Wartość deficytowa Filip Jach
Dlaczego współczucie jest ważne?
Możliwe, że to właśnie dzisiaj, w czasach narastających konfliktów społeczno-politycznych, rozmawianie o wartościach nabiera szczególnego znaczenia. Odważne mówienie o wartościach, również w pedagogice, wydaje się ważne z uwagi na fakt, że oddziaływaniom pedagogicznym podlegamy przez większą część naszego życia. Istotne jest więc zadanie dwóch kluczowych pytań. Po pierwsze, jakie wartości stoją za działaniami, które podejmujemy względem drugiego człowieka? Po drugie, jakie wartości chcemy promować? Drugie pytanie przybliża nas do tego, co osobiście rozumiem pod pojęciem „pedagogika wartości”. Jest to celowe i zaplanowane działanie, o charakterze pedagogicznym, zmierzające do przekazania określonej wartości lub systemu wartości. W niniejszym artykule chciałbym się skupić jednak na jednej konkretnej wartości, której deficyt dostrzegam nie tylko w oświacie, ale i w całym współczesnym świecie. Wartością tą jest współczucie.
T E M AT N U M E RU
W tekście postaram się krótko odpowiedzieć na pytanie: czym w ogóle są wartości? Posłużę się do tego prostą definicją przyjętą w ramach terapii akceptacji i zaangażowania (Acceptance and commitment therapy, w skrócie ACT). Podejmę również wyzwanie zdefiniowania współczucia. Pomocna mi będzie perspektywa buddyjska oraz – zasadzające się na niej – podejście terapeutyczne nazwane terapią skoncentrowaną na współczuciu (Compassion-focused therapy, w skrócie CFT). Na sam koniec przedstawię korzyści, jakie mogłyby płynąć z kultywowania tej wartości w szkole – dla uczniów i uczennic oraz nauczycielek i nauczycieli.
Wartość wartości (definicje) Uważam, że wartościowe (nomen omen) będzie na samym początku zdefiniować wartości. Definicji tych jest bardzo wiele. Może nawet tyle, ile osób zajmujących się aksjologią (nauką o wartościach).
R E F L E KS J E 6/2021
17
