Wow, wat hebben we een fijne zomer gehad. Gelukkig ben ik gek op alle vier de seizoenen, en kan ik de charme van de herfst écht wel waarderen. De veelzijdige kleuren van de bomen, die langzaam hun blaadjes verliezen. De herfstgeur en de mist die ’s morgens vroeg boven de weilanden hangt. Kleine wolkjes die uit je mond ontsnappen doordat de temperatuur langzaam daalt. Kijk, en dát laatste baart mij ineens meer zorgen dan andere jaren. Lage temperaturen buiten houdt ook in dat de kachel binnen weer zal gaan branden. En dát is nu momenteel toch wel een ding.
Dit brengt mij namelijk op één van het grootste huidige problemen waar we in beland zijn. De energiecrisis. Toevallig liep onlangs ons energiecontract af. Ik ben mij daar maar eens in gaan verdiepen. Het komt er op neer, dat we voor hetzelfde veel meer zullen gaan betalen. Ik zal jullie de details besparen, maar we proberen thuis van alles uit om ons steentje bij te dragen aan een lagere energierekening. Zo zijn we acuut korter gaan douchen. Een grote tip die ik las: maak jezelf warm, niet je omgeving. Nog dikkere sokken en een extra fleecekleed erbij. Ook al komt er een energieplafond, er is bij mij een bewustwording ingetreden. De natuur trekt zich trouwens niets van onze crisissen aan. Die groeit, bloeit, verliest, verstilt en begint weer opnieuw. Daar put ik hoop uit. Hoop dat het ook ‘vanzelf’ goed komt met alle toestanden in de wereld. Naïef wellicht, maar dat gun ik mijzelf.
Iedereen probeert op zijn of haar manier een steentje bij te dragen aan een betere wereld. Zo ook Lorena en Jacob Hoekstra die met hun jarenlange ervaring pubers willen helpen te ‘leren’ leren. Met die lessen zullen deze kinderen levenslang een basis opbouwen om in hun leven stappen te kunnen zetten. Wie ook stappen zetten zijn de dames van de trimclub in Wyckel. Al vijftig jaar zetten zij hun beste beentje voor en delen zij lief en leedt terwijl zij samen ‘draven’. Hopelijk kunnen we elkaar ook een beetje helpen en komen we samen warmpjes de koude maanden door. Met de verhalen in deze editie hopen we een fictief warme deken te zijn in jullie huiskamer. Het is zo fijn dat deze mensen de moeite hebben genomen hun verhalen te vertellen om anderen te helpen en te inspireren. Vergeet vooral de foto’s en avonturen van Iris van der Meer niet!
Veel leesplezier en een warme groet,
Lotte van der Meij redacteur
LEKKER LEZEN
5. DE THAISE SAO CHAROENWONG VOELT ZICH THUIS IN JOURE “IN THAILAND WERKTE IK VOOR TIEN EURO PER DAG”
16. FACE TO FACE
ANDRIES DE VRIES UIT BAKHUIZEN, 50 JAAR TONEELSPELER
20. ONRUSTIGE KILOMETERVRETER
IRIS VAN DER MEER UIT BAKHUIZEN
“BASIC, ZONDER TOILET EN DOUCHE, VIND IK WEL WAT HEBBEN”
TUSKEN DE MARREN INFORMATIE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN
DOCENTEN LORENA EN JACOB VAN LEERINSTITUUT JOURE
SINT NICOLAASGA - Eens per vijf jaar pakken ze groot uit bij Paardensportvereniging (PSV) De Oorsprong in Sint Nicolaasga. Vorig weekend was het weer zover. Met een grandioze paardenshow werd het 85-jarig jubileum gevierd.
BALK – Sportclub F en F in Balk nodigt belangstellenden voor Tai Chi (ook wel geschreven als Taiji) hartelijk uit om op maandagavond om half acht eens langs te komen in de kleine gymzaal aan de Herman Gorterstraat 3 om meer te weten te komen over deze sport.
Tai Chi is een bewegingsleer die gericht is op het optimaliseren van de gezondheid. Beoefening van Tai Chi helpt om lichaam, geest en emoties in balans te brengen en om de levensenergie (chi) krachtig te houden. Samen met een gezonde leefstijl biedt Tai Chi ondersteuning in het (her) vinden van het pad naar gezondheid en geluk. Door middel van aandacht voor lichaamshouding, specifieke rek- en strek oefeningen en het kalmeren van de geest is het heilzaam voor verschillende klachten.
In een volgepakte manege De Oorsprong kregen de aanwezigen een grote diversiteit aan paardenacts voorgeschoteld, samengesteld door de jubileumcommissie. Het publiek werd als eerste getrakteerd op een parade van alle leden. Gevolgd door een groot aantal verschillende paardendisciplines. Zo waren er een carrousel met een zestiental, een marathon demonstratie, een springact en arrensleden te zien. Indrukwekkend was de ‘Hongaarse Post’, waarbij de ruiter op twee paarden stond met nog drie paarden ervoor. Een ander spectaculair onderdeel, dat bijna nooit geshowd wordt, vormde het slotakkoord. Gezeten op een Fries paard bestuurde de amazone het voor haar lopende
LEMMER - In februari van dit jaar publiceerden we in dit blad een artikel over Olivia Nasozzi en haar zeecontainer met hulpgoederen in Lemmer, bestemd voor Oeganda. Eind november vertrekt Olivia met haar kinderen naar Oeganda om met de vrachtwagen naar de juiste plek te rijden en de verzamelde spullen uit te delen.
BANTEGA - Negen dragers doen het uitvaartwerk voor de uitvaartverenigingen in Bantega, Oosterzee en Echten-Delfstrahuizen. Sinds kort zijn zij in nieuwe pakken weer ‘het visitekaartje’ voor De Laatste Eer, Gedenk te Sterven en EchtenDelfstrahuizen. Gezamenlijk hebben de verenigingen vijfhonderd leden.
Met de oude pakken was het na twintig jaar gebruik klaar. De pakken waren hard aan vervanging toe, volgens Anneke BergerBlom van de Laatste Eer in Bantega. “Want we waarderen onze dragers zeer”, zo laat Anneke weten. Op de foto van Ypie Roest ontbreekt drager Minne Huisman.
JOURE - In 2025 bestaan ze 100 jaar, het gemengd koor ‘Us Lyts Doarpke’ uit Joure, en dat jubileum wil het koor ook graag halen. Het aantal leden loopt echter achteruit. Het koor bestaat op dit moment uit 21 man nen en vrouwen. Om het jubileum veilig te stellen is men daarom op zoek naar nieuwe leden.
‘Us Lyts Doarpke’ werd in 1925 in het ‘lytse doarpke’ Goingarijp opgericht. Tegenwoordig wordt er gezongen in Joure. “In een prachtige locatie, namelijk de muziekschool van It Toanhûs”, vertelt Joke van der Zwaag van het koor. Wekelijks repeteert het vierstemmige a-capellakoor daar onder leiding van dirigent Froukje de Wit. “Het bruist iedere donderdag van de muziek. De vier stemmen sopraan, alt, tenor en bas komen er goed tot hun recht. Het repertoire is breed, van Bach cantates tot Ierse volksliedjes en Fryske lieten. Ook muziekstukken in het Duits, Engels en zelfs Italiaans staan op het programma.” Zangers en zangeressen die het koor graag komen versterken kunnen vrijblijvend een paar avonden mee komen zingen. De repetities zijn op donderdagavond van 20.00 tot 22.00 uur. Op donderdag 27 oktober is er om die tijd een open zangavond ‘Wil je zingen, zing dan mee!’ in de muziekschool aan de Koningin Julianalaan 3 in Joure.
Maandenlang heeft Olivia met behulp van Cobi Jellesma en haar man spullen verzameld, opgehaald en in de container gestopt. Denk aan kinderwagens, schoolbanken, kleding, fietsen en matrassen. Dit hele project kost veel tijd en geld, dat Olivia door hard te werken bij elkaar heeft gespaard. De zeecontainer stond anderhalf jaar lang op het erf bij boer Jan van der Velde en zijn vrouw Grietje. In eerste instantie zou de container in november op de vrachtwagen worden gezet, maar door de oorlog in Oekraïne liggen de olieprijzen zo hoog dat hij op 20 september is opgehaald.
Dat ging niet zonder slag of stoot; er moest een kraanwagen aan te pas komen om de container uit het gras omhoog te hijsen. De container wordt verscheept naar Mombassa, Kenia. De verwachting is dat de hulpgoederen twee maanden onderweg zullen zijn. Olivia wil langs deze weg alle mensen uit Lemmer en omgeving bedanken voor hun hulp en vrijgevigheid.
LEMMER - Geen badgasten, al was het daar ook niet echt het weer meer voor, op het Lemsterstrand, afgelopen zaterdag. Het zand aan de Lemster baai was overgenomen door meer dan driehonderd crossmotoren.
Een gebulder van crossgeweld klonk tussen de zeedijk en het water van het IJsselmeer. “Knetterende knalpijpen die met vallen en opstaan de duinen bedwingen”, aldus een enthousiaste organisatie. Om tien uur viel het starthek voor het eerst, waarna er in verschillende krachtklassen werd gestreden om de winst. Het spektakel monde uit in een B en A Superfinale. De veertig beste strandcrossers per grote klasse maakten zich aan het einde van de middag op voor deze Superfinale, over dertig minuten en één ronde. In de B finale was de winst voor Patrick Mollink, bij de A’s wist Freek van der Vlist het Lemsterstrand als beste te bedwingen.
BALK - Ook dit jaar hoopt de Voedselbank Zuidwest-Friesland in Balk veel cadeaukaarten van deelnemers aan de Postcode Loterij te krijgen. Daarmee kunnen ze mensen die het nodig hebben een groot plezier doen.
Voor de inzameling van de Postcode Loterij cadeau kaarten door Voedselbank Zuidwest-Friesland zijn twee mogelijkheden beschikbaar. Cadeaukaarten kunnen door de brievenbus worden gedaan bij Zalencentrum De Treemter in Balk. Per post opsturen kan ook: naar De Treemter, Bogermanstraat 3, 8561 BK in Balk. Lokale inleverpunten zullen later nog bekend worden gemaakt via www.voedselbankzwf.nl. Zowel geactiveerde als niet geactiveerde Postcode Loterij cadeaukaarten kunnen worden gedoneerd. In het laatste geval is het volgende van belang: doe de cadeaukaart samen met het telefoonnummer waarop je gebeld wilt worden in een gesloten enveloppe, die je daarna bij een inleverpunt afgeeft. De Voedselbank belt je daarna om de kaart te kunnen activeren.
Voorgaande jaren bleek achteraf dat vele kaarten, die een waarde hebben van € 12,50 direct al werden weggedaan. Dat wil de Voedselbank met deze inzamelactie graag voorkomen.
Als gepensioneerde zestiger geniet Jikkemien van de Wal volop van het leven. De ene keer in Giethoorn bij haar vriend, de andere keer in ldaerd. De prachtige bril die ze nu draagt geeft duidelijk haar karakter weer. Een actieve oma die dingen onderneemt met haar kleinkinderen en graag wandelt met vriend en de honden. Af en toe vertaalt ze nog een toneelstuk naar het Fries en als het even kan gaat ze op reis naar Kroatië met de camper.
Voor het uitzoeken van haar bril ging ze naar
De OptiSjen in Sneek. 'Toen het nog Eyecare was ben ik er ook geweest en dat was prima, vandaar dat ik nu weer heen ging samen met mijn schoonzus. Het was heel gezellig en de mensen waren erg attent. Ik ben zelf slechthorend en heb de opticien gevraagd om het mondkapje af te doen zodat ik kon liplezen en dat deed hij direct.
De oogmeting was prima, heel zorgvuldig. Daarna mocht ik op de kruk bij Rosalie en ging ze met sjaaltjes aan de gang. Het was serieus en lachen tegelijk. Door mijn grijze haren ben ik nu een wintertype geworden in plaats van een herfsttype. Onbewust wist ik dat wel, maar het is fijn om bevestiging te krijgen. Rosalie zocht de brillen uit in de winkel en het duurde even maar uiteindelijk kwam ze met twee brillen waar deze van Res/Rei bij zat. "Dat is 'm" zei mijn schoonzus. Inderdaad deze past bij mij, met die prachtige blauwe kleur en streepjes in het montuur.
Ik wilde weer meekleurende Varilux glazen want dat vind ik echt een uitkomst. In mijn vorige bril moest ik nog wel eens zoeken in het glas om scherp te zien, dat hoeft nu niet meer en ik kan er ook beter mee lezen. Overigens pak ik nog steeds een leesbril als ik echt ga lezen en in de auto zet ik een zonnebril op sterkte op. Het mooiste compliment kreeg ik van een oud-buurvrouw : "Je bent er gewoon helemaal jonger van". Dat is toch prachtig! Ik ben er erg blij mee en binnenkort mag ik met mijn schoonzus mee. Dan zit zij op de kruk om een nieuwe bril uit te zoeken.'
Romy van der Wiel Uitvaartzorg en VDR Fotografie organiseren de Uitvaart Fair die volop inspiratie biedt voor een persoonlijk afscheid met een gekleurd randje Afscheid nemen, rouwen en herinneren; we krijgen er allemaal mee te maken Ook is er aandacht voor stilgeboren kindjes; wat zijn de mogelijkheden voor een mooi en liefdevol afscheid De deelnemers vertellen u er graag meer over De toegang is gratis
Je luistert naar je hart. Je vertrouwt op de liefde. Je verhuist naar de andere kant van de wereld om daar vol zelfvertrouwen een nieuw leven op te bouwen. Zo kwam Sao Charoenwong van Thailand naar Nederland. Met een bewonderenswaardige innerlijke rust aanvaardt zij wat het leven haar brengt. Aan de andere kant weet Sao juist heel goed wat zij wil. Zes jaar woont ze nu in Joure en ze werkt keihard aan een eigen bestaan.
Sao Charoenwong (44) woont nu zes jaar in Joure en spreekt inmiddels goed Nederlands. Sao is een charismatische persoonlijkheid met een opvallende warmte, interesse en diep respect voor ie der mens. Aan ons vertelt ze haar verhaal. Deels is dat een prachtige liefdesverhaal, waar je met gemak een bestseller over zou kunnen schrijven.
Sao groeide op in het oosten van Thai land, in Sa Kaeo, samen met haar familie.
“Mijn familie is heel arm”, vertelt ze. “Ik woonde samen met mijn ouders, broer, twee zussen, mijn grootouders en een neef. Tot mijn twaalfde jaar mocht ik naar school. Je kunt het vergelijken met de basisschool hier. Daarna moest ik meehelpen om de kost te verdienen. Ik werkte op de boerderij en moest groente plukken. We verbouwden ook rijst. We hadden geen machines, alleen buffels. Mijn moeder werkt nóg op deze boerderij. Ondertussen is het een boomplantage geworden voor de papierindustrie. Er zijn geen buffels meer.
Vanaf mijn veertiende werkte ik twee jaar in de kledingindustrie. Ik werkte zeven dagen per week van ’s ochtends acht tot ’s avonds zes, soms wel tot acht uur, voor
omgerekend zo’n tien euro per dag. Daar om kan ik nu goed zelf kleding en andere dingen maken van stof. Later trouwde ik en werd moeder van een dochter. Op een bepaald moment werd bekend dat mijn man vreemd was gegaan. Hij had een andere vrouw zwanger gemaakt. Ik mocht bij hen wonen maar dat wilde ik niet. Ik zei: ‘Nee! Jij zorgt maar voor die andere vrouw, ik ga weg.’ Ik keerde terug naar mijn familie en verdiende mijn geld als zangeres in een restaurant en in een karaoke bar.”
“In dat restaurant heb ik in 2010 mijn huidige man leren kennen. Hij was op vakantie in Thailand en was verdwaald. Hij stopte bij ons restaurant en sprak met mijn baas. Toen hoorde hij de muziek. Hij liep naar binnen, zag mij, keek mij aan en dacht: ‘Wat mooi’. Hij vroeg toestemming aan mijn baas om met mij te mogen praten. Dat mocht hij wel maar het was heel lastig, want ik sprak geen enkele buitenlandse taal. Een ober hielp ons bij het vertalen.
Hij vroeg: ‘Heb je zin om met mij mee te gaan?’ Ik zei: ‘Nee!’ En ik dacht: ‘Huh, wat is dit?’ Ik legde uit dat ik moest werken tot vijf uur en dat ik dan met mijn zussen naar huis zou gaan, waar de rest van mijn familie was. Ik dacht dat hij dan wel weg zou gaan. Maar dat deed hij niet. Hij bleef maar wachten en maar wachten. OMG!
Wat moest ik doen? Toen mijn werktijd voorbij was, sprong ik met mijn twee zussen op onze motorfiets. We gingen er samen vandoor. Ik ging zelfs spookrijden. Maar hij reed achter ons aan. We stopten voor ons huis. Met elkaar praten ging niet, dus met gebaren maakte ik hem duidelijk dat ik naar binnen ging en andere kleding aan ging doen. Hij vond het prima en bleef maar wachten. Uiteindelijk gingen we ’s ochtends om zeven uur naar de boekhandel. Daar kocht hij een woorden boek voor mij. Op die manier hoopte hij dat we met elkaar konden communiceren.
Hij was heel vasthoudend. Later vertelde hij mij: ‘Ik keek in jouw ogen en wist dat je echt was. Hij las dus mijn ogen.”
“We gingen terug naar mijn huis en daar was mijn moeder. Zij zorgde voor mijn dochter als ik er niet was. Mijn moeder vond hem een hele grote man. ‘Vind je hem leuk?’, vroeg ze mij. ‘Nee’, zei ik toen.
Ik vond het een beetje eng. Maar hij bleef moeite doen om mij echt te leren kennen, met honderd procent respect voor mij. Hij bleef nog veertien dagen, toen moest hij terug naar Nederland. Bij zijn vertrek beloofde hij dat hij mij iedere dag zou bellen. Dat heeft hij gedaan. Hij heeft nooit een dag overgeslagen.”
Sao begon hem wél leuk te vinden en ze wilde naar Nederland gaan om te ervaren waar haar vriend woonde. Maar er waren tegelijkertijd grote twijfels bij haar. Men sen in haar omgeving zeiden: ‘Die man is gek.’ Dat maakte haar bang. En toen ze tóch in haar eentje de grote reis had gemaakt en op Schiphol aankwam, was hij er niet om haar op te halen…
“Hij had zich verslapen”, giechelt Sao. “Echt waar. Ik zat daar in mijn eentje op mijn koffer, zonder geld om iets te kopen. Toen hoorde ik dat mijn naam omgeroepen werd. De politie kwam bij mij. Zij zeiden dat ik niet weg mocht gaan. Ik moest blijven zitten. Zij vertelden mij dat mijn vriend zich had verslapen maar dat hij er snel zou zijn. Na een uur zag ik hem. We waren allebei opgelucht. Hij zei sorry en was nog in paniek. Door de spanning had hij eerst niet kunnen slapen en later werd hij te laat wakker, maar ik was niet boos, hoor.
Het is heel gek. Toen ik voor de tweede keer naar Nederland kwam, versliep hij zich weer. Toen zei ik wel tegen hem dat
“IK HELP GRAAG MENSEN, MET HONDERD PROCENT RESPECT VOOR ELK UNIEK PERSOON”
hij dit niet nog een keer moest doen, haha ha. Maar vanaf dat moment ging het goed en zo ben ik in totaal tien keer bij hem op bezoek geweest.”
“Mijn man drukt dan zijn wekker uit, wil nog even blijven liggen en valt weer in slaap”, verklaart Sao nu lachend. Toen Sao in Neder land kwam wonen en haar inburgeringscur sus had gehaald, wilde zij de mensen leren kennen, de taal leren spreken en werken.
“Ik wil zelfstandig zijn en mijn eigen geld verdienen. Ik wil mijn hand niet ophou den bij de overheid, ik wil op eigen benen staan. Ik hou van hard werken. In Nederland krijg je een goede beloning voor je werk. In Thailand was ik blij met tien euro na een dag werken, dat is hier wel anders.”
Sao ging sporten via Miks en kwam in contact met Hidde Hosper en diens moeder Berrie Zweers uit Joure. Berrie Zweers was onder de indruk van deze bijzondere vrouw. Van haar kwam ook de tip voor dit interview in de krant. “Sao wil niet afhankelijk zijn van anderen, dat is wat haar zo bijzonder maakt”, vertelt Berrie. “Ze kan veel. Ze kan fantastisch koken, weet veel van de natuur en is goed in haar werk. Ze voelt de mensen goed aan en heeft respect voor iedereen. Ze heeft mij een keer gemasseerd toen ik last had van mijn heup. Ik kon daarna weer heel ontspannen slapen.”
Samen met haar moeder Sao kwam ook dochter Kritcha naar Nederland. Kritcha is inmiddels bijna vijftien jaar en heeft haar
draai helemaal gevonden in Joure. “Mijn dochter redt zich prima in Nederland”, ver telt Sao. “Ze gaat naar de middelbare school en dat gaat heel goed. Ze maakt trouw haar huiswerk en kan ook heel goed koken. Mijn moeder en mijn oma zijn inmiddels bij mij op bezoek geweest. Dat was een bijzondere ervaring voor ons allemaal. Mijn man was niet zo goed ter been op dat moment; hij was geblesseerd, maar Berrie heeft hen veel van de omgeving laten zien. Helaas was mijn vader hier niet meer bij. Hij overleed toen ik net drie maanden in Nederland was.”
