PlaatBewerkingsNieuws 2

9E JAARGANG NR. 2 • JUNI 2018

IN DEZE EDITIE: ENTHOUSIASME OVER TECHNISHOW BEKLIJFT - BUISLASERMARKT IS IN BEWEGING - DIK STAAL OP MAAT VOOR GIGANTISCHE ‘BOORWORMEN’ - OPLEIDINGEN LASROBOTPROGRAMMEUR GAAN STARTEN -LVD VEROVERT LUCHTRUIM - METALEN VERBINDEN ZONDER LASSEN - VRAAG NAAR PRODUCTIETECHNIEKEN E-AUTO’S GROET STERK - BETAALBAAR LASERSNIJDEN - LASERVOORBEHANDELING CFK-COMPOSIETEN

UNIEKE EIGENSCHAPPEN

5X SNELLER GROTE RADIUS

Kom naar de showroom om uw product te testen VRAAG ONS NAAR REFERENTIES

FINISH TO SPEC CONSTANTE KWALITEIT EENVOUDIGE BEDIENING Voor

OOK VOOR FINISH SLIJPEN

2

Perfo plaatdelen

Na

Strekmetaal

Q-Fin Qualit y Finishing | Wilgenakker 8 | 5571 SJ Bergeijk | The Ne

Tot 1200 mm breed

Finish slijpen

Slakken verwijderen

Kleine plaatdelen vanaf 15 mm

Ontbramen

Afronden

DE TOTAAL-OPLOSSING VOOR MACHINAAL ONTBRAMEN, SLIJPEN EN AFRONDEN Q-Fin Quality Finishing ontwikkelt, bouwt en verkoopt machines voor het ontbramen, slijpen en afronden van metalen onderdelen. Daarnaast leveren wij oplossingen voor het afzuigen van slijpstof. Hollandse kennis, kunde en vakmanschap.

Al onze ontbraammachines worden in eigen huis ontwikkeld en vervaardigd met enkel A-componenten. Een Nederlands product om trots op te zijn. Aantoonbaar de snelste, mooiste en meest efficiĂŤnte oplossing!

PLAATBEWERKING VAN 15 T/M 1200 MM BREED

etherlands | t. +31 (0)497 - 5 8 10 18 | info@q-fin.nl | w w w.q-fin.nl

3

ALL IN ONE THE ONLY ONE The SofTware

Prima Power biedt u een omvangrijk gamma aan producten en diensten voor plaatbewerking en laser snijden.

Een echte alles omvattende partner.

ALL IN ONE De enige die alle essentiĂŤle componenten van zijn producten zelf ontwikkeld: CNC sturing, automatisering, snijkop en zelfs onze eigen fiber laser bron.

THE ONLY ONE

The PUNCh

The BeND

The CoMBI

The LaSer

The SYSTeM

Prima Power Benelux Leenstraat 5 - B-9810 Nazareth (BelgiĂŤ) t: +32 9 382 90 30 - info.benelux@primapower.com

primapower.com

Inhoud 10 Enthousiasme over TechniShow beklijft Direct na afloop van de TechniShow toonden de meeste exposanten zich dolenthousiast over hun beursdeelname. Zijn ze dat ruim twee maanden later nog steeds? Een rondje langs de velden leert dat die vraag met een volmondig ja kan worden beantwoord.

26 Buislasermarkt is in beweging De markt voor buislasersnijden groeit en is daarom erg interessant voor machinebouwers. Ze investeren dan ook veel in nieuwe ontwikkelingen.

40 Dik staal op maat voor gigantische ‘boorwormen’ Platen met een dikte van 220 mm en een breedte van 4 meter? Voor Dillinger is het geen probleem. De staalproducent is dan ook al meer dan 15 jaar een belangrijke leverancier van Herrenknecht, ’s werelds grootste producent van tunnelboormachines.

En verder 6

Colofon en actueel

9

Agenda

17

Euroblech stapt in de digitale realiteit

22

Opleidingen lasrobotprogrammeur gaan starten

25

LVD verovert luchtruim

31

Metalen verbinden zonder lassen

32

Vraag naar productietechnieken e-auto’s groet sterk

35

Jörg introduceert Forstner en Dener

36

Betaalbaar lasersnijden

39

Laservoorbehandeling CFK-composieten

43

Wielspecialist maakt stap naar lasrobotisering

44

Geen last meer van scherpe randen

45

Productnieuws

Op de voorpagina:

Een autonome SDV, ontwikkeld door Romias Robotics, bracht op de TechniShow de plaatuitslagen uit de Trumatic 1000 laser-/combimachine naar de TruBend 7036 kantpers in de Smart Factory van Trumpf. De plaatwerksector automatiseert en robotiseert steeds verder.

Zie pagina 18

Voorwoord

Cobots en AGV’s De TechniShow ligt al weer ruim twee maanden achter ons. Maar de positieve sfeer die daar heerste zijn we nog niet vergeten. Sommige ervaren rotten spraken zelfs van hun beste TechniShow ooit. Dat hebben we in het verleden in de euforie van de volle beursstands echter wel vaker gehoord. En dan bleek het achteraf toch tegen te vallen.

Maar dit keer is dat anders. De exposanten zijn nog steeds enthousiast over hun beursdeelname. Veel van de contacten op hun stands blijken concreet wat op te leveren. Er lopen tal van interessante projecten en de lust om te investeren is groot.

Het is niet verrassend dat er daarbij een enorme belangstelling is voor robots en slimme software.

De automatisering van de bedrijfsprocessen gaat maar door en bereikt telkens een volgende fase.

Zo lijkt de cobot bezig aan een opmars. Misschien nog niet zo zeer in de plaatbewerking, maar in de verspaning zijn de eerste toepassingen reeds zichtbaar. Ook de Automated Guided Vehicles of Automatisch Geleide Voertuigen (AGV’s) lijken dankzij hun doorontwikkeling rijp voor een doorbraak. Trumpf demonstreerde een door Romias Robotics ontwikkelde toepassing live op de beurs. Een autonoom voertuig bracht plaatuitslagen van de laser-/combimachine naar de kantpers. De Cromvoirtse past zo’n voertuig al voorzichtig toe in de praktijk. Overgenomen van een toepassing in de zorgsector, brengt deze AGV karren met 500 kilo plaatuitslagen naar de operator bij de kantbank. De verwachting is dat dit autonome vervoer de komende jaren echt gaat doorzetten.

Dat zou zo maar kunnen. Want op onze autowegen zien we dat langzaam maar zeker ook gebeuren.

Dus waarom niet in de industrie?!

Eric Weustink e.weustink@54umedia.nl

5

COLOFON PlaatBewerkingsNieuws, jaargang 9, editie 2, juni 2018

Flexibel in afmetingen

PlaatBewerkingsNieuws is een onafhankelijk technisch en business vakblad voor plaatbewerkende ondernemingen, die niet-verspanende technieken (scheiden, omvormen, verbinden en oppervlaktebehandelingen) in hun productieprocessen toepassen of kunnen toepassen.

Het biedt op journalistieke wijze zicht op ontwikkelingen in alle aspecten van de plaatbewerkingstechnieken en besteedt daarbij aandacht aan nieuws van en voor producenten van plaatmateriaal, service- handels- en distributiecentra, machine- en gereedschapleveranciers, toeleveranciers, OEM-ers, ingenieurs- en technisch adviesbureaus, onderwijs- en onderzoeksinstellingen.

Elke uitgave bevat het speciale katern LaserNieuws, waarin voor de plaatbewerking relevante aspecten van lasertechnologie aan bod komen. De lezerskring wordt gevormd door eigenaren, directeuren of leidinggevende functionarissen van bedrijven en organisaties die in de plaatketen actief zijn. Afhankelijk van evenementen en diverse vakbeurzen bedraagt de minimale oplage per editie 5.000 exemplaren.

Abonnementen Opgeven nieuwe abonnementen: T: +31 (0)55 360 10 60 F: +31 (0)55 360 08 60 E: info@54umedia.nl Uitgeverij/redactie-adres 54U Media BV Prinsenweide 26 7317 BB Apeldoorn T: +31 (0) 55 360 10 60 E: info@54umedia.nl I: www.54umedia.nl Redactie Eric Weustink (hoofdredacteur) T: +31 (0)55 360 16 33 M: +31 (0)6 13 62 86 89 E: e.weustink@54umedia.nl Advertentie-exploitatie Vincent Span T: +31 (0)55 360 62 27 M: +31 (0)6 511 93 408 E: v.span@54umedia.nl Harold Draaijer T: +31 (0)55 360 64 20 M: +31 (0)6 51 19 31 32 E: h.draaijer@54umedia.nl Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland (exemplaar op aanvraag kosteloos verkrijgbaar).

Vormgeving en opmaak Rijnier van Kesteren Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Materiaal Aanleveren materiaal volgende editie: uiterlijk 1 oktober 2018. Editie 3, jaargang 9 van PlaatBewerkingsNieuws verschijnt in oktober 2018.

Copyright Niets van deze uitgave mag worden overgenomen, tenzij met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

ISSN: 1875-1628 www.pbnieuws.nl

De Tecoi 1430CF 6kW fiberlaser wordt uitgerust met een 14.000 bij 3.000 wisseltafel.

De klanten en de eigen productontwikkeling van Laura Metaal in Kerkrade vragen om een steeds hogere snijnauwkeurigheid en efficiĂŤntie bij grote flexibiliteit in afmetingen. Om hieraan tegemoet te komen investeert Laura Metaal in een Tecoi 1430CF 6kW fiberlaser.

De machine van deze Spaanse fabrikant wordt uitgerust met een grote 14.000 bij 3.000 wisseltafel. Juist dit geeft een hoge flexibiliteit in afmetingen. Dankzij het Double Fiber Proces (DFP kan iedere gewenste dikte worden gesneden met geoptimaliseerde snelheid. Snijden kan zowel onder zuurstof

De installatie wordt in december in gebruik genomen. Laura Metaal biedt dan optimale vervaardigingsroutes van circa 4 tot 14 meter lange enkelvoudige producten en samenstellingen over de HD-plasma of fiberlaser, zetbank (14m-2000 ton) en 14 m Cloos dubbele lasrobot opstelling. www.laurametaal.nl

Tata-onderdelen in de etalage De Europese divisie van Tata Steel, waartoe ook de productielocatie in IJmuiden behoort, gaat enkele niet-kernactiviteiten in het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Canada en Turkije verkopen.

Het staalconcern, dat op het punt staat te fuseren met ThyssenKrupp, heeft zijn hele portfolio uitvoerig onder de loep genomen, om te bezien welke onderdelen wel en welke onderdelen niet passen in de toekomstplannen. Het geld dat met de verkoop van de in totaal vijf divisies wordt opgehaald, stelt Tata in staat

6

als stikstof met de moderne 6kW Trumpf laserbron. De snelle verplaatsing van de wisseltafels, het DFP systeem en het hoge laservermogen resulteren samen in een hoge efficiĂŤntie.

te investeren in zijn kernmarkten en -activiteiten.

De divisies die in de etalage staan leveren met name producten aan nichemarkten. Het zijn Cogent, producent van elektrisch staal, Kalzip (aluminium dakbedekkingen en bekledingen), Firsteel, coater van keuken bakapparatuur, Tata Steel Istanbul Metals, een coilcoating bedrijf, en Engineering Steels Service Centre, voorraadhouder en bewerker van engineering staal. www.tatasteeleurope.com

Water steekt laser naar de kroon Wetenschappers van de Technische Universiteit Chemnitz hebben bewezen dat met een waterstraal met abrasief middel zelfs staal van een meter dik en superhard technisch keramiek met een ongekende nauwkeurigheid en snelheid kunnen worden gesneden.

Als sinds de jaren negentig wordt de water-abrasief-suspensiestraaltechniek vanwege haar hoge snijvermogen ingezet in de oliewinning, de ontmanteling van kerncentrales en het opruimen van oorlogsmaterieel. Bij deze techniek wordt het abrasief direct in het hogedrukbereik gebracht. Om deze techniek te kunnen gebruiken voor de machinebouw, waar men tot nu toe slechts de inefficiëntere injectorstraalmethode kent, ontwikkelen de onderzoekers in Chem-

MTU krijgt kick van NLInvesteert Metaaltechniek Uden (MTU), het bedrijf van Martin Gruijters en Frans Schepers, is uitgebreid met een extra LT8 buislaser van de BLM Group.

Achthonderdduizend euro had MTU nodig voor de financiering van de machine. Daarvoor zocht het bedrijf contact met NLInvesteert, een regisseur van bedrijfsfinancieringen. NLInvesteert zette onder andere haar cofunding-platform in. Voor een deel kwam het benodigde kapitaal van de bank, de rest kwam binnen via het platform. In no-time was het benodigde geld opgehaald waardoor de machine aangeschaft kon worden.

Dankzij NLInvesteert was MTU in staat de forse investering te doen. “Als jong bedrijf is het zoeken naar de juiste financier”, weet Martin Gruijters. “Jan de Kleijne, regiodirecteur Oost Brabant van NLInvesteert, vond de juiste financieringsmethode voor ons. Hij heeft onze aanvraag goed geformuleerd, en NLInvesteert heeft ook grondig onderzocht hoe we ervoor staan. De financiering ging toen heel snel. Het was een kick om dat mee te maken. Zo snel had ik niet verwacht, maar ik zie het als een bevestiging dat ons bedrijf er goed voor staat.”

MTU ziet de vraag naar buislasersnijden sterk stijgen omdat steeds meer ontwerpers kiezen voor 3D-ontwerpen. www.metaalindustrieudenbv.nl

nitz een nieuw NC-bewerkingscentrum met hoge positioneernauwkeurigheid en een duidelijke verbetering van de snijkwaliteit. “Deze doorontwikkeling van de suspensiestraaltechniek en de machine verhoogt de efficiency en de stabiliteit van de straal en maakt tot dusver niet omzetbare bewerkingen mogelijk, zoals het afsnijden van technisch keramiek”, aldus Martin Dix, een van de onderzoekers.

De TU Chemnitz heeft het waterstraalsnijden al zover doorontwikkeld en de snijprestaties zo sterk verbeterd dat deze methode de laser bij veel toepassingen naar de kroon steekt.

“Samen met de firma’s Atech, specialisten in straalpositionering, en ANT, experts in het suspensiesysteem, hebben we bereikt dat we de partikelstroom in de waterstraal kunnen schakelen. Dat betekent dat we kunnen bepalen wanneer hoeveel partikels in de mix aanwezig moeten zijn”, zegt Dix. Het is de wetenschappers gelukt bijna alle materialen – met uitzondering van diamant – drie

Bijna alle materialen – met uitzondering van diamant – kunnen met de water-abrasiefsuspensiestraaltechniek snel en ongekend nauwkeurig worden gesneden.

keer sneller te snijden als met de tot dusverre gebruikte injectorstraaltechniek, waarbij het abrasief pas na de opwekking van de straal wordt toegevoerd. Veel potentieel zien de onderzoekers in de bewerking van dikke vezelcomposiet materialen, hardmetalen en zeer hard technisch keramiek dat bij voorbeeld in katalysators, chemie-installaties en verwarmingselementen of koffieautomaten wordt toegepast

Hypertherm geeft ProNest nieuwe functies Hypertherm heeft ProNest 2019 gelanceerd. De nieuwe versie van deze CADCAMnestingsoftware voor geautomatiseerd snijden biedt meer dan een dozijn nieuwe functies en verbeteringen, zodat klanten efficiënter en winstgevender kunnen werken.

Nieuwe functies zijn onder andere: Conversie van raster naar vector om snel JPEG- en soortgelijke beelden te kunnen converteren naar CAD-bestanden voor snijden; Fly cutting voor sneller lasersnijden op dun materiaal en de mogelijkheid om door te kunnen steken zonder de snijkop te vertragen of te stoppen; Design2Fab 6-integratie zodat klanten die plaatmetaal snijden direct vanuit ProNest toegang hebben tot fittingen; Sleeprotatie voor snellere handmatige nesting en nog beter gebruik van de plaat, vooral bij nesting rond de contouren van grotere onderdelen.

“Ongeacht de snijmethode (plasma, laser, waterstralen, zuurstofgas of stansen met een combinatie), bouwt ProNest 2019 verder op een stevige basis”, aldus Tom Stillwell Sr, Product Marketing medewerker voor Hypertherm CAD/CAM-softwareproducten. “Tegelijkertijd blijft deze nieuwe versie functies bieden die het snijproces meer automatiseren en de mogelijkheden voor de gebruikers uitbreidt via slimme

ProNest 2019 biedt meer dan een dozijn nieuwe functies en verbeteringen.

fabrieks- en industrie 4.0-integratie met ERP/ MRP-systemen en een scala aan andere ondersteunende software.”

ProNest-software wordt veel door fabrikanten van snijmachines gekozen. Het is de enige software die de Hypertherm SureCut-technologie volledig ondersteunt, met inbegrip van True Hole, Rapid Part en True Bevel, met bovendien gemakkelijke instelling en geoptimaliseerde procesparameters. www.hypertherm.com/CAM

7

Lantek partner van Balliu in digitale transformatie Lantek, pionier in digitale transformatie voor de plaatsector, werkt samen met de Belgische fabrikant van lasersnijmachines Balliu, om haar klanten te ondersteunen in management en verwerking van digitale oplossingen. Het doel is ze te helpen op hun weg naar digitale transformatie om zich technologisch te ontwikkelen naar geavanceerde productie.

Digitalisering is onontkoombaar en biedt zoveel voordelen, dat Lantek ervan overtuigd is dat bedrijven die zich in de komende 3-5 jaar niet digitaal zullen ontwikkelen worden uitgesloten van de markt. “Ondanks het feit dat de toegang tot technologie gemeengoed is geworden en haar kosten niet meer zo hoog zijn, maken de snelle veranderingen die we meemaken het nodig deze digitale transformatie uit te voeren in samenwerking met firma's die de vereiste kennis hebben om de geschikte technologie te ontwikkelen en te implementeren. Lantek is zo’n firma”, zegt Francisco Pérez, directeur van Lantek´s OEM-kanaal.

Lantek CEO Alberto Martinez voegt daar aan toe: “De digitale transformatie van onze klanten is de uitdaging die ons in de komende jaren bezig houdt. Onze betrokkenheid met groei en ondersteuning van onze klanten bij het digitalisatieproces heeft ertoe geleid dat wij in 2017 1,6 miljoen

Een lasersnijmachine van Balliu.

euro extra hebben geïnvesteerd in R&D en tevens in onze implementatie en projectontwikkelingsteams.”

