Pensioen en job cumuleren

Is uw pensioen in zicht, maar bent u van plan nog wat te gaan werken? Loopt u het risico uw pensioen te verliezen? Welke zijn de voorwaarden om als militair op rust een centje bij te verdienen? Wat als u een flexi-job uitoefent of werkt voor een vereniging? De Schildwacht beantwoordt al uw vragen.

We bespreken hier alleen werk in de burgerij. Je kunt natuurlijk ook kiezen voor een VEP binnen Defensie. Dit is ook een baan als gepensioneerde, maar met andere regels die al eerder in De Schildwacht ter sprake kwamen.

Het goede nieuws is dat het mogelijk is een pensioen te combineren met een baan in de burgerij. Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen 'voor' en 'na' de wettelijke pensioenleeftijd in België. Momenteel is de wettelijke leeftijd 65 jaar; in 2025 wordt dit 66 jaar en in 2030 67 jaar. Herinner u dat voor de militairen (behalve voor de generaals) de leeftijdsgrens vooralsnog 56 jaar blijft.

Vóór de wettelijke leeftijd

Tot deze wettelijke leeftijd kunt u uw pensioen combineren met bezoldigd werk, maar slechts tot een bepaald plafond. Als u dit overschrijdt, wordt uw pensioen verlaagd met het overschrijdingspercentage. Als u de limiet met meer dan 100% overschrijdt, wordt uw pensioen opgeschort. Pas hier op voor kwalijke gevolgen! Als u tijdens het jaar meer verdient dan het plafond en u bent niet proactief geweest t.o.v. de pensioendienst, wordt de verlaging pas later berekend en moet u mogelijks een aanzienlijk en onverwacht bedrag terugbetalen. Als het inkomen niet stabiel is gedurende het hele jaar, is het niet zoals bij Defensie waar het maandsalaris meestal 'in real time' rekening houdt met veranderingen in uw situatie en waar de belastingaangifte zelden tot grote verrassingen leidt. Bereken dus goed van tevoren hoeveel werken je gaat kosten (!) om teleurstelling te voorkomen. Inderdaad, veel werken is niet per se een goed idee, lees dus verder!

De hieronder vermelde maxima gelden alleen voor het 'standaardgeval'. Het zijn de bedragen die door de federale pensioendienst (FPD) zijn gepubliceerd voor

2023. Als u een bijzondere situatie hebt, zoals een echtgenoot die een overlevingspensioen ontvangt of kinderen ten laste, neem dan contact op met de pensioendienst om een individuele berekening aan te vragen.

Toegestaan plafond (Pensioen op 56 jaar of lichamelijke ongeschiktheid)

Soort job Bedrag van het plafond

Ambtenaar of bediende

€ 26.678,00 (bruto)

Zelfstandige of bediende en zelfstandige € 21.342,00 (netto)

Is het de moeite waard?

Stel u voor dat u een comfortabel pensioen trekt van € 35.000 (geïndexeerd bruto per jaar). Als uw beroepsactiviteit u € 26.500 (bruto) opbrengt, dus net onder de grens, wordt u niet gepenaliseerd. Je ontvangt in totaal € 60.500, geen probleem...

Als uw beroepsactiviteit u nu € 32.014 oplevert, is dit een overschrijding van 20% van het plafond (ongeveer € 5.336), dan gaat het fout! Uw pensioen wordt in ons voorbeeld verlaagd met 20%, d.w.z. € 7.000. Het is het percentage van de overschrijding dat op uw pensioen wordt toegepast, niet het bedrag. In totaal ontvangt u € 60.014, dat is bijna € 500 minder dan in het vorige voorbeeld... Meer verdienen dan het plafond kost u dus geld!

Stel nu dat uw baan u veel geld in het laadje brengt en u € 54.000 verdient. Dan overschrijdt u de 100%-grens en wordt uw pensioen gewoonweg opgeschort. Uiteindelijk ontvangt u € 19.000 meer dan wanneer u niet had gewerkt, maar dat is nog steeds minder dan wanneer u slechts een beetje had gewerkt en onder het plafond was gebleven. Dit is duidelijk niet interessant.

In de praktijk is het plafond overschrijden pas interessant als uw pensioen bescheiden is en uw beroepsactiviteit u echt veel meer opbrengt.

Laten we een ander voorbeeld nemen, dit keer positief: u was beroepsvrijwilliger en wanneer u met pensioen gaat, besluit u zelfstandige te worden. Uw zaak blijkt uiterst winstgevend te zijn en u houdt er € 90.000 netto per jaar aan over. In dit geval verliest u uw pensioen, maar het is waarschijnlijk de moeite waard.

Tips

De gunstigste oplossing is natuurlijk het plafond niet te overschrijden. Kies zo mogelijk een aangepast contract of onderhandel met uw werkgever om uw activiteit op te schorten als u het plafond dreigt te overschrijden. Wees vooral op uw hoede voor banen in de privésector, waar de werkgever u kan vragen veel onvoorziene overuren te maken. Bijvoorbeeld om een groot order te verwerken, een storing te verhelpen of het vertrek van collega's te compenseren. Wees er in dat geval van bewust dat deze extra tijd (erg) duur kan zijn! Als u ten slotte een zelfstandige activiteit begint terwijl u voordien in loondienst was, geldt voor het hele jaar het plafond voor zelfstandigen. Zodra u een baan als werknemer of ambtenaar combineert met een zelfstandige activiteit, geldt het plafond voor zelfstandigen, ook al verdient u bijna niets als zelfstandige.

