21 // ARALIK’14
zete
//
01.
JIM CARREY HALA FORMUNUN ZİRVESİNDE //
02.
GÜNE PARTİYLE BAŞLAMAK
//
03.
//
04.
HAFTANIN SIRA DIŞI OLAYLARI
JONI MITCHELL: DYLAN, ONDAN DAHA İYİ OLDUĞUMU BİLİYORDU //
//
05.
GÜZELLİK KAPAĞIN ALTINDA SAKLI
06.
IŞİD CELLATLARININ MASKELERİNİ DÜŞÜREN YAZILIM
Editör: Cem GELGÜN
01.
JIm Carrey hala formunun zirvesinde
Hollywood’un en yetenekli komedyenlerinden Jim Carrey, Ace Ventura ve Mask filmleriyle beraber yıldızının parlamasını sağlayan ‘Dumb and Dumber - Salak ile Avanak’ın yeni uyarlaması ile yine gülmekten kırıp geçiriyor. Aradan geçen zamana rağmen, yıllanmış bir şarap gibi performansından hiçbir şey kaybetmeyen Jim Carrey, Paris Match’ın sorularını yanıtlarken filmi kabul etmeden önce hissetiklerini, günümüz komedileri hakkındaki düşüncelerini ve hayata yaklaşımını içtenlikle anlatıyor. Dumb and Dumber’ı kabul etmeden önce tereddüt ettiğiniz söyleniyor, doğru mu? Evet çünkü filmin ilk bölümü hiçbir zaman unutulmadı. Harry ve Lloyd’un maceraları, replikleri ezbere bilen hayranları hala güldürmeye devam ediyor. Filmin bu denli kült olması, devamını zor kılıyordu. Ayrıca kimsenin, bunca yıl sonra, hem de bunun başka bir örneği olmadan, böyle bir filmi tekrar uyarlamanın yaratacağı sonuca dair bir fikri yoktu… Yine de, devamının çekilmesini hakeden bir film varsa o da ‘Dumb and Dumber’dır. Peki bazı sahneleri çekerken, fiziksel açıdan aynı şeyleri yapamayacağınızı, bu yaşı geçtiğinizi düşündünüz mü? Bazı şeyleri tekrar gözden geçirmemizin normal olduğunu söyleyebiliriz, ayrıca Jeff Daniels’ın boyun ağrıları vardı! Yaşıma rağmen formda kalmaya çalışıyorum çünkü “Saturday Night Live” gibi programlara katıldığımda, senaristler hala 22 yaşımdaymışım gibi sahneler hazırlıyorlar. “Ace Ventura”yı tekrar görmek istiyorlar! Jeff Daniels’la nasıl çalıştınız? Çoğu zaman ortaya bir fikir atıyorum ve harika bir hafızaya sahip olan Jeff, ben söylediklerimi
6
unuttukça beni uyarıyor. Çünkü o sırada “Şimdi başka ne yapabilirim? Bu nasıl olurdu? Ya da bu?” diye düşünüyor oluyorum. Yani beni toparlıyor.
kutuya kapatan, satükocu, kaba insanlarla dalga geçiyoruz. Bu iki ‘salak’ sayesinde, kimsenin güvende olmadığını gören insanlar kendini daha iyi hissediyor.
Bazen kendinizi gülünç hissediyor musunuz?
Sınırları aşmak, iğneleyici olmak, komedilerinizin önemli bir parçası mı?
Komedi yapıyorsanız, gülünç duruma düşme riskini göze alarak, gururunuzu bir kenara koymanız gerekiyor. Film setinde günde en az bir kez yönetmenin “Keees!” diye bağırdığını duyarsınız, sonra insanlar sizinle göz göze gelmekten kaçınır, ya da bazıları küçük bir gülümsemeyle “Selam Jim!” der…
Kesinlikle. Komedinin özü, bizi rahatsız eden, can yakan, normalleştirmek ve kabullenmek için kimsenin yüzleşmeyi göze alamadığı bir konuya parmak basmaktır.