Lieven Vervaeke, algemeen directeur van Balliu, is blij met de samenwerking: “Lantek heeft uitstekende digitale kwalificaties. Onze klanten kunnen profiteren van hun knowhow en sneller en nauwkeuriger overschakelen naar Industry 4.0.” www.balliu.be www.lantek.nl

Laser Award voor Lightmotif Lightmotif heeft de Laser Innovation Award 2018 gewonnen. Het spin-off bedrijf van de Universiteit Twente en het M2i instituut ontwikkelt productieoplossingen voor microbewerkingen gebaseerd op het gebruik van ultrakorte pulslasers.

Lightmotif heeft de award gewonnen met een machine voor het microstructureren van 3D gekromde oppervlakken. De vakjury wees Lightmotif als winnaar aan omdat het voor deze bewerking zowel het proces heeft ontwikkeld als de machine die het uiteindelijk is gewor-

den. “Het is een complex 5-assig bewerkingscentrum met daarop een 2-assige scanner”, legde Metaalunievoorzitter Fried Kaanen, die de award overhandigde aan Max Groenendijk van Lightmotif, uit. “Er zitten veel sensoren en kalibratievoorzieningen in, waardoor de operator veel werk uit handen wordt genomen. Lightmotif doet het ontwerp, de fabricage en de verkoop van de innovatieve machine, die er ook nog eens fantastisch uitziet, helemaal zelf. Daarom is deze award aan dit bedrijf toegekend.”

Grote langbandschuurmachine Metalfinish Group Metalfinish Group in Joure heeft haar machinepark uitgebreid met een langbandschuurmachine van 9 meter breed. “Deze investering is gedaan om de vragen van klanten om langere en bredere lengtes plus ongelimiteerde diktes te bewerken te kunnen beantwoorden”, zegt marketingmanager Noor de Boer.

“Met deze machine kunnen wij lengtes van 9 meter breed bewerken en ook dikke platen zijn geen probleem meer.” De langbandschuurmachine is een Peitzmeier Dura 9311-A. Door vier krachtige 15 kW dubbele bandslijpeenheden aan de voor- en achterzijde voor 160 mm brede slijpbanden in combinatie met polijstkoppen, is met deze machine een snelle parallelle verwerking van grote oppervlakken mogelijk inclusief spiegelpolijsten. Door de variabele hoogteaanpassing van de slijpeenheden kunnen verschillende materiaaldikten worden gepolijst en een sterke tafelconstructie en grondrail maken nauwkeurig slijpen van zware werkstukken mogelijk.

Metalfinish Group kijkt voortdurend naar nieuwe mogelijkheden. De Boer legt uit: “Het slijpen of polijsten van producten kan erg arbeidsintensief zijn. Onze vakmensen hebben producten soms wel zes keer in de handen en doordat we het erg druk hebben met orders, kwamen we personeel tekort. Daar vakmensen schaars zijn, hebben we gezocht naar andere

8

Op de langbandschuurmachine Peitzmeier Dura 9311-A is een snelle parallelle verwerking van grote oppervlakken mogelijk inclusief spiegelpolijsten.

mogelijkheden om de druk op de werkvloer te verlichten.”

In samenwerking met Peitzmeier is daarom een geautomatiseerde robot ontwikkeld, die bijna 24/7 ingezet kan worden om producten te slijpen of polijsten. Momenteel wordt gewerkt aan de software en het doel is de robot zo snel mogelijk operationeel te krijgen. www.metalfinishgroup.nl

METAVAK al voor ruim 80% vol

AGENDA 5-7 juni Lasys Vakbeurs voor materialenbewerking met lasers Messe Stuttgart www.messe-stuttgart.de/en/lasys/

19 juni Photonics Event Vakbeurs & congres voor de fotonica community The Gallery, Enschede www.photonics-event.nl

METAVAK lijkt het succes van vorig jaar (211 exposanten en ruim 8000 bezoekers) te gaan overtreffen.

Voor de vakbeurs METAVAK (30, 31 oktober en 1 november in Evenementenhal Gorinchem) is al 80 procent van de beschikbare stands volgeboekt. De beursvloer is daarom met circa 400 vierkante meter vergroot ten opzichte van vorig jaar. METAVAK wordt dit jaar weer gecombineerd met NIL Verbindingsweek, het vakevent voor verbindingstechniek.

“Door de jaren heen is het aanbod steeds meer verschoven naar nieuwe machines en bijbehorende producten en diensten. METAVAK is uitgegroeid tot een totaalbeurs voor de metaalindustrie. Bijna alle grote merken zijn vertegenwoordigd en zullen live machines, gereedschappen en software demonstreren”,

zegt beursorganisator Daniëlle Wild.

METAVAK heeft zich ontwikkeld tot een bruisende vakbeurs, waar zowel eindbeslissers als beïnvloedende medewerkers op de hoogte worden gebracht van de laatste productietechnieken binnen de metaalbranche. Wild: “Om dit te vertalen hebben we recent een nieuwe huisstijl geïntroduceerd om ook daarmee ‘future-proof’ te zijn.”

Sinds een aantal jaren zijn er demopleinen op METAVAK. Bezoekers worden hier op de hoogte gebracht van de laatste ontwikkelingen in de branche. Op de demopleinen werken verschillende exposanten samen om een bewerkingsproces van A tot Z te laten zien. www.metavak.nl

Plaatwerk anno 2018 Onder het motto ‘De volgende stap naar een digitale fabriek’ organiseren Wintheon Management Services, WiCAM Benelux en LVD op 20 september het evenement ‘Plaatwerk anno 2018’ bij MCB in Valkenswaard.

De plaatwerkindustrie in de Benelux is continu onderhevig aan de veranderingen van de markt. Om hier op een goede manier op in te spelen staat verkorting van de doorlooptijd, het zo efficiënt mogelijk verwerken van orders en 24/7 inzicht en bereikbaarheid voorop.

Digitalisering in de plaatwerkindustrie is momenteel dan ook het gesprek van de dag.

Tijdens Plaatwerk anno 2018 praten Winthe-

on, WiCAM en LVD plaatbewerkers volledig bij over de mogelijkheden van vandaag de dag.

Naast presentaties van deze drie bedrijven en gastheer MCB zal de dag worden afgesloten met een praktijkvoorbeeld uit de regio. In Valkenswaard is dat Metaalcenter Driessen Weert, dat zal vertellen over haar visie en ervaringen op het gebied van digitalisering. Het zelfde evenement is eind mei ook reeds gehouden in Zwolle. Hier gaf trailerbouwer Broshuis uit Kampen een presentatie over haar nieuwe plaatwerkfabriek.

Deelname aan het evenement is gratis maar in verband met de facilitaire ondersteuning wordt men wel verzocht vooraf in te schrijven. www.mcb.eu

18-20 september TIV Hardenberg Technisch industriële vakbeurs www.evenementenhal.nl

20 september Plaatwerkdag LVD, Wintheon, Wicam MCB, Valkenswaard www.wintheon.nl

11 oktober Lijm-event Themabijeenkomst over lijmtechniek Mikrocentrum Eindhoven www.lijm-event.nl

23-26 oktober Euroblech Internationale vakbeurs voor plaatbewerking Messe Hannover www.euroblech.de

30, 31 oktober – 1 november METAVAK Vakbeurs voor verspanende en niet-verspanende technieken Evenementenhal Gorinchem www.metavak.nl

30, 31 oktober – 1 november NIL Verbindingsweek Vakbeurs voor verbindingstechniek Evenementenhal Gorinchem www.nil.nl

9

Enthousiasme over TechniShow beklijft

Tuwi demonstreerde dit keer vooral de grotere machines, zoals de machine van TCI, die waterstraalsnijden en plasmasnijden combineert in één.

Direct na afloop van de TechniShow toonden de meeste exposanten zich dolenthousiast over hun beursdeelname. Maar dat hebben we wel vaker gezien en dan bleek het naderhand toch tegen te vallen doordat de meeste veelbelovende contacten niet resulteerden in orders.

Hoe is dat ditmaal, ruim twee maanden na de TechniShow? Zijn de exposanten nog steeds zo positief? Een rondje langs de velden leert dat die vraag met een volmondig ja kan worden beantwoord.

De TechniShow 2018 lokte maar liefst 42.676 bezoekers naar Jaarbeurs Utrecht en dat waren er zelfs nog een paar honderd meer dan de vorige keer. De bezoekers waardeerden de beurs met het cijfer

10

7.8, de hoogste waardering voor de TechniShow ooit. De exposanten gaven de beurs een 7,5 als rapportcijfer. Zij spraken van een TechniShow die de verwachtingen heeft overtroffen. “Veel concrete businessleads”, “Goede zaken gedaan”, “Veel nieuwe interessante contacten gelegd”, “Echte orders geschreven” waren veelgehoorde uitspraken.

Bystronic Voor Bystronic bijvoorbeeld was de TechniShow al vanaf dag 1 een succes. Dat was de rustigste dag maar die leverde wel direct al 65 serieuze leads op. “Deze TechniShow was extreem goed”, zegt Marius van der Hoeven. “Iedereen heeft een positieve mindset. Wij hadden

het gevoel dat de machines op onze stand als een magneetje op de bezoekers werkten.”

Tuwi Marco Mans is nog steeds heel tevreden over de beursdeelname van Tuwi. Op de slotdag van de beurs noemde hij 2018-editie zijn misschien wel beste TechniShow ooit. En dat vindt hij nog steeds. “Onze stand is uitstekend bezocht en ook de kwaliteit van de bezoekers was ongekend hoog. Natuurlijk is dat mede te danken aan de goede economische omstandigheden. Maar we waren ook heel tevreden over onze presentatie en die van de andere exposanten. Samen hebben we echt iets neergezet en daar mogen we trots op zijn.”

Tuwi had dit keer gekozen voor een presentatie met veel meer grote machines dan in het verleden. En dat heeft goed uitgepakt. De machineleverancier uit Winterswijk kreeg veel aanvragen voor de Durma volautomatische buislasersnijmachine met automati-

Teun Pasterkamp geeft uitleg bij de Steelline ontbraammachine van RWT.

sche be/ontlading, de Durma vlakbedlaser en de machine van TCI, die waterstraalsnijden en plasmasnijden combineert in één machine. “Maar ook voor het automatisch boren met de CMA coördinatenboormachine was veel belangstelling. We zijn nog volop bezig met de opvolging van alle contacten en hebben ook reeds diverse orders geboekt”, aldus Marco Mans.

De TechniShow heeft voor hem nogmaals be-

Ook voor de buislaser van de Turkse fabrikant Durma op de stand van Tuwi was veel belangstelling.

wezen dat de vraag naar automatisering in de plaatbewerking maar blijft doorgaan. Dit is voor Tuwi reden om nu ook door te pakken op softwaregebied. “We zien dat plaatwerkbedrijven - misschien wat oneerbieding gezegd - op zoek zijn naar knoppendrukkers.

Want goede mensen vind je bijna niet meer.

De software moet veel van de kennis en kunde van de vakmensen gaan overnemen. Wij komen daarom binnenkort met een complete software-oplossing. Die gaan we standaard aanbieden bij alle machines die uit de fabrieken van onze leveranciers komen.”

Pasterkamp Ook Teun Pasterkamp van Pasterkamp Metal Sheet Solutions denkt met plezier terug aan de TechniShow. Hij heeft al diverse machines verkocht naar aanleiding van de contacten die in de Jaarbeurs zijn gelegd. Onder andere een breedbandslijpmachine en een mobiele rolvormmachine. “En een paar verkopen staan kort voor de afronding.” Pasterkamp stond met zijn stand aan de achterzijde van hal 7 maar had over belangstelling zeker niet te klagen. “We zijn nog steeds druk met het opvolgen van alle aanvragen. Heel positief, dat is wel eens anders geweest.”

De belangstelling gaat volgens Pasterkamp uit naar eigenlijk wel alle machines. “Dat was ook ons doel: ons brede pallet machines demonstreren. Wij doen ook altijd mee aan de Euroblech in Hannover en de Blechexpo in Stuttgart. Daar gaat er wel eens een jaar overheen voordat er weer eens contact is met de bezoekers. In Nederland zijn we beter

11

TOONAANGEVEND INNOVATIEF VOOR VERBETERING VAN UW MATERIAALBEWERKINGEN

Coherent en ROFIN bieden samen het grootste aantal oplossingen voor de materiaalbewerking met behulp van lasers. Van lasers tot complete lasersystemen...wij bieden producten voor een verbeterde efficientie, hogere snelheden en lagere bedrijfskosten. Van automotive tot energie, van ruimtevaart tot medical en van instrumentatie tot verpakkingen - Bundel uw krachten

- coherent.com/materials-processing

De standbemanning van Widenhorn beleefde een drukke TechniShow.

bekend, daardoor is er duidelijk sneller weer contact.”

Widenhorn Anco Euser van Widenhorn was al tijdens de beurs enthousiast en dat is nog niet veranderd. “Eigenlijk is het iets te druk. We hebben hier nog een heel pak met leads liggen waar we nog niet aan toegekomen zijn. Daarnaast bellen of mailen nog elke week nieuwe klanten, die vanaf de TechniShow komen. Mensen nemen zelf contact op, ze willen snel beslissingen nemen.”

Normaal gesproken noteert Widenhorn op de TechniShow niet veel orders. Dat was nu duidelijk anders. “We presenteerden dit jaar de nieuwe uitgebreide 3D STEP module in PROfirst V10.5. Hiermee kunnen nu automatische zettekeningen voor de werkvloer worden gegenereerd. Hier hebben we er veel van verkocht. Eigenlijk is iedereen die je dit laat zien direct overtuigd. De vraag naar software is sowieso groot, met name naar 3D software, daar gaat het nu toch wel steeds meer naar toe. De DXF-file is aan het verdwijnen.”

SafanDarley Ook SafanDarley zet steeds sterker in op software. De Lochemse producent van kant-

persen liet een Industrie 4.0 toepassing zien.

Alle kantpersen op de stand waren gekoppeld aan een werkstation. Op het dashboard in het hart van de stand was een veelheid aan informatie realtime te zien.

Bijzondere aandacht ging ook uit naar de offline 3D programmeersoftware van Autopol. Hieraan is de Batch & Remote aan toegevoegd, als een add-on bij Autopol. Het reduceert de programmeerkosten aanzien-

SafanDarley liet een Industrie 4.0 toepassing zien. Alle kantpersen op de stand waren gekoppeld aan een werkstation dat een veelheid aan informatie realtime liet zien.

13

Michel van Heeswijk van Hevami vertelt zijn bezoekers over een bandschuurmachine van Kuhlmeijer.

lijk. Batch processing betekent dat verschillende delen automatisch door de software worden bewerkt. Alle noodzakelijke taken worden uitgevoerd zonder input van de gebruiker, de resultaten worden terug gemeld en productiedata worden gecreëerd. Als zich een probleem voordoet, bijvoorbeeld onderdelen kunnen niet worden gebogen, wordt dit terug gemeld door het systeem, zodat de operator het opnieuw kan bekijken. Het remote onderdeel van de add-on is zodanig gebouwd, dat externe softwaresystemen Autopol kunnen instrueren delen automatisch te bewerken en de resultaten terug te ontvangen.

Dit maakt het mogelijk voor bestaande planning- en productiesystemen om te communiceren met Autopol en het te gebruiken voor de integratie van kantpersen.

De belangstelling voor de machine Kuma van KuMaTech, die plaatuitslagen identificeert en markeert (‘smart maakt’), was overweldigend.

14

Kumatech Een nieuw gezicht op de TechniShow was KuMaTech. Het bedrijf uit Bakel maakte een daverende entree doordat haar machine Kuma, die plaatuitslagen identificeert en markeert (‘smart maakt’) werd bekroond met een TechniShow Innovatie Award. “We waren eigenlijk met nul verwachtingen gekomen maar werden al op de eerste beursdag overdonderd door de grote belangstelling”, vertelt Willem Kuunders. “En de mensen bleven maar komen. We hebben veel eindverantwoordelijken op de stand gehad die heel benieuwd waren naar onze machine. De beurs heeft ons een ordner vol leads opgeleverd.”

KuMaTech is druk bezig met het opvolgen van die leads. Maar dat niet alleen. “We hebben ook heel veel specifieke klantwensen verzameld.

Die bieden voldoende stof om onze machines door te ontwikkelen en te voorzien van aanvullende specificaties.”

Duidelijk is in ieder geval dat KuMaTech nu volop bezig gaat met het ontwikkelen van de robotisering na de Kuma. “Onze machine identificeert en markeert alle laserparts. We weten precies waar alles ligt.

ERP kan exact vertellen waar alle uitslagen naar toe moeten. Daarmee is de basis gelegd voor het volautomatisch sorteren op bewerking en het transporteren naar de werkplek. Dat is bijna een nieuwe manier van werken, waarvoor heel veel belangstelling is.”

Hevami Ook Michel van Heemskerk van Hevami werd op de TechniShow geconfronteerd met de enorme belangstelling voor automatisering en robotisering. Hij heeft onlangs het dealerschap verkregen van SHL. Deze machinefabrikant, gevestigd in het zuiden van Duitsland biedt oplossingen voor het met een robot ontbramen, schuren en polijsten van plaatmateriaal. “Ze bieden totaaloplossingen helemaal van a tot z”, aldus Van Heemskerk. “Met zowel de bewerkingen als de automatisering. Dat sluit aan bij wat er gaande is in de markt: de vraag

Hevami vertegenwoordigt nu ook SHL, producent van gerobotiseerde oplossingen voor ontbramen, schuren en polijsten. “De vraag naar dit soort oplossingen wordt steeds groter”, aldus Michel van Heeswijk.

naar dit soort oplossingen wordt steeds groter. Algemeen hoor je in de markt dat bedrijven liever investeren in machines en automatisering dan in medewerkers, want die zijn er toch niet. Die tendens zie je overal. Iedereen heeft probleem om aan goede mensen te komen.”

