10 // KASIM’13
zete
zete
Editรถr: Cem GELGร N
// 01. “BROKEBACK MOUNTAIN’DAN SONRA KAFAM OLDUKÇA KARIŞIKTI” // 02. MADEN OCAĞINDA 19 KATLI OTEL // 03. HARRISON FORD: BUGÜN DAHA FAZLA RİSK ALABİLİRİM // 04. EVRENDE YALNIZ DEĞİLİZ
05. // WENGENN’İN PERİ MASALI DÜNYASI // 06. KEITH AMCA, KULAKLARIN NEDEN BU KADAR BÜYÜK?
01.
Brokeback Mountain’dan sonra kafam oldukça karışıktı!
Brokeback Mountain’da Heath Ledger’ın partneri Jack Twist’i, Donnie Darko’da çevresiyle uyum sorunu yaşayan ve fantastik rüyalar gören bir genci canlandıran Jake Gyllenhaal kendi deyişiyle “uzun bir bocalama dönemin”den sonra Denis Villeneuve’ün yönetiminde başrolünde olduğu Enemy ve Prisoners’la kendini bulduğunu söylüyor. Jake Gyllenhaal, Denis Villeneuve’le işbirliğini ve Brokeback Mountain sonrası yaşadığı zorlukları Ciné Live’a anlattı. Yönetmen Denis Villeneuve’le bir değil iki filmi arka arkaya çektiniz. Prisoners’la boy göstermeden önce, ikizinizi keşfetmenizle hayatınızın altüst olduğu Enemy’de oynamıştınız. Denis Villeneuve’la işbirliğiniz nasıl gerçekleşti?
Denis’le çalışma konusunda çok daha istekli oldum. Ayrıca bu teklif hayatımın çok önemli bir evresinde geldi. Los Angeles’tan ayrılıp New York’a yerleşmiştim ve hayatımı biraz düzene sokmaya çalışıyordum. Enemy, özel hayatımda geçirdiğim karmaşık evreyle çok iyi uyuştu. Ve ilk karşılaşmada yıldırım aşk gerçekleşti! (gülüyor) Denis’in oldukça deneysel çalışma tarzı çok hoşuma gitti. Bir çok sahnede, biz denemeler yaparken, kamerayı yirmi dakika boyunca açık bıraktığı oldu. Hiç bir anı kaçırmak istemiyordu. Gerçekten çok güzel bir tecrübeydi. Prisoners ne zaman gündeme geldi?
Enemy’nin çekimleri sırasında Denis bir sonraki filmi için de beni düşündüğünü söyledi. Herşey o kadar güzel geçiyordu ki bir an bile tereddüt etmeden kabul ettim. Senaryo oldukça hoşuma gitti ama karakAdını, bütün arkadaşlarımın izlememi tav- terimin fazla basite indirgenmiş olması siye ettiği Incendies filmiyle duymuştum. konusunda kuşkularım vardı. Bunları Dürüst olmak gerekirse Enemy’nin yapım- Denis’le açıkça konuştum ve önerilerimi cıları beni arayıp Denis’in çift başrolü bana kabul etti. İki filmin çekimlerinde ilginç vermek istediğini söyleyene kadar filmi olan şey, kesinlikle aynı yöntemlerle çalışseyretmemiştim. Filmi gördükten sonra, mamış olmamızdı. Prisoners’da karakterim senaryo beni oldukça heyecanlandırdı ve ve onun kişisel hikayesi üzerine yoğunlaştık.
