Personeelstekort? Oplossingen!

Het is duidelijk dat de defensiebudgetten nog verder zullen moeten stijgen. Sommigen pleiten nu al voor de massale aankoop van nog meer wapensystemen. Ze zouden zich beter afvragen waar ze het nodige militaire personeel zullen vinden om dit fraaie, nieuwe speelgoed te bemannen. ACMP-CGPM weet wel raad met deze nieuwe, financiële middelen...

Ons land zal meer moeten investeren in Defensie. Het traject dat moet leiden tot 1,54% van het BBP in 2030, waar de regering een voorstander van is, is niet langer houdbaar ten opzichte van de eisen van onze bondgenoten, die 2% van het BBP nu als een minimum beschouwen. Het gaat om een substantiële verhoging, bovenop de verschillende plannen die ons land al gemaakt heeft. Als België onmiddellijk de NAVO-criteria zou toepassen, zoals Duitsland vanaf volgend jaar lijkt te willen doen, zou ons budget moeten stijgen tot € 9,5 miljard, een sprong van bijna € 4,5 miljard (!).

In het politieke kamp zijn er twee tegengestelde meningen. Sommigen zeggen dat we al veel inspanningen hebben geleverd en dat het onmogelijk is om zulke grote bedragen op een redelijke manier te spenderen. Anderen vegen dit argument van tafel: ze gaan dat geld bliksemsnel over de balk gooien. Hun boodschappenmandje puilt al uit van munitie, tankbataljons, meer gevechtsvliegtuigen, luchtdoelraketten, enz.

Het is bedroevend om te zien dat in dit hele verhaal niemand denkt aan het oplossen van het belangrijkste probleem waar het leger vandaag mee kampt: het tekort aan militairen. Wat heeft het immers voor zin om meer schepen, pantservoertuigen of vliegtuigen te kopen als we geen zeelui, kanonniers of piloten hebben?

En de militairen?

We mogen niet vergeten dat er voor de recente loonsverhoging er geen extra budget nodig was voor Defensie. Minister Ludivine Dedonder stelde de nodige middelen ter beschikking binnen de bestaande begroting. Het is goed mogelijk dat de regering nooit het licht op groen gezet zou hebben als ze uit de staatskas had moeten putten. Meer uitgeven aan wapens en diensten is veel eenvoudiger: de miljarden vloeien vlot naar de industrie. Als ons land morgen ‘onder dwang’ nog meer in het leger moet investeren, krijgen onze politici een waar fortuin in handen. Wat zullen ze ermee doen? We vrezen dat ze het zullen gebruiken om de privésector nog meer te verrijken. Want militaire budgetten hebben altijd al gediend als de ‘melkkoe’ ten voordele van hun 'vriendjes', in de vorm van vette contracten voor uitrusting, software, infrastructuur, logistiek, diensten, enzovoort, terwijl ze het personeel verwaarlozen, omdat er in dit domein weinig af te romen valt.

Een boeiend beroep?

De militaire vakbond ACMP-CGPM hoeft niet lang te zoeken hoe ze de bijkomende middelen zouden gebruiken…

Vanaf 2024 worden de salarissen van militairen afgestemd op die van de politie. Maar het salaris is slechts een deel van de motivatie voor de militairen. Om personeel aan te trekken en te behouden, moeten andere wegen worden bewandeld. Te beginnen met solide werkgaranties. Geen precaire jobs meer die een fortuin aan opleidingskosten genereren omdat de meeste rekruten na een paar jaar al weer vertrekken. Deze maatregel alleen al zou het tekort aan instructeurs tegengaan, waarvan de meesten momenteel grotendeels ‘voor niets’ werken. Het rendement in de eenheden van een 'beroepsmilitair' is inderdaad aanzienlijk beter, zowel qua duur als kwaliteit. Dit betekent echter niet dat we moderne vormen van loopbaanflexibiliteit moeten opofferen, maar dat we gemengde of à la carte carrièrepaden moeten bevorderen, in samenwerking met de industrie en de privésector. Ook andere eenvoudige maatregelen kunnen jonge Belgen overtuigen om zich aan te melden en in het leger te blijven:

- Toegang tot huisvesting zodra ze benoemd zijn, via voordelige huurcontracten en leningen voor de aankoop en de renovatie van een woning. Militairen zouden bijvoorbeeld automatisch kunnen genieten van een soort sociale lening, gefinancierd door Defensie.

- Gezondheidszorg voor militairen en hun naasten die echt gratis is, zonder administratieve rompslomp.

- Voorrang op een job als burger bij Defensie of bij haar partners voor echtgenoten die geen militair zijn.

- Mobiliteitssteun, zoals terugbetaling van de BTW voor de aankoop van een elektrisch voertuig en gratis opladen op de werkplek.

- Meer crèches, kinderopvang, kampen en animatie voor kinderen van militairen, zelfs in kleinere garnizoenen.

- Exclusieve voordelen en kortingen voor militairen, gelijkaardig met wat destijds de Belgische Strijdkrachten in Duitsland genoten.

- Een gegarandeerde doorstroming naar het Openbaar Ambt voor de militairen die Defensie moeten verlaten om gezondheidsredenen of die ervoor kiezen hun loopbaan buiten het leger verder te zetten.

- De herwaardering van het imago van de militairen door campagnes in de scholen, onder de bevolking en vooral naar onze leiders toe.

Verder kunnen we het beroep aantrekkelijker maken door de inhoud van de job te verbeteren, in de vorm van nog realistischere oefeningen bijvoorbeeld, vooral tijdens de opleiding. Het is schrijnend dat onze scholen nog steeds niet over voldoende en moderne middelen beschikken. Hoe kunnen we rekruten motiveren als we ze 'droppen' uit een vrachtwagen in plaats van een helikopter? Als ze nog nooit een tank van dichtbij gezien hebben? Als ze de lessen op de muur projecteren omdat er geen scherm is? Defensie zou ook aan iedereen de kans kunnen geven om hoogwaardige opleidingen te volgen in een militaire of civiele omgeving. We zouden ook uitwisselingen met onze bondgenoten kunnen aanmoedigen en periodes van inactiviteit tot een minimum kunnen herleiden, vermits veel jonge militairen klagen over verveling tussen de missies in, of zelfs tijdens de ontplooiingen! Het wapenberoep moet weer boeien en moet dat blijven doen gedurende de hele loopbaan.

Beproefde oplossingen

Veel van deze recepten hebben hun doeltreffendheid bewezen in de jaren 1980, toen het leger erin slaagde om veel jongeren te motiveren om in Duitsland te gaan dienen. Bovendien kunnen we de kosten vaak gelijkstellen aan een investering of een werkingsuitgave. Dit is een belangrijk criterium voor de NAVO en onze politieke leiders, die het moeilijk blijven vinden om de bezoldiging of het budget voor personeel te verhogen. Er zijn talrijke manieren om het tekort aan militair personeel tegen te gaan. Vandaag lijkt het erop dat we meer budgetten zullen krijgen. Nu hopen we maar dat onze leiders er verstandig mee zullen omgaan, opdat Defensie geen gigantische parkeerplaats voor state-of-the-art wapentuig zou worden. 