Hevami, dat SHL nog niet presenteerde op de TechniShow, had een goede beurs. “We hebben drie à vier machines verkocht, waaronder twee ontbraammachines. Dat is een

fijn gevoel want daarmee heb je het idee dat je de kosten voor zo’n beurs al weer hebt terugverdiend. We zijn nog steeds bezig alle contacten op te volgen. Daarbij is het beeld niet anders dan andere jaren. Sommige mensen beslissen heel snel, anderen hebben wat meer tijd nodig en er zijn ook contacten, die toch niet zo ‘hot’ zijn als ze aanvankelijk leken. Wij blijven de deelname aan de TechniShow toch ook vooral zien als een investering voor de lange termijn.”

Overmars Ook Overmars blikt heel tevreden terug op de TechniShow. De machinehandel uit Warder verkocht tijdens de beurs al meerdere machines en mocht heel wat aanbiedingen doen. “Maar dat hadden we twee jaar geleden ook”, vertelt Bram Overmars. “Toen zeiden ook heel veel mensen, stuur maar een aanbieding. Maar dat leverde niet veel op. Nu is dat heel anders. Er lopen nog steeds aanvragen en we verkopen diverse machines uit leads vanaf de TechniShow. Er lopen nog tal van projecten en het ziet er allemaal positief uit.”

Overmars verkoopt zowel grote als kleine machines. “Het beeld is eigenlijk heel gevarieerd, het gaat van een kleine boor tot een grote kantbank van Baykal. Ook voor speciaal machines is belangstelling. Zo hadden we een klant die veel belangstelling had voor een flensmachine van Sahinler. We hadden echter een machine van 8 mm op de stand staan en hij wilde 6 mm. Die stond nog op de fabriek in Turkije. Daar is hij geweest en hij heeft hem direct gekocht. We hebben deze machine al afgeleverd.”

Machinehandel Overmars verkocht tijdens de beurs al meerdere machines en mocht heel wat aanbiedingen doen.

15

METAL PROCESSING

Rolvormen – Snijden en knippen – Persen – Buigen HOE JE HET OOK WENDT OF KEERT – DUBBELZIJDIG IN ÉÉN DOORGANG KOMT VAN ONS Oxide verwijderen Kanten afronden Ontbramen Slak verwijderen Finishen

LISSMAC Maschinenbau GmbH Lanzstraße 4 88410 Bad Wurzach | Duitsland Tel +49 75 64 307-0 lissmac@lissmac.com www.lissmac.com

www.pasterkamp.nl

C E N T R U M VA N D E MAAKINDUSTRIE P R E S E N T E E R U W TO E PA S S I N G ALS ONMISBARE SCHAKEL IN DE PRODUCTIEKETEN Versterk uw positie in Noord- en Oost-Nederland!

18, 19 EN 20 SEPTEMBER 2018 EVENEMENTENHAL HARDENBERG

METAVAK 2018

OV 30 OKT - 1 N NHAL TE EN EM EVEN GORINCHEM

SLIMME PROCESSEN

WWW.TIV-HARDENBERG.NL

16

SLIMME PRODUCTIES

SLIMME (EIND)PRODUC TEN

LINKEDIN.COM/COMPANY/TIV-HARDENBERG/

TO E KO M S TC A M P U S

TWITTER.COM/TIV_HARDENBERG

Euroblech stapt in de digitale realiteit Een klein half jaar voordat de Euroblech plaatsvindt (23-26 oktober in Hannover) hebben al 1400 exposanten uit 38 landen hun stand geboekt. Qua vloeroppervlak is ‘s werelds belangrijkste vakbeurs voor de plaatbewerkingsindustrie nu al even groot als de vorige editie in 2016. Die bood een netto expositieruimte van 87.800 vierkante meter.

Na thuisland Duitsland zijn Italië, Turkije, China, Nederland (ruim veertig exposanten) Spanje, Zwitserland, Oostenrijk en de Verenigde Staten de grootste expositielanden.

Verplichte kost Elke twee jaar is een bezoek aan de Euroblech verplichte kost voor design engineers, productiemanagers, kwaliteitsmanagers, kopers, fabrikanten, technische directeuren en deskundigen om de nieuwste trends en machines in plaatbewerking te ontdekken. De mensen die de show dit jaar bezoeken kunnen rekenen op het complete spectrum van intelligente oplossingen en intelligente machinesystemen voor moderne plaatwerkproductie. Op dit moment speelt de digitale transformatie een essentiële rol in de industrie. Die maakt meer efficiency en dus een hoger niveau van automatisering en predictive maintenance mogelijk. Deze ontwikkelingen weerspiegelen zich in het motto van de Euroblech van dit jaar: ‘Step into the digital reality’. Met dit centrale thema geeft de beursorganisatie aan Industry 4.0 en de daarmee verwante Smart Factory de belangrijkste topics zijn geworden in de plaatbewerking. Kleine en middelgrote ondernemingen oriënteren zich op investeringen op dit gebied in de nabije toekomst om concurrentievoordeel in hun markt te verkrijgen.

Intelligente productie-omgeving “De digitale transformatie is momenteel een actueel onderwerp in de industrie. Dit maakt een nauwe samenwerking noodzakelijk langs de complete waardeketen, van productiebesturing tot onderhoud”, zegt Evelyn Warwick, beursdirecteur Euroblech namens organisator Mack Brooks Exhibitions. “De grootste uitdaging voor bedrijven in de plaatbewerking is het creëren van een intelligente productie-omgeving die is gebaseerd op een veilige uitwisseling van data en het netwerken van machines en processen. Euroblech 2018 biedt haar bezoekers de kans om oplossingen te vinden voor deze uitdagingen, alsmede partners die kunnen helpen met de integratie van deze processen, machines en systemen in hun productie.”

Expositieprofiel De Euroblech is de grootste vakbeurs voor de plaatwerkindustrie wereldwijd. Het is een marktplaats waar bezoekers de nieuwste innovatieve productie-oplossingen kunnen verkennen. Talloze live demo’s op de stands van de exposanten bieden hen de gelegenheid machines en systemen op alle terreinen van plaatbewerking in actie te zien. Het expositieprofiel van de Euroblech dekt vijftien technologische sectoren en daarmee de complete keten van plaatbewerking af: plaatmateriaal, halffabricaten en complete producten, handling, scheiden, vervormen, flexibele plaatbewerking, buis/profiel bewerking, verbinden, lassen, additive manufacturing, oppervlaktebehandeling, bewerken van hybride materialen, gereedschappen, kwaliteitscontreole, CAD/ CAM/CIM systemen, werkplaats- en magazijnuitrusting en R&D. Op de website van de Euroblech is een actuele deelnemerslijst in te zien. Deze wordt regelmatig geactualiseerd en geeft informatie over

Elke twee jaar is een bezoek aan de Euroblech verplichte kost voor design engineers, productiemanagers, kwaliteitsmanagers, kopers, fabrikanten, technische directeuren en deskundigen om de nieuwste trends en machines in plaatbewerking te ontdekken.

de exposerende bedrijven. De Euroblech verspreid tot aan de show tevens een maandelijkse nieuwsbrief met het laatste nieuws over de beurs, de exposanten en de ontwikkelingen in de industrie. Inschrijven hiervoor kan via de beurswebsite.

Euroblech 2018 wordt gehouden in de hallen 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 en 27 van het beurscomplex in Hannover. De openingstijden zijn van dinsdag 23 oktober tot en met vrijdag 26 oktober van 9.00 tot 18.00 uur. www.euroblech.com

17

Ruimte om te automatiseren wordt steeds verder ingevuld De plaatwerksector is volop bezig met het automatiseren van de productie middels robots. Vergeleken met andere sectoren is er nog ruimte genoeg om daarmee het hele productieproces efficiënter te maken. En deze ruimte wordt steeds meer benut. De robots verhogen niet alleen de productiviteit, maar maken het werken ook interessanter. Ze nemen eentonig en zwaar werk over.

Een autonome SDV, ontwikkeld door Romias Robotics, bracht de plaatuitslagen uit de Trumatic 1000 laser-/combimachine naar de TruBend 7036 kantpers in de Smart Factory van Trumpf.

In de jongste editie van Bystronic World, het klantenmagazine van Bystronic, zegt Gerrit Gerritsen, Technical Sales Consultant Bending bij Bystronic, dat er nog volop ruimte is voor verregaande automatisering. Hij trekt de vergelijking met de automotive industrie, waar de eerste robots al in de jaren zestig van de vorige eeuw hun intrede in de fabrieken deden. De laatste generatie robots helpt daar nu zelfs bij complexe eindassemblage taken, zij aan zij met mensen. Gerritsen: “Tegenwoordig is de automobielsector voor 90 procent geautomatiseerd, de plaatwerksector zit nog maar op 20 procent.” Hij erkent de grote verschillen tussen beide sectoren: “Een autoproducent maakt het zelfde chassis honderdduizend keer, een plaatbewerkend bedrijf daarentegen produceert ’s morgens duizend grote producten en ‘s middags een kleine serie producten die niet groter zijn dan een sigarettendoosje. Hier was het gebruik van robots tot nu toe niet de moeite waard.”

Magnetisch scheiden, heffen en positioneren Op de Automatica in München (19-22 juni) toont Goudsmit Magnetics uit Waalre een combinatie van een magnetische timingbelt, platenscheider en magneetgrijper. Met deze unit kunnen staalplaten snel en exact gescheiden, gelift en in een pers geplaatst worden.

De timingbelt voert platen aan en af in en uit de pers. Dit gebeurt met een acceleratiesnelheid van 6 m/s2. De optionele permanente of schakelbare elektro magneten maken het mogelijk de platen met een robot over te nemen, terwijl magneetgrijpers – al dan niet voorzien van friction pad - de platen onbeschadigd hanteren en daar waar nodig is zorgen voor voldoende frictie. Om het oppakken van twee platen tegelijk te voorkomen, is het systeem uitgerust met twee compacte, pneumatisch geschakelde platenscheiders. De timing belt is geschikt voor een plaatdikte van 0,7-2.5 mm.

De timingbelt voert platen aan en af in en uit de pers. Hij is geschikt voor een plaatdikte van 0,7-2.5 mm.

18

Platenscheiders De nieuw ontwikkelde magnetische platenscheiders zijn uitgevoerd met krachtige Neodymium-IJzer-Borium magneten en kunnen pneumatisch aan- en uitgeschakeld worden. Pneumatische platenscheiders scheiden

Robot is goedkoper geworden Technologische vooruitgang heeft de laatste jaren echter geresulteerd in een enorme kostenreductie van automatisering in de plaatbewerking en heeft het tevens mogelijk gemaakt automatiseringsoplossingen efficiënter te gebruiken. “Tegenwoordig kunnen robots voor kantpersen de gereedschapsinstellingen voor opgeslagen programma’s met ongelofelijke nauwkeurigheid reproduceren”, legt Gerrits uit. Het instellen van een machine duurde voorheen langer dan het productieproces zelf.

Dankzij deze voordelen zijn automatische oplossingen nu ook aantrekkelijk voor middelgrote bedrijven. “Zelfs kleine bedrijven hebben hun bedenkingen tegen automatisering al laten varen.” De druk om verder kosten te besparen in de heftige concurrentiestrijd speelt daarbij ook een grote rol. Evenals het toenemende tekort aan medewerkers, dat bedrijven richting robotisering drijft.

Self Driving Vehicle Onder de bezoekers van de TechniShow was juist dat laatste aspect een veelgehoorde verklaring voor de enorme belangstelling voor de nieuwste automatiseringsoplossingen. Trumpf toonde op de beurs in Utrecht haar visie op de Smart Factory, waarbij het complete proces van CAD naar eindproduct op de stand werd gedemonstreerd. Een autonome SDV (de Otto 100), ontwikkeld door Romias Robotics uit

Bystronic wijst erop dat robots voor kantpersen tegenwoordig de gereedschapsinstellingen voor opgeslagen programma’s met ongelofelijke nauwkeurigheid kunnen reproduceren. (Foto: Bystronic)

Enter, die de plaatuitslagen van de Trumatic 1000 laser-/combimachine naar de TruBend 7036 kantpers bracht, speelde daarin een cruciale rol.

In de visie van Romias Robotics is de SDV (Self Driving Vehicle) de aanvullende schakel in het productieproces, die het mogelijk maakt ook de logistiek rondom productiecellen in de metaalindustrie te automatiseren. Martijn Jansen van Romias Robotics: “De maakindustrie is permanent op zoek naar oplossingen om kosten te besparen, levertijd te verkorten en het proces te optimaliseren. SDV’s kunnen daarbij logistieke taken overnemen, zoals in het voorbeeld bij Trumpf die van de vorkheftruckchauffeur, en voorzien van een cobot zelfs meerdere taken uitvoeren.

een AGV is dat de SDV zelfstandig bepaalt welke route hij neemt naar een vooraf opgegeven locatie en daarbij om bewegende obstakels heen rijdt. Bovendien is er geen infrastructuur nodig in de vorm van inductielussen, lijnen op de vloer of reflectoren. De SDV krijgt draadloos een opdracht van een bewerkingsmachine of operator en bepaalt zelf hoe hij deze opdracht voltooit. De route wordt bepaald op basis van een real-time kaart die de SDV zelf opbouwt en bijhoudt. De SDV scant continu zijn omgeving af en zal obstakels zoals bijvoorbeeld een heftruck, een werknemer of een onhandig geplaatste pallet gewoon omzeilen zonder te hoeven stoppen. Een belangrijk verschil met de mobiele systemen die stil blijven staan zodra er een obstakel is gedetecteerd.”

Bewegende obstakels Het voordeel van een SDV ten opzichte van

Transparant proces De inzet van de SDV op de Trumpf stand is de

gestapelde staalplaten, waardoor een robot ze één voor één van de stapel kan tillen. Bij het niet inzetten van dergelijke scheiders, kleven geoliede platen aan elkaar en neemt de robot soms twee platen tegelijk op waarna er ofwel één valt ofwel twee platen tegelijk in bijvoorbeeld een pers worden gelegd. Dit kan veel schade opleveren.

Magneetgrijpers Magneetgrijpers, al dan niet voorzien van rubberen pad, dienen voor het opnemen of vastgrijpen van onder meer –geperforeerde- staalplaten en blanks in robot toepassingen. De ultralichte magneten zijn met behulp van lucht aan- en uit te schakelen. Hierdoor kan het systeem ook zeer dunne staalplaten één voor één optillen en transporteren. De rubberen pad aan het uiteinde voorkomt verschuiven van het werkstuk tijdens verticaal oppakken, evenals beschadigingen van dit werkstuk. Deze magneetgrijpers vervangen de traditionele vacuümgrijpers die storingsgevoelig zijn en onderhevig aan slijtage. Bovendien moeten de vacuümnappen goed gepositioneerd worden, want wanneer ze gedeeltelijk op een gat in de plaat terecht komen functioneren ze niet.

Magneetgrijpers, al dan niet voorzien van rubberen pad, dienen voor het opnemen of vastgrijpen van onder meer –geperforeerde- staalplaten en blanks in robot toepassingen.

19

www.wortelboer.ws Pijp-eindbewerkingsmachines type TU

Uw partner voor occasion lasersnijmachines

Bereik 12 t/m 900 mm Ø

WEBER LASERSERVICE WEBER LASERSERVICE BV

20

‘t Veld 1 6666 MK Heteren - The Netherlands telefoon +31[0] 26 317 99 50 fax +31 [0] 26 317 99 51 www.weberlaserservice.nl info@weberlaserservice.nl

Officiële partner van:

Onderscheidend door service

Modellen: TUD / TU-2 t/m TU-14 Klemming: zelfcentrerend Ook te huur!

Verdere producten: machines voor pijp– en plaatbewerking, pijpleidingconstructies en transportabele metaalbewerking.

Ook diverse gereedschappen en toebehoren hiervoor.

Th. Wortelboer B.V. - Heumen Tel. +31 24 358 65 14 Fax +31 24 358 70 79 info@wortelboer.ws

De AGV die De Cromvoirtse inzet komt vanuit de zorgsector, waar hij wordt ingezet voor het intern transport van beddengoed, kleding et cetera. Na enkele maanden van testen trekt hij nu transportkarren waarop maximaal 500 kilo aan uitslagen kan worden gelegd over een afstand van ongeveer 50 meter vanaf de lasersnijmachine naar de kantpersen.

eerste praktische toepassing die Romias voor Trumpf ontwikkelde. In de visie van Trumpf zijn alle onderdelen van het productieproces middels TrueConnect met elkaar verbonden. Michel van Valburg, verkoopleider bij Trumpf Nederland: “Door ieder product een unieke (qr) code mee te geven is het mogelijk op ieder moment te traceren in welke productiestap het werkstuk zich bevindt. Dat maakt het proces transparant en geeft het management realtime informatie over de planning.” Op haar stand produceerde Trumpf plaatuitslagen op de Trumatic laser-/combimachine om die vervolgens door de SDV tussen de bezoekers door bij de TruBend kantpers af te leveren. Het product werd vervolgens gebogen, op een tweede machine gegraveerd en gepersonaliseerd, waarna het aan de bezoeker kon worden meegegeven.

Op haar eigen stand demonstreerde Romias Robotics zelf twee toepassingen waarbij een SDV de in- en output van ruwe en bewerkte producten aan een robotcel verzorgde.

Een groter model SDV (de Otto 1500), uitgerust met een cobot die zelfstandig pick-and place taken uit kan voeren, vormde daarvan tweede voorbeeld. Martijn Jansen van Romias Robotics verwacht dat de SDV steeds meer logistieke taken over gaat nemen een grote impact zal hebben op efficiency in de metaalindustrie.

Transport van uitslagen Dat verwacht ook directeur Ronnie van den Hurk van De Cromvoirtse in Oisterwijk. Daar rijdt sinds enkele weken een AGV tussen de plaatsnijafdeling en de kantafdeling. “Hiermee optimaliseren we de logistieke processen.

Weer een mooi voorbeeld van Smart Manufacturing.”

De AGV die De Cromvoirtse inzet komt uit de

zorgsector, waar hij wordt ingezet voor het intern transport van beddengoed, kleding et cetera. Na enkele maanden van testen trekt hij nu transportkarren waarop maximaal 500 kilo aan uitslagen kan worden gelegd over een afstand van ongeveer 50 meter vanaf de lasersnijmachine naar de kantpersen. Hiervoor is een voorrangspad op de productievloer gemaakt. “Bij het overnemen van zo’n AGV voor een industriële omgeving loop je wel tegen een paar dingen aan”, zegt Van den Hurk. “Normaal rijdt hij om een obstakel heen of hij stopt daarvoor. Maar bij ons detecteerde hij niet de lage pallets op de grond. Die zag hij niet en dus reed hij daar tegenaan. Hetzelfde gold voor heftrucklepels.

