GrootHeerenveen 10-2022

heerenveen

GIJ ZULT GENIETEN

Met een uitbundig “De ober is weer in de maand” komt een ware Bourgondiër breeduit het café binnenlopen. “Ober, mag ik een herfstbiertje van u?”, vraagt hij enthousiast aan de dienstdoende student in de horeca, terwijl hij uitgebreid plaatsneemt aan de stamtafel. Als de gevraagde bestelling voor hem staat, klinkt het luid en duidelijk: “Santé! Op het Elfde Gebod.” Een in wat in zichzelf gekeerde man aan die stamtafel schuift nog wat dichter in zichzelf en beschermt zijn kelkje genever met allebei zijn handen. “Nou, weet u,” zegt hij, voorzichtig aan zijn borrel nippend, “de Tien Geboden zijn al zwaar genoeg. Om er ook nog een Elfde bij te hebben…” “Het Elfde Gebod zou eigenlijk het eerste moeten zijn”, antwoordt de Bourgondiër resoluut op de zwaar aan het leven tillende mopperende man. “Dat had religie in dit land een héél stuk vrolijker gemaakt.”

Ik kan hem niet helemaal ongelijk geven. Bij ons boven de rivieren heerst er toch van oudsher een soort calvinistische lijdzaamheid van hard werken, met bijna een verbod om van het leven te genieten. Hoe anders is dat in het overwegend katholieke zuiden, waar onze gast vermoedelijk vandaan komt. Het ‘Gij zult genieten’ zit deze mensen in het bloed, zo schijnt het. “Het is bijna elf november”, vervolgt de Bourgondiër en zijn woorden klinken alsof hij niet kan wachten tot het zover is. “De elfde van de elfde”, herhaalt hij veelbetekenend, als hij de zuinige blik opmerkt van zijn genever drinkende buurman. “Het begin van het carnavalsseizoen.” “Wij hebben hier ons eigen elf november”, bromt Mopperman. “Dan is het Sint-Maarten, meneer. Maar ik doe de deur niet open als ze zingen van ‘hier woont een rijke man die ons wel wat geven kan’. Ik doe de overgordijnen dicht en ik ben er niet.” De één zit straks wegens elf november in het café om een volksfeestje te ontlopen en de ander zit in hetzelfde café om elf november juist te vieren.

“Ober, het is eb”, roept de Bourgondiër en hij toont een leeg glas. Mopperman laat zijn kelkje ook nog maar een keer vullen. “Die krijg je van mij”, zegt de Bourgondiër joviaal. Elf november verbindt de volkeren op één of andere manier tóch nog, bedenk ik.

Mensen met elkaar verbinden, GrootHeerenveen doet niet anders. Elke maand weer en ook nog eens in een mooi leesbaar blad. Een maandblad waar je elke keer weer van mag genieten.

Veel leesplezier!

Henk de Vries, eindredacteur

INHOUD

LEKKER LEZEN

TO FACE MET JOAN HOEKSTRA UIT HEERENVEEN

DE VERZAMELAAR WIETZE JONKER ADEMT BATAVUS

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP:

DE JONG SCHREEF HET FRYSKE BOEKEWIKE KADOBOEK

SCHEEPER UIT AKKRUM NOODGEDWONGEN ALS VEERTIENJARIGE

RAPPORT ‘DE BELEVINGSMIX ORANJEWOUD’ OVERHANDIGD AAN WETHOUDER RINKES

ORANJEWOUD - Tjitte de Wolff, directeur van Parkhotel Tjaarda, heeft onlangs namens de werkgroep Vorstelijk Oranjewoud het rapport ‘De belevingsmix Oranjewoud’ overhandigd aan wethouder Hedwich Rinkes.

De werkgroep maakt zich zorgen over de ontwikkelingen in Oranjewoud. Het gaat dan bijvoorbeeld om de uitbreidingsplannen van Klein Jagtlust, de mogelijke aanleg van een MTB-route door het bos, en de komst van het Van der Valk Hotel. Daarnaast zijn er zorgen over de toegenomen drukte in het gebied. Volgens de werkgroep is het niet de bedoeling dat Oranjewoud ‘een tweede Giethoorn’ gaat worden. Het rapport is tot stand gekomen in samenwerking met Hogeschool Saxion. Er is gekeken naar de kernwaarden natuur en historie van het gebied in combinatie met wonen, ondernemen, cultuur en recreëren. Als aanbeveling stelt het rapport dat Oranjewoud moet worden ingedeeld in zones voor de verschillende typen

DE KNIPE - It Hoppe-ein met ‘Bierbrouwerij Meerbier’ is de grote winnaar geworden van de allegorische optocht in De Knipe. Dit is na lang juryberaad bekend gemaakt in de feesttent.

Tweede werd ‘Make your blue jeans talk’ van Bouwploeg It Bynt; de derde plaats ging naar ‘Chaos op Schiphol’ van Rûnom de Hofbrêge. De allegorische optocht in De Knipe trok weer veel publiek. Dertien prachtige praalwagens trokken door het dorp.

BEWEEGDAG

HEERENVEEN - Op 18 november vindt van tien tot twee uur een Beweeg- en Ontmoetdag plaats bij Sportstad Heerenveen. Deze dag staat volledig in het teken van ontmoeten en het met elkaar in beweging zijn voor de leeftijdscategorie 55+.

Het wordt een dag vol verbinding, ontspanning en inspiratie. Ontdek en beleef het beweegaanbod voor senioren in de gemeente en ontdek welke ontmoetingsgelegenheden er zijn in jouw wijk. Hierbij een kleine greep uit het aanbod: er vindt een fittest plaats, een clinic valpreventie wordt aangeboden, je kan samen voetbalherinneringen ophalen bij Fuotbal Memories en het is mogelijk om in gesprek met welzijnsorganisatie Caleidoscoop te komen. Naast de Beweeg- en Ontmoetdag worden er bij Sportstad meerdere activiteiten aangeboden voor senioren. Je kunt bijvoorbeeld kennis te maken met een driewielfiets op 19 oktober om 12:00 uur. Ook wordt er 25 oktober een fittest gehouden in Heerenveen-centrum, locatie Trinitas kerk. Vragen en aanmelden kan via lowise@scorenvoorgezondheidheerenveen.nl

gebruikers. De gemeente Heerenveen gaat dit advies serieus bekijken.

ELF JONGE TALENTEN SPELEN ‘PLANEET A’ IN DE KOMPENIJE

JUBBEGA – ‘Planeet A’ is een voorstelling over een radi caal idee, met elf jongeren, elf microfoons. één televisie en vijf zenders. Een muzikale voorstelling geïnspireerd op het boek ‘De meeste mensen deugen’, waarin jongeren portretteren wat er volgens hen misgaat in de wereld. De voorstelling is 22 oktober om 20.30 uur te zien in De Kompenije in Jubbega.

Het idee voor de voorstelling komt van EIjer Producties. In 2020 is de ‘productieklas’ ontstaan. Leerlingen die al jaren lessen volgen en op zoek zijn naar nog meer uitdaging komen in een van de talententeams. Maar wat als je al vijf jaar in een talententeam zit en je nog meer wilt leren? Zo ontstond het idee voor een productieklas. Samen met elf getalenteerde leerlingen maakten regisseurs Coco de Haas en Ramon Westland een voorstelling rondom een thema die hen fascineert en bezighoudt. Afgelopen zomer speelde ‘Planeet A’ al op het Cultuurfestival van Eijer Producties. De voorstelling gaat nu in reprise.

HEERENVEEN - De derde wedstrijd van de Marathon Cup vindt op zaterdag 5 november plaats in Thialf. De mannen en vrouwen van de lange adem strijden tijdens de Marathon Cupwedstrijden om de dagwinst en om punten voor het algemeen klassement. De winnaar van het klassement wint uiteindelijk dé Marathon Cup.

Dit jaar zijn er dertien Marathon Cupwedstrijden. De finale vindt plaats op 11 maart in Leeuwarden. Het landelijke marathonpeloton kent vier verschillende pelotons: de Topdivisie Heren, Topdivisie Dames, Beloftendivisie Heren en Beloftendivisie Dames. De Topdivisies strijden iedere week in de Marathon Cup competitie, de Beloften Dames en Heren wisselen elkaar af.

HEERENVEEN - Vol verbazing namen de medewerkers van de openbare bibliotheek in Heerenveen op 11 oktober de Regenboog-aanmoedigings prijs van stichting Regenboogbelang Heerenveen in ontvangst.

De prijs is bedoeld voor organisaties en verenigingen die zich inzetten om het the ma LHBTIQ+ een plek te geven in de maatschappij. “In onze bibliotheek is dat inmid dels de gewoonste zaak van de wereld”, vertelt Tjallie Bijlsma. Dus de prijs hadden ze dan ook nooit verwacht. De grote displaytafel in de bibliotheek in Heerenveen is niet over het hoofd te zien. Op de tafel prijkt een flinke stapel boeken met ieder een kleurrijk regenbooghartje op de rug. Daarnaast vinden bezoekers hier folders en dvd’s; allemaal met LHBTIQ+ als thema. Ook op de jeugdafdeling voor 12 tot 15 jaar staat eenzelfde soort tafel, gevuld met themaboeken speciaal voor de puberende doelgroep. “Deze boeken raakten ondergesneeuwd door alle andere boeken”, legt Tjallie Bijlsma uit. “Terwijl wij het juist zo belangrijk vinden dat mensen zichzelf kun nen en mogen ontdekken. Daar dragen we graag ons steentje aan bij.”

heerenveen

Ferdinand de Jong schreef het Fryske Boekewike Kadoboek

De Fryske Boekewike komt eraan. De Friese Boekenweek 2022 duurt van 29 oktober tot en met 6 november, met als start het Frysk Boekenfeest in het Hof van de Koning in Oranjewoud op vrijdagavond 28 oktober. Net als bij de Nederlandse Boekenweek is er ook hier een Boekenweekgeschenk, het Fryske Boekewike Kadoboek. Het Kadoboek, ‘De oarloch fan Jan Snip’, is geschreven door Ferdinand de Jong uit Oranjewoud en wordt tijdens het Frysk Boekenfeest gepresenteerd. Wij spraken van tevoren met Ferdinand de Jong over zijn schrijverschap, dat laat op gang kwam, omdat hij oorspronkelijk boer wilde worden.

>>

Ferdinand de Jong is 53 jaar en een bezet man. Hij schreef columns voor diverse me dia, waaronder de destijds gesproken sne ons-colums voor de Omrop, is presentator, leidt debatten, en treedt op als presentator bij benefietacties, waarbij de opbrengsten naar goede doelen gaan. Zo kon serviceclub Lions Heerenveenveen en omstreken begin oktober bijvoorbeeld de kinderafdeling van Ziekenhuis Tjongerschans blij maken met een mooi bedrag.

SÚTELAKSKJES

Verder coördineert hij bloeiende ‘sútelaks jes’ om de verkoop van Friese boeken te sti muleren, waarbij verenigingen uit allerlei dorpen met kruiwagens vol Friese boeken langs de deuren gaan. Ferdinand: “Jawis, sútelaksjes bestean noch. Aanst gean we wer los yn Jorwert, Wergea, Holwert, Berltsum en yn de Aengwirden. Eins elk doarp dat meidwaan wol. De besoargers meie 25% fan de winst hâlde foar harren club. Tsja, sa krijst noch minsken, oars slagget it net. Frijwilligers wurde seldsum.”

Maar Ferdinand de Jong is vooral auteur. Hij schrijft altijd in het Fries, zijn mem metaal, al is een enkel boek ook in het Nederlands uitgegeven. Overigens kwam dat schrijverschap vrij laat. Na de Middel bare Landbouwschool was hij een poosje productiemedewerker in een zuivelfabriek en later bij een veevoederfabriek. Pas rond zijn veertigste kwam de ommezwaai.

EEN MOTOR OF EEN NIEUWE VROUW

“Mannen wolle op dy leeftyd miskien in motor as in nije frou. No, ik begûn te skriu wen. Giest sitten en dan begjint it. Ik doch alles út de holle, mar somtiden giet it dan samar in oare kant op ast fan doel wiest. Ynspiraasje hinget mei tafal gear en dan nimt it ferhaal it oer.”

Lezen deed hij altijd al graag en schrijven voor de dorpskrant ook. Het serieuzere werk kwam toen hij als beginnende schrijver begeleiding kreeg van schrijfster Eske Schotanus via het project ‘Skriuw’. In 2010 debuteerde hij met een spionageroman, ‘Guozzeflecht’. Vanaf toen ging het snel. Met ‘It dak fan de wrâld’ (de Mount Eve rest) won hij twee jaar later de Rink van der Velde-prijs, een tweejaarlijkse literaire prijs voor oorspronkelijk proza in het Fries of in één van de in Friesland gebezigde streek talen. Het moet geschreven zijn voor een breed lezerspubliek, in de geest van Rink van der Velde. Veel eer voor Ferdinand die Van der Velde met zijn grote lezerspubliek erg bewondert. Daarna zagen ‘De lêste trúk’ en ‘Bedoarne hannel’ binnen twee jaar tijd het licht, alle uitgegeven door de Friese Pers.

GIFTIG NIEUWS

Boer, dat had Ferdinand eigenlijk willen worden, net zoals heit Anne de Jong. Die zat op de toen nog bestaande boerderij van het historische landgoed Pauwenburg in Oranjewoud. Daar groeide hij op. Heit Anne was de enige boer in de buurt met Fries roodbont vee, zo’n veertig stuks. Maar toen er toevallig ziekte heerste tijdens het jaar waarin de quotering van de super heffing werd vastgesteld, zag Ferdinand geen toekomst meer in een overname als zelfstandig ondernemer.

“Je wurde net bliid fan de conjunctuur”, zegt hij bitter. Hij zegt ook dat hij de Nederland se tv met het ‘giftige nieuws’ over boeren niet meer kan aanzien. Hoe anders is dat in Engeland, meent De Jong. Mede dankzij een geïnteresseerde koninklijke familie daar bericht de BBC bijvoorbeeld wél met respect over de landbouw. Hij volgt daarom het BBC nieuws, overigens naast de provinciale krant. “Mar sa’n sneonskrante, der bin ik yn in heal oerke mei klear. Unôfhinklik nijs sjogge je

dochs hast nearne mear; elts nimt itselde stikje oer fan it ANP. Ik fyn it drôvich!”

SIBERIË

Zijn stage in Canada voor de Middelbare Landbouwschool moet zijn schrijverschap gevoed hebben. Het grotendeels autobio grafische ‘De Nova Scotia staazje’, in 2016 uitgegeven door Bornmeer, was de opstap naar een werkbeurs in 2017. Als enige Fries die ver boven de poolcirkel terechtkwam en ook nog eens mee afdaalde in een nikkel mijn, was hij groot nieuws op de nationale tv en in Russische kranten. Hij bezocht in Siberië onder meer de noordelijkste over kapte ijshockeyhal. Omdat hij altijd al over ijshockey had willen schrijven (“Dat is oeral itselde”), vormde dat bezoekje de aanlei ding voor zijn boek ‘De tredde perioade’, in 2018 gepresenteerd in Thialf in de Business Lounge van de Heerenveense UNIS Flyers. De roman verscheen tegelijkertijd in het Nederlands als ‘De derde periode’. Onlangs verscheen zijn meest recente roman ‘De museummoard’.

“GRUTTE FERHALEN OER DE OARLOCH BINNE WOL FERTELD; DE LYTSERE DRIGE TE FERDWINEN”

“UNÔFHINKLIK NIJS SJOGGE JE HAST NEARNE MEER”

heerenveen

Ferdinand de Jong met zijn recent uitgebrachte boek ‘De Museummoard’, naast de complete Rink van der Velde in de boekenkast (foto Alie Rusch).

Daartussendoor was er nog het boek ‘sc Heerenveen, een eeuw voetbal’ dat hij in 2020 maakte samen met Gurbe van der Woude, over het honderdjarig bestaan van de Heerenveens voetbalclub.

BREED PUBLIEK

‘De oarloch fan Jan Snip’, het Fryske Boekewike Kadoboek, is een novelle. Het boekje oogt mis schien klein, maar heeft meer tijd en onder zoek gevergd dan welke van zijn voorgaande boeken ook. “Ik tocht: de grutte ferhalen oer de oarloch binne no wol ferteld, it wurdt tiid om de lytsere, like wichtige ferhalen te fertellen, oars gean se ferlern. Mar It moast wol in bytsje klopje. De feiten binne aardich korrekt; it spile en spilet him ôf yn de gemeente De Fryske Marren. Mar it ferhaal is romantisearre, it moat je meinimme, sis mar, want it is bedoeld foar in breed publyk.”

SOLDAAT VAN ORANJE

Ferdinands boeken vallen doorgaans in de categorie ‘spanning en avontuur’, dus wat overwoog hij voor het Boekenweekgeschenk?

“Myn ûnderwerp wie spannend genôch. Mar ik bin yn it earste plak romanskriuwer, dus it wie wol in omslach. Eins betink ik leaver wat, mar no moast ik yn de skiednis dûke en der wie net folle dokumintaasje oer. Mar it kloppet no, ik haw hjir in mix fan makke. Dit Boekewi kegeskinkje giet oer myn eigen pake. Myn pake hite Jan de Jong, net Jan ‘Snip’, hear. Wy wiene ‘de Snippen’, tink. Wa hie gjin skelnamme, ear tiids? Yn myn boek klopje de historyske feiten foarsafier’t ik it neisjoen ha. It spilet him ôf yn Sint Jânsgea en omkriten en de rol fan Jan Snip komt hiel ticht by de wurklikheid fan ús pake. Sa kaam de ‘Soldaat van Oranje’ écht op syn paad. Dy hat er in skoftsje iten brocht.”

Ferdinand de Jong treedt in de Fryske Boekewi ke overal in de provincie op, samen met Gurbe Douwstra. Zijn doel? Hij hoopt dat weer meer mensen naar Friese boeken zullen grijpen.

“Der binne safolle goeie Fryske boeken, dy ‘t raze om lêzers!”

FRYSKE BOEKEWIKE/ FRIESE BOEKENWEEK 29 OKTOBER T/M 6 NOVEMBER

De Fryske Boekewike 2022 is van 29 oktober tot en met 6 november en start vrijdagavond 28 oktober om acht uur in het ‘Hof van de Koning’ in Oranjewoud met het gratis toegankelijke Frysk Boekenfeest, met muziek van de vrouwelijke Friese rockgroep Las Bandidas. Op deze avond wordt ook het Kadoboek ‘De oarloch fan Jan Snip’ van Ferdinand de Jong gepresenteerd. In de ‘Fryske Boekewike’ krijg je het Kadoboek helemaal gratis bij besteding van € 15,of meer aan Friese boeken.

“DER BINNE SAFOLLE GOEIE FRYSKE BOEKEN,DY ‘T RAZE OM LÊZERS”

Actueel in Heerenveen

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | OKTOBER

Agenda Gemeenteraad

De 31 raadsleden nemen als gemeenteraad besluiten namens de inwoners van de gemeente Heerenveen. De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het uitgeven van het geld van de gemeente. De komende tijd neemt de gemeenteraad een besluit over een belangrijk document: de begroting.

In de begroting staat wat de gemeente wil gaan doen en wat dit gaat kosten. De gemeenteraad bepaalt waaraan de gemeente geld uitgeeft. Dit doet de gemeenteraad aan de hand van deze vragen:

• Wat willen we bereiken

• Wat gaan we daarvoor doen

• Hoeveel mag dat kosten

Voor de Begroting 2023 bepaalt de gemeenteraad wat er komend jaar zeker moeten worden gerealiseerd. Voor het Meerjarenperspectief 2023-2026 bepaalt de gemeenteraad binnen welke kaders het college van burgemeesters en wethouders geld mag uitgeven.

Bekijk de complete agenda en stukken op heerenveen.nl/gemeenteraad. Hier kun je ook live de vergaderingen meekijken.

Commissievergadering

donderdag 27 oktober | 19.00 uur

Op de agenda:

• Begroting 2023 en Meerjarenperspectief 2023-2026 gemeente Heerenveen (raadscommissie bespreekt dit meningsvormend)

Jouw mening geven?

Dat kan via een video (max. vijf minuten), e-mail, brief of andere manier. Laat het weten aan de gemeenteraad via: griffie@heerenveen.nl

Raadsvergadering donderdag 10 november | 19.00 uur

Op de agenda:

• Begroting 2023 en Meerjarenperspectief 2023-2026 gemeente Heerenveen (de raad neemt hierover een besluit)

Jouw mening geven?

Stuur een e-mail aan de gemeenteraad via griffie@heerenveen.nl

Wil je weten wie de raadsleden zijn? Kijk op heerenveen.nl/raadsleden

Nieuwsgierig naar wat er nog meer speelt in de gemeente? Kijk op heerenveen.nl/nu-actueel

Hoe wil jij De Heide beleven?

