6E JAARGANG NR. 3 • OKTOBER 2015
IN DEZE EDITIE: ENKELSTUKS VOOR DE PRIJS VAN MASSAFABRICAGE - MCB ZOEKT SLIMME SAMENWERKING - MEER ROBOTS EN HANDLINGSYSTEMEN DAN OOIT OP BLECHEXPO - FLOW IN KACHELPRODUCTIE - PRIMA POWER ZET GAMKO OP VOORSPRONG - E-BRAKE ERGONOMIC GROTER EN PORTABLE -TIENDE EDITIE WELDING WEEK - WEBSHOP MET NIEUWE KANTBANKEN - Q-FIN VERGROOT ASSORTIMENT SLIJPMACHINES - SNIJTECH LEGT BASIS VOOR UITBOUW EXPORTPOSITIE - PROFIRST V9 HAALT MEER UIT MATERIAAL EN MACHINE
Tuwisale
Tot 31 december 2015 worden al onze voorraadmachines met SALE korting aangeboden! Speciaal voor de Metavak en onze eigen Tuwi Themadagen hebben we extra showroommachines ingekocht. Daarnaast hebben wij de afgelopen maanden veel machines ingeruild. Tot het eind van het jaar geven wij speciale opruimingskorting op al deze nieuwe demomachines en inruilmachines. Dit is uw kans om voordelig en snel uw productiecapaciteit te vergroten.
Bezoek Tuwi! Metavak Gorinchem: 27 - 28 - 29 oktober Tuwi Themadagen: 18 - 19 november
Tuwi Nederland b.v. Technopark 2 7102 JM Winterswijk T 0543 549 549 F 0543 549 501 mail@tuwi.nl www.tuwi.nl
Tuwi Nederland BV
Technopark 2
7102 JM Winterswijk
T +31 (0)543 549 549
F +31 (0)543 549 501
www.tuwi.nl
info@tuwi.nl
Inhoud 24 Flow in kachelproductie Nergens in Europa gaat een kachelorder zo goed, snel en compleet door het bedrijf als bij Interfocos in Bladel. Dat komt mede door de machines en de softwareoplossingen van LVD, die zorgen voor doorstroming (‘flow’) in het productieproces.
28 Prima Power zet Gamko op voorsprong De producent van horeca-koelmeubelen Gamko in EttenLeur heeft flink geïnvesteerd in een geautomatiseerde pons- en buiglijn. De lijn is geleverd door Prima Power en leent zich voor de (bijna) onbemande, flexibele productie van dunne plaatdelen in relatief kleine series.
35 E-Brake Ergonomic groter en portable SafanDarley breidt de Ergonomic lijn E-Brakes uit met een zwaardere versie met een perskracht van 40 ton en een werkbereik van 1600 mm. Bovendien is deze machine portable gemaakt. Hij kan makkelijk en veilig worden verplaatst met een heftruck.
En verder 4
Colofon en actueel
7
Agenda
8
Enkelstuks voor de prijs van massafabricage
15
MCB zoekt slimme samenwerking
16
Meer robots en handlingsystemen dan ooit op Blechexpo
19
Compact snijden, groot buigen
21
TIPS beheerst gereedschapspositie en –ID continu
27
Tiende editie Welding Week
31
Webshop met nieuwe kantbanken
39
Q-fin vergroot assortiment slijpmachines
41
Snijtech legt basis voor uitbouw exportpositie
43
Schmalz zuigt zich vast aan Industrie 4.0
44
PROfirst V9 haalt meer uit materiaal en machine
45
Productnieuws
Voorwoord
Groot
Groter
Grootst Ik kan niet ontkennen dat het accent in dit magazine vaak ligt op dunne plaat. Maar hoe anders is dat dit keer. Het lijkt wel groot, groter, grootst. Dat begint al op onze voorpagina met de grootste fiberlaserinstallatie ter wereld die de Spaanse fabrikant Tecoi heeft geïnstalleerd bij M. den Oudsten Buigwerken in Rhenen. Dan wordt op dit moment een tweede 800 tons automatenpers geplaatst bij VDL VDS Technische Industrie in Hapert. In het Noorden heeft Snijtech in Joure net een grote snij-installatie met een afmeting van 36x5 meter in gebruik genomen. En dan heeft SafanDarley het jaar 2015 ook nog eens uitgeroepen tot het jaar van de tandem en presenteert Trumpf op de komende Blechexpo de nieuwe serie grote kantbanken TruBend 8000 van de pas overgenomen buigmachinebouwer EHT. En dan hebben we het nog niet eens over de forse 4-rollen platenwals die momenteel wordt geplaatst bij Kersten Europe in Wanssum of over het grootste robotsysteem uit haar geschiedenis dat Rolan Robotics levert aan Stracon in Oss. Daar hadden we even geen plek meer voor, want de dunne plaat moet natuurlijk ook royaal aan bod blijven komen. Maar in ons volgende nummer hebben we wel weer alle ruimte voor groot, groter, grootst. Want dat smaakt toch naar meer!
Op de voorpagina: M. den Oudsten Buigwerken in Rhenen heeft een groot lasersnijsysteem van de Spaanse fabrikant Tecoi geïnstalleerd. Met deze machine, die is uitgerust met twee fiberlaserkoppen, kan Den Oudsten sneller en slimmer werken.. Zie pagina 12
Eric Weustink e.weustink@54umedia.nl
3
COLOFON PlaatBewerkingsNieuws, jaargang 6, editie 3, oktober 2015 PlaatBewerkingsNieuws is een onafhankelijk technisch en business vakblad voor plaatbewerkende ondernemingen, die niet-verspanende technieken (scheiden, omvormen, verbinden en oppervlaktebehandelingen) in hun productieprocessen toepassen of kunnen toepassen. Het biedt op journalistieke wijze zicht op ontwikkelingen in alle aspecten van de plaatbewerkingstechnieken en besteedt daarbij aandacht aan nieuws van en voor producenten van plaatmateriaal, service- handels- en distributiecentra, machine- en gereedschapleveranciers, toeleveranciers, OEM-ers, ingenieurs- en technisch adviesbureaus, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Elke uitgave bevat het speciale katern LaserNieuws, waarin voor de plaatbewerking relevante aspecten van lasertechnologie aan bod komen. De lezerskring wordt gevormd door eigenaren, directeuren of leidinggevende functionarissen van bedrijven en organisaties die in de plaatketen actief zijn. Afhankelijk van evenementen en diverse vakbeurzen bedraagt de minimale oplage per editie 5.000 exemplaren. Abonnementen Opgeven nieuwe abonnementen: T: +31 (0)55 360 10 60 F: +31 (0)55 360 08 60 E: info@54umedia.nl Het abonnement kan ieder kwartaal ingaan. Een jaarabonnement kost 39,95 euro, exclusief BTW. Opzeggingen van abonnementen uitsluitend schriftelijk, tenminste twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode. Uitgeverij/redactie-adres 54U Media BV Postbus 2108 7302 EM Apeldoorn Prinsenweide 26 7317 BB Apeldoorn T: +31 (0) 55 360 10 60 F: +31 (0) 55 360 08 60 E: info@54umedia.nl I: www.54umedia.nl
SafanDarley opent eigen Amerikaanse vestiging SafanDarley opent een eigen vestiging in Amerika. SafanDarley NorthAmerica wordt gevestigd in Baltimore (vlakbij Washington). Noord-Amerika, met name de Verenigde Staten, is een speerpunt van de Nederlandse producent van kantbanken en scharen. “Daar groeien we sterk”, zegt Wim van Kranen, directeur sales & marketing. “Amerika is momenteel zelfs onze belangrijkste groeimarkt en komt qua volume al op de eerste plaats, gevolgd door Nederland en Duitsland.” De mooie ontwikkeling in Amerika schept echter ook verplichtingen. Van Kranen: “We doen zaken met heel grote bedrijven, die veel van ons eisen. Hoewel we in de VS al een sterk distributienetwerk hebben opgebouwd, met een volledige dekking van het hele land, merk je toch dat de Amerikaanse klant behoefte heeft aan lokale aanwezigheid van zijn machineleverancier.” Dus zal SafanDarley voortaan op hoog niveau aanwezig zijn. Met een goede serviceverle-
ning door onderdelen op voorraad te leggen en door de aanwezigheid van door de fabriek geschoolde monteurs. Er komt in Baltimore een voorraad van 10 à 15 machines van verschillende types, zowel kantbanken als scharen. Het doel is om machines binnen twee weken te kunnen leveren. Ze worden gebouwd in Nederland (de servo-elektrische kantpersen in Lochem en de hydraulische in Eijsden) en dan verscheept. Van Kranen: “De machines worden voor 95 procent in Nederland geassembleerd. De klantspecifieke zaken doen we dan lokaal. Met name de gereedschapssystemen zijn vaak vrij specifiek.” Er komt in Baltimore ook een experiencecenter, waarin naast een showroom tevens ruimte is voor seminars en trainingen. Van Kranen verwacht dat de oprichting van de eigen vestiging de groei in Amerika zal versterken. SafanDarley mikt op een groei van 10 à 20 procent per jaar. Eind dit jaar zal ‘Baltimore’ operationeel zijn. www.safandarley.nl
Tuwi dealer CMS Tecnocut
Redactie Eric Weustink (hoofdredacteur) T: +31 (0)55 360 16 33 M: +31 (0)6 13 62 86 89 E: e.weustink@54umedia.nl Advertentie-exploitatie Vincent Span T: +31 (0)55 360 62 27 M: +31 (0)6 511 93 408 E: v.span@54umedia.nl Harold Draaijer T: +31 (0)55 360 64 20 M: +31 (0)6 51 19 31 32 E: h.draaijer@54umedia.nl Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland (exemplaar op aanvraag kosteloos verkrijgbaar). Vormgeving en opmaak Rijnier van Kesteren Drukkerij GrafiServices, Utrecht Materiaal Aanleveren materiaal volgende editie: uiterlijk 21 november 2015. Editie 4, jaargang 6 van PlaatBewerkingsNieuws verschijnt in december 2015. Copyright Niets van deze uitgave mag worden overgenomen, tenzij met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN: 1875-1628
www.pbnieuws.nl
4
De Idroline-S waterstraalsnijmachine is voorzien van een 5-assige snijkop en een JetPower 60 PK hogedrukpomp.
Tuwi Nederland is sinds september de nieuwe vertegenwoordiger voor de waterstraalsnijmachines van CMS Tecnocut voor de metaalverwerkende industrie in Nederland. CMS Tecnocut levert een uitgebreide machinerange, in diverse afmetingen, waarbij veel opties mogelijk zijn, geschikt voor elke doelgroep binnen elk budget. Tecnocut is onderdeel van de CMS Groep, fabrikant van onder andere machines voor de steen-, glas-, composiet- en houtverwerkende industrie. De groep heeft een omzet van circa 110 miljoen euro en beschikt over een
wereldwijd service- en verkoopnetwerk. Op de EMO Milaan introduceerde CMS Tecnocut een compleet nieuw model, de Aquatec. Dit is een modulair samen te stellen machine voor het snijden van grote afmetingen plaat. Tuwi Nederland is het aanspreekpunt voor nieuwe machines en service aan de bestaande installaties. Medio oktober beschikt Tuwi over een Idroline-S 1730 waterstraalsnijmachine voorzien van een 5-assige snijkop en een JetPower 60 PK hogedrukpomp. Belangstellenden zijn welkom in de showroom in Winterswijk voor een uitgebreide machinedemonstratie. www.tuwi.nl
800 tons automatenpers uit één stuk Bij VDL VDS Technische Industrie in Hapert is begin september een nieuwe 800 tons automatenpers voorzien van een aanvoerlijn, afgeleverd. Het bedrijf gaat met deze nieuwe pers onder andere onderdelen voor autostoelen en ruitenwisserarmen voor de automotive industrie maken. VDL VDS Technische Industrie bestelde de nieuwe 800 tons automatenpers een jaar geleden bij de Duitse firma Schuler. Hoewel in Nederland dit soort automatenpersen vrij uniek zijn, is dit voor VDL VDS de tweede 800 tons pers. De nieuwe pers bestaat, in tegenstelling tot de huidige, uit één geheel. Omdat de pers uit één stuk bestaat, heeft de machine meer kracht en stabiliteit. Hierdoor is het beter mogelijk om hoge sterkte stalen en dikke materialen te verwerken. Ook worden de krachten beter verdeeld, waardoor er minder belasting is op de volg-snij-buiggereedschappen en er dus minder snel onderhoud nodig is voor de machine en de gereedschappen. De machine kan tevens staalrollen met een gewicht van 11.000 kg verwerken. VDL VDS Technische Industrie is gespecialiseerd in stampwerk (middelgrote en grote series). Er wordt volautomatisch geperst tot en met 800 ton. Klanten bevinden zich voornamelijk in de personenwagen- en vrachtwagen/trailerindustrie. VDL VDS Technische Industrie werkt nauw samen met VDL Gereedschapmakerij. Beide bedrijven zijn onderdeel van VDL Groep. www.vdlvds.nl
De opbouw van de pers is in volle gang. Eind oktober komt de beplating op de machine.
Leibinger prijs Lantek partner van Air Liquide Welding Innovatieve toepassingen van lasertechniek kunnen tot en met 31 december weer worden aangemeld voor de Berthold Leibinger Innovatieprijs.
Deze internationale prijs, die voor de negende keer wordt uitgereikt, is een onderscheiding voor geïmplementeerde uitvindingen of technologische ontwikkeling in toepaste lasertechniek. De uitreiking van de prijs is op 9 september 2016 in Ditzingen (Duitsland), de thuisbasis van Trumpf, dat zich onder leiding van Leibinger heeft ontwikkeld tot een wereldconcern, mede dankzij lasertechniek. De eerste prijs bedraagt 30.000 euro, de tweede 20.000 en de derde 10.000 euro. Kandidaten kunnen worden genomineerd door wetenschappelijke instellingen alsmede organisaties over de hele wereld, die zich concentreren op lasertechniek. www.leibinger-stiftung.de
Dankzij een wereldwijde samenwerking van Lantek met Air Liquide Welding wordt de Lantek Expert CAD/ CAM-software voor plaatstaal samen met de plasma- en zuurstofsnijmachines van Air Liquide Welding aangeboden. Lantek ontwikkelt CAD/CAM/MES/ERPsoftware voor de sector van plaatstaal. “We beschikken over een uitgebreid distributienetwerk met klanten in meer dan 100 landen en eigen kantoren in 15 landen. Dit past perfect bij het distributienetwerk van Air Liquide Welding, zodat we tezamen de beste verkoop- en trainingsoplossingen kunnen bieden, ongeacht de locatie van de klant. Het belang van deze overeenkomst ligt dan ook in het wereldwijde aspect ervan”, aldus Francisco Perez, directeur OEM Channel bij Lantek.
Philippe Blondeau van Air Liquide Welding: “De software van Lant-ek is uitgelijnd op de kenmerken van elk van onze machines, met als resultaat een optimale benutting van de staalplaat en optimale snijresultaten.” Air Liquide Welding biedt een brede reeks automatische zuurstof- en plasmasnijmachines aan, waaronder Optitome 2, Alphatome 2, Oxytome en Plasmatome. Al deze machines worden aangedreven door een geavanceerde CNC-besturing genaamd HPC Digital Process die automatisch de snijmachines Oxyhpi en Nertajet hpi of de afschuinmachine Nertajet Bevel hpi bestuurt. De Nertajet hpi is voorzien van innovaties op het vlak van plasmasnijden, die de snijkwaliteit en productiviteit verhogen en tegelijkertijd de levensduur van de slijtagedelen verlengen. www.lantek.nl www.airliquidewelding.nl
5
Van Zelst voert perscapaciteit op Van Zelst Metaalwaren in Vaassen heeft een krachtige 400 tons portaalpers van het Italiaanse fabrikaat Sangiacomo met bandaanvoerlijn van Dimeco in gebruik genomen. Samen met bijpassende besturing werden beide geleverd door Rijva. Bij Van Zelst werden reeds eerder drie van dergelijke portaalpersen geïnstalleerd. Deze vierde machine is zuiver bedoeld voor capaciteitsuitbreiding. ”Deze degelijke 400 tons pers is uiterst betrouwbaar”, aldus general manager Rutger van Zelst. “Door zijn redelijk compacte bouw had deze Sangiacomo portaalpers daarbij het grote voordeel dat de installatie geen extra investeringen vergde voor een bijzondere fundatie en ingrijpende aanpassingen in de fabriekshal.” De nu in gebruik genomen plaatstalen portaalframe pers beschikt over een perskracht van 4.000 kN, bij een vaste slaglengte van 250 mm. Het aantal slagen is variabel van 30 tot 65. Bij de aandrijving is gekozen voor twee tegengesteld lopende excenterassen. Hierdoor worden onnodige dwarskrachten op de geleidingen voorkomen en is een rustige loop gewaarborgd. De Dimeco bandaanvoerlijn bestaat uit een aangedreven afwikkelhaspel, een bandrichtmachine en een rollenaanvoerapparaat. De eerste is geschikt voor een coilgewicht van 8.000 kg, bij een maxima-
Door de redelijk compacte bouw van de portaalpers waren geen extra investeringen nodig voor een bijzondere fundatie en ingrijpende aanpassingen in de fabriekshal.
le bandbreedte van 840 mm. De bandrichtmachine – uitgerust met elf richt- en vier transportwalsen – is berekend op materiaaldiktes van 0,15 mm tot 2,0 mm. www.rijva.nl
Hypertherm investeert in robotsoftware Hypertherm heeft Jabez Technologies gekocht. Dit bedrijf ontwerpt software die complexe robotprogrammering vereenvoudigt. De producent van plasma-, waterstraal- en lasersnijsystemen wil het zo bedrijven makkelijker te maken om robots te gebruiken voor productietoepassingen. Eenvoudige offline-programmering is een obstakel voor het bredere gebruik van robottechnologie in productieprocessen. Beide partijen zijn ervan overtuigd dat de combinatie van Hypertherms expertise op het gebied van snijden en de vakkundige engineering- en supportteams van Jabez het makkelijker zullen maken voor robotprogrammeurs en -integrators om optimale resultaten te behalen. Tegelijkertijd kan Jabez de ondersteuning voor een groot aantal applicaties op het gebied van robotprogrammering verbeteren, met inbegrip van toepassingen buiten de snijsector, door gebruik te maken van de wereldwijde infrastructuur
en de sterke engineering community van Hypertherm. Jabez Technologies, de maker van Robotmaster software, specialiseert zich in het vereenvoudigen van complexe robotprogrammering voor 3D-vormen, in het bijzonder voor omgevingen waar veel verschillende producten worden vervaardigd. Door de mogelijkheid om veel verschillende robots te programmeren in een veelvoud van processen en door het leveren van tools voor eenvoudige installatie en configuratie van cellen, zorgt Robotmaster voor de flexibiliteit die nodig is voor de ondersteuning van een grote verscheidenheid aan toepassingen in robottechnologie. Geïntegreerde simulatietools, het vermogen om al doende calculaties uit te voeren en tools voor optimalisatie en het vermijden van botsingen zorgen ervoor dat programmeurs hun werk snel en met vertrouwen kunnen voorbereiden. www.hypertherm.com
PAC lever fiberlasers Yawei Yawei, dat onder licentie de ponsmachines van Nisshinbo bouwt, brengt nu ook een fiberlasersnijmachine op de Europese markt. PAC in Ridderkerk heeft de verkooprechten voor deze machine verworven. Met de precisie aandrijving van X-, Y- en Z-as bieden de Yawei-Nisshinbo fiberlasersnijmachines niet alleen hoge positioneringssnelheden maar ook een hoge acceleratie. Ze zijn uitgerust met een IPG-YLS fiberlaserresonator en een Precitec lasersnijkop. Marktleider IPG staat bekend om haar betrouwbare, energiezuinige en precieze resonatoren. Door gebruik te maken van een fiberlaserbron wordt lasersnijden goedkoper dan met een CO2 lasersysteem, niet alleen door het geringe energieverbruik maar ook door de lage onderhoudskosten die een fractie zijn van de onderhoudskosten van een CO2 lasersnijsysteem. De hoge straalkwaliteit die wordt bereikt door de IPG-YLS fiberlaserresonator resulteert in hogere snijsnelheden met een verbeterde snij-
6
De machines zijn leverbaar in een capaciteit van 500 tot 3000 Watt en een werktafel van 1500x3000 tot 2000x4000 mm.
randkwaliteit. De machines zijn uitgevoerd met een wisseltafel voor een hogere productiviteit en leverbaar in een capaciteit van 500 tot 3000 Watt en een werktafel van 1500x3000 tot 2000x4000 mm. www.pacnet.nl
Reservering voor Euroblech in volle gang Euroblech 2016, de internationale vakbeurs voor plaatbewerking, werpt haar schaduw reeds vooruit. De vakbeurs wordt volgend jaar van 25 tot en met 29 oktober gehouden in Hannover en de reservering hiervoor is al in volle gang. “De komende show, de 24e alweer, zal een platform worden voor plaatwerkpproductie die op alle mogelijke manieren met elkaar is verweven”, zegt directeur Nicola Hamann van Euroblech-organisator Mack Brooks Exhibitions. “Het Internet of Things, of Industry 4.0
De vorige Euroblech in 2014 trok bijna 60.000 bezoekers uit 105 landen.