Onbemande heftrucks De AGV bij De Cromvoirtse werkt niet op sensoren in de grond maar op Wifi. Hij scant voortdurend zelf de omgeving en de gebruiker kan aangeven waar de AGV mag opereren. Van den Hurk ziet de AGV wel doorpakken in de metaalindustrie. Hij verwacht dat het autonome vervoer de komende 2 à 3 jaar sterk zal groei-

en. “Bij ons zullen er wel meer gaan rijden. Ik voorzie ook wel dat onbemande heftrucks pallets gaan verplaatsen. De besturing van die autonome middelen zal vanuit het ERP-systeem gaan komen.

De Cromvoirtse is ook bezig met het robotiseren van het kantproces voor kleine series. “Nihil programmeertijd voor de robot is daarbij essentieel. Hiervoor hebben we nu mede dankzij onze deelname aan het Smart Industry Fieldlab Flexible Manufacturing de juiste partijen bij elkaar. Daarmee gaan we nu echt aan de slag.”

Ontbramen en afronden Ook bij machines voor het ontbramen, slijpen en afronden van uitslagen is de robot een optie.

Q-Fin liet hiervan een voorbeeld zien op de TechniShow. Productmanager Joost Kouwenbergh plaatste echter wel een kanttekening: “Het ontkoppelpunt dichter bij de lasersnijmachine leggen, werkt vooralsnog efficiënter. Door op de Q-Fin-manier te werken, kan er in de lijn tot drie keer sneller gewerkt worden dan met een sorteersysteem of een belaad¬robot. Wij opteren voor een medewerker tussen de lasersnijmachine en de ontbraammachine: die is verantwoordelijk voor het uitladen, de efficiency, het kostenplaatje en de werkinhoud. Daar kan een robot in vrijwel alle praktisch voorkomende gevallen, dat wil zeggen bij het finishen van producten met verschillende afmetingen, niet tegenop.”

Maar ook die medewerker krijgt het makkelijker. Q-Fin presenteerde bij haar F600 machine een eenvoudig transportbandje dat de geslepen uitslagen terugvoert naar de andere zijde van de machine. Zonder te hoeven lopen kan de medewerker zo de onderdelen opnieuw door de machine voeren voor het slijpen van de andere zijde.

Qfin demonstreerde op de TechniShow automatiseringsmogelijkheden voor het ontbraam-, slijp- en afrondproces.

21

Opleidingen tot lasrobotprogrammeur

Bert Wessels van ROC van Twente, Han Slots van SMEOT en Mike Broekhuizen van AT Techniekopleidingen met het schildje dat aangeeft dat hun instituten Skillslabs zijn van Smart Welding Factory. In het nieuwe schooljaar starten ze met de opleiding lasrobotprogrammeur.

De opleidingsinstituten SMEOT en ROC van Twente in Hengelo (O) en AT Techniekopleidingen in Terborg zijn door Smart Welding Factory (SWF) officieel erkend als Skillslab. Docenten van deze instituten hebben onlangs de nieuwe opleiding lasrobotprogrammeur met goed gevolg afgerond. Hierdoor kunnen zij deze opleiding vanaf het nieuwe schooljaar aanbieden aan hun leerlingen en medewerkers van bedrijven.

Bij een officiële erkenning hoort een schildje dat de scholen op de muur kunnen bevestigen. Deze schildjes werden tijdens de jaarlijkse LAC-relatiedag in Enschede door Tom Bouws van het Programmabureau Smart Industry overhandigd aan Mike Broekhuizen van AT Techniekopleidingen, Han Slots van SMEOT en Bert Wessels van ROC van Twente.

Kennis delen De doelstelling van Smart Welding Factory, een van de 32 fieldlabs

in ons land, is lassende bedrijven voort te helpen om Smart Industry te worden. SWF is opgericht door Aebi Schmidt, NIL en het LAC, dat ook de coördinatie van het fieldlab doet. Het LAC onderhoudt goede contacten met kennisinstituten als de Universiteit Twente en Hogeschool Saxion, zodat hoogwaardige kennis bereikbaar is om de SWFdoelstelling te realiseren. Daarnaast doet een groot aantal bedrijven - inmiddels als zo’n twintig, allemaal nog in het oosten van Nederland – mee in SWF. Zij fungeren als Livinglabs, die allemaal stukjes van de puzzel die Smart Welding heet, oplossen. De kennis die ze daarbij opdoen delen ze met elkaar, waardoor ontwikkelingen worden versneld.

Robotlassen Binnen SWF ligt de focus vooral op het robotlassen. Om dat op een hoger niveau te brengen zijn ook goede opleidingen nodig. Want lasbedrijven hebben grote behoefte aan mensen die lasrobots kunnen programmeren. “Lange tijd hebben we die opleidingen zelf gedaan,

Sociale Innovatie en Smart Industry gaan hand in De uitreiking van de schildjes en daarmee de start van de eerste Smart Industry Skillslabs van Nederland vormde de verrassende afsluiting van de jaarlijkse LACrelatiedag op de Universiteit Twente in Enschede. Deze stond in het teken van Sociale Innovatie.

Marjolein Boezel, HRM-directeur bij Van Raam in Varsseveld, marktleider in het pro-

22

duceren van aangepaste fietsen, beet het spits af. Zij benadrukte in haar verhaal dat innovatie en robotisering alleen zin heeft als hier draagvlak voor is in de eigen organisatie.

“Wij zijn bezig met Smart Industry ontwikkelingen omdat je hiermee voor de helft van het geld, in de helft van de tijd een beter product kunt maken. Je moet het stap voor stap doen en beginnen met laaghangend fruit. Door automatisering en robotisering hebben we on-

ze levertijden sterk kunnen verkorten. Daar moet je je medewerkers wel meenemen.

Want fietsenmakers zijn assemblagemedewerkers geworden en de meeste lassers zijn nu robotprogrammeur. Dat betekent nogal wat. We willen daarom echt contact hebben met onze mensen. Want het enige wat telt is persoonlijke aandacht. Dan kun je doorvragen, kom je erachter wat iemand dwars zit en waar hij naar toe wil.”

gaan starten

maar daarmee zijn we gestopt”, zegt Jeroen Wevers van het LAC. “In plaats daarvan hebben we onze energie gestopt in het ontwikkelen van een goede opleiding lasrobotprogrammeur.” Deze opleiding is geheel digitaal. Het LAC gaf tijdens de relatiedag kort uitleg over de inhoud van de opleiding en gaf tevens een kleine demonstratie op een lasrobot in een lab op de Universiteit Twente.

Een sterk punt van deze opleiding is dat hij is gebaseerd op merkonafhankelijke programmeersoftware. Programmeringen op teach box niveau van de meest voorkomende lasrobotmerken in Nederland zijn in de lesstof verwerkt. Daarnaast is in de opleiding een module besteed aan een CADCAM technologie waarbij gebruik wordt gemaakt van CAD software in combinatie met merkonafhankelijke offline programmeersoftware. Hiermee kunnen door de leerlingen lasrobots van alle merken worden geprogrammeerd. ‘Papieren’ lesstof is tegenwoordig snel verouderd, om op software updates en de snelle ontwikkelingen van Smart Industry technologie te kunnen anticiperen wordt de opleiding dan ook digitaal online aangeboden. De opleiding is uniek in zijn soort en de eerste merkonafhankelijke (las)robotopleiding in Nederland.

Landelijk uitrollen De docenten van de drie instituten die de op-

Studenten bezig zijn met de lesstof. Wie goed kijkt ziet dat zij bezig zijn met een opdracht waarbij er op ieder scherm een ander merk robot staat. Het gaat wel om dezelfde opdracht, hiermee kan iedere cursist zijn/haar eigen situatie het best benaderen.

leiding hebben gevolgd, kunnen deze nu zelf gaan geven. Maar daarbij zal het niet blijven.

Teclab in Eindhoven wordt het vierde Skillslab van Smart Welding Factory en zal ook de opleiding lasrobotprogrammeur gaan aanbieden. Het contract hiervoor werd tijdens de relatiedag getekend door Peter Manders van Teclab. “We willen dit concept uitrollen over het hele land”, zegt LAC-directeur Ard Hofmeijer. “We hebben het hier over een opleiding op MBO-niveau welke op cursorische basis en als module van de MBO-opleiding niveau 4 plaat,- & constructie technoloog door de Skillslabs zal worden aangeboden. Daarnaast kan de opleiding ook als keuzedeel in het MBO worden doorlopen. Zo’n opleiding moet op bromfietsafstand bereikbaar zijn voor de leerlingen. We denken daarom ongeveer vijftien Skillslabs nodig te hebben voor

landelijke dekking.”

aan opleidingen in lastechniek en er zijn verschillende manieren waarop mensen leren. De een is van het praktische, de ander meer van de theorie. Daar moet je je als bedrijf en als opleider van bewust zijn. Het is daarom feitelijk altijd maatwerk wat NIL en scholen aan het individu kunnen adviseren.”

In een duo-presentatie gaven Ton Beune en Antoinette Tanke van Techniekpact uitleg over de ambities van Twente op het gebied van Smart

Industry en Sociale Innovatie. Ambitie op dit terrein is volgens Beune dringend noodzakelijk: “Want zelfs als alle studenten die een technische opleiding volgen aan de ROC’s, Saxion Hoogeschool en Universiteit Twente in Twente zouden blijven, dan zouden we nog een personeelstekort hebben. Paniek is niet nodig, want deze problemen zijn van alle tijden. Maar we moeten wel in actie komen en daarbij heel slim zijn.”

Opleiding is essentieel “De opleiding lasrobotprogrammeur past prima bij ons”, zegt directeur Mike Broekhuizen van AT Techniekopleidingen (Anton Tijdink).

“Automatisering, robotisering en Smart Industry loopt door al onze opleidingen heen.

Daaraan is grote behoefte bij ondernemingen. Wij hebben sinds 1 april een lasrobotprogrammeur. Hij wordt een kennisdrager binnen onze organisatie die collega’s op sleeptouw neemt en tegelijk ook les gaat geven. De benuttingsgraad van lasrobots in de bedrijven moet omhoog. Daarbij is een opleiding tot lasrobotprogrammeur essentieel.

Deze start bij ons op 1 september.” www.smartweldingfactory.com www.lac.nl

n hand Yvonne Olgers, productmanager onderwijs bij NIL, gaf in haar presentatie over ‘een leven lang leren’ en ‘loopbaanmogelijkheden in de lastechniek’ weer op welke wijze NIL de toekomst van de lastechniek ziet. “De ontwikkelingen in technologie gaan snel en vragen om andere vaardigheden. Het is daarom belangrijk mensen te blijven trainen. NIL bekijkt hoe we lastechnische bedrijven kunnen helpen in hun continuïteit, maar ook de lasprofessional. Er is een enorm woud

23

Software, Onderdelen & Gereedschappen

+31(0)10-8209550

Zie ook 3 pag.

a.nl

oktob

ww

er

nger achines Behri zaagm m band att.co

In dit

gie

prom

www.

chnolo

tale te mt digi

numm



het aan n. efte r beho aagstukke s mee gievr we techener steed 1 nieu en van ook MER n van producer inNIEK ssen ntere gie van te oplo ECH DE NUM eme ener zaam de rol enORT met NBO Het implom duur n dat el alle elijk de kom n. n mog en vrijw O IN KER te wijze daarom nóg eme S nieke efficiënt n erop binn land S toen n uit en zo gaan, zal in ons op lijkt tiebedrijven maar zal allee ijven te past stalla te allee om nijden e bedr en. Niet ook om stlasers r striël industrie , digitale de jaren dien -3D r word , maa indu rmen ren isch 2 - 2,5 sersnijden atno grijke rlandse anceerde strie ingen techn te secto belan indu geav rweg aan klima + buisla een hoek .NL gie voor De Nede de en ECH en. n tot kostenove schaal toe. De meesen innovaties- Ener en lveld Ook onder binn rkt blijve spee grote gie indu en voldo ger word hebb t W.ZANT zal Het secto WW n technolo industrien als smar ng, big verleners n niet bepe In alle strie is kunnsteeds stren rdele ie. die rndie & Onde olog van onze ikkelinge , 3D-printi se indu achting latie bove en cybe techn rland Calcu ve ontw otiseringof things en dat in digitale AM, Nede naar verw de (rob CADC zull net van try jaren ren inter rmd of . ende data), al oma doen de kom securityje toekomst n.nl ng die enni nhor nabi TOtverk de .wide mark www van UNEvoor uit een opdracht atie ganis Dit blijktvoerd in rzoek ersor onde rs is uitge ondernemche. Het lene stver de er bran dien VNI, llatie isch als partn de insta dat techn hebben . UNE RT.NL ingen verNSPO laat zien elpositie rnem tra MTRA sleut ANDA e onde le Terps rs de een .JANV striël Doek llateu zal WWW r n van indu orzitter van insta worde NI-vo r grote erken TO-V dat de rol n maa al uw s. t en kunstw dat wach tijd allee metal s voor machine zien ende n fraaie elaat het adre ings kom toen ng a kunne werk en. enni rs in indusalbe word max plasm tverk lene meta de stver mark sop atie Power dien De f zijn rse indu ie isch ste gener Hype nieuw techn mate actieNederland olog n Met de de techn Voor finitio a, de live t. De men akt. erde X-De mark gema ance te passen. USP met ctieve e plasm triële geav t aking intera m e klass rerzoch blijkt schaal toe systee n trie onde opdracht en nism s nieuw ties en de dering grote enning live waar lige cadcam rodere therm nstra el Boon al op cy in landsta e sec& draade tverk Marc van Hy- snijdemo en op veel . Via een ng ultan Neder , draaien cam.nl striël mark aar Het Cutti ekers Cons elekindu de frezen .edge nsten de stand eiden stand kond de bezo rtherms endaal, eting voor NI vijf machines, www ns Mark , TO-V van kenen van met Hype Metaalku eerde op eissen & Schn Volge UNE eden in Roosde snijnstr Schw ie, food metaal. de hele van demo en rmax verbinding Center en : chem t en mogelijkh erm op toren apparaten ort is over ingen perth anceerde ratie Powe meta- Technology snijkwalitei e XPR300 e srapp ontwikkel rity ekers trisch rzoek de geav ste genedoor livemetalen werden de van de nieuw de bezo rsecu van re ers, het onde invloed en cybe strie iets eden plasma aan de nieuw de stry snelh a snijd en en ande n indu dat de linie t indu de food finitio plasm derij snijden.

X-De ren geldt ie in de als smar blijft op nd. .com len schil ken te secto t, al olog getoo ekers therm zal twer groo Voor alle tal bezogroot suc- ww.hyper ale techn ng sterk on- kuns r. daan achte van digit de achti striële een s recor verw voor ed p' een de beur net als invlo t naar el alle induownershi Met kenwas m, oms of asn. De stand rther toek n. Vrijw 'cost de toepren- de voor Hype exposante eme zien r bij toen re gen ces Het facto ande ie. emin s ale ste olog dern steed mee cruci techn ie? als een nieuwe termijn krijgt of Barb van NI lange sing Goldie TO-V UNE ent op acht. ng van dem r aand enni etaal? mee tverk strekm rraad!

De mark s of

ECH

ZANT

ar strie om

Indu

ANG NR. 8E JAARG

r er maa niet hard Mevo: werken slimmer

2017



ASM

L duwt

end over Informerend en inspirer

3D

vers e 2 rei paning na nheid ◆ MB ar Cham D verva pi ngt 2D ons Leag ue teken ing ◆

◆ Grad

3D Printing Solutions



.nl

jzeron

enaar

lkunst

Metaa

5-asser oond Europesei-Wia bekr Hyunda

in actie

lijk

erke opm



skwaliteit bezoeker TIV ziet toenemen

verovert als cards 3D Printing Solutions materialen! met kennis en industriële

Metaal NIeuws



Meta

200 821800 ldam.nl (0)75 68 +31 681 ndam.n TT 075 abelzaalzaan dam.nl info@kkabe lzaan dam.nl EE info@ belzaan .kabe www.ka II www

BV BAAS

-MET

rtne rial Pa

r

Indust en

igen Vervaard n van enten. bewerke compon GG grote

00 28 10 (0) 547 T +31 s-ip.n l Goor auhui op@b

4 7471 E verko weg 99 dwars 27 26 Whee (0) 547 F +31

W

met

L

ie Combinat

sma • Pla ogeen • Aut rofits • Ret tware • Sof tricut • Cen vice • Ser act-ma

liteit kwa

... als

or.nl

rnbo

w.ke

ww

jk is! ngri bela

Author

EDITIE:

E XP CENTE PUREFINISH: ALS MAAKT LICHTE partner NIEUW IG AF EN - LASER EN FINISH KEER 4-ZIJD SLIJPEN SCHUREN,

Internet platformen krijgen grip op maakindustrie◆

maakindustrie VAR van Ultimaker de

De uitd ◆ Markt agers ver sus de belang terug aan klassie de rijk is ◆ Verspa top ◆ Chirurke verspaner gis ◆ ner wo rdt pro che precis Spotify in de ie ◆ Wa ceseng verspa aro ineer ◆ Matrix m kennis ning delen in de CNC wereld NTS-Group: klassieke verspaningskennis onmisbaar bij 3D printen ?◆ KMWE Group: slimme stekker vergroot flexibiliteit supply chain

3D printers trekt aan, Wereldwijde verkoop van Henk Kiela: waarom schaarse vakmensen logistiek werk laten doen? t ervoor? maar hoe staat de Beneluxmark

zorg E heeft toekomst voor de VLOTT printen T OP3D 4 REKEN kijkt AMEN IN - ASTES ERD ONTBR nes achi als je naar integrale ketenkosten VERDER TROLE LEERT IN STEEDS straalm chines s - GECON ERSCHAP IKKELING ELKAAR - LVD STIMU IN ÉÉN richtma machine IN ONTW L VULT PARTN nes VOOR ELEMENTEN raam e - BAX METAABOTPROGRAMMEUR BELANGRIJK ENTRUM ontb ALachi uurm INGSCFMI WERKT GROTE Additive start serieproducti nes DIGITA Tdsch ONIC ZIJN TUWI - COLPRO achi ING LASRO WORD ban ARE - OPLEID RODUCTIE jstm EN BYSTR - OPLEID

IN DEZE 31PF TRUM

ldklasse!

van were

poli mi.nl 2 MET SOFTW SERIEP 41 21 y.nlIN BENELUX GRIJK VOOR ZANTECH .heva -7660 wwwLIJN WORX SLIM S GESCHIKT VOOR )4133 GROEI TCI BELAN ÉÉN +31(0 chiner RICHTEN IN Tel: RSCHAP TELT - LASER EN R - DEALE CONSTRUCTIE HYGIËNE

13)

T (05

ized

.nl

L AAL.N

.EU

.N B.V. MACH ines

I gsmach . FR rkin ewe WW aalb

uis-ip

ERS

BAAS

ERK

.bauh www

LAS

NIJW

&

al?

kmeta s of strevoorraad! , gaa gaa op voo erd, altijd oreerd jd op erffore het alti Gepper Ge ben het hebben Wi Wijj heb al

RIJF BED AAL MET

24

S

olutions

e magazine print magin deazin industrie

achine

aalsnijm waterstr Nieuwe al mooi vol loopt

www.i

2 • JUNI

SEPTEMBER 2017

a

Meta

ag 10

dinsd

maart 2018 5e JAARGANG EDITIE 1 ●

18

um

br

w.

er 2017

uws lnie editie

3D geprinte implantaten

20

Onderdeel van

20

17

18

JAARBOEK

Verspanen

JAAR

BOE

Versp K an

en

www.widenhorn.nl

LVD verovert luchtruim LVD heeft onlangs een afkantpers uitgerust met de Synchro-Form-technologie voor het buigen van zeer grote profielen verkocht aan het Japanse technologiebedrijf Kawasaki Heavy Industries (KHI). Kawasaki zet deze machine in voor het buigen van panelen voor de romp van de Boeing 777X, de opvolger van het 777-toestel. LVD verwacht dat het niet bij deze ene mega-order in de luchtvaartsector zal blijven.