çok daha fazla önem taşıyor. Dİğerlerinin ne düşündüğünü dert etmeden kendi yollarında ilerliyorlar. Bu bakımdan Prisoners’ın Birini ya da diğerini tercih ettiğimi söyleye- sonu klasik bir Amerikan filminde çok uzak. mem ama ikisinin de aynı derecede önemli Kariyeriniz dönüm noktası muhteolduğunu söyleyebilirim. Bu bakımdan melen Brokeback Mountain oldu. O çok değiştim. Uzun zaman boyunca benim günden sonra yıldız statüsüne yükseliçin önemli olan elde ettiğimiz sonuçtu. diniz. Aradan geçen zamandan sonra, Şimdiyse bir karakteri yaratmanın, derinleBrokeback Mountain sonrasına hangi rine inmenin zihinsel zevki ve yönetmenle gözle bakıyorsunuz? yakın işbirliği gözümde büyük bir önem taşıyor. Dürüst olmak gerekirse pek iyi bir gözle Sizi efsane Donnie Darko filminde bakmıyorum! Başka türlü nasıl olagördüğümüzde işinize bu gözle bak- bilirdi? Bu denli önemli bir filmle 25 yaşında Oscar’a aday olsanız siz nasıl mıyor muydunuz? yapardınız? Kendimi kaybettiğimi düşünDonnie Darko çok farklı bir tecrübeydi. düğüm uzun bir bocalama dönemi yaşadım. Senaryoyu okuduğum anda ne yapmam Brokeback Mountain’dan sonra kafam gerektiğini ve Richard Kelly’nin beni hangi oldukça karışıktı! Sırf bir şeyler deneyöne yönlendireceğini biliyordum. Bir rolün miş olmak için kendimden yüzde 100 genlerinizde olması gerçekten çok garip bir emin olmadan adımlar attım. Bu karışık his. Aynı hissi Denis’le de yaşadım. İkisinin dönem Source Code’la son buldu. Donnie çalışma tarzları bir birine çok benziyor. İkisi Darko ve Brokeback Mountain’da olduğu de Avrupalı gibi çalışıyorlar! Yani yönetme- gibi kendimi iyi hissettim ve yaptıklarım nin düşünceleri Amerikan sinemasına göre böylece anlam kazandı. O andan sonra beni gerçekten heyecanlandıran filmlere yönelmeye karar verdim. Denis’le iş birliğim de bu düşünceden yola çıkıyor. Yine de yaptıklarımdan pişman değilim. Evde oturup birinin size gelmesini beklemektense sizin gidip bir şeyler elde etmeye çalışmanız her zaman daha önemlidir. Bu filmleri yaptıktan sonra, özellikle de Prince of Persia gibi oldukça fizik bir örnekten sonra neden bu mesleği yaptığımı unuttuğumu düşündüm ve çalışma tarzımı değiştirdim. Karakterimi anlamaya çalışan ve onu geliştirmeye çalışan bir yapıya büründüm. Bu sayede bana sinemayı sevdiren duyguları geri kazandım. Kendimi hiç olmadığı kadar iyi hissediyorum. Sanki çekim öncesi hazırlığı, çekimlere tercih ediyorsunuz gibi bir hava var…
7
02.
ESKİ BİR MADEN OTELE DÖNÜŞÜYOR
8
İngiliz mimarlık bürosu Atkins’in, Şangay’ın Songjiang bölgesinde bulunan 100 metre derinliğinde bir maden için verdiği otel projesi, terk edilmiş maden ocaklarının geri dönüşümü adına iyi bir örnek teşkil ediyor. Dev çukura inşa edilecek olan otel 19 katlı ve 380 odalı olacak. Mimarlar, çukura yerleştirilecek yapay göl sayesinde, otele bir de su altı restoranı yapmayı planlıyor. Geçtiğimiz mart ayında inşaatına başlanan otel, 2015 yılında tamamlanacak.
9
10
11
12
13
03.
HARRISON FORD: BUGÜN DAHA FAZLA RİSK ALABİLİRİM
14
J.J.Abrams yönetiminde yeni bir Star Wars’un gerçeklikten uzaklaşıyoruz. ve Indiana Jones’un yeni bir bölümünün Bir hikayenin “kulu” olduğunu konuşulduğu bu günlerde gözler ister istesöylüyorsunuz… mez Harrison Ford’a döndü. 71 yaşındaki bir Han Solo’nun ya da Indiana Jones’un ne kadar inandırıcı olacağı tartışılır ama Kelimeleri senaryoda olduğu gibi söylüyousta oyuncu gelebilecek tekliflere açık kapı rum. Yönetmenin direktiflerini alıyor ve bırakıyor. Harrison Ford düşüncelerini Paris onları, öne çıkmaya çalışmadan arkadaşlarımla uygulamaya çalışıyorum. Match’a anlattı 1977’de Star Wars’daki ilk rolünüzden beri teknoloji oldukça ilerledi ama bilim kurgu filmlerinin kalitesi de aynı oranda gelişti mi?
