds. Zo konden we afwisselend voor onze zoon zorgen, zonder dat het ons extra geld kostte voor de opvang.”
Vanaf haar eerste bezoek aan Nederland is Ewelina verliefd op ons land. “In Polen
ervaar ik mensen als gestrest en nerveus. Hier zijn mensen rustiger. Het leven is hier fijn. We wonen in Bolsward en dat is vergelijkbaar met het dorp waar ik ben opgegroeid. Het is hier rustig, kleinscha lig en ik voel me hier veilig.” Haar baan bij Rentex is haar eerste en huidige baan. Ze start er als vakantiekracht en groeit al snel door naar eerste medewerker.
Een functie waar ze naar eigen zeggen dan nog niet helemaal klaar voor is, om dat ze zich onzeker voelt vanwege de taal. “Ik heb de eerste paar keer nee gezegd, want mijn Nederlands was niet goed genoeg, vond ik. Mijn leidinggevende zag
de potentie en gaf aan dat we met handen en voeten ook heel ver kunnen komen. Ik heb uiteindelijk ‘ja’ gezegd, maar wilde wel meteen een cursus Nederlands volgen.”
Ewelina is erg bescheiden en weet eigen lijk niet waarom ze werd gevraagd voor de functie van eerste medewerker. “Er vallen mij bepaalde zaken op. Ik heb oog voor wat beter kan en dat bespreek ik met mijn leidinggevende. Misschien helpt dat.” Inmiddels is Ewelina doorgegroeid tot coördinator bovenkleding. En die functie ligt haar goed. “Mensen zijn mijn
passie. Ik houd ervan met mensen te pra ten, ideeën uit te wisselen. Mijn collega’s zijn het belangrijkste in mijn werk.”
In haar rol als coördinator zijn niet de goede cijfers Ewelina’s hoogste doel, maar het opbouwen van een goed team. En dat lukt haar tot nu toe aardig. “Vanoch tend kwam een aantal losse krachten vanuit het uitzendbureau niet opdagen. Ik heb vier medewerkers gebeld om mij te helpen op hun vrije dag en ze komen alle vier.” Ze straalt van trots. “Ik denk dat het mijn kracht is ervoor te zorgen dat collega’s het leuk vinden om hier te zijn. En dan volgen die goede cijfers vanzelf.”
SORTEERDER PRINCE IDDRISU:
“Werken als sorteerder vind ik heerlijk; het is overzichtelijk en ik kan een praatje maken met collega’s. Zo leer ik ook nog eens Nederlands”Ewelina Spryszynska: 31 jaar Komt uit: Ignackowo Polen In Nederland sinds: 2013 Woont: met man Dawid en zoon Szymon (12) in Bolsward
PRODUCTIEMEDEWERKER COBY PERRIDON:
“Mijn collega’s maken mijn werk gezellig; met 80’s muziek op de achtergrond maken we van elke dag een feestje”
Ewelina is een schoolvoorbeeld als het gaat om ontwikkeling en zelfontplooiing. Ze heeft geen specifieke opleiding gevolgd. “Ik heb alles geleerd van mijn voorgangster en van mijn leidinggevende. Ik kijk goed hoe een ander het doet, ik stel vragen en probeer het te begrijpen. Bij Rentex mag ik verder leren en kan ik groeien, terwijl ik terwijl ik geen specifieke diploma’s heb die gericht zijn op het werk wat ik nu doe.” En ze leert elke dag bij. “Laatst kreeg ik feedback van mijn team over mijn omgang met hen. Ze vragen zich af waarom ik nooit naar ander mans vakantie vraag. Ik wist niet dat dat belangrijk was. Nu weet ik dat ook dat onder deel is van mijn functie, interesse tonen.”
Ewelina is zeer te spreken over de vrien delijke, familiaire cultuur die er bij Rentex heerst. Het is een familiebedrijf en dat merk je. “Als bedrijfsuitje gingen we suppen en na afloop kwam de moeder van de directeur met hapjes en drankjes. Ze voelt op zo’n moment echt als mijn eigen moeder. Ieder een zorgt voor elkaar.”
Dat iedereen voor elkaar zorgt is maar goed ook, want deze Poolse workaholic moet soms afgeremd worden in haar werk. “Ik houd van veel werken. En mijn werk is echt mijn passie. Ik heb geen moeite met vroeg opstaan en ga met veel plezier naar Rentex.
Het is dat 40 uur de max is, maar als het aan mij ligt zou ik nog meer werken.” Wat ze in de toekomst wil is nog meer groeien. “Maar ik push niet. We zien het wel. Als het gebeurt, gebeurt het. Ik sta altijd open voor meer.”
Ben jij op zoek naar een nieuwe baan, steek je graag de handen uit de mou wen en heb je zin in om samen met een hele groep fijne collega’s onze klanten in de zorg blij te maken? Kom dan naar onze MEET & GREET op donderdag 10 november aanstaande en ervaar zelf hoe leuk het werken bij Rentex is. De MEET & GREET vindt plaats van 17.00 – 19.30 uur aan de Koopman Heeresweg 2 in Bolsward.
Zie ook: werkenbijrentex.nl
& Behavior afgerond en combineert ze haar passie – haar eigen kattenfokkerij - met haar werk als coördinator dienstkleding.
Ze is naar eigen zeggen blijven plakken bij Rentex.
“Wat mij opvalt is dat iedereen bij Rentex zichzelf kan zijn. En iedereen is gelijk. Er is weinig sprake van hiërarchie”, vertelt Stephanie. In haar functie ziet ze het als haar taak om van haar team één grote vrien dengroep te maken. “Zo gaan we ook met elkaar om. Er is tijdens werktijd altijd ruimte voor een praatje. We werken hard en hebben tegelijkertijd ook veel plezier samen.”
Stephanie haalt veel voldoening uit haar werk. “Het is een belangrijke baan, want we werken mee aan de zorg in Nederland. We zijn onmisbaar, want als wij niet draaien hebben zo’n dertig ziekenhuizen en zorginstellingen een probleem. Het voelt als dankbaar werk om zorgpersoneel elke dag van schone kleding te voorzien.”
Coördinator dienstkleding Stephanie Lageveen (31) combineert haar werk met haar passie. Stephanie werkt sinds de start van haar studie in 2016 bij Rentex. Op dat moment zoekt ze een bijbaan die ze kan combineren met studeren. Inmiddels is ze 31 jaar, heeft ze haar studie Animal Welfare
Rentex is een ideale werkplek voor studen ten, vindt Stephanie. “Je kunt zowel vroege als late shifts draaien en het is werk waar je veel beweegt. Waar je bij de meeste (bij)-ba nen op kantoor achter een computer zit, bijvoorbeeld bij een callcenter, ben je hier de hele dag in de benen. Perfect voor jonge ren met veel energie. En het maakt dat je ’s avonds heerlijk kunt slapen, haha.”
Rentex in Bolsward is een familiebedrijf dat gespecialiseerd is in het verwerken van textiel voor de gezondheidszorg. Samen met 450 collega’s hanteert het het motto: ‘Taking Care Together’. Het is niet gek dat de directie zelf op een vrachtwagen rijdt of meewerkt in de productie.
"BIJ RENTEX KAN IK MIJN PASSIE PERFECT COMBINEREN MET MIJN WERK"
TEAMLEIDER TECHNISCHE DIENST WILJAN VAN DEN HOVEN: "Rentex is een speeltuin voor monteurs; zo lossen we het ene moment een storing op, werken we het andere moment aan preventief onderhoud of installeren we een compleet nieuwe machine."Stephanie Lageveen: 31 jaar Komt uit: Sneek Woont: samen met haar vriend in Wommels
In mijn praktijk heb ik mensen gehad die niet meer openlijk durfden te lachen. Een afgebroken of scheve tand kan voor behoorlijk wat onzekerheid zorgen. Facings kunnen in zo’n situatie uitkomst bieden. Een facing is een dun plaatje van composiet of porselein dat op uw tand wordt geplakt. Het krijgt de vorm en kleur van uw gebit, waardoor het er heel natuurlijk uitziet. Voor een mooi gebit dat echt ‘eigen’ is.
Bewust of onbewust speelt de staat van ons gebit een belangrijke rol in hoe we ons bewegen in het sociale verkeer. Wie tijdens een ongeval een tand verliest, wordt daar heel direct mee geconfronteerd. Iedereen ziet het zodra je gaat praten, eten of lachen. Mensen die plotseling een tand kwijtraken willen vaak zo snel mogelijk een oplossing.
Beschadigingen kunnen zich ook over een langere termijn voltrekken en ook daar kan het zelfvertrouwen onder lijden. Denk aan sterke verkleuringen door roken, het gebruik van koffie en rode wijn. Of aan tanden die al jarenlang scheef staan, omdat daar ‘vroeger nu eenmaal niets aan gedaan werd’. In dit soort situaties gaan mensen er nogal eens van uit dat ze hier ‘nu eenmaal mee moeten leven’.