De Synchro-Form, tijdens de laatste Euroblech, nog uitgeroepen tot het meest innovatieve product in de categorie metaalomvorming, buigt automatisch zware aluminium platen van 10 meter en meer. Kawasaki Heavy Industries heeft een op maat gemaakte afkantpers met een perskracht van 1000 ton en speciale gereedschappen gekocht voor het maken van grote panelen voor het middengedeelte van de romp van commerciële vliegtuigen. Het vorm geven aan deze enorme onderdelen is een hele opdracht die dankzij Synchro-Form een stuk eenvoudiger wordt. Per paneel is de LVD afkantpers daar ongeveer anderhalf uur zoet mee. Voorheen rekende Kawasaki met buigtijden van 350 minuten. “Het halveren van het productieproces en het beter maken daarvan levert een enorme productiviteitswinst op”, aldus Lieven Vanhoenacker, salesmanager bij LVD. Met lasertechniek en camera’s wordt elke buiging meerdere keren per seconde gemeten.

Zo wordt een hoge nauwkeurigheid gereali-

Met lasertechniek en camera’s wordt elke buiging meerdere keren per seconde gemeten. Zo wordt een hoge nauwkeurigheid gerealiseerd.

seerd. Het systeem handhaaft de hoekconsistentie en het gewenste geometrische profiel en maakt automatische in-proces controle bij het manipuleren, positioneren en meervoudig buigen van grote stukken mogelijk.

Volledige automatisering Het Japanse KHI is een belangrijke partner voor de productie van de nieuwe Boeing 777X. Dit toestel zal het grootste en meest efficiënte tweemotorige vliegtuig ter wereld zijn, met

onovertroffen prestaties. De Synchro-Form afkantpers van LVD beantwoordt aan de strengste tolerantievoorwaarden opgelegd door KHI en aan de noodzaak van volledige automatisering. De bestelling werd aan de Belgische machinebouwer toegekend nadat het bedrijf voldeed aan verschillende buigproeven en strikte nauwkeurigheidsmetingen. De Synchro-Form afkantpers wordt geproduceerd in de World Class Manufacturing productie-eenheid in Gullegem.

Het vorm geven van enorme panelen voor vliegtuigrompen wordt dankzij de SynchroForm een stuk eenvoudiger.

Veel meer vliegtuigen LVD verwacht nog meer orders vanuit de luchtvaartindustrie. Momenteel vliegen er wereldwijd ruim 23.000 passagiers- en vrachtvliegtuigen. De verwachting is dat dit aantal in de komende 20 jaar minimaal zal verdubbelen. Dat vraagt om state of the art productiefaciliteiten en daarvan kan LVD met de Synchro-Form techniek een deel invullen. “We zijn de eerste met deze technologie en ik verwacht dat dat nog wel enige tijd zo zal blijven want deze techniek hebben we volledig met eigen mensen ontwikkeld”, zegt Vanhoenacker. “Er is voor ons nog heel wat te doen.”

Ook andere sectoren dan de luchtvaart bieden perspectief. Zo is KHI niet alleen actief in de commerciële luchtvaart, maar ook in de scheepvaart en offshore, milieucontrolesystemen en energiewinning, machines en robotica, rollend materieel waaronder de bekende Shinkansen trein en de metrostellen in New York. www.lvdgroup.com

25

26

Buislasermarkt is in beweging De markt voor buislasersnijden groeit en is daarom erg interessant voor machinebouwers. Ze investeren dan ook veel in nieuwe ontwikkelingen. In het topsegement bekleedt de Italiaanse BLM group (Adige) van oudsher een leidende positie. Maar Trumpf heeft de afgelopen jaren een flinke inhaalslag gemaakt. Bystronic gaat door de overname van het Italiaanse TTM nu ook serieus werk maken van deze aantrekkelijke markt. Ondertussen is LVD bezig haar buislaser, die in Azië en Amerika reeds leverbaar is, rijp te maken voor introductie in Europa.

De BLM Group presenteerde in april op de internationale buizenvakbeurs Tube in Düsseldorf het nieuwe kroonjuweel van haar Lasertube buislaser familie, de LT7. Dit kleinere broertje van de LT8 beleefde op de Tube zijn wereldpremière, nadat BLM vorig jaar op de huisshow al een prototype had gepresenteerd. De Italiaanse producent benadrukt vooral de grote veelzijdigheid van deze nieuwe telg. Zo snijdt de LT7 ronde, vierkante, rechthoekige en speciale buizen met diameters van 12 tot 152,4 mm, maar ook open profielen met een gewicht tot 23 kilo per meter. Voor het snijden van de kleinste tot de grootste buis past de machine alle instellingen automatisch aan en ook het automatisch snijden van open L-, U- en vlakke profielen is standaard. De machine is uitgerust met een 3kW fiberlaser, die verschillende wanddikten en materiaalsoorten aan kan, van staal met een wanddikte van 12 mm tot messing met 4 mm wanddikte. Interessant voor de flexibiliteit is ook dat de LT7 is voorzien van een 3D snijkop. De BLM Group noemt deze met autofocus uitgeruste snijkop TubeCutter – die speciaal voor buisbewerking is ontwikkeld – een van de interessantste prestatiekenmerken van de nieuwe LT7 omdat 3D bewerken nu voor een breed spectrum van buizen en profielen beschikbaar is.

De spantechniek van de TruLaser Tube 7000 fiber automatisch aan aan elke buis- en profielgeometrie.

past zich

Handling van buizen De LT7 biedt een hoge snijsnelheid, maar meer nog een hoge productiviteit. Want dat is wat uiteindelijk telt volgens de BLM Group. Het gaat uiteindelijk niet om het aantal gesneden meters per seconde maar om het aantal delen dat de machine in kort tijdsbestek produceert. Juist hierin blinkt de LT7 uit dankzij oplossingen die bij de handling van de buizen in alle fases van het bewerkingsproces worden ingezet. Dat geldt bijvoorbeeld voor de snelheid van het buizenwisselsysteem dat in combinatie met de volautomatische profielenwissel bij zeer verschillende speciale profielen een uitstekende productiviteit mogelijk maakt.

Het ergonomische bedieningspaneel is overzichtelijk en eenvoudig te bedienen. Voor het opstarten van een nieuwe productie zijn maar

De Italiaanse producent BLM Group benadrukt vooral de veelzijdigheid van haar jongste telg van de Lasertube familie, de LT7.

27

de snijparameters automatisch aan de actuele snelheden aan om de snijkwaliteit te optimaliseren. Met de functie Active Marking kunnen delen delen snel en efficiënt aan de hand van vooraf ingegeven parameters gemarkeerd worden. En Active Focus past het brandpunt van de laser automatisch en zeker aan de werkomstandigheden aan.

Na een partnerschap van enkele maanden heeft Bystronic de buislaserspecialist TTM Laser volledig overgenomen.

weinig bedienstappen nodig. Geprogrammeerd wordt de LT7 met de CADCAM-software Artube dat de data van complexe ontwerpen snel vertaalt in machineprogramma’s.

Daarbij is de LT7 uitgerust met verschillende functionaliteiten die de productiviteit ten goede komen. Active Tools draagt bij aan de eenvoudige bediening van de machine. Active Piercing optimaliseert het boorproces doordat ze de laserparameters bestuurt aan de hand van informatie die van sensoren in de werkruimte komt. Active Speed past

Trumpf: draadsnijden De markt voor buislasersnijden groeit omdat conventionele bewerkingsmethoden als boren, zagen en frezen steeds meer worden vervangen door bewerking met een laser. Trumpf voegt daar een nieuwe bewerking aan toe. Op de Tube werd de nieuwe TruLaser Tube 5000 getoond, die het buissnijden en draadsnijden integreert in één machine. Dat spaart tijd en reduceert de logistieke inspanning omdat het niet langer nodig is de schroefdraad aan te brengen op een separaat bewerkingsstation.

Trumpf heeft de machine voor dit doel uitgerust met een spindel en een viervoudige gereedschapswisselaar. De spindel realiseert schroefdraden in zowel dun- als dikwandige buizen. Omdat dunwandige buizen niet voldoende materiaalsubstantie bieden, worden de schroefdraden niet alleen gesneden en gevormd, maar ook met vloeiboren gemaakt. Deze methode is vooral geschikt voor buizen met wanddiktes van 1 tot 3 mm. De TruLaser Tube 5000 snijdt buizen met een wanddikte tot 10 mm en een diameter tot 152 mm. Het nieuwe spansysteem past zich automatisch aan verschillende buisen profielgeometrieën aan, zonder dat daar gereedschap voor nodig is. De machine is uitgerust met CO2 laserbron.

Buiswerking in XXL Voor het snijden van grotere formaten presenteerde Trumpf op de Tube de TruLaser Tube 7000 fiber. Deze bewerkt buizen met diameters tot 254 mm. De machine snijdt zowel filigrane buizen voor kantoormeubilair als de grootste profielen voor landbouwmachines extreem snel. Hij snijdt tot 10 mm dik materiaal en kan ook afschuiningen tot 45 graden snijden.

De LT7 snijdt ronde, vierkante, rechthoekige en speciale buizen met diameters van 12 tot 152,4 mm, maar ook open profielen met een gewicht tot 23 kilo per meter.

28

Het hart van deze machine is een disklaser TruDisk 4001 met 4 kW vermogen. De functie RapidCut verhoogt de dynamiek van de buisassen en de snijkop en zorgt daarmee voor extra productiviteit. Met als resultaat dat de hoge voedingen van de vaste stoflaser reeds bij kleine contouren merkbaar worden.

PierceLine zorgt er voor dat het insteken sneller gaat. Dit is een voorbeeld van een functionaliteit die Trumpf vanuit de plaatbewerking heeft vertaald naar het bewerken van buis. Ook bij de snijdata hebben de ontwikkelaars kennis uit het bereik van de vlakbedlasers overgenomen. Alles bij elkaar bewerkt de TruLaser fiber buizen en profielen sneller dan zijn broers met een CO2 laser.

“Als we onderdelenmix van onze klanten in ogenschouw nemen, verhogen we de productiviteit met 15 procent, alleen al dankzij de vaste stof laser”, zegt Karl Schmid, leider productmanagement buislasersnijden.

“Al naar gelang de onderdelengeometrie kan Rapidcut dat percentage nog duidelijk opvoeren.” Met de Loadmaster Tube werkt de machine volautomatisch. Het buizenmagazijn van deze beladingsunit kan maximal 4 ton ruw material laden. Sensoren bewaken de spantechniek en zorgen ervoor dat deze zich automatisch aanpast aan elke buis- en profielgeometrie.

Overname Bystronic Ook Bystronic gaat zich nadrukkelijk roeren op de markt voor buislasers. Eind vorig jaar werd al een partnerschap bekendgemaakt met TTM Laser, een Italiaanse specialist voor het verwerken van buizen en profielen. Dit bedrijf is onlangs volledig overgenomen. Zodoende vergroot Bystronic haar bestaande portfolio van technologieën in de procesketen voor snijden, buigen en automatisering.

Bystronic biedt haar klanten systeemoplossingen voor snijden en buigen van plaatwerk.

Recentelijk is het bestaande technologie portfolio flink uitgebreid met nieuwe oplossingen voor automatisering, magazijnintegratie en digitaal netwerken. Bystronic signaleert echter dat veel klanten de verwerking van buizen en profielen naast de geautomatiseerde processen voor plaatbewerking beschouwen als een belangrijke stap om succesvol te opereren. “De mogelijkheid om al deze productieoplossingen vanuit één hand aan te kunnen kopen creëert toegevoegde waarde voor klanten. Eén leverancier met een ster-

Trumpf heeft de techniek om te kunnen draadsnijden geïntegreerd in de nieuwe buislaser TruLaser Tube 5000.

ke positie op het gebied van verkoop en service vereenvoudigt niet alleen de aankoop en het onderhoud van de machines, maar ook de succesvolle integratie en werking in productieoplossingen”, verklaart Bystronic haar entree op de buislasermarkt.

Sinds november werken Bystronic en TTM Laser al samen. Het partnerschap omvatte gezamenlijke verkoopactiviteiten. De afgelopen maanden heeft de positieve feedback van bestaande klanten laten zien dat er in veel markten sterke vraag is naar een nauwere samenwerking tussen beide partijen. Daarom is TTM Laser nu door Bystronic overgenomen. Met de technologieën van de Italianen verbreedt Bystronic haar bestaande portfolio voor het lasersnijproces met lasertoepassingen voor buizen met diameters tussen 12 en 815 mm en profielen. Aanvullend daarop tevens met oplossingen voor het laserlassen van groot-formaat plaatwerk.

Voorlopig blijft TTM Laser als merk bestaan.

In de toekomst zullen klanten het bedrijf leren kennen als een ‘Member of Bystronic’.

“Ondertussen gaan we van hun buislaser een echte Bystronic machine maken met de software en de besturingen die we ken-

nen van onze andere machines”, zegt Marius van der Hoeven, directeur Bystronic Benelux.

“Maar daar gaan wel enkele jaren overheen.”

Redesign LVD Ook LVD lonkt naar de Europese buislasermarkt. Bij de opening van het Experience Center in Gullegem was vorig jaar al een buislaser te zien. Maar die heeft daar maar korte tijd gestaan. LVD heeft in 2015 het Amerikaanse Altamar overgenomen en produceert sindsdien buislasers die onder de naam Strippit in Azië en Amerika worden verkocht. Voor de veeleisende Europese markt is LVD bezig met een volledig redesign. Matthijs Wijn van LVD zou de machine nog liever vandaag dan morgen aan zijn klanten willen kunnen aanbieden. “We willen deze buislaser er graag bij hebben want het is een interessante markt. In de crisis bleven bedrijven buizen zagen, boren en frezen om de mensen maar aan het werk te houden, maar tegenwoordig wordt er steeds meer geconstrueerd voor buislaser. Maar we moeten nog even geduld hebben.”

29

HOLL AND PRECISION TOOLING

www.hptooling.nl

PONSGEREEDSCHAP LASERSNIJONDERDELEN KANTPERSGEREEDSCHAP

GOED GEREEDSCHAP IS HET HALVE WERK Amsterdamsestraatweg 33 Naarden 035-539 90 90 info@hptooling.nl

www.wortelboer.ws PLAATKANTENFREESMACHINE CHP-60G • Laskanten frezen met automatische voeding van de plaat of • • • • •

langs de plaat.

Max. afschuinlengte van 60 mm.

Plaatdikten van 10 - 100 mm.

Hoekstand 15° tot 70° instelbaar.

Bel de CADCAM specialist voor de plaatbewerking

Werkhoogte 750 - 950 mm.

Freest met hardmetalen wisselplaten

• •

CADCAM aansturing van nieuwe en gebruikte plaatbewerkingsmachines werkend opleveren?

Verkoop.

Verhuur.

DEMONSTRATIES MOGELIJK!

Th. Wortelboer B.V. - Heumen Tel. 024 358 65 14 Fax 024 358 70 79 info@wortelboer.ws

• Training en eerste hulp bij aanloop productie • Ondersteuning alle bekende machinemerken • Dealer van Metalix voor ponsen, snijden en kanten • Kostprijscalculatie en import/ export van xml, csv bestanden tbv ERP • Efficiënter produceren door meer uit uw software te halen • Samenwerking met meerdere machineleveranciers Van Leeuwen CADCAM Systems BV | 030 271 42 17 | info@leeuwencam.nl | www.leeuwencam.nl

Metalen verbinden zonder lassen Lassen is nog altijd de standaard techniek om metalen met elkaar te verbinden. Maar deze inspannende methode onder hoge temperaturen is niet overal inzetbaar. Een flexibel alternatief voor traditionele las- en lijmmethoden heeft nu een onderzoeksteam van de werkgroep Functionele Nanomaterialen van de Christian Albrechts Universiteit (CAU) in Kiel samen met het plaatselijke bedrijf PhiStone ontwikkeld. Gebaseerd op een speciale etsmethode kunnen hiermee aluminium en aluminiumlegeringen zowel met elkaar als met kunststoffen duurzaam stabiel worden verbonden. Op de Hannover Messe presenteerden de twee een prototype van een mobiel verbindingsstation.