Bugün, ‘stand-up’lar, Youtube’a koyulan skeçler sayesinde herkes komik olmaya çalışıyor. Çağdaş toplumca değersizleştiriPeki ezilenlerle dalga geçtiğinizi söyleyen- len bir sektör nasıl savunulabilir? ler oluyor mu? Amerika Birleşik Devletleri’nde, insanlar komedi tarzını sevse de, sinema sektörü komeAslında daha çok tersi oluyor. diyi diğer filmlere göre daha değersiz görüyor. Aslında biz ezilenlerle dalga geçmiyoruz, tam Oysa bu çok saçma bir şey çünkü ikisi de tek tersine herşeyi bildiğini sanan, kendini bir bir madalyonun iki yüzü.
istiyorum. Eğer kendime bunun için imkanlar yaratmasaydım, başkanı öldürürdüm! Çok ciddiyim toplum için bir tehdit olurdum herBu l u n u yo r. Me s e l a Fr a n s ı z y a p ı m ı halde! Hollywood’da film yapmak gittikçe Intouchables (Can Dostum), hem dokunaklı zorlaştığı için, son on yılda kendimi resime hem de çok komik bir film. Bu filme bayıl- ve heykele verdim. Farklı bir sanat dalıyla bir dım, beni hem güldürdü, hem de saflığıyla kaçış yolu arıyorum, buna ihtiyacım var. Bir bana çok dokundu. İçinde herşey mevcut. film için, daha çekimlere başlamadan başaOscar’lara aday gösterilmemesi beni çok rısını garanti etmek, yapımcıları paralarının şaşırttı. Yabancı film dalında değil, yılın filmi güvende olduğuna ikna etmek gerekiyor. Artık işe koyulmak için kimsenin yeşil ışık olarak! yakmasını beklemiyorum. Atölyemin kapısını açıyor ve elime fırçamı alıyorum. Neden artık stand-up yapmayı bıraktınız? Peki kaliteli komedi senaryoları bulmak zor mu?
Kendimi bir komedyenden çok, kendini ifade eden bir sanatçı olarak görüyorum. Stand-up yaptığım zamanlar, bir senaryo hazırlıyordum ve onu sahneye koyuyordum.
İnsanlara artık komik gelmeme olasılığı sizi endişelendiriyor mu?
Hiç umurumda değil. Komik olmak, hayatımdaki bir çok şeyden sadece biri. Belli bir Zamanında bana uygun olan format buydu. süre ekranda maymunluk yaptıktan sonra, Şimdi kendimi Twitter üzerinden ve müm- kendimi biraz unutturmam ve farklı bir şeye kün olan her yerde ifade edebiliyorum. Her yönelmem gerektiğini düşünüyorum. Komik zaman farklı ifade şekilleri arayışında oldum. olmadığım zamanlar ise, buna karar verdiğim için oluyor. Komedyenlik yetenekleri, tedavi ettiğimiz ve yok olan bir şey değil. Her zaman Hayatınızın yakıtı nedir? buradalar, benim bir parçam ve istediğim Herşeyden önce kendimi yaratıcı hissetmek zaman kullanabiliyorum.
7
02.
Güne partİ yaparak başlamak
8
Sabah işe gitmeden önce, güne, boğazda bir motorun üzerinde parti yaparak başlamaya ne dersiniz? İki New York’lu kafadarın başlattığı konsept, son birkaç ayda New York’lu genç ‘aktif ’lerin favori etkinliği haline geldi. Her Perşembe sabahı, 6’yla 9 arasında Hudson nehrine açılan gençler, güne bir DJ eşliğinde parti yaparak enerjik bir şekilde başlamayı tercih ediyor. Alacakaranlıktan gün doğumuna kadar devam eden partide alkol yerine, sağlıklı besinler eşliğinde meyve suları, çay ve kahve tüketiliyor. İş hayatının stresinden bir an olsun uzaklaşmak için çılgın kıyafetler giyen gençlerin bir bölümü ön tarafta müziğin ritmiyle dans ederken, sükunet ve iç huzur arayanlar ise iç bölümdeki salonlarda meditasyon ve yoga yapıyor. Güne pozitif başlamak bu olsa gerek!
9
10
11
Her hafta dünyanın dört bir yanında meydana gelen komik, enteresan, sıra dışı, beklenmedik olayları Haftasonu sayfalarına taşıyacağız. Bu haftaki konular arasında, tepki çeken gamalı haçlı hediye paketi, sıradaşı bir meslek ‘kurşun deneyici’ ve dünya turunu biletini internet üzerinde hediye eden Jordan Axani’ni hikayesi var…
Gamalı haç taşıyan bir hediye kağıdı Hallmark tarafından geri çekildi Haftanın en ilginç olaylarından biri Amerika Birleşik Devletleri’nin Kaliforniya eyaletinde meydana geldi. Noel heyecanının yaşandığı ve insanların yakınlarına hediye almak için alışveriş merkezlerine koştuğu bugünlerde, Hallmark mağazaları hassas bir müşterinin şikayeti nedeniyle skandalın eşiğinden döndü.
bulunan müşteri, kağıdın üreticisi Hallmark’ın tüm Amerika Birleşik Devletleri’nde ürünü geri çekmesine neden oldu.