In Thailand krijgen kinderen in hun opvoe ding mee wat gezond is, welke groenten je kunt eten en welke kruiden lekker zijn bij wat je eet. Gezinnen leven daar veel meer met de natuur dan hier in Nederland. “Als je arm bent is het handig om te weten wat je kunt eten uit de natuur. Dat heb ik als
kind wel geleerd. Ik kan hier in Joure ook wel zeven groenten opnoemen, die jullie als onkruid zien maar die je goed zou kunnen eten. Ik krijg veel complimenten als ik traditioneel Thais kook. Iedereen vindt het lekker, behalve mijn man, haha. Hij houdt niet zo van pittig. Hem doe ik meer een plezier met nasi.”
Wat kinderen in Thailand óók van huis uit meekrijgen is masseren. Masseren op de traditionele Thaise manier is gezond en ontspannend voor iedereen. Sao heeft vooral haar grootouders veel gemasseerd. Het officiële diploma voor deze genees wijze heeft ze ook in haar bezit, net als de Nederlandse papieren voor sportmasseur en voetmassage. Daarom is zij druk doende met haar eigen massagesalon en wil ze haar medemensen helpen om fysieke pijnklach ten te verminderen. “Veel mensen lopen rond met pijn”, vertelt ze. “Ik kan veel voor hen betekenen. Slaap je slecht, heb je nek- of schouderklachten omdat je veel achter je computer zit, heb je vaak hoofd- of buik pijn of heb je last van je rug, dan kan ik je klachten verlichten en zorgen dat je je beter kunt ontspannen met de traditionele Thaise massage, de sportmassage of een mix ervan. Ook ik kan een voetmassage geven.”
Sao heeft zelf de inrichting van haar salon geregeld. Met veel Thaise invloeden, prachti ge kleden, nette kasten, kleurrijke afbeeldin gen en warme kleuren heeft de ruimte een rustige, harmonieuze uitstraling gekregen. Precies passend bij de persoon die zij is.
“Ik hou van werken en help graag ieder mens met honderd procent respect voor elk uniek persoon”, besluit ze, maar er is nog wél wat, wat ze kwijt wil over de mensen in Neder land. “Nederlanders zijn veel minder lenig dan de mensen uit mijn geboorteland. Ik kan ze niet dubbelvouwen, haha, dus alleen maar masseren op de Thaise manier, waar dit een onderdeel van is, dat kan dan niet.”
Ontvang je een uitkering en sta je te popelen om aan het werk te gaan, maar heb je geen idee waar? Ga 27 oktober mee op Inspiratietour door Súdwest-Fryslân! Samen met andere werkzoekenden op ontdekkingsreis door onbekend werkterrein. Busje in, busje uit: in een rap tempo maak je kennis met allerlei beroepen en bedrijven. En misschien wel jouw toekomstige werkgever!
Er zijn 5 tours waaruit je één kiest. Informatie over de opstapplekken ontvang je na je aanmelding. Wees er snel bij vanwege de beperkte capaciteit van maximaal 75 deelnemers. Meer weten of direct aanmelden? Kijk op de website!
Woensdag 26 oktober
Raadsvergadering, 19.30 uur
Maandag 31 oktober Petear, 19.30 uur
Maandag 7 november Raadsvergadering, 19.30 uur
Woensdag 9 november Petear, 19.30 uur
Kijk voor actuele informatie op: defryskemarren.nl/ gemeenteraad
Al jaren hebben we als gemeente aandacht voor het terugdringen en scheiden van afval. En niet voor niets: grondstoffen worden schaars, er wordt steeds meer bekend over plasticsoep en de druk op het milieu neemt toe. Daarbij blijkt dat meer dan de helft van het restafval van alle huishoudens in onze gemeente nog prima gebruikt kan worden als grondstof voor recycling. Zonde om te verbranden!
Daarom organiseren we op vrijdag 28 oktober 2022, tussen 13.15 en 17.00 uur, de Dag van het Afval op het milieuterrein in Lemmer. Op deze dag organiseren we allerlei interessante en leerzame activiteiten rondom dit thema.
Neem bijvoorbeeld een kijkje in de keuken van het Repair Café, beleef de reis van uw afval met de virtual reality (VR) Waste Experience in 3D of vraag onze afvalcoaches het hemd van het lijf!
Let op: in verband met de ‘Dag van het Afval’ op 28 oktober is de milieustraat in Lemmer gesloten voor het brengen van uw afval (grondstoffen).
Meer informatie: defryskemarren.nl/dagvanhetafval
Container defect? Een gat in de weg? Een melding openbare ruimte is met Fixi zo gemaakt. Dit kan in een paar eenvoudige stappen via de gratis Fixi app (iOS en Android-app), de webapplicatie Fixi.nl of telefonisch bij onze gemeente.
Als u zelf een melding maakt in Fixi, dan wordt u op de hoogte gehouden van het verloop van uw melding. Ook kan de gemeente contact met u opnemen bij vragen. Bij een anonieme melding ontvangt u geen terugkoppeling van uw melding.
Week van de Veiligheid: 10 -16 oktober (thema jeugd & veiligheid) Locatie: De Fryske Marren/ heel Nederland
Op dinsdag 8 november 2022 halen de Netwerken
Palliatieve Zorg Fryslân, gemeente De Fryske Marren, gemeente Heerenveen, Netwerk Dementie Fryslân, Sociaal Werk de Kear, Stichting Caleidoscoop en Sichtpunt de theatervoorstelling ‘Lang zal hij leven!’ naar het Posthuistheater in Heerenveen. Een interactief theaterstuk van Nachtzon Mediahuis over het thema euthanasie bij dementie, met onder andere Annemarie Prins, Joop Keesmaat en Harpert Michielsen.
Familiegesprek over euthanasie bij dementie
De voorstelling draait om een familiegesprek over euthanasie bij dementie. Een moeilijk maar belangrijk onderwerp dat in veel families tot discussies leidt en waar mantelzorgers en zorgprofessionals mee te maken krijgen. Tijdens het stuk wordt het publiek actief betrokken bij de dilemma’s en vragen die het verhaal oproept.
In verband met asfalteringswerkzaamheden is de Gemaalweg, ter hoogte van de Friese Sluis en op de kruising Gemaalweg-Sluisweg- Lemsterpad, een weekend lang gestremd voor alle verkeer (auto’s, fietsers en voetgangers).
De werkzaamheden vinden plaats van vrijdag 21 oktober (20.00 uur) tot zondagavond 23 oktober (20.00 uur). Er wordt een tijdelijke omleidingsroute, via het Lemsterpad, de Hopweg en de Ruttenseweg, ingesteld. Het verkeer op de Sluisweg en het Lemsterpad wordt via rijplaten langs de werkzaamheden geleid. Meer informatie: defryskemarren.nl/wegwerkzaamheden
Dag van het Afval:
Vrijdag 28 oktober
Tijd: 13.00 – 17.00 uur
Locatie: milieuterrein in Lemmer Meer informatie op: defryskemarren.nl/ dagvanhetafval
Er worden twee voorstellingen gegeven: in de middag voor zorgprofessionals (16.30 tot 17.30 uur) en in de avond voor mantelzorgers en belangstellenden (19.30 tot 20.30 uur). Er is gelegenheid tot napraten. Het bezoek aan de voorstelling is gratis. Wel vragen we u zich aan te melden op de website: palliaweb.nl/netwerk-friesland
Marren
Informatiebijlage van gemeente De Fryske
Gemaalweg bij de Friese Sluis gestremd in weekend van
oktober
We doen het hier steeds meer en beter: afval scheiden. Dat is maar goed ook, want zo gaan steeds minder grondstoffen verloren die nog prima te gebruiken zijn voor nieuwe producten. Maar willen wij ook voor wat betreft afval een écht duurzame gemeente zijn, dan moeten we met elkaar nog een stapje extra zetten.
Een goede afvalverwerking begint bij je thuis: bronscheiding. Bronscheiding geldt voor groente-, fruit- en tuinafval (gft-afval), glas, papier, textiel, afgedankte elektrische en elektronische apparaten, klein chemisch afval en grof huishoudelijk afval. Dit moet allemaal niet in de grijze vuilnisbak, maar in aparte containers − denk aan de papier- en groene container − of naar speciale inleverpunten zoals de glasbak en de Milieustraat.
Breng je grof vuil naar de milieustraat, dan is het van belang om ook dát vooraf zoveel mogelijk te sorteren. Er staan daar bijvoorbeeld aparte bakken voor papier, harde plastics, verschillende soorten metaal, groot witgoed, klein witgoed, piepschuim, textiel, hout met een hoge kwaliteit, hout met een lagere kwaliteit en klein chemisch afval. “Alles wat inwoners naar het milieuterrein brengen, is via die bakken te recyclen”, zegt Henri
Meijer, coördinator afvalbeheer. “Ook de plastic tassen en kartonnen dozen waar zij het in meenemen. Als dat ook echt gebeurt, komt helemaal niets daarvan bij het restafval terecht.”
Het niet verloren laten gaan van waardevolle grondstoffen is nog maar een van de redenen dat afval scheiden zo belangrijk is. Alles wat onterecht bij het restafval belandt, gaat bij Omrin de verbrandingsoven in of is alleen op een dure manier te recyclen. Het meer en beter scheiden van afval leidt zo tot lagere belastingen. Daarnaast is er dan minder uitstoot van CO2. Dat is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor onze gezondheid. Bovendien levert een deel van het gesorteerde afval juist geld op. Voor metaal, papier en piepschuim geven bedrijven die dat inzamelen om te recyclen een vergoeding.
Om inwoners bewuster te maken van de noodzaak van afval scheiden, ging de gemeente in april van start met een communicatiecampagne.
“Die werpt duidelijk haar vruchten af”, aldus Gerben de Boer, beleidsadviseur afval en milieu. “Sinds het begin van de campagne is er een positieve trend te zien. In de afgelopen jaren bevatte een grijze container in De Fryske Marren gemiddeld 27 procent gft-afval – afval dat natuurlijk in de groene container hoort. Bij een steekproef in mei was dat percentage flink gedaald. En het grof vuil dat inwoners naar de milieuterreinen brengen, is steeds vaker al goed
gesorteerd. Veel communiceren is voor ons dus de weg naar succes.”
Hoe ziet dat succes eruit? De gemeente heeft daarvoor een meetbaar doel vastgesteld: maximaal 60 kilogram restafval per inwoner van De Fryske Marren per jaar, uiterlijk in 2025. Gerben: “Met z’n allen zetten wij nu grote stappen in de goede richting. Maar we zijn er zeker nog niet. Nog steeds komt veel te veel herbruikbaar materiaal in de grijze container terecht, of gaat het ongescheiden naar het milieuterrein. De centrale boodschap van onze
voor het actuele
het actuele
‘We blijven bezig met het creëren van bewustwording’
- GERBEN -
‘Veel communiceren is voor ons de weg naar succes’Henri Meijer (links) en Gerben de Boer
campagne – grondstoffen zijn geen afval –gaan we daarom nog vaak herhalen.”
“De rol van de medewerkers op de milieuterreinen is hierbij niet te onderschatten”, voegt Henri toe. “Zij houden inwoners scherp door hen te coachen en gaan in gesprek wanneer ze zien dat afval op de verkeerde manier wordt aangeboden. Zo helpen ze ook misverstanden de wereld uit. Sommigen denken bijvoorbeeld dat je kapotte kleding, lakens, gordijnen enzovoorts niet hoeft te scheiden, omdat je die niet opnieuw kunt gebruiken. Maar van zulke textiel kun je wel nieuwe producten maken. Zo blijven we als gemeente continu bezig met het vergroten van kennis en het creëren van bewustwording op dit gebied; net zolang als nodig is!”
Kijk voor meer informatie over het scheiden van afval ook op scheidadvies.nl
Alles wat in De Fryske Marren aan harde plastics op de milieuterreinen verzameld wordt, gaat naar Van Werven Kunststofrecycling in Biddinghuizen. Dit bedrijf maakt de harde plastics geschikt voor verwerking bij AVK Plastics in Balk.
Dat proces bestaat uit vier stappen:
• Sorteren: Alles wat er nog aan ander materiaal tussen de plastics zit, wordt eruit gehaald.
• Malen: Met een maalmolen worden de plastics tot kleine snippers gemalen.
• Wassen: De plastic snippers worden gewassen in een bak met water, zodat er geen vuil meer aan zit. Ook is dit een manier om zwaardere kunststoffen (pvc en pet) er tussenuit te halen, aangezien die zinken. Deze kunststoffen gaan naar andere afnemers.
• Ontvochtigen: De snippers worden droog gemaakt, zodat ze op transport kunnen naar Balk.
“Elke week ontvangen wij van Van Werven zes à acht vrachten met big bags vol plastic snippers”, vertelt Vally Hoogland, technical operations manager bij AVK Plastics. “Per jaar komt dat neer op zo’n 20 miljoen kilo. Normaal gesproken zijn snippers nog te groot om te kunnen verwerken en moeten er eerst korrels van worden gemaakt. Maar ons bedrijf is zo ingericht dat we er prima mee uit de voeten kunnen en die extra stap dus niet nodig is.”
Bij AVK Plastics begint het proces om van de plastic snippers nieuwe producten te maken. Dit bestaat uit twee stappen:
• Mixen: Als een nieuwe vracht te veel plastic bevat dat niet sterk genoeg is, wordt die gemengd met sterker plastic uit een andere recyclestroom.
• Spuitgieten: De snippers worden gesmolten en onder grote druk in een mal gespoten, die de vorm heeft van het nieuwe product. Is het materiaal afgekoeld en gestold, dan is het product klaar voor gebruik.
Vally: “Bijna twee derde van het aangeleverde materiaal gebruiken wij om pallets te fabriceren. Van ongeveer een derde maken we straatpotten en de rest zetten we om in allerlei kleinere plastic producten. Veel van onze pallets en straatpotten leggen vervolgens een grote afstand af, want wij verkopen ze aan klanten in heel West-Europa. Maar sommige pallets zien we vaak terug: Van Werven levert de big bags daarop bij ons aan. Raakt een daarvan een keer beschadigd, dan kan die meteen weer mee in het recycleproces.”
Op vrijdag 28 oktober organiseert de gemeente op het milieuterrein in Lemmer de Dag van het Afval. Bezoekers kunnen meedoen met een spel: raad je de waarde van een container met grondstoffen, dan win je een prijs. Daarnaast worden de winnaars van de scholenprijsvraag bekendgemaakt. Voor deze prijsvraag hebben basisschoolleerlingen filmpjes gemaakt over recycling.
Verder is Omrin er met de Virtual Reality Waste Experience, waarmee je in 3D de reis van je afval door hightech afvalverwerkingsinstallaties kunt volgen. Ook AVK Plastics is aanwezig met een stand, om het recycleproces van harde kunststoffen te laten zien. Een leuke dag voor jong en oud – wees welkom!
- VALLY‘Per jaar verwerken we zo’n 20 miljoen kilo’
Een van de afvalsoorten die via de milieustraat een tweede leven krijgen, zijn harde kunststoffen. Dit zijn plastics die kunnen breken, zoals tuinmeubelen, bidons, emmers, speelgoed en kleerhangers. Hoe ziet dat recycleproces er hier uit?Vally Hoogland, Technical Operations Manager
Op veel plekken in de openbare ruimte van De Fryske Marren vinden werkzaamheden plaats. Vaak gaat het hierbij om een herinrichting van een woonomgeving of verkeerssituatie. De aanleiding voor zo’n project is elke keer anders, maar de aanpak is meestal in grote lijnen hetzelfde. Wat komt er allemaal bij kijken?
“We werken altijd in duo’s: een projectleider planvorming trekt de kar in het eerste deel van het traject, in het tweede deel doet een projectleider realisatie dat”, vertelt Fiona Carpentier.
Als een van die projectleiders planvorming bij de gemeente is zij al bij vele herinrichtingen betrokken geweest.
De bijbehorende stappen heeft ze dus ook regelmatig doorlopen. “Het begint bijvoorbeeld met klachten van inwoners over de verkeersveiligheid op een bepaalde plek. Wij kijken dan of er meer problemen zijn en of er onderhoud gepland staat. Zo ja, dan pakken we dit samen met de beheerders op en vragen we hiervoor geld aan bij de raad. Als dat wordt toegekend, kunnen we van start.”
De eerste fase van de planvorming is beginspraak. Kort gezegd houdt dit in dat de projectleider met inwoners, het plaatselijk belang, beheerders en eventuele andere betrokken partijen om tafel gaat. Fiona: “Ik vraag dan: hoe zien jullie het probleem? Wat zijn jullie wensen? Er spelen vaak verschillende belangen die je tegen elkaar moet afwegen. Wanneer je nieuwe parkeerplaatsen aanlegt, heb je minder ruimte voor groen. En neem je snelheidsremmende maatregelen, dan stroomt het verkeer minder vlot door.
Het is verstandig om het van tevoren met elkaar over zulke kwesties te hebben.”
De volgende stap is het maken van een voorlopig ontwerp van de herinrichting. Vaak gebeurt dat in overleg met de belanghebbenden. De gemeente heeft daarvoor onder andere stedenbouwkundigen, verkeerskundigen, een landmeter, tekenaars en een bestekschrijver in dienst. “Wij hebben in zekere zin ons eigen ingenieursbureau”, zegt Fiona. “Dat is uniek.” Is het voorlopige ontwerp klaar, dan kunnen inwoners
daar kennis van nemen tijdens een voorlichtingsbijeenkomst. Hun opmerkingen worden meegenomen voor het opstellen van een aangepast ontwerp en nadat ook daar feedback op gegeven is, wordt een definitief ontwerp gemaakt. Fiona: “Samen met alle reacties én een beschrijving van wat we daarmee gedaan hebben, leggen wij dit ontwerp aan het college voor. Na goedkeuring volgt een technische uitwerking en hierna besteden we de klus aan.”
Vanaf de uitwerking van het ontwerp neemt een van de projectleiders realisatie bij de gemeente het stokje over. Een van hen is Sjors Veenstra, die deze werkwijze verder toelicht: “In de praktijk zijn beide projectleiders van begin tot eind bij het traject
Kijk
het actuele
- FIONA -
‘Er spelen vaak verschillende belangen die je tegen elkaar af moet wegen’Fiona Carpentier, projectleider planvorming
betrokken, maar hun rol verandert. De projectleider realisatie treedt in het eerste deel vooral op als adviseur en de projectleider planvorming in in het twee deel deels als omgevingsmanager.”
Hoe lang de werkzaamheden duren, hangt natuurlijk af van wat er moet gebeuren. Maar er zijn ook allerlei andere factoren die daar invloed op hebben en voor vertraging kunnen zorgen, legt Sjors uit. “Denk bijvoorbeeld aan de beschikbaarheid van materiaal, of aan ecologische factoren. Ook ben je afhankelijk van partijen, zoals nutsbedrijven, die hun eigen agenda hebben. Mede daarom is het essentieel om veel te communiceren naar omwonenden en andere belanghebbenden, via onder andere brieven, nieuwsbrieven en social media. Zeker wanneer zij hinder van het werk ondervinden –
je probeert dat te beperken, maar meestal is het niet te voorkomen –is het belangrijk dat ze steeds weten waar ze aan toe zijn.”
Huidige en geplande werkzaamheden aan weg en water vindt u op onze website: defryskemarren.nl/ wegwerkzaamheden
In Haskerhorne wordt vanwege diverse klachten de Haulsterweg heringericht. Boomwortels waren door het trottoir en de weg gegroeid en hadden gevaarlijke hobbels veroorzaakt. Bovendien ervaren inwoners de snelheid van auto’s hier als een probleem. Als voorbereiding op de uitvoering is afgelopen februari daarom een aantal bomen gekapt; dit moest voor het begin van het broedseizoen gebeuren. Daar waar de bomen langs de weg zijn blijven staan, worden de plantvakken verbeterd om ervoor te zorgen dat de wortels het wegdek niet opnieuw opdrukken. Daarnaast wordt dit najaar de rijbaan verbeterd, komen er nieuwe trottoirs en worden op bepaalde plekken snelheidsremmende asverspringingen aangebracht.
Een ander probleem op deze weg was de wateroverlast bij langdurige of hevige regenval. Dit is in het voorjaar opgelost door de riolering van binnenuit te vernieuwen en de aansluitingen van de straatkolken (de afvoerputten van het regenwater) en van de woningen te vervangen. Ook is, in overleg met Wetterskip Fryslân, een groot deel van de regenwaterafvoer van de woningen aan de westkant van de Haulsterweg aangesloten op de achterliggende sloot.
Projectleider planvorming: Fiona Carpentier
Projectleider realisatie: Sjors Veenstra
Tussen Sint Nicolaasga, Scharsterbrug en Langweer vond vorige en deze maand een herinrichting plaats van de kruising van de Langwarderdyk en Huisterheide. Deze driesprong ligt binnen het Nationaal Landschap Zuidwest Friesland, een gebied met veel historie en recreatie. Zowel de plaatselijke belangen van Sint Nicolaasga en Langweer als de scholen uit de omgeving en het middelbaar onderwijs in Joure drongen al jaren aan op de aanpak van het kruispunt.
Om de snelheid van auto’s te verlagen, zijn er voor de kruising versmallingen aangebracht. De verbreding bij de bushalte is verwijderd, wat daar voor een veiligere situatie zorgt. De driesprong is voorzien van wit asfalt (het asfalt is eerst zwart, maar wordt door slijtage en de zon na verloop van tijd wit), de oversteek voor fietsers en voetgangers is korter gemaakt en er zijn nieuwe lichtmasten met bewegwijzering neergezet. Om het kruispunt heen is verharding met rode bakstenen gelegd en is er meer groen aangebracht. Voor busreizigers staan er nieuwe bushokjes en een nieuwe fietsenstalling en de driesprong heeft nu een liftplaats en een Kiss & Ride-plek.
