การสื่ อสารเพือ่ การศึกษา
การสื่อ สารเป็น ปัจ จัย สำา คัญ ในการ ดำา รงชีว ิต มนุษ ย์จ ำา เป็น ต้อ งติด ต่อ สือ ่ สารกัน อยู่ ตลอดเวลา การสื่อ สารจึง เป็น ปัจ จัย สำา คัญ อย่า ง หนึง่ นอกเหนือ จากปัจ จัย พื้น ฐานในการดำา รงชีว ิต ของมนุษ ย์ ยิง่ ในปัจ จุบ ัน ซึ่ง ได้ช ื่อ ว่า เป็น ยุค โลกา ภิว ัต น์ เป็น ยุค ของข้อ มูล ข่า วสาร การสื่อ สารมี ประโยชน์ท งั้ ในแง่บ ุค คลและสัง คม การสื่อ สาร ทำา ให้ค นมีค วามรู้แ ละโลกทัศ น์ท ก ี่ ว้า งขวางขึ้น การสื่อ สารเป็น กระบวนการทีท ่ ำา ให้ส งั คม เจริญ ก้า วหน้า อย่า งไม่ห ยุด ยัง้ ทำา ให้ม นุษ ย์ส ามารถ สืบ ทอดพัฒ นา เรีย นรู้ และรับ รู้ว ัฒ นธรรมของ ตนเองและสัง คมได้
เดนนิส แมคเควล (McQuail, 2005) กล่า วว่า การสื่อ สารหมายถึง การให้แ ละ การรับ ความหมาย การถ่า ยทอดและการรับ สาร ซึง่ รวมถึง แนวคิด ของการโต้ต อบ แบ่ง ปัน และมีป ฏิส ัม พัน ธ์ก ัน ด้ว ย
วิล เบอร์ แชรม
ได้ ให้ ความหมายของการสื่ อสารไว้ ว่า การสื่ อสาร คือ กระบวนการแลก เปลีย่ นข่ าวสาร เกิดขึน้ โดยการถ่ ายทอดสารจากบุคคลฝ่ ายหนึ่ง ซึ่งทำาหน้ าทีส่ ่ ง สารผ่านสื่ อหรือช่ องทางต่ าง ๆ ไปยังผู้รับสารโดยมี วัตถุประสงค์ อย่ างใดอย่ าง หนึ่ง
รองศาสตราจารย์สุมน อยู่สิน กล่ าวว่ า การสื่ อสาร คือ กระบวนการแลกเปลีย่ นข้ อมูล ข่ าวสารระหว่ างบุคคลต่ อบุคลหรือบุคคลต่ อกลุ่ม โดยใช้ สัญลักษณ์ สั ญญาณ หรือพฤติกรรมทีเ่ ข้ าใจกัน
การสื่อ สาร (communication) หมายถึง กระบวนการถ่า ยทอดข่า วสาร ข้อ มูล ความรู้ ประสบการณ์ ความรู้ส ก ึ ความคิด เห็น ความต้อ งการจากผู้ส ่ง สารโดย ผ่า นสือ ่ ต่า ง ๆ ทีอ ่ าจเป็น การพูด การเขีย น สัญ ลัก ษณ์อ ื่น ใด การแสดงหรือ การจัด กิจ กรรมต่า ง ๆ ไปยัง ผู้ร ับ สาร
องค์ป ระกอบของการสือ ่ สาร ผู้ส ่ง สาร
ข่า วส าร
สื่อ หรือ ช่อ ง ทางใน การรับ สาร
ผู้ร ับ สาร
องค์ป ระกอบของการสือ ่ สาร ผู้ส ง่ สาร คือ ผู้ท ท ี่ ำา หน้า ทีส ่ ่ง ข้อ มูล สารไป ยัง ผู้ร ับ สาร ผู้ส ง่ สารจะต้อ งมีท ก ั ษะในการ สื่อ สาร มีเ จตคติต ่อ ตนเอง ต่อ เรื่อ งทีจ ่ ะส่ง ต้อ งมีค วามรู้ใ นเนือ ้ หา ทีจ ่ ะส่ง และอยูใ ่ นระบบสัง คมเดีย วกับ ผู้ร ับ ก็จ ะ ทำา ให้ก ารสื่อ สารมีป ระสิท ธิภ าพ
ข่ าวสาร ในการะบวนการติดต่ อสื่ อสารก็มคี วามสำ าคัญ ข่ าวสารทีด่ ี ต้ องแปลเป็ นรหัส เพือ่ สะดวกในการส่ งการรับและตีความ เนือ้ หาสารของ สารและการจัดสารก็จะต้ องทำาให้ การสื่ อความหมายง่ ายขึน้ .