Hallmark yaptığı açıklamada yanlış anlaşılmadan dolayı özür dilerken, motiflerin eski Çin dekorasyon sanatından esinlenildiğini belirtti. Svastika adı verilen gamalı haç, Naziler tarafından Hallmark ürünlerinin satılkullanılıp vahşetin sembolü dığı Walgreen’s mağazalarında haline gelmeden önce, genel alışveriş yapan bir kadın, satın olarak Asya kültüründe ama aldığı ürünü paketlemekte özellikle de Hindistan’da sıkça kullanılan hediye kağıdındaki rastlanan, sağlık ve kısmet motifleri görünce soluğu müşanlamına gelen bir semboldü. teri hizmetlerinde aldı. Sanatsal motiflerinin yer aldığı hediye kağıdında, Öyle ki, Nazilerin iktidara gelmesinden bir birbirleriyle kesişen çizgilerin yer yer oluştur- kaç yıl önce 1920’li yıllarda Coca-Cola’nın duğu gamalı haçtan rahatsız olan ve şikayette Avrupa’daki reklamlarında kullanılıyordu.
12
Haftalığı 3000TL’ye hedef tahtası olabilirsiniz Eğer ay sonlarını getirmekte zorlanıyorsanız, haftalığı 3000TL’ye kendinizi bir hedef tahtasının yerine koyabilirsiniz. Ingiltere’de macera ve heyecan arayanlara ‘paintball’ etkinlikleri sunan UKPaintball. co.uk sitesi yeni boya kapsüllerini denemek için gazeteye oldukça ilginç bir ilan verdi. Şirket, “Anında iş Kurşun Deneyicisi” b a ş l ı ğ ı y l a ve rd i ğ i ilanda işi “ Yarım zamanlı işinizden sıkıldınız mı? İyi bir maaş ve harika iş arkadaşları eşliğinde yeni bir macera mı arıyorsunuz? Acı eşiğiniz yüksek mi? Bu, aradığınız fırsat olabilir! Bize katılın 13
ve yeni ‘kurşun deneyici’miz olun” cümleleriyle tanıtan şirket, kendini kurşunların önüne atmayı göze alacak cengaver kişi için yıllığı 40.000 Pound, yani haftalığı 3.000TL maaş vermeyi ve yol masraflarını karşılamayı teklif ediyor. İlanda, insanların ve müşterilerin can sağlığı ve güvenliğinden emin olmak için yeni ürünlerle farklı mesafelerden kişiye ateş edileceğini söyleyen UKPaintball sitesi, seansların hissedilecek acı ve rahatsızlıkla beraber, morarmalara yol açabileceğini belirtiyor. İçiniz rahat olsun, bir sağlık ekibinin gözetimi altında olacaksınız!
Adınız Elizabeth Gallagher mı? Benimle gelin… Eğer adınız Elizabeth Gallagher’sa ve Kanada pasaportu taşıyorsanız, yılbaşı için dünya turuna çıkmaya hazır olun! Bu yılki Noel Baba’nın adı Jordan Axani. Bundan bir kaç ay önce sevgilisiyle beraber dünya turuna çıkmak için iki bilet alan 27 yaşındaki Axani, kendini heyecan verici bir yolculuğa hazırlamak üzereyken beklenmedik bir sürprizle karşılaştı. İlişkisi yolunda gitmeyen ve kız arkadaşından ayrılmak zorunda kalan Axani, elinde Elizabeth Gallagher adına kesilmiş bir dünya turu biletiyle kaldı.
için bir uçak biletinin boşa gitmesini kaldıramam. Eğer adınız Elizabeth Gallagher’sa ve bir Kanada pasaportuna sahipseniz, size hediyem olsun!” yazan Axani, birkaç koşul koymuyor değil: “Açık görüşlü, akıllı ve mümkünse ilgi çekici olun. Eğer beraber seyahat etmek istemiyorsanız sizi hiçbir şeye mecbur tutmuyorum, sadece uçakta görüşürüz. Eğer seyahate eşlik edecek birini arıyorsanız, sizinle konuşmaktan memnuniyet duyarım”.