15
Hiç doğaçlama yapmıyor musunuz?
Pek değil. Provalar sırasında eğlendiğim oluyor ama sete geldiğimizde ve yönetmen “action” dediğinde herşey planlandığı gibi gitMaalesef, görüntüyü gerekenden fazla dol- mek zorunda. durma eğlimi var. Çok fazla karakter, çok Indiana Jones’un beşinci, Star Wars ve fazla özel efekt ve çok fazla hile. Olayın Han Solo’nun da yedinci bölümü hakinsani boyutunu kaybediyoruz. Sinemanın kında dedikodular var. İki karakter de insan olduğumuzu, günü yaşadığımızı, sinema tarihin en önemli 50 kahramanı uyuduğumuzu, uyandığımızı, doktora gittiarasında gösteriliyor. Bazı hayranların ğimizi ve bir gün öldüğümüzü unutmaması bu karakterleri yaşlanırken görmeyi lazım. Bizim işimiz, duygusal bir dil yordareddettiği aklınıza geliyor mu? mıyla seyirciyle iletişime geçmek. Oysa, bin tane uzay mekiğinin hareketlerini bir bilgisayar hesaplayınca, işin boyutu bizi aşıyor ve Bazıları, zamanı durdurup, bu efsane
kahramanlara dokunulmamasını isteyebilir. gitmediğim oldu. Gördüklerimin beni etkiVar olmaya devam etmeliler mi? Ya da onları lemesini istemiyordum. bir kez daha ekranda görmek istiyor muyuz? Kendinize benzemeyen birini oynayabiBu konuda bütün zıt görüşleri anlayabililir miydiniz? rim ama ben bu iki karaktere de bağımlıyım. Sunulan proje cesursa, çalışacak insanlar bana yetenekli geliyorsa, büyük ihtimalle dayana- Tabii ki. Bir keresinde bir Rus denizaltı kaptanını canlandırdım. Diğer bir filmde ise, mayıp projeyi kabul edeceğim demektir. beyzbolda ırk ayrımına son veren efsane Bu, iki filmde de yeniden yer alacağınız Branch Rickey’i. (Cebinden telefonunu çıkararak rol sırasındaki halini gösteriyor). anlamına mı geliyor? Tanınması zor bir haldeyim, sahte bir karın, Hayır! Sadece kendime bir sınır çizmediğim eksilmiş saçlar ve farklı kaşlarım var. Bazen benden beklenenden farklı roller oynuyoanlamına geliyor. rum ama yine de ekmek paramı zora sokacak Sinema tarihine iz bırakan bir aktörsü- kararlar almamaya özen gösteriyorum. nüz. Yeni nesil genç aktörlerin sizi taklit Bir rolün size uygun olup olmaettiklerini görüyor musunuz? dığına içgüdülerinizle mi karar veriyorsunuz? Mesela sizi hiç kadın kılıBu bana çok kötü bir fikir olarak geliğında görmedik… yor. Bu işe başladığımda, kendimi taklit etme kolaylığından korumaya çalıştım. Ayrıca, işlediğini bildiğin bir formülün O zaman herhangi bir gün saat 18’den sonra yerleşmemesi için de uzun yıllar sinemaya evime gelin! (gülüyor) Duygusal olarak bağlı
16
olduğumu düşünmediğim rolleri oynayamam. Aslında hiç bir zaman başrol ya da romantik bir kahraman olmak istemedim. Hatta bu tarzda hiç bir şansım olmadığımı düşünüyordum, ama bir anda önüme geliverdi. Hayatım boyunca karakter oyuncusu olmayı hayal ettim ve bugün geldiğim noktada, daha zorlu karakterler canlandırabilir, daha fazla risk alabilirim. İmajınız sizin için önemli mi? Hiç umurumda değil! İmajımı bir “Harrison Ford” şirketi haline getirmek istemiyorum. Öncelikle kaçırılmaması gereken fırsatları kolluyorum ve yeni insanlarla tanışmaya çalışıyorum çünkü sevmediğim insanlarla çalışmayı reddediyorum. Çalışırken son derece ciddiyim ama kendimi ciddiye almıyorum.
