Wat staat er ons nog meer te wachten?

Een merkwaardig kerstcadeau: sinds eind 2022 kondigde Defensie aan dat het vanaf de zesde bestelling BEMILSHOP een verzendingskost van 10 euro aan de militairen zal factureren. Deze maatregel verraadt in feite de disfuncties die inherent zijn aan dit uitbestedingsproject.

Denk even terug aan de 'goede oude tijd'. Een paar keer per jaar bestelde u een militair voertuig om onder de werktijd met collega's naar de MilShop te gaan. Als u niet kon vinden wat u zocht, kreeg u het ontbrekende artikel via de militaire post bezorgd, einde verhaal! Tot de komst van de 'Zweedse regering’ en de outsourcing die toenmalig minister Vandeput oplegde. Hij had onder andere de logistiek en de MilShops in het vizier. De 'deal' was simpel: in plaats van tientallen militairen te betalen om het werk als magazijnier uit te voeren, ging hij magazijniers in een burgerfirma betalen. Zo sloeg hij twee vliegen in één klap: de industrie met overheidsgeld verrijken en het aantal militairen verminderen! Om de keuze voor outsourcing te verrechtvaardigen toonde hij dan aan dat outsourcing goedkoper was voor een betere dienstverlening, maar uiteraard zonder garanties op lange termijn, bijvoorbeeld als de bedrijven naderhand hun prijzen verhogen. Het was vooral belangrijk dat de operatie het personeelsbudget niet aandikte. Voor de NAVO is het namelijk belangrijk de heilige regel van '50-25-25' te respecteren: 50% voor personeel, 25% voor investeringen en 25% voor functionering. In het Belgische leger bedraagt het aandeel van het personeel meer dan 50%. Voor minister Vandeput was het duidelijk dat DE oplossing niet lag in het uitbouwen van de twee pijlers die achterophinkten, maar in het inkrimpen van het personeelsbestand. Het doel heiligde de middelen, zelfs als uiteindelijk een paar dozijn militairen hun baan verloren. Overigens is de gunning van een overheidsopdracht door Defensie altijd een potentieel lucratieve en uiterst politieke operatie geweest. Afgezien van de bedragen die ermee gemoeid zijn, is het resultaat de ontwikkeling van een economische activiteit en nieuwe banen in de achtertuin van een of andere burgemeester. Met een beetje geluk publiceert de pers een mooie foto van de verkozene die de nieuwe site inwijdt, gewapend met een glas champagne en een reusachtige schaar.

Daarbij vergeleken, verbleekt de overplaatsing van een handvol korporaals...

Zalando

We spoelen een paar jaar vooruit. Minister Vandeput hield het niet veel langer vol dan de magazijnmedewerkers van de MilShop, maar ondertussen werd het contract (in 2018 geschat op 14,4 miljoen per jaar) gegund aan het Antwerpse Katoen Natie, een economisch kroonjuweel uit het noorden van het land. De bouw van het gloednieuwe logistieke complex in Beringen-Paal (40 miljoen euro) ging naar Willy Naessens, een andere reus van de Vlaamse industrie.

Voor de militairen werd de MilShop vervangen door een online winkel die de autoriteiten en journalisten graag vergelijken met Zalando. Dit is de 21ste eeuw: met een paar muisklikken muts, riem en sokken in het mandje  van de elegante webwinkel droppen en na betaling levert GLS alles rechtstreeks aan huis. We zouden bijna vergeten dat de werknemers van de MilShop geofferd zijn op het altaar van de outsourcing. Nu oefent een volslagen onbekende hun job uit, waarschijnlijk tegen een hongerloon, maar dat is niet meer het probleem van Defensie. Zie je, het is een win-winsituatie...