Projectleider planvorming: Fiona Carpentier Projectleider realisatie: Ike Dekker
De herinrichting is opgesplitst in twee delen. De werkzaamheden aan de Straatweg Zuid zijn in het voorjaar van start gegaan en worden dit najaar afgerond. Het zuidelijk deel van de Straatweg is de toegang tot het centrum van Lemmer en de woonstraat van enkele tientallen Lemsters. Er zijn veel redenen om deze weg op te knappen. Zo is de rijbaan in slechte staat, het groen deels in slechte staat en wordt er te hard gereden. Voor de herinrichting van de weg is gekozen voor een ontwerp dat rekening houdt met een deel van de wensen van de aanwonenden en tegelijk recht doet aan de functie en het beeld van een mooie, groene toegangspoort.
Door de rijbaan aan te passen en het asfalt in het zuidelijke deel van de Straatweg te vervangen door klinkers, voldoet de weg beter aan de richtlijnen van een 30km/uur-zone. Door het behoud van een deel van de bomen en het aanplanten van nieuwe bomen, blijft het laaneffect intact. Verder worden onder andere kolken, putranden en funderingen aangebracht. Het werk aan de Straatweg Noord vindt in het voorjaar van 2023 plaats.
Projectleider planvorming: Fiona Carpentier
Projectleider realisatie: Sjors Veenstra
Zorgen voor een aantrekkelijke, verzorgde en groene omgeving. Daarvoor komt wijkbeheerder Tonny de Jong (53) elke dag met plezier zijn bed uit. Samen met zijn collega’s is hij verantwoordelijk voor het complete beheer en onderhoud van straten en parken in en om Joure. Wat hem drijft? Zijn passie voor de natuur. Plus de wens om ook anderen van groen te laten genieten.
Tonny geeft als wijkbeheerder leiding aan negen collega’s. Op de vraag wat zijn team precies onderhoudt, somt hij het een en ander op. “Plantsoenen, bomen, vijvers, parken, het centrum van Joure… heel divers. Een greep uit ons werk? We schoffelen, snoeien bomen, knippen hagen, verzorgen kleine stukken bestrating, maaien gazons en houden beplanting nat. Zeker dat laatste is deze zomer heel belangrijk. Daarnaast planten we ook nieuw groen, bijvoorbeeld op rotondes.”
Het werk dat Tonny en zijn collega’s doen, is op allerlei plaatsen in Joure te bewonderen. Zoals in Park Heremastate, waar 10.000 bollen zijn
geplant – ‘stinzeplanten’, voorjaarsbloeiers zoals krokussen, sneeuwklokjes, aronskelken, hyacinten en bostulpen. “In 2017 begonnen we hier met een renovatie”, vertelt Tonny. “Het doel was om het park terug te brengen in de staat zoals tuinarchitect Roodbaard het ooit heeft ontworpen. We hebben sommige grote bomen en struiken weggehaald, bollen geplant en de paden opgeknapt. Het park oogt nu veel opener en ruimer, met goed zicht op de vijver.”
De liefde voor de natuur zat er al vroeg in bij Tonny. Als kind ging hij met zijn vader mee het veld in, ‘aaien sykje’. “Dat was het begin”, blikt hij terug. “De natuur is echt mijn ding. Het liefst was ik boswachter geworden, maar dat zat er in die tijd niet in.” Tonny begon zijn groencarrière bij een tuincentrum/hovenier. “Toen er een vacature voor assistent-wijkbeheerder bij de gemeente kwam, leek me dat ook wel wat. Dat is inmiddels 21 jaar geleden.”
In die 21 jaar is er wel wat veranderd in het werk. “Ons uitgangspunt is ecologisch groenbeheer”, zegt Tonny. “We werken met respect voor onze leefomgeving. Vroeger gebruikten we soms gif om onkruid weg te halen. Daar is nu geen sprake meer van. We halen het handmatig of met de borstelwagen weg. Op plekken waar dat kan, zaaien we wildmengsels vol wilde bloemen. We maaien bermen minder vaak, zodat er bloemen blijven staan voor vlinders en insecten. Ook vogels en padden vinden daar een prettige leefomgeving. Goed voor de biodiversiteit!”
Een van Tonny’s verantwoordelijkheden is de zogenoemde flora- en faunacheck. “Beschermde flora en fauna, zoals vogels of andere dieren of planten, mogen we niet verstoren of kapotmaken. Daarom doe ik bij groenprojecten een ecologisch onderzoek. Wat leeft in zo’n bos of park? Zijn er misschien egels in de rust, zijn er beschermende planten of broeden er vogels? Zo ja, dan passen we onze plannen aan.”
In de klei Tonny staat niet vaak meer letterlijk ‘met de poten in de klei’. “Als ik een uurtje over heb, ben ik nog weleens bezig in Heremastate. Maar verder hou ik me vooral bezig met regelwerk, zoals het onderhouden van contacten met de binnendienst van de gemeente, inwoners
en plaatselijk belang, het verzorgen van de administratie en het behandelen van klachten en meldingen van inwoners. Bijvoorbeeld over een scheefstaande tegel door een boomwortel of een omvergereden paaltje.” Zulke zaken kunnen inwoners telefonisch melden of via de app Fixi, of op Fixi.nl. Wat kunnen mensen zelf doen om hun omgeving te vergroenen? Daar is Tonny kort over. “Tegel eruit, plant erin! Zelfs in een kleine tuin kun je al verschil maken.” Vogels en vlinders die rondvliegen, krokussen die bloeien: Tonny wordt er zelf ontzettend blij van. Welke tip wil hij inwoners tot slot meegeven?
“Kijk eens om je heen hoe mooi de natuur is. Wist je dat in Park Heremastate bomen van meer dan150 jaar oud staan? Er is zoveel te zien, als je maar wilt kijken. Groen maakt gelukkig!”
‘Tegel eruit, plant erin’Tonny de Jong Insectenhotel FOTO’S: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN
BSO en gastouderopvang Vanuit de kernwaarden Geborgenheid, Eigenheid en Zelfontplooiing daagt Kinderwoud elk kind uit om spelenderwijs nieuwe dingen te ontdekken en zichzelf in zijn eigen
te
kind wordt GEZien en
In Bakhuizen zeggen ze: “At dy Andries de Vries earne yn sit, krijst him der noait wer út.” Ze zeggen het evenwel liefkozend. Sterker, ze zijn trots op zo’n volhouder. Andries knikt berustend. Het is nu eenmaal zo.
Onlangs is hij gefêteerd omdat hij vijftig jaar (!) deel uitmaakte van de cast van de plaatselijke toneelvereniging.
Daar bestonden geen speldjes voor, dat hebben ze apart moeten maken.
En vergeet daarbij niet dat hij vanaf zijn 16e jaar al als keeper in het eerste van het toen nog op zondag spelende voetbalteam van Bakhuizen stond. En dat hij nu nog steeds elke vrijdag de witte lijnen op het voetbalveld kalkt. En vergeet ook niet dat hij zoveel jaar terug ook al eens de Prins Carnaval was in het roomse Bakhuizen.
Andries de Vries is namelijk een dorpsman in hart en nieren. Want als je hem vraagt of hij in één of andere stadswijk in een grote plaats hetzelfde leven had kunnen lijden, dan twijfelt hij. “Nee, wierskynlik net. Mar yn je eigen doarp hear je wat te dwaan.”
Andries de Vries is 69 jaar geleden in Bakhuizen geboren. Hij preciseert: “No ja, eins yn Mirns.” Dat is toch óók Bakhuizen? Hij geeft het toe. Hij behoort vanaf zijn geboorte tot de Bakhúster mienskip. Kwam na de school daar ook aan het werk, bij het schildersbedrijf van Jappie de Jager. Dat Bakhuizen met een man of drie, vier Bakhuizen in de verf zette. In de tachtiger jaren schoof hij door naar een groter bedrijf uit Lemmer. Eerst ging dat nog wel, al werkten er wel wat meer mensen. Later kwam er een fusie met een bedrijf uit Genemuiden. Veel werknemers, die landelijk werden rondgestuurd. “Dan sit je fiif heech te skilderjen earne yn Utrecht. En dan moat je fiif moanne yn Haarlem skilderje, no dan moat je foar sânen foarby Amsterdam wêze, dus moast ik foar fiif oere fuort.” En dan vallen de repetitieavonden voor het toneel wel eens zwaar. Toch, als je daar voor gekozen hebt, moet je volhouden is het parool van De Vries.
Buurman was indertijd voorzitter van de toneelvereniging St. Martinus. Die had een mooi stuk uitgezocht, maar daar moesten jonge mensen in. Buurjongen Andries was 19. Op die leeftijd aarzel je
wel even. Buurman hield aan: “Besykje it ris in kear.” Het merkwaardige was dat hij een notaris moest spelen, en die zijn meestal oud. Andries had echter niet veel tekst, vond het wel leuk en bleef meedoen. De eerste jaren speelde St. Martinus Nederlandstalige stukken. Toen werd echter ‘it Bûn fan Fryske Toanielselskippen’ opgericht. Vanaf dat moment speelde St. Martinus Friese stukken, vaak uit het Nederlands vertaald. It Bûn deelde de toneelverenigingen in klassen in, en ging beoordelen. St. Martinus kwam in de hoogste afdeling en won daar ook nog eens de titel. Dat was met ‘Sil de Strandjutter’.
De jonge Andries de Vries was intussen al lang één van de hoofdrolspelers geworden en in Sil was hij de strandjutter. “Myn moaiste rol”, zegt hij als hij de foto’s erbij haalt en dan strijkt hij even over z’n ogen. Nog steeds emotie bij die ervaring. St. Martinus speelde eerst nog wel eens drama, maar ook de Bakhústers wilden wel een paar avonden plezier hebben in De Gearte, het multifunctionele centrum voor Bakhuizen en omstreken. Dus de stukken werden ‘luchtiger’.
Dat bepaalt altijd een kleine commissie in zo’n vereniging. Die zoeken de stukken uit. De Vries zat er vaak ook in. Iedere speler krijgt dan een boekje en na twee avonden alles rondpraten is het elke week tien pagina’s uit het boekje ‘uit de kop leren’. “Herhelje, herhelje, herhelje”, zegt De Vries die overigens net als vele anderen tijdens de uitvoeringen wel eens niet wist welke volgende zin in dat boekje stond. “Ymproviseare. Ik betocht wolris wat, en wylst ik dan oan it praten wie tocht ik: wêr giet dit yn himelsnamme hinne?” Het publiek merkte dat niet.
St. Martinus heeft een goede toneelploeg. Dat helpt ook in het volhouden.
In Bakhuizen waren er destijds drie uitvoeringen, nu nog twee.
Op 29 januari en 4 februari 2023 wordt ‘De Bloody Mary’ van Mary Bakker gespeeld. In de hoogtijjaren kwamen er, door heel Fryslân heen, veel voorstellingen bij. Niet overal was een toneelvereniging, maar wel behoefte aan een lollige avond. Bakhuizen speelde ook jaren aaneen voor bedrijven, zoals de personeelsvereniging van Douwe Egberts in Joure.
Als je op reis ging moesten de mannen de vrijdagmiddag snipperen, want dan moest dat hele decor elders opgezet worden. En ’s avonds na het stuk geen biertje, maar decor opruimen.
“Je fertsjinnen wol wat jild foar de feriening, mar it wie wol hiel swier.”
Voor De Vries dubbel zwaar. Het decor, daar zat veel schilderwerk in, en dan wezen ze automatisch naar hem. Hij deed het graag. Vijftig jaar lang en hij houdt echt nog niet op.
Ook niet met zijn beleving van voetbal. En dat doet hij niet alleen op de tribune van de sc Heerenveen. Zelf stond hij op zijn zestiende al als keeper onder de lat bij de vv Bakhuizen. Hij zou dat dertien jaar volhouden. Toen kreeg hij een enkelbreuk. Zich echt terugvechten lukte niet. Maar de voetbalclub was hem niet kwijt. Andries de Vries werd eerst leider van het eerste en zat twintig jaar in het bestuur van vv Bakhuizen. Was daarin wedstrijdsecretaris, de spil van elke voetbalvereniging. Zat later in allerhande commissies. Trekt de lijnen op het voetbalveld, doet het krantje en is de centrale figuur in de ontvangst van de bezoekende ploegen. “Dat fyn ik wichtich, in goede ûntfangst” Hij mijmert ook even over de toekomst, want in 2023 bestaat de vv Bakhuizen honderd jaar. “Dat fiere we om Himelfeartsdei hinne.”
Een leven lang in het voetbal. En ook daarin met wat romantisch gevoel over het verleden. “Skiep as meanmasine, waskje yn de kroech by in tobke, mei de bus mei syn allen op paad.” De mooie accommodatie die Bakhuizen nu heeft, maakt veel goed. Al kan hij er nog niet helemaal aan wennen, dat Bakhuizen een zaterdagclub is geworden. De heilige voetbalzondag was hem liever.
Bij voetbal heb je reserves, bij toneel niet. Ooit kreeg Andries hartproblemen. Moest in de ambulance naar het ziekenhuis. Veertien dagen voor de uitvoering kreeg hij daar zes omleidingen. Dus de souffleuse moest zijn rol spelen. Dat kon want vrouwen zijn ook wel eens koster. Maar Andries lag in bed en hoorde ze buiten naar de voorstelling gaan. “Doe hie’k it wol efkes hiel dreech.”
Bakhuizen is blij met vaste waarde Andries de Vries. Hij werd jaren geleden eens ‘Bakhúster fan it jier’. Er is nooit meer iemand anders tot die titel gekroond… Zijn lijfspreuk is: ‘Wat ôfpraat is, moat barre’.
Bijvoorbeeld: volgend jaar is Andries vijftig aar getrouwd met Dora. Kinderen, kleinkinderen, met z’n 25-en gaan ze naar de zon. Ook al is er een toneelrepetitie van St. Martinus of een voetbalwedstrijd van vv Bakhuizen. “Dan bin ik der in kear net.”
In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen kunnen vrouwen terecht voor de volgende zorgprogramma’s:
In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen kunnen vrouwen terecht voor de volgende zorgprogramma’s:
• Blaasklachten
• Blaasklachten
• Verzakking
• Verzakking
In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen kunnen vrouwen terecht voor de volgende zorgprogramma’s:
onze
• Anticonceptie
• Blaasklachten
• Anticonceptie
In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen kunnen vrouwen terecht voor de volgende zorgprogramma’s:
• Menopauze en overgang
• Bekkenpijn
• Menopauze en overgang
• Blaasklachten
• Bekkenpijn
• Onderbuikpijn
• Verzakking
• Verzakking
• Onderbuikpijn
• Anticonceptie
• Anticonceptie
• Ontlastingsklachten
• Menopauze en overgang
• Pijn bij het vrijen
• Menopauze en overgang
• Bekkenpijn
Verzakking
• Ontlastingsklachten
• Pijn bij het vrijen
• Vulva aandoeningen
• Vulva aandoeningen
• Bekkenpijn
• Onderbuikpijn
• Onderbuikpijn
• Ontlastingsklachten
• Ontlastingsklachten
• Korte toegangstijden voor zowel eerste afspraak als operatie
• Pijn bij het vrijen
• Korte
voor zowel eerste afspraak als operatie
• Pijn bij het vrijen
Bekkenpijn
• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie
• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie
• Vulva aandoeningen
• Vulva aandoeningen
Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw of bel
Oriënteer je op
9000 500 om direct een afspraak te maken.
• Korte toegangstijden voor zowel eerste afspraak als operatie
• Korte toegangstijden
zowel
afspraak als operatie
• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie
• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie
Prof Dr CH hoogleraar UMC UtrechtOriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw of bel 088 9000 500 om direct een afspraak te maken.
Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw of bel 088 9000 500 om direct een afspraak te maken.
Vrijdag 28 oktober aanstaande vindt de 9de editie van het Reünieconcert Heerenveen plaats. Ook dit jaar is er weer een aansprekende line up gerealiseerd met als hoofdmoot de tributes voor gerenommeerde artiesten zoals David Bowie en Neil Young.
Deze artiesten zijn ultieme tegenpolen van elkaar. De androgyne David Bowie tegenover de slungelachtige Neil Young.
Met de tributeband Ground Control uit Arnhem is een degelijke act gecontracteerd waar de vonken van af spatten als ze live spelen. Het programma is rond gemaakt met de Neil Young Tributeband rond Henri de Vries die in de band zang, piano, gitaar en mondharmonica voor zijn rekening neemt. Zijn stemgeluid lijkt zo op zijn grote held dat je je af kan vragen of je hier met zijn dubbelganger te maken hebt. Gijsbert Diteweg, lapsteel, viool en gitaar, Danya Plugge, zang en bas en Bert Fonderie, zang en drums complementeren de band.
Ze spelen muziek die nooit gaat vervelen van `Tonight`s the night`, `Harvest`, `American Stars & Bars`, `Zuma`, `After the Goldrush`en `Decade`. Neil Young is in tegenstelling tot David Bowie nog onder ons. Hij leeft nog steeds het leven van een rocker en mag zich gelukkig prijzen met zulke geweldige vertolkers van zijn muziek.
Aan het einde van het concert speelt Dear Mr. Fantasy een breed rockrepertoire waarin de naamgever van dit lied, Stevie Winwood een grote plek inneemt naast andere grootheden als the Band en andere bekende nummers uit de jaren sixties en seventies.
Op de site van reunieconcertheerenveen.nl is te vinden hoe de verkoop via Ticket2link gaat plaatsvinden.
Huiswerk maken: het kan soms een hele opgave zijn voor kinderen die op de middelbare school starten. Wat moet wanneer af, en hoe weet je eigenlijk wat je allemaal moet doen? Ook voor ouders is het een zoektocht om het kind hier op een goede manier mee te helpen. Voor wie er thuis niet uitkomt, is er sinds kort een huiswerkinstituut in Joure. De eerste aanmeldingen stromen al binnen.
In een mooie stolpboerderij aan It Beaken 8 in de wijk Skipsleat is het Leer Instituut Joure gevestigd, het huiswerkinstituut van Jacob en Lorena Hoekstra. Een rustige, gezellige ruimte. Alles staat start klaar om leerlingen te gaan helpen met hun huiswerk. Lorena en haar man Jacob werken allebei in het onderwijs. Jacob is docent exacte vakken op het Bornego college en Lorena geeft les aan het mbo.
“Wat ik vooral mooi vind aan het onderwijs is het begeleiden van mijn leerlingen,” vertelt Lorena.
“Ik kan ze begeleiden naar zelf standigheid; ze even een hart onder de riem steken, en ze ook wijzen op hun eigen verantwoor delijkheid.” Ook Jacob geniet erg van het coachen van leerlingen. Precies daarom zijn ze gestart met het leerinstituut. Jacob: “Een leerling die niet meer weet hoe het verder moet, kan kiezen voor vechten of vluchten. Ik merk dat ze vaak kiezen voor vluchten; ze gaan dan achterover leunen en laten het erbij zitten. Ik wil ze laten zien dat ze invloed hebben op hun eigen doen en laten. Dat ze vragen mogen stellen als ze iets niet begrijpen. Bij ons leren ze hoe ze moeten leren; waar ze informa tie kunnen vinden en hoe ze dat kunnen structureren.”
Lorena en Jacob merken dat veel leerlingen zoekend en onrustig zijn. Volgens hen heeft dat te maken met de lestijd die ze tijdens corona hebben gemist. “Kinderen die nu op de middelbare school zitten, moesten de afgelopen jaren een paar keer opnieuw beginnen. Je merkt dat ze sociaal nog erg zoe kend zijn. Ze moeten opnieuw hun plek in de groep vinden. Dat maakt
onzeker”, meent Jacob. Daarbij is het voor middelbare scholieren heel lastig om hun weg te vinden in alle informatiestromen. “Docen ten maken gebruik van Teams, van allerlei leerlingvolgsystemen, van mail, van WhatsApp. Leerlingen hebben vaak weinig overzicht.”
Jacob: “Het maken van huiswerk kan soms een lastig punt tussen ouders en kinderen worden. Je komt dan in een discussiesfeer terecht, waarin het kind niets meer vertelt en de ouder niets meer durft te vragen. Met het leerinsti tuut willen wij een neutrale plek bieden, waar het makkelijker is
om tot werken te komen en om hulp te vragen.” Ze hopen dat het leerinstituut een veilige basis mag worden voor leerlingen, waar ze zichzelf kunnen ontwikkelen vanuit een sfeer van vertrouwen. Lorena: “Als je hier bent geweest, heb je je school afgerond voor die dag. Dan hoef je thuis niets meer te leren en kun je daar gewoon lekker ontspannen.”
Het plannen en organiseren van het huiswerk is het belangrijkste wat het echtpaar wil meegeven aan hun toekomstige leerlingen. Jacob: “Als je dat zelfstandig kunt, ben je al een heel eind. We willen ze bij de hand nemen en liefst op een ge geven moment ook weer loslaten. Ik kan me voorstellen dat kinderen hier bijvoorbeeld zes maanden lang komen. Daarna kunnen ze het zelf. En als ze ergens tegenaan lopen, kunnen ze natuurlijk af en toe terugkomen.”
• Het is prettig om een vaste structuur te hebben. Doet het kind zijn huiswerk meteen bij thuiskomst, of liever na het eten? Kies samen een goed moment. Onderschat niet dat pubers in de groei zijn en veel rust nodig hebben.
• De telefoon leidt enorm af, leg die dus weg.