Bij het lassen worden onderdelen lokaal met elkaar versmolten. De hiervoor noodzakelijke hoge temperaturen kunnen het materiaal in de warmtebeïnvloede zone echter structureel vervormen en optisch veranderen. Ook zijn hierbij bijzondere veiligheidsmaatregelen en gekwalificeerde medewerkers nodig. De methode van de CAU-onderzoeksgroep onder leiding van professor Rainer Adelung daarentegen ontziet niet alleen de te verbinden materialen. Deze methode is ook eenvoudiger en flexibeler in gebruik, zelfs op moeilijk toegankelijke plekken, in hoeken of boven het hoofd aan het plafond.

Reeds in een paar minuten kunnen zo metalen met elkaar maar ook met kunststoffen stevig worden verbonden. Toepassingsmogelijkheden ziet het team bijvoorbeeld in de scheeps-, vliegtuig- of voertuigenbouw. Bijzonder goed ge-

De aluminium flens zit stevig vast op de aluminium wand. Een lasnaad zoals bij de op traditionele wijze verbonden ophanging op de voorgrond ontstaat bij het verbinden van de metalen niet.

schikt zou de methode zijn om onderdelen naderhand in reeds bestaande constructies aan te brengen, bijvoorbeeld in het interieur van schepen of auto’s, beschrijft Adelung bepaalde inzetmogelijkheden. “De hoge temperaturen bij het lassen kunnen bijvoorbeeld reeds behandelde of gestreken oppervlakken verstoren.

Onze methode daarentegen functioneert bij kamertemperatuur zonder bijzondere beschermingsmaatregelen.”

Oppervlak opruwen Om metalen te kunnen verbinden, ruwt het onderzoeksteam bij zijn ‘Nanoscale Sculpturing’methode het oppervlak met een elektrochemische etsmethode op, zodat op micrometer niveau een fijne kubusvormige weerhakenstructuur ontstaat. Worden twee zo behandelde oppervlakken middels lijm met elkaar verbonden, dan ontstaat een slechts zeer moeilijk losneembare verbinding.

via 3D-printen individueel te produceren etscellen kunnen hiermee metaaloppervlakken vormnauwkeurig bij kamertemperatuur worden bewerkt. Samen met de eerste klanten willen ze het product, afgestemd op hun eisen, doorontwikkelen tot marktrijpheid. Twee patenten hiervoor zijn reeds aangemeld. Met de verwijzing naar de Renaissance-beeldhouwer Michelangelo benadrukt de naam van het prototype het basisprincipe van de nieuwe methode: het gericht bewerken van oppervlakken. Dit keer echter metaal in plaats van marmer. www.uni-kiel.de www.phi-stone.de

Nieuwe materiaalcombinaties “Als er iets breekt, dan hooguit de lijm op zich of het materiaal zelf, maar niet de plek van de verbinding”, benadrukt Ingo Paulowicz van Phi-Stone. Adelung vult aan: “De Nanoscale Sculpturing-methode opent volledig nieuwe mogelijkheden in de verbindingstechniek maar ook nieuwe materiaalcombinaties zoals aluminium met koper of met siliconen. Dat zou bijvoorbeeld voor de medische techniek interessant kunnen zijn.”

Het mobiele prototype Metalangelo. (Foto’s: Siekmann, CAU)

Om hun verbindingstechniek industrieel toe te kunnen passen, ontwikkelde het CAU-team samen met Phi-Stone het mobiele en eenvoudig te bedienen prototype ‘Metalangelo’. Middels

De etscel wordt middels een vacuüm ondersteunde houder op een aluminiumvlak bevestigd en daar gericht elektrochemisch gestructureerd.

31

Vraag naar productietechnieken voor elektrische auto’s groeit sterk Trumpf ziet de vraag naar productietechnieken voor elektrische auto’s sterk stijgen. Tien procent van de omzet die het Duitse technologieconcern boekt in de automotive-industrie, heeft betrekking op de productie van accu’s. En dit aandeel groeit.

Op de eigen huisshow in Ditzingen maakte Trumpf in april bekend dat het al meer dan 500 lasers voor de productie van accu’s over de hele wereld heeft verkocht. “We hebben de juiste productiemethoden om de belangrijkste componenten binnen e-mobiliteit – namelijk accu’s, hoogwaardige elektronica en elektrische aandrijvingen – rendabel en op grote schaal te produceren. Dat kan alleen met lasers”, zegt Christian Schmitz, CEO Laser Technology bij Trumpf. De accu’s voor elektrische auto’s bestaan uit meerdere lagen flinterdunne koper- en aluminiumfolies, die op maat worden gesneden met behulp van lasers.

Naden op motor lassen Tijdens de huisshow demonstreerde Trumpf ook een lasertechniek, die in een minuut alle naden op een elektrische motor kan lassen.

“Met onze laserprocessen voor de zogenoemde ‘hairpins’ zorgen wij ervoor dat elektronische motoren sneller, betrouwbaarder en goedkoper kunnen worden geproduceerd”, aldus Schmitz. “Het elimineert de complexe en tijdrovende wikkelingen van spoelen met dikke koperdraden voor krachtige elektrische motoren. Daarmee wordt massaproductie eenvoudiger.”

Grote kansen De elektromobiliteit en die andere megatrend Industrie 4.0 bieden samen grote kansen, stelt Mathias Kammüller, Chief Digital Officer.

“Onze lasers voor de automobielindustrie laten bijvoorbeeld zien hoe belangrijk de digitale transformatie voor Trumpf is. Om ook in onze eigen productie toekomstbestendig te blijven, voeren we de digitalisering van ons eigen bedrijf steeds verder door. Meer dan 500 werknemers hebben al deelgenomen aan meer dan dertig digitale transformatieprojecten. Hiermee bereiken we meer efficiëntie, verlagen we onze kosten en versterken we onze concurrentiepositie. Vooral met onze locaties met hoge loonkosten zoals in Duitsland is digitalisering

Lasercel voor prototypes en kleine series Met de lasercel TruLaser Cell 5030 presenteerde Trumpf op haar huisshow een wereldpremière. Deze cel is speciaal voor prototypeproductie en kleine en middelgrote series ontwikkeld.

De cel is uitgerust met een disklaser, wat haar robuust, onderhoudsarm en energie-efficiënt maakt. Daarmee is het een machine waarmee klanten hun portfolio kunnen uitbreiden van de 2D- naar de 3Dbewerking. Anderzijds is het volgens Trumpf een opvolger voor veel oudere hybride machines, die nog met CO2-lasers werken.

Bij de ontwikkeling van deze machine was het doel een prijstechnisch aantrekkelijke machine te maken, die zeer goede snijresultaten levert.

Productmanager Ralf Kohllöffel: “We wilden een machine die zich qua snijkwaliteit kan meten met de andere machines in deze serie, maar qua investeringskosten een echt alternatief is voor andere op de markt verkrijgbare systemen.”

Net als bij haar zustermachines heeft de TruLaser Cell 5030 een vliegend optiek. Hierbij ‘vliegt’ de laserkop over het gepositioneerde onderdeel en bewerkt het op de programmeerde plaatsen. Een vliegend optiek verzekert een gelijkblijvende nauwkeurige bewerking, onafhankelijk van het gewicht en de positie van het onderdeel. Dit zorgt samen met de hoge dynamiek van de assen en de vaste stof laser voor een hoge productiviteit.

32

De TruLaser Cell 5030 heeft een vliegend optiek. De laserkop ‘vliegt’over het gepositioneerde onderdeel en bewerkt het op de programmeerde plaatsen.

Trumpf heeft de cel uitgerust met dezelfde machinebesturing als de actuele machineseries. Met de software TruTops Cell Basic bijvoorbeeld kunnen grafische wijzigingen direct aan de machine worden uitgevoerd. Hierdoor kan de productievoortgang snel worden ingericht, wat vooral bij de productie van kleine series doorslaggevend is.

een onderscheidend kenmerk.�

De huisshow trok ongeveer 2200 bezoekers uit de hele wereld. Zij konden het complete portfolio van Trumpf bekijken, waaronder de oplossingen van het TruConnect programma. Hiermee kunnen niet alleen laserinstallaties worden bewaakt, maar kan ook de productiviteit in de plaatbewerking worden opgevoerd. Heinz-JĂźrgen Prokop, Chief Executive Officer Machine Tools: “We digitsaliseren het volledige productieproces. Van de klantenaanvraag tot en met de factuur. Van de bestelling van materiaal tot het verzenden van

Lasertechniek van Trumpf wordt bij de productie van elektromotoren ingezet voor het lassen van hairpins.

het gereed product. Of het nu de programmering van machines is of het maken van de verzendpapieren, in totaal vormen de taken voor en na de eigenlijke productie bijna 80

procent van het bewerkingsproces. Dat kan met onze oplossingen drastisch worden teruggedrongen. www.trumpf.com

Bestellen met een druk op de knop Klanten van Trumpf kunnen sinds kort hun slijtdelen, reserveonderdelen en ponsgereedschappen letterlijk met een druk op de knop bestellen.

De MyTrumpf E-Shop is hiervoor het centrale contactpunt. Hier kunnen de onderdelen snel en gemakkelijk worden besteld. Nieuwe, extra bestelmogelijkheden maken dit nog eenvoudiger. Dankzij het Easy Order bestelsysteem hoeven klanten niet eens meer in de shop in te loggen om delen te bestellen. Ze bestellen per App, met een druk op de knop, of gebruiken een automaat.

In de online handel worden al zogeheten Dash Buttons gebruikt. Dat zijn knoppen waar consumenten slechts op hoeven te drukken en het gewenste product wordt automa-

Met de Easy Order button kunnen reserve- en slijtdelen met een druk op de knop worden besteld.

tisch thuis bezorgd. Op dit model baseert ook Trumpf zich. De Easy Order button kunnen klanten overal aanbrengen, ook op de machine. Achter deze knop verbergt zich een reserve- of slijtdeel. Drukt de bediener hier op, dan genereert de software op de achtergrond automatisch een bestelaanvraag. Zodra de verantwoordelijke inkoper deze vrijgeeft, wordt hij aan Trumpf overgedragen. Informatie over artikel- of klantennummer hoeft de gebruiker niet aan te geven.

Naast de button kan de klant ook zijn mobieltje pakken en de App openen. Deze bevat alle gebruikelijke slijtdelen. Met een paar clicks kunnen klanten hier lenzen of nozzles bestellen.

Ponsgereedschappen zijn eenvoudig door het scannen van een gereedschapscode te identificeren en kunnen zo zonder inspanning worden nabesteld.

Wie dat wil kan ook een onderdelenautomaat aan Easy Order verbinden. Hierin zitten dan de belangrijkste slijtdelen van de klant. Zo heeft hij steeds overzicht. De automaat doet zelfstandig een bestelling zodra een bepaalde minimum hoeveelheid is bereikt. De gebruiker geeft deze dan in de App of op zijn pc vrij.

De automaat, de App en de button verlichten

De onderdelenautomaat bestelt zelfstandig slijtdelen zodra een bepaalde minimum hoeveelheid is bereikt.

naast de bestelprocessen ook de administratieve lasten in het bedrijf, aldus Trumpf. Gebruikers kunnen ieder moment inzien wie wanneer welke delen via de App, button of automaat heeft besteld. De klant kan ook verschillende gebruikersrechten in het systeem ingeven. Deze regelen wie mag bestellen en wie bestellingen mag vrijgeven.

Klanten in Duitsland kunnen al gebruik maken van Easy Order. Daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan reserveonderdelen en pons- en buiggereedschappen via een e-shop te bestellen.

33

N -A I S O 3 8 3 4 2 C -89 2 RvA

2 53

1

23

00

E 00 24

24

E -A N 1 0 9 0 - 1 1 -89 o 2 NoB

IS

O 9001

GECERTIFICEERD LASSEN FRAMEBOUW - PLAATWERK APPARATENBOUW - PIPING LICHT CONSTRUCTIEWERK MODULEBOUW

2D & 3D SNIJ- ZETWERK SNEL EN EENVOUDIG EEN ONLINE OFFERTE AANVRAGEN VAN UW LASERSNIJWERK, GA DAN NAAR ONZE SITE LASERSNIJWERK.EU

ENGINEERING MACHINEBOUW SERVICE

BATEQ.EU

LASERSNIJDEN CNC-ZAGEN CNC-(VLOEI)BOREN WALSEN KANTEN GLASPAREL-STRALEN (ROBOT)LASSEN ENGINEERING

METAALBEDRIJF

BAAS BV BAAS-METAAL.COM

Uw partner in standaard en maatwerkoplossingen voor Laser - Snijden en Markeren Compacte Lasermarkeermachine

Compacte Lasersnijmachine

Maatwerk behuizingen Laservermogems tot 100W

Werkbereik tot 1500 x 1000 mm Fiber Laser vermogens tot 3 kW

www.microlasersystems.nl Micro Lasersystems BV Postbus 274 6660 AG Elst (GLD) 34

Bezoekadres: Bemmelseweg 106 D 6662 PE Elst (GLD)

T: +31 26 26 00128 F: +31 26 37 93259 info@microlasersystems.nl

Forstner en Dener bij Jörg Jörg Machines heeft op de TechniShow haar nieuwe vertegenwoordigingen Forstner en Dener geïntroduceerd. Beide merken vormen een mooie aanvulling op het bestaande assortiment.

Dat Jörg nu ook de Oostenrijkse fabrikant Forstner vertegenwoordigt, lag al in de lijn der verwachtingen. De machineleverancier uit Dodewaard bediende de markt – met name die van dak- en zinkwerkers (sanitair, dakgoten) reeds met de Zweedse fabrikant Cidan en die heeft Forstner eind vorig jaar overgenomen.

Forstner is een sterke en bekende speler in de coilverwerking: afcoilen van één of meerdere coils, richten, slitten, knippen, recoilen en verdere bewerkingen. Door de modulaire opbouw van de lijnen, zijn ze voor vele branches en toepassingen inzetbaar: isolatie plaatwerk, dakgoten, hallenbouw, dak- en gevelbekleding, luchtkanalen, schoorsteenbouw, plaatbewerking, et cetera.

Forstner geldt sinds de overname als het belangrijkste kenniscentrum voor coilbewerking binnen de groep. Cidan Zweden produceert machines in segment krachtige buigmachines en guillotinescharen, maar ook coilbewerkingsmachines voor dezelfde klanttoepassingen als Forstner. Cidan Zweden zal zich nu vooral verder ontwikkelen als het belangrijkste

Op de TechniShow demonstreerde Jörg een servo-elektrisch kantpers van de Turkse fabrikant Dener.

kenniscentrum op het gebied van buigmachines en scharen binnen de groep.

Cidan en Forstner werken al samen sinds 2011, toen Cidan via haar Amerikaanse dochter begon met het verkopen van Forstner machines op de Amerikaanse markt. “Forstners sterke aanwezigheid in de Duitstalige mark-

Forstner is een sterke en bekende speler in de coilverwerking: afcoilen van één of meerdere coils, richten, slitten, knippen, recoilen en verdere bewerkingen.

ten geeft onze nieuwe groep een frisse basis in een globale markt”, zegt Peter Tafazoli, CEO van Cidan Machinery. Forstner directeur Renato Romagna vult aan: “Onze langdurige samenwerking heeft al bewezen dat we vertrouwen kunnen hebben in Cidan als partner om onze machines en diensten op de globale markt te brengen. De complementaire producten van onze bedrijven vormen een perfecte match en deze combinatie versterkt ons vermogen om te investeren in productontwikkeling richting Industrie 4.0.”

Dener De tweede nieuwe vertegenwoordiging van Jörg is die van de Turkse machinefabrikant Dener. Sinds 1974 produceert Dener hoogwaardige machines naar de laatste stand der techniek. Dener bouwt verschillende soorten kantpersen: CNC hydraulisch, servo-elektrisch, hybride en met spindel-aandrijving, toepasbaar in kleine werkplaatsen en opleidingen, tot en met hightech productiebedrijven.

De hydraulische scharen zijn guillotinescharen of oscillerende scharen. De guillotinescharen zijn dusdanig ontworpen, dat er minder vervorming optreedt bij het knippen. De plasma-snijmachines worden gebouwd met Hypertherm bronnen. De lasersnijmachines gebruiken IPG Fiber-lasers tot en met 8 kW. Met de Dener machines kan Jörg haar klanten bedienen met hoogwaardige en betaalbare machines. www.jorg.com

35

Betaalbaar lasersnijden Pasterkamp Metal Sheet Solutions presenteerde op de TechniShow de fiber lasersnijmachines van de Tsjechische fabrikant Vanad. De plaatbewerkingsspecialist uit Urk kan het plaatbewerkende MKB hiermee voorzien van een betaalbare fiberlaser.

Pasterkamp doet al jaren zaken met Vanad, aanvankelijk vooral vanwege hun plasmasnijmachines. “Hierdoor weet ik precies waarvoor ze staan”, zegt Teun Pasterkamp. “Daarom presenteren we nu ook hun lasersnijmachines. Vanad heeft al vele lasersnijmachines geïnstalleerd, vooral in het oosten van Europa. Wij nemen de Benelux en een deel van Duitsland voor onze rekening.”

Lasersnijden in eigen huis Op de TechniShow demonstreerde Pasterkamp het model Kompakt Laser. Pasterkamp denkt dat de Vanad Kompakt Laser vooral een aantrekkelijke machine is voor kleinere metaalbedrijven, die bijvoor-

beeld zelf plasmasnijden maar het lasersnijwerk nog uitbesteden.

“Zulke bedrijven willen vaak zelf ook kunnen lasersnijden om meer flexibel te zijn. Daarvoor bieden wij een betaalbare oplossing.”

De Vanad Kompakt Laser is een voordelige highspeed machine voor 2D snijden met fiberlaser van metaalplaten tot 2000 x 6000 mm groot. Hij is leverbaar met verschillende bedgroottes (12,5/25, 15/30, 20/40 en 20/60) en hoofdzakelijk ontworpen voor het efficiënt snijden van constructiestaal, RVS, koper, aluminium en messing. De machine kan ook niet-metaal materialen snijden zoals karton en pakking materiaal.