Dat is jammer, want er is tegenwoordig heel veel mogelijk. Daarnaast zijn er ook steeds meer mensen, met bijvoorbeeld een representatief beroep, die de keuze voor facings wél maken. En geef ze eens ongelijk. Want facings zijn echte mooimakers: ze sluiten op een heel natuurlijke manier aan op de vorm en de kleur van uw tanden en kiezen. U krijgt er een prachtig gebit voor terug!
Voor wie zijn facings geschikt?
Het gehele centrum (Noard, Súd, Merk en Begine) is gedurende de winterfair afgesloten voor doorgaand verkeer, waardoor het mogelijk is om optimaal te genieten. Op de Merk staat een grote tent die dient als groot overdekt terras voor gezamenlijk gebruik voor de diverse foodtrucks die er omheen staan. De binnen haven is aangekleed met prachtig verlichte skûtsjes.
Tijdens de winterfair zijn er culturele activiteiten voor jong en oud in de vorm van muziek en straattheater. Zo is er hoog bezoek van onze winterprinses die je graag begroet in het sprookjesachtige centrum. De kabouters Mops en Totem gaan op zoek naar de schat, waarbij jij hen kunt helpen. Ook kun je je verkleden en laten fotograferen in een feeëriek decor. Er is een vuurshow van Mystic Triquetra, die zorgt voor de no dige verwondering. De zangers Theo Jolle van de Logt en Sietze Bouma spelen de sterren van de hemel, net als leden van Brassband Crescendo die hier en daar oppoppen om hun muziek ten gehore te brengen. Ook de koren Tusken Wal en Skip en het Popkoor XXL hebben podia op de fair en brengen hun zangkunsten ten gehore.
Naast het gebeuren op straat zijn ook de Workumer musea en de Grote kerk te bezoeken. Je kunt de kerkto ren beklimmen en de gehele fair van bovenaf bewon deren. Daarnaast demonstreert smederij Smidsvuur het oude ambacht van de smid.
De winterfair vindt plaats van 15.00 – 20.30 uur. Er is voldoende gelegenheid om te parkeren bij de sporthal, de Stedspolle of in de stad zelf. De verkeersregelaars wijzen de weg.
Als uw tandvlees gezond is, dan is het in de meeste gevallen mogelijk om facings te plaatsen. Voorwaarde is wel dat het gebit volgroeid is; dat betekent dat we facings vanaf 18-jarige leeftijd plaatsen. Oude (vaak verkleurde) vullingen zijn geen beletsel voor het plaatsen van facings.
Merkt u dat u zich wel eens schaamt voor uw gebit?
Wellicht zijn facings dan een goede optie voor u.
Sinds oktober 2022 kun je bij vrijwel alle huisartsen in Friesland online je medische gegevens bekijken. Zo kun je bijvoorbeeld het advies van je huisarts teruglezen en je onderzoeksuitslagen bekijken. Dat kan via het portaal van de praktijk of via een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Je medisch dossier online bekijken: hoe werkt het en wat zijn de voordelen? Huisarts Annet Dam van huisartspraktijk Het Bolwerk in Franeker en ervaringsdeskundige patiënt Margret Homminga vertellen erover.
In 2017 belandde Margret Homminga door gezondheidsproblemen tijdelijk in de medische molen. Huisarts Annet Dam bood de mogelijkheid om haar medisch dossier online in te zien. Margret: “Op die manier kon ik mijn eigen dossier direct kritisch volgen. Daarnaast had ik ook toegang tot mijn medische gegevens in het ziekenhuisportaal. Voorafgaand aan een afspraak met mijn huisarts of specialist nam ik mijn onderzoeksuitslagen door. Zo kon ik tijdens een consult veel gerichter vragen stellen.”
Huisarts Annet Dam was zeven jaar geleden één van de eerste praktijkhouders die online inzage in het medisch dossier via een portaal mogelijk maakte. Annet: “Ik vind het belangrijk dat patiënten hun dossier zelf in kunnen zien, het geeft hen meer regie en overzicht. De patiënt kan bijvoorbeeld zelf zijn bloedonderzoekswaarden inzien. We kunnen daarbij digitaal een advies geven. In principe hoeft de patiënt
(Advertentie)
de praktijk daarna niet meer te benaderen, maar dat mag natuurlijk wel.”
Ook met een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) kun je via een app of website je medische gegevens bekijken. Belangrijk verschil met een portaal is dat je met een PGO je medische gegevens van verschillende zorgverleners op één plek kunt verzamelen.
Behalve bij je huisarts kun je ook bij steeds meer ziekenhuizen en andere zorgverleners je dossier via een PGO
bekijken. Margret: “Met een PGO hoef je dus niet langer bij meerdere portalen in te loggen. Ook handig om dingen later terug te kunnen lezen, bijvoorbeeld over medicatie die je destijds gebruikte.”
Bij PGO’s ontbreken (nog) de extra mogelijkheden die veel portalen al hebben, zoals het online maken van een afspraak, medicijnen bestellen of vragen stellen.
Foppe de Haan is niet de oudste, maar wel de langste uit een gezin van 10 kinderen. ' Ik krijg altijd leuke reacties op mijn naam, dan zeg ik: "Ik ben de enige echte Foppe de Haan uit Het Bildt". Hij vertelt met gevoel voor jaartallen hoe hij van leerling brood- en banketbakker bij Bildts Bakkerij, naar de Bildtse Bank is gegaan om vervolgens terecht te komen bij gemeente Het Bildt waar hij 40 jaar heeft gewerkt Inmiddels is hij gepensioneerd maar nog lang niet de persoon om achter de geraniums te gaan zitten.
'Vanaf mijn 40ste kreeg ik beginnende doofheid, toen ben ik al een keer bij een KNO-arts geweest. Op advies van de audicien heb ik twee Oticon hoortoestellen genomen, zodat de klankverdeling in evenwicht was. Dat kan ik iedereen aanraden: Als je gehoorproblemen hebt, laat het tijdig meten en doe een proef met twee apparaten. Na 8 jaar, zo' n 40 000 uur zonder technische problemen, werd de klank wel erg dof
Op advies van Martin Dijkstra van Hoorzorg Friesland heb ik nieuwe hoortoestellen met Wifi en Bluetooth aangeschaft, weer van Oticon. De techniek is inmiddels zo veranderd, ze kunnen nu alles tot op de millimeter nauwkeurig instellen, puur maatwerk. Ik hoor wel eens "ik doe ze uit, want de klank is te scherp". Dan moet je teruggaan, ze kunnen alles zo perfect instellen. Wat ik mensen wil meegeven is dat je een gehoorapparaat niet moet dragen als een zonnebril. Ik doe de hoortoestellen 's ochtends in en 's avonds weer uit. Ik kan ook niet zonder.
Omdat mijn gehoor heel slecht is, heb ik nu ook een connectclip. Hiermee kan ik het geluid direct laten versterken in mijn oren. Dat is heel prettig want het geluid op mijn mobiel en computer kan niet harder. Door de clip kan ik alles heel goed verstaan. Ook als iemand zacht praat in gezelschap gebruik ik hem. Het is echt een hele mooie aanvulling op mijn hoortoestellen.'
'De techniek is zo veranderd, ze kunnen nu alles tot op de millimeter nauwkeurig instellen.'
“Via online inzage kan ik mijn medisch dossier direct kritisch volgen”
Paco Serrano richtte in 2018 het Kamer Training Centrum (KTC) op in Bolsward. Hier leren jongeren tussen de 15 en 23 jaar om zelfstandig te kunnen wonen, te leren en te werken. Paco werkt hierin samen met een team van vijftien medewerkers die allemaal zeer gedreven zijn. De door de wol geverfde (jeugd)hulpverlener gaf ons een inkijkje in het KTC Bolsward. “Een goede dagbesteding is zó belangrijk.”
H et Kamer Training Centrum is een modern pand in een groene woonwijk in Bolsward. Het centrum herbergt achttien zorgappartementen, een geza menlijke keuken en een huiska mer. De sfeer is er open maar met duidelijke regels; de jongeren worden hier klaargestoomd voor een zelfstandig leven in een hectische samenleving. Oprichter en directeur Paco Serrano vertelt hoe hij in de jeugdhulpverlening terecht kwam en hoe de dagen in het centrum eruitzien.
“Als jongetje van negen jaar kwam ik vanuit Spanje naar Nederland. Ik wist al vrij jong dat ik met men sen wilde werken. Eerst als begeleider in de psychia trie, later onder meer als groepswerker in de jeugd gevangenis in Sassenheim, internaten en gesloten jeugdafdelingen. Ik volgde meerdere opleidingen en heb inmiddels veel ervaring in het werk als jeugd hulpverlener. In mijn werk zag ik dat jongeren vanaf achttien jaar eigenlijk nergens terecht konden; ze verlieten op die leeftijd het internaat maar hadden geen perspectief om zelfstandig te kunnen wonen. Ik besloot daar verandering in te brengen en me te focussen op een leven als zelfstandig ondernemer.
In mijn woonplaats Beverwijk richtte ik ‘Progreso’ op, een Kamer Training Centrum. Hier werkte ik ja ren als opvoedondersteuner. Een paar jaar geleden stuitte ik op Funda op een pand aan it Waarlamke in Bolsward. Samen met een compagnon die ik ken de van de gesloten instellingen richtten we hier het KTC Bolsward op. En inmiddels bestaan we alweer vier jaar.”
