Benchmark verspanen 2017 by 54U Media BV

Benchmark Verspanen 2017

Hoe verdient de sector geld?

Benchmark Verspanen 2017: • middelgroot • RVS en staal • 6% winst De verschillen tussen de bedrijven die hebben meegedaan aan de Benchmark Verspanen 2017 lopen uiteraard sterk uiteen. Maar moet je een gemiddeld profiel opstellen? Dan zijn ze middelgroot, hebben 10 tot 25 CNC machines van jonger dan 10 jaar, bewerken vooral RVS-legeringen en staal. Hun omzet groeide in 2016 met 9,1%. En ze boekten 6% winst. Behalve onderhoudsbedrijven: die lijden verlies.

De helft van de deelnemers is toeleverancier met CNC verspanen als hoofdbewerking. Een op de vijf is toeleverancier met meerdere bewerkingstechnieken in huis; iets minder deelnemers zijn maakbedrijven met een eigen product waarvoor verspanen een kerncompetentie is. De vierde groep zijn bedrijven met een eigen product waarvoor verspanen een bijzaak is. De grootste groep bedrijven (33%) heeft tussen de 21 en 50 fte’s; 15% is nog groter en heeft tussen de 50 en 100 fte’s. 8% telt zelfs meer dan 101 fte’s, terwijl de kleine ondernemingen beperkt zijn: 16% telt tussen 11 en 20 fte’s en 10% tussen de 6 en 10. Agro/food en high tech Gevraagd naar de belangrijkste afzetmarkten, komt de machinebouw op de eerste plaats met 54%. Agro- en foodindustrie staat op nummer 2 met 25%. Met 23% zijn de

automotive- en transportmiddelenindustrie de 3e runner up. De high tech en halfgeleiderindustrie zijn voor 20% van de deelnemers een van de belangrijkste afzetmarkten. De medische industrie is dat voor 11% van de deelnemers; net zo belangrijk is de offshoremarkt, terwijl slechts weinigen in de aerospace actief zijn: 3%. Qua afzetmarkten zijn verschuivingen zichtbaar. De machinebouw is belangrijker geworden (54% tegen 47% in 2015); de offshoremarkt is fors teruggevallen (11% versus 25% in 2015), net als de aerospaceindustrie (3% versus 8%). RVS en aluminium het meest verspaand Een nieuwe vraag die we dit jaar stelden, was welke de twee belangrijkste materialen zijn die bewerkt worden. Dat levert een verrassend antwoord op. Liefst 60% noemt RVS-legeringen, gevolgd door staallegeringen met een percentage van 57%.

Aluminium is het derde materiaal: voor 49% van de deelnemers is dit een van de twee belangrijkste materialen. Dat de groep deelnemers die aan de luchtvaartindustrie toelevert klein is, komt bij deze vraag duidelijk naar voren. Slechts 3% van de bedrijven noemt titanium als een van de twee belangrijkste materialen die men bewerkt. Het machinepark Het machinepark van de deelnemers komt redelijk goed overeen met dat van verleden jaar. 45% heeft tussen de 10 en 25 CNC machines; 18 heeft er slechts 5 tot 10. En bijna een kwart beschikt over slechts 1 tot 5 CNC machines. De leeftijd ligt net iets boven de 10 jaar. 45% van de CNC machines is tussen de 5 en 10 jaar oud. 25% is jonger dan 5 jaar.

Verdienen ze geld? De verspanende industrie in Nederland heeft een goed jaar achter de rug. Althans de omzet groeide met 9,1% gemiddeld. De bedrijven die zich op enkelstuks toeleggen doen het slechter (5% omzetgroei) dan degenen die zich op kleine series richten (gemiddeld 10,3% omzetgroei). Machinefabrieken die grote

series maken, boekten een omzetstijging van 13%; prototypebouwers van 17,1%. De onderhoudsbedrijven zagen hun omzet met 3% groeien. Als het om de winst gaat, liggen de resultaten ver uit elkaar: gemiddeld 6% winst (voor belasting ten opzichte van de omzet). Onderhoudsbedrijven hebben gemiddeld 1,8% verlies geleden.