Laserbronnen IPG De lasersnijmachine is uitgerust met een laserbron van de bekende fabrikant IPG. Uiteraard zijn bronnen met verschillende vermogens beschikbaar, al naar gelang hoe dik het materiaal is dat moet worden gesneden. Een optimale prijs-kwaliteitverhouding kan volgens Paster-

De Vanad Kompakt Laser is een voordelige highspeed machine voor 2D snijden met fiberlaser van metaalplaten tot 2000 x 6000 mm groot

36

De Miron laser is een betrouwbare industriële CNC machine voor het efficiënt 2D-vormsnijden van platen, profielen en buizen tot 10 mm dikte met de maximale afmetingen van bewerkte platen van 1500 x 3000 mm.

kamp worden bereikt tot 15 mm materiaaldikte.

Vanad werkt verder al ruim tien jaar samen met de Oostenrijkse fabrikant van automatiseringstechnologie B&R Industrial Automation aan ontwikkeling en modificaties van industriële besturingssystemen. Het innovatieve B&R-regelsysteem biedt oplossingen voor alle machinemodellen van Vanad. De lasersnijmachine is voorzien van een bedieningspaneel met een 15 inch touchscreen en industrieel toetsenbord en een camera voor waarneming van de snede op een 24-inch monitor.

Precitec snijkoppen De snijkoppen zijn van Precitec, waarbij de gebruiker kan kiezen uit een verscheidenheid aan modellen, van een eenvoudig ontwerp tot de hightech ProCutter snijkop met automatische focus en met geavanceerde diagnostiek.

De praktisch onderhoudsvrije snijkoppen zorgen voor een hoge snelheid en snijkwaliteit.

Ze zijn uitgerust met temperatuurregelsystemen, sensoren met constante afstand en schokdempers. De werkingskoppen zijn voorzien van uitgebreide service- en adviesdiensten gericht op technologieoptimalisatie.

Handmatig uittrekbaar rooster Tevens heeft de gebruiker de keuze uit verschillende beladingsmogelijkheden. Standaard is de machine voorzien van een handmatig uittrekbaar rooster. Optioneel zijn een door een motor aangedreven uitschuifbaar materiaalrooster, twee hydraulisch verwisselbare roosters en twee handmatig uitschuifbare roosters aan de voor- en achterzijde van de machine.

Vanad rust de machines uit met eigen nestingsoftware voor het maken van snijplannen die de voorbereidingstijd kan verkorten en de werkefficiëntie verhogen. “Het werken hiermee is erg eenvoudig”, aldus Teun Pasterkamp. “Het inlezen van de bestanden en het maken van nestings is toegankelijk en makkelijk te leren.”

Buizen en profielen Een aanvullende optie is het RotCUT-apparaat voor de verwerking van buizen en profielen. De maximale diameter van de te verwerken buis is 250 mm. Een extra optie is een boorhouder. De mogelijke lengte komt overeen met de afmetingen van de machine.

Door de samenwerking met Vanad kan Pasterkamp een totaaloplossing voor lasersnij-

den leveren. Het ontwerp en de levering van een compleet station is mogelijk, evenals de mogelijke integratie in een bestaande productielijn. De technische parameters van de machines kunnen aan de behoeften van de klant worden gepast. Ook is het mogelijk verbinding te maken met magazijnsystemen of robots voor een volledig geautomatiseerd CNC-station.

Miron Laser Het tweede model dat Vanad bouwt is de Miron laser, een betrouwbare industriële CNC machine voor het efficiënt 2D-vormsnijden van platen, profielen en buizen tot 10 mm dikte met de maximale afmetingen van bewerkte platen van 1500 x 3000 mm. Deze machine is leverbaar in twee formaten: 10/20 (met vast of handmatig uittrekbaar materiaalrooster) en 15/30 (met handmatig uittrekbaar rooster). Ook dit model kan optioneel worden voorzien van een RotCUT voor het snijden in ronde en vierkante buizen. Met dit model boekt Vanad vooral succes bij scholen. Hiervoor ziet Pasterkamp in Nederland ook wel een interessante markt. www.pasterkamp.nl

37

ARENDSEN PLAATWERK BV Profiel Specialist

Een ijzersterk pro el Arendsen Plaatwerk is een veelzijdig toeleverancier binnen het metaalsegment. Haar producten, in diverse materiaalsoorten, klein of groot van formaat, enkel of in serie, vinden hun weg naar tal van marktsegmenten.

LASERSNIJDEN Continueproces Continueproces

6000 x 2000 x 5 kw 3000 x 1500 x 3 kw

COMBI PONS-LASER

WILGENWEG 20, 3421 TV OUDEWATER, TEL: +31 (0)348 - 56 45 40 E-MAIL: INFO@JANVANDAMTRANSPORT.NL

WWW.JANVANDAMTRANSPORT.NL

Continueproces 6000 x 2000 x 2,4 kw CNC ponsen 8000 x 1250 x 6 Knippen 8000 x 6 Kanten 8000 x 500 t Buigen Autom. Cel 8000 x 1500 x 6 Lastechnieken/ Assemblage

Adres

De Stenenmaat 6 postbus 5, 7070 AA Ulft

Tel. Fax

(31)0315-69 56 00 (31)0315-69 56 05

E-mail info@arendsen-plaat.nl Website www.arendsen-plaat.nl

Lasersnijden 6000 x 2000 x 20 mm

Perfectie in plaatwerk!

Sinds 1917 biedt Assink & Schipholt betrouwbaarheid en hoogwaardige kwaliteit.

assinkschipholt.nl 38

Lassen, lasersnijden, kanten, walsen, engineering, constructie, machine- en apparatenbouw

Laservoorbehandeling CFK-composieten Koolstofvezelversterkte kunststoffen (CFK) zijn de materialen van de toekomst in de sectoren luchtvaart, mobiliteit en energieopwekking. Losmiddelen die bij het productieproces op het oppervlak van de CFK-componenten blijven liggen, kunnen met korte golf en hoogvermogen Excimerlasers worden verwijderd, zo zegt Ralph Delmdahl van laserproducent Coherent.

Koolstofvezelversterkte composietmaterialen veroveren de markt onophoudelijk, vooral in de bouw van auto’s, vliegtuigen en windenergie-installaties. Nu reeds bedraagt het aandeel van CFK’s in de nieuwste generatie passagiersvliegtuigen meer dan 50 procent. Excimerlasers met een hoog vermogen en tegelijkertijd een ultra korte golflengte kunnen ervoor zorgen dat deze veelbelovende en extreem stabiele lichtgewicht materialen betrouwbaar worden gelijmd.

Om twee CFK-bouwdelen betrouwbaar en duurzaam aan elkaar te kunnen lijmen, moeten eerst de restanten van losmiddelen van hun oppervlak worden verwijderd, die er eerst voor hebben gezorgd dat de bouwdelen niet aan hun vorm blijven plakken. Hier is behoefte aan een nauwkeurige en snelle voorbehandelingsmethode, die het CFK oppervlak reinigt en activeert zonder daarbij de structuur van het koolstofvezelcomposietmateriaal te beïnvloeden.

Lasertechnologie biedt in dit opzicht doorslaggevende voordelen ten opzichte van methoden op basis van plasma, mechanische of nat-chemische verwijderingsmethoden. Al deze technieken hebben diverse nadelen met betrekking tot grote oppervlakken en het reproduceerbaar reinigen met hoge doorloopsnelheden in de verdere verwerking van de CFK bouwdelen.

Korte golf Excimerlasers met golflengtes in het ultraviolette spectrumbereik zorgen voor een gerichte verwijdering van de losmiddelen.

Het verwijderen van losmiddel met de Excimerlaserstraal (30x2 mm) bij 308 nm.

Gericht verwijderen Korte golf Excimerlasers met golflengtes in het ultraviolette spectrumbereik zorgen daarentegen voor een gerichte verwijdering van de losmiddelen, die zich beperkt tot het gebied dicht aan het oppervlak. De zeer korte UV-golflengte van 308 nm is bij typisch ingezette laserenergiedichtheden van 0,6J/cm2 voor de koolstofvezels zogezegd onzichtbaar. Deze inherente laagselectiviteit van de door organische polymeren bijzonder sterk geabsorbeerde Ecxcimer laserpulsen alsmede de gelijkmatige verdeling van de intensiteit van het straalprofiel (Top-Hat-Profil) leiden er bovendien toe dat de verwijderingsdiepte via het aantal pulsen nauwkeurig kan worden ingesteld.

Coherent is leidend in de ontwikkeling van Excimerlasers en UV-optische straalgeleidingen. In vier decennia zijn wereldwijd meer dan 20.000 Excimerlasersystemen aan klanten in de industrie, medische sector en onderzoek geleverd.

UV productiesystemen met een golflengte 308 nm van Coherent voor doorlopend gebruik in drieploegendiensten zijn al met al met gestabiliseerd vermogen schaalbaar tot het multi kilowatt bereik. Voor een typisch bewerkingsveld van 30 x 2 mm en een pulsoverlap van 50 procent kunnen al naar gelang het gebruikte lasermodel processnelheden van 5 tot 50 m2 per uur worden gerealiseerd. Straalgeleidingssystemen en daarmee ook volledig geïntegreerde productiesystemen kunnen voor de verschillende Excimerlaser vermogensklassen nauwkeurig worden aangepast en voor diverse substraatgrootten en benodigde doorlooptijden ko-

stenefficiënt worden ingericht.

Lasers met infrarode of zichtbare golflengtes zijn daarentegen niet geschikt omdat hierdoor veel warmte in de composieten binnendringt.

De overmatige warmte-inbreng vernietigt de koolstofvezellagen en beschadigt door de bijzondere dieptewerking zelfs de zich daaronder bevindende vezellagen. Als gevolg hiervan is bij tests vaak een ongecontroleerd cohesief materiaalfalen te zien. Onder belasting faalt echter niet de lijm maar het bij voorbaat al beschadigde CFK basismateriaal. De eigenschap van de Excimerlaser, koolstofvezels gericht voor de lijm- en lakvoorbehandeling bloot te leggen, zonder ze daarbij te vernietigen, levert een doorslaggevend procesvoordeel op voor de CFK-bewerking. Ultra korte pulslasers leveren wederom in vergelijking met de Excimerlaser-technologie slechts een fractie van het debiet. De reden hiervoor is het begrensde uitgangsvermogen in het UV-golflengte bereik van deze lasersystemen, die zich vooral voor punctuele of schrijvende toepassingen aanbieden.

“De trend bij het verwijderen van losmiddelen van CFK oppervlakken voor de lijm- en lakvoorbereiding gaat daarom richting het gebruik van Excimerlasers”, zegt Ralph Delmdahl. “Het tijdperk van de koolstofvezel composieten ligt voor ons. Excimerlasers effenen de weg naar een betrouwbare verlijming van deze extreem stabiele lichtgewichtmaterialen.” www.coherent.com

39

Extreem dik staal op maat voor gigantische ‘boorwormen’

Sissi, die de Gotthard Basistunnel doorboorde met een draaimoment van meer dan 8000 kNm, is de langste tunnelboormachine die Herrenknecht tot nu toe maakte.

Platen met een dikte van 220 mm en een breedte van 4 meter? Voor Dillinger is het geen probleem om die te produceren. De Duitse staalproducent is dan ook al meer dan 15 jaar een belangrijke leverancier van Herrenknecht, ’s werelds grootste producent van tunnelboormachines. Bij de bouw van deze giganten is het high-performance dikke plaatstaal van Dillinger onontbeerlijk.

De tunnelboormachines van Herrenknecht worden over de hele wereld ingezet, met diameters van 0,10 tot 19 meter in verschillende ondergronden. Daaronder zijn giganten zoals Sissi, die de Gotthard Basistunnel doorboorde met een draaimoment van meer dan 8000 kNm. Per jaar produceert Herrenknecht ongeveer 60 grote tunnelboormachines. Zo’n TBM bestaat uit ongeveer 80.000 onderdelen, waarvan ruim 30 procent op complexe voorgeproduceerde en voorgemonteerde eenheden komt. Eigenlijk is geen TBM hetzelfde. De specificaties zijn afhankelijk de geologie, hydrologie, de omstandigheden op de bouwplaats en de wensen van de klant. Elke tunnelboormachine levert maatwerk op het hoogste niveau.

Boorkop Het belangrijkste en voorste gedeelte van de TBM is de boorkop, in sommige gevallen ook wel snijwiel genoemd. De gereedschappen daar-

40

op verwijderen het materiaal en transporteren dit naar achteren. Zo zorgen bijvoorbeeld de dubbelschild boorkoppen in de rond 20 kilometer lange dubbele buizen van de Noorweegse Follo-Line tunnel met meerdere duizenden tonnen stuwkracht voor een efficiënte afgraving.

Om deze enorme krachten te weerstaan worden ze vrijwel volledig gemaakt uit tot maximaal 280 mm dikke groot formaat platen van Dillinger. Ook de vier volwandig aan het monoblock gelaste segmenten van het 7.9 meter grote snijwiel dat werd gebruikt bij de Brenner Basistunnel zou zonder de extra dikte en breedte van het plaatmateriaal uit Dillingen niet maakbaar zijn. “De verhouding van breedte en dikte van Dillinger is heel goed”, zegt Stephan Göggel, productieleider bij Herrenknecht in Schwanau. “We gebruiken vrijwel uitsluitend de kwaliteit S355 in een dikte van 200 mm en met een bijzondere breedte om zo veel mogelijk lasnaden te besparen.”

De buitengewone breedte van de platen is ook gewenst bij de bouw van het schild, dat vrijwel dezelfde diameter heeft als de boorkop. Het beschermt de hoofdaandrijving en steunt het uitgeboorde gat totdat het helemaal is bekleed. Uit negen, tot maximaal 4,2 brede en 10 meter lange platen wordt een schild met een doorsnee van 15 meter gebouwd en gelast. “We waarderen Dillinger omdat zij ondanks de noodzakelijke korte levertijden ons de afmetingen kunnen leveren die we nodig hebben en die het materiaalverlies reduceren”, aldus Göggel.

Aandrijving en versnelling Ook voor de versnellingsbak waarvan de maten worden bepaald door het draaimoment en de gewenste stuwkracht, zijn de extreem dikke platen van Dillinger in grote formaten voor Herrenknecht onmisbaar. Want de aandrijving en de versnellingsbak vormen als voorgemonteerde eenheid het grootste en tevens zwaarste deel van elke tunnelboormachine. Karakteristiek van de TBM’s van Herrenknecht zijn monoblock versnellingsbakken Zij garanderen maximale stabiliteit voor de eveneens bijzondere constructie van het aandrijvingsblok daarmee betrouwbaarheid voor de klanten. Want bij Herrenknecht realiseren vele individuele motoren die in een hoofdhoofdaandrijving worden gebundeld, het draaimoment voor de boorkoop. Het record wordt momenteel gevormd door maar liefst 49 gebundelde motoren in een boor voor een verkeerstunnel in Madrid. Daar werd de boorkop aangedreven met een draaimoment van 96.000 kNm. Optimaal gesneden Voor de constructie van deze zware monoblock versnellingsbakken levert Dillinger eveneens de dikste platen die er überhaupt op de markt zijn. Het tot maximaal 240 mm dikke plaatstaal wordt in optimale lengte en breedte

Ook de afstands-, draag- en adapterringen bouwt Herrenknecht zelf. Tot maximaal tien ringen worden per aandrijving verbouwd met diameters van 3 tot 8 meter en een stukgewicht tot 15 ton. Dillinger maakt de platen voor de ringen.

gesneden, zodat ze met een gewicht van 25 ton nog handelbaar zijn voor Herrenknecht.

Ook de afstands-, draag- en adapterringen, lagers en seals bouwt Herrenknecht zelf, slechts de hydraulische componenten worden

Rond 80 procent van de platen zijn stalen van de klasse S355J2+N, volgens de normen van Herrenknecht met een verlaagd koolstofgehalte voor goede laseigenschappen.

ingekocht. Tot maximaal tien ringen worden per aandrijving verbouwd met diameters van 3 tot 8 meter en een stukgewicht tot 15 ton.

Dillinger maakt de platen voor de ringen, Herrenknecht walst deze tot een dikte van 120 mm en een breedte van 400 mm. Bij grotere formaten zoals voor de Santa Lucia tunnel in Noord-Italië, grijpt de tunnelboormachineproducent terug op de competentie van Dillinger.

Zo walst de Heavy Fabrication divisie van Dillinger de 200 mm dikke platen die daarvoor al door Herrenknecht op maat zijn gesneden.

Snelle levering Zodra bij Herrenknecht de constructie van een TBM met de exacte maten voor de platen vaststaat, kan de levering van de grote platen voor productieleider Göggel en zijn medewerkers niet snel genoeg gaan. De reden: de hele machine wordt gebouwd rondom de versnellingsbak zodat de voorgang van het project vooral afhangt van de leverbetrouwbaarheid van Dillinger. Juist daarom werken beide bedrijven al zo lang samen. Dillinger kan de projectspecifieke groot formaat platen binnen acht tot tien weken leveren. “Dat is heel snel”, aldus Göggel.

41

Om stabiliteit te verzekeren bevestigt Herrenknecht I-balken op de achterplaat van de versnellingsbak behuizing, die bestaat uit vier segmenten Dillinger staal.

Goede laseigenschappen Rond 80 procent van de platen zijn stalen van de klasse S355J2+N, volgens de normen van Herrenknecht met een verlaagd koolstofgehalte voor goede laseigenschappen. De grote platen van Dillinger garanderen hogere kerfslagwaarden dan de norm vereist en dragen daarmee bij aan het vereiste veiligheidsniveau van de constructie. Aanvullend op de gebruikelijke ultrasound inspecties verzekeren bij speciale toepassingen bovendien Klasse S3E3 inspecties dat de platen vrij zijn van insluitingen, verontreinigingen en grote ontmengingen in de kern van de plaat. Ook voor speciale producten in de Z-klasse (Z15, Z25 Z35) voor belasting in de plaatdikterichting bij grote plaat- en lasnaaddikten ver-

trouwt Herrenknecht op de high-performance platen van Dillinger.