Vanuit het hele land – dus niet alleen vanuit Fries land – komen de jongeren tussen de vijftien en 23 jaar naar het KTC Bolsward. “Ze hebben allemaal zo hun rugzakje”, legt Paco uit. “Ze zijn beschadigd; hebben gedragsproblemen, een drugsverleden; ze zijn uit huis geplaatst of in aanraking geweest met loverboys. Wij bieden ze een veilige omgeving van waaruit ze kunnen studeren, werken of stagelopen. Ook leren ze hier sociale contacten te onderhouden
en met elkaar als groep goed te functioneren. Zo moeten ze boodschappen doen en samen koken en eten en leren ze wat goede voeding is. Sommige jongeren hebben op het gebied van persoonlijke hygiëne ook nog veel te leren. Ze weten bijvoor beeld niet hoe ze moeten douchen of tandenpoet sen, of hun kamer opruimen.
Al deze basisvaardigheden worden hun hier bijgebracht. Iedere jongere heeft een persoonlijk begeleidingsplan op maat en een eigen vaste coach, waarmee hij of zij gedurende de week een aantal gesprekken heeft. Of je als jongere een mannelijke of vrouwelijke coach krijgt hangt af van je achter grond. Therapie besteden we uit, die wordt hier niet intern gegeven.”
Een kind hoort bij de ouders, maar dat is in de prak tijk niet altijd haalbaar. “Ouders worden vaak verge ten in het verhaal van hun beschadigde kind”, zegt Paco gedecideerd. “Ik vind dat daar veel meer aan dacht voor mag zijn. Hoe ontstaan de problemen in een gezin? Soms hebben ouders zelf geen liefde gekend en kunnen ze het daarom zelf ook niet - of te weinig - aan hun kinderen geven. Er is schaamte en ouders zijn bang dat hun kind uit huis wordt geplaatst. Als ik met ouders in gesprek ga, zeggen ze soms tegen mij: ‘Eindelijk iemand die naar me luistert.’ En dat is schrijnend! Ik toon empathie en praat op een normale manier met ze. Dat verwacht ik trouwens ook van mijn team. In hun werk zijn ze bezig met de jongeren en met de ouders, en zitten ze niet met de voetjes op tafel te Netflixen. Ik heb een geweldig team, daar heb ik echt geluk mee. Ze netwerken volop en zijn altijd bezig met het belang van het kind. Ik ga voor hen door het vuur.”
“ZE LATEN ME IEDERE DAG MET EEN GLIMLACH NAAR HUIS RIJDEN”
Als jongeren klaar zijn om de maatschappij in te gaan is het natuurlijk mooi als er woonruimte beschikbaar is. “Daar zijn wij al vroeg mee bezig”, aldus Paco.
“Ruim voordat ze achttien jaar worden, staan ze al bij Elkien of bij een andere woningcorporatie ingeschre ven; met alle corporaties hebben we goede contacten. We willen jongeren perspectief bieden zodat ze voor uit komen. Soms kunnen ze niet geheel zelfstandig wonen, en dan komen ze in een beschermd wonen project. Ook dan zijn er zoveel zaken waar jongeren tegenaan lopen: huursubsidie, zorgverzekering, ga zo maar door. Onze maatschappij is enorm ingewikkeld. Door met de jongeren te blijven praten houden we goed contact en maken we problemen bespreekbaar.”
Paco is dol op zijn vak als hulpverlener. En dat zit hem vooral in het feit dat hij iedere dag weer progressie ziet bij zijn cliënten. “Ze komen van ver, en als ze dan toch de juiste keuzes maken, hun diploma halen en een baan vinden, ja, dan ben ik zó trots. Zo is er het voorbeeld van een rederij die onze jongeren een kans bood om op hun binnenvaartschepen matroos te wor
den. Op deze manier haal je jongeren uit het criminele circuit en hebben ze weer een doel om voor te leven. Soms vallen ze weer terug, dat komt ook voor. Maar als je ze maar met respect blijft behandelen. Duidelijk heid is belangrijk, maar we bestraffen ze hier nooit. Als hulpverlener moet je je kwetsbaar opstellen. En altijd eerst zelf in de spiegel kijken en je afvragen: ‘Kan ik dit werk aan?’ Als een cliënt boos is moet je zelf rustig blijven, een rondje met ze gaan lopen of een bakje koffie met ze gaan drinken. Ik leer ook van hen, iedere dag weer. Wat bedoelt hij of zij? Ze houden me alert en laten me iedere dag met een glimlach naar huis rijden.”
“Ik ben blij dat ik het KTC Bolsward heb opgericht, de toekomst is rooskleurig. Zo ben ik bijvoorbeeld in gesprek met het Nidos – een instelling die werkt met alleenstaande, jonge vluchtelingen - om hen hier in het centrum op te nemen. Er komen steeds meer vluchtelingen naar ons land en daar zitten ook veel alleenstaande jongeren tussen. Ik geef ze graag de kans om hier te integreren en een mooie toekomst in ons land op te bouwen.”
Hoe is het mogelijk dat ik dit over het hoofd heb gezien. Mantelzorgzaken bestaat vijf jaar! Een noemenswaardige mijlpaal van mijn onderneming, het is mij deze zomer volledig ontgaan. Ik heb er geen moment bij stil gestaan, totdat Tjitske op haar eerste werkdag vroeg: “Hoelang bestaat Mantelzorgzaken eigenlijk?”
De tijd vliegt dus écht als je het naar je zin hebt en bezig bent met de dingen die ertoe doen. Het verschil maken in het leven van de ander die hulp nodig heeft om weer grip te krijgen op de situatie, zodat er weer balans is en ruimte ontstaat voor andere dingen; dat is waarvoor ik het doe.
De afgelopen vijf jaar heb ik samen met mijn team bijna 500 mantelzorgers en hun naasten ondersteund bij hun vraagstukken. Van eenvoudige tot zeer complexe casussen. Van de weg wijzen in het ingewikkelde veld van het zorglandschap tot praktische ondersteuning door de mouwen op te stropen en de zaken te regelen binnen de mogelijkheden die er zijn en de kaders van de wet. Meedenken en omdenken, feiten en verwachtingen helder hebben. Proberen een deur te openen die anders voor jou gesloten blijft. Hierin staat een goede samenwerking met de mantelzorger(s), hun naaste(n) en de zorgprofessional(s) centraal. In overleg nemen we tijdelijk bepaalde regeltaken over zodat je weer grip krijgt op de situatie. Dat geeft rust.
Dat is lang niet altijd eenvoudig, en is de afgelopen jaren zelfs ingewikkelder geworden door de krapte in de zorg. Zo is het bijvoorbeeld steeds lastiger om een plek te vinden voor mensen met een zware zorgvraag. Dat betekent ook dat je als cliënt soms water bij de wijn moet doen. Zo vond ik voor Jesse (16), die ernstig meervoudig beperkt is, een hele geschikte plek, maar niet binnen de gewenste uur reisafstand van de woonplaats van zijn ouders. Ik heb hen toch aangemoedigd om er eens, geheel vrijblijvend, kennis te gaan maken. Het bleek een schot in de roos; deze woonvorm sloot zó goed aan bij de behoeften en wensen van hun zoon, dat ze de reisafstand graag voor lief namen.
Ik ben er trots op dat ik, samen met mijn team, de afgelopen vijf jaren voor velen het verschil heb kunnen maken. Maar eerlijk is eerlijk, soms heeft een cliënt een wens die we deels niet kunnen realiseren. Door een afwijzing, of simpelweg omdat de kaders van de wet of de verordening van de gemeente geen ruimte laat Soms was er reden om een bezwaarschrift in te dienen en kon de hulp of voorziening na positief besluit alsnog (deels) worden ingezet. In slechts enkele gevallen lukte dat niet. Het blijft maatwerk.
Lieve mensen, cliënten, team en zakelijke partners, bedankt voor de fijne samenwerking en het vertrouwen van de afgelopen vijf jaren.
Samen met mijn team blijven wij denken in mogelijkheden en oplossingen die op dat moment aansluiten bij jouw situatie. Professioneel, accuraat, praktisch en met een helder advies. Zo hou je regie over je eigen leven en zorg.
Over Chantal Hoevers Prins
Als
Sanne Smit werkte met veel plezier als oncologieverpleegkun dige in Antonius. Zo’n tien jaar geleden stapte ze over naar de Spoedeisende Hulp (SEH). “Geen dag is hetzelfde en alle type pati enten komen voorbij, van jong tot oud. Ik ben hier helemaal op mijn plek.”
SUSAN FEENSTRA
Susan Feenstra is al zeventien jaar verpleegkundige op de hartbewa king (CCU). Toch is dat geen enkele reden om een ander vakgebied te verkennen. “Werken op de CCU verveelt nooit, dat blijft een uitdaging. De cardiologische zorg verandert voortdurend, dus er is altijd weer iets nieuws te leren. Ik ben hier nog lang niet uitgekeken.”