Axani’nin mesajına cevap verecek şanslı bir Bilet üzerinde isim değişikliği yapmak mali- Elizabeth Gallagher, 21 Aralık’tan 8 Ocak’a yetli olduğundan Jordan Axani çareyi Reddit kadar Milano’dan Prag’a, oradan Paris’e, sitesine yazmakta buldu. Sitede bir konu baş- Paris’ten Bangkok’a ve son olarak da Yeni lığı açan ve “Bu denli muhteşem bir yolculuk Delhi’ye seyahat etme fırsatına erişecek.
14
15
04.
Joni Mitchell: Dylan, ondan daha İyİ olduğumu bİlİyordu
16
Janis Joplin’le beraber 68’ kuşağının en önemli müzisyenlerinden biri olan Joni Mitchell, 40 yıllık kariyeri boyunca bestelediği en güzel şarkıları ‘Love Has Many Faces’ (Aşkın Birçok Yüzü Vardır) adlı, dört diskten oluşan bir toplama albümde piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Son yıllarda bilinmedik bir hastalıkla boğuşan ve alternatif tıp sayesinde enerjisine kavuştuğunu söyleyen 71 yaşındaki Joni Mitchell, Paris Match’a verdiği röportajda çocukluğundan, Kaliforniya’daki hippie yaşantısına, kadınların müzik sektöründeki yerinden Bob Dylan hakkındaki oldukça sert düşüncelerine kadar, sözünü sakınmadan anlatıyor. Hakkınızdaki bir dedikoduya göre, hayattan çekilmişsiniz ve kimseyi görmeden kapalı yaşıyormuşsunuz... Joni Mitchell: Hayır, iki yıl boyunca hastaydım ve bu bütün enerjimi tüketti, şimdi çok daha iyi iyiyim. Batı tıbbı beni iyileştiremedi. Ben de alternatif tıbba yöneldim, ot ve bitki bazlı bir tedavi uygulayan Çinli bir doktor enerjimi geri vermeyi başardı. Bu zorunlu istirahat sırasında yeni şarkılar yazdınız mı?
17
Başladım ama sonunu getiremedim. Hava kirliliği ve yaşam alanımızın zehirlenmesi sinüslerimi berbat etti, zorluk çekerek şarkı söylüyorum. Eskiden rahatlıkla üç oktavlık bir sese sahiptim. Ne zaman durulacağını bilmek lazım. Geçenlerde bir hayranımdan mektup aldım, mektubunda bana: “Yaşlı bir kurbağa gibi şarkı söylemen kesinlikle umurumda değil, yeni şarkılar istiyorum” diyordu. Bunu çok hoş buldum ama cevabım hayır. Daha çok anılarımı yazmamın zamanı geldi diye düşünüyorum. Hakkımda o kadar çok kitap yazıldı ki, dedikodular, yanlış hikayeler ve üstelik benimle hiçbir
zaman tanışmamış insanlar tarafından!
Elbette (gülümsüyor)! Kızları tavlamak için erkekler tarafından icat edilmiş bir şeydi. Summer of Love sırasında herkes tarafından 8 yaşındayken güçlü bir atlet gibiydim. Gerçek ‘baştan çıkarıcı’ olarak görülüyordum, bu çok bir atlet olabilirdim, sosyal hayatım bunun saçma bir şeydi. Sevgilim olduğu iddia edilen etrafında dönüyordu ama bir yandan da sanatçı adamların bir çoğunu tanımıyordum. Erkekler kimliğim oluşmaya başlamıştı. Çocuk felci, istediklerini yapabiliyorlardı ama kızlar hayır. çocukları birer savaşçıya dönüştürüyor, mutsuz İnsana yapışan etiketler çok enteresan: karideğiller ama ciddiler. Hayatları için dövüşen bir yerimin başında masumiyetin örneğiydim, savaşçı gibiler. Bu hastalık benim zamanından Kanadalı beyaz kuğu, daha sonra bir anda terönce olgunlaşmamı sağladı çünkü acının ne sine döndü. Aynı, masum görüntüsüyle yıldız olan ama sonra evli olmadan hamile kaldığı olduğunu biliyordum. için Hollywood tarafından uzaklaştırılan Ingrid 24 yaşında Kaliforniya’ya yerleştiniz. Eski eşi- Bergman gibi! Herşey imajınıza bağlı: uslu bir niz Graham Nash hakkınızda yazdığı kitapta, kız mısınız yoksa kötü bir kız mı? Kaliforniya o “Free Love” ve “Summer of Love”dönemini zamanlar müziğin merkeziydi ve ben de, Janis Çocukken çocuk felci geçirdiniz. Bu mücadele hayatınızda neler değiştirdi?