bulunmak hoşuma gidiyor ve yaptığım işin karşılığında iyi bir ücret almak için uğraşıyorum. Marangoz olduğum zamanlarda da yaptığım iş için iyi para almaya çalışıyordum. Tehdit altında olan doğamız için ya da Los Angeles’taki evsizler için bir çok faliyette bulunuyorsunuz. Sizinle aynı şansa sahip olmayanlara yardım etmek sizin için önemli mi? Hayatım boyunca bana gülümseyen şansımı insanlara yardım ederek kullanmak istiyorum. Elindekileri yardıma ihtiyacı olanlara dağıtmak sadece benim değil herkesin görevi. Bir demokrat olarak, “Expendables 3”ün setinde cumhuriyetçi Arnold Schwarzenegger’le hesaplaştınız mı?
Hayır! Kaliforniya valisiyken yılda bir çevre Bugün, geçmişe göre mesleğinizden üzerine konferans düzenlerdi ve benden de daha çok zevk aldığınızı söyleyebilir iki kere bu konferansların açılış konuşmasını yapmamı istemişti. Kendisini pek tanımımisiniz? yordum ama gerçekten çok iyi vakit geçirdik. Kesinlikle! Eskiden rollerin ağırlığını omuz- Filmde ise sadece Sylvester Stallone’la sahnelarımda taşıyordum ve canlandırdığım lerim vardı, ve kendisini de tanımıyordum. kahramanın benimle inanılır olması gereki- Yeteneğiyle beni gerçekten etkiledi. Hayatı yordu. Bu hiç de kolay bir şey değil. Bunun kötü deneyimini Mosquito Coast filminde Allie Fox karakteriyle yaşadım: seyirciler bu rolde bana sırtlarını döndüler. Bugün artık bu tarz sorunlarla karşı karşıya değilim. Filmleriniz sinema tarihinin en başarılı filmleri arasında yer alıyor. Ne kadar paranız olduğunu biliyor musunuz?
17
Evet biliyorum ve muhasebecim bundan çok memnun çünkü çok pahalı bir hobim var: kendi uçaklarımı kendim kullanmayı seviyorum. Bir filmin finansmanına katkıda
18
boyunca sıkı çalışmış ve başarmış, eli açık biri. Akrobatik ve tehlikeli sahneleri hala kendiniz mi oynuyorsunuz? Şu sıralar yataktan kalkmak bile akrobatik geliyor! Beni ilgilendiren tek sahne, bir halatın ucunda helikoptere asılı olduğum sahneydi. Benim için fazla bir tehlike teşkil etmiyordu. 1970’lerden beri Agnès Varda’yı yakından tanıyorsunuz. Kendisiyle hala görüşüyor musunuz? Paris’e gittiğimde evet. Bütün aileyi çok seviyorum. Los Angeles’ta yaşadığı dönemlerde bana inanan ilk yönetmen Jacques Demy olmuştu. Model Shop filminde bana başrolü vermek istiyordu ama yapımcılar ismini duymadıkları birini istemediler. Filmde oynamamış olsam da hayatım boyunca Demy’ye minnettar oldum. Seyircilerin sizi, size Oscar vermeyenlerden daha çok sevdiğini düşünüyor musunuz? Hayır düşünmüyorum. Fazla çıkmıyorum. Şov dünyasına fazla uğramıyorum. Beraber çalıştığım insanların saygısını arıyorum, daha fazlasını değil. Harika bir hayata sahip oldum ve tek dileğim bunun devam etmesi. Bir gün emekliliğe ayrılmayı düşünüyor musunuz?
19
Emeklilik yaşlılar içindir. Ben yaptığım işi çok seviyorum. İyi roller önüme geldiği sürece, ben de var olmaya devam etmek istiyorum. Yeni rekabetlere açığım!
04.