De patiëntenpopulatie van de hartbe wakingsunit is heel gevarieerd. “Van jong tot oud en met verschillende zorgvragen.” Patiënten die bijvoorbeeld een elektrische schok (cardioversie) krijgen, om hun hartritme te herstellen, verblijven slechts vier uren op de CCU. Daarnaast zijn er patiënten met chro nisch hartfalen die soms wel een week zeer intensieve zorg nodig hebben.
Het grote pluspunt van Antonius is dat de CCU en de Eerste Harthulp (EHH) gekoppeld zijn. Op de EHH worden patiënten opgevangen met onder meer ritmeproblemen en pijn op de borst. Na binnenkomst brengt Susan de patiënt volledig in kaart. “Ik maak een hartfilm pje, leg een infuus aan en neem bloed af. Vervolgens verzorg ik de overdracht naar de spoedarts en daarna stellen we samen een behandelplan op.” De CCU-/EHH-verpleegkundigen werken heel zelfstandig, maar zijn tegelijkertijd teamspelers.
“Ik ben onderdeel van een klein team waarin we goed op elkaar zijn ingespeeld. We vertrouwen elkaar én we hebben oog voor elkaar. Als dat nodig is, help ik mijn collega’s en omgekeerd. Persoonlijke zorg staat voorop, zowel richting onze patiënten als binnen ons team”, verze kert Susan. “We zijn er voor elkaar.”
“De SEH-verpleegkundige is heel be langrijk op onze afdeling. De coördine rend SEH- verpleegkundige zorgt dat alle nieuwe patiënten goed geholpen worden en onderhoudt contact met de aankomende ambulances.” De SEH-ver pleegkundigen doen de eerste opvang van de patiënt en de familie. “We kijken goed hoe ernstig de situatie is, de zogenoemde triage. Daarna zorgen we ervoor dat de eerste onderzoeken starten. Samen met de SEH-artsen en medisch specialisten zetten we de eerste behandelingen in. De lijnen zijn kort, we zijn een echt team.”
Een belangrijk onderdeel van Sanne’s werk is communicatie. “Een bezoek aan de SEH komt altijd onverwacht, mensen zijn dan op hun kwetsbaarst. Als SEH-verpleegkundigen doen we er alles aan om de patiënt en familie zo goed mogelijk te begeleiden tijdens deze onverwachte situatie.”
Binnen het Antonius Ziekenhuis geeft Sanne training aan reanimatieteams voor volwassen en kinderen. Daarnaast werkt ze als kerndocent Acute zorg bij het Wenckebach Instituut en geef ze les aan de SEH-verpleegkundigen in opleiding. Op de SEH in Antonius wor den veel leerlingen opgeleid. “Je komt in een team met een veilig leerklimaat op een mooie SEH in een heel gaaf en gezellig team.”
Jetse Norel verdiende jarenlang de kost in de watersport, maar in 2017 gooide hij het roer om. Hij verlegde de koers naar Antonius om als anesthesiemedewerker aan de slag te gaan. “De combina tie van techniek en patiëntencon tact spreekt me enorm aan.”
Zijn belangrijkste taak als anesthesie medewerker is de patiënt pijnvrij en comfortabel door de operatie loodsen. Samen met de anesthesist is Jetse ver antwoordelijk voor het toedienen van de verdoving, zowel lokaal als volledige narcose. Gedurende de ingreep bewaakt hij de vitale lichaamsfuncties van de patiënt zoals ademhaling en hartslag. Hij stelt zijn patiënten zoveel moge lijk op hun gemak. “Ik leg uit wat ze kunnen verwachten en probeer hun het vertrouwen te geven dat wij hen veilig door de operatie helpen.” In geval van lokale verdoving is er meer tijd voor een praatje. “Soms voer ik hele gesprek ken met de patiënt.”
Jetse werkt zelfstandig, maar niet solis tisch. “Ik vorm een team met de anes thesist en daarnaast werken we nauw samen met de operatieassistenten, de chirurgen en de verpleegkundigen van de voorbereidings- en uitslaapkamers. Samen vormen we één team.”
In tegenstelling tot de grotere zieken huizen assisteren de anesthesiemede werkers in Antonius bij álle ingrepen.
“Die afwisseling is een groot pluspunt”, vindt Jetze. Daarnaast biedt Antonius ook ruimte voor verdieping; eind dit jaar rondt Jetse zijn opleiding tot IC-ver pleegkundige af. “Dankzij deze combi baan wordt mijn werk veelzijdiger en dus nog aantrekkelijker.”
FRANCISCA RURENGAZo omschrijft Francisca Rurenga haar werk als IC-verpleegkundige in Antonius. “Je weet nooit wat de dag brengt, je moet voortdurend schakelen.” Werken op de Inten sive Care vereist een proactieve blik. “Onze patiënten zijn heel ziek en je moet dus voortdurend vooruitdenken om risico’s tijdig te kunnen signaleren.”
Op de IC vind je veel bewakings- en be ademingsapparatuur. “Ja, dit is een heel technisch vak, maar je verpleegkundige visie is minstens zo belangrijk”, verze kert Francisca. “Soms lijkt een patiënt redelijk stabiel, maar is hij ondertussen ernstig ziek. Een goede klinische blik is essentieel.”
Francisca’s takenpakket is heel uitge breid. Naast haar algemene zorgtaken houdt ze de situatie van de patiënt nauwlettend in de gaten. Verder geeft ze medicatie, legt infusen aan en brengt katheters in.” De communicatie met beademde patiënten vereist enige crea tiviteit. “We stellen gesloten vragen en dan antwoordt de patiënt bijvoorbeeld door te knikken of nee te schudden. Soms maken we ook gebruik van een iPad met symbolen.” Daarnaast zijn IC-verpleegkundigen het aanspreek punt voor de familie van patiënten. “Ze mogen ons altijd bellen, we zijn hun steun en toeverlaat.”
De IC-verpleegkundigen van Antonius zijn ook actief buiten de Intensive Care. Ze nemen deel aan het reanimatieteam en geven op verzoek advies aan ver pleegkundigen van verpleegafdelingen. Francisca is helemaal op haar plek in het IC-team. “We staan altijd voor elkaar klaar en de sfeer is heel gemoedelijk.”
JETSE NOREL “Op de OK vormen we één team”
Even ‘oerstekke’ met een pontje. Sinds vorig jaar kon dit voor het eerst ook buiten het zomerseizoen. Dit jaar krijgt de succesvolle pilot een vervolg. Vijf pontjes in Zuidwest-Friesland blijven in november (en ook in maart 2023) elk weekend doorvaren. Speciale pontjesroutes, evenementen en belevenissen rondom de pontjes zorgen voor frisse Friese belevenissen in Waterland van Friesland. Dus ga eerst naar buiten voordat je onder een deken op de bank kruipt, want er is veel te beleven!
Prachtige pontjes-wandelrondjes, wind-in-de-rug-fietsroutes en uitwaai-pontjesroutes zijn ontwikkeld rondom de pontjes die in november elk weekend blijven varen. Een uitgelezen kans om het landschap in een ander seizoen te ontdekken. Nog een mooi bijkomend voordeel: wanneer je in de herfst en winter lekker in beweging blijft, houd je je conditie op peil. En kun je in de zomer (weer) met gemak die lange afstanden aan!
Opstijgende dauw boven de weilanden; minder riet, waardoor je een weidser uitzicht hebt over de Friese meren… Juist ook in november is de natuur in Waterland van Friesland mooi. De omgeving ziet er ineens heel anders uit. Vlakbij de pontjes én onderweg zijn restaurants open waar je kunt opwarmen. Denk aan Rufus aan het Water in Broek, D’Ald Herberch in Gaastmeer en Margje 24 wat is omgetoverd tot chocolademelksalon. Trakteer jezelf op appeltaart met een dikke toef slagroom, warme choco met één van de 20 smaken of andere lekkernijen. Je hebt het verdiend!
BEWEGING MAAKT WARM
Nog een reden om in november erop uit te gaan: je eigen kacheltje in je lichaam aanzetten is vele malen duurzamer én goedkoper dan de kachel thuis opstoken, zeker nu! Dus zet de energie in je lijf aan door te fietsen of te wandelen in de winter, met onderweg een oversteek met de pontjes. Wedden dat je warm wordt, wanneer je stevig doorstapt of -trapt?
1. RUFUS AAN HET WATER Bloksleat 8, Broek Zaterdag en zondag van 11.00 tot 16.00 uur
2. DE WOUDFENNEN Wielenlaan 19, Boornzwaag Zaterdag en zondag van 11.00 tot 16.00 uur
3. LANGWARDER FEART Pontdyk, Langweer Zaterdag en zondag van 09.00 tot 21.00 uur
4. PONT IT OERSETGAASTMEERIT HEIDENSKIP Yntemapolder 4, aastmeer Zaterdag en zondag van 11.00 tot 16.00 uur
Keapwei 2, Gaastmeer Zaterdag en zondag van 11.00 tot 16.00 uur
TIP!
Pont Hooidammen bij De Veenhoop in Het Andere Friesland vaart ook elk weekend in november en maart door!
HOOIDAMMENDE VEENHOOP Hooidammen 1, Oudega (Smalllingerland) Zaterdag en zondag van 11.00 tot 16.00 uur.