AGENDA 14 en 15 oktober
E-volution Days Demonstratie kantbanken, scharen en lasersnijmachines SafanDarley, Lochem www.safandarley.nl
20 en 21 oktober zoals het wordt genoemd als het gaat om industriële productie, bezorgt de plaatbewerkende industrie grote uitdagingen en roept tal van vragen op. We zijn momenteel getuige van een revolutionaire ontwikkeling in de industriële productie en voor producenten en leveranciers van machines en systemen is het van vitaal belang om actief in deze ontwikkeling te participeren. Het uitwisselen van kennis en ervaring met gebruikers en de opbouw van netwerken speelt een belangrijke rol bij slimme productie, nu het toegenomen gebruik van automatisering en software vraagt om klantspecifieke oplossingen die precies passen bij elke individuele productielocatie in de grote netwerken die ontstaan.” Producenten van machines, IT-systemen en gereedschappen voor plaatbewerking moeten zich volgens Hamann nu positioneren om als leverancier van kennis en innovatie mee te doen in dit nieuwe tijdperk van industriële productie. “Euroblech 2016 biedt daarbij een unieke gelegenheid om betrokken te zijn bij het ontwerpen van de toekomst van plaatbewerking.” Een exposantenbrochure met gedetailleerde informatie is beschikbaar op de nieuwe website van Euroblech. De vorige editie van Euroblech in 2014 had 1573 exposanten uit 38 landen en trok bijna 60.000 bezoekers uit 105 landen. www.euroblech.nl
Technologiedagen Twente Trumpf, Safan, Wilson Tool, Lissmac, Bruma Machines en de Voortman Steel Group hebben de handen ineen geslagen voor de organisatie van de Technologiedagen Twente. Deze worden op 20 en 21 oktober gehouden in het Voortman Experiencecenter in Rijssen. Alle betrokkenen leveren een bijdrage aan het programma middels seminars en demonstraties van machines en gereedschappen.
Ook staat er een rondleiding bij Voortman op het programma. De thema’s die aan de orde komen zijn plasmasnijden (door Voortman), speciale gereedschappen voor kanten en ponsen (Wilson Tool), fiber versus CO2 (Trumpf), de visie op kanten in de toekomst (SafanDarley) en nabewerking, de kwaliteit moet steeds hoger (Lissmac). Dagelijks kunnen negentig personen worden ontvangen worden. Aanmelden via Voortman. www.voortman.net
Technologiedagen Twente Ponsen, fiber–CO2, knippen, buigen, plasma snijden, Industrie 4.0, Smart Industry Voortman Steel Group, Rijssen www.voortman.net
27 t/m 29 oktober
METAVAK Gorinchem Vakbeurs voor verspanende en niet-verspanende industrie Evenementenhal Gorinchem www.evenementenhal.nl
3 t/m 6 november
Blechexpo/Schweisstec Internationale vakbeurzen voor plaatbewerking en verbindingstechniek Messe Stuttgart (D) www.blechexpo-messe.de
12 november
Teqnow Robot-event Lezingen, workshops, masterclasses over automatisering met robots Metaalunie, Nieuwegein www.teqnow.nl
17 t/m 19 november
Open huis Tuwi Thema’s: profielwalsen en doornbuigen en kanten en buigen Tuwi, Winterswijk www.tuwi.nl
1 december
Business Software Event Vakbeurs en congres Brabanthallen ’s-Hertogenbosch www.business-software-event.nl
7
Op weg naar enkelstuks voor de prijs van massafabricage
Hoe kan de plaatwerkindustrie enkelstuks producten maken voor de prijs van massafabricage? Deze vraag werd onlangs van alle kanten belicht tijdens het eerste Sheet Metal Event van Mikrocentrum en Federatie Metaalplaat (FDP) in het Techniekhuys in Eindhoven. Voorzichtige conclusie: de realisatie hiervan is dichterbij dan menigeen denkt. Er kan al veel in de moderne plaatwerkpraktijk, maar er is meer nodig dan alleen de goede wil van alle betrokken partijen om de nog resterende hobbels te nemen. De organisatoren van het evenement hadden in ieder geval een onderwerp bij de kop dat de interesse heeft van de sector. Maar liefst 120 bezoekers kwamen er op af. Ze kregen een kleine expositie (met pitches) voorgeschoteld, maar vooral een aantal interessante sessies met machinebouwers, softwareleveranciers, vertegenwoordigers uit onderwijs en wetenschap en natuurlijk de plaatbewerkers zelf. Dagvoorzitter Mat Josquin slaagde er goed in om de zaal telkens bij de discussies te betrekken.
Van links naar rechts: René Hazenberg (Amada), Menko Eisma (Trumpf) en Marius van der Hoeven (Bystronic).
8
Design en engineering Wil de plaatwerksector verder stappen maken, dan is samenwerking in de hele keten geboden. Daarover leek iedereen het wel eens. René Hazenberg, exportmanager bij Amada: “Ik geloof in het investeren in duurzame relaties. Daarmee kun je in de keten een prachtig rendement realiseren.” Hazenberg vindt dat de hele keten zeker bij design en engineering moet worden betrokken. Hij voerde het Zweedse meubelwarenhuis Ikea op als voorbeeld. “Vanuit cradle to cradle principes denkt Ikea heel goed na over haar producten en processen. Ze weten precies wat er met hun producten gebeurt en hoe deze bijvoorbeeld worden getransporteerd. Ikea kent haar hele keten, dat is in onze sector te weinig het geval.” Ook Menko Eisma, directeur van Trumpf Nederland, is van mening dat er veel aandacht moet zijn voor design en engineering. “We zullen nieuwe producten moeten maken die nog efficiënter door de fabriek lopen. We hebben mensen nodig die deze producten kunnen ontwikkelen. Daarmee kunnen we ons onderscheiden. Investeringen daarin juich ik toe.” Marius van der Hoeven, directeur van Bystronic Benelux, pleit vooral voor meer samenwerking tussen de toeleverancier en degene die het product ontwerpt. “Er wordt te weinig gebruik gemaakt van de knowhow van toeleveranciers.” Klanten opvoeden Janwillem Verschuuren van De Cromvoirtse liet weten dat zijn bedrijf daar al volop me bezig is. “Wij nodigen onze klanten uit in de acadamy in onze fabriek om hen te leren wat er allemaal kan in een moderne plaatwerkomgeving.” Hans van Lierop van Van Lierop in Heeze merkte op dat de kostprijs van een product voor een groot deel in de engineeringfase zit. “Als we dat goed aanpakken en daar kennis uitwisselen, kunnen we concurreren.” Veel toeleveranciers zijn het daar mee eens. Vrijwel allemaal ondervinden ze problemen door de wijze waarop de informatie over de producten die ze moeten maken wordt aangeleverd. Daar schort nogal eens wat aan. Vanuit de zaal werd letterlijk geroepen ‘dat de kennis
Bezoekers van het Sheet Metal Event netwerken op de kleine expositie.
van constructeurs bedroevend is’. Erwin van Soest van Erba Plaatbewerking in Veenendaal zei het ook op het podium: “Hoe meer 3D tekenpakketten er op de markt komen hoe slechter de toelevering lijkt te worden. Als je dat aanleveren kunt verbeteren kun je de kostprijs enorm drukken.” Betere tijden lijken wat dat aangaat in aantocht. Joost Duflou van de KU Leuven: “Er lo-
pen al projecten voor ontwerpoptimalisatie met industriële partners. De kennis die daar wordt opgedaan kunnen we over 2 à 3 jaar op de markt verwachten.” DSX-standaard In deze discussie kwam uiteraard ook de DSX-generator aan de orde, een format om de overdracht van informatie tussen ontwer-
per en producent te standaardiseren. FDP is daarmee al jaren in de weer, maar krijgt het maar moeizaam van de grond. Al merkte FDP-directeur Frederik Lodeizen wel op dat ASML momenteel probeert het DSX-formaat te integreren in haar opdrachtketen naar de toeleveranciers. Dat zou een doorbraak kunnen zijn. Hazenberg van Amada en Eisma van Trumpf
Wat te doen met de werkvoorbereiding? Directeur Marius van der Hoeven van Bystronic Benelux trapte zijn bijdrage aan het Sheet Metal Event af met een stevige overpeinzing: “Over 10 jaar kom ik bij een klant en dan zie ik daar allemaal lege bureaus. Want die klant heeft geen werkvoorbereiders meer.” De kwestie werkvoorbereiding leverde de nodige discussie op tijdens het Sheet Metal Event. En dat is logisch. Want enerzijds is de werkvoorbereiding steeds belangrijker geworden en bij veel bedrijven flink in omvang gegroeid (vooral door de toename van kleine en gevarieerde series), anderzijds weigeren klanten te betalen voor het aandeel van de werkvoorbereiders in het product. “Dus moeten we er volgens mij van af”, aldus Van der Hoeven. “Ook al zijn ze nu nog goud waard voor alles wat ze doen.” Hij maakte een simpele vergelijking met een koffieautomaat. Met één druk op de knop kan iedereen koffie, espresso of cappuccino in al-
le varianten bestellen, waarna er in de machine van alles gebeurt. Volledig geautomatiseerd. “Hoe mooi zou het zijn als je met een druk op de knop kunt plannen, de beschikbaarheid van materialen regelt en de maakbaarheid van het product controleert en eventueel corrigeert.” Menko Eisma, directeur van Trumpf Nederland, is het er mee eens dat er wat moet gebeuren bij de werkvoorbereiding. “Want ooit was de verhouding in plaatwerkbedrijven: 80 man op de werkvloer en 20 man op kantoor. Tegenwoordig is dat eerder 65-35. We zouden minimaal terug moeten naar de oude situatie, liever nog verder.” René Hazenberg van Amada tilt minder zwaar aan die verhouding. “Een verhouding van 5050 hoeft geen probleem te zijn. Ik ken voorbeelden die daarmee een heel mooi rendement behalen. Uiteindelijk gaat het om de winstgevendheid van het bedrijf.” Vanuit de zaal merkte Willy van Deursen, ma-
nager operations bij Ahrend Produktiebedrijf St. Oedenrode op dat de werkvoorbereiding momenteel wordt overvraagd door de constructeurs. “Constructeur, werkvoorbereiding en productie moeten samen producten ontwikkelen. Er één schakel tussenuit halen is niet de oplossing.” Menko Eisma van Trumpf ziet een rol in het design en ontwerp van producten als een nieuwe competentie voor de werkvoorbereiding. “Er zit daar heel veel mooie kennis, die moeten we gebruiken. Maar de klassieke rol van de werkvoorbereiding zal veranderen.” Marc Verhoeven van software-ontwikkelaar WiCAM gaf aan dat de werkvoorbereiding een onderdeel is waar WiCAM heel nadrukkelijk naar kijkt. “Wij geloven in het automatisch toolen van producten.” Joost Duflou van de KU Leuven ging zelfs al een stapje verder: “Volautomatische werkvoorbereiding gebeurt reeds. Die kunt u al kopen”, zo hield hij de zaal voor.
9
SafanDarley E-Brake niet in te halen De voorsprong van de uitvinder
BEZOEK ONS OP DE BLECHEXPO Hal 1, Stand 131 0
Al in 1995 vond SafanDarley de servo-elektronische kantpers uit. Nu, 20 jaar later, is het Original E-Brake machineconcept nog steeds uniek. Met opeenvolgende innovaties heeft SafanDarley het concept doorontwikkeld naar een uniek programma elektronische kantpersen, wereldwijd ongeëvenaard. Onze E-normen in Efficiency, Economie, Ergonomie en Ecologie zetten ook ú als plaatbewerkend producent op voorsprong. Ontdek het razendsnel op www.safandarley.com
30% sneller buigen
E-Control touch screen
50% minder energie
100% electronisch
De E-norm in Efficiency
De E-norm in Ergonomie
De E-norm in Economie
De E-norm in Ecologie
10
L'E-volution de la tôlerie
De E-volutie in plaatbewerking
SafanDarley B.V., Kwinkweerd 11, NL-7241 CW Lochem, P.O. Box 96, NL-7240 AB Lochem. Tel.: +31 (0)573 222 222, E-mail: info@safandarley.com, Website: www.safandarley.com
blijven daarover echter sceptisch. Volgens hen is het utopisch om te denken dat iedereen volgens een standaardisatie zou willen aanleveren. De reactie van Lodeizen: “Natuurlijk zal niet iedereen deze standaard omarmen. Maar als ik OEM’er zou zijn en een strategische relatie had met mijn leverancier, zou ik dat wel doen. Het levert veel winst op.” Op weg naar enkelstuks produceren voor de prijs van massafabricage kunnen volgens Hazenberg van Amada ook zaken als het vastknopen van ERP aan de werkvoorbereiding veel opleveren. Magazijnen die vervolgens zelf het materiaal bij de leverancier bestellen als ze leeg raken, zijn al mogelijk. Ook methoden als Lean manufacturing en QRM (Quick Response Manufacturing) brengen veel, zo bewijst volgens Hazenberg de praktijk. “Ze zorgen voor minder fouten, processen die beter in elkaar steken en nauwkeurige en tijdige informatie naar de klant.” Machinemerken Optimaal produceren betekent ook dat machines met elkaar moeten communiceren. Maar dat is lastig als de lasersnijmachine van merk A, de software van merk B, de kantbank van merk C en de ponsmachine van merk D is. “We moeten voor elkaar krijgen om ze aan elkaar te knopen”, aldus Van der Hoeven van Bystronic. Dat dit kan bewijst AWL Techniek. Deze machinebouwer, vooral actief in de automotive, knoopt verschillende machines/processen aan elkaar in complete productiesystemen en integreert daarin standaard machines van verschillende producenten. “Wij zien daarin een enorme toekomst”, aldus een vertegenwoordiger van AWL. Dat geldt ook voor Ton Derksen van softwareleverancier Radan: “Wij ontwikkelen juist software die machines met elkaar laat praten. Veel bedrijven maken daarvan reeds gebruik. Dus, ja het kan. Maar de cultuur in Nederland is wel: men zoekt samenwerking maar zodra je moet terugvallen op de moederfirma’s, loop je tegen muren aan. De vraag is hoe je die kunt slechten.” Menko Eisma van Trumpf erkende dat die muren er inderdaad zijn; ook bij Trumpf. “Maar ik denk zeker dat we naar de toekomst toe met open systemen, open software moeten gaan werken.” Die bereidheid lijkt er dus te zijn, maar van de zijde van de machinebouwers zijn er ook duidelijke voorbehouden. Eisma: “Ik ben voor openheid, maar je zult ook altijd eigen kennis moeten behouden om marge te kunnen maken.” Van der Hoeven: “Systemen moeten meer
open worden, maar dieptetechnologie gooi je niet open.” Hazenberg: “Dieptekennis zul je niet willen/mogen vergeven. Maar ook ik wil er open inzitten om slimmer en makkelijker te produceren met voor onze klanten een goede marge.” Overigens is er elders in de keten ook geen sprake van openheid zonder voorbehoud. Hans van Lierop: “Zelfs klanten van ons zijn terughoudend in hun informatie. Want uiteindelijk gaat het toch altijd om de prijs.” Machines voor enkelstuks productie Gaan machineproducenten machines bouwen voor enkelstuks productie? Volgens Hazenberg niet: “Machineleveranciers gaan enkelstuks productie niet realiseren. Dat zit toch meer in de software.” Toch worden er ook in de plaatbewerking volgens Van der Hoeven compleet nieuwe machines bedacht. Joost Duflou van de KU Leuven verwacht dat het 3D omvormen van enkelstuks en kleine series wel degelijk werkelijkheid gaat worden. Hij toonde de zaal een 3D gevormde plaat die op een schedel is geplaatst na verwijdering van een hersentumor. Workflowmanagement Goed workflowmanagement is ook van belang om efficiënt enkelstuks producten te kunnen produceren. Ton Derksen van Radan ziet daarbij een grote rol weggelegd voor de cloud. Hij verbaast zich over de huiver die daarvoor bestaat. “We doen al onze geldzaken zonder problemen online, maar met een ontwerp van een product hebben we blijkbaar meer moeite. Toch zal de continue flow van idee tot product gaan gebeuren vanuit de cloud. Zo heb je direct duidelijkheid over de maakbaarheid, de
kosten en over de vraag of je het bij iemand moet laten maken of dat je het beter zelf kunt doen. Ik denk dat dit soort ontwikkelingen dichterbij zijn dan we denken.” Volgens Bart Verhoeven van WiCAM zijn er al veel bedrijven die goed bezig zijn met workflowmanagement. “Mensen die dat niet doen moeten uitkijken dat ze niet achterop raken, als je goed automatiseert blijf je voorop lopen en gaan je klanten niet weg.” Zowel Derksen als Verhoeven en ook Peter Vandromme van LVD beantwoorden de vraag of er toekomst is voor software-integratie met een volmondig ja. Voor Johan Rigters van We Metal in Renswoude is software-integratie zelfs de sleutel op weg naar de stip aan de horizon die enkelstuks producten voor de prijs van massafabricage heet. “Onze werkvoorbereiding heeft evenveel werk met regelmatig terugkerend werk dat we goed kunnen programmeren als met de kleine, incidentele werkzaamheden. Daar zijn we gericht op aan het automatiseren.” Erwin van Soest van Erba Plaatbewerking noemt software belangrijk, maar noemt de input van mensen onontbeerlijk. “Als je alle kennis in softwarepakketten hebt, ben je in mijn ogen een stap te ver. Je hebt mensen nodig voor het omhoog stuwen van de software. Er zijn kansen, en softwareleveranciers zijn daar ook mee bezig, maar als er geen feedback is vanuit de fabriek, dan liggen ook daar de ontwikkelingen stil.” Mikrocentrum en FDP willen ook volgend jaar weer een Sheet Metal Event organiseren. Hiervoor is de datum 22 september 2016 gereserveerd.