Koplopers lopen verder uit De koplopers in de verspaning zijn afgelopen jaar iets verder uitgelopen op de rest van de markt. Ze wisten hun omzetgroei constant te houden: 18,2%, tegen 9,1% gemiddeld voor de sector. Maar waar de sector als geheel het winstpercentage zag afnemen, hielden de koplopers dit vrijwel constant. De koplopers hebben afgelopen jaar hun winstpercentage op 11,4% zien uitkomen (11,5% een jaar eerder). De totale sector zag het winstpercentage afnemen naar 6% (was 6,6%). De koplopers* zijn vooral actief in de machinebouw, gevolgd door agro/food, automotive- en transportmiddelenindustrie en dan de high tech- en halfgeleiderindustrie en de petrochemie (deze laatste twee zijn gelijk qua omvang). Ze verspanen veel RVSlegeringen (72,2%). Dat materiaal verspanen ze vooral in kleinere en middelgrote series.

*Koplopers zijn bedrijven die zowel qua omzet als winst jaar in jaar uit sneller groeien dan het gemiddelde van de markt.

En meer dan de helft van hen (56%) heeft geen robots om de machine te beladen.

Opvallend: zoâ&#x20AC;&#x2122;n 33% verspaant slechts minder dan 10 uur in de week onbemand.

Benchmark Verspanen 2017: hoe verdient de sector geld?

Helft geen robotbelading • 54% doet niet aan robotbelading • 88% koplopers (met robots): automatisering noodzakelijk voor concurrerende kostprijs • 50% koplopers: personeelsgebrek dwingt te robotiseren Je hoort vaak de opmerking dat Nederland koploper is als het om robotbelading gaat. Kan best zijn, maar 54% van de verspanende bedrijven heeft nog geen enkele robot in huis. Bij de koplopers ligt dit percentage zelfs iets hoger: 57%. Zo’n 11% van de bedrijven wil de komende 12 maanden wel investeren in robotbelading. Van de bedrijven die al robottechnologie gebruiken, denken twee op de drie dat in de toekomst aan elke CNC machine een robot staat voor het beladen. Dat geldt zowel voor de koplopers als voor de sector als totaal. Bijna 20% van de verspanende bedrijven die al robotbelading toepassen, denkt dat dit niet gaat gebeuren. Van de bedrijven die robotbelading als de toekomst zien, denkt 78% dat dit noodzakelijk zal zijn om qua kostprijs te kunnen blijven concurreren. Bij de koplopers ligt dit percentage op 88%. Ruim 50% van hen ziet nog een andere reden: tekort aan operators (36% van alle bedrijven denkt dit). Daarom moet er wel geïnvesteerd worden in robots. 27% van alle bedrijven ziet gebrek aan CNC operators niet als reden om te automatiseren.

Relatief weinig spindeluren • 39% maakt per machine 20 - 40 spindeluren in de week • 28% van de toppers maakt tussen 20 en 40 spindeluren in de week • 14% maakt per machine meer dan 80 spindeluren in de week • 25% van de bedrijven freest 10 tot 50 uur onbemand in de week • 11% van de koplopers freest 24/7 • 17% van de koplopers freest meer dan 200 uren per week onbemand maar nog niet 24/7

Aantal onbemande spindeluren per week per machine

Er valt qua efficiencyverbetering nog heel veel winst te halen in de Nederlandse verspaning. Zelfs als we internationaal voorop lopen met automatisering. Dat blijkt ook uit het aantal spindeluren, dat ronduit laag ligt. De vraag was het gemiddeld aantal spindeluren per CNC machine per week. Benieuwd hoeveel uren de spindels het gereedschap in het materiaal laten draaien? Bij 39% van de bedrijven draait de spindel tussen de 20 en 40 uur per week (theoretisch maximum: 164 uren!). Bij 14% wordt er meer dan 80 uur in de week met een machine bewerkt. Bij de koplopers is deze groep iets groter: 17%. Opvallend is dat bij 56% van de koplopers de spindels minder dan 40 uur per machine per week lopen. Een bijzondere uitkomst is verder dat zelfs bij de bedrijven die zeggen te leven van grote series, slechts in de helft van de bedrijven een spindel meer dan 80 uren in de week draait. Eigenlijk hoef je bij dergelijke cijfers niet meer te vragen naar onbemand werken. Hebben we toch gedaan. En hier lijken de koplopers het toch beter te doen.