• De iPad is soms nodig om het huiswerk te maken. Zorg dan dat er geen sociale media of andere afleidende zaken op de iPad zitten. Zet alle meldingen uit.
• Blijf vooral in gesprek met je kind. Zorg dat het niet steeds over huiswerk of cijfers gaat. Vraag hoe het met ze gaat, of ze op school wat leuks hebben beleefd. Zo zorg je voor een veilige basis, waarin een kind alles durft te vertellen.
• Laat de verantwoordelijkheid voor het huiswerk bij je kind. Neem die niet van hem of haar over. Stel vooral vragen: wat heb je nodig?; wat verwacht je van mij?
Daarnaast bieden de begelei ders vakinhoudelijke hulp. Jacob geeft zelf de exacte vakken. Als er behoefte is aan hulp bij andere vakken, kent hij ook voldoende mensen die dat kunnen verzorgen. Hij is bovendien faalangsttrainer en kan daarom ook trainingen faalangst geven, wanneer daar vraag naar is.
Iris van der Meer komt niet uit een reislustige familie en het is ook niet zo dat haar jeugd alleen maar in het teken van sport stond. Waar komt dan die fascinatie voor het wandelen in verre landen vandaan? Onrust, geeft Iris schoorvoetend toe. Als ze hier is, wil ze dáár zijn. En als ze daar is, wil ze verder. Zoiets. Hoe dan ook, het heeft haar gebracht in landen als Bolivia, Peru, Argentinië, nabij de nog werkende vulkaan Fuego in Guatemala, in India en in het basiskamp van de Mount Everest in Nepal. Wie verre reizen maakt, kan veel verhalen, blijkt ook bij haar thuis in Bakhuizen, waar ze op haar praatstoel zit.
Op de eetkamertafel liggen boeken over IJsland.
“Daar gaan we volgende maand naartoe”, zegt Iris van der Meer. ‘We’, dat is samen met vriend Bastiaan Witteveen. Een uitzondering, want Iris is altijd alleen op stap. Dezelfde maand staat ook Jordanië nog op het programma waar ze onder andere de historische stad Petra gaat bezoeken. Vooral bekend vanwege de in de rotsen uitgehak te graftombes.
Lopen, wandelen, tochten maken, geef het een naam, Iris is er verzot op. “Tijdens mijn opleiding, bivak in de Ardennen, vreselijk vond ik dat. Altijd regen en kou, maar wél met tassen op je rug. Dát vond ik wel leuk. Ik ben naar Thailand geweest. Daar heb ik een driedaagse jungletocht gemaakt. Dat was het helemaal. Toen was het hek van de dam en is het idee geboren om eens een grote reis te maken.”
We schrijven 2016, Iris is dan (pas) 24 jaar oud. “Op de terugreis van vakantie had ik altijd zoiets van ‘ik had nog niet naar huis gewild’. En toen heb ik besloten om een enkele reis te boeken en pas naar huis te gaan als het klaar is.” Het resulteerde een jaar later in een negen maanden durende reis door Zuid-Amerika, van Colombia in het noorden tot het zuidelijkste puntje van de wereld in Ar gentinië. En of dat nog niet genoeg was knoopte ze er nog zes weken Mexico achteraan. Colombia, Mexico? Die landen staan nogal eens negatief in het nieuws. Lachend: “Mijn ouders stonden ook niet te springen, het was in de periode van de
ontvoering van Derk Bolt van Spoorloos. Maar die zat in een heel ander gebied.” Ze vertelt het nuchter. “Ik ben in Rio de Janeiro ook in de favela’s geweest. Met een gids en niet in de ergste buurten. Je moet het ook niet opzoeken, natuurlijk.”
De keuze voor Zuid-Amerika is vooral ingegeven door de bergen. “Ik wilde graag naar de Andes en naar Patagonië. Ik
heb daar veel tochten gemaakt met een groep waarmee je soms drie, vier of vijf dagen onderweg bent. Dan leer je elkaar goed kennen. Dat is zó leuk. Daar heb ik ontdekt dat ik dat het allermooist vind, wandelen in heuvelachtig gebied. Niet per se klimmen. Ik heb de film gezien over het drama op de Mount Everest in 1996 toen er acht mensen omkwamen in een sneeuwstorm. Ik hoef daar niet op, maar ik wil wél ervaren waarom ze zoveel risico nemen voor zo’n tocht. Ik kwam er toen achter dat er in Bolivia een berg was van 6.088 meter hoog waar je zonder klimervaring omhoog kon. Dat heb ik gedaan. Daar zat je ook echt met klimgordels aan elkaar, vier broeken aan omdat het zo koud is en klimijzers aan je schoenen. Heel zwaar, maar een mooie ervaring. Bijzonder om mee te maken.
Tijdens het tochten maken, ontstaan vriendschappen. Maar het is niet zo dat je maanden met elkaar optrekt, want ieder een heeft zijn eigen voorkeur en plan. Ik heb twee dames uit Sao Paulo opgezocht en ben bij een meisje in Berlijn geweest, maar verder niet, hoor. Het blijft bij een berichtje op Facebook of zo.”
Na Zuid-Amerika had Iris helemaal de smaak te pakken van het tochten maken door heuvelachtig gebied. “Ik ben met een vriendin naar India gegaan en daarna ben ik zelf nog doorgereisd naar Nepal. Dat was het walhalla voor als je naar de bergen wilt. Ik ben naar het basiskamp van de Mount Everest geweest, op 5.364 meter hoogte. Hoger mag je zonder vergunning niet. Dan voel je echt wat die mensen voe len die doorgaan naar de top. Niets voor mij trouwens. Ik ga mijn leven niet riske ren met het beklimmen van een berg.”
Bovendien is het op zijn zachtst gezegd nogal prijzig, geeft Iris toe. Alles bij elkaar opgeteld ben je zo een kleine 30.000 euro kwijt. Iris werkt in het dagelijks leven in een pizzeria in Lemmer.
Met het walhalla van de wandeltochten door de bergen in het achterhoofd moet wandelen in de heuvels van haar geliefde Gaasterland toch behoorlijk saai zijn. “Dat is niet met elkaar te vergelijken, natuur lijk”, zeg ze. En dan enthousiast: “Maar toch wandel ik hier ook veel. Ik wandel graag. We zouden een rondreis van twee maanden door Amerika maken, maar corona gooide roet in het eten. Toen heb ik het Pieterpad gelopen. Ik dacht, dat ga
ik gewoon doen. Van tevoren had ik be dacht om 35 kilometer per dag te lopen, maar dat was geen doen met achttien kilo uitrusting op mijn rug. Ik heb er dus iets langer over gedaan.”
Op de vraag of het de onrust is dat haar drijft, wordt door vriend Bastiaan heftig geknikt. Lachend zegt ze: “Misschien is dat het inderdaad wel. En het onderweg zijn. Ik heb na een poosje wel vaak het ge voel van ‘het wordt wel weer eens tijd om te gaan’. Maar dat kan ook heel iets kleins zijn zoals een paar dagen Milaan waar ik in april was. Even iets nieuws, een nieuw avontuur. De bergen hebben een enorme aantrekkingskracht. Ik kies nu wel voor landen waar je die hebt. Australië trekt me totaal niet, ondanks dat daar óók bergen zijn. Nieuw-Zeeland wel, dat lijkt me geweldig. Dat is wel een soort van het ultieme omdat ik het idee heb dat je daar alles vindt als je van wandelen en natuur houdt. En onze Amerika-reis. Daar heb ik ook heel veel zin in.”
Zoals gezegd is Iris vooral alleen op stap. Voor Jordanië maakt ze een uitzondering. “Daar alleen reizen vond ik wel een din getje. Na zoeken kwam ik uit bij de Jordan Trail. Dat is een wandelreis van vijf dagen door de woestijn. Basic, zonder toilet en douche, maar dat vind ik ook wel weer wat hebben. Met als hoogtepunt Petra. Het is in een groep, maar het is geen ‘bus je-in-busje-uit-reis’.”
Bas Weijenberg (48 jaar) werkt bijna 30 jaar bij Empatec. Hij is lasser bij Empatec Metaal in Sneek. Hij werkt op één van de afdelingen van Lankhorst, een recyclingbedrijf. Bas werkt samen zijn vrouw Willemien. Ook
is lasser.
Bas is samen met zijn broer opgegroeid in een liefdevol gezin. Zijn familie is zijn alles! Leren was moeilijk voor hem, hierdoor zat hij regelmatig met zichzelf in de knoop. Daarom is hij naar praktijkschool het Ambelt in Zwolle gegaan. Hier is hij opgeleid tot hovenier, een geweldige prestatie. Na zijn opleiding is hij aan het werk gegaan bij Empatec. Nadat hij op verschillende locaties heeft gewerkt is hij nu uiteindelijk lasser geworden bij Empatec Metaal. Een beroep dat perfect bij hem past!
Samen aan het werk “Tijdens mijn werk ontmoette ik Willemien, ze liep stage bij Empatec. Ik maakte een praatje met haar en het klikte meteen. Sindsdien hebben we een relatie, we zijn nu 21 jaar gelukkig getrouwd. En we werken ook nog samen, we zijn allebei lasser.
Ik heb het nog steeds heel erg naar mijn zin bij Empatec. Ik werk graag met mijn collega’s, daar haal ik mijn plezier uit. Elke ochtend stap ik samen met Willemien in de auto naar het werk en dan kijken we wat de dag ons gaat brengen.”
“Ik heb heel veel mensen verloren in mijn leven. Hierdoor ben ik anders naar de wereld kijken. Als ik wél kan leven en lol kan maken, krijg ik een heerlijk gevoel: ik kan nog verder leven. Je moet gewoon lachen en niet te veel frustraties opbouwen. Daar is het leven te kort voor. Ik blijf niet lang in vervelende dingen hangen, dat is zonde. Ik lach veel en leef voor gezelligheid. En de gezelligheid, die vind ik bij Empatec!”
Ik ben Bas en ik laat me niet beperken!
Yuliia Kazelska (23 jaar) is iets meer dan twee maanden geleden met haar oma, haar klasgenoot Anastasia en hond en kat gevlucht vanuit Oekraïne. Gemeente De Fryske Marren organiseert de opvang van de Oekraïense vluchtelingen. Dit gebeurt op dit moment op drie locaties. Samen met Pastiel worden mensen die dat willen, begeleid in het vinden van een baan.
Yuliia groeit op in een gezin met haar ouders en een oudere broer. Wanneer ze zes jaar is, raakt haar vader vermist en staat haar moeder er alleen voor. Haar broer vertrekt later naar Rusland. Yuliia bouwt haar leven op en rondt een studie aan de Universiteit af. Op het moment van de oorlog woont ze in Kharkiv, ook bekend als Charkov. Het is de op een na grootste stad in Oekraïne, gelegen in het noordoosten van het land. Haar moeder woont dan al twee jaar in Israël. Ze werkt hier hard zodat zij in Oekraïne een beter bestaan kunnen opbouwen. Yuliia’s broer die samen met zijn vrouw en kind alweer geruime tijd in Rusland woont, begrijpt de situatie rond de oorlog niet. In de media daar wordt geen eerlijk verslag gedaan over de oorlog, haar contact met hem verloopt daarom stroef.
De keuze om te vluchten is niet zomaar gemaakt. Yuliia is al jaren bezig om een vervallen appartement op knappen, alleen de keuken moet nog geplaatst worden. Alles achterlaten, daar wil ze eerst niet aan denken. Maar de bommen blijven vallen en er is geen elektriciteit. Yuliia neemt haar oma en haar klasgenoot Anastasia in huis. Yuliia: ‘Ik vertelde oma om onder de trap te blijven omdat dat de veiligste plek van het huis was.’ Als de Russen op vijf kilometer afstand genaderd zijn en de bommen op 500 meter vallen, vluchten ze. Een barre tocht, waarvan acht dagen in de trein naar Polen. Hier wachten vrijwilligers die hen naar Nederland brengen.
Eenmaal in Nederland komen ze terecht in Friesland waar ze worden opgevangen in Hotel de Oorsprong in Sint Nicolaasga. Korte tijd later komt ook haar moeder in Nederland aan. Yuliia: ‘Ik ben nog wel af en toe angstig, vooral harde geluiden maken mij bang. Misschien dat ik daar hulp voor moet zoeken.’ In opdracht van Gemeente De Fryske Marren ondersteunt Pastiel de vluchtelingen die graag aan het werk willen. Pastiel brengt Yuliia in contact met uitzendbureau Werktijd. Ze kan al snel aan de slag bij Holiday Ice in Sint Nicolaasga, waar zij ijsjes inpakt. Yuliia: ‘Werken geeft afleiding, de hele dag hier zitten en niets doen wil ik niet. Ik zou hier ook heel graag lesgeven in Pilates, daar heb ik een opleiding voor gevolgd. Ik hoor wel van mensen dat mijn verhaal bijzonder is maar ik ben niet speciaal, ieder heeft een eigen verhaal!’
Yuliia vertelt dat iedereen in Nederland erg vriendelijk is en begrip toont.
‘Ik hoor wel van mensen dat mijn verhaal bijzonder is maar ik ben niet speciaal, iedereen heeft een eigen verhaal!’
Vijftig jaar bestaat de ‘trimclub’ dit jaar in Wijckel. Inmiddels bestaat de groep uit zo’n twintig vrouwen die samen genieten van bewegen, de natuur en het buitenzijn. Dat alles al dertig jaar onder de begeleiding van Cobi Walstra. Zij bedenkt de oefeningen en bepaalt de routes, maar doet vooral gezellig mee. We spreken met Cobi af bij het Wikelerbosk en zij laat ons zien wat de trimclub inhoudt en zo bijzonder maakt.
Het is een zonnige herfstige dag in september wanneer ik met Cobi Walstra (1953) afspreek bij de ingang van het Wikelerbosk, ook wel het Van Coehoornbos genoemd. Het is de statige poort van het voormalige erf van Menno van Coehoorn, zo vertelt Cobi mij. We gaan het bos in terwijl Cobi mij al lopende over het ontstaan van de trimclub vertelt en ondertussen van alles laat zien.
Cobi vertelt: “Het is vijftig jaar gele den toen de nu 91-jarige Japke Scho tanus in 1972 tegen de toenmalige turntrainer en oud-dorpsgenoot Bertus Bult zei: ‘Nu de bern nei skoalle goang, wollen we wol wat buten doan.’ Bertus zei tegen Japke: ‘Als jij een een groep bij elkaar ver zamelt, dan leid ik jullie wel rond.’”
Zo gezegd zo gedaan. Japke verza melt uit het dorp en de omgeving een groep vrouwen bij elkaar die samen iets actiefs wilen onderne men in de buitenlucht. Ze komen steevast op de dinsdag om negen uur bij elkaar in het Wikelerbosk. Twintig jaar lang stuurt Bertus
de groep met veel plezier door het bos. Als na zijn overlijden de leiding wordt overgenomen door Alex Kaspers is dat maar tijdelijk, want hij benadert algauw Cobi Walstra om die taak over te nemen.
Aangezien Cobi een zeer actieve en sportieve vrouw is, heeft zij hier wel oren naar, en die taak verricht ze nu alweer dertig jaar.
Cobi woont met haar man in Oude mirdum en heeft twee volwassen zonen en vijf kleinkinderen. Ze is jarenlang gymnastiekjuf geweest bij verenigingen en is nu nog steeds werkzaam in de zorg waar ze zich vooral bezighoudt met ‘meer bewegen voor ouderen’. Dit doet ze met name in verschillende verzorgingstehuizen. Al dertig jaar is het uurtje op de dinsdagochtend van september tot en met eind juni heilig voor haar. Ze mist het in principe nooit. Haar vakanties plant ze eromheen. Ze bedenkt van tevoren wat ze gaan doen en neemt gepast materiaal mee. Door haar werk heeft ze zelf allerlei materiaal in huis. Denk bijvoorbeeld aan stokjes en ballen. Naast de trimclub volgt ze zelf ook nog steplessen. Ze is zeer actief en denkt nog lang niet aan stoppen.
De focus bij de groep ligt niet op veel en hard draven. Cobi om schrijft het eerder als een ‘beweeg club’. “De ene keer doen we een
estafette, de andere keer rennen we heen en weer of de bult op, want dát is goed voor de benen”, legt ze uit. Soms bewegen ze ook op muziek. De vrouwen die tot de groep behoren zijn tussen de 55 en 75 jaar. Ze komen niet alleen uit Wijckel maar uit de hele omgeving van Gaasterland en zijn een afspie geling van de samenleving. Voor hen is het een vorm van bewegen, plezier maken en lief en leed delen. “Als je al zo’n lange tijd lid bent van een groep, ontstaan er vanzelf dier bare vriendschappen”, vertelt Cobi.
We lopen verder en Cobi laat mij zien welke paden ze gebruiken om hun activiteiten uit te voeren. Paad jes waar heel goed estafette in een driehoek gelopen kan worden. Wij ‘beklimmen’ de bult en Cobi vertelt over de natuur. “We lopen in alle seizoenen, het moet wel héél slecht weer zijn, willen we niet gaan”, zegt ze. Als het regent schuilen ze onder een boom of in het prieeltje. “Één keer dacht ik: ‘Nu is het héél slecht weer, ik ga niet.’ Bleken er achteraf vijf te zijn geweest. Toen baalde ik dat ik er niet bij was.” Cobi
Het vijftigjarig bestaan van de Trimclub Wijckel hebben de dames al samen gevierd met een bezoek aan de Keukenhof in mei. Verder hebben ze jaarlijks uitjes zoals een fietstocht of wandeltocht met een kopje koffie en een broodje onder weg. Wanneer iemand een ‘jubile um-verjaardag’ heeft, dan drinken ze na het trimuurtje samen koffie met wat lekkers erbij, bij de jarige thuis. De leden betalen contributie in de vorm van een lief-en-leedpot. Hier stoppen ze een kleine bijdrage in waar ze elkaar cadeaus uit kunnen geven en onkosten kunnen vergoeden. Onlangs kwam er nog een nieuw lid bij en dat gaat alle maal heel gemoedelijk en vanzelf.
“En als er tijdens het lopen teveel gekletst wordt, dan laat ik even zien wie de leidster is, en dan is het direct stil in het kippenhok”, grapt Cobi.
Sinds maart 2017 kampt René Bauritius (37) uit Achlum met een nierziekte. Hierdoor verloor hij zijn baan, kan hij zijn wens om muziekproducer te worden niet realiseren en moet hij zeven nachten per week dialyseren. Een zoektocht naar een donornier in zijn familie-, vrienden- en kennissenkring leverde geen resultaat op. Aan GrootdeFryskeMarren vertelt Bauritius zijn indrukwekkende verhaal en doet hij een oproep voor een donornier.
Het is zo’n zomerdag waarop de mussen dood van het dak vallen. Geen zuchtje wind en een zon die strak aan de hemel staat. In Achlum zijn de straten uitgestorven. Mensen zijn met vakantie of zitten binnen vanwege de warmte. Maar René Bauritius is thuis en houdt het hoofd koel. Hij heeft ruim vijf jaar een nierziekte en woont daarom nog bij zijn ouders thuis.
“Hier in deze slaapkamer dialyseer ik elke nacht”, zegt hij. “Dit is het dialy seapparaat dat nogal lawaai maakt. Ik slaap er wel om, maar word ook wel vaak wakker erdoor.” Bauritius was machinaal houtbewerker in Har lingen. Daarvoor werkte hij een aan tal jaren bij een grote bouwmarkt, maar zijn ambitie was én is om – als groot muziekliefhebber – een oplei ding tot muziekproducer te volgen. Hiervoor spaarde hij een aanzienlijk bedrag. Maar helaas zette zijn ziekte in 2017 een dikke streep door zijn mooie plannen. Aan de keukentafel vertelt hij dapper hoe zijn leven er sindsdien uitziet.
“In december 2016 belandde ik op de spoedeisende hulp vanwege een te hoog glucosegehalte in mijn bloed. Eerder had ik in april van dat jaar al een klapvoet gehad en was ik langs de neuroloog geweest, omdat ik last had van mijn knieën. Ik kwam onder controle bij de nefroloog te staan want mijn nieren bleken niet in orde. Dit was trouwens niet me teen duidelijk; tijdens een eerdere nier-punctie kwam er niets uit.
Maar later op de afdeling genetica in het UMCG bleek dat ik het syn
• Je hebt een gezonde BMI
• Je hebt geen medische problemen
• Je beschikt over een goede geestelijke gezondheid
droom van Alport heb, een erfelijke nierziekte. Mijn opa leed ook aan een nierziekte, maar we weten niet of hij ook het syndroom van Alport had. In eerste instantie leefde ik gewoon verder met deze diagnose, maar in maart dit jaar moest ik toch geopereerd worden. Er werd een katheter bij me aangebracht om overtollige eiwitten af te voeren en sindsdien moet ik ook elke nacht dialyseren.”
Het ‘schoonspoelen’ van de nieren trekt een flinke wissel op het leven van de inwoner van Achlum. “Het dialyseren is zwaar. Het tast ook mijn andere organen aan en ik kan het geen enkele keer overslaan. ’s Avonds om acht uur koppel ik het dialyseapparaat aan, ’s nachts om vier uur ga ik naar het toilet en koppel ik het weer af. Dan kan ik pas echt rustig slapen. Het liefst wil ik een donornier; sinds 2019 kom ik in aanmerking voor een nier transplantatie. Iedereen heeft twee nieren, maar met één nier valt goed te leven.