18
büyük bir duygusallıkla anlatıyor.
Oysa bunun sigarayla bir alakası yok. 9 yaşında sigara içmeye başladım. İlk albümümü yaptığımda on altı yıldır sigara içiyordum. Nasıl 9 yaşında sigaraya başlanır? Kilise korosuna girmiştim ve provalardan sonra saklanıp sigara içerdik. İlk nefesi aldığımda bunu harika buldum. Her zaman, sigaranın düşünmeme ve konsantre olmama yardımcı olduğunu düşündüm. Kaliforniya’da olduğunuz yıllarda çok fazla uyuşturucu kullanılıyordu. Siz de kullanıyor muydunuz?
Joplin ve Grace Slick’le kraliçeydim. Neredeyse tamamen erkekler tarafından yönetilen bir dünyada üç kadındınız, kendinizi kabul ettirmeniz kolay oldu mu?
19
Hayır, bir kadın olarak saygı görmek oldukça zordu. Ben de herkesten daha iyi olmaya karar verdim. Ve öyle de yaptım. Yükseldikçe iftiraya uğruyordum. Biraz da onun için, farklı dönemlerden geçtiğimi ve ayakta kaldığımı göstermek için bu albümü çıkarmak istedim. Picasso gibi. Picasso’nun bütün dönemlerine ait eserleri bir araya getirseniz, yine de Picasso olduğunu anlarsınız. Albümde şarkıları kronolojik olarak sıralamak büyük bir hata olurdu. Sigaradan dolayı sesimde yaşanan değişimi öne çıkarmak için plak şirketi bu yönde görüş bildirmişti.
Hayır, bazen ortamı bozmamak, kendimi dışlamamak için katıldığım oluyordu. Bir yıl boyunca kokain kullandım sonra bıraktım. Benim jenerasyonumdan biri için uyuşturucu tecrübem çok az. Fazlaca kafein ve sake tükettim. Kokain bana göre bir şey değil, zaten çok konuşuyorum, ayrıca çarpıntı yapıyor. Onun yerine günde iki paket sigara içiyorum. Kariyeriniz boyunca zorlu bir ilişki yaşadığınız Bob Dylan’la karşılaştırıldınız… Basın tersini iddia etse de Bob’u her zaman çok sevmişimdir ama o, kendisi için bir tehdit oluşturduğumu düşünmüştür. Ben onunla yarış içinde olmadım ama Bob benimle yarıştığını düşünüyordu. Turne sırasında bana zarar vermeye, tökezletmeye çalışırdı, tonmaesterimiz Fast Eddie’yi bana iyi bir ses hazırlıyor diye kovmuştu. Sahnede bana dilediğim gibi akor edilmemiş gitarlar veriyordu. Size karşı neyi vardı? Bana karşı bir şeyi yoktu, sadece ondan daha iyi bir şair, daha iyi bir müzisyen, daha iyi bir
şarkıcı olduğumu biliyordu. Bu da onun hoşuna gitmiyordu. Beni kadın Bob Dylan olarak görmeleri bana hakaret gibi geliyor. Neden o erkek Joni Mitchell olmasın? Kısa zamanda müzikle ve Kaliforniyalı müziyenlerle aranıza mesafe koydunuz. Neden? James Taylor, Carole King ve Carly Simon’la çalan müzisyenlerle çalıştım ama kısa sürede limitlerine ulaştılar. Rock müzisyenleri benim müziğimi çalamazdı. “Joni’nin akorları” kadın duygularının karmaşıklığını taşıyor. Erkeklerin akorlara daha basit bir yaklaşımı var: majör bir akor neşeyi, minör bir akor ise üzüntüyü temsil ediyor. Nasıl çalmaları gerektiğini anlatmak için mücadele ediyordum. ‘Jazzmen’lerle böyle bir sorun yaşamıyordum, tonalite değişikliklerim, mod ve ritim değişikliklerim onları şaşırtmıyordu. Duke Ellington da bu harmonileri işleyenlerden biriydi. Günümüz müziğini nasıl buluyorsunuz? Hiçbir şey yok. Pek yenetekli olmayan bir nesil. Gitar çalmayı öğrenmektense, bilgisayar oyununda gitar çalmayı tercih ediyorlar. Sadece internet üzerinde yaratıcılar. Plak şirketleri yenetek aramıyorlar artık. Müzik ödülleri seremonileri porno fuarına benziyor. Pek müzik dinlemiyorum. Sadece Miles Davis’ten “Kind Of Blue” albümünü dinliyorum. Hiçbir zaman bıkmadığım, muhteşem bir albüm. Miles Davis’i tanıyor musunuz?