Laskar Puntlastechniek pitcht haar producten.
11
Fiberlaser snijdt bij Den Oudsten 20 meter zonder herpositioneren Als eerste bedrijf in Nederland heeft M. den Oudsten Buigwerken in Rhenen een groot lasersnijsysteem van de Spaanse fabrikant Tecoi geïnstalleerd. Met deze machine, die is uitgerust met twee fiberlaserkoppen, kan Den Oudsten sneller en slimmer werken. “Dat moet”, zegt directeur Ries den Oudsten. “Want wij denken dat de kostprijs van metaal steeds verder omlaag zal gaan. Dus zul je meer manarm moeten produceren. Dat hebben we al redelijk voor elkaar, maar hiermee zetten we weer een stap.” Den Oudsten (veertig medewerkers) is specialist in het bewerken van lange lengtes. Platen en balken met een lengte van 6 meter die voor de meeste andere metaalbedrijven al megagroot zijn, vormen voor de toeleverancier in Rhenen de onderkant van de markt. Den Oudsten werkt voornamelijk voor klanten in de scheepsbouw, weg- en waterbouw, offshore, machinefabrieken en automotive (onder ander carrosserieën). Hiervoor beschikt het bedrijf over een imposant machinepark met diverse grote plasma- en lasersnijmachines en kantbanken. Ook heeft Den Oudsten diverse grote platenwalsen en is het bedrijf specialist in profielwalsen. “We zijn goed gespecialiseerd in lastige dingen”, zegt Ries den Oudsten. “Onze zwaarste kantbank heeft bijvoorbeeld een perskracht van 2500 ton over 15 meter. Daarmee kunnen we 25 mm dik materiaal vervormen over 15 meter en 50 mm over 6 meter.” Fiberlasertechniek Den Oudsten had reeds vier lasersnijmachines met een maximaal snijbereik van 60x4,5 meter. Allemaal CO2 lasers, waarop materiaal tot en met 20 mm dik wordt gesneden. Dikker materiaal tot 50 mm gaat op de plasmasnijmachines. Maar de opkomst van de fiberlasertechniek trok natuurlijk ook de aandacht van Den Oudsten, ook al leek deze nieuwe technologie aanvankelijk slechts interessant voor het snijden van dun materiaal.
De besturing en het beeldscherm dat de beelden van de vier camera’s in de cabine weergeeft.
12
Camerabeeld van de eerste snijtesten.
Ries den Oudsten is een man die naar eigen zeggen vaak investeert op onderbuikgevoel. Ooit was hij de eerste in Nederland die een grote laser met een snijbed van 24 meter aanschafte. Ook was hij een van de eersten met een grote, zware kantbank van 15 meter. Maar op onderbuikgevoel investeren in nieuwe technologie wil niet zeggen dat Den Oudsten over één nacht ijs gaat. Hij kwam terecht bij Tecoi, fabrikant van grote snijsystemen met fiberlasertechniek. Deze Spaanse producent bouwt standaard snijsystemen tot 16 meter en heeft er daarvan al bijna veertig gebouwd, die over de hele wereld zijn geleverd. Ze worden toegepast in heavy industries zoals de windmolen- en treinenbouw. Tecoi heeft nooit systemen met CO2 lasers gebouwd, maar zich van meet af aan geconcentreerd op de fiberlaser. Dat heeft de Spanjaarden een technische voorsprong bezorgd op de concurrentie. Ze hebben de fiber goed onder de knie en kunnen er grotere diktes mee snijden dan andere fabrikanten. Onder laboratoriumomstandigheden snijden ze zelfs tot 32 mm dik. “Dat gaan we hier in de hal niet halen”, zegt Den Oudsten. “Maar dat hoeft ook niet.” Gesloten cabine van 20 meter Hij heeft in Spanje vijf machines in de praktijk bekeken, voordat hij ervan overtuigd was dat de aanschaf van een machine van Tecoi een goede investering zou zijn. Men is bij Den Oudsten wel gewend aan lasersnijden met een groot snijbereik, maar een fiberlaser is toch heel anders dan een CO2-laser. Met name omdat de straling van de fiberlaser gevaarlijk is voor het menselijk oog. Daarom moet de laserkop volledig afgedekt zijn tijdens het snijden. En dat heeft heel wat voeten in de aarde bij een lange snijtafel. Het Tecoi systeem ziet er dan ook heel anders uit. Het meest opvallende onderdeel is een volledig gesloten cabine van maar liefst 20 meter met grote deuren aan de vooren achterzijde, die zich verplaatst over het bed van 66 meter lang en 4,5 meter breed. Zo kunnen platen van maximaal 20 meter worden bewerkt zonder te herpositioneren. De cabine is op vijf posities te positioneren. De operators kunnen kiezen voor vijf keer 12 meter of drie keer 20 meter snij-oppervlak.
Positioneersnelheid Ries den Oudsten heeft in deze machine geïnvesteerd omdat hij hiermee veel tijdwinst kan behalen bij het snijden van groot en dik plaatmateriaal met veel snijwerk (gaten), zoals chassisbalken. De tijdwinst ten opzichte van de CO2 lasers wordt behaald dankzij de twee koppen, maar ook door de eenvoudigere en lichtere constructie van de fiberlaser (de straalgang gaat eenvoudig door een kabel, zonder ingewikkelde systemen met spiegels), waardoor de positioneersnelheid vijf keer zo hoog is: 125 in plaats van 25 meter per minuut. Den Oudsten: “We maken bijvoorbeeld chassisbalken die we vrijdagmiddag om 14.30 uur op de machine leggen. Die zijn dan zondagavond om 22.00 uur klaar. Deze nieuwe machine doet dat in één nacht.” De machine bij Den Oudsten is de grootste die Tecoi tot nu toe heeft geleverd. Hij heeft een plek gekregen in een nieuw gebouwde hal (de vierde) met een oppervlakte van 64x70 meter en een hoogte van 11 meter. Dat is groot genoeg om goed met groot materiaal te kunnen manoeuvreren. Den Oudsten is bovendien de eerste die de snijtafel in de betonnen vloer heeft laten plaatsen in plaats van erop. Hierdoor hoeven de medewerkers niet telkens op de tafel te klimmen om materiaal te laden en ontladen. Dat (ont) laden kan gebeuren terwijl de laser in de cabine elders op de tafel aan het snijden is. Ook dat betekent tijdwinst. Vermogen splitsen De machine is uitgerust met een 6 kW laserbron. Het vermogen kan worden gesplitst, zodat beide koppen elk met 3 kW kunnen snijden. “Tot en met 8 mm dik, misschien tot 10 mm, kunnen we met twee koppen snijden. Daarboven moet je snijden met één kop.” Den Oudsten heeft gekozen voor de speciale optie waarbij door de kop zowel een dunne als een dikke kabel loopt. Met een switch kan binnen 0,2 milliseconde worden omgeschakeld van de dunne naar de dikke kabel en omgekeerd. Zo kan met groot vermogen worden ingestoken, waarna de dunne kabel onmiddellijk het snijden overneemt. De snijkwaliteit is uitstekend, ook op lange lengtes. “Je kunt niet eindeloos fiberkabels
Het meest opvallende onderdeel van de machine is een volledig gesloten cabine van maar liefst 20 meter, die zich verplaatst over het bed van 66 meter lang en 4,5 meter breed.
blijven verlengen, dat zou op zeker moment ten koste gaan van de snijkwaliteit. Daarom is de laserbron gepositioneerd in het midden van de snijtafel en kunnen de kabels 50 meter naar links en naar rechts. Dat is meer dan voldoende.” De cabine is uitgerust met vier camera’s zo-
dat het snijproces voortdurend kan worden gevolgd, ook in de avond- en nachtelijke uren. Bij een storing kan met de smartphone of de tablet de snijkop een stukje teruggezet, waarna het snijproces weer kan worden vervolgd. www.mdenoudsten.nl
LVD vertegenwoordigt Tecoi Tecoi wordt in de Benelux vertegenwoordigd door LVD. De Belgische producent van plaatbewerkingsoplossingen was op zoek naar een vertegenwoordiger, die de kantbanken op de Spaanse markt kon verdelen. Zo kwam men in contact met Tecoi. De lasersnijsystemen van deze fabrikant bleken prachtig aan te sluiten bij de lasersnijmachines die LVD zelf produceert. Er is geen
sprake van overlap in de programma’s. Daarom vertegenwoordigt LVD de snijmachines van Tecoi nu in de Benelux. De machine bij M. den Oudsten Buigwerken is de eerste die is verkocht. Inmiddels is ook een tweede systeem van Tecoi in Nederland verkocht. Deze machine (6x3 meter) wordt eind oktober geplaatst bij Gicom in Biddinghuizen. www.lvdgroup.com www.tecoi.com
De machine is uitgerust met een 6 kW laserbron. Het vermogen kan worden gesplitst, zodat beide fiberlaserkoppen elk met 3 kW kunnen snijden.
13
SNEL EN EENVOUDIG EEN ONLINE OFFERTE AANVRAGEN DOET U VIA LASERSNIJWERK.EU ONDER ANDERE DOOR DE STERKE AUTOMATISERING VAN ONZE WERKVOORBEREIKING KUNNEN WIJ ZEER CONCURRERENDE PRIJZEN EN KORTE LEVERTIJDEN BIEDEN. OFFERTES KUNNEN VIA DE KNOP “ORDER” WORDEN OVERGEZET NAAR ONS ERP PAKKET. BENT U DAARNAAST OP ZOEK NAAR EEN ERVAREN PARTNER DIE NAAST LASERSNIJDEN OOK UW ENGINEERING, PLAAT- EN LICHT CONSTRUCTIEWERK KAN DOEN DAN ZIJN WIJ DE BETROUWBARE PARTNER. METAALBEDRIJF
BAAS-METAAL.NL
BAAS BV LASERSNIJWERK.EU 14
MCB zoekt slimme samenwerking Om efficiënt plaatwerk te produceren, moet niet alleen alles in het eigen bedrijf goed op orde zijn, maar ook de keten optimaal functioneren. Dat geldt zeker in de relatie tussen de leveranciers van materialen en de verwerkers daarvan. MCB zet duidelijk stappen op dat gebied. Het staalservicecenter in Valkenswaard laat ERP-leveranciers koppelingen maken om de administratieve systemen van klanten direct te kunnen aansluiten op die van MCB, zodat het bestelproces volledig digitaal kan verlopen. Zo maar een voorbeeld uit de praktijk. Een klant van MCB, weliswaar al op leeftijd, bestelt zijn materiaal nog steeds als volgt: hij gaat achter zijn computer zitten, tikt zijn bestelling in, print deze uit en faxt hem naar MCB. “En dit is geen uitzondering”, zegt Roel Hendriks, key accountmanager bij MCB. “Veel klanten bestellen bij ons nog steeds door te bellen en te faxen, al gaat het meeste natuurlijk via e-mail.” B to B markt blijft digitaal achter Maar nu wil MCB de volgende digitale stap zetten in het bestelproces. De staalleverancier neemt daarbij zelf het initiatief en wacht niet langer op de klant. Want dat is lang genoeg gebeurd. Al in 2003 had MCB de eerste klant op haar EDI-systeem (Electronic Data Interchange), waarbij bestellingen als elektronische orders, zonder tussenkomst van wie dan ook, vanuit het systeem van een klant in het systeem van MCB kunnen worden ingegeven. Maar waar het in de consumentenmarkt heel normaal is om op deze manier bestellingen te doen, daar blijft de Business to Business markt achter; in ieder geval bestellen nog maar weinig metaalbedrijven hun materialen volledig digitaal. “Onze klanten maken er maar mondjesmaat gebruik van”, vertelde Hendriks tijdens een bijeenkomst van de Federatie Metaalplaat over het thema ‘Samenwerking klant-leverancier’. “De meesten zeggen: het is een prachtig systeem en daar moeten we zeker gebruik van gaan maken, maar dat komt nog wel. Maar het komt er dus niet van.” Koppelingen testen Toch is MCB ervan overtuigd dat volledig digitaal bestellen ook in de B to B markt tot wasdom zal komen. Calculeren en bestellen gaat zo immers veel slimmer. Daarom heeft MCB zelf contact gezocht met ERPleveranciers als De Ridder, Isah, MKG en Bemet om hen koppelingen te laten maken tussen de systemen van klanten en MCB. De klanten kunnen dan in hun eigen omgeving de bestellingen bij MCB opgeven. De eerste koppelingen zijn al klaar. MCB test deze al met Kasteel Metaal en heeft onlangs weer twee klanten aangesloten voor tests. Hendriks is overtuigd van de voordelen: “Als die koppelingen eenmaal lopen gaan we klantendagen organiseren om de voordelen te laten zien zodat ook anderen zullen volgen.” Niet meer met de rug naar de klant Er is de laatste jaren veel veranderd bij MCB. Hendriks was er op de FDP-bijeenkomst eerlijk over: “MCB heeft lang met de rug naar de klant gestaan.” Het bedrijf kon dat doen omdat de markt totaal niet transparant was. Juist daardoor kon makkelijk winst worden gemaakt. Maar dat is door internet totaal veranderd. Daardoor weet iedereen precies wat alles kost en zijn alternatieve leveranciers gauw gevonden. “Meer prijsvergelijking zorgt ervoor dat je op een eerlijke manier je geld moet verdienen”, aldus Hendriks.
Deelnemers aan de FDP-bijeenkomst ‘Samenwerking klant-leverancier’ kregen een rondleiding langs de slitlijnen en de decoillijnen
Interactie komt op gang Het dwong MCB in ieder geval ertoe zich de vraag te stellen of het verdienmodel nog wel aansloot bij de veranderde omstandigheden en tot het geven van een antwoord op de vraag hoe het toekomstige verdienmodel er uit zou moeten zien. Samenwerkingen in de keten veranderen om beter en sneller in te kunnen spelen op de grillen van OEM’ers. Inkopers en verkopers hebben daardoor een andere rol gekregen; ze zijn steeds meer regisseurs van processen. “Je ziet dat de interactie tussen de verschillende schakels in de keten echt op gang aan het komen is”, aldus Hendriks. “Het moet allemaal snel, sneller snelst. Dat is een kans, want daar is de Nederlandse industrie heel goed in.” Klantspecifieke oplossingen MCB wil samenwerken en daarbij alles bespreekbaar maken. Want haar bestaansrecht zit juist in het zo goed mogelijk bedienen van de klant. Met fijndistributie, kleine volumes, een grote flexibiliteit, betrouwbare en snelle levering en one stop shop oplossingen. MCB gaat ver in het leveren van klantspecifieke hoogwaardige oplossingen. Materiaal wordt bijvoorbeeld op wel twaalf verschillende manieren aangeleverd: op gespijkerde of ongespijkerde pallets, met of zonder papier verpakt, met of zonder folie et cetera. Buizen voor hekkenproducent Heras worden aangeleverd met lipjes er tussen zodat de buizen aan alle zijden helemaal vrij liggen en de wind er doorheen kan blazen in de buitenopslag. Buizen voor een kippenslachterij die Vencomatic bouwt in Rusland worden zo aangeleverd dat ze precies in een container passen. Hendriks: “We overleggen met klanten wanneer ze het materiaal echt nodig hebben. Door meer te gaan doen met forecasting kom je tot optimale voorraden in de keten. Dat heeft ook consequenties voor ons. Misschien moeten we daardoor wel op zaterdag gaan leveren.” Daarbij biedt MCB verschillende serviceconcepten aan, zoals het organiseren van voorraadmanagement, de werkplekservice fix & fit en de MCB campus, die kennis overdraagt middels trainingen en blogs. Vanaf het tweede kwartaal van 2016 zullen klanten in de MCB portal ook online certificaten kunnen opvragen. Niet voor niks, maar voor een tientje per certificaat. Hendriks: “Ja, dat gaat geld kosten, maar daarbij moet je je wel afvragen of je dat certificaat ook echt nodig hebt. Als het alleen is om zelf op de plank te zetten, dan hoeft het niet. Dat doet MCB wel.” www.mcb.nl
15
Meer robots en handlingsystemen dan De Blechexpo in Stuttgart is dit jaar het belangrijkste evenement op het gebied van plaatbewerking in Europa. Deze vakbeurs wordt van 3 tot en met 6 november gehouden, tegelijk met Schweisstec, de internationale vakbeurs voor verbindingstechniek. In totaal ruim 1200 exposanten vormen zo samen een groot podium voor de plaat, buis en profielen bewerkende branches.