De gemeente Heerenveen werkt aan een plan om Recreatiegebied De Heide nog aantrekkelijker en leuker te maken. We pakken verschillende zaken aan. Denk aan mogelijkheden voor sport en spel, bankjes en picknicktafels, aanlegpaaltjes aan de Engelenvaart en goede paden voor fietsers, wandelaars en ruiters.

Jouw mening is belangrijk Daarom vragen we jou om aan te geven welke ontwikkelingsstijl jouw voorkeur heeft. Is dat Lazy Nature, Family of Sport en Spel? Ga naar heerenveen.nl/deheideonderdeloep en stem! We zijn benieuwd!

MijnOverheid: je persoonlijke gegevens op één plek

MijnOverheid is een persoonlijke, beveiligde website waar je jouw zaken met de Nederlandse overheid digitaal kunt regelen. Op MijnOverheid kun je de gegevens inzien die de overheid over je heeft.

Bijvoorbeeld de WOZ-waarde van je woning of de datum waarop je auto naar de garage moet voor een nieuwe APKkeuring. Via MijnOverheid kun je ook digitale post van de overheid ontvangen in de Berichtenbox. Bijvoorbeeld een brief van de gemeente dat het tijd is om je paspoort te verlengen. Of een aanslag van de Belastingdienst.

MijnOverheid activeren Log je voor het eerst in op MijnOverheid? Dan moet je jouw account activeren met je persoonlijke DigiD en een e-mailadres. Na het inloggen kom je direct in jouw persoonlijke, beveiligde omgeving. Activeer nu je account op mijnoverheid.nl

Opfriscursus Bijtanken & oppoetsen

Heb je al jaren je rijbewijs, maar kan je theorie over verkeersregels wel een opfrisser gebruiken? Kom dan naar de gratis opfriscursus verkeerstheorie die Stichting Bevordering Verkeerseducatie (SBV) organiseert.

Wanneer: donderdagochtend 3 november van 9.00-12.00 uur Locatie: De Kiekenhof, Molenweg 29 Nieuwehorne

Wat aan bod komt

Tijdens deze interactieve training wordt in vogelvlucht ingegaan op de nieuwe verkeersregels, -borden en –tekens. Ook kun je vragen stellen en aanvullingen geven. Na deze bijeenkomst ben je weer helemaal up-to-date in het verkeer! Aanmelden kan bij Jelly Helmer van de SBV: jelly@stichtingsbv.nl of 06-21413624

Het is oogsttijd en het wordt herfst. Tijdens de oogsttijd zijn er meer landbouwvoertuigen op de weg en kan er na de oogst modder op de weg achterblijven. Dat kan vooral in combinatie met regen gladheid veroorzaken.

Zie je modder op de weg liggen, of een waarschuwingsbord in de berm staan? Matig dan je snelheid. Raak je toch in de slip door modder op de weg? Laat het gas dan los en blijf sturen in de richting waar je naartoe wilt. En: trap niet op de rem, want dan raakt de auto nog meer in de slip.

PLEEGZORGORGANISATIES ZOEKEN PLEEGGEZINNEN IN DE GEMEENTE HEERENVEEN

Zo thuis mogelijk opgroeien

Als pleegouder weet je nooit meteen of een pleegkind voor de rest van zijn/haar (jonge) leven onder jouw hoede blijft. Eigenlijk weet je van tevoren überhaupt amper waar je aan begint, ondanks de uitgebreide voorbereiding en steun van een buddy in de eerste fase van het pleegouderschap. Waarom hier dan toch voor kiezen? Omdat één ding veel belangrijker is. Er is een enorme behoefte aan meer pleegouders, om de kinderen die hierop wachten een veilig thuis te bieden en om een zo goed mogelijke match te kunnen maken tussen die kinderen en nieuwe gezinnen. Op 2 november start de Week van de Pleegzorg. Op iedereen die hiervoor ruimte heeft in zijn of haar hart, wordt deze week een dringend beroep gedaan om het pleegouderschap te overwegen. Yme Nota, werkzaam bij Jeugdhulp Friesland, pleegouder Ingrid Dijkstra en buddy Alice Koolstra vertellen erover.

Ieder kind verdient een eerlijke kans

“Om zichzelf optimaal te kunnen ontwikkelen en de kans te krijgen om evenwichtige, zelfstandige volwassenen te worden, is een veilige omgeving onmisbaar voor kinderen. Een plek waar ze zich thuis voelen en alle ruimte krijgen om zichzelf te kunnen zijn. Omdat zo’n veilige plek niet voor alle kinderen vanzelfsprekend is, zijn pleegouders nodig. Veel pleegouders. Meer nog dan we nu hebben.

Maar ik realiseer me ook dat pleegouder zijn niet zomaar iets is. Je doet het er niet ‘even bij’. Hoeveel liefde het ook oplevert, het vraagt veel van mensen. En daarom is het fantastisch dat er al zo veel pleegouders zijn die zich dag en nacht voor hun pleegkinderen inzetten.

Ze vormen samen een ongelofelijk belangrijke schakel in een samenleving waar we met elkaar, voor elkaar zorgen. Want iedereen doet ertoe en ieder kind verdient een eerlijke kans. Daarom zetten wij ons als gemeente Heerenveen in voor de Week van de Pleegzorg. Nieuwe pleegouders: kom naar de informatieavond! We zitten om jullie te springen.”

“In Friesland verblijven achthonderd kinderen in zeshonderd pleeggezinnen. Dat zijn er een heleboel en er is op dit moment ook nog een groot aantal kinderen voor wie we op zoek zijn naar een passende plek binnen de pleegzorg. Al die kinderen hebben een veilig thuis nodig. Liever vandaag dan morgen. En wat hiervoor ontzettend belangrijk is, is dat er méér pleeggezinnen zijn dan we strikt noodzakelijk nodig hebben. Want hoe groter ons bestand van potentiële pleegouders, hoe groter de kans is dat we een pleeggezin kunnen selecteren dat écht goed bij het pleegkind past. En dat vergroot weer de kans dat het een succes wordt.

Want nee: het is geen ABC’tje dat alles vanaf de plaatsing van een pleegkind op rolletjes loopt. We hebben het natuurlijk niet over zorgeloze kinderen. Je komt niet zomaar in de pleegzorg terecht. Deze kinderen hebben al heel wat gezien en meegemaakt. We zien tegenwoordig bovendien vaker kinderen die complexe zorg nodig hebben,

doordat de jeugdzorg er tegenwoordig op inzet om kinderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen.

Dat kán heel goed uitpakken, maar als de situatie toch niet houdbaar blijkt, hebben de kinderen dus ook meer meegemaakt. Voor hen is het van belang dat de pleegouders wat meer gespecialiseerd zijn. Bijvoorbeeld doordat ze zelf in de zorg of in het onderwijs werken.

Maar iedereen is welkom. Ouders met kinderen, zonder kinderen, alleenstaanden, fulltime pleegouders, deeltijd pleegouders. We gaan heel graag met iedereen in gesprek die ervoor open staat. Want we willen niemand een roze wolk voorhouden - pleegzorg is niet eenvoudig en écht een zaak van de lange adem - maar we willen mensen wél graag enthousiast maken. Want als het goed uitpakt, en daar doen we allemaal vreselijk ons best voor, dan levert het iedereen heel veel op. En dat is op de eerste plaats enorm belangrijk voor al die kinderen die een veilig thuis nodig hebben.”

“Het is ongelofelijk om te zien hoe

Ingrid Dijkstra, pleegmoeder van twee jongens (16 en 10 jaar) en een meisje (13 jaar)

“Na een jaar hulpverlenen in de pleegzorg in Afrika besloten mijn man en ik dat we terug in Nederland pleegouders wilden worden. We hadden ruimte in ons huis én in ons hart, en kozen daarom heel bewust voor langdurige pleegzorg. Ons oudste pleegkind kwam toen hij drie jaar oud was. Een jaar lang heeft hij gevraagd wanneer hij weer weg moest. Het was dan ook ontzettend fijn toen we de voogdij kregen en hem oprecht konden zeggen dat hij voor altijd bij ons mocht blijven. Maar, niet zonder contact met de biologische ouders. Zij horen erbij en blijven altijd de échte ouders.

Als ik kijk naar hoe beschadigd de oudste bij ons kwam en wat een fantastische, lieve, sociale jongen hij nu is, ben ik ongelofelijk trots. Het was

“Hoe meer pleegouders, hoe groter de kans op een match”

Yme Nota, medewerker team werving, selectie en training pleegzorg

Gerrie Rozema, wethouder

opgroeien

Alice Koolstra, ervaringsdeskundige buddy voor nieuwe pleegouders

“Eerlijk is eerlijk: pleegouder zijn is niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Kersverse pleegouders kijken vaak ontzettend uit naar de komst van een kindje, maar lopen na een paar weken of maanden tegen dingen aan waar ze wel wat hulp bij kunnen gebruiken. Die hulp is er dan natuurlijk. Op de eerste plaats van de pleegzorgbegeleider van Jeugdhulp Friesland, maar ook van mij als buddy. Ik bied een luisterend oor, denk mee, geef tips en ben er wanneer ze advies nodig hebben.

Toen mijn man en ik in 2003 als crisispleeggezin begonnen en kindjes opvingen, waren er nog geen buddy’s. Er zijn echter best situaties voorbijgekomen waarin ik het echt even niet meer wist. Bijvoorbeeld toen we

met ons pleegkindje op bezoek gingen bij de biologische moeder en het kindje alleen bij mij op schoot wilde zitten. Of toen de biologische ouders van een pleegkindje heel boos op ons waren omdat hun kind bij hen was weggehaald. Ik belde dan mijn schoonzus, want zij was al pleegouder en had daarom net als ik geheimhoudingsplicht. Dat was een verademing. Bij haar kon ik mijn hart luchten en terecht voor advies. Zij begreep hoe ik mij voelde.

In 2016 vroeg men zich af waarom zoveel pleegouders tijdens of na een eerste plaatsing van een kindje afhaakten en is Jeugdhulp Friesland gestart met de buddy-pilot. Het was een schot in de roos: inmiddels werken nóg vijftien organisaties

flexibel kinderen zijn”

heel heftig in het begin. Zeker toen hij zich aan ons begon te hechten, wat voor hem enorm spannend was. Hij heeft ons echt op de proef gesteld. Maar wij bleven begripvol en na verloop van tijd ging het beter. Juist door die heftigheid werd onze band heel sterk. Zo sterk, dat hij wel een broertje of zusje wilde. Uiteindelijk kregen we er nog twee peuters bij. Eerst een meisje en later nog een jongetje. Ze hadden allebei weer een heel andere benadering nodig dan de oudste, maar hebben zich net zo mooi ontwikkeld. Echt bijzonder om mee te mogen maken.

Wat ik iedere nieuwe pleegouder wil meegeven, is hoe belangrijk het is om de biologische ouders erbij te betrekken. Wij hebben ze altijd op de hoogte

in Nederland met buddy’s. Ieder nieuw pleeggezin krijgt een buddy toegewezen. We zijn er voor wie ons nodig heeft, en na drie maanden - of na zes maanden als mensen dat graag willen - trekken we ons weer terug.

Vooral bij de omgang met de biologische ouders kunnen we waardevolle tips geven. Soms gaan pleegouders al gauw met het kindje naar de kapper, of kopen ze nieuwe kleren. Voor de biologische ouders kan dat heel confronterend zijn, ondanks dat de pleegouders het goed bedoelen. Ik hoop dat ik nieuwe pleegouders kan behoeden voor de inschattingsfouten die ik zelf heb gemaakt. En dat hun leven door het pleegouderschap uiteindelijk net zo wordt verrijkt als dat van mij.”

Interesse? Nieuwsgierig? Twijfels? Vragen?

Kom op 7 november naar het Posthuis Theater!

Om ieder kind dat op pleegzorg wacht groen licht te kunnen geven, zijn er in Nederland 3500 nieuwe pleeggezinnen nodig. Tijdens de Week van de Pleegzorg, van 2 t/m 9 november, vragen we éxtra aandacht voor pleegzorg en het tekort aan pleegouders. Op woensdag 2 november rolt wethouder Gerrie Rozema symbolisch de groene loper uit bij het gemeentehuis om daarmee het thema ‘geef de toekomst van een kind groen licht’ extra te benadrukken.

gehouden en ze laten meedenken bij te nemen beslissingen. Dat was zeker niet altijd eenvoudig, maar het leidde er wel toe dat we nu allemaal goed met elkaar door een deur kunnen. Daar hebben de kinderen heel veel aan.

Wat me heeft verrast? Dat er zoveel mensen mee gemoeid zijn, als je pleegouder wordt. De biologische families, maar ook therapeuten en mensen van de pleegzorgorganisatie. Dat heb ik best onderschat. Maar wat me óók heeft verrast, is hoe flexibel kinderen zijn. Dat ze zich na álle ellende die ze hebben meegemaakt, toch zo goed aan ons hebben gehecht. Dat ze nu zo sociaal zijn en zo veel bereiken. Ze hebben ons enorm veel vreugde gebracht en doen dat nog steeds. Elke dag!”

Op maandagavond 7 november is een informatieavond over pleegzorg in het Posthuis Theater. De drie pleegzorgaanbiedersJeugdhulp Friesland, de William Schrikker Stichting en het Leger des Heils - zijn er samen met pleegouders en buddy’s aanwezig voor mensen die pleegouder willen worden of hierover nadenken. Yme Nota: “Wie twijfelt, roep ik van harte op om langs te komen. We kunnen alle vragen beantwoorden, niks is gek, alles is vrijblijvend. Juist in Heerenveen hebben we veel nieuwe pleegouders nodig. Ook mensen die bijvoorbeeld in de weekenden of op één doordeweekse dag pleegouders kunnen zijn.”

Informatieavond Pleegzorg Posthuis Theater Heerenveen Maandag 7 november 19.00 - 21.00 uur

“Pleegzorg heeft ons leven verrijkt, nu help ik anderen daarbij”

Terugblik op de eerste Week van de Ontmoeting

Nieuwe contacten, mooie gesprekken, ontmoeting en verbinding

In juni riepen we alle inwoners van de gemeente Heerenveen op om na te denken over een ‘ontmoetingsactiviteit’. Klein, groot, voor de straat, voor de wijk, samen met de buurt of samen met andere partijen. Activiteiten waarbij inwoners de ontmoeting en verbinding met elkaar opzoeken en nieuwe contacten kunnen leggen. Inwoners konden een aanvraag doen voor een Doe&Ontmoet cheque ter waarde van 250 euro om zo’n activiteit te organiseren.

Ontmoetingsactiviteiten

Tijdens de Week van de Ontmoeting, die dit jaar voor de eerste keer georganiseerd werd, vonden er verspreid over onze gemeente ruim 40 ontmoetingsactiviteiten plaats! Een periode waarin veel inwoners gezellig samenkwamen en iets goeds deden voor elkaar en voor de buurt. Alle activiteiten stonden in het teken van ontmoeting en verbinding, georganiseerd door, voor en met de inwoners van onze gemeente. Er werd veel samen gegeten en gedronken tijdens buurtborrels, barbecues en een high-tea.

Daarnaast werd er samen gefietst, geknutseld, gewandeld, geklust, gesport, film gekeken en vermaakten kinderen zich met springkussens, speurtochten en een voorleesochtend. Een zeer geslaagde Week van de Ontmoeting dus!

Een klein gebaar maakt al het verschil

Per straat wonen in de gemeente Heerenveen gemiddeld 18 mensen die zich wel eens eenzaam voelen. Hoe dat komt, is voor iedereen verschillend. Wél kun je hier iets aan doen, en dat is belangrijk, want eenzaamheid gaat niet vanzelf over. Een klein gebaar kan al het verschil maken.

De Week van de Ontmoeting werd dit jaar georganiseerd van 24 september t/m 6 oktober en viel daarmee samen met Burendag en de landelijke Week tegen Eenzaamheid.

Weten wat er ook ná de Week van de Ontmoeting nog wordt georganiseerd?

Download de Dag!enDoen! Heerenveen app Ook ná de Week van de Ontmoeting zijn er nog veel meer ontmoetingsactiviteiten in onze gemeente. Wil je weten wat er zoal te doen is? En waar? Download dan de Dag!enDoen! Heerenveen app. Liever persoonlijk contact? Bel dan met Caleidoscoop: 0513 – 62 90 90.

Alweer de tweede editie van de Beweeg & Ontmoetdag

Op 18 november 2022 vindt dé Beweeg en Ontmoetdag plaats bij Sportstad Heerenveen. Deze dag staat volledig in het teken van ontmoeten en het met elkaar in beweging zijn voor de leeftijdscategorie 55+. Een dag vol verbinding, ontspanning en inspiratie. Speciaal georganiseerd voor senioren (55+). Ontdek welke ontmoetingsgelegenheden er zijn in de gemeente en uw wijk.

Een greep uit het aanbod:

• Geef u op voor de fittest; invullen van een korte vragenlijst over uw gezondheid en bewegingsactiviteiten, een fittest (o.a. bloeddruk, hartslag, knijpkracht en oog-hand coördinatie test), een persoonlijk adviesgesprek

• Doe mee aan een clinic Valpreventie en geef u daarna op voor de pilot: Hoge drempels, een losliggend kleed of bijwerkingen van medicijnen, een val ongeluk zit in een klein hoekje. Ervaar hoe u uzelf daar op kunt voorbereiden.

• Haal samen voetbalherinneringen op in het stadion van sc Heerenveen bij een lezing Fuotbal Memories. Heerenveen Fuotbal Memories is een programma van Heerenveen Maatschappelijk

• Kom in gesprek met welzijnsorganisatie Caleidoscoop en ontdek wat ze voor u kunnen betekenen. Caleidoscoop is te vinden in de wijken en dorpen, ook bij u in de buurt.

• Ontdek het Beweeg- en Ontmoetaanbod in de gemeente Heerenveen (o.a. Suppen, Zwemmen, Fitness, Gymnastiek, Voetbal, Jeu de Boules en nog veel meer!)

• Liefhebbers van haken, breien of andere creatieve dingen kunnen terecht bij de activiteit van het Creatief Café van Bibliotheek Heerenveen.

• Ontdek het culturele aanbod van Ateliers Majeur en de ontmoetgelegenheden van de Raad van Kerken.

Tijden: De activiteiten vinden plaats op 18 november tussen 10:00 en 14:00 uur.

Locatie: Sportstad Heerenveen

Vragen en aanmelden via lowise@scorenvoorgezondheidheerenveen.nl

Actueel in Heerenveen | informatiebijlage van gemeente Heerenveen | oktober 2022 verschijnt huis-aan-huis als bijlage van maandblad GrootHeerenveen.

Redactie: communicatie gemeente Heerenveen, Postbus 15000, 8440 GA Heerenveen, telefoon 14 0513 E-mail: gemeente@heerenveen.nl | Tekst: gemeente Heerenveen, Suzanne van der Horst (by Suus)

Foto’s: Max van Gelder en inwoners gemeente Heerenveen. Dit is een eerste selectie uit de ingestuurde foto’s. In november volgt nogmaals een terugblik.

Android Apple

“Concentratie van voorzieningen is een belangrijk speerpunt”

Het lijkt rustig rond de ontwikkelingen in het centrum van Heerenveen, maar dat is schijn. Achter de schermen wordt hard gewerkt, zeker ook door de mensen van Monitor Kerngroep G1000, voortgekomen uit het Burgerberaad van de gemeente Heerenveen. Na bijna vier jaar – met een coronapandemie, gemeenteraadsverkiezingen en daardoor een nieuw gemeentebestuur - zijn de eerste projecten van de 47 die er op het programma staan, gerealiseerd. Tijd voor een tussenbalans.

Zoals de naam al zegt, ziet de Monitor Kerngroep G1000 er op toe dat alle besluit vormingen, die uit het Burgerberaad zijn gekomen, daadwerkelijk uitgevoerd worden. Er hebben 43 mensen zitting in de G1000groep, die voortkomt uit de tweehonderd deelnemers aan het Burgerberaad. Negen daarvan vormen het dagelijks bestuur: de Monitor Kerngroep. Wij spreken met Teus de Heus en Piet Hein Oosterhagen, twee vertegenwoordigers van die Kerngroep. “Het was net allemaal uitgerold en ontwikkeld toen de coronapandemie zorgde voor een vertraging”, verklaart Piet Hein Oosterhagen de ogenschijnlijke rust. “De concentratie van voorzieningen in het centrum van Hee renveen is een belangrijk speerpunt.”

