Column Auteur Jaap van der Velden
Naar een rechtvaardiger participatie Na de vertraging in projecten door de coronacrisis begint de energietransitie nu weer op gang te komen. Een goed draagvlak is wezenlijk voor het succes van deze zeer ingrijpende omschakeling van onze energievoorziening. Participatie lijkt daarbij het toverwoord. Met de huidige invulling daarvan kunnen mensen met geld profiteren van participatie, mensen zonder geld moeten nog langs de kant blijven staan. Ik vind dat we moeten zoeken naar mogelijkheden om dat te verbreden.
V
erschillende projecten hebben al ervaring opgedaan met partici-
de windturbine, maar hadden geen geld om die investering te doen.
patie van omwonenden. Dat is meestal participatie in de exploita-
Kort door de bocht komt het erop neer dat mijn buren de winst op mijn
tie, omwonenden hebben dan 25 tot 100% van het project in eigen-
investering betalen. En dat komt omdat ik genoeg geld heb om wat
dom. In enkele projecten participeerden omwonenden ook in de
opzij te zetten en te investeren in een windmolen, en mijn buren niet.
ontwikkeling van de projecten. Daarbij beïnvloeden ze hoe het project
Ik heb er daarom veel moeite mee om mijn buren te overtuigen dat
eruit komt te zien, dat geeft veel meer draagvlak. Daarbij zijn er echter
windenergie goed is voor de omwonenden omdat we er ook financieel
wel hoge drempels, vroegtijdige participatie vergt een forse inzet in
van kunnen meeprofiteren. Dit gaat zich in de toekomst ongetwijfeld
tijd en deskundigheid.
tegen deze opzet van participatie keren, het is oneerlijk om alleen de
Een voordeel van participatie voor omwonenden is ook dat ze een deel
rijken nog rijker te maken: Jan met de pet wordt er niet beter van en die
van de financiële winst krijgen. In de praktijk betekent dit dat mensen
zal zich van duurzame energie afkeren.
een mooi rendement behalen over de investering die ze hebben gedaan in de windturbines of zonnepanelen. Er is echter iets bijzonders met die winst: die is er dankzij de subsidie van de overheid. De subsidie die de overheid geeft (SDE+) wordt gefinan-
“Mijn buren betalen voor de winst op mijn investering”
cierd middels een heffing via de energierekening: de Opslag Duurzame Energie (ODE). Iedereen betaalt mee aan de SDE+, ik betaal er aan mee,
In mijn ogen is het principe van participatie door de omwonenden wel
en mijn (denkbeeldige) buren ook. Maar ik heb geïnvesteerd in een
goed, maar is de huidige uitwerking van dat principe nog te smal om
windturbine, ik maak veel meer winst op mijn investering dan wat ik
het draagvlak voldoende te verbreden. Volgens mij moeten we op
kwijt ben aan de ODE. Mijn buren hadden ook wel willen investeren in
zoek naar een systeem waarvan alle omwonenden de vruchten kun-
22 Energie+ nr 3 november 2020
22-Energie+3_Column Naar een rechtvaardiger participatie.indd 22
22-10-20 16:17