Naam: Blechexpo en Schweisstec, vakbeurzen voor plaatbewerking en verbindingstechniek Locatie: Messe Stuttgart Datum: dinsdag 3 tot en met vrijdag 6 november Openingstijden: dinsdag t/m donderdag van 9.00 tot 17.00 uur, vrijdag van 9.00 tot 16.00 uur. Bijzonderheden: Het beursterrein ligt naast het vliegveld van Stuttgart. Zie voor alle overige informatie de beurswebsites. Hierop staan ook de deelnemerslijsten en het randprogramma. www.blechexpo-messe.de www.schweisstec-messe.de
De Blechexpo, ooit gestart als een regionaal evenement, wint samen met Schweisstec steeds meer aan belang, ook internationaal. Dit jaar doen exposanten uit 36 landen mee. Daaronder zijn zo’n 150 nieuwe exposanten. Alle grote producenten van machines voor de plaatbewerkende industrie zijn van de partij. De meeste exposanten komen uit Duitsland. Daarna volgen traditioneel sterk vertegenwoordigde landen als Italië en Zwitserland, terwijl landen als Turkije en China de Blechexpo steeds meer ontdekken. Ook goed vertegenwoordigd zijn Nederland, Frankrijk, Oostenrijk, Tsjechië, Denemarken en Spanje. Opnieuw groei Samen bestrijken de Blechexpo en Schweisstec meer dan 90.000 vierkante meter bruto expositieruimte, hetgeen neerkomt op een groei van 21 procent ten opzichte van de vorige keer in 2013. “Zulke groeicijfers kunnen tegenwoordig alleen worden behaald door een consequente focus op oplossingen die zich oriënteren op de hele procesketen”, zegt beursorganisator Schall. “De automatisering van processen inclusief de handling van materialen speelt daarbij een wezenlijke rol. Hierdoor zullen dit jaar meer robots en handlingsystemen
Hoogwaardige bandstaalsoorten De leveranciers van materialen zijn op de Blechexpo goed vertegenwoordigd. Tata Steel toont bijvoorbeeld de belangrijke merken uit haar assortiment hoogwaardige bandstaalsoorten. Veel soorten zijn ontwikkeld in samenwerking met klanten, zodat tegemoet gekomen wordt aan veeleisende markten als de automotive, landbouw, bouw en consumentengoederenindustrie. Speciaal voor de automobielindustrie is Serica ontwikkeld met een uitstekende oppervlaktekwaliteit ten behoeve van grote delen als motorkappen, deuren en zijpanelen. Dankzij de oppervlaktekwaliteit is maar een dunne laklaag nodig. Wordt deze staalsoort voorzien van de coating MagiZinc Auto, dan is er sprake van extra corrosiebescherming. Voor de landbouw en transportindustrie is er Ympress Laser, een goed vervormbaar hoogvaste staalsoort die door haar goed hechtende oxidelaag geautomatiseerd lasersnijden en eenvoudige nabewerking mogelijk maakt. Tata Steel benadrukt de consistente chemische en mechanische eigenschappen alsmede de uitzonderlijke vlakheid van deze staalsoort. De productfamilie Ymvit bestaat uit stalen geschikt voor emailleertoepassingen. Coatings hechten goed op dit materiaal, dat ook goed vervormbaar is voor de productie van huishoudelijke apparaten, badkuipen en solarmodules. Voor de bouwsector stelt Tata Steel Colorcoat Prisma voor, geschikt voor eigentijdse en architectonisch uitdagende stalen daken en wandbekledingen. Het materiaal is kleurvast en corrosiebestendig. Tenslotte is er voor huishoudelijke apparaten de koudgewalste band-
16
De koudgewalste bandstaalsoort Hilan heeft een nikkelcoating die zorgt voor een hard glanzend oppervlak, en is toch makkelijk te bewerken.
staalsoort Hilan. De nikkelcoating zorgt voor hard glanzend oppervlak dat toch makkelijk te bewerken is. Hilan biedt in tegenstelling tot RVS goede soldeer- en laseigenschappen en is daarmee prijstechnisch een aantrekkelijk alternatief. www.tatasteeleurope.com
ooit op Blechexpo (en Schweisstec)
Drukte bij een demonstratie op de stand van Trumpf tijdens de Blechexpo van 2013.
dan ooit te zien zijn op de Blechexpo. Hetzelfde geldt voor de geautomatiseerde thermische scheidings- en verbindingstechniek, alsmede de mechanische verbindingstechniek.” Met de complementaire thema’s plaat-, buisen profielbewerking plus verbinden/bevestigen biedt het beursduo de procesketens oplossingen voor zowel handmatige productie als zwaar geautomatiseerde industriële pro-
ductie. De steeds verder toenemende productdiversiteit met toenemende aantallen varianten aan de ene kant en de afnemende seriegrootte met snelle omstellingen aan de andere kant, maken maximale flexibiliteit noodzakelijk, zowel op detailniveau als in grote lijnen. Die flexibiliteit zit zowel in de uitrusting, het gebruik, de toepassing als het omstellen. De Blechexpo en Schweisstec pre-
senteren hiervoor een volledig spectrum van praktische standalone en complete hardware en software oplossingen, van componenten en modules tot en met subsystemen en tooling. De vakbeurs wordt omlijst met een programma van nevenactiviteiten, zoals het Exposanten-Forum en de Lastechniekdag.
Nederlandse deelnemers Op de Blechexpo staan ook altijd een aantal Nederlandse exposanten. Dit jaar zijn het er ruim twintig. Een van hen is SafanDarley. “Voor ons is de Blechexpo interessant omdat we daar met name de bedrijven in Zuid-Duitsland en de Duitstalige landen Oostenrijk en Zwitserland bereiken”, zegt Wim van Kranen, directeur sales & marketing. “De beurs in Stuttgart is zeker geen Euroblech, waar de hele wereld komt en waar je uitpakt en nieuwe producten introduceert. Voor mijn gevoel gaat de Blechexpo dat ook niet worden.” Van Kranen verwacht ook Nederlandse bezoekers, maar minder dan op de Euroblech in Hannover: “Het beursterrein ligt naast de luchthaven, dus je vliegt er zo naar toe. En als je een overnachting inplant is Stuttgart ook met de auto goed te doen. Vanuit Nederland zijn het vooral mensen met investeringsplannen die naar de Blechexpo komen.” Peter Timmerije, productspecialist bij Wila, wijst erop dat de Blech-
expo behoorlijk is gegroeid sinds de start destijds in Sinzheim als puur regionaal evenement. “Nu heeft de beurs zeker voor het zuiden van Duitsland en Oostenrijk en Zwitserland een behoorlijke positie. Maar het internationale karakter van de Euroblech hebben ze nog niet en ik weet ook niet of ze die ooit zullen krijgen, al heeft deze beurs, in het hart van de hightech regio van Duitsland, natuurlijk wel veel potentie.” Op de deelnemerslijst van Blechexpo/Schweisstec staan de volgende Nederlandse exposanten: Addit, SMS Stamp Tool Technologies (ART Group), Dumeta, Dynobend, Euroboor, Gerimex, Goma, Goudsmit Magnetics, Heager Europe, Koike Europe, Lankhorst Mouldings, Mijlpaal Produkten, Overeem, Perfox, Q-fin, SafanDarley, Stako, Tata Steel, Timesavers International, Van Geenen, VDL VDS Technische Industrie, Wemo en Wila. Verder zullen medewerkers van Nederlandse bedrijven aanwezig zijn op de stands van hun moederbedrijven en de bedrijven die zij vertegenwoordigen.
17
Compact snijden, groot buigen Trumpf presenteert op de Blechexpo in Stuttgart onder meer de nieuwe serie grote kantbanken TruBend 8000 en de nieuwe compacte vlakbedlasersnijmachine TruLaser 2030 fiber. Ook komt Trumpf met nieuwe software die naadloos past in de ontwikkeling van Industrie 4.0, maar bijzonderheden hierover worden pas op de beurs zelf bekend gemaakt. De kantbank TruBend 8000 is het eerste product van het nieuwe onderdeel Trumpf Werkzeugmaschinen Teningen. Dat is de voormalige buigmachinebouwer EHT, die begin dit jaar door Trumpf is ingelijfd en waarmee het productportfolio opnieuw is uitgebreid. Deze kantbank is geschikt voor het nauwkeurig bewerken van grote en dikke onderdelen en heeft een groot toepassingsbereik met een lengte van 8 meter, een maximale bovenbalkopening van 500 mm en perskrachten tot 1000 ton. Naast toepassing op lange profielen laat de grote perskracht zich ook op kleinere delen met een korte buighoek concentreren. Hoogvaste en tegelijk dikke platen kunnen door de hoge perskrachten probleemloos worden gebogen. De buiglengte heeft bovendien voordelen bij het kanten van kleinere werkstukken op meerdere buigstations. Trumpf noemt de nieuwe serie geschikt voor bedrijfsvoertuigen, landbouwmachines en scheepsbouw en ook voor de productie van componenten voor gevels, daken en deurlijsten. Voor een hoge kwaliteit zorgt de mechanische wigbombering met nauwkeurig instelbare bombeerhoek. De instelling gaat automatisch via een in de machinetafel geïntegreerde aandrijving. De CNC-gestuurde bombering zorgt voor een gelijkmatige hoeknauwkeurig-
De TruLaser 2030 fiber is beschikbaar met 3 kW en 4 kW vermogen.
heid over de gehele afkantlengte en is in twee belastingsvarianten beschikbaar: tot 3000 of tot 6000 kN per meter. Bijzonderheid: de bombeerhoek is iedere 250 mm punctueel aan te passen. Daarmee zijn toleranties, bijvoorbeeld bij gereedschapsslijtage, maar ook bijzondere eisen aan het buigdeel te compenseren. Voor een nauwkeurige hoek bij het eerste werkstuk beschikt de TruBend serie 8000 over het hoekmeetsysteem LCB (Laser Controlled Bending). De machines zijn tot 320 ton perskracht bij 6 meter werklengte of 400 ton bij 5 meter als varianten voor op de vloer verkrijgbaar. Dat betekent dat ze niet in de bodem verzonken hoeven te worden en geen speciaal fundament nodig hebben. TruLaser 2030 fiber Een hoog vermogen in een compacte machi-
De CNC-gestuurde bombering zorgt voor een gelijkmatige hoeknauwkeurigheid over de gehele afkantlengte.
ne. Dat is de nieuwe TruLaser 2030 fiber. Deze snijdt vooral dun plaatmateriaal razendsnel dankzij de TruDisk vastestoflaser. Voor korte omsteltijden zorgen de één snijkopstrategie en de optionele nozzlewisselaar. De TruLaser 2030 fiber is beschikbaar met een vermogen van 3 kW en 4 KW. De kracht ligt in het bereik tot dikten van 12 mm, hier snijdt de machine volgens Trumpf zeer productief. Daarnaast biedt de machine ook flexibiliteit voor het snijden van dikkere materialen. Bij 3 kW vermogen snijdt de machine staal tot 20 mm, RVS tot 16 mm en aluminium tot 12 mm. Bij 4 kW is dat 20 mm bij staal en RVS en 16 mm bij aluminium. Ook materialen als koper en messing kunnen tot dikten van 6 respectievelijk 8 mm worden gesneden. Wie de prestaties van de machine verder wil verhogen kan deze uitrusten met de LiftMaster Shuttle, een automatisering voor beladen en ontladen. De TruLaser 2030 fiber is eenvoudig te bedienen en neemt weinig ruimte in. Inclusief palletwisselaar is het ruimtebeslag 7,8 bij 5,9 meter. Daarbij is het werkbereik zowel van achteren als van voren makkelijk toegankelijk. Trumpf noemt machine geschikt als instapmodel voor zowel toeleveranciers als bedrijven met een eigen product, die slechts één machine nodig hebben en hoofdzakelijk dun plaatmateriaal van 1 tot 12 mm snijden. Interessant is de machine ook voor bedrijven die al een lasersnijinstallatie bezitten en hun capaciteit in het dunne plaatbereik willen uitbreiden. www.nl.trumpf.com
19
PEN
RE
OU
3J A
E
E
RH
GARAN
TI
OND
+ 3
AR
D INBE
G
Prima Power Platino fiber laser 2.0
3 jaar garantie en onderhoud inbegrePen !!!
Prima Power Benelux Leenstraat 5 • B-9810 Nazareth, Belgium • t. +32 9 382 90 30 f. +32 9 382 90 31 info.benelux@primapower.com • primapower.com
TIPS beheerst gereedschapspositie en –ID continu Het TIPS systeem van Wila ondersteunt zowel de identificatie als het continu uitlezen van de positie van de gereedschappen in de klemming van de kantbank. Het is enkele jaren geleden exclusief ontwikkeld voor de volautomatische buigcellen van Trumpf, maar nu ook beschikbaar voor kantbanken van andere producenten. Volgens Wila kan TIPS ook productiviteitswinst opleveren als het wordt toegepast bij handmatig en semi-automatisch kanten. TIPS (Tooling Identification and Positioning System) bestaat allereerst uit een ID-tag die in het gereedschap wordt aangebracht. Deze ID-tag, die informatie bevat over het gereedschap zelf, communiceert met elektronica in de klemming. De TIPS DIN Controller (het hart van het systeem) staat in verbinding met de IPC kantbankbesturing en het klemsysteem. De TIPS DIN Controller ontvangt en verzendt informatie van en naar de IPC kantbankbesturing en ziet toe op een juiste ID- en positiecommunicatie in het klemsysteem, welke door een complex algoritme wordt berekend. Snelle gereedschapshandling Het systeem is in eerste instantie ontwikkeld voor toepassing in geautomatiseerde buigcellen. Want een robot heeft al deze informatie nodig om te kunnen werken. Door de informatie die TIPS verschaft kan hij het juiste gereedschap oppakken en op de juiste plek positioneren. Maar TIPS is ook bruikbaar voor handmatig en semi-automatisch kanten. Want de ge-
TIPS bestaat allereerst uit een ID-tag die in het gereedschap wordt aangebracht. Deze ID-tag, die informatie bevat over het gereedschap zelf, communiceert met elektronica in de klemming.
detailleerde informatie die het systeem oplevert, voorkomt fouten en versnelt de gereedschapshandling. Zo worden proefbuigingen voorkomen en neemt de productiviteit
toe, vooral bij kleine series met veel variatie. “Juist dan moet de gereedschapshandling zo kort mogelijk duren”, zegt Peter Timmerije, productspecialist bij Wila.
Wila China opgericht Wila zal TIPS en de pneumatisch klemmingen SL in november presenteren op de internationale vakbeurzen Blechexpo (Stuttgart), MWCS (Shanghai) en Fabtech (Chicago). Op de beurs in Shanghai staat Wila voor de eerst met een eigen stand. Want onlangs is Wila China opgericht. Het Lochemse bedrijf is hiertoe overgegaan omdat men zelf kansen ziet op de Chinese markt, maar ook omdat grote klanten eisen dat Wila hen overal ter
wereld kan ondersteunen. Wila China is gevestigd in de regio Shanghai en bescheiden gestart met twee Chinese medewerkers. Naar de Fabtech in Chicago heeft Wila vanuit Nederland nauwelijks omkijken. Deze wordt helemaal voor rekening genomen door de Amerikaanse dochteronderneming, die al zo’n twintig jaar opereert vanuit Baltimore. Hier werken inmiddels zo’n 15 mensen. De deelname aan de Blechexpo in Stuttgart wordt wel helemaal vanuit Nederland georganiseerd.
21
ARENDSEN PLAATWERK BV Profiel Specialist
Een ijzersterk pro el Arendsen Plaatwerk is een veelzijdig toeleverancier binnen het metaalsegment. Haar producten, in diverse materiaalsoorten, klein of groot van formaat, enkel of in serie, vinden hun weg naar tal van marktsegmenten.
LASERSNIJDEN Continueproces Continueproces
6000 x 2000 x 5 kw 3000 x 1500 x 3 kw
COMBI PONS-LASER
Continueproces 6000 x 2000 x 2,4 kw CNC ponsen 8000 x 1250 x 6 Knippen 8000 x 6 Kanten 8000 x 500 t Buigen Autom. Cel 8000 x 1500 x 6 Lastechnieken/ Assemblage
Adres
De Stenenmaat 6 postbus 5, 7070 AA Ulft
Tel. Fax
(31)0315-69 56 00 (31)0315-69 56 05
E-mail info@arendsen-plaat.nl Website www.arendsen-plaat.nl
Lasersnijden 6000 x 2000 x 20 mm
22
Hij wijst op de mogelijkheid om TIPS te gebruiken in combinatie met STL (Smart Tool Locator), waarmee ook al winst kan worden geboekt qua snelheid, nauwkeurigheid en gemak. STL is een slimme liniaal met ingebouwde LED-verlichting die het mogelijk maakt in één oogopslag te zien waar het gereedschap in de klemming moet worden geplaatst. STL geeft vervolgens exact de volgende buiging aan, zodat de operator eenvoudig de verschillende buigingen efficiënt kan uitvoeren. Timmerije: ”STL is iets groffer dan TIPS. Als je de combinatie maakt met TIPS kun je fijn afstellen in korte tijd. En doordat TIPS continu metingen uitvoert, voeg je weer een stukje controle toe, waardoor je altijd het juiste gereedschap op de juiste plek voor het juiste product hebt staan. De wandel van gereedschappen kun je hiermee ook detecteren.” Onderdeel van de besturing TIPS moet worden geïntegreerd in de besturing van de kantbank en dat gebeurt in samenwerking met de machinebouwer. Iedere machinebouwer doet dat op zijn eigen manier. Om deze integratie zo goed
mogelijk te faciliteren is onder andere gebruik gemaakt van standaard hardware en software communicatieprotocollen. Wij verwachten dat het een onderdeel van de besturing gaat worden.” Sinds de introductie van TIPS als ICT-noviteit op de Euroblech is het principe hetzelfde gebleven, maar is het systeem nog nauwkeuriger en sneller geworden. De toepassing ervan vereist wel een bepaalde manier van werken. “Het is een meetsysteem dat afhankelijk is van de informatie die het krijgt”, legt Timmerije uit. “Daarom kun je niet werken met oude versleten, gebutste gereedschappen. Ook bramen zijn uit den boze. Want die maken die informatie minder betrouwbaar. Maar we zijn we daar niet zo bang voor. Klanten die voor zo’n systeem in de markt zijn, gaan doorgaans zorgvuldig om met de vier elementen die samen het resultaat van het kantproces bepalen: de machine, de gereedschappen, de materialen en de vakman.” Wila verwacht dat TIPS vooral zal worden toegepast in het dunne plaat bereik, vanwege de hoge nauwkeurigheden en de toenemende complexiteit. “Dat maakt een meetsysteem onmisbaar.” www.wila.nl
Pneumatisch klemmen Wila introduceert met haar nieuwe pneumatische klemming SL een volwaardig alternatief naast de mechanische en hydraulische klemmingen. Door de opkomst van servo-elektrische kantpersen kreeg Wila jaren geleden al de vraag of het ook pneumatische klemmingen zou kunnen leveren. Want een servo-elektrische kantpers gebruikt in principe geen olie, maar heeft voor een hydraulische klemming toch olie nodig. In het verleden ontwikkelde de kantgereedschappenproducent uit Lochem al eens een pneumatische klemming, echter bleek deze uitvoering niet aan te slaan in de markt Productspecialist Peter Timmerije: “Deze klemming was te robuust en we hadden erg veel druk nodig om de gereedschappen goed vast te zetten in de klemming. Het gereedschap bleef wel goed op z’n plek staan, maar voor het gevoel van de klant te slap in vergelijking met traditioneel klemmen.” Wila heeft dit nu in de constructie opgelost. Bij de pneumatische SL klemmingen wordt de klemnok mechanisch opgesloten. Dat is de truc om de gereedschappen onwrikbaar te klemmen. “Met een druk van 7 Bar klemmen we pneumatisch even goed als hydraulisch. Dat is interessant voor toepassing op servo-elektrische kantbanken die geen olie gebruiken. Het kostenplaatje wordt aantrekkelijker omdat je dan geen aparte hydraulische unit meer nodig hebt voor het klemmen; systeemlucht is in bijna elke plaatverwerkende fabriek aanwezig.” Wila heeft al drie jaar veldervaring opgedaan met pneumatisch klemmen. Het komt nu op de markt. “Daarmee hebben we er een klemtechniek bij”, zegt Timmerije. “De toekomst zal uitwijzen hoe de markt dit oppikt. In ieder geval zorgt pneumatisch klemmen voor weer een stukje extra wisselsnelheid.”
