De Schildwacht
November - December 2024 - nr. 06
Tweemaandelijks tijdschrift van de Algemene Centrale van het Militair Personeel Verantwoordelijke uitgever: Yves Huwart - Afgiftekantoor: Brussel X - P109013
Militairen zijn driemaal de pineut
VOORWOORD DOOR YVES HUWART | VOORZITTER
Concrete beslissingen betreffende de hervorming van het pensioenstelsel van de militairen zijn er nog niet, maar dat het een catastrofe dreigt te worden, lijkt nu wel al vast te staan. Militairen riskeren immers drie maal de pineut te zijn.
Het uitgangspunt voor de pensioenhervorming is de harmonisering van de pensioenregimes van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren (en dus ook militairen). Voor militairen levert dit vier maatregelen op.
Vooreerst is er de aanzienlijke verhoging van de pensioenleeftijd; hoeveel deze juist gaat bedragen is nog onduidelijk. Daarnaast verdwijnt het ‘tantième’-stelsel dat militairen sneller dan 45 jaar een volledige loopbaan oplevert. Verder is het de bedoeling het militair pensioen voortaan op een loopbaan van veertig jaar te berekenen en niet langer op de tien laatste (en dus best betaalde) jaren. Tenslotte gaat het systeem van de perequatie bijna compleet voor de bijl. Dat rekent eventuele loonsverhogingen door naar een hoger pensioen.
Als deze voornemens van de zogeheten Arizona-coalitie worden uitgevoerd, zijn de gevolgen voor de militairen desastreus. Ze zullen, samengevat, beduidend langer moeten werken voor een gevoelig lager pensioenbedrag. Daarnaast zullen militairen ook nog op een aanverwant domein de klos zijn. De pensioenstelsels moeten op
elkaar afgestemd worden, maar een aanvullend pensioen voor de ambtenaren (en dus ook de militairen), de zogenaamde tweede pijler waarvoor de werkgever instaat, wordt ons wel ontzegd. Dit is echter een onontbeerlijke voorwaarde wanneer de pensioenstelsels geharmoniseerd worden. Deze maatregel brengt echter kosten met zich mee: de overheid zal extra geld moeten uitgeven om die tweede pijler te financieren. En dat geld is er kennelijk niet. Dus dan toch maar liever de militairen uitmelken.
Over ‘uitmelken’ gesproken: ook qua verloning worden militairen al sinds jaar en dag ernstig benadeeld. Aangezien de wedde als basis dient voor de berekening van het pensioenbedrag, zijn wij ook hier de sigaar. Het zit namelijk zo: militairen zijn de enige beroepsgroep in België die over een ganse loopbaan gemiddeld zeven jaar gratis werken. Die ‘gratis’ is hier letterlijk te nemen, want per schijf van 24 uur in oefening en operationele inzet worden er minstens 10 uur helemaal niet vergoed, dus niet financieel noch in tijd. Ook tijdens de basisvorming en bij weekendwerk wordt een groot deel van
de geleverde prestaties niet verloond. Geen enkele beroepsgroep in dit land, dus ook niet de politie, brandweer en civiele bescherming, wordt op een dergelijke nadelige manier behandeld. We zijn dus driemaal de pineut: langer werken voor een lager pensioen, geen tweede pijler en zeven jaar gratis werken.
Als onze politieke meesters alle pensioenstelsels willen harmoniseren, dan dienen voor de militaire vakbond ACMP-CGPM ook de aanverwante aspecten gelijkgeschakeld te worden, met name een tweede pensioenpijler voor militairen en een competitieve financiële verloning voor ieder gepresteerd uur, net zoals iedere andere werknemer in dit land.
Gebeurt dit niet, dan kan de boodschap vanuit de Wetstraat aan de militairen maar op één manier geinterpreteerd worden: ‘Ga zo snel mogelijk in de privésector aan de slag en zoek daar een baan waarin ieder gepresteerd uur verloond wordt en die bovendien in een goed aanvullend pensioen voorziet’.
Colofon
De Schildwacht is het tweemaandelijkse tijdschrift van de Algemene Centrale van het Militair Personeel. Alle leden krijgen een exemplaar toegestuurd. Oplage: 9.600 exemplaren.
Adresgegevens worden behandeld overeenkomstig de wet op de privacy (wet 8/12/1992 & GDPR).
Verantwoordelijke uitgever: Yves Huwart Coördinatie: Jesse Arents & Concetto Bandinelli
Algemene gegevens - ACMP: Romboutsstraat 1 – Bus 021 1932 Zaventem srt@acmp-cgpm.be www.acmp-cgpm.be Tel.: 02 245 72 14
BE32 2100 6234 6602
BIC: GEBABEBB
BE57 0682 3639 9535
BIC: GKCCBEBB
Foto cover: Daniel Orban
De Schildwacht
November - December 2024 - nr. 06 2 4 7 13 16 18
Militairen zijn driemaal de pineut
Arizona is geen Eldorado voor de pensioenen
Sensationele decompressie
Zelfmoord in de rangen
Ieder zijn werk…
Overheid indexeert vakbondsbijdragen
Volg ons op Facebook
Foto: Frank Crébas Blueline Aviation
Arizona is geen Eldorado voor de pensioenen
In de eerste weken na de uitslag van de federale verkiezingen van 9 juni 2024 is de zogenaamde Arizona-coalitie (N-VA, MR, CD&V, Les Engagés en Vooruit) ontstaan.
In de nasleep hiervan lekte een document - de ‘supernota De Wever’ - uit. Sindsdien zijn er meerdere versies opgedoken, maar voor militairen blijven deze (hyper)catastrofaal indien de Arizona-voornemens voor de aanpassing van de militaire pensioenen werkelijkheid worden!
Een verschrikkelijk menu
In tegenstelling tot het menu van een sterrenrestaurant, bevatten de ‘suggesties’ hier géén details over welke ingrediënten of de manier waarop de gerechten bereid worden.
Op dit moment kunnen we slechts een aantal 'omschrijvingen’ bezorgen aangaande de verschillende gerechten op het menu, die hier en daar enigszins verduidelijkt worden, maar grotendeels nog niet concreet zijn...