Een zoektocht naar een ‘levende donor’ in mijn naaste omgeving heeft tot nu toe niets opgeleverd. Dat vind ik heel jammer, want met een nieuwe nier zou ik meer energie hebben. Dan is de opleiding tot mu
• Je hebt bloedgroep ‘O’ (eventueel)
• Je bent jonger dan 65 jaar, het liefst tussen de 40 – 50 jaar
• Je hebt een goede conditie
ziekproducent weer bereikbaar voor mij. En als ik die opleiding gevolgd heb, dan kan ik weer gaan werken en ben ik niet langer afhankelijk van een uitkering.”
Het lijkt hem fantastisch om muziek te produceren, het uit te brengen op een label en op festivals op te treden. “Ik heb hiervoor al wel de nodige apparatuur staan, maar kan er nog niet mee overweg. De opleiding kost veel geld, mijn spaar centen hiervoor moest ik inleveren vanwege mijn uitkering. Ik zou de opleiding eventueel online kun nen volgen, maar als ik een goede donornier heb kan ik misschien wel naar Hilversum toe en hem fysiek volgen.”
“Een nieuwe nier kan mijn kwaliteit van leven flink verbeteren. Maar het is echt heel moeilijk om een goede nier te vinden. De coronapandemie zorgt voor een langere wachtlijst voor niertransplantaties. Dit komt doordat ziekenhuizen en dokto ren veel transplantatieoperaties moeten uitstellen ten gunste van de zorg voor Covid-patiënten.”
Meer informatie over nierdonatie vind je op de wedbsite: www.nierziekte-bauritius.nl.
Op giele buorden lâns de diken stean de iennige oerheidsteksten dy’t minsken wól lêze, al bin se somtiden sa logysk dat je se wol oerslaan kinne soenen. By Snits stiet bygelyks op sa’n giel buordsje: ‘P-centrum volg P-centrum’ (…)
Al in jier as fjouwer, fiif, stean der yn de omkriten fan Spannenburg grutte giele buorden. At je yn in frachtwein, swierder as fyftich ton, ride: net oer dy brêge!!! At je mei sa’n frachtwein fan Hoekstra fan Jiskenhuzen nei Tsjerkgaast moatte, dan moat je omride oer De Lemmer, Balk en Wâldsein. Of oer Sint Nyk, de A6, De Jouwer, Snits en Hommerts. Dan kom je yn Hommerts in stik as fyftich frachtweinen fan Feenstra-Heech tsjin, dy’t ek oan it omriden binne.
Omride moat je oeral wolris. Fryslân stiet optheden fol giele buorden. Lêstich, dat wol. Al dy lju dy’t fan en nei Langwar moasten, ha in tiidlang omride moatten oer de net op kaarten te finen Legemarsterwei. Dat kin net. Elk moat hieltyd fier de berm yn. En at der in trekker oankomt: sykje in sydpaadsje. Want ien of oare idioat hat tastien dat dy dingen breder wêze meie as sa’n hiele dyk, wêrfan de kanten ek noch ferkrommele binne troch dy trekkers.
Ferkrommeljen fan diken is foar de oerheid in swarte blêdside, dy’t je gau ûnder yn in laad donderje. Ja, der moat wat oan dien wurde, mar der is gjin jild foar. Lykas dy ferkrommele brêge by Spannenburg. Ik wit bêst dat de gemeente dêr neat mei te krijen hat. Mar wy wurde hiel wurch fan at der dan sein wurdt: ja, it kanaal is fan it Ryk, en de dyk is fan de provinsje, wy ha der neat mei te krijen.
En dan sizze Ryk en provinsje dat se earst goed mei de gemeente, en de minsken dy’t dêr wenje, prate wolle. Fertaald betsjut dat: at der ek noch fytsen oer moatte, moat de gemeente ek mar meibetelje. Dat wol de gemeente net omt se de Legemarsterwei ek noch opknappe moatte.
Se ha allegear gelyk. Mar dan ha wy ek gelyk: it soe goed wêze, dat de oerheid ris in kear gearwurket.
Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.
de zere
Bij Antonius ben je aan het juiste adres voor ziekenhuiszorg én thuiszorg. We komen met onze passende zorg bij u thuis als het kan en u komt bij ons in het ziekenhuis als het moet.
Onze zorgprofessionals van de ruim der tig thuiszorgteams in Zuidwest-Friesland helpen u thuis met verpleging, persoonlijke verzorging, nachtzorg én gespecialiseerde zorg. We maken hierbij gebruik van heden daagse technieken om u ook thuis de zorg te kunnen bieden die u vroeger alleen in het ziekenhuis vond. Hiervoor werken we goed samen met ziekenhuizen en andere zorg partners in onze omgeving.
Ambulante en intensieve nachtzorg Tijdens de nacht zijn er twee soorten zorg: de ambulante nachtzorg (ANZ) en de intensieve nachtzorg (INZ). De ambulante nachtzorg heeft een route met vaste zorgmomenten. Wanneer een cliënt het nodig heeft, dan wordt er zorg gepland en komt de verzor gende of verpleegkundige in de nacht één of meerdere keren langs. Naast de geplande zorg is er de ongeplande zorg, die tussen door komt. Deze oproepen komen binnen via de personenalarmering op momenten wanneer een cliënt onverwacht hulp nodig heeft.
Margje Reijenga is wijkverpleegkundige in de nachtzorg. Margje werkt al een flink aantal jaren in de thuiszorg van Antonius. Sinds dit voorjaar werkt ze als wijkverpleegkundige bij de teams ambulante nachtzorg en de inten sieve nachtzorg. Regelmatig is Margje op de nachtroute te vinden. Margje werkt graag in de nacht. Waarom?
Margje vertelt: “Deze ongeplande zorg maakt het werk erg leuk en uitdagend, juist omdat het zo onverwacht is. Het is altijd een ontdekking van: wat ga ik deze nacht beleven?; bij wie zal ik binnen stappen?; wat is de hulpvraag en kan ik deze hulp bieden of moet ik een andere professional inzetten?” De Dokterswacht kan ook contact opnemen met de nachtverpleegkundige en vraagt dan bijvoorbeeld aan haar om een kijkje te nemen bij een cliënt voordat er een arts naartoe gaat. Vaak kan de verpleegkundige het dan oplossen. De verpleegkundige neemt regelmatig ook de katheterzorg van de Dok terswacht over.
De nachtroute begint om 23.00 uur voor Margje en haar collega’s, dus zorgt ze ervoor dat ze op dat moment in haar werkgebied is en leest ze in de digitale overdracht wat de laatste stand van zaken is. Vervolgens begint ze aan haar route. Natuurlijk zijn er altijd meer collega’s onderweg in de nacht. Margje heeft regelmatig telefonisch contact met
haar collega’s, om kort te overleggen over een zorgsituatie of gewoon even te checken hoe het gaat.
Als er een hele nacht een deskundige zorgmedewerker nodig is noemen we dit
intensieve nachtzorg. Intensieve nachtzorg is bedoeld ter overbrugging in een crisissi tuatie, ter ontlasting van de mantelzorger en/of voor terminale zorg. Terminale zorg is zorg in de laatste levensfase. Margje: “Ik vind het erg belangrijk dat je in het laatste stukje van je leven comfortzorg krijgt, dat er warme
Als je flexibel bent en goed overdag kunt slapen, is het werken in de nacht erg leuk. Het is uitdagend, geeft voldoening, je krijgt vaak grote waardering en je werkt zelfstandig en je hebt veel vrijheid.
Ben jij verpleegkundige en zie jij nachtzorg als uitdaging? Margje Reijenga, wijkverpleegkundige Nachtzorg, vertelt je graag bij een lekkere kop koffie waarom nachtzorg voor jou de perfecte werkplek kan zijn. Bel haar via 0515 – 46 12 00 of stuur een bericht via ANZ@mijnantonius.nl
en goede zorg wordt gegeven.” Tijdens deze laatste korte periode is er een deskundige nachtmedewerker in de nacht bij de cliënt van het nachtteam en overdag komt er een dagteam om de zorg aansluitend overdag te verlenen. Ook voor de naasten is het fijn dat er dan altijd een deskundige medewerker in de nacht aanwezig is.
Het werken in de nachtzorg brengt mooie herinneringen mee. Zo kwam Margje tijdens haar eerste nacht op een woonboot terecht, waar ze terminale zorg verleende. De waar dering van de familie was groot. Margje zegt: “Het is zo mooi dat je de laatste periode van iemands leven zoveel rust kunt brengen, doordat je de juiste zorg kunt geven.” Zo heeft Margje jaren nadien nog een kerst kaartje van deze familie gekregen. Dit maakt het werk erg bijzonder.
Het werken in de nachtzorg levert ook wel eens hilarische momenten op. Margje vertelt: “Zo reed ik een keer op de zeedijk; meestal liggen daar schapen, maar nu liepen er koeien. De koeien waren niet onder de in druk van mij en mijn auto. Het duurde even voordat ik er weer door kon. Een lachwekken de situatie.
“Voor het opvoeden van kinderen bestaat geen kookboek. Ieder kind is anders. Karakters en gevoelens van ouders en kinderen verschillen en dus daarmee ook de opvoedkundige aanpak. Ik begrijp heel goed dat jonge gezinnen het soms moeilijk hebben met alles wat er op hen afkomt en door de bomen het bos niet meer zien. Een steuntje in de rug is dan welkom.” Aan het woord is Humanitas-vrijwilliger Albertje van der Werf uit Joure. Ze vertelt over haar werkzaamheden voor het project Home-Start van Humanitas.
Albertje van der Werf, inmiddels gepensioneerd, heeft meer dan veertig jaar ervaring in het basis onderwijs, waarvan een aantal jaren in Remedial Teaching en on derwijs aan leerlingen met een aan autisme verwante stoornis. Kort om, kinderen die een behoorlijk beroep doen op je creativiteit en invoelingsvermogen als opvoeder.
Albertje van der Werf: “Na mijn onderwijscarrière ben ik vrijwil liger geworden bij het project Home-Start van Humanitas. Home-Start is een programma voor opvoed- en gezinsondersteu ning aan gezinnen met opgroei ende kinderen. Uitgangspunt van Home-Start is dat preventie en het vroegtijdig inzetten van onder steuning van groot belang is. Het doel is om kleine vragen klein te houden en niet uit te laten groeien tot grote problemen. Home-Start gunt alle gezinnen (met of zonder opvoedingsproblemen) de best mogelijke start, met steun van een vrijwilliger indien op zijn plaats.
Op dit moment begeleid ik een jong gezin met drie kinderen. De ouders zijn heel open en doen oprecht hun best om met mijn tips aan de slag te gaan, waardoor er een vertrouwensband is ont staan. In het begin keek ik tijdens mijn wekelijkse bezoekjes alleen maar. Bood ik een luisterend oor en dat alleen al schept een band. Tegenwoordig worden de vragen concreter en help ik daadwerkelijk met ideeën over een opvoed kundig tv-programma, een leuk artikel, een zinvol boek, of laat ik
mijn aanpak zien in voorkomende gevallen, maar alleen wanneer daar om wordt gevraagd.”
“Een praktisch voorbeeld dat ik tegenkwam in een gezin met jonge ouders: hun zoontje van drie klom op een stoel en begon doodleuk over de tafel te lopen. De ouders hebben van alles geprobeerd, maar het kind is Oost-Indisch doof en gaat lekker zijn eigen gang. Ik vroeg toen aan de moeder: ‘Wil
jij dit?’ ‘Neen’, was het antwoord.
‘Ik vind dat helemaal niet prettig, want daar is de tafel niet voor. Maar wat ik ook doe, hij luistert niet’. Ik heb toen gevraagd: ‘Wil jij dat ik een keer ingrijp?’ ‘Ja, laat maar zien hoe jij het zou doen’. Net op dat moment klimt ‘de deug niet’ weer op de tafel. Ik pak hem bij zijn arm, kijk hem recht in zijn ogen en zeg: ‘Een tafel is om aan te zitten en niet om op te lopen. Dat doe je op de grond.’ En ik zet hem op de grond. Ik heb me nog
niet omgedraaid of hij zit al weer op de tafel. Datzelfde ritueel heb ik herhaald, wel een keer of tien. Niet op boze toon, maar heel neutraal, keer op keer dezelfde boodschap overbrengen. Net zo lang tot het kind ‘in het snotje’ heeft wat de bedoeling is. Ga niet in discussie. Jij moet de regie houden, want opgroeiende kinderen zijn con stant op zoek naar de grenzen en proberen daarbij per definitie de regie over te nemen.”
“Bij Home-Start is de vraag van de ouders het uitgangspunt”, vervolgt Albertje. “Dat kan over de verhou dingen in het gezin gaan, of een vraag over de aanpak van bepaald ongewenst gedrag, eetgewoontes, noem maar op. Met opgroeien de kinderen tot een jaar of vier ontstaat er bij gezinnen vaak een hectische situatie, waar de ouders door worden overvallen. Het kan vóórkomen dat ze het niet meer zien zitten en zonder hulp tussen wal en schip dreigen te raken. De opvoeding raakt op de achter grond omdat er problemen zijn die op dat moment om aandacht vragen, zoals financiën, toekomst, drukte op het werk enzovoorts. Om de lieve vrede te bewaren geven ze toe aan de nukken van een kind, maar dat is vaak het begin van een hellend vlak, waarbij ouders de regie over de opvoeding dreigen te verliezen.
Home-Start biedt dus echt preven tieve begeleiding, want wat je een kind nu meegeeft is de basis voor zijn of haar hele leven.”
“Wanneer een gezin dat ik bege leid, mij hun vertrouwen schenkt. En als ze met de kennis, die ik tij dens mijn veertigjarige onderwijs carrière in alle hoeken en gaten heb opgeduikeld, aan de slag gaan, dan geeft dat wederzijds veel vol doening. Veel mensen staan snel met een oordeel klaar over goed en slecht, maar wat is goed en wat is slecht? Goed is als het kind ermee geholpen is en daarmee de rust en harmonie terugkeert in het gezin. Soms moet je daarbij even de gebaande paden verlaten, want zoals gezegd: er bestaat nu eenmaal geen kookboek voor opvoeden.”
Heb
“Veel mensen staan snel met een oordeel klaar over goed en slecht, maar wat is goed en wat is slecht?”
“Opgroeiende kinderen zijn constant op zoek naar de grenzen”
Als je medische klachten hebt, dan kun je gelukkig bij de huisarts terecht. Die kan beoordelen wat er met je aan de hand is, advies geven, doorverwijzen en medicatie geven. Indien mogelijk verminderen of verdwijnen de klachten en verbetert je gezondheid, maar dat is niet altijd zo. Sommige mensen blijven klachten houden zonder dat daar een oorzaak voor te vinden is. Wat niet wil zeggen dat de klachten er niet zijn. Welzijnscoaches Anouk van der Wal en Marloes Hoving helpen inwoners dan graag verder met ‘Welzijn op Recept’.
Gezond zijn is ook goed in je vel zitten, ontspannen zijn en de dingen kunnen doen die je graag wilt doen. Vaak lukt dat, maar ziekte, licha melijke en/of psychische klachten kunnen dat belemmeren. Sinds enkele weken slaan huisartsen uit Lem mer en Echtenerbrug, Sociaal Werk
De Kear en gemeente De Fryske Marren de handen ineen voor een vernieuwde, sociale aanpak: ‘Welzijn op Recept’. Welzijnscoaches Anouk en Marloes van Sociaal Werk De Kear volgden de training Welzijn op Recept en zijn aan de slag gegaan bij de huisartsenpraktijken in Lemmer en Echtenerbrug. ‘Welzijn op Recept’ is dé ver binding tussen de zorg, welzijn en het sociaal domein, aldus de initiatiefnemers.
“Welzijn op Recept is een alternatief voor men sen met psychosociale klachten”, zegt Anouk van der Wal. “Reden voor huisartsen om deel
te nemen is dat zij een groep patiënten op hun consult zien die vaak terugkomen, terwijl voor de klachten geen medische oor zaak te vinden is. Een pilletje helpt niet tegen eenzaamheid.” “Wij gaan graag in gesprek over zaken die mensen bezighouden en waar ze zelf niet uitkomen”, vult Marloes Hoving aan. “Dat kan van alles zijn: van het uit breiden van sociale contacten tot het zoeken naar een passende sportver eniging. Tijdens het gesprek zoeken we samen naar mogelijkheden.”
“Mensen kunnen door middel van een door verwijzing van de huisarts met ons in contact komen”, aldus Anouk. Na een verwijzing van de huisarts neemt de welzijnscoach contact op voor een intakegesprek met de betreffende inwoner. Tijdens dit gesprek vult de inwoner sa men met de welzijnscoach het ‘spinnenweb’ van Positieve Gezondheid in. Dit spinnenweb geeft
inzicht in de huidige situatie van de inwoner op het gebied van onder andere zingeving, fysiek welbevinden, mentaal welbevinden en sociale contacten. Vervolgens bespreekt de welzijns coach samen met de inwoner zijn/haar wensen, behoeften en mogelijkheden.
Omdat iedereen anders is en andere wensen en behoeften heeft, is er altijd sprake van maat werk. Marloes: “Samen gaan we op zoek naar een - collectieve - activiteit die hierop aansluit.”
De transitie van de gezondheidszorg naar de participatiesamenleving vraagt dat inwoners gestimuleerd en gemotiveerd worden om kansen te vinden in hun eigen omgeving. ‘Welzijn op Recept’ zorgt ervoor dat de druk op de eerste- en tweedelijnszorg afneemt. Doordat inwoners hun antwoord vinden in het dagelijk se leven binnen hun eigen netwerk en/of leef omgeving zorgt het ervoor dat ze hier makkelijk op terug kunnen vallen. Hierdoor is Welzijn op Recept een duurzaam succes.
Woon je in de gemeente De Fryske Marren? Dan is Sociaal Werk De Kear er voor jouw welzijn. Je kunt bij ons terecht met vragen over bijvoorbeeld leefbare buurten en dorpen, meedoen en vrijwilligerswerk, gezonde leefstijl en mantelzorg. We werken samen met inwoners om het samenleven in de buurten en dorpen te versterken, met elkaar en voor elkaar.
Vraag naar de voorwaarden en deelnemende merken in de winkel.
Zo middenin de zomer als je móét rennen over het strand omdat je voeten anders verbranden en je ’s avonds nog een duik neemt in open water omdat je anders niet kunt slapen door de hitte, kan ik me altijd heel moeilijk voorstellen dat het ooit weer herfst wordt. En eerlijk gezegd wil ik er ook nog niet aan denken.
Ik blijf graag nog heel lang in de ontkenningsfase, terwijl anderen om me heen zeggen dat je echt al kunt merken dat de zomer voorbij is. ’s Avonds is het vroeg donker, de buitenlucht ruikt frisser en de zon voelt nu toch wel anders aan. Ik moet eerlijk bekennen dat ik eigenlijk nog een Indian Summer verwacht. Want we kunnen toch niet zomaar van een hele lange hete zomer overgaan op wind, kou en regen?
Er zijn nu ongetwijfeld lezers die denken: wat doe je moeilijk. Het is toch heerlijk dat het weer omslaat? Nu alle zomerse activiteiten, vakanties en festivals voorbij zijn kunnen we zonder FOMO op de bank Netflixen of met heerlijke geurkaarsen een boek of tijdschrift lezen. Zoals dit Lifestylekatern, waarin wonen de hoofdrol speelt.
Hoe is het bijvoorbeeld om als starter de woningmarkt op te gaan? Kom je er nog tussen? Geart Jorritsma vertelt over zijn ervaring en professionals geven starterstips. Ook mogen we binnenkijken bij de ‘pleats’ van familie De Jong in Vegelinsoord en verklapt interieurstyliste Patricia Elfring waarom je niet zomaar de muurkleur van het huis van vrienden moet kopiëren. Verwen jezelf met een kop hete thee, een chocolaatje –of twee – en trek je warme sokken uit de kast; verdwijn onder een deken op de bank en laat je inspireren, vermaken en verrassen door de nieuwste herfsttrends op het gebied van wonen, schoonheid en mode. Wees wel gewaarschuwd; na het lezen wil je meteen de stad in voor een nieuwe garderobe en klusspullen voor het pimpen van jouw huis.
“De hulp van ouders bij de aankoop van een woning wordt vaak onder schat of zelfs niet meegenomen als mogelijke oplossing. Veel ouders met een koopwoning hebben in die woning overwaarde zitten waar ze gebruik van kunnen maken door een extra hypotheek op hun woning te nemen. Deze extra hypotheek kunnen ze vervolgens (renteloos) lenen of schenken aan hun kind. Op die manier heeft het kind meer armslag bij de aankoop van een woning.
Ouders met spaargeld zouden dit ook in de vorm van een lening aan hun kind kunnen geven. Vaak wordt aan het kind een re latief hoge ren te gevraagd, omdat het kind deze rente fiscaal aftrekbaar kan maken bij de Be lastingdienst. Daarnaast schenken de ouders een deel van de rente dan nog jaarlijks terug aan het kind, waardoor het kind per saldo nauwelijks rente betaalt en de ouders nog steeds meer rente over hun spaargeld ontvangen dan wanneer het bij de bank gestald staat. Spaargeld van ouders ‘verlenen’ aan het kind is dus vaak voor beide partijen een win-win situatie en lang niet bij iedereen bekend.
Benieuwd naar de mogelijkheden in jullie geval? Bel of mail mij eens voor een vrijblijvende afspraak.”
Geert Jan Haringsma Erkend Financieel Planner/ Erkend Financieel Adviseur
“Maak meer kans op een geslaagde aankoop van je eerste woning met ondersteuning van een aankoopma kelaar. Het is, door de gestegen prijzen op de huizen markt, voor starters er niet eenvoudiger op geworden om een woning te bemachtigen. Wat kun je doen om je kansen te vergroten?