Bij de pneumatische SL klemmingen wordt de klemnok mechanisch opgesloten.
23
Flow in kachelproductie Niet de grootste of de mooiste, maar wel de beste kachelfabriek zijn. Dat is de ambitie die Interfocos momenteel in praktijk brengt in Bladel. Nergens in Europa gaat een kachelorder zo goed, snel en compleet door het bedrijf als daar in Brabant. Dat komt mede door de machines en de software-oplossingen van LVD, die zorgen voor doorstroming (‘flow’) in het productieproces. Hoe dat precies werkt, lieten LVD en Interfocos zien tijdens een drukbezochte relatiedag onder het motto ‘Smart Industry Live’. “Ik kan een laser verkopen aan een klant, maar ze hebben daar wel wat vragen over de doorstroming.” Met deze mededeling kwam LVD sales manager Mathijs Wijn enkele jaren geleden bij zijn collega’s van software-ontwikkeling op de hoofdvestiging in Gullegem (B). Of de collega’s daar wat mee konden. Dat konden ze zeker, met als gevolg dat er tegenwoordig twee Electra fiberlasersnijmachines en vijf Easy-Form CNC kantbanken in de productieruimte van Interfocos operationeel zijn. Allemaal machines die uitstekend op hun taken zijn berekend, maar de keus viel toch vooral op de Belgische machinebouwer vanwege de software-oplossingen die men voorstelde. “LVD heeft onze gedachte om flow te introduceren heel goed opgepakt in haar oplossing”, aldus Thomas Luiten, operationeel directeur van Interfocos. Levertijd van 12 weken Interfocos ontwikkelt en produceert hout- en gashaarden. Het bedrijf is ontstaan door het samengaan van Barbas houthaarden en Bellfires gashaarden. Daarbij was het idee de degelijkheid van Barbas te combineren met het innovatieve en creatieve vermogen van Bellfires. De markt was daar enthousiast over en aanvankelijk liep de samenwerking ook als een speer. Maar dat werd minder toen bleek dat beide bedrijven elkaar precies verkeerd besmetten: de productie bij Interfocos werd een optelsom van de traagheid van Barbas en de chaos van Bellfires. De levertijd voor een kachel bedroeg op zeker moment maar liefst 12 weken. Bovendien was de leverbetrouwbaarheid ook nog eens bedroevend. De ramp was dusdanig dat iedereen inzag dat het anders moest.
Touch i4 zorgt ervoor dat alle informatie voortdurend zichtbaar is op de werkvloer en ieder moment kan worden geactualiseerd.
24
Quick Response Manufacturing Dat was het moment waarop Thomas Luiten zijn entree maakte. “Onze held”, zoals commercieel directeur Robert de Louwere van Interfocos hem tijdens de relatiedag introduceerde. Luiten legde met zijn ideeën over QRM (Quick Response Manufacturing) de basis voor het klantorder specifiek produceren van alle kachels; elke kachel wordt pas gemaakt als ie is verkocht. Wat op deze manier is gerealiseerd, maakte Luiten duidelijk aan de hand van een eenvoudig rekenvoorbeeld. Toen hij bij Interfocos kwam, hadden de 80 kachelorders per dag een doorlooptijd van 60 dagen. Gemiddeld zaten er dus 4800 orders in het systeem. Tegenwoordig hebben diezelfde 80 orders per dag een doorlooptijd van slechts 6 dagen. Gemiddeld zitten er dus maar 480 orders in het systeem. Luiten: “Toen ik kwam was er net een vacature voor een herplanner. Die moest orde in de chaos brengen en zorgen voor rust. Maar dat was geen oplossing. De oorzaken van de problemen lagen op een heel ander terrein.” Interfocos voerde een assortiment van honderd toestellen in wel 16.000 varianten. Vrijwel geen kachel was precies hetzelfde. De medewerkers bouwden elke kachel op een bepaalde plek in elkaar en zochten overal in de fabriek de materialen die ze daarvoor nodig hadden. De plaatwerkproductie was uitbesteed, de magazijnen puilden uit en iedereen had het gevoel razend druk te zijn. Samen met de medewerkers De bedrijfsleiding is samen met de medewerkers aan de slag gegaan om de situatie te verbeteren. “Dat moet”, aldus Luiten, “QRM werkt alleen als iedereen betrokken is en alle neuzen dezelfde kant op staan.” De plaatwerkproductie werd in eigen huis gehaald. Interfocos doet tegenwoordig alles zelf: ontwerp, productie en aansturing van het dealernetwerk om de kachels te verkopen. Het productieproces van een kachel is als volgt: het plaatmateriaal wordt gesneden, gebogen en gelast. Vervolgens wordt er gepickt, gespoten en gemonteerd. Een doelstelling in het productieproces is een nauwe samenwerking in de laser-, buig- en lasomgeving om een duidelijke flow te creëren. Een belangrijk aspect daarbij is dat het proces van nesten, snijden, buigen en lassen niet star is georganiseerd. “Want dan ontstaan er bij welk incident ook gelijk opstoppingen en dat willen we niet”, aldus Luiten. Complete oplossing LVD heeft een complete oplossing geleverd, waarin de productiesoftware Cadman Job een centrale rol speelt. Dat is de database van waaruit alles wordt geregeld. Cadman Job is gekoppeld aan het ERPsysteem Isah en het CAD-programma Solidworks 3D van Interfocos. Hiervoor heeft LVD twee interfaces gemaakt. Zodra vanuit CAD en ERP alle informatie over een order in Cadman Job is geschoten, gaat het programma hiermee aan de slag, samen met de onderliggende LVD-software: eerst met de Cadman L nestsoftware en de Cadman B buigsoftware. Vervolgens met de besturing Touch L op de lasersnijmachines en Touch B op de kantbanken. Touch i4 zorgt er bovendien voor dat alle informatie via beeldschermen en tablets voortdurend zichtbaar is op de werkvloer en ieder moment kan worden geactualiseerd. De grote lijnen worden bepaald op kantoor, maar op detailniveau is er ruimte voor eigen initiatief van de medewerkers. Iedereen in de productieruimte met de lasersnijmachines en kantbanken kan alle ma-
Twee Electra fiberlasersnijmachines en vijf Easy-Form CNC kantbanken snijden en buigen het staal voor de kachels.
chines daar bedienen. Cadman Job zorgt er voor dat boel niet volloopt door bijvoorbeeld aan te geven wat er mag worden gesneden. “Uit oogpunt van flow is er een groot verschil tussen wat zou kunnen worden gesneden en wat er mag worden gesneden”, aldus Luiten.
Thomas Luiten, operationeel directeur en ‘held’ van Interfocos.
Cadman Job is daarin leidend en geeft ook aan op welke pallet de gesneden delen neergelegd moeten worden en op welke kantbank ze moeten worden gebogen. Maar de operator aan de kantbank heeft de vrijheid om te kiezen welke van de pallets bij zijn machine hij het eerste gaat buigen. Touch i4 maakt alle informatie zichtbaar op grote beeldschermen: hoeveel tijd is er effectief door de laser geproduceerd, hoeveel goede en foute producten zijn er gesneden en op welke pallet is het materiaal gelegd. De functie workload laat zien wat er allemaal nog in aantocht is. Verschillende kleuren geven aan wanneer de laser snijdt, wacht, een set up uitvoert of een fout maakt (rood!). Een fout wordt vanaf de werkvloer direct teruggekoppeld naar Cadman Job, zodat het onderdeel direct opnieuw kan worden genest. Wijzigingen in het ontwerp Van de snij- en buigafdeling gaat het materiaal naar de lasafdeling. Daar is het personeel eveneens flexibel inzetbaar. Er zijn twintig lasplaatsen, maar niemand heeft een eigen werkplek. Afhankelijk van aanbod kiest de medewerker de juiste lascel. Vervolgens gaan de onderdelen naar het magazijn met halffabricaten, waar de orders worden verzameld en opgehangen voor de spuiterij. Pas als alles eenmaal is opgehangen voor de spuiterij, kan de klant geen wijzigen meer aanbrengen in zijn kachel. Gedurende het hele traject daarvoor kan dat nog wel. Dat is een van de voordelen van deze productiemethode. Na
het spuiten volgt het monteerproces. Voorraad met 65 procent omlaag QRM brengt Interfocos veel. De productietijd van een kachel is teruggebracht van 10 à 12 weken naar anderhalve week. Tegelijkertijd is de voorraad met 65 procent omlaag gegaan. Het geld dat hiermee wordt bespaard, investeert Interfocos in verdere verbeteringen in markt, machines en medewerkers. Ook is de liquiditeit verbeterd. Maar vooral is de marktpositie verbeterd. Interfocos kan razendsnel reageren op ontwikkelingen en nieuwe modellen introduceren zonder last te hebben van een voorraad verouderde modellen. Dat is belangrijk in een markt waar de consument steeds meer om persoonlijke producten vraagt, de concurrentie snel toeneemt en veranderingen steeds sneller gaan. “Dat is een explosief vat waarmee veel productiebedrijven worstelen”, aldus Luiten. “Wij ook, maar door QRM weten we hiermee goed om te gaan.” De afgelopen twee jaren boekte Interfocos een mooie groei. Daarmee doet het bedrijf het veel beter dan de concurrentie, aangezien de markt voor hout- en gashaarden een stukje krimp vertoont. www.lvdgroup.com www.interfocos.nl
25
W W W. S O P - H A M B U R G . D E
MARKING
MICRO
MACRO
LASERS THAT DEFINITELY SUIT YOU
De eisen aan industriĂŤle materiaalbewerking met lasers zijn zo gevarieerd als het aantal toepassingen die worden aangeboden. ROFIN heeft de oplossing die U het best past. Meer dan 2.000 gekwalificeerde medewerkers staan voor u klaar om een op maat gesneden oplossing te bieden voor uw vraagstelling. Meer informatie kunt u vinden op www.rofin.com
26
THE POWER OF LIGHT
Tiende editie Welding Week Eens in de vier jaar wordt in de Antwerp Expo de Welding Week gehouden. Op 20, 21 en 22 oktober is het weer zover. Bijna honderd exposanten geven een overzicht van het actuele aanbod in de Benelux van de producten (apparaten, hulpmiddelen, chemicaliën) en diensten die ingezet worden voor het lassen, verbinden en snijden van metalen en kunststoffen. Dat de Welding Week wordt gezien als een belangrijk evenement op het gebied van lasen snijtechniek, blijkt wel uit de klinkende namen die beursorganisator Easyfairs aan boord heeft weten te krijgen. Op de deelnemerslijst staan onder meer ABB, Abracor, Air Liquide Welding, Binzel, Cloos, Fanuc, Kemppi, Koike, Laskar Puntlastechniek, Lorch, Messer Cutting Systems, Rofin, Rolan Robotics, Valk Welding en Yaskawa. Innovaties Om het de bezoekers gemakkelijk te maken de noviteiten te ontdekken, wordt op de beursvloer een Demo & Innovatie Route uitgezet. Deze voert onder andere langs de plug & play lascel i-Weld Easy met Fanuc robot, die Welding Company op de markt brengt. Deze cel wordt voor het eerst aan het publiek getoond op de stand van Fanuc Benelux. De lascel is ontwikkeld door de Nederlandse bedrijven Irsa en G+S als antwoord op de vraag van klanten naar een flexibele lascel. Hij combineert de kennis van ervaren lassers met een toegankelijke vorm van automatisering tot een performant en competitief lasproces. De i-Weld Easy wordt kant en klaar bij de klant geleverd. De machine heeft een volledig gesloten omkasting, zoals een bewerkingscentrum, en werkt ook op een vergelijkbare manier. Operators kunnen een werkstuk inklemmen op een wisseltafel, waarna het volledige lasproces automatisch verloopt. Een ander interessant product is 3D-snijkop STM3D/68 van de Oostenrijkse fabrikant van waterstraalsnijsystemen STM. Deze wordt live gedemonstreerd op de stand van De Tollenaere. Deze kop maakt parallel 2D- en 3D-snijden mogelijk met en zonder abrasief bij schuine zijden tot 68° en drukken tot 6000 bar op basis van dezelfde software. Hierdoor dalen de bedrijfskosten voor eersteklas 3D-snedes tot het niveau van standaard 2D-snedes.
De plug & play lascel i-Weld Easy met Fanuc robot wordt tijdens de Welding Week voor het eerst aan het publiek getoond op de stand van Fanuc Benelux.
Masterclasses De Welding Week biedt ook een omlijstend randprogramma. Op woensdag 21 oktober wordt samen met Enterprise Europe Network een ‘matchmaking event’ georganiseerd. Doel is om bedrijven in contact te brengen met potentiële binnen- en buitenlandse partners in de vorm van een ‘rendez-vous’. Universiteiten, onderzoeksinstellingen, grote bedrijven, MKB-bedrijven en ondernemers uit de België, Nederland, Frankrijk, Duitsland (Noordrijn-Westfalen), OostEuropese en de Scandinavische landen doen mee. Tevens worden er op woensdag en donderdag in totaal zes masterclasses georganiseerd in samenwerking met het BIL, NIL, VCL & Clusta over de meest recente inzichten op diverse vakgebieden. Op het programma staan bijdragen over de trends in MIGMAG lassen, trends in TIG lassen, oppervlaktebehandeling van RVS na het lassen en het lasproces als onderdeel van Industrie 4.0. De tiende editie van de Welding Week vindt gelijktijdig plaats met met Subcontracting: de vakbeurs voor industriële toelevering. De openingstijden van De Welding Week in Antwerp Expo (www.antwerpexpo.be) zijn dinsdag 20 oktober van 10.00 tot 17.00 uur, woensdag 21 oktober van 10.00 tot 20.00 uur en donderdag 22 oktober van
10.00 tot 17.00 uur. Zie voor alle overige informatie de beurswebsite, die bereikbaar is via de website van beursorganisator easyfairs. www.easyfairs.com/nl
Het snijden van buismateriaal met de 3Dsnijkop STM3D/68, te zien bij De Tollenaere.
27
Nieuwe plaatbewerkingslijn Prima Power zet Gamko op voorsprong De producent van horeca-koelmeubelen Gamko uit Etten-Leur heeft onlangs een groot bedrag geïnvesteerd in een geautomatiseerde pons- en buiglijn. De lijn is geleverd door Prima Power en leent zich voor de (bijna) onbemande, flexibele productie van dunne plaatdelen in relatief kleine series. Productietechnisch gezien was het een ‘grote sprong voorwaarts’. Met de investering in een grote flexibele lijn van Prima Power overbrugde Gamko in één keer twee decennia ontwikkeling in plaatbewerking. En stelde daarmee de concurrentiepositie, als vanouds gebaseerd op kwaliteit, design en bewuste keuze voor productie in Nederland, weer voor vele jaren veilig. “We waren best in staat om met onze stand-alone pons- en buigmachines de vereiste kwaliteit te realiseren”, zegt operations manager Jos ten Brink. “Onze Technische Dienst voerde soms huzarenstukjes uit om de machines aan de praat te houden. Maar met twintig jaar oude machines kun je natuurlijk niet optimaal produceren, laat staan een verregaande vorm van automatisering invoeren.” Marktleider Gamko ontwikkelt, produceert en installeert al meer dan een halve eeuw professionele koelingen voor horeca-, catering- en recreatiebedrijven die over de gehele wereld aftrek vinden. Het succes - op het gebied van drankenkoeling mag de onderneming zich marktleider noemen - is volgens de website onder meer te danken aan het ‘stijlvolle design met duurzame techniek’ en de voortdurende aanpassing aan de veranderende wensen van de markt. In 2008 werd Gamko opgenomen in de Refrigeration Group van Illinois Tool Works (ITW), een Amerikaans conglomeraat van meer dan 800 bedrijven die overigens zelfstandig en onder eigen naam opereren. ITW wilde investeren in de nieuwkomer, maar eerst moest Gamko maar eens bewijzen dat het een gezonde onderneming was die in staat was aan de hoge Amerikaanse eisen te voldoen.
De twee handmatig bediende stand-alone kantbanken voor buigingen groter dan 165 mm en kleine producten.
28
Jos ten Brink: “Met deze ponsbuiglijn kunnen we vanuit Nederland wereldwijd concurrerend produceren.”