Grove leugen

In de praktijk is het, behalve de belastingbetaler, al deels de militair die opdraait voor de outsourcing van de MilShops. Elk order via de website van BEMILSHOP (na de diensturen), betekent immers een besparing van ½ mandag voor Defensie, om nog maar te zwijgen van het militaire voertuig om er te geraken. Interessant voor het leger en lucratief voor Katoen Natie, maar duidelijk niet genoeg! Sinds december 2022 wordt bij de zesde jaarlijkse bestelling 10 euro leveringskosten in rekening gebracht. Het argument is zogezegd dat sommigen misbruik maken van het systeem door allerlei klein spul te laten bezorgen, wat de service onbetaalbaar maakt. Dat is echter een grove leugen! Een gunstige wind fluisterde ons toe dat het voor 2022 om slechts een vijftigtal 'klanten' zou gaan. Reken maar uit, we hebben het over een paar honderd euro 'verlies' per jaar, een bedrag dat al deze heisa zeker niet rechtvaardigt. Vooral omdat er andere oplossingen voorhanden waren die geen extra kosten genereerden, zoals de levering van de kleine collies in de kazernes. Bovendien zullen er met de overgang naar de BDCS in de toekomst veel minder BEMILSHOPbestellingen zijn, aangezien de werkkleding daar niet meer voorhanden is.

De militaire vakbond ACMP-CGPM vreest dat het doel van dit maneuver is het terrein voor te bereiden op een offensief van lange adem: over een tijdje zullen ze stilletjes overgaan naar drie gratis leveringen en op termijn zullen de militairen de transportkosten uit hun eigen zak betalen. Wie krijgt trouwens die 10 euro? Belanden die in de zakken van de Staat? In die van Katoen Natie? Het is in ieder geval onaanvaardbaar dat de militair opdraait voor de outsourcing. Het is al erg genoeg dat het personeel geen toegang meer heeft tot deze vroegere ‘einde loopbaanfuncties’. Om nog maar te zwijgen van het risico om een belangrijk deel van de militaire logistiek aan een burgerbedrijf toe te vertrouwen. Het gaat immers ook om gevechtsrantsoenen, voedsel en reserveonderdelen, met uitzondering van wapens, munitie en gevoelig materieel. Welke garantie hebben we in geval van een conflict? Bij een faillissement of een staking op het verkeerde moment? Weten we wie onze reserveonderdelen beheert? En wiens geniale idee was het om alles op één plek op te slaan? Als u nog twijfelt aan het kapitale belang van logistiek, vraag het de Oekraïners…

Disfunctie

Het 'geval' van de verzendkosten is maar één symptoom van het disfunctioneren van outsourcing. In verband met de BEMILSHOP ontvangen we nog steeds meldingen over misbruiken door het bedrijf, zoals het gebruik van dozen die niet in verhouding staan tot hun inhoud, een bekende tactiek om de verzendkosten op te drijven. Een ander slinkse truc is dat ze artikelen van één bestelling soms in verschillende pakketten verzenden, verschillende dagen na mekaar. Bovendien zijn bepaalde items of maten niet steeds op voorraad. Als je bv. een broek en een riem nodig hebt, wil je niet het risico lopen te wachten tot de broek verkrijgbaar is, terwijl op dat moment de riem misschien niet meer beschikbaar is! In deze omstandigheden is het begrijpelijk dat de militair vaker kleine bestellingen plaatst en zou het oneerlijk zijn de militair financieel te laten opdraaien voor een slecht voorraadbeheer. Het is ook betreurenswaardig vast te stellen dat het ondanks deze buitensporige middelen soms moeilijk is om bijvoorbeeld bepaalde artikelen in de juiste maat te krijgen. Een militair vertrouwde ons toe dat hij zes maanden op zijn bottines heeft moeten wachten. Het winterondergoed is al niet meer voorradig in de courante maten sinds…het begin van de winter! Uiteindelijk zien we, zoals maar al te vaak het geval is, dat de militair het slachtoffer is van politieke blunders en keuzes van het commando. Het toppunt is dat Defensie de nieuwe werkkleding nu apart beheert. BEMILSHOP zal veel minder werk hebben dan voordien. Laten we hopen dat iemand eraan denkt om het contract navenant wat bij te schaven... 