Biliminsanları kesin konuştu: Evrende yalnız değiliz!
yüzlerce astrofizikçi, biyolojist ve matematikçi bugüne kadar 1028 güneş dışı gezegenin varlığını kanıtladı. Neredeyse bir o kadarı da kabul görmeyi bekliyor. Bir çoğu Jüpiter ve Satürn gibi gazdan oluşan bu 1028 gezegenden sadece 12’si dünya koşullarına yakın, yaşanılabilir gezegen kategorisine giriyor. Bu gezegenlerin yapılarını araştıran bilimin1995’te, birinci güneş dışı gezegenin keşfin- sanları elde ettikleri verilerden yola çıkarak, den beri biliminsanları oldukça yol kat etti. baktirelerden gelişmiş varlıklara kadar olası Kepler ve CoRot uydularından yardım ala- yaşam şekillerini hayal etmeye çalışıyor. Bir rak evrenin derinliklerini yakından inceleyen kesim astrofizikçi ise daha da ileri giderek Bilimadamları tarafından keşfedilen güneş dışı gezegen sayısının 1000’i aştığı şu günlerde, evrende yalnız olup olmadığımız sorusu bir kez daha gündemde. Dünya dışında bir çok gezegende hayat olduğuna inanan astronomlar bu konuda oldukça net: “Evrende kesinlikle yalnız değiliz”.
22
23
yaşamın dünyaya muhtelen uzaydan gelmiş kanıtladıktan sonra bilim, bir kez daha olabileceğini belirtiyor. Biliminsanlarını meş- evrene bakış açımızı değiştirmeye hazırlanıgul eden konu artık güneş sistemi dışında yor. Yalnız olmadığımız fikrine alışmamızı hayatın var olup olmadığı değil, nerede var söyleyen Fransız araştırmacı André Brack’a göre “Dünyamızdaki koşulların oluştuğu her olduğu. yerde yaşam olabilir. Bunlar için de sıvı halde su ve karbonun etkileşimi yeterli”. Franck Milyarlarca Selsis ise suyun önemine dikkat çekiyor: yaşanılabilir dünya “Biokimyacılara göre organik maddelerle Biliminsanları artık ortak bir noktada birleşi- uyumluluk bakımından hiç bir şey suyun yor. Dünyamız, evrende yaşama ev sahipliği yerini tutamaz. Çok nadir durumlarda yapan tek gezegen olamaz. Evrenin, insa- amonyak, aynı görevi görebilir ama neden noğlu tarafından ulaşılabilir bölümünde doğamız bu kadar mükemmel bir dengeyi bile 100 milyarın üzerinde galaksi bulunu- değiştirmek istesin?” Dünya’daki yaşamın yor. Bu galaksilerin her biri ortalama 100 kaynağı olan su ise sanılanın aksine evrende milyar yıldızı ve etrafında dönen gezegenleri bolca bulunuyor. barındırıyor. Bu da, trilyonlarca muhtemel gezegen arasında milyarlarca yaşanılabilir Dünya profilinde dünya olasılığı anlamına geliyor. Güneşin gezegenler aranıyor son derece sıradan bir yıldız ve Dünya’nın son derece sıradan bir gezegen olduğunu Güneş dışı gezegenlerde yaşam belirtisi arayan
biliminsanları, araştırmalarını sıcaklığı 0 ila 100 santigrad arasında değişen gezegenler üzerinde yoğunlaştırıyor. Yörüngesinde gezegenler barındıran yıldızların parlaklığına göre “yaşanabilir” bir bölge belirleyen bilimadamları bu bölge içinde yer alan katı gezegenleri “yaşanılabilir” olarak adlandırıyor. Bu yaşanılabilirlik elbette söz konusu gezegende suyun var olduğu anlamına gelmiyor. Su, gezegenlerde buz ya da buhar halinde, gök taşlarında, kuyruklu yıldızlarda, gaz ve toz bulutlarında farklı hallerde gözlemlenebiliyor. Biliminsanlarının teorilerine göre su, dünyamıza gök taşları ve meteor yağmurlarıyla geldi. Aynı gök taşlarının evrende başka gezegenleri de vurmuş olma ihtimali bir hayli yüksek. 24