Flexi-job

Alle banen tellen mee om het plafond te bepalen, zelfs flexi-jobs. Dat ze belastingvrij zijn, betekent niet dat ze niet meetellen voor het ‘plafond’. Hetzelfde geldt voor kleine bijkomende activiteiten, zoals verenigingswerk, grasmaaien of privélessen geven. Al deze inkomsten worden in aanmerking genomen als beroepsinkomsten. U moet dus alles wat u naast uw pensioen verdient bij elkaar optellen. De autoriteiten kunnen echter vrijstelling van belasting toestaan voor bepaalde knelpuntberoepen, zoals het onderwijs en de gezondheidszorg. Bovendien worden inkomsten als kinderoppas beschouwd als een onkostenvergoeding en tellen ze niet mee, evenmin als onkostenvergoedingen voor vrijwilligerswerk. Er zijn ook speciale bepalingen voor militairen die vóór 1 januari 2018 met pensioen zijn gegaan en tegelijkertijd werkten. Neem contact op met de FPD. Belangrijk: Zodra u andere inkomsten dan uw pensioen ontvangt, zelfs als u het plafond niet overschrijdt, moet u die aangeven bij de federale pensioendienst. De aangifte moet gebeuren binnen de 30 dagen na het begin van de activiteit of vóór de eerste uitbetaling van uw pensioen als u al vóór de militaire pensionering in loondienst/zelfstandige was. Het niet aangeven van inkomsten kan u tot zes maanden terugbetaling van uw pensioen kosten! In geval van valse aangifte onder het wettelijk plafond, riskeert u tot drie jaar terug te moeten storten...

Verlof einde loopbaan

De cumul wordt berekend per kalenderjaar, van begin januari tot eind december. De ‘boete’ wordt toegepast op het jaarlijkse bruto pensioenbedrag, behalve natuurlijk in het eerste jaar. Het plafond is dan evenredig met het aantal maanden pensioen. Zo ontvangt een militair die op 1 oktober zijn pensioen ontvangt, in het eerste jaar 3/12e van zijn bruto jaarlijks pensioen. Voor hem is het plafond 26.678 x 3/12 = € 6.669,50. Vergeet niet dat het de pensioendatum per leeftijdsgrens is die telt, niet de datum van uw vertrek uit de eenheid. De drie maanden eindeloopbaanverlof en het achterstallige verlof, recup en andere dienstontheffingen (DO) worden immers nog steeds als 'actieve dienst' beschouwd, zelfs als u uw uniform al ingeleverd heeft...

Na de wettelijke leeftijd

Na de wettelijke leeftijd (65 à 67 jaar), of na 45 jaar werkelijke loopbaan (zonder bonificaties), is de situatie eenvoudiger: cumul is dan toegestaan zonder voorwaarden of plafond! U behoudt uw volledige pensioen. Een kleine verduidelijking omtrent de bewuste 45 jaar loopbaan: een militair die op 18-jarige leeftijd in het leger is gegaan, heeft slechts 38 jaar loopbaan als hij/zij op 56-jarige leeftijd wegens het bereiken van de leeftijdsgrens met pensioen moet. Als hij nog zeven jaar een voltijdse baan bekleed zonder zijn pensioen te laten uitbetalen, zal hij op 63-jarige leeftijd de 45 jaar behalen. Hij zal dan een onbeperkte cumul kunnen uitvoeren.

Het kan inderdaad de moeite waard zijn om een (te) goed betaalde baan (boven het plafond) te aanvaarden als u binnenkort de wettelijke leeftijd of de 45 jaar van uw loopbaan bereikt. Het pensioen wordt voor een korte periode verlaagd of opgeschort, maar daarna wordt u niet langer afgestraft. Cumul is zelfs onbeperkt toegestaan voor het hele jaar waarin u de wettelijke leeftijd bereikt, met terugwerkende kracht tot 1 januari, zelfs als u in december jarig bent.

Onbeperkt en zonder boete

De laatste mogelijkheid heeft ook zijn voordelen. Na een lange en boeiende loopbaan bij de strijdkrachten kunt u ervoor kiezen van een welverdiende rust te genieten en uw pensioen te ontvangen zonder aanvullende job. Geen plafond, geen aangifte, geen onnodige stress: deze activiteit is onbeperkt en zonder boete. Het is dan uw taak om voor uw geliefden te zorgen, te rusten, uw favoriete dingen te doen, kortom: te genieten van het leven. Leun achterover in uw zetel, met een lekker glaasje. Aaahhh, het is het moment om De Schildwacht te lezen! 

Als u meer wilt weten

Raadpleeg de info van de FPD:

Als u het antwoord op uw vragen niet vindt, of als u de minste twijfel koestert, bel dan gratis naar 1765 in België (betalend vanuit het buitenland, via het nummer +32 78 15 1765). Houd uw rijksregisternummer bij de hand (deze staat op de achterkant van uw identiteitskaart). De regels zijn complex en de in dit artikel beschreven standaardsituaties zijn niet noodzakelijk van toepassing op uw individuele situatie. Dus aarzel niet om contact op te nemen met de FPD.