TIP! Check voor vertrek de openingstijden van de horeca en neem contant geld mee voor de overtocht van het pontje.
RONDOM WORKUM
22,5 KILOMETER
Vanuit het schattige dorpje Gaastmeer maak je een fijn rondje richting Workum en weer terug. Iets meer dan 20 kilometer langs de Friese weilanden en meren. Op deze route kom je twee veerpontjes tegen. Warm onderweg op bij D’Ald Herberch in Gaastmeer; proef paling bij Andries van Netten; haal warme chocolademelk bij Margje 24; en sluit de dag af met een bezoek aan het Jopie Huisman Museum in Workum. www.waterlandvanfriesland.nl/ pontjefietsrondjeworkum
49 KILOMETER
Voor een rondje om de Snitser Mar hoeft het echt geen zomer te zijn. Met maar liefst drie veerpontjes maak je deze mooie fietsroute rondom Sneek óók in de herfst en winter. Warm onderweg op bij Paviljoen SALT of Restaurant ’t Schippershuis in Terherne, Rufus aan het Water in Broek, Brasserie AnderS in Langweer, Bakkerij Langweer of de horeca in Sneek. Of pak op 6 november de Culinaire Wandeltocht in Terherne mee! www.waterlandvanfriesland.nl/ pontjessneek
Waai uit tijdens deze wandeltocht in het waterrijke gebied tussen Sneek en Joure. Onderweg steek je tweemaal het water over met het veerpontje van Rufus bij Broek. Warm op bij het restaurant van Rufus aan het Water.
www.waterlandvanfriesland.nl/ pontjewandelrondjebloksleat
Maak een fietstocht rond het water van de Langwarder Wielen, waarbij je onderweg met twee veerpontjes en heel wat bruggen het water oversteekt. Warm onderweg op bij Brasserie AnderS in Langweer of de Bakkerij in Langweer. www.waterlandvanfriesland.nl/ pontjefietsrondjelangweer
14,5 KILOMETER
Een fietstocht rond het water van de mooie Aldegeaster Brekken, waarbij je onderweg het water oversteekt met een veerpontje ‘Droech oer de Feart’ bij Nijhuizum. Warm onderweg op bij IJsboerderij Margje 24 wat omgetoverd is tot chocolademelksalon met twintig smaken chocolademelk of Restaurant D’Ald Herberch in Gaastmeer. www.waterlandvanfriesland.nl/ pontjefietsrondjebrekken
41 KILOMETER
Stap op je stalen ros in Elfstedenstadje Workum. Vervolgens sjees je op de fiets met zuidwestenwind in de rug naar het treinstation in Mantgum. Ga met je fiets in de Arriva trein terug naar Workum. Warm onderweg op bij Margje 24, Stadsherberg Het Wapen in IJlst, bij de horeca in Workum of in Sneek. www.waterlandvanfriesland.nl/ windinderug
Bekijk alle pontjesroutes op www.waterlandvanfriesland.nl/ pontjes
Sinterklaas is in november weer in het land. De pontjes veranderen daarom op 13 november in versierde ‘stoombootjes’. Bij een overtocht krijg je wat lekkers mee voor onderweg.
Mar en Klif organiseert deze dag tussen 11.00 en 16.00 uur een bijzondere route (17 kilometer) langs de Brekkenpolder (bij Aldegea SWF). Op diverse plekken vertellen landschapsambassadeurs verhalen en maak je kennis met de bijzondere geschiedenis en natuur van Nationaal Landschap Zuidwest-Fryslân. Je fietst of wandelt de route op eigen gelegenheid met oversteek van een pontje. Bekijk de route op www.nationaallandschap.frl/brekkenpaad
Maak bij palingvisser Andries van Netten in Gaastmeer aan de Jan Jelles Hofstrjitte 4 een tussenstop. Neem een kijkje bij het palingroken en proef deze verse paling, die gevangen is in de meren rondom Gaastmeer. Gaat er een pondje paling mee in de fietstas?
Wat krijg je als je Sonnema Berenburg en bier van Kâld Kletske mixt? Een uniek Fries drankje: Bierenburg met de naam Opfrieser! Ontvang gratis ‘Opfrieser’ wanneer je met alle zes pontjes (inclusief pont Hooidammen – Veenhoop) een oversteek hebt gemaakt. Bij een oversteek ontvang je een stempel op een speciale stempelkaart, verkrijgbaar bij de pontjes die doorvaren en deelnemende horeca. Of download zelf de stempelkaart op www.friesland.nl/ pontjes waar ook alle informatie hierover te lezen is.
Maak tijdens je pontjes fiets- of wandeltocht een tussenstop bij Margje 24 aan de Trekwei 13 bij Workum. Geniet hier in de chocolademelksalon van heerlijke chocolademelk. Je kunt kiezen uit maar liefst 20 smaken! Bij onstuimig weer is Margje 24 gesloten.
Neem na je bezoek aan de Margje 24 chocolademelksalon voor thuis vers pannenkoekenbeslag mee. Gemaakt met melk van de koeien van deze ijsboerderij. Lekker om bij thuiskomst te bakken en pannenkoeken te eten.
Ontvang een gratis overtocht met de pont bij Rufus aan het Water (Bloksleat in Broek) bij aankoop van een kop koffie of thee in het restaurant.
Bij Bruna Sneek Oosterdijk zijn we op zoek naar een Bedrijfsleider (m/v) die graag de handen uit de mouwen steekt in onze winkel. We zoeken daarom een klant gedreven Bedrijfsleider die naast leidinggevende ervaring ook praktische winkel- en kassa-ervaring heeft.
Wat ga je doen bij Bruna?
Elke klant die bij ons in de winkel komt op een vriendelijke en gastvrije manier helpen.
Je bent het visitekaartje van ons bedrijf, je begrijpt de doelgroep en kent onze merken en de laatste trend op het gebied van boek- en kantoorhandel. Je zorgt voor de dagelijkse aansturing binnen het team en hebt een oplossingsgerichte houding.
Wat verwachten wij van jou?
• Passie voor de producten in onze winkel, onze klanten en je collega’s • Ervaring in de retail branche • Leidinggevende skills op een coachende en positieve manier • MBO niveau 3 of 4, of passende werkervaring + werk- en denkniveau • Beschikbaar voor 38 uur per week (fulltime basis)
Waar zijn we naar op zoek?
Waar wij naar op zoek naar zijn is niets anders dan een openminded en positief gedreven Bedrijfsleider, een teamplayer, iemand met een commercieel drive, die betrouwbaar is en samen met het team er voor zorgt dat er iedere dag weer een TOP winkel staat!
Wat bieden wij jou?
Wij bieden jou een contract voor bepaalde tijd, die wij met plezier verlengen als het klikt. We bieden je een concurrerend salaris en onze secundaire arbeidsvoorwaarden zijn ook prima!
Klinkt goed toch? Vind jij dat jij mijn nieuwe Bedrijfsleider bent? Bel mij dan. Ik ben Jan Weidgaaf, een ondernemende Bruna ondernemer met winkels in Winsum, Zuidlaren, Groningen en Sneek. Ik ben bereikbaar op 06-55696967. Ben ik niet bereikbaar, dan kun je ook bellen met Wilko Piek, Bedrijfsleider van Bruna Zuidlaren: 050-4094883. Je mag ook direct solliciteren. Mail mij dan gelijk jouw cv en motivatiebrief. Deze kun je mailen naar: janweidgraaf190@gmail.com
Volg ons op!
De grutste gemeente fan Nederlân.
Op 7 oktober vond de Ljochtkuier plaats, een culturele beleefwandeltocht in het donker. Voor de tweede keer in en om Witmarsum. De organisatie lag in handen van Toneelvereniging Surprise en stichting OarsasOars.
Cultuurverenigingen in Súdwest-Fryslân opgelet! Er is nog steeds subsidie beschikbaar via de regelingen ‘Leve de Vereniging!’ en ‘Een jaarrond cultuur’. En het mooie is: een aanvraag is sneller gedaan dan je denkt. Zangkoor Net Seure Mar Sjonge vroeg de regeling ‘Leve de Vereniging’ aan en ontving 2000 euro subsidie voor promotie om nieuwe leden te werven.
“Elk koor of elke culturele vereniging heeft te kampen met ledenproblemen. Vergrijzing speelt een rol en het is best lastig om jongere mensen te betrekken. Dat merken we niet alleen bij ons koor Net Seure Mar Sjonge, maar weten we ook van andere koren en verenigingen”, zeggen Lumien Hofstee en Renneke Piersma, beiden lid van het zangkoor dat in november haar 25-jarig jubileum viert.
Aantal leden neemt af De twee waren al zoekende naar ideeën om het koor een nieuwe impuls te geven. Het koor telt nu een kleine twintig leden. In hoogtijdagen waren dit er veertig. Door natuurlijk verloop neemt het aantal leden af, ziekte en ouderdom spelen een rol. Toen Lumien en Renneke de regeling ‘Leve de Vereniging’ voorbij zagen komen, kwamen ze in actie. “We hebben het gelijk opgezocht op de website. Aanvragen was niet moeilijk; we moesten een plan van aanpak en begroting indienen. Het geld gebruiken we voor promotie om nieuwe leden te werven. Ons doel is versterking van ons koor en daar
is bekendheid voor nodig. Je moet wel zichtbaar zijn.”