- Progressiviteit en respect voor verworven rechten vormen de hoekstenen van de door te voeren hervormingen . Dit zijn belangrijke woorden, maar we hebben er het raden naar hoe ze zullen worden ingevuld.
- De doelstelling is om de pensioenstelsels voor zelfstandigen, werknemers en ambtenaren gelijk te schakelen. Maar wie de nota volledig leest, kan niet anders dan vaststellen dat dit voor de militairen niets anders betekent dan een complete sociale afbraak. Het lijkt wel een race naar de bodem…
- Geen aanvullend pensioen ('2e pijler') voor militairen omdat zij 'statutaire ambtenaren' zijn. Nochtans is dit een conditio sine qua non wanneer men zo ingrijpend wenst te hervormen.
- Het pensioenbedrag zal noemenswaardig lager liggen (via een malus van x% per jaar) in geval van vervroegde pensionering vóór de wettelijke pensioenleeftijd (66 vanaf 2025 en 67 vanaf 2030), voor degenen die niet voldoen aan de vereiste van een loopbaan van 35jaar dienst met ten minste 156 effectieve werkdagen per jaar én 7.020 effectief gewerkte dagen
Verhoging van het pensioenbedrag (een bonus van x% per jaar) in geval van pensionering na de wettelijke leeftijd, indien de persoon voldoet aan de voorwaarde van een loopbaan van 35 jaar met ten minste 156 effectieve werkdagen per jaar én een totaal van 7.020 effectief gewerkte dagen
Enkel zwangerschapsverlof en loopbaanonderbrekingen of -inkortingen omwille van
zorgredenen zouden nog ‘in aanmerking komen’ als effectief gewerkte periodes.
Hoe zit het met militairen? De kwalificatie 'effectief' is niet hetzelfde als 'in aanmerking komen' (zoals voor de 2 jaar bonificatie; voor de piloten de eerste 12 jaar die dubbel tellen; etc.) of 'gelijkgesteld' (bv. afwezigheid door periodes van 4/5 arbeidstijd, loopbaanonderbrekingen, halftijdse uitstapregelingen, enz.)!
Voor Arizona is het eenvoudig: pensioenrechten als én alleen als, je echt werkt!
- Verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd voor bevoorrechte categorieën.
In de ogen van Arizona zijn militairen een bevoorrechte categorie (Wat een kwalificatie! Het vat mooi samen hoe politici op de militairen neerkijken).
Verschillende scenario’s doen de ronde: zo zou aanvankelijk de pensioenleeftijd voor militairen meteen tot 58 jaar worden verhoogd vanaf 2025, vervolgens werd dat 56,5 jaar in 2026 en momenteel is het zelfs zo dat
het startjaar voor de verhoging niet meer duidelijk gespecificeerd is. De geleidelijke verhoging van 6 maanden per jaar tot de wettelijke pensioenleeftijd (66/67) zal echter worden gehandhaafd, met inachtneming van de legitieme verwachtingen van diegenen die dicht bij hun pensioenleeftijd staan en mits een voldoende overgangsperiode
Tegelijkertijd wordt de verplichte pensionering voor de militairen afgeschaft.
- Geleidelijke afschaffing van de voorkeursregimes.
Vanaf 1 januari 2025 wordt de preferentiële loopbaanbreuk van 1/50e vervangen door de ‘normale’ loopbaanbreuk van 1/60e
Dit heeft dus gevolgen voor de berekening van het pensioen (in euro's). Het 'gewicht' van een dienstjaar wordt voor militairen niet langer met 20% opgewaardeerd.
Momenteel wordt na 37,5 jaar op 1/50e het maximumbedrag bereikt (37,5/50e of 45/60e d.w.z. 75% van de referentiewedde). In de toekomst zullen 45 dienstjaren aan 1/60e vereist zijn om het maximumbedrag te bereiken:
45/60e (75%) van de referentiewedde.
Met andere woorden voor dat maximumbedrag, moet je minstens 7,5 jaar langer werken (of zelfs 9,5 jaar langer, aangezien de 2 jaarbonificatie dan ook zullen verdwijnen).
Voorheen was het zo dat als je van je 18e tot en met je 56e militair was, en dus met 38 dienstjaren de regeling inging, u het maximum pensioenbedrag had bereikt. Zelfs als je later instroomde, bijvoorbeeld met 20,5 jaar, was dit nog steeds het geval dankzij de 2 jaar bonificatie.
Voorlopig zouden we hieruit kunnen afleiden dat het aantal dienstjaren 'vóór 1 januari 2025' aan 1/50 e zouden meetellen, maar dit is verre van zeker!
- De invoering van een concept dat op dit moment (nagenoeg) onbekend is voor militairen: de loopbaanduur, het mechanisme en de gevolgen
Ter herinnering: met uitzondering van bepaalde officieren in een zeer specifieke situatie, worden militairen momenteel automatisch op 56-jarige leeftijd gepensioneerd en dit ongeacht de duur
van hun loopbaan. M.a.w. er bestaat vandaag geen ‘loopbaanvoorwaarde’. Enkel een leeftijdsvoorwaarde om gepensioneerd te worden, namelijk 56 jaar
De Arizona-coalitie wil de militairen (na een overgangsperiode) onder het algemene pensioenstelsel van de ambtenaren brengen: pensionering op 67 jaar of een vervroegd pensioen als aan de leeftijdsvoorwaarde en de loopbaanduur wordt voldaan. Momenteel is dat, afhankelijk van de leeftijd en de loopbaanduur: op 60-jarige leeftijd met 44 loopbaanjaren, op 61 of 62-jarige leeftijd met 43 loopbaanjaren, en van 63 tot 65 jaar (66 jaar vanaf 2030) met een loopbaanduur van 42 jaar.
Arizona zou echter een mogelijk vervroegd pensioen op 60-jarige leeftijd voorstellen mits een loopbaanduur van 42 jaren en voor zover er ten minste 234 dagen effectief gewerkt werd in de aanrekenbare loopbaanjaren! Daarenboven zouden vanaf 1 januari 2025 enkel de kalenderjaren met minimum 156 gewerkte/aanneembare dagen in aanmerking worden genomen voor de loopbaanduur! Haal je rekenmachine maar tevoorschijn of maak alvast een afspraak met Madame Soleil en haar glazen bol!
Arizona plant echter vanaf 1 januari 2025 een verhogingscoëfficiënt van 5% (1,05) voor actieve diensten van de militairen.
Met andere woorden, 1 gepresteerd dienstjaar als militair in actieve dienst = 1,05 jaar, wat een loopbaan van 40 jaar (40 x 1,05) als actieve militair, resulteert in 42 loopbaanjaren. In aanmerking komen voor een vervroegd
Foto: Pixabay
pensioen op 60-jarige leeftijd zou dus effectief kunnen mits een loopbaan van 42 jaar (wat overeenkomt met 40 jaar actieve dienst als militair). Dit is echter nog geen zekerheid!
MAAR: let op voor de malus die de Arizona-coalitie nastreeft: zij wil namelijk militairen die vervroegd met pensioen gaan, straffen met een lager pensioenbedrag.
- Verlenging van de periode voor de vaststelling van de referentiewedde.
Het pensioen van een ambtenaar (en de facto van een militair) wordt berekend op basis van het gemiddelde salaris over de laatste 10 jaar van zijn loopbaan. Arizona, die in dit stadium nog geen ingangsdatum heeft vastgesteld, wil deze 10 jaar progressief afbouwen tot 45 jaar in 2050.
Maar er staat eveneens te lezen '... progressiviteit en het respecteren van verworven rechten...', moeten we hieruit dan afleiden dat de berekening in twee delen zal worden uitgevoerd: met een referentiewedde over 10 jaar van vóór de begindatum van de progressiviteit om vervolgens, progressief, een referentiewedde over meer dan 10 jaar vanaf de begindatum van de progressiviteit over de nieuwe periode (meer dan 10 jaar) in rekening te brengen?
Eén ding is zeker: de pensioenen zullen lager zijn ondanks het feit dat de militairen langer zullen moeten werken!
Naast de verhoging van de pensioenleeftijd zou zelf het minst sombere scenario leiden tot een verlaging van € 60,00 tot € 370,00 op het maandelijkse
Perequatie of aanpassing van het pensioenbedrag
netto pensioenbedrag, naargelang de graad. Als het begrip malus zou worden toegepast op militairen die vóór de wettelijke leeftijd (66 en uiteindelijk 67) vertrekken, zou het verlies zeker met 3 moeten worden vermenigvuldigd, in het slechtste geval zelfs maal 4!
Dit dossier is dus nog lang niet afgesloten! We zullen dit onderwerp en de ontwikkelingen hiervan ongetwijfeld nog vaak bespreken. Blijf mee op de hoogte! In elk geval heeft het lobbywerk van de ACMPCGPM alvast tot enkele positieve ontwikkelingen geleid en bepaalde politieke partijen aan het denken gezet.
Wie vragen heeft over dit onderwerp, kan contact opnemen met ons Vast Secretariaat op het nummer: 02/245.72.14 of via srt@acmp-cgpm.be)
Dankzij dit mechanisme kunnen de ouderdoms- en overlevingspensioenen van ambtenaren worden aangepast aan de wijzigingen in de salarissen van de actieve ambtenaren.
De aanpassing van de pensioenbedragen aan de lonen van de actieve personeelsleden is onderverdeeld in korven. Er is dus een korf voor militairen waar volgens de laatste ramingen van de FOD Pensioenen een perequatiepercentage van ongeveer 9,40% voorziet.
M.a.w. voor elke militair die op 31 december 2024 reeds gepensioneerd is, zou het brutobedrag op 1 januari 2025 met 9,40% worden verhoogd (netto komt dit ongeveer overeen met 5,50%). Het percentage is dus hetzelfde, ongeacht categorie, rang, aantal dienstjaren of het pensioenbedrag. Er is echter een maximaal pensioenbedrag dat niet mag worden overschreden: het absolute maximum van € 46.882,74 per jaar aan de index 138,01. Dit geïndexeerde brutobedrag is € 97.548,92 per jaar (vanaf 01.05.2024 aan de index 2,0807), of € 8.129,08 bruto per maand. Het absolute maximum voor een overlevingspensioen is € 69.474,57 bruto per jaar (vanaf 01.05.2024 aan index 2.0807), of € 5.789,55 bruto per maand.
MAAR: De Arizona-coalitie wil de perequatie afschaffen en er een te onderhandelen onderwerp van maken, als een onderdeel van de welvaartsenveloppe, wat een wettelijk mechanisme is welk het mogelijk maakt om de standaard van het vervangingsinkomen bij pensionering te handhaven en zo te voorkomen dat die standaard achterloopt op de wedden.
Sensationele decompressie
'Decompressieverblijf voor Belgische militairen in Duits hotel loopt uit de hand', zo kopt één van de talrijke artikels in de nationale media net na de afloop van het opnieuw opgestarte initiatief om militairen te laten ‘acclimatiseren’ alvorens ze na een lange buitenlandse missie terug naar huis mogen. Gelijkaardige initiatieven zijn niet nieuw, maar verdwijnen vaak snel.
Het initiatief dat door Defensie genomen is om met een decompressiesas te starten, dient nochtans een nobele zaak. De militaire vakbond ACMP-CGPM staat er dan ook volledig achter. De idee om de geestelijke gezondheidszorg in het kader van operationele uitzendingen te verbeteren, staat namelijk al jarenlang in hun Algemeen Programma. Bovendien pleit de militaire vakorganisatie voor een integraal zorgconcept in het kader van de operationele inzet, met onder meer de inplaatsstelling van een screeningsinstrument voor uitzendgerelateerde klachten en een traject van nazorg tot 18 maanden na een uitzending.
Bloed aan de muur
Al is het maar een mug, wanneer je haar in een impulsieve bui plat slaat op een pas geschilderde muur, dan laat zij een vuile vlek na die je nooit meer weg krijgt. Erger nog, ze trekt elke blik aan, telkens wanneer je fier jouw nieuwe interieur toont. Zo is het ook met dit incident dat perfect intern kon afgehandeld worden zonder daarbij de pers te betrekken. Een goed initiatief wordt besmeurd vooraleer het zelfs de kans krijgt om zich te bewijzen. Of hoe een discussie tussen enkele heethoofdige militairen – al dan niet - onder invloed van alcohol, uitvergroot wordt tot sensatie die beter verkoopt dan een
berichtgeving over een stille 11e november waarin men de gesneuvelden respectvol herdenkt. Neen, liever dan een correcte weergave van feiten en context wordt een hijgerig bericht over een opgeblazen futiliteit de wereld ingestuurd, waarmee de grote meerderheid van de zich goed gedragende militairen weer te kijk worden gesteld als ‘drinkebroers’. Over decompressie gesproken…
Stop de druk(pers)
Zouden we ook eens een beetje nuance en evenwicht mogen vragen? Het lijkt de laatste tijd erg in de mode om het imago van Defensie te besmeuren en militairen in de rand van de maatschappij te positioneren. Dit past mooi in de agenda van wie baat heeft bij een irrelevante krijgsmacht die liefst zo weinig mogelijk kost. Populistische verwijzingen naar het “supervoordelig” pensioenstelsel van alcohol
misbruikende militairen, vinden nu éénmaal makkelijker ingang dan positieve berichten over Defensie
Morgen misschien uw kind?
Want wat als morgen Defensie haar rangen echt niet meer opgevuld krijgt? Stoppen dan de buitenlandse missies of zelfs territoriaal aangrijpende opdrachten? Gaat Rusland dan ook een versnelling lager schakelen om het ons niet langer lastig te maken? Neen, natuurlijk niet; sterker nog, bij ernstig gebrek aan jonge mensen die bereid zijn om zich vrijwillig op te offeren voor de bescherming van onze samenleving en manier van leven, zal er vanzelfsprekend naar een alternatieve oplossing moeten gezocht worden.
Defensie werkt momenteel al aan een enorme uitbreiding van haar reservecapaciteit, maar stel dat ook zij in aantal niet voldoet om Europa’s
Foto: Adrien Muylaert
oostgrens te bewaken of zelfs dichter bij huis smeulende brandjes te blussen? Ga dan maar uit dat een re-activatie van de dienstplicht zoals nu al merkbaar in onze buurlanden, zich aandient. Deze dienstplichtige militairen zullen dan wellicht minstens evenveel behoefte hebben aan één of andere vorm van decompressie indien ze van een operationele inzet of zelfs een gewapend conflict terugkomen. Daarom vraagt de militaire vakbond ACMP-CGPM om het kind niet met het badwater weg te gieten tijdens de opstart van dit beloftevolle project…
Decompressie noodzaak
Nu meer dan ooit is er nood aan de verdere uitbouw van een gedegen psychosociale (na)zorg voor militairen en zelfs burgers in en na hun operationele inzet. Het Europese zorgeloze bestaan bevindt zich mede dankzij de uitslag van de recente Amerikaanse presidentsverkiezingen in een nogal precaire positie. De huidige geopolitieke situatie biedt weinig positieve vooruitzichten voor een militair zwak en afhankelijk Europa. De kans op ernstige spanningen en misschien zelfs conflicten, neemt iedere dag toe.
Daar komt nog bij dat het met onze maatschappij ook niet erg lekker verloopt. De som van dit alles en van de door de militair tijdens de missie opgedane stress, kan voor een explosieve cocktail zorgen. De noodzaak voor laagdrempelige mentale ondersteuning wordt daarom steeds belangrijker om het aantal tikkende tijdbommen door PTSS (Posttraumatische stressstoornis) zo klein mogelijk te houden of zelfs liefst tot nul te herleiden. Ondanks de snelle evolutie van de geestelijke gezondheidszorg, blijft het toch vaak vechten tegen de bierkaai.
De effecten van een ingrijpende gebeurtenis die men doormaakte tijdens een militaire zending zijn niet onmiddellijk zichtbaar. Integendeel, ze vullen vaak zachtjesaan een emotionele emmer die plots overloopt. Wanneer bij het terug thuiskomen, de kleinste druppel er één te veel blijkt te zijn, spelen zich soms waarlijke drama’s af die anders misschien vermeden konden worden. De militaire vakbond ACMP-CGPM vindt het belangrijk dat militairen kunnen decompresseren, nog voor de feitelijke terugkeer. Zo heeft de thuiskomende militair op z’n minst een beetje buffer om zich opnieuw aan te passen aan zijn familiale en sociale omgeving na zovele maanden van latente spanning en druk.
Een nieuwe ‘Way of working’
De wijze waarop zo’n decompressieperiode moet verlopen, staat hier niet ter discussie; daarvoor zijn genoeg bekwame en geëngageerde mensen aangeduid die deze taak efficiënt en met de nodige kennis kunnen uitvoeren. Bovendien kan men ervan uitgaan dat het ooit wel eens zal mislopen; Defensie is immers deels een afspiegeling van de samenleving. Dit mag echter geen afbreuk doen aan het nut en de noodzaak van een decompressiesas. Want het is nu eenmaal een feit dat de terugkeer naar de veel minder strak afgelijnde realiteit in het
thuisland met voorzichtige schreden dient genomen te worden.
Hier en daar gaan stemmen op die ijveren om de nultolerantie op alcohol ook tijdens die overgangsperiode zeer streng aan te houden. De militaire vakbond ACMP-CGPM heeft daar toch enige bedenking bij, want is het niet zo dat wanneer men ambieert om mensen te ‘acclimatiseren’, zich net dan het uitgelezen moment voordoet om met een thema als ‘verstandig omgaan met alcohol’, aan de slag te gaan? Preventie door middel van strengere controles en in geval van het overtreden van een ‘two can-rule’, een passende beteugeling, kan daarbij helpen. Zo hoeft de consumptie van een kameraadschappelijke ‘frisse pint’ tijdens de decompressieperiode niet weg te vallen. Want, ten slotte, een opdracht kunnen afsluiten met in zekere mate een gevoel van: ‘met deze broeders en zusters wil ik zo terug in operatie vertrekken!’ Ook dat, is Defensie!
Ondervind je problemen met alcoholgebruik? Aarzel dan niet om het CMilA (CGG) te raadplegen via 02/755 57 20 of de cel Addict (DG H&WB) via 02/264 44 88. Uw militaire vakbond ACMPCGPM staat uiteraard ook 24/7 ter beschikking via 02/245 72 14 of srt@acmp-cgpm.be
Foto: Defensie
Samen voor het leger. Samen in ACMP.
AUGUSTUS
SEPTEMBER
NOVEMBER
DECEMBER
de militaire vakbond
Samen voor het leger. Samen in ACMP.
JANUARI
FEBRUARI
Zelfmoord in de rangen
Helaas behoort België en wellicht dus ook Defensie tot de top van het Europese peloton wat betreft het aantal zelfdodingen per 100.000 inwoners. Strijdkrachten leggen principieel lagere suïcidecijfers voor dankzij een efficiënter systeem van sensibilisatie, preventie en opvolging. Maar met actuele cijfers naar buiten komen, doet of durft Defensie momenteel niet…
Een eerste mythe die al onmiddellijk ontkracht moet worden, is dat over zelfdoding praten of vragen naar iemands suïcidale gedachten, de aanzet zal geven om tot de uiteindelijke daad over te gaan. Zich gehoord voelen, is een eerste stap om het leven opnieuw met meer vreugde te leren omhelzen.
Cijfers Defensie
(1) In België is één op vier overlijdens van jongeren gelinkt aan zelfdoding. In de leeftijdsgroep van 15 tot 45-jarigen is ‘zelf uit het leven stappen’, de belangrijkste doodsoorzaak! Mannen beëindigen trouwens 2,78 keer vaker het leven dan vrouwen. Dit zijn factoren die ontegensprekelijk meespelen in de cijfers van Defensie.
(2) Defensie is geen al te exacte afspiegeling van de maatschappij omdat de leeftijdscategorie er tussen de 17 en 60 jaar ligt en vrouwen met 10% erg ondervertegenwoordigd zijn in de militaire populatie.
(3) Het gemiddelde van 17 jaarlijkse overlijdens per 100.000 inwoners ligt bij de Belgische Defensie een flink stuk hoger: In 2010, tijdens alweer
een transformatie van Defensie, piekte het zelf op 53 per 100.000 met 19 zelfdodingen binnen haar eigen rangen. (cijfers in het weekblad Knack in 2014 – 'Schrikbarend veel militairen plegen zelfmoord')
(4) Actuele cijfers ontbreken, maar Defensie verliest jaarlijks vermoedelijk tussen de vijf à tien mannen en een vrouw door zelfmoord en dit op een getalsterkte die bijna een derde lager ligt dan in 2010!
(5) In de tijdsspanne van nog geen anderhalf jaar vielen in één eenheid van de Luchtcomponent zes zelfdodingen te betreuren!
Risico van het militaire beroep
Militairen vertrekken meestal goed voorbereid en vol goede moed op buitenlandse zending. En toch deelt een (eerste) ontplooiing in een omgeving vol onzekerheden en instabiele veiligheid al eens een mentale tik uit. Constante waakzaamheid en de enige zekerheid dat er onzekerheid is, vreet aan een mens en dit uit zich onder meer in de vorm van het opbouwen van slaaptekort, stress en prikkelbaarheid.
Confrontatie met geweld of slachtoffers, het oplopen van fysiek letsel of de langdurige blootstelling aan routine laten dan weer voor de ene militair een onmiddellijke indruk na, voor de andere doet het schijnbaar niks, maar toch druppelt langzaam de emotionele emmer vol. Zo loopt een aanzienlijk deel van de militairen na terugkomst psychische schade op. Onderzoek wijst uit dat bij 90% van de geslaagde zelfmoorden, een psychiatrische stoornis aan de basis ligt. Zowel posttraumatische stressstoornis (PTSS), moral injury (MI), als een klinische depressie komen frequent voor in de militaire context door de aard van de job. Zelfs een SF-operator die immuun zou zijn voor psychische schade bestaat waarschijnlijk niet. Daarom is preventie en laagdrempelige zorg nodig, liefst nog voor psychische schade zich begint te ontwikkelen, maar ook om in te grijpen in het geval zij zich al manifesteert.
Verslaving als versterkende factor
Militairen ontkomen, net zomin als de rest van de bevolking, niet aan verslavingen. De opgekropte spanning van een missie en het plotse
zwarte gat bij thuiskomst, zorgen soms voor een sociale kloof met het gezin en omgeving waarin problemen wel eens razendsnel escaleren. Het gebeurt dat de militair zich dan een vreemde in eigen huis voelt en wegvlucht in roesmiddelen zoals alcohol, medicatie of drugs. Iemand onder invloed krijgt soms met intra- familiaal geweld te maken waaruit dan weer problemen met de werkgever voort
kunnen vloeien. Wanneer schorsing, gezondheidsproblemen of zelfs ontslag dreigen, verhoogt dit nogmaals het risico op zelfdoding.
Dood gepest of doodgezwegen?
Wanneer een persoon die uit het leven stapte a posteriori een tip van zijn mysterieuze sluier oplicht, toont deze de echo van een mens in nood wiens enige gezelschap in
het laatste uur een blad papier en een pen waren. De overledene brengt zo niet zelden een lelijk kantje van een toxische bedrijfscultuur ter sprake. Het is namelijk zo dat wanneer iemand letterlijk de daad bij het woord voert, hij zich soms richt aan enkele voormalige collega’s. Een afscheidsbrief brengt soms pijnlijke zaken aan de oppervlakte, want het gebeurt al eens dat men in die brief verwijst
naar gedrag van wie heeft bijgedragen aan de beslissing om zichzelf van het leven te beroven. Een nagelaten brief kan echter net zo goed een algemeen gevoel versterken dat de persoon die zich in diepe depressie of burn-out bevindt, zich totaal verlaten voelde door zowel collega’s als werkgever. Dit gevoel is jammer genoeg vaker juist dan onjuist.
Signalen herkennen
Je ziet niet zomaar aan iemand in je peloton of flight dat hij innerlijk om hulp schreeuwt. Wie dan weer zelf aangeeft het mentaal moeilijk te hebben, weert vaak hulp uit angst of schaamte voor onbegrip van collega’s. Dat valt te begrijpen, want er kleeft nog steeds een stigma aan mentaal welzijn. Hulp zoeken, wordt nog te vaak – onterecht - gezien als een teken van zwakte. Nochtans is het omgekeerde waar: ‘it takes strength and courage of a warrior to ask for help’.
Verschillende diensten staan klaar voor een degelijke sensibilisatie, maar de hiërarchische weerstand om het belang van zelfmoordpreventie te benadrukken is soms frappant. Zo is onlangs nog een halve dag zelfmoordpreventie in een militair vormingscentrum geannuleerd en verplaatst naar een datum later dit jaar ‘omdat het niet paste in de planning’. Op de vraag of de brochures over zelfmoordpreventie aan de mess uitgedeeld mochten worden, werd eveneens negatief geantwoord. De militaire vakbond ACMP-CGPM vindt dit ronduit een gemiste kans van een overste, die zeker op de hoogte is van een eenheid met
vijf zelfdodingen op één jaar tijd! Begrijpen wie begrijpen kan.’
Wat de militaire overheid kan en moet doen
Loyaliteit die Defensie van haar werknemers eist, werkt in twee richtingen! Wij uiten nogmaals de bezorgdheid dat het anders slechts kwestie van tijd is tot er weer ergens een ‘Jürgen Conings’ verschijnt en wie weet wat de gevolgen dan zullen zijn?
Re-integratie na herstel moet de focus worden van de militaire overheid. Enkel maar het intrekken van veiligheidsmachtigingen of in de richting van job-onzekerheid duwen van militairen met psychische problemen, is gemakzuchtig. Pas nadat betrokkene een zorgen reïntegratietraject die naam waardig doorlopen heeft, dan zal hij naar buiten durven treden met zijn bezorgdheden en kan het aantal wanhoopsdaden afnemen. Sensibilisatie schiet namelijk haar doel voorbij als het taboe niet doorbroken raakt.
De sociale kaart is vaak nog onbekend binnen Defensie. De militaire overheid moet als werkgever garant staan dat zij de psychosociale aspecten van het werk, de derde pijler in onze Welzijnswet, correct wil en doet naleven.
PSMR-actoren (Psychosociale, Morele, Religieuze) kunnen pas aan efficiënte zelfmoordpreventie en curatieve zorgen beginnen als hulp voldoende beschikbaar is. De militair wordt nog steeds niet binnen een redelijke termijn geholpen. Een nijpend personeelstekort van
medische specialisten zorgt voor ellenlange wachtlijsten en zo wordt de collega met zelfmoordgedachten die de kracht niet (meer) heeft om elders hulp te zoeken toch nog een vogel voor de kat.
Uw rol
Vangt u signalen op dat een collega de indruk geeft, afscheid te nemen of (in)direct een zelfdoding aankondigt? Neem dit dan altijd ernstig en probeer om empathisch een gesprek aan te gaan. Contacteer uw commando met uw bezorgdheid en indien zij hier niks mee doen, ga dan op zoek naar mensen van de diensten hierboven beschreven. De militaire vakbond ACMP-CGPM is geen deskundige ter preventie van zelfmoord, maar weet wel dat wij 24/7 beschikbaar zijn op het telefoonnummer 02/245 72 14 voor elk probleem waar u als militair mee wordt geconfronteerd. We kunnen u zeker en vast verder helpen om je te begeleiden naar de juiste hulp of procedure.
Aan elke dienstchef vragen we het volgende: denk geregeld ook eens aan de mensen ‘die er omwille van welke gezondheidsreden dan ook, niet zijn’. Een klein gebaar van steun kost niks en redt misschien onbewust een dierbaar leven.
Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan en gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813.
Bronnen: www.gezondbelgie.be ‘zelfmoordgedrag’ Dienst Morele – Religieuze Bijstand
Ieder zijn werk…
Op 21 oktober 2024 had de militaire vakbond ACMP-CGPM de eer om uitgenodigd te worden op de dag van de preventieadviseurs van Defensie om een workshop te leiden over de respectieve rollen van de vakbondsorganisaties en de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPBW). De gelegenheid om de visie tussen welzijnsactoren uit te breiden!
De oorspronkelijke titel van deze workshop was ‘Samenwerking met de vakbonden’. Onze organisatie heeft deze gelegenheid echter snel aangegrepen om niet alleen de verschillende begrippen over de syndicale wetten uit te leggen, ter herinnering de essentiële taken voor onze preventieadviseurs, maar ook - indien nog nodig - om de realiteit te beschrijven waarmee verschillende actoren geconfronteerd worden. Dankzij de expertise en ervaring van onze afgevaardigden kunnen we de aspecten belichten waar de preventieadviseurs zich soms niet bewust van zijn, maar die toch zeer interessant zijn voor een echte systemische aanpak.
Een globale visie of niets
In het kader van het welzijn op het werk zijn de overlegcomités op beide niveaus goed gekend: het -Hoger Overleg Comité (HOC) op Defensieniveau en de Basisoverlegcomités (BOC) , op het niveau van de eenheden zelf. Wij dringen
er trouwens geregeld op aan dat de Korpscommandanten van de eenheden en de lokale preventieadviseurs uiteindelijk ook op de hoogte worden gebracht van de debatten die op het hoogste niveau plaats vonden en die een impact hebben op alle militairen. Om zich te positioneren, baseert de ACMP-CGPM zijn standpunt niet alleen op de wetgeving maar ook op zijn Algemene Programma 2024-2028. Het is belangrijk om kort de andere comités uit te leggen die dankzij de syndicale wetgeving bestaan en essentieel zijn voor de uitoefening van onze prerogatieven ten voordele van de gemeenschap (het collectieve) in het algemeen en onze leden (het individuele) in het bijzonder, omdat de IDPBW niet of zeer zelden zetelt in de hierboven vermelde comités. Het onderhandelingscomité buigt zich dan weer over de wetteksten met betrekking tot de aanwerving, rechten, plichten en bevordering van het militaire personeel en de relaties met de vakbondsorganisaties. Nog een ander hoog overlegcomité ontfermt zich over nog andere reglementen met betrekking tot diezelfde onderwerpen. Gelukkig maakt de systemische aanpak van de militaire vakbond het mogelijk om deze verschillende fora,
die vaak dezelfde onderwerpen behandelen, met elkaar te verbinden. Het re-integratieproces in het geval van afwezigheid om gezondheidsredenen is een mooi recent voorbeeld van een ontwerp van koninklijk besluit (OKB) waarover onderhandeld moet worden en een reglement dat in de toekomst herzien moet worden en een procedure om onze militairen te ondersteunen vanaf het begin van een verondersteld ziekteverzuim. Wanneer we oordelen dat er een geschil bestaat op een van deze vlakken, is het gebruikelijk dat het geschillencomité wordt ingeschakeld om zo de autoriteit waar nodig weer op het juiste spoor te brengen. We moeten er geen doekjes om winden dat de meeste preventieadviseurs blij waren dat ze over deze globale visie geïnformeerd werden!
Job is job !
Aangezien de wetgeving taken toekent aan elke actor van het welzijn op het werk, zette dit de militaire vakbond ACMP-CGPM ertoe aan om in alle openheid de deelnemers aan deze workshop te informeren over het belang van sommige van hun essentiële taken. De rol van ondersteuning en advies
verleend aan de werkgever via de hiërarchische lijn en aan de werknemers, vormen de hoeksteen van dit mooie beroep, en dit niet alleen in het licht van de wet van 4 augustus 1996, de codex over het welzijn op het werk, de reglementen en richtlijnen van Defensie, maar ook rekening houdend met de syndicale wetten en de interne werking van de overlegcomités.
Te vaak worden zowel de paraatstelling als de aanwending van de krijgsmacht misbruikt om tal van verplichtingen binnen ons Departement te omzeilen. Zonder te verdrinken in een papierwinkel, zelfs al is die digitaal, maakt de opvolging door de preventieadviseurs van de wettelijk verplichte documentatie, deel uit van de taakomschrijving: zoals de verslagen van de vele controles en inspecties die moeilijk te begrijpen zijn, maar ook van hun kwartaal- en jaaractiviteiten, welke essentieel zijn om een constructief overleg tussen de sociale partners, de vakbonden en de overheid, mogelijk te maken. De ‘preventieassistenten’ (vaak opgeleid als preventieadviseur niveau 3) die in veel eenheden steeds vaker fulltime aanwezig zijn, hebben een reeks taken uit te voeren, maar hebben
niet de wettelijke bescherming van hun collega's van de IPDBW, die volledig onafhankelijk moeten handelen. Daarom moeten deze preventieassistenten dicht bij de werknemers blijven!
De realiteit op het terrein
Zonder te diep in detail te gaan, vonden we het belangrijk om enkele vaststellingen te bespreken die een impact hebben op het dagelijkse werk. Wat de Korpscommandanten en de hiërarchische lijn betreft, maakt het onophoudelijke verloop van het kaderpersoneel, in combinatie met een jammerlijk laag opleidingsniveau op het vlak van het welzijn op het werk, het erg moeilijk om een echt langetermijnbeleid te voeren. Vaak komt een eerste contact met het sociaal overleg er pas tijdens de overname van een commando. Dit betekent dus meestal pas na een loopbaan van twintig jaar. Tegelijkertijd zorgen de befaamde ’Yes, we can’- aanpak van de Belgische militair, die altijd klaar staat om zijn missie te volbrengen ongeacht of er vele obstakels zijn, en dit in een organisatiecultuur die nog steeds onvoldoende scoort op preventie
en bescherming op het werk, voor extra druk op de bevoegde adviseurs in de materie. Elke dag opnieuw duikt het personeelstekort in IDPBW weer op, om welke reden dan ook, dat terwijl de werkgever, de Chef Defensie in ons geval, verantwoordelijk is voor het vinden van alle mogelijke oplossingen om de inplaatsstelling van deze specialisten te garanderen. Dit zijn adviseurs wiens totale onafhankelijkheid overigens moet worden gewaarborgd om zo in staat te zijn preventiemaatregelen voor te stellen in een breed spectrum én met volledige onpartijdigheid. Wanneer leden van de hiërarchische lijn zich beginnen af te vragen wat de toegevoegde waarde is van een dergelijke dienst... lijkt de teerling wel geworpen, maar dan wel compleet naast de Pietjesbak!
Ten slotte, moeten we zelf ook in de spiegel kijken want de situatie binnen de vakorganisaties is niet altijd even vanzelfsprekend: onze lokale vakbondsafgevaardigden, die zich moeten toewijden aan deze cumul, bovenop hun hoofdtaak als militair, hebben ook operationele verplichtingen. Tijdens hun syndicale vormingen, beperkt in tijd, proberen we hen dan ook zo goed als mogelijk op te leiden om hun ervaring op peil te houden, dit ondanks de pensioengolf. Het is aan de vaste afgevaardigden, die onderworpen zijn aan een bijzondere syndicale wetgeving, om hun rol te blijven spelen ten dienste van iedereen. De ACMP-CGPM verwelkomt het initiatief van deze constructieve dag, die alleen maar kan leiden tot een verdere objectieve en constructieve samenwerking.
Overheid indexeert vakbondsbijdragen
Vanaf 1 januari zal de maandelijkse vakbondsbijdrage stijgen tot € 16,35 (65 cent meer).
Wij hadden liever de oude prijs behouden, maar het is niet aan ons om dit te beslissen... Volgens het Koninklijk Besluit van 30 september 1980 moet de syndicale bijdrage van de representatieve vakbonden minstens gelijk zijn aan 0,74% van de bruto geïndexeerde jaarlijkse bezoldiging. Als gevolg van de inflatie moeten wij de bijdrage voor 2025 aanpassen. Om de gevolgen voor de koopkracht van onze leden te beperken, heeft het Nationaal Bureau besloten voor alle categorieën het laagste tarief te hanteren:
Militair in actieve dienst of in VEP: € 16,35 per maand (€ 196,20 per jaar)
Reservemilitair: € 8,85 per maand (€ 106,20 per jaar)
Militairen op rust en sympathisanten: € 5,00 per maand (€ 60,00 per jaar)
Weduw(e)(naar): € 2,5 per maand ( € 30,00 per jaar)
Partner van militair in actieve dienst of in VEP: € 1,00,per maand (€ 12 per jaar)
Reservisten die geen voltijdse VEP uitvoeren, betalen een lagere bijdrage t.o.v. de militairen in actieve dienst
omdat zij niet kunnen genieten van de jaarlijkse syndicale premie van € 90,- die wel terugbetaald wordt aan de collega’s in actieve dienst of voltijdse VEP.
Goedkoper!?!
Paradoxaal genoeg is het nog nooit zo voordelig geweest om lid te zijn van de militaire vakbond ACMP-CGPM! Door het beperken van de bijdragen en de keuze voor een absoluut minimumbedrag voor militairen in actieve dienst, in VEP of van het reservekader, vertegenwoordigt het lidmaatschap van de ACMPCGPM een kleine financiële inspanning in verhouding tot het inkomen. Het inkomen van onze leden steeg afgelopen jaren aanzienlijk, door salarisverhogingen. In januari 2025 vindt de perequatie van onze pensioenen plaats. Deze verhogingen zijn veel belangrijker dan de eenvoudige indexering van de vakbondsbijdragen. Rekening houdend met het ruime aanbod aan voordelen1 verbonden aan een lidmaatschap kunnen we stellen dat het goedkoop blijft om lid te zijn van de ACMP-CGPM.
Waarom nog wachten op de post? Ontdek De Schildwacht digitaal!
Milieuvriendelijk: Bespaar bomen en verminder afval door te kiezen voor onze digitale editie. Goed voor de planeet, goed voor ons allemaal!
Altijd en overal: Lees De Schildwacht op je pc, tablet of smartphone. Geen gesjouw meer met papieren edities, je hebt alles binnen handbereik, waar je ook bent.
Supersnel: Ontvang de nieuwste editie eerder dan de papieren versie. Geen vertragingen meer, je bent altijd als eerste op de hoogte!
Lees in het donker: Geen lamp nodig! Lees je favoriete artikelen zelfs in het donker, ideaal voor nachtraven.
Interactief en handig: Geniet van interactieve pagina’s en directe links. Klik en ontdek meer, zonder gedoe.
De Schildwacht enkel digitaal ontvangen? Stuur een e-mail naar: srt@acmp-cgpm.be
1 Voor een overzicht van de vele voordelen verbonden aan het lidmaatschap verwijzen we u graag door naar onze website: www.acmp-cgpm.be/voordelen/
OONA – 05/03/2024
In het gezin van Elien VAN HOVE (Dendermonde)
THÉODORE – 21/07/2024
In het gezin van Pierre PILAR FERREIRA (Soignies)
LÉLIO – 30/08/2024
In het gezin van Simon TIRTIAUX (Luik)
EMIEL – 03/09/2024
In het gezin van Elian RADINARDI
RAKIA – 17/09/2024
In het gezin van Jacques CHARLES (Marche-en-Famenne)
FLOOR – 09/10/2024
In het gezin van Alien BOUSSEMAERE (Aalst)
EZYO – 14/10/2024
In het gezin van Nicolas VERMEIR (Namen)
FABIAN – 15/10/2024
In het gezin van Sébastien DELCAMPE (Mol)
VIKTOR – 07/11/2024
In het gezin van Jonas DELHAYE (Oudergem)
THUUR – 07/11/2024
In het gezin van Tars DERRE (Pelt)
GABRIEL – 10/11/2024
In het gezin van Guillaume VAESSEN (Luik)
05/02/2024
VAESSEN Guillaume en GAZZO Alicia (Herstal) (Wettelijke samenwoning)
03/08/2024
GUDOLF Guy en VERRIEST
Peggy (Brugge)
12/08/2024
ARNOLDY Elena en TORREELE
Olivia (Bassenge) (Wettelijke samenwoning)
31/08/2024
SKIROLE Vincent en DE NEVE
Marion (Luik)
21/09/2024
ROOS Wesley en DELEAU
Aurélie (Hotton)
24/09/2024
JACOBS Tom en PEPERMANS Kim (Brecht)
27/09/2024
VAN EVERBROECK Sam en VAN HEYST Gloria (Schilde)
28/09/2024
FRANCOTTE Christian en LACROIX Nathalie (Bassenge)
05/10/2024
MOHAMMAD Saajan en GENTILE Eloïse (Leuze)
14/10/2024
SIMOENS Anthony en DEBELS Cynthia (Zedelgem) (Wettelijke samenwoning)
19/10/2024
RETH Kévin en MITATY Alexia (Saint-Georges-sur-Meuse)
CORNET JEAN
1931 - 29/09/2024 (Luik)
NANDRIN RENÉ
1943 - 19/08/2024 (Vielsalm)
TEMPELS JULIEN
1933 - 03/10/2024 (Hasselt)
CLAEYS LUC
1974 - 12/10/2024 (Roeselare)
BOURGEOIS NORBERT
1932 - 26/07/2024 (Roeselare)
Indexcijfer van de consumptieprijzen
- Oktober: 132,79 punten
- November: 133,01 punten
- December: 133,41 punten
Gezondheidsindexcijfer
- Oktober: 132,96 punten
- November: 133,22 punten
- December: 133,63 punten
De afgevlakte gezondheidsindex bedraagt in december 130,39 punten , de spilindex voor het openbaar ambt en de sociale uitkeringen vastgelegd op 130,67 punten werd hierbij niet overschreden.
Het planbureau legt een volgende spilindexoverschrijding vast op 130,67 punten en die zal wellicht in januari 2025 bereikt worden.
Bron: Statbel