Om te beginnen is het zaak dat je vroegtijdig wordt geïnformeerd over de ophanden zijnde verkoop van ‘jouw’ woning. Schrijf je daarvoor geheel gratis in bij Haskestaete Makelaardij. Je bent er dan van verzekerd dat de nieuwe woningen, voordat ze op Funda verschijnen, bij jou in de mailbox zitten. Het is wel zaak om dagelijks je mail te controleren, want de belangstelling voor woningen is nog steeds groot en de concurrentie zit niet stil. Spreekt de aangeboden woning je aan, neem dan direct contact met ons op. We zullen je dan laten weten of we de woning zelf aanbieden of een colle ga-makelaar in de regio. Wanneer we de woning zelf in portefeuille hebben, kun je een collega-aankoopmakelaar vragen voor de begeleiding. Als de wo ning niet door ons wordt aangeboden, schakel óns dan in voor de aankoop. Onze aankoopmakelaar gaat vrijblijvend met je mee om je van bruikbare ad viezen te voorzien. Indien je besluit voor de woning te gaan, dan zullen we al onze expertise inzetten om de woning zo voordeling mogelijk voor je aan te kopen. Dit altijd op basis van no cure, no pay. Vergroot als starter je kansen en neem contact met ons op.”
Fedde Akkerman, Register Makelaar-Taxateur Haskestaete Makelaardij T. 0514-603111 www.haskestaete.nl
• Maak voordat je actief op zoek gaat naar een starterswoning een afspraak met een onafhankelijk hypotheekadviseur. Zo weet je van tevoren wat je financiële mogelijkheden zijn en voorkom je vervelende verrassingen.
• Check vooraf je BKR-registraties. Kredieten en leningen die daar geregis treerd staan, kunnen je namelijk beperken in je financieringsmogelijkheden.
• Ouders kunnen helpen door mee te tekenen bij de hypotheek; zij staan ga rant voor de aflossingsplicht. Jij blijft zelf als eerste verantwoordelijk voor het betalen van de maandelijks lasten en je ouders worden pas aansprakelijk als je de lening niet meer zelf kunt betalen.
• Een ander financieel hulpmiddel is de ‘jubelton’: een fiscaalvriendelijke schenking van maximaal € 106.671,- die alleen dit jaar nog geldig is.
• Kijk of je in aanmerking komt voor een hypotheek met NHG. Hiermee krijg je korting op de rente, waardoor maandlasten lager uitvallen.
• Veel hypotheekverstrekkers bieden de mogelijkheid om energie besparende maatregelen mee te financieren. Dit is een investering, maar bespaart op je maandelijkse energie- en gaskosten.
“Het is helaas een bekend probleem dat het moeilijk is voor starters op de wo ningmarkt, weet Hotze Jongsma van Veldsink Ferwerda in Joure en Lemmer. “Door de krapte op de woningmarkt en gestegen prijzen hebben starters het moeilijk, maar het is zeker niet hopeloos.” Want je kunt zelf wel je kansen vergro ten op de woningmarkt. Start goed voorbereid.
Bij Veldsink Ferwerda gaan onze financiële adviseurs in een per soonlijk gesprek de mogelijkhe den en de onmogelijkheden voor je in kaart brengen. In dit gesprek wordt je tevens bijgepraat over schenkingen en de mogelijk heden om energie besparende voorzieningen mee te financieren. Veldsink Ferwerda biedt ook de mogelijkheid een energierapport te laten opmaken bij aankoop van een woning.
Het informatieve gesprek van Veldsink Ferwerda is uiteraard kosteloos en geeft de starter een heel goed beeld van de mogelijk heden, want er is vaak meer mo gelijk dan je denkt. Tevens wordt je geïnformeerd wat er nog meer bij komt kijken op gebied van een eigen woning zoals verzekeringen en dergelijke.
Veldsink Ferwerda is gespeciali seerd in het financieel ontzorgen van onze relaties. Kortom, voor dat je actief op zoek gaat naar een woning, maak een afspraak met één van de onafhankelijke financieel adviseurs van Veldsink Ferwerda.“
Waarom is het zo moeilijk om een huis te krijgen? Hoe kom je tegenwoordig nog aan een huis? Kan ik ooit nog een huis kopen? Is het een goed moment om een huis te kopen? Dit zijn volgens Google de meest gestelde vragen als het gaat over de huizenmarkt.
Geart Jorritsma (26) uit Nijland is nieuw komer op de huizenmarkt en begint zijn zoektocht via internet. Hij zoekt een koopwoning omdat zijn vriendin Charlotte en hij binnenkort een baby verwachten. Ze wonen nu in een sociale huurwoning die niet goed geïsoleerd en te klein is. Bovendien vindt Geart het zonde dat hij maandelijks geld ‘weggooit’ in de vorm van huur. En zo begint de huizenjacht.
“Tijdens onze eerste bezichtiging zo’n twee maanden geleden wisten we nog van niets. Het was een Open-Huisdag waar twintig potentiële kopers op afkwamen. We stonden in de rij om de badkamer te bekijken en samen met zeven anderen brachten we een bod uit. Net onder de vraagprijs. Je begrijpt, dat huis kregen we niet.” Van vrienden en familie kregen ze de tip om op te vragen voor welke prijs het huis was weggegaan.
“Zo leren we de markt beter kennen en weten we wat een huis waard is volgens de bieder.”
De tweede bezichtiging leek soepeler te verlopen. “We waren maar met z’n zessen, want het was in de zomerperiode. Het bleek een klushuis waar veel aan ge daan moest worden. Toch deden we een bod en bleken we de hoogste bieder te zijn. Alleen kregen we het huis niet, want we wilden het kopen onder voorbehoud van een bouwkundige keuring.” Het huis ging uiteindelijk naar een lagere bieder die geen bouwkundige keuring aanvroeg.
Met de nieuwe informatie op zak beden ken Geart en Charlotte dat het verstan dig is een aankoopmakelaar in de arm te
nemen. “Zo krijgen we steeds een beter beeld van de markt. Hij of zij legt uit waar je op moet letten, wat een reëel bod is en welke potentie het huis heeft.” Verder leerden ze wat een bouwdepot is, dat er een duurzaamheidssubsidie en een starterslening bestaat en kwamen ze er via een financieel adviseur achter dat ze meer konden lenen dan ze dachten.
Na vier leerzame bezichtigingen was het bij de vijfde woning raak. “En dat in slechts twee maanden tijd. Het huis is af, staat in een kindvriendelijke buurt met de school op loopafstand. We zijn ontzet tend blij dat het zo snel gelukt is. En we beseffen ook dat we echt geluk hebben”, zegt Geart. “Dus om antwoord te geven op bovenstaande vraag; ja, je komt er als nieuwkomer nog tussen. Al moet je wel een beetje geluk hebben. Dat klinkt in ieder geval hoopvol voor de negentien wachtenden in de rij.”
Een bouwdepot is een aparte rekening bij je hypotheek. Afhankelijk van de regels van de geldverstrekker en de hoogte van de verbouwingskosten bepaal je samen met je hypotheekadviseur welk bedrag van je hypotheek in een bouwdepot gaat. In de regel geldt dat als de verbouwing zorgt voor waardevermeerdering je dit volledig mag financieren vanuit je hypotheek. Denk hierbij aan een dakkapel of uitbouw.
Bron: hypotheekshop
De overheid stimuleert verduurzamen via een duurzaamheidslening. Dit is een lening waarmee je tegen gunstige voorwaarden energiebesparende maatregelen in jouw woning financiert. Denk aan zonnepanelen, een warmtepomp en isoleren. Hiermee dalen de energielasten en draag je bij aan het terugdringen van de CO2-uitstoot in de gemeente.
Bron: SVn en RVO
De starterslening is een lening waarmee je extra kunt lenen voor de aankoop van je eerste huis. De lening overbrugt het verschil tussen de prijs van het huis en de hypotheek bij de bank. De eerste drie jaar betaal je over de starterlening geen rente en aflossing. Een starterslening sluit je af via jouw gemeente en Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn).
Bron: Rabobank
Starters op de woningmarkt krijgen vaak te horen dat de notaris duur is. De afrekening die je krijgt van de notaris is echter een overzicht van allerlei (andere) nota’s die samenge voegd worden. Bijvoorbeeld de nota van het Kadaster, de makelaar, de hypotheekadviseur, de leges van de gemeente, de overdrachtsbelasting. Omdat de notaris degene is die deze eindafrekening verstrekt, wordt vaak gedacht dat hij duur is. Probeer hier dus wel doorheen te kijken.
Notariskantoor Alberda geeft graag tips over hoe starters een woning kunnen aankopen, wellicht door fami lieleden hierin te betrekken (lening/ schenking). Dit kan fiscaal ook nog voordelig zijn. Een samenlevingscon tract wordt vrijblijvend besproken bij de overdracht van de woning. Als de woning op naam komt van een van de partners, is ook een testament nood zakelijk. De mogelijkheden worden aan tafel besproken.
Notariskantoor Alberda hoopt dat de woningmarkt een beetje ‘nor maliseert’. Wat er afgelopen jaren is gebeurd met de huizenprijzen moet natuurlijk niet altijddurend zijn. Er werd overboden op een woning om een an der de pas af te snijden. Een gedeelte van de geboden koopsom is dan niet terug te vinden in de stenen. Starters op de woningmarkt behoren ook weer een kans te krijgen, mits er natuurlijk voldoende woningen beschikbaar komen.
Mr. Dorien Koopmans-de Boer Notariskantoor Alberda Lemmer
Je eerste huis koop je maar één keer. Bereid je daarom goed voor. Bij het kopen van je eerste woning komt veel kijken. Er komt, vaak in kor te tijd, veel op je af. Hoeveel kun je lenen? Wat voor soort hypotheek past bij je? Heb je een bouwdepot nodig? De kennis en expertise van een onafhankelijke specialist zijn daarom een must.
Wij begeleiden starters van oriëntatie tot aan de notaris en fungeren indien gewenst als je ‘financiële rechterhand’. Want een huis kopen kan spannend zijn. Je kunt dag en nacht met al je vragen bij ons terecht. Wij werken voor jou, volledig onafhankelijk van banken en andere geldverstrekkers. Je krijgt daarom altijd het beste advies, passend bij jouw situatie.
Een eerste gesprek is bij ons altijd vrijblijvend. In dit gesprek berekenen we wat je kunt lenen, wat de maandlasten worden en we nemen door hoe het koop proces eruitziet. Ook nemen we het hele financieringsproces door. Je weet na dit gesprek precies wat je kunt verwachten bij het kopen van je eerste huis. Maak hier gebruik van, want op deze manier weet je precies tot hoe ver je kunt gaan bij het bieden op je droomhuis.
Onze tip? Ga met ons in gesprek vóór je een woning op het oog hebt. Als je droomhuis dan voorbij komt, weet je al hoeveel je kunt lenen en dat maakt het traject van bezichtigen en bieden een stuk relaxter. Ook kunnen we je helpen met alle bijkomende zaken als bouwdepots, subsidies voor verduurzamen, contact met een notaris of taxateur. We hebben alles in huis om je te helpen bij het betreden van de kopersmarkt.
De laatste jaren is het kopen van een woning zeker niet makkelijk geweest. Maar als je je goed voorbereidt, dan wordt de kans op succes groter. Doe dus je huiswerk, maak gebruik van je netwerk, wees geduldig en dan gaat het zeker lukken. We komen graag bij je langs, of kom naar ons kantoor in Joure voor een vrijblijvend eerste gesprek.
Simon Zijlstra
Kuindersma Verzekeringen en Hypotheken T. 0513 417 755 www.kuindersma.nl
“Je eerste eigen huis kopen is ontzettend leuk maar ook heel spannend. De afgelopen jaren was het vooral voor starters uitdagend om aan een woning te komen. Gelukkig merk ik dat de woningmarkt verandert. Een mooie kans voor starters om op huizenjacht te gaan.
Ben jij starter en ben jij op zoek naar een woning in Heerenveen en omstreken? Mijn tip voor jou is om jouw zoekopdracht uit handen te geven aan een aankoop makelaar. Als aankoopmakelaar weet ik namelijk als allereerste welke woningen er op de markt komen, nog voordat deze op Funda verschijnen. Daarnaast geef ik altijd eerlijk en realistisch advies. Mijn Friese nuchterheid zorgt ervoor dat ik mij niet gek laat maken. Ik heb als doel om een woning aan te kopen tegen een zo laag mogelijke prijs en met de meest gunstige voorwaarden voor jou als koper. Zo kan ik adequaat handelen als jouw droomhuis voorbij komt. Wist je dat een aankoopmakelaar bij Makelaardij Hoekstra in Hee renveen altijd vrijblijvend is totdat het tot resultaat leidt? Ik zeg altijd maar zo… Je krijgt meer voor elkaar met een Hoekstra aankoopmakelaar!”
“Zet jij voorzichtig je eerste stappen op de woningmarkt? Dan houden vragen als ‘wat voor hypotheek kan ik krijgen?, ‘hoe kan ik mijn woonlasten verlagen?’ en ‘hoe moet ik verduurzamen?’ je vast bezig. Het hele proces rondom het kopen va een woning kan erg overweldigend zijn. Bij GeldXpert Sneek bieden wij persoonlijk advies: van het aan vragen van de meest voordelige hypotheek tot het regelen van de nodige verzekeringen, wij nemen het werk voor je uit handen!
Het is vandaag de dag als starter knap lastig om een woning te kopen. Daarnaast worden thema’s als duurzaamheid en woonlasten verlagen steeds belangrijker. Bij GeldXpert Sneek snappen we dit maar al te goed. GeldXpert is een 100% onafhankelijke adviseur; we nemen jouw persoonlijke situatie als leidraad en kijken verder dan alleen een hypotheek. Zo helpen we je ook met het regelen van de taxatie en de notaris. Wij gaan op zoek naar de beste oplossing voor jou. Wij besparen je tijd en geld door met onze expertise de financiering snel, voordelig en goed geregeld rond te krijgen bij de aankoop van je eerste huis.
Heb je je droomhuis op het oog?
Krijg eerst duidelijk wat je mo gelijkheden zijn. Onze tip is om, voor je een bod uitbrengt, bij ons langs te komen voor een advies gesprek. Wij zoeken dan uit hoe veel je precies kunt lenen, wat je maandelijkse lasten gaan worden en beantwoorden al je vragen. Als onafhankelijke adviseur bieden wij jou als starter meer handvaten, zekerheid en ontzorgen wij je bij het gehele proces. Wij zorgen ervoor dat je meer kans maakt op jouw eerste woning en geven je duidelijkheid in jouw financiële mogelijkheden.
Middels onze netwerken en con tacten maak je sneller kans binnen de woningmarkt. Wij weten wat er in de lokale woningmarkt speelt; dit kan per plaats heel verschil lend zijn. Met deze kennis op zak kun je veel gerichter en slim mer een bod uitbrengen. Wees welkom voor een vrijblijvend adviesgesprek.”
“Ontspannen een recreatieve fietstocht maken. Snel naar school en snel naar huis. Gezond in de buitenlucht naar het werk, zonder last van files. Een manier om te blijven fietsen als ‘gewoon’ fietsen te zwaar wordt. Met gemak boodschappen meenemen op de fiets. Er zijn legio redenen waarom elektrische fietsen zo populair zijn onder alle leeftijdsgroepen en bij alle soorten fietsers. Wij fietsen zelf ook en spreken uit eigen ervaring: met een e-bike heb je de wind altijd mee.”
Maak je dag compleet
Ontspannen en zorgeloos genieten met de KEOLA 727M. Deze mooie verschijning met een fijne lage instapframe bezit alles om je dag compleet te maken. De krachtige en geruisloze e-bike met middenmotor van 80 Nm laat je genieten met vijf natuurlijke ondersteuningsniveaus. Zo heb je het gevoel dat je fietst op een ‘normale’ fiets, met net dat beetje extra ondersteuning. De volledig geïntegreerde accu is netjes weggewerkt in het hoofdframe van de e-bike waardoor het design strak en netjes oogt.
Deze damesfiets kunnen we het beste omschrijven als een fiets met kracht en comfort. De fiets is namelijk voorzien van een Bafang M420 middenmotor en standaard een 655 Wh geïntegreerde accu. Dit is zelfs nog uit te breiden. De 80 Nm middenmotor zorgt voor een krachtige maar natuurlijke trapondersteuning.
De accu, of batterij, levert de energie die nodig is om te fietsen zodat je kunt fietsen met trapondersteuning. Er zijn verschillende soorten accu’s voor elektrische fietsen op de markt. Hoe groter de capaciteit, hoe groter de actieradius. Heeft u problemen, of merkt u dat de actieradius wat minder wordt, kom dan langs voor een accutest. Mogelijk ligt het aan de oplader of toch aan de accu zelf.
De BRISBANE GT is een zeer stabiele fiets met oog voor comfort en rijplezier. De zithouding is heerlijk relaxed en nodigt uit om vaak een blokje om te gaan. De uitneembare accu en de krachtige motor zitten lekker laag waardoor de fiets heel stabiel is en zich heel beheerst laat sturen. Handig ook dat je de accucapaciteit kunt kiezen: 655Wh of 806Wh.
De Brinckers Brisbane GT blinkt uit in de ANWB Fietstest 2022 met een 7,9 als eindrapportcijfer! Onze krachtpatser scoort een 9,6 bij het onderdeel actieradius en een 8,9 op ondersteuning (vlak) en een 8,5 tijdens de stabiliteitstest. Hier zijn we natuurlijk §supertrots op!
Bij dit project kunnen we echt spreken van een totale metamorfose. De keuken had frontjes, allemaal in een zware houtkleur. De fronten hebben we vakkundig verwijderd en overgespoten in een hele frisse lichte kleur en teruggeplaatst. Een totale nieuwe keuken!
Wanneer je je keuken vakkundig wenst te laten renoveren, dan ben je bij KEUKENSPUITERIJ FRIESLAND aan het juiste adres. De bestaande keuken krijgt een nieuw harde laklaag. Jouw keuken ziet er weer uit als nieuw en kan weer jaren mee. Hierbij wat voorbeelden om een impressie te krijgen van de mogelijkheden en het eindresultaat.
Bekijk voorbeelden van hoe een keuken een geheel nieuwe uitstraling krijgt met het overspuiten van de fronten.
Deze beuken keuken was ook toe aan vernieuwing. De beuken frontjes zijn keurig overgespoten in een lichte kleur. De keuken ziet er fris uit en oogt groter en ruimer door het gebruik van lichte kleuren in een relatief volle ruimte met veel kastjes. Op deze manier kan een wat oudere keuken toch nog weer jaren mee. Spuiten van frontjes is daarvoor een perfecte oplossing.
Bij deze keuken kunnen we weer spreken van een prachtige makeover. Doordat de donkere houtkleurige frontjes van de keuken zijn gespoten in een witte kleur ziet de keuken er direct heel anders uit. De keuken is in zijn geheel gespoten: onderkastjes, bovenkastjes en ook de losse vrijstaande hoge kast zijn meegenomen. Een totaalplaatje waar ze nog jaren van kunnen genieten.
Een zondagmiddag ontspannen bij vrienden thuis borrelen zit er voor interieurstyliste Patricia Elfring (43) uit Joure niet in. Ze heeft dan namelijk bijna alleen maar oog voor het interieur en is in haar hoofd al bezig met spullen verplaatsen en veranderen. “Ik geef weleens ongevraagd advies”, bekent Patricia. “Daar worden anderen altijd blij van en dat is waar ik het voor doe.”
Patricia groeide op in Heerenveen waar ze als puber bij Kruidvat werkte. Bas werkte in de winkel er tegenover. “’s Ochtends hingen we tegelijk de vlaggen buiten en we waren op slag verliefd”, vertelt Patricia. “Drie weken ater woonden we samen in Joure, waar hij vandaan komt.”
Van een huis naar ‘een thuis’
Patricia is altijd en overal met interieurs bezig. Dat gaat van kledingwinkels tot aan hotels en zelfs de supermarkt. “Thuis houd ik mij ont zettend in. Zodra ik weer een idee heb en Bas kasten moet verplaatsen, zie ik hem denken: ‘Daar gaan we weer.’ Daarom beperk ik mijn creatieve uitingen tot één keer per seizoen.”
Patricia is het interieursvak min of meer ingerold. Vanuit haar studie als schoonheidsspecialiste ging ze aan de slag als vertegenwoordiger voor cosmetica. Totdat ze een vacature voorbij zag komen van een vertegenwoordiger in meubels. “Ik vond het zo interessant dat ik een opleiding volgde om m’n vakkennis te verbreden. Tijdens mijn studie kreeg ik een rughernia. Dat was voor mij een kantelpunt. Ik dacht na over wat ik nu echt leuk vind om te doen. En dat is om van een huis ‘een thuis’ te maken voor mensen.”
Zacht, rond en warm
“Een thuis is een plek waar je jezelf kunt zijn, waar je je lekker voelt. Dat creëer ik met zachte, ronde vormen, licht en warme kleuren. Bij mij zijn de muren nooit wit. Ik houd van duurzame materialen, Scandinavisch design en groen, dus dat vind je ook vaak terug in het in terieur. Daarnaast vind ik orde ook belangrijk. Een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd, dus ik zorg voor voldoende opbergmogelijk heden in een huis.”
Favoriete moment van de dag
Voor Patricia is het belangrijk dat een huis bij de bewoner past. Een kleurrijk persoon krijgt een kleurrijk interieur, al moet het wel in balans zijn. Om een interieur zo goed mogelijk op de persoon af te stemmen wil ze vooraf veel weten.