“Dat konden we, probleemloos”, zegt Ten Brink. “Daarmee kregen we groen licht voor een moderniseringsslag. Hoe ga je die dan invullen? We zijn om te beginnen gaan rondneuzen bij onze machineleveranciers. Op het programma stond allereerst de vervanging van het hart van onze plaatwerkproductie, de pons- en paneelbuigmachines. Dan kun je twee richtingen uit: nieuwe machines aanschaffen die beter en sneller zijn dan de oude, of investeren in een flexibele productielijn waarin alle bewerkingen zijn geïntegreerd. Het dilemma ponsen of laseren deed zich niet voor: het overwegend dunne plaatwerk is bedekt met een beschermende folie zodat lasersnijden niet in aanmerking komt. Nadat we in samenwerking met Prima Power een aantal simulatieproeven hadden gedaan bleek dat om een aantal redenen waaronder een kortere terugverdientijd - veruit de beste oplossing. Wel een uitdaging, trouwens, met 2500 verschillende plaatdelen...” Efficiënte plaathandling Overigens was naast Prima Power nog een tweede leverancier in beeld, namelijk de fabrikant van de oude machines. In het najaar van 2014 werden van beide fabrikanten systemen ‘live’ bekeken op de plaatbewerkingsbeurs Euroblech in Hannover. Een van de zaken die de balans naar de installatie van Prima Power deden omslaan was de relatief simpele en efficiënte wijze van de plaathandling tussen het pons- en buiggedeelte van de lijn. De geponste platen worden uit de ponsunit (SGE) naar een bufferstation gevoerd en van daaruit naar de buigeenheid (EBE). In de voor Gamko uitgewerkte configuratie kunnen de platen vanuit dit tussenstation ook worden overgebracht naar twee stand-alone kantbuigmachines voor omzettingen groter dan 165 mm, de maximale capaciteit van de buigunit. De handmatig bediende kantbanken, die nu nog wat achteraf zijn opgesteld maar straks aanpalend aan de installatie komen te staan, worden daarnaast ook ingezet voor kleine onderdelen. Het bufferstation fungeert tevens als aflegplaats voor compleet bewerkte plaatdelen. Aan het begin van de lijn bevindt zich een hoogbouwmagazijn met dertien posities voor standaardplaten. Van daaruit worden de platen overgebracht naar de ponsunit die in een geluidscabine is ondergebracht. De meerprijs hiervoor is slechts een fractie van de totale in-
Overzicht van de installatie met links de geheel in een geluidscabine ondergebrachte ponsunit en rechts de buigunit; in het midden het bufferstation met aflegposities.
vestering, maar de geluidsreductie geeft volgens Ten Brink een enorme verbetering van de werkomstandigheden. De ponsrevolver heeft 16 posities voor in totaal 32 gereedschappen waarvan acht indexeerbaar en twee multitools. Overwogen wordt nog om een zogenaamd Wilson-wheel
Blik op de buigunit.
in de revolver op te nemen voor het aanbrengen van verstevigingsrillen in de plaatdelen. De bewerkte platen worden met een ontlaadrobot naar het bufferstation overgebracht en van daaruit naar de buigunit of de kantbanken (sommige delen krijgen op beide een bewerking), waarbij het streven is de buigunit - die trager werkt dan de ponsunit - conti-
nu van producten te voorzien. Vóór de buigunit bevindt zich een kantelstation: sommige plaatdelen worden van de ene zijde geponst en moeten omgedraaid worden voor de buigbewerking. Nieuwe producten ontwikkelen Ten Brink: “Deze installatie stelt ons in staat concurrerend in Nederland te blijven produceren. De stap van stand-alone naar deze lijn met geïntegreerde bewerkingen betekent in de eerste plaats een grote productiviteitsverhoging, met naast de bestaande tweeploegendienst een ‘lights out shift’. We kunnen kleine series - honderd stuks is al veel - efficiënt en deels onbemand produceren. De hele installatie kan straks door één fte worden bediend. En we zijn van de hydrauliek af; juist omdat de oude, degelijke machines zo lang meegingen, hadden we op den duur last van lekkage. De nieuwe installatie is servo-elektrisch aangedreven en bespaart ook nog een flink op energie: het verbruik ligt ruwweg op een kwart vergeleken met vroeger. Verder is het spectrum aan bewerkingsmogelijkheden van deze nieuwe lijn zo breed dat er ook productontwikkeling in het verschiet ligt, waarbij we graag gebruik maken van de expertise van Prima Power.” www.gamko.com www.primapower.com
29
Nesten als de beste!
Doe de nest test!
+31(0)10-8209550
Global solutions
www.widenhorn.nl
Leverancier van plaatbewerkingsmachines Rolvormen
• M obiele rolvormers • Rolvormlijnen met ponsmogelijkheid
Snijden en Knippen • • • • • •
Lasersnijden Waterstraalsnijden Breedbandslijpen Afkortlijnen Slitlijnen Hydraulische en mechanische scharen
Persen • • • •
Hydraulische persen Mechanische persen Complete persstraten Bandbevetting
Buigen • • • • • •
+31 (0)297 285332 www.destaco.com
Kantbanken Zwenkbuigmachines Langzetmachines Plaatwalsen Profielbuigmachines 3D Draadbuigmachines
www.pasterkamp.nl
VERHEIJ METAAL SPECIALIST IN PLAATBEWERKING
Een van onze mogelijkheden is het lasersnijden en ponsnibbelen (of combi-) van industriële producten. Ook kunnen wij voor u:
CNC-Kanten lassen/ Assembleren 30 Lasersnijden_def.indd
1
14-10-2009 10:37:50
Webshop met nieuwe kantbanken
De webshop www.dekantbank.nl is een nieuw verkoopkanaal van Bystronic naast de traditionele.
Een nieuwe CNC-kantbank kopen in een webshop? Dat lijkt misschien onwaarschijnlijk, maar het kan sinds kort bij Bystronic. Op initiatief van de Benelux-vestiging van de Zwitserse machinebouwer is hiervoor www.dekantbank.nl opgezet. Dit is met name gebeurd omdat Bystronic naast haar machines voor de top en het hogere middensegment van de markt ook machines voor het midden segment op de markt gaat brengen. Hiervoor worden nieuwe verkoopkanalen opgezet. De uitbreiding van het productassortiment aan de onderkant is het gevolg van de ambitie van Bystronic om de komende jaren flink te groeien. Om deze groei te realiseren heeft de holding waaronder Bystronic valt (het Zwitserse Conzetta) geld beschikbaar gesteld voor investeringen in de komende jaren. “Een omzetverdubbeling realiseren we niet met het huidige programma”, zegt Erik Metternich van Bystronic Benelux. “Daarvoor zullen onze producten sterk doorontwikkeld en uitgebreid moeten worden. Hiervoor heeft de holding nu geld beschikbaar gesteld.” Markt vergroten Het investeringsprogramma van Bystronic rust op drie pijlers: orga-
nische groei en overnames, verbetering van alle operaties en gebruik maken van (nieuw) talent in de organisatie. Om organische groei te realiseren wil Bystronic haar markt vergroten. Tot dusverre richt de machinebouwer zich in Europa met top machines (Zwitserse kwaliteit) op de bovenkant en het hogere middensegment van de markt. Maar nu gaat men ook de brede laag daaronder opzoeken. Dat gebeurt met machines die Bystronic reeds produceert in China en die aangeboden worden op de Aziatische markt. Goede machines, maar niet de machines die de veeleisende klanten in Europa vragen. Die midrange machines uit China gaan nu echter ook in Europa en de rest van de wereld verkocht worden. Als eerste komt een Global Performance lijn kantbanken op de markt, de Xact Smart. Deze machines hebben precies hetzelfde design als de Xpert kantbanken, maar met een eenvoudigere techniek en ze worden uiteraard voor een beduidend lagere prijs aangeboden. “Vergelijk het met de iPhones van Apple”, zegt Metternich. “Apple brengt topmodellen op de markt met de modernste techniek en alle mogelijkheden voor veeleisende gebruikers. Daarnaast zijn er goedkopere modellen, die goed zijn maar minder mogelijkheden hebben. Ze zijn voor gebruikers die minder eisen, maar wel de kwaliteit en uitstraling van Apple willen hebben. Dat gaan wij nu ook doen, waarbij we altijd blijven werken met het merk Bystronic.”
31
Leverancier
Ter Horst Machine Transport B.V. is onderdeel van Jan van Dam Machine Transport B.V.
Nederland
BETROUWBARE PARTNER IN GEBRUIKTE LASERSNIJMACHINES
Trumpf TruLaser 5030 - 6kW BJ 2007
Lissmac SBM-L1000 Nieuw
MACHINES UIT VOORRAAD LEVERBAAR
WILGENWEG 20, 3421 TV, OUDEWATER, TEL.: +31 (0)315 - 341 155 E-MAIL: INFO@TERHORSTMACHINETRANSPORT.NL Edyweg 17 6956 BA Spankeren (nl) Tel. +31 (0)313 49 02 00 Fax +31 (0)313 49 02 01 E-mail info@bruma.nl
WWW.TERHORSTMACHINETRANSPORT.NL
jvd_033_adv_PB_nieuws_90x130mm_Horst.indd 1
Sinds 1979 dé specialist in precisieplaatwerk
• Hoogwaardige plaatwerkdelen • Van onderdeel tot complete modules • In elke gewenste seriegrootte
www.driessenlp.nl Kuiper 2 | 5521 DH | Eersel | Nederland | T 0031 (0)497-519898 | admin@driessenlp.nl
32
16-2-2010 13:24:18
De lagere marktsegmenten bestaan uit andere bedrijven, die anders moeten worden benaderd. Metternich noemt als voorbeeld de kleine lasbedrijven. Die kijken nu niet snel naar Bystronic, want dat is Zwitsers en dus duur in hun ogen, en werken vaak met gebruikte machines. “Maar juist dit kan voor hen de volgende stap zijn op weg naar een veel beter en nauwkeuriger productieproces”, aldus Metternich. “Wij hebben er zelf de verkopers niet voor om hen te benaderen. Vandaar de webshop. Dat is een ontwikkeling die je ook in de automobielindustrie ziet. Er worden al auto’s aangeboden via webshops. Wij doen dat nu met kantbanken en gereedschappen. Niet dat we nu direct een kantbank uit de webshop zullen verkopen, maar we willen wel dat de markt hierover gaat nadenken. Er zullen andere verkoopkanalen ontstaan naast de traditionele.” Die traditionele kanalen zal Bystronic ook gaan benutten. De Benelux-vestiging praat momenteel met potentiële partners die de verkoop op zich willen nemen. Lokale machineleveranciers die de onderkant van de markt goed kennen. Dat kunnen bijvoorbeeld handelaren in gebruikte machines zijn, voor wie de nieuwe Bystronic machines een interessante aanvulling op het leveringspro-
gramma zijn, maar ook servicebedrijven. De Global Performance lijn begint met kantbanken, maar volgens Metternich zijn midrange lasersnijmachines en waterstraalsnijmachines voor de lagere marktsegmenten een logische volgende stap. Overname Robopower Om de omzet te verhogen zal Bystronic ook bedrijven gaan overnemen. Een eerste acquisitie is reeds gepleegd: per 1 september is de Zwitserse robotintegrator Robopower door Bystronic ingelijfd. Beide partijen werkten al samen op het gebied van geautomatiseerde buigcellen. Metternich: “Maar nu is Robopower van Bystronic zelf. Daarmee spelen we in op een trend in de markt, waarbij partijen het liefst zaken doen met één partij. Wij kunnen nu automatiseringsoplossingen bieden als Bystronic, zonder dat we daarvoor een partner in de arm hoeven te nemen.” De knowhow van Robopower wordt uiteraard ingezet voor de ontwikkeling van nieuwe producten. Zo kan Bystronic haar kantbanken nu aanbieden met een automatische gereedschapswisselaar. Dat is een robot die omgekeerd aan de bovenzijde van de kantbank wordt bevestigd. Metternich: “Die kunnen we op elke kantbank zetten die we
maar willen. Er zijn geen beperkingen in perskracht of lengte. De toolopnames zitten in de zijframes van de kantbank. Er hoeft niks te worden geprogrammeerd aan de robot. Als je in programmeersoftware Bysoft Bending de buigvolgorde hebt bepaalt, is de robot geprogrammeerd en weet hij welk buiggereedschap hij moet hebben en waar hij dat moet plaatsen. De operator kan vervolgens kanten.” De Xpert met Automatic Toolchanger is één van de wereldprimeurs op de komende Blechexpo in Stuttgart. Verrijdbare robotcel Om ook dat kanten zelf te automatiseren brengt Bystronic een eveneens samen met Robopower ontwikkelde verrijdbare robotcel op de markt, die voor een Xpert 40 kantbank kan worden geplaatst voor klein serie werk. Overdag kan de operator de kantbank bedienen, binnen enkele minuten kan de kast voor de kantbank worden geplaatst en doet de robot het werk in de avonduren en de nacht. Deze oplossing is al bij enkele klanten in de praktijk operationeel. www.bystronic.nl
De Xpert met Automatic Toolchanger is één van de wereldprimeurs van Bystronic op de Blechexpo.
33
24e Internationale Technologiebeurs voor de Plaatbewerking 25-29 OKTOBER 2016 HANNOVER, DUITSLAND
PLAATBEWERKING 20.16 Laat zien dat u klaar bent voor de toekomst in de plaatbewerking. Neem deel aan de EuroBLECH 2016, de grootste en belangrijkste beurs ter wereld voor de branche. Plaatstaal, Buizen, Profielen
Flexibele plaatbewerking
Eindproducten, Halffabrikaten, Bouwgroepen Procescontrole, Kwaliteitsborging Veiligheid op de werkplek Omvormen
34
F&E
Buis-/Profielbewerking
Scheiden, Snijden
Verbindingsmaterialen
Magazijninrichtingen
Handling
Milieubeheer, Recycling
Gereedschappen
Oppervlaktetechniek
Machineonderdelen
Zetten, Lassen
CAD/CAM/CIM-systemen/Dataverwerking
www.euroblech.com
E-Brake Ergonomic groter en portable Een uitbreiding van de Ergonomic lijn E-Brakes met een zwaardere, portable machine, een nieuwe versie van het eigen laser hoekmeetsysteem en een flinke vooruitgang op softwaregebied zijn momenteel interessante ontwikkelingen bij SafanDarley. De producent van CNC-kantbanken en scharen, met vestigingen in Lochem en Eijsden, presenteert al deze ontwikkelingen de komende tijd op diverse plaatsen in de wereld. Het is een druk najaar voor SafanDarley. In eigen land organiseert de machineproducent deze maand de tweejaarlijkse huisshow E-volution Days (14-15 oktober in Lochem). Een week later wordt samen met een aantal partners het evenement Twentse Technologiedagen gehouden (bij Voortman in Rijssen) en weer een week later volgt de deelname aan METAVAK (27-29 oktober in Gorinchem). In november staan achtereenvolgens de buitenlandse vakbeurzen Blechexpo in Stuttgart, Fabtech in Chicago en Tolexpo in Parijs op het programma. Ondertussen wordt ook nog eens de eigen vestiging in Amerika opgestart (zie pagina 4 van deze PlaatbewerkingsNieuws). Voor Wim van Kranen, directeur sales en marketing, betekent het vele kilometers reizen. Maar hij is wel blij met al die activiteiten. SafanDarley ontwikkelt zich prima en geldt inmiddels als een partij waarmee wereldwijd rekening wordt gehouden. “We kunnen wereldwijd machines leveren en service verlenen. Dat moet ook want door onze groei doen we steeds vaker zaken met grote bedrijven met vestigin-
De nieuwe portable kantbank E-Brake Ergonomic van 40 ton kan makkelijk en veilig met een heftruck worden verplaatst.
gen over de hele wereld. Zulke partijen willen leveranciers die hen overal ter wereld volledig kunnen ondersteunen. En dat doen we.” Portable kantbank van 40 ton Machineproducenten die een vooraanstaande rol willen spelen in de plaatwerkindustrie, moeten innovatief zijn en hun productenreeks voortdurend uitbreiden en verbeteren. SafanDarley doet dat nu onder meer met een uitbreiding van de Ergonomic lijn E-Brakes. Er
Jaar van de tandem SafanDarley heeft 2015 uitgeroepen tot het jaar van de tandem. In voorgaande jaren maakte de machineproducent wel eens een tandem, maar dit jaar zijn er al drie verkocht. En Wim van Kranen verwacht nog een paar grote tandems in opdracht te krijgen. “Als je ziet wat we offreren voor tandems en wat we daarmee omzetten, dan is dat echt fors.” Vorig jaar ging er een tandem naar Revicon in Woerden. Onlangs is een tandem (2x600 ton en 2x5,5 meter) geïnstalleerd bij een toeleverancier in Zwitserland en binnenkort worden er twee uitgeleverd naar klanten in Nederland en Tsjechië. De populariteit heeft volgens Van Kranen te maken met de grotere behoefte aan flexibiliteit en hogere tonnages. Dat speelt niet alleen in Nederland maar ook elders in Europa. “Enerzijds komen er steeds meer andere materialen met een hogere treksterkte en langere lengten, waarvoor zwaardere en grotere machines nodig zijn. Daarbij zoeken klanten toch naar flexibiliteit. Want langer zetwerk is vaak maar maximaal 20-30 procent van het zetwerk. Een tandem is dan een aantrekkelijke oplossing. Men kan de twee kantbanken onafhankelijk van elkaar gebruiken en het geheel inzetten voor het lange werk.”
wordt een zwaardere versie met een perskracht van 40 ton en een werkbereik van 1600 mm op de markt gebracht. Bovendien is deze machine portable gemaakt. De belangrijkste drijfveer om de nieuwe kantbank te ontwerpen was om de Ergonomic lijn een slag groter te maken. De grootste machine in deze serie was tot dusverre 35 ton met een werkbereik van 1250 mm. “We hebben hem meteen maar portable gemaakt, want dat begrip is momenteel wel een thema in de markt”, aldus Van Kranen. “Het verplaatsen van een E-Brake is op zich al geen probleem, maar in het ontwerp van deze nieuwe machine zijn voorzieningen getroffen waardoor hij nog sneller en gemakkelijker op zijn plek te zetten is.” Aan de onderzijde zitten openingen waar de vorken van een heftruck in kunnen worden geschoven en kan hij makkelijk en veilig worden gelift. Diverse onderdelen zijn wat anders opgehangen en/of inklapbaar gemaakt, zodat ze tijdens het transport niet beschadigd kunnen raken. De ‘plug & play’ 40-tonner kan gemakkelijk worden geplaatst en opgepakt bij een interne verhuizing, maar ook ieder moment daar worden neergezet waar hij het meest efficiënt is. In de praktijk zal moeten blijken of gebruikers dat ook daadwerkelijk gaan doen; of ze hem voor een bepaald project inderdaad
35
DE PERFECTE RELATIE: INTELLIGENTE RICHT- EN ONTBRAAMTECHNIEK! Met KOHLER en ERNST kiest u voor absolute specialisatie op het gebied van richt- en ontbraamtechniek. Bezoekt u ons van 3 t/m 6 November op de BLECHEXPO in Stuttgart: KOHLER, HAL 8, STAND 8205 & ERNST, HAL 1, STAND 1809 Sales & Service Contact Holland: HEVAMI oppervlaktetechniek, Postbus 196, NL-5460 AD Veghel, Tel: +31 (0) 413 376602, info@hevami.nl, www.hevami.nl www.ernst-maschinen.de
Parts of WINTERSTEIGER-Group
www.kohler-germany.com
MULTITHERM
UW EN 1090 MACHINE OOK VOOR EXC 3 EN EXC 4 www.messer-cs.be
De MultiTherm kan uitgerust worden met verschillende processen. Van links naar rechts: Plasma bevel Skew Delta, Autogeen ALFA, Naald markeerder, Boor en Tap aggregaat met meerijdende carrousel voor 12 gereedschappen. De machine met de hoogste flexibiliteit voor snijden, markeren, boren en tappen. Een echte ‘cost saver’: minder handling en logistiek, leaner en sneller. MultiTherm loopbaan breedte van 2600 tot 5000 mm. Voor een groter werkbereik is er de Omnimat van 4000 tot 8800 mm.