11% van hen zegt 24/7 te produceren, tegenover 7% gemiddeld. Bijna een kwart van alle bedrijven werkt tussen de 10 en 50 uren in de week onbemand. Let op: dit is het aantal onbemande uren van alle CNC machines bij elkaar geteld. Per machine gaat het dus om een handvol uurtjes. Bij de koplopers ligt het percentage dat tussen de 10 en 50 uren in de week onbemand werkt zelfs iets lager, 22%. Van de koplopers freest 11% 24/7. Daarnaast maakt nog eens 17% van de koplopers meer dan 200 onbemande uren in de week (alle machines bij elkaar geteld). CAM programmeren: mooie mix • 60% van de bedrijven heeft mix CAM programmeren en aan de machine Zo’n 60% van alle deelnemers hanteert een mix van CAM-programmeren en aan de machine programmeren. Koplopers verschillen amper (61%). Bijna 28% van de koplopers programmeert uitsluitend aan de machine (tegenover 21% gemiddeld). Als reden hiervoor worden genoemd het werkstuk is te complex (39% gemiddeld, 31% van de koplopers); concentreren van kennis op één plek in de werkvoorbereiding (23% gemiddeld tegen 23% van de koplopers) en de mogelijkheid om de slimme freesstrategieën uit CAM programma’s te benutten (11% gemiddeld versus 15% bij de koplopers). In bijna de helft van alles maken de CNC operators die CAM programmeren hun eigen programma’s. Gereedschapbeheer: CNC operator mag het doen • 71% laat gereedschapbeheer aan CNC operators over • 82% investeert bij nieuwe machine óók in nieuwe tooling Op het punt van gereedschapbeheer pakken de koplopers het iets anders aan dan gemiddeld in de sector. 83% van de koplopers legt de verantwoordelijkheid voor gereedschapbeheer inclusief het instellen bij de CNC operators neer. Gemiddeld doet 71% van de bedrijven dit. Gemiddeld heeft 24% van hen het gereedschapbeheer gecentraliseerd, tegenover slechts 17% bij de koplopers. Vaak hoor je gereedschapleveranciers

de kanttekening maken dat bedrijven wel investeren in CNC machines, maar minder vanzelfsprekend is nieuwe tooling. Die opmerking lijkt niet terecht te zijn. Gemiddeld zegt 82% bij de aanschaf van een nieuwe machine ook te investeren in nieuwe tooling. Bij de koplopers ligt dit beduidend lager: 57% doet dit. Scholing blijft punt van zorg • 6% investeert niet in scholing • 11% stuurt elke medewerker meer dan 3 dagen op scholing • Koplopers investeren niet méér in scholing dan gemiddeld Bij de presentatie van de uitkomsten van de eerste Benchmark Verspanen, verleden jaar op de ESEF, verbaasde menigeen zich over de geringe aandacht voor scholing. In de nieuwe benchmark is de vraag daarom aangescherpt. Duidelijk is gevraagd hoeveel uren per medewerker gemiddeld per jaar aan scholing en training worden besteed. Opnieuw blijken scholing en training niet hoog op de agenda te staan. Slechts 11% investeert hierin 3 dagen per medewerker per jaar (24 uren); 32% zit op minder dan 4 uur per jaar per medewerker. Gemiddeld in de sector besteedt 56% van de bedrijven minder dan één dag per jaar per medewerker aan scholing en training.