“Wat is je favoriete moment van de dag? Waar ben je dan? Heb je kinderen? huis dieren? Wat vind je mooi? Zo kan ik een goed beeld schetsen van wat bij iemand past.” Het leukste aan haar werk vindt ze bewo ners verrassen. “Als ik mijn 3-D schets afheb en mijn hart maakt een spronge tje dan weet ik: ja, dit is het; hier gaan ze zó blij mee zijn.”
Aardetinten zijn populair, en dat blijven ze dit najaar ook. Sinds corona willen we het buitengevoel naar binnen halen. Je ziet veel natuurlijke materialen, ronde vormen, luchtigheid en ruimtelijkheid. En we gaan straks blauwtinten zien.
Functionele woonkamer. Tegenwoordig werken we veel meer thuis. Zo kiezen gezinnen er nu vaker voor om een woonruimte af te scheiden met bijvoorbeeld een glazen deur.
Weer verliefd op je huis.
Verf je meubels. Zo voelen ze weer als nieuw. En wrap je keuken. Beplak keukenkasten en ladefronten met plakfolie.
Zo bespaar je op een nieuwe keuken en heb je toch een nieuwe uitstraling.
je een raampartij op het noorden? Gebruik
warme
muren
werk met ronde vormen
“Ik houd van duurzame materialen, Scandinavisch en groen”
Familie De Jong: Wietske, Eric en middelste zoon Simon. Oudste zoon Thomas en jongste zoon Anton zijn al het huis uit.
Verbouwde woonboerderij in Vegelinsoord.
Bij binnenkomst val ik met mijn neus in de boter, of beter gezegd warme cake. Door de gigantische raampartijen valt prachtig buitenlicht dat de megagrote woonkamer volledig in het zonnetje zet. “We hebben de kleine raampjes vervangen door grote exemplaren zodat je overal uitzicht hebt, als een soort levend schilderij”, vertelt Wietske enthousiast.
Het echtpaar kocht het huis casco en knapte het volledig zelf op. Dat kon want Eric is handig en heeft samen met een compagnon een bouwbedrijf. Ze gaven de boerderij de naam ‘Pleats 18’. Toen ze in december 2020 in de boerderij trokken, zat Wietske nog op beton en gingen we net een lockdown in.
Wietske: “Ik werk als sportmasseuse en mocht toen niet werken, maar ook niet winkelen, nergens kon ik meer terecht om meubels uit te zoeken.” Daar is haar marktplaats-verslaving begonnen. Wekelijks zat ze in de auto op weg naar nieuwe schatten. Zo heeft ze onder andere de bank, barok stoelen, lampen, tafels en zelfs de serre buiten gescoord.
In het huis hangen schilderijtjes met voor Wietske een emotionele waarde. Ze zijn van haar overleden moeder, net zoals de sanseveria in de hal. Er hangen vrijwel geen gordijnen in huis. Licht is voor Wietske heel belangrijk. “Het staat voor zon en vrolijkheid”, geeft ze aan.
Vandaar ook dat geel/goud haar lievelingskleur is en je dit overal terugziet in huis. Ze knapt zelf spullen op: verfje erover en het past allemaal bij elkaar.
Ze proberen de boerderij zo veel mogelijk te verduurzamen. Er zitten al zonnepanelen op en ze gaan binnenkort deels van het gas af. Ze zoeken uit wat bij hen past. “Het is toch anders dan een standaard huis”, meent Wietske.
Sinds ze hier wonen zijn Eric en Wietske heel veel buiten. Er is altijd wel wat te doen. Sinds kort hebben ze eendjes en geiten. Van de fruitbomen plukt Wietske fruit en maakt ze lekkere dingen. Buiten hebben ze overal zitplekjes gecreëerd. “Ik kom hier volledig tot rust, net of ik altijd op vakantie ben en dat bevalt mij ontzettend goed”, besluit Wietske met een grote glimlach.
“We hebben de kleine raampjes vervangen door grote exemplaren zodat je overal uitzicht hebt, als een soort levend schilderij”
“Ik kom hier volledig tot rust, net of ik altijd op vakantie ben en dat bevalt mij ontzettend goed”
“Het is toch anders dan een standaard huis”
Laat je inspireren door de MIDdenstanders in Joure. In de MID vind je alles wat je nodig hebt.
01 Comfy en vrouwelij k Comfy en vrouwelij k, dat is dit schitterende vest in superzachte knitwear van Toering Mode, de broekenspecialist in de regio. Vest € 139,99, Trui € 89,99 en Top € 59, 99 Toering Mode , de broekenspecialist in de regio www.toeringmode.nl
Jeans, een niet te missen item in iedere kledingkast. Met meer dan tweeduizend broeken en elf verschillende merken op voorraad is er volop keus bij Terra1888. Terra 1888 - Gewoon voor Mannen www.terra-mannenmode.nl
Wist je dat je de leukste kerstpakketten gewoon in de Midstraat bij Entoeraazje kunt kopen? Neem bij voorbeeld ‘Rondje van Jamie Oliver’. Een serie van schitterende culinaire kerstgeschenken met het winterseizoen als kleurenthema. € 35,- Zie ook www.kerstenkado.nl
De Entoeraazje www.deentoeraazje.nl // www.kerstkado.nl
Hoe heerlij k is het om te genieten van vers gebrande koffie. Op ambachtelij ke wij ze en vol passie worden de koffies van VANMARK dagelij ks bereid. Voor thuis, in de horeca of op kantoor, altijd afgestemd op ieders smaak. Proef en ervaar.
Coffee & Cycling
Altijd, ook op maandagavond, GRATIS vier leuke bij vier officiële pasfoto’s. Dát zij n pas foto’s. Voor het maken van pasfoto’s kun je dagelij ks bij ons terecht tijdens onze openingstijden. € 11,99 Foto Nantko www.fotonantko.nl
Ring in geel- en witgoud met een 0,25 ct diamant als stralend middelpunt. De scheen van de ring is bezet met kleinere diamantjes en samen vormen ze een schitterend geheel.
van der Wal
Watze van der Wal (1976) is opgegroeid ‘op de boerderij ’ in Indij k. Hij vertrok op zij n zeventiende naar de Vakschool Schoonhoven in Zuid-Holland, de enige school in Nederland waar je opgeleid wordt voor een baan in de goud-, zilver-, juwelier- en uurwerkbranche.
Het was zijn mentor die Watze zijn interesses onder andere in sleutelen en techniek koppelde aan de opleiding voor zilver- en goudsmid. Tijdens de opleiding ontmoette hij Simone Ponne uit Langweer (1970). “Het is fijn om Fries te kunnen spreken als je zover weg van huis bent, dat schept direct een band”, vertelt Watze. Er ontstond een vriendschap en een aantal jaren werden Watze en Simone een stel. Na de opleiding gingen ze samen in Arnhem wonen. Watze werkte als goudsmid en Simone had andere banen. Na een tijdje ging het kriebelen bij Watze en de wens ontstond om terug te verhuizen naar Friesland. Inmiddels wonen Watze en Simone al weer jaren in Langweer en hebben ze twee opgroeiende pubers.
In 2006 opende Meestergoudsmid Watze van der Wal zijn eigen winkel in de Midstraat in Joure. Simone bleef eerst ander werk doen, zodat er een basisinkomen was, met als doel om later ook in de zaak te gaan werken. Dat gebeurt sinds 2012. Nu werken ze samen in een prachtig strak ingerichte winkel annex atelier. Doordat ieder aan eigen projecten werkt ervaren ze het samenwerken niet als vervelend. Ze vullen elkaar aan. Meestergoudsmid Watze werkt graag aan miniaturen, colliers en armbanden. Onlangs maakte hij de Jouster Merke bokaal die tijdens de Jouster Merke koersen voor het eerst werd uitgereikt. Hij laat mij de bokaal zien en deze bevat prachtige details. Op dit moment is Watze bezig met de naam van de eerste winnares er in te graveren.
De winkel ligt vol met sieraden, deze worden vaak als voorbeeld gebruikt. De beide zilveren goudsmeden leveren vooral maatwerk. Samen met de klant een sieraad van a tot z bedenken en maken geeft veel voldoening, en de klant loopt dan tevreden de deur uit. Watze zijn stijl omschrijft Simone als ‘strak’. Simone haar stijl is meer te herkennen aan organische vormen zoals bloemetjes. Ze is gek op het maken van oorbellen. “Oorbellen passen altijd en wissel je vaker dan een ring”, legt ze uit. “Sieraden maken met emotionele waarde blijft heel bijzonder”, meent Watze
van der Wal. “Je draagt toch een steentje bij aan een belangrijke gebeurtenis in iemands leven. Als voorbeeld deelt hij een herinnering aan een bijzonder project. Tijdens de coronapandemie kwam een arts bij hem. De arts ging met pensioen en wilde dat moment vastleggen in de vorm van een sieraad. Om deze twee zaken te verenigen, kwamen ze samen uit op het ontwerp van manchetknopen in de vorm van een halve corona-icoon. Deze vormen samen de complete bal.
Watze van der Wal
Wat is een goudsmid precies?
Een goudsmid is een metaalbewerker die sieraden en kunst maakt van edele metalen zoals goud en zilver. Het is erg specialistisch werk, waarbij vaak ook gebruik wordt gemaakt van technieken om versieringen toe te kunnen passen, zoals het plaatsen van (half)edelstenen. In de middeleeuwen waren goudsmeden vrij wel altij d in dienst van de kerkelij ke instellingen. Ze waren dan ook vaak monnik én ook muntmeester. Met de komst van machines werd de vraag naar (edel)smeden minder. In de 19e eeuw ontstond er door de groeiende welvaart weer meer behoefte aan unieke en persoonlij ke sieraden, en was er meer vraag naar de edelsmeden die deze konden maken.
Je kunt de opleiding tot goudsmid volgen op mbo-niveau. Dit kan in Nederland alleen bij de Vakschool in Schoonhoven. Een goudsmid is opgeleid om sieraden te ontwerpen, maken en repareren. Wil je een beetje ‘proeven’ aan dit vak, dan kun je natuurlij k een lokale cursus volgen.
‘Het ij zer smeden als het heet is’ Wanneer wij deze uitdrukking gebruiken is dat vaak in de betekenis: wanneer je het juiste moment herkent, kom dan direct in actie en benut jouw kans. Deze uitdrukking vindt zij n oorsprong in de smederij. Voordat de smid het ij zer kan bewerken, moet het ij zer eerst verhit worden. De juiste temperatuur om ij zer te smeden bevindt zicht tussen de 800 tot 1200 graden Celsius. Op dat moment zal de smid direct aan de slag moeten, voor het te laat is. De uitdrukking wordt in meerdere landen gebruikt en dateert waarschij nlij k al uit de middeleeuwen. In het Engels zeg je: ‘strike when the iron is hot’ en in het Frans: ‘Il faut battre le fer pendant quíl est chaud’.
Deze herfst maak je zelf je warme sokken met patronen uit de nieuwste trends voor voeten.
Met de kleurrijke herfstbladeren en regenachtige dagen draag je deze herfst warme en comfortabele kleding.
Jouw kleur en stijl kun je zelf maken met mooie 100% natuurlijke garens zoals bijvoorbeeld wol, alpaca of kasjmier.
Keuze voor mooie kwaliteiten wol kun je vinden bij AJOURE breiboutique in Joure. Keuze is er ook in mooie breibare patronen of ga de uitdaging aan met kabels breien of een kleurige fair isle breiwerk.
Kleur combineer je tot de kleurrijkste plaids en woonkussens die passen in elk interieur. Hiervoor wordt je geïnspireerd door het nieuwste boek van Linka Neumann.
Trend in het breien is het werken met de rondbreinaald en verschillende kleuren samen te verwerken tot de mooiste Scandinavische truien. Hiervoor is er een ruime keuze in echte Scandinavische garens.
Wol van schapen is het meest natuurlijke en milieuvriendelijkste product om je eigen kleding voor de herfst van te maken. Wol is zelfreinigend, warmte regulerend en vocht afdrijvend, zodat kleding behaaglijk, comfortabel en warm is.
Kussens geven een extra accent aan je eigen stijl in huis. De kussens kun je zelf borduren met deze Engelse tapestry kussenpakketten.
Polswarmer, sjaals, mutsen en haarbanden zijn kleine projecten, maar houden je heel warm op koude dagen.
Sieraden van goud of zilver koop of krijg je vaak bij een bijzondere gelegenheid en hebben een emotionele betekenis. Je wilt ze graag de rest van je leven dragen, en dan is het een goede keus om een handgemaakt sieraad te kopen. Bij WATZE VAN DER WAL SIERADEN in Joure vind je een mooie tijdloze en moderne collectie. Elke ring, collier, armband en oorbel is met liefde gemaakt.
Een robuuste maar elegante armband uit één stuk. Hij is gemaakt van 14 karaat geelgoud en heeft een golvende rij diamantjes als schitterend accent.
Een schitterende geelgouden ring met zachtgroene prasioliet en diamant. Liever een andere kleur edelsteen? Dat kan speciaal voor je gemaakt worden.
Geelgouden creolen met hangers, de gebruikte edelsteen is topaas. Deze London Blue variant heeft een prachtige warme petrolkleur. De hangers kunnen in verschillende kleuren gemaakt worden en zijn te wisselen zodat je ze bij je outfit kunt laten matchen.
Feestelijke oorhangers met aquamarijn in verschillende slijpvormen, samen met witgoud en diamant een frisse combinatie en een echte blikvanger.
Akky heeft op de foto een sportieve trui van het Franse merk HUBLOT aan. Bijzonder scherp in prijs met de kwaliteit van een duur topmerk. Kun je een keuze maken uit een van de twaalf kleuren?
Truien in mooie dessins vindt u bij ons volop van de Duitse merken RABE, LEONA en BRANDTEX
Onze nieuwe herfstcollectie hangt met haar mooie warme herfstkleuren afgewisseld met felle kleuraccenten voor je klaar. We zijn blij met onze keuze in warmere materialen en zachte stoffen. Nu we met zijn allen wat economischer met energie zullen moeten omgaan, zijn we daarom niet te zuinig geweest met de inkoop van truien, vesten, bodywarmers en comfortabele basics voor daaronder.
Jassen van het Duitse merk LEBEK in al haar variaties of sportief en functioneel van het Franse merk HUBLOT tegen de regen of regenjassen en coats in mooie fluweelzachte velvet stoffen. Aan jou de keus!
De lange broek in al haar variaties van strak tot wijd, gladde dunne, of in winterwarme kwaliteiten, vele uni-kleuren of in hippe retro-dessins of gewoon in casual, het aanbod is groots.
Jurkjes zijn helemaal hot dit najaar. De soepel vallende stoffen dragen prettig en zijn comfortabel.
Bij het brainstormen over leuke ideeën voor de lifestyle-bijlage in dit nummer voelen de mannen bij ons op de redactie zich een beetje buitengesloten. Begrijpelijk, want ze krijgen er bijna geen woord tussen. En dat terwijl ze er wel degelijk een mening over hebben. Daarom: onze mannen over mode.
Wat draag je het liefst?
“Het liefst draag ik een spijkerbroek met een t shirt of sweater.”
Comfortabel of mooi?
“Comfortabel. 100%. Ik moet mij er goed in voelen.”
Wat draag je het liefst?
“Een spijkerbroek met een poloshirt. Die heb ik beide in allerlei varianten.”
Comfortabel of mooi?
“Comfortabel. Kleding moet lekker zitten.”
Koop je online of offline?
“Offline. Online is niets voor mij. Ik wil het kunnen passen. Ik koop altijd lokaal en ben heel snel klaar. Is het mijn maat? Ja. Past het? Ja. Mooi, klaar.”
Hoe omschrijf je jouw kledingstijl?
“Ik denk casual en wel modieus. Ik heb vorig jaar voor het eerst boots gekocht, Dr. Martens. Ik moet daar zelf even aan wennen. Ik heb bewondering voor mannen met een uitgesproken stijl. Die dat durven te dragen.”
Absolute no go?
Wat draag je op een date?
“Dan pas ik me aan mijn vrouw Marianne aan. Als zij voor chic kiest, wil ik dat ook. We doen dan weer niet aan kleurcoördinatie. Dat gaat te ver.”
“Uh, laat ik het zo zeggen: ík kan er alles vinden. Broeken, shirts en truien liggen vrij netjes opgestapeld. Mijn sportkleding daarentegen ligt los door elkaar in een la. Daar mag ook niemand aankomen. Dat is mijn la. Voor de sokken hebben we één grote lade voor het hele gezin. Totaal onpraktisch. Sokken zijn vaak niet compleet en ik grijp weleens mis. Pak ik ineens Marianne haar nieuwe dure sokken.”
“Ik ben nog op zoek naar een mooie tussenjas. En nette schoenen, bijvoor beeld voor onder een pak. Of juist bij
Koop je online of offline? En waarom?
“Bijna alles koop ik offline; je weet direct of het wel of niet goed is. Daarnaast vind ik het belangrijk om de plaatselijke ondernemers te steunen.”
“Casual.”
Wat draag je het liefst?
“Ik draag het liefst iets simpels en makkelijks, gewoon zo uit de kast getrokken.”
“Ik kies eigenlijk altijd een combinatie tussen deze twee. Het moet comfortabel zitten en er ook goed uitzien en representatief zijn.”
Koop je online of offline? En waarom?
“Online bestellen vind ik erg makkelijk en snel. Het nadeel hiervan is dat je niet weet hoe het staat, hoe de binnenkant voelt en of het de goede maat is. Dat verschilt ook per merk. Dus als ik tijd heb, gaat mijn voorkeur toch uit naar fysieke winkels.”
“Casual. En op zijn tijd ook netjes. Zo hangen er naast mijn T-shirts ook meerdere over hemden in mijn kast.”
“Strakke broeken; don’t. Just don’t.”
Wat draag je op een date?
“Een absolute no go vind ik blote voeten of sokken in sandalen. Vreselijk!”
heb je het vaakst gewassen?
“Ik heb werkelijk geen
“Een nette broek en een mooi overhemd.”
“Je vindt er voornamelijk T-shirts, sweaters, overhemden en truien. En in mindere mate broeken en overige artikelen.”
Wat mag er nog in jouw kast deze
“Er mag nog wel een mooie
“Ik ga voor een overhemd of een net shirt, haartjes goed gedaan, nette broek. Daaron der ga ik voor mooie, hippe sneakers.”
“Mijn kledingkast omschrijf ik als wispelturig. Soms is het niet heel opgeruimd en soms juist wel.”
Wat mag er nog in jouw kast deze herfst?
“Ik kan nog wel een paar extra broeken gebruiken.
Truien heb ik voorlopig ge noeg.”
Bijna 100 jaar zou ze worden, de Friezin Anne Marie Blaupot ten Cate. Op 13 augustus 1902 is ze geboren in het gebied dat nu Nijehaske genoemd wordt. Ze is, onder andere, een leerlinge van Maria Blanchard en André Lhôte, kunstenaars die we nu nog veel in musea tegenkomen. Zelf maakt Anne Marie ook indrukwekkende werken, maar die zijn op één of andere manier in de vergetelheid geraakt. Wie is ze? En hoe zou dit gekomen kunnen zijn? Tijd voor een kennismaking met haar kunst, én haar verhaal.
Anne Marie Blaupot ten Cate is geboren in Friesland, maar vertrekt al jong naar Arnhem vanwege het werk van haar vader. Hij is griffier bij de Raad van Beroep. Het is het begin van vele verhuizingen en omzwer vingen over de wereld. De eerste belangrijke stappen in het kunstenaarsleven zet ze op de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en later op de Rijksacademie in Amsterdam. Beide opleidingen maakt ze overigens niet af, het is tijd voor Parijs.
In 1923 heeft Parijs nog altijd een flinke aan trekkingskracht op (internationale) kunste naars. Het is dé plek van de moderne kunst. Hier volgt Blaupot ten Cate lessen aan de bekende academies Académie de la Grande Chaumière en L’Académie André Lhote. Ze kan hier als vrouw naar mannelijk naakt model werken, dit wordt op dat moment nog niet overal toegestaan. Daarnaast staat Lhote er om bekend dat hij kunstenaars vrij laat en in hun persoonlijke leerproces begeleidt. Anne Marie Blaupot ten Cate start vrijwel gelijktijdig met Charlotte van Pallandt en Jeanne Bieruma Oosting aan deze academie op Rue d’Odessa.
Haar eerste tentoonstelling heeft de dan 26-jarige Anne Marie Blaupot ten Cate bij Ga lerie Alice Manteau in Parijs met kubistische schilderijen. Is hier ook het indrukwekkende werk ‘meisje op straat’ uit 1928 te zien? Het werk maakt een kwetsbare indruk maar heeft ook iets vastberadens in zich. Het doet enigs zins denken aan de stijl van de Spaanse Maria Blanchard, maar ademt ook eigenzinnigheid. Wat zie jij?
Er zijn uit deze periode twee zelfportretten bewaard gebleven, één bevindt zich in de col lectie van Museum MORE en dateert uit circa 1927, het andere portret, uit 1930, is in de col lectie van Museum Boijmans Van Beuningen te vinden. Beide zijn opvallend; waar we op het vroege werk de primaire kleuren rood en blauw op de achtergrond zien verschijnen, is het latere werk soberder en oogt de maakster fragieler. Toch gaat het haar voor de wind, na de tentoonstelling in Parijs is haar werk het zelfde jaar nog te zien bij De Onafhankelijken in het Stedelijk Museum in Amsterdam.
Als in 1931 het boek Palet van Paul Citroen verschijnt, is Anne Marie Blaupot ten Cate één van de 53 opgenomen kunstenaars.
