Kleur bekennen

Om nieuwe militairen aan te trekken, werken de autoriteiten aan fi nanciële maatregelen om het beroep aantrekkelijker te maken. Maar na hun rekrutering zal je die nieuwe collega's ook moeten kunnen houden, en tevens voorkomen dat de oudere weggaan. Defensie zal radicaal moeten veranderen. Deze 'New Way of Working' vraagt ook om een nieuwe 'look', een nieuwe attitude.

De Belgische Defensie bevindt zich in een staat van dramatisch fysisch en moreel verval. Toch gaat ons land voor het eerst sinds de Koude Oorlog massaal investeren in de uitrusting en het personeel van zijn strijdkrachten. Maar hoe kunnen we het imago van onze eenheden oppoetsen, zowel onder de bevolking als bij onze militairen?

Recente studies tonen aan dat in de ogen van de gemiddelde Belg het leger de eerste plaats op het podium bekleedt, vóór andere instellingen zoals Justitie, de regering en de politieke partijen. Het vertrouwen van onze medeburgers neemt toe, zelfs nu het operationele vermogen ineenstort. Elke militair weet dat in het geval van een confl ict de tactische capaciteiten van ons land niet zwaar zouden doorwegen. De Belg die op dit moment het meest aan zijn leger twijfelt, is waarschijnlijk de militair zelf. Naast slecht bewapend, slecht voorbereid, slecht geleid, ... voelen de Belgische soldaten zich niet gerespecteerd.

‘Administratieve’ parades

De huidige slechte sfeer in de rangen wordt vaak gevoed door de bitterheid van de 'anciens'. Naast de fysieke aftakeling van wapens en eenheden hebben we het militaire karakter van ons leger langzaam zien verbrokkelen. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw onderging het commando een geleidelijke transformatie naar 'directie'. We begonnen over 'Total Quality Management' te spreken, de militairen werden 'medewerkers', de eenheden kregen de naam 'modules'. In Powerpoint presentaties zijn wapens 'assets' geworden. We trekken niet meer ten strijde, we 'managen processen'... Het organigram van Defensie lijkt op dat van een bedrijf als een ander; de militair op een doodgewone loontrekker. Beetje bij beetje verdampen de korpsgeest en het militaire karakter. Het summum voor sommige korpschefs is om zichzelf 'directeur' te noemen en in burgerkledij te komen werken. We organiseren 'administratieve' parades, we reiken onderscheidingen uit in de mess en de groet aan de vlag is een verre herinnering... Op het militaire intranet 

Defensie geniet van een goed extern imago. De Belg die op dit moment het meest aan zijn leger twijfelt, is waarschijnlijk de militair zelf.

De LuM weet het allang: de zwier en de kleuren gaan hand in hand met de trots om te dienen en de fierheid van het volk.

hebben we het steeds minder over 'Defensie' of 'Leger'. In het nieuwe vocabularium zeggen we nu 'onze organisatie', alsof we ons schamen om kleur te bekennen.

In z’n Algemene Programma voor 2019-2023, stelt de militaire vakbond ACMP-CGPM het probleem aan de kaak en formuleert duidelijke aanbevelingen:

D-23: Ceremonie en etiquette zijn de meest zichtbare uitingen van de militaire cultuur. Draag hier zorg voor. Eretekens en onderscheidingen erkennen moed of verdienste; ze moeten publiekelijk worden gepresenteerd en de ontvangers moeten worden erkend. Ceremonies zoals de bevelsovergaves, pensioneringsdiners, het toekennen van de titel van peterstad, herdenkingen van Eerste en Tweede oorlog, … zijn bedoeld om belangrijke momenten in de loopbaan van een individu of in de geschiedenis van een eenheid te markeren. Ze zijn ook bedoeld om militairen te herinneren aan de trotse traditie van dienstbaarheid aan ons land en aan prestaties uit het verleden. Een overmatige nadruk op ceremonie of een rigide naleving van de formele etiquette zijn echter ongepast voor een moderne militaire cultuur met een focus op operationele inzet. Ceremonies moeten in evenwicht zijn met de normale dienstactiviteiten, moeten zo veel als mogelijk de gezinnen erbij betrekken en moeten zo samengesteld zijn dat ze de militaire kernwaarden versterken.

D-24: Cohesie en korpsgeest zijn essentieel voor de operationele doeltreffendheid. Lever inspanningen om ze te versterken. Binnen Defensie zijn de eenheden de basisbouwsteen voor de ontwikkeling van cohesie en korpsgeest. Beiden zijn belangrijke factoren die bijdragen aan een goed moreel. Binnen de eenheden dient er echter afstand genomen te worden van de patriarchale en hiërarchische praktijken uit het verleden. Zo is het in een moderne krijgsmacht niet langer aanvaardbaar dat militairen worden ingezet als ’goedkope arbeidskrachten’ voor allerhande klusjes die in sé niets te maken hebben met de essentie van het beroep. Nog belangrijker is dat op de werkvloer een aanpak en stijl gehanteerd worden die passen bij de open, op democratisch gestoelde waarden en de diverse aard van de Belgische samenleving. De eenheid bestaat niet omwille van zichzelf en kan disfunctioneel worden als eenheids- of groepsloyaliteit leidt tot een verwarring van loyaliteiten, de integratie van nieuw personeel belemmert of een

Moderne legers verstoppen zich niet langer. Ze verdienen respect en maken deel uit van de maatschappij die ze beschermen. Van het slagveld tot de supermarkt herkennen we hun soldaten. motief biedt om illegaal of onethisch gedrag te verdoezelen. Het doel moet zijn om binnen de context van een passende hiërarchie van loyaliteiten - België, Defensie, de eenheid - cohesie en korpsgeest te ontwikkelen. Vertrouwen in de hele commandostructuur is essentieel om de operationele doeltreffendheid te versterken. En het dient de rol te zijn van het lokale commando om het vertrouwen te versterken - niet alleen binnen de eenheid, maar ook in de hele commandostructuur van Defensie.

‘New Way of Working’

Wanneer een organisatie het slachtoffer is van een verouderd of negatief imago, verandert ze vaak van 'look' om te laten zien dat ze bereid is om te verbeteren, om de praktijken uit het verleden te laten varen. Ook Defensie moet haar 'New Way of Working' laten vergezellen door een zichtbare en markante verandering. Nieuwe wapensystemen, moderne infrastructuur, individuele uitrusting die de 21ste eeuw eindelijk waardig is, zijn allemaal troeven die ervoor moeten zorgen dat het personeel trots is om militair te zijn, trots om te dienen. Dus, in plaats van ons te hullen in de saaiste kleuren, de meest banale outfit, laten we liever onze kleuren, zwier en vaardigheden tentoonspreiden. Specifieke camouflage voor uniformen en voertuigen, badges en logo's met sterke symboliek, ondubbelzinnige herkenningstekens zijn de uitdrukking van de trots van een soldaat. Voorbij zijn de dagen dat militairen hun kazerne in het geniep moeten verlaten omdat het verboden is buiten het uniform te dragen. Het is tijd om de grijsheid van het verleden van ons af te schudden en weer trots kleur te bekennen! 