Franck Selsis, yeni keşiflerin çok çeşitli yaşanılabilir dünyalar ortaya çıkardığını söylüyor. Bu dünyalar arasında, yıldızına yakınlığından dolayı kendi ekseninde dönemeyen gezegenler, eliptik yörüngeleriyle uzun kışların ve kısa yazların yaşandığı veya kısa yörünge süresi nedeniyle mevsimlerin her ay değiştiği gezegenler var. Yıldızların parlaklıkları ve gezegenlerin kütlelerine göre oluşan koşullar bazı gezegenlerde yaşamın oluşmasını mümkün kılıyor. Dünyamıza en çok benzeyen gezegen ise bizden 1200 ışık yılı uzaklıktaki Lyra takım yıldızında yer alan ve 2013’te keşfedilen Kepler 62-e. Katı bir gezegen olan Kepler 62-e’nin sıcaklığı 31 derece civarında bulunuyor. Suyun sıvı halde varlığına olanak sağlayan koşullar
Kepler’i ideal bir aday yapıyor. Güneşinin planlayan NASA, yeni uydu sayesinde binetrafında 122 günde dönen Kepler’in, biri lerce yeni gezegen keşfetmeyi amaçlıyor. Bir yaşanılabilir dört kardeşi bulunuyor. Gelinen çok bilimadamına göre dünya dışında yaşanoktada bilimadamları, güneş dışı gezegen- mın kanıtlanması an meselesi. Bazıları on lerde yaşamın var olduğunu kesin bir şekilde yıldan, bazıları ise yirmi yıldan bahsediyor. Bakarsınız insanoğlu dünya dışı yaşamkanıtlayabilecek yöntemler arıyor. ları bulana kadar, onlar bizi bularak işimizi Emekliye ayrılacak Hubble teleskobunu kolaylaştırırlar. Neden olmasın?2018’de “James Webb”le değiştirmeyi
25
05.
Wengenn’in peri masalı dünyası
26
Çinli fotoğraf sanatçısı Queenie Liao, çocuk sahibi olduktan sonra kendini bir peri masalı dünyasında buldu. Kızına okuduğu hikayelerden etkilenen sanatçı, çocuğunun uyuduğu saatlerde etrafına hayali bir dünya yerleştirerek kızını da kompozisyonunun içine yerleştirdi. Adını Sleeping Baby in Wonderland koyduğu seride Liao’nun kızı Wengenn’i, Alice Harikalar Diyarı’ndan fırlama bir 27
dünyada uyurken görüyoruz.
28
29
30
31
06.
“Keith amca, kulakların neden bu kadar büyük?”
Daha önce dünya üzerinde hiçbir asker onun bulunduruyor. NSA başkanı olmasının yanı kadar güce ve imkana sahip olmamıştı. Ardı sıra, ordu içerisinde merkezi güvenlik teşkiardına patlak veren dineleme skandalları, latının ve siber savaş bölümünün de başında üzerindeki sır perdesini yavaş yavaş aralarken, olan Keith Alexander, NSA’deki adamlarının elinde bulundurduğu gücü de gözler önüne dışında istediği zaman, Amerikan ordusunun serdi. Başında buluduğu teşkilatıyla basit 10. filo, 24. hava kuvvetleri ve 2. ordusunu bir vatandaştan, devlet başkanlarına kadar kullanma hakkına sahip. herkesi dinleme hakkını kendinde gören Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı NSA’in Soğuk savaş Alexander’a başkanı Keith Alexander’dan bahsediyoruz . zemin hazırladı Alman Der Spiegel gazatesinin, NSA’in Angela Merkel’in telefonlarını dinlediğini ortaya çıkarmasıyla patlak veren telekulak skandalının ikinci perdesi Amerika’yı uluslararası kamuoyu önünde bir kez daha zor durumda bıraktı. Mayıs ayında Edward Snowden’ın basına sızdırdığı belgeler, NSA’in geniş dinleme ağını ortaya çıkarmıştı. “Ulusal güvenlik”adına müttefiklerini dahi dinleyen NSA’in başında bulunan General Keith Alexander, dünya üzerinde hiç bir ordunun sahip olmadığı imkanları elinde