Met veel plezier oefent het gemengde koor wekelijks in De Spylder in Warns. Elke donderdag klinkt er een afwisselend repertoire door het gebouw, wat een prachtige akoestiek kent. ”We zingen van alles, altijd meerstemmig. Van licht klassiek tot evergreens, liedjes die door de jaren heen populair blijven. En musical, en tegenwoordig ook meer popnummers om jongere mensen aan te trekken.”
Aan de slag met werving ”Onlangs hebben we een oproep in de dorpskrant gedaan voor nieuwe leden. Maar er is meer nodig. In februari of maart volgend jaar gaan we een concert houden. De 2000 euro subsidie die we gekregen hebben is heel welkom om hier extra bekendheid aan te geven. Het geld wordt ook heel praktisch ingezet om flyers te maken.”
Eén van de andere acties die ze op touw zetten om nieuwe leden te werven is een workshop stemtraining. “Deze workshop zorgt
ervoor dat onze stemmen beter uit komen. Maar het is niet alleen voor onszelf, ook anderen kunnen aansluiten”, vertelt Renneke. “Het werkt inspirerend, zo’n workshop om je stem te verbeteren. Het is een open middag, iedereen mag gewoon binnenlopen. Je krijgt wat muziek en je gaat gewoon proberen. Hiermee hopen we ook andere mensen enthousiast te maken voor ons koor.”
“Kijken is blijven”
Lumien: “Mensen krijgen is tegenwoordig het probleem; ze hebben het vaak al heel druk. Terwijl in al die drukte zingen juist heel ontspannend werkt. We willen graag laten zien wat zingen je kan brengen. Je wordt er blij van.” Renneke vult aan: “Zingen geeft energie, je komt uitgerust thuis. Het is ook een heel hechte club met elkaar. Betrokken als iemand iets heeft.” Die sociale functie herkent Lumien ook. Zij is nu een jaar lid van het koor, maar voelde zich als ‘nieuweling’ direct thuis. “Via een buurvrouw werd ik op het koor gewezen. Die zei: ‘Kom een keer kijken’. En kijken, is blijven.”
Door de financiële steun vanuit de regeling ‘Een jaarrond cultuur’ lukte het om dit evenement rond te krijgen en de toegangsprijs laag te houden.
“We hebben 2500 euro aangevraagd en gekregen”, vertelt Gerben Gerbrandy, voorzitter van de Ljochtkuier. “Het is het mooiste als we flink uit kunnen pakken om buurten aan te kleden. Deze extra financiële stimulans was daarom erg fijn. Iemand uit onze commissie had wel eerder eens subsidies aangevraagd; daardoor waren we hier bekend mee. Het loont altijd de moeite om te kijken of er nog regelingen zijn waar je aanspraak op kunt maken als vereniging. Zo ook voor de Ljochtkuier.
De laatste Ljochtkuier was in 2019, daarna kwam corona en zaten we wel telkens in de voorbereidingen, maar moesten we het uiteindelijk toch afblazen. Van de vorige Ljochtkuier wisten we nog dat niet alles onderweg goed te zien was. Het is onmogelijk om de hele route van veertien kilometer te verlichten. Daarom hadden we dit jaar alle deelnemers een zaklamp meegegeven, dat kon ook mede door de subsidie bekostigd worden. Zo was het veilig om te lopen en konden de wandelaars alles goed zien.”
Tijdens de beleefwandeling kwamen alle aspecten van het dorp voorbij. Cultuur in de vorm van toneel, muziek en kunst, met artiesten en alle muziekmakers uit eigen dorp.
“Fantastisch dat we dit allemaal zelf kunnen doen”, zegt Gerben.
“Nieuw dit jaar was de openstelling van culturele gebouwen. De wandeling ging hier soms dwars doorheen. Dat voegde wat extra’s toe. Vanuit de hele súdwesthoek kwamen zeshonderd wandelaars naar Witmarsum om de Ljochtkuier te beleven. Ook voor toeristen die in het bungalowpark verbleven was de wandeling een mooie manier om kennis te maken met de lokale cultuur.”
Inspireren deze voorbeelden jou om ook subsidie voor jouw vereniging aan te vragen? Kijk dan op www.sudwestfryslan.nl voor beide regelingen.
Het meest actuele gemeentenieuws vind je op: www.sudwestfryslan.nl
Vr. 4-11 3JS
Zo. 6-11 Sax To The Max Kees Romes 60th birthday concert
Vr. 11-11 Ruben Block: frontman Triggerfinger + Jimmy Diamond
Vr. 11-11 DNA + Jerra Martin + Yung Jamin Hiphop @ The Legend
Za. 12-11 Status Quotes
Zo. 13-11 Cesar Zuiderwijk Drumpraat On Tour
Vr. 18-11
Muziek festival Friesland met T-Brass, Appie Scheer zingt Frans Bauer, Wimpie en de Domino’s, Iris Kroes
Vr. 18-11 Magda Mendes
Za. 19-11 Ten Times A Million + Lester Blackfield
Zo. 20-11 Church of Cash
Za. 5-11 Grutte
Steven
Za. 26-11 Aadje Piraatje (4+) Viert
27-11 BeatleStory
Ruben Block, leadzanger en gitarist van Triggerfinger, treedt vrijdag 11 november op in Het Bolwerk in Sneek.
Met hun donkere, zware en ietwat rootsy rock werden de bandleden van Triggerfinger rocksterren in België en Nederland. Tijdens het opnemen van het vijfde album Colossus in Los Angeles met Mitchell Froom, klikte het meteen tussen Ruben Block en Froom. De twee gingen aan de slag met een soloproject voor de charismatische frontman. In mei 2021 verscheen de debuutsingle, Lights.
De Overijsselse indie-rockband Jimmy Diamond speelt in het voorprogramma nummers die zijn gevoed door frustratie in communicatie, onbegrip en verlangen naar verandering.
“Veel talent of niet, je kunt op de gitaar snel een paar liedjes spelen.” Atrium-muziekdocent Wietze Koning snapt de aantrekkingskracht van zijn instrument. Maar na de steile leercurve volgt de grote uitdaging. “Je zult net als bij andere instrumenten veel moeten oefenen om écht goed te worden. Spelen in een band kan daarbij helpen.”
Bij Atrium zijn er lessen akoestische en elektrische gitaar. “Twee verschil lende disciplines”, zegt Wietze, die al jaren lessen met met en zonder versterker geeft. “Bij akoestisch ga je vaak de klassieke kant op; elektrisch is meer popgitaar. Het is een misver stand dat je eerst akoestische lessen moet volgen voordat je de elektrische gitaar kunt bespelen. Vroeger was die volgorde gebruikelijk omdat een akoestische gitaar goedkoper was en er weinig lessen elektrische gitaar werden aangeboden.”
De akoestische gitaar vormt sowieso een goede basis, volgens Wietze. “Hij is natuurlijk ook praktisch; je kunt overal spelen en niemand heeft er last van. In de elektrische gitaarlessen bij Atrium is er kruisbestuiving. Zo beste
den we aandacht aan klankvorming, een belangrijk aspect bij elektrische maar zeker ook akoestische gitaar; vind je eigen geluid. Uiteindelijk zit 99% daarvan in je vingers.”
De vonk sloeg bij Wietze Koning zelf over toen hij tien jaar was. “Mijn broer had een elektrische gitaar en toen hij een keer niet thuis was raakte ik even de onderste snaar aan. Het geluid
ging door merg en been. Geweldig.” Wietze ging op les en werd in zijn tie nerjaren muzikaal gevormd. “Ik was fan van Eddie van Halen, maar dank zij vrienden waar ik dagelijks muziek mee maakte en naar lp's luisterde, kwam ik in aanraking met jazz en blues.” Na het conservatorium werd Wietze docent. “Ik vind het erg leuk om anderen iets te leren en leerlingen beter te zien worden. Daarnaast ben ik blijven optreden. Zo zit ik al jaren in de rockband VanderLinde. Je leert zoveel van spelen met anderen en optreden, ik raad het leerlingen altijd aan.”
Atrium biedt op meerdere locaties in Súdwest-Fryslân gitaarlessen aan: akoestisch, elektrisch en bas. Er is ook een korte basiscursus gitaar.
voor meer informatie: kunstencentrumatrium.nl
Naast zijn avonturen bij de Ashton Brothers bouwt Joost Spijkers (45) als zanger en liedmaker aan een eigen solo-oeuvre van intense muziektheatervoorstellingen waarin hij poëtisch-rauwe
liedjes zingt. De muziek
van Balkan naar jazz
van
rock
“Een sublieme cocktail van vreugde, verdriet en verlangen”, oordeelde de jury van de belangrijkste Nederland se cabaretprijs, de Poelifinario, over ‘Spijkers II’, de vorige voorstelling van Joost Spijkers. In de nieuwe voorstel ling ‘Hotel Spijkers’ pakt Joost Spijkers opnieuw theatraal uit. We zien een man verdwaasd de lobby van een hotel binnenlopen. Hij is kleddernat en heeft zijn schoenen in zijn hand. Hij wil graag inchecken, maar er is niemand te zien. Het orkestje in de lobby speelt onverstoorbaar door. Tij dens het wachten flitst het leven van de man aan hem voorbij, vol zoete, pijnlijke en geestige herinneringen.