Product informatie • Hoge efficientie, robuust en lange levensduur • Dubbelzijdige aandrijving • Is uitgerust met de modernste CNC Messer Global Control Sturing • Messersoft Omniwin software, Omniwin en Omnibevel geïntegreerd met bijkomende modules voor buis snijden, ketel bodems, boren en tappen • Boren tot diam. 32 mm op de Omnimat, Speciale diameters en verzinkingen mogelijk.
Messer Eutectic Castolin Benelux N.V. | Rotterdamse weg 406 | NL-2629-HH Delft | Tel. +31 15 2513853 Messer Eutectic Castolin Benelux N.V. | Werkplaatsenstraat 11 | B-7850 Edingen | Tel. +32 2 8882454
36
pal naast de lasersnijmachine gaan zetten om de logistieke inspanningen tot een minimum te beperken. Een makkelijk te verplaatsen machine past in ieder geval in de huidige trend dat het productieproces zo efficiënt mogelijk moet worden ingericht en dat elk detail daarbij telt. De jongste telg van de Ergonomic lijn wordt geïntroduceerd tijdens de E-volution Days en daarna ook gepresenteerd op de internationale vakbeurzen. Afhankelijk van de reacties van de markt besluit SafanDarley of ook de overige Ergonomic E-Brakes draagbaar worden gemaakt. Dat ligt volgens Van Kranen wel in de lijn der verwachtingen. Nieuwe versie laser hoekmeetsysteem SafanDarley presenteert ook een nieuwe versie van het eigen laser hoekmeetsysteem. Deze nieuwe versie E-Bend-L gebruikt een ander type sensor, dat in combinatie met de EControl besturing sneller de data verwerkt. “Hoe meer metingen je kunt verwerken, hoe nauwkeuriger en sneller het systeem werkt”, aldus Van Kranen. “We gebruiken ook een ander type licht dat minder gevoelig is voor de omgeving en de reflectie van het plaatmateriaal. Ook dat komt de snelheid en de nauwkeurigheid ten goede.” Het nieuwe hoekmeetsysteem wordt tijdens het open huis en de navolgende vakbeurzen voorgesteld als een ontwikkeling en zal naar verwachting eind dit jaar beschikbaar zijn op de SafanDarley kantpersen. Software Ondertussen boekt SafanDarley mede dankzij de vorig jaar overgenomen Zweedse softwareproducent FCC Software ook belangrijke voortgang op softwaregebied. Er werd al met de Zweden samengewerkt bij de ontwikkeling van besturingssoftware, maar de overname was vooral bedoeld om een boost te geven aan het offline programmeren. Van Kranen: “Dat wordt steeds belangrijker. Steeds meer komt de bewustwording dat je al in het begin van het proces de juiste keuzes moet maken om het totale proces goed te beheersen. Men was huiverig voor offline programmeren vanwege de centrale rol van de kantpersoperator, maar kennis en kunde verdwijnt helaas steeds meer en de rol van operator verandert. Programmeren gaat steeds meer vanuit de werkvoorbereiding. Dat is ook de beste methode. Je gaat uit van een 3D model, maakt de keuze voor de gereedschappen en dat bepaalt de ontvouwing en de uitslag. We zien de omzetting in software duidelijk toenemen. Onze software sluit perfect aan op de vragen die onze klanten op dat gebied hebben.”
De nieuwe versie van het laser hoekmeetsysteem E-Bend-L gebruikt een ander type sensor, dat in combinatie met de E-Control besturing sneller de data verwerkt.
Een ander belangrijk facet bij het kanten zijn de datastromen naar de machine. Daarom levert SafanDarley zijn E-Control besturing in een dubbele uitvoering. Zo kan naast het kantprogramma een pakket aan data (filmpjes, DXF-files et cetera) naar de machine worden gestuurd. “We streven naar een optimale informatiestroom naar de operator om de kans op fouten zo klein mogelijk te maken”, aldus Van Kranen. Hij ziet daarbij zeker ook een rol weggelegd voor de SafanEye die op de Techni-Show 2012 voor eerst werd getoond. Deze bril voorziet de operator middels augmented reality technieken van extra informatie. “Technologisch kunnen we hiermee al veel bieden, maar een bottleneck blijft het juiste device”, zegt Van Kranen. SafanDarley volgt daarom de ontwikkelingen in de 3D gaming-industrie en bij grote producenten als Microsoft op te voet.
Blechexpo Op de Blechexpo in Stuttgart zal SafanDarley de nieuwe 40-tons Ergonomic E-Brake presenteren, alsmede een 150 ton E-Brake met het nieuwe laserhoekmeetsysteem en een schaar. “Verder zullen we onze software en onze visie daarop nadrukkelijk presenteren. We maken de optimalisatiemogelijkheden zichtbaar en laten zien waar je in het proces nog winst kunt boeken.” SafanDarley is in Nederland ook leverancier van de lasersnijmachines van Mitsubishi, dat eveneens op de Blechexpo present is. De voornaamste insteek zal de presentatie van een geheel nieuwe fiberlaser zijn. Deze X-F 4 kilowatt fiber is een Europese primeur. www.safandarley.nl
37
Q-fin op Blechexpo 2015 3 t/m 6 november
ALS JE ÉCHT TIJD WILT BESPAREN. Tijdsbesparing en snelheid. Dat is Q-fin. De oplossing voor machinaal ontbramen, slijpen en afronden Q-fin B.V. | Galgenberg 6 | 5571 SP Bergeijk | t. +31 (0) 497 - 5 8 10 18 | info@q-fin.nl | w w w.q-fin.nl
38
Q-fin vergroot assortiment slijpmachines Het is enkele jaren geleden begonnen met een handige machine voor het machinaal ontbramen en afronden van kleine RVS onderdelen en een nat werkende afzuiginstallatie. Maar inmiddels brengt Q-fin een breed assortiment slijpmachines op de markt en zet het in Bergeijk gevestigde bedrijf een nationaal en internationaal dealernetwerk op. Q-fin is één van de ruim twintig Nederlandse deelnemers aan de Blechexpo (3 tot en met 6 november) in Stuttgart. Daar zullen de nieuwe Fierde 1200 mm ontbraammachine en de Handgrinder worden gepresenteerd. Dit zijn de meest recente uitbreidingen van het leveringsprogramma, samen met de Q-fin Coater, een eenvoudig hulpmiddel om werkstukken te voorzien van een laag folie, bijvoorbeeld laserfilm, hetgeen beschadigingen tijdens transport, verdere behandelingen en montage voorkomt. De nieuwe machines passen in het streven van Q-fin om een compleet assortiment machines voor finishen, ontbramen, afbramen, kantbreken, afronden en verwijderen van oxidehuid van plaatmateriaal (RVS, staal, aluminium) op de markt te brengen. Tevens heeft Q-fin in Bergeijk een showroom en een kenniscentrum, waar zij haar kennis op het gebied van het ontbramen, slijpen en afronden van metalen onderdelen deelt met ondernemers die hun finishingprocessen zo goed en efficiënt mogelijk willen inrichten. Fierde F1200 De Fierde F1200 die op de Blechexpo wordt gedemonstreerd is een 1200 mm finish-, slijp- en ontbraammachine geschikt voor grotere werkstukken. Hij is verkrijgbaar in twee modellen: een unieke vacuümondersteuning voor de bewerkingen op non ferro metalen (finishen, ontbramen, afbramen, kanten breken en afronden met grote radius) en met magneetondersteuning voor bewerkingen op ferro metalen (ontbramen, afbramen, kanten breken, afronden met grote radius en oxidehuidhuid verwijderen). Voor zowel de vacuüm als de magneet versie geldt dat een combinatie van de bewerkingen, in één doorgang, mogelijk is. Handgrinder Eveneens nieuw in programma is de Handgrinder. Dit is een handbediende machine, geschikt voor minder grote series en een groot formaat materiaal (RVS, aluminium en staal). Diverse bewerkingen zoals slijpen, ontbramen en polijsten kunnen hiermee eenvoudig, snel en goed worden uitgevoerd. Met de Handgrinder kan men met lich-
De Fierde F1200 is een 1200 mm ontbraammachine geschikt voor grotere werkstukken.
te inspanning een hoge kwaliteit afronding produceren, eenvoudig bramen wegslijpen en zelfs hoogglans polijsten. Een vacuümsysteem zorgt ervoor dat de werkstukken altijd klemvast op de werktafel liggen. Door de balansarm kan de gebruiker de slijpdruk zelf regelen, van zwevend tot drukbelasting. De slijpkop is voorzien van twee opnames zodat diverse slijpmiddelen kunnen worden gemonteerd, van standaard in de handel verkrijgbare middelen met een M14 bevestiging tot aan de door Q-fin geleverde borstels in allerlei typen en maten voor de diverse bewerkingen. Het voornaamste doel van de deelname aan de Blechexpo is het vinden van dealers die de machines in verschillende Europese landen willen vertegenwoordigen. In België wordt Q-fin al vertegenwoordigd door LVD Benelux en in Nederland door het nieuwe bedrijf Carmitech. Carmitech zal present zijn op METAVAK Gorinchem (27-29 oktober) en daar de nieuwe Fierde machines presenteren. Na de Blechexpo en de METAVAK organiseert Q-fin nog een open huis in Bergeijk. Deze huisshow zal eind november plaatsvinden. www.q-fin.nl www.carmitech.com
Met de nieuwe Handgrinder van Q-fin kan men met lichte inspanning een hoge kwaliteit afronding produceren, eenvoudig bramen wegslijpen en zelfs hoogglans polijsten.
39
Snijtech legt basis voor uitbouw exportpositie
Het is niet de grootste investering ooit, maar waarschijnlijk wel de meest bijzondere in de geschiedenis van Snijtech. Dat zegt commercieel directeur Peter Aukema over de Trumpf lasersnijmachine met een totale afmeting van 36x5 meter en een snijbereik van 12x2,5 meter, die onlangs bij de snijspecialist in Joure is geïnstalleerd. De machine is een van de vele recente investeringen in het machinepark, die grotendeels zijn uitgevoerd in samenwerking met Bruma Machines. Snijtech is in 1995 opgericht in Sneek en in 2002 verhuisd naar Bedrijventerrein De Ekers in Joure. Het bedrijf heeft zich van meet af aan gericht op de maritieme en de industriële markt en is in 20 jaar tijd gegroeid naar bijna honderd werknemers en een omzet van circa 18 miljoen euro. Snijtech is nu een prominente toeleverancier voor Nederlandse en buitenlandse bouwers van commerciële vaartuigen, plezierjachten en industriële producten. Om zover te komen is er de afgelopen jaren voortdurend geïnvesteerd in uitbreiding en modernisering van de productiefaciliteiten. Jaren geleden is het dienstenpakket al uitgebreid met een afdeling plaatbewerking en een afdeling profielbewerking en vorig jaar is Novek Cutting overgenomen. Snijtech draait voornamelijk 24 uur per dag.
Snijtech beschikt nu over een zetafdeling met zes kantbanken waarvan de grootste een bereik heeft van 8,5 meter. De maximale perskracht is 600 ton op een lengte van 6 meter.
40
Maximale snijsnelheid Ook dit jaar is weer een flink investeringsprogramma uitgevoerd. Het meest opvallende onderdeel hiervan is de Trumpf lasersnijmachine. Het betreft een 6 kW CO2 laser met een totale afmeting van 36x5 meter. Het snijbereik is 12x2,5 meter. Het bijzondere aan de machine is dat het de grootste portaal lasersnijmachine is met dit snijbereik. Hierdoor kan de laser zijn maximale traverse- en snijsnelheid houden. De machine is uitgerust met twee grote wisseltafels die doorschuiven in het snijportaal van 4x2,5 meter waardoor de stroombron niet mee hoeft te bewegen op het portaal. De nauwkeurigheid blijft zo gewaarborgd op 0,1 mm. De machine is zo goed als nieuw, maar de techniek had zich al een jaar lang bewezen. “Hij werd ons op het juiste moment en voor een goede prijs aangeboden”, aldus Peter Aukema. Snijtech heeft bewust voor CO2 en niet voor fiberlasertechniek gekozen vanwege de diversiteit en de gemiddelde specificatie van het snijwerk. “Ongeveer 65 procent van ons lasersnijwerk is dikker dan 4 mm waardoor CO2 snijden voor de hand ligt”, zegt Aukema. “Uiteraard houden wij de ontwikkeling van de fiberlasers goed in de gaten en mogelijk zal dit over enkele jaren een techniek zijn die wij aan onze lasercapaciteit kunnen toevoegen.”
De Lissmac ontbraammachine kan gelijktijdig aan beide zijden onderdelen van maximaal 2 meter breed bewerken.
De Trumpf lasersnijmachine is uitgerust met een 6 kW CO2 laser.
Aluminiumpakketten De lasersnijmachine betekent een flinke uitbreiding van de snijcapaciteit van Snijtech en is met name bedoeld om de positie als toeleverancier van aluminiumpakketten voor de jacht- en scheepsbouwbranche te versterken en uit te bouwen. Aukema: “Wij kunnen onze Nederlandse en buitenlandse klanten in combinatie met een voorraadpositie van 12x2,5 meter aluminium platen nu het voordeel bieden van het snijden van grote onderdelen, zoals huidplaten en schotten van de romp en de opbouw. Hierdoor kunnen zij besparen op het aantal lassen. Verder heeft het snijden in groot formaat als voordeel dat je het scrabpercentage kunt reduceren. Naast deze marktontwikkeling zien wij een duidelijk toenemende vraag vanuit de carrosserie- en de machinebouw naar lang en nauwkeurig staalsnijwerk.” Lissmac ontbraammachine De grote lasersnijmachine is niet de enige investering. Bij Bruma Machines is begin dit jaar ook een Lissmac ontbraammachine aangeschaft. Deze machine kan gelijktijdig aan beide zijden onderdelen van maximaal 2 meter breed bewerken. Door onderdelen (tot een dikte van 120 mm) met deze machine te bewerken behaalt Snijtech diverse kwaliteitsvoordelen. Door de snijkanten van binnenen buitencontouren te bewerken met speciale borstels worden oxidelagen op het snijvlak verwijderd. Hierdoor ontstaat een gegarandeerde schone snijkant die vrij is van aanslag en oxide. Flexibele slijpmodules op een krachtband bewerken gericht de snijranden van het werkstuk waardoor de kanten worden afgerond. Dat is ideaal voor zichtwerkstukken die nog geconserveerd (poedercoaten) moeten worden. Door met een slijpband het oppervlak van het materiaal te bewerken worden de randen van dunne platen afgerond. Daarbij worden bramen en oppervlaktespatten ge-
richt verwijderd. Het slijpproces richt zich op de snijrand. Met deze techniek kunnen RVS en aluminium platen ook één- of tweezijdig (licht) worden geslepen. Nauwkeurig en lang zetwerk Verder is de zetafdeling eind vorig jaar reeds uitgebreid met drie nieuwe kantbanken van het fabrikaat SafanDarley. Dit met het oog op de toenemende vraag naar nauwkeurig en lang zetwerk. Snijtech beschikt nu over een zetafdeling met zes kantbanken waarvan de grootste een bereik heeft van 8,5 meter. De maximale perskracht is 600 ton op een lengte van 6 meter. “Hiermee kunnen wij 20 mm flenswerk op een lengte van 6 meter zetten”, aldus Aukema. “De machines zijn uitgerust met het automatische hoekmeetsysteem E-Bend L. Hiermee hebben wij een belangrijke stap voorwaarts gezet in de kwaliteit- en efficiencyverbetering van onze zetafdeling. E-bend L is een lasermeetsysteem dat tijdens het afkanten gereedschaponafhankelijke buighoeken meet. Dit hoekmeetsysteem wordt ingezet om verschillend terugveergedrag te meten en compenseren. Zo is een nauwkeurige buighoek gegarandeerd (0,2 mm) en hoeven onze operators minder vaak hun gradenboog in te zetten.” Van belang in de huidige markt is ook dat Snijtech door de zes kantbanken die 16 uur per dag produceren, korte levertijden kan hanteren. Uitbouw exportpositie Bruma Machines heeft volgens Aukema een mooi assortiment machines geleverd tegen acceptabele prijzen. “De service is prima en de persoonlijke contacten zijn uitstekend.” Met de recente investeringen heeft Snijtech de basis gelegd voor de komende jaren. “Wij werken al jaren als co-maker voor veel vaste klanten en in onze visie is onze keten alleen maar gebaat bij hoogwaardigheid en efficien-
cy”, zegt de commercieel directeur. “Vandaar onze drijfveer om onze diensten met de beste technieken aan te bieden. Samen met onze ketenpartners, die bestaan uit constructiebedrijven, engineers en metaalleveranciers, zien wij een goede basis voor de toekomst alhoewel die regelmatig negatief wordt bepaald door niet te beïnvloeden factoren zoals een lage olieprijs en een instabiele wereldeconomie. Onze focus zal komende jaren ook gericht blijven op het uitbouwen van onze exportpositie die inmiddels 25 procent van onze omzet bedraagt.” www.snijtech.nl www.bruma.nl
De nieuwe snij installatie heeft een totale afmeting van 36x5 meter. Het snijbereik is 12x2,5 meter.
41
NEEM DE LEIDING DANKZIJ DE DYNAMIEK VAN DE ELECTRA-FL FIBERLASER EN DE NIEUW ONTWIKKELDE AUTOMATISERING FA-L
LASER
Bij het horen van de naam fiberlaser denkt iedereen onmiddellijk aan hoge snijsnelheden Electra FL overtreft alle verwachtingen bij het snijden snijsnelheden. De Electra-FL van dunne plaat. Nu hebben we ook een automatisering ontwikkeld die
PUNCH
even dynamisch is als het snijproces. LVD’s nieuwe Flexible Automation
BEND
(FA-L) kan een gesneden plaat ontladen en de volgende plaat laden in amper 40 seconden. Voor meer info kunt u terecht op www.lvdgroup.com/electra/nl of op ons nummer +32 56 43 08 50.