Paul Citroen beoogt met dit boek een mo mentopname te laten zien van de eigen tijdse Nederlandse beeldende kunst. Het is een overzicht geworden van, inmiddels, bekende en minder bekende kunstenaars die in diverse stromingen werken. In het boek zijn eigen teksten van de kunstenaars en één of twee zwart/wit afbeeldingen van hun werk te zien. Van alle kunstenaars zijn er slechts drie vrouw: Charley Toorop, Else Berg en Anne Marie Blaupot ten Cate. Van hen is geen tekst opgenomen, slechts afbeeldingen. In het laatste geval het eerder genoemde zelfportret uit 1930. Toch is het een belangrijke aanwijzing naar hoe er in haar eigen tijd naar haar werk wordt gekeken.
Vanaf de jaren dertig trekt Blaupot ten Cate er regelmatig op uit, ze woont een tijdje op Ibiza, keert terug naar Frankrijk en woont jarenlang in Marokko. Van 22 april tot 11 mei 1939 zijn haar nieuwste werken bij Kunstzaal Van Lier in Amsterdam te zien. De pers oordeelt dat ze de ‘inheemsche typen’ raak getroffen heeft. Nog datzelfde jaar vertrekt ze naar Neder lands-Indië waar ze een solotentoonstelling heeft in het hotel Savoy-Homann op Java. Vol gens een recensent heeft haar werk ‘een bijna mannelijke forschheid van lijn en rythme’, maar is het ook ‘zeer vrouwelijk gevoelig’. Nog net voordat de Japanners in 1942 Neder lands-Indië bezetten, kan Anne Marie het land
verlaten. Ze is aan boord van het laatste schip richting Frankrijk, maar moet helaas haar werk achterlaten. Omdat Frankrijk al bezet is door de Duitsers keert Blaupot ten Cate terug naar het voor haar bekende Marokko. Na de Tweede Wereldoorlog gaat ze in Parijs wonen en laat ze zich neutraliseren tot Française. Ze werkt regelmatig mee aan tentoonstellingen waarbij haar werk te zien is naast andere vrou welijke kunstenaars die lang niet altijd meer bekend zijn. Denk hierbij aan Jeanne Bieruma Oosting, Nola Hatterman, Frieda Hunziker en Greet Feuerstein.
In de jaren vijftig slaat Anne Marie Blaupot ten Cate een nieuwe richting in. Ze zegt hier over: “Ik werk op mijn gevoel, zonder plan hierover. Een schilderij is ritme, beweging, klank en kleur. Zoiets als dansen.” Ze expe rimenteert met diverse technieken en wijkt steeds verder af van de figuratie. In de collec tie van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed bevindt zich onder andere een abstract wandkleed waarop ze met jute een blokken patroon heeft gemaakt.
Anne Marie Blaupot ten Cate is nog niet klaar met het ontdekken van de wereld. Ze blijft reizen binnen Europa en vertrekt onder meer naar India en Nepal. Pas in 1985 keert ze definitief terug naar Nederland waar ze haar ‘oude dag’ zal doorbrengen in het Rosa Spier Huis in Laren. Ze heet dan inmiddels Amry Blaupot ten Cate. Drie weken voor haar honderdste verjaardag overlijdt ze na een veelbewogen leven.
ANNE MARIE BLAUPOT TEN CATE (1902-2002)
Wij zijn een allround dakbedekkingsbedrijf dat al 20 jaar hoogwaardige kwaliteit levert op het gebied van platte daken en zinkwerk. Met eigen materieel zoals dakliften en een hoogwerker bedienen we een vaste klantenkring in de regio Sneek e.o. We zijn VCA* gecertificeerd, werken met gediplomeerd personeel en goed gereedschap. Binnen ons bedrijf is ruimte voor een:
Met meerdere collega’s maak je grotere nieuwbouwdaken of renoveer je bestaande daken van bedrijfspanden, overheidsgebouwen en overige zakelijke opdrachtgevers.
Je gaat met je eigen bus op pad, voert dakonderhoud uit en maakt de kleinere werken voor aannemers en particulieren.
Wij bieden de mogelijkheid om onder begeleiding van een leermeester en een erkende BBL opleiding het prachtige vak als dakdekker te leren.
ERVAREN ZINKWERKER
Als zelfstandig zinkwerker ga je met je eigen bus op pad naar kleinere klussen of samen met een collega naar de grotere zinkprojecten.
LEERLING ZINKWERKER
Je assisteert een ervaren zinkwerker en leert ondertussen het vak.
Kun jij je vinden in 1 van bovenstaande functies of een combinatie daarvan? M/V, fulltime of parttime? Stuur dan je CV met motivatie naar administratie@terpstradaktechniek.nl. Heb je nog vragen? Bellen mag altijd! Wij bieden een vaste baan met een goed salaris, arbeids-voorwaarden en een goed pensioen conform CAO voor Bitumineuze en Kunststof Dakbedekkingbedrijven.
Komende periode staan er twee mooie toneelvoorstellingen van Friese bodem gepland in Theater Sneek en het Posthuis Theater in Heerenveen. Joop en Mads Wittermans spelen ‘Vader en Zoon’ en Pier21 zet Joke Tjalsma en Theun Plantinga naast elkaar in het gloednieuwe toneelstuk ‘Bijke’.
Joop en Mads Wittermans speelden meer dan twintig jaar geleden ‘Vader en zoon’ bij Theater van het Oosten. Zeven auteurs schreven in alle vrijheid scènes vanuit het thema ‘vader en zoon’ en Matthijs Rümke (1954-2015) regisseerde het stuk. In de voorstelling van toen liep pa tegen de midlifecrisis aan en zoon weigerde, ondanks inspanningen van z’n vader, te voldoen aan de normen van de maatschappij. In die tournee ontstond het idee om –als de zoon tegen de midlifecrisis aankijkt en pa in het bejaardentehuis lak heeft aan de regels en de maatschappij – opnieuw een stuk te maken op deze manier. Die tijd is nu aangebroken. ‘Vader en zoon’ is grotendeels Nederlandstalig met zo nu en dan Fries.
Joke Tjalsma en Theun Plantinga spelen ‘Bijke’, over Agnes, die al jaren op hetzelfde buurtje woont als René, maar niemand heeft een idee waarmee zij zich bezig houdt. Agnes leeft erg teruggetrokken en afgezonderd, bemoeit zich met niemand en laat zich nooit buiten zien. Als haar hond Bijke op een dag zijn aandacht trekt, vindt René Agnes languit liggend in de keuken. Hij is nog maar net op tijd. Agnes wordt met een ambulance naar het ziekenhuis vervoerd. Zo belandt Bijke bij René. Had hij eerder met haar contact moeten zoeken? Of was het juist goed dat hij Agnes haar gang liet gaan, omdat zij niet zat te wachten op bemoeienis van andere mensen? René begint te twijfelen. Ook aan zichzelf. Uiteindelijk moet hij toegeven dat hij meer van Agnes begrijpt dan hij eerst door had en dat hij meer op haar lijkt dat hij zou willen.
SNEEK
20.15
De jaren zeventig herleven op zaterdag 15 oktober in Het Bolwerk, met de tributeband Stones Sessions. De groep brengt de muziek van The Rolling Stones in een imponerende show.
Het decennium van sex, drugs & rock ’n roll wordt door Stones Sessions op gepaste wijze eer aangedaan. De band laat zich daarbij inspireren door meerdere albums, waaronder Let it Bleed (1969), Sticky Fingers (1971) en Exile on Main Street (1972). Met daarop hits als ‘Gimme Shelter’, ‘Honky Tonk Woman’, ‘You Can’t Always Get What You Want’, ‘Brown Sugar’, ‘Wild Horses’ en ‘Tumbling Dice’. In 2019 tourde Stones Sessions rond met de typische Fender Telecaster gitaar-riffs van Keith Richards en de licht hitsige teksten van Mick Jagger. De band heeft een imponerende lijst concerten achter haar naam staan met tournees door China, de Caribbean en Europa. Dit sneeuwbaleffect komt niet voor niets. The Rolling Stones zijn immers niet alleen de hits; het is een hele sterke culturele - bijna religieuze - beweging waar Stones Sessions als een stel rockende discipelen in meedraait.
Voor wie de kilte buiten (of binnen) wil verruilen voor de behaaglijke warme sferen van het theater is er de hartverwar mende familiemusical ‘Kruimeltje’, geschikt voor zes jaar en ouder. In de herfstvakantie te zien in Heerenveen, in de kerstvakantie in Sneek.
Wie is er niet opgegroeid met dit Rotterdamse straatjongetje, alweer een eeuw geleden voor het eerst verschenen in het beroemde jeugdboek van Chris van Abcoude? In de loop der jaren en na vele herdrukken is het verhaal van Kruimeltje al verfilmd en verschenen als stripverhaal, En nu is er dan een oerHollandse familiemusical.
Kruimeltje is een vrolijke straatjongen van tien jaar, die helemaal alleen door de winterse straten trekt. Hij is op zoek naar zijn vader en moeder. Het enige dat hij heeft is een medaillon met hun portretjes erin.
Dan ontmoet hij Keesie, een stoer meisje dat maar al te graag mee op avontuur gaat. Bij kruidenier Wilkes vindt Kruimeltje, samen met straathond Noor, eindelijk een echt thuis. Wat blijkt: zijn vader en Wilkes zijn oude jeugdvrienden. Zou de kruidenier kunnen helpen bij het vinden van zijn vader?
Blijft Kruimeltje altijd een straatjochie of vindt hij ooit écht zijn plek? ‘Kruimeltje’ is een op-en-top feelgood-voorstelling vol leuke liedjes en ondeugende streken. Een verhaal over het volgen van je dromen en het vinden van je plek in de wereld.
vrijdag 14 oktober COOLE KIDSNACHT
FRIESLAND
KIDS
Musea zijn na sluitingstijd geopend voor coole activiteiten.
WWW.MUSEUM.FRL
SNEEK
FESTIVAL
Groot lichtkunstfestival met kunstenaars uit binnen- en buitenland.
WWW.LUNAFESTIVAL.NL
WORKUM
EVENEMENT
Maritieme evenementen als Beurtveer, Strontrace, Visserijdagen en Liereliet.
WWW.STRONTWEEK.NL
zaterdag 15 oktober maestro
JOURE
muziek
Concordia met concert ‘Maestro op ‘e Jouwer’.
WWW.CONCORDIA-JOURE.NL
MUZIEK
Tijdloze muziek met de Eagles van de lage landen.
WWW.HETBOLWERK.NL
WANDELTOCHT
Nachtwandeling door landerijen, langs water en door het dorp.
WWW.NACHTKUIERWALDSEIN.NL
zo. 16 t/m za. 22 oktober gaasterlandse natuurweek
GAASTERLAND
EVENEMENT
Week vol activiteiten in en over de natuur voor jong en oud.
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
Met duurzame producten, kinderactiviteiten, livemuziek, foodtrucks en meer.
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
TERHERNE
KIDS
Gratis kinderevent met heel veel activiteiten over boeken en verhalen.
WWW.KINDERBOEKENDAG.NL
MARKT
Markt in maritieme sfeer en oude ambachten in de haven.
WWW.STRONTWEEK.NL
FOLKLORE
De wedstrijden Strontrace en Beurtveer over het IJsselmeer gaan van start.
WWW.STRONTWEEK.NL
EXCURSIE
Avondrondleiding over het geheim van de eeuwenoude mummies.
WWW.MUMMIEKELDER.NL
OUDEMIRDUM
DOEN
Sportief parcours in bos Elfbergen voor jong en oud (7+).
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
LEMMER
EVENEMENT
IJs en weder dienende wordt het Ir. D.F. Woudagemaal onder stoom gebracht.
WWW.WOUDAGEMAAL.NL
NIJLAND
KIDS
Friestalig kinderspektakel voor kinderen van 4-10 jaar.
WWW.AAIPOP.FRL/MERAKELS
HEMELUM
OPEN DAG
Open dag bij ciderboomgaard Hâld Moed Cidery.
WWW.CIDER.FRL
vr. 21 t/m zo. 23 oktober horror experience
JOURE
DOEN
Ontsnap uit de escaperoom met 80 scare-actors.
WWW.SWIMFUN.NL
MAKKUM
MARKT
Geniet in de Makkumer gloppen van activiteiten, muziek en verhalen. WWW.MAKKUMFRIESLAND.NL
za. 22 en zo. 23 oktober proef de kunst
TERHERNE
KUNST
Kleurrijk en culinair kunstdorp met medewerking van vele kunstenaars.
WWW.PROEFDEKUNST.NL
IJLST
MUZIEK
Kamerkoor zingt afwisselend popsongs en jazzklassiekers.
WWW.ZESTIENWAD.NL
vrijdag 28 oktober grutte pier
SNEEK
FILM
Wereldpremière van het epische verhaal van Grutte Pier door Steven de Jong.
WWW.THEATERSNEEK.NL
Zaterdag 29 oktober
MUZIEK
Jubileumconcert van deze coverband ter gelegenheid van hun 35-jarig bestaan.
WWW.DEADLINE-LIVE.NL
LANGWEER
WANDELTOCHT
Spookachtige Halloweenwandeltocht door de bossen.
RIJS
WANDELTOCHT
Beleef de nacht tijdens een sprookjesachtige wandeling.
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
donderdag 3 november filmhuis
JOURE FILM
Uniek portret over een voetbaltrainer.
WWW.FILMHUISJOURE.NL
vrijdag 4 november
WORKUM
MARKT
Winterse braderie in het centrum van Workum.
WWW.WORKUM.NL
zaterdag 5 november
DOEN
Opruimen op Natuureiland de Gouden Boaiem.
WWW.NATUURWERKDAG.NL
zondag 6 november sneker filmliefde
SNEEK
FILM
Eendaags filmfestival met drie films over de liefde.
WWW.FILMHUIS-SNEEK.NL
Van 14 tot en met 22 oktober wordt Sneek kunstzinnig en verrassend belicht door zorgvuldig geplaatste licht- en mediakunstwerken. In de gracht, langs de gracht, op interessante onontdekte plekken en in parken zijn boeiende videokunst en lichtobjecten te zien. Ga bijvoorbeeld mee met één van de LUNA wandeltours met gids. Of stap op een SUP voor een verlichte SUP-tour langs de kunstwerken. Kijk voor alle informatie en activiteiten op de website.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/LUNA
Weet jij op 21, 22 en 23 oktober te ontsnappen langs alle enge figuren en uit de griezelige kamers van de spook escaperoom ‘Lost in the Darkness’? De 80 scare-actors jagen je ondertussen de stuipen op het lijf. Maak zo min mogelijk geluid, ga op zoek naar de juiste sleutel, kijk de spookfiguren niet te lang aan en vind de uitweg. Voor de jonge durfallen (jonger dan 14 jaar) is er op zaterdagmiddag 22 oktober een speciale kindermiddag met speurtocht.
De première van de film Grutte Pier van Steven de Jong over het epische verhaal van deze Friese vrijheidsstrijder is op vrijdag 28 oktober te zien in Theater Sneek. Een film over het levensverhaal van Pier Gerlofs Donia (1480-1520), zo sterk als een os met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Maar ook een verhaal over hoe een diepgeworteld verlangen naar vrijheid en onafhankelijkheid omslaat naar harteloosheid. Op 29 en 30 oktober verzorgt Steven de Jong een inleiding voorafgaand aan de film.
WWW.THEATERSNEEK.NL
Daag je zelf en je teamgenoten uit tijdens de sportieve Outdoordag op dinsdag 18 oktober in bos Elfbergen. Er ligt een avontuurlijk parcours voor je klaar, dus wees niet bang om te klimmen en klauteren. Verplaats je door een klimnet, maak een brug zonder touw of spijkers en blijf droog tijdens de wateroversteek. Deze dag is bedoeld als groepsactiviteit en is geschikt voor jong en oud vanaf ongeveer 7 jaar. Alle onderdelen zijn uit te voeren in je eigen tempo.
Achter statige koopmanswoningen met indrukwekkende gevels en luifels ligt in Makkum een labyrint aan steegjes verstopt. Op zaterdagavond 22 oktober stellen hedendaagse bewoners van de Makkumer steegjes voor één avond hun steegwoning, tuin of garage beschikbaar voor bijzondere activiteiten. Bezoekers worden uitgenodigd om te komen zwerven door de oude Makkumer gloppen, te luisteren naar verhalen en te genieten van kunst, koopwaar en lekkernijen.
DERBY DTG WIJCKEL
Het is zaterdagmiddag 8 oktober iets voor half drie. Op het korfbalveld bij De Tûke Goaiers in Wijckel is de spanning voelbaar. Vandaag gaan we de derby beleven van DTG 1 versus Harich 1. Beide ploegen hebben genoeg supporters meegenomen die zich aan weerszijden van het veld hebben opgesteld. En dan is het tijd. De teams betreden het spelersveld, schudden elkaar de hand en wensen de tegenpartij een prettige wedstrijd. Het fluitsignaal klinkt.
Vanaf het eerste moment is het een spannende wedstrijd om naar te kijken. De bal gaat over en weer en al binnen enkele minuten scoort zowel Harich als DTG. Het blijkt tekenend voor de rest van de wedstrijd. Waar normaal gesproken de doelpunten je om de oren vliegen, blijkt het vandaag een echte derby. De strijd tussen de sterksten eindigt in 11-11.
Lees de nabespreking van de wedstrijd door de ogen van DTG’s aanvoerder Doede Deinum en nieuwe trainer Laurens Meinsma versus Harich’s trainer Hans Mulman.
“Ik fûn ús de earste helte better. Wy stûnen foar en dat hienen wy folhâlde moatten, mar tsjin it ein hie Harich it spul wat better ûnder kontrôle. Dêr hienen wy net sa’n goed antwurd op en sa skrûpte Harich hieltyd tichterby.
Sy kamen de twadde helte wat better út de klaaikeamers. Op in bepaald momint wie by ús it hiele spul eins fuort en waard it hiel statysk. En dat die Harich goed, dy ûntregele it goed. Dêr kamen wy net echt út. Harich hat wat in konstantere wedstryd spile, fûn ik.
Wy binne hiel grillich, dit seizoen. Wy kinne hiele goeie wedstriden spylje mar wy hawwe ek in dikke ne derlaag hân, dus wy binne noch net stabyl. Wy hawwe wol mear erfaring wêrtroch ik tocht dat wy gekontro learder nei in oerwinning spylje koenen, mar dat wie net it gefal.
De lêste tiid wie it sa dat derby’s wûn waarden troch it thústeam. Dan wûnen wy dik, dan Harich en no binne wy mear gelyk oan elkoar.”
“Dit wie myn earste wed stryd as trainer fan DTG 1 en ik fûn it supermuolik. Wy hawwe noch mar twa trainingen hân, dus sa goed kinne wy elkoar noch net. Oan de iene kant wol ik graach mei it grutte gehiel dwaande wêze en oan de oare kant wolle wy ek gewoan de derby winne. Dus wat kieze je dan?
Hoe wisselje je? Ik wol der ien ynhawwe dy’t puur goed sjitte kin of dy’t goed ôffange kin. Of in spiler dy’t goed tempo meitsje kin. No wit ik noch net wa’t dat it bêste kin. Dus wa set ik wol of net yn, dat fyn ik muolik.
Foar ús is it belangryk om no te bouwen. Wy gean hast nei de seal, dus dêr wol ik ús klear foar meitsje. Dan wol ik myn opstelling hawwe, ik wol witte wa’t goed mei elkoar gearwurkje kin en wa net.
Dêr sjoch ik nei út. It is in moai spultsje. Je wolle it bêste fan elkenien nei boppe helje en soms binne spilers har der net bewust fan wêr’t sy no it bêste yn binne. En it is supermoai om te sjen dat spilers der ach terkomme dat sy ergens goed yn binne wêrfan sy dat sels noait wisten.”
“It wie in striid tusken twa ploegen dy’t alles joegen om de pot te winnen en foar de oar net ûnder dwaan woe. En dat wiksele ek folle. DTG kaam foar te stean, dêrnei kamen wy wer foar en dat bleau spannend. Op in gegeven momint tocht ik, no hawwe wy sy te pakken, mar sy pakten it werom, dus ja, it wie in echte derby.
Yn de twadde helte dienen wy it better. Wy kamen twa punten foar te stean, mar DTG koe de lêste twa punten noch meitsje yn de lêste minuten en dat hie net moatten.
Der is fjirsten te min skoard, fyn ik. Ik hie leaver 22-22 spile. Foar kuorballe afhawwers binne doelpunten moai en je wolle elkoar fuortspylje. Mar dat koenen wy net. De achtersteande par tij bleau hieltyd oanheakjen en dan krije je mear in gefechtwedstryd dan in kuorbalwedstryd. Dus de 11-11 is wol in terjochte útslach. In wiere winnaar soe ik hjir net útkieze kinne.
Der waard spile mei folle druk fan beide kanten. Elkenien siet der boppe op. Dat makket it hiel spannend en ek hiel fysyk. Eins lieten wy mekoar net kuorbalje en wie it in wiere striid. Dat koedest hiel goed sjen. En dat hearst ek oan it publyk. De support is skitte rend. Op it fjild is it hurd tsjin hurd, is it wy en sy mar dêrbûten net. Dan stean wy allegear wer trochmekoar en drinke wy in bierke.”
GrootdeFryskeMarren
en
waarmee
leuke
De snelheid
afvalt, hangt ook af van je
Omdat
gelijk na de proef resultaat ziet
zet dit aan tot een gezonder
ons apparaat precies werkt,
tijdens
Hierbij maken we ook samen jouw afslankplan.