“Meer nog dan in mijn vorige voor stellingen wilde ik dat ‘Hotel Spijkers’ een bijzondere reis zou worden, een droom van associaties die elkaar
opvolgen en waarbij het ene beeld overvloeit in het andere”, zegt Joost Spijkers er zelf over. “Af en toe mag het er een beetje schuren, maar ‘Hotel Spijkers’ is toch een plek waar je niet meer weg wil. Omdat je er welkom bent, het er fijn is en vooral troostrijk.” Kortom, ‘Hotel Spijkers’ is een theaterconcert dat je opzweept
en meevoert; een plek, waar Joost Spijkers en zijn band de liefde, het leven en de dood bezingen, en alles daartussenin.
MUZIEK
Swingende show met Nederlandstalige pop. WWW.HETBOLWERK.NL
MARKT
Winterse braderie in het centrum van Workum. WWW.WORKUM.NL
IJLST MUZIEK
Mini concerten in verschillende genres op drie locaties. WWW.IJLST750.NL
DOEN
Opruimen op Natuureiland de Gouden Boaiem. WWW.NATUURWERKDAG.NL
MUZIEK
Terug in de tijd naar het jaar 1973 tijdens een groot visueel spektakel. WWW.THEATERSNEEK.NL
MUZIEK
Een eerbetoon aan de Queen of Pop.
WWW.HETBOLWERK.NL
SNEEK
FILM
Eendaags filmfestival met drie films over de liefde.
WWW.FILMHUIS-SNEEK.NL
BEURS
Ruilbeurs voor liefhebbers van modelauto’s. WWW.FACEBOOK.COM/ MODELAUTORUILBEURSJOURE
JOURE
KIDS
Dansen en zwemmen op de nieuwste hits. WWW.SWIMFUN.NL
MUZIEK
Swingende ode aan jaren 50 rock-‘n-roll en jaren 60 muziek. WWW.CULTUREELPODIUMMAKKUM.NL
FRIESLAND FOLKLORE
Intocht van Sinterklaas in diverse plaatsen. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ UITAGENDA
SPORTWEDSTRIJD
De gezelligste afsluiting van het zeilseizoen.
WWW.LANGWEERCOLDRACE.ORG
RONDLEIDING
Bezichtig de toren van het voormalig stadhuis met gids. WWW.DETIID.NL
BALK
MUZIEK
Traditionele Ierse folksongs en hun eigen energieke muziek.
WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL
KOUDUM MUZIEK
Met het beste van hun poëzieprogramma ‘ Zwervers’. WWW.GALERIELYTSESKIENTME.NL
MAKKUM EXCURSIE
Verkenningstocht over dit normaal niet vrij toegankelijke eiland. WWW.ITFRYSKEGEA.NL
BOLSWARD LEZING
Jan Keuvelaar neemt je mee in de historie van het Bolswards zilver. WWW.DETIID.NL
FRIESLAND LITERATUUR
Luister op bijzondere plekken naar verhalen met thema ‘De Ommekear’. WWW.VERHALENAVOND.NL
MUZIEK
Portugese zangeres met liedjes van de wind. WWW.LEWINSKI.NL
FRIESLAND FOLKLORE
Ontmoet Sinterklaas en Piet in diverse plaatsen. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ UITAGENDA
DELFSTRAHUIZEN EXCURSIE Kom tot rust en knuffel een koe. WWW.BOERDERIJRECREATIE.NL
OUDEGA
FIETSEN
Fiets- en wandelroute met verhalen over de Brekkenpolder en oversteek pontje.
WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL/ BREKKENPAAD
GAASTERLAND ACTIEF
MTB toertocht van 28 en 45 km door Gaasterlandse bossen.
WWW.DEPREAMKESKOUWERS.NL
SNEEK
MUZIEK
Presentatie van hun debuutalbum ‘Wayfarer’. WWW.LEWINSKI.NL
BALK
MUZIEK
Theaterconcert met de muziek van Joni Mitchell. WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL
SNEEK
CULINAIR
Culinaire tocht langs deelnemende restaurants.
WWW.SNEEKEVENEMENTEN.NL
KOUDUM
MARKT
Stands met ambachten en producten, foodplein en optredens.
WWW.PROMOTIETEAMKOUDUM.NL
HEEG
THEATER
Open podium voor iedereen die eens op een podium wil staan.
WWW.THEATERAANHETWATER.NL
Op vrijdagavond 18 november worden op allerlei plekken in Friesland verhalen verteld. Zo ook rondom de Brink in Oudemirdum. Luister naar het verhaal van dominee Stephan de Jong. Beleef de klanken van Angela van Rooijen. Ontdek de verhalen van Toon Tellegen door verteller Marleen. Ga met Lucas Hoogkamp mee op reis door het heelal. En Alice Booij vertelt het verhaal over de Afsluitdijk. Shantykoor de Bakhuusterheechsjongers zorgt ondertussen voor een vrolijke noot op de sfeervolle verlichte Brink.
WWW.VERHALENAVOND.NLMaak op vrijdag 25 november een culinaire tocht door Sneek. Je begint deze avond met een glaasje bubbels en een heerlijk gerechtje in één van de deelnemende restaurants: Markt 23, Onder de Linden, Proeflokaal Sneek, Bistro Jikke, De Walrus en Pata Negra. Na 25 minuten is het tijd om de tocht te vervolgen voor het volgende gerechtje en een proefglaasje wijn. Dit herhaalt zich totdat je op zes locaties genoten hebt van alle smaakvolle gerechtjes.
WWW.SNEEKEVENEMENTEN.NL
Op zaterdag 26 en zondag 27 november worden de kassen van FleurigBuiten in Koudum omgetoverd tot een sfeervol winter wonderland. Op deze winterfair tref je zo’n 50 standhouders met een groot aanbod van ambachten, producten en diensten. Voor een heerlijk hapje of drankje, zoals snert, poffertjes, glühwein, etc. kun je terecht op het gezellige foodplein. Of geniet hier, rondom de kerstboom, van diverse muziekoptredens van onder andere het Muziekkorps Nij Libben en een modeshow.
WWW.PROMOTIETEAMKOUDUM.NLSteek op zaterdag 5 november de handen uit de mouwen tijdens de Natuurwerkdag op Natuureiland De Gouden Boaiem. Dit natuureiland en weidevogelreservaat ligt in een druk watersportgebied. Daarom spoelt er op het eiland jaarlijks veel afval aan door watersport en -recreatie. Samen ga je aan de slag om zoveel mogelijk aangespoeld afval op de oevers van dit bijzondere eiland op te ruimen. Natuurlijk kan er op een lege maag niet gewerkt worden, dus voor koffie/thee en lunch wordt gezorgd.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/
Op woensdag 16 november maak je samen met een natuurgids een unieke verkenningstocht over de Makkumernoardwaard. Dit eiland in het IJsselmeer is vanwege de kwetsbare natuur normaal gesproken niet toegankelijk, maar tijdens deze excursie wordt een uitzondering gemaakt. Na een wandeling door het riet kom je aan op een prachtig wit schelpenstrand. Geniet hier van de rust en het mooie uitzicht. Voordat je het weet, waan je jezelf op een tropische locatie.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ MAKKUMERNOARDWAARD“Vliegen als een vogel… De adrenaline tot in het topje van je kleine teen door je lijf voelen gieren als je secondenlang de wetten van de zwaartekracht aan je laars lapt.” Vrijheid, los van de aarde. Dat is waar kitesurfers voor gaan. Alleen is het strand bij de Holle Poarte in Makkum van 1 mei tot 1 oktober verboden gebied voor de kiters. Dit vanwege de vele andere waterrecreanten. Sinds 1 oktober staan de vele ‘die-hards’ in de kitesurfsport weer op het strand van Makkum.
Waar in Workum en Mirns kitesurfen het hele jaar is toegestaan, kan dat pas vanaf 1 oktober in Makkum Wij vroegen Koen van Bolhuis (40), oprichter en eigenaar van kitesurfschool Antix Sports in Makkum, en betrokken bij de Olympi sche Spelen in Parijs 2024, het hemd van het lijf over zijn passie. Daarvoor gaan we eerst terug naar het jaar 2002.
In 2002 ziet de dan twintigjarige Koen van Bol huis zichzelf niet oud worden als timmerman en besluit het geluk te zoeken in de horeca op Ameland, mede omdat de bouw op dat moment in een enorme malaise verkeert. Daar maakt hij kennis met de felgekleurde kites; hoge snelhe den afgewisseld met fantastische sprongen en andere technische ‘tricks’. Het ‘dit-wil-ik-ook’ gevoel maakt zich van hem meester. Het toeval wil dat een van zijn collega’s in de horeca een en thousiaste ‘kiter’ is en hem op sleeptouw neemt.