Moeilijker goede verspaners te vinden • 79% zegt moeilijker aan geschikte medewerkers te komen • 60% denkt dat aantrekken vakmensen in 2017 nog moeilijker wordt Liefst 79% van alle bedrijven zegt dat het lastiger is geworden om geschikt personeel te vinden. Ongeveer een kwart van de bedrijven vindt moeilijker CNCoperators op niveau 3. Ongeveer de helft ondervindt moeilijkheden bij het aantrekken van CNC operators op niveau 4. Bij de koplopers ligt dit percentage op 44%. En 28% van de bedrijven en 33% van de koplopers merkt dat het lastiger is geworden om medewerkers op niveau 5 en 6 aan te trekken. Het zal er niet beter op worden: gemiddeld denkt 60% van de bedrijven dat het in 2017 nog moeilijker wordt goede vakmensen te vinden. Van de koplopers denkt dit zelfs 67%. En dat zal gevolgen hebben voor de salarissen van goede verspanende vakmensen. Gemiddeld verwacht 63% dat door de krapte op de arbeidsmarkt de salarissen opgedreven worden. De koplopers zijn iets minder somber gestemd: 45% van hen denkt dat de schaarste de salarissen opdrijft. Nieuwe technologie: 3D printen groeit, digitalisering lastig • 20% beschikt over een 3D printer • 60% ziet kortere doorlooptijden als grootste uitdaging • 29% maakt zich zorgen over voldoende werk vinden

De verspanende industrie staat op de drempel van een nieuw tijdperk. Digitalisering neemt hand over hand toe. Nieuwe technieken zoals 3D printen winnen terrein. 2% van de deelnemers beschikt over een 3D metaalprinter, vorig jaar was dat geen enkel bedrijf. 19% heeft 3D printtechnologie voor kunststoffen in huis. Bij de koplopers liggen de percentages niet wezenlijk anders. Dit betekent dat het aantal bedrijven met een eigen 3D printer in een jaar tijd is verdubbeld. De kijk op 3D printen is niet veranderd tegenover een jaar geleden. Nog steeds denkt 65% dat het een

aanvullende bewerkingstechnologie blijft (bij de toppers 78%) en 24% (bij de toppers 17%) denkt dat 3D metaalprinten een deel van het verspaningswerk gaat verdringen. Opvallend is wel dat 31% van de bedrijven de digitalisering van het totale bedrijf als de grootste uitdaging ziet. Bij de koplopers geldt dat zelfs voor 44%. Voor de koplopers is dit de allergrootste uitdaging, na het terugdringen van doorlooptijden. Want dat is de absolute uitdaging voor de verspanende industrie. Van de koplopers zegt 67% dit, gemiddeld in de sector geeft 60% van de bedrijven dit aan. Ook voldoende geschoolde medewerkers vinden scoort hoog, ruim 30%. En opvallend: ondanks dat de omzet gemiddeld genomen groeide, ziet 29% van de verspanende bedrijven het vinden van voldoende werk als een van de twee grootste uitdagingen.

kunststof

Investeringen • 31% wil in 2017 méér investeren • 57% koopt altijd de machines • 16% kiest uitsluitend voor leasing • 60% van bedrijven die leasen, doet dit vanwege gebrek aan eigen middelen en toegang tot leningen Dit jaar liggen de investeringsplannen van

zowel de koplopers als de sector als geheel dicht bij elkaar. In beide groepen zegt ruim 44% hetzelfde te gaan investeren als verleden jaar. Van de sector als totaal zegt 31% méér te gaan investeren; bij de koplopers geldt dat voor 39%. Zij investeren dus duidelijk weer meer dan gemiddeld. Ongeveer een kwart in beide groepen zegt méér te willen investeren

in multitasking machines. En 36% investeert in compleet bewerken, in één opspanning. Bij de koplopers is dat 22%. Van hen is 61% van plan te investeren in méér onbemand werken (tegenover 59% gemiddeld voor de branche). CAMpakketten en gereedschapbeheersystemen komen daarna met respectievelijk 14% en 30%. Opvallend is dat juist de koplopers willen investeren in monitoring voor hun machinepark. 28% van hen noemt dit als een belangrijke investering, tegenover gemiddeld 16%. Nederlandse verspaners zijn nog steeds kopers van machines. Maar dat beeld kantelt. Gemiddeld zegt 57% machines altijd te kopen, tegen 16% die ze uitsluitend doet leasen. Bij de koplopers liggen deze percentages op 67% respectievelijk 17%. Van de koplopers die leasen, doet de helft dit omdat ze daarmee ontzorgd worden. De andere helft geeft financiële redenen hiervoor: gebrek aan eigen middelen. Gemiddeld voor de sector zegt ruim 60% te kiezen voor leasing omdat ze onvoldoende eigen middelen hebben c.q. toegang tot leningen.