LVDGROUP.COM
INTEGRATE
Schmalz zuigt zich vast aan Industrie 4.0 In de wereld van de automatisering vinden constant nieuwe ontwikkelingen plaats. Alles moet sneller en efficiënter om de productiviteit te verhogen. Met haar kennis op het gebied van vacuümtechnieken biedt de van oorsprong Duitse firma Schmalz in Hengelo (O) oplossingen om producten zo snel mogelijk van A naar B te verplaatsen, van plaatmateriaal, partijen dozen tot honderden blikjes frisdrank. Innovatie en duurzaamheid staan daarbij voorop. Met zestien dochterondernemingen wereldwijd is Schmalz een grote speler in de vacuümmarkt. De Nederlandse vestiging bedient vanuit Hengelo klanten door de hele Benelux. “Dat kunnen bedrijven in de metaalverwerkende industrie zijn voor bijvoorbeeld het bewerken van metaalplaat of halffabrikaten in metaalbewerkingsmachines, maar ook bedrijven die een tilhulp nodig hebben voor het verplaatsen van zware halffabrikaten of onderdelen”, vertelt vestigingsdirecteur Jan Nijhuis. Meerwaarde in kennis en service Vacuümcomponenten zoals zuignappen en vlakke grijpers, handlingsystemen zoals slangheffers en railbaaninstallaties; je kunt het zo gek niet bedenken of Schmalz heeft de techniek in huis. Maar het totaalpakket aan onderdelen is volgens Nijhuis niet het enige dat het bedrijf onderscheidt. “Onze kracht is onze expertise en de bijbehorende service en ondersteuning die we leveren. Klanten komen naar ons toe met een aanvraag en samen kijken we dan stap voor stap welke oplossing hier het beste bij past. Welke afmetingen en gewicht heeft het product, om welk materiaal gaat het en hoe moet het verplaatst worden? Het is vaak niet even door een catalogus bladeren. Wij leveren een totaaloplossing, de klant wil ontzorgd worden.” Tests uitvoeren Na het beantwoorden van deze vragen wordt gekeken welke vacuümtechniek het meest geschikt voor de applicatie is. “We doen soms testen, zowel op locatie als in ons eigen laboratorium, om onvoorziene problemen voor te zijn. Zo hadden we een keer een oplossing bedacht voor het verplaatsen van kazen die in plastic waren verpakt. Later bleek echter dat ze in de praktijksituatie net uit de koeling kwamen en de verpakking week af van het testmateriaal. Dat vereiste net even een andere aanpak en techniek: we moesten dus een aanpassing doen.
Schmalz levert met vacuümtechniek onder meer oplossingen voor het zo snel mogelijk van A naar B verplaatsen van plaatmateriaal en andere producten.
Juist zodra het moeilijker wordt, zoals bij dit voorbeeld, komt onze kracht naar voren.”
die wij leveren, zoals vacuümgrijpers of andere intelligente componenten.”
Industrie 4.0 De laatste jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest in de vacuümindustrie. Daardoor is ook Schmalz als innovator genoodzaakt om alles nog slimmer, sterker en makkelijker te maken. “We leveren nu bijvoorbeeld schuim op de vlakke grijpers dat je simpel in één beweging kunt verwijderen, een unieke noviteit. Voorheen was het veel pulkwerk.” Volgens Nijhuis sluiten veel van de innovaties goed aan nieuwe branches, zoals de handling van wafers voor zonnepanelen en carbon fibermatten. De nieuwste trend is bij Industrie 4.0 ofwel het ‘Internet Of Things’, een project waarin bedrijven zich voorbereiden op technologieën van de toekomst. “Steeds meer apparaten kunnen op afstand worden gelezen en bestuurd via WiFi. Die trends proberen we ook te implementeren in de producten
Sterke groei Na een mindere periode door de economische crisis, maakt Schmalz de laatste jaren een sterke groei door. Nijhuis weet wel waar dat aan ligt. “Grote bedrijven durven nu weer investeringen te doen die ze een paar jaar hebben uitgesteld. Ook zijn er bijvoorbeeld veel nieuwe zelfstandige zzp'ers bijgekomen die in hun werkplaats van technieken als tilhulpen gebruik willen maken. Zo komen er steeds meer opdrachtgevers bij en kunnen wij investeren in personeel, zowel in de breedte als inhoudelijk.” Schmalz is exposant op de Blechexpo, hal 1, stand 1104 www.schmalz.com
43
PROfirst V9 haalt meer uit materiaal en machine PROfirst CADCAM & Calculatie is het machine-onafhankelijke systeem voor de aansturing en optimalisatie van alle denkbare snijmachines. Widenhorn lanceert deze maand de nieuwste release PROfirst V9, waaraan ruim een jaar is gewerkt. Deze versie wordt later dit jaar verzonden naar alle gebruikers. Deze nieuwe versie heeft een vooruitstrevende nieuwe automatische ultranesting technologie, als aanvulling op de al krachtige powernesting module. Daarnaast zijn er nieuwe functionaliteiten en verbeteringen doorgevoerd. Widenhorn is al sinds het ontstaan van PROfirst één van de belangrijkste leveranciers wereldwijd. Inmiddels draaien er honderden PROfirst licenties in Nederland. Hierdoor is de invloed van Widenhorn op de ontwikkeling van het PROfirst systeem groot. Dit komt duidelijk naar voren in de nieuwste release. Meer CAD formaten, snellere controle Vooral bedrijven in de toelevering op het gebied van plaatbewerking worden steeds vaker geconfronteerd met een uiteenlopende range van formaten en verschillende versies van deze formaten. PROfirst V9 biedt naast een update van de vele formaten die al compatibel waren, zoals DXF, DWG, PDF, DSTV, JPEG en EPS ook nieuwe importmogelijkheden voor onder andere STEP, IGES en SAT. Door de verder verbeterde functies om tekeningen snel te controleren op dubbele lijnen, open-contouren, kleine lijnstukjes en deze direct te corrigeren, wordt veel werkvoorbereidingstijd bespaard. Producten kunnen direct worden gecalculeerd of automatisch snel en efficiënt genest. Laserteksten, foto’s en logo’s De module PROfirst Artist biedt gebruikers de mogelijkheid om snel goede snijbare DXF bestanden te maken van teksten in bepaalde lettertypen, waarbij zelfs laserlettertypen beschikbaar zijn. Daarnaast kunnen foto’s, afbeeldingen en logo’s eenvoudig worden omgezet naar een kant-en-klare DXF. In V9 zijn de mogelijkheden van PROfirst Artist verder uitgebreid, zodat de gebruiker meer invloed kan uitoefenen op het uiteindelijke resultaat, zonder dat de tekening handmatig veel hoeft te worden aangepast. Ultranesting Een van de belangrijkste ontwikkelingen is de verbetering van alle nestingtechnologieën, wat direct merkbaar zal zijn voor alle PROfirst gebrui-
De nieuwe nestingmodule ultranesting bevat een geavanceerde nieuwe automatische nestingtechnologie die een directe substantiële besparing op materiaal oplevert.
44
Met PROfirst Artist kunnen snel goede snijbare DXF bestanden worden gemaakt van teksten. Ook kunnen foto’s, afbeeldingen en logo’s eenvoudig worden omgezet naar een DXF.
kers. Daarnaast is er een nieuwe nestingmodule beschikbaar: ultranesting. Deze module bevat een geavanceerde nieuwe automatische nestingtechnologie die een directe substantiële besparing op materiaal oplevert. De technologie is mede tot stand gekomen door het aanleveren van complexe nestings van Nederlandse gebruikers. PROfirst geeft bij iedere technologie aan hoe lang de maximale rekentijd is. Voor grote seriematige nestings waarbij de materiaalprijs een essentiële rol speelt, kan de werkvoorbereider er voor kiezen de berekeningen buiten werktijd uit te voeren. Doordat gebruiksvriendelijkheid en interactiviteit hoog in het vaandel staan bij PROfirst, kunnen automatische nestings, platen, producten en snijtechnologie snel naar wens worden aangepast. Er kunnen eenvoudig nog wat producten worden toegevoegd, zonder dat alles opnieuw gedaan moet worden. Daarnaast kan vanuit de nesting de originele tekening worden geopend en aangepast, zonder dat hier een tekenaar aan te pas hoeft te komen. Optimaal snijpad Snijmachines worden steeds sneller en een betrouwbaar snijpad is daarbij essentieel. Zeker als bedrijven ervoor kiezen ook ’s nachts onbemand te snijden. PROfirst heeft in V9 de snijstrategieën verder geoptimaliseerd, zodat botsingen zijn uitgesloten en een optimaal snijpad wordt geplaatst. Daarbij kan de programmeur keuzes maken voor automatische warmtespreiding en gemeenschappelijke snijlijnen. METAVAK en Blechexpo PROfirst V9 wordt in de Benelux gelanceerd tijdens METAVAK Gorinchem op de stand 121 van Widenhorn. Op de Blechexpo zal PROfirst zelf aanwezig zijn met de nieuwste release op stand 1601-1 in hal 1. Gebruikersdag Widenhorn organiseert op donderdag 19 november een gebruikersdag voor PROfirst & LogiTRACE klanten. Deze dag zullen niet alleen de nieuwste functionaliteiten van beide programma's worden getoond, maar ook de toekomstige ontwikkelingen, tips & tricks. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om 's middags in contact te komen met de medewerkers van Widenhorn en PROfirst. De gebruikersdag wordt gehouden bij Widenhorn in Rhoon. Tijdens deze dag zullen de nieuwste functionaliteiten worden gedemonstreerd en zal ook PROfirst directeur Kevin Fairley aanwezig zijn. www.widenhorn.nl
Verlengde slijtdelen voor snijden dikker materiaal Hypertherm heeft de beschikbaarheid van zijn HyAccess verlengde slijtdelen uitgebreid naar de Powermax65, Powermax85 en Powermax105, alsmede de oudere Powermax- en MAX-systemen. Voorheen waren de slijtdelen alleen beschikbaar voor Powermax30, Powermax30 XP en Powermax45 luchtplasmasystemen.
De HyAccess-slijtdelen zijn 76 mm langer dan standaard slijtdelen, voor betere zichtbaarheid en toegankelijkheid bij het snijden of gutsen op lastige plekken.
“Sinds de introductie van HyAccess-slijtdelen het afgelopen najaar, hebben we van tientallen klanten de vraag gekregen of we deze beschikbaar konden maken voor Powermax-systemen met meer vermogen”, aldus Brenda Mahoney, product marketing manager voor het toorts- en slijtdelenteam van Hypertherm. “Ze waren blij verrast met de mogelijkheden die deze slijtdelen boden en wilden HyAccess dolgraag gebruiken bij het snijden en gutsen van dikker metaal.” De gepatenteerde HyAccess-slijtdelen van Hypertherm zijn 76 mm langer dan standaard slijtdelen, voor betere zichtbaarheid en toegankelijkheid bij het snijden of gutsen op moeilijk te bereiken plekken of in nauwe ruimtes. De verbeterde zichtbaarheid en toegang die worden bereikt met HyAccess nemen de noodzaak voor bepaalde secundaire handelingen of meervoudige snijpassen weg. Metaalbewerkers die gespecialiseerd zijn in materieel- en voertuigreparatie, structureel werk of taken die rechthoekig snijden of gutsen vereisen, hebben nu een nieuw instrument om lastig werk gemakkelijker te maken. www.hypertherm.com
Draadbuigen in alle mogelijke vormen Pasterkamp Metal Sheet Solutions levert naast plaatbewerkingsmachines ook draadbuigmachines. Op METAVAK Gorinchem (27-29 oktober) zal de nieuwste generatie draadbuigmachine worden gedemonstreerd. Deze draadbuigmachine van AIM buigt CNC-gestuurd driedimensionaal alle mogelijke vormen van verschillende draaddiameters. Of het nu gaat om het vormen van eenvoudige haken of ingewikkelde draadproducten, het is mogelijk met deze machines. De draaddiktes op deze machines kunnen variëren van 2 tot 16 mm in diameter. Elk type machine heeft een bepaalde range van draaddiktes. De draad wordt in lijn gestrekt en vervolgens gebogen. De buigkop draait om het product heen en daardoor hoeft het materiaal niet te draaien. Verschillende buigingen met steeds wisselende radii zijn mogelijk. Pasterkamp neemt verschillende profielen mee naar METAVAK, die gemaakt zijn op de door haar geleverde rolvormmachines. Daarnaast biedt Pasterkamp een breed scala mobiele mogelijkheden.Het brede scala van plaatbewerkingsmachines gaat uit van het verwerken vanaf coil. www.pasterkamp.nl
De draaddiktes op de machines van AIM kunnen variëren van 2 tot 16 mm in diameter.
CAM aansturing van nieuwe en gebruikte pons-, laser- en plasmasnijmachines nodig?
Bel de CADCAM specialist voor de plaatbewerking • Training en eerste hulp bij aanloop productie • Ondersteuning alle bekende machinemerken • Dealer van meerdere gerenommeerde CADCAM systemen • Advies en programmeerondersteuning • Efficiënter produceren door meer uit uw software te halen. Van Leeuwen CADCAM Systems BV | 030 271 42 17 | info@leeuwencam.nl | www.leeuwencam.nl
45
Krachtige magneetgrijper grijpt dikker dan 6 mm Goudsmit Magnetic Systems heeft het assortiment magneetgrijpers voor het opnemen of vastgrijpen van onder andere gestampte staaldelen, blanks en geperforeerde staalplaten, aangevuld met een versie die platen dikker dan 6 mm hanteert. De vernieuwde versie is bovendien drie keer krachtiger dan het oorspronkelijke ontwerp dat geschikt was voor plaatdiktes tot 6 mm. Een grijper met een diameter van 100 mm krijgt hierdoor een afbreekkracht van 3500 Newton. Bovendien kunnen de grijpers uitgerust worden met sensoren die aangeven of de magneet aan of uit staat. Dit is vooral bij robotisering van belang; hiermee kan het proces beter gestuurd worden. Magneetgrijpers bieden een veilige manier van werMagneetgrijpers bieden een veilige manier van werken, aangezien zij uit permanent ken, aangezien zij uit permanent magnetisme bestaan. magnetisme bestaan. Er is geen back up systeem nodig om te garanderen dat de last blijft hangen. Bovendien hanteren dergelijke combigrijpers – in tegenstelling tot traditionele vacußmgrippers - ook geperforeerde platen of kleine werkstukken, waarbij omstellen niet noodzakelijk is. Deelbare demagnetiseertunnel De vernieuwde magneetgrijper is een van de noviteiten op het gebied van plaathandling die Goudsmit (hal 3, Stand 2514) op de Blechexpo in Stuttgart presenteert. Ook zal daar een deelbare demagnetiseertunnel worden getoond, die onlangs is ontwikkeld. Het demagnetiseren van werkstukken wordt door stijgende kwaliteitseisen steeds belangrijker. Wanneer een werkstuk magneetvelden bevat, trekt het ijzerstof aan. Een ander probleem is dat magnetisme in een werkstuk lassen onmogelijk maakt. Na galvaniseren kan magnetisme in een werkstuk een ruw oppervlak veroorzaken, evenals aan elkaar klevende producten die storingen veroorzaken wanneer deze samen in een matrijs geplaatst worden. Daarom kiezen steeds meer bedrijven kiezen voor het plaatsen van een demagnetiseertunnel in hun productielijn. Tot nu toe was het alleen mogelijk demagnetiseerplaten in te bouwen in een bestaande productielijn. Een plaat is echter vaak minder effectief dan een tunnel. Daarom heeft Goudsmit een deelbare demagnetiseertunnel ontwikkeld. Deze bevat het inbouwgemak van een demagnetiseerplaat en de optimale werking van een tunnel. Een voordeel is dat de transportband eindeloos vervangen kan worden. Het is niet noodzakelijk deze op de machine te lassen of via extra geleiderollen dubbel door de tunnel te voeren. Dit maakt het eenvoudig demagnetiseren van werkstukken in bijvoorbeeld een slijp-, schuur of borstelmachiDe demagnetiseertunnel bevat het inbouwgemak van een de- ne voor iedereen bereikbaar. magnetiseerplaat en de optimale werking van een tunnel. www.goudsmit-magnetics.nl
Materiaal wisselen in 60 seconden Remmert presenteert op de Blechexpo haar nieuwe robotapplicatie Laser Flex 4.0, een snelle oplossing voor het volautomatisch beladen van laserinstallaties. Twee automatiseringseenheden ontkoppelen de be- en ontlading van de bewerkingsmachines. Na het snijden van de plaat halen de vorken van het systeem de bewerkte metaalplaat van de wisseltafel van de laser. Tegelijkertijd haalt de vacuĂźm eenheid een nieuwe plaat uit het aangesloten magazijn. Zodra de ene eenheid de panelen heeft teruggelegd in het magazijn of naast de machine heeft klaargezet, voorziet de andere eenheid de laser van een nieuwe plaat. Materiaalwisseltijden van 60 seconden zijn het resultaat. Deze handlingoplossing is geschikt voor plaatmateriaal van 3x1,5 en 4x2 meter. Het systeem kan dankzij standaard interfaces voor SPS en IT meerdere lasers van verschillende merken tegelijkertijd verzorgen. Remmert (hal 1, stand 1710) toont op de Blechexpo ook de opslagmagazijnen Basic Tower en het Remmert Sheet Storage System. De Laser Flex 4.0 kan in combinatie met de Basic Tower (met enkele of dubbele toren) worden ingezet als een slimme productie-eenheid voor geringe hoeveelheden plaat. Aansluiting op het universeel inzetbare Sheet Storage System is ook mogelijk. Door de inzet van meerdere Laser Flex eenheden is uitbreiding naar een volautomatische plaatbewerkingscel mogelijk. De twee automatiseringseenheden van het Laser Flex 4.0 systeem gekopwww.remmert.de peld aan een Remmert Basic Tower.
46
Bezoek o ns op de BlechExp o Hal 1. 11 04
WWW.TOPFINISH.EU
EVENEMENTENHAL
13.00 - 21.00
10
2 015
GORINCHEM 27|28|29
Ontmoet toonaangevende bedrijven die van meerwaarde zijn voor uw productieproces.
VRAAG GRATIS E-TICKETS AAN VIA: www.evenementenhal.nl/metavak-go
IN DE
IJZERSTERK
METAALBRANCHE
MEER WETEN? www.evenementenhal.nl/metavak gorinchem@evenementenhal.nl Tel: +31 (0) 183 680 680
47
Dik plaatmateriaal. Perfecte randafwerking. Uitstekende resultaten.
Lasersnijden met BrightLine fiber. Nu ook op de TruLaser 3030 fiber. Met BrightLine fiber wordt de vaste stof laser tot een universeel inzetbare lasermachine. Maak nu gebruik van alle voordelen van innovatie op de TruLaser 3030 fiber: naast de bekende productiviteit op dunne materialen behaalt u ook in dik plaatmateriaal een zeer hoge snijkwaliteit en een perfecte randafwerking. Profiteer van stabiele processen, filigrane contouren en het comfortabel uitnemen van uw gesneden delen. Dat loont zich. www.nl.trumpf.com
Bezoek ons ook op de Blechexpo 2015 in Stuttgart.
www.blechexpo.trumpf.com