WVan het een komt het ander. Koen wordt mee gesleurd in de draaikolk die ‘kiten’ heet, wordt in 2004 instructeur en wil daarna als ‘pro’ zijn centen verdienen. Dromen van onafhankelijk heid, vrijheid, de wereld over naar de mooiste kite-bestemmingen.
“Doordat we van die kleine gastjes rondjes om ons, ‘oude mannen van 22 jaar’, heen zagen draaien, stonden we weer met beide voeten op de grond”, blikt Koen van Bolhuis breed lachend terug op het begin van zijn kitesurfcarrière.
“Desondanks bleven we stug uren maken. In 2008 resulteerde dat in een nationaal kampi oenschap van mijn maat Klaas Einte Adema. Daardoor kregen we behoorlijk de wind in de zeilen. Er kwamen sponsors op af, A-merken in kites en boards. Kortom, wij, die ‘jongens uit het Noorden’, waren van het ene op het andere moment ‘hot’.”
Cruisen over de golven en af en toe een sprongetje maken.
Met speciaal daarvoor gemaakte boards de golven gebruiken als springplank voor de meest fantastische sprongen en rotaties.
Een populaire discipline binnen het kitesurfen. De freestyle riders voeren technische tricks uit met veel rotaties.
Op dit moment een snelgroeiende discipline in de kitesurf-wereld. Het doel is hoogte, hoogte, hoogte. Het is niet geheel ongevaarlijk. De hoogste sprong staat momenteel op rond de 36 meter (ter vergelijking: de Oldehove in Leeuwarden is 40 meter hoog); de langste sprong heeft bijna 20 seconden geduurd.
Een redelijk nieuwe discipline binnen het kitesurfen en in 2024 tijdens de Olympische Spelen in Parijs een olympische discipline. Er wordt ‘gekite’ op een zogenaamd hydrofoil board, waarbij, zelfs bij relatief weinig wind, door de lage weerstand van de foil onder het board hoge snelheden worden bereikt.
“Wij hadden beiden wel door dat onze houdbaarheidsdatum voor de kite-we reldtop verstreken was en zijn toen een kitesurfschool in Makkum begonnen, Antix Sports. Die naam is afgeleid van het Engelse woord ‘antics’, wat ‘capriolen’ betekent; wij hebben daar ‘Antix‘ van gemaakt, de X-Factor zeg maar. Begonnen in een klein autootje, drukker, drukker, drukker. Wij zijn zelfs een periode de grootste kitesurfschool van Nederland geweest. Het werd zo druk met marketing, reparatie en vervanging van materieel, de boekhouding, belastin gen, personeelsadministratie en ‘brandjes blussen’, dat we zelf niet meer aan kiten toekwamen. Klaas Einte is er drie jaar geleden mee gestopt en ik heb de school
teruggebracht naar ‘behapbare proporties’, maar met iets meer diepgang en persoonlij ke aandacht.”
“Wat het mooie is aan kitesurfen? De vrij heid, de spanning van ‘living on the edge’, elke keer weer opnieuw je grenzen opzoe ken en de adrenaline kick als dat lukt.” De kitesurfschool is inmiddels een opleidings instituut geworden. “We zijn lid van het KNWV. Bovendien werd ik deze week gebeld door het KNWV of ik trainer-coach wilde worden van de Olympische selectie voor 2024 in Parijs, want kitesurfen is over twee jaar een olympische sport.”
Als we aankomen op locatie bij een klant van de hoveniers, staat een lange man met een brede glimlach op zijn gezicht op ons te wachten. Edwin Otten, 39 jaar, werkt als onderhoudsmedewerker groen. Via één van de leerlijnen van Pastiel is Edwin begonnen aan zijn werk-leertraject bij Empatec. Gestart met een proefplaatsing, maar nu heeft Edwin een jaarcontract te pakken!
Niet altijd makkelijk
Edwin is geboren in Drachten.
Hier heeft hij ook zijn jeugd doorgebracht en dat was niet altijd makkelijk, hij heeft hier dan ook geen warme herinneringen aan. Door omstandigheden sloot hij zich steeds meer af voor anderen en had daardoor weinig vriendjes over de vloer. Door een leerachterstand heeft Edwin een Wajong-uitkering. Op 16-jarige leeftijd is hij het ouderlijk huis uit gegaan, waarna hij al snel vader werd van zijn eerste zoon. Edwin heeft 4 kinderen waarvan de jongste 7 maanden is. Edwin heeft veel verschillende werkgevers gehad, voornamelijk via uitzendbureaus. Van werk in de bouw, plantjes stekken tot straler van schepen, Edwin heeft het allemaal gedaan. Ook heeft hij op vele plekken gewoond. Waar de liefde hem bracht daar woonde Edwin. Nu woont hij al 6 jaar in Koudum op een rustige plek.
Groen geeft rust Edwin is op zoek naar rust en regelmaat. Groen geeft hem rust. In zijn vrije tijd is hij dan ook graag in het Rijsterbos te vinden, doet hij het onderhoud van het groen in de buurt en is hij in zijn eigen tuin te vinden. Zijn eigen tuin is hij helemaal aan het renoveren, dit wordt een mooie plek voor zijn dochtertje en voor zijn andere hobby: de koikarpers.
Via het UWV kwam Edwin bij Pastiel. Pastiel heeft samen met Empatec diverse leerlijnen opgezet, zo ook bij dienstverlening. Voor verschillende opdrachtgevers in het groen wordt Empatec Dienstverlening ingezet. Zo ook de afdeling hoveniers, waar Edwin op een leerlijn geplaatst is. De leerlijn is één van de eerste stappen naar betaald werk. Via de leerlijn worden er werknemers- en vakvaardigheden aangeleerd, om zo op termijn uit te kunnen stromen naar de reguliere arbeidsmarkt.
Edwin wil zich graag verder ontwikkelen in het groen en groeien in dit vak, hij heeft het enorm naar zijn zin. In de toekomst wil hij graag een huis kopen en een warm thuis voor zijn kinderen creëren, hij heeft zichzelf daarom als doel gesteld om langdurig aan het werk te zijn. Dit gaat hem, met hulp en begeleiding van Pastiel, zeker lukken!
www.pastiel.nl
“WIJ, DIE ‘JONGENS UIT HET NOORDEN’, WAREN VAN HET ENE OP HET ANDERE MOMENT ‘HOT’”
GrootBolsward-IJsselmeerkust is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km.
Oplage: 22.000 exemplaren.
Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. PUZZELOPLOSSING NR 11-2022 - tot uiterlijk 23 november 2022. Wij wensen u veel puzzel plezier!
Henk de Vries
Henk van der Veer, Wim Walda, Richard de Jonge, Amanda de Vries en Gianna Posteraro
Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.
Horizontaal: 1 regenscherm 6 wonder 12 profeet 13 factuur 14 sierlijk 17 waarnemend 19 koeienmaag 20 Balt 22 afgeronde steen 23 gebladerte 25 toetsinstrument 27 magneetband 28 kluit 30 met aftrek van 32 computertoets 33 aankoopbewijs 35 biefstuk 37 buigzaam 40 kleine hoeveelheid 42 deel van Oostenrijk 44 vleesstokje 46 een zeker iemand 48 milieuvriendelijk (voorvoegsel) 50 koraalbank 51 racewagentje 54 leerling 57 vals 58 wildebeest 59 paradijs 60 beraad.
Verticaal: 1 Spaans gerecht 2 mannetjeshert 3 wier 4 malloot 5 Local Area Network 7 riv. in Oostenrijk 8 stenen berg 9 onheilsgodin 10 geraamte 11 grens 15 pausennaam 16 vluchtheuvel 17 onderwerp 18 olm 21 secretaris-generaal 24 bleek 25 voegwoord 26 insect 27 hoofdstad
Gianna Posteraro
Frans van Dam (bliidd.nl)
STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 11 VÓÓR 23 november 2022
PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK
En vermeld hierbij uw adres.
Jelly Mellema Fotografie,
VERKOOP
Mieke Alferink, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Geart
Jorritsma, Henjo van der Klok
DRUK Mediahuis Noord, Leeuwarden
FRL Verspreidingen, Leeuwarden
Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande oestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.
Op een prachtige locatie aan het Martiniplein in hartje Sneek ontstaat Martinistaete. Het huidige kantorencomplex wordt getransformeerd naar tien luxe appartementen en twee royale exclusieve penthouses. De appartementen op de eerste en tweede verdieping hebben diverse afmetingen met twee of drie slaapkamers en mooie loggia’s op het zuiden. De penthouses op de derde verdieping hebben drie slaapkamers, twee badkamers en royale buitenruimtes met een prachtig uitzicht over het Martiniplein en een groot deel van Sneek. Alle appartementen zijn gasloos en voldoen aan de nieuwste kwaliteitseisen met een warmtepomp, zonnepanelen en vloerverwarming voor extra wooncomfort. Dit levert bovendien een enorme besparing op de energielasten.
Een unieke kans voor wie graag in het levendige centrum van de watersportstad Sneek wil wonen op steenworp afstand van het theater, bioscoop, leuke winkels en sfeervolle restaurants en gezellige terrassen.