Bijlage Benchmark Verspanen 2017

Type bedrijf

Welke rol speelt de verspaning binnen uw bedrijf?

Welke zijn qua omzet uw belangrijkste afzetmarkten (max. 2 antwoorden mogelijk)

Welke zijn de 2 meest verwerkte materialen in uw bedrijf?

Totaal

Nadruk productie enkelstuks

Nadruk productie kleine- en middelgrote series

Nadruk productie grote series*

Toeleverancier voor wie verspaning de hoofdbewerking is

49%

56%

47%

75%

25%

Toeleverancier voor wie verspaning ĂŠĂŠn van de metaalbewerkingen is

20%

21%

22%

13%

25%

Maakbedrijf met een eigen product voor wie verspaning een kerncompetentie is

19%

15%

19%

13%

50%

Maakbedrijf met een eigen product voor wie verspaning bijzaak is

12%

13%

50%

Wij verspanen niet

Total

100%

Machinebouw Lucht- en ruimtevaartindustrie Medische industrie Hightech- / halfgeleiderindustrie

54% 3% 11% 19%

68% 0% 6% 12%

52% 3% 16% 28%

25% 0% 0% 0%

38% 13% 13% 13%

75% 0% 0% 0%

Automotive- / transportmiddeleindustrie Agro-/ foodindustrie (Petro-) chemische industrie Offshore industrie Scheepsbouw Overige Total

23%

15%

22%

63%

38%

25% 5% 11% 8% 16% 100%

32% 3% 15% 12% 9% 100%

25% 5% 8% 6% 19% 100%

25% 13% 25% 0% 13% 100%

13% 0% 0% 0% 25% 100%

0% 25% 25% 25% 25% 100%

49% 57% 60% 2% 3%

35% 68% 74% 0% 6%

56% 48% 58% 2% 3%

50% 75% 50% 0% 0%

75% 38% 38% 13% 0%

0% 100% 50% 0% 0%

1% 14% 2% 5% 100%

0% 12% 0% 3% 100%

0% 11% 3% 8% 100%

0% 25% 0% 0% 100%

13% 25% 0% 0% 100%

0% 25% 0% 0% 100%

Aluminium Staallegeringen RVS-legeringen Titanium Superlegeringen en -materialen (zoals Inconel en Hasteloy) Composieten Kunststoffen Koper Ander materiaal Total

Over hoeveel CNC-machines voor de 0 verspaning beschikt uw bedrijf? 1-5 (Alleen machines meetellen die 5-10 dagelijks worden gebruikt) 10-25

Hoeveel uren draaien de spindels van uw belangrijkste verspaningsmachines gemiddeld per week, per machine? (Deel het totaal aantal spindeluren in een doorsnee week door het aantal machines)

Beschikt u over robots voor het beladen van uw CNC-machines?

Robotbelading is noodzakelijk om qua kostprijs te kunnen concurreren (uitsluitend aan bedrijven die gebruikmaken van robotbelading)

Nadruk Nadruk reparatieproductie en prototypebouw* onderhoudswerk*

13%

25%

38%

19%

13%

25%

18%

24%

17%

25%

45%

38%

53%

13%

38%

50%

25-50

38%

50 of meer

25%

Total

100%

0-20

15%

18%

13%

25%

20-40

39%

56%

34%

38%

50%

40-60

18%

27%

13%

25%

60-80

14%

12%

14%

25%

13%

80 of meer

14%

13%

50%

25%

Total

100%

35%

48%

88%

25%

Nee

54%

88%

36%

13%

75%

100%

Nog niet, maar we willen de komende 12 maanden hierin investeren

11%

16%

Total

100%

Zeer mee eens

51%

58%

29%

50%

Mee eens

27%

26%

29%

50%

Niet mee eens, niet mee oneens

15%

100%

13%

14%

Mee oneens

14%

Zeer mee oneens

14%

100%

Total

Type bedrijf

Hoeveel uren in de week verspaant u 0 uren, wij verspanen niet onbemand gemiddeld onbemand (op alle machines)? 1 tot 10 uren

Hoe programmeert u uw CNCmachines?