20
Evet. Yaptığım resimleri çok beğenirdi, beraber çalmamız için onu ikna etmeye çalışmıştım ama başarısız oldum. Ölümünden sonra, oğlu son günlerinde sürekli albümlerimi dinlediğini söyledi. Belki de sonunda bana evet diyecekti.
21
05.
Güzellİk kapağın altında saklı
22
Eski daktilo ve hesap makinalarının göz kamaştırıcı ve hayret verici birer sanat eserine dönüşmeleri için kapaklarını çıkarmamız yeterliymiş. Bugün, elektronik devrelerden oluşan, avcumuzun içine sığacak kadar küçük dokunmatik ekranlar sayesinde hızlı bir şekilde haberleşebiliyoruz. Oysa eskiden, daha bilgisayarların ve dijital hesap makinelerinin hayatımıza girmediği zamanlarda, mektubumuzu kilolarca ağırlığında, demirden yapılmış daktilolarda yazmak, hesaplarımızı dev hesap makinelerinde yapmak durumunda kalıyorduk. Amerikalı fotoğrafçı Kevin Twomey, eski daktilo ve mekanik makineler meraklısı arkadaşının da tavsiyesiyle, gerçek anlamda ‘mühendislik’ harikası olan bu eserlerin kapaklarını kaldırarak içlerini mercek altına aldı. Ortaya daktilo ve hesap makinelerinin, küçük çubuk, dişli, silindir ve yay gibi yüzlerce parçadan oluşan çıplak gödevleri çıktı.
23
24
25
26
27
06.
IŞİD CELLATLARININ MASKELERİNİ DÜŞÜREN YAZILIM
Yüz tanıma teknolojisinde lider Morpho şirketi, yazılımlarını kullanan FBI, CIA ve diğer ajansların gözü oldu. GaussianFace adı verilen yazılım, insan gözünün algılamakta zorluk çekeceği surat çizgilerini ve özelliklerini hesaplayarak, yüzde 99,1 oranında doğruluk elde ediyor. Kulislerde dönen dedikodulara göre, IŞİD’in infaz videolarındaki yüzleri maskeli cellatların kimlikleri bu yazılım sayesinde tespit ediliyor.
edildiği söyleniyor. Bugüne kadar CSI tarzı dizilerde ve bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz, birkaç saniyeyi bulan muhteşem hızıyla “Yok artık!” dememize neden olan surat tanıma teknolojisi bugün yüzlerce ajans tarafından kullanılmaya başlandı bile. Bir milyarın üzerinde kullanıcıya sahip Facebook’un bile, GaussianFace’e yakın bir yazılım sayesinde yüklediğimiz fotoğraflardaki kişileri tanıdığı göz önüne alındığında, teknolojinin beklenen de hızlı bir şekilde hayatımıza girdiğini görüyoruz.
Dedikodular bununla sınırlı değil. Ağustos ayında Amerikalı gazeteci James Foley’in infazını gerçekleştiren ve internette yayınlanan infaz videosunda İngiliz aksanıyla konuştuğu görülen Yazılım, çoğu zaman bir olaydan sonra güvenIŞİD militanının, çıplak olan elleri sayesinde lik kameralarından elde edilmiş, ya da en iyi kimlik tespitinin yapıldığı, onunla beraber durumlarda gizli ajanlar tarafından çekilmiş daha bir çok İngiliz ve Fransız cihadçının bu karelere ilk aşamada altı nokta yerleştiriyor. yolla Batılı istihbarat servisleri tarafından tespit Gözlere, burna ve dudaklara yerleştirilen bu
noktalar sayesinde yazılım, insan yüzünün iki boyutlu (2D) bir analizini çıkarıyor. Bir sonraki aşamada, bu analiz yerini 67 üçgenden oluşan bir haritalamaya bırakıyor ve ortaya üç boyutlu, temsili bir surat çıkıyor. Yazılım tarafından elde edilen surat, daha sonra veri tabanındaki suratlarla karşılaştırılıyor. Yani bu kadar basit… GaussianFace’in ilk kurbanı Neil Stammer Morpho şirketinin güvenlik sorumlusu ve yazılımı geliştirenlerden biri olan Samuel Fringant, ellerine ulaşan karelerin kalitesinin surat tanımlamada belirleyici olduğunu anlatıyor. 30
“Her ne kadar fotoğraflar üzerinde düzeltme
yapabiliyor olsak da, elimize ulaşan karenin kalitesi oldukça belirleyici oluyor. Tek bir kareden elde ettiğimiz üç boyutlu modelizasyon sayesinde, burun genişliği, gözlerin konumu gibi bir çok bilgiye sahip olabiliyoruz” diyen Fringant, yazılımın insan gözünün tespit edemeyeceği ince detayları da tespit ettiğini söylüyor. Yazılım daha sonra sonucu veri tabanındaki bilgilerle karşılaştırarak, olası şüphelilerin bir listesini çıkartıyor. Yazılıma ayrıca uzun süredir aranan kişiler için yaşlanma filtreleri de eklenebiliyor. FBI, bu teknoloji sayesinde geçtiğimiz ağustos ayında, 14 yıldır aranan Neil Stammer’i Nepal’de yakaladı. Çocuklar cinsel taciz ve kaçırma eylemlerine karıştığı için tutuklanan,
daha sonra tutuksuz yargılanmak için serbest fişlenmekten çekindikleri hatırlatıldığında ise bırakılan Stammer, elde ettiği sahte pasaportla şu cevabı veriyor: ABD’den kaçıp Nepal’in yolunu tutmuştu. Stammer, 14 yıldır yaşadığı Katmandu’da, “Bazı kaygıların olması çok doğal. Önemli olan Amerikan konsolosluğunda işlem yaptığı sırada devletlerin iç güvenlik ve kişisel haklar ve özel GuassianFace’in ağına takıldı. Yazılım, Kevin hayatın korunması arasında iyi bir denge bulHodges adı altında yaşayan Stammer’in sahte ması. 11 Eylül sonrası Amerika, 11 Eylül öncesi pasaportundaki fotoğrafın veri tabanındaki bir Amerika’dan çok farklı. Biyometriye bakış suratla aynı özelliklere sahip olduğunu tespit ülkeden ülkeye değişebiliyor. Örneğin Orta ederek yetkilileri uyardı. Katmandu’ya bir ekip Doğu’da, göz bebeğiyle yapılan kimlik tespiti, yollayan FBI, Nepal polisinin de yardımıyla ‘yüz tanıma’ya göre daha az rahatsız edici kabul ediliyor. Hindistan ise, günde bir milyon kişinin Neil Stammer’i kıskıvrak yakaladı. bilgilerini kayıt altına aldığı dev bir sivil kimlik programına girişti. Amaçları herkesin, özellikle Biyometrik pasaportla fişlenecek miyiz? de kırsal alanlarda yaşayanların bir kimliğe sahip Müşterilerinin arasında FBI, Meksika fede- olmasını sağlamak”. ral polisi ve Almanya’da kriminal polis BKA gibi kurumlar olduğunu söyleyen Samuel Anlaşılacağı üzere, yüz tanıma teknolojisinin Fringant, yazılımın ayrıca kimlik kartları, kullanımı, kriminal dosyalar dışında devletlerin pasaportlar, nüfus sayımı ve seçmen listeleri kişisel özgürlük ‘anlayışına’ bağlı olacak. Interpol gibi sivil amaçlarla da kullanıldığını belirti- halen dev bir portre veri tabanı üzerinde çalışıyor. yor. Kendisine biyometrik pasaportların birçok Yakın zamanda sonuçlandırılacak veri tabanı ve ülkede tartışma yarattığını, insanların devlet içinde bulunan biyometrik bilgiler daha sonra kurumlarının şeffaflığına şüpheyle yaklaşarak Interpol’le çalışan 190 ülkeyle paylaşılacak.
31
Haftaya görüşürüz:)
21 // ARALIK ’14
zete