In de componentenfabriek van Herrenknecht in Schwanau worden alle noodzakelijke vormen gesneden de individuele elementen aansluitend geassembleerd, gewalst, mechanisch bewerkt en tot een complete versnellingsbak voorgemonteerd. Van boorkop tot einde van het schild is een tunnelboormachine 6 tot 10 meter lang. Daarachter komt ook nog van alles, zodat de uiteindelijke ‘boorworm’ vaak wel honderden meters lang is. Voor de afname door de klanten worden de machines bij Herenknecht opgebouwd, gevuld met alle noodzakelijke operationele en hulpmiddelen, en op laagspanning getest. Daarna worden de giganten tijdig op de afgesproken locatie geleverd en in bedrijf gesteld. “Daarom is tijdige levering onze belangrijkste eis aan Dillinger, zodat wij onze deadlines halen”, zegt Göggel. “Daar moeten we op kunnen vertrouwen. Naast ervaring biedt Dillinger bovendien het breedste productspectrum aan plaatdikten, lengtes, breedtes en klassen. We hebben heel veel platen met specificaties en hoge stukgewichten zoals 220 mm dik staal met een breedte van 4 meter. Daarmee is Dillinger echt van topniveau.” www.dillinger.de www.herrenknecht.com

100 procent Dillinger staal: de extreem dikke platen zijn onmisbaar voor de behuizing van de versnellingsbak. De dimensies daarvan zijn afhankelijk van het gewenste draaimoment en de stuwkracht.

42

Wielspecialist maakt stap naar lasrobotisering De strategische keuze om OEM’ers met complete wielsystemen te gaan bedienen en de productie in eigen land te houden, heeft DM Wheel Systems geen windeieren gelegd. Met een groei van 70 procent in de afgelopen vier jaar kon de stap naar automatisering op lasgebied niet langer uitblijven.

“Het omslagpunt hadden we al lang bereikt, maar voordat de lasrobot er staat ben je een jaar verder. Het kost toch tijd om je in de materie te verdiepen, testen te doen en mensen op te leiden. Omdat we nog geen ervaring met lasrobots hadden duurde dat proces bij ons een jaar, maar bij de volgende gaat dat natuurlijk veel sneller,” aldus Frank van Schaaijk die samen met zijn broer Christian het bedrijf leidt.

Flinke boost DM Wheel Systems in het Brabantse Boxtel ontwerpt en produceert transportwielen, zwenkwielen en speciale wielen voor onder meer logistieke systemen, achtbanen, AGV's en postordersystemen. Na een fusie tien jaar geleden stond het bedrijf voor de keuze logistiek en machinepark te moderniseren of de productie naar een lagelonenregio te verplaatsen. Frank van Schaaijk: “In die tijd ging iedereen om die reden in China produceren. Door als één van de weinige bedrijven in onze sector in eigen land te blijven produceren konden we de markt met korte levertijden veel sneller bedienen. Dat bleek achteraf een goede keuze. Daarnaast beseften we dat we minder kwetsbaar zouden zijn wanneer we in plaats van standaard wielen ook complete systemen zouden kunnen leveren. Dat betekende dat we ook moesten kunnen draaien, spuitgieten, lasersnijden en lassen. Vanaf 2013 hebben we met investeringen de productie en logistiek een flinke boost gegeven en zijn we gegroeid naar 27 medewerkers.”

Grote variatie Inmiddels beschikt DM Wheel Systems over een modern warehouse, hightech draaicentra, lasersnijmachine en een Valk Welding lasrobotinstallatie. Frank van Schaaijk: “In het begin lasten we alleen grote series op

Frank en Christian van Schaaijk bij hun eerste lasrobot. “We hadden er eerder aan moeten beginnen.”

de lasrobot, maar nu we meer ervaring hebben met het systeem en we een nieuw product sneller kunnen programmeren, gaan steeds meer producten over de lasrobot.

Binnen de productfamilies hebben we te maken met een grote variatie in productafmetingen en sterk wisselende seriegroottes. Dat vraagt bij automatisering om een hoge mate van flexibiliteit.”

Cel met lasrookfiltering De lasrobotinstallatie bestaat uit een Panasonic Tawers TM-1400WG3 lasrobot met twee roterende producttafels naast elkaar.

De cel is geheel afgesloten en alleen aan de voorzijde beveiligd met sneldeuren. “De vrijgekomen omgevingsrook wordt afgezogen en gefilterd. Zodra de zuigkracht van de afvoer afneemt, zullen de filters automatisch schoongeblazen worden. De afgezette rook op de filters wordt vervolgens opgevangen en afgevoerd als metaalafval. Er komt op die manier geen schadelijke lasrook in de werkruimte en de buitenlucht”, legt Frank van Schaaijk uit.

Forse tijdwinst De wielenspecialist levert ook speciale wielsystemen voor de attractiemarkt. “Dan heb je te maken met hoge snelheden en hoge draaglasten. Het laswerk moet in dat geval ook altijd van een constante hoge kwaliteit zijn. Met de lasrobot kunnen we dat nu ook garanderen. Bovendien behalen we een forse tijdwinst wanneer we het ‘frame’ van dergelijke grote wielen op de robot lassen. Waar de lasrobot daar nu na 7 minuten mee klaar is, kostte dat de handlasser al gauw drie kwartier. Al met al hebben we ons met de Valk Welding lasrobotinstallatie verzekerd van de state-of-the-art industriële automatiseringsoplossing op het gebied van lassen. En zorgt de robotinstallatie voor een naadloze integratie in ons productieproces.

Nu we er eenmaal mee werken, kunnen we niet meer zonder. Wij hadden er eerder aan moeten beginnen.” www.dmwheelsystems.com

43

Geen last meer van scherpe randen Carmitech heeft op de TechniShow een RWT breedband ontbraammachine aan Giraf Metaalbewerking verkocht. Voor dit allround metaalbewerkingsbedrijf waren de degelijke kwaliteit en gunstige prijs doorslaggevende argumenten bij de keuze voor deze machine.

Steeds meer bedrijven die gesneden plaatuitslagen verwerken, schaffen een breedband ontbraammachine aan om te zorgen dat de plaatuitslagen zonder scherpe kanten en bramen het interne verwerkingsproces kunnen doorlopen. Voor Giraf uit Raamsdonksveer was dat in eerste instantie de belangrijkste reden het machinepark met een breedband ontbraammachine uit te breiden. Eigenaar Guido Mols: “We verwerken vooral RVS en aluminium en willen met name bij het afkanten geen last hebben van scherpe randen. Vooral bij de fiberlaser zijn de snijkanten nog scherper dan van de CO2 laser. We gingen daarom op zoek naar een breedband ontbraammachine om eventuele spatten, pitten en bramen af te schuren en een borstel om kanten af te ronden. We besteden ook regelmatig plaatdelen uit om die te laten polijsten of te finishen met een slijprichting.

Op advies van Jeroen Carmiggelt van Carmitech hebben we daarom gekozen voor een machine met twee schuurbanden en twee borstelunits. De twee borstelunits gebruiken we voor afronding van de producten.”

Effectief schuurproces De RWT machine valt volgens Jeroen Carmig-

Jeroen Carmiggelt van Carmitech en bedrijfsleider Rinus van Krimpen van Giraf Metaalbewerking bij de nieuwe RWT breedband ontbraammachine.

gelt op door zijn degelijkheid, functionaliteit en eenvoudige bediening. Hij stelt dat bij aankoop van een breedband ontbraammachine de technische mogelijkheden het belangrijkst zijn. “De krachtige gestuurde 15 kW motoren van de bandschuurunits zorgen voor een effectief en gecontroleerd schuurproces. De beide borstelunits zijn voorzien van een 7,5 kW motor.

Met de ø 150mm oscillerende borstels wordt een gecontroleerde afronding op het materi-

aal aangebracht. De machine is met een en maximaal vier stations in te richten. Met vier stations kunnen er meerdere processen worden gevolgd en is het instellen van de machine eenvoudig te regelen. Bijvoorbeeld verschillende diktes, waarvoor de machine standaard is uitgerust met een diktemeetsysteem of het in- en uitschakelen van de separate stations.

Met twee stations lukt dat ook, maar dan kost het meer tijd. De bewerkingsstations zijn regelbaar in druk en snelheid, dit zorgt voor een optimaal en gecontroleerd proces. Door de mogelijkheid om te finetunen, heeft de gebruiker meer controle op het proces, dus minder slijtage van slijt-/slijpmaterialen zoals borstels en schuurbanden. Lage gebruikskosten, hoge productiviteit en betrouwbaarheid in het dagelijkse gebruik, dat is waar het om draait in dit bewerkingsproces.”

Bedrijfsleider Rinus van Krimpen die voor Giraf Metaalbewerking het aankooptraject verzorgde, zag na de eerste week dat de machine in gebruik was, al direct de voordelen in het productieproces: “We kunnen de plaatuitslagen in één doorgang ontbramen en slijpen en kunnen finishbewerkingen nu in eigen huis uitvoeren.

Dat levert zowel een tijds- als kostenbesparing op en producten zien er gelijk beter uit. Voorheen was dat handwerk. www.carmitech.com www.girafmetaal.com

De RWT breedband ontbraammachine is met een en maximaal vier stations in te richten.

44

Laagdikte van poeder- en natlak meten Met de Layer Check LC 1000 van Wagner kan men de laagdikte van poeder- en natlak voor het bakken of drogen tot op de micrometer nauwkeurig meten. Dit verzekert een hoge kwaliteit met materiaal- en kostenbesparingen.

De gepatenteerde technologie van de Layer Check is gebaseerd op foto thermische meting. De contactloze en niet-destructieve laagdiktemeting wordt uitgevoerd op een afstand tot 50 cm van het gespoten object en heeft een meetbereik van 200 tot 1.000 micron, afhankelijk van de te meten coating. Te hoge laagdiktes kunnen hiermee vermeden worden, wat leidt tot materiaalbesparingen tot 30%. Ook te lage laagdiktes kunnen vermeden worden, wat het afkeurpercentage extra verlaagt en dus minder nabewerking nodig maakt. Door het betrouwbaar bereiken van de optimale laagdikte via deze precieze meting verhoogt de coatingkwaliteit. Deze De Layer Check kan gebruikt worden voor wordt gedocumenteerd door middel van individuele metingen per component. Aangezien de bijna alle lakken bij het coaten van verschillenmaterialen, waaronder metaal, aluminium, meting tijdens het coatingproces en zelfs op bewegende werkstukken in de coatinginstallatie de kunststof, CFRP of MDF. kan plaatsvinden, gaat de productie gewoon verder zonder onderbreking. De Layer Check kan gebruikt worden voor bijna alle lakken bij het coaten van verschillende materialen, waaronder metaal, aluminium, kunststof, CFRP of MDF. Het meetapparaat bepaalt probleemloos de laagdiktes, zelfs op werkstukken met gebogen oppervlakken, op binnenkanten en randen en zorgt dus op betrouwbare wijze voor een constant coatingresultaat. Mogelijke toepassingsgebieden zijn metaal- en kunststofcoatings in de automobiel- en transportindustrie, witgoed, MDF-platen, corrosiebescherming of metaalbouw. www.wsb-benelux.eu

Blindklinkpistool op accu Metabo heeft een blindklinkpistool met accu in de 18 Volt klasse op de markt gebracht.

Hiermee kunnen snel en draadloos blindklinknagels worden aangebracht. De NP 18 LTX BL 5.0 heeft per nagel slechts een seconde nodig.

De NP 18 LTX BL 5.0 heeft per blindklinknagel slechts een seconde nodig.

Daarmee is het apparaat volgens de producent dubbel zo snel als vergelijkbare apparaten op de markt en kan het de concurrentie met persluchtapparaten makkelijk aan. In tegenstelling tot laatstgenoemde apparaten zit hierbij echter geen slang in de weg. “Dankzij de borstelloze motor en de robuuste aandrijvingen is dit apparaat niet alleen snel maar gaat het ook lang mee”, zegt productmanager Michael Karrer. Het apparaat is volgens hem geschikt voor het werken aan hekwerken, buisleidingen in klimaatsystemen of bij de bouw van tanks en behuizingen. “Verbindingen met blindklinknagels zijn daar heel praktisch omdat ze snel en goedkoop zijn.” Het apparaat kan alle nagelmaterialen zoals aluminium, staal en RVS aan tot een maximale diameter van 5 mm. www.metabo.nl

Laskanten zonder slak De oppervlaktebescherming E-Weld Shield is een nieuwe innovatie van BioCircle Surface Technology. Dankzij keramische toevoegingen vormt dit hittebestendige heterogene mengsel een beschermingslaag op de laskant.

Plasma- en lasersnijden is in de metaalbewerking niet meer weg te denken maar heeft een groot manco: het hechten van slak op het materiaal. De ophoping van slak maakt laskanten oneven. Na een lange testperiode in het laboratorium en de praktijk heeft Bio-Circle Surface Technology E-Weld geïntroduceerd. Het mengsel wordt met een aanbrengunit of met een spuitsysteem (spuitpistool) op de ontvette laskant opgebracht of gespoten en het slakprobleem is verleden tijd. Slak dat bij het snijden ontstaat blijft hierdoor niet plakken. De laskanten hoeven dus minder vaak gereinigd te worden. De reiniging wordt eenvoudiger, de kwaliteit van de snijresultaten blijft verzekerd en de beschikbaarheid van het snijsysteem wordt verlengd. www.bio-circle.com

E-Weld Shield kan met een spuitsysteem (spuitpistool) op de ontvette laskant gespoten worden.

45

Helmen voor lassen en slijpen Esab Welding & Cutting Products heeft haar F&G-assortiment lashelmen onthuld, de F20, G30, G40 en G50, die met hun opklapbare vizieren bescherming bieden bij las-, snijen slijptoepassingen.

De F20 is een helm met vast vizier waarvan het lichtgewicht omhulsel en comfortabele hoofddeksel de basis vormt voor de F&G-lijn. De F20 is voorzien van een 10-kleuren vizier van mineraal glas om te lassen en is verkrijgbaar in zichtveldopties van 60x110 mm of 90x110 mm. Een beschermend plastic vizier biedt gezichtsbescherming als het vizier opengeklapt is.

De G30-helmen zijn geschikt voor zowel lassen als slijpen. De G30 is voorzien van een groot binnenvizier (155 x 170 mm) en een opklapbaar buitenvizier zodat de gebruiker vizieren kan combineren en verschillende verduisteringsniveaus kan creëren. De G40 en G50 bevatten een groot, helder binnenvizier. De G40 is voorzien van gefixeerd mineraal glas met 10 verduisteringsniveaus in het opklapbare vizier met zichtveldopties van 60x110 mm of 90x110 mm. De G50 heeft een automatisch verduisterend filter (ADF) van 97x47 mm op zonne-energie in het opklapbare vizier dat zich aanpast tussen verduisteringsniveaus 9 tot 13. Alle modellen worden geleverd met een Air-optie voor een optioneel PAPR-systeem (Powered Air Purifying Respirator = elektrische luchtzuivering). www.esab.nl

De G30-helmen, geschikt voor zowel lassen als slijpen, zijn voorzien van een groot binnenvizier (155 x 170 mm) en een opklapbaar buitenvizier zodat de gebruiker vizieren kan combineren en verschillende verduisteringsniveaus kan creëren.

Nauwkeurig laserlasstation Amada Miyachi Europe presenteert het nieuwe Eapro Nova3 laserlasstation als een geschikte machine voor het nauwkeurig punt- of naadlassen van metalen onderdelen, inclusief medische, automotive, elektronische en aerospace componenten.

De Nova3 is eenvoudig aan te passen aan specifieke productie-eisen dankzij de beschikbaarheid van verschillende laserbronnen.

Het station is volgens de producent een goede keuze voor het naadlassen van medische apparaten en hoogfrequente radarcomponenten voor de aerospace, het puntlassen van kleine mechanische onderdelen en accubehuizingen, alsook het luchtdicht naadlassen van sensoren, accu’s en batterijdozen. De Miyachi laserlassers kunnen een brede range aan RVS materialen, nikkellegeringen, titanium, aluminium en koper verbinden. Het stabiele en ergonomische platform faciliteert een continue productie en stressloze, geconcentreerde en effectieve operators. Het geïntegreerde touchscreen maakt eenvoudig programmeren mogelijk. De Nova3 is eenvoudig aan te passen aan specifieke productie-eisen. Het station kan worden uitgerust met gepulste Nd-YAG lasers tot 600W, continue golf fiberlasers tot 5000W en semi-continue golf (gepulste) fiberlasers tot 600W gemiddeld vermogen. Manuele, pneumatische en gemotoriseerde deurconfiguraties zijn beschikbaar, met horizontale of verticale openingsrichting. www.amadamiyachi.eu

255 mm gereedschappen voor de kantpers Wila heeft voor alle boven- (BIU) en ondergereedschappen (OZU) een nieuw deelsegment (/12) met een lengte van 255mm geïntroduceerd.

Het grote voordeel van de /12 (lengte 255 mm) in vergelijking met de /6 (200mm) is dat dit de langst mogelijke lengte is die geschikt is in combinatie met de ATC-G7 Gripper. Dit is tevens de langst mogelijke gereedschapslengte die voorzien kan worden van Safety-Clicks voor bijna ieder boven- en ondergereedschap. Het 255mm /12 gereedschapssegment zal als voorraaditem beschikbaar zijn. De /6 (met lengte 200mm) is hierdoor niet langer op voorraad aanwezig, maar het blijft mogelijk deze te bestellen.

Het 255mm /12 gereedschapssegment is nu ook te vinden in de Webshop van Wila voor zowel boven- als ondergereedschap. www.wila.nl

46

Het grote voordeel van de /12 (lengte 255 mm) in vergelijking met de /6 (200mm) is dat dit de langst mogelijke lengte is die geschikt is in combinatie met de ATC-G7 Gripper.

efficiënter per m

2

• 64% meer opslagruimte dan alle andere automatische platenmagazijnen • bijna 200 m2 opslagbesparing door gebruik platenmagazijn • 80% reductie handling tijden • zeer gebruiksvriendelijk besturingssysteem inclusief reststukregistratie • koppelen aan ERP-systemen mogelijk

platenmagazijn: minder heftruckbewegingen, snel de juiste plaat

TruConnect Your Smart Factory

TruConnect kan u helpen uw processen te optimaliseren en maakt de weg vrij naar uw Smart Factory.

Afnemende seriegroottes en meer variatie maakt het steeds moeilijker om overzicht en controle te houden op de kosten.

Door veel indirecte processen zal u steeds meer inspanning moeten leveren. Hier liggen de kansen. TRUMPF heeft de tool om uw systemen aan elkaar te koppelen. TruConnect is de nieuwe TRUMPF technologie om alle koppelingen binnen uw bedrijfsproces te optimaliseren, zowel bedrijfsbreed als individueel. Zelfs bij kleine series is het lonend. www.trumpf.com/s/smart-factory