Beschikt uw bedrijf over een 3Dprinter?

Nadruk productie kleine- en middelgrote series

Nadruk productie grote series*

Nadruk Nadruk reparatieproductie en prototypebouw* onderhoudswerk*

25%

29%

23%

13%

25%

50% 25%

19%

24%

17%

25%

38%

23%

13%

50 tot 100 uren

25%

100 tot 200 uren

25%

13%

200 uren of meer

13%

38%

Wij produceren 24/7

25%

Total

100%

Uitsluitend aan de machine

21%

29%

19%

13%

50%

Uitsluitend via CAM-pakketten

19%

18%

19%

25%

Een mix van CAM en aan de machine programmeren

60%

53%

63%

75%

63%

50%

Total

100%

Ja, voor metaal Ja, voor kunststof Nee, wij beschikken niet over een 3Dprinter Total

2% 19% 81%

0% 15% 85%

2% 17% 83%

0% 25% 75%

13% 50% 38%

0% 0% 100%

100%

25%

26%

31%

13%

25%

24%

26%

23%

25%

26%

27%

38%

25%

16 tot 24 uren

13%

25%

24 uren of meer

11%

12%

13%

25%

Total

100%

Zeer mee eens

20%

12%

25%

38%

25%

Mee eens

40%

35%

42%

25%

38%

75%

Niet mee eens, niet mee oneens

36%

50%

30%

50%

25%

Mee oneens

13%

Zeer mee oneens

13%

100%

Total Door het tekort aan goede Zeer mee eens vakmensen zullen de salarissen van Mee eens goede verspaners en programmeurs Niet mee eens, niet mee oneens mĂŠĂŠr gaan stijgen dan de gemiddelde salarissen in onze sector Mee oneens

14%

22%

13%

25%

48%

47%

50%

38%

100%

30%

38%

28%

13%

38%

15%

13%

Total

100%

Kortere doorlooptijden / meer flexibiliteit Complexiteit van de werkstukken managen Hogere nauwkeurigheden bereiken

60%

53%

64%

88%

63%

14%

29%

13%

Digitalisering van het totale bedrijf Voldoende goed geschoolde medewerkers aantrekken Voldoende werk vinden Anders Total

31% 31%

29% 29%

31% 33%

38% 13%

0% 38%

75% 50%

29% 12% 100%

38% 3% 100%

25% 14% 100%

25% 0% 100%

25% 38% 100%

25% 25% 100%

Zeer mee oneens Waar liggen voor uw bedrijf de 2 grootste uitdagingen?

Nadruk productie enkelstuks

10 tot 50 uren

Hoeveel uren besteedt uw 0 uren onderneming, gemiddeld per 1 tot 4 uren medewerker per jaar, aan scholing en 4 tot 8 uren training? 8 tot 16 uren

Wij verwachten dat het in 2017 moeilijker zal worden om alle vacatures te vervullen

Totaal

*) waarden voor deze subgroepen zijn indicatief Dit zijn de belangrijkste vragen uit de Benchmark Verspanen 2017. Deelnemers krijgen een overzicht van alle antwoorden, zodat ze hun eigen onderneming kunnen vergelijken met

Dit zijn de belangrijkste vragen uit de Benchmark Verspanen 2017. Deelnemers krijgen een overzicht van alle antwoorden, zodat ze hun eigen onderneming kunnen vergelijken met collega verspanende bedrijven die zich op dezelfde markt richten.

Colofon Tekst en realisatie Made-in-Europe Franc Coenen

www.made-in-europe.nu

Uitvoering online onderzoek Jaarbeurs Quint de Maat

www.jaarbeurs.nl

Analyse van de eindresultaten Koninklijke Metaalunie Rob van der Werff www.metaalunie.nl

Jaarbeurs / ESEF Quint de Maat www.esef.nl

Grafieken

Koninklijke Metaalunie Rob van der Werff

Vormgeving en opmaak 54UMedia Rijnier van Kesteren www.54umedia.nl

De rechten van deze Benchmark Verspanen liggen bij de drie partners, Koninklijke Metaalunie, Made-in-Europe en Jaarbeurs. Overname is slechts toegestaan mits bronvermelding.

Maart 2017