สื่ อหรือช่ องทางในการรับสาร คือ ประสาทสั มผัสทั้งห้ า คือ ตา หู จมูก ลิน้ และกายสั มผัสและตัวกลางทีม่ นุษย์ สร้ างขึน้ มา เช่ น สิ่ งพิมพ์ กราฟิ ก สื่ อเลกทรอนิกส์
ผู้ร ับ สาร คือ ผู้ท เี่ ป็น เป้า หมายของผู้ส ่ง สาร การสื่อ สารจะ มีป ระสิท ธิภ าพ ผู้ร ับ สารจะต้อ งมี ประสิท ธิภ าพในการรับ รู้ มีเ จตคติท ด ี่ ีต ่อ ข้อ มูล ข่า วสาร ต่อ ผู้ส ง่ สารและต่อ ตนเอง
ความสำ าคัญของการสื่ อสาร 1. การสื่ อสารเป็ นปัจจัยสำ าคัญในการดำารงชีวติ ของมนุษย์ ทุกเพศ ทุกวัย ทุกสาขาอาชีพก็ต้องใช้ การสื่ อสารในการปฏิบัตงิ าน การทำาธุรกิจต่ าง ๆ โดยเฉพาะสั งคมมนุษย์ ทมี่ ีการเปลีย่ นแปลง และพัฒนาตลอดเวลา พัฒนาการทางสั งคม จึงดำาเนินไปพร้ อม ๆ กับพัฒนาการทางการสื่ อสาร
2. การสื่ อสารก่อให้ เกิดการประสานสั มพันธ์ กนั ระหว่ างบุคคลและ สั งคม ช่ วยเสริมสร้ างความเข้ าใจอันดีระหว่ างคนในสั งคม ช่ วยสื บทอดวัฒนธรรมประเพณี สะท้ อนให้ เห็นภาพความเจริญรุ่งเรือง วิถีชีวติ ของผู้คน ช่ วยธำารงสั งคมให้ อยู่ร่วมกันเป็ นปกติสุขและอยู่ร่วมกัน อย่ างสั นติ
3.การสือ ่ สารเป็น ปัจ จัย สำา คัญ ในการพัฒ นา ความ เจริญ ก้า วหน้า ทัง้ ตัว บุค คลและสัง คม การ พัฒ นาทางสัง คมในด้า นคุณ ธรรม จริย ธรรม วิท ยาศาสตร์แ ละเทคโนโลยี ฯลฯ รวมทัง้ ศาสตร์ ในการสือ ่ สาร
อุป สรรคทีเ่ กิด จากผู้ร ับ สาร อุป สรรคทีเ่ กิด ขึ้น จาก สื่อ หรือ ช่อ งทาง อุป สรรคทีเ่ กิด จากผู้ส ่ง สาร
อุป สรรคที่ เกิด จากสาร
อุป สรรค ในการสื่อ สารจาก องค์ป ระกอบต่า ง ๆ
อุป สรรคทีเ่ กิด จากผู้ส ง่ สาร ผู้ส ง่ สารขาดความรู้ค วามเข้า ใจและข้อ มูล เกีย ่ วกับ สารทีต ่ ้อ งการจะสื่อ ผู้ส ่ง สารใช้ว ิธ ีก ารถ่า ยทอดและ การนำา เสนอทีไ ่ ม่เ หมาะสม ผู้ส ง่ สารมีค วามบกพร่อ งใน การวิเ คราะห์ผ ู้ร ับ สาร ผู้ส ง่ สารไม่ม บ ี ุค ลิก ภาพทีไ ่ ม่ ดี และไม่เ หมาะสม ผู้ส ่ง สารมีท ศ ั นคติท ไ ี่ ม่ด ี ต่อ การส่ง สาร ผู้ส ่ง สารขาดความ พร้อ มในการส่ง สาร
อุปสรรคทีเ่ กิดจาก สาร สารไม่เหมาะสมกับผูร้ ับสาร อาจยากหรื อง่ายเกินไป สารขาดการจัดลำาดับทีด ่ ี สลับซับ ซ้อน ขาดความชัดเจน สารมีรูปแบบแปลกใหม่ยาก ต่อความเข้าใจ สารทีใ ่ ช้ภาษาคลุมเครือ ขาดความชัดเจน
อุป สรรคทีเ่ กิด ขึ้น จากสือ ่ การใช้ภาษาที่ไม่เหมาะสมกับ ระดับของการสื่อสาร การใช้สื่อทีไ ่ ม่มี ประสิทธิภาพทีด ่ ี การใช้สื่อไม่เหมาะสมกับสารที่ ต้องการนำาเสนอ
อุป สรรคที่เ กิด จากผูร้ ับ สาร ขาดความรู้ใน สารทีจ ่ ะรับ ผู้รับสารมีทศ ั นคติ ทีไ ่ ม่ดีต่อผู้สง่ สาร
ขาดความพร้อมที่จะรับสาร ผู้รับสารมีทศ ั นคติที่ ไม่ดีต่อสาร
ผู้รับสารมีความคาดหวัง ในการสื่อสารสูงเกินไป
คุณลักษณะของผูป้ ระสบความสำาเร็ จในการสื่ อสาร มีความเข้าใจเกีย ่ วกับเรื่องต่าง ๆ มีทก ั ษะในการสือ ่ สาร
มีความคิดสุขุม รอบคอบ
เป็นคนช่างสังเกต เรียนรู้ได้เร็ว และมีความจำาดี มีความซื่อตรง มีความกล้าทีจ ่ ะ กระทำาในสิง่ ทีถ ่ ูกต้อง มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
คิดและแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้ดี มีความสามารถแยกแยะและจัดระเบียบ ข่าวสารต่าง ๆ มีความสามารถในการเขียนได้รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ มีศิลปะและเทคนิคการจูงใจคน รู้ขั้นตอนการทำางาน มีมนุษยสัมพันธ์ดี