MINDER INGRIJPEND

De rust is inderdaad ogenschijnlijk, want de Monitor Kerngroep komt sinds anderhalf jaar weer maandelijks bijeen. Teus de Heus: “We hebben ook elke maand overleg met de gemeente in de persoon van de program mamanager Centrum Heerenveen die de G1000 in zijn portefeuille heeft. Regelma tig is de wethouder er ook bij. Er is altijd een luisterend oor. Moeilijke beslissingen worden onomwonden met ons gedeeld. Voorbeeld is dat halverwege de middelen zijn gekort en dat betekent ook dat niet alle onderdelen van het Burgerbesluit volledig worden uitgevoerd. Op de Dracht zien we graag dat de complete bestrating vervangen wordt, maar dat gaat waarschijn lijk niet lukken.”

MEER DYNAMIEK

Het Burgerbesluit moet Heerenveen attractiever en gezelliger maken. Het moet ertoe leiden dat die attractiviteit en gezel ligheid er voor zorgen dat de bereidheid van mensen om in Heerenveen te vertoeven vergroot wordt, zoals De Heus dat ver woordt. Meer dynamiek en concentratie op de verblijfsgebieden. Zo is de renovatie van de Romkessteeg recentelijk afgerond. Deze doorgang, met adaptieve verlichting, wan den van cortenstaal en een fraai zitelement in het verlengde van de steeg is één van de visitekaartjes geworden. Oosterhagen: “Er waren wat reserves ten aanzien van het functioneren, maar er wordt wel degelijk gebruik van gemaakt. Er zitten vaak mensen op. Dat krijgt zeker navolging. Er is ook een stegenplan voor de aanpak van overige stegen.”

Een ander gerealiseerd plan is de verlaagde oever bij het Breedpad. Dat is niet alleen gedaan om Sinterklaas beter te kunnen ont vangen, maar vooral om ervoor te zorgen dat toeristen daar met hun boten afmeren en langer in Heerenveen verblijven. Het ge heel is aangekleed met groen en zitbanken.

OPTIMISTISCH

Oosterhagen: “Er waren tien werkgroepen zoals Cultuur, Ontmoeten, Groen, Verkeer, Winkels et cetera. Die hebben stuk voor stuk allemaal plannen ontwikkeld, compleet

met zaken als presentaties en begrotingen. Vergis je niet: dat is voor de deelnemers heel intensief geweest.” In totaal gaat het om 47 besluiten met daarbinnen nog een aantal deelprojecten. Er is dertig miljoen euro mee gemoeid. Met een beetje geluk is alles nu over zes jaar klaar. Met een slag om de arm want ook de gemeente kampt voor de uitwerking met capaciteitsproblemen. Toch zijn Oosterhagen en De Heus optimistisch. Laatstgenoemde: “Het is niet gering wat er allemaal bedacht is. De woontoren áán en de parkeergarage ónder het Burgemeester

Kuperusplein zijn grote projecten in deelge bied Oost, die in gang gezet zijn.”

Het Burgemeester Kuperusplein en het Gas houdersplein krijgen een upgrade met meer groen en verblijfsruimte. Eyecatcher wordt de woontoren met 92 appartementen op de plaats van het oude postkantoor, met daar naast de nieuwe locatie voor Albert Heijn. De huidige panden van het ABC-complex worden gesloopt. Op deze locatie komen woningen en waarschijnlijk komt er plaats voor een nieuwe bibliotheek.

SAMENVOEGEN CULTURELE INSTELLINGEN

Het Ernst van Harenplein vóór het ge bouw van Heerenveense School – waarin onder andere het Museum Heerenveen is gehuisvest - wordt autovrij ingericht, tot een parkachtige omgeving. Er moet een verblijfsgebied komen met mogelijkheden voor spel, muziek en recreëren. De tachtig reguliere parkeerplaatsen zullen worden verdeeld over de overige parkeergelegen heden. Een belangrijk resultaat, volgens De Heus en Oosterhagen, is dat B&W akkoord is gegaan met een belangwekkend onderdeel van het burgerbesluit: de samenvoeging van culturele instellingen in en rondom de Heerenveense School. Daarmee wordt tevens de renovatie en upgrading van het gebouw geborgd.

TEKST EN BEELD RICHARD DE JONGE

DE DRACHT ZIEN WE GRAAG DAT DE COMPLETE BESTRATING VERVANGEN WORDT”

Teus de Heus (links) en Piet Hein Oosterhagen tussen de geparkeerde auto’s op het Ernst van Harenplein. De bedoeling is om dit plein in de toekomst autovrij te maken en in te richten tot een parkachtig verblijfsgebied.

Een impressie van Van Harenplein in het centrum

“In plaats van anderen te helpen, moest ik mezelf gaan helpen”

Aan tafel zit een rustige vrouw, van wie de leeftijd moeilijk te schatten is. Zodra ze over ademhaling gaat praten, krijgt ze een sprankeling in haar ogen. “Ademhalen is zoiets vanzelfsprekends, maar het is ook een krachtige tool die je enorm

helpen”, zegt ze. Joan Hoekstra weet waar ze over praat. Ze leefde een snel en druk leven in Amsterdam, maar door een burn-out werd ze abrupt stilgezet. Dankzij yoga en ademwerk krabbelde ze weer uit dat dal omhoog.

Joan Hoekstra is geboren en getogen in Heerenveen. “Ik kom uit een heel gemoedelijk en sportief gezin. Ik ging naar de Bernebrêge, een Jenaplanschool. Mijn broertje en ik speelden veel buiten en ik deed aan turnen en dansen. Ik wilde de dansacademie gaan doen, maar werd afgewezen. Dat was een teleurstelling. Ik koos voor de hotelschool, een goede tweede keus, omdat ik al een bijbaantje had in het pannenkoekschip en uit een ondernemende familie kom.”

INNERLIJKE WIJSHEID

“Tijdens mijn studie ben ik veel gaan reizen en dat heeft mijn kijk op de wereld enorm veranderd. Op mijn zeventiende kreeg ik al de kans om naar China te gaan. Toen ontdekte ik: er is zoveel meer dan Friesland. Later ben ik naar Indonesië en Curaçao geweest en heb een jaar lang door Zuid-Amerika gereisd. Ik vond het geweldig om de wereld te ontdekken, ik was ontzettend nieuwsgierig naar alles en iedereen. De mensen die ik ontmoette, hebben heel weinig materiële rijkdom, maar enorm veel innerlijke wijsheid en rust. Ik koos er bewust voor om in de reizen te investeren en ging zo goedkoop mogelijk op pad. Die reizen hebben me gevormd tot wie ik nu ben.”

NIET MEER SLAPEN

“Toen ik terugkwam naar Friesland, voelde dat te klein voor mij. Ik verhuisde naar Amsterdam en had verschillende banen in de hotelwereld. Op een gegeven moment ging ik werken voor een zorginstelling, waar ik in het facilitaire team zat: voor verzorgingshuizen regelden we alle ondersteunende zaken. We maakten voor de ouderen een feestje van het avondeten, of van het kerstdiner, zodat ze zich even wat minder ziek zouden voelen.

Toen ik teammanager werd, ging het mis. Het bleek dat het team op losse schroeven stond, niet veilig was. Mensen kwamen huilend bij me. Ik zorg graag voor anderen, dat is ook iets wat ik vanuit mijn opleiding en werk heb geleerd. Maar ik schoot daarin door, durfde geen nee meer te zeggen, geen vragen meer te stellen. Ik

zat huilend op de fiets naar mijn werk en fietste huilend terug. Na mijn werk moest ik van mezelf nog afspreken met mijn vriend of met vriendinnen ergens naartoe gaan. Ik nam geen tijd meer voor mezelf, stond de hele tijd aan. Het gekke was: ik kon niet meer slapen. Ik was wel heel moe en viel in slaap, maar na een paar uurtjes werd ik weer wakker. Net of mijn lichaam die rust niet kon vinden. Ik bouwde enorm veel slaapgebrek op en was echt aan het overleven.”

VERSTIJFD

“Ik stond op het station in Utrecht, onderweg naar mijn werk. Ik kon gewoon niet meer bewegen. Alle geluiden en beelden kwamen heel hard binnen, en ik verstijfde helemaal. Ik appte mijn baas dat ik er later die week weer zou zijn. Achteraf was dat natuurlijk niet realistisch. Uiteindelijk heb ik een aantal maanden niet gewerkt. Ik huilde overal om en was enorm breekbaar. Ik was veel vermoeider dan ik wilde toegeven. Ik plaats van anderen te helpen moest ik mezelf gaan helpen, maar wist niet goed hoe.

Ik vroeg me af wat ik nog wél kon en kwam uit op yoga. Eerder had ik dat wel beoefend, maar nu maakte ik kennis met hele rustige vormen van yoga. Door yoga werd ik enorm geconfronteerd met wat er in mij leefde: dat ik van hot naar her rende, voor iedereen wilde zorgen. In het begin kon ik geen rust vinden. Mijn gedachten schoten overal naartoe. Na verloop van tijd ging dat steeds beter. De ademhalingsoefeningen gebruikte ik in het dagelijks leven. Ik merkte dat mijn hoofd rustiger werd door te mediteren en me te focussen op mijn ademhaling.”

GASPEDAAL EN REMPEDAAL

“Ik slaap nu met tape op mijn mond, zodat ik door mijn neus moet ademen. Dat helpt me om dieper te slapen. Als je heel druk bent, houd je als het ware voortdurend het gaspedaal ingedrukt. Je ademt dan veel door je mond, en dat is helemaal niet gezond. Maar je moet ook het rempedaal leren gebruiken, want je hebt ook rust nodig. Met je ademhaling kun je contact

maken met het rempedaal. Je ademhaling is een ingang naar rust en ontspanning en heeft direct invloed op de balans in je zenuwstelsel. Daar zijn allerlei oefeningen voor. Slaap kan ook een goed middel zijn stress en spanning te verwerken, maar dan moet je wel weten hoe. Als je door je neus ademt, kom je automatisch in een diepere ontspanning terecht.”

HERKENNING

“Met yoga, meditatie en ademwerk lukte het mij om mezelf te gaan helpen. Uiteindelijk ben ik zelfs een tijdje naar Bali gegaan om mij hier helemaal in onder te dompelen. Dit was het begin van mijn echte transformatie. Daarna ben ik op een andere plek gaan werken. Mijn leidinggevende zei: ‘Het is niet goed voor jou als je hier blijft, dat zorgt alleen maar voor meer littekens.’ Ik help nu een hotelketen op het gebied van duurzame inzetbaarheid: ik geef handvatten om te zorgen dat mensen vitaler en gelukkiger worden in hun privéleven. En dat werkt door in hun werk, zodat ze een oprechte verbinding kunnen maken met de gast. Medewerkers zijn vaak heel erg gericht op de gasten, net als ik vroeger. Daarom kan ik ze goed hulp en herkenning bieden.”

TERUG NAAR HEERENVEEN

“Twee jaar geleden ben ik weer naar Friesland verhuisd. In Amsterdam was er veel onrust, merkte ik. Er is altijd wat te doen, ik voelde altijd de druk om ergens naartoe te gaan. In Heerenveen is het rustiger. Bovendien liggen hier mijn roots. Hier mag ik weer tot mezelf komen, zo voel ik dat. Omdat ik me zo in yoga had verdiept, wilde ik ook lessen gaan geven. Ik zocht een oefengroepje na mijn opleiding en dat zat binnen een week vol. In Amsterdam is er ontzettend veel aanbod, maar ik heb het idee dat er hier in Heerenveen nog ruimte voor mij als yogadocent is. Ik heb mijn eigen mix gemaakt van verschillende yogastijlen. Het is mooi om te zien dat dat aanslaat bij mensen. Yoga Nidra is een vorm van yoga die je lichaam en geest een diepe ontspanning geeft. Dit heeft mij zelf heel erg geholpen en geef ik nu door aan

anderen. Eerst deed ik dat naast mijn werk. Nu geef ik zoveel lessen, ademcirkels en retreats dat ik het ook mijn werk mag noemen. Mijn gewone werk heb ik afgebouwd naar twee dagen in de week.”

OUDE EMOTIES

“Lessen en workshops rondom ademhaling waren in de Randstad al langer booming, maar in Friesland wordt het ook steeds normaler. Met verbonden ademhaling kun je veel over jezelf ontdekken: waar zitten oude emoties, op welke plekken zit je op slot? Het lichaam kan je zoveel vertellen. Zelf ontdekte ik door ademsessies dat het verdriet over de scheiding van mijn ouders in mijn systeem zat opgeslagen. Als je dat te lang negeert, gaat je lichaam op gegeven moment protesteren, net zoals dat bij mij het geval was. Je ademhaling is een ingang naar een plezierig, vitaler en gelukkiger leven. En het is voor iedereen toegankelijk. Je komt weer in contact met je lichaam. Als je dagelijks even incheckt bij je ademhaling, kan dat je helpen om rustig de dag door te komen. Veel mensen zijn zich nog niet genoeg bewust van de kracht van de ademhaling.”

DUN LIJNTJE

“Of ik helemaal genezen ben van mijn burn-out? Op dit moment zit ik heel goed in mijn vel. Maar ik ben me er heel goed van bewust dat het lijntje altijd maar dun is: het is heel gemakkelijk om weer door te schieten richting een burn-out. Ik ben daarom waakzaam naar mezelf. Nu zit ik in het groen, maar ik let op de signalen dat ik richting oranje ga. Dan krijg ik bijvoorbeeld pijntjes in mijn lichaam of een korter lontje.

Ik weet nu dat ik eerst aan mezelf moet denken voordat ik aan een ander denk.

Als je yoga- en ademlessen geeft, is het van belang dat je eigen basis goed is.

Anders kun je geen rust en ontspanning overbrengen naar de ander. Ik probeer goed te slapen, ik zeg vaker nee. En ik ben veel buiten, om te sporten en om te wandelen. Oranjewoud, of het Ketliker Skar: daar kom ik helemaal tot rust.”

In de woningmarkt die ontploft was konden Chris en Amanda maar geen geschikte woning vinden.

Daarom stelde de vader van Chris voor om zelf een huis te bouwen. “Dat vind ik allemaal wel goed,” had Chris gezegd, “maar ik kan helemaal niks, ik moet alles nog leren.” We zijn drie jaar verder en Chris kan zeggen: “Ik voel me nu een semi bouwvakker.”

Het is een zonnige herfstochtend als het stel de deuren van hun Casa Aldeboarn voor me opent. Enthousiast nemen ze me mee in hun avontuur en in de bewuste keuzes die ze maakten.

Toen Chris en Amanda begonnen aan de bouw van hun huis was alles nieuw voor ze. Ook Amanda heeft veel geleerd. Ze heeft zelfs angsten overwonnen. “Met tranen in mijn ogen de steiger op, omdat ik hoog tevrees heb, maar toch deed ik het. Je kunt zelf meer dan je denkt. Wel met advies van mensen die er ver stand van hebben, maar het kan. En met alles wat je zelf doet en kan voorbereiden spaar je bijvoorbeeld weer een kraan uit die je anders nodig zou hebben.”

HARD WERKEN, DELEN EN VIEREN

We gaan drie jaar terug in de tijd. Amanda en Chris gaan de uitda ging aan. Als team, met de ouders van Chris, want Chris zijn vader heeft wél de kennis en de ervaring om zelf een huis te bouwen. De uitvalsbasis is het huis van de ouders van Chris, waar het stel tijdelijk intrekt en dat twee huizen verderop staat. “Voor de eerste paal had ik stiekem allemaal vrien den uitgenodigd”, vertelt Amanda. “Al om zeven uur stonden ze met auto’s voor de deur. Het samen zijn vinden we dan ook heel

belangrijk. Hard werken, maar ook delen en vieren met elkaar.”

ENERGIEZUINIG WONEN

Zuinig met energie omgaan deden ze al in hun slecht geïsoleerde jaren dertig woning in Leeuwar den. Er kwam een deur tussen de woonkamer en de keuken. “Niet mooi”, vond Amanda. “Wel zuinig”, vond Chris. “De kachel in de keu ken ging uit.” Net als de kachel in een klein kamertje boven, die altijd aan stond. “Dat kan wel een beetje, maar volle bak aan hoeft niet. Kijk kritisch naar de ruimtes die je niet gebruikt en onnodig verwarmt. Het kan veel schelen.”

Op deze koers gaan ze door met de bouw van ‘Casa Aldeboarn’. Het moet een energiezuinige woning worden en de investeringen die ze doen worden zorgvuldig afgewo gen. “We berekenen wat de kosten zijn, wat de investering ons in tien jaar oplevert en zoeken uit of er subsidies zijn. Als je er letter lijk energie in steekt is er meer mogelijk dan je denkt. En overal meerdere offertes opvragen. Bij onze zonnepanelen scheelde het voor dezelfde panelen duizenden euro’s. En heb je niet het budget om zelf zonnepanelen aan te schaffen, huur ze dan. Ook dat loont op termijn enorm.”

Een andere energiezuinige investe ring is de warmtepomp. Die kopen ze lokaal. Ze maken tijdens de bouw en in hun dagelijks leven het liefst gebruik van hun netwerk en kiezen voor lokale ondernemers. Dit lukt niet altijd, maar bij de warmtepomp wel. “Iemand uit ons dorp. Zo dichtbij kan het zijn.” Voor verwarming kiezen ze voor vloer verwarming met een woonbeton vloer. “De warmte wordt goed geleid en blijft langer in huis.”

EXTREEM GEÏSOLEERD

“We hebben extreem geïsoleerd. Er zit 24 centimeter glaswol in het dak en in de muren, waar dit in sommige huizen veertien centi meter is.” Goed isoleren is dan ook de tip van Chris om energiekosten te besparen. “Dat kan ook in je be staande woning. En het loont om in een dikkere laag glaswol te in vesteren. Prijstechnisch ga je daar op termijn op terug verdienen.”

Amanda vult aan: “En let ook op de aanbiedingen van die isolatie. Ga voor dit soort projecten naar een groothandel en niet naar de bouwmarkt.”

Chris en Amanda kunnen zich inmiddels ervaringsdeskundigen noemen. “Veel mensen benaderen ons met vragen. Vaak via onze Instagram pagina ‘Casa Aldeboarn’

Warme wintertips van Chris en Amanda

• Kijk regelmatig op de app van je energieleveranciers. Ze geven inzicht in je verbruik.

• Haal stekkers uit stopcontacten van apparaten en laders die je niet gebruikt. Het werkt echt.

• Kook water eerst in je waterkoker en ga in dat gekookte water je eten koken.

• Verwarm geen ruimtes waar je niet komt of verwarm ze minimaal.

• Vraag je hypotheekadviseur naar het duurzaam depot.

• Bij het energieloket van je gemeente kan je terecht met jouw vragen over energiebesparing.

• Kijk of er bij jou in de buurt informatiebijeenkomsten worden georganiseerd over energiebesparing en ga met elkaar in gesprek.

waarop mensen de bouw van ons huis volgen. We nemen altijd de tijd om ze op weg te helpen met tips of door ze de juiste mensen of bedrijven aan te bevelen. We weten zelf hoe fijn en belangrijk het is om hulp te krijgen.”

BLOED, ZWEET, TRANEN EN DROMEN

Het huis is nog niet af en er zijn dromen. “Er komt een gaaf buitenhuis, maar dat is heel duur, dus daar sparen we nog een jaar of twee voor. In de tussentijd maken we het huis af. Je denkt soms: ‘Waar ben ik aan begonnen?’ Je valt een keer om, misschien nog eens, maar je staat elke keer ook weer op en dan ga je weer door. Het is het ons allemaal waard geweest, het bloed, het zweet en de tranen.”

“HET SAMEN ZIJN VINDEN WE HEEL BELANGRIJK. HARD WERKEN, MAAR OOK DELEN EN VIEREN MET ELKAAR”

BOVEN:

paal wordt geslagen.

Amanda voor hun

Keuken met zelfontworpen zwart gouden visgraat achtergrond.

CHRIS EN AMANDA BOUWEN HUN CASA ALDEBOARN EN DOEN DIT ENERGIEBEWUST “JE KUNT ZELF MEER DAN JE DENKT”

De verzamelaar

Nederland is een land vol verzamelaars. Spaarden we vroeger als kind vooral speldjes, postzegels, sigarenbandjes, modelautootjes en stripboeken, tegenwoordig kun je het zo gek niet bedenken, of het wordt wel verzameld. Er is zelfs een website met alle mogelijke verzamelingen opgericht: lastdodo.nl. Daarnaast zijn er de echte groten, voor wie het huis soms te klein is om alle items te herbergen.

Deze maand: Wietze Jonker uit Heerenveen. Wietze verzamelt brommers. En meer.

“ALS JE ER DRIE WEGDOET, KOMEN ER ALTIJD TWEE TERUG” WIETZE JONKER ADEMT BATAVUS

Batavus kennen we vooral van de fietsen en de brommers. Minder bekend is dat ze ook motorfietsen maakten en wat vrijwel niemand weet is dat er in de fabriek in Heerenveen ook ziekenhuismeubilair, schaatsen en zelfs elektrische auto’s werden gefabriceerd. Wietze Jonker (68) lepelt het allemaal op. Jonker ademt Batavus. Niet zo gek als je bijna een halve eeuw voor en met dit merk hebt gewerkt. In zijn woning schuin tegenover de fabriek doet veel herinneren aan zijn werkzame leven.

“Moment”, zegt Wietze Jonker. Even later is hij terug met een vuistdikke ordner. Hierin de we reld aan folders, lijsten en instructieboekjes die de geschiedenis van Batavus weergeven. “Een liefhebberij”. Een understatement, misschien moeten we spreken van een verzamelwoede, want er is weinig wat hij niet heeft, zo blijkt later. Zijn verzameling brom- en motorfietsen bestaat uit veertien exemplaren. Vol is het meer nooit.

ZIJKAMER DOET DIENST ALS SHOWROOM

“Maar ik heb wel eens gedacht: ‘Dit komt niet goed’. Op een gegeven moment had ik er 24”, vertelt Jonker. “Er waren er een heleboel waar ik nog stevig aan moest werken. Als ik wilde sleutelen, moest ik eerst drie bromfietsen bui ten zetten. Dan heb je gewoon te veel. Ik heb er een aantal overgedaan aan andere liefhebbers. Maar het gekke is, als je er drie wegdoet, komen er altijd twee terug”, lacht hij. Het heeft er voor gezorgd dat ze niet allemaal meer in zijn hok en werkplaats passen en er een zijkamer in zijn wo ning dienst doet als showroom. Want dat moet gezegd worden: stuk voor stuk zien ze er uit om door een ringetje te halen.

ELKE DAG MEE BEZIG

“Een paar moeten er nog onder handen worden genomen”, zegt de sympathieke Heerenvener, als we een kijkje nemen in zijn werkplaats. “Het is niet zo moeilijk, hoor. Als je één keer een model uit elkaar hebt gehaald en weer in elkaar hebt gezet, weet je het wel. Dan heb je nog wat verschillen tussen één, twee en drie versnellingen en variaties in uitvoeringen, maar dan heb je het wel. Ik ben er elke dag op de een of andere manier mee bezig. Ik sleutel graag. Kacheltje aan, muziekje erbij, dan ben je zo een paar uurtjes kwijt. Maar ik zit ook graag achter mijn computer, sneupen op Marktplaats en eBay, kijken of er nog iets voor me tussen zit.

Daar ben ik vaak een avond mee zoet. Van elk model dat ik heb, wil ik ook graag het instructieboekje en de folder. Daar begint het mee. Maar dan ga je door en wil je meer documentatie van Batavus. Ik denk dat ik het meeste onderhand wel heb. Er schijnt een mooi boekwerkje te zijn van Batavus schaatsen. Die heb ik nog niet kunnen bemachtigen.”

Niet zonder trots laat hij een folder uit 1960 zien van carriers en motorcarriers. Voorzichtigheid is geboden bij het uit vouwen. De randen zijn nogal gaar. “Deze is erg zeldzaam. Ik denk dat maar weinig mensen hem hebben. Ik heb deze en nog een aantal andere gekregen van een man die zeker wilde weten of ze bij mij in goede handen waren.”

NOZEMBROMMER

En zo gaat het van de folder met motor bakfietsen naar die van elektrische auto’s en van naaimachines naar de Batavus Whippet: een nozembrommer uit het be gin van de jaren zestig, vaak uitgevoerd in twee kleuren, compleet met panterprint op de buddyseat, een schuin omhoog lopende uitlaat met dubbele pijpjes en een windkapje op de koplamp. Populair onder verzamelaars die er zo zesduizend euro voor op het kleed leggen. “Mijn hobby is een stuk duurder geworden. Ik begon met een paar tientjes, maar nu ben je voor een brommer zo duizend euro kwijt. Die Whippet heb ik niet. Is me te duur. Ik heb er staan die veel zeldzamer zijn.” Jonker doelt op de snelbrommers die vooral in Duitsland populair waren. Zijn paradepaardje is een oranjekleurige met slechts 25 kilometer op de teller. Hij neemt ons mee naar de zijkamer en wijst op het dikke (motor)blok. “Vijftig cc, topsnelheid zomaar 85 kilometer per uur. In Duitsland mocht je er met zestien jaar op rijden, maar dan moest je wel een speciaal rijbewijs hebben. In Nederland mocht dat niet.”

VRAAGBAAK

Batavus loopt als een rode draad door het leven van Wietze Jonker. Hij werkte er niet alleen bijna een halve eeuw, maar is ook vrijwilliger in het Batavus Museum

en weet erg veel van de historie van het merk en van de techniek van de brom- en motorfietsen. Het maakt hem tot een vraagbaak. “Je wilt niet weten hoeveel mensen er op een beurs bij je de stand oplopen. Vragen waar ze een bepaald onderdeel kunnen kopen of vragen naar de afstelgegevens van een motorblok en welke sproeier er in een bepaalde carbu rateur moet.” Dat hij er veel van weet is ook de reden dat hij voor het magazine van de Batavus Bromfiets Club schrijft. “Dat is erg leuk om te doen en daardoor doe je zelf ook weer kennis op. Kan ik ze niet zelf helpen, dan weet ik vaak wel iemand die dat wel kan.” Op de vraag hoe veel modellen bromfietsen Batavus heeft uitgebracht blijft Jonker het antwoord schuldig. “Ik heb werkelijk geen idee. Het zijn er giga veel. Er zijn merken overgeno men en ze hebben erg veel varianten ge maakt. Elk jaar moest er een nieuw model komen. Ook al was het maar een detail, in het plaatwerk bijvoorbeeld.”

RITJES IN DE OMGEVING

Lid zijn van de Batavus Bromfiets Club betekent in het geval van Jonker ook het maken van vier gezamenlijke ritten per jaar. “Altijd op een zaterdag, verdeeld over Nederland. Met een lengte van zeventig tot tachtig kilometer. Met in het midden een lange pauze voor de lunch. Er rijdt ook altijd een bezemwagen mee, want het is natuurlijk wel oud spul. Maar ik maak ook toertjes hier in de buurt, hoor. Over die kleine paadjes, Oudeschoot, Oranje woud, het is hier prachtig.”

VLEUGELS

Terug naar zijn werkplaats. Behalve motoren en bromfietsen, zien we onder een enorm kleed ook de contouren van twee vleugels zoals we die kennen van Amerikanen uit de jaren vijftig. Jonker schiet in de lach door het verbaasde ge zicht van zijn toehoorder. “Een Chrysler Windsor uit 1957. Daar ben ik nog niet aan toegekomen.”

“Van elk model wil ik ook graag het instructieboekjeen de folder; daar beginthet mee”

Kuiper Verzekeringen. Voelt als

Wij zijn een allround dakbedekkingsbedrijf dat al 20 jaar hoogwaardige kwaliteit levert op het gebied van platte daken en zinkwerk. Met eigen materieel zoals dakliften en een hoogwerker bedienen we een vaste klantenkring in de regio Sneek e.o. We zijn VCA* gecertificeerd, werken met gediplomeerd personeel en goed gereedschap.

Binnen ons bedrijf is ruimte voor een:

DAKDEKKER PROJECTEN

Met meerdere collega’s maak je grotere nieuwbouwdaken of renoveer je bestaande daken van bedrijfspanden, overheidsgebouwen en overige zakelijke opdrachtgevers.

DAKDEKKER SERVICEWERK

Je gaat met je eigen bus op pad, voert dakonderhoud uit en maakt de kleinere werken voor aannemers en particulieren.

LEERLING DAKDEKKER

Wij bieden de mogelijkheid om onder begeleiding van een leermeester en een erkende BBL opleiding het prachtige vak als dakdekker te leren.

ERVAREN ZINKWERKER

Als zelfstandig zinkwerker ga je met je eigen bus op pad naar kleinere klussen of samen met een collega naar de grotere zinkprojecten.

LEERLING ZINKWERKER

Je assisteert een ervaren zinkwerker en leert ondertussen het vak.

Kun

je vinden in 1 van bovenstaande functies of een combinatie daarvan? M/V, fulltime of parttime? Stuur dan

CV met motivatie naar administratie@terpstradaktechniek.nl. Heb

vragen? Bellen mag altijd! Wij bieden een vaste baan met een goed salaris, arbeids-voorwaarden en een goed pensioen conform CAO voor Bitumineuze en Kunststof Dakbedekkingbedrijven.

Pottenbakkersstraat 22 8601WS Sneek (T) 0515 439454 www.terpstradaktechniek.nl

“Mijn vuurtje was uitgeblust” JOYCE SCHEEPER UIT AKKRUM

Na vele omzwervingen door Nederland ervaart Joyce Scheeper Akkrum als haar thuis. Dit is haar basis en veilige plek. Hier kan ze zijn wie ze wil zijn en voelt ze zich gelukkig samen met haar twee katten. Voor iemand die op haar veertiende al noodgewongen op eigen benen kwam te staan, een crush heeft voor giftige relaties, borstkanker kreeg en vele therapieën heeft gevolgd, is dat heel bijzonder. We spreken Joyce over haar bewogen leven en haar passie om mensen te laten stralen zoals zij inmiddels zelf ook doet.

Joyce Scheeper (1989) is een echte binnen vaartsdochter. Haar vader is ‘vierde-gene ratie-schipper’. Haar ouders varen op het moment dat haar moeder weeën krijgt, op de Maas en meren aan in Boxmeer. Daar ziet Joyce het levenslicht.

REBELSE PUBER

Tot haar vierde woont ze met haar ouders en haar twee jaar oudere broer op het schip. Haar moeder kiest uiteindelijk voor een leven aan wal in Almere waar Joyce en haar broer naar school kunnen gaan. In het weekend komt haar vader. Op haar twaalfde verandert haar leven compleet als haar ouders besluiten te gaan scheiden. Joyce ontpopt zich tot een rebelse puber en schopt tegen alles en ieder een aan. Hulp mag niet baten en haar moeder ziet het niet meer zitten. Op een dag komt Joyce thuis en is haar moeder vertrokken.

“Er lag een briefje en geld. Dat was het”, vertelt Joyce. Noodgedwongen gaat Joyce naar het schippersinternaat in Zwijndrecht. In Zwijndrecht woonde haar opa en ergens geeft haar dat een gevoel van veiligheid. Terwijl andere kinderen in het weekend naar huis gaan blijft Joyce op het internaat en werkt ze in de horeca. Met haar vader maakt ze vooral ruzie over de telefoon. Haar vader heeft een sterk karakter en wil graag dat Joy ce leeft op zijn manier, ondanks de afstand.

DE KLUTS KWIJT

Joyce verlaat het internaat en gaat op haar zeventiende in Scheveningen wonen en werken bij het Bilderberg hotel. Ze heeft haar gastvrouw-diploma behaald en is voor al aan het overleven. Ze verhuist vervolgens naar Den Haag, waar ze het zo’n zeven jaar volhoudt. Het is geen gemakkelijke tijd.

Verschillende mannen passeren de revue. Ze valt op pittige types. Relaties en vriend schappen die haar geen goed doen. Doordat ze ontzettend hunkert naar erkenning en

vooral de liefde in een ander zoekt, raakt ze steeds meer van zichzelf kwijt. Dit brengt haar in één van de donkerste periodes van haar leven. De innerlijke pijn die veroor zaakt wordt door de continue strijd tegen haar vader, moeder, anderen en vooral zich zelf brengen haar in een gigantisch zwart gat. Ze is volledig de kluts kwijt. Joyce vraagt zich af: “Wat is de lol van het leven?”

KRUISPUNT

Met hulp komt ze er uiteindelijk zelf uit; ze volgt een opleiding tot sportinstructrise en gaat aan de slag. En dàn ontdekt Joyce een knobbeltje in haar borst. Het blijkt borstkan ker. Ze ondergaat verschillende behandelin gen, met een positieve uitkomst. Vanwege de schade aan haar lijf en lichamelijke ongemakken kan ze haar werk niet meer uitvoeren. Ze verhuist naar Rotterdam waar haar vader een flat heeft. Na een half jaar, waarin haar vader opnieuw zijn macht over haar probeert uit te oefenen, zet hij haar op straat. Joyce heeft geen werk, geen huis en geen relatie. “Mijn vuurtje was uitgeblust.”

Joyce ervaart dit moment als een kruispunt in haar leven waarin ze een voor haar op dat ogenblik juiste keuze maakt: verhuizen

naar Friesland. Ze woont tijdelijk bij haar moeder en uiteindelijk betrekt ze een eigen ‘thuis’ in Akkrum. Ze gaat aan de slag met zelfontwikkeling binnen de reguliere GGZ. Dit biedt inzichten maar niet de oplossing. Wel ontdekt ze in deze periode dat ze rustig wordt van koeienmelken naast het werken en leren in de zorg. Dit alles brengt haar bij haar huidige baan als verpleegkundige in de psychiatrie. Ondanks de hulp blijft ze op zoek naar erkenning en vertrouwen en belandt ze in een giftige relatie. Dit houdt

geen stand met als resultaat: opnieuw emo tioneel gevloerd.

BODY MIND RELEASE METHODE

Dit dieptepunt in haar leven wordt het begin van ‘iets magisch’. Ze wordt geattendeerd op de Body Mind release methode. “Een effec tieve methode om de innerlijke oorzaken van je levensklachten aan te pakken”, vertelt Joyce enthousiast. Het volgen van deze unieke methode heeft ervoor gezorgd dat ze de traumatische gebeurtenissen vanuit haar verleden heeft kunnen accepteren en kun nen ombuigen naar iets positiefs. “Een me thodiek waarbij er met gerichte oefeningen beperkte gevoelens en overtuigingen, die ervoor zorgen dat je niet je vrijuit en geluk kig kunt leven, losgelaten kunnen worden. Je laat pijn en emoties vrij en er ontstaat weer plaats voor positieve eigenschappen die je ‘onderweg’ bent verloren.” Deze methode heeft Joyce dusdanig geholpen dat ze in middels naast haar werk haar eigen praktijk ‘Magician coaching’ is gestart om mensen te helpen hun leven om te toveren.

Het is haar missie om mensen de magie van hun ware ik te helpen ontdekken. Haar levenservaringen hebben haar hier gebracht. De schaamte die ze voelde is inmiddels vervangen door diepe dankbaarheid aan de mensen en situaties die haar deze levensles sen gaven. Joyce is het levende bewijs dat het nooit te laat is om de regie over je leven weer terug te pakken en dat met doorzettingsver mogen, moed en kracht alles mogelijk is.

“ER LAG EEN BRIEFJE EN GELD; DAT WAS HET”

“IK TREK NET ALS IEDER ANDER ’S MORGENS MIJN ONDERBROEK AAN”

In het riante Heerenveense penthouse van de inmiddels gepensioneerde notaris Yntze Rieuwerd Hoekstra voelen we het ‘buitenbeentje’ van het Nederlandse notariaat aan de tand over de marktwerking binnen zijn beroep, de invloed van het geloof, de politiek en de rol die zijn opvoeding heeft gespeeld in zijn werkzame leven. Hij werd in 1991 als notaris benoemd in Langweer en sloot zijn carrière vorig jaar af als de ‘Sprinkhaannotaris’ met zes kantoren en ruim honderd man personeel. Yntze Rieuwerd Hoekstra mag Jacob dan gezien hebben en de maximale houdbaarheidstermijn binnen het notariaat bereikt hebben, dat betekent geenszins dat de pensionado zich als zodanig gedraagt.

Integendeel, hij praat vol energie over zijn plannen en interesses, heeft een boek uitgegeven (‘De sprink haan-notaris, het boek van Yntze Rieuwerd Hoekstra’), is bezig zijn vliegbrevet te halen, staat zijn schoonzoon en zijn dochter bij op hun boerenbedrijf en maakt mooie reizen met zijn vrouw Baukje Hooghiemstra, met wie hij over twee jaar hun gouden huwelijksjubileum hoopt te beleven. Een portret van een ‘witte raaf’ in het notariaat.

Waar komt Yntze Rieuwerd Hoekstra vandaan?

“Ik ben in 1951 geboren in Oudehorne als oudste van de vijf kinderen Hoekstra. Mijn ouders, Ruurd en Fetje, hadden een fouragebedrijf, waar ze dag en nacht mee bezig waren. Eenvoudige, godvrezende en hardwerkende mensen. Wij zijn gelovig opgevoed, vrijgemaakt gereformeerd, en ‘kerken’ nog steeds in Heerenveen.

Als kinderen kregen wij de vrijheid om ons te ontwikkelen zoals wij dat zelf wil den en dat maakte ons vrij en onafhanke lijk. Ik ging in 1964 naar het gymnasium aan het Bogerman Lyceum in Sneek en werkte daarnaast mee in het bedrijf van mijn ouders. Studeren vond ik leuk en het ging mij gemakkelijk af, waarbij ik wel moet opmerken dat ik een nogal prag matische student was; ik leerde voor de zesjes en de zevens, dat was voldoende. In 1968 ben ik overgestapt naar de HBS-A aan het Nassau college in Heerenveen. Dat betekende minder reizen en dus meer tijd voor Fouragehandel Hoekstra, waar ik inmiddels de boekhouding, de bankzaken en de belastingen regelde.”

BALANCEREN LANGS HET FINANCIËLE RANDJE

“In 1971 schreef ik mij in bij de rech tenfaculteit aan de Rijksuniversiteit Groningen. Op aanraden van mijn vader werd ik lid van studentenvereniging

ONORTHODOXE NOTARIS YNTZE RIEUWERD HOEKSTRA

JE VOORTGANG WILT BOEKEN IN HET LEVEN ZUL JE MOETEN WETEN HOE ANDEREN DENKEN”

TEKST

Vindicat, maar ook van de Gereformeer de Studentenvereniging en sloot daar vriendschappen met mensen waar ik later nog veel aan te danken heb gehad. Het gezellige studentikoze Groningen was een heel nieuwe wereld voor mij als platte landsjongen, zodat het eerste jaar voor mij een gewenningsjaar werd, waarin ik maar een paar tentamens haalde en de rest van de tijd besteedde aan feestvieren. Na mijn kandidaatsexamen in 1974 koos ik voor de specialisatie fiscaal recht en notarieel recht. Omdat ik actief meewerkte in het ouderlijk bedrijf werd de studie bij tijd en wijle op een lager pitje gezet en deed ik er in totaal negen jaar over, waarna ik in 1981 als kandidaat-notaris bij een notariskan toor in Gorredijk werd aangesteld.

Inmiddels was ik getrouwd met Baukje Hooghiemstra, met wie ik vier kinderen op de wereld heb gezet: drie meiden en een jongen. Mijn studieperiode ben ik heelhuids doorgekomen dankzij mijn ou ders die mij in financieel moeilijke tijden – en dat waren er in die periode nogal wat – via Hoekstra Fourages BV en Hoekstra Beheer BV hebben gesponsord. Zo ging dat bij ons gezin, zo zijn wij opgevoed en hebben wij kunnen realiseren wat we nu hebben bereikt.”

VAN ‘DICKENSIAANS’ FEODAAL NAAR ‘MASSA IS KASSA’

Voor de eeuwwisseling was het notarië le stelsel in Nederland feodaal geregeld dankzij de in 1845 ingevoerde Wet op het Notarisambt, waarin alles was ‘dichtge timmerd’: tarieven, protocollen, aantal notarissen, gebiedsgrenzen, enzovoorts.

Daar dankte het beroep voor een niet on belangrijk deel zijn Dickensiaanse stoffige imago aan van de over dikke wetboeken gebogen en met uilenbril en toga getooide notaris. In 1999 ging deze wet op de schop onder D66-minister Wijers en deed markt werking zijn intrede, zodat een notaris ook reclame mocht maken, concurreren en meerdere vestigingen mocht openen.

Hoekstra: “Mijn notariële carrière begon in 1991, toen er in Langweer een standplaats vrijkwam als opvolger van mr. Reinardus Mulder. Dat gebied kon ik in 1994 uit breiden met standplaats Sint Nicolaasga, waardoor ik meer armslag kreeg. Het spreekt voor zich dat ik, met ‘Hoekstra handelsbloed’ in mijn DNA, blij was met die wetswijziging, omdat ik daardoor commer cieel mijn vleugels kon uitslaan, lees meer dere kantoren openen. Vooral plaatsen met een universiteit en/of een academisch ziekenhuis waren daarbij voor mij favoriet. Dit omdat er in dergelijke steden, ongeacht de economische barometer, altijd bedrijvig heid heerst. Door veel van mijn conserva tievere collega’s werd mijn ‘Jumbo strate gie’ – meer vestigingen, hogere volumes en dus een lagere kostprijs, ook wel ‘Massa is Kassa’ genoemd – met afschuw bekeken.”

SPRINKHAAN-NOTARIS

“Aan dat ‘multi-kantoren-beleid’ heb ik mijn bijnaam ‘De sprinkhaan-notaris’ te danken. Een bijnaam die ik overigens in het boek over mijn leven tot een geuzen naam heb verheven. Ik werd in mijn on dernemersambitie gekortwiekt door het oude feodale systeem dat ik verafschuwde en zocht in het belang van de klant wel eens de randjes van het toelaatbare op, want de klant staat centraal en niet het systeem. Dat leverde mij regelmatig ‘aan varingen’ met mijn vakbroeders op. Nadat met de nieuwe wetgeving de commercie in 1999 zijn intrede deed veranderde dat, zij het langzaam. En gelukkig zie ik steeds meer ondernemende notarissen. In 2009 is Hoekstra en Partners opgericht en heb ik naast Sint Nicolaasga kantoren in achtereenvolgens Leeuwarden (2005), Groningen (2008), Zwolle (2011), Utrecht (2014) en Tilburg (2018) opgericht.”

Vielen uw nevenfuncties te combineren met het notariaat?

“Vanaf 1979 ben ik zestien jaar actief geweest in de politiek. Eerst een paar jaar in het bestuur van het CDA en later, vanaf 1982, als raadslid in de gemeente Heerenveen.

Dat heb ik drie perioden gedaan. De PvdA was toentertijd de grootste partij, maar die macht was tanende. Onder invloed van de li beralisering vond er een duidelijke verschui ving plaats richting de ondernemerskant. Dat vond ik prachtig om te doen.

Daarnaast ben ik sinds 1979 bestuurslid geweest van de Rabobank. Aanvankelijk plaatselijk, later provinciaal en landelijk. Dat beschouw ik als een van de leerzaam ste periodes uit mijn leven. Omgang met collega-bestuurders uit alle provincies van Nederland heeft mij voor een belangrijk deel gevormd. Mijn vader zei vroeger altijd: ‘Als je voortgang wilt boeken in het leven zul je moeten weten hoe anderen denken’. Daar kom je alleen maar achter door je kwetsbaar op te stellen en je open te stellen voor anderen.

Mijn vakbroeders bekeken mijn neven functies en -activiteiten met argusogen en wantrouwen. Die vonden dat het risico van belangenverstrengeling op de loer lag. Ik heb mij daardoor nooit laten weerhou den; nevenfuncties zijn in mijn optiek een verrijking van je leven. Zolang je maar transparant bent.”

GELOOF VERSUS HARDE COMMERCIE?

“Ik beschouw het geloof als een houvast in mijn leven, dus ook in mijn werk. Je moet het geloof praktisch houden; je moet staan voor je waarden, maar anderen de ruimte laten voor wat zij denken. Res pect hebben voor elkaar. Ik ben met mijn vrouw Baukje de hele wereld over geweest en heb op veel plaatsen de ongrijpbare schoonheid van eenheid mogen ervaren zoals in Israël, toen we met mensen uit alle windstreken van de wereld psalmen zongen. Ieder in zijn eigen taal, maar het kwam bij elkaar en dat emotioneert. En zo zijn er talloze andere momenten van diepe beleving geweest.

In mijn werk ben ik een groot voorstan der van ‘dienend leiderschap’. Daaronder versta ik dat je probeert in een maatschap empathie op te brengen voor de men sen die het mordicus met je oneens zijn. Proberen een compromis te vinden. Het tegenovergestelde van dienend leider schap is arrogantie en daar ben ik wars van. Ik trek net als ieder ander ’s morgens mijn onderbroek aan en ben niet meer dan een ander.”

‘WAT VOOR MENS IS YNTZE?’

Tot slot van het interview stellen we nog een vraag aan Baukje, die haar man beter kent dan wie ook: ‘Wat voor mens is Ynt ze?’ Baukje Hooghiemstra: “Yntze is altijd bezig, op zoek naar avontuur, nieuwe ervaringen en uitdagingen. Zo hebben we samen veel van de wereld gezien, ken nisgemaakt met andere culturen en dat verrijkt je leven. Nadat zijn boek af was, was ik bang dat hij in een gat zou vallen. Maar dan komt er wel weer wat op zijn pad, zoals zijn vliegbrevet halen.”

En dat alles in hoog tempo, want tijdver spilling komt niet voor in het woorden boek van Yntze Rieuwerd Hoekstra, de ‘witte raaf’ in het notariaat.

“DE KLANT STAAT CENTRAAL EN NIET HET SYSTEEM”

Service Appartementen Oranjewoud

“Er is veel krapte op de woningmarkt. Zeker als we straks willen doorstromen naar een appartement met voorzieningen. Daarom zijn we nu al aan het oriënteren wat de mogelijkheden zijn. We gaan ons nu inschrijven zodat we straks toch kunnen verhuizen naar een mooi service appartement.”

“We zijn erg positie over de service appartementen van Oranjewoud Wonen in Heerenveen. Die bieden 24 uur per dag, zeven dagen in de week service en ondersteuning. Er is een winkel voor de dagelijkse boodschappen, een grand café, bibliotheek, kapsalon, schoonheidssalon, pedicure en een zaal voor allerlei activiteiten. Ook zijn er diverse clubs. Zo biedt Oranjewoud Wonen een prettige woonomgeving waar we mensen tegen komen, een praatje kunnen maken en elkaar leren kennen.”

Medewerkers van OranjewoudZorg zorgen dat iedereen de ondersteuning en zorg krijgt die nodig is. Hierdoor kunnen bewoners zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen in een beschermde omgeving. Alle appartementen zijn standaard voorzien van een alarmeringssysteem met een 24/7 alarmopvolging. Kijk op www.oranjewoudwonen.nl of bel met 0513-63 62 85 voor meer informatie.

Wij denken nu alvast na over onze toekomstige woonsituatie

Haar hobby was textiel. Ze maakte van stukken spijkerbroek of oude vesten iets ‘nieuws’, duurzaam dus. Gecombineerd met de ervaring die ze als nachthoofd opdeed bij families die waakten bij hun stervende, kreeg een nieuw idee vorm: uitvaartzorg. Alberta van der Bij maakt nu wades, waarin overledenen kunnen worden opgebaard en begraven of gecremeerd.

EEN LIEFDEVOLLE OMHULLING MET EEN DOEK

“Eens noemde iemand het luguber, toen ze bij deze ondiepe kist stond met een voor beeldwade erin. Maar dat is na een gesprek zó over”, begint Alberta van der Bij (57) haar verhaal. Haar voorbeeld staat nu even in de woonkamer, de huiselijke sfeer die ze eigen lijk beoogt. Ze heeft niets tegen traditionele uitvaarten, maar raakte gepassioneerd door de respectvolle, intieme sfeer die een opba ring met lijkwade kenmerkt. Een liefdevolle omhulling van het lichaam met een doek, dát wilde ze doen, die wilde ze maken.

GEEN PANTY’S

Ze heeft ervaring, maakte allang duurzame kleding van gedragen kleding. Toch ligt in het gesprek met belangstellenden haar kracht. Immers, iets nieuws wordt vaak arg wanend bekeken en bij velen komt daar het taboe op de dood nog bij. Alberta: “Uit die gesprekken blijkt dat onbekend écht onbe mind maakt. Maar meestal komen mensen kijken, die al geïnteresseerd zijn in een ander soort uitvaart. Anderen overwegen na een persoonlijk gesprekje een natuurbe graving én wade, juist omdat die duurzaam zijn en natuurvriendelijk.”

Duurzaam? Als voorbeeld noemt ze panty’s. Van grafruimers die tig jaar na dato een graf delven, weet ze dat ondermeer acryl kleding - en panty’s - niet verteren. Infor matief én belangrijk voor nabestaanden die de favoriete kleding voor hun overledene uitzoeken.

DOKTERSWACHT

Hoe Alberta ertoe kwam om van rouwtex tiel haar werk te maken, blijkt een persoon lijke zoektocht: “Ik was docent bij het Fries land College toen middenin de coronatijd mijn moeder overleed. Daar hadden we als familie alle vrede mee, maar toch raakte ik een paar weken erna met ziekteverlof thuis. Tijd om na te denken dus. Wat wilde ik tot mijn pensioen? Iets waar mijn hart ligt, wist ik. Ik besloot de opleiding uitvaartbegelei ding te volgen en was meteen verkocht. In het woud aan uitvaartondernemers voelde ik me thuis bij die waarmee ik een visie deel: duurzaamheid in het vaandel, fami lieleden inschakelen en laten beslissen. Ik nam ontslag… en sprong in het diepe.”

Het was zeker een sprong. Behalve moed vergt zo’n stap ook nuch terheid. Je moet eerst investeren om na twee à drie jaar te kunnen ‘oogsten’ en dat vergt een buffer. Alberta staat nu op eigen benen maar hoopt wel in trek te blij ven als verpleegkundige. En inderdaad, momen teel werkt ze bij de Dok terswacht met werktijden die mooi combineren met haar onderneming Rouwtextiel.

VLINDERS EN STERREN

Begraven en cremeren zijn ingeburgerd, maar rouwtextiel, en ook natuurbegraven, zijn relatief nieuw en ook bij uitvaartonder nemers niet zo bekend. Alberta: “Toen ie mand uit Goes een lijkwade bestelde, scha kelde men mij in. Ze wisten niet hoe dat moest. Tja, Goes ligt niet om de hoek. Toen heeft mijn dochter een filmpje gemaakt, waarin ik stap-voor-stap te volgen ben bij het wikkelen. Dat werkte! Wel besloot ik me vooral op het noorden te richten.”

Alberta laat de prachtigste rouwdoeken zien, gebloemd, effen of met vlinders. Ze laat zien hoe je de doeken kunt vouwen: “De laatste verzorging doet de uitvaartondernemer, ik kan ondersteunen bij het

gebruik van de wade. Het wikkelen is een liefdevolle handeling voor de familie, met de familie samen. Dat is een intieme hande ling, een definitief afscheid.” En dan laat ze een koord zien met aan beide uiteinden een stoffen ster “Kijk, de naasten leggen de ene ster tussen de plooien van de wade en nemen zelf de andere ster in de hand. Met het koord doormidden knippen laat je de overledene symbolisch los. Een emotioneel ritueel.”

BABYLAKENTJE

Intussen beginnen de aanvragen te lopen en Alberta staat open voor allerlei wensen. “Je kunt samen met mij een lapjesdeken maken van kleding van de overledene of een knuffel voor een kind.”

Onlangs kwam er een prachtige opdracht. Of het babylakentje van een oude dame tot sloopje gemaakt kon worden voor het kussen in de kist. Met haar hoofd daarop, was voor haar de cirkel van geboorte tot overlijden rond. Vergelijkbaar met het ‘sterrenkoord’, waarbij je de navelstreng van het leven doorknipt. En onlangs vroeg een ouder stel iets bijzonders. Ze hadden dertig jaar geleden in Thailand gewoond en had den zo’n twintig meter natuurzijde liggen.

Of ik daar twee wades van wilde maken.

Dierbare verzoeken zijn dat; dan weet ik dat ik het juiste werk heb gevonden.”

PASSIE VOOR ROUWTEXTIEL ALBERTA VAN DER BIJ NAM ONTSLAG EN MAAKTE EEN SPRONG IN HET DIEPE

TEKST

ALBERTA

Alberta met voorbeeld in de woonkamer en boeket uit eigen tuin.

Open dag op de natuurbegraafplaats Schapenmeer

Het sterrenkoord doorknippen is een emotioneel ritueel.

Bladeren uit eigen tuin benadrukken de vergankelijkheid.

HONINGBIJ

De interesse voor de natuur en biodiversiteit neemt toe. Een goede zaak, vinden drie bijenhouders die graag hun kennis over honingbijen delen met het publiek. Een potje honing kopen kan iedereen, maar wie weet wat er allemaal gebeurt voordat die honing in een potje zit? Willem Altena en Cor Reijenga, beiden uit Sneek, en Cor de Boer uit Jutrijp doen een boekje open.

Het is al weer flink wat jaren geleden, dat zij zelf aangestoken werden door het bij envirus. Cor Reijenga: “Ik ben opgegroeid in Lemmer en kwam daar regelmatig een aantal imkers tegen. Dat vond ik interes sant en daar ging ik over lezen.” Willem Altena kwam hij tegen op een cursus.” Al tena: “Ik had me opgegeven omdat ik met pensioen ging en eens iets anders wilde oppakken. Cor de Boer was mijn naaste col lega bij de Leeuwarder Courant en had zich stomtoevallig ook aangemeld.” De Boer vult aan: “Ik ben een natuurliefhebber en mag graag lezen. In een hommelboek van de Britse hommelprofessor Dave Goulson stond een lijstje met tips wat je zelf kon doen om bijen tegemoet te komen. Eén daarvan was: volg een cursus imkeren.”

GEMENE STEKEN

Vrolijk zoemende bijen voorzien ons van lekkere honing. Maar soms delen ze een gemene steek uit, weet Reijenga die startte met een bijenkast in eigen tuin. “Dat was geen succes omdat de bijen toch pittiger waren dan gedacht. Nadat mijn buurman en mijn vrouw een keer waren geprikt, zijn we samen op zoek gegaan naar een betere plek.” Het liefst wilden ze hun kasten in Sneek houden. Wat nu? Via ‘wijkconciërge’ Bauke Faber van wijkver eniging De Hemdijk en ijsclubvoorzitter Jacob Akkerman vonden ze hun huidige stek bij het Spoordok en op de ijsbaan aan de Leeuwarderweg.

Er schijnen mensen te zijn die zich opzet telijk laten steken, weten de bijenhouders. “Het gif, waar je in de regel een bult en jeuk van krijgt, schijnt te helpen tegen reuma en gewrichtsklachten. Apitherapie heet dat, maar daar houden wij ons verder niet mee bezig.”

BIJEN IN SOORTEN EN MATEN

In Nederland leven 360 soorten bijen, waaronder hommels. “De meest aaibare

leden van de bijenfamilie”, volgens de Boer. “De honingbij die wij houden, scoort altijd goed tijdens bijentellingen, maar dat is natuurlijk een gedomesticeerde soort. Wat we per se niet willen is de natuur vol zetten met honingbijkasten. Honingbijen zijn generalisten, die nectar van heel veel plantensoorten meepakken. De andere 359 wilde bijensoorten zijn vaak specia listen. Zij zijn afhankelijk van een of meer specifieke planten. Een honingbij beperkt andere soorten bijen in hun mogelijkhe den om nectar te verzamelen.”

De honingbij is een van de weinige soor ten bijen die in volken leven. “In onze kast zitten op de piek tot wel vijftigduizend bijen, maar in de natuur zie je veel meer solitaire bijen, zoals bijvoorbeeld de met selbijen die je in bijenhotels vindt.”

KONINGIN PER POST

Op teeltstations op de Waddeneilanden wordt gewerkt aan het raszuiver houden van de twee bekendste soorten honingbij en: Carnica en Buckfast. Het streven is de dieren zo gezond en zachtaardig mogelijk te houden. Omdat bijen maar een paar

kilometer ver vliegen, kun je op een ei land bij uitstek aan een sterk ras werken. Het kopen van een koningin kan zelfs per post. “Wij werken ook wel met koningin nen van volgende generaties, maar soms is het goed om wat vers bloed in een volk te brengen”, vertelt Altena.

HOFHOUDING

Altena maakt graag gebruik van de term ‘hofhouding’ als hij bezoekers uitleg geeft over hoe het werkt in een bijenvolk. “Toen wij op cursus gingen, overvielen de ingewikkelde termen mij wel eens. De term hofhouding verwijst naar iets dat mensen kennen. Zij kunnen zich voor stellen dat koningin Máxima omringd wordt door hofdames die haar verzorgen en rondleiden. Dat gebeurt ook in de kast. In de kast wordt de koningin door haar hofdames over de ramen geleid langs alle schoongepoetste celletjes, waarin ze ver volgens in een razend tempo eitjes legt. Een koningin legt in haar leven moeite

EEN BOEKJE OPEN OVER DE

“NADAT MIJN BUURMAN EN MIJN VROUW WAREN GEPRIKT, ZIJN WE OP ZOEK GEGAAN NAAR EEN BETERE PLEK”

V.l.n.r.: Cor Reijenga, WIllem Altena, Cor de Boer.

loos honderdduizenden eitjes.”

Na hun geboorte hebben bijen allemaal dezelfde loopbaan. “Ze beginnen met verzor gende taken in de kast en als ze vier weken zijn gaan ze naar buiten als haalbij. Een bij leeft acht weken, een koningin kan jaren oud worden. De Boer: “In de zomer leven bijen kort; in de winter kunnen ze het tot wel een half jaar uitzingen. Omdat ze niet buiten komen, slijten ze niet. Hun belangrijkste taak is de koningin door de winter te helpen. De bijen kruipen op een kluitje en produceren warmte door hun vleugelspieren te laten trillen. Gedurende de hele winter is de tem peratuur in het hart van het volk daardoor 35 graden. Bijen kennen geen winterslaap. Ze blijven wakker en wachten tot de buitentem peratuur boven de tien graden komt en de krokussen en de wilgen bloeien.”

BRAND!

Wekelijks controleren de mannen de kast en hanteren ze een beproefde strategie om te zorgen dat bijen zich gedeisd houden. Reijenga: “We blazen een beetje rook in de kast. De bijen denken dan dat er brand is. Ze zuigen zichzelf vol met nectar, zodat ze brandstof hebben, mochten ze op de vlucht moeten slaan. Dan hebben wij tijd om te kijken of alles goed is. Is de koningin goed aan de leg? Hoe staat het met de larven of eitjes?” Zo bepalen ze of ze moeten ingrijpen.

De Boer verstaat de kunst om de koningin te vinden in een volle kast. “Ze heeft een langer achterlijf, vaak een iets andere kleur en een wat schommelend loopje, vergeleken met haar werksters. Als we haar gelokaliseerd hebben, zetten we een kleurstip op haar rug, zodat we haar volgende keren gemakkelijker kunnen vinden.” Reijenga: “Serieuze kwekers gebruiken zelfs rugnummers…”

ZWERMEN

In de maanden mei en juni zijn de volken op hun grootst. Als een bijenvolk te groot wordt, gaat het zwermen. Cor Reijenga: “Dan gaat de koningin met een dwarsdoorsnede van de kast op de loop. Voordat ze dat doet, zorgt ze voor een of meer nieuwe koninginnen door een eitje te leggen in een speciale cel ter grootte van een doppinda. De larven die daar uit komen worden gevoerd met koningin nengelei en groeien uit tot koningin.

De koningin zorgt dat het vertrekkende volk zich goed vol gegeten heeft met honing en gaat dan op zoek naar een nieuwe plek. Afge lopen zomer werd ik bijvoorbeeld een keer gebeld, omdat mensen bij het Spoordok een dikke zwerm in een boom zagen hangen. Ik was niet thuis, dus ik heb andere Cor gebeld met de vraag het op te lossen.” Terwijl hij passerende wandelaars op afstand hield, wist De Boer de tak met de zwerm eraan met een spanband naar zich toe te trekken. Daarna kon hij de tak afknippen en de zwerm in een lege bijenkast afschudden. Het volk doet het ondertussen prima.

HONING SLINGEREN

Bijen halen nectar uit hun omgeving en werken er hard voor om daar honing van te maken. Die slaan ze op in de ramen in speciale honingkamers die de imkers op de bijenkasten plaatsen. Reijenga: “Op een gege ven moment verzamelen wij al de honingka mers en gaan Willem en ik honing slingeren. Willem haalt eerst de wasdekseltjes van de honingramen. In een speciale handcentrifu ge draai ik de raampjes rond tot de honing er uit is geslingerd. De honing filteren we en vangen we op in een grote bak met een tapkraantje. Na een weekje kunnen we die in potjes doen. Meestal slingeren we in de voorzomer, zodat de bijen hierna nog tijd hebben om zelf voorraden aan te leggen. In het najaar voeren we ze vaak nog bij met een suikeroplossing, zodat ze genoeg brandstof hebben om de winter door te komen.”

Zeker weten: wie eenmaal de honing van deze bijenhouders heeft geproefd, ziet af van honing uit de supermarkt!

COLUMN

COLUMN

door

door

Mr. Bert Tjaarda, notaris

Mr. Bert Tjaarda, notaris

De ‘koude kant’ uitsluiten

Een scheiding kan in de beste families voorkomen. Daarom wordt in nagenoeg alle testamenten een zogenaamde uitsluitingsclausule, ook wel privéclausule genoemd, opgenomen. Het is eigenlijk een standaardregeling geworden. Vaak met de achterliggende gedachte: baat het niet, schaadt het niet.

Met deze clausule in het testament kan iemand die een erfenis nalaat, bepalen dat de erfenis niet in de gemeenschap van goederen valt waarin de erfgenaam is getrouwd of als partner is geregistreerd. Op deze wijze wordt voorkomen dat als de erfgenaam gaat scheiden, de erfenis met de ex-partner gedeeld moet worden. Een uitsluitingsclausule of privéclausule kan ook aan een schenking verbonden worden.

Per 1 januari 2018 is deze regeling ook in de wet opgenomen, in het nieuwe huwelijksvermogensrecht. Per die datum geldt niet meer de algehele gemeenschap van goederen, maar de beperkte gemeenschap van goederen. Dat betekent dat als een stel nu gaat trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaat, een erfenis of schenking niet meer in de gemeenschap van goederen valt, maar privébezit blijft.

Aan die nieuwe regeling kleven een aantal bezwaren. Ten eerste kunnen partners in huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden die bij de notaris worden opgesteld, bepalen dat erfenissen of schenkingen wél in de beperkte gemeenschap van goederen vallen. Ten tweede geldt de nieuwe regeling geldt niet voor huwelijken of geregistreerd partnerschappen die vóór 2018 zijn aangegaan.

Het blijft dus verstandig om de uitsluitingsclausule of privéclausule in een testament op te nemen als men ‘de koude kant’ wil uitsluiten. Is er sprake van de koude kant, maar met een warme band, dan komt het ook wel eens voor dat ouders juist een testament maken om de schoonzoon of schoondochter wél mee te laten delen. Dit moet dus wel specifiek geregeld worden.

Ten slotte: zoals gezegd kan een uitsluitingsclausule of privéclausule ook aan een schenking verbonden worden. Wees daar op bedacht als u een schenking doet aan uw kind(eren.)

Notariskantoor Savenije

K.R. Poststraat 1 • 8441 EL Heerenveen

Tel.: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl

Wilt u meer over dit onderwerp weten of wilt u er zeker van zijn dat uw testament nog ‘up-to-date’ is, dan nodig ik u van harte uit (vrijblijvend) contact met ons op te nemen of langs te komen op ons kosteloos inloopspreekuur.

Kosteloos inloopspreekuur: iedere donderdagochtend tussen 10:00 en 12:00 uur.

Mr. Bert Tjaarda, notaris

Notariskantoor Savenije

Notariskantoor Savenije

K.R. Poststraat 1 • 8441 EL Heerenveen Tel.: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl

K.R. Poststraat 1 • 8441 EL Heerenveen Tel.: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl

Kosteloos inloopspreekuur: iedere donderdagochtend tussen 10:00 en 12:00 uur.

Kosteloos inloopspreekuur: iedere donderdagochtend tussen 10:00 en 12:00 uur.

“EEN HONINGBIJ BEPERKT ANDERE SOORTEN BIJEN IN HUN MOGELIJKHEDEN OM NECTAR TE VERZAMELEN”

door

Mr. Bert Tjaarda, notaris

BERBER TIEMAN, JONGE MANTELZORGER VAN ELF JAAR

“WE HEBBEN EEN SCHOMMEL IN HET MIDDEN VAN ONZE WOONKAMER”

Luuk en Tim, een tweeling van vijf jaar oud, hebben een zeldzame genafwijking waardoor ze zwaar autistisch zijn. Praten kunnen ze niet. Hun zus Berber (elf jaar) daarentegen praat voor drie! En dat komt goed uit, want met al haar woorden kan ze heel goed vertellen hoe het is om jonge mantelzorger te zijn.

Mantelzorger. Dat er een woord is voor iemand zoals zij, wist Berber niet. “Ik dacht, ik ben gewoon grote zus van autistische kinderen.” Hoewel ze niet kunnen praten, begrijpt Berber haar beide broertjes goed. “Dan steken ze bijvoorbeeld hun hand uit en dan willen ze iets.” Ze praten niet, maar geluiden maken ze wel. Op de achtergrond horen we Tim constant. Berber: “Vriendinne tjes denken dat ze verdrietig zijn als ze dat horen, maar ik weet dat ze dan juist blij zijn en denk dan: ‘Dat hoor je toch?’”

VRIENDINNETJES THUIS

“Voor vriendinnetjes was het de eerste keer dat ze bij me thuis kwamen vreemd dat Luuk en Tim niet praten. Nu weten ze niet beter”, vertelt Berber. Dat geldt vooral voor haar beste vriendin Myrthe.

“We zijn al vriendinnen vanaf groep 1 en ze komt hier heel veel. Ik weet ook zeker

dat Luuk en Tim haar kennen.” Het heeft ook voordelen om autistische broertjes te hebben, meent Berber. Enthousiast zegt ze: “Want we hebben een schom mel in het midden van onze woonka mer. Daar schommel ik best wel vaak in. En Luuk is helemaal verslaafd!”

Spelen doet ze niet met haar broertjes, vindt Berber zelf. “Luuk en Tim hebben opdrachten nodig. Dat is dan denk ik spelen voor ze. Bijvoorbeeld puzzels maken. Luuk doet me wel na op de trampoline. Of we springen samen. Dan houden we elkaars hand vast.”

“Soms is het ook wel irritant. Ik vind ze heel lief en ik zou geen andere broer tjes willen hebben, maar ik denk ook weleens: ‘Zucht, waarom zijn ze nou au tistisch?’ Bijvoorbeeld laatst. Dan vraag ik of we naar het zwembad kunnen en dan kan dat niet.” Spontaan iets leuks doen is lastig. In de vakantie maakt het gezin daar tijd voor. “Van de drie weken gaan Luuk en Tim een week naar hun kinderdagcentrum en dan hebben papa en mama tijd om wat met mij te doen.”

GEEN SPONTANE UITJES

TEKST EN BEELD ANNEMARIE OVERBEEK

“IK HEB WEL TWEE BROERTJES, MAAR STA ALLEEN OP DE SCHOOLFOTO”

Het zijn de onverwachte momenten dat bij Berber het besef komt, dat het bij hen ‘anders’ is. “Met de schoolfoto was ik heel verdrietig. Broertjes en zusjes die niet op onze school zit ten, mochten komen om op de foto te gaan. Toen ze foto’s gingen maken ging iedereen weg en zat ik er nog als een van de enigen. Juf vroeg: ‘Waarom ga jij niet me je broertjes op de foto?’ Toen zei ik maar dat ze naar school moesten, maar dat was niet zo. Op mijn school is het te druk voor ze. Ik heb wel twee broertjes, maar sta alleen op de schoolfoto.”

HERKENNING

Op vakantie leren ze Robin en zijn gezin ken nen. Robin is net zo oud als Berber. Robins broertje Jamie lijkt erg op Luuk en Tim. “Het was fijn om hem te spreken, hij snapt mij. Hij maakt zich altijd zorgen om zijn broertje. Dat heb ik ook, alleen heb ik er twee. En we zullen beiden nooit weten hoe het is om een gewone broer of zus te zijn.”

Twee jonge mantelzorgers, beiden vol liefde voor hun broertje(s). Berber zou niet anders willen. “Ik ben voor later wel benieuwd hoe ze eruit gaan zien. En of ze misschien gaan praten. Alleen dat zou ik niet wensen, want dan zijn ze voor mij niet meer Luuk en Tim.”

caleidoscoopheerenveen.nl

JANNEKE DE JONG, MANTELZORGCOÖRDINATOR CALEIDOSCOOP HEERENVEEN

JONGE MANTELZORGERS, 3X ZORGEN

Op het schoolplein spelen kinderen, ik zie een groepje onbezorgd lol hebben en rennen. Dat doet me denken aan de presentatie die ik zo meteen ga geven over jonge mantelzorgers. Ik ben onderweg naar een netwerklunch van woonservicezone 6: Akkrum, Nes, Aldeboarn. Er komen professionals die werken met kinderen en jongeren en ik mag iets vertellen over mijn werk. Deze mensen bewust maken van het bestaan van jonge mantelzorgers, dat is mijn missie.

Presenteren vind ik leuk. Ik besluit te beginnen met een vraag. Wie van jullie kent een jonge mantel zorger? Van de zestien mensen steken er vier de hand op. Frap pant, dat komt overeen met het percentage jongeren dat volgens de statistieken mantelzorg ver leent, 25%. Het meest herkenbaar blijken degenen die zieke ouders verzorgen.

De jonge mantelzorgers zijn ook bij zorgverleners niet altijd in beeld. De focus van bij een gezin betrokken professionals is met name op degene met de grootste hulpvraag: meestal een van de ouders, soms een broer of zus. Zelf zijn de jonge mantelzorgers gewend om in te schikken, het

belang van de ander voorop te stellen. Daarom wil ik graag dat mijn tafelgenoten en iedereen die dit leest, het volgende onthouden over jonge mantelzorgers:

- Zij maken zich zorgen: hoe komt het met mem of papa?

- Ze bieden zorg (verzorgen, dou chen, aankleden).

- Ze komen zelf zorg tekort.

Ik hoop dat jonge mantelzor gers vaker gezien worden en de juiste ondersteuning krijgen. Als voormalig kleuterleidster heb ik al vroeg in mijn leven kinderen in mijn hart gesloten. Ik wil graag dat ieder kind zich zonder belemme ringen kan ontwikkelen.

“WE ZULLEN BEIDEN NOOIT WETEN HOE HET IS OM EEN GEWONE BROER OF ZUS TE ZIJN”

Online je medische gegevens bij de huisarts bekijken: hoe werkt dat?

Sinds oktober 2022 kun je bij vrijwel alle huisartsen in Friesland online je medische gegevens bekijken. Zo kun je bijvoorbeeld het advies van je huisarts teruglezen en je onderzoeksuitslagen bekijken. Dat kan via het portaal van de praktijk of via een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Je medisch dossier online bekijken: hoe werkt het en wat zijn de voordelen? Huisarts Annet Dam van huisartspraktijk Het Bolwerk in Franeker en ervaringsdeskundige patiënt Margret Homminga vertellen erover.

In 2017 belandde Margret Homminga door gezondheidsproblemen tijdelijk in de medische molen. Huisarts Annet Dam bood de mogelijkheid om haar medisch dossier online in te zien. Margret: “Op die manier kon ik mijn eigen dossier direct kritisch volgen. Daarnaast had ik ook toegang tot mijn medische gegevens in het ziekenhuisportaal. Voorafgaand aan een afspraak met mijn huisarts of specialist nam ik mijn onderzoeksuitslagen door. Zo kon ik tijdens een consult veel gerichter vragen stellen.”

REGIE OVER EIGEN GEZONDHEID

Huisarts Annet Dam was zeven jaar geleden één van de eerste praktijkhouders die online inzage in het medisch dossier via een portaal mogelijk maakte. Annet: “Ik vind het belangrijk dat patiënten hun dossier zelf in kunnen zien, het geeft hen meer regie en overzicht. De patiënt kan bijvoorbeeld zelf zijn bloedonderzoekswaarden inzien. We kunnen daarbij digitaal een advies geven. In principe hoeft de patiënt

de praktijk daarna niet meer te benaderen, maar dat mag natuurlijk wel.”

PERSOONLIJKE GEZONDHEIDSOMGEVING

Ook met een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) kun je via een app of website je medische gegevens bekijken. Belangrijk verschil met een portaal is dat je met een PGO je medische gegevens van verschillende zorgverleners op één plek kunt verzamelen.

Behalve bij je huisarts kun je ook bij steeds meer ziekenhuizen en andere

zorgverleners je dossier via een PGO bekijken. Margret: “Met een PGO hoef je dus niet langer bij meerdere portalen in te loggen. Ook handig om dingen later terug te kunnen lezen, bijvoorbeeld over medicatie die je destijds gebruikte.”

Bij PGO’s ontbreken (nog) de extra mogelijkheden die veel portalen al hebben, zoals het online maken van een afspraak, medicijnen bestellen of vragen stellen.

Ben jij benieuwd naar je medisch dossier? Kijk dan op de website van je huisarts.

SCAN DE QR CODE VOOR MEER INFORMATIE!

Binnert’s Boekentips!

ME TIME! TIJD VOOR EEN BOEK

Voor mij zit de vakantie er al weer op en ik ben weer aan het werk. Toch ben ik ook nu nog heerlijk op reis, met boeken. Dit keer zoek ik het wat verder weg....

Zo doe ik Amerika aan met ‘Gewetenloos’ van Karin Slaughter. Zij weet na twintig jaar nog steeds te boeien met haar thrillers.

ACUPUNCTUURPRAKTIJK ZUSANLI

SCHOONHEID VAN BINNEN

Schoonheid zit van binnen, zeggen ze vaak. Wanneer je een gezond lichaam hebt en een gezonde geest, dan straal je dat uit. Dat klinkt zo eenvoudig, maar dat is het niet. Want, wat is gezond?

Binnen de Chinese geneeskunde wordt het belangrijk gevonden dat je het ritme van de natuur en de seizoenen volgt. We zitten nu in de overgang naar de koude periode. De oogst komt van het land en voedsel / energie wordt opgeslagen voor de winter. Zo werkt het ook in je lichaam. Ook jij bent een onderdeel van de natuur. In dit seizoen is het goed om de rust meer op te zoeken en te werken aan je weerstand. Dit kan door middel van voeding; meer verwarmend zoals soep en stoofpotjes en fruit/groente van het najaar en door je levensstijl aan te passen, te vertragen. Bijvoorbeeld door te wandelen en te fietsen, vroeger naar bed, door een goed boek te pakken, te zingen, door de dingen met aandacht te doen en zorgen voor voldoende ontspanning . Aardig zijn voor jezelf.

Via acupunctuur en voedingsadviezen kun je je weerstand verhogen, om zo je lichaam beter in balans te krijgen en de overgang naar de koude beter te laten verlopen. Om klachten waar je mee rondloopt te verminderen, zodat de schoonheid van binnen naar buiten kan stralen.

Ook ‘De machthebbers’ van Gregg Hurwitz ligt klaar. Dit is alweer nummer 7 in de Orphan X-serie met Evan Smoak als een soort Jason Bourne actiefiguur en snufjes die James Bond ook graag zou willen gebruiken.

Voor iets meer diepgang ligt ‘De rivier’ van Karl Marlantes klaar. Een familieverhaal over drie kinderen in Finland in het begin van de twintigste eeuw die gedwongen worden te vluchten naar de Verenigde Staten. Vlakbij de Columbiarivier voegen ze zich bij landgenoten in een houtkapgemeenschap. Ontginning van oerbossen, gevaar van de onherbergzame wildernis, nieuw thuis opbouwen in een snel veranderend Amerika en toch vasthouden aan de tradities van hun oude thuis zijn enkele ingrediënten die dit boek boeiend en indrukwekkend maken. Ik moet ook erg aan ‘Schorshuiden’ van Annie Proulx denken, al speelde dat boek zich af in de zeventiende eeuw.

‘De grote cirkel’ van Maggie Shipstead mag hier ook niet ontbreken. Een boek over twee personen, een jonge vrouw, Marian Graves, die begin twintigste eeuw leert vliegen en actrice Hadley Baxter die in 2014 de rol van Marian Graves gaat spelen. Hadley duikt in haar leven en ontdekt overeenkomsten tussen hun beide levens. Het verhaal gaat heen en weer in de tijd en geeft veel details over de geschiedenis van de luchtvaart en de geschiedenis van de Verenigde Staten.

Ook het immens populaire ‘Daar waar de rivierkreeften zingen’ van Delia Owens mag ik niet overslaan. Dit boek gaat over Kya Clark. Zij groeit op in het moeras, afgesloten van de bewoonde wereld. Ze ruilt vis en groenten voor andere levensmiddelen om zichzelf te onderhouden. Wanneer ze twee jongemannen uit de stad ontdekt, lokt toch de stad. Wanneer één van de jongemannen dood wordt gevonden, is Kya verdachte nummer één… Het boek is onlangs ook verfilmd.

MMOOI SKIN&BEAUTY

SCHOONHEID VAN BUITEN

Vakantie is voor ons de tijd om te genieten van de schoonheid om ons heen, zowel in het buitenland als in ons eigen Nederland. De schoonheid van de natuur, de mensen, de culturen en de vrijheid om je eigen plan te trekken zonder de dagelijkse beslommeringen.

In de vakantie maken we ons doorgaans ook minder druk over onze dagelijkse routines. Je dagelijkse huidverzorging, je sportschema, je voeding, dit zijn toch de dingen die tijdens je vakantie stiekem een beetje versloffen.

Nu is het tijd om de balans weer op te maken: terug in het regime, kinderen weer naar school, de dagelijkse routines weer oppakken. Met het opnieuw oppakken van je huidverzorgingsroutine kun je er tegenaan lopen dat je huid een verandering heeft doorgemaakt tijdens jouw vakantie. Misschien heb je wat meer pigmentatie door het zonnetje, een drogere huid, of wat meer puistjes door een ander eetpatroon of het veelvuldig smeren met een SPF.

Het herfst- en winterseizoen is in onze branche bekend als het ‘peel and heal’seizoen. Dit seizoen is namelijk bij uitstek

geschikt om je huid te ‘resetten’. Dit kan door het ondergaan van verschillende huidverbeterende behandelingen, zoals een peeling of een microneedling, zonder je veel zorgen te maken over de invloed van sterke UV straling op jouw herstellende huid.

Echte schoonheid zit van binnen, maar wat is het fijn dat we dat ook aan de buitenkant kunnen laten zien.

NYNKE DE VRIES Boekenliefhebber pur sang Boekhandel Binnert Overdiep www.binnertoverdiep.nl

MARIAN MEIRMANS (MIDDEN) EN MARA (LINKS) EN MINDY schoonheidsspecialisten MMOOI Skin&Beauty www.mmooiheerenveen.nl

GRETHA KOENDERS Accupuncturist Acupunctuurpraktijk Zusanli

JOCHEM HAMSTRA, EEN RETROSPECTIEF IN MUSEUM BELVÉDÈRE

“Misschien moet ik maar stoppen op mijn hoogtepunt”

Na drie jaar is kunstschilder Jochem Hamstra terug in zijn geboorteplaats Heerenveen voor een solotentoonstelling, ditmaal in Museum Belvédère. Een langverwachte tentoonstelling voor deze kunstenaar die bevriend is geweest met goede bekenden van het museum: Sjoerd de Vries, Willem Althuis en Thom Mercuur. Al heeft Jochem Hamstra dit absoluut verdiend op zijn eigen bijzondere schilderkracht.

De solotentoonstelling in Museum Belvédère was in eerste instantie niet als retrospectief bedoeld, maar is het gedurende de voorbereidingstijd tóch geworden. Een boek van de hand van assistent-conservator Susan van den Berg en vormgever Gert Jan Slagter maakt het overzicht van zijn leven en werk, tot nu toe, compleet.

OPGROEIEN OP EEN SCHIP

Jochem is de oudste zoon van Fokke en Sietske Hamstra en wordt geboren op 15 november 1962 in Heerenveen. Samen met zijn ouders, grootouders, ooms en tantes reist de jonge Jochem door Friesland. De familie bestaat uit ‘skarrel-skippers’. De mannen zijn scharensliep, voddenboer of handelaren in oud-ijzer, terwijl de vrouwen op de fiets langs de deuren gaan met goed gevulde koffers vol handelswaar. “Als kind besefte ik niet hoe primitief de leefomstan digheden waren, daar was ik aan gewend”, vertelt Jochem. “We hadden geen elektrici teit; water werd bewaard in een grote melk bus en er werd gekookt op een petroleum stel.” In de winter heeft de familie een vaste

M undressed (2016, gemengde techniek op doek, 30 x

Zelfbeeld (2022, olieverf op linnen, 24 x 18 cm.)

Zelfbeeld (de brutaliTIJD) (2008, olieverf op paneel, 45 x 30 cm. particuliere collectie)

ligplaats aan de Polderdijk in Heerenveen. ’s Zomers varen ze door de provincie, hoe wel de Hamstra’s niet overal welkom zijn en soms zelfs worden weggestuurd.

PICASSO

De opgroeiende jongeman tekent veel en vaak. Pas op de lts komt hij in aanraking met kunst in de vorm van de huilende vrouw van Picasso. Al in zwart/wit maakt het werk een diepe indruk, de kleurenver sie met groene handen en een gezicht in geel, blauw en paars met een felrode hoed zorgt ervoor dat Jochem zijn eerste kunst boek over Picasso koopt. Het blijkt het be gin te zijn van een flinke verzameling waar in we Renaissance-kunstenaars en namen als Artemisia Gentileschi, Caravaggio en Goya tegenkomen. Maar inmiddels hebben ook kunstenaars zoals Jean Froutier, Frank Auerbach, Francis Bacon en Lucian Freud een plek bij Jochem gekregen. Voor Jochem is het lezen en bezoeken van tentoonstel lingen ter inspiratie. Naast het kijken van documentaires over kunst en dit laatste doet hij het liefst op zondagavond, voor het begin van een nieuwe werkweek.

EEN FRIES IN GRONINGEN

Jarenlang heeft Jochem een atelier op de Dubbele Regel in Heerenveen. Na zijn afstuderen aan Academie Vredeman de Vries in Leeuwarden én het winnen van het Boelstra-Olivier Stipendium in 1991 komt er een atelier in Leeuwarden. Uiteindelijk vertrekt de Fries naar Groningen. Daar krijgt hij de kans om opnieuw te beginnen; daar is geen verleden, alleen het heden. In Heerenveen draagt iedere steen herinnerin gen. En dat is niet altijd even makkelijk. Al snel krijgt Jochem de kans om een atelier te huren in de buurt van de A-kerk. Heel bewust blijft Jochem in zijn eigen bubbel wonen én werken. “Ik ben vrij anoniem, hier. Ik vind het vervelend als iedereen weet dat je schilder bent. Ik hoor mensen al zeggen: ‘Daar loopt die schilder’.”

Wandelen is trouwens een van zijn favo riete bezigheden. Op zijn ‘struintochten’

De

vindt Jochem van alles. Zo ontstaat de serie Stadsfragmenten. Terugkijkend beschouwt de kunstenaar: “Tijdens de serie Stadsfrag menten was ik te bewust bezig met het ma ken van kunst. Op een gegeven moment waren het alleen maar leuke composities, er miste iets. Dus ben ik er mee gestopt.”

NU BEN IK OP IETS GESTUIT…

Het is een goed moment voor het retrospectief, volgens Jochem. “Nu ben ik op iets gestuit wat echt iets kan zijn. Ik maak schilderijen over het lijfelijke: angst en ver langen, tederheid en geweld, opwinding en verwarring.” Hij zegt dat zijn schilderijen daar over gaan, maar de beschouwer kan er natuurlijk iets heel anders in zien. “Dat is oké voor mij: ik kan dat niet sturen.”

Wel heeft Jochem een belangrijke regel: in het atelier, terwijl hij nog aan de kunst werkt, wil hij geen meningen of inzichten horen. “Want dat beïnvloedt mijn blik op het werk.” Het gebeurt dan ook wel eens dat Jochem werken vernietigt of opnieuw begint als mensen het toch niet kunnen laten om er iets over te zeggen. “Ik heb vijf jaar gewacht na het voltooien van de eerste werken van deze serie, genaamd ‘‘INKARNA TIE’’. Ik was benieuwd of ik nog steeds tevre den zou zijn, en dat ben ik.” In deze nieuwe serie gebruikt Jochem de verf heel droog én schildert hij bewust op de achterkant van het linnen. “Het worden op een gegeven moment steeds meer materieschilderijen.”

SCHILDEREN IS FRUSTREREND

Wat blijkt? “Ik vind schilderen frustrerend”, bekent Jochem. “In elk schilderij zit een moment dat je totaal de weg kwijt bent.

Dat je denkt: het is één grote modder, het is chaotisch. En dat je denkt: ik pak een plamuurmes en haal het er allemaal af.

Dan moet je dóór. Er komt een moment dat er iets gebeurt en dat je weet: ik zit nu op het goede pad.” En dat pad heeft Jochem nu duidelijk gevonden. “Misschien moet ik maar stoppen op mijn hoogtepunt?”, vraagt hij zich hardop af.

TEKST JANITA BARON // FOTO’S MUSEUM BELVÉDÈRE

IK ALTIJD DAT IK

HET WIEL STEEDS OPNIEUW UIT MOEST VINDEN”

Ze doet mee aan wedstrijden over de hele wereld, heeft diverse steden op alle continenten bezocht en draait haar hand niet om voor een presentatie of een show voor duizend mensen. Hanneke Frankema is een veelgevraagd bloemsierkunstenaar, of ‘floral designer’ zoals dat internationaal veel beter bekt.

Maanden aan voorbereiding, stress, slapeloze nachten en kosten waar je een behoorlijke elektrische auto voor kunt kopen hebben zich uitbetaald. In het Poolse Katowice werd Hanneke Frankema kort geleden Europees Kampioen bloem sierkunst nadat ze in 2018 al de beste van Nederland was. Dat is niet zomaar wat, want het EK is het hoogst haalbare. “De Olympische Spelen van de bloemsier kunst”, zoals ze dat zelf noemt en van veel hoger aanzien dan het verzorgen van de bloemen van de paus met Pasen om maar eens wat te noemen. We zochten Hanneke op in haar woonplaats Scharne goutum.

‘ETALEREN DOET BEGEREN’

‘Etaleren doet begeren’ - we slingeren deze oneliner er nog maar eens in - is ontzettend belangrijk bij het werk van Hanneke Frankema (39). De etalage is in dit geval social media. “Hij is er niet op

Mgeselecteerd, maar mijn vriend is foto graaf. Dat is echt heel leuk en waardevol. Ik ben erg actief op social media en heb altijd goede foto’s. Tegenwoordig is het zo dat als mensen op zoek zijn naar iemand om een show of les te geven, ze kijken op Instagram of Facebook wat je allemaal doet. Ik krijg al mijn werk daaruit. Voor mensen uit de bloemenwereld, die nieu we technieken willen leren en weer een frisse blik willen, geef ik zelf hier thuis masterclasses. Dat zet ik één keer online en het zit vol.” Ter indicatie: Hanneke Frankema heeft 28.000 volgers op Insta gram en 16.000 op Facebook.

PRATEN ALS EEN MITRAILLEUR

Ze zit er vol van, dat is al snel duidelijk. Praat als een mitrailleur als het over haar werk gaat. Niet onbelangrijk als je een presentatie moet doen voor duizend mensen zoals vorige maand in Las Vegas waar de allergrootsten ter wereld bij

“VROEGER DACHT

’IRON LADY’ HANNEKE FRANKEMA WINT DE OLYMPISCHE SPELEN VAN DE BLOEMSIERKUNST

“IETS WAT IK TIEN JAAR GELEDEN HEB BEDACHT IS IN CHINA NIEUW”

elkaar kwamen. “Dat noemen ze ‘het symposium’ en het is het grootste eve nement voor deze branche in Ameri ka. Duurt drie dagen en wij hadden op het hoofdpodium een show. Terwijl je aan het creëren bent, moet je vertellen waar je mee bezig bent. Laten zien wat je kunt, mensen inspireren. Zo’n show duurt vaak uren. Dan kun je niet als een stille willie op het podium staan.”

WERELD IS GROOT

‘Iron Lady’ is haar bijnaam in he we reldje. En dat heeft niets te maken met

haar uitstraling, maar alles met het handelsmerk dat ze bij al haar werken gebruikt: draad. “Als ik ergens heen ga, zit dat er absoluut wel in. Mensen verwachten dat ook van je. En als ik mijn lessen geef, dan willen ze dat ook zien. Want iedereen denkt: ‘Hoe doet ze dat?’ Ik doe heel veel met draad en met een boormachine. Ze willen dat graag leren en dus gooi ik dat er altijd wel in. Ook omdat het een herkenbaar iets is. Vroeger dacht ik altijd dat ik het wiel steeds opnieuw uit moest vinden maar dat hoeft helemaal niet.

De wereld is groot. Iets wat ik tien jaar geleden heb bedacht is in China nieuw. Mijn gebruik van draad vinden ze nog steeds mooi. En ik heb er net de Europese kampioenschappen mee gewonnen, dus het valt wel goed bij ie dereen”, zegt de goedlachse Frankema met gevoel voor understatement.

SMEEDIJZER

Om daarnaast te vernieuwen en niet steeds hetzelfde te laten zien, heeft ze ondergronden laten maken van smeedijzer en heeft een glasblazer speciale buisjes geblazen. Hiermee loopt de rode draad van haar carrière nog wel steeds door haar werk, maar wel met nieuwe items.

Op de vraag waar ze haar inspiratie vandaan haalt, antwoordt ze nuchter: “Uit mijn hoofd. Ik houd wel heel erg van jugendstil en art deco. Van ronde lijnen, spiralen en zo. Dus als ik iets maak, dan zit dat er al heel gauw in. Voor de wedstrijd hadden we als thema muziek en dans. Nou, dat zijn alle maal vloeiende lijnen en bewegingen, natuurlijk. En smeedijzer vind ik een mooie techniek. Maar het is heel duur.”

‘WEDSTRIJD VAN MIJN LEVEN’

Dat blijkt ook later als we een bezoek brengen aan haar atelier. “Met elk blaadje is hij een dag bezig”, wijst ze naar een rond smeedijzeren frame met veel blaadjes dat als basis heeft gediend. “Maar als je voor de wedstrijd van je leven gaat, dan wil je ook iets dat je zelf erg mooi vindt en wat uniek is en nieuw. Want ik heb in de bloemsier kunst nog nooit iets van smeedijzer ge zien. Gelukkig had ik sponsors. Je krijgt

van de branchevereniging wel wat geld om mee te doen, maar deelname kost al gauw 50.000 euro. Voor mij was dit de Olympische Spelen van de bloemen, want veel meer wordt het niet.

Er is ook een WK, maar dat is alleen voor mensen die bij de Fleurop zijn aangesloten en is dus voor niet ieder een toegankelijk en of dan altijd de besten mee doen, is de vraag. Er zijn hele goede bloemisten uit het buiten land die daar nooit aan mee kunnen doen. En natuurlijk is 50.000 euro veel geld, maar als het goed is, betaalt het zich terug. Ik heb door het winnen van deze wedstrijd nu al drie buitenlandse klussen staan, en het moet allemaal nog komen.”

CORSOWERK

Onnozel misschien, maar je zou den ken dat het verzorgen van de bloemen voor de paus tijdens Pasen het hoogst haalbare is en zorgt voor een enorme bekendheid en dito omzet. Frankema lacht als de paus ter sprake komt. “Lo gistiek gezien is het heel veel werk. Je doet het zo’n beetje gratis. Daarbij zijn het echt geen bijzondere bloemwer ken; een bloemenarrangement voor de paus is gewoon prikken, corsowerk. Voor mij is er geen eer aan te behalen. Ik denk dat, als ze me zouden vragen, ik het niet eens zou doen. En dat is niet arrogant, maar ik vind het gewoon niet leuk. Het is ook niet mijn ding. Ik ben meer van de wedstrijden, de grote shows en lesgeven. Het zijn wel omzetknallers, maar vind ik gewoon niet leuk. Dan ben je vooral aan het organiseren. Het maken is er maar een klein stukje van.”

TEKST RICHARD DE JONGE // BEELD NICO ALSEMGEEST

“EEN BLOEMENARRANGEMENT VOOR DE PAUS IS GEWOON PRIKKEN, CORSOWERK”

“IK HOUD HEEL ERG VAN JUGENDSTIL EN ART DECO”

85-JARIGE SCOUTING VAN MAASDIJK GAAT DE MIDDELEEUWEN IN

OUDSTE SCOUTINGVERENIGING

Van kasteelpoorten tot kanonnen, het scoutingterrein in Oranjewoud van Scoutinggroep Van Maasdijk in Heerenveen is afgelopen weekend omgetoverd tot een middeleeuws dorp. Reden daarvoor is het 85-jarig bestaan van de Van Maasdijkgroep.

RIDDERS EN DRAKEN

Scouting Van Maasdijk pakt bij de viering van het 85-jarig bestaan groots uit. De leden hadden het afgelopen week end een vol programma. Over het thema van de viering, de middeleeuwen, vertelt bestuurslid Tom Kramer: “We hebben activiteiten waarbij de leden ridderspelen doen. Het hele jaar hebben we zo’n zes activiteiten om van onze leden echte ridders te maken. We hopen dat in juli volgend jaar iedereen zijn ridderdiploma krijgt.”

Kramer: “De kinderen kunnen allemaal geheime kamers in ons scoutinggebouw ontdekken. Daarmee doen ze proeven en verzamelen ze dingen waarmee ze riddertests doen. Ook gaan we naar het centrum om te zoeken naar ridderfiguren en draken.” Er staan nog meer activiteiten op het programma. Zo is er in januari een boerenkoolfeest.

Scouting Van Maasdijk is de oudste scoutingvereniging in Heerenveen. “Het is een bijzondere vereniging en dat komt door de vrijwilligers”, aldus Tom Kramer. “We hebben een groep van veertig tot vijftig vrijwilligers die het allemaal mogelijk maken. Ze zorgen ervoor dat de kinderen elke week een mooi programma krijgen en dat alles opgebouwd en ook weer afgebroken wordt. Zonder die vrijwilligers zou de groep eigenlijk niet bestaan.”

De vereniging krijgt er een aantal nieuwe vrijwilligers bij en die zijn ontzettend enthousiast, volgens Kramer: “Daar zijn we heel blij mee en we hopen er nog 85 jaar aan vast te plakken.”

HET VERHAAL VAN HEERENVEEN

DE GLORIETIJD FAN US HEARRENFEAN (1942–1951)

Met de komst van Kees van Wonderen als trainer van sc Heerenveen hopen vele supporters weer op de successen van de tijden met Abe Lenstra. ‘Us Abe’, dat waren de glorietijden van de voetbalvereniging Heerenveen. In deze editie gaan we terug in de tijd, naar het begin van dat succes. Als op 20 juli 1920 wordt gestart met georganiseerd voetbal in wedstrijdverband, zal dit in Heerenveen beginnen onder de naam Athleta en uiteindelijk leiden tot het huidige sc Heerenveen.

Van Spartaan naar VV Heerenveen

De naam Athleta verdwijnt op 30 mei 1922 door een fusie met scholieren van de H.B.S., de Hoogere Burger School in Heerenveen en de naam wordt dan ‘De Spartaan’. Omdat er waarschijnlijk al een voetbalvereniging is met die naam, wordt op 25 oktober van dat jaar de naam veranderd in VV Heerenveen.

Al na het seizoen 1936-1937 maakt VV Heerenveen promotie naar de eerste klasse. Door een protest van de vereniging Friesland tegen een beslissing van de scheidsrechter moet Heerenveen afwachten of zij kan promoveren. Een commissie besluit dat de vereniging Friesland geen strafschop is onthouden, waardoor de onderlinge uitslag op 2-2 uitkomt. Met dit punt dwingt VV Heerenveen de promotie af. Met deze promotie start de opmars naar het Noordelijk kampioenschap.

Negen keer Noordelijk kampioen In de periode 1942 tot en met 1951 wordt VV Heerenveen maar liefst negen keer Noordelijk kampioen. Waarbij Abe Lenstra iedere keer weer bepalend is bij het tot stand komen van het kampioenschap. In 677 competitie-en bekerduels en 33 interland duels weet Us Abe 684 goals te scoren. Een gemiddelde van 0,94 per wedstrijd!

In 1947 is er een wel heel bijzondere overwinning te vieren. Het zal leiden tot een legendarische anekdote, vaak verteld door Heerenveen-keeper Tieme Veenstra (Tieme ‘Vuur’): voor de wedstrijd om het landskampioenschap tegen MVV vliegt

de gehele selectie - behalve Abe Lenstra die met de trein reist - met een Dakota naar Maastricht. Doordat alle spelers met hun gedachten nog bij de vlucht zijn, staat Heerenveen al snel met 4-0 achter. Met drie goals drukt Abe Lenstra zijn stempel op de wedstrijd en wordt er met 6-7 gewonnen.

De titanenstrijd Heerenveen-Ajax: 6-5

Op 7 mei 1950 wordt de meest legendarische voetbalwedstrijd ooit gespeeld, wat VV Heerenveen betreft. Met ruim 20.000 toeschouwers en zo’n 2.000 auto’s die worden geparkeerd in Heerenveen en omgeving voltrekt zich de

Rinus Michels, de latere bondscoach van het Nederlands elftal dat Europees kampioen zal worden in 1988, is een ware terreur voor de Heerenveense achterhoede. Heerenveen speelt zenuwachtig en maakt regelmatig persoonlijke fouten. Met nog een half uur te spelen staan de Friezen met 1-5 achter. Het zijn Abe Lenstra en Marten Brandsma die de stand op 3-5 brengen. Heerenveen past een aantal tactische wijzigingen toe: vier spelers komen op een andere plek te spelen en het lijkt of er mysterieuze krachten vrijkomen. Heerenveen lijkt ontketend. Henny Jonkman maakt 4-5. Vervolgens maakt

Germ Hofma 5-5 en Marten Brandsma weet de 6-5 te produceren.

Ondanks deze legendarische prestatie weet Heerenveen dat jaar geen landskampioen te worden.

Van VV naar sc Heerenveen VV Heerenveen hoort in de periode 19421951 bij de beste teams van Nederland. Op 1 juni 1977 wordt VV Heerenveen opgesplitst in een amateurafdeling (de VV) en een afdeling profvoetbal onder de naam sportclub Heerenveen. In 1990 wordt door sc Heerenveen promotie naar de eredivisie afgedwongen. Vanaf het einde van de jaren negentig weet Heerenveen zich regelmatig te kwalificeren voor Europees voetbal. In 2020 wordt het honderdjarig bestaan van de vereniging (en sportclub) gevierd.

Tijdens de Hongerwinter in de oorlogsjaren zal de voetbalvereniging Heerenveen negentig ondervoede voetballertjes van Ajax, Blauw-Wit, DWS en de Volewijckers naar Heerenveen laten komen om aan te sterken. Deze geschiedenis kent zijn eigen verhalen en publicaties.

wedstrijd Heerenveen-Ajax.

MUSEUM

MET DANK AAN:

Historie Heerenveen

BOVEN: Deze foto uit 1949 is vermoedelijk gemaakt in het kader van voetballessen die Abe Lenstra gaf. LINKS: Het kampioenselftal van het seizoen 1942/43: Abe Lenstra, Van der Laan, Jan Lenstra, Bosscha, Molenaar, Hofma, Jonkman, Wuyts, Veenstra, De Munnik, De Jong, Ploeg.

Het Kampioensteam van 1936/37: Jan Lenstra, Gerrit van der Meulen, Sjoerd Krikke, Abe Lenstra, J. Strampel, Henny Jonkman, J. Hielkema, J. Loen, J. van der Knoop. Gehurkt doelman Henny Kuyt.

Deze actiefoto uit 1949 is te mooi om niet te plaatsen. De inzet van Abe Lenstra verdwijnt net langs de verkeerde kant van de doelpaal tijdens de interland Nederland-Frankrijk. Uitslag: 4-1.

Eelke Lok draait als journalist van Omrop Fryslân al bijna veertig jaar mee en hij is met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele nononsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten...

De vinger op de zere plek!

Jeen van den Berg

In pear wike lyn moast ik in sympoasium liede oer reedrider en minske Jeen van den Berg. It wie my frege troch Mark Hilberts. Dy hat nammentlik in boek skreaun oer Jeen. Hy neamde it sels in biografy. En dat is it ek wurden, sûnder dat it dêr de ferfelende kenmerken fan hat. Dat koe omt Jeen van den Berg syn libben in ferhaal is wat je ademleas as skiednis lêze moatte.

In jonkje, opgroeid yn de earmoede fan de tritiger jierren. Se wennen yn in âld wenskip, dat fan boer nei boer stjoerd waard, fier fan de bewenne wrâld. Pure earmoed. En hoe’t dat jonkje dan dochs in nasjonale held wurdt yn in healfijannige elitêre sportwrâld, troch de Alvestêdetocht te winnen. Wylst er tagelyk yn de wrâld slagge as in leave, treflike ûnderwizer.

It sympoasium wie bedoeld om de figuer Van den Berg te sketsen. Ja, hy wûn, de Alvestêdetocht fan 1954 mar hat echt wol folle mear betsjutten. Net inkeld as rider, mar ek as trainer, as stimulator fan de nije wetten en saken yn de reedriderssport. Ien dêrfan wie it iistadion Thialf.

No ja, gâns lju giene te set yn dat sympoasium oer Jeen, dy’t yn 2014 ferstoar. Mar wit jim wat no sa moai wie?

Se wienen allegear oertsjûge dat hy op deselde hichte stie yn syn betsjutting foar de sport en Fryslân as Abe Lenstra. En Abe hat in byld foar syn eigen stadion krigen. Jeen ha we noch nea wer werom sjoen.

De boargemaster fan Drachten, Jan Rijpstra, hy sit yn in histoarysk sportwurkferbân, hie efkes de oanstriid om te sizzen dat, omt Jeen op de Feanhoop berne is, der mar in byld yn Smellingerlân komme moat. Hy koe it noch krekt ynhâlde. Mar dat is fansels wol it sinjaal foar sportstêd Hearrenfean, wêr’t hy it grutste part fan syn libben wenne, les jûn en reedriden hat, om dêr no wat mei te dwaan.

Soenen se op it Hearrenfean wol witte dat Thialf net mear wie as in assistentgodsje yn de heidenske mienskip, dy’t net iens redens hie? Dan wie Jeen van den Berg hiel wat mear.

TROCH JANGERBEN MULDER

FAN PLAGGEHUTTE OANT EXPANSIEHAL

Yn it begjin fan de foarige iuw wie der yn De Kompenije in soad earmoed. Foaral oan de Belgyske wyk, de Job Holkemawyk en de Wolter Jagerswyk. Dêr wennen de minsken yn hoalen, dy’t útgroeven wiene yn de hege wykswâlen. Ek wiene der in soad plaggehutten en keten. De wykswâlen wiene ûntstien troch dat de út groevene grûn fan de wiken op de wâl lizzen bleaun wie en begroeid.

Der wiene ferskate mannen dy’t simmers fan hús wurken by heaboeren en ek wol as grûnwurkers yn de polders. Guon ferhierden harren as molkfeint yn Dútslân. Dat hold dan yn, dat se moannen fan hûs wiene. As se dan thús kamen mei harren fertsjinne jild, moasten de froulju dêr sa lang op tarre oant harren man nei in poas wer thúskaam. As yn de tuskentiid it jild op wie, giene de froulju bytiden te skoaien. Om’t skoaien ferbean wie, hiene se dan as dekmantel negoasje by harren, sa as heidebjinders en pipeskrabbers; troch dy saneamde handel koene se net as skoaiers beskôge wurde.

Yn 1900 wie der ien ferhurde dyk, de Skoatterlânkskedyk, in saneamde grintwei tusken Donkerbroek en Aldskoat. Fierder wiene it yn Jobbegea-Skuorregea allegearre sânpaden - yn de winter modderpaden - en by de Skoatterlânske feart wiene barten oer de wiken, yn it begjin sûnder leuning. Allinne by ljochtmoanne wie it betroud om der del te gean. Fan de boargemaster yn dy tiid wie net folle meiwurking te ferwachtsjen foar ferbettering fan de situaasje. It argumint wie dat út de súdeasthoeke net folle belesting binnen kaam. Yn 1903 waard tidens in Pleatslik Belang-gearkomst fêstlein dat der by de Tredde Slûs in strjitlantearne komme moast, om’t der jûns nei seis oere noch skippen skutte wurde moasten.

Yn 1908 kaam de earste ferbining mei de bûtenwrâld ta stân troch it ferhurdzjen fan de Singel tusken de Tredde Slûs en de Gordykster wei. Yn 1924 kaam der in fuotpaad tusken de Tredde Slûs en Lippenhuzen. Yn 1935 in ierdebaan yn de plak fan it sânpaad fan de Tredde Slûs nei de Betonbrêge oant de ein fan de feart en yn 1937 kaam der in sintelpaad lâns de feart oant de 17e wyk.

Doe’t yn 1927 ferslachjouwers fan in pear Hollânske kranten foto’s en ferslaggen fan de ûnminsklike tastannen yn De Kompenije publisearre hiene, wiene der in pear Haachske ministers wêrûnder de heit

fan kabaretier Wim Kan, dy’t de tastannen yn it Jobbegeaster heidegebiet mei eigen eagen oanskôgen. Doe waard der mei help fan it doarpsbelang, de gemeente en in pear notabelen in kommisje fan opbou oprjochte. Dêrtroch kamen der ferskate foarsjenningen. Yn 1929 kaam der in buerthús, en by de Nijedraaiswyk ferrize in túnboubedriuw. Dêr koene de minsken sjen en leare hoe’t je sels griente ferbouwe koene. De produkten waarden oan de feiling op it Hearrenfean levere.

Yn 1933 waard de ambachtsskoalle troch minister Marchant iepene. Foar de eksploitaasje wie in ferieniging opset. it Ryk joech 70 prosint subsydzje en de gemeente die de rest. Der waard earst les jûn yn timmerjen. Yn 1935 kaam der noch mitseljen en skilderjen by. Dy skoalle wie in grutte oanwinst, de bern út Jobbegea en omkriten koene no in fak leare. De skoalle is sluten yn 1967, om’t op De Gordyk in nije skoalle kaam mei ek metaalfakken.

Der waard ek probearre de húsfesting fan de bewenners fan de hoalen en plaggehutten te ferbetterjen. Der kamen ienfâldige arbeidershuzen. As de minsken harren

wenplak ferlieten om nei it nije hûs te gean, ferbaarnden se harren hutte mei alles wat der yn siet. Inkele minsken dy’t yn harren nije hûs wennen stookten yn de winter alles fan hout op sa as de bêdsketten en de trap. Foar dy minsken bouden se doe huzen mei inkeld beton fan binnen.

De Pleatslik Belang-bestjoersleden Jelle van Dam, foarsitter, en Jochem Alberda, sikretaris, ha in soad wurk hân om dizze swiere taak foarelkoar te krijen. Troch bemiddeling fan de P.W. Jansen Stichting koene arbeiders hûzen mei in lapke grûn fia in goedkeape finansjele regeling yn eigen behear krije, as se de heide dy der by hearde oanmeitsje woene. Yn de fyftiger jierren waard probearre om yndustrie oan te lûken. Yn de âlde legere skoalle op de Tredde Slûs kaam in bernewein fabrykje. Letter had Furda Textiel der noch yn sitten. Yn de ambachtskoalle hat jierren in plestikfabryk sitten en letter in autohandel.

In bloeiend doarp

Jobbegea moat neamd wêze nei in sekere Jobbe, en Skuorregea is ôflaad fan it Fryske skuorre. Yn 1903 waard oan de Gordyksterwei de molke- en de moalfabryk oprjochte mei 286 dielnimmende boeren. De moalfabryk gie yn 1962 op yn de C.A.F. Yn 1961 fusearre de molkfabryk mei Aldeberkeap. De aktiviteiten fan beide fabriken binne stoppe yn 1968. De Boerelienbank waard yn 1912 oprjochte en is letter Rabobank wurden; de Rabobank is sluten yn 2010, der is doe noch in healjier in filiaal west yn it MFC De Kompenije.

Yn 1985 waard de Expansjehal iepene, dêr wie troch de bestjoeren fan de gymnastykferiening en kuorbalklup WK al jierren nei útsjoen. Jobbegea-Skuorregea, in doarp wêr’t eartiids in soad earmoed wie, is no útgroeid ta in bloeiend doarp mei in prachtige sporthal.

Oerset nei it Frysk Jangerben.

Boarne: De Woudklank, 1986. Foto’s Moosmedia en de L.C. Fotobewurking: Janke.

NUVERAARDIGE FERHALEN ÚT DE GEMEENTE HEARRENFEAN EN OMKRITEN.

Reageren? Stuur dan een email naar: eelke.lok@ziggo.nl

Een plaggenhut

Links: een woningwetwoning. Onder: Stoomzuivelfabriek Jubbega-Schurega.

Graanmalerij ‘Ons Belang’ in Jubbega

Samen zorgen dat de

is het doel van

Gouden

MOUNTAINBIKEN VOOR KINDEREN CROSSEN DOOR HET BOS EN LEKKER VIES WORDEN

“In Appelscha maakte ik kennis met mountainbiken. mijn zoon en mijn vader fietsten daar regelmatig samen”, vertelt de dertigjarige Femke van der Duim. “Ik ben een paar keer mee geweest en raakte toen erg enthousiast. Sindsdien beoefen ik de sport. ’s Avonds fiets ik vaak even een rondje door het bos. Wat het zo leuk maakt is dat je midden in de natuur bent. En de afwis seling: je fietst over allerlei verschillende ondergronden.”

CREATIEVE RADERTJES

Femke: “Tijdens corona waren alle sport verenigingen dicht. Kinderen zaten veel binnen, dat vond ik zo jammer. Ik dacht: hoe kun je ze nu achter dat beeldscherm vandaan krijgen? Mountainbiken leek me ideaal om ze lekker buiten te laten sporten. Mijn creatieve radertjes gingen draaien en zo bedacht ik mounainbiken voor kinderen.”

Femke ging een samenwerking aan met Johan van der Elst van Battle House en Ger Kempers van E-bike Center Heerenveen. Zij verzorgen alles eromheen, Femke geeft de lessen en doet de promotie. Voor wie geen

“Kinderen vinden het fantastisch om door de bossen te crossen. Het gaat lekker snel, je wordt lekker vies en er is veel uitdaging. In het bos zijn zoveel mogelijkheden: je kunt over een boomstam springen of rijden, door de waterplassen fietsen, in natte bladeren kun je coole slips maken. In de zomer is het leuk dat je even het water in kunt plonzen om af te koelen.” Op vrijdagmiddag geeft Femke les aan kinderen tussen de 8 en 12 jaar. “Zij komen zelf met allerlei ideeën, dat is ontzettend leuk. Er ligt nu een enorme zandbult bij Skoatterwâld en daar wilden ze wel vanaf fietsen. Wat zo leuk was, was dat ze elkaar gingen helpen. Ook altijd leuk is het Woutersbergje: dat is best steil. Hoe kun je daar het beste naar boven rijden? En hoe kom je weer naar beneden? Spelenderwijs leren ze zo heel veel over remmen, versnel lingen, balans en al het andere wat er bij mountainbiken komt kijken. De kinderen stellen soms ook doelen voor zichzelf. Dan fietsen ze een rondje en mogen ze zelf de

tijd opnemen. De volgende les kijken ze dan of ze de tijd hebben verbeterd.”

VOOR IEDEREEN TOEGANKELIJK

Toen Femke in 2020 begon, had ze twee volle groepen per week. Nu fietst ze met een wat kleiner clubje. “Ik merk dat een grotere groep leuker is. Ze motiveren elkaar, trekken elkaar een beetje mee. De hype van het begin is nu wat minder geworden. Ik vind het zelf heel erg leuk om te doen, haal er veel energie uit. Maar ik doe het wel naast mijn werk, dus de tijd om echt te investeren in de groei, ontbreekt. Ik vind het belangrijk dat de mountainbikelessen voor iedereen toegankelijk zijn. Daarom kunnen kinderen altijd een gratis proefles krijgen. Daarna kunnen ze een strippenkaart aanschaffen.

In principe gaat de les altijd door. Weer of geen weer, je kunt altijd fietsen, vind ik. Kinderen moeten zich er wel goed op kle den. En als het onweert of heel hard regent, zeg ik het af, want met koude regen koelen kinderen te snel af. Na de eerste lessenreeks ben ik met een hele club naar Appelscha

geweest. Daar hebben ze hun skills in de praktijk gebracht door een route te fietsen. Echt een van de hoogtepunten die ik heb gehad, onvergetelijk.”

Femke verzorgt ook veel kinderfeestjes.

“Dan beginnen we meestal met het rijden van een klein parcours bij parkeerterrein P6.

Daar doen we slalomoefeningen, hindernis sen, soms zelfs tikkertje op de fiets. Zo kan ik het niveau van de kinderen goed inschat ten. Daarna rijden we een route door het bos, en we sluiten af met wat lekkers.”

VOLWASSENEN

“Ik heb trouwens ook iets voor volwasse nen”, sluit Femke af. “Mensen kunnen met mij een één-op-één mountainbikesessie doen. Fietsen werkt heel goed om je hoofd leeg te maken, omdat je lekker in de natuur bent. Of misschien vind je het niet zo prettig om alleen te fietsen, of wil je wat kilo’s kwijt. Dan kun je met mij samen op pad!”

eigen mountainbike heeft, zijn er huurfiet sen.

Crossen door de bossen, lekker vies worden en buiten zijn: mountainbiken is een stoere, avontuurlijke sport. Wat niet iedereen weet, is dat kinderen zelfs les kunnen krijgen om hun mtb-skills te verbeteren, gewoon in de bossen van Oranjewoud.

TEKST EN BEELD HANNAH ZANDBERGEN

“KINDEREN VINDEN HET FANTASTISCH OM DOOR DE BOSSEN TE CROSSEN. HET GAAT LEKKER SNEL, JE WORDT LEKKER VIES EN ER IS VEEL UITDAGING.”

Dyna’75 in Heerenveen zit in wil basketballend Fryslân daarin

Plezier, ontwikkelen en samenwerken, dat is waar het bij basketbalvereniging Dyna’75 in Heerenveen om draait. Zoals het een goed voorzitter betaamt, dreunt Marvin Dijkstra deze drie competenties moeiteloos op. De basketbalclub van Heerenveen is in ledental de grootste van Friesland en dat aantal blijft maar groeien. Het exacte aantal weet Dijkstra niet precies. “Maar ik denk dat we dit seizoen wel boven de 200 leden komen.”

Het is zaterdagmiddag in Heerenveen. Met een tevreden blik kijkt de 27-jarige Marvin Dijkstra naar de jeugd teams van Dyna’75 die in de sporthal van Sportstad Heerenveen hun wedstrijd spelen. De hal is op deze middag het domein van de basketballers met Dyna’75 als gastheer.

3X3

Volgens de voorzitter is de groei in het aantal leden te verklaren omdat ze bij de basketbalvereniging tijdens de corona periode niet stil hebben gezeten. “We hebben steeds gekeken naar wat wél kon, bijvoorbeeld buiten trainen in kleine groepen. Daar bleek het populaire 3x3 basketbal uitermate geschikt voor te zijn. Ook hebben we ’s ochtends heel vroeg training gegeven, toen dat kon. Stonden we om half zes in de zaal. Daar werd eerst wel vreemd tegenaan gekeken, ook bij Sportstad Heerenveen, maar we stonden er wél met een grote groep. Daarnaast zijn we steeds goed zichtbaar gebleven op social media. Daar plukken we nu de vruchten van”.

PASSIE VOOR BASKETBAL

Marvin Dijkstra, die zelf ook uit Heeren veen komt, zwaait alweer twee en een half jaar de scepter over Dyna’75. De Jonge

voorzitter heeft een enorme passie voor het basketbal. In 2016 maakte Marvin zijn doorbraak bij de profs van Aris in Leeu warden. Door veel blessureleed besloot Marvin te stoppen met actief basketbal. Hij vertelt hierover dat de coronatijd voor hem misschien wel op het goede moment kwam. “Als je kennelijk zo blessuregevoe lig bent, dan kan iedere verkeerde bewe ging of dat ene duwtje ervoor zorgen dat je weer in de lappenmand terecht komt. Wil je dat jezelf aandoen?” Drie keer een kruisbandblessure had hem immers al enkele jaren actief sporten gekost.

Marvin hakte de knoop door en besloot te stoppen met zélf basketbal te spelen, maar hij is nog steeds zeer nauw verbonden met de sport. Niet alleen als voorzitter van Dyna’75 , maar ook via zijn werk bij Sport Fryslân en 3x3 Unites. Bij Unites werken ze met een opleidingsprogramma voor jon geren. In dit programma worden jongeren via 3x3 basketbal opgeleid tot zogenaam de ‘leaders’ en uitgedaagd om zelf hun ambities en dromen waar te maken.

IEDEREEN IS EVEN BELANGRIJK

Al vertellend houdt Marvin nauwlettend het spelverloop van de jeugdteams in de sporthal in de gaten. Opvallend is het krachtsverschil tussen de teams van Dyna’75 en de tegenstander. “Vanochtend won een meisjesteam nog van ons met honderd punten verschil”, zegt hij. “Mooi dat we winnen, maar eigenlijk is zo’n krachtsverschil voor niemand leuk. Zeker niet voor de tegenstander. Bij de jeugd is het allerbelangrijkste dat ze plezier in het spelletje hebben en zich verder kunnen ontwikkelen.”

Ondertussen scoort de jeugd er lustig op los en complimenteert Marvin zijn team met een fraai gescoord punt, “Zag je hoe deze speler tot scoren kwam? Omdat zijn teammaatje een goed ‘screen’ zette. Daardoor kreeg hij vrije doorgang”, analy seert Marvin. “Zijn teamgenoot heeft dus net zo’n groot aandeel in de score als de maker van het punt.” Marvin wil daarmee aangeven dat het niet uitmaakt wie er scoort. Iedereen is even belangrijk. Bij de jeugd maakt het ook niet uit of je wint of verliest. “Dat probeer ik ook altijd aan de ouders mee te geven. Vraag je kind niet hoe vaak ze gescoord hebben, maar vraag gewoon hoe ze hebben gespeeld.”

WE HERE FRYSLÂN

Om de krachtsverschillen tussen de clubs te verkleinen is het van belang dat in Friesland de basketbalsport in de breedte groeit, volgens Marvin. “Hoe meer kinderen gaan basketballen des te meer

“BIJ DE JEUGD IS HET ALLERBELANGRIJKSTE DAT ZE PLEZIER IN HET SPELLETJE HEBBEN”

in de lift en daarin meetrekken

Over Dyna’75

Dyna’75 is de basketbalvereniging van Heerenveen en telt bijna 200 leden. De club heeft veertien teams die in competitie spelen. Dames 1 van Dyna’75 speelt op nationaal niveau in de tweede divisie en is daarmee het hoogst spelende damesteam van Fryslân. Heren 1 speelt op afdelingsniveau in de tweede klasse Noord. De vereniging speelt haar thuiswedstrijden in Sportstad Heerenveen, en wordt gekenmerkt door een goede organisatie, met een goed team aan vrijwilligers en een uitstekende sfeer. Is basketbal iets voor jou? Je bent van harte welkom om eens te komen kijken.

de wedstrijden in evenwicht komen en de competi ties ook competitiever worden. Dan gaat het niveau omhoog en vinden we uiteindelijk ook aansluiting bij de rest van basketballend Nederland.” Hij vertelt dat er elf basketbalverenigingen in Friesland zijn en dat samenwerking het speerpunt is om de sport in de breedte te laten groeien. “Het mooie is dat we ook met alle elf verenigingen deze samenwerking hebben bereikt. Hieruit is de basketbalcommunity ‘WE HERE Fryslân’ ontstaan, een programma om zowel het 3x3

als het 5x5 basketbal in de provincie te promoten. Op het complex van Sportstad Heerenveen is bijvoor beeld het Basketball Court van Heerenveen te vinden. Daar kan iedereen terecht om lekker buiten een potje basketbal te spelen en om op een laagdrempelige manier de sport te beoefenen.”

DUTCH TALENT LEAGUE

De samenwerking tussen de Friese basketbalver enigingen heeft ertoe geleid dat dit seizoen een team onder de naam ‘Aris/WE HERE Fryslân’ op het hoogste jeugdniveau meedoet in de Dutch Talent League (DTL). Marvin Dijkstra vindt dat een prachtig resultaat. “Dit team is niet alleen een selectie van de beste jeugdspelers, maar ook een opleidingsplaats voor Friese talenten die daarmee de kans krijgen door te stomen naar het hoogste niveau in Neder land, de BNXT League.”

Op 17 september werd voor het eerst door ‘WE HERE Fryslân’ het nieuwe basketbalseizoen geopend in Sportstad Heerenveen met een officiële kick-off, waarbij Aris en het DTL-team een clinic gaven en een wedstrijd tegen elkaar speelden. Hopelijk is met die kick-off een mooie traditie geboren om samen met alle basketbalverenigingen het seizoen te starten en het basketbal in Friesland een boost te geven.

ROLSTOELBASKETBAL

Er is veel inspanning en organisatie voor nodig, maar het basketbal in Friesland is bezig met een opmars. Dyna’75 is daar misschien wel het beste voorbeeld van, een club die duidelijk in de lift zit. Marvin ver telt dat ook de rolstoelbasketballers zich al gemeld hebben bij Dyna’75. “Ze kwamen zelf naar ons toe en wat zou het prachtig zijn als we ook weer met een rol stoelbasketbalteam in de competitie kunnen spelen.”

HET

COURT

SPORTSTAD KAN IEDEREEN

OM OP EEN

DE SPORT

BEOEFENEN”

PUZZELPAGINA

heerenveen

kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootheerenveen.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 10-2022 – tot uiterlijk 10 november 2022. Wij wensen je veel puzzelplezier!

COLOFON

GrootHeerenveen is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in gemeente Heerenveen en omliggende dorpen en steden in een straal van ca. 10 km van Heerenveen.

Oplage: 28.000 exemplaren.

UITGEVER

Ying Media BV Zwarteweg 4 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl www.yingmedia.nl

REDACTIETIPS? redactie@grootheerenveen.nl

REDACTIECOÖRDINATOR

Gianna Posteraro

EINDREDACTIE

Henk de Vries

REDACTIE

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 10 VÓÓR 10 november 2022 PER EMAIL NAAR: info@grootheerenveen.nl OF NAAR: GROOTheerenveen, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK... en vermeld daarbij uw adres

VERKOOP

Mieke Alferink, Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

Dennis Stoelwinder, Alie Rusch, Richard de Jonge, Hannah Zandbergen, Lotte van der Meij, Annemarie Overbeek, Wim Walda, Riemie van Dijk, Janita Baron, Eelke Lok, Jangerben Mulder en Ynte Dragt

VORMGEVING

Frans van Dam (bliidd.nl)

FOTOGRAFIE

Mustafa Gumussu

DRUK

Mediahuis Noord, Leeuwarden

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.