1974’te Harp Akademisinden mezun olduğunda Keith Alexander’ın Vietnam’da ülkesine hizmet etmekten başka bir isteği yoktu. Kendisi gibi asker olan babası tarafından cumhuriyetçi görüşler, ulusalcılık ve komünizm düşmanlığıyla büyüyen Keith Alexander, 1975’te Saygon’un düşmesiyle, Asya’ya ayak basamadan Almanya’ya gönderildi. Kendini bir anda soğuk savaşın kalbinde bulan Alexander, casusluğun önemini o yıllarda anladı. Kısa sürede siber savaş üzerine uzmanlaşmaya başlayan Keith
Alexander, ülkesine döner dönmez, bilgisayar, fizik ve ekonomi dallarında yüksek lisans aldı. Amerikan gizli servis uzmanı gazeteci James Bamford, ordu içinde, elektronik casusluk üzerine onun kadar bilgiye ve tecrübeye sahip başka biri daha olmadığının altını çiziyor. George Bush hükümetinin savunma bakanı Donald Rumsfeld tarafından fark edilen Keith Alexander, 2005’te NSA’in başına getirildi. Ulusu savunmak, Amerikan halkını korumak
35
NSA’in başına geçtiği 30 Temmuz 2005 tarihinden beri, bütün dünyayı içine alan geniş bir dinleme ağı inşa eden Keith Alexander, ülkesini korumak için hiçbir şeyin kendisini durduramayacağını söylüyor. Ne milyarlarca internet kullanıcısının özel hayatı, ne diplomatik dokunulmazlıklar ne de Amerika ve müttefikleri arasındaki güven, Keith Alexander için geçerli bir mazaret… Amacının, “Ulusu savunmak, Amerikan halkını korumak” olduğunu söyleyen Alexander, ülkesinin büyük tehdit altında olduğunu ve bunu önlemek için dünya üzerindeki bütün konuşmaları ve yazışmaları kontrol etmekten başka bir çareleri olmadığını anlatıyor : “Internet kullanımında ve sosyal ağlarda hızlı bir büyüme gözlemliyoruz. Bunların kontrolünü sadece özel sektöre bırakmanın pek mantıklı olmadığını düşünüyorum. Hükümetin buna el atması lazım. Nasıl US Navy denizlere hükmediyorsa, nasıl US Air Force göklere egemense bizim de siber-dünyaya hakim olmamız lazım. Bunun için de herkes hakkında herşeyi bilmemiz gerekiyor”. Snowden’ın ortaya çıkardığı belgeler NSA’in potansiyel teröristleri dinlemekle kalmayıp, Almanya başbakanı Angela Merkel’i, Fransız, Brezilyalı, Meksikalı hükümet yetkililerini,
Rus diplomatları ve daha bir çok müttefiki dinlediğini ortaya koydu. Keith Alexander’ın açıklamalarını, faaliyetleriyle karşılaştırırsak, ister istemez Angela Merkel’in Amerika’nın güvenliği için ne gibi bir tehdit oluşturduğunu herkes gibi biz de merak eder oluyoruz. M Projesi NSA’in kapasitesini arttırmayı hedefliyor Tanklara dayanıklı elektrikli tel örgüler, hareket ve ısı detektörleri, yüzlerce kamera ve küçük bir orduyla, Beyaz Saray’dan daha iyi korunduğu gözlemlenen NSA’in başından 2014’te ayrılacak olan Keith Alexander, gider ayak önümüzdeki on beş yıla damga vuracak “M” projesini de hayata geçiriyor. Dinleme skandallarından pek etkilenmişe benzemeyen
NSA’in sadece siber savaş için 5 milyar dolarlık bir bütçe ayırdığı, gizli olmakla beraber tahmini bütçesinin 10 milyar dolar civarında olduğu düşünülüyor. Bugünkü imkanlarıyla günde 1,7 milyar elektronik posta, telefon konuşması ve diğer elektronik akışları takip edebilen NSA, M projesi kapsamında sunucularını (serverlarını) dört katına çıkararak 5 zettabyte’lık (4500 milyar GB) bir kapasiteye ulaşmayı hedefliyor. Bu da neredeyse bir yüzyıllık internet iletişimini depolayacak kadar yer anlamına geliyor. Keith Alexander, “21. yüzyılda siber operasyonlar, Amerika’nın güvenliği için 20.yüzyıldaki nükleer caydırıcılık kadar önemli olacak” sözleriyle gelecekte karşılaşabilecekleri tehlikelerin altını çiziyor.
Haftaya görüşürüz:)
10 